ProAgri 211 September 2017 by ProAgri

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

September 2017 No / Nr 211 ISSN 1042 - 1558

Gratis / Free

Vrouekrag:

Blomme boer vooruit

Grondbewerking:

Strongarm van

Stoot jou opbrengs op

Dow AgroSciences: Gee jou soja dié Kersfees ’n kans www.proagri.co.za

THE PROFIT CENTER

STORAGE + CONDITIONING + MATERIAL HANDLING + STRUCTURES

124 Ridge Road, Laser Park, Honeydew, Ext 15, Gauteng PO Box 4012, Honeydew, 2040, South Africa Phone: +27 (011) 794-4455 Fax: +27 (011) 794-4515 Email: sales@gsiafrica.co.za | Website: www.gsiafrica.co.za

THE PROFIT CENTER

Op ons voorblad Elke boer het ’n ruskans nodig! Kyk hoe Strongarm jou kan help om onkruid doeltreffend te beheer sodat minder opvolgbespuitings nodig is. Lees meer op bl 4. Business-to-business: Agriculture ABC Apr - Jun 2017 39 999

Inhoudsopgawe / Contents Voorbladartikel 4 Strongarm gee jou ’n blaaskans oor Kersfees Veiligheid 9 Onregmatige arrestasie: Het ek ’n siviele eis? 11 Sien raak om raak te skiet met Trijicon se optiese teleskoop Meganisasie 13 Sny nou nog skoner met CLAAS se MAX CUT 15 Grondbewerking: LEMKEN werk vinnig en deeglik 17 Väderstadt Topdown: Van stoppelland na plantgereed 19 Inttrac: Woerts bome uit die bos met ’n Oehler-boomlaaiwa Gewasproduksie 20 Senter360 maak suikerboerdery soet (vervolg) 23 Plaagdoderreste in vrugte: Syngenta help uitvoerders 25 Weeg en Wen-wedstryd: Wenoes amper daarmee heen 27 Southtrade: Bargam-selfloopspuit bespaar tyd en geld 29 Geenbewerkingkonferensie 31 Grow maize for money: Kynoch makes a diﬀerence Vrouekrag 33 Produseer kos vir die siel Hulpbronbestuur 6 GSI sit wip in springmieliebestuur 37 Aquadam: Bou ’n dam vir ’n leeftyd 39 Stihl dien die boer in vele take 43 Boedelbeplanning: Beleggingsoorwegings 45 Katoenbaallaaier: Kanna maak katoen ’n geldige keuse Vee en wild 47 Met Bonnox span jy maklik 48 Veesiektes: Slenkdalkoors – ent betyds 49 Johan Hoewe: Vermy en bestry prikwonde aan pote 51 Sussex se nasionale veiling Gereeld 50 Veilings 52 GeneGids 54 AgriGids

ProAgri Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 Verslaggewers Du Preez de Villiers > 082-598-7329 Benine Cronjé > 073-105-6938 Hoofbemarker: Stefan van Wyk > 082-381-7563 Bemarkers: Xander Pieterse > 079-524-0934 Tiny Smith > 079-531-0024 Riaan Oosthuizen > 072-321-3690 Jeﬀrey Erasmus > 072-996-5627 Uitleg & ontwerp Esta van Niekerk Navrae Engela Botha > 012-803-0782 Lize du Plooy > 012-803-0667 Rekeninge Ronel Keet > 012-803-0667 Verspreiding en intekening Angeline Coetzee > 012-803-0782 Sakebestuurder George Grobler

www.proagri.co.za

>annemarie@proagri.co.za >dupreez@proagri.co.za >benine@proagri.co.za >stefan@agritrader.co.za >xander@proagri.co.za >tiny@proagri.co.za >riaan@proagri.co.za >jeﬀrey@proagri.co.za

>engela@proagri.co.za >lize@proagri.co.za >accounts@proagri.co.za >versprei@proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017

Redakteursbrief

The one you have been waiting for!

ProAgri Grondbewerking: Wat doen jy vanjaar?

aar is ’n 20+ Klub en dit het niks met ouderdom te doen nie. Dit is die groepie boere wat al meer as 20 ton per hektaar mielies gestroop het. “Dis mos gans onmoontlik!” sou my oupa gesê het. In sy dae was boerdery nog ’n leefstyl met heelwat rugbreekwerk tussendeur; vandag is dit bloedsweet besigheid met breinbreekwerk, want dit verg al hoe meer kennis om die somme te laat klop. ’n Besluit oor grondbewerking is een van daardie maak of breek oomblikke in ’n boerdery. ProAgri berig vandeesmaand oor ’n verskeidenheid grondbewerkingspraktyke in artikels wat ons vir maatskappye gedoen het. Daar is die mense wat glo geen tand moet in die grond gesteek word nie, ander moet verdigtingslae opbreek en ander wil regtig net diesel bespaar en doeltreﬀend maar vinnig werk. Dit is tog interessant dat almal probeer om op ’n manier meer biomassa in die grond terug te plaas om die grond te voed. Ons vroueboer van die maand vertel hoe hulle groenbemesting soos bladramenas voor nuwe aanplantings inwerk. Een van die groot nuwe

masjiene waaroor ons skryf, die Väderstadt Topdown 900 is so gebou dat dit ’n planter kan dra vir groenbemesting (dekgewas) en dit is een van die redes waarom die boer die masjien gekoop het. Die wenner in die besproeiingsafdeling van Pioneer se Weeg en Wen-wedstryd praat ook van soveel as moontlik materiaal terugwerk in die grond. Oor die geenbewerkingsmense hoef ons nie eers te praat nie. Daar is beslis ’n groter bewuswording van ’n meer natuurlike manier van voedselproduksie, maar uiteraard moet die opbrengs ook verhoog, anders sal die somme nie klop nie. ’n Kundige vertel my dat die pH van ons grond waarskynlik die grootste enkele uitdaging in mielieverbouing is. ’n Boer se besluit oor grondbewerking moet ’n manier insluit om kalk in die grond te kry, dan sal meer mense by die 20+ Klub kan aansluit - die soort van produksie wat noodsaaklik gaan word vir blote oorlewing! Lekker lees en sterkte met daardie belangrike besluit! Boer slim! Annemarie Bremner > annemarie@proagri.co.za

ProAgri Posbus 72707, Lynnwoodrif / Griseldastraat 202B Murrayfield, Pretoria Tel: 012-803-0667 www.proagri.co.za

Copyright © 2013. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Pat Hinde Toyota, Springs, sorg dat ProAgri se redaksie lekker kan ry na boere en boeredae met ’n nuwe Toyota Hilux 2.4 GD-6 dubbelkajuitbakkie. Skakel hulle by 011-812-1030 vir jou nuwe ryding.

ProAgri 211 – September 2017

is proud to introduce the

largest

advertising opportunity at the

lowest rates for used agricultural

equipment and vehicles, AS WELL AS all auctions and livestock! Added value: FREE display of all ads on our interactive search website: www.agri4all.com.

Reach commercial farmers countrywide. Guaranteed print run: 20 000 copies per month Guaranteed distribution: Direct delivery to 615 distribution points at co-operatives, s, agri mechanisation outlets and auction n points countrywide Guaranteed delivery time: In the first week of every month

Opening offer:

Double page: R9 950 Full page: R5 000 Half page: R2 950 Quarter page: R1 750 Classifieds: R300 Deadlines: 6 October 2017 / 13 November Phone 012-803-0667 or send an e-mail to: ny@proagri.co.za stefan@agritrader.co.za xander@proagri.co.za riaan@proagri.co.za jeﬀrey@proagri.co.za www.proagri.co.za

Voorbladartikel

Dow AgroSciences:

Strongarm gee jou ’n blaaskans oor Kersfees M

et selfs min mededinging hang daar ’n swaard oor enige gewas se kop. Buiten die feit dat onkruid feitlik altyd sterk meeding met die gewas en vanaf ontkieming begin om ’n gewas in die nabyheid dood te druk, is dit veral in die eerste paar dae wat ’n plant nie van sy regmatige porsie voedingstowwe en water ontneem moet word nie. Dit is ’n baie belangrike beginsel van sojaboonproduksie. Dow AgroSciences doen duur en deeglike produknavorsing om die regte onkruiddoders te ontwikkel en Strongarm 840 WG (Reg No L 8667), geregistreer kragtens Wet No 36 van 1947, is juis ontwikkel om onkruid dood te maak nog voordat dit opkom. Strongarm se werk is om te verhoed dat die gewas se voedingstowwe en water weggeneem word sodat hy later in die groeiseisoen tot sy volle potensiaal kan ontwikkel. Soos Dow AgroSciences, is Cofco South Africa ’n wêreldwye maatskappy wat onder meer sojabone aankoop om in hulle aanleg in Standerton te verwerk. Hulle bestuur ook ’n kontrakboerderydiens saam met verskeie SuidAfrikaanse boere landwyd, waarvan sojabone op ongeveer 9 000 hektaar aangeplant word. ’n Gedeelte van hierdie sojabone word dan na hulle aanleg in Standerton gestuur. Cofco South Africa sluit huur- en kontrakteurskontrakte met boere om verskeie gewasse, soos sojabone aan te plant. Die boer en Cofco South Africa se veldbestuurders werk saam om hulle soja-aanplantings te bestuur met die beste inligting, produkte en tegnologie tot hulle beskikking. Vanjaar is die sewende seisoen wat Cofco South Africa plaaslik die projek met somergewasse aangepak het. Met soveel verantwoordelikheid kan ’n maatskappy nie bekostig om foute te maak of tweederangse produkte te

ProAgri 211 – September 2017

se opbrengs kan verhoog, aangesien jy langer bene kry met jou Strongarm en dus eers later met jou opvolgbespuitings hoef terug te kom en sodoende die moontlikheid dat jonger plantjies deur die chemie of onkruiddruk teruggesit kan word, beperk,” sê hy. “Van al die produkte wat ons getoets het, het ons gevind dat Strongarm een van die produkte is wat ons soja-opbrengste help verhoog.” Wellis du Toit is ’n landbouchemiese konsultant van Bethal en werk by Oosvaal Landbou wat ook ’n handelaar van DowAgroSciences se produkte is. “Strongarm word in ’n tenkmengsel met ’n piretroïed vir insekte en grasdoder op soja toegedien, regstreeks nadat die soja geplant is. Die kombinasie van die grasdoder en die Strongarm beheer die gras en breëblaaronkruide direk na plant sodat daar nie mededinging vir die sojaplant is as hy deur die grond breek nie. “Enige mededinging vir ’n gewas in die beginstadium ontroof die plant van al sy voedingstowwe en water, wat definitief ’n verlaging in opbrengs beteken. Dus is dit Strongarm se werk om te keer dat die plant se voeding en water weggeneem word sodat dit sy beste potensiaal later in die seisoen kan bereik,” sê Wellis. Wellis sê verder: “Indien jy net ’n grasdoder sou gebruik, sou jy te vroeg met ’n glifosaat moes terugkom om die onkruid dood te maak. Jy kan dus die bestuur van jou plaas ten opsigte van jou Die manne het hard gesoek om ’n spoor van bleëblaarbeheer en glifoonkruid in Rudolf Fourie se sojaboonlande te saatgebruik vergemaklik. vind, maar tevergeefs. gebruik nie en dit is hoekom hulle twee jaar gelede begin het om Dow Agrosciences se Strongarm as vooropkomsonkruiddoder op sojabone te gebruik. Sarel de Jager is die bestuurder van boerderybedrywighede van Cofco South Africa. “Ons wil graag die verbouing van soja in Suid-Afrika ondersteun en daarom beproef ons gedurig verskillende kultivars, praktyke en middels wat vir ons die beste opbrengste kan gee. Ons het gevind dat ons met ’n Strongarm-bespuiting in die meeste gevalle ’n glifosaat-bespuiting kan uitskakel wat reeds baie geld vir ’n boer bespaar. Ons glo ook dat dit die soja

www.proagri.co.za

Rudolf Fourie en die manne van Dow AgroSciences en Cofco South Africa was ingenome met die gehalte van die sojabone in Rudolf se lande. Tesame daarmee kan jy die bestuur van jou plaas en bespuitings makliker skeduleer en hoef jy nie te jaag terwyl jy plant om so gou moontlik agterna terug te kom vir die volgende spuitsiklus nie. Breëblaaronkruid het die grootste negatiewe uitwerking op soja omdat soja ook ’n breëblaar is. Jy wil dit juis weghou van jou soja af omdat dit regstreekse mededinging is. Strongarm verrig dus die belangrike werk wat grasdoders alleen nie kan doen nie.” Rudolf en Cobus Fourie van Kwagga Boerdery boer al 25 jaar in die Kinrossomgewing. Hulle het ses jaar gelede ’n kontrak met Cofco South Africa gesluit wat vir hulle uitstekend werk. “Ons het ’n mielie- en soja-wisselbouprogram op ’n rotasiebasis van 50/50 - een jaar soja en een jaar mielies,” sê Rudolf. Die groot rede hoekom hulle Strongarm gebruik is om hulle na-opkomsspuittyd te rek vanaf die oomblik wat die sojabone uit die grond is. Nou hoef hulle nie so vinnig met ’n glifosaat-bespuiting op te volg nie. “Ons doen die afgelope ses jaar minimumbewerking en die afgelope twee jaar gebruik ons Strongarm. Die middel word gemeng volgens die kleipersentasie van jou grond en

Jan Grey van Janvos Landgoed se sojabone pronk skoon uitbundig nadat Strongarm verhoed het dat onkruid sy sojaboonlande oorgeneem het. www.proagri.co.za

sewe eenhede versprei is. Janvos Landgoed buite Davel is een van sy eenhede. “In 2015 het ons besluit om iets anders te doen met onkruid soos misbredie, uintjies en purperwinde. Omdat hulle sê dat glifosaat ’n effense negatiewe uitwerking op sojabone het, het ons probeer om vir onsself bene te gee tussen die voorplantbespuitings en ons eerste glifosaat-bespuiting. Tot op hede spuit ons elke jaar Strongarm op ons wisselbou-programme wat 3 000 hektaar sojabone beslaan. Die lande is skoner en dit het verseker ’n positiewe uitwerking op ons opbrengs,” sê hy. Soos met enige ander vooropkoms onkruiddoder, hang jou sukses van stiptelike toediening, genoeg vog en ’n goeie saadbed af, maar Strongarm gee jou beslis daardie uitstekende nawerking, krititieke voorsprong en blaaskans oor Kersfees en Nuwejaar.

Oom Jannie Rall boer buite Harrismith. Hy het twee jaar gelede begin om onder Cofco South Africa se bestuursprogram Strongarm te spuit. Martin Monk, Cofco South Africa se operasionele bestuurder: boerderye; Jan van der Merwe, veldbestuurder by Cofco South Africa, Jannie Rall, boer; en Hendrik Fourie, veldbestuurder by Cofco South Africa, lyk doodtevrede met die resultate. dit werk baie goed saam met ons kleipersentasie wat tussen 25% en 30% is. Ons meng dit volgens die dosis wat hulle aanbeveel en ons kry ’n uitstekende nawerking,” sê Rudolf. Martin Monk is Cofco South Africaboerdery se operasionele bestuurder. Hy het sewe veldbestuurders wat na die dag-tot-dag take op hulle eenhede omsien. “Een van die voordele wat ons behaal, is beter onkruidbeheer. Die ander voordeel is dat Strongarm jou sojabone kans gee om groter te word voordat jy met die glifosaat moet inkom. Gewoonlik is spuittyd op die Hoëveld oor Kersfees en Nuwejaar en Strongarm kan jou meesal verby daardie tyd neem, wat ’n reuse voordeel inhou,” sê Martin. “Ons het in ’n stadium in die Oostelike Hoëveld en die Vrystaat ’n groot kopseer met ons ander onkruiddoders op sekere breëblare gehad. Ons het goeie werking op ons gras gekry, maar breëblare soos purperwinde (Morning Glory) en misbredie het vir ons baie hoofbrekens besorg. Na ’n redelike klomp oorwegings het ons op Strongarm afgekom en besluit om ’n kans daarmee te waag en dit werk uitstekend.” Ruan Lange is een van Cofco South Africa se veldbestuurders en hy is in beheer van 6 000 hektaar wat oor

Japie en Louis van Schoor van Wencor Boerdery is twee broers wat buite Bethlehem boer en ook swaar op Dow AgroScience se Strongarm leun om van hulle soja-oes ’n sukses te maak. Vir meer inligting oor StrongarmTM of enige ander van Dow Agro Sciences se oesbeskermings-produkte, kontak Kobus Meintjes by 082-323-6348 of 021-860-3626 of e-pos kjmeintjes@dow.com. Besoek gerus ook www.dowagro.com. facebook.com/DowAgroSciencesZA twitter.com/DowAgroZA instagram.com/DowAgroSciencesZA. ProAgri 211 – September 2017

Hulpbronbestuur

deur Benine Cronjé

sit wip in springmieliemaatskappy se sukses O

ral waar jy vandag in die Karoo rondry, sien jy silo’s verrys waar vroeër jare niks was nie. En die naam wat trots op die meeste silo’s pryk, is GSI – die grootste vervaardiger van graanbergingstoerusing in die wêreld. Ry jy by Biggi Brands, vervaardiger en verspreider van springmielies, net buite Hopetown in die Noord-Kaap, aan om vir jou springmielies te koop, sal jy ook ’n groot aanleg sien met GSI se embleem op. GSI en Biggi Brands se paaie het twee jaar gelede gekruis toe Biggi besef het dat opbergruimte ’n leemte in hulle proses was. “Ons wou ons struktuur verander om ons bergingsruimte uit te brei en om die vervoer van opgebergte springmielies na die verwerkingsfabriek te bespoedig en te vergemaklik,” sê Koos de Wet, voorsitter van Biggi Brands se direksie. Hulle het hulle siloruimte van 2 400 ton na 7 200 ton verhoog. “Ons het twee buise van GSI bygesit wat elkeen 2 400 ton kan berg. Verder het ons ’n vervoerstelsel inkorporeer om die springmielies regstreeks vanuit die silo’s in die verwerkingsaanleg te kry,” sê Koos. Biggi het al voorheen springmielies in silosakke geberg, maar die buise is beter en hulle geriewe is nou ook so ontwerp dat hulle in die toekoms verder kan uitbrei. Wat hulle nog in die toekoms kan byvoeg, is ’n voorafskoonmaker vir die springmielies wat ontvang word. Verder kan Biggi ’n CHARLY VC 15/28 R 134 vervoerbare graanverkoeler van GSI by hulle aanleg plaas. Dit is ’n verkoelerstelsel wat GSI vir twee 6

ProAgri 211 – September 2017

dae by Biggi gaan demonstreer het sodat ander boere ook kon kom kyk hoe dit werk. Dit is die eerste graanverkoeler wat hulle in Suid-Afrika toets. “Dit is belangrik om springmielies vir die duur van die tyd wat dit geberg word vry van insekte te hou. Biggi ontvang springmielies vanaf April tot Junie en lewer dan vir die res van die jaar weekliks verpakte springmielies. So, ons moet dus die springmielies

vir ’n jaar kan berg en dit is waar die verkoeler inkom,” sê Koos. Die verkoeler verseker die gehalte van die eindproduk. Dit is soos ’n yskas wat die graan in die silo koud hou. Johan Engelbrecht van GSI sê ’n verdere voordeel van die verkoeler is dat dit die vog in die springmielies behou. “Dit is soos een groot lugverkoeler. Die verkoeler beheer die hele silo se temperatuur en dit kan tussen 10 en 13 grade wees, maar ons verkies 10

Johan Engelbrecht, Natasha Coleman, Riël de Kock, Carel van Heerden, Lanus Meyer, Koos de Wet, Rob Clouston en Jan-Albert Wiid by die inwyding van Biggi Brands se opgegradeerde aanleg. GSI het die opgraderings gedoen. www.proagri.co.za

grade. Dit verleng die rakleeftyd van die springmielies. As die produk die temperatuur van 10 grade bereik het, behou dit daardie temperatuur nege maande lank,” sê Johan. Normaalweg is die gemiddelde temperatuur van ’n silo 18 grade en die grootte van die silo bepaal die tydperk wat dit duur om hom kouer te kry. “Biggi Brands se silo sal dalk ’n week of twee vat om die temperatuur tot 10 grade te laat daal,” sê Johan. Onthou dat so ’n silo ’n magdom springmielies bevat. Die verkoeler werk met elektrisiteit, hy is 4 800 mm lank, 2 040 mm breed en 2 280 mm hoog. Sy raam is van versinkte staal gemaak en hy het ’n raakskermbeheerpaneel om sy werkspoed en lugdruk te beheer. Die verkoeler kan geprogrammeer word met twee begin- en twee afskakeltye oor ’n tydperk van 24 uur. Al die inligting en data kan geberg word sodat die boer later weer daarna kan kyk. Die verkoelereenheid se ingeboude rekenaar moniteer deurlopend skommelinge in die temperatuur en voggehalte van die lug buite die silo en pas sy werking aan om die verlangde temperatuur en voginhoud van die graan te bewerkstellig. Biggi Brands se suksesverhaal Biggi Brands verskaf springmielies vir bioskope in Suid-Afrika, en voorsien ook springmielies aan groot verwerkingsaanlegte, wat dit as klaargespringde springmielies verkoop. “Ons lewer ongeveer 12 000 ton springmielies per jaar en daarvan word tussen 60% en 70% uitgevoer. Die res word aan die plaaslike mark verkoop,” sê Koos. Hulle het pakhuise in die Kaap, Johannesburg en Durban. Johann Kriek, Lieb du Raan en Attie Victor het die maatskappy omstreeks 1991 begin. “Ek het in 1998 hier betrokke geraak as besturende direk-

Al Biggi Brands se personeel by die inwyding van die uitbreidings. teur; toe was dit Bigfoot Trading,” sê Koos. In 2003 het Bigfoot Trading en KOLK ’n gesamentlike onderneming gevorm. KOLK het sedertdien verander

Hier kan ’n mens sien hoe die graanverkoeler aan die silo verbind is om die springmielies daarbinne koelkop te hou.

Koos de Wet knip die rooi lint tydens die inwyding van die nuwe opgradering by Biggi Brands se silo’s. www.proagri.co.za

na OVK. Die maatskappy was onder Johann Kriek se bestuur tot in Mei 2017, toe neem Riel de Kock oor as hoofuitvoerende beampte van Biggi en Orange River Popcorn. Orange River Popcorn koop springmielies by boere aan en Biggi Brands is verantwoordelik vir die verwerking en bemarking daarvan. “GSI het binne ’n beperkte tyd die aanleg vir ons voltooi. Hulle het hulle daartoe verbind om te help as daar enige probleem sou voorkom, want ons produksie mag nie onderbreek word nie,” sê Koos. Koos vertel dat die wêreldspringmielieverbruik ongeveer 700 000 ton per jaar is. Hy glo daar is definitief nog plek vir uitbreiding en Biggi is gereed daarvoor. Vir meer inligting oor GSI se verkoelingstelsel of die res van hulle uitmuntende produkte, kontak Natasha Coleman by 011-794-4455 of stuur vir haar ’n e-pos na natasha@gsiafrica. co.za Besoek ook hulle webwerf by http://gsiafrica.co.za/

Rob Clouston, Jan-Albert Wiid, Riël de Kock, Koos de Wet, Johan Engelbrecht en Carel van Heerden by die graanverkoeler wat GSI by Biggi Brands kom demonstreer het. ProAgri 211 – September 2017

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

AfriForum

deur Hein Gonzales

’n

Inhegtenisname wat deur wetstoepassingsbeamptes uitgevoer word moet altyd binne die raamwerk van nasionale wetgewing wees, meer spesifiek moet dit strook met die grondwetlike regte soos verskans in die Suid-Afrikaanse Grondwet. Indien die beampte nie reg optree nie, is jy geregtig op geldelike vergoeding vir die skade wat jy gely het. Onregmatige inhegtenisname is die skending en inperking van ŉ persoon se reg op vryheid. Benewens die ontneming van jou reg op vryheid, is dit ook onbehoorlike misbruik van die stelsel, ŉ aanslag op jou menswaardigheid en ’n kwaadwillige aksie. Wat moet jy doen? Die eerste stap is om binne ses maande ná die voorval ’n aanmaningskrywe, opgestel deur jou prokureur, aan die SAPD te stuur kragtens die Wet op die Instel van Regsgedinge teen sekere Staatsorgane van 2002. Daarna word ŉ dagvaarding uitgereik wat die besonderhede van die eis uiteensit. Die vermoede bestaan dat die inhegtenisname en aanhouding prima facie onregmatig is. Die eiser in die siviele saak hoef nie onregmatigheid te bewys nie. Die bewyslas berus by die arresterende beampte en die staat om die hof te oortuig dat die inhegtenisname regmatig en geregverdig was. Indien die arresterende beamptes ŉ behoorlike lasbrief het, kan dit as ŉ volkome verweer teen jou siviele eis gebruik word. As die eiser beweer dat die lasbrief foutief is, rus die onus op hom rus om die hof te oortuig dat die lasbrief nie aan die wetlike vereistes voldoen nie. Die oortuiging van die arresterende beampte dat die onregmatige inhegtenisname en aanhouding wel regmatig is, is nie ŉ verweer wat jou eis sal “troef” nie. (Bron: “Amler’s Precedents and Pleadings”)

Skade: Hoeveel kan ek eis? ’n Hof gaan verskeie faktore soos die tydperk van aanhouding, status- en/ of reputasieskade, beserings tydens inhegtenisname en aanhouding en nog meer in ag neem om te bepaal hoeveel skade jy gely het. Howe het al die volgende bedrae aan eisers toegeken: • ŉ 48-jarige sakeman wat sewe dae in onregmatige aanhouding was: R136 000 • ŉ 41-jarige sakeman wat onregmatig in hegtenis geneem en twee uur aangehou is: R24 000 • ŉ Sakeman wat onregmatig in hegtenis geneem en drie uur aangehou is: R16 978 • ŉ 65-jarige sakeman wat 49 dae onregmatig in aanhouding was en saam met misdadigers toegesluit is: R102 000 • ŉ Professionele persoon wat in hegtenis geneem en 24 uur in ŉ polisiesel aangehou is: R52 000. Het die arresterende beampte ŉ verweer? Die wetstoepassingsbeampte wat jou in hegtenis geneem en aangehou het, kan die eis teen hom verdedig deur twee verskillende vorms van verweer te opper. Eerstens kan hy jou feite in dispuut plaas. Dit beteken dat die beampte vir die hof sê dat jou feite oor die aangeleentheid verkeerd is, waarna hy dit kan weerlê deur sy eie getuienis voor die hof te bring. Laasgenoemde kan gedoen word by wyse van getuies te roep, foto’s aan te bied, video’s en/of beëdigde verklarings te openbaar. Tweedens is die beste verweer teen jou eis dat die arresterende beampte bewyse voor die hof plaas dat die inhegtenisname wel aan die wetlike voorskrifte voldoen het. Die “kinkel in die kabel” vind ons in art 55(1) van die Suid-Afrikaanse

Polisiedienswet, Wet 68 van 1995. Hierdie artikel stipuleer duidelik dat indien daar ’n lasbrief uitgereik word wat foutief is in vorm en proses, sal die arresterende beampte nie aanspreeklik wees vir ŉ siviele eis nie, op voorwaarde dat die betrokke arresterende beampte nie bewus was en/of is van die fout nie. As hy wel bewus was van die fout en voortgaan met die inhegtenisname, sal hy wel aanspreeklik gehou kan word. Art 55(2) van die wet gaan egter verder. Indien die arresterende beampte wat kragtens ŉ lasbrief die magtiging het om iemand in hegtenis te neem, op redelike gronde glo dat hy die regte persoon in hegtenis neem, maar in werklikheid die verkeerde persoon arresteer, is hy ook gevrywaar van enige aanspreeklikheid. Wat beteken dit in die praktyk? Indien jy ŉ slagoffer van ŉ inhegtenisname was moet jy onmiddellik jou prokureur raadpleeg om vas te stel of jou inhegtenisname binne die wetlike vereistes val. Indien jou prokureur van mening is dat jy ŉ sterk saak het, kan hy begin met die proses om regsaksie teen die betrokke polisiebeampte en die SAPD in te stel. Daar moet in gedagte gehou word dat siviele litigasie groot geldelike uitgawes vir jou kan inhou. Waak teen prokureurs wat ŉ betreklike “swak” sake aanvaar ter wille van geldelike gewin. Indien jou siviele aksie onsuksesvol is, kan jy ŉ kostebevel teen jou kry om die regsonkoste van die SAPD ook te betaal. Probeer so ver moontlik met die betrokke prokureur onderhandel vir ŉ gebeurlikheidsfooi-ooreenkoms. Dit beteken kragtens wetgewing dat die prokureur dubbel sy normale fooi kan vra, maar beperk is tot 25% van die eisbedrag soos vanaf die SAPD ontvang indien jou eis suksesvol is. (Wet op Gebeurlikheidsgelde 1997). Artikel verskaf deur Maroela Media

www.proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017 9

Veiligheid

Onregmatige arrestasie en aanhouding: Het ek ’n siviele eis?

deur Annemarie Bremner

ichtenburg se mense weet almal as jy van Fisher’s praat, bedoel jy die wapenhanhandelaar, Fishers Shooters. Dit is ook waar jy vir Etienne van Rensburg sal kry, ’n man wat self ’n uitstekende skut is en bekend is in die boeregemeenskap as iemand wat jy kan vertrou om goeie taktiese noodweeropleiding te gee. “Dit gaan mos maar rof in die platteland met die plaasaanvalle,” sê Etienne. “Ons het ook ’n redelike vlaag hier in die weste gehad en dan loop ons ook erg deur hier in die Coligny- en Lichtenburgomgewing onder die veediewe en kabeldiewe. Boere moet maar altyd op hulle hoede wees.” Dit is vir Etienne baie belangrik dat mense vuurwapens verantwoordelik gebruik en met respek vir lewe. Hy sê ’n vuurwapen behoort jou laaste opsie te wees, maar wanneer jy dit nodig het moet jou toerusting reg wees en geskik vir vinnige optrede. Dit is waarom hy Trijicon se optiese teleskope verkies. “Daar is net niks wat met Trijicon se ACOG en “red dot”-tegnologie vergelyk nie. Dit is ongelooflik vinnig en maklik om met hulle te skiet, want as jy dit eenmaal ingestel het, bly dit inge-stel en jy kan net gryp en korrel. Daar waar jy sien, is waar jy skiet.” Etienne gebruik ook die toerusting vir sportskiet. Hy is betrokke by sportskietgroepe soos die IPSC en IDPA waar werklike gevaarsituasies nageboots word en die deelnemers teen tyd deur ’n baan moet beweeg en seker maak hulle skiet die “vyande” wat om elke hoekie en draaitjie skuil. Hy sê daar is nie nog tyd om te sukkel met teleskope nie, jy moet oplig, sien en skiet en dit moet werk vir pistole en gewere. Etienne het sy ACOG in 2002 gekoop en naas die betroubare akkuraatheid, is dit die robuustheid wat hom die

www.proagri.co.za

en Glyn het baie hard daaraan gewerk om die regulasies gevestig te kry sodat almal die voordele kon geniet. Eric sê in 1985 is ECM gestig en in 1990 het ECM die agent vir Trijicon in Suid-Afrika geword. Die twee maatskappye stap dus al ’n lang pad saam. Glyn is ongelukkig in 2003 in ’n vliegongeluk oorlede en sy seun, Stephen, bestuur nou die maatskappy.

meeste beïndruk. Hy sê dit geld vir al Trijicon se toerusting. “My ACOG het al baie stampe en stote weg en het nog niks oorgekom nie. Jy tel hom op en gaan aan,” sê hy. So werk die tegnologie ACOG (Advanced Combat Optical Gunsight) is ontwikkel vir gebruik deur weermagte en is ook die gewildste militêre teleskoop in die wêreld. Dit word saam met Trijicon se ander toerusting deur ECM in Suid-Afrika na handelaars soos landbouwinkels versprei. Ross Forsyth van ECM verduidelik dat ’n ACOG uit een stuk aluminium gegiet word. Daar is geen los onderdele, behalwe vir die noodsaaklike verstellings nie. Maar dit is net een deel van die tegnologie waaroor Trijicon gaan. Die storie van Trijicon het ’n interessante Suid-Afrikaanse hoek. Eric Milburn, eienaar van ECM, sê die gebruik van tritium as selfverligtende middel in ’n optiese vergrotingsteleskoop is deur Glyn Bindon, ’n boorling van Durban, ontwikkel. Tritium beteken dat ’n teleskoop nie batterykrag nodig het vir verligting nie. Glyn het sy werk in Amerika voltooi en dit is waar die Trijicon-maatskappy gestig is. Aanvanklik was tritium nie beskikbaar vir die algemene publiek nie

So lyk die reeks ACOG®, voldoen aan militêre standaarde, daarom is dit nie goedkoop nie, maar Trijicon se reeks in SuidAfrika sluit ook produkte in wat ’n kleiner aanspraak op ’n man se sak maak. ACCUPOINT® is die teleskoop wat ontwikkel is vir die ernstige sportman en jagter. Dit is bestand teen die elemente, benodig geen batterykrag nie en kan gestel word om voorsiening te maak vir faktore soos wind en hellings. Dit bied vinnige fokus en werk ook uitstekend in swak lig. ACCUPOWER® is die teleskoop wat die meeste boere kies. Die prysklas is reg en die teleskoop is geskik vir verskillende toepassings; van die jagveld, op die sportbaan tot vir selfverdediging. ’n Enkele litiumsel (battery) word benodig en jy kry ’n ongelooflik helder prentjie deur die lens. Die Trijicon RMR® (Ruggedized Miniature Reflex) is nog ’n vernuftige stukkie toerusting waarna boere gerus kan kyk. Die “red dot”-miniatuur optiese toestel kan op ’n pistool, geweer en selfs haelgeweer aangebring word vir vinnige voltreffer-skietwerk. Kry meer inligting oor al die tegnologie op www.ecmtech.co.za of gesels met jou naaste wapenhandelaar of landbouwinkel oor Trijicon se toerusting.

ProAgri 211 – September 2017 11

Veiligheid

Sien raak om raak te skiet: Trijicon het ’n optiese teleskoop vir jou

met CLAAS DISCO 2750, 3150 en 3550 MAX CUT

’n

Skoon snit, hoë werkverrigting en betroubaarheid in alle toestande is die ontwerpmikpunt waaraan CLAAS skitterend voldoen met sy nuwe MAX CUT-snystaaf. Die nuwe snystaaf se bed of onderbou is met ’n 3 000-ton pers van een stuk trekvaste staal gevorm. Die bed en boonste bedekking word saam gemasjineer om maksimum presisie te verseker.

Die MAX CUT is ook toegerus met groot skywe en Hardox-bedekte bladvere waaraan die snelpaslemme gemonteer is. Dit verseker lae slytasie en hoë funksionele betroubaarheid. Verharde skrapers onder aan die skywe hou die snyerstaaf onder die skywe skoon om oormatige wrywing en die opbou van grond onder die skywe te verhoed. Alle MAX CUT-snyers is ook met ekstra wye glysleë toegerus om grondverdigting en skade aan plante te verminder. Die sleë is van 6-mm Hardox-staal gemaak. Die MAX Cut se aandryfkrag word deur V-bande oorgedra om ultra-gladde werking en die uitskakeling van vragw pieke te verseker. Die eerste skyf word p regstreeks r aangedryf. Dit skakel die nodigheid van ’n ratkas met ’n binn neskoen n wat verstoppings kan veroorsaak s uit.

Die boonste deksel en bed is aanmekaar gebout met spesiale kartelskroewe wat soos klinknaels werk, en al die boutkoppe is versink om metaaluitputting of skeeftrekking as gevolg van sweisspanning te voorkom. Die MAX CUT-snyerstaaf se golfeffek maak dit moontlik dat die snyskywe nou ver vorentoe geplaas kan word om groter oorvleueling te bewerkstellig en om die lemme meer snytyd te gee. Dit maak dit ook moontlik om die snyer in minder digte gewasse teen ’n laer kragaftakkerspoed te gebruik. In sulke omstandighede kan die MAX CUT sonder om die snygehalte te benadeel teen ’n kragaftakkerspoed van 460 opm gebruik word, wat tot 20% brandstof bespaar teenoor die normale 540 opm.

Hoër sleë is ook beskikbaar vir snywerk op klipperige lande of wanneer die boer gewasse hoër wil afsny. Elke snyskyf aan ’n MAX CUT-snyer het ’n veiligheidskakelmodule wat op ’n vasgestelde plek kan afbreek om moontlike skade aan die aandryfstelsel te verhoed wanneer die snyer ’n groot klip of iets soos ’n ysterpaal teëkom.

Nog ’n eienskap wat snywerk met alle CLAAS DISCO-snyers makliker maak, is dat dit nie nodig is om die trekker se driepunthyser te gebruik om die snyer op die wenakker op te lig nie – die Disco het ’n eksterne enkelhefboombeheerstelsel wat hom vir die draaislag oplig. Vir meer inligting oor Claas se voortreflike snyers wat jou help om die vinnigste en doeltreﬀendste te werk, praat met Michael Howell of Etienne van Wyk by 043-703-3100 of stuur ’n e-pos na Michael.howell@kagri.co.za of etienne.vanwyk@kagri.co.za. Besoek ook www.claas.co.za. www.proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017 13

Meganisasie

Sny nou nóg skoner en vinniger

NEW!

55Z Mini Excavator

NEW!

JCB86C Midi Excavator

Prime -5.5 over 36 months with annual payments. JCB Midi Excavator range now available through our agricultural dealers

www.jcb.com

LEMKEN werk vinnig en deeglik deur Du Preez de Villiers

Paul Bester (regs), Bencor Boerdery se eienaar, en William Hendriks, bestuurder steun swaar op LEMKEN se Rubin 9 en Karat 9 om die swaar en harde kleigrond op hulle plase te bewerk.

en Bester van Bencor Boerdery was aanvanklik skepties oor LEMKEN se grondbewerkingstoerusting. Alhoewel hy ongeveer drie jaar gelede die New Holland-agentskap, wat ook ’n LEMKEN-verspreider is, in die Bergvillegebied oorgekoop het, het hy eers ’n ruk later die eerste Rubin 9 op sy plaas ingespan. Vandag het hy twee Rubins en twee Karats en dit het sy boerdery omgekeer. “Twee jaar gelede het ek die Rubin 9, ses meter, gekoop. Toe het ons gesien hoe dit werk en agtergekom dat daar ’n hele paar voordele aan die masjien is.” Ben noem die rits voordele op: 1. Die werktuie skakel tot drie bewerkings uit. 2. ’n LEMKEN maak ongelyke lande gelyk. 3. Dit lewer beter opbrengste en hulle kan gemiddeld twee ton per hektaar meer oes nadat ’n LEMKEN deur die land is. 4. Dit beheer onkruid meer doeltreffend

as hulle vorige skottelwerktuie. 5. Die werktuie herkonsolideer die grond net genoeg en maak dit gelyk sodat die trekker en planter makliker daaroor kan beweeg, wat brandstof bespaar. 6. Die geherkonsolideerde grond laat die planter toe om ’n ware V (true V) in die grond te sny sodat die saad tot onder kan val om almal gelyk op te kom. 7. Die geherkonsolideerde grond is ferm genoeg vir optimale saadontkieming. 8. ’n LEMKEN Rubin bewerk baie hektare per dag omdat dit so breed is en teen ’n haastige 16 km per uur kan werk. 9. Die Karat se werksdiepte is voldoende sodat Bencor al hoe minder hulle skeurploeg hoef in te span. 10.Met LEMKEN is presisieplant baie makliker. “Ons eerste Rubin 9 het al meer as 5 000 hektaar gedoen en ons het nog

Bencor kon gedurende die droogte net mielies plant, maar hierdie seisoen het Paul Bester die kans met die LEMKEN benut om ook koring te plant. Nou kan hulle die koringstoppels inwerk in plaas daarvan om dit volgens die tradisionele manier te brand. www.proagri.co.za

niks aan die werktuig herstel of vervang nie,” sê Ben se seun, Paul, wat in beheer van Bencor se saaiboerdery is. Skottelbewerkings in nat grond is ’n nagmerrie, want die modder pak tussen die skottels saam om ’n roller te vorm. Die geheim van die Rubin is dat elke skottel met sy eie veeraksie werk en onafhanklik op sy eie laers draai. Dit verhoed dat kleigrond tussen die rollers saampak. Soos die Rubin oor ongelyke grond beweeg, help die veeraksie in die skottels om die grond gelyk te trek. Die skottels se aanvalshoek sorg dat die stronke mooi met die grond vermeng word en druk die onkruid onder die grond in sodat dit kan verrot. Hulle kan dan terselfdertyd kalk inwerk. Aan die agterkant maak die Rubin se roller ’n fyn saadbed wat Bencor se swaar kleilande se kluite fynslaan, maar ook voldoende vasdruk sodat die bogrond nie deur die Augustuswinde weggewaai kan word nie. Beide die Rubin en Karat se rollers beheer ook die diepte van die bewerking. Dit trap die grond 10 tot 15 cm diep mooi ferm vas om ’n perfekte saadbed te vorm. Bencor het twee jaar gelede ’n Karat 9/700 KUA vir hulle groot knakkertrekker gekoop. Dit het drie rye tande voor, skottels in die middel en rollers agter. Die Karat se breë skare maak die grond onder spilpunte wat deur beweiding vasgetrap is, mooi los. “As omstandighede gunstig is, kan jy net met die Karat werk en dan plant, sê Ben. “Ons het nie ’n vasgestelde volgorde waarvolgens die werktuie werk nie, dit hang alles af van die vog in die grond en hoe hard dit vasgetrap is.” Kontak Karel Munnik by 082-4122577 of 012-993-5929, of e-pos k.munnik@lemken.com of besoek hulle webwerf by www.lemken.com/en/ ProAgri 211 – September 2017 15

Meganisasie

Grondbewerking:

deur Annemarie Bremner

af gevlieg het om seker te maak alles is reg ingestel en loop mooi. Hanno sê: “So ’n week en ’n half later was die man sowaar weer hier, net om te kyk of alles reg is.”

Meganisasie

Väderstadt Topdown 900:

Só werk dit Voor loop die koniese skottels 12,5 cm van mekaar af op indiwiduele arms. Die aggressiwiteit van die skottels se werking kan vanuit die kajuit gestel word. Die skottels word van geharde Sweedse V-55-staal gemaak. Dan volg die tande gespasieer teen 27 cm oor drie rye met 700 kg wegbreekkrag. Die skare kan gewissel So lyk die perfekte saadbed waar die Väderstadt Topdown 900 deurbeweeg het. word, maar elke tand is standaard toegerus met k het nog nooit so ’n perfekte hê en hoe aggressief jy die grond wil ’n MixIn-skeenplaat wat die grond ook saadbed gesien na een bewerking meng. vorentoe gooi in plaas van net boontoe, nie,” sê Hanno Lombaard van WestDie gehapte skottels agter die tande sodat dit twee keer deur dieselfde tand end Landgoed naby Morgenzon op die maak die grond gelyk en krap die voor gelig en gemeng word. Die werksdiepte Oostelike Hoëveld. Hy het ’n Väderstadt wat die laaste ry tande maak, mooi toe. is 300 mm, maar kan verleng word tot Topdown 900, wat deur Vitamech in Die roller agter sorg vir die perfekte, 400 mm. Suid-Afrika versprei word, bekom om ferm saadbedafronding. bewerkings in sy lande te beperk. Hanno sê nog ’n voordeel is dat die ’n Belangrike rede vir minder bewerktuig met sy werkwydte van nege werkings is uiteraard die besparing van meter en die kombinasie van bewerdiesel en tyd, maar dit gaan ook oor kings, ’n perfekte pasmaat vir sy groot grondstruktuur en grondgesondheid. trekker is. Alles werk op ’n presisiestelAangesien baie van die lande erg sansel, van grondvoorbereiding en bemesDie MixInderig is, is daar probleme met verting, tot plantwerk. Hulle het gevind die skeenplaat se digting en ook winderosie, en hoe beste werkspoed is so 11 km/u. aksie minder die grond omgedolwe word, hoe beter. Dienslewering uit die boonste Na die tande is ’n ry toekrap- en Die stoppels word eers bewei, maar rakke gelykmaakskottels wat met paralleldie Topdown kan net daarna deurgeWat Hanno ook baie beïndruk het, is die skakels vas is om gelykheid te behou. stuur word om die oorblywende mategehalte van die vakmanskap en die uitDie werkhoogte van die skottels kan riaal te sny, die grond tot op die gewenstekende dienslewering van Vitamech ook vanuit die kajuit verstel word. ste vlak los te maak, gelyk te maak en en Väderstadt self. Hulle het verlede Agter volg die vastraprollers wat vas te rol – gereed vir plant. jaar ’n vyf-meter masjien aan Hanno moet sorg vir ’n ferm saadbed met Indien die stoppels nie bewei word beskikbaar gestel om te toets en hy het goeie kontak tussen die grond en die nie, sny die Topdown se 450-mm ’n hele paar honderd hektaar daarmee saad. Jy kan kies tussen ’n dubbelstel skottels doeltreffend deur die reste. In gewerk. Hy sê: “Daar was geen prooop rollers, enkelstel staalrollers en lande waar plantmateriaal nie gesny bleme nie en jy kon sien die Sweedse dubbelstel staalrollers, afhangend van hoef te word nie, kan die skottels eenmasjien is regtig goed ontwerp; daar is hoe swaar jou grond is. Die Topdown voudig gelig word en die res van die baie dinkwerk ingesit.” kan gestel word dat die volle gewig bewerking kan voortgaan. Op die eerste dag wat die Topdown van die masjien na die rollers oorgedra ’n Wye verskeidenheid skare is 900 op die plaas ingespan is, was nie word, of dit kan gedeel word tussen die beskikbaar vir die tande, afhangend net Vitamech se mense daar nie, maar rollers en wiele. van die aksie wat jy onder die grond wil ook ’n tegnikus wat spesiaal van Swede Daar kan ook ’n planter vir fynsaad of groenbemesting aan die masjien gemonteer word; ’n opsie wat Hanno ook graag wil benut.

Van stoppelland na plantgereed in een beweging

“E

Die skottels sny deur die reste, gevolg deur die eerste ry tande. Die tande gooi die grond vorentoe en op in plaas van net boontoe soos gewone tande. Agter volg die gelykmakers en vastraprollers. www.proagri.co.za

Kry jou eenbewerkingoplossing by Vitamech. Kontak Jurie Swart by 083-375-8840, 021-907-8000 of jurie@vitamech.co.za of Louis van der Merwe by 072-626-8409. Besoek oor www.vitamech.co.za vir meer inligting.

ProAgri 211 – September 2017

Meganisasie

Inttrac maak bosbouboere bly:

Woerts bome uit die bos met die Oehler-boomlaaiwa deur Benine Cronjé

optegnologiewerktuie wat die boer nooit in die steek sal laat nie – dit is wat Inttrac Trading verskaf en rugsteun. In vorige uitgawes was daar artikels oor Inttrac se Strautmann-misstrooier en Strautmann se Verti-mix voermenger. Hulle splinternuwe produk is die Oehlerboomlaaiwa wat in Duitsland vervaardig word. “Die boomwa word gebruik om gesaagde bome in die plantasie op te laai en langs hoofpaaie of by treinstasies af te laai. Van daar af word dit met vragmotors na kliënte soos papierfaDirk de Koster van Inttrac wys vir boere by NAMPO brieke, myne en saagmeulens geneem of per trein na en doeltreﬀend die Oehler-boomlaaiwa werk. die hawe vervoer vir uitvoer,” sê Dirk de Koster van Inttrac wat die Oehler EHK 80 kan dra is 6,6 Trading. ton met ’n 70 kW trekker daarvoor en Daar is twee Oehler-boomlaaidie Oehler THK 160 se maksimum kawaens, die Oehler EHK 80 en Oehler pasiteit is 13,6 ton met ’n 85 kW trekTHK 160. Die maksimum kapastiteit ker. Die Oehler THK 160 is vir groter

en swaarder bome. Die boomwa haak maklik aan ’n trekker en het ’n kraan wat die stompe op- en aflaai. Dit word deur een persoon beheer terwyl hy op die platform voor aan die wa staan, of jy beheer dit regstreeks van die trekker af. “Jy het nie baie arbeid vir die wa nodig nie,” sê Dirk. Die boomwa is toegerus met sy eie pomp en hidrouliese stelsel. As jy ’n Oehlerboomlaaiwa, trekkeronderdele of gehalte toerusting vir jou plaas benodig, kontak Inttrac Trading by 016-365-5799 of 082-566-1455, stuur ’n e-pos aan inttrac@cyberserv.co.za of besoek www.inttrac.co.za.

hoe maklik

Inttrac maak bosbou maklik: Ry stompe woerts-warts uit met In rac se Oehler-boomlaaiwa Oehler EHK 80 • Maklik om mee te werk • Min arbeid • Eie kraan met eie pomp en hidrouliese stelsel • Beheer vanaf wa of vanaf trekker

• Dra 6,6 ton • Verg 70 kW trekkerkrag Oehler THK 160 • Dra 13,6 ton • Verg 85 kW trekkerkrag

In rac Trading | 016-365-5799 | 082-566-1455 Adam van Aswegen 078-457-0952 | in rac@cyberserv.co.za |www.in rac.co.za www.proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017

Gewasproduksie

Senter360 maak suikerboerdery soet deur Du Preez de Villiers

Johann Breet en Marius Appel is onderskeidelik HUB en streeksverkoopman van Senter360. Hulle het gehelp dat Cobus Müller en sy pa, Helgard, nou hulle suikerriet deurlopend doeltreﬀend kan besproei.

Helgard Müller se Senter360hoëprofielspilpunte se torings stap soos soldate in gelid deur sy suikerrietlande, selfs waar dit ongelyk is.

ie lewe lyk mooier vir agt suikerrietboere van Noord-Natal wat altesaam 26 Senter360-hoëprofielspilpunte gekoop het. Verlede maand het drie van die boere vertel hoekom hulle na besproeiing oorgeskakel het en hoekom hulle spilpuntkeuse Senter360 was. Nou kry nog drie boere kans om hulle suksesstories met ons te deel:

Vir Helgard Müller gaan dit oor rand, sent en diens

elgard Müller het tans nege spilpunte op sy plaas buite Pongola, waarvan die twee nuutstes Senter360’s is, en hy gaan binnekort nog twee oprig om lande van 55 en 35 hektaar te besproei. Hy gaan vanjaar ook kunsmis deur die spilpunte toedien en Senter360 se spilpunte is gereed daarvoor, want die pype is volversink. “Toe ek ’n paar jaar gelede ’n vol-

ProAgri 211 – September 2017

gende spilpunt wou oprig, het Willie Vosloo van Aqua Nyoni op die dorp vir my vertel van die spilpuntmaatskappy wat nuut in die streek betrokke raak. Hy het vir my ’n petrolkoepon in die hand gestop en my Klerksdorp toe gestuur om na hulle aanleg te gaan kyk. Ek het vir Theuns Dreyer ontmoet wat my deur die hele fabriek geneem het. Een van my vorige spilpunte wat se versterkingstruktuur wat van hoekyster gemaak is, het omgewaai en ek het in die fabriek gesien dat Senter360 s’n van staalpyp gemaak was, sodat dit baie moeiliker is om om te waai.” So het Helgard met Senter360 kennis gemaak. “’n Hoëprofiel Senter360spilpunt se wiele is 6,5 meter uitmekaar, wat ’n hele meter meer is as my vorige spilpunte s’n. Dit maak dat dit nog moeiliker vir die wind is om dit om te waai,” sê hy verder. Helgard het toe twee Senter360’s opgerig. Elkeen het hom R280 000 minder gekos as hulle eweknie van ’n ander fabrikaat. Twee jaar gelede het

hy ’n buurplaas gekoop wat reeds drie ander spilpunte opgehad het. Hy het toe ’n vierde spilpunt, ’n sewetoring Senter360, opgesit en daarmee nog R180 000 bespaar. Die nuwe KOMET-sproeier wat Senter360 onlangs begin gebruik het en waarmee hulle nou hulle nuwe spilpunte as standaard toerus, het Helgard ook beïndruk. Dit kan onder baie lae druk werk, wat baie goed saam met Helgard se swaartekragwatertoevoer werk. Met verlede jaar se droogte kon hy met die bietjie beskikbare water selfs 5 mm toedien wat minstens sy riet aan die lewe kon hou, sodat hy darem iets kon oes. Elke sproeier het ’n keramiekballetjie aan die onderkant en na toetse van 10 000 uur doen hulle nog steeds hulle werk. “Uiteindelik gaan dit oor rand en sent en diens. Met Senter360 se spilpunte wat al hoe meer in die streek begin inkom, sal die onderdele vermeerder en die diens net verbeter,” sê Helgard.

Charl Senekal en sy plaasbestuurders is ewe ingenome met Senter360

harl Senekal het geen bekendstelling nodig nie. Hy gaan binnekort nog twee Senter360-spilpunte oprig om nog lande van 75 en 69 ha te besproei. Dit is deel van sy 5 000 hektaar onder besproeiing. Hy het onlangs ’n vergadering met sy bestuurders gehad en gesê hy wil nog ’n paar spilpunte oprig. Hulle keuse

was eenstemmig Senter360. Danie Willemse is een van Charl se plaasbestuurders. “Ek het oor die afgelope twee-en-’n-half jaar nog nie ’n probleem met die Senter360-spilpunte gehad nie. Die ratkaste, motors... alles werk uitstekend. Die werking van die beheerkaste is ook baie eenvoudig en die sproeiers maak maklik skoon.” www.proagri.co.za

Charl Senekal en sy plaasbestuurder, Danie Willemse, is baie tevrede met die eenvoudige en maklike gebruik van die nuwe Senter360-spilpunte wat hulle drie jaar gelede begin aankoop het. Charl sê: “Eerstens hou ek van die konstruksie. Alhoewel die spilpunte so hoog is, is dit baie stewig en die pype gaan hou want dit is volversink. Ek hou van die waarborg en die naverkopediens. Theuns was al drie keer by my op die plaas. Ons kon handskud, ek voel ek is by die regte adres. Daar is baie sinergie tussen my en hom en elke klein probleempie wat ek ondervind het, kon Theuns onmiddellik oplos. Dit is baie belangrik vir my. Hy stuur topgehalte manne na my toe om die spilpunte op te rig. Dit maak dit vir my baie makliker. Diens is vir my uiters belangrik en ek is so beïndruk met die produk dat ek ’n bietjie terug-

hou met die drupbesproeiing.” Charl sê hy kan homself nie indink dat hy weer ’n ander spilpunt in die volgende tien jaar gaan koop nie. Charl is nie lief daarvoor om kuns-mis deur sy spilpunte te stuur nie, maar as dit regtig nodig is sal hy ’n 6:1:0 deurstuur om aanvullings te doen. Hy sit egter met ’n geruste hart gereeld onkruiddoder deur. “Ek kan vir jou sê dat ander spilpunte baie sal sukkel om Senter360 se waarde vir geld te klop. Die mense praat met hoë lof van Senter360. In hierdie wêreld is die pad vir hulle geteer. Senter360 is eg Suid-Afrikaans en ’n gehalte produk.”

RCL Foods vervang met Senter360 W

illem Tempel is RCL Foods se produksiebestuurder en hy sê: “Ons het ’n enorme aantal spilpunte wat deurlopend op ons 14 500 ha vervang moet word. Ons het onlangs prysvergelykings met die ander handelsmerke gedoen.” Hulle was baie beïndruk met Senter360 se pryse en het toe hulle fabriek besoek om te kyk of daar nie ’n kinkel in die kabel is en of dit nie ’n swakker produk is nie. “Ons het ook boere gaan besoek waar Senter360’s al vir vier, vyf en ses jaar lank loop om die besluit te neem.” RCL Foods het toe oor die afgelope twee jaar ses Senter360-spilpunte gekoop en hulle hou nog baie goed, maar Willem sê die aankoopprys was die groot dryfveer agter die besluit – en boonop dink hy dit is ’n gehalte produk.

www.proagri.co.za

“Ons het verlede jaar die spilpunte begin outomatiseer. Oral waar ons die beheerpanele van die spilpunte vervang het, het ons outomatisasie ingespan. Daardie spilpunte skakel dan outomaties aan en af. Ons het ook wisselendespoedaandrywers (VSD’s) in die pompstasies begin installeer met ’n sentrale rekenaar wat die pompe aanen afskakel, die pompspoed verstel en die afsluitkrane oop- en toemaak,” sê Willem. Die Senter360’s pas soos ’n handskoen in hierdie reuse proses. RCL Foods het ’n kompostee-aanleg wat suikerrietblare gevoer word om dit vinniger af te breek. Die vloeistof word dan onder meer deur die Senter360spilpunte gepomp om kunsmis te bespaar en om voordelige bakterieë, protosoë, mikrobes en fungusse weer terug in die grond te sit.

Charl Senekal gebruik nog Senter360 se vorige generasie I-wobsproeiers, maar dit werk steeds uitstekend vir hulle.

Willem Tempel, produksiebestuurder, en Tyronne de Bruin, plaasbestuurder van RCL Foods, is baie tevrede met die Senter360’s wat nou op die suikermeule se plase begin werk het.

RCL Foods het ’n kompostee-aanleg gebou om die suikerrietblaarmassas vinniger te laat verrot. Dit bespaar kunsmis en plaas die mikro-organismes weer terug in die grond. Die kompostee word ook deur Senter360 se spilpunte gepomp. Skakel vir Theuns Dreyer by 082564-5955 of 018-469-1331 of e-pos theuns.dreyer@senter360.co.za of besoek http://www.senter360. co.za/about-us/contact-us/projectteam ProAgri 211 – September 2017 21

Syngenta help uitvoerders met oorsese markte

Caroline Willetts, ’n wetenskaplike van Syngenta se grootste navorsingen ontwikkelingsinrigting in Jealott’s Hill in die Verenigde Koninkryk, het Suid-Afrika toe gekom om haar kennis oor MRL’e tydens ’n padparade met vrugteboere te deel.

yngenta het onlangs die ekstra myl vir Suid-Afrikaanse boere gestap. Hulle het ’n padparade deur die Oosen Wes-Kaap gehou om vrugteboere raad te gee oor een van hulle grootste probleme – plaagdoderoorblyfsels in uitvoervrugte. Die Europese mark is nie ’n man se maat nie. Europeërs is kieskeurige verbruikers en boonop gebruik hulle subtiele proteksionisme om hulle eie boere te beskerm. Nogtans is Europa ’n groot en belangrike mark met ’n lang handelsgeskiedenis met Suid-Afrika. Teen 2,7-miljoen ton per jaar is Suid-Afrika die grootste varsvrugte-uitvoerder in die Suidelike Halfrond. Ons produkte word in 92 lande regoor die wêreld verkoop, wat wissel van markte net noord van ons grense, tot so ver as die Amerikas, die Midde-Ooste en Sjina. Om goeie, gesonde vrugte te produseer, steun ons boere swaar op plaagdoders. Daar word beraam dat tussen 30 en 40% van ons kos verlore sal gaan sonder produkte wat opbrengste verhoog en gehalte beskerm. Maar landbouchemikalieë is omstrede weens

hulle potensiaal om mense en die omgewing te benadeel. Lande probeer dus om die gebruik van landbouchemikalieë op vars produkte te reguleer deur onder meer "maksimum residulimiete" (MRL) in te stel. MRL'e is die maksimum hoeveelheid van ’n plaagdoder wat wettiglik in ’n voedsel- of voergewas toegelaat word, en elke land stel gewoonlik sy eie MRL'e vas. Dit veroorsaak egter groot probleme, aangesien voedsel internasionaal bemark word. Groot supermarkkettingwinkels stel boonop dikwels ook hulle eie MRL’e in. Caroline Willetts, ’n wetenskaplike van Syngenta se grootste navorsingen ontwikkelingsinrigting in Jealott’s Hill in die Verenigde Koninkryk, was een van die sprekers tydens die padparade. Sy het haar insigte oor MRLregulasies in die EU met vrugtebooere, pakhuisbestuurders en ander belanghebbendes gedeel. Caroline het daarop gewys dat die MRL'e ’n goeie aanwyser vir die korrekte gebruik van plaagdoders is. MRL is nie noodwendig ’n veiligheidstandaard nie. Dit is handelstandaarde met die

Vrugteboere, pakhuisbestuurders, Syngenta-personeel en ander belanghebbendes het die Syngenta-inligtingsdag op die plaas Idiom-Wyne in Grabouw bygewoon. www.proagri.co.za

hoofdoel om handel tussen lande te vergemaklik. “Een van die grootste uitdagings wat vrugte-uitvoerders in die gesig staar, is die feit dat MRL'e nie wêreldwyd ooreenstem nie,” het sy gesê. Redes hiervoor is die feit dat nasionale MRL'e nasionale besorgdheid weerspieël en dat plaagdruk baie wissel van land tot land, wat verskillende vlakke van plaagdodergebruik vereis. Verder, as ’n produk nie in ’n land geregistreer is nie, sal dit geen vaste MRL hê nie. Om ingewikkelde MRL’s te verstaan is een ding; om dit te hanteer, is ’n ander. Daarom het Caroline praktiese oplossings gebied wat plaaslike spelers in die bedryf kan inspan. Integrasie en ’n holistiese siening is die enigste uitweg, het sy aangeraai. Caroline het verder die belangrikheid van behoorlike steekproefneming beklemtoon. Sy het daarop gewys dat betroubare resultate afhang van die ontleding van ’n verteenwoordigende steekproef wat opgestel word volgens hoe die gewas verkoop sal word. “As die laboratoriumuitslae nie met jou bestaande rekords ooreenstem nie, vra hulle om hulle resultate te kontroleer of om die ontleding te herhaal. Jy kan selfs ’n tweede mening van ’n ander laboratorium kry,” het sy aanbeveel. Caroline het haar aanbieding afgesluit deur die teenwoordiges te herinner aan die magdom inligting wat plaaslik en internasionaal binne Syngenta beskikbaar is. “In die meeste gevalle kan ’n Syngenta-agent ’n boer help om oplossings vir MRL-probleme te vind,” sê sy. “As ons ’n plaagdoder verkoop, is ons oortuig dat dit veilig is, daarom word daar deurentyd nuwe inligting beskikbaar gestel om boerderypraktyke te verbeter volgens Syngenta se Smart Farm-filosofie.”

Carles Rodríguez is ’n landbouingenieur van Technidex. Hy kon hulle toerusting en chemikalieë, wat verseker dat vrugte, nadat dit die plaas verlaat het, steeds skoon, vars en gesond bly, aan die teenwoordiges bekendstel. ProAgri 211 – September 2017 23

Gewasproduksie

Plaagdoderreste in vrugte:

Wenoes ampertjies daarmee heen deur Annemarie Bremner

’n

Mens moet altyd jou ouers respekteer, maar as Conrad Coetzee van Prieska na sy pa geluister het, was hy vandag waarskynlik nie ’n wenner in die Weeg-en-Wen-wedstryd met ’n opbrengs van 22,2591 t/ha nie. Conrad vertel dat die mielietjies ’n week na opkoms omtrent weggewaai het. Hulle blare was stukkend en hulle het goor gelyk. Sy pa se raad was dat hy liewer moet oorplant, maar Conrad het besluit om hulle tog maar ’n kans te gee. Hy het ’n bietjie vroeër kunsmis gegee en ’n blaarbespuiting met ekstra sink om herstel aan te help en toe gewag om te kyk of sy Pioneerkultivar, Phb 33Y74, gaan vlamvat of nie. Hy sê: “33Y74 doen soms regtig goed hier by Prieska, niemand weet presies hoekom nie, maar as hy uitskiet, skiet hy goed uit.” Conrad sê dit is moontlik om ’n premie te ontvang vir konvensionele mielies en dit is juis waarom hy die kultivar plant. Hy hou egter maar fyn dop wat met die kommandowurm gebeur, want as dit die komende seisoen

te erg raak, sal hy na Bt-mielies moet oorskakel. Conrad sê omdat hulle soveel van hulle gronde eis met aanhoudende produksie tussen koring en mielies, probeer hy soveel as moontlik organiese materiaal in die lande hou en gebruik ook so ver as moontlik organiese bemesting. Die mielies word met ’n strookbewerking regstreeks in die koringreste geplant. Sy plantestand is 90 000/ha. Die wenland is nie juis anders hanteer as die res van sy lande nie, behalwe vir die vroeër bemesting en blaarbespuiting, maar daar was wel bone in die land voor hy mielies geplant het, wat kon help met die stikstof. Die land het gemiddeld 20,6 t/ha gelewer en die twee hektaar wat vir die wedstryd ingeskryf is, se opbrengs was ’n allemintige 22,2591 t/ha. Net so ongelooflik is die wenoes in die droëland-kategorie - Johann Pistorius van Val het 16,0389 t/ha met sy PANNAR-kultivar, BG 3292, gestroop. In die sojaboon-afdeling is die magiese 4 t/ha-mikpunt finaal verpletter met Michael Allen van Middelburg se

Die span mielie- en sojaboonplantkonings van Suid-Afrika tree aan om hulle Weeg en Wentoekennings te ontvang.

Só lyk Conrad Coetzee van Prieska se wenmielies wat 22,2591 t/ha gelewer het! www.proagri.co.za

4,8580 t/ha in die droëland-kategorie. Koos Uys van Bronkhorstspruit se sojabone onder besproeiing het ’n wenoes van 6,2510 t/ha gelewer. Dow en DuPont smelt saam Tony Esmeralda van DuPont Pioneer het by die geleentheid aangekondig dat die mededingingskommissie onlangs die samesmelting van DuPont en Dow AgroScience goedgekeur het. Hy sê dit sal boere in Suid-Afrika toegang tot nog meer saad-, oesbeskerming- en agronomiese tegnologie gee. DuPont het die grootste genetiese saadbank in die wêreld en met Dow se oesbeskermingstegnologie daarby, kan opbrengste hand oor hand toeneem – in die afgelope dekade of wat was daar alreeds ’n 150% opbrengsverhoging. Dit moet tred hou met die bevolking wat elke dag met 150 000 mense groei! Vir meer inligting oor Weeg en Wen, kontak Du Preez Kritzinger, bemarkingsbestuurder, DuPont Pioneer, by 082-574-2272, 012683-5752 of dupreez.kritzinger@pioneer.com.

Hier is die volledige uitslae: Mielies Droëland Wesstreek Wenner: Bernard Rabe van Fochville met 9,5448 t/ha (P2880WBR) Mielies Watertafelgebied Wenner: Thabo van Zyl van Bothaville met 11,3467 t/ha (DKC 78-79 BR) Soja onder besproeiing Finalis 1: Joe du Plessis van Delmas met 5,3141 t/ha (RA 560 R) Finalis 2: Cobus Botha van Bergville met 6,050 t/ha (DM 5953 R) Wenner: Koos Uys van Bronkhorstspruit met 6,2510 t/ha (RA 568 R) Soja Oosstreek Finalis 1: Albert Kruidenier van Standerton met 4,7175 t/ha (AGC58007R) Finalis 2: Naas Rautenbach van Standerton met 4,7487 t/ha (AGC58007R) Wenner: Michael Allen van Middelburg met 4,8580 t/ha (DM5953 R) Soja Wesstreek Finalis1: Cobus Grobbelaar van Bothaville met 4,4024 t/ha (PAN1623) Finalis 2: Thabo van Zyl van Bothaville met 4,4359 t/ha (PAN 1521) Wenner: Bernard Rabe van Fochville met 4,4374 t/ha (DM6.8R) Soja KZN Finalis 1:Mark Stein van Glencoe met 4,030 t/ha (PAN 1521 R) Finalis 2: Bruce Gibbings van Winterton met 4,1233 t/ha (SC Stanza) Wenner: Cobus Botha van Bergville met 4,7326 (P64T39R) Mielies Droëland Oosstreek Finalis 1: Erich Barry van Winterton met 13,9957 t/ha (P1745R) Finalis 2: Mark Stein van Glencoe met 14,4300 t/ha (P1745) Wenner: Johann Pistorius van Val met 16,0389 t/ha (BG 3292) Mielies onder besproeiing Finalis 1: GP Olivier van Hartswater met 16,3881 t/ha (Phb 33Y74) Finalis 2: Zirk Scheepers van Cradock met 18,6862 t/ha (DKC 62-80 BR) Finalis 3: Izak van der Merwe van Philippolis met 19,6598 t/ha (DKC 64-54 BR) Wenner: Conrad Coetzee van Prieska met 22,2591 t/ha (Phb 33Y74)

Die borge wat die kompetisie saam met DuPont Pioneer die kompetisie aanbied, is John Deere, Syngenta, FNB, Santam Landbou en Senter 360. ProAgri 211 – September 2017 25

Gewasproduksie

DuPont Pioneer Weeg en Wen:

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

Southtrade:

Bargam-selfloopspuit bespaar tyd en geld

Southtrade se Bargam Grimac 1J glip deur lande en groentebeddings terwyl dit teen enige spoed presies die verlangde hoeveelheid vloeistof plaas. www.proagri.co.za

Carlu Trekkers in George het onlangs in een week twee van Southtrade se Bargam Grimac 1J-selfloopspuite verkoop; een aan Brian Robertson en die ander aan sy buurman, Ruben Barnard. ProAgri 211 – September 2017 27

Gewasproduksie

’n blaasaksie die gif- en watermengsel diep in die plante inblaas. Sy nuwe selfloper het ’n 2 000-liter tenk en ’n 21-meter balk. Met sy vorige spuit met ’n 15meter balk moes hy baie meer terugry om die 1 200-liter tenk vol te maak. Met die kousbalk hoef hy net 400 liter spuitstof per hektaar te spuit, terwyl die vorige spuit 600 liter moes plaas om dieselfde uitwerking te gee. “Dit gaan meebring dat ek ook ’n derde van die tyd bespaar omdat die balk langer is en die tenk langer vol bly. Waar ek voorheen deur Du Preez de Villiers in elke tiende bedding moes ry, kan ek nou in Die Bargam Grimac werk uitstekend op sojabone en Brian Robertson se groenteplaas elke veertiende bedding met sy grondvryhoogte van 990 mm. ry,” sê hy. As jy baie ure in enige voertuig rian Robertson is lief daarvoor om deurbring, is gemak ’n moet. Die self sy hande in sy grond te steek. Bargam-selfloper het ’n lugversorger Hy hou ’n ferm hand oor sy en radio-straalplaatspeler. Jy kan die boerdery en spuit ook self sy gesitplek ook oppomp tot op die versaaides. Hy het onlangs besluit om sy langde hoogte. Met die lugkussing boerdery na ’n volgende vlak te neem onder jou kom jy nie eers agter dat deur sy eerste selfaangedrewe spuit die dag verbygaan nie. Die kontrolete koop. raakskerm het ook tred gehou met die Southtrade is die invoerders van die jongste ontwikkelings en wys al die Bargam-spuitreeks en verskaf dit aan nodige funksies om onnodige berekeverskeie agente, onder andere Carlu ninge uit te skakel. Trekkers in George. Hierdie is die “Dit wys deurlopend hoeveel liter vierde Bargam-spuit wat Brian by In die donker, onder ’n ultravioletlig, in die tenk oor is, asook die drukking Carlu Trekkers gekoop het of waarmee in die stelsel. Dit pas die neerslag aan kan jy mooi sien hoe deeglik die hulle gehelp het. soos jy vinniger of stadiger ry. Die Bargam-selfloperspuit die spuitmidBrian se spuite werk hard. Die spuitkoppe se kritieke onderdeeltjies, del tot diep in die plant in blaas. selfloper gaan vir al twaalf maande in wat van keramiek gemaak is, kan die jaar sy kant moet bring en word outomaties verstel om die verlangde “Sy grondvryhoogte is 990 mm en ek gemiddeld agt keer per aanplanting hoeveelheid vloeistof toe te dien, nakon dadelik begin spuit sonder dat ingespan. dat jy die keuse op jou skerm gemaak die wiele verstel moes word. Al my “Ek is baie beïndruk met die werkhet,” sê hy. Southtrade kies hulle trekkers se wielafstand is 1,5 m en my tuig en werk nog hard om die baie agente sorgvuldig. “Ek koop ook baie beddings is ook so uitgewerk. Jy kan funksies baas te raak,” sê Brian. “Ek ander produkte by Carlu Trekkers en die Bargam in ’n model van 1,8 of 1,5 en die Carlu-span is ook nog besig om hulle diens is uitstekend,” sê Brian. meter bestel en toe kies ek die smal die verskillende spuitkopkonfigurasies opsie.” uit te toets om te bepaal wat ons moet Kontak vir Southtrade by +27 Die kousbalk van 21 m is egter die gebruik vir elke bepaalde behoefte.” (0)21-981-6044 of e-pos funksie wat Brian die meeste opgeBrian boer hoofsaaklik met brocsouthtrade@iafrica.com of besoek wonde maak. Dit bespaar hom baie coli en blomkool en plant ook soms hulle webwerf by www.southgeld aangesien dit deur middel van kuilvoermielies. Die selfaangedrewe trade.co.za om ook na hulle ander Bargam-spuit pas sy boerdery perfek. produkte te kyk.

deur Du Preez de Villiers

eenbewerking en minimumbewerking is ’n groen en rooskleurige boerderypraktyk en is veral baie gewild in Natal. Boere moet na enige manier kyk om insetkoste te verminder en hierdie bied ’n uitstekende oplossing. As ’n bykomende bonus help dit ook om die grond se natuurlike gehalte terug te kry en te bewaar. Boere en belangstellendes het onlangs die Geenbewerkingklub se bewaringslandboukongres en demonstrasiedag by die ATKV Drakensville-oord naby Bergville gehou om kennis uit te ruil en meer te leer oor hierdie verstandige praktyk.

Tussen die lesings deur is informele gespreksessies gehou waartydens organisasies en boere enigiets gevra kon word.

Links: Egon Zunckel is die Geenbewerkingsklub se adjunk-voorsitter en word as ’n voorste geenbewerkingsboer in die streek beskou. Hy het gepraat oor sy uitdagings en suksesse terwyl hy sy plaas by Warden in die Vrystaat ontwikkel het.

Die Geenbewerkingsklub het gedemonstreer hoe grondbedekkingsmateriaal op ’n kaal land baie meer doeltreffend is om afloopwater vas te hou.

Dekgewasse beskerm grondvog, verhinder gronderosie en speel ’n belangrike rol in bewaringslandbou. Die groot maatskappye het hulle geenbewerkingsplanters in hawer gedemonstreer.

Agricol het die saad voorsien vir verskeie dekgewasproewe wat op ’n standplaas by die ATKV Drakensvilleoord geplant is, om elkeen se voordele te demonstreer. Cedara se Grondkundeafdeling het die spuitwerk gedoen en kunsmis toegedien. Valtrac het die trekker, geenbewerkingsplanter en die drywer voorsien. www.proagri.co.za

Die Departement Landbou en Landelike Ontwikkeling van KwaZulu-Natal se manne by Cedara het gewys hoe maak jy seker dat al die gif op die gewasse beland deur ’n draagbare spuitkas saam met ’n rugsakspuit te gebruik. ProAgri 211 – September 2017 29

Gewasproduksie

Grondbewaring is eerste op geenbewerkingboere se lys

Successes achieved in the Winterton / Bergville / Ladysmith district 2016/17 season by HRH Smith Senior Agricultural Advisor, Kynoch (Acknowledgements: N Labuschagne and G Peddie)

lbert Einstein defined insanity as: “Doing the same thing over and over again, and expecting a different result.” The same can be applied to farming. By changing our thinking and fertilising a bit differently, the Kynoch approach is able to enhance fertiliser use efficiency and possibly increase both yields and profitability. One such product where huge advances are being made, is the use of nitrogen enhanced fertilisers. The uses of enhanced nitrogen fertilisers have been globally embraced in more than 70 countries, and have been extensively researched by thousands of different research institutions and organisations. KynoPlus® is treated with Agrotain® which reduces nitrogen (N) losses through volatilisation to negligible levels. Agrotain® is an urease inhibitor, or enzyme, which regulates the chemical conversion from urea to plant available nitrogen (N) in the ammonium (NH₄) form. In so doing, it significantly reduces nitrogen (N) losses through volatilisation. This reduction in nitrogen losses enables more effective nitrogen to become available and taken up by the maize plants, with subsequent improvement in grain yields and financial benefits. Another big advantage of using KynoPlus® is that it one need not apply

topdressing just prior to rain. It allows a wider window of up to 2 – 3 weeks before there is a noticeable increase in nitrogen being lost through volatilisation. KynoPlus® is ideally suited for use under no-till conditions, where crop residues are more abundant. The naturally occurring urease enzyme tends to be more prolific with higher levels of crop residues and decomposing organic matter. In the USA, the No-till Club famers have voted for more than 10 consecutive years that Agrotain® or KynoPlus® was the best product that has made the biggest contribution towards the success of their farming business. There is an abundance of compelling research data around the globe showing the benefits of Agrotain® or KynoPlus® to a wide range of crops and pastures both under dryland and irrigated production practices. For maize, yield increases range between 500 and 900 kg/ha over situations than where only urea was applied. The benefits of using KynoPlus® have been observed on many farms in the Winterton / Bergville areas of Northern Natal. Two such examples are shown in Table 1.

In both studies, the farmers decided to see for themselves whether the benefits of using KynoPlus® lived up to the claims made. In both case studies were done under irrigation, with the only variable being that half of the 31 ha pivot circle were top-dressed with either urea or KynoPlus®. In both cases (Table 1) the maize crop was planted no-till. In Case Study 1, the yield increases ranged between 500 and 750 kg/ha of maize harvested over areas where only urea was applied.

Finally, a Bergville maize farmer took Einstein’s advice and did something different. His new approach was to compare the comprehensive Kynoch fertiliser programme to that of his old standard practices. The comparison was done on two pivots adjacent to each other. He used the special Kynoch planting mix containing NPK, secondary and micro nutrients. He top-dressed with KynoPlus® at V4 leaf stage and again with KynoPlus® + K&S blend, at V8 leaf stage. A foliar programme using Maize Oemff® was also used. Table 2 shows that the grain yield difference between the two programmes was 3,6 t/ha more grain using the Kynoch programme, giving a 28,4% increase in the margin above fertiliser cost, proving that just by changing our thinking and doing things differently, it is possible to improve the bottom line.

Table1: Marginal cost diﬀerence between fertilising maize with urea or KynoPlus®

Applica on rate (kg/ha) Extra cost due to KynoPlus® (R/ha) Increase in yield (kg/ha) Maize price (R/ ton) Margin over extra input cost ( R/ha) ROI

Case study 1 KynoPlus® 350 R 229 500 R 1 800 R 671 293%

Urea 350 R 1 800 -

Case study 2 KynoPlus® Urea 310 310 R 203 650 R 1 800 R 1 800 R 967 476% -

Table 2: Yield and profitability diﬀerence between two diﬀerent approaches to fertilising maize.

Yield (t/ha) Cost/ton grain (R) Increased margin above fer liser cost/ha (R)

An eﬀective fertiliser programme ensures that a mature cob develops on a healthy maize plant. www.proagri.co.za

Old programme

Kynoch programme

Diﬀerence

14,1 R783

17,7 R760

25,5% -3%

R1 363

R1 750

28,4%

Conclusion Changing your way of thinking about fertiliser practices can enhance the eﬃciency of both the fertiliser and the crop, which can result in higher yields and improved profitability with Kynoch fertiliser products. These results support Kynoch’s motto: Enhanced eﬃciency through innovation. ProAgri 211 – September 2017 31

Gewasproduksie

Grow maize for money: Kynoch makes a difference to the bottom line

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

Vrouekrag: Só word kos vir die siel verbou B lomme is kos vir die siel en om ’n blomplaas suksesvol te bedryf, is ’n sielsroeping. Carin van den Berg-van Geest wou van kleintyd af boer, maar haar lewe het ’n paar ander draaie gemaak voordat sy so agt jaar gelede by haar ma aangesluit het om die familie-onderneming, Lilly Valley, naby Tarlton aan die Wesrand te bestuur. In die tyd het sy ’n graad in ekonomie behaal en was vir tien jaar oorsee. Haar ma, Liesbeth van den Berg, het lank die skip aan die seil gehou nadat haar pa in ’n plaasaanval vermoor is. “Ek dink as dit nie vir my ma as rolmodel was nie, sou ek miskien nie hiervoor kans gesien het nie,” vertel Carin. “Sy is ’n regte Voortrekkervrou!” Vroue speel ’n groot rol in die boerdery en Carin het al ’n vernuftige span bestuurders om haar bymekaar gemaak. Winnie Marera hanteer die hele Woolworths-rekening en Nomsa Ngema bestuur die pakhuis en afleweringsvragmotor. Tertius Nell is een van die min hane onder henne en hy is onder meer verantwoordelik vir die mielie-aanplantings. Carin sê die mark het haar gedwing om te diversifiseer en op die

gedeeltes van die 400-hektaar plaas wat nie onder blomme is nie, plant sy mielies vir graan en oulandsgras om te baal. Sy sê: “Ek probeer om elke jaar met iets uit te brei en het drie jaar gelede vir die eerste keer mielies aangeplant. Ons het begin met so 100 hektaar, toe 120 en vanjaar het ons 170 hektaar geplant.” Tertius sê hulle gebruik twee van Monsanto se DEKALB stapelgeenbasters, omdat dit die bestuur van die mielies soveel makliker maak. Kommandowurms het ook in die gebied feesgevier, maar met die Bt-mielies was dit gelukkig vir hulle geen probleem nie. Die witmielies het ’n goeie 7,8 t/ha op droëland gelewer. Carin sê Monsanto gee al die nodige bestuursinligting in ’n nuttige handleiding. Vir die blomboerdery is ondervinding waarskynlik die beste leermeester. Dit is werklik ’n geval van kophou, want sewe dae van die week moet daar vars blomme afgelewer word. Vier-miljoen blomme word elke jaar op die plaas gesny! Lilly Valley voorsien aan Multiflora en Carin het ook ’n tweede onderneming, Bloomex, wat blomme regstreeks aan Woolworths voorsien. Die blomsoorte sluit in: lelies, (wat die hele jaar deur geplant word), freesias, ranonkels, swaardlelies, sonneblomme, tulpe, irisse, leeubekkies en naelblomme (dianthus). Daar is ongeveer 3 hektaar plastiekhuise en 10 hektaar nethuise. Daar word elke week blomme geplant, sodat daar volgehoue produksie is. Wanneer ’n stelsel leeggepluk is, word die bolle uitgehaal en groenbemesting soos bladraWinnie Marera en Carin van den Berg-van menas word aangeplant om Geest tussen die lelies in een van Lilly Valley die grond voor te berei vir die se indrukwekkende blomhuise. volgende seisoen se blomme.

www.proagri.co.za

Monsanto borg met trots die reeks oor: VROUEKRAG

deur Annemarie Bremner

Dis mos mielies, wys Carin. Een van die interessantste blomsoorte in die intensiewe verbouingstelsel is tulpe. Die tulpbolle word gevries in blombakke van Nederland af ingevoer. Op ’n streng tydrooster word die bolle word toegelaat om wortel te skiet en ’n eerste klein loot uit te stoot. Daarna word hulle weer gevries en presies 16 dae voor jy die pragtige tulpe wil pluk, word die bolle weer uitgehaal. Die stam en blom ontwikkel in die tyd. “Ons het geleer hoe die natuur werk en ons produksiestelsel so aangepas dat ons die natuur se geheime kan inspan vir beter produksie.” Carin sê met die ondersteuning en riglyne van Woolworths volg hulle streng programme om die grond te bewaar en water te bespaar, asook om elektrisiteit slim te gebruik. Daar is ook streng maatreëls vir die hantering van die plantmateriaal en natuurlik ook die personeel. “Ek is hulle MA en hulle MAnager,” spot sy. “Die kuns is om te verstaan wanneer om wat te wees!” Sy sê sy het ’n fantastiese span wat al jare op die plaas werk. “Toewyding, die vermoë om aanpasbaar te wees en positiewe vasbyt is ons resep vir sukses.”

ProAgri 211 – September 2017 33

Aquadam: Bou ’n dam vir ’n leeftyd Staalbewapening maak ’n dam se struktuur sterker en verleng sy lewe.

ie allernoodsaaklike grondslag vir elke vorm van boerdery is water. Ongelukkig val die reën nie altyd presies wanneer en waar ons dit nodig het nie, daarom is dit noodsaaklik dat die boer water moet kan opgaar. Daar is verskillende maniere om water op te gaar: tenks van staal, sink of plastiek, gronddamme met of sonder voerings, maar die goeie ou sementdam bly nog steeds ’n staatmaker en boonop kan die kinders nog in hom swem ook. Die wyse oumense was heeltemal reg toe hulle gesê het: “Dam is ’n kort woordjie, maar bóú hom...” Een man wat die regte raad oor die oprigting van sementdamme het, is Ronald van Lochem, besturende direkteur van Aquadam, wat al meer as 3 100 damme landwyd opgerig het. Ronald sê die eerste belangrike beginsel wat in ag geneem moet word as jy ’n sementdam wil bou, is die materiaal. Die klip, sand en sement moet van ’n goeie gehalte wees en deeglik in die regte verhouding gemeng word. Dit verseker ’n dam wat ’n leeftyd kan hou.

www.proagri.co.za

Spuitbeton sorg dat ’n dam niks lek nie. Dink voor jy doen Dink vooraf mooi oor die vorm en grootte van die dam. Dit is goedkoper om ’n dieper dam met ’n kleiner oppervlak te bou as ’n vlak dam met ’n groot oppervlak en die verdamping is dan ook minder. Besluit mooi waar jy die dam moet plaas. Naby die boorgat wat die dam moet voed is ’n goeie oorweging, maar as daar ’n hoogtetjie naby is en jy het die voordeel van swaartekrag nodig om water uit die dam te lei, kan jy dalk anders dink. Vermy dit so ver as moontlik om op kleigrond te bou, want kleigrond beweeg en sal jou dam waarskynlik een of ander tyd laat kraak. Skep ’n stewige basis vir die dam om op te staan. Verwyder die bogrond en sagte materiaal op die plek waar jy die dam wil bou. Grawe sagte dele uit en vul dit op met stewige materiaal soos bourommel en gebreekte klip. Verwyder groot klippe, stompe en boomwortels. Die dam se fondasie moet oral ewe stewig wees. Een swak plek laat die hele dam lek. Meet die fondasies vir die damwal

Moenie jaag nie Nadat die fondasie gegooi is, moet dit behoorlik droog word voordat die bouwerk begin. Dit moet minstens ’n week staan voordat die dam se muur gebou word. Bou die dam se muur tot bo die grondvlak voordat die vloer gegooi word. Maak die grond goed nat en stamp dit behoorlik vas voordat die vloer gegooi word. Pleister die vloer en die binnekant van die muur saam om digtheid te verseker. Ondervinding het Aquadam se mense geleer dat ’n dam se vloer minstens 100 mm dik moet wees en met sement van ’n baie hoë sterkte gebou moet word. Staalversterkings moet in die vloer aangebring word. ’n Dam se mure is ook aan sywaartse druk blootgestel, daarom moet daar ook staalversterkings in die mure aangebring word. Wanneer die dam klaar gebou is, moet dit eers veertien dae lank klam gehou word voordat water ingetap word. Die rede hiervoor is om die sement kans te gee om heeltemal droog en hard te word voordat dit die druk van die water moet hanteer. Moenie die dam onmiddellik heeltemal volmaak nie, want die muur kan nie dadelik die waterdruk hanteer nie. Maak die dam eers halfvol; laat staan dit vir 14 dae; daarna driekwart vol en laat staan vir nog sewe dae voordat dit heeltemal volgemaak word. Die Sement- en Betoninstituut het ’n baie nuttige boekie oor die bou van sementdamme saamgestel. Dit is gratis beskikbaar op Aquadam se webwerf by www.aquadam.co.za.

’n Nuwe dam moet met verdrag volgemaak word. Vir meer inligting oor Aquadam, skakel 086-100-1010, of e-pos info@aquadam.co.za. Besoek ook www.aquadam.co.za vir meer inligting oor al Aquadam se vernuftige waterbergingsprodukte. ProAgri 211 – September 2017 37

Hulpbronbestuur

akkuraat uit en grawe dit minstens 225 mm diep. Dit kan eerder dieper wees om stewigheid te verseker. Waar die bouer noodgedwonge op kleigrond moet werk, moet hy versterkings (bewapening) in die fondasie sit.

Nadine Green en Werner Nuss wys hoe lyk die nuwe MS 382. Dit is ’n witwarm kettingsaag wat verlede jaar bekendgestel is. Dit is die vorige MS 381, wat die grootste verkoper onder kettingsae in Suid-Afrika was, se opvolger. Baie van die MS 382 se onderdele is dieselfde as dié van sy voorganger, maar hy is ligter en beloof om nog suiniger met die brandstof te werk.

ie lente is hier, dit gaan eersdaags reën en gras, boomlote en onkruid gaan begin handuit ruk. Die enigste uitweg is om gehalte produkte in te span om die natuur in toom te hou. STIHL het in die middel 70’s die grootste kettingsaagverkoper in die wêreld geword en hou vandag steeds die status. Hierdie Duitse familieonderneming bestaan al sedert 1926 en verskaf vandag wenwerktuie in 160 lande deur ongeveer 45 000 handelaars. STIHL se produkte word al sedert 1956 deur verskeie agente in Suid-Afrika verkoop. 21 jaar gelede het STIHL amptelik in Suid-Afrika begin handel STIHL se FS 250-bossiekapper is ’n professionele masjien vir vuurbestuur en om bosse en gras te sny.

Jy kan nie sonder ’n nuwe STIHL-rugsakblaser in die hitte van ’n veldbrand of voorbrand betrap word nie. Werner wys hoe lyk die nuwe BR 700, wat een van die nuttigste en gerieflikste masjiene is om vure mee te bestuur. www.proagri.co.za

dryf deur ’n filiaal te stig. Daar is 158 handelaars in Suid-Afrika – amper een in elke dorp. Werner Nuss is STIHL se sake-ontwikkelingsbestuurder vir landbou. Hy sê: “Ons produkte is gevaarlik, maar STIHL neem al die nodige voorsorgmaatreëls om te sorg dat die produk so veilig as moontlik vir gebruikers is. Ons verkoop slegs deur gespesialiseerde handelaars wat opleiding by ons hoofkantoor in Pietermaritzburg moet ontvang. Ons handelaars moet ook al ons toerusting wat hulle verkoop kan diens en hulle mag nie ons produkte verkoop

So lyk die drukwassers wat onontbeerlik in vark- en hoenderhokke en melkstalle is, of om bakkies, trekkers en werktuie skoon te spuit. Die RE 163 tot die RE 272 Plus pas elkeen in sy eie nisaanwending. sonder om dit uit die verpakking te haal, aanmekaar te sit en seker te maak dat dit ordentlik loop nie. Hulle moet die kliënt ook behoorlik wys hoe die produk werk en die toepaslike veiligheid- en onderhoudaspekte verduidelik. STIHL bied ook 'n hele reeks persoonlike beskermings- en veiligheidstoerusting vir die veilige verbruik van hul produkte. STIHL is ver vooruit as dit by die aanvoeling van gebruikers se verwagtinge vir die toekoms kom. Batteryaangedrewe gereedskap is die nuwe inding en STIHL het reeds 19 produkte wat met 36-volt batterye werk, asook ’n nuwe reeks produkte met ingeboude 18-volt batterye vir tuis gebruikers. “Enigeen wat ’n STIHL-produk besit, koop nie maklik weer iets anders nie. Ons waarborg dat ons vir 10 jaar nadat ’n produk van die mark verwyder is nog steeds onderdele daarvoor sal verskaf,” sê Nadine Green, bemarkingsbestuurder van STIHL.

’n STIHL-heiningsnoeier is ’n belangrike gereedskapstuk in ’n suksesvolle vrugteboer se kas. Kontak Werner Nuss by 082-7812093 of 033-846-3800 om meer van STIHL se produkte uit te vind. ProAgri 211 – September 2017 39

Vee en Wild Hulpbronbestuur

STIHL dien die boer in vele take

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

Water:

Wes-Kaapse sagtevrugteboere beplan om elke druppel te benut

www.proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017 41

Vee en Wild Hulpbronbestuur

lik meer of minder sensitief vir droogte is of wanneer omstandighede waterbesparing moontlik maak, is geïdentifiseer. Verskillende praktyke en tegnologieë om water te bespaar, soos deklaagbewerking, beperking van besproeiing tot die wortelstelsel en die gebruik van nette, is bespreek. ’n Omvattende droogtestrategie is deur ’n vrugteboer van Ceres voorgelê. Die strategie behels die optimale besproeiing van hoogs winsdeur Du Preez de Villiers gewende boorde, beperking van waterDie Bargam Grimac werk uitstekend op sojabone en Brian Robertson se groenteplaas toewysing aan minder met sy grondvryhoogte van 990 mm. winsgewende boorde en die verwydering van onproduktiewe boorde. Hierdie strategie word maandeliks tydens waterbegrotingsvergaderings hersien. In ’n poging om water te bespaar, het heelwat vrugteboere boere het aangedui dat waterbeskikie huidige droogte in die Wes-Kaap hulle ouer en minder produktiewe baarheid van streek tot streek en en dele van die Oos-Kaap dwing boorde, wat hulle in elk geval binne selfs binne streke verskil. Sommige sagtevrugteboere om gebeurlikdie volgende paar jaar sou verwyder, vrugteboere sal genoeg water vir die heidsplanne vir die komende seisoen nou reeds uitgehaal. Ander boere het komende seisoen hê, terwyl ander in werking te stel. Die plant van weer besluit om al hulle vrugte van die slegs ’n fraksie van die water sal hê vrugtebome is ’n langtermynbelegging bome te verwyder in ’n poging om die wat benodig word. met boorde wat eers na ongeveer vyf bome te red. Uiteindelik sal die toeHortgro het onlangs ’n besproeiingjaar in produksie kom. wysing van water ’n ekonomiese seminaar aangebied om boere toe te Die afgelope winterseisoen was een besluit wees met die mees produkrus met die nodige inligting en stratevan die droogste winters in etlike jare, tiewe langtermyngewasse wat gieë om die impak van die droogte so met ongekende lae damvlakke wat voorkeur kry bo korttermyngewasse goed moontlik te versag. Die toekomerge druk op die waterinfrastruktuur soos uie en aartappels. stige klimaatsvooruitskouings vervan Kaapstad en omliggende gebiede Vrugteboere is egter veerkragtig en eis dat alle nuwe boordaanplantings plaas. gebruik tegnologie baie meer aktief en doeltreffend moet wees. Vrugteboere is van besproeiingsdoeltreffend in die bestuur van hulle Tydens die seminaar is die basiese water afhanklik vir produksie en water, besproeiingstelsels en boorde. beginsels vir besproeiingsontwerp en wag gretig op goeie lentereëns om Water was nog altyd ’n beperkte en -beplanning hersien. Die verskillende hulle damme te vul. Hortgro, die beperkende hulpbron in die Wes-Kaap. seisoenstadia wanneer bome moontsagtevrugtekwekersorganisasie, se Boere se tegniese vaardighede om elke druppel water te laat tel, sal in die komende seisoen behoorlik getoets word. Daar word steeds gehoop op goeie lentereën wat die situasie vinnig kan laat verander, maar soos sake nou staan - aan die einde van die primêre reënvalseisoen in die Wes-Kaap - word ’n afname in produksie, uitvoere en buitelandse verdienste verwag. Hierdie situasie sal ook ’n impak op werksgeleenthede en die sosio-ekonomiese omgewing hê. Die volle impak hiervan sal egter eers in die volgende maanden-’n-half bepaal kan word. Die keersy van die ‘droogtemunt’ is dat vrugte se eetgehalte tydens droogtetoestande gewoonlik baie goed is met hoë suikervlakke en goeie smaak. Die Theewaterskloofdam se watervlak was skrikwekkend laag deur die winter. Bron: Hortgro

Beleggingsoorwegings Deel 5 deur Theuns Mans, CFP® en Francois Viljoen

’n

Boer mag soms verkies om die boekjaar se wins in die plaas terug te ploeg. Dit is in beginsel ’n goeie beleggingstrategie, omdat die boer reeds die sektor op die punte van sy vingers ken en omdat hy weet daar is wins om te verdien. In Deel 1 van die reeks (ProAgri 207) het ons verduidelik dat enige verbeterings aan die plaas ook waarde moet toevoeg tot die boerdery self om sinvol te wees. Dit gaan byvoorbeeld min waarde tot die plaas bydra om ’n duur besproeiingstelsel aan te skaf wat net die helfte van die tyd kan werk omdat die plaas nie genoeg water het nie. Daar is boere wat nie besef dat daar ’n hele wye veld met ander beleggingsgeleenthede beskikbaar is nie. Dit kan wees omdat baie van die produkte redelik moeilik is om te verstaan. Die geleenthede kom in alle vorme en groottes en alles sal uiteraard nie vir almal geskik wees nie. Ander beleggings as die plaas self mag veral help met aftreebeplanning, iets waarvoor boere dikwels nie voorsiening maak nie. Die vorige artikels het baie klem geplaas op boedelbeplanning vir boere, maar dit is net so belangrik om ’n aftreeplan te hê wat jou boedelplan aanvul, want jy gaan nie vir ewig aktief boer nie, maar jy gaan steeds ’n inkomste benodig wanneer jy aftree. Of jy besluit om elke maand tot ’n aftreefonds by te dra en of jy reken op ’n groot klomp geld as jy die dag jou plaas verkoop, dit bly steeds die moeite werd om betyds aan aftreebeplanning te begin dink. Aftree-annuïteite as beleggingsvoer-

www.proagri.co.za

tuig maak nie net voorsiening vir ’n inkomste na aftrede nie, maar is ook ’n doeltreffende manier om jou belastinglas te verlig. Van verlede jaar af is pensioenfondsbydraes van tot 27,5% van jou inkomste aftrekbaar van belasting (dit word beperk tot R350 000 per jaar). Daar is ook geen belasting betaalbaar op groei in ’n pensioenfonds nie en die beste van alles is dat jou pensioenfonds nie as deel van jou boedel beskou word vir boedelbelastingdoeleindes nie. Volgens Francois Viljoen, Francois Viljoen en Theuns Mans bespreek verskansingsstrategieë. ’n kundige wat spesialiseer in verskansingstrategieë Om in die buiteland te belê sal nie vir graanboere, wag die noodwendig die beste opbrengste lewer meeste boere totdat hulle klaar nie, maar dit sal die belegger se bates gestroop het voor hulle ’n prys vasoor verskeie ekonomieë versprei en maak vir hulle graan. Die nie-bestuur hom verskans teen wisselkoersrisiko’s. van jou graanpryse kan jou duur te Beleggingsbeplanning is ’n spesistaan kom. In die ou dae kon dit nog alisterrein wat uit verskillende velde gewerk het om prysvasmaak tot die bestaan. Dit is nie moontlik vir een laaste minuut te los, maar deesdae mens om ’n kundige ten opsigte van is dit ’n resep vir verlies. Baie boere al die velde te wees nie. ’n Gesertibestee amper al hulle tyd daaraan om fiseerde finansiële beplanner (CFP®) die mielies te plant en te versorg en sal jou in die regte koers kan lei na heeltemal te min tyd daaraan om die doeltreffende belastingbeplanning en verkoop van die mielies te bestuur. jou help om te besluit wat is die beste Een van die moontlike prysbestuurbeleggingsvoertuig om te gebruik strategieë is om gebruik te maak van gegrond op jou spesifieke behoeftes termynkontrakte en opsies. Francois is en risikoprofiel. As hierdie voertuig nie goed toegerus om vir ’n boer ’n prysdeel van die CFP® se kennisveld is nie, bestuursprogram vas te maak sodat dit sal hy dikwels ’n ander kundige se hulp sy volledige boedelplan aanvul. inroep vir jou uitgebreide plan. Om jou beleggingsbates te diversifiseer is ook ’n moontlike strategie. ’n Theuns Mans is ’n gesertifiseerde Vraag wat ons finansiële beplanners finansiële beplanner wat in boegereeld moet antwoord is of dit sin del- en beleggingsbeplanning maak om regstreeks in die buiteland spesialiseer. Stuur gerus jou vrae te belê. Die antwoord is eenvoudig – na Theuns Mans (CPF®) se elke beleggingsplan is uniek en moet e-posadres: theuns@ﬀg.co.za. aan die persoon se behoeftes voldoen.

ProAgri 211 – September 2017 43

Vee en Wild Hulpbronbestuur

Boedelbeplanning

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

Goeie nuus vir voerboere!

Kanna maak katoen ’n geldige keuse same plastiek vasgedraai. Die probleem kom nou daarby om hierdie gewigtige bale die land uit te ry. Teen 2,5 ton per baal met ’n deursnit van 2,2 meter is ’n gewone laaigraaf te lig in die broek om die Hier wys Kanna se katoenwa sy staal: Een baal van 2,5 bale op te laai. ton is reeds opgelaai. Die volgende baal lê reeds gereed Groot knakin die wa se sterk optelarm, en die steunwiel sorg dat die laaigrawe word wa nie omkantel wanneer die swaar baal opgetel word daarvoor genie. bruik, maar vir geen boer is dit Lonende gewas wat in droër toelonend om so ’n duur stuk toerusting stande geplant kan word is katoen. aan te hou net om een keer per jaar Boonop is Suid-Afrikaanse katoen van katoenbale op te laai nie, daarom huur so ’n hoë gehalte dat dit ’n gesogte hulle kontrakteurs vir die taak, maar uitvoerproduk is. Daarom kan boere dit dit bly steeds duur. gerus oorweeg om katoen te plant. Maar vir suksesvolle katoenprodukDie oplossing sie is ’n paar dinge nodig. Gelukkig Willa Nolte van Kanna Industries is ’n hoef dit nie meer arbeidsintensief met man met ’n tegniese kop wat die boer die hand gepluk te word nie, want daar se saak verstaan. Toe ’n katoenboer is deesdae reuse katoenstropers wat van Hartswater die probleem aan hom woerts-warts deur die land draf en die verduidelik, het hy dadelik ’n katoenskoon katoen in reuse bale op die land baallaaier gaan ontwerp en vervaardig uitblerts. Elke baal is styf met duurom die probleem uitmuntend op te los.

’n

Kanna maak nou ook ’n hooibaallaaier vir groot blokbale (big packs). Kom kyk self by Kanna of skakel Willa. Kanna se katoenbaalwa laai self met sy sterk arm vier katoenbale op om na die meule aan te ry. ’n Steunwiel sak met die oplaaislag tot op die grond om te verseker dat die wa nie omkantel wanneer hy ’n swaar baal oplig nie. Aan die wa se relings is daar wiele om die baal vas te hou en in sy pens ’n vervoerband wat die bale galant na agter begelei om te verseker dat die plastiekomhulsel heel bly. In geen stadium word ’n baal geskuif nie, sodat daar nêrens wrywing voorkom nie. Vir die aflaaislag wip die wa se raam na agter en die bale word sorgsaam en saggies op die grond uitgestoot. Hierdie hele proses werk met net twee hidrouliese pype vanaf die trekker en word elektronies beheer – so maklik, selfs ’n landboujoernalis kan met hom werk. Kanna se katoenlaaier kan vir baie boere die pad oopmaak om lonend met katoen te boer. Die wa is stewig en duursaam en kos sowat ’n derde die prys van ’n soortgelyke ingevoerde een wat net drie bale kan dra teenoor Kanna se vier. Praat met Willa Nolte van Kanna Industries by 072-333-1051, stuur ’n e-pos na willa@kannaindustries.co.za en besoek www.kannaindustries.co.za.

B-graad pype en uitvoer-oorskotpype te koop. Vervoer vanaf Delmas is beskikbaar. Ryno Keeve 078 460 3322 www.proagri.co.za

| www.visioncattlequip.com ProAgri 211 – September 2017 45

Vee en Wild Hulpbronbestuur

Katoenbaallaaier:

Daar is net EEN Bonnox We

with the punches...

Hoe goed is jou “defence”?

HINGEJOINT®

FLEX FENCE FLEXI F RINGLOK® RING

Voorkom swak namaaksels en koop direk vanaf die enigste Bonnox – fabriek geleë in Sunderland Ridge, Centurion.

Slegs Bonnox – faktuur dien as sertifikaat van oorsprong.

zane@bonnox.co.za | gerda@bonnox.co.za | linda@bonnox.co.za www.bonnox.co.za | +27 (0)12-666-8717 | +27 (0)76-169-9068

span jy maklik deur Annemarie Bremner geplant, gaan draad laai by die fabriek net suid van Pretoria en gespan,” sê hy. Sy volgende projek is om die okkerneutboord toe te span en dan die draad af te vat rivier se kant toe. Hy sê hy het Bonnox geskakel na aanleiding van die foto-artikel in ProAgri en was aangenaam verras met die vriendelike en professionele diens wat hy ontvang het. Hy het die 1,8 meter hoë Bonnox-wildheining met die kleiner gate onder gekies om ook die jakkalse uit te hou. Hy het ook by Bonnox ’n draadklamp gekoop wat dit net soveel makliker maak om die draad styf te trek. Die klamp pas van bo tot onder oor die drade en dan gebruik jy so drie draadtrekkers op ’n slag om die klamp met Bonnox en al na die paal toe te trek. Sy trekpale van 2,8 meter lank het hy spesiaal laat maak sodat hy hulle ’n meter diep in die grond in kon plant. Die trekpale is 89 meter van mekaar af met ysterpale wat tussenin elke 8 meter ingeslaan is.

Floris Venter se springbokke en gemsbokke word veilig in hulle kampe gehou met Bonnox se 1,8 meter hoë wildsheining.

“D

it is spotmaklik om Bonnox te span; dit het ek so drie jaar gelede vir die eerste keer in ProAgri gesien,” vertel Floris Venter van Bloemfontein. Hy het nou al so 300 hektaar toegespan vir ’n wildskamp. Dit is 8 km heining. Floris sê dit is nou nie so groot soos van die ander boere in die omgewing

nie, maar hy span so stuk-stuk, want die wild is eintlik net ’n stokperdjie. Daar word ook nie op sy plaas geskiet nie. In die kamp is ’n groepie springbokke, gemsbokke en rietbokke. “Ons het gespan soos ons tyd het. Ek het eers die wild in kleiner teelkampe gehad en oor ’n jaar of twee soos ons kans gekry het, het ek die pale

’n Paar dinge wat hom veral beïndruk het van Bonnox is: • Die draad is lig en maklik om te vervoer, so jy kan ’n vrag gaan laai as jy Pretoria se kant toe ry. • Dit kos nie meer as ander draad nie. • Dit is baie makliker en vinniger as om byvoorbeeld jakkalsdraad te span. • Dit is ook stewiger as jakkalsdraad en jy weet dat al die drade ewe styf gespan is. • Met jakkalsdraad moet jy ook elke vier meter ’n dropper insit, so dit vat net nog langer en kos meer. • Die arbeid is baie minder - twee manne kon elke keer die hele draadspanprojek se werk hanteer. • Die draad is volversink, so dit gaan lank hou. • Die heining gee mee as ’n bok daarteen vasspring of -hardloop, sodat die bok nie seerkry nie. Daarna herstel die Bonnox tot sy oorspronklike vorm. Floris sê boere kan gerus Bonnox oorweeg as hulle wil draad span en tyd en arbeid bespaar. “Bonnox is ideaal vir wat ek wil hê en dit span maklik,” sê hy.

James Afrika, Andries Zono, Menneke Row-Row en haar oupa, Floris Venter, staan by die gatgrawer en die netjiese pylreguit wildsheining van Bonnox. www.proagri.co.za

Om meer uit te vind oor Bonnox se wye reeks produkte, skakel 076169-9068 of 012-666-8717 of e-pos vir gerda@bonnox.co.za, linda@bonnox of zane@bonnox. co.za. Besoek ook gerus hulle webwerf by www.bonnox.co.za. ProAgri 211 – September 2017 47

Vee en Wild

Met

Veeboerdery

Veesiektes 2:

Slenkdalkoors: Ent betyds S

lenkdalkoors is ’n virussiekte wat hoofsaaklik beeste, skape en bokke aantas. Die siekte het eers teen die helfte van die vorige eeu vanuit die skeurvallei of slenkdal in Kenia na SuidAfrika versprei, vandaar die naam van die siekte. Die slenkdalkoorsvirus kom van ’n muskietspesie af wat eerder op diere as op mense voed. Wanneer dit vroeg in die somer baie reën en daar is panne en plasse vir die muskiete om aan te teel, groei hulle getalle geweldig aan, en dit is die tyd wanneer hulle groot-

ProAgri 211 – September 2017

skaals op vee voed en hulle virusse aan die diere oordra. Dit veroorsaak groot getalle aborsies en vrektes onder jong diere. Voordat daar in die 1950’s entstof teen slenkdalkoors ontwikkel is, het miljoene diere daarvan gevrek. Die besmetting kan na mense oorgedra word wanneer besmette diere hanteer word, of na veeartse wat monsters van besmette diere in die laboratorium hanteer. Die besmetting van mense is ernstig, soms selfs lewensgevaarlik, en dit kan ook blindheid by mense veroorsaak. Aangesien die voorkoms en uitbrekings van slenkdalkoors van klimaatstoestande afhang, is dit moeilik om te voorspel wanneer die siekte gaan toeslaan. Wanneer die siekte wel toeslaan, is dit te laat om te ent en entstoftekorte word dan ook gewoonlik ondervind. Daarom is dit raadsaam om vee maar elke jaar met die lewende entstof,

wat die beste beskerming bied, in te ent. Inenting tydens vroeë dragtigheid moet vermy word indien die lewende Smithburn-stam gebruik word. Die dooie slenkdalkoorsentstof gee swak immuniteit en is van min waarde gedurende uitbrake, aangesien twee tot drie inentings nodig is voordat betekenisvolle immuniteit bereik word. Bron: Siektes en parasiete van beeste, skape en bokke in SuidAfrika deur Pamela Oberem en andere ISBN 0-620-35736-, gepubliseer deur Afrivet Business Management, 012-545-806-6591.

www.proagri.co.za

deur Johan Hoewe

wande week en sag word sodat skerp voorwerpe dit maklik kan binnedring. Behandeling Verwyder die vreemde voorwerp uit die poot en ontsmet dadelik die wond. Spuit daarna elke dag ’n antibiotiese middel op die wond en hou die poot in ’n skoon, droë omgewing totdat dit gesond is. Dit is raadsaam om die dier ’n inspuiting teen klem-in-die-kaak te gee.

Navikulêre of bootvormbeen

Hoefpedaalbeen Digitale kussing

rikwonde aan diere se pote kan uiters pynlik vir die diere wees, tot sekondêre skade lei en produksie benadeel, maar dit kan deur goeie bestuur uitgeskakel word: Hou die plaas so netjies as moontlik en sorg dat daar nie drade, stokke, skerp klippe of oorplaatjiepenne rondom drukgange, voer- en waterkrippe of in weikampe rondlê nie. Stokke, dorings, drade en ander skerp voorwerpe kan in enige ras se hoewe insteek en skade aanrig. Diep indringing in die voorste derde van die hoef mag die hoefpedaalbeen aantas, indringing tot in die middelste derde van die hoef is potensieel die ernstigste, aangesien dit die navikulêre of bootvormbeen, navikulêre bursa of slymsak wat die skok absorbeer wanneer die dier loop, die diep digitale buigspiersening en die distale interhoefbeengewrig kan aantas. Indringing in die agterste derde of

Diep digitale buigspiersening

Navikulêre bursa

palmgedeelte van die hoef sal waarskynlik die digitale kussing betrek. Ek ondervind dat die meeste penetrasiewonde voorkom op die hakke waar dit baie sag is, veral by beeste met lang kloue wat op hulle kote deurtrap en die meeste gewig op die hakke plaas. Dit gebeur veral in die meer sanderige dele en in melkerye. Die oplossing is dat die diere se kloue gereeld gesny moet word en die tone so kort as moontlik gehou moet word om die hakke te lig sodat die dier meer op die harde dele van die pote kan loop en minder op die sagter agterste dele. ’n Formalienvoetbadstelsel sal ook help om die pote hard te hou sodat vreemde voorwerpe dit nie so maklik binnedring nie. Penetrasiewonde gaan gepaard met hakerosie. Dit gebeur veral in ’n voerkraal of melkery wanneer die tone te lank is en die hakke deurgaans in nattigheid en urine staan waar die

Diere wat heeldag in nattigheid en urine staan, se hakke kan sag word sodat skerp voorwerpe maklik daarin kan steek. Dit word hakerosie genoem.

Kontak my gerus by 082-568-5034 of per e-pos by info@johanhoewe.co.za.

Voorbeelde van prikwonde aan pote www.proagri.co.za

ProAgri 211 – September 2017 49

Vee en Wild

Vermy en bestry prikwonde aan pote só

GeneGids Veiling 50

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

Veiling

Sussex: Nasionale veiling Ernstige Sussexboere het onlangs in Bloemfontein bymekaargekom vir vanjaar se nasionale veiling. Die veilingskraal was stampvol en Vleissentraal het die veiling skitterend gereël en aangebied. Die omset van die veiling was R836 750. 26 lotte is verkoop en die gemiddelde prys wat die bulle behaal het, was R49 636. ProAgri was die mediaborg.

Die Sussex se nasionale veiling by die Bloemfontein-skouterrein het kopers en verkopers van heinde en ver gelok.

Die nuwe Sussex-raad is: Agter Werner Bader, raadslid; De Villiers Lamprecht, raadslid; en Willem Bosch, raadslid. Voor sit oom Dallas Phillips, raadslid; Daleen Potgieter, president; en Gert Fourie vise-president.

Oom Dallas Phillips het al diep spore in die Sussex-gemeenskap getrap. Hy het tydens die dinee, die aand voor die veiling, ’n spesiale toekenning daarvoor ontvang. George Potgieter en David Evans staan weerskante van hom. www.proagri.co.za

Die duurste bul is deur Nollie en Pieter Stofberg van Worchester aangebied en is aan Chris Nel van Petrus Steyn en James Stephen van Lanseria verkoop vir R120 000. Ian Grobler, Vleissentraal-afslaer; James Stephen, Vigorex Sussex (koper 50%); dr Chris Nel (jr), Eversar Sussex (koper 50%); oom Chris Nel, Eversar Sussex (koper 50%); Nollie Stofberg, Platdrif Sussex (verkoper); Nollie se vrou, Malani Stofberg; Pieter Stofberg, Platdrif Sussex (verkoper); en Wimpie du Plessis, besturende direkteur, Vleissentraal Bloemfontein was heel ingenome met die transaksie. ’n Dubbelbladadvertensie in ProAgri se nuwe tydskrif, Agri4All is tydens die dinee opgeveil en Morné Cloete van Bonniebrae Sussex naby Elliot het die hoogste bod ingesit. Tiny Smith, verkoopspesialis van ProAgri wens hom geluk. ProAgri 211 – September 2017

GeneGids Veiling

ProAgri is GROOT! Só lyk ProAgri • • • • • •

40 000 gedrukte eksemplare GRATIS beskikbaar by 986 punte landwyd ABC-geser ﬁseerde verspreiding Webwerf: www.proagri.co.za: 18 570 bladkyke ProAgri Facebook: 5 000 volgelinge ProAgri e-nuusbrief: 10 053 ontvangers

Só lyk ProAgri Zambia • 10 000 gedrukte eksemplare • GRATIS beskikbaar by 165 punte in Zambië • ProAgri Zambia Facebook: 10 000 volgelinge • ProAgri Zambia e-newsle er: 6 625 ontvangers

NUUT!

EEerste erste uitgawe: itga e Oktober 2017 • 20 000 gedrukte eksemplare • GRATIS beskikbaar by 615 punte • www.agri4all.com: Interak ef! • GRATIS aanlynplasing van advertensies vir tweedehandse toerus ng en vee.

Laat ons jou boodskap na kommersiële boere neem! 012-803-0667

GeneGids

xander@agritrader.co.za / stefan@agritrader.co.za / tiny@proagri.co.za / riaan@proagri.co.za / jeffrey@proagri.co.za / quintus@proagri.co.za (Zambië).

Sussex Beestelersgenootskap van SA Tel: 051-410-0967 Epos: sussex@studbook.co.za www.sussex.co.za

ProAgri 211 – September 2017

www.proagri.co.za

GeneGids

Die Brahman Beestelersgenootskap van SA T: 051-446-4619 / 3452 F: 051-446-3148 E: info@brahman.co.za W: www.brahman.co.za

Tel: 051-444-5082 Faks/Fax: 051-444-5085 Epos/Email: info@limousinsa.co.za Posbus 12560, Brandhof, 9324

+27 51-4100-955 +27 86-667-0294 sonja@studbook.co.za

+27 51-4100-955 +27 86-667-0294 sonja@studbook.co.za www.saca le.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

GeneGids

Jou veiling vereis voete vir sukses Bereik die meeste boere die maklikste: Adverteer jou veiling in ProAgri Praat met Tiny Smith by 012-803-0667 / 079-531-0024 of tiny@proagri.co.za vir die beste tariewe en wydste trefkrag vir jou:

AgriGids

• Produksieveiling • Wildveiling • Promosie-artikels • Genootskapbemarking • Genootskapbylae

• Stoetbemarking • Losgoedveiling • Staakboerderyveiling • Eiendomveiling

Leweransiers van dagoudbraaikuikens • Die beste A-graad braaikuikens beskikbaar - Bloedlyn Ross 308 en Cob 500 • Ons lewer in groot dele van die land af • Inentings teen Newcastle-siekte reeds gedoen • Toerusting, entstowwe en medisyne ook beskikbaar

seker enplaas en maak Skakel Alfa Kuik aaikuikens! jy kry die beste br

Koop REG - jy hou jou boerdery in jou hand! Alfa Kuikens voorsien hoë gehalte dagoud braaikuikens, toerusting, entstof, medisyne, asook skoonmaak- en ontsmettingsmiddels aan klein-, medium- en ontwikkelende boere.

Tel: 012-561-1205 Sel: 061-430-7486 E-pos: sales@alfachicks.co.za

www.alfachicks.co.za 54

ProAgri 211 – September 2017

www.proagri.co.za

Maasdraaddamme / Mesh dams

Gronddamvoerings / Earth dam liners

Trokseile / Truck Tarps

Hoenderhokgordyne / Chicken run curtains

Opgaardamvoerings / Reservoir linings Kuilvoerseile / Silage Covers

072-279-3294 www.tatamatarps.co.za

www.proagri.co.za

AgriGids

Damvoerings en seile Dam linings and tarps

• Verskui are beeskrale • Selfvoerders • Baallaaiers- en vurke • Spuitdippe • Skale en nekklampe • Landrollers • Hooi-ringvoerders • Suipkrippe • Kal anteltoestelle • Laaibanke • Skaap- en beesskale E-pos: info@nmreng.co.za / Webblad www.nmreng.co.za Fabriek: 033-263-1056 Sel: 082-871-0123

ProAgri 211 – September 2017

AgriGids

Escape Gear Canvas Seat Covers

From R 2 659 FFor Fo orr most o most st makes makes e and nd models model mo del del de es Available A Ava vaailaable b e in n Khaki Khak Kh aki k and and an Charcoal C Cha rco oaall Grey Greey

RaceChip for 4x4 vehicles from R 3 749

Boost Engine Performance DIY Installa on

021 851 3284 info@futurama.co.za www.futurama.co.za

CFP TECHNOLOGIES Variable Speed Drives (VSD/VFD) for electric motors. • Control pressure in irrigation systems by varying pump motor speed. (3 Phase motor) • Manual speed (pressure) control or automatic constant pressure maintenance with pressure sensor feedback.

We also supply electric motors

www.cfptech.co.za cjvdb@mweb.co.za Neels van den Berg Tel: 012-567-3618 / 082-857-0324 56

ProAgri 211 – September 2017

www.proagri.co.za

AgriGids

WHY THATCH TILES? • No more maintenance • Low fire risk • Low insurance premiums • 30 year guarantee

Houses

Perfect match for new roofs insulation

riaan@rvgroofing.co.za

yolande@rvgroofing.co.za

RIAAN: 082 326 6001 YOLANDE: 081 550 7790 www.rvgroofing.co.za www.proagri.co.za

RVG Roofing ProAgri 211 – September 2017

AgriGids

TheSunPays. co.za 100 l Low pressure solar geyser from

R3 290

Auxiliary tank included

Solar panels

TheSunPays We can save you lots of money!

@ R758per Watt Solar pump 120m max head @ R19 060 incl pump, controller and 6 x 250 Watt panels. Cheaper models on website

www.TheSunPays.co.za

082-515-1655 / 012-734-0915 All prices include Vat / Free delivery 100 km from Cullinan / Full prices and specs on website

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

AgriGids 60

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

beter beheer en sig te verseker

Vier modelle nou beskikbaar: Peake STS, STS 5000,

• Onderraam grondvryhoogte van 2,2 m

Peake DTS en Peake Juru 1000

• Hidrostatiese vierwielaandrywing

Vierwielstuur beskikbaar

• Vlekvryestaalspuittenks van 1 000

op sekere modelle.

tot en met 5 000 liter • Outostuur, balkseksiebeheer en gerekenariseerde toedieningstempobeheer.

InFront and Over the Top Equipping You For The Future Peake Equipment Oﬃce: 012-277-1360 Donald: 083-701-0810 donald@peakeequipment.co.za peak@mweb.co.za

www.proagri.co.za

Cliff: 083-702-0050 peak@mweb.co.za

www.peakeequipment.co.za

ProAgri 211 – September 2017 61

AgriGids

• Voorgemonteerde spuitbalk (9 – 36 m) ten einde

AgriGids 62

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 211 â&#x20AC;&#x201C; September 2017 63

AgriGids

Nissan NP300 S/C LWB Tawwe Werksesel vanaf

R164 000

64 ProAgri 211 – September 2017

Besparing van R41 900 Sluit ’n 6 jaar / 150 000 km waarborg in

www.proagri.co.za

Count on us. Every time.

Legend Header Trailer

Ombu Chaser bin

7000 Disc Harrow

Legend Soil breaker

Legend Skoffel

Plant tyd is alweer om die draai!

J&M Soil conditioner

Turbo-Max

Nou ook in 3 meter

3S-3000 HD-koringplanter

Anderson baaltoedraaier

Ombu sonneblomtafel

12-16-Row planter

Great Plains Field Cultivator

Legend Side Tipper 12 ton

Legend Side Tipper 20 ton

Great Plains4-8 Row Planter

J&M Chaser Bin

Great Plains Stack Fold Planter

Great Plains Subsoiler

Marius Tolmay • 083-581-5709 • info@agriafrika.co.za Mauritz Maree • 071-148-3664 • Delmas Johan Roestof • 079-526-1381 • Delmas / Noordwes Wessel Pretorius • 072-370-8389 • Bethlehem

Turbo Seeder

Gerrie Wagenaar • 083-627-7260 • Hoopstad Technical • Rudolph Marx • 071-682-8018 Technical • Louis Smit • 076-851-3360