Περίληψη Οι μαθητές του Β1, μετά από παρουσίαση του βιβλίου του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Τα ψηλά βουνά», επιλέγουν τον ήρωα στον οποίο επιθυμούν να μοιάσουν
«ΠΟΙΟΣ ΗΡΩΑΣ ΤΩΝ ΨΗΛΩΝ ΒΟΥΝΩΝ ΘΑ ‘ΘΕΛΕΣ ΝΑ ‘ΣΑΙ;» Απαντούν τα παιδιά του Β1 του 45ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου
Επιμέλεια Φουρνιώτη Μαργαρίτα & Κωστάκη Μαριλία
Το παρόν ηλεκτρονικό βιβλίο των μαθητών του Β1 του 45ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου, είναι απόρροια μιας παρουσίασης του έργου του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Τα ψηλά βουνά» που έγινε στο σχολείο μας στις 30 Μαρτίου. Στο πλαίσιο του φετινού μου προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων με τίτλο: «Όταν κοιτάς από ψηλά…!» με το Ε2 μου ασχοληθήκαμε, μεταξύ άλλων, με το βιβλίο του Παπαντωνίου «Τα ψηλά βουνά» και την εναλλακτική προσέγγισή του μέσω των εικαστικών και του κουκλοθέατρου. Συνειρμικά, οι συναδέλφισσες των Β’ τάξεων μού πρότειναν να κάνω μια παρουσίαση του βιβλίου στους μαθητές τους, να πω δυο λόγια για το υπέροχο αναγνωστικό του 1918 με τα περιβαλλοντικά μηνύματα που μιλάει κατευθείαν στις καρδιές των αναγνωστών, όποια ηλικία κι αν έχουν, σε όποια εποχή κι αν το διαβάζουν. Μετά την παρουσίαση του βιβλίου, οι μαθητές μου του Ε2 εξήγησαν τον τρόπο κατασκευής κουκλών για δραματοποίηση του έργου με κουκλοθέατρο και χάρισαν στους μικρούς μας φίλους μια εικόνα από την έκδοση των Ψηλών Βουνών του 1918 για επιχρωματισμό, ένα δισέλιδο με την περιγραφή των ηρώων της ιστορίας κι ένα απόσπασμα του βιβλίου διασκευασμένο για δραματοποίηση, με στόχο οι μαθητές της Β’ τάξης να γνωρίσουν τους ήρωες της ιστορίας καλύτερα και να μυηθούν σε έναν εναλλακτικό τρόπο προσέγγισης του βιβλίου. Λίγες μέρες αργότερα, η κυρία Φουρνιώτη Μαργαρίτα, δασκάλα του Β1, μου έδωσε τα καταπληκτικά κείμενα των μαθητών της οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν στην ερώτηση: «Ποιος ήρωας των Ψηλών Βουνών θα ‘θελες να είσαι;». Τις απαντήσεις τους θα απολαύσετε στις επόμενες σελίδες.
Μαριλία Κωστάκη Δασκάλα
Ήρωες του έργου Φάνης: Πρώτος αυτός βλέπει τις ομορφιές της γης και τ’ ουρανού και τις δείχνει στ’ άλλα παιδιά: τον ήλιο που βασιλεύει, τα σύννεφα που τρέχουν στον ουρανό, το άστρο που καθρεφτίζεται στο ρυάκι. Είναι εξερευνητής. Μαθιός: Αμφισβητεί τους θρύλους, αναζητά λογικότερες απαντήσεις. Κωστάκης: Πιστεύει τα λόγια της γιαγιάς του. Είναι ευαίσθητος, συναισθηματικός. Αντρέας: Γιος του Στέφανου, εργολάβου ξυλείας. Προσπάθησε να κάνει εκείνο που οι άλλοι δεν μπόρεσαν να κατορθώσουν. Ήταν το παιδί που τολμούσε. Ο Αντρέας κυνηγούσε πιο πολύ τα δύσκολα παρά τα εύκολα. Δεν τον θυμούνται να δείλιασε ποτέ. Αλλά πιο γενναίος ήταν εκεί που θα ωφελούσε τους άλλους. Ορίζει τις αρμοδιότητες αναλαμβάνει τον καταμερισμό των εργασιών. Φουντούλης: παχύς και στρογγυλός, μικρός, δέχεται τα πειράγματα και δε θυμώνει ποτέ και είναι εξαιρετικά λιχούδης. Γερο-Θανάσης: μαχητής, φυσιολάτρης, εργατικός. Ο γερο-Θανάσης είναι ένας ευθυτενής ογδοντάχρονος τσέλιγκας που φοράει άσπρη φουστανέλα, άσπρες κάλτσες, άσπρο σκούφο· κι είναι και τα γένια του και τα μαλλιά του άσπρα. Είναι χιονισμένος χειμώνα καλοκαίρι· κατακάθαρος. Είναι ο παππούς της γενιάς και ο πρώτος τσέλιγκας σε κείνα τα βουνά· από έξι χιλιάδες τα ζωντανά του δεν έπεσαν κάτω. Αγράμματος αλλά πανέξυπνος άνθρωπος. Πάνος: Χαίρεται περισσότερο το νερό. Αυτός κάθεται στη βρύση από κάτω με το κορμί γδυτό και λούζεται. Αν βρει καμιά στέρνα στον δρόμο, μπορεί να γδυθεί και να βουτήξει. Ο κυρ Στέφανος τον έβγαλε “Κοτσυφοπάνο” γιατί, σαν τον κότσυφα, όταν ακούει νερό πηδά και χαίρεται. Σπύρος: Τον παρομοιάζουν με την κίσσα γιατί συλλέγει φαινομενικά άχρηστα πράγματα. Ο Σπύρος δε θέλει να βλέπει κανείς το κουτί στο οποίο φυλάει τους θησαυρούς του. Τα παιδιά τον ξέρουν ως σφιχτοχέρη. Ό,τι έχει το κρύβει και μόνο αυτός το βλέπει. Από το δικό του
“κουτί του θησαυρού” κανένα παλιό και σκουριασμένο πράμα δεν έλειπε. Εκεί ήταν το παλιό καρφί, η παλιά βελόνα, η πρόκα, η στραβή σακοράφα, η χαλασμένη πένα, το ξερό καλαμάρι και το σπασμένο κουτάλι. Ήταν κι ένα κλειδί από κουτί σαρδέλας, ένα τενεκεδένιο σκέπασμα, μισό ψαλίδι, ένα σίδερο, που δε φαίνεται πια τι είναι, και άλλες τέτοιες σκουριές. Γρια-Χάρμαινα: Είναι η βάβω η Χάρμαινα, η πιο γριά που υπάρχει στο Μικρό Χωριό. Λένε πως είναι ενενήντα χρονών, μα η ίδια δε θυμάται πόσο είναι. Κι όμως δεν μπορεί, λέει, να ζήσει χωρίς δουλειά. Θα δουλεύει, ώσπου να την πάρει ο Θεός. Έχει βαρεθεί να ζει. Έτσι λέει. Κι όμως αν ερχόταν ένας να της πάρει και τη ζωή και το φόρτωμα, δε θα ’δινε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Κυρ Στέφανος: Εργολάβος ξυλείας στο δάσος. Στον κυρ Στέφανο το χρωστούν πως ξεκίνησαν. Αυτός ο καλός άνθρωπος, όταν γύρισε από το δάσος, έδωσε τον λόγο του στους γονείς τους πως θα πάει μαζί με τα παιδιά. Είπε πως θα τα προσέχει εκεί που βρίσκονται, πως θα τους κάνει όσες ευκολίες μπορεί και θα τους φέρνει νέα τους συχνά, όταν θα κατεβαίνει στην πόλη. Γιώργος: Τον έχουν βάλει να φροντίζει για τις κότες. Δημητράκης: Ξέρει τα περισσότερα γράμματα και τον διάλεξαν για δάσκαλο του Λάμπρου, του μικρού βλαχόπουλου. Δήμος: Θαρραλέο παιδί που υπερασπίζεται τη ζωή του. Αντιμετωπίζει με θάρρος και αποφασιστικότητα το μαντρόσκυλο. Λάμπρος: Είναι βλαχόπουλο, ο μικρός αδερφός της Αφρόδως. Είναι 10 χρονών κι όμως φροντίζει 200 γίδια. Μιλάει ελάχιστα, σχεδόν πάντα μονολεκτικά και τις περισσότερες φορές χρησιμοποιεί επιφωνήματα και ήχους. Σχεδόν μιλάει με νοήματα. Ο Φάνης τον αποκαλεί “αγριοκάτσικο”. Έχει μαύρα μάτια. Είναι εξαιρετικά σβέλτος και επιδέξιος στο να συμμαζεύει τα ζώα του απ’ τις πλαγιές. Έχει κρυφό καημό να μάθει να διαβάζει και να γράφει.
Αφρόδω: βοσκοπούλα, η μεγάλη αδερφή του Λάμπρου. Καλή, ευγενική, χαμογελαστή, νοικοκυρά, ευγνώμων για τη γενιά της και τον τόπο στον οποίο ζει. Αγαπάει τα δέντρα, τα βουνά και τους ανθρώπους. Είναι κι η ίδια σαν δεντρί. Μπαρμπακούκης: Ο μυλωνάς. Είναι πάντα μεθυσμένος. Δυσκολεύεται πολύ να βάλει το γιλέκο του, μπερδεύει τη γλώσσα του, μιλάει δυσνόητα. Κάθε απόγευμα δίνει όρκους στις μυλόπετρες και στα σακιά πως δε θα ξαναπιεί και, αν το ξανακάνει, να τον χαρακτηρίσουν όλοι μεθυσμένο… Μυλωνού: Εξαιρετικά προκομμένη. Εκείνη στηρίζει και λειτουργεί τον μύλο. Ντρέπεται για τον άντρα της ο οποίος είναι διαρκώς μεθυσμένος. Γκέκας: Ο Γκέκας γεννήθηκε κι αυτός τσοπανόσκυλο. Έχει αυτιά ορθά και μυτερά και το μαλλί μεγάλο και δασύ. Είναι άσπρος, μ’ ένα σταχτί μπάλωμα στη ράχη, στα πόδια και στο πρόσωπο. Φαίνεται ενός χρόνου σκύλος και είναι κουτάβι. Του αρέσει το παιχνίδι και γι’ αυτό αποφασίζει να μείνει με τα παιδιά.
Τραγούδι ανάβασης Τσιριτρό Σε μια ρώγα από σταφύλι έπεσαν οχτώ σπουργίτες και τρωγόπιναν οι φίλοι. Τσίρι τίρι, τσιριτρό, τσιριτρί τσιριτρό! Εχτυπούσανε τις μύτες και κουνούσαν τις ουρές κι είχαν γέλια και χαρές. Τσίρι τίρι, τσιριτρό, τσιριτρί τσιριτρό! Πώπω, πώπω, σε μια ρώγα φαγοπότι και φωνή! την αφήκαν αδειανή. Τσίρι τίρι, τσιριτρό, τσιριτρί τσιριτρό! Και μεθύσαν κι όλη μέρα πάνε δώθε, πάνε πέρα, τραγουδώντας στον αέρα. Τσίρι τίρι, τσιριτρό, τσιριτρί τσιριτρό!