Het DNA van Groningen
GebiedsAtlas Groningen ge·bieds·DNA (het; o) ~samenvloeisel van alle gebiedseigenschappen, die tezamen het karakter van een geografisch afgebakende plek/regio bepalen at·las (de; m; meervoud: atlassen) ~boek met landkaarten en plaatsspecifieke data Atlassen zijn een bron van informatie én inspiratie. Wie bladert er nou niet graag door een rijk geïllustreerde wereldatlas? Bijvoorbeeld tijdens de zoektocht naar een nieuwe vakantiebestemming? Maar naast een wereldatlas, geeft een atlas van de plaats waar we wonen ook hele waardevolle informatie over onze directe leefomgeving. Informatie die gebruikt kan worden om de plekken om ons heen beter te begrijpen en er vervolgens meer begrip voor te krijgen. Dit is zowel nuttig als leuk, vooral in een steeds verder glocaliserende wereld, waarin het lokale aspect een steeds belangrijkere rol inneemt binnen het concept van de globalisering.
Deze mini-atlas geeft een beknopte introductie op het gebiedsDNA van Groningen. Aan de hand van een aantal informatieve kaarten en statistieken wordt een deel van het karakter van Groningen ontrafeld. Deze atlas wordt u aangeboden door Prima Focus - bureau voor sociaalruimtelijke projecten en fotografie.
Prima Focus www.primafocus.nl - 06 411 833 28
Het DNA van Groningen
Inhoud
Groningen is een bijzondere stad met een aantal opvallende karakteristieken. De studenten, die voor een levendig centrum zorgen, FC Groningen met de Groene Kathedraal, maar ook de Martinitoren, in de volksmond ‘d Olle Grieze genoemd, bepalen mede het karakter van deze stad. Daarbij dient de relatie met het Ommeland natuurlijk niet vergeten te worden. De naam ‘Stad’ (zoals de stad Groningen door ommelanders wordt genoemd) is wat dat betreft ook veelzeggend.
- Groningen jongste stad van Nederland - Ruimtelijke spreiding inwoners 15-24 jr. - Ommelanders over Groningen - Stadjers over Groningen - Groningen studentenstad - Stadsplattegrond 1905 - Bouwjaar gebouwen - Stad en Ommeland - Centrumstad Groningen - Colofon
Groningen jongste stad van Nederland De gemiddelde leeftijd van de Groninger is 36,2 jaar. Alleen in Utrecht en Almere ligt dit gemiddelde lager. In Groningen woont landelijk gezien het hoogste percentage jongeren dat tussen de 15 en 24 jaar oud is; maar liefst 24%. De bevolkingspiramide, zie hieronder, wijkt daardoor erg af van het landelijke gemiddelde.
De ruimtelijke spreiding van al deze jongeren is grotendeels geconcentreerd in de binnenstad en oude wijken. In de oostelijke en zuidelijke buitenwijken is het percentage 15-24 jarigen een stuk lager. Daar wonen vooral meerpersoonshuishoudens met kinderen.
18,00% 16,00%
Groningen
14,00%
12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00%
2,00% 0,00%
Nederland Perc. GR Perc. NL
Groningen Wageningen Delft Maastricht Urk Leeuwarden Nijmegen Leiden Utrecht Nederland
Rijswijk Heemstede Schiermonnikoog
Perc. 15-24 jr.
0%
10%
20%
30%
Ruimtelijke spreiding inwoners tussen de 15 en 24 jaar oud
Beijum 14%
Zernike
18% 30%
27% Selwerd
Paddepoel
Vinkhuizen 10%
29%
Lewenborg 12%
22% 35%
46% KorrewegOosterwijk parkwijk 12% 42%
45% 47% Hoogkerk 10%
32%
7% 13%
10% 15%
Ommelanders over Groningen Welke kernwoorden passen volgens ommelanders het beste bij de stad Groningen? Overtuigend op ĂŠĂŠn: ruim 54% noemt de studenten. Op gepaste afstand volgt, met 14%, het iconische landmark de Martinitoren. Veel ommelanders hebben het over sociale
karakteristieken zoals de bruisende, maar toch relaxte, sfeer, de (Groninger) nuchterheid en de dorpse mentaliteit. Opmerkelijk: fysieke kenmerken worden, naast de Martinitoren, bijna niet genoemd.
Stadjers over Groningen Welke kernwoorden passen volgens stadjers het beste bij de stad Groningen? Inwoners van de stad Groningen geven ‘gezellig’ het vaakst als kernwoord op; 38% noemde dit. Op de tweede plek staat studenten, met 34%. De eigenschappen
van de compacte stad (of ‘intense stad’, zoals het beleidsmatig in Groningen wordt genoemd) wordt door 21% van de stadjers als kernwoord genoemd. Maar ook de gemoedelijke sfeer komt vaak als antwoord voor, tezamen met de geroemde levendigheid.
Groningen studentenstad Het inwonertal van de gemeente Groningen groeit gestaag door, naar zo’n 200 duizend inwoners in 2014. Hiermee is Groningen de grootste stad van Noord-Nederland en staat het in de landelijke ranglijst op een gedeelde 7e plek. Elk jaar is er in september een hoge piek in het aantal personen dat zich in de stad vestigt (grafiek, rode piekende lijn). Deze piek wordt veroorzaakt door een groep verse studenten en
valt samen met de start van het academisch jaar. Hierdoor ontstaat er een mooie getrapte bevolkingsgroei (grafiek, groene lijn). Het ommeland van Groningen heeft daarentegen te maken met bevolkingskrimp. Veel jongeren trekken van de omliggende regio’s naar de stad om te studeren of te werken.
4500
200k
4000
vestiging
bevolkingsomvang
195k
3500 3000
190k
2500
185k 2000
1500
180k
1000 175k
vertrek
500
jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept nov jan mrt mei jul sept
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Academiegebouw, Broerplein
Stadsplattegrond 1905
Bouwjaar gebouwen
< 1800 1800-1850 1850-1900 1900-1930 1930-1945 1945-1960
1960-1975 1975-1985 1985-1995 1995-2005 >2005
Stad en Ommeland De stad Groningen is ontstaan op het noordelijkste puntje van de Hondsrug, een 70 km lange zandrug die de scheiding tussen het Drents Plateau en het laaggelegen Groninger landschap vormt. Het Hoogstraatje, dat een zijstraat van de Herestraat is, is met zoâ&#x20AC;&#x2122;n 8 meter boven NAP het hoogste punt van Groningen. Rondom de stad ligt het (tot 10 meter lager gelegen) ommeland, dat bestaat uit vruchtbare kleigrond waarop tegenwoordig vooral aardappels en suikerbieten worden verbouwd. Deze gouden combinatie van hoog en droog met daaromheen vruchtbare grond, zorgden voor een uitstekend ontwikkelklimaat. Hierdoor kon de stad Groningen uitgroeien tot de belangrijkste stad in dit deel van Nederland. Tegenwoordig vervult de stad nog steeds een belangrijke regionale functie, zowel als banenmotor, op voorzieningenniveau, maar ook op het toeristische vlak. Dit valt onder meer te zien aan de infrastructuur. Alle belangrijke auto-, spooren waterwegen lopen via de stad. Dankzij deze
goede bereikbaarheid is het achterland erg geschikt als woonplaats voor forensen. De nabijgelegen dorpen Bedum, Zuidhorn en Ten Boer worden daarom ook vaak getypeerd als forensendorpen. Vanwege deze karakteristieken wordt Groningen planologisch ook wel een centrumstad genoemd, als tegenhanger van de netwerkstad (zoals de Randstad). De relatie tussen de stad en het ommeland is altijd bijzonder geweest. Ze kunnen niet zonder elkaar, maar hebben regelmatig ook te maken met verschillende (politieke) belangen. Deze relatie is ook terug te zien in de provincievlag. Het centrum bestaat uit de groenwitte kleuren van de stad, de rode en blauwe vlakken staan voor de verschillende regioâ&#x20AC;&#x2122;s in het ommeland.
Centrumstad Groningen Hoogtekaart, satellietkaart en infrastructuur Hogeland
Bedum
Delfzijl
Ten Boer Lageland
Zuidhorn Groningen
Winschoten
g
sru
nd
Ho
Drents Plateau
Colofon Redactie en lay-out Mark Sekuur - Prima Focus Cartografie Mark Sekuur - Prima Focus Fotografie Mark Sekuur - Prima Focus
Data Hoogtekaart: AHN, Bing Maps Kaart 1905: Grote Historische Atlas Groningen Bouwjaar: Kadaster en dev.citysdk.waag.org Basiskaart: OpenMap.org Statistische gegevens: CBS, Weetmeer.nl, O&S Groningen
2013 - Prima Focus www.primafocus.nl 06 411 833 28