ProAgri SA 292

NAMPO 2024 bars uit sy nate!

Enso trap ons oor die middelpunt van die jaar. Waarheen het die afgelope ses maande gevlieg? Hoe is nog 'n NAMPO reeds verby? Soms voel dit vir my ek wil net die tyd laat stilstaan. Asem in, asem uit.

NAMPO is 'n welbekende naam in Suid-Afrika en in die landbougemeenskap sien almal uit na dié datum in die jaar wanneer die jaarlikse NAMPO Oesdag plaasvind. Ek kom agter dit het in 'n platform ontwikkel waar landbousake gedoen kan word, gesprek tussen die onderskeie rolspelers in die bedryf kan plaasvind, nuwe tegnologie en denkwyses ten toon gestel kan word, maar ook waar die landboustorie vertel word – en dit is juis waar ons rol inkom; om die landboustories te vertel, en hoe lekker is dit tog nie om 'n storie te deel en te vertel nie.

NAMPO 2024 het op 'n groot hoogtepunt geëindig met byna 100 000 mense wat die geleentheid oor vier dae bygewoon het.

Wat vanjaar vir my werklik uitgestaan het by NAMPO, ten spyte van al die indrukwekkende landboutoerusting, was die hartlike boerevolk atmosfeer van een en elk. Van die tannie wat by haar stalletjie vir jou 'n proesel koeksister gee tot die boer van Middelburg wat in die ry 'n geselsie met jou aanknoop en vertel hoe honger hulle is vir inligting oor hoe die landboubedryf die toekoms help ontsluit.

Indien jy NAMPO 2024 se hoogtepunte

misgeloop het, moenie bekommerd wees nie! Hierdie uitgawe van ProAgri bring jou op hoogte van NAMPO 2024 se hoogtepunte, nuwe produkbekendstellings, ou staatmakers en 25-jaarvieringe!

In ons voorbladstorie wys John Deere weer hulle hoogtepunte van NAMPO vanjaar en wat die groen en goud aan boere bied. Jupidex vier met trots vanjaar hulle 25ste bestaansjaar en die span deel graag hulle hoogtepunte tot dusver en wat die toekoms vir hulle inhou. Case IH het ‘n nuwe bul in hulle stal, en Eleksa wys boere hulle kostedoeltreffende elektriese voertuie.

Lees meer oor al die NAMPO-nuus vanaf bladsy 4. Onthou dat jy ook al die artikels en nuutste landbou-nuus digitaal op ons webwerf kan bekom, en vir die wat nie so mal is oor lees nie, ons dink aan julle ook! Gaan loer gerus op ons YouTube-kanaal, ProAgri Media (@proagrimedia).

Die volgende landbouskou waarna ons uitsien is VAL Boeredag wat op 3 Julie 2024 te Val plaasvind. Indien jy die nuutste landboutegnologie van trekkers, stropers, spuite, grondbewerkingstoerusting en meer in aksie wil sien, maak seker jy loop hom nie mis nie!

Tot volgende keer, soos dr Fafa sê: Lekker boer!

ProAgri-groete!

Bianca Henning bianca@proagri.co.za

Grow time with John Deere at NAMPO 2024

Rekordgetal besoekers by NAMPO 2024

Die redaksiespan verwelkom ook 'n nuwe toevoeging tot ons kroos, Kylee Claassen!

New Holland kleintrekkerreeks: Klein botteltjies, groot gif!

Valtrac: Van boer tot boer

Hier is Case IH se jongste bul!

Eleksa bied kostedoeltreffende vervoer vir die boer

Tal-Tec celebrates 30 years at NAMPO

As die skoen pas, dan trek jy hom aan, veral as dit kom by Redback-stewels!

Save space with KSB's inline pumps

Jupidex celebrates 25 years of service to farmers across Africa

Die nuutste in landboutegnologie van regoor die wêreld

Massey Ferguson bring gerief en doeltreffendheid, al die pad tot Namibie

Transforming agricultural machinery: HYDAC's advanced solutions

Rondloperhonde: Dingo's van die Oos-Kaap?

Winsgewende skaapboerdery deel 28: Afronding op groenweiding

Chamomile Boerdery bewys: Waar 'n wil is, is 'n weg

Grasse van Suid-Afrika deel 5: Onvertakte bloeiwyses

Groentetuin vir beginners deel 11: Bestuiwing

Op ons voorblad

John Deere het vanjaar weer die koppe behoorlik laat draai by NAMPO 2024.

Boere kon die groen en geel van John Deere weer van nader kom bekyk het en ook een van John Deere se nuwe produkte die S7 800 stroper wat vanjaar vir die eerste keer in Afrika beskikbaar is, op NAMPO kon sien.

Posbus 72707, Lynnwoodrif / Rossouwstraat 577

Die Wilgers, Pretoria 079-515-8708

www.proagri.co.za

Copyright © 2024. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

ProAgri

Redakteur tydskrif en aanlyn

Bianca Henning >

Verslaggewers

Maryna Steyn >

Natasha Pretorius > Ashleigh Schubert >

Benine Ackermann > Kylee Claassen >

Spesialisskrywer

Annemarie Bremner >

082-326-2572

bianca@proagri.co.za

082-261-9177

maryna@proagri.co.za 083-468-2653

natasha@proagri.co.za 071-585-9422

ashleigh@proagri.co.za 073-105-6938

benine@proagri.co.za 067 240 3422 kylee@proagri.co.za

082-320-3642

Bemarkingsbestuurder

Diane Grobler >

annemarie@proagri.co.za 082-555-6866 diane@proagri.co.za

Bemarkers

Xander Pieterse > Johan Swartz >

Tiny Smith >

Lynette van Tonder >

Evette Liebenberg >

062-391-6507 xander@proagri.co.za 071-599-9417 johan@proagri.co.za 082-698-3353 tiny@proagri.co.za 074-694-4422 lynette@proagri.co.za 071-891-4441 evette@proagri.co.za

Skeppende bestuurder

Michelle Kruger > Uitleg en ontwerp

084-416-1780 michelle@proagri.co.za

Anja Oosthuizen & Jamie-Lee Tromp

Kliëntverhoudingsbestuurder

Carin Swartz >

Navrae

Engela Botha > Rekeninge

084-233-0123

carin@proagri.co.za

073-663-1234

engela@proagri.co.za

Ronel Schluter >

084-088-0123

Verspreiding en intekening

Nita Volmer-van Zyl >

Sakebestuurder

George Grobler

accounts@proagri.co.za 079-515-8708

nita@proagri.co.za

GROW time with John Deere at

NAMPO 2024

by Natasha Pretorius

John Deere believes in looking after the farmers, who look after the people. This year their theme for NAMPO 2024 was ‘it’s grow time’.

With the focus being placed on environmentally friendly farming, lowering input costs, and ensuring profitability, John Deere’s latest technology reaffirms why they are global leaders in the market.

Their stand was once again one of the highlights at the expo and they exhibited their latest products and services to help farmers achieve optimal production.

Precision Ag solutions

John Deere’s Precision Ag solutions include tools such as advanced sensors, GPS guidance systems, automated machinery, and data analytic platforms. These tools enable farmers to make more informed decisions and enhance their crop yields while reducing costs in a sustainable manner.

The John Deere S7 combine harvester

The new John Deere S7 Combine Harvester drew a lot of attention. This state-of-the-art beast of a machine is the most technologically advanced combine in the industry. With new futures like Combine Harvest Automation and Ground Speed Automation, farmers can expect to see a reduction in fuel consumption and grain loss, and enjoy increased productivity and operator efficiency. With satellite images and front facing cameras, customers get the added benefit of predictive yield maps, to allow greater precision and efficiency.

The John Deere 9R640 tractor

John Deere went really big with the 9R640 tractor. Being the largest tractor in Africa,

the 9R640 now enables commercial farmers to operate larger implements, work swiftly, and achieve greater precision. The 9R460 covers more ground and recently proved its exceptional performance of using only five litres of fuel per hectare while operating at an engine load of 44% and pulling a 56-tine wheat seeder in the Western Cape.

The 6R mid-size tractor series

After a long wait John Deere has introduced their 6R series tractors to South African farmers. The 6R215, 6R230 and 6R250 models offer technologically advanced medium-weight tractors designed for heavy-duty tillage, planting, spraying, spreading, and transportation tasks. These tractors are equipped with the StarFire 7500 GPS receiver, G5/ G5 Plus Command Centre and JD Link modems.

The 6B series tractors

Continuing this impressive performance, John Deere recently launched the powerful 6-cylinder 6150B tractor. The 6150B is the sixth model in the popular 6B series. Boasting a powerful 111 kW, the 6150B features the same reliable 6,8 litre 6-cylinder engine

known for its performance, torque output, fuel efficiency and durability. It includes a premium operator’s cab, a 24F/12R 40 km/h gearbox with Hi/Lo and forward/reverse features. It has a robust CAT ll 3-point lift with 5 400 kg capacity while the 6150B’s standard 80 l /min 200 bar open hydraulic system with three hydraulic control valves enhances this machines effectiveness and productivity in the field.

The John Deere S7 combine harvester is the most technologically advanced combine globally.

The 5080EN tractor

For medium sized farming operations, John Deere has launched the dynamic and powerful 5080EN tractor. This powerhouse of a machine boasts a 60kW engine which effortlessly handles a variety of tasks. The 5080EN is focused on operator comfort and features a spacious ergonomic cabin to deliver a fatigue-reducing environment for extended work hours.

The 540M and 520M loaders for tractors

The bespoke John Deere 540M front loader for the 6B 4-cylinder tractors and 520M front loader for the 5E series tractors were also recently introduced in South Africa. These loaders offer fully integrated solutions that complement the tractors. The loaders feature a durable and functional design frame and are ideally suited for applications in grain, hay, silage, sugar, or specialty cultivation processes. The 540M and 520M include mechanical ‘self-levelling’.

The

1725C planter

If you want to plant for success, this is the planter for you. The 1725C was announced at the John Deere exhibition and boasts features like the John Deere MaxEmerge 5e or ExactEmerge driving units as well as cutting-edge electrical drive units. With customisable options like hydraulic downward pressure on each row unit, row cleaners and various closing wheels, the units can be tailored to each customer’s requirements. As an added benefit it has the latest SeedStar monitor technology, including Mobile Row Unit Run Off and ConnectMobile.

The L341R high density large square baler

Designed to enhance the efficiency and reliability of the baling process, the L341R baler is engineered with a robust construction and advanced technology. It features a high-capacity bale chamber that promises consistent uniform and well-formed bales. The innovative design minimises crop loss and preserves bale integrity. The cutting-edge technology allows for swifter bale cycles and effective handling of diverse crop types.

Financial solutions

Even with all this new technology, John Deere knows that managing your farm’s finances comes first. That is why they offer personalised financial solutions designed to enable growth and prosperity.

John Deere is committed to understanding the unique needs of each industry and is dedicated to driving success.

Herman Groenewald, General Manager of John Deere Financial South Africa, assured farmers that they go beyond financing; they are partners in the success of farming.

John Deere provides innovative financial solutions which enable you to get the equipment you need without putting unnecessary strain on your business.

Herman Groenewald, General Manager of John Deere Financial South Africa.

Vikar Sheopershad explains John Deere’s Precision Ag Technology.

A love for John Deere starts early. Visitors enjoyed looking at the enormous John Deere 9R640 tractor.

Rekordgetal besoekers by 20 24

Metgroot geesdrif stroom derduisende boere elke jaar na NAMPO-oesdag by Bothaville in die goeie ou Vrystaat om die nuutste neigings in landbou te aanskou.

Graan SA se NAMPO-oesdag het oor die jare heen gegroei van ՚n klein begin in 1967 tot die reuse landbouhandelstentoonstelling van wêreldformaat wat dit vandag is. Maar waar het dit alles begin?

Die Oesdag het ontstaan te danke aan die inisiatief van drie boere van Bloemfontein, Moos Haddad, Hannes van Wyk en George Stegmann. Vir mielieboere was die sestigerjare ՚n oorgangstyd na grootskaalse meganisasie en losmaathantering van graan en daar was ՚n wesenlike behoefte om trekkers en werktuie op ՚n groter skaal in werkende toestande te sien en te vergelyk as net een maatskappy wat sy produkte op jou plaas demonstreer.

Op 7 en 8 Junie 1967 is die eerste SAMPI Oesdag op Donkerhoek – die plaas van Hannes van Wyk – naby Bloemfontein gehou. Altesaam agt uitstallers het deelgeneem en 203 mense het dit bygewoon. In die daaropvolgende jare is die skou op verskeie plase gehou, totdat dit in 1974 groot genoeg geword het vir 'n permanente tuiste by NAMPO-park naby Bothaville.

Hierdie beskeie begin was die ontstaan van ՚n landbougefokusde, behoeftegedrewe handelskou wat konstant gegroei het tot 'n nuwe rekordgetal besoekers van 86 474 vanjaar. ՚n Nuwe rekordbywoning op een dag is vanjaar op Woensdag, 15 Mei, aangeteken met 25 505 besoekers en altesaam 865

NAMPO se vee-afdeling, wat beeste, skape, varke en bokke insluit, verteenwoordig byna honderd persent van die groot- en kleinveerasse.

Die tema van NAMPO vanjaar, Landbou in ՚n digitale era, was sigbaar regoor die NAMPO-terrein met nuwe toerusting wat boere stomgeslaan het.

Tradisionele NAMPO-gunstelinge het die dae gevul, insluitend die gewilde 4×4-voertuigdemonstrasies op die Standard Bank-4×4-baan.

Frans Jacobs van Inttrac Trading (middel) saam met Luiz Henrique Thielke (regs) en Jair Bottega (links) van Vence Tudo Toerusting in Brasilië.

deur Bianca Henning

uitstallers. 298 vastevlerkvliegtuie en 75 helikopters het deur die loop van die week by NAMPO geland.

Baie mense wil weet of diegene wat invlieg boere is. “Dit is ՚n verskeidenheid van mense, wat insluit sake-eienaars en internasionale besoekers wat invlieg. Tussen 30 en 40% van diegene wat invlieg is boere,” meen Dirk Strydom, hoof van NAMPO se Bemarking en Navorsingsontwikkeling.

Die 56ste aanbieding van die Oesdag het vanjaar vanaf 14 tot 17 Mei te NAMPO-park, Bothaville plaasgevind. Met heerlike sonskynweer was dit die warmste NAMPO in jare, wat beslis ook tot die goeie bywoning bygedra het.

NAMPO bied boere ’n goue geleentheid om toegang te verkry tot inligting en interaksie te hê met verskaffers van dienste en produkte wat verband hou met produksie, masjinerie, voedselverwerking, insette, presisielandbou, tegnologie, finansiële oplossings en meer.

Die tema van NAMPO vanjaar was “Landbou in ’n digitale era” en uitstallers het behoorlik uitgehaal en met die nuutste, wêreldklas-landboutegnologie gespog.

Dirk meen: “NAMPO speel ’n belangrike rol om die landbousektor te verbind deur aan boere ’n eenstopomgewing te bied vir interaksie en om sake met klein en groot besighede en relevante rolspelers te doen.”

NAMPO Kaap & ALFA

NAMPO Kaap word op Bredasdorp aangebied vanaf 11 tot 14 September en NAMPO ALFA, die lewendehawe-, jag- en buitelewe-ekspo, vanaf 17 tot 19 Oktober op NAMPO-park.

Die vriendelikheid en spontaneïteit van uitstallers en besoekers wat ՚n mens oral op die terrein opgemerk het was aansteeklik.

NAMPO se koskeuses het vanjaar ook toegeneem –besoekers is bekendgestel aan ՚n splinternuwe koservaring wat deur die Syngenta-boerekosplaaskombuis aangebied is. (Foto: verskaf).

LEMKEN se getroue blou masjiene was weer ՚n hoogtepunt by NAMPO vanjaar. Hier is die manne van die blouspan: Jacobus Beyers, Blackie Swart en Jaco du Toit.

NAMPO-Park se vliegveld het gedurende die skoudae 298 vastevlerkvliegtuie en 82 helikopters ontvang.

Met heerlike sonskynweer was dit die warmste NAMPO in jare, wat beslis ook tot die goeie bywoning bygedra het. (Foto: NAMPO Facebookblad).

New Holland se metaangas-trekker het talle skougangers se aandag gelok. New Holland se T6.180-metaangastrekker is die wêreld se eerste 100% metaangasaangedrewe produksietrekker en is die sleutel tot CO2-vermindering sonder om werkverrigting in te boet.

2025 NAMPO-oesdag

NAMPO se datums vir aanstaande jaar is reeds vasgestel op 13 tot 16 Mei 2025 op NAMPO-park buite Bothaville. Besoek www.nampo.co.za vir meer inligting of volg hulle op sosialemediaplatforms.

NEW HOLLAND TT3-, TT- & TT4-REEKS

EKONOMIES & VEELSYDIG.

Hierdie nutstrekkerreeks van New Holland pak jou moeilikste take teen ‘n bekostigbare prys. Maksimum veelsydigheid.

Uiters gerieflik. Beproefde gehalte en betroubaarheid. Alle modelle beskikbaar in 2wd en 4wd.

TT3-reeks: TT3.45 - 31 kW, TT3.50 – 37 kW spog met nuwe stilering en 1,800 kg hysvermoë.

TT-reeks: TT55 - 40 kW & TT65 – 48 kW met ’n 3-silinderturbo-enjin en die TT75 - 55 kW met ’n 4-silinder-turbo-enjin en 2 volledige hidrouliese koppelings.

TT4-reeks: TT4.80 - 60 kW & TT4.90 - 66 kW met moderne stilering en ‘n ligte uitleg wat uniek is aan New Holland. ‘n Platform met ROPS en ‘n doelgerigte kontrole-uitleg verseker die beste operateursgerief en die swaardiens-agteras maak dit die ideale keuse vir ‘n wye reeks toepassings.

Kontak jou New Holland-handelaar vandag of skakel:

Eduan Booyens (071 871 8163) - Noordwes, Vrystaat, Gauteng en Limpopo

Paul de Korte (064 752 1613) - KwaZulu-Natal en Mpumalanga

Quintus Smit (082 524 7397) - Wes-Kaap, Noord-Kaap en Oos-Kaap

Tindrum 24/080

New Holland kleintrekkerreeks: Klein botteltjies, groot gif!

By die onlangse NAMPO-oesdag het New Holland van hulle kleintrekkermodelle uitgestal om te wys watter opgraderings aangebring is vir 2024. Hierdie reeks strek van 31 kW tot 66 kW en is beskikbaar in 2- en 4-wielaandrywing. Almal het gesertifiseerde rolbeskerming (ROPS) en sondakkies as standaardtoerusting, wat dit veilig en gemaklik maak vir die operateur.

Die TT3-reeks is ontwerp na aanleiding van uitgebreide klanteraadpleging, terugvoer en insette. Om aan die vereistes van vandag se veeleisende operateurs te voldoen, bied hierdie reeks: moderne stilering, uitstekende operateursgerief, onoortreflike werkverrigting in sy segment, sowel as waarde en veelsydigheid vir New Holland-klante.

Dit is toegerus met die bekende “cat eye” ligte van New Holland en ՚n enkele enjinkap wat instandhouding maklik maak. Onlangs is nuwe LED-ligte bygevoeg vir beter sigbaarheid. Die sitplek het geïntegreerde vering en ekstra kussing vir uiterste gerief. Alle sleutelkontroles is so geplaas dat hulle byderhand is vir produktiewe ergonomiese werking en die semi-plat platform bied meer ruimte en groter operateursgerief.

Die hyserkapasiteit is ՚n allemintige 1 800 kg wat toegerus is met die “Lift-OMatic” outomatiese hyserstelsel. Hierdie spesifikasies maak swaar take maklik en gerieflik vir die operateur. Die nuwe

ronde modderskerms maak werk in wingerde en boorde gerieflik omdat die takke nie vashaak soos aan die normale modderskerms nie, maar oorgly. Dit is dus ՚n meer veelsydige trekker vir talle meer take op die plaas.

Twee modelle van die TT3-reeks word ingebring, naamlik TT3.45 met 31 kW en die TT3.50 met 37 kW.

Die TT-Reeks het egter geen bekendstelling nodig nie en is gesog onder boere. Daar is drie modelle, naamlik TT55 (40 kW), TT65 (48 kW) en die gesogte TT75 (55 kW). Hierdie eenhede is onlangs opgegradeer met nuwe LED-ligte vir beter sigbaarheid en die platform is gelig sodat dit nou semi-gelyk is vir beter operateursgerief.

Die TT55 en TT65 word deur ՚n 3-silinder turbo-enjin aangedryf met ՚n kapasiteit van 2,9 ℓ. Die TT75 het egter ՚n 4-silinder turbo-enjin van 3,9 ℓ, wat hierdie trekker uiters sterk maak in sy klas. Hierdie enjin gee goeie brandstofverbruik met die kraglewering vir enige taak. Die TT75 het dan ook twee volledige hidrouliese koppelings vir veelsydigheid van meer take. Die twee kleiner eenhede het die normale 8x2-ratkas maar die TT75 word ingebring met die 12x3-ratkas. Dit gee jou ՚n spoed-reeks van 0,97 km/u tot 30,56 km/u waar die normale 8x2 by 2,98 km/u begin.

In 2024 is telematika ook bygevoeg as ՚n opsie op hierdie reeks. Die EasyLink CM100-modem kan in die fabriek of agterna op enige TT-trekker aangebring

deur Jaco du Preez, bemarkingsbestuurder van New Holland vir Suider-Afrika

word. Dit moniteer vele parameters van die trekker, soos ligging, voertuigstatus, laaste posisie, waarskuwings, “geofence”, beweging vir die dag en voertuigparameterverslag. Hierdie kan alles op die gratis MyPLMConnect-toepassing gemoniteer word. Die CM100 word ook tans uitgebrei vir die TT3- en TT4-reekse.

Die TT4-reeks het 2 modelle, naamlik TT4.80 (60 kW) en TT4.90 (66 kW). Albei is beskikbaar in die meganiese of kragskakel ( power shuttle) 12x12-ratkas. Albei kom standaard na Suider-Afrika met die kragskakelratkas, maar ons voeg die 20x20-kruipratkas met 0,3 km/u by vir die TT4.90. Hyserkapasiteit is 2,5 ton vir die 80 en 3,5 ton vir die 90. Hierdie reeks het ՚n volledige platform met baie ruimte wat dit uiters gerieflik maak vir die operateur.

Die “cat eye”-ligte is standaard met die nuwe LED-ligte wat bygevoeg is. ՚n Reguit agteras maak dit meer geskik vir sleepwerk. 540 en 540E kragaftakkerspoed (PTO) is ook standaard op die reeks en is handig as daar spuitwerk verrig moet word. Dit maak ook die toepassing meer brandstofdoeltreffend omdat die 540-spoed op laer omwentelinge verkry word.

Vir meer inligting, besoek www. newholland.com/za of kontak Jaco du Preez by (+27)82-524-8898.

Valtrac: Van boer tot boer

deur Ashleigh Schubert

Daar is baie krag in hierdie woorde wanneer Wynn Dedwith, stigter van Valtrac, dit sê. Wynn is ’n legende in die bedryf, met Valtrac wat al ’n volle 28 jaar gelede gestig is en steeds uitblink as een van die top voorste staatmakers in landbou.

Dit is duidelik dat Wynn opgewonde is om weer by NAMPO 2024 Valtrac se hele reeks ten toon te stel. “Dit is lekker hier by NAMPO 2024. Die son skyn, lekker weer, nie so koud soos altyd nie.”

Valtrac het hulle hele reeks trekkers en hulle volledige reeks toerusting uitgestal, van bonestropers, strooiers en spuite tot grondboneuithalers.

Die onderneming het oorspronklik begin met net die Valtra-trekkers, en eers daarna het Wynn dit begin uitbrei na werktuie soos planters. “Van daar af het die saak gegroei tot wat ons vandag het, waar ons amper vier standplase op NAMPO volmaak. Ons is seker een van die standplase met die grootste verskeidenheid toerusting. Ons gaan van grondbonestropers, boneuithalers, spuite, kunsmisstrooiers, kalkstrooiers, misstrooiers, planters, voermaaktoerusting ... en die lys gaan aan en aan.”

As daar iets is wat jy nodig het, het Valtrac waarskynlik lankal reeds daaraan gedink!

Wynn Dedwith het Valtrac 28 jaar gelede gestig en vandag erken en respekteer boere die maatskappy steeds as ՚n voorloper vir puik werktuie en legendariese diens.

Valtra-trekkers was die begin van Valtrac en is steeds die trots van die maatskappy.

A leading provider of new cars in South Africa, we have dealerships located across South Africa that offer:

• Extensive Selection of New Cars

• Seamless Car Buying Experience

• Transparent Pricing & Competitive Financing

• Test Drives

Wynn vertel ook dat hulle die wêreld se beste hooitoerusting het. Hulle Pöttinger-snymasjiene het geen bekendstelling nodig nie!

՚n Mens kan duidelik sien Wynn het ’n hart vir dit wat hy doen. Wanneer ՚n mens hom vra wat sy gunsteling Valtractoerusting is, sukkel hy om te antwoord. “Dit is baie, baie moeilik om te sê. Ek het ’n baie sagte hart vir die Valtra-reeks trekkers. Dit is van die beste trekkers in die wêreld. Dit is ook al in Suid-Afrika bewys, ons het baie trekkers met 30 000 uur op die klok sonder dat hulle enjins ooit oorgedoen is.”

Hy spog ook met hulle 5 000-uur-/ 5-jaarwaarborg op hulle enjins. As die eerste maatskappy in Suid-Afrika wat dit gebied het, is hulle ook leiers op dié gebied. “Ek het volle vertroue in hierdie trekkers.”

Al Valtrac se toerusting word in SuidAfrika getoets en word ten volle gerugsteun. In hulle onderdelepakhuis is oor die R80-miljoen se onderdele! “Maak nie saak watter toerusting ՚n mens het nie, as jy nie diens en rugsteun het nie, beteken dit niks. Ons glo daaraan om altyd blitsig onderdele te verskaf sodat die boer se werk nooit hoef te staan nie.”

Valtrac se diens stop nie by die trekkers en toerusting nie, hulle belê ook in mense met hulle vakleerlingprogram. “Dit is belangrik dat die mense wat saam met jou werk die regte kultuur, die Valtrac-wéés, uitleef. Diens is alles.”

is beskikbaar op al die sosialemediablaaie. Besoek ook hulle webblad by www.valtrac.co.za. Skakel hulle by 0861-VALTRA. Hulle het takke landwyd en lewer diens selfs tot in Nambië.

Vandag bied Valtrac ’n wye reeks doeltreffende toerusting en werktuie aan die boer.

Valtrac

4

Hier is Case IH se jongste bul!

deur Bianca Henning

By die groot rooi standplaas in die middel van NAMPO-park was daar vanjaar weer talle hoogtepunte, nuwe bekendstellings en heelwat trekpleisters wat Case IH se standplaas by NAMPO 2024 behoorlik aan die wemel gehad het.

Case IH is stewig geanker in landbou en dit is weer eens vanjaar by NAMPO bevestig. ՚n Hoogtepunt vir die Case IH-span was die bekendstelling van hulle nuwe mooi, rooi Optum CVX 270 / 300-trekker.

Meer oor die jongste Optum-bul in Case IH se stal

Case IH se nuwe Optum is beslis die veelsydige werkesel-trekker wat enige boer op sy plaas nodig het. Of jy nou lande moet bewerk, strooi of spuit, is hierdie trekker sinoniem met boer vooruit! Hierdie trekkerreeks val tussen die Magnum- en Puma-reeks en is beskikbaar in 270- en 300- modelle. Die Optum beskik oor ՚n 6,7 ℓ FPT sessillinderenjin en lewer 202 tot 225 kW.

Die Optum CVX 270 / 300 word vervaardig in Case IH se fabriek in Oostenryk en nou op Suid-Afrikaanse grond, beloof dié trekker om baie gewild by ons boere te word.

Alexey Savinov, produkbemarkingbestuurder van hoëperdekrag trekkers CNH MEA & CIS al die pad van Oostenryk, sê: “Ek is baie opgewonde oor die bekendstelling van hierdie trekker. Dit is die heel eerste trekker wat ons hier, vanuit die hartjie van Europa, in SuidAfrika bekendstel. Hierdie trekkers word in Oostenryk vervaardig met die Europese boere en kontrakteurs in gedagte, maar die reeks is wêreldwyd gewild.”

Alexey lig drie van die belangrikste eienskappe van die trekker uit van die Optum uit:

1. Uitstekende krag-tot-gewig-verhouding

2. CVX deurlopende wisselkragoordrag

3. Digitale infrastruktuur

Hy meen: “Wanneer jy in die kajuit sit, is dit opvallend hoe stil die trekker is. Dit is een van die stilste trekkers op die mark as gevolg van sy fasevyf-enjin.”

Bertus Barkhuizen, produkspesialis by Case IH, en Alexey Savinov, produkbemarkingbestuurder van hoëperdekrag trekkers CNH MEA & CIS, tydens die bekendstelling van die Optum CVX 270 / 300 by NAMPO 2024.

Bertus Barkhuizen, produkspesialis by Case IH, vertel: “Die nuwe Optum word deur die Case IH CVX deurlopende veranderlike transmissie gedryf en lewer die presiese spoed op die regte tyd, wat brandstofdoeltreffendheid verbeter ten einde boere op hulle insetkoste laat bespaar.”

Bertus lig ook die trekker se uitstekende krag-tot-gewig-verhouding uit: "Die trekker is sterk, maar tog ligter. Die trekker is toegerus met dubbelwiele, wat beteken dat die gewig van die trekker meer eweredig versprei is en dat die trekker beter trekkrag het. Die wielwydte kan volgens die boer se behoeftes verstel word.

“Een van die trekker se belangrikste kenmerke is ook dat dit dieselfde digitale infrastruktuur as Magnum-reeks bevat,” voer Bertus by. Hierdie trekker is beslis ՚n waardevolle bate vir enige boer.

Vir meer inligting oor die Optum of oor Case IH se trekkers en ander toerusting, besoek hulle webwerf by www.caseih.co.za

Die kajuit is ontwerp met bestuursgerief in gedagte, met ՚n multibeheerarmleuning en reaktiewe stuur, gemaklike sitplekke en genoeg ruimte.

SAME SITE, SPECTACULAR NEW SHOWCASE, EXCEPTIONAL PRODUCTS

STIHL is incredibly proud to have been part of NAMPO 2024, which is the largest agricultural exhibition in the southern hemisphere, attracting thousands of visitors and exhibitors. This year ’ s NAMPO was especially significant to the STIHL team as we unveiled our brand-new NAMPO stand As evidence of our future commitment to NAMPO and the customers we meet there every year – have a look at our reinvented stand with two permanent containers at stand H1, which have been fully converted and fully kitted with our world-class shop fitting system. NAMPO 2024 was wildly successful for us, and our dealers, and our friendly team had a blast meeting new and old customers and showing off our domestic and professional range We have more developments to come, so if you missed us this year, pop in, in 2025 to see how we just get better and better!

Elektriese voertuie (EV) is beslis nie meer ՚n nuwe term in ons midde nie. Eleksa het hulle deure reeds in 2013 geopen as die trotse verspreiders van elektriese voertuie, met ՚n sterk handelsnetwerk van 36 handelaars regoor die land. Van e-motorfietse tot kleiner elektriese voertuie wat handig te pas kom vir boerderytake, bied Eleksa alles en meer wat jou hart begeer!

Eleksa se elektriese voertuie verteenwoordig ՚n beduidende stap vorentoe in landboutegnologie en bied aan boere vervoeroplossings wat hulle nodig het om hulle produktiwiteit te verhoog, koste te verminder, die uitwerking op die omgewing te beperk en die toekoms van voedselproduksie te verseker.

proses reg en volg die korrekte stappe. Phillip vertel: “Doen maar jou huiswerk. Maak seker dat die voertuig wat julle koop veilig is en deur die owerhede veilig verklaar is. Onveilige voertuie kan lei tot persoonlike aanspreeklikheid in die geval waar ongelukke plaasvind."

By Eleksa word voertuie deur die NRCS (National Regulator for Compulsory Specifications) ondersoek en gehomologeer vir wettige pad gebruik. Philip voeg by: "Al

Philip Geyser, besturende direkteur van die Eleksa-groep, vertel: “Eleksa is sterk gefokus op die landbousektor en ons is baie dankbaar vir die landbousektor. Ons boere bestel een of twee voertuie en as jy weer by hulle kom, het hulle vyftien of twintig voertuie op die plaas. Ek dink dit spreek grootliks van diens en die lae onderhoud wat die voertuie vereis.

Die twee grootste uitgawes op ՚n plaas is arbeid en brandstof. Ons gee vir jou ՚n voertuig wat elektries, sonder brandstof, werk en met sonkrag herlaai kan word. Ons gee vir jou ՚n betroubare voertuig, wat ՚n half of driekwart ton laaikapasiteit het waarmee boere hulle goedere kan aanry en feitlik instandhoudingvry is, met ՚n op-dieperseel hersteldiens. Ons spanne kom besoek jou wanneer daar ՚n probleem is of herstelwerk nodig is.”

Hy sê: “Ons is toegespits daarop om so na as moontlik aan ons klante te beweeg, hulle behoeftes te verstaan en waarde toe te voeg hoe en waar ons kan, en ons wil werklik ՚n pad saam met boere stap.”

Eleksa doen die proses reg en volg die korrekte stappe. Eleksa doen die

Boere gebruik Eleksa se elektriese voertuie vir die vervoer van voer, vrugte en enige ander benodighede op die plaas.

Philip Geyser, besturende direkteur van die Eleksa-groep.

Boere by NAMPO 2024 was baie geïnteresseerd in Eleksa se elektriese voertuig wat ook met sonkrag herlaai kan word.

ons voertuie is padwaardig, so jy kan tussen jou plase ry, jy kan oor die teerpad ry (sou die bestuurder sy rybewys hê)."

Philip voeg by: “Nog ՚n voordeel wat Eleksa aan klante bied, is dat hulle ook ander elektriese voertuie herstel en genoeg onderdele aanhou om enige probleem in ՚n japtrap op te los.”

Opwindende nuus is dat Eleksa ook tans besig is met ՚n vervaardigingsaanleg in Suid-Afrika, so binnekort kan Eleksa trots Suid-Afrikaanse produkte aan klante bied.

Vir meer inligting oor al Eleksa se produkte of om jou naaste handelaar op te spoor, besoek Eleksa se webwerf by www. eleksa.co.za.

deur Bianca Henning

Tal-Tec celebrates 30 years at NAMPO

by Benine Ackermann

Tal-Tec has been designing and building cost-effective livestock handling equipment for 50 years now to make the livestock farmer’s work easier. This this their 30th year at NAMPO. They are always excited to be at NAMPO because it is where they can show their equipment to farmers.

Greg Talbot, CEO of Tal-Tec, proudly showed Tal-Tec’s inventive equipment to thousands of interested farmers at NAMPO.

Tal-Tec has a cattle working crate, perfect for cattle procedures such as vaccination. “The cattle crate has a neck clamp in front and a sliding gate at the rear. As an optional extra the LS4 scale (1000 mm loadbars) can be bolted to the bottom of the crate,” Greg explained.

The cattle crate is made out of durable steel to handle any breed of cattle. This year Tal-Tec released their new water troughs, which are galvanised.

The previous water troughs were made out of mild steel and farmers are looking for more durable products,

therefore Tal-Tec decided to make the water troughs out of 1,6 mm galvanised sheets to extend the lifespan of the item so it can last longer and increase the durability.

With the new design, the water troughs are also stackable, which makes it much easier and cheaper for transport.

The water troughs come with a protective lid cover over the ball valve, so the animal won’t be able to damage the valve.

The sheep spray race with pump is an economical and easy way to dip your sheep or goats. It sprays from the bottom, top, sides and under the tail using 16 jets.

The spray race sprays about 1 litre of dip mixture per sheep. The pump and tank can be purchased separately. It works with a solenoid which gets triggered once the animal walks past the sensor.

Tal-Tec’s 2,3 m cattle ring feeders are also available in 1,4 m for tollies.

There are different sizes of water troughs available.

Cattle water troughs 2,45 m (400lt)

Sheep/Goat Water Troughs

1,25 m (43 l ) 2,45 m (95 l )

Other useful livestock handling equipment from Tal-Tec: Kraal sides

Clamps

Feeders

Loading ramps

Bass boats

Mobile units

Scales

Branding equipment

For more information and prices visit www.tal-tec.co.za or call Tal-Tec at (+27)12-250-2188 or WhatsApp (+27)66-299-7939 e-mail sales@ taltec.co.za

veral as dit kom by Redback-stewels!

deur Kylee Claassen

Wanneerdaar geboer en op die plaas gewerk word, wil ՚n boer dit in gemak doen, sonder seer en moeë voete. Die Australiese Redback-stewels het geen bekendstelling onder SuidAfrikaanse boere nodig nie. Trappers, die trotse verspreiders van Redbackstewels het weer hulle bekende trappers aan boere by NAMPO bekendgestel.

Lukas Venter, gebiedsbestuurder van Trappers, het skougangers aan NAMPO 2024 by hulle stalletjie verwelkom, en natuurlik was ՚n groot trekpleister hulle Redback-stewels. Die Australiese ingevoerde skoen se gehalte, gemak en bekendheid was definitief die rede vir die vinnige verkope tydens NAMPO.

Lukas vertel dat hierdie stewels beslis die beste belegging (behalwe vir ՚n deeglike trekker, planter en ploeg) vir enige boer is: “՚n Stewel wat jy elke dag kan dra, met ՚n opgeboude sool (vir gemak) en rek-sykante om dit maklik aan- en uit te trek.

food’ ) wat byewas bevat, en dit kan gebruik word om die leer te voed, soepel te hou en om die stewel mooi deftig skoon te maak,” voeg Lukas by.

Die sool bestaan uit dubbel poli-uretaan wat weerstand teen olie en suur bied en die binnesool kan vervang word indien nodig. Die hak- en toongedeelte is opgebou en versterk, bied ekstra veiligheid asook gemak en hou jou voet stewig in plek. Alhoewel dit nie ’n staaldopstewel is nie, kan jy vir seker weet dat dit jou voete goed sal beskerm. Lukas vertel dat die skoene alom gebruik kan word. Van boerdery tot naweekgebruik met ՚n denim- of kakiebroek – hierdie skoene vertoon baie goed en kan enigiemand mooi afgerond en ordentlik laat lyk, sonder om eers hard te probeer!

“Een eienskap wat uitstaan, is dat die volnerfleer baie maklik skoonmaak. Trappers verkoop ook stewelkos (‘boot

As jy die geleentheid misgeloop het om by NAMPO vir jou sulke lekker voetvriende te kry, kan jy die Redbackstewels by enige Trappers-winkel landwyd kry, of jy kan aanlyn ՚n bestelling plaas. Trappers lewer gratis op jou voorstoep af. As die skoen pas, dan trek jy hom aan,

Vir meer inligting, besoek Trappers se webtuiste by www.trappers.co.za.

Save space with KSB’s inline pumps

Pump manufacturer KSB Pumps and Valves has introduced its latest ETAline range of inline pumps including the advanced ETAline Pro for diverse applications such as HVAC, industrial recirculation, and heating systems.

The single stage volute casing pump requires a smaller footprint while maintaining high outputs as required in tight industrial applications where space is at a premium. The standard range of dry installed ETAline pumps range in outputs from 1 400 to 3 000 ℓ/min making them suitable for a wide range of applications in tight quarters where performance and reliability are key.

The ETAline pumps are engineered to excel in air conditioning, heating systems, water supply, heat recovery, industrial recirculation, and cleaning circuits with key features including space-saving inline design allowing for vertical or horizontal installation, ideal for environments with limited space such as roofs or attics. Unlike traditional long-coupled pumps, the ETAline pumps eliminate unnecessary space requirements while maintaining exceptional performance.

Despite their compact design, the ETAline pumps boast impressive efficiency, delivering reliable performance without the need for balancing valves. This efficiency is further enhanced by the integration of a Variable Speed Drive (VSD) in the ETAline Pro model, produced in Germany, providing users with unmatched control and energy savings.

“Our ETAline pumps represent the pinnacle of fluid management technology,” says KSB Pumps and Valves Market Area Manager, Dylan Mitchell. “With the innovative design and advanced features, our pumps offer unparalleled performance, flexibility and efficiency for applications in industrial pumping solutions.”

In addition to the advanced design of the standard ETAline pumps, the ETAline Pro pump incorporates advanced intelligence features, including a VSD with remote capabilities and a user-friendly flow manager app. These features enable users to have greater control over their pumping systems, simplifying operation and maintenance processes from remote locations if required.

Intelligent settings available allows the pumps to adapt to the conditions for optimal performance regardless of demand and flow rates and allows vastly enhanced efficiency as a result. These pumps are designed for efficiency and longevity from the bottom up and contribute to sustainable manufacturing practices by reducing material usage and weight, aligning with global efforts to minimise environmental impacts. Their Carbon Neutral production process reflects KSB's commitment to sustainability and corporate r esponsibility.

Space saving ETAline pumps are ideal for industrial application in confined spaces.

With a focus on local manufacturing, KSB aims to expand its market share and solidify its position as an industry leader in fluid management solutions.

For more information, please contact KSB Pumps and Valves South Africa, Annett Kriel, Media and Events Manager on 011-876-5600, send a fax to 011-822-1746, or send an e-mail to Annett.Kriel@ksb.com.

ETAline Pro pump with built-in VSD

Silver jubilee:

Jupidex celebrates 25 years of service to farmers across Africa

by Bianca Henning

The superb quality and affordability of agricultural equipment for soil preparation, seeding, spreading, hay, forage, spraying and more, has drawn farmers from South Africa, and all over Africa, to Jupidex, a part of the Plennegy Group renowned for top quality products and service.

Founded in 1999, and originally trading as Kverneland South Africa with the head office in Pietermaritzburg, Jupidex supplies world renowned brands to farmers all over Africa. This year marks the silver jubilee of Jupidex.

Michael Yeadon, CEO of the Plennegy Group, says: “One of our proudest moments was when we were approached by Kverneland, the Norwegian company, to purchase their South Africa subsidiary.”

“I believe that we can see this as huge milestone when an international company decided that we were ethical and innovative enough to buy their South Africa subsidiary.”

Michael adds: “We are a family-owned company and I believe that this sets us apart, since the people that we serve own family businesses too. On a professional and family level, we all share the same values and interests.

“We are innovative, we value our farmers, and we ensure that they are being looked after.”

Michael believes that in the agricultural sector it is important to adapt to change. He adds: “Over the years farmers have adapted to the scale of their farming operations as well as the methods and technology used in their operations. More farmers have turned to precision farming, sustainable farming practices, and finding methods on where and how they can save time and costs.”

Michael explains that it is important to remain relevant in the industry with precision farming, ensuring that they are able to source the best technology to offer to farmers.

“Jupidex has a very specific vision, and

that is that we should be the preferred supplier of affordable, quality equipment in Africa, and our broader Plennegy vision is to feed and service those who feed Africa. The two visions align with each other, and between the two companies we want to ensure that Africa is fed. I know it is a very noble vision and cause, but that is ultimately what we want to do. With our seed package offering with Starke Ayres, and our equipment from Jupidex, we ensure that we feed Africa. As a family business, we have the agility and sustainability to ensure this for the next 25 years!” Michael concludes.

Sigmund Olsen, Area Director of the Kverneland Group, has been working for the Kverneland Group for the past 43 years. He has been involved in South Africa for the last 30 years. He says: “It is a pleasure to be present at NAMPO once again and to see the development of agricultural businesses in South Africa, together with our partner, Jupidex.”

He explains: “I came to South Africa for the first time in 1994, when we established Kverneland South Africa in Pietermaritzburg. It is satisfying and a proud moment for me to see when coming back

after 25 years that what was done from the beginning has been implemented continuously and followed up, and seeing that the same dedication for agricultural implements is still evident.”

Sigmund believes that the key to success with the partnership with Jupidex is the strong relationship and partnership that they have. He elaborates: “We work well together, and we see it more as a personal relationship than anything else. It is crucial for us to exchange information, and develop and improve our implements together with the inputs from Jupidex.

“I firmly believe that one of the success factors of Jupidex is the fact that they are so focused on their implement business and offering that I would say they are implement specialists,” Sigmund adds.

“The knowledge about farming here in South Africa is very high. When I visited

South Africa in 1997 for a conference, I was so impressed. I heard the word precision farming for the first time ever at this conference.

“I believe that we can add value to South African farmers by the way we manufacture and produce our highquality equipment with the unique heat treatment in the steel in the European factories.”

He adds: “I believe that with this partnership, we can learn from both sides. As we learn about precision farming here, on the flip side of the coin we can export better technology to do the job.”

Sigmund believes that the key is to use and maintain the partnership that has been going strong for the past 25 years, to keep building it up and to use the basis to expand into the rest of Africa. He concludes: “That is our vision and plan, to expand our products and focus into Africa. We already have a strong focus and footprint in South and Eastern Africa; however, we look forward to expanding into the rest of Africa.

Arthur Bezuidenhout, COO of Jupidex, explains: “Over the past 25 years, Jupidex has implemented several key operational strategies that have fuelled our growth. We have focused on continuous innovation in product development to ensure our offerings meet the evolving needs of our customers.”

Arthur mentions that they have additionally invested in state-of-the-art technology and processes to enhance efficiency and product quality, ensuring they meet the demands of their dealers and customers in the field. He says: “Expanding our distribution network and forming

strategic partnerships have also played a crucial role in reaching new markets and increasing our market share.”

Arthur says: “Like any other business, Jupidex has faced numerous operational challenges over the years, including high interest rates, fluctuating currencies, market demands, and

Sigmund Olsen, Area Director of the Kverneland Group.

Arthur Bezuidenhout, COO of Jupidex.

Michael Yeadon, CEO of the Plennegy Group.

supply chain disruptions.”

He says that maintaining high-quality standards during rapid growth was crucial. “We achieved this through rigorous quality control measures and continuous workforce training programmes. We also adopted flexible ordering and assembly processes and diversified our supplier base,” he explains.

Arthur says that one of their most significant achievements is transforming the industry's perception of Jupidex from being solely a supplier of ripper and ground-working equipment to being recognised as a provider of highly advanced technological products, especially their range of precision farming technology in the chemical and fertiliser application segments.

“For instance, Jupidex offers features such as SpotSpray on our Kverneland sprayer range, by which costs can be reduced by reducing the spray liquid to be used and preserve healthy crops from unnecessary treatment - basically unlocking the full potential of spraying performance and accuracy. This obviously also means less crop damage and more money in the farmer’s pocket. These transformations reflect our commitment to excellence, customer-centricity, and sustainable practices, aligning perfectly with Jupidex's core values and objectives,” Arthur adds.

Arthur states that another milestone and one of their proudest achievements is the launch of Jupidex Finance, which offers customers flexible financing solutions. This enables farmers to invest in new technology, operate more efficiently, and ultimately farm more profitable.

“As we celebrate this significant milestone, I extend my heartfelt gratitude to all our employees and dealers. Your hard work, dedication, and commitment has been the cornerstone of our success. Together, we have built a company that exemplifies excellence and innovation,” Arthur says.

He concludes: “Looking ahead, Jupidex will actively pursue opportunities to enter new geographic markets and expand our product offerings, particularly in the precision farming sector, to meet the evolving needs of our customers. I am confident that our collective efforts will continue to propel Jupidex to new heights. Let us embrace the challenges and opportunities ahead with the same passion and determination, striving for even greater achievements in the years to come.”

Highlights of Jupidex at NAMPO 2024

While celebrating a silver jubilee, Jupidex once again showcased their latest innovations at NAMPO Harvest Day 2024, focusing on how digital tools can enhance farming efficiency and productivity. The event emphasised precision agriculture, data management, and new technological solutions aimed at addressing challenges like climate change and rising input costs. Overall, NAMPO Harvest Day 2024 was deemed a significant success, providing a platform

Jupidex boasted their new Kverneland Enduro Pro stubble cultivator at this year’s NAMPO harvest day.

for networking, learning, and exploring the latest advancements in agricultural technology.

Jupidex financing solutions

Jupidex provides several financing solutions to support farmers in acquiring their high-quality agricultural equipment. They offer flexible payment plans and partnered up with WesBank to ensure farmers can access necessary machinery without prohibitive upfront costs. Jupidex's financing options aim to enhance agricultural productivity by enabling farmers to invest in advanced technology, thereby improving efficiency and crop yields. For more details on their financing solutions, you can visit the Jupidex website https:// jupidex.co.za.

Enduro Pro stubble cultivator

The Jupidex Enduro Pro 4 and 5 metre Stubble Cultivators are versatile tools designed for efficient stubble management and soil cultivation. The cultivator is available in various models, including rigid, folding, and trailed versions, with tine spacings optimised to ensure smooth soil flow and optimal mixing. These cultivators are designed to handle a wide range of conditions, making them suitable for both shallow and deep tillage. The machine's design facilitates easy adjustment of working depth and angle, ensuring optimal performance across various farming operations.

Jupidex also boasted their AD 100 Kverneland conventional and reversable plough which was crowned as the winner of the 68th World Ploughing Championship.

In addition to the wide range of soil implements, Jupidex also offer spraying equipment to farmers. Their Andreoli Atom 2000 turbo orchard sprayer was one of the showstoppers at their stand this year.

To find out more about the solutions offered by Jupidex, visit their website on www. jupidex.co.za.

Jupidex offers precision spreading equipment that will blow your mind. This year at NAMPO 2024 they showcased their Kverneland Exacta TL Geospread to farmers.

Tegnuus

Die nuutste in landboutegnologie van regoor die wêreld

deur Annemarie Bremner

'n Robothond wat plante op sy eie natgooi

Die hond bly maar die mens se beste vriend.

՚n Groep tegnologiegeesdriftiges in Italië, bekend as B-AROL-O, het ՚n robothond ontwikkel wat outonoom na plante omsien deur ՚n sprinkelaarstelsel aan boord te aktiveer. Sy tegnologie vergemaklik plantmonitering deur te onderskei tussen gesonde en swak blaartoestande.

Meer ontwikkelings is nodig voordat dit prakties in landbou toegepas kan word, maar selfs goeie idees word soms klein gebore.

Die B-AROL-O-span is ՚n groep vriende wat werk of voorheen vir ՚n Italiaanse maatskappy in die verpakkingsbedryf gewerk het. Barolo is ook ՚n wynstreek. Die hond heet FREISA, ՚n akroniem vir Four-legged Robot Ensuring Intelligent Sprinkler Automation. Met hierdie nuwe integrasie van robotika, KI en landbou, sê die span dit beoog om ՚n nuwe era van slim tuinmaakoplossings bekend te stel.

Die robothond “loop” met sy vier ledemate. ՚n Kameramodule word gebruik om die nabye omgewing waar te neem. Plante word met behulp van KI geëvalueer en deur FREISA natgegooi as hulle te droog lyk. "Ons robot toon goeie vermoëns om ՚n teikenplant te identifiseer, daarheen te navigeer en sy blare te ondersoek voordat hy sy posisie presies aanpas om die plant doeltreffend nat te lei," sê Gianluca Teti, lid van die groep.

Aanvanklik het die span dit oorweeg om wingerde as ՚n omgewing vir die hond te gebruik. Hierdie keuse het egter sekere uitdagings gebied. Die wingerdblare groei hoofsaaklik op ՚n hoogte van minstens 40 cm van die grond af, te hoog vir die prototipe robothond.

Die terrein waar wingerde tipies verbou word, veral in Italië, is geneig om ongelyk te wees, wat navigasieprobleme vir ՚n robot veroorsaak. Daarom het die span ՚n meer beheerde omgewing gekies: ՚n klein tuin met tamatieplante. Maar, sê die span, hierdie besluit sluit nie die moontlikheid uit om sy projek voort te sit en moontlik die robothond in die toekoms aan wingerde bekend te stel nie.

Die span se doel was om ՚n plant se vogtoestand te oordeel deur die toestand van sy blare en stingels te ontleed. Die span moes ՚n groot verskeidenheid beelde versamel en dan verskillende netwerke en modelle oplei.

Die span glo dat vierpotige platforms ideaal is vir ՚n reeks buitelugtoepassings as gevolg van die vermoë om ingewikkelde terrein te navigeer. Dit is ook die rede waarom hulle besluit het teen ՚n robot wat op wiele en spore loop.

Die groep het ook ՚n hommeltuig oorweeg, maar het gereken sy battery en loonvrag sal te veel uitdagings bied.

Siloking se selfaangedrewe Etruck se kapasiteit is verhoog deur die enkelbak te verruil vir 'n dubbelbak wat vragte van 12 tot 20 m3 kan hanteer.

Die span het die robot vir minder as 500 dollar gebou, met behulp van gratis beskikbare sagteware. FREISA het die “Grand Prize” in die 2023 OpenCV AI-wedstryd gewen. Die span het reeds potensiële verbeterings geïdentifiseer, soos die gebruik van die OAK-D Lite se stereokamera om ՚n teiken se afstand te skat. (Bron:Future Farming)

FREISA is 'n honderobot wat jou groentetuin outonoom kan natlei. (Foto: B-AROL-O)

Siloking: Etruck nou groter en beter Kverneland se jongste nuus handel oor die opdaterings van die Siloking-voerhanteringsreeks. Dit sluit in ՚n traplose ratkas vir die awegaars van die sleepmodelle, ՚n opgeknapte weergawe van die batteryaangedrewe Etruck, terwyl die dieselaangedrewe masjiene nou met hidrobehandelde groenteolie (HVO) kan werk. Daar word gesê dat die Variospeedratkas in die TrailedLine-awegaarmengers baie minder wringkrag benodig

om dinge aan die beweeg te kry en dus die kragvereistes verminder. Drie voorafbepaalde awegaarsnelhede kan gekies word om te sny, te meng en uit te voer met die druk van ՚n knoppie, tesame met die opsie van afstandaktivering vanaf die masjien wat die mengsel laai.

Die selfaangedrewe Etruck se kapasiteit is verhoog deur die enkele awegaarbak te verruil vir ՚n dubbelbak wat vragte van 12 tot 20 m3 kan hanteer. Die loodsuurbatterypak is verander na een met litiumioonfosfor wat twee tot vier mengsels kan hanteer sonder om te herlaai, met ՚n geprojekteerde lewensduur van 3 000 tot 5 000 volle laaisiklusse.

organisasies uit Spanje, Duitsland, Denemarke, Frankryk, Pole, België, Italië en Nederland het die eerste fase van die ontwikkeling van die presisieonkruidprototipe-masjien voltooi wat lasertegnologie gebruik om onkruid uit te roei. Die doel is om produktiwiteit en mededingende gewasproduksie te verbeter, terwyl gesondheidsrisiko's en skade aan die omgewing deur chemikalieë, uitgeskakel word.

Die prototipe sluit ՚n outonome voertuig in wat deur die land ry, toegerus met ՚n gevorderde opsporingstelsel gegrond op kunsmatige intelligensie (KI) deur beeldverkryging en dataverwerk ing, wat dit in staat stel om die onkruid wat uitgeroei moet word, te onderskei

• ՚n Hoëkragvesellaserbron vir die beheer van onkruid deur presiese energiepulse.

• ՚n Nuwe pomp- en verkoelingskonsep wat die energiebehoefte van die laser vir die onkruidproses tot die minimum beperk.

• ՚n Verbeterde kragtoevoerstelsel vir outonome robotplatforms.

• ՚n Intelligente navigasiebestuurder vir outonome robotte wat van toepassing is op presisieboerdery en wat navigasie regoor die plaas moontlik maak, nie net op lande nie.

• Die integrasie van verskillende metodologieë van kunsmatige intelligensie (AI) om verskillende soorte gewasse te identifiseer, insluitend wye en smal gewasse.

Pryse begin by £188 000 (R4,5-miljoen) vir die 12 m3-weergawe. In 2019 het Siloking aangekondig dat hy meer as 100 van die battery-aangedrewe voerders verkoop het wat in 2016 as ՚n konsep by EuroTier vertoon is. Toe was die kapasiteit 8 m3, wat in 2017 tot 10 en 14 m3 vergroot is. (Bron: profi)

WeLASER: Nog 'n stap nader aan plaagdodervrye landbou

Na drie jaar se werk het ՚n internasionale vennootskap waarby agt Europese lande betrokke is, ՚n presisie-onkruidlasermasjien vrygestel wat bewys dat landbou sonder die gebruik van chemiese onkruiddoder binne ons bereik is.

Die vennootskap wat gevorm is deur navorsingsentrums, universiteite, private maatskappye en boere-

en te plaas. Sodra dit deur die kamera geteiken is, lei dit die hoë-kragvesellaserbron na daardie punt. Met hierdie vinnige modulasiekonsep kan presiese energiepulse gerig word vir hoogs doeltreffende onkruidvernietiging. Data word bestuur deur ՚n wolkrekenaar.

Alhoewel hierdie projek tans hierdie eerste fase van ontwikkeling afsluit, sal verdere werk nodig wees, byvoorbeeld om die tyd wat nodig is om in die veld te werk te verminder, om die prototipe makliker te hanteer en om produksiekoste te verminder om ՚n bemarkbare model beskikbaar te stel.

Behalwe die ontwikkeling van die prototipe, het hierdie projek gelei tot die ontwikkeling van verskillende skeppings met verskeie toepassings, insluitend:

• ՚n KI-gegronde laseronkruidbeheerstelsel vir indiwiduele plantbehandeling in gewasse van verskillende soorte, terwyl dit voldoen aan alle veiligheidsregulasies wat nodig is vir die werk met lasertegnologie.

In Europa alleen word ongeveer 130-miljoen ton sintetiese onkruiddoders elke jaar gebruik (sonder om ander chemikalieë te tel). Hierdie stowwe onderskei nie tussen voordelige plante en insekte in die grond wat nie hulle teiken is nie en kan ՚n uitwerking op die gesondheid van diere en mense hê. Daarbenewens ontwikkel onkruid weerstand, wat beteken dat bestaande onkruiddoders al hoe minder doeltreffend word.

González de Santos, een van die spanlede, sê: "Die WeLASER-konsortium is gemotiveerd om slimmer boerderymetodes aan te neem en meer volhoubare voedselproduksiestelsels te bou terwyl die omgewing en gesondheid bewaar word. WeLASER maak ՚n betroubare en veilige opsie beskikbaar en bied deurbrake om ՚n wêreldwye probleem op te los."

Lede van die WeLASER-konsortium moniteer die werking van hulle prototipe in veldtoestande.

ONS IS SLIM SAADBESKERMING

PowerCoreTM-eienskaptegnologie

PowerCore™-tegnologie is ’n hoë-prestasie, onkruiddoderbestande saadeienskap wat help om gewasse doeltreffend teen skadelike bogrondse insekte, soos die mieliestamruspe en Chilo-boorder, te beskerm.

PowerCore™-tegnologie bied omvattende beheer van bogrondse lepidoptera-peste

PowerCore™-tegnologie kombineer veelvuldige werkswyses om primêre en sekondêre peste te bestry wat aansienlike oesskade en meegaande produksieverliese kan veroorsaak. Die eienskap bestaan uit drie verskillende Bacillus thuringiensis (Bt)-proteïene, wat elk insekte op ’n unieke manier teiken, terwyl dit help om die langslewendheid van die tegnologie te verleng. Die veelvuldige werkswyses verseker ook breëspektrum beskerming teen bogrondse peste.

Insekspektrum

Daar is verskeie lepidoptera-peste wat mielies in Afrika aanval. Hierdie peste veroorsaak erge skade aan mielies, en oesverliese kan wissel na gelang van die tyd en vlak van stamboorderbesmetting.

Mieliestamruspe (Busseola fusca)

Hierdie is die mees skadelike stamboorder in mielies in Suid-Afrika en kom voor by hoogtes wat wissel van seevlak tot 2 000 m bo seespieël. Dit kom wydverspreid voor in Suid-Afrika se mielieproduksiedriehoek.

Chilo-boorder (Chilo partellus)

Hierdie is ’n stamboorderinsek wat ’n ernstige pes in mielies en sorghum is. Die Chiloboorderruspes beskadig hierdie gewasse deur binne-in die plantstingels in te boor of te tonnel.

Besoek ons webtuiste

PowerCoreTM multi-eienskap tegnologie is deur Corteva Agriscience en Monsanto ontwikkel. PowerCoreTM is ’n handelsmerk van Monsanto Technology LLC. Roundup Ready® Maize 2 is ’n geregistreerde handelsmerk van Monsanto LLC.

Vir meer inligting, besoek www.tractorsnamibia.com, stuur ’n e-pos na massey@afol.com.na of skakel (+264) 67-303041.

Georg Sievers en sy vrou, Susie.

Meganisasie

IHYDAC's advanced solutions

n the rapidly evolving world of agriculture, efficiency and precision are crucial. HYDAC Technology (Pty) Ltd, a leader in hydraulic and electronic systems, offers solutions to equipment manufacturers to enhance the capabilities of agricultural machinery. From autonomous steering systems to advanced rotary drive controls and comprehensive turnkey solutions, HYDAC is at the forefront of agricultural technology.

ADSteer: Enhancing trailed equipment

ADSteer by HYDAC is an autonomous electro-hydraulic steering system that enhances the versatility of trailed equipment. Using advanced sensor and control technology, ADSteer calculates steering angles without physical contact, considering yaw rate and vehicle speed for precision steering. This system ensures smooth, lateral force free cornering, reducing tire and soil wear while improving manoeuvrability.

ADSteer operates independently of the tractor connection point, whether it is a clevis, ball hitch, or adjustable drawbar. It features wear-free, contactless angle calculation and requires only a constant supply of hydraulic and electric power from the tractor. The system includes sensors, hydraulic components, and an electronic control unit (ECU) for seamless integration with your machinery. Additionally, it is ISOBUS compatible, making integration of your trailed equipment with your tractor straightforward.

Rotary Drive Control: Precision and efficiency

The HYDAC Rotary Drive Control provides precise and dynamic speed regulation for hydraulic motors. This closed-loop control system ensures rapid, stable speed attainment, optimising performance and compensating for pressure fluctuations or concurrent hydraulic demands.

The result is a subsystem already tried and tested which can make a significant contribution to improving machine functions in a variety of applications such as:

• Independent control of spinner discs and chain drives in fertiliser spreaders.

• Metering drives for fertiliser and seed distributers on air-seeders.

• Steady control of fan and blower drives.

• Conveyor drives for potato and onion harvesters.

• Water pump drives for field sprayers.

This standalone unit integrates with common constant pressure and loadsensing systems. It includes a hydraulic motor, valve technology, a speed sensor, and an ECU preloaded with control software, offering a comprehensive solution for speed management.

Complete turnkey electrohydraulic system solutions

As a full-range supplier, HYDAC addresses agricultural challenges with cohesive and advanced solutions. Our broad product portfolio includes filter technology, valve technology, accumulators, cooling solutions, sensors, controllers, displays, and software. This range ensures your machinery can handle any task, making HYDAC a reliable partner for system architecture. HYDAC also offers fully integrated system solutions tailored to the specific hydraulic and electronic control needs of your agricultural equipment.

The future of agricultural machinery

By integr ating technologie s like ADSteer and the rotary drive control with turnkey solutions, HYDAC supports the advancement of precision agriculture through innovation. Partner with HYDAC to develop the next generation of agricultural machines. Benefit from our integrated approach and expertise, designed to meet the unique demands of modern agricultural machines. With HYDAC, the future of agriculture is more efficient, sustainable, and productive.

Article supplied

Rotary drive control.

ADSteer electro-hydraulic trailer steering.

INYATI DRILLING

ONS DIENSTE

Ons verskaf dienste wat wissel van eksplorasie en perkussie tot blaasgat boor. Of jy waterputte nodig het wat geboor moet word, monsters vir omgewingsimpakstudies, geotegniese ondersoeke of mynbou-eksplorasie, jy sal vind dat ons die toerusting, kundigheid en personeel het om die projek doeltre end te hanteer.

BOORGAT BOOR

SIMMETRIESE BOOR

Boorgatboor gebruik gespesialiseerde toerusting om diep gate te boor. Dit word toegepas vir geologiese ondersoeke, water- en mineraalontginning en putte. By simmetriese boorwerk word gate in 'n werkstuk in 'n gebalanseerde patroon geboor. Simmetriese boor poog om die werkstuk gebalanseerd en simmetries te hou, wat nuttig is in baie toepassings. Dit behels boor deur grond, sand, gruis en keistene.

ODEX BOOR

ODEX boor boorgate deur vuil, sand, gruis en kleistene na grondrots of geskikte geologiese formasie.

BOORGAT SPOEL|SKOONMAAK

Boorgat boor/spoel is 'n proses wat gebruik word in boor en konstruksie om puin, steggies en boorvloeistowwe uit die boorgat te verwyder nadat boorwerk voltooi is.

DIAMANT KERNBOOR

Diamantkernboor gebruik akkuraatheid om silindriese monsters van rots, grond of ander materiale van die ondergrond te verwyder. ’n Diamant-omhulde boorpunt wat ’n diamantkernboor genoem word, draai en sny die materiaal.

OMGEKEERDE SIRKULASIE BOOR

In mynbou en eksplorasie is omgekeerde sirkulasieboor algemeen. Hierdie metode lig rotsskyfies en boorsteggies op sonder modder of vloeistof met behulp van saamgeperste lug en 'n sikloonskeier.

Produksieboor behels die boor van gate op 'n beheerde en sistematiese wyse om minerale vir industriële redes te ontgin.

Hommeltuig-geofisiese opnames karteer die aarde se ondergrond sonder uitgrawing, wat insigte in geologiese eienskappe verskaf. Waardevol vir geologie, omgewingswetenskap, ingenieurswese en hulpbronverkenning.

oorbeweide kommunale gebiede om hulle heil eerder in ekostelsels met ’n gesonder biodiversiteit te gaan soek.

Die rondloperhonde sluit honde in wat wild geword het en in troppe jag, maar ook honde met ’n huis en ’n baas wat sonder toesig rondloop en bydra tot die probleem.

“Die situasie met die rondloperhonde in die gemeenskaplike gebiede word heeltemal onderskat en daar moet so gou moontlik dringend aandag hieraan gegee word,” sê Niël.

Rooijakkalse wat in troppe jag kan ook groter vee soos volwasse skape vang. (Bron: Niël Viljoen)

Rondloperhonde raak al meer ’n las vir skaap- en bokboere op kommunale landbougrond in die landelike gebiede van die Oos-Kaap.

“Die probleem word heeltemal onderskat en het dringend ingryping nodig,” sê Niël Viljoen van Livestock and Predation Management in sy 2024-verslag wat pas bekendgestel is.

Niël is bekommerd oor die moontlikheid dat hierdie honde in die natuur sal begin aanteel en dat die rondloperhonde se getalle onbeheers sal toeneem.

“Dan sit ons met ’n tweede Australiese dingo-krisis, wat dit onmoontlik gaan maak om hierdie diere te beheer of te bestuur. As daar nie spoedig opge-

Outydse herders wat voltyds saam met hulle vee is, is die beste teenvoeter vir veeverliese, maar dit is nie altyd haalbaar nie. (Bron: Herding Academy)

tree word nie, kan dit daartoe lei dat die rondloperhonde jaarliks verdriedubbel.

“Dit sal nie net tot groter veeverliese lei nie, maar kan ook tot meer uitbrekings van hondsdolheid lei wat menselewens in gevaar kan stel.”

Jakkalse en rooikatte gee pad

Volgens Niël dui die inligting daarop dat dit rondloperhonde eerder as wilde roofdiere is wat tot die meeste verliese lei.

Jakkalse en rooikatte is die twee belangrikste wilde roofdiere wat in die meeste ander omgewings skade aan kommersiële boere se vee aanrig, maar hulle gee pad uit dié oorbevolkte en

“As hierdie honde eers in die veld begin aanteel en hulle kleintjies daar grootmaak – en daar is aanduidings dat dit reeds besig is om te gebeur – is dit te laat, want dan gaan dit bykans onmoontlik wees om die probleem op te los. Die honde sal nie gesteriliseer of teen ernstige siektes, soos hondsdolheid, ingeënt kan word nie.

“Dit kan daartoe lei dat hierdie honde mense en veral kinders aanval. Die situasie kan ontaard in nog ’n mensgemaakte roofdier soos die dingo soos wat in Australië gebeur het,” sê hy.

Dingo’s

Toe die eerste Britse koloniste in 1788 in Australië aankom, was die dingo’s reeds daar en die oudste oorblyfsels dateer sowat 4 500 jaar terug.

Namate landbou uitgebrei het, is die dingo’s, wat naas inheemse Australiese wild ook skape en beeste vang, beperk deur die sogenaamde dingo-heining wat hulle veral uit skaapwêreld hou. Hulle is in die gebiede grotendeels uitgeroei deur ontbossing, vergiftiging en deur hulle te vang sodat hulle vandag in groot dele van vasteland afwesig is.

Oor die algemeen vermy dingo’s kontak met mense en beserings tydens aanvalle is gering. Maar daar was ook al dodelike aanvalle, soos in die geval van die twee maande-oue Azaria Chamberlain wat in 1980 in die Noordelike Gebied aangeval en doodgebyt is.

Vee en Wild

FOR 70 YEARS, WILLARD BATTERIES HAS BEEN AN INTEGRAL PART OF A FARMER’S LIFE.

Whether ploughing, sowing or harvesting under the African sun, generations of farmers have relied on Willard batteries to provide them with the power to keep feeding our nation. Designed specifically for the demanding requirements of the agricultural industry, Willard batteries are renowned for their durability and reliability, making them the ideal choice for various agricultural applications.

WILLARD. A LEGACY CELEBRATED.

Moniteringsplaas: Inligting en opleiding

Niël se bevindings berus op inligting wat bekom is tydens inligting- en opleidingsessies by Mount Fletcher, waar die eerste en enigste moniteringsplaas tot dusver in die Oos-Kaap se kommunale gebiede in 2022 tot stand gekom het.

Niël en sy veldwerkers werk nou saam met dié veeboere om inligting oor hulle probleme met roofdiere te kry. As die boere die gedrag van die roofdiere verstaan, kan ’n plan gemaak word om hulle te help om hulle vee en die roofdiere so te bestuur dat veeverliese beperk word.

Tydens ’n opleidingsdag vir die boere in Oktober 2023 is die impak van rondloperhonde op die boere se vee uitgelig.

“Die Mount Fletcher-plaas het juis tot stand gekom om die oorsaak van roofdierverliese vas te stel,” sê Leon de Beer, voorsitter van die Nasionale Wolkwekersvereniging (NWKV) “Die omvang van die skade wat die honde aanrig moet nog oor tyd bepaal word.”

Die NWKV het landwyd moniteringsplase begin ter wille van die kweek van gehalte wol en sybokhaar. Die projek word ook ondersteun deur Predation Management South Africa (PMSA), die AgriSETA, en die Rooivleisprodusenteorganisasie (RPO).

Waarde van goeie vee- en roofdierbestuur

Die Oos-Kaapse kommunale boere, waarvan daar in 2022 1 400 groepe bestaande uit 40 000 individuele boere met 240 000 afhanklikes bestaan het, dra tans tot sowat ’n vyfde van die nasionale wolskeersel by. In 2022 het hulle met 4-miljoen skape geboer wat tydens daardie boekjaar 8-miljoen kg wol gelewer het.

Volgens Leon help die NWKV die boere om meer wol van ’n beter standaard te lewer deur middel van ’n program vir genetiese verbetering, asook die skep van die vyf nuwe skeerhuise in die kommunale gebiede, toegang tot die formele mark en beter pryse vir hulle produk.

“Om finansieel onafhanklik te wees moet hierdie kommunale boere meer lammers produseer en hulle veilig grootmaak om te kan verkoop. Dit help nie miljoene rand word bestee aan die verbetering van die wolstandaard en -produksie as daar nie na die bedreiging van die lammers omgesien word nie,” sê Niël.

Plan van aksie

Die samewerking van verskeie instansies is nodig om die kwessie van rondloperhonde te hanteer.

Vanghokke

Die kommunale veeboere in die gebied ontvang gereeld opleiding by die vyf skeerhuise wat in samewerking met private instansies vir hulle opgerig is.

In Februarie vanjaar is opleidingsessies by die skeerhuise by Sterkspruit, Matatiele, Butterworth, Lady Frere en Middeldrift aangebied, wat deur altesaam 152 kommunale boere bygewoon is. Die doel van die opleiding is om die boere te help om die gedrag van roofdiere te verstaan. “As hulle die kwaaddoeners kan identifiseer, kan ’n bestuursprogram voorgestel en toegepas word,” sê Niël.

“Dit is ՚n groot uitdaging om daagliks tussen hierdie boere te werk, hulle stryd te ervaar en die faktore te verstaan wat hulle voortbestaan, geldelike vooruitgang en hulle vermoë om hulle volle potensiaal as suksesvolle, gevestigde en gerespekteerde veeboere ondermyn.”

Volgens hom is twee vanghokke aan die boere geskenk en hulle is gewys hoe om die hokke te gebruik om die rondloperhonde te vang. Die vanghokke word tussen die verskillende skeerhuise gedeel en die aantal honde wat reeds gevang is, het die bedreiging opnuut bevestig.

Samewerking nodig

“Die owerhede sal ook betrek moet word om die uitdaging van rondloperhonde aan te spreek, nie alleen in kommunale gebiede nie, maar ook in baie dorpe in die platteland waar geen beheer oor honde bestaan nie,” sê Leon.

Volgens Niël moet die volgende kwessies dringend deur verskeie instansies aangespreek word:

• Alle eienaars van honde moet hulle verantwoordelikheid vir hulle honde verstaan en aanvaar;

• Die boere moet opgelei en gehelp word om die rondloperhonde met die vanghokke te vang;

• Die plaaslike polisie moet help om die rondloperhonde op te spoor en te verwyder;

• Geld is nodig om plaaslike veeartse te kry om die honde te steriliseer.

Volgens hom behoort die Nasionale Dierebeskermingsvereniging (NDBV) wat nie meer in die gebied werksaam is nie, terug te kom om te help met die situasie.

NDBV: ‘Dis munisipaliteit se werk’

Volgens Jacques Peacock van Openbare Betrekkinge en Regskakeling van die Nasionale Dierebeskermingsvereniging (NDBV), hou die instansie se mandaat verband met dieremishandeling ingevolge die Wet op Dierebeskerming 71 van 1962, wat sekere menslike gedrag teenoor diere kriminaliseer.

“Rondloper- en plunderende diere is die verantwoordelikheid van elke individuele munisipaliteit. Ons plaaslike DBV's in die Oos-Kaap is altyd gereed om met hierdie sake help, maar daar is geen gesag om met ’n ‘plan van aksie’ vorendag te kom en of uit te voer nie –dit berus by die munisipaliteit.”

Volgens hom is die oplossing oor die

kort termyn om rondloperhonde te skut. “Oor die medium- en langtermyn het die DBV nog altyd gepleit vir strenger regulering ten opsigte van onoordeelkundige teling en sterilisasie om te verseker dat die probleem nie vererger nie.”

Jacques is ook bekommerd oor die moontlikheid dat die diere nie bloot rondloperhonde is nie, maar spesifiek in die gebiede gebruik word om kleinwild en vee te vang. “Onwettige jag met honde is algemeen in Suid-Afrika en bewustheid moet geskep word om dit te bekamp.”

Karkasse langs paaie

Die voorkoms van groot getalle diere wat doodgery word op paaie is ook ’n bekommernis.

“Honde en vee moet weggehou word van die nasionale paaie,” sê Niël. “Skokkende tonele van dooie honde, beeste en perde wat doodgery is en wat langs die paaie lê, is ontstellend, maar meer nog so die mense wat stukke vleis van die dooie diere afsny. Dit hou ’n ernstige gesondheidsrisiko vir mense in.”

Hy meen die Departement van Gesondheid moet die gemeenskap dringend inlig oor die gevare daarvan om die vleis van hierdie diere te eet.

Hy meen ook die munisipaliteite wat daarvoor verantwoordelik is om die dooie diere te verwyder, moet dit doen sodra dit aangemeld word. ’n Hulplynnommer wat langs die paaie aangebring word, sal motoriste in staat stel om die owerhede oor sulke karkasse in te lig.

“Ten einde die gemeenskappe van die kommunale gebiede se gesondheid en welstand te bevorder, moet die kwessie van rondloperhonde dringend aangespreek word,” aldus Niël.

Kontak Niël Viljoen by nielviljoen@ gmail.com

Kontak die Nasionale Wolkwekersvereniging by nwga@nwga.co.za

Dingo (2024) Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Dingo

Genis, A. (2022) Kommunale boere produseer amper vyfde van SA se wol. Landbouweekblad https://www.pressreader.com/ south-africa/landbouweekblad/20220630/281827172448382

Uys, F. (2021) Wol: Kommunale boere kan groot vonk wees. Landbou.com https://www.landbou.com/landbou/ bedrywe/diere/wol-kommunaleboere-kan-groot-vonk-wees-20211105

Viljoen, N. (2024) Report: Livestock & Predation Management 2008 – 2023 https://pmfsa.co.za/wp-content/ uploads/2024/04/Niel-Viljoen-thepredation-factor-2008-2023.pdf

Weens die hoë insetkoste, veral as gevolg van ՚n hoë mielieprys en stygende oliekoekpryse, asook vleispryse wat nie tred hou met kostestygings nie, vind boere dit al hoe moeiliker om speenlammers winsgewend in voerkrale af te rond.

Die afronding van diere op groenweiding is ՚n alternatiewe produksiestelsel, maar dikwels is dit onmoontlik om diere op weiding alleen betyds vir die mark af te rond sonder ՚n geskikte aanvulling.

Groeiprestasie van speenlammers op groenweiding is dikwels teleurstellend (42 tot 180 g/lam/dag) en kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die lae energieen spoorelementinname weens die hoë voginhoud van die groenweiding.

Die probleem word vererger deurdat 70 tot 90% van die plantproteïen in groenweiding in die grootpens van die lammers afgebreek word. Dit gee egter aanleiding tot ՚n tekort aan goeie gehalte natuurlike proteïen (deurvloeiproteïen) wat spiergroeitempo vertraag.

Indien hierdie voedingstoftekort nie aangevul word nie, lei dit tot ՚n stadiger groeitempo en ՚n laer voeromset by speenlammers, asook probleme om hierdie diere markklaar te kry omdat hulle nie die regte vetheidsgraad bereik nie.

Byvoeding op groenweiding word egter gekompliseer deurdat die meeste beskikbare aanvullings weidinginname onderdruk (plaasvervangende voeding), daarom word die nuutste beskikbare tegnologie en kennis gebruik om nuwe geslag aanvullings van hoogstaande gehalte saam te stel om tekorte in groenweidings so doeltreffend moontlik aan te vul met die doel om ՚n hoë groeitempo by speenlammers te verseker en terselfdertyd die inname van die groenweiding te stimuleer.

Voordele van afronding van lammers op groenweiding:

• Massatoename op groenweiding is goedkoper as in die voerkraal omdat weiding ՚n goedkoper ruvoer as hooi of kuilvoer is.

• Dit is heelwat goedkoper as voerkraalafronding omdat minder kragvoeraanvulling (sowat 500 teenoor 1 500 g) benodig word.

• Volgens Ensminger en Perry (1997) is daar geen goedkoper manier om weiding te oes as om dit direk met diere te bewei nie.

• Dit vereis minder insette ten opsigte van bestuur en arbeid as voerkraalafronding. Bestaande kampe en geriewe kan gebruik word en voerkraalgeriwe is dus onnodig.

• Die hantering van mis word uitgeskakel en daar is ook geen besoedelingsprobleem nie.

• Die vleiswaarde van die lam kan verhoog word deur sy graad na A1 of A2 te verbeter.

Vereistes vir winsgewende afronding van lammers op groenweiding:

• ՚n Digte stand volop aktiefgroeiende, smaaklike en groenblaarryke weiding van ՚n hoë gehalte moet te alle tye beskikbaar wees.

• Hoe beter die gehalte van die weiding, hoe hoër is die groeitempo van die lammers.

• Laat slegs die blare afvreet en skuif diere voordat hulle die stingels begin vreet.

• ՚n Geskikte oorinplanting moet gebruik word omdat dit groei bevorder.

• Lammers moet vir ongeveer sewe tot tien dae voordat hulle op die groenweiding geplaas word aan ՚n

lamaanvulling gewoond gemaak en geleer word om dit te vreet wanneer volop smaaklike groenweiding beskikbaar is.

• Vir die beste resultate moet die inname van die lamaanvulling op groenweiding voortdurend gemoniteer word om verseker dat die lammers daagliks die aanbevole hoeveelheid inneem om maksimum groeireaksie te verseker.

• Diere moet teen heersende siektes, veral bloednier, geënt word en moet met ՚n doeltreffende middel gedoseer word.

• Die ideaal is dat lammers ongeveer drie tot vier weke voor afronding geskeer word omdat dit voerinname stimuleer en voeromset verbeter. Lammers moet egter nie gedurende die koue tyd van die jaar geskeer word nie, omdat dit dan teenproduktief is en groei sal vertraag omdat die lam dan meer energie gebruik om sy liggaamstemperatuur in stand te hou en gevolglik minder energie vir groei beskikbaar het.

Vee en Wild

deur Bianca Henning

+27 (0)84 840 1659

brazgrass@safricom.co.za

3 Fortuna street, Viljoenskroon Optimaliseer die potensiaal van jou grond en maksimeer jou opbrengs met BRAZGrass-saad

Kom weg van die besige stad vir ‘n naweek en ontspan www.brazgrass.co.za

Selfsorg chalets, tent- en karavaan staanplekke, ablusie- en braaigeriewe vir kampeerders. Visvang, koue- en warm swembaddens asook borrelbaddens. ‘n Agt bal poolkamer, putt-putt, tafelsokker, skaak en ‘n veilige speelarea vir kinders

Bespreek nou jou karavaan staanplek

Riglyne om maksimum groei by speenlammers te verseker:

• Die lamaanvulling moet daagliks in bakke teen ՚n beperkte peil (400 tot 800 g/lam/dag) met vreetspasie vir elke lam gevoer word.

• Weidingshoogte is van kardinale belang om ՚n hoë groeitempo te verseker. Grasweiding moet toegelaat word om tot 15 cm en klawerweiding tot 8 cm uit te groei en nie korter as onderskeidelik 8 en 5 cm gevreet word nie.

Die ideale lam om ՚n hoë groeireaksie te verseker:

• Is 'n gesonde lam (՚n swak boepenslam presteer nie)

• Is 'n jong (drie tot ses maande) goed uitgegroeide lam met ՚n dun vetlaag en ՚n groot karkas (lewende massa van 28 tot 32 kg)

• Moet oor ՚n hoë groeipotensiaal beskik.

Kruislammers presteer beter as suiwerraslammers en kriptorgiede (kortskrotumlammers) word verkies omdat hulle stadiger en minder vet as ooi- en hamellammers aansit en tot ՚n 19% hoër GDT en tot 9% beter voeromsetting het, maar hulle moet voor geslagsrypheid (ouderdom vier tot ses maande) bemark word om te verhoed dat afgradering weens manlike eienskappe plaasvind.

Lammers moet in homogene troppe volgens massa, ras en geslag verdeel word. ՚n Laer drakrag (tien lammers/ha) en kleiner troppe 1 000 lammers) met ՚n vinnige verwisseling tussen weidingskampe gee ՚n heelwat beter resultaat as ՚n hoë drakrag (50 lammers/ha) en te groot troppe (250 lammers ) met stadige rotasie of aanhoudende beweiding. Elektriese heinings kan in die verband met groot vrug gebruik word.

Voorsien voldoende skaduwee (0,5 tot 1m2 /lam) gedurende warm weer (28 grade of meer) en skuiling gedurende koue nat winderige weer. Dit is nie ongewoon dat GDT gedurende gure weer met 30 tot 50% kan daal nie. Soos lammers markklaarheid bereik, moet hulle bemark word.

Samevatting

Die voer van ՚n lammengsel aan groeiende speenlammers verseker dat ՚n hoë groeitempo gehandhaaf word die wat gevolg het dat hulle vroeër en met ՚n swaarder gewig bemark kan word.

Dit verleng dus die tydperk wat die weiding bewei kan word. Volgens Ensminger en Perry (1997) behoort die voer van ՚n geskikte aanvulling die weidingseioen met tot 57 dae te verleng.

Vinniger afronding versnel ook kapitaalomset deurdat dat meer skape op dieselfde weiding afgerond kan word of dat meer weiding vir die res van die kudde beskikbaar, is wat tot

verhoogte produksie en ՚n besparing op byvoeding lei. Die voer van ՚n lammengsel saam met smaaklike en groen, blaarryke aangeplante weiding of enige natuurlike weiding (byvoorbeeld gras en/of karoobossieveld), asook die gebruik van ՚n geskikte oorinplanting is ՚n produksiestelsel wat boere kan gebruik om hulle lammers meer winsgewend af te rond.

Indien ՚n boer oorvloedige groenweiding beskikbaar het, kan hy ook speenlammers aankoop (mits hulle teen redelike pryse beskikbaar is) om hulle teen ՚n wins af te rond.

ProAgri is dankbaar dat 'n legende in die landboubedryf, dr Jasper Coetzee, sy Handleiding vir Winsgewende Skaapboerdery aan die lesers van ProAgri beskikbaar gestel het.

Indien jy meer inligting oor winsgewende skaapboerdery wil bekom, bestel jou Handleiding vir Winsgewende Skaapboerdery vandag nog deur ՚n e-pos te stuur na: mvs@ meadowcape.co.za.

MARKET LEADER IN SUPPLY MANUFACTURING, DESIGN AND INSTALLATION OF FENCING MATERIALS

012 682 0150 - Centurion 051 880 0220 - Bloemfontein

GALVANISED WIRE IN COILS

BARBED WIRE

DIAMOND MESH/ CHAIN LINK

ROOF & REINFORCING

DROPPERS & STANDARDS

HEX AGON WIRE NETTING

ELECTRIC FENCING PRODUCTS

RAIZOR WIRE WELDED MESH

POSTS

GATES FIELD FENCE WHOLEVIEW PANEL FENCING

Chamomile Boerdery bewys: Waar ʼn wil is, is ʼn weg

deur Tisha Steyn

Die toekoms lê oop vir mense wat bereid is om te werk. Achmad en Wadea (Jappie) Brinkhuis het twee dekades gelede ՚n boerderytjie by Phillippi op die Kaapse Vlakte begin.

Destyds het hulle net 100 lêhenne gehad. “Ek en Wadea het ՚n landbouskou by Bienne Donne in Franschhoek bygewoon waar ek gesien het hoe hoenders eiers lê en ek het by myself gedink: hoe oulik is dit – kinders vrek oor eiers!”

Daar en dan het hy vyf henne gekoop. Kort daarna het hy nog 15 gekoop. “Elke hen het minstens een eier per dag gelê en sommer gou het ons meer eiers gehad as wat ons kon opeet – en ons het ses kinders!”

Hulle het die ekstra eiers aan die bure en familielede verkwansel – en vandag het hulle 35 000 henne wat daagliks meer as 30 000 eiers produseer.

Hoenders praat nie terug nie Achmad en Wadea het die grond van 1,6 ha tussen die Atlantiese Oseaan en Mitchellsplein-woonbuurt in 2002 gekoop. Hulle was albei voorheen in die konstruksiebedryf.

Achmad was ՚n ruk lank ook betrokke by die plaaslike politiek. “Ek het ietsie geweet van die boubedryf, maar niks van politiek nie. Kursusse by Unisa het gehelp om die leemte te vul.” Maar op ՚n dag was hy ook óp vir politiek en boerdery het gewink: “Koolkoppe en hoenders praat nie terug nie!”

Hulle het saam ses kinders: Nabeel en Tauriq, uit Achmad se vorige huwelik, en Tawfeeq, Bilal, Moegamat Elias en Miriam, uit die egpaar se huwelik. Nabeel en Tawfeeq boer saam met hulle.

“Voor ons die grond gekoop het, het ons te midde van die bendegeweld in Ottery gewoon,” vertel Achmad. “Op ՚n dag het ek besef my kinders ken die knal van die verskillende kalibers vuurwapens wat gereeld om ons afgevuur word – en ek het besluit dit is tyd dat ons trek.”

Hulle het die huis in Ottery verkoop, die grond gekoop en die rommel wat oor jare op die grond gestort is, begin opruim. “Ons het die kinders, wat toe nog tussen 14 en 25 jaar oud was, gemotiveer om die rommel op te ruim deur hulle vir elke skoon vierkante meter te betaal!”

Eierbedryf

Die fenomenale groei van Chamomile Boerdery sou nie moontlik gewees het sonder die hulp van die Wes-Kaapse Departement van Landbou wat die afgelope vyf jaar 170 kleinboere en opkomende kommersiële boere ondersteun het nie.

In 2005 het hulle eierbedryf behoorlik posgevat. Wadea het Mugg & Bean genader en aangebied om 30 dosyn eiers per week te lewer – die eerste 30 dosyn was gratis. ՚n Paar weke later het die restaurant haar gebel en gevra

Achmad en Wadea Brinkhuis links, saam met dr. Ivan Meyer, Wes-Kaapse minister van Landbou, en Tawfeeq Brinkhuis, hulle seun wat saam met hulle boer. (Bron: Verskaf)

Nabeel Brinkhuis en dr. Ivan Meyer, Wes-Kaapse minister van Landbou, tydens ՚n onlangse besoek aan die plaas. (Bron: Verskaf)

om dringend te kom eiers aflewer toe hulle gewone verskaffer in die middel van die Kaapstad Fietsrytoer nie kon lewer nie ...”

Aanvanklik het hulle gereken hoenders is hoenders, solank hulle eiers lê. Maar sedertdien het hulle kursusse bygewoon en mettertyd van beter geweet. Dit het nie tragedie weggehou nie, want een oggend het hulle afgekom op 1 000 dooie hoenders as gevolg van ammoniak wat weens die opeenhoping van mis in die henhuis, die hoenders vergiftig het.

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het die hoenders vervang en gehelp om nog ՚n henhuis op te rig. Die Departement het ook gehelp met die omgewingsimpakstudie wat nodig is voordat ՚n henhuis opgerig mag word.

Volgens Achmad het hy destyds nie “groot genoeg” gedink nie, want kort voor lank het hulle weens die sukses van die boerdery nog ՚n henhuis nodig gehad – en nog ՚n impakstudie. En weer het die Wes-Kaapse Landboudepartement uitgehelp.

Vandag koop Nulaid al die eiers, was, sorteer en gradeer dit en hanteer die verspreiding. Deel van die ooreenkoms met hulle is ՚n ooreenkoms met Quantum Foods om voer van hoë gehalte op die plaas af te lewer.

Groente

In 2004/5 het hulle besluit om koljander, ook bekend as dhania en cilantro, ՚n baie gewilde bestanddeel van die Moslem-kookkuns, aan

te plant. Die produk is aan plaaslike halaal-slaghuise verkoop en het ՚n lekker inkomste verdien.

Toe plant hulle rissies. Te laat kom hulle toe agter die koper soek rooirissies, nie soetrissies, want toe sit hulle met ՚n klomp daarvan.

Wadea, wat self op haar dag vereer is met die Wes-Kaapse Departement van Landbou se Vroueboer van die Jaar in 2006, is nie iemand wat moed opgee nie. ՚n Paar oproepe later laat weet Freshmark, wat vars produkte aan Checkers en Shoprite lewer, hulle moet kom vir ՚n vergadering. Daar aangekom, word die twee glansryk verwelkom as Freshmark se “eerste swart verskaffers”. Nogal.

In 2010, toe hulle nie kon voorbly om vars groente te lewer nie, het hulle die Wes-Kaapse Departement van Landbou om hulp genader. Uiteindelik het die destydse nasionale minister van Landbou, Tina Joeman-Petterson, vir hulle trekkers en ander landboutoerusting geskenk.

In 2009 het Chamomile Farming nog grond nodig gehad vir ՚n kontrak vir wortels te kon lewer. Die duur wortelsaad waarop Freshmark aangedring het, was skaars in die grond, toe breek die waterpomp. Gelukkig het Kosie van Zyl, ՚n boer in die Napieromgewing wat die Agri Dwala Trust begin het, vir hulle ՚n waterpomp present gegee.

Johan Terblanche, sy buurman op Philippi, het ook uitgehelp met ekstra wortels om die kontrak vol te maak –en hy maak vandag nog so.

Van ՚n klein begin met ՚n paar hoenders het Achmad en Wadea Brinkhuis se eierboerdery gegroei tot 35 000 hoenders wat 30 000 eiers per dag lê. (Bron: Verskaf)

Hulle verskaf steeds vars groente aan Freshmark, asook aan Philippi Vegetable Packers, wat onder meer vars spinasie van die plaas af verpak en ook aan ander supermarkte, soos Spar, lewer.

Deur die jare was die Wes-Kaapse Departement van Landbou altyd daar om te help, soos om ՚n kragopwekker te verskaf toe beurtkrag eier- en groenteproduksie aan bande gelê het. Die Departement verskaf deur middel van die Produsent- en Ontwikkelingsprogram ook opleiding aan die hoeveel werkers.

Transformasie

"Ons program fokus daarop om die landbousektor te transformeer en te ondersteun met die oog op verhoogde produktiwiteit, wat aktief bydra tot ekonomiese groei, inklusiwiteit en die skep van werk waarop hulle kan trots wees,” het dr. Ivan Meyer, Wes-Kaapse minister van Landbou, onlangs tydens ՚n besoek aan die boerdery gesê.

“Ons wil ՚n bemagtigende omgewing skep wat die privaatsektor en ondernemings sal nooi om mense en kapitaal te belê, al drie vlakke van regering sal betrek en strategiese vennootskappe sal skep wat ՚n groter impak het.”

Achmad en Wadea is eindeloos dankbaar vir die ondersteuning wat gehelp het om hulle landbousaak te ontwikkel. “Die Departement het ons gehelp om die bedryf beter te verstaan en om aan te hou produseer ten spyte van uitdagings. Ons is dankbaar dat ons kon voortgaan om werk te verskaf en so ons gemeenskap te help.”

Hulle is ook dankbaar vir die ondersteuning van bedryfsorganisasies soos die Suid-Afrikaanse Pluimveevereniging, waarvan Achmad ՚n ruk lank voorsitter was, en al die private instansies wat uitgereik het en hand bygesit het toe die uitdagings oorweldigend was. “Dankie aan almal wat uitgereik het en hulle ondersteuning gebied het. Deur hierdie tipe vennootskappe kan ons baie meer bereik,” sê Achmad.

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het gehelp dat Achmad en Wadea Brinkhuis die hoenderboerdery kon uitbrei deur nog henhuise (eierfabrieke/lêbatterye) te bou. (Bron: Verskaf)

Nabeel Brinkhuis in ՚n radysland by Philippi op die Kaapse Vlakte waar Chamomile Boerdery goed vooruitboer met vernuf en ՚n helpende hand van die Wes-Kaapse Departement van Landbou. (Bron: Verskaf)

Kontakbesonderhede Kontak Achmad en Wadea by 083-943-1959.

Bronverwysing

Van Zyl, P. (2018) New Generation Master Farmers: Vision and Victory. ISBN 978-0-620-78896-0

Vee

Ons verskaf pasgemaakte oplossings vir jou rubberslangvereistes.

Grasse van Suid-Afrika deel 5: Onvertakte bloeiwyses

Indie vorige twee gedeeltes van hierdie reeks het ons gekyk na grasse met vals pluime. Daar is egter verskeie ander bloeiwyses wat ook in grasse voorkom. In deel vyf van die reeks fokus ons op onvertakte bloeiwyses.

Haasgras (Oropetium capense)

As jy grond het met swak dreinering, rotse, kaal kolle of ՚n kleilaag, sal jy waarskynlik haasgras daar aantref. Hierdie gras groei in vlak grond en gebiede waar ander grasse sukkel om te groei. Dus is dit ՚n belangrike gras vir grondvorming. Dit maak wel nie ՚n goeie weidingsgras nie. Ondanks die naam, is skape die diere wat hierdie gras geniet. Kyk uit daarvoor tussen Mei en Desember in die suidelike en tropiese dele van Oos-Afrika.

Hoe ken ek dit uit?

• ՚n Digte dwerggras

• Groen tot pers

• Daar is blompakkies aan die kante van die bloei-as

Strandkweek (Stenotaphrum secundatum)

Hierdie gras is baie lief vir water en, soos die naam aandui, groei dit naby die kus of ander waterbronne. Alhoewel dit in alle grondsoorte kan groei, verkies dit sand. Strandkweek is besig om al hoe gewilder te word as ՚n gras-

perkgras. Dit is ՚n goeie gras vir die sandgrond omdat dit help om die grond te stabiliseer. Hierdie gras kom op die oomblik in byna al die tropiese gebiede van die wêreld voor.

Hoe ken ek dit uit?

• Groei in ligte skadu

• Meerjarige kruipgras

• Growwe gras

• Bloeiwyses is plat en vlesig

• Blaarskyf het ՚n stomp punt

Assegaaigras

(Heteropogon contortus)

Kyk uit vir hierdie gras in gebiede waar daar leem- of kleigrond is. Dit is ook lief vir gebiede waar daar versteurings was. Hierdie is ook een van die algemeenste grasse in ons gebied. Alhoewel assegaaigras ՚n lae blaarproduksie het, is dit tog ՚n goeie weigras. Dit groei gereeld in gebiede waar veldbrande maklik plaasvind. Jy sal dit aantref tussen Oktober en Maart.

Hoe ken ek dit uit?

• Fluweelagtige kafnaalde

• Wanneer dit droog is krul die kafnaalde

• Blare is gewoonlik gevou

Bokbaardgras

(Trachypogon spicatus)

Hierdie gras groei ՚of in oop en onver

Haasgras of Oropetium capense (bron: Global Biodiversity Information Facility)

Strandkweek of Stenotaphrum secundatum (bron: Sheldon Navie)

deur Ashleigh Schubert

Assegaaigras of Heteropogon contortus (bron: SANBI)

steurde grasvelde, ՚of in die bosveld waar dit baie reën. Daarom sal jy dit ook gereeld naby vleilande aantref. Bokbaardgras het nie ՚n lekker smaak nie en kan net bewei word terwyl dit nog baie jonk is. Dit is egter ՚n goeie dekgras en help om erosie te voorkom. Dit blom veral tussen Desember en Mei.

Hoe ken ek dit uit?

• Digte polgras

• Hare rondom die knope is kort en wit

• Ouer plante is rooipers

• Geel of oranje meeldrade

Varkstertgras (Urelytrum agropyroides)

Varkstertgras groei in oop velde of in die bosveld. Dit groei goed in gebiede waar dit klipperig en sanderig is. Hierdie gras het ook ՚n slegte smaak en word dus nie bewei nie. Die wortels van die gras kan medisinaal benut word, deur die wortels te brand en die

Varkstertgras of Urelytrum agropyroides (bron: Casabio)

Bokbaardgras of Trachypogon spicatus

as te gebruik om septiese wonde mee te behandel.

Hoe ken ek dit uit?

• Meerjarige polgras

• Kafnaalde krul

• Blaarskede is met ՚n wit waslaag bedek

• Onderste dele van die halms het ՚n bitter smaak

Eenvingergras (Digitaria monodactyla)

Oop velde, bosveld, hoë reënval en vleie: dít is waar jy hierdie gras sal aantref. Alhoewel eenvingergras smaaklik is, het dit lae blaarproduksie. Dit word dus bewei, maar nie optimaal nie. Eenvingergras speel ՚n belangrike rol in grondstabilisering in gebiede waar dit baie reën.

Hoe ken ek dit uit?

• Kort, digte polgras

• Blaarskyf is gewoonlik gerol

• Bloeiwyses is ՚n dun, eensydige tros

Elsgras (Microchloa caffra)

Hierdie gras groei in vlak grond met baie rotse. Dit groei selfs op rotse met byna geen grond of water nie. Hierdie gras is nie goed vir weiding nie, want alhoewel dit smaaklik is het dit nie goeie blaarproduksie nie. Dit speel wel ՚n belangrike rol daarin om grond te stabiliseer.

Hoe ken ek dit uit?

• Kort, digte polgras

• Bloeiwyses is dun en gebuig

• Blompakkies is aan een kant van die aar versamel

• Blare is dig

• Blaarskyf is kort en gekrul

of

Kleinrolblaar (Rendlia altera)

Hierdie gras groei in suur grasvelde, teen hellings en in sandgrond wat water goed dreineer. Dit is ՚n harde gras en het ook nie goeie blaarproduksie nie, daarom dien dit nie as ՚n goeie weigras nie. Dit word slegs na veldbrande bewei.

Hoe ken ek dit uit?

• Kort, meerjarige polgras

• Blare is smal en gevou

• Blare het 'n stomp punt

• Blom vroeg in die seisoen

ProAgri sê dankie vir Frits van Oudtshoorn wat sy boek, Grasse van Suider-Afrika, beskikbaar gestel het as ՚n handleiding vir die reeks. Frits is ՚n weidingskonsultant en kan gekontak word by 078-228-0008 of frits@alut.co.za.

Indien jy belangstel om meer oor die grasse van Suider-Afrika te leer, kan jy Frits se boek koop by Soutpansbergweg 121, Riviera, Pretoria of aanlyn via marketing@briza.co.za.

(bron: BT Wursten)

Eenvingergras

Digitaria monodactyla (bron: Wildflower Nursery)

Elsgras of Microchloa caffra (bron: Wildflower Nursery)

Award Winning Tools For Protection Against Key Citrus Pests

Effective control and resistance management to meet all your needs.

INSECTICIDES

Closer® 240 SC (Reg. No. L9694)

Controls both Citrus Thrips and Mealybugs by providing excellent knockdown and residual activity.

Delegate® 250 WG (Reg. No. L8392)

Class leading control of Thrips and False Codling Moth. Certified by the EPA as Green Chemistry.

GF-120 NF (Reg. No. L7331)

Ready to use organic bait concentrate for targeted control of Fruitflies, including Bactrocera Dorsalis.

OUR CROP PROTECTION PRODUCTS ARE AT THE HEART OF AGRICULTURE

FOR MORE INFORMATION CONTACT THE REGISTRATION HOLDER: Corteva Agriscience RSA (Pty) Ltd · Reg. No. 1997/003030/07 • Paarl +27 (0) 21 003 8259 • Centurion +27 (0) 12 683 5700 • 2nd Floor, Building A, Lakefield Office Park, 272 West Avenue, Centurion, 0157, Gauteng, Republic of South Africa.

Groentetuine vir beginners deel 11: Bestuiwing

Wat is bestuiwing?

’n Blom se belangrikste taak is om saad te produseer sodat die plant kan voorplant. Om voort te plant het ’n blom ’n meeldraad wat stuifmeel produseer (die manlike deel) en ’n stamper met styl en vrugbeginsel met saadknoppies (die vroulike deel) nodig.

Wanneer die stuifmeel vanaf die helmknop van die meeldraad na die stamper van dieselfde of ’n ander plant van dieselfde soort oorgedra word, vind bevrugting plaas.

Die stuifmeel beweeg langs die styl af tot by die vrugbeginsel waar die saadknoppies ontwikkel en die plant se saad ontwikkel.

Bedeksadiges (angiosperme) dra blomme met ingeslote saadknoppe, terwyl naaksadiges (gimnosperme) naakte sade in keëls of aan oop strukture dra.

Biotiese en abiotiese bestuiwing

Daar is verskeie maniere hoe die manlike stuifmeel by vroulike gamete uitkom. Slegs sowat 10% van die plante maak van abiotiese bestuiwing deur water en wind gebruik.

Biotiese bestuiwing maak gebruik van diere as bestuiwers, waarvan daar sowat 200 000 soorte bestaan. Die meeste van hulle is insekte, maar daar is ook gewerweldes soos voëls en vlermuise wat blomme bestuif.

Die plante se kleurryke, geurige blomme lok onder meer insekte soos heuning- en hommelbye, perdebye, skoenlappers, kewers en selfs miere wat agter die nektar aan op die blom kom voed. Die stuifmeel sit aan die lyfie vas en versprei so na die blom se stamper.

Blomme wat deur voëls bestuif word het dikwels rooi kroonblare en nie ’n skerp reuk nie, want hulle maak nie op reuk staat om nektar te vind nie. Blomme wat vlermuise en motte lok

het dikwels ’n

skerp reuk en is wit, wat makliker in die nag sigbaar is. Laaggroeiende plante lok kewers en selfs slakke wat die bestuiwing doen. Sommige plante se blomme ruik glad nie lekker nie en lok vlieë wat ook help met bestuiwing.

Tuiniers sit soms self handjie by om met bestuiwing te help, veral as daar min bestuiwers in ’n tuin is. ’n Tuinier kan help deur byvoorbeeld die manlike blomme van ’n pampoenplant te pluk en die vroulike blomme daarmee bestuif sodat hy van ’n oes verseker is.

Metgeselplante met helderkleurige blomme wat tussen die groente geplant

word hou groot voordeel in. Blomplante soos onder meer kappertjies, afrikaners en jakobregops lok voordelige insekte soos bye en skoenlappers wat help met bestuiwing.

Die metgeselplante kan ook ongewenste insekte wat die groente benadeel afweer.

Self- en kruisbestuiwing

Selfbestuiwing vind plaas wanneer die stuifmeel van ’n blom na dieselfde blom of ’n ander blom op dieselfde plant oorgedra word. Dit kom veral voor by eenjarige plante waarvan die meeldrade en vrugblare ewe lank is.

Kruisbestuiwing vind plaas wanneer die stuifmeel van een blom na ’n ander blom

Bye is van die belangrikste bestuiwers in ՚n groentetuin en hulle teenwoordigheid moet aangehelp word deur nie van skadelike chemiese insekdoder gebruik te maak nie. (Bron: Pixabay)

deur Tisha Steyn

Die vroeë stadiums van die lewensiklus van ՚n tweesaadlobbige saad soos die boontjieplant. (Bron: Pixabay)

Die vroeë stadiums van die lewensiklus van ՚n eensaadlobbige saad soos die mielieplant. (Bron: Pixabay)

van dieselfde soort aan ’n ander plant oorgedra word. Die blomme het gewoonlik langer meeldrade as vrugblare.

Saadjie tot saailing

Die plant se nuwe lewensiklus begin sodra bestuiwing plaasgevind het. Binne-in die saad is die embrio wat beskerm word deur ’n buitenste dop wat die saadlaag genoem word.

Saad wat in ’n groeimedium, hetsy ’n saailingmengsel, ’n voorbereide bedding of waar dit ook al op ’n geskikte plek geval het, het suurstof, water, lig en hitte nodig om te ontkiem.

Die eerste fase van die plant se lewensiklus vind plaas wanneer die embrio binne die saadlaag ’n worteltjie maak wat in kiemwortels ontwikkel. Die kiemwortels neem voedingstowwe, suurstof en water uit die groeimedium en indien dit warm genoeg is ontwikkel daar gou ’n lootjie wat bokant grond verskyn en twee kiemblaartjies ontwikkel.

Met verloop van tyd ontwikkel die wortels ondergronds net soos wat die stam en blare bo die grond ontwikkel. Die volwasse plant dra blomme wat opnuut ná bestuiwing bevrug word, groei en saad ontwikkel.

Die loot met die boontjiesaad se dop steeds in plek steek sy kop bo die grond uit. (Bron: Pixabay)

Wanneer daar nie genoeg bye in ՚n groentetuin is nie, help die tuinier soms om die vroulike blomme se stampers met die manlike blomme se stuifmeel te bestuif. (Bron: Pixabay)

Die sonsoekertjie (phacelia) se lieflike blomme lok bye en roofinsekte soos gaasvlieë en liewenheersbesies wat gou klaarspeel met ՚n menige soorte skadelike insekte, insluitend plantluise en dopluise. (Bron: Pixabay)

՚n Gedetailleerde diagram wat die blomplant se manlike en vroulike voortplantingsdele aandui. (Bron: Pixabay)

Bronverwysings

Metgeselplante met helderkleurige blomme lok voordelige insekte soos bye en skoenlappers wat help met bestuiwing. (Bron: Pixabay)

՚n Eenvoudige diagram wat die kroonblare, manlike meeldrade en vroulike stempel, styl en vrugbeginsel aandui. (Bron: Pixabay)

Anthony, D. (2014) Enigeen kan groente kweek. Metz Press ISBN 978-1-928201-12-0

Bales, K. (2020) The plant life cycle for kids. Thoughtco https://www.thoughtco.com/plant-life-cycle-for-kids-4174447

Bestuiwing. (2021) Wikipedia https://af.wikipedia.org/wiki/Bestuiwing

Brand, D. (2023) Lewensiklus van plante. Weet https://weet.co.za/skoolwerk/lewensiklus-van-plante/

Monitor

Monitor

protect with

OORLAAI WAENS - GC12 (12 ton) GC16 (16 ton) en GC20 (20 ton). Vol

– geen PTO’s.

ROBUUSTE, BETROUBARE EN DOELGEMAAKTE LANDBOUTOERUSTING SEDERT 1981

tot

Enige pasgemaakte implemente, ontwerp en gebou volgens u unieke behoeftes.

SAADBEHANDELINGSMASJIENE - 4 tot 9 ton/uur. 1 500kg mobiel en 2 000kg staties.

HAVCO VOERKRAAL PROSSESSERINGS EENHEDE - Standaard en swaardiens. Elektries / hidroulies.

HAVCO GRAANSIWWE - 20 ton/uur tot 120 ton/uur. Hidroulies/vol hidroulies/PTO.

HAVCO MEGANIESE NEK- EN LYFKLAMPESwaardiens. Maak 750mm oop van bo tot onder. Verstelbare lyfklamp. Geen druk op nekare. Betroubaar.

HERLES FYNSAAD PLANTERS3.6m en 7.2m plant breedtes. 7.2m opvoubaar.

HAVCO KUNSMIS OORLAAI WAENSPlanter diens wa. 3m3 opvangbak. Tandem suspensie. Hidroulies opvoubare awegaar. 2 000L tenk met pomp vir chemiese vloeistowwe.

Skakel vir Dolf Volschenk by 082 824 1821 of +27 (0) 17 712 5355

Posbus 207, Factory Straat 28, Standerton, 2430

HAVCO IMPLEMENTE WAENSBeskikbaar in verskillende lengtes, vanaf 4m tot 10m. Swaardiens of standaard. Unieke trekstaaf onderstel.

www.havco.co.za

Ons vervaardig die volgende: Graanhanteringsmasjiene l Drive Over Hoppers l Stackers l Augers en Conveyors Graansiwwe l Saadbehandelingsmasjiene l Swaardiens Nekklampe l Hidrouliese Nek- en Lyfklampe Beesskale l Voermengers l TMR Aanlegte l Baalkerwers l Baallaaiers l Misstrooiers l Kalkstrooiers Fynsaad Planters l Fynsaad Rollers l Implemente Waens l Gallagher Vee Bestuur

HAVCO

hidroulies

HAVCO MISSTROOIERS - 14m3

30m3. Aandrywing: PTO, Hidroulies of vol hidroulies.

HERLES VOERWAENS - 10m3, 13m3 en 15m3 plus misstrooier opsie.

HAVCO BAALKERWERS - H180E 75kW Standaard. H180EX Swaardiens. Elektries of PTO.

HERLES

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø

Vryheid

STAFIX BRANCH LOCATIONS

Premium quality Aluzinc steel sectional tanks for bulk water storage throughout Africa























      

REDUCE WASTAGE WITH PELLET MACHINES

ElektriQ supplies, installs and maintains, high quality affordable solar energy solutions to households and businesses.

ElektriQ’s solutions not only enables energy cost savings from the ever-escalating increases, but also ensures continuous electricity supply during loadshedding power outages.

MAIN DISTRIBUTOR of the extremely affordable RE:HEAT smart controller, which RETROFITS to your EXISTING GEYSER or heating appliances and starts saving you money immediately.

RETROFIT YOUR EXISTING HEATER DISTRIBUTORS Our PV heating system connects directly to your heating appliance to save costs.

POLTEK Quality Poultry HEATING EQUIPMENT

Hulle sal hulle lippe aflek ...

Winterlek

Roumateriale

Mieliemeel/Hominy chop 250 250

Oliekoek - 150

Voergraad Ureum 150 100

Kimtrafos 12 Grandé/PhosSure 12 150 100

Kalori 3000 50 50

Voergraad Swael 7 5 Sout 350 350

Totaal 957 1 005

Benaderde samestelling g/kg g/kg

Ruproteïen 475 367

Inname beeste (g/bees/dag) 350-500 450-650

Inname skape (g/skaap/dag) Nie geskik nie 80-120

www.yara.co.za/animal-nutrition/ animal.nutrition.sa@yara.com | Tel: +27 (0)31 910-5100

Animal Nutrition Suid-Afrika (Edms) Bpk.

Nr.

RUGGED CROC was developed to prevent cable theft by keeping the cable entrenched underground and securing it in place. It is made of an engineered polymer to withstand great stresses and forces that may be placed on the product.

With Air Spring Supply Company, your Toyota Hilux is ready for any adventure, regardless of the load.