„Ciekawość to delikatna roślinka, linka, która, niezale niezaleŜnie nie od pobudzenia, potrzebuje przede wszystkim wolności” Albert Einstein
Badanie przeprowadzone prze przez TNS OBOP
Współpraca przy projekcie: 1. 2. • • •
Dr Tomasz Sobierajski – socjolog, socjolog doradca Ambasady Ciekawości ci Redd`s Ambasada Ciekawości ci Redd`s: Zuzanna Ziomecka – dziennikarka i publicystka kobieca Olga Frycz – aktorka .blogspot.com Karolina Gliniecka – autorka bloga modowego charlize-mystery.blogspot.com 1
Szanowni Państwo, Oddajemy w Państwa ręce „Raport Ciekawości Redd`s 2011”. Jest to pierwszy tego typu projekt w Polsce. Raport został przygotowany przez niezaleŜny ośrodek badawczy TNS OBOP z inicjatywy Ambasady Ciekawości Redd`s. Badanie zrealizowano w okresie od czerwca do sierpnia 2011 na grupie 1000 kobiet w wieku 18-35 lat; wykorzystano w nim metody badawcze o charakterze ilościowym i jakościowym. W raporcie znajdziecie Państwo wykresy ilustrujące badanie. Dane umieszczone w zielonych strzałkach pokazują istotne odchylenia od ogólnego wyniku ze względu na takie zmienne jak: wiek, wykształcenie, posiadanie dzieci oraz miejsce zamieszkania. Mamy nadzieję, Ŝe „Raport Ciekawości Redd`s 2011” będzie dla Państwa źródłem inspiracji oraz wiedzy na temat kobiecej ciekawości. W następnych latach badania zostaną pogłębione i uzupełnione o kolejne aspekty ciekawości polskich kobiet.
2
NajwaŜniejsze wnioski wypływające z badania: •
Polki oceniają ciekawość pozytywnie, jako pierwszy stopień do wiedzy (43%) lub przygody (25%). Według respondentek ciekawość pomaga zrozumieć świat (63%) oraz mobilizuje do samodoskonalenia (47%).
•
Badanie wykazało, Ŝe Polki mają obawy związane z zaspokajaniem własnej ciekawości. AŜ 53% badanych zawsze kalkuluje zyski i straty związane z podejmowaną decyzją. 81% respondentek oceniło, Ŝe istnieje cienka granica między ciekawością, a wścibstwem.
•
70% kobiet uwaŜa się za osoby ciekawe. Polki cenią w sobie takie cechy, jak charakter, osobowość (29%) i sposób Ŝycia (21%). Z badania wynika równieŜ, Ŝe kobiety są zadowolone ze swojego Ŝycia i ról społecznych.
•
Badanie dowodzi, Ŝe kobiety najbardziej ciekawi Ŝycie znajomych – fakt ten potwierdziło aŜ 83% respondentek. 64% Polek przyznaje, Ŝe czasem wręcz zŜera je ciekawość; często te sytuacje dotyczą najbliŜszych.
•
„Raport Ciekawości Redd`s 2011” ukazuje równieŜ, Ŝe plotka moŜe mieć zbawienny wpływ na kondycję naszego społeczeństwa – respondentki tłumaczą, Ŝe plotkują m.in. z troski o swych najbliŜszych.
•
Dla Polek bardzo waŜna jest opinia innych osób – aŜ 63% kobiet ciekawi to, co naprawdę myślą o nich przyjaciółki.
•
Ciekawość towarzyszy kobietom przez całe Ŝycie, zmienia się jednak wraz z wiekiem i nowymi rolami społecznymi. Znacząco róŜni się ciekawość singielek od ciekawości kobiet pozostających w stałych związkach oraz ciekawość matek od ciekawości kobiet bezdzietnych.
•
Kobiety bardzo ciekawią męŜczyźni i ich „męski świat”. Badanie dowodzi, Ŝe Polki są zadowolone ze swojego Ŝycia uczuciowego i nie myślą o romansach.
3
I. WSTĘP Ciekawość, czyli … „Próbujemy ją zwaŜyć, zmierzyć, rozszerzyć lub ograniczyć, zepchnąć na margines lub sztucznie rozdmuchać (…) Niby wszyscy wiemy, czym ciekawość jest, ale problemy pojawiają się, kiedy próbujemy stworzyć jej definicję i sztywne ramy (…). Bardzo często ciekawość bywa tematem rozwaŜań, ale rzadko stanowi przedmiot badań. Dlatego niezmiernie cieszą badania przeprowadzone przez TNS OBOP pod tytułem „Raport Ciekawości Redd`s 2011”, które po raz pierwszy próbują ciekawość okiełznać i dowiedzieć się, czym ciekawość jest dla kobiet, jak jest przez nie rozumiana i jaki ma wpływ na ich Ŝycie” – mówi dr Tomasz Sobierajski. „Raport Ciekawości Redd`s 2011” to pierwszy tego typu projekt w Polsce. Odpowiada na pytania, czym jest ciekawość, co ją determinuje oraz jak wpływa ona na Ŝycie kobiet w Polsce. Pozwala stworzyć pełnowymiarowy portret młodej Polki – jej ciekawości, ambicji oraz planów – pokazuje, jak Polki oceniają siebie, czy są zadowolone z Ŝycia rodzinnego i uczuciowego, oraz w jakim stopniu interesują je męŜczyźni. „Raport Ciekawości Redd`s 2011” dowodzi Ŝe, kobiety oceniają ciekawość pozytywnie, poniewaŜ jest ona dla nich motorem do działania oraz do samodoskonalenia. Mimo tego nieustannie tłumaczą się z niej, usprawiedliwiają ją i racjonalizują, a zaspokajając – często czują się winne. Raport ilustruje takŜe zmianę społeczną, której jesteśmy świadkami, a która dotyczy zarówno kobiecych ambicji, jak i podejścia kobiet do kwestii rodzinnych. Jeszcze kilka lat temu posiadanie dziecka wiązało się dla kobiety z rezygnacją z własnych pasji. Dziś, dzięki temu, Ŝe młode mamy nie rezygnują z siebie, dziecko staje się najwaŜniejszym i najbardziej fascynującym z zainteresowań. Raport Ciekawości Redd`s jest pierwszym w naszym kraju badaniem, które opisuje i analizuje tak waŜną część kobiecej natury, jaką jest ciekawość.
4
Spis treści: I.
Wstęp
s.4
1. Metodologia badania
s.6
2. Ciekawość widziana oczami sławnych osób
s.7
II.
Wyniki badania
s.8
1. Kobieca ciekawość: dobra czy zła
s.8
2. Jak oceniają siebie Polki
s.12
3. Zbawienna moc plotki
s.15
4. Ciekawość zmienna jak kobieta
s.18
5. Ciekawość a męŜczyźni
s.21
6. Ciekawość codzienności – codzienność ciekawości
s.24
III.
Aneks
s.26
1. Ciekawość widziana oczami respondentek
s.26
2. Spis wykresów i tabel
s.27
3. Dodatkowe informacje o badaniu
s.28
5
1.Metodologia badania „Raport
Ciekowości
Redd`s
2011”
został
zrealizowany
przez
TNS
OBOP.
Badanie przeprowadzono w okresie od czerwca do sierpnia 2011, na grupie 1000 kobiet w
wieku
18-35
lat.
Projekt
badawczy
łączył
metodologię
badań
jakościowych
i ilościowych, oraz składał się z 3 etapów: 1. Fora internetowe – stworzyły dogodną i naturalną przestrzeń wymiany opinii. 2. Reprezentatywne badanie ilościowe na 1000 kobiet, realizowane metodą CAWI. 3. Blogi Internetowe – na których kobiety prowadziły pamiętnik online, dzieląc się swoimi ciekawościami. Do udziału w badaniach zaproszono specjalistów z dziedziny socjologii, kobiecej natury oraz mediów. Przy badaniu współpracowali: dr Tomasz Sobierajski oraz członkinie Ambasady Ciekawości Redd`s - Zuzanna Ziomecka, Olga Frycz oraz Karolina Gliniecka. Tomasz Sobierajski - doktor socjologii. Adiunkt w Zakładzie Ewaluacji i Edukacji
Instytutu
Warszawskiego,
Stosowanych
Nauk
Społecznych
Uniwersytetu
koordynator
polskich
i międzynarodowych projektów badawczych. Czuwał nad koncepcją badania oraz komentował jego wynik.
Zuzanna Ziomecka – dziennikarka i publicystka. Jej felietony i artykuły ukazują się w takich tytułach jak Elle, Exclusive czy Wysokie Obcasy. Zuzanna Ziomecka prowadzi takŜe w TV4 program Mała Czarna. Brała udział w pracach nad koncepcją badania oraz komentowała jego wynik.
Olga Frycz – jedna z najzdolniejszych i najbardziej popularnych aktorek młodego pokolenia. Znana z takich filmów jak „BoŜe skrawki”, „Wszystko co kocham” czy popularnego ostatnio serialu
„Miłość nad rozlewiskiem”.
Uczestniczyła w spotkaniach z domem badawczym i warsztatach kobiecej ciekawości.
Karolina Gliniecka - jedna z najpopularniejszych blogerek modowych. Autorka
blogu
charlize-mystery.blogspot.
Brała
udział
w spotkaniach z domem badawczym i warsztatach kobiecej ciekawości.
6
2. Ciekawość widziana oczami sławnych osób
Koniec ciekawości to juŜ jest starość – Andre Zigfried
Jest cudem, Ŝe ciekawość przeŜywa typowe wykształcenie – Albert Einstein
śycie jest po to, Ŝeby Ŝyć. Trzeba podtrzymywać w sobie ciekawość. Najgorszą rzeczą jest rezygnacja. Nie wolno nigdy, z Ŝadnego powodu, odwracać się do Ŝycia plecami – Eleonora Roosevelt
Powiedzmy po prostu, Ŝe chciałem dotrzeć do granic rzeczywistości. Byłem ciekawy, chciałem zobaczyć co się stanie. To było to i nic więcej: po prostu ciekawość – Jim Morrison
Ciekawość rodzi się z zazdrości – Molier
Ciekawość to delikatna roślinka, która, niezaleŜnie od pobudzenia, potrzebuje przede wszystkim wolności – Albert Einstein
Ciekawość jest jedną z wielu pułapek miłości – Gabriel Garcia Marquez
7
II WYNIKI BADANIA 1. KOBIECA CIEKAWOŚĆ: DOBRA CZY ZŁA? Kobieca ciekawość domaga się odczarowania. Do tej pory kojarzona i utoŜsamiana z wścibstwem i plotkarstwem, dziś zyskuje nowe oblicze. Jak wynika z badań, ciekawość to nie pierwszy stopień do piekła, lecz do wiedzy i przygody – odpowiednio dla 43% i 25% respondentek. Co więcej, to właśnie m.in. kobiecej ciekawości zawdzięczamy prawidłowe funkcjonowanie naszego społeczeństwa. Jak podkreśla Tomasz Sobierajski, „kobieca ciekawość jest jedną z najwaŜniejszych, jeśli nie najwaŜniejszą ze zmiennych, która buduje i determinuje nasze międzyludzkie relacje”. Kobieca ciekawość obarczona jest licznymi stereotypami. Zaspokajając swoją ciekawość kobiety często czują się winne, w myśl przysłowia „ciekawość to pierwszy stopień do piekła”. „Respondentki za kaŜdym razem tłumaczyły swoją ciekawość i związane z tym pasje, tak jakby ich realizacja im się nie naleŜała, jakby skupiając się na sobie, zabierały coś waŜnego innym. Ten szczególny aspekt kobiecej ciekawości „wyłowiony” w toku badań wskazuje na potrzebę „odczarowania” ciekawości Polek i spojrzenia na nią jako na zabawę, spełnienie, radość bez poczucia winy i obowiązku” – mówi Tomasz Sobierajski. Wykres nr 1
CIEKAWOŚĆ TO PIERWSZY STOPIEŃ DO… 60% 50%
43%
40% 30%
25%
20%
12%
10%
10%
7%
3%
0% -10%
Wiedzy Mieszkam z partnerem (47%)
Przygody
Mądrości
Tragedii
Zdrady
Miłości
Bez partnera (28%)
Komentarz
Badanie wykazuje, Ŝe kobiety w Polsce oceniają ciekawość pozytywnie. Ciekawość to juŜ nie pierwszy stopień do piekła, a do wiedzy, przygody czy mądrości. Tylko nieliczna grupa respondentek kojarzy ciekawość z negatywnymi emocjami: tragedią – 10% oraz zdradą – 7%.
8
Wykres nr 2
CIEKAWOŚĆ MA RÓśNE OBLICZA, JAKIE SĄ POZYTYWNE STRONY CIEKAWOŚCI? pomaga zrozumieć otaczający świat
63%
48%
powoduje zmiany w Ŝyciu
mobilizuje do samodoskonalenia siebie
47%
jest to motywator działań
45%
powoduje rozwijanie pasji
44%
jest tym co przełamuje strach
Bez partnera (59%) Mieszkam sama (55%) Wyksz. WyŜsze (55%) Bez dzieci (48%)
31%
Komentarz
Respondentki wskazują pozytywne strony ciekawości. 63% kobiet uwaŜa, Ŝe ciekawość pomaga zrozumieć otaczający nas świat. Blisko 50% przyznaje, Ŝe to właśnie ciekawość mobilizuje do samodoskonalenia oraz powoduje zmiany w Ŝyciu. Wykres nr 3
CIEKAWOŚĆ U INNYCH KOBIET OCENIA PANI? Zdecydowanie Negatywnie
5%
Raczej Negatywnie
34%
Raczej Pozytywnie
53%
Zdecydowanie Pozytywnie
9%
Komentarz
Ponad 60 % ankietowanych ocenia pozytywnie ciekawość u innych kobiet. Zaledwie 5% uznało, Ŝe jest ona zjawiskiem zdecydowanie negatywnym. Polki powoli obalają stereotypy związane z zaspokajaniem własnych ciekawości, negatywne konotacje dotyczące ciekawości są jednak wciąŜ bardzo silne.
9
Jak zauwaŜa dr Tomasz Sobierajski, „z przedstawionych badań szczególnie zastanawiająca jest jedna z cech kobiecej ciekawości. Jak podkreślały respondentki, ciekawość w ich Ŝyciu wiąŜe się nie tylko z pojęciem nagrody, ale równieŜ z pojęciem kary. Z punktu widzenia nagrody ciekawość wzbogaca ich Ŝycie, daje im radość, poczucie satysfakcji i spełnienia, przełamuje ograniczenia i pozwala na zdobycie nowych obszarów. Jednak, co pokazało badanie, u polskich kobiet do tego szczęśliwego pakietu ciekawości dochodzi teŜ nakładany przez nie same, zapewne pod wpływem społeczeństwa, element kary za ciekawość”. W efekcie kobiety mają liczne obawy związane z zaspokajaniem własnej ciekawości.
Wykres nr 4
JAKI JEST PANI STOSUNEK DO CIEKAWOŚCI – JAK JĄ PANI ZASPOKAJA?
Zaspokajam ją zawsze niezaleŜnie od konsekwencji
7% 18-25 lat (29%) Bez dzieci (28%) Mieszkam z rodzicami (28%) Bez partnera (27%)
Czasami ją zaspokajam nawet, gdy z góry wiem, Ŝe bilans zysków i strat będzie niekorzystny
17%
Zawsze kalkuluję zyski i straty i wybieram najkorzystniejsze rozwiązanie
53%
Czasami nie zaspokajam ciekawości, poniewaŜ się boję
Nigdy nie zaspokajam ciekawości, poniewaŜ się boję
Wykształcenie wyŜsze (59%)
21% Wykształcenie Podstawowe (32%) Z dziećmi (27%)
2%
Komentarz
Polki mają bardzo zachowawcze, racjonalne podejście do zaspokajania własnej ciekawości. Ponad połowa z nich nie działa spontanicznie – zawsze kalkulując zyski i straty danej decyzji czy działania. Pomimo tego, Ŝe Polki oceniają ciekawość jako zjawisko pozytywne, motywujące do działania i pozytywnych zmian w Ŝyciu, wciąŜ dostrzegają negatywne aspekty ciekawości. 10
Wykres nr 5
JAKIE SĄ NEGATYWNE STRONY CIEKAWOŚCI? jest cienka granica między ciekawością a wścibstwem
81%
47%
chęć ingerowania w czyjeś Ŝycie
41%
moŜna kogoś urazić
moŜna zrobić coś czego będzie się Ŝałowało
interesując się Ŝyciem innych, moŜna zaniedbać własne
moŜe prowadzić do zazdrości, która zdominuje sympatię
moŜna dowiedzieć się czegoś potencjalnie krzywdzącego
Mieszkam sama (58%) Bez partnera (51%) Bez dzieci (51%)
40%
29%
26%
18-25 lat (34%) Mieszkam z rodzicami (31%) Bez dzieci (29%)
21%
Komentarz
Powiedzenia „ciekawskie jajo” czy „ciekawość to pierwszy stopień do piekła” wciąŜ silnie oddziałują na postrzeganie ciekawości przez kobiety. AŜ 81% kobiet pytanych o negatywne strony ciekawości uznało, Ŝe jest cienka granica między ciekawością, a wścibstwem. 47% respondentek uwaŜa, Ŝe ciekawość łączy się z chęcią ingerowania w czyjeś Ŝycie (aŜ 58% kobiet, które mieszkają same oraz 51% respondentek nie posiadających partnera), 41% zaś jest zdania, Ŝe przez ciekawość moŜna kogoś urazić.
11
2. JAK OCENIAJĄ SIEBIE POLKI? Polki pozbyły się kompleksów i uwierzyły w siebie. Jak pokazuje badanie, blisko 70% kobiet uwaŜa się za osoby ciekawe. Polki cenią w sobie charakter, osobowość, czy poczucie humoru. Kobiety są zadowolone ze swojego Ŝycia i nie są ciekawe, jak to jest być kimś innym. Wykres nr 6
CZY UWAśA SIĘ PANI ZA OSOBĘ CIEKAWĄ – INTERESUJĄCĄ DLA INNYCH? Zdecydowanie NIE
Zdecydowanie TAK
3%
28%
58%
11%
Komentarz
Blisko 70% kobiet określa się jako osoby ciekawe. Tylko 3% kobiet uwaŜa zdecydowanie, Ŝe nie są ciekawe. Kobiety cenią siebie za takie cechy, jak: charakter, osobowość, sposób Ŝycia, otwartość oraz spontaniczność. Wykres nr 7
CO W SOBIE UWAśA PANI ZA CIEKAWE DLA INNYCH? 29%
charakter, osobowość sposób Ŝycia spotnanicznośc, otwartość, optymizm poczucie humoru pasje, zainteresowania
18-25 lat (33%)
21% 13% 10% Wykształcenie wyŜsze (13%) Bez dzieci (12%) Mieszkam z rodzicami (12%)
9%
wygląd
6%
zagadkowość, tajemniczość
6%
intelekt
5%
oryginalność, indywidualizm
4%
Komentarz
Polki deklarują, Ŝe charakter i osobowość mają większe znaczenie niŜ wygląd. Ciekawe kobiety wyróŜnia takŜe sposób Ŝycia – 21%, czy takie cechy jak spontaniczność, otwartość, optymizm – 13%. 12
Wykres nr 8
GDYBYM MOGŁA BYĆ KIMS INNYM PRZEZ JEDEN DZIEŃ, CIEKAWIŁOBY MNIE JAK TO JEST BYĆ? Celebrytą (znaną aktorką, piosenkarką, modelką, prezenterką)
38%
Zostałabym sobą
34%
Wolontariuszką na misji w odległym kraju
Wpływowym politykiem
Kochanką James`a Bonda
Matką gromadki dzieci na Hawajach
Wyksz. Podstawowe (42%) Z dziećmi (40%) Mieszkam z partnerem (40%) Mam partnera (39%) 26-35 lat (38%)
14%
5%
5%
3%
Komentarz
Polki nie tylko uwaŜają się za osoby ciekawe, ale są teŜ zadowolone ze swojego Ŝycia i ról społecznych. AŜ 34% kobiet nie jest ciekawych, jakby to było być kimś innym. Odsetek ten jest jeszcze wyŜszy wśród kobiet z wykształceniem podstawowym (42%), posiadającym dziecko (40%), mieszkających z partnerem (40%). Kobieca ciekawość przejawia się takŜe w inny sposób. Kobiety chcą wiedzieć, co myślą o nich koleŜanki i przyjaciółki. To, jak są oceniane przez innych, ma dla nich olbrzymie znaczenie.
13
Wykres nr 9
KIEDY PATRZĘ NA SWOJE PRZYJACIÓŁKI/ KOLEśANKI JESTEM CIEKAWA… 63%
Co o mnie naprawdę myślą
Jak udaje im się pogodzić rolę matki, Ŝony i dobrego pracownika
16%
Jak wygląda ich Ŝycie intymne z męŜem\partnerem
13%
Inne
6%
Ile zarabiają
2%
Komentarz
Opinia innych jest dla kobiet szczególnie waŜna. AŜ 63% z nich chciałoby wiedzieć, co naprawdę myślą o nich koleŜanki. Kobiety w mniejszym stopniu zainteresowane są Ŝyciem rodzinnym i zawodowym swych przyjaciółek (16%) i ich Ŝyciem intymnym (13%).
14
3. ZBAWIENNA MOC PLOTKI Czy plotkowanie moŜe być poŜyteczne? AleŜ tak! Niewinne kobiece plotkowanie ma zbawienny wpływ na kondycję społeczeństwa, gdyŜ kobiety plotkują takŜe z troski o najbliŜszych. AŜ 83% respondentek odpowiedziało, Ŝe ciekawi je Ŝycie znajomych i przyjaciół, 64% kobiet przyznało natomiast, Ŝe są sytuacje, kiedy zŜera je ciekawość. Jak pokazało badanie przeprowadzone na forach oraz blogach, kobieca ciekawość kojarzy się czasem z wścibstwem i plotkowaniem. „Odczarowanie” kobiecej ciekawości pokazuje jednak, Ŝe nie do końca słusznie. Badanie ujawnia, Ŝe kobiece, niewinne plotkowanie, oprócz swych negatywnych konsekwencji, moŜe mieć takŜe zbawienny wpływ na kondycję naszego społeczeństwa. Kobiety bowiem często mają czyste intencje – plotkują nie z wścibstwa, lecz z troski o bliską osobę. Respondentki wskazywały, Ŝe wiedza, którą zdobędą podczas plotkowania, pozwala im pomóc tym, którzy tego potrzebują. Ciekawość moŜe zatem nie tylko budować, ale i utrzymywać relacje. Gdyby nie ona, relacje międzyludzkie byłyby bardzo słabe.
Niesamowicie waŜnym obiektem kobiecej ciekawości są inni ludzie – wiele respondentek twierdzi, Ŝe niezaleŜnie od indywidualnych cech, kaŜda osoba ma w sobie coś ciekawego. Kobiety lubią słuchać historii innych osób; wierzą, Ŝe „kontakty z innymi ludźmi wpływają bardzo rozwijająco i poszerzają nasze horyzonty” (forum). Poznawanie i obcowanie z ludźmi odbywa się na bardzo róŜnych płaszczyznach (prywatna, zawodowa). NiezaleŜnie od dziedziny, kontakt z innymi sprawia, Ŝe Ŝycie staje się bardziej interesujące. 15
Na gruncie zawodowym nierzadko łączy się to z wyzwaniami: „czasem zmierzenie się z ludzkim charakterem jest ciekawym doświadczeniem” (forum).
Bywa teŜ źródłem inspiracji – szczególnie, jeśli spotkane osoby są oryginalne i mają do opowiedzenia ciekawe historie związane z własnymi przeŜyciami lub interesujące pomysły, którymi dzielą się z innymi. Kim jest „ciekawy człowiek”?: Tabela 1 Kim jest ciekawy człowiek
1. Zebrał pewną mądrość Ŝyciową, która zwykle wynika z doświadczenia; ma wiele do powiedzenia o Ŝyciu; 2. MoŜna z nim porozmawiać na wszystkie tematy, podzielić się odczuciami; 3. Ma własne zdanie i jest w stanie je obronić; 4. Ma róŜne (nierzadko oryginalne) zainteresowania i inspirujące pomysły; 5. Nie moŜna się z nim nudzić, wnosi coś w nasze Ŝycie; 6. Potrafi zaskoczyć, zaintrygować swoją osobowością; 7. MoŜe być nieco tajemniczy – co motywuje do „odkrycia” jego osobowości.
Według respondentek ciekawa osoba to taka, która ma przede wszystkim doświadczenie oraz „mądrość Ŝyciową”. Respondentki bardziej doceniły cechy charakteru niŜ tzw. „oryginalne zainteresowania”. Ciekawość ludzi daje kobietom moŜliwość wykorzystania posiadanej o nich wiedzy przy pielęgnowaniu relacji. „Wiem, kogo o co mogę się poradzić, komu zaproponować wypad na rower…”, przyznaje jedna z respondentek. 16
Kobiety przyznają, Ŝe są sytuacje, kiedy nie mogą pohamować swojej ciekawości. Często te sytuacje dotyczą ich bliskich. Wykres nr 10
CZY SĄ CZASEM TAKIE SYTUACJE KIEDY ZśERA PANIĄ CIEKAWOŚĆ?
Tak Nie
36 %
64 %
Wykres nr 11
W JAKICH SYTUACJACH ZśERA PANIĄ CIEKAWOŚĆ? gdy czegoś nie wiem
19%
sprawy dotyczące mojego partnera, związku, miłości
17%
gdy coś dotyczy mnie jest wiele takich sytuacji gdy ktoś coś ukrywa
13%
Bez dzieci (16%)
10% 9%
gdy coś dotyczy moich znajomych,bliskich
8%
plotki
8%
nie wiem
8%
inne
Wykształcenie średnie (22%)
Mieszkam z rodzicami (10%)
9%
Komentarz
Blisko 64% kobiet przyznaje, Ŝe są sytuację, kiedy zŜera je ciekawość. Kobiety najczęściej nie mogą wytrzymać, gdy czegoś nie wiedzą - 19% (22% z wykształceniem średnim) lub gdy ciekawość jest związana z bliskimi osobami.
17
4.CIEKAWOŚĆ ZMIENNA JAK KOBIETA Ciekawość towarzyszy kobiecie przez całe Ŝycie; zmienia się wraz z wiekiem i nowymi rolami społecznymi. Wszystkie Polki deklarują jednak, Ŝe ciekawi je przyszłość. Najwięcej kobiet chciałaby wiedzieć, czy uda im się zrealizować marzenia (53%). 17% kobiet ciekawi natomiast, kim będzie ich dziecko (30% wśród kobiet posiadających juŜ dzieci oraz 27% wśród mieszkających z partnerem). Ciekawość jest zjawiskiem permanentnym. Na zmianę ciekawości, jej zakresu i stopnia natęŜenia mają wpływ kamienie milowe ciekawości. Jak zauwaŜa dr Tomasz Sobierajski, „zestawiając wyniki badania z teoriami rozwoju psychospołecznego człowieka moŜna wyróŜnić pięć poziomów ciekawości polskich kobiet: 1. Ciekawość dziecięcą; 2. Ciekawość wsobną; 3. Ciekawość binarną; 4. Ciekawość „ono”; 5. Ciekawość „smugi cienia”;
Pierwszy etap związany z ciekawością dziecięcą jest bardzo istotny dla całego rozwoju. To wtedy mały człowiek zdobywa wiedzę o otaczającym go świecie. Po raz pierwszy ciekawość kobiet ulega przemianie w momencie, gdy usamodzielniają się, 18
wyprowadzają z domu i podejmują Ŝycie na własny rachunek. „W tym okresie ciekawi je najbardziej to, jak to będzie Ŝyć poza skrzydłami rodziców i czy Ŝycie dorosłe rzeczywiście jest tak interesujące i pełne przygód, jak mogło się wydawać, kiedy było się dzieckiem i obserwowało się świat dorosłych” – komentuje dr T. Sobierajski. Kolejny raz kobieca ciekawość zmienia się, kiedy kobiety wchodzą w stały związek. Ciekawość przestaje wtedy dotyczyć jedynie własnej osoby (moje pasje, moje hobby, moje Ŝycie), a zaczyna oscylować wokół partnera, jego zachowania. Jak zauwaŜa T. Sobierajski, „kobiety zestawiają siebie w kontraście, czy teŜ zespoleniu z drugą bardzo bliską osobą, z którą związana jest nie z biologicznego nadania, a z emocjonalnego wyboru.” Raport pokazuje, Ŝe największa zmiana w poziomie i natęŜeniu ciekawości zachodzi wówczas, gdy kobiety są w ciąŜy lub mają juŜ potomstwo. „Jest to okoliczność, która zawraca ciekawość kobiet z orbity „ja” i „my” na orbitę „ono”. Owo „ono” – czyli dziecko – w ogromnym stopniu zmienia kobiecą ciekawość, zmieniając nie tyle jej natęŜenie, co skalę ryzyka w ciekawości”, mówi T. Sobierajski. Ciekawość kobiet pozostających singielkami lub Ŝyjących z partnerem wiąŜe się często z ryzykiem i szalonymi pomysłami (ciekawość egzotycznych podróŜy, czy ekstremalnych sportów). Po urodzeniu dziecka kobieca ciekawość zmienia się, staje się stonowana, jest zdecydowanie skoncentrowana na dziecku. „Ostatnim etapem ciekawości jest okres „smugi cienia”, kiedy ciekawość zostaje przyhamowana, ogranicza się percepcja, a nabyte doświadczenie Ŝyciowe jest bardziej balastem niŜ motorem napędowym do zdobywania nowych obszarów ciekawości” – komentuje dr Tomasz Sobierajski. Tabela 2 Ciekawość kobiet w stałym związku vs ciekawość singielek
Ciekawość kobiet w stałym związku •
Ciekawość singielek •
wspólne decyzje o sposobie spędzania
dyspozycji; •
wolnego czasu; •
przejmowanie swoich pasji;
•
chęć spędzania jak najwięcej czasu razem;
•
czas wolny do swobodnej
koleŜanki i przyjaciółki jako najbliŜsze relacje;
•
rozwijanie własnych pasji i zainteresowań;
•
podporządkowanie czasu
szukanie rozwiązań
i środków finansowych
dobrych dla obu stron,
własnym potrzebom.
nastawienie na kompromis. 19
Kobiety w kaŜdym wieku mają jednak pewną cechę wspólną związaną z ciekawością – są ciekawe tego, co przyniesie przyszłość. Tabela 3 Ciekawość przyszłości
Ciekawość 15-latki • • • •
•
Ciekawość tego, co będzie za 5 lat
Jak to jest być dorosłym i niezaleŜnym; Czy znajdę miłość mojego Ŝycia i będę szczęśliwa; Czy załoŜę rodzinę; Czy spełnią się moje marzenia – zdobędę wykształcenie i wymarzoną pracę; Czy będę szczęśliwa.
•
• •
Ciekawość tego, co za 20 lat •
Czy uda nam się zrealizować plan (nowe mieszkanie, własny dom); Czy zdecyduję się na (drugie) dziecko; Czy zdobędę wymarzoną pracę, skończę studia.
• •
•
Co będą robiły moje dzieci, czy będą szczęśliwe; Czy będę szczęśliwa w swojej rodzinie; Jaki będzie kraj i świat, jak będzie prowadzona polityka; Jaki wpływ na Ŝycie będzie miał rozwój technologii i medycyny, czy ludzie będą dbali o środowisko.
Wykres nr 12
GDYBYM MOGŁA ZNAĆ SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ CHCIAŁABYM WIEDZIEĆ?
Czy zrealizuję swoje marzenia Kim będzie moje dziecko
53%
Czy nadal będę ze swoim obecnym partnerem
11%
Ile lat będę Ŝyła
10%
Inne
Z dziećmi (29%) Mieszkam z partnerem (27%) Mam partnera (25%)
17%
9% Komentarz
Ponad 50% kobiet pytanych o swoją przyszłość jest ciekawych, czy uda im się zrealizować swoje marzenia. 17% kobiet ciekawi natomiast, kim będzie ich dziecko (29%
wśród
kobiet
posiadających
juŜ
dzieci
oraz
27%
wśród
mieszkających
z partnerem). 20
5. CIEKAWOŚĆ A MĘśCZYŹNI MęŜczyźni niewątpliwie wzbudzają duŜe zainteresowanie kobiet, zarówno singielek, jak i tych pozostających w związkach… Badanie pokazuje, Ŝe Polki są wierne i nie myślą o romansach z innymi męŜczyznami (46%) Kobiety ciekawi męska odmienność – opisywana jako „inny sposób myślenia”*. Najwięcej pytań odnosi się do kwestii relacji damsko-męskich. Kobiety chciałyby wiedzieć między innymi, co męŜczyźni o nich myślą i „czy faceci kochają tak samo mocno, jak kobiety”*, ale takŜe poznać siłę ich uczuć wobec dzieci. Pytania odnośnie męŜczyzn dotyczą takŜe codziennych kwestii – intryguje sam sposób myślenia, więzi pomiędzy „kumplami” czy cele, które stawiają sobie na dany dzień. Według respondentek nadmierna ciekawość w odniesieniu do męŜczyzn moŜe jednak prowadzić do problemów: ciekawość w związku moŜe prowadzić do chęci kontrolowania, a dla kobiet wolnych moŜe być pewnego rodzaju przeszkodą na drodze do stabilizacji. Jak przyznała jedna z respondentek: „mam problemy z ułoŜeniem sobie Ŝycia osobistego – coś w tym jest, Ŝe po części dlatego, Ŝe jest tylu męŜczyzn dookoła, Ŝe cięŜko mi tak tylko z jednym wszystko”*1.
*
PowyŜsze cytaty pochodzą z forów, które stanowiły część badania.
21
Wykres nr 13
KTÓRE Z PONIśSZYCH ZAGADNIEŃ NAJBARDZIEJ CIEKAWI PANIĄ W MĘśCZYZNACH? Jak go zmotywować do działań\zachowań na których mi zaleŜy…
41%
Czy męŜczyźni potrafią kochać tak samo mocno jak kobiety Jak wzbudzić ich zainteresowanie
Co zrobić by byli wierni
MęŜczyźni wcale mnie nie interesują
Mieszkam z partnerem (55%) Mam partnera (53%) Z dziećmi (51%) Wyksz. WyŜsze (48%) 26-35 lat (46%)
22% Mieszkam z rodzicami (28%) Bez partnera (28%) Bez dzieci (27%) 18-25 lat (27%)
22%
14%
2%
Komentarz
Kobiety pozostające w stałych związkach najbardziej ciekawe są, jak zmotywować swojego partnera do działań, czy innych zachowań, na których im zaleŜy. Singielki ciekawe są natomiast jak wzbudzić w męŜczyznach zainteresowanie. Z badania wynika, Ŝe kobiety są zadowolone z własnego Ŝycia uczuciowego. Polki są szczęśliwe w swoich związkach i nie myślą o zmianie partnera.
22
Wykres nr 14
KIEDYŚ W SWOIM śYCIU ZASTANAWIAŁAM SIĘ JAKBY TO BYŁO MIEĆ ROMANS Z…? W ogóle się nad tym nie zastanawiałam
46%
17%
Nieznajomym
Z kimś innym
Swoim szefem
Znajomym swoich rodziców
Nie mam partnera (20%)
14%
9%
Kolegą z pracy
Chłopakiem\męŜem koleŜanki
Mieszkam z Partnerem (50%) Mam partnera (50%)
6%
6%
2%
Komentarz
AŜ 46% kobiet w ogóle się nie zastanawiało, jakby to było mieć romans. Odsetek ten jest jeszcze większy (50%) wśród kobiet mieszkających z partnerem. Jedna na pięć kobiet nie mających stałego partnera jest ciekawa romansu z nieznajomym.
23
6. CIEKAWOŚĆ CODZIENNOŚCI - CODZIENNOŚĆ CIEKAWOŚCI Pomimo presji pędzącego świata Polki zwalniają i powracają do zainteresowań i hobby, które jeszcze kilka lat temu uchodziłyby za niemodne i nieatrakcyjne. Coraz więcej kobiet docenia codzienne przyjemności oraz zainteresowania, takie jak szydełkowanie, rękodzieło, taniec oraz podróŜe. Codzienna ciekawość przejawia się jednak najczęściej w zainteresowaniu swoim otoczeniem. Kobiety zwykle nie potrzebują wielkich uniesień i zaskoczeń: ciekawi je przede wszystkim ich rodzina, przyjaciele i znajomi, ale przedmiotem zaciekawienia moŜe być równieŜ czytana ksiąŜka (np. wielokrotnie wymieniane thrillery Cobena), wizyta u fryzjera, kolejny dzień w pracy, wypróbowanie nowego przepisu kulinarnego, kolejny odcinek serialu, zakupy, czy wypicie innej niŜ zazwyczaj marki kawy na śniadanie. W zaspokajaniu takiej codziennej ciekawości pozwalają oczywiście zdobywane codziennie doświadczenia (np. spróbowanie nowej kawy), ale takŜe moŜliwość sprawdzenia, co słychać u znajomych na Facebooku czy Naszej Klasie, zajrzenie na koniec ksiąŜki, aby sprawdzić, co się wydarzy, czy przeczytanie zapowiedzi kolejnego odcinka serialu. Kobiety lubią wiedzieć, co się dzieje lub co się wydarzy, absolutnie nie chciałyby jednak wymazać wszelkiej niepewności i moŜliwości zaskoczenia – czyli tego, co podsyca ciekawość. śycie bez ciekawości byłoby po prostu bardzo nudne. Wydaje się, Ŝe między innymi ciekawość tego, co wydarzy się danego dnia daje motywację do Ŝycia.
Jak zauwaŜa dr Tomasz Sobierajski, „kobieca ciekawość zogniskowana jest na czterech grupach aspektów: codziennym, niecodziennym, prywatnym i publicznym. Ciekawość codzienna ma charakter funkcjonalny i słuŜy odnajdywaniu się w rzeczywistości i dostosowaniu się do otaczających wymogów. Ciekawość prywatna odnosi się i dotyczy bliskiego kręgu osób kobiety, do której zalicza się rodzina, bliscy, przyjaciele i znajomi. Te dwa rodzaje ciekawości, wbrew obiegowym opiniom są dla kobiet najwaŜniejsze. Poza tym kobiety wyróŜniają dwa rodzaje ciekawości okazjonalnej: niecodzienną, odnoszącą się do spektakularnych wyczynów i silniejszych doznań, i publiczną, w której główną rolę odgrywa Ŝycie znanych osób.” 24
Tabela 4 Ciekawość codzienna vs ciekawość niecodzienna
Ciekawość prywatna
Ciekawość codzienna
To zainteresowanie swoim otoczeniem,
Jest funkcjonalna i słuŜy lepszemu
ludźmi, których znamy oraz tymi, na
odnajdywaniu się (i działaniu) w swojej
których nam zaleŜy (przede wszystkim
rzeczywistości. Dotyczy Ŝycia rodzinnego,
rodzina i przyjaciele).
pracy, kwestii towarzyskich.
Ciekawość publiczna
Ciekawość niecodzienna
Zainteresowanie Ŝyciem sławnych osób –
Poszukiwanie „odskoczni” od codziennych
zarówno lubianych (inspiracja, sympatia),
spraw: hobby, podróŜe, nowe
jak i po prostu znanych (oryginalność,
doświadczenia. Często wiąŜe się z
oderwanie od własnych spraw, nuda).
potrzebą silniejszych doznań lub urozmaicenia.
Komentarz
Ciekawość prywatną oraz codzienną charakteryzuje trwałość i regularność. Ciekawość publiczna oraz niecodzienna towarzyszy natomiast kobietom okresowo; są one pewną „odskocznią” od codziennego Ŝycia. Te dwie płaszczyzny kobiecej ciekawości przenikają się nawzajem oraz stanowią dla siebie uzupełnienie.
25
III ANEKS 1.Ciekawość widziana oczami respondentek badania dla Raportu Ciekawości Redd`s 2011 Ciekawość to pierwszy stopień do piekła, tak mówi moja mama, ale cóŜ bez ciekawości nie wiedziałabym połowy rzeczy, które wiem (…) Ale powiedzmy, Ŝe mam trochę instynkt gryzonia jak widzi sznurek wychodzący ze szpary to od razy chce sprawdzić co tam jest - ja mam czasem podobnie ☺ (forum)
JeŜeli czegoś pragnę, ostatecznie po to sięgam; cenię sobie spokój, sporty ekstremalne mnie nie interesują. Kocham i jestem kochana… (blogi)
Podczas zajmowania się dziećmi ciekawość budzi kaŜda następna sekunda! (forum)
…pamiętam, Ŝe byłam ciekawa jak wygląda Ŝycie osoby pełnoletniej. Jak to jest nie być uzaleŜnionym od decyzji rodziców, mieć większą wolność, robić to na co ma się ochotę i dobrze się bawić. Obecnie jestem naprawdę ciekawa jak to jest załoŜyć własną rodzinę. MąŜ, dzieci, mieszkanie, samochód, stała praca, obowiązki, no i jak wtedy wygląda zabawa, odpoczynek, czas wolny (blogi)
Lubię wiedzieć więcej niŜ inni nie po to, Ŝeby się chwalić czy coś tylko po to Ŝeby mieć tą świadomość posiadania jakiejś informacji.
W Ŝyciu trzeba rozgraniczyć na ciekawość która motywuje nas do zmiany swojego Ŝycia, do rozwoju w pracy, w domu, czy teŜ hobby, od tej "niezdrowej" ciekawości, trzeba pamiętać, Ŝe nie wszystkie informacje są dla nas dobre i Ŝe nie wszystko musimy wiedzieć… (forum)
Robię wszystko, by moje Ŝycie było ciekawe. Nienawidzę nudy, bierności, bezczynnego oczekiwania jutra…Gdy juŜ nie mam Ŝadnych pomysłów na wykorzystanie wolnego czasu to staram się być kreatywna, co nie zawsze mi wychodzi ;p robię kolczyki i maluję po szkle 26
2.Spis wykresów i tabel: I.
Wykresy 1. Ciekawość pierwszy stopień do…
s.8
2. Pozytywne strony ciekawości
s.9
3. Jak ocenia Pani ciekawość u innych kobiet
s.9
4. Jaki jest Pani stosunek do ciekawości
s.10
5. Negatywne strony ciekawości
s.11
6. Czy uwaŜa się Pani za osobę ciekawą – interesującą dla innych
s.12
7. Co w sobie uwaŜa Pani za ciekawe dla innych
s.12
8. Gdybym mogła być przez jeden dzień kimś innym
s.13
9. Kiedy patrzę na swoje przyjaciółki jestem ciekawa
s.14
10. Czy są sytuacje kiedy zŜera Panią ciekawość
s.17
11. W jakich sytuacjach zŜera Panią ciekawość
s.17
12. Gdybym mogła znać swoją przyszłość chciałabym wiedzieć
s.20
13. Które z zagadnień najbardziej ciekawi Panią w męŜczyznach
s.22
14. Kiedyś zastanawiałam się jakby to było mieć romans z
s.23
II.
Tabele 1. Kim jest ciekawy człowiek
s.16
2. Ciekawość kobiet w stałym związku vs ciekawość singielek
s.19
3. Ciekawość przyszłości
s.20
4. Ciekawość codzienna vs ciekawość niecodzienna
s.25
27
Szanowni Państwo, mamy nadzieję, Ŝe „Raport Ciekawości Redd’s 2011” był dla Państwa ciekawą i pouczającą lekturą oraz zainspiruje Państwa do bliŜszego przyjrzenia się własnym ciekawościom. Praca nad badaniem uświadomiła nam, Ŝe kobieca ciekawość jest tematem bardzo niejednoznacznym i szerokim. Refleksja ta skłoniła nas do jeszcze bliŜszego przyjrzenia się ciekawości Polek. Planujemy zatem kontynuować badanie w następnych latach, zgłębiając kolejne aspekty ciekawości.
Więcej informacji o badaniu udzielą: Marta PODHORECKA Junior Consultant Q&AConsulting marta.podhorecka@qaconsulting.pl www.qaconsulting.pl tel.: +48 61 8525849; faks: +48 61 8522283 tel. kom.: +48 694 475 306
Jakub GÓRALCZYK Specjalista ds. brand PR KOMPANIA PIWOWARSKA SA Jakub.Goralczyk@kp.sabmiller.com www.kp.pl tel. +48 61 667 74 59; faks +48 61 667 76 75 tel. kom. +48 695 520 519
Piotr KOMOROWSKI Senior Consultant Q&AConsulting pk@qaconsulting.pl www.qaconsulting.pl tel.: +48 61 8525849; tel. kom.: +48 694 475 305
28