ProAgri SA 282

0716718080

SouthernCape: Theunis 0714350735

EasternCape: Johan 0609234659

Hartswater: De Wet 0826138394

KZNNorth: Johan 0844427838

KZNMidlands: Carl 0646346530

KZNCostal: Joe 0823032391

KZNSouth: Billy 0826677764

KZN: Bray 0823265473

Bethlehem: Jaap 0828246440

Limpopo: Pierre 0825434146

NorthWest: Giel 0829216321

Mpumalanga: Wayne 0649421459

NamibiaandBotswana: Tom 0829281775

Ons vier inspirerende vroue

Min plekke is in werklikheid beter as die foto’s wat ՚n mens op sosiale media te siene kry, maar Rhodes my tuisdorpie in die hartjie van die Suidelike Drakensberge in die Noordoos-Kaap is een van hulle. Voor jy jou oë kan uitvee is jy deur die dorpie se hoofstraat. Die hart van die dorp is die boeregemeenskap, hier waar ek geleer het van kameraadskap, saamstaan, en waar my liefde op die plaas vir die landboubedryf gekweek is.

Hier het ek geleer van harde werk, geduld, bid sonder ophou en om geloof soos ՚n mosterdsaadjie te hê.

As boerdery en die landboubedryf in jou bloed is, maak dit nie saak hoe oud jy is nie, of jy man of vrou is nie; dit is iets wat deel word van jou menswees. Ek was nog altyd lief vir die plaas en vir boerdery, en wat ՚n ongelooflike voorreg is dit om my drome in die landboubedryf uit te leef.

Ek ken nie ՚n lewe buiten boerdery nie. Ek besef elke dag opnuut watter voorreg dit is om te kan boer en deel te kan uitmaak van die landboubedryf. Ek vra so dikwels die vraag aan ander boere, mans en vroue: Wat is jou raad aan ander daar buite?

Moenie jaag na wat jou oud gaan maak voor jou tyd nie. Boer voluit, leef jou passie uit, probeer dinge reg doen, pas die grond op wat vir jou geleen is, en die res sal vanself in plek val. En die belangrikste ding is om vergenoegd te wees met dit wat vir jou afgemeet is.

Ons lewe in ՚n vinnig-veranderende wêreld en die rol van die vrou moet toenemend daarby aanpas. Met dié dat Vrouemaand in Augustus gevier word, val die kollig opnuut op die plek van die vrou in die samelewing. Ook in die landbousektor is daar ՚n besef dat vroue ՚n rol te speel het en dat daar formidabele vroue is wat reeds hulle merk gemaak het.

Daar is so baie vroue na wie ek self opkyk. Vroue wat rolmodelle is - nie net vir my nie, maar vir baie ander om hulle.

Ons het die voorreg gehad om ՚n paar voorslagvroue nader te trek om hulle stories te hoor. Inspirerende, dinamiese, vasvattervroue. Geniet hierdie propvol uitgawe van formidabele vroue in die bedryf.

ProAgri-groete!

Bianca Henning bianca@proagri.co.za

Merkwaardige vrou lewer bobaas vervoerdiens met Scania

Mahindra Alberton: So lyk die nuwe Scorpio-N se angel!

Val vertoon vernuftige tegnologie by hulle grootste boeredag nog

Hoogtepunt by Val Boeredag: Valtrac wys wat steek in ’n Valtra

Innovative precision and enhanced performance with Pulsar

Tegnuus: Met hommels die toekoms in New Holland se ou bekendes trap vas by Val Boeredag

FAW ensures Trafalgar Logistics reaches new heights

Do not underestimate John Deere’s ladies in agriculture

Alida Botma is seen and heard at Senwes

Liefde vir landbou en Valtrac se Tatu-skeurploeë

Raakvatter-vrou van Ripper Tillage Equipment het grond en landbou lief

Tuks Landbou se jong dames hoopvol vir die toekoms

Geesdriftige vroueskaapboer se kundigheid wêreldwyd gesog

Vrou wys staal in wynbedryf

Broer en suster put waarde uit turksvyplante

Liefde vir landbou help om die somme te laat klop

Daughter, mother, wife, and farmer cultivates her dreams

Vroue-aarbeiboer pluk vrugte van sukses

Female farmer proves; Breaking tradition can lead to excellence

A vision of a pristine indigenous landscape

Young female farmer is breaking stereotype barriers

Two phenomenal women join the Syngenta team

Power up your defence with Stafix JVA Electric Fence Energiser

TeeJet se DynaJet is presisieboerdery met trefkrag

Boer sonder sukkel met Gallagher se slim dierebestuurtoestelle

Tugela Steel wys sy staal

Pannar Saad plant jaar-na-jaar diep wortels by Val Boeredag

Sojabone 2023/24-seisoen — Noordwes "El Niño"

Groentetuin vir beginners 4: Ken jou groente

Bonsmarabul verkoop vir R4,4-miljoen

Gevreeesde haassiekte breek uit

Duur wol 'n 'spanpoging’

Iselle Eibich is al meer as 20 jaar verantwoordelik vir die bestuur van sake by Coldsure Distribution Services. Iselle is die trotse eienaar van ՚n vloot trokke, waarvan die meerderheid Scania is en sy het onlangs ses nuwe Scania-vragmotors aangeskaf. Lees haar verhaal op bladsy 3.

ProAgri

Posbus 72707, Lynnwoodrif / Rossouwstraat 577

Die Wilgers, Pretoria 079-515-8708

www.proagri.co.za

Copyright © 2023. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

ProAgri

Redakteur tydskrif en aanlyn

Bianca Henning >

Verslaggewers

Maryna Steyn >

Natasha Pansegrouw>

Benine Ackermann >

Spesialisskrywer

Annemarie Bremner >

082-326-2572

bianca@proagri.co.za

082-261-9177

maryna@proagri.co.za

081-736-4236

natasha@proagri.co.za

073-105-6938

benine@proagri.co.za

082-320-3642

annemarie@proagri.co.za

Bemarkingsbestuurder

Diane Grobler >

Bemarkers

Xander Pieterse >

Johan Swartz >

Tiny Smith >

Lynette van Tonder >

082-555-6866

diane@proagri.co.za

062-391-6507

xander@proagri.co.za

071-599-9417

johan@proagri.co.za

082-698-3353 tiny@proagri.co.za

074-694-4422

lynette@proagri.co.za

Skeppende bestuurder

Christiaan Joubert >

Uitleg en ontwerp

072-419-3990

christiaan@proagri.co.za

Michelle Kruger & Jamie-Lee Tromp

Kliëntverhoudingsbestuurder

Carin Swartz >

Navrae

Engela Botha >

Rekeninge

Ronel Schluter >

084-233-0123

carin@proagri.co.za

073-663-1234 engela@proagri.co.za

084-088-0123

accounts@proagri.co.za

Verspreiding en intekening

Nita Volmer-van Zyl >

Sakebestuurder

George Grobler

079-515-8708

nita@proagri.co.za

Die ProAgri-dames deel graag wat dit vir hulle beteken

‘n Sterk vrou gee nie op nie, sy probeer weer en weer. Sy veg wanneer niemand anders bereid is om te veg nie.

- Burnadette Oosthuizen

om vrou te wees:

A woman's strength is a gentle yet unyielding power that nurtures, inspires, and embraces with boundless love.

– Diane Grobler

To be a woman is to be kind, encouraging and passionate about people and interests around you.

- Jamie Lee Tromp

- Denechia Lowings

Being a woman is to be soft and gentle, but supportive and strong. We thrive to motivate and inspire to make something simple look modest and beautiful. We are like flowers. We don’t just bloom, we water, feed, and trim to become the most prosperous, perfected versions of ourselves.

Vrouens is veelsydig en dinamies. Vrouwees beteken jy het inherent daardie eienskappe en jy kies hoe jy dit ten volle in jou lewe gaan benut of nie.

– Maryna Steyn

Vroue speel 'n baie belangriker rol in 'n gesin as wat mense besef. 'n Vrou hou 'n gesin (man en kinders) staande. Met die ondersteuning wat 'n vrou in 'n gesin bied kan die man floreer in sy boerdery of besigheid en vorentoe gaan.

– Benine Ackermann

Vrouwees beteken vir my om verantwoordelikheid te neem vir die welstand van almal in jou leefwêreld, wat jou familie, vriende, gemeenskap en die wêreld daarbuite insluit met die doel om jou huis, omgewing en die aarde ‘n veilige, volhoubare tuiste vir almal te maak.

-

Tisha Steyn

Om ʼn vrou te wees, verg ʼn sekere soort krag, intelligensie en vreesloosheid. Dit beteken dat ek die reg het om te besluit wat my waarde is en dat ek genoeg is.

– Michelle Kruger

Om 'n vrou te wees is om kragtig en veerkragtig te wees, om liefde en sorg te versprei, en om die wêreld met unieke genade en deernis te kleur.

– Nita Volmer van Zyl

Vrouwees beteken vir my om jou stem te laat hoor, jou mening te laat geld en geleenthede wat na jou kant toe kom met albei hande aan te gryp en ‘n sukses daarvan te maak. Ons is sterk, magtig en uniek. Ek glo dat vroue vandag ‘n reuse rol in die wêreld en samelewing speel. Vroue is die gom van die samelewing. Proe die lewe, moet dit nie net haastig afsluk nie, leef aandagtig en wees verseker jy maak ‘n impak en ‘n verskil waar jy gaan.

- Bianca Henning

’n Vrou is ’n rolmodel omdat sy nie net van 9 tot 5 werk nie, maar eerder die wêreld op haar skouers dra en dit maklik laat voorkom. Sy is hardwerkend en het die ingebore begeerte om ander te help, wat haar in staat stel om groot sukses te behaal.

– Natasha Pansegrouw

Vrouwees vir my beteken: Passie, krag, geduld, selfstandigheid, liefde, meegevoel en bo alles deernis vir my kollegas, vriende en familie.

– Engela Botha

'n Vrou is sterk, sy is waardig, genoeg en hou geweldige waarde in. Haar intuïsies is haar gunsteling superkrag en sy hanteer alles in die lewe met grasie en liefde. Gelukkige vrouemaand!

– Elana van der Berg

Om vrou te wees, net soos manwees, beteken jy het die gawe van lewe ontvang en jy het ook die groot en verantwoordelike skeppingstaak ontvang om weer op jou beurt lewe te gee. Jy kan lewe gee aan kinders, ‘n droom of selfs net ‘n potplant, maar op die ou end gaan jy uitkry wat jy insit. Ek glo ook dat iemand wat vrouwees as ‘n verskoning gebruik om nie met volle geesdrif te streef en ideale te bereik nie, dit ook nie as ‘n man sou bereik het nie.

– Annemarie Bremner

Om 'n vrou te wees beteken om kragtig en selfgeldend te kan wees, maar terselfdertyd vriendelik en te kan omgee vir ander. Die sag in 'n harde wêreld. Ek dink die beste deel van vrouwees is die geleentheid om 'n ma te wees. Dit bemagtig jou om 'n persoon se gedagtes te vorm en die toekoms te vorm. Van model tot rolmodel, ek hoop om my kinders as vrou, ma, werker en leier te inspireer. – Luzanne Potgieter

Vrouwees is 'n unieke, pragtige ervaring en wonderlike gevoel. Dis om sterk te wees vir almal om jou en om jou alles te gee, elke dag, en dit more weer te doen. Elke vrou is 'n meesterstuk! – Carin Swartz

A strong woman willingly accepts to be perpetually out of her comfort zone. - Evette Liebenberg

Merkwaardige vrou lewer bobaas vervoerdiens met Scania

Scania is 'n wêreldleier in die verskaffing van vervoeroplossings. Saam met hulle vennote en klante lei hulle die oorgang na 'n omgewingsvolhoubare vervoerbedryf.

Scania ondersteun vervoermaatskappye regoor die wêreld deur swaar vragmotors na elke klant se behoefte te lewer. Oor die jare het al hoe meer vroue as rolspelers in die vervoerbedryf na vore gekom. Nie net ondersteun Scania vervoermaatskappye nie, maar hulle ondersteun en bemagtig ook vroue in die bedryf om hulle doelwitte te bereik en hulle drome te bewaarheid.

Een so 'n voorlopervrou is Iselle Eibich. Iselle beskryf Scania as die Rolls Royce van vragmotors. Sy is al vir meer as 20 jaar verantwoordelik vir die bestuur van die bedrywighede by Coldsure Distribution Services (CDS).

Die maatskappy se sukses word toegeskryf aan die ontelbare ure wat Iselle daaraan wy om te verseker dat daar vir elke besonderheid voorsiening gemaak word en dat werknemers begeesterd bly. Iselle glo sterk dat die bou en koestering van klanteverhoudings net so kritiek is soos die werwing van klante, aangesien winsgewende groei rus op 'n onderneming se vermoë om klante te behou.

Iselle, die bedryfshoof van CDS, sê: “My loopbaan het aanvanklik in die tandheelkundebedryf begin, waarna ek en my man saam met my swaer 'n baie klein koerierdiens met twee bakkies begin het. Ek het toe nog aan my voltydse werk vasgehou, terwyl ek na die kinders omgesien het en die koerierdiens se werk na-ure gedoen het.”

Iselle se dryfkrag bou ‘n onderneming

In 'n oogwink het vervoer Iselle se lewensdrang geword: "Ek is verslaaf aan vervoer; ek is baie lief vir wat ek doen!" voeg sy by.

Iselle brei uit: “Die mense maak wat ek doen die moeite werd. Werkskepping en stabiliteit vir ons vragmotorbestuurders, met die wete dat soveel gesinne maaltye op hulle tafels het as gevolg van die bestaan van CDS, is werklik bevredigend. En die kersie op die koek … die vragmotors lyk en klink net so bevredigend!”

Iselle sê: “Elke dag is ՚n nuwe uitdaging in die vervoerbedryf. Ons is eintlik vragmotorbestuurders; dit sal nie verander nie, maar die omstandighede waarin ons funksioneer dwing my om buite die raamwerk te dink – dit verskuif ons grense. Ons los klante se probleme op en voorsien hulle van tasbare oplossings. Ons bereik wat soms onmoontlik lyk. Maar die belang-rikste is dat ons 'n doel dien; ons vervoer

goedere regoor die land na en van baie onderne mings en huishoudings. Ons dien ons mense; ons dien ons land.”

CDS en Scania se verhouding

“Ons verhouding met Scania het in 2012 begin met die aankoop van 'n P250 6x2 en drie R410-vragmotors. Ek kan nog onthou hoe opgewonde die res van die span was aangesien die voorhakers die eerste drie kombinasievoertuie in die vloot was. Die besluit om na 'n groter kategorie vragmotor te skuif, het baie deure vir ons oopgemaak,” sê Iselle.

CDS het tans meer as 70 Scaniavragmotors in hulle vloot. "Ons het 'n aflewering van 10 R410 6x4's aan die einde van Julie 2023 ontvang en ons beplan om vroeg volgende jaar nog 'n bestelling te plaas," sê sy.

Iselle sê: “Vir my is Scania soos die Rolls Royce van vragmotors. Die paneelbord se uitleg, die kajuitgerief en die stylvolle voorkoms van die vragmotors is virseker die beste.”

Die CDS-vloot bestaan uit meer as 70 Scania-trokke.

deur Bianca Henning

Wanneer iemand vir Iselle vra hoe die Scania-handelsmerk met ander handelsmerke in haar vloot vergelyk, antwoord sy: “Jy kan nie vergelyk nie, dit is net nie vergelykbaar nie. Die Scaniahandelsmerk is voortreflik. Scania IS die naam vir kommersiële voertuie.”

Prettige feite oor die Scania-vloot by CDS:

• Hulle H158 - 2014 R410 6x4 MSZ het die meeste kilometer op die klok - 855 334 km.

• Die R410 is bewys as die beste in brandstofverbruik.

• 90% van hulle vloot is Scania R410’s (Iselle is verlief op hierdie spesifieke model).

• Scania het hulle werkswinkel geakkrediteer.

Op ՚n vraag oor die algemene instandhouding aan die vragmotors, sê Iselle: “Ons werkswinkeltegnici is goed vertroud met die werking van die Scaniatrokke. Sou ons bykomende gespesialiseerde kennis benodig, is daar altyd 'n Scania-depot wat ons kan betrek.”

Iselle is tevrede met die diens en ondersteuning wat hulle van Scania ontvang. "Dit berus regtig op jou verkoopsverteenwoordiger om te verseker dat jy 'n uitstekende naverkoopdiens ontvang en ons het die beste verkoopsverteenwoordiger by Scania," voeg sy by.

Scania bied 'n vierjaar- (600 000 km) -waarborg op hulle vragmotors. Scania bied ook ՚n padbystanddiens deur hulle

oproepsentrum, 24 uur, 7 dae per week, 365 dae van die jaar.

Iselle se boodskap aan ander vroue in die bedryf is om in hulleself te glo en trots te wees op hulleself. “Ek wil vroue regtig aanmoedig om 'n loopbaan in die vervoerbedryf te volg — hetsy as 'n sake-eienaar of in 'n posisie met besluitnemingsvereistes. Vervoer is 'n lonende bedryf, nie net geldelik nie, maar dit bevorder 'n gevoel van waarde en verhoog moreel. Daar is baie geleenthede in vervoer. En uiteindelik, wanneer jy 'n besluit moet neem oor watter vragmotor om te koop, koop Scania!”

Die CDS-voetspoor in die boerderybedryf Coldsure-verspreidingsdienste bied pasgemaakte oplossings om aan die unieke behoeftes van hulle klein, medium en groot klante regoor Suider-Afrika te voldoen.

“Ons lewer heeljaar ՚n groot bydrae tot die boerderybedryf. Ons is die voorkeurvervoerder vir baie pakhuise en plase regoor die land. Ons spesialiseer in temperatuurbeheerde vervoer vir vrugte-, groente- en vee-(vleis)boere. Ons het ook daaglikse graanvragte vir ons supergelede vragmotors met seilkante (tautliners) na verskeie bestemmings regoor die land en oor die grense. Ons het ook 'n kantwip-afdeling wat eksponensieel groei,” verduidelik Iselle.

Om 'n vrou te wees in 'n manswêreld Iselle sê dat die vervoerbedryf steeds oorheers word deur mans. Daar is nie baie vroue in sleutelposisies in die bedryf nie. Sy glo dat vroue hulleself deur opvoeding en aktiewe deelname aan die bedryf moet bemagtig om op dieselfde vlak as hulle manlike eweknieë te kan meeding.

“Selfbemagtiging is die beste manier om die situasie te verander. Hierdeur kan vroue hulleself kwalifiseer om op gelyke vlak om geleenthede mee te

ding,” sê sy ter bevestiging dat daar meer vroue in vervoer nodig is.

Iselle sê dat vroue ook meer bemagtig kan word in die werkplek deur beleid in te stel wat gelykheid bevorder. “Ons kan stelsels, soos die staat se bemagtigingsbeleid (BBBEE), gebruik om die vooruitgang van vroue in alle bedrywe te bevorder. Kwalifiserende vroue moet gelyke geleenthede gegun word as hulle manlike eweknieë in die werkplek.”

Oor die betekenis van vroulikheid is sy uitgesproke dat vrou-wees die beste ding is wat jy ooit kan wees. “Ons is gebore versorgers, oppassers, emosionele wesens en strategiese wesens. Ons is ontwerp om altyd dinge te laat werk, altyd 'n plan te maak. Ons stel mense eerste. Ons daag op, maak nie saak wat nie,” sê sy.

Iselle sê ՚n vrou is soos ՚n strokiesprentheld sonder ՚n masker. Sy glo dat veerkragtigheid ‘n inherente vermoë van vroue is. 'n Mens hoef dit net in te span en te ontwikkel.

Iselle het haar grootste lesse toegeskryf aan geloof en vertroue in God. "My tydsberekening sal nooit God se tydsberekening wees nie," het sy bygevoeg.

"Onthou, as jy dit kan droom, kan jy dit bereik," sluit sy af.

We pride ourselves in getting it right the rst time. Our goal to exceed customer expectations at all times has seen us grow from humble beginnings to a well- established truck rental company.

Our diverse eet of vehicles ranges from 4 ton, 5 ton, 8 ton, 14 ton, 28 ton (horse and trailer) and 36 ton superlink tautliner.

This allows us to meet the demands and needs of a wide range of customers in various industries, including those requiring refrigerated and nonrefrigerated logistic services.

As the logistics industry has grown over the years, we have learned the importance of having a skilled workforce in order to be successful.

We have a highly trained team of professionals who are committed, qualied, and highly skilled in their respective areas.

Tel: 016 933 8579 | 016 933 4757

Email: orders@coldsure.co.za

Website: www.coldsure.co.za Iselle

“we keep it cold for sure”

Mahindra Alberton en ProAgri wys boere: So lyk die nuwe Scorpio-N se angel!

deur Bianca Henning

Die Scorpio-N pronk ook met uiters suinige brandstofverbruik en is uiters gerieflik vir die langpad.

Die Scorpio-N is beskikbaar in twee enjinopsies – ՚n 2-liter TGDi m Stallionturbopetrolenjin met 150 kW en 380 Nm se wringkrag en die 2,2-liter mHawk-turbodieselopsie wat 131 kW en 400 Nm bied. Albei word aangedryf deur of ՚n sesspoedhandrat of ՚n sesspoed outomatiese ratkas.

Mahindra Alberton het onlangs een van die nuwe, giftige Scorpio-N sportnutsvoertuie aan ProAgri geborg, om sy angel te wys aan boere regoor die land, waar plig ook al ProAgri se mense voer.

Sien is glo. Só glo Mahindra se mense en daarom het hulle ՚n nuwe Mahindra Scorpio-N-sportnutsvoertuig aan ProAgri beskikbaar gestel sodat boere regoor die land self kan sien wat in dié voertuig steek.

Mahindra is jare lank al ՚n gevestigde handelsmerk in die Suid-Afrikaanse motorbedryf, en het sedert 2004 hier naam gemaak met hulle reekse sportnutse en staatmaker Pik Up-bakkies wat plaaslik in Durban vervaardig word.

Min mense besef hoe groot Mahindra werklik is. Sedert 2010 is Mahindra die wêreld se grootste trekkervervaardigers.

Die nuwe Mahindra Scorpio

nou met 'n N agter sy naam

die nuwe Scorpio-N.

Die indrukwekkende Mahindra Scorpio-N is nie net luuks, iets vir die oog en toegerus met die nuutste tegnologie nie, maar daar is plek vir die hele gesin en meer! Die Scorpio-N het sewe sitplek-ke met netjiese leer oorgetrek en het genoeg beenruimte vir boetie, sussie en ouma. Hierdie bekwame gesinsryding is nie net tegnologies gevorderd nie, maar spog ook met Mahindra se nuwe-gene-rasie 4x4-stelsel, 4XPLOR.

is

hier,

Die nuwe Mahindra Scorpio-N is onlangs bekendgestel en is vir baie mense ՚n nuwe gesig op die pad met sy nuwe, moderne voorkoms.

Mahindra se bekende en robuuste Scorpio-model is vir ՚n geruime tydjie al ՚n ou bekende op Suid-Afrikaanse paaie en in ons midde. Die Scorpio is inderdaad een van Mahindra se topverkopers in ons land.

Die splinternuwe Mahindra ScorpioN wat Mahindra onlangs bekendgestel het is veel meer as net ՚n nuwe gesig van die vorige weergawe. Mahindra wys hoeveel vordering hy onder meer met die Scorpio-N se ontwerp gemaak het.

Die nuweling spog met ՚n blink baadjie. Lank, slank, luuks en met nuwe ligte en sierrooster wat ook Mahindra se nuwe “Twin-Peaks”-embleem dra. Die stylvolle uiteensetting van die Scorpio-N se binnekajuit en die gebruik van die duursame materiaal binne sorg vir ՚n gedaantewisseling vir

Die Mahindra Scorpio-N is lank, slank, luuks en met nuwe ligte en sierrooster wat ook Mahindra se nuwe “Twin-Peaks”-embleem

“Ons is baie opgewonde oor die saamspan met ProAgri en ons hoop dat dit ’n lang vennootskap sal wees om Suid-Afrikaners bekend te stel aan ons nuwe voertuie, spesifiek geskik vir die boeregemeenskappe,” verduidelik Floris Grobler, Mahindra nuwemotorverkoopsbestuurder.

Die doel van Mahindra Alberton se borgskap is om Suid-Afrika en plaaslike gemeenskappe bewus te maak van die splinternuwe, luukse en moderne Scorpio-N, maar ook om ՚n diens aan landbou te lewer. Bly op hoogte van die Mahindra Scorpio N se reis na boere, veilings en landbougeleenthede deur ProAgri SA se sosialemediakanale te volg. Hou ook ons YouTube-kanaal dop vir meer.

Die oorhandiging van die Scorpio-N deur die Mahindra Alberton / Raceview-motorgroep aan die ProAgri-span. Vlnr: Bianca Henning, besturende redakteur van ProAgri, Gert Erasmus verkoopsverteenwoordiger van Mahindra Alberton, Floris Grobler, Mahindra nuwemotorverkoopsbestuurder, Johan Swartz, bemarkingsverteenwoordiger van ProAgri, Elmari Potgieter, bemarkingsbestuurder en Zelda Bothma, bemarkingsassistent van Mahindra Alberton / Raceview-motorgroep.

Indien jy meer inligting oor die nuwe Mahindra Scorpio-N wil hê, kontak die vriendelike span by Mahindra Alberton / Raceviewmotors by (+27)87-051-0863.

Die luukse kajuit van Mahindra se Scorpio-N.

vertoon.

deur Bianca Henning

Dieroom van die landbougemeenskap het vanjaar weer saamgetrek by Val Boeredag, wat Waterval Boerevereniging elke jaar in Julie reg langs die eenstraat-dorpie, Val, naby Greylingstad aanbied.

Vanjaar se Boeredag is die 26ste wat Waterval Boerevereniging aangebied het. Die vereniging is in 1998 gestig met die samesmelting van die Roodebank- en Val Boereverenigings.

Val Boeredag se bekendheid en gewildheid lê wyd en dit is veral die groot aantal stropers, trekkers, strooiers, spuite, planters en grondbewerkingswerktuie wat gedemonstreer word wat hulle onderskei van die res. Maatskappye wat tegnologie- en megani-

vertoon vernuftige tegnologie by hulle grootste boeredag nog

sasieoplossings aanbied, wys graag hulle werktuie by die demonstrasiedag, want die boere wat soontoe gaan is ernstig om in die oplossings te belê. Boere wil sien hoe werktuie werk; nie hoe hulle blinkgepoets op ‘n vertoon-vloer lyk nie en Val verskaf daardie geleentheid.

Die belangstelling het so toegeneem dat die terrein vanjaar vergroot moes word sodat meer werktuie hulle staal kon wys. Vanjaar het sowat 5 000 besoekers die dag se demonstrasies bygewoon.

AFGRI was die hoofborg, die goue borge Sonskyn Handel, Argo Tractors en Pioneer Saad, en platinum borge Pannar en Bayer.

Brett Gordon, voorsitter van Val Boerevereniging, sê: “Ons is baie

tevrede met die dag se demonstrasies en die bywoning deur boere. Ons fokus elke jaar daarop om unieke demonstrasies aan boere te bied en die nuutste tegnologie aan hulle bekend te stel. Ek is baie trots op die Boereverening vir wat ons vanjaar vermag het, en sien uit dat Val Boeredag jaar na jaar van krag tot krag sal groei. Ons sien daarna uit om volgende jaar weer ‘n waardevolle geleentheid aan ons boere en gemeenskap te bied.”

Hier is enkele van die dag se vele hoogtepunte:

Val Boeredag het besoekers met dié bale begroet.

Die praktiese demonstrasie van die hommeltuig het groot aandag getrek.

Ook die jong boere het kom kyk watter werktuie hulle verkies.

LEMKEN het die geleentheid gebruik om hulle nuttige nuwe blou Karat 10 aan boere te demonstreer.

Honderde boere het vanjaar na die Val Boeredag naby Standerton gestroom om landboumasjinerie in aksie te sien.

'n Groot groep boere het aangetree om te sien wat die Case 400 Steiger en die Ecolo-Tiger veeldoelige saadbedvoorbereider in die stoppelland doen.

Die treintjie het gesorg vir genoeg vermaak vir die jongklomp en het kort-kort nuwe passasiertjies opgelaai.

Kverneland se iXtrack T3-spuit het boere by vanjaar se Val Boeredag gewys waartoe hy in staat is.

By

Val Boeredag kon boere self kom kyk hoe die jongste landboutegnologie werk. Uitstallers het ook van heinde en ver opgedaag om hulle produkte te bemark.

Protect Your Wine Grape Crops From Diseases & Insects

Our fungicides and insecticides assist you in producing healthy, high-yielding and profitable wine grapes.

FUNGICIDES

Talendo®

Redistribution via vapour action to protect both treated and untreated branches and bunches.

Associate® 240 EC

Preventative and curative activity with excellent crop safety and vapour phase activity.

Karathane® STAR 350 EC

Excellent protective, curative and eradicant efficacy. Disease control equally effective at low and high temperatures and includes low resistance risk.

Equation® PRO

Two unique modes of action with complimentary activity including preventative and curative activity. Locally systemic activity with excellent rain fastness.

Curzate® 600 WG

Locally systemic, translaminar penetration with rapid uptake by plant. Preventative as well as curative activity. Acts against multiple stages of disease’s life cycle.

INSECTICIDES

Closer 240 SC

Translaminar activity that controls crawlers as well as all adult mealybug species.

Hoogtepunt by Val Boeredag: Valtrac wys wat steek in ’n Valtra

deur Maryna Steyn

“Allamoses! Dít is nou ՚n lekker trekker!” Só het boere gereageer toe hulle by die onlangse Val Boeredag gesien het waartoe Valtrac se Valtratrekkers in staat is.

Valtra-trekkers het hulle oorsprong in Finland gehad en sekere modelle word in Brasilië vervaardig, maar steeds volgens die allerhoogste standaarde.

Valtra is stewig gewortel in die SuidAfrikaanse boeregemeenskap danksy hulle robuuste bou en wêreldklas tegnologie, maar ook danksy die legendariese diens wat Valtrac, die SuidAfrikaanse verskaffer van Valtra, aan boere bied.

Val is een van die boeredae waar boere kan kom kyk hoe trekkers en werktuie WERK; nie net hoe hulle LYK as hulle blinkgepoets op ՚n vertoonvloer pronk nie. “Ons verwelkom die geleentheid om vir boere te wys hoe Valtra hulle boerderye makliker, beter, doeltreffender en winsgewender kan maak,” sê Wynn Dedwith, uitvoerende hoof van Valtrac.

“Valtra is alombekend vir sy robuuste bou, betroubaarheid en lang lewe,” sê Wynn. “Ons het vandag die Valtra T235 saamgebring om te demonstreer hoe hierdie trekker dis.”

՚n Valtra is sterk en doeltreffend “Hierdie trekker is bekend vir sy hoë doeltreffendheid. Dit het ՚n 30-spoed outoratkas wat die boer in staat stel om teen lae spoed te werk, en vorentoe- en truskakeling wat dit perfek maak vir take soos laaigraafwerk.”

Die Valtra T235 is ՚n volledige trekker: Dit word gebou met 'n voorste driepunthyser en opstionele kragaftakker, voorasvering, hidrouliese- en lugsleepwaremme en genoeg hidrouliese aftappunte voor en agter. Hierdie Valtra T235 Versu het 160-liter olievloei wat vanuit die kajuit onafhanklik by elke bank verstelbaar is met die Smart Touch-stelsel. Die verstelbaarheid van die hidrouliese vloei op verskillende banke maak dat dié bul die perfekte trekker is vir presisieplanters en ander werktuie.

Maar dit is nie net die hidroulika wat vanaf die raakskerm beheer kan word

nie. Alle take wat die trekker kan uitvoer kan hiervandaan verstel word. Dit maak dit die maklikste wenakkerbestuurstelsel op die mark.

“Nog ՚n voordeel van ՚n Valtra T-reeks – en ook die N-reeks-is dat ՚n groot aantal van die trekkers die fabriek verlaat met voorlaaigrawe op,” sê Wynn. “Dit is ՚n verskynsel wat mens meer en meer in Suid-Afrika begin sien: dat boere ՚n behoefte het vir laaiwerk wat hulle trekkers moet doen. Of dit nou kompos laai, kalk laai of voer laai is, die Valtra is ՚n volledige meganisasiepakket met die rugsteun wat die SuidAfrikaanse boer verdien.”

Valtra lei in tegnologie

“Die T-reeks trekkers het ook die koppelaar-remvermoëns wat meeste trekkers deesdae het,” vertel Wynn. “Valtra het wel reeds in 1999 hierdie kenmerk bygevoeg. Dit wys net weer waarom Valtra alombekend is as die markleier wat tegnologie na die plaas bring.

“Valtra was natuurlik ook een van die eerste trekkers wat outomaties kon stuur en draai,” voeg hy by.

Wanneer jy besluit om ՚n Valtra-trekker aan te skaf, kan jy hom natuurlik bestel volgens jou voorkeure en die fabriek sal hom spesiaal vir jou so maak.

Valtra se leuse is: Ons werk harder om harde werk vir die boer maklik te maak. Hier wys die gewilde Valtra T235 hoe hy lag-lag met ‘n skotteleg deur die land draf.

“Met die Unlimited Studio kan jy enige Valtra-trekker kies en laat lyk soos wat jy wil,” sê Wynn. “Die trekker kan pasgemaak word solank dit wettige aanpassings is. Jy kan tot ՚n pienk trekker met ՚n chroom-uitlaatstelsel ontwerp as jy wil,” terg hy. “Dit is net so beskikbaar regstreeks vanuit die fabriek.”

Kontak Valtrac se kundiges by (+27)56-817-7308, of stuur 'n e-pos aan Attie de Villiers by attiedev@valtrac.co.za, of besoek www.valtrac.co.za vir meer inligting.

Article supplied

Innovative precision and enhanced performance with Pulsar

Pulsar, a renowned name in the world of cutting-edge optical instruments, is proud to introduce its latest lineup of revolutionary products. Designed to cater to the diverse needs of outdoor enthusiasts, hunters, and professional users, these optics showcase Pulsar's commitment to innovation, precision, and unmatched performance.

Merger LRF XL50

Thermion XQ35 Pro

finder. This integration allows users to accurately measure distances to targets while enjoying the benefits of thermal imaging technology. Compact, ergonomic, and feature-rich, the Axion 2 XQ35 Pro LRF is perfect for hunters, outdoor enthusiasts, and professional users seeking unparalleled versatility and convenience.

Telos XP50

The Merger LRF XL50 is a fusion of versatility and laser range-finding precision. This robust binocular offers an extraordinary observation range, allowing users to spot targets with stunning clarity even in low-light conditions. Equipped with advanced laser range-finding technology, the Merger LRF XL50 provides accurate distance measurements, making it an invaluable companion for hunters and outdoor enthusiasts alike. With its ergonomic design and user-friendly interface, this monocular sets a new standard for performance and ease of use in the field.

Merger LRF XQ35

edge thermal riflescope that redefines precision shooting. Boasting an uncooled microbolometer and a refresh rate of up to 50Hz, this riflescope offers enhanced image clarity, ensuring seamless target tracking in real time. With customisable reticle options, integrated video recording, and wireless capabilities, the Thermion XQ35 Pro empowers users to take their shooting experience to new heights.

Axion 2 XQ35 Pro

The Telos XP50 is a high-performance thermal monocular that excels in every aspect of precision shooting. The device is equipped with a Europeanmade Lynred sensor that boasts a high 640×x480 resolution and a 17-micron pixel pitch. Additionally, it features a NETD thermal sensitivity under 18 milli-Kelvins and a fast-aperture F50/1.0 germanium lens. Packed with advanced features such as Picture-in-Picture mode, stadia metric rangefinder, and instant startup, the Telos XP50 ensures that no target remains hidden.

Telos XP50 LRF

The Axion 2 XQ35 Pro takes handheld thermal imaging to a whole new level. This compact, lightweight monocular delivers exceptional performance in a small package. Equipped with a high-resolution thermal sensor and advanced image processing algorithms, the Axion 2 XQ35 Pro provides crisp and clear thermal images, making it an ideal tool for scouting, wildlife observation, and security applications.

Axion 2 XQ35 Pro LRF

Built on the foundation of excellence, the Merger LRF XQ35 sets a benchmark in thermal imaging capabilities. Combining high-quality thermal imaging with an integrated laser rangefinder, this optic delivers outstanding detection range and precise target distance determination. Its rugged, compact design and superior thermal sensitivity ensure optimal performance in a variety of scenarios, making it a trusted companion for both hunters and professional users.

Combining thermal excellence with range-finding accuracy, the Telos XP50 LRF stands as the pinnacle of Pulsar Optics' innovation. Boasting a builtin laser rangefinder, this monocular offers precise distance measurement, enabling shooters to make accurate adjustments for challenging shots. Additionally, its rugged construction and user-friendly controls make the Telos XP50 LRF a top choice for hunters and shooting enthusiasts seeking top-tier performance.

Pulsar Optics' new product line showcases the brand's unwavering commitment to delivering groundbreaking solutions to its customers. Pulsar is the only industry-leading brand that offers a 3-year warranty on all devices. Embrace the future of optics with Pulsar's latest offerings and experience the world like never before.

The Axion 2 XQ35 Pro LRF combines the advantages of a handheld thermal monocular with a built-in laser range -

Landelike Veiligheid DMV Video Stelsels

Stelselontwerpkundiges

• Intensiewe terrein besoeke.

• Professionele ingenieurs ontwerpe.

• HOOGS opgeleide 24/7 beheerkamer personeel.

Algemene omgewings beveiliging / Plaasbestuur / Monitering van vee, voertuie, ens.

Bekamping van misdaad / Vroeë waarskuwing / Verhoog reaksie tyd / Insameling van inligting

Seinversterkers

MEES ALGEMEEN GEBRUIKTE HERHALER IN AFRIKA VIR KWALITEIT, BETROUBAARHEID EN KOSTE-EFFEKTIWITEIT.

• Versterking van selfoonsein regoor RSA.

• Oplossings vir huis, kantoor, lodges, plaas en nywerheid.

• ICASA tipe goedgekeurde RF-toerusting soos vereis - anders as toestelle aanlyn beskikbaar.

• Die oplossing bied ‘n behoorlike waarborg, asook beskerming teen beurtkrag en stroomspanning.

• ‘n Oplossing wat bewese rugsteundiens bewys het, in RSA.

• Word voorsien as ‘n volledige eenheid met kabels, antennas en oplewingbeskerming.

Voordele:

• Aflewering en installasie regoor RSA.

• Produkte goedgekeur en gebruik deur die netwerkoperateurs.

• Uitstekende stem- en netwerkdata.

• ‘n Volledige ondersteunings- en hersteldiens in RSA.

Tegnies:

• Handelsmerkprodukte gesertifiseer deur ICASA. Verskillende kragvlakke en frekwensie soos benodig.

• 2G, 3G, alle LTE reikwydtes sowel as 5G.

• Hoë aangedrewe antenna- en ‘booster’stelsels.

• UPS en sonkrag beskikbaar.

2023: Die nuwe AGRAS T40 is toegerus met die koaksiale dubbelrotorontwerp, wat dit in staat stel om ՚n spuitvrag van 40 liter en ՚n strooivrag van 50 kg te dra, wat dit nuttig maak vir groter bedrywighede, selfs vir graanboerdery. (Bron: UVSSA.co.za)

Tegnuus Met hommels die toekoms in

Derek Kruger loop om die hologrambeeld van Boord SA07/13 en frons. Die verslag van die hommeltuig-swerm wat die suikerindeks van die lemoene nagaan om die beste oestyd te bepaal, het ook ՚n kalsiumtekort in die blare van die noordelike rye bome uitgewys. Die beeld wys duidelik hoe die punte van die blare omkrul.

Kalsiumtekort is ՚n moeilike probleem. Dit kan voortspruit uit vele verskillende veranderlikes.

Derek kyk uit die venster van sy kantoor bokant die nuwe pakhuis in Birambo, Rwanda, net betyds om ՚n outonome BVSL- (buite visuele siglyn) -spuithommeltuig by die selflaai-dokstasie te sien land. Boerdery met tee en groente in die berge van Rwanda is moontlik gemaak deur die nuutste hommeltuig-tegnologie wat hulle ook help om gemaklik binne die grense van hulle toegelate koolstofvoetspoor te bly.

Met ՚n sug roep hy na Sarie, die SuidAfrikaanse landbouweergawe van Siri. Soos altyd antwoord sy dadelik in haar goedgemoduleerde stem.

“Goeiemôre, Derek. Ek het gewonder wanneer jy my raad sou vra.”

Hy kan dit nie weerstaan om haar ՚n bietjie te terg nie. “Eintlik het ek net nodig dat jy vir my ՚n koppie koffie

organiseer. En gebruik asseblief die 2030-bone van ons plaas in Kameroen.”

"O nè, lus vir ՚n bietjie koffiekultuurkapitaal vanoggend," merk sy op, en amper oombliklik vul die aroma van varsgemaalde koffiebone die vertrek. "Wel, is jy nou gereed om jou kalsiumuitdaging die hoof te bied?"

"Ja, gaan asseblief deur al die toetse."

Terwyl Sarie al die toetsuitslae wat reeds aangevra is met hom bespreek, bekyk hy die syfers op die glasskerm van sy lessenaar. Hoewel papier weer in die mode is nadat die hennepbedryf aan alle volhoubaarheidsvereistes voldoen het, verkies hy sy outydse skermverslae.

“Soos jy kan sien, het die grondmonster-hommel reeds die monster in die kunsmatige-intelligensie-ontleder ingevoer. Daar is geen probleem nie, die grondinhoud is goed, hoewel die vogvlak ՚n bietjie laer is as wat verwag is. Die blaarontleding toon egter dat daar ook ander tekorte is, veral yster en kalium. Die dosistoediener meld dat die korrekte voedingstofhoeveelhede afgemeet en in die besproeiingstelsel ingevoer is. Wat wil jy hê moet ek doen?”

Derek glimlag. “Hierdie een is myne,” sê hy en aktiveer die satfoon op sy pols. By die huis in Suid-Afrika

antwoord sy seun, Paul, slaperig.

"Môre Seun, het jy onlangs 'soek die been' met Robodog in Boord 13 gespeel?"

“Ja Pa, hoe het Pa geweet?”

“Maklik, daar is fout met die watervoer na die laaste rye bome. Ek glo daardie hond van jou het die lyne

SA se kleinhommelmark groei vinnig en sal na raming $134,5-miljoen teen 2025 bereik, en groei teen 'n saamgestelde jaarlikse groeikoers van 22,35% van 2020 tot 2025, volgens die navorsingsliggaam, Industry ARC. (16 Sept 2022)

uitgegrou en beskadig. Kry jouself in rat en gaan maak dit reg.”

Sarie lag. “Wel Derek, weer eens het jy bewys dat mense steeds van die probleme wat hulle veroorsaak kan oplos. Wil jy ՚n verslag hê oor die vordering met die woudhervestigingsprogram in Ethiopië? Die saadskiet-hommels presteer besonder goed in die goeie weer.”

Terwyl Sarie verslag doen oor die

deur Annemarie Bremner

program, dink Derek terug aan 2023 toe hy, pas uit die universiteit, sy pa moes oortuig om in hommeltuig-tegnologie te belê. Hy onthou nog die lys van voordele en nuwe tegnologie wat hy destyds saamgestel het met behulp van die betreklik primitiewe KI-webwerf van die tyd, Chat GTP.

Al daardie tegnologieë, maar nog baie meer is nou alledaags:

• Verbeterde sensors en loonvragte: Landbou-hommeltuie is toegerus met gevorderde sensors en loonvragte, insluitend hiperspektrale en multispektrale kameras, LIDAR (Light Detection and Ranging), hittebeelding, en selfs gespesialiseerde sensors vir die meet van grondtoestande en gewasgesondheid. Hierdie sensors maak meer akkurate en omvattende datainsameling moontlik, wat boere in staat stel om beter ingeligte besluite te neem.

• Kunsmatige Intelligensie (KI) en Masjienleer: Integrasie van KI en masjienleeralgoritmes word meer algemeen in landbou-hommels. Hierdie tegnologieë help met die verwerking van die groot hoeveelhede data wat deur hommeltuie ingesamel word en om dit te ontleed om patrone, afwykings en gewasgesondheidsaanwysers te identifiseer. KI-aangedrewe hommeltuie kan intydse insigte en uitvoerbare aanbevelings aan boere verskaf.

• Outonome en swermvermoëns: Hommeltuie met outonome vlugvermoëns word ontwikkel, wat hulle in staat stel om voorafbepaalde vlugpaaie te volg of komplekse take uit te voer sonder deurlopende handbeheer.

Market.us voorspel dat landbou-hommeltuie teen 2032 $11,08-miljard sal oorskry vanaf $1,7-miljard in 2022, met 'n geprojekteerde saamgestelde jaarlikse groeikoers (CAGR) van 21,2% tussen 2023 en 2032.

• Swerm-tegnologie, waar verskeie hommeltuie saamwerk, kom ook na vore, wat doeltreffende dekking van groot gebiede en koördinering in data-insameling moontlik maak.

• Langafstand hommeltuie: Batterylewe en vlugtyd is besig om te verbeter, wat lei tot die ontwikkeling van langafstand hommeltuie wat in staat is om groter afstande af te lê en vir lang tydperke in die lug te bly. Hierdie vooruitgang is

Wêreldwye aanlynlandboumarktoneel

Aanlynlandboutoerusting vir eindgebruikers (miljoen eenhede)

Aanlyntoerusting vir eindgebruikers: Groeikoers tot 2030 per segment

Gewasboerdery

Saamgestelde jaarlikse groeikoers (CAGR)

veral waardevol vir grootskaalse landboubedrywighede.

• Presisietoedieningstelsels: Landbou-hommels is geïntegreer met presisietoedieningstelsels, wat geteikende lewering van kunsmis, plaagdoders en ander insette moontlik maak. Dit verminder vermorsing, verminder omgewingsimpak en verbeter hulpbrondoeltreffendheid.

• Verbeterde sagteware en ontledingsplatforms: Die sagteware wat landbou-hommels ondersteun is besig om te ontwikkel en bied gebruikersvriendelike koppelvlakke, datavisualiseringsinstrumente en ontledingsplatforms. Hierdie verbeterings help boere om die versamelde data meer doeltreffend te

Hommels en robotte Trekkers

Lewendehawe monitering

vertolk om data-gedrewe besluite te neem.

• Weer- en omgewingsmonitering: Sommige landbou-hommels is toegerus met weer- en omgewingsmoniteringsensors, wat intydse data verskaf oor temperatuur, humiditeit, windspoed en ander weerverwante parameters wat gewasgroei beïnvloed.

• Hibriede hommeltuie: Hibriede hommeltuie wat kenmerke van vastevlerk- en multirotor hommeltuie kombineer, word ontwikkel. Hierdie hibriede ontwerpe bied die voordele van beide tipes, soos langafstanddekking en vertikale opstyg- en landingsvermoë.

• Risikobestuur en versekering: Die integrasie van landbou-hommels

2023: Hommeltuie toegerus met hiperspektrale, multispektrale of hitte-sensors kan waarnemings doen met betrekking tot besproeiingsbehoeftes, voedingstoftekorte en plae wat nie vir die menslike oog sigbaar is nie. (Bron: UVSSA. co.za)

2040: Neem boerdery na die toekoms!

2023: Die selflaai outonome vlug van hommeltuie het ՚n werklikheid geword met hierdie Suid-Afrikaans ontwikkelde herlaaistasie. (Bron: Skydock.co.za)

met oesversekering en risikobestuurdienste is aan die toeneem. Hommeltuie verskaf waardevolle data vir akkurate oesopbrengsskatting, skadebepaling en eisverwerking.

Derek het selfs sy pa van foto's en maatskappyname voorsien. Dit was nogal moeilik in daardie stadium om permitte en lisensies te kry om hommeltuie te vlieg, en hommelmaatskappye het "in-die-boks"-oplossings gelewer deur hulle eie hommels te ontplooi en die inligting in te samel of die dienste te lewer wat boere benodig.

Om destyds by die hommelbedryf betrokke te raak, was inderdaad ՚n wyse besluit en dit het die deur na Afrika vir die Krugers oopgemaak.

Die groei in die bedryf was selfs meer merkwaardig as die mees optimistiese voorspellings.

Die gebruik van hommeltuie tussen 2023 en 2030 het met veel meer as die voorspelde 41% opgeskiet en nou, in 2040, sou dit ondenkbaar wees om sonder hommeltuie te boer. Daar was ՚n tyd, voordat daar wêreldwyd ooreengekom is op beheerstandaarde, toe hommeltuie die lugruim in so ՚n mate gevul het dat baie mense gepleit het vir die verbod op alle inligtinghommeltuie ten gunste van satellietinligtingsdienste.

Dit was ՚n geldige punt, maar dan weer, geen satelliet kan die noukeurige

2023: Valmont, die beheermaatskappy van Valley Irrigation, het onlangs ՚n eerste langafstand (124 km) buitevisuelesiglyn- (BVLOS) -hommeltuiginspeksievlug voltooi, wat deur 5G-verbinding moontlik gemaak is. Die vlug bewys dat hommeltuie ՚n lewensvatbare, veilige en doeltreffende alternatief vir helikopters is vir die monitering van infrastruktuur. (Bron: valmont.com)

monitering, fisiese monsterversameling en selfs die mobiliteit gee wat jy nodig het om vandag se komplekse boerderybedrywighede te bestuur nie, dink Derek, terwyl hy homself vasgord in sy Repressed Sound High Performancepassasiershommel wat hom sal neem

na die volgende stop op sy lys van persoonlike besoeke, die varswaterkelpplaas in die Kivu-meer.

Dit lyk of daar ՚n probleem is met die kommunikasie van die onderwater hommeltuie wat die kelp oes. Hulle soek ՚n boer se hand …

2022: Die maatskappy AirSeed Technologies het ՚n hommeltuig ontwikkel wat outonoom kan vlieg en meer as 40 000 saadpeule per dag kan plant. Dit kan gebruik word vir herbebossing of die kommersiële aanplanting van bome. (Bron: airseedtech.com)

2023: ՚n Maklike manier om van plaas tot plaas te beweeg, is om in jou eie passasiershommel te klim! (Bron: mashable.com)

new Holland Genesis® t8- & t9-reeks met Plm intelliGence™

InnovasIe ontmoet IntuïsIe

die nuwe GenesIs® t8 is die eerste trekker op die mark wat new Holland se volledig geïntegreerde, gevorderde Plm intelligence™-platform gebruik. maak nie saak waar jy is nie, jy is altyd gekoppel aan intydse insigte, inligting en ondersteuning met myPlm™connect.

kenmerke van die Genesis® t8-reeks met Plm intelligence™ is: aanpasbare beheer, verbeterde sigbaarheid, verbeterde gemak, gevorderde ondersteuning, intuïtiewe eenvoud.

Modelle: t8.320 (184 kW), t8.350 (206 kW), t8.380 (229 kW), t8.410 (250 kW)*, t8.435 (295 kW)*

*smarttrax-modelle beskikbaar met verskillende grootte rusperbande, standaard toegerus met kajuitvering. Volledige Ultra command™-kragskakeling en opsionele auto command™ palwissel (cVt)-transmissie opsies beskikbaar oor die hele reeks. alle eenhede is gereed vir rtk-stuurstelsels.

die nuwe t9-reeks met Plm intelligence™ -trekkers wys die beste van new Holland se krag, gemak, doeltreffendheid en veelsydigheid. Gekombineer met Plm intelligence™-verbinde funksies wat in die trekker geïntegreer is, is die t9-reeks trekker die mees gevorderde, kragtigste vierwiel-aangedrewe-trekker wat new Holland nog ooit aangebied het.

Modelle: t9.450 (302 kW), t9.505 (340 kW), t9.560 (378 kW), t9.615 (404 kW), t9.670 (447 kW) ’n nuwe vlak van konnektiwiteit en produktiwiteit.

kontak jou new Holland-handelaar vandag of skakel: eduan Booyens (071 871 8163) - noordwes, Vrystaat, Gauteng, limpopo en mpumalanga

Paul de korte (064 752 1613) - kwaZulu-natal

Quintus smit (082 524 7397) - wes-kaap, noord-kaap en oos-kaap

www.newholland.com/za

3 jaar RtK+ met data oordrag asook telematika.

New Holland se ou bekendes trap vas by Val Boeredag

deur

Bianca Henning

New Holland se trekkerreeks word geken aan hulle produktiwiteit en operateursgerief. New Holland verstaan die behoeftes van ՚n boer en weet jy wil hê jou trekker moet soveel take as moontlik op jou plaas verrig. Jaco du Preez, bemarkingsbestuurder vir New Holland Suider-Afrika, lig ՚n paar feite van hulle welbekende T9.505- en T8 Genesis-trekkers wat die koppe by Val Boeredag laat draai het uit: “Dit is vir ons ՚n groot voorreg om weer teenwoordig te wees by Val Boeredag 2023; dit was ՚n uitstekende dag in terme van demonstrasies aan boere. Vandag lig ek graag ՚n paar hoogtepunte van twee ou bekendes, maar tog twee van die grootstes in die New Holland-stal uit.”

New Holland T9.505

“Die T9.505 is een van ՚n reeks van vyf trekkers, wat strek van 300 kW tot 447 kW. Hierdie trekker is veral gewild en perfek vir plase wat al hoe groter word en waar boere al hoe wyer werktuie gebruik,” voeg Jaco by.

Die tegnologie wat in hierdie trekkers is, het al oor die jare heen verbeter. Hierdie trekker beskik oor die PLMintelligensiekontroles, met ՚n 12-duim skerm wat jou toegang tot alle funksies gee. Met jou kontrole-arm aan die regterkant van die operateur, word alle funksies ook met die hand verstel en beheer, alhoewel dit totaal en al geïntegreer is met die skerm. Hierdie funksie maak werkverrigting vir die operateur baie makliker, en omdat hierdie kontroles alles dieselfde is in die PLM-eenhede, kan die operateur sonder sukkel met alle eenhede werk,” vertel Jaco.

New Holland T8-380

Ons T8 Genesis-reeks is ook baie gewild in Suid-Afrika. Hierdie reeks is ՚n ou bekende en het homself reeds deeglik aan Suid-Afrikaanse boere bewys. Hierdie reeks trekkers is ook toegerus met die PLM-intelligensiestelsels.

New Holland se T8-380 trekker lewer 230 kW en is toegerus met die rygewaswiele wat jou in staat stel om tussen jou gewasrye te werk sonder om plante plat te trap! “Hierdie trekkers is veral gewild onder Suid-Afrikaanse boere vir grondvoorbereiding en plantwerk,” voeg Jaco by.

՚n Unieke eienskap van die T8-380 is sy klein draaisirkel wat hom ՚n wenner op die wenakker maak. Hierdie nuttige eienskap is te danke aan die feit dat sy onderstel uitgekerf is om meer draairuimte vir die voorwiele te gee, al het die T8-380 die langste wielbasis

Jaco du Preez voor die New Holland T9.505. Hierdie enorme trekker laat selfs ՚n groot man klein lyk!

Boere drom by Val Boeredag saam om New Holland se betroubare blou trekkers van nader te bewonder.

vir hierdie grootte trekkers in die mark, beteken dit dat al die krag op die grond is en geen krag gaan verlore nie," sê Jaco.

Om sake vir die boer en operateurs nog makliker te maak, is hierdie trekkers toegerus met die swaardiens-goukoppelstelsel wat dit moontlik maak om werktuie in ՚n japtrap aan of af te haak.

Hidrouliese vloei van die trekkers is ՚n allemintige 282 liter per minuut, wat in die toekoms verhoog gaan word na 325 liter.

“Hierdie trekker is werklik jou alles-ineen pakket, wat alles binne het en alle toepassings kan hanteer!” sluit Jaco af.

New Holland-trekkers bied werklik 'n uitmuntende oplossing vir elke boer se behoeftes. Groot, klein, stadig of vinnig –die manne van New Holland staan gereed om jou te help, raad te gee en die beste trekker volgens jou behoeftes te verskaf.

Praat vandag nog met Jaco du Preez deur ‘n e-pos te stuur aan jacobus. du-preez@cnhind.com

Kyk na New Holland se Val Boeredag-hoogtepunte deur die skakel te volg: https://www.youtube.com/ watch?v=aUaZaIXdhoc.

Geen taak is te groot of te klein vir die New Holland T9.505 nie. Woertswarts en jy is moeiteloos deur jou lande.

FAW ensures Trafalgar Logistics reaches new heights

by Maryna Steyn

Every fleet owner needs the type of truck that provides him with longevity and durability for the long haul. Whether it is transporting goods and equipment across the border, or delivering harvests to grain silos and markets, this workhorse needs to be reliable and cost effective.

Many fleet owners have found that the FAW JH6-range exceeds their expectations in this regard. These trucks help businesses to be more cost effective while creating a comfortable and safe working environment for drivers. Ryan Rossiter, Co-owner and Director at Trafalgar Logistics, can attest to this.

“Trafalgar Logistics is a family-owned business,” Ryan says. “A lot of our business is based on the relationships we have built with suppliers and customers over the years.”

The Trafalgar Logistics story Trafalgar Logistics started in 2002. At that time, there were twelve trucks in the fleet. By 2015, the company grew to 38 trucks and now, in 2023, they have a total of 50 trucks and growing.

“We are based in Boksburg, South Africa, but many of our operations run into Zimbabwe, Botswana, Zambia, and the DRC,” Ryan explains. “We mainly serve the agricultural and mining sectors of Zambia and the DRC.”

The company specialises in transporting mining equipment to the mines in the Congo and bringing back, in turn, copper and cobalt hydroxide.

FAW contributes to Trafalgar Logistics’ success

While on a business trip to the Botswana border in 2022, Ryan noticed that there were many JH6 500FT and JH6 420HP trucks on the road. “I was intrigued and started my own research

into these models. I found out that one of my friends in the transport industry also had a few FAW trucks in his fleet. He gave me a review of the brand’s fuel consumption and I approached the Kempton Park branch to find out more.”

There are three main reasons why Trafalgar Logistics decided to purchase the JH6 420HP-models:

• Value for the price

• Immediate availability of units to join the business

• Fuel consumption that was significantly better when compared to other similar models

“Another feature that made us consider the JH6 420HP in particular, was the warrantee offered on the JH6 420HP, which was for three years or 300 000 kilometres at a very good price,” he added. Six JH6 420HP trucks were acquired to serve the growing demand Trafalgar Logistics is experiencing on the DRC route.

“Across our fleet of trucks, we have a wide variety of different brands, and we have found that the JH6 420HP has kept up with the rest of them,” Ryan says. “We have also found that this particular model is popular amongst our drivers for the manual transmission, excellent fuel consumption, and driver comfort.”

Top-notch service for clients Ryan is satisfied with the service he receives from FAW. “My experience with FAW has been excellent. The sales consultant has been extremely helpful. He has met our business needs and has always answered our questions.

“In my perception, FAW is certainly keeping up with other brands’ technology. If I need to add more trucks to

the fleet, I will definitely choose FAW.” Ryan explains that in terms of aftersales, FAW has been fantastic. “There is a dedicated person who runs our after-sales, booking trucks for services, and so on. When the trucks go in to be serviced, they are only out for one day, so we are happy.”

He regularly receives calls from other transport operators, asking him about the FAW brand. “They often ask about the power of the trucks, and I explain to them that the JH6 420HPs can pull a super link easily,” Ryan elaborates. “We run up those escarpments with the trucks and we have no issues. They also ask about the fuel consumption, which we know is very good.

“My friend who praised FAW’s performance phoned me to find out if I was satisfied with the JH6-models. On my recommendation, he obtained a few JH6 500FT trucks as well. I definitely recommend FAW to other fleet owners,” he concluded.

To find out more about the FAW JH6 420HP trucks, visit the website at www.faw.co.za or visit your closest dealer.

Ryan Rossiter, co-owner and director at Trafalgar Logistics is satisfied with the results of adding FAW to their fleet.

The FAW JH6 420HP provides excellent pulling power to flatbeds with heavy loads over the tricky escarpments into Botswana, Zambia, and the DRC.

Do not underestimate John Deere’s ladies in agriculture

by Bianca Henning

All over the world, women play an important role in the future of agriculture. As women are showing their worth in various departments of the agricultural sector, they gain more recognition than in the past.

Magda Wallace, Parts Sales Person at AFGRI Bethlehem, shares her experience of being a woman in the agricultural industry.

Magda’s career commenced in December 2011 as Administrative Clerk at AFGRI Marquard.

Magda tells: “In 2013, I had the opportunity to become part of the parts sales team after a position fell open.”

Before applying for the post, she discussed it with her grandmother who asked: “My child, are you certain that is what you want to do?” and she replied: “Why not?”

Magda braced herself, applied, and was appointed. Today, she has been in the parts department of AFGRI for ten years.

“I grew up in the city, so I knew nothing about agriculture

or the farming industry. I had to learn everything from scratch. To be honest, I did not even know the purpose of a harvester or a planter,” Magda laughingly admits.

For Magda, everything is about opportunities. “Women must raise their hands with self-confidence and grasp

every opportunity that comes their way,” she believes.

Career highlights

In 2019 Magda was granted a transfer to AFGRI’s Bethlehem branch. That same year, she was nominated as one of the two females in the Top Ten John Deere Parts experts competition of the year.

This year, Magda is one of the Top Ten finalists again, and the only woman in the category. She says she feels very excited and positive for the outcome of the awards this year. She also believes that there is more room for women to compete against men nowadays.

The role of being a woman in the industry

Magda advises: “In the industry it is important to understand and to know what you are talking about. Do not pretend that you know everything; ask questions until you fully understand.

“Women enter the business world uninvited. We invade areas where we are not always welcome. We as women should not stand back when the going gets tough, as can always be expected. The question is: How serious are we to make our mark?”.

Her advice to women who wish to work in the agricultural industry, is to equip themselves with more knowledge. “Ultimately, every women must determine for herself what she is willing to do and what she is willing to learn. If you bring your part, you can advance very far in the industry. Do not question yourself. It will not always be easy, but if you are willing to learn and to go the extra mile, you will attain your goals” she adds.

Magda believes: “Training is very important. It not only helps your company to grow, but also yourself. In my opinion, training is the one critical aspect.”

Magda also believes a positive attitude to be a very important step towards success. “Long ago, I have learnt to accept the fact that no job is without challenges. My passion and love for what I do is the driving force behind it all,” she says.

What does the future hold?

“Without farming there will be no future. I am excited for the future of farming. I feel there is much potential to be exploited. Agriculture is one of the industries that does not stagnate, and the possibilities are endless,” she believes.

Magda works hard to be promoted to a management position in the near future. “I also hope to see many more women in parts positions within the next few years,” she concludes optimistically.

Magda Wallace, Parts Sales Person at AFGRI Bethlehem, is passionate about her career, and also very optimistic about the future that the farming industry holds.

Magda Wallace, Parts Sales Person at AFGRI Bethlehem.

She believes that there are indeed sectors in the agricultural industry that have not yet fully made the mind shift in the role of women, but this is changing and this should motivate women to prove that farming is no longer just a men's world.

Alida loves people and it makes her happy to make others happy: "There is so much to be grateful for when one looks around you. To give someone a compliment or speak up. To be able to make a joke and to be able to laugh. To know I made a difference in someone's day with my words. It makes everything worthwhile."

Of course, a professional career is not without challenges; especially not with two teenage daughters!

Alida Botma is seen and heard at Senwes

"If you are informed about something, no one can dismiss your comments as inappropriate," says Alida Botma, Administrator of Agrifriend, Senwes' spare parts division. Alida has been a stalwart at Senwes for 25 years, first at grain trading and marketing, and for the past two years as part of the equipment team. She believes that expertise makes all the difference in making your voice heard.

Alida says women should not feel intimidated to voice their opinions and make their voices heard, but it should be an informed opinion.

Her advice to women in the professional industry is to be curious and ask the right questions. "Learn as much as you can and ask if you don't know. Attend workshops on facets of the business. In our case, go to farmers' days where you can spend time with the role-players yourself and gain knowledge."

She believes that women are very versatile and good communicators, but they also need to learn to network engagement. "Who you know is often just as important as who you are!"

As a young girl, Alida started working at Senwes in the grain department where she proved herself so well that she later acquired her own dealer code to trade on Safex. In 2013, TradeVantage was established within the Senwes Group. She was part of this team that functioned independently of the grain marketing department.

Two years ago, she pursued the opportunity to become part of the equipment team.

She provides administrative support

by Annemarie Bremner

to the parts managers and their staff. Her challenge is to facilitate administrative processes and to ensure that communication channels in the division are clear and remain open.

She says it has been a great privilege for her to grow with a dynamic agricultural company among all the different people, systems and through economic changes.

Another benefit of the company is that women are encouraged to perform. "No exceptions are made that make a woman feel uncomfortable or inferior. All my male colleagues respect us as women."

Alida says: "Unfortunately, there is no miracle cure that you can swallow quickly to sometimes feel more positive or in control. As the mother of two teenage daughters, it goes pretty rough, and it sometimes feels like you have to keep ten balls in the air. Thank the Lord for a very supportive husband who remains calm through such times. Prayer, faith and gratitude also play a big role.

Agriculture is an integral and important part of Alida's life. Agriculture means hope, faith and love to her. It is about grooming, job creation and growth.

She is very excited and optimistic about the industry and all the developments and innovations that are underway.

What she wants to leave behind is: "Knowing that I was part of an exceptional industry. That I worked hard and was part of the growth and promotion of agriculture. That I made a difference in someone's life with my colourful personality."

Alida Botma from Senwes believes that women should be seen and heard, but they should equip themselves with expertise so that their opinions are respected.

Boerdery is meer as ՚n beroep – dit is ՚n liefde. Om al jou inspanning, tyd en aandag aan ՚n boerdery te bestee doen jy nie sonder om ՚n innige liefde vir landbou te hê nie. En een van die lekkerste ervarings is om die vrug van jou handewerk te sien.

“Boerdery is ՚n passie,” vertel Dirk Potgieter. “Dit is ՚n liefde wat jy het vir die land. Dit is ՚n passie wat jy het om die grond te bewerk, jou gewasse te plant, jou opbrengs te sien en natuurlik ook jou handewerk deur die jaar te sien.”

Dirk boer tussen Vereeniging en Villiers op die plaas waar sy oupagrootjie vier geslagte gelede, in 1935, begin boer het.

Vandag bestaan die boerdery bekend as DR Potgieter en Seun.

Daar plant hulle jaarliks mielies en sojabone op droëland.

“Die grootste uitdagings wat ons in hierdie omgewing ervaar is droogtes. Die mielies en sojabone se wortels moet dieper afsak om die vog te gaan haal,” verduidelik hy. “Daar was ook ՚n verdigtingslaag, beter bekend as ՚n ploegblad, wat ontstaan het van al die jare se geploeg.” Hierdie verdigtingslaag verhoed gewasse se wortels om die grond binne te dring en vog wat onder die kors vasgevang is te benut.

Die wenresep vir boerdery: Liefde vir landbou en Valtrac se Tatu-skeurploeë

Een van die Potgieters se 13-tand Tatu AST/MATIC 450-skeurploeë wat reeds twaalf jaar lank getroue diens lewer op die plaas.

Dirk Potgieter, boer, saam met Jaap Strauss, verkoopsverteenwoordiger van Valtrac, by die een van die vier 7-tand AST/MATIC 450-skeurploeë van DR Potgieter en Seun-boerdery.

Valtrac se Tatu AST/MATIC 450 is die antwoord op grondverdigting Nadat Dirk se pa in 2007 bewus geword het van die probleem, het die soektog begin na ՚n werktuig wat die harde ploeglaag kon breek en ՚n egalige saadbed agterlaat.

“Hierdie AST/MATIC 450 was die eerste werktuig wat ons teëgekom het wat ՚n fyn en gelyke saadbed vorm,”

brei Dirk uit. “Ons eindelike besluit het berus op die skeurploeg se penetrasievermoë, die werking van sy tande, asook die sterkte van die raam. Dit is een van die sterkste skeurploeë tans in die mark – jy sal nie sommer kry dat hierdie rame kraak of breek nie.”

Toe Dirk later die boerdery by sy pa oorgeneem het, het hy voortgegaan om die AST/MATIC 450’s te gebruik. “Ons het nog net wonderlike diens uit hulle gekry,” voeg hy by. Die boerdery gebruik tans agt van hierdie skeurploeë: Vier 7-tandeenhede, drie 13-tandeenhede en een 21-tandskeurploeg.

Die 13-tandskeurploeg vereis ’n trekker van so 150 kW, die 7-tand so 110 tot 120 kW en die groot 21-tand 430 tot 440 kW.

Die werkdiepte van hierdie skeurploeë is ongeveer op 450 cm, maar hulle kan dieper werk. “Ons druk hulle tot so 470, 480 cm,” bieg Dirk.

deur Maryna Steyn

“Hulle werking is fantasties! Die tandvorm maak dat dit nie kluite vorm nie. Dit is nie soos die konvensionele gebuigde tand nie; dit loop teen hoeke. Ons kan ook natuurlik baie later in die seisoen werk teenoor boere wat baie kluite breek.

“Ons is maar lief om los te maak. Of dit nou sand of harde grond is, om tot 480 cm diepte los te maak help vir wortelindringing. Ons probeer deurlopend diep bewerk.”

Dirk gebruik die skeurploeë op die landerye nadat die beeste dit bewei het en van die reste gevreet het. “Ons stuur ՚n skotteleg deur die landerye om enige materiaal eers fyn te sny. Dan gebruik ons die skeurploeë, sodra die grondvog dit toelaat, om enige blaaie wat deur die seisoen gevorm het of verdigting wat gedurende strooptyd plaasgevind het te breek.”

Vele kenmerke onderskei Tatu se AST/MATIC 450

Wat vir Dirk uitstaan van die AST/ MATIC 450 is die tandvorm, sterk raam en die beskikbaarheid van onderdele. “Al breek die werktuie nie sommer nie, gee dit gemoedsrus om te weet dat onderdele vrylik beskikbaar en maklik bekombaar is,” sê hy.

Die Tatu-skeurploeë vereis minimale onderhoud. “Algemene jaarlikse onderhoud moet natuurlik gedoen word, soos verslete skare ruil en tande wat skeef gebuig of uitgewerk het dalk vervang, maar die raam hou. As jy jou goed oppas, sal dit jou oppas,” sê Dirk.

՚n Kenmerk wat ՚n groot pluspunt op die Tatu-skeurploeë is, is dat elke laer in ՚n oliebad loop en dus ՚n lang, lang lewe het. “Dit maak sake soveel makliker vir ons, want ons hoef nie kortkort laers te vervang nie,” vertel Dirk. “Hierdie 13-tand AST/MATIC 450 is nou al twaalf jaar oud en ons het nog nooit ՚n laer op hom vervang nie.”

Hierdie kenmerk is eie aan Tatu se produkte. “Dit is ՚n swaardiens laer wat in olie loop,” verduidelik Jaap Strauss, Valtrac verkoopsverteenwoordiger vir die Oos-Vrystaat. Die laers is aan beide kante verseël sodat daar nie stof binnein beland nie. “Op hierdie laers het die boer ՚n drie jaar waarborg, maar soos Dirk genoem het, van sy skeurploeë werk al oor die 12 jaar en hulle het nog nie nodig gehad om dit te vervang nie. As jy dit in stand hou en dit lek nie olie nie, dan kan hulle baie lank hou."

Die voordeel vir die boer is dat dit nie soos ander laers gereeld geghries of vervang moet word nie.

Onderdele is vrylik beskikbaar en ondersteun deur vriendelike Valtrac-diens

Te danke aan Valtrac wat die Tatuwerktuie invoer en versprei, is onderdele altyd beskikbaar. “Buiten die duursaamheid van die skeurploeg ontvang ek ook vriendelike diens by Valtrac,” vertel Dirk. “Hulle wil jou

Die AST/MATIC 450 se tande is nie gebuig soos mededingers s՚n nie. Nee, dit het hoeke wat kluite verder opbreek.

help. Dis nie net ՚n maatskappy nie, dit is mense-mense wat werklik belangstel in jou boerdery. Jy wil met hulle sake doen,” beklemtoon hy.

“Die diensondersteuning van Valtrac is fantasties. Hulle is altyd vriendelik en bereid om te help. As hulle nie iets dadelik beskikbaar het nie, maak hulle ՚n plan vir jou. Dit voel dat jy as die boer belangrik vir hulle is. Hulle verstaan ook dat hierdie skeurploeë werk in ՚n kritieke tyd voor planttyd as die vog dit toelaat, so hulle maak planne om jou in daardie tyd te akkommodeer.”

Dirk se naaste handelaar is Parys, maar Jaap is sy verkoopsverteenwoordiger in hierdie gebied. “Hierdie produkte word ingevoer vanaf Brasilië. Die Tatu-skeurploeë se hele konsep is anders as die ander skeurploeë wat vandag beskikbaar is. Dit is duursaam en gemaak van sterk materiaal om langlewendheid te verseker,” getuig Jaap.

“Ons vertrou hoe hierdie werktuie werk. Die unieke tandvorm, snyers voor elke tand en dan die swaar roller agter gee vir ons baie goeie bewerking. Ons trek nie net strepe nie,” lig hy uit. “Dit is hoekom Valtrac besluit het om dit in te voer en te versprei.”

Valtrac se diens en ondersteuning is baie belangrik vir die maatskappy, sê Jaap: “Ons is trots daarop om die beste diens te lewer en die beste toerusting te versprei.”

Om dit moontlik te maak, verseker Valtrac dat hulle aan die voorpunt van landboutegnolo gie bly deur die groot, jaarlikse landbouskoue regoor die wêreld by te woon. “Ons topbestuur gaan kyk na al die nuutste toerusting en probeer dit na Suid-Afrikaanse boere bring,” vertel Jaap.

Dirk glimlag: “Ek beveel definitief

Valtrac as maatskappy by boere aan. Hulle liefde vir boerdery loop net so sterk soos myne, hulle verskaf die beste werktuie en trekkers teen redelike pryse en onderdele is altyd beskikbaar. Hulle personeel vul nie net posisies nie, dit is mense wat kundig is en jou werklik kan en wil help.”

Knie-diep in die kluite: waar dié hoekige tande van die AST/MATIC deurgaan bly geen kluite agter nie.

Vind meer uit oor die reeks Tatu-werktuie wat Valtrac versprei, soos hierdie AST/MATICskeurploeë. Besoek hulle webtuiste by www.valtrac.co.za, of skakel (+27)86-182-5872

Soek jy vir die beste kwaliteit staal strukture?

Beskerm jou bates, vee en toerusting teen die weer MAAND

MAAND

WINSKOOP!

WINSKOOP!

15mx30mx4.5m Struktuur (net 5 beskikbaar)

R279 000.00 BTW Ingesluit

Master Structures spesialiseer in die vervaardiging en oprigting van enige grootte staal strukture regoor Suid Afrika.

15mx30mx4.5m R279 000.00

Pryse sluit die volgende in:

Oprigting | Alle Boute en Moere | 0.4mm Galv Dak

Pryse sluit die Oprigting | Alle

Aflewering word nie by prys ingesluit nie. Termes en voorwaardes geld.

Aflewering word Termes en voorwaardes

strukture?

Soek jy vir die beste kwaliteit staal

Raakvatter-vrou van Ripper Tillage Equipment het grond en landbou lief

deur Maryna Steyn

“Jou drome werk nie as jy dit nie tot uitvoer bring nie,” glimlag Christine Bouwer, besturende direkteur van Ripper Tillage Equipment. Sy werk reeds jare in landbou, ՚n bedryf wat sy van kindsbeen af reeds liefgehad het, maar eers heelwat later betree het.

“Ek het op ՚n plaas grootgeword waar my pa en oupa albei geboer het. Dit was altyd lekker om saam trekker te ry en te kyk wat my pa doen,” onthou sy. “Wat my baie geïnteresseer het, was die werktuie wat hy gebou het en wat dit aan die grond gedoen het. Ek het my hartspassie daar in die omgedolwe grond se reuk gekry.”

Haar pad het haar vrouwees help vorm

Nadat Christine gematrikuleer het, het sy by die SALVKOL aangesluit vir weermagopleiding. “Dit het my sterk gemaak,” glo sy. Daarna het sy haar studie in Kleinhandelbestuur in Johannesburg voltooi, maar na ՚n kort tydjie in die finansiële wêreld, het sy besluit om haar eie sake-onderneming te begin.

“Ek het ՚n boutique oopgemaak waar ek trourokke en matriekafskeidrokke gemaak het. Voordat ek my kon kry was ek vir tien jaar in mode-ontwerp.”

Toe die geleentheid homself voordoen om terug te trek plaas toe het sy en haar man dit met albei hande aangegryp. “My man kon ՚n werk in Welkom kry en toe ek dit hoor toe sê ek nou trek ons plaas toe!” lag Christine. “Ek het gedink ek gaan my pa by die werk help; koffie maak en fakture skryf. Maar op die eerste dag gee hy my sy foon en sê: ‘Hierso! Antwoord.’

“Ek moes met die intreeslag vinnig leer omdat baie boere vrae gevra het waarvan ek aanvanklik niks geweet

het nie.

“Ek leer nog elke dag. Ek is ՚n nuuskierige mens, so ek wil weet hoe ՚n ding werk. Daarvoor is ek baie dankbaar, want dit is bevredigend om elke dag iets te leer; dit laat my lewendig voel.”

Tien jaar saam met Ripper Tillage Equipment van krag tot krag

“Ek mis nie mode-ontwerp nie, al vra mense my dikwels, want hierdie werk is wat ek wil doen tot ek doodgaan!” erken Christine. 2023 is ook die tiende jaar wat sy deel van die Ripper Tillage Equipment-span is.

Hierdie maatskappy is ՚n bekende naam in grondvoorbereidingstoerusting en onder Christine se leiding gaan dit van krag tot krag. Gedurende 2022 het hulle agentskapregte by Cerealis Precision, ՚n leier in Suid-Afrikaanse presisieboerderytoerusting, gekry. Dit het ՚n leemte wat die Ripper Tillage Equipment span gevoel het perfek gevul sodat hulle meer kan toevoeg tot die oplossings wat hulle boere bied: Te danke aan Cerealis kan hulle nou ook planter-tegnologie aan boere beskikbaar stel. Cerealis bied verskeie oplossings soos presisieplantertoerusting, Weed-it, Y-drops, Drago-mielie- en Nardi-sonne-blomtafels.

Om in landbou te werk beteken nie net dat jy moet boer nie. Die landboubedryf bied meer fasette en vele geleenthede. Daarvan kan Christine getuig.

“My passie is om alles wat so bymekaar pas saam te voeg. Ons kan dan vir die boer die pasgemaakte pakkie toerusting gee wat hy of sy benodig,” verduidelik sy.

Vrouwees in landbou

Een van die eienskappe wat Christine glo haar as vrou help om in boere se behoeftes te voorsien, is omdat sy luister. “Vroue bring goeie luistervaardighede na die tafel. Ons het ook deursettingsvermoë en ՚n positiewe uitkyk. Dit is juis nodig in landbou wat lang ure verg, maar as jy toegewyd is, sal jy jou drome bereik”

Haar raad aan jongmense wat in landbou wil werk is om praktiese ondervinding op te doen. “Landbou het so ՚n wye verskeidenheid werksgeleenthede, want daar is ook ՚n verskaffersketting. Dit is belangrik om self agter te kom wat ՚n mens in die wye verskeidenheid poste kan bereik, want dit is radikaal anders as wat jy in die boeke leer. Maar wees ook nuuskierig,” sluit sy af.

Jy kan Cerealis se presisieboerdery-oplossings by Ripper Tillage Equipment kry. Skakel hulle by (+27)82-773-9297 of besoek hulle webwerf by www.rippertillage. co.za

Hierdie vrou se hande staan vir niks verkeerd nie! Of Christine Bouwer nou in die werkswinkel doenig raak of in die landerye sorg dat die werktuie reg ingestel is om die grond bewerk, sy gryp maklik in waar nodig.

Die vars reuk van omgekeerde grond lê Christine na aan die hart.

Tuks Landbou se jong dames hoopvol vir die toekoms van landbou

deur Bianca Henning

In vandag se dae kry 'n mens te doen met soveel voorslagvroue, plaasvroue, boervroue wie se hande vir niks verkeerd staan nie. Vroue wat weet van koeie melk, beeste dip, tweelingskapies die lewe inhelp, draadspan, trekker bestuur en wat met mening werk en woeker.

Ons het onlangs gaan inloer by ՚n paar van Tuks Landbou se damestudente. Hierdie dames is vol geesdrif oor die landboubedryf en sien uit daarna om binnekort die stadsliggies vir ՚n beroep in landbou te verruil.

Van ՚n baie jong ouderdom af het Anelie Joubert ՚n liefde vir diere. Haar droom was nog altyd om ՚n wildbewaarder te word, maar vroeg in haar hoërskoolloopbaan het sy besluit om eerder ՚n rigting in veekunde te volg. Anelie is tans ՚n meesterstudent in Veekunde by Tuks Landbou.

“Wat ek die meeste geniet van die landboubedryf, is die uiteenlopendheid daarvan. Een van my grootste liefdes is die natuur en om met diere te werk. Om te sien hoe iets van ՚n klein kalfie af groei tot ՚n volgroeide bees wat op die ou einde bydra tot voedselvoorsiening, is ongelooflik.

“Boerdery verg aanpasbaarheid, en ek dink ՚n mens kan werklik so baie leer by boere in vandag se dae om te moet aanpas by jou streek, jou klimaat en die ras waarmee jy boer,” vertel Anelie.

Sy sê: “Ek is baie opgewonde en positief om te sien dat vroue al hoe meer betrokke raak in die landboubedryf - 70% van ons finalejaarsgroep was damestudente, so ՚n mens kan werklik sien dat die belangstelling onder dames in die bedryf ook toeneem.

“Ek is regtig opgewonde en passievol oor die bedryf en wat dit ook vir my en my beroep inhou. Ek voltooi op die oomblik my meestersgraad in Dierevoeding en hoop regtig om in die nabye toekoms ՚n groot bydrae en impak in die bedryf te maak,” voeg Anelie by.

“Landbou is kardinaal. As ek dink aan ՚n wêreld sonder landbou, gaan baie dinge tot niet gaan soos werksgeleenthede, voedselsekuriteit en meer. Ek kan nie ՚n wêreld sonder landbou indink nie!” sê Anelie ter opsomming.

Lana Strydom, ՚n derdejaarVeekundestudent by Tuks Landbou, vertel dat haar grootste hoogtepunt

van kindsbeen af is om saam met haar pa te boer. Van vroegoggend tot laataand boer is ՚n groot hoogtepunt van haar vakansies.

Toe Lana ՚n loopbaanbesluit moes neem het sy eendag met ՚n ouer oom gesels wat vir haar gevra het, wat doen jy in jou vakansies en in jou vrye tyd, waarna sy geweet het dat sy gelukkig sou wees as sy kan boer vir die res van haar lewe.

“Die landbou- en boeregemeenskap is regtig merkwaardig; die saamstaan en kameraadskap van ՚n boeregemeenskap kry ՚n mens nie sommer elders nie. Almal in die landboubedryf het ՚n gemeenskaplike doel en drif,” vertel Lana.

Lana stel meer belang in vee as in saaiboerdery. Sy vertel dat sy onlangs ook ՚n belangstelling in landbou-ekonomie ontwikkel het.

Wanneer Lana gevra word oor die rol van vroue in die bedryf, antwoord sy: “Ek dink nie die bedryf kan opgedeel

word in mans en vroue se onderskeidelike rolle nie. Elke indiwidu het sy sterk- en swakpunte en dit hang van jou af of jy gaan floreer en ՚n sukses maak van dit wat jy aanpak.”

Lana ag haar pa as haar rolmodel en iemand na wie sy opkyk. Sy vertel: “My pa is vir my so ՚n goeie voorbeeld van aanhou, aanhou, maak nie saak hoe moeilik dit raak nie. Hy het my ook geleer dat geloof in jou boerdery uiters belangrik is.”

Lana sien haarself in die volgende paar jaar ver van die stad af: “Dalk selfs terug plaas toe; ek sal nie omgee nie,” voeg sy by. Sy glo en vertrou

Anelie Joubert, meesterstudent in Veekunde.

Lana Strydom, derdejaarVeekundestudent.

ook dat sy uiteindelik sal beland in die bedryf waar sy moet wees, en sy wil graag ՚n bydrae in die bedryf lewer hoe en waar sy ook al kan. “Landbou is definitief ons almal se toekoms,” sluit Lana af.

Sanja Schaap vertel dat sy nog altyd geïnteresseerd was in die landboubedryf en van kleintyd af was dit ՚n hoogtepunt vir haar om by haar oupa en ouma te gaan kuier op die plaas naby Settlers op die Springbokvlakte. Hier het sy geleer van trekker bestuur, saam in die stroper ry en vroegoggend eiers uithaal.

Sanja is ՚n meestergraadstudent in Produksiefisiologie en Produkgehalte by Tuks Landbou. Sanja doen tans haar studiefokus op rooibokvleisproduksie.

“Ek dink dit is belangrik om mense bewus te maak van die waarde wat daar in wildsvleis is en ook dat daar ՚n geleentheid in die mark is om kommersieel te produseer,” meen sy.

Sanja sê dit is belangrik dat dames van ՚n jong ouderdom af blootgestel word aan die landboubedryf sou hulle ՚n beroep daarin wou najaag.

te help. Nadat Monét nie keuring vir veeartsenykunde gekry het nie, het dit haar nie teruggehou om steeds haar droom en liefde na te jaag nie.

“Ek is baie geïnteresseerd in verskillende grootveerasse, hulle funksionaliteit en aanpasbaarheid by verskillende omgewings en klimate, en hoe hulle vleisproduksie daardeur beïnvloed word,” vertel Monét.

Sy voeg by: “Ek dink ՚n groot ding wat ek nou al van die bedryf geleer het, is dat dit baie onvoorspelbaar is en ՚n bedryf met baie risiko’s. Die landboubedryf leer jou om op jou voete kan dink, om planne te maak, met oplossings te kom en aan te pas. Dit verg harde werk, maar alles die moeite werd!

“Vroue in die landbousektor is nie ՚n vreemde neiging nie. Dit is duidelik sigbaar aan hoe ek en mede-damestudente aanvaar word en nie snaaks aangekyk word nie. Hoewel die toekoms bietjie onvoorspelbaar is, hoop ek om in die nabye toekoms ՚n impak

in landbougemeenskappe te maak; nie net groot gemeenskappe nie, maar ook kleiner gemeenskappe, om dit wat ek geleer het te gebruik om boere te help en hulle te adviseer in terme van optimalisering van vleisproduksie – van genetika tot kruisteling en volhoubare grootveeboerderypraktyke.”

“Ek dink min mense besef dat landbou die primêre produksie is van die pap, spek en eiers wat jy soggens eet, tot die klere wat jy dra. Sonder landbou sal die mensdom nie kan oorleef nie,” sluit Monét af.

Case IH is toegewyd daartoe om jong, opkomende studente van albei geslagte te bemoedig en aan hulle te wys watter geleenthede daar vir hulle in die sektor beskikbaar is. Case IH is aktief betrokke by Tuks Landbou en ondersteun die landboustudente deur hulle te bemagtig en bloot te stel aan die landboubedryf buite net hulle studiegidse en kampus. As landbou in jou bloed is, moenie dat iets jou daarvan weerhou om jou liefde na te streef nie!

“Landbou is 'n baie belangrike en volhoubare bedryf. Ek dink die toekoms in landbou hou soveel meer in as wat ons besef. Ek moedig enige jong dame wat hierdie bedryf wil betree aan om dit te doen. Daar is ՚n toekoms vir vroue in die bedryf, en ek is baie opgewonde oor wat die toekoms inhou,” sluit Sanja af.

Monét Kleynhans is ՚n derdejaarVeekundestudent by Tuks Landbou. Monét se droom is om mense en diere

Die dinamiese jong damestudente van Tuks Landbou: Monét Kleynhans, Lana Strydom, Sanja Schaap en Anelie Joubert.

Monét Kleynhans, derdejaarVeekundestudent.

Sanja Schaap, meesterstudent in Veekunde.

Mamre Boerdery:

Geesdriftige vroueskaapboer se kundigheid wêreldwyd gesog

As dit iemand se leuse is om elke dag voluit met geesdrif te leef, en haar hart se punt is s kape, kan jy maar weet dat sy voluit oplo ssings gaan soek om haar skape en haar kontantvloei gelukkig te hou.

Dr Karin Wessels van Mamre in die Frankfort-distrik in die Oos-Vrystaat is so 'n iemand. Sy pas daagliks haar kennis van verpleging en veral verloskunde toe in haar en haar man Manie se intensiewe skaapboerdery.

So suksesvol is sy dat tot 500 boere op ՚n keer boeredae op die plaas kom bywoon. Hulle skaapskole van drie dae lank word landwyd en elders in die wêreld aangebied, en skaapboere wêreldwyd neem aan hulle aanlynwebinare deel.

Karin is in Rustenburg in Wes-Transvaal (Noordwes) gebore. Sy het aan die Hoër Volkskool Potchefstroom matrikuleer voordat sy by die destydse Randse Afrikaanse Universiteit (vandag Johannesburg Universiteit) verpleegkunde (B. Cur) gaan studeer het.

Sy het Manie, wat Bedryfsielkunde studeer het, op universiteit ontmoet en hulle is aan die einde van haar derde jaar getroud.

Na voltooiing van haar basiese kwalifikasie het sy in die kraamsaal by Flora Kliniek begin werk e n terselfdertyd begin met nagraadse studies om ՚n M. Cur en D. Cur in Ve rloskunde en Neo-natologie te verwerf.

Daarna was sy betrokke by die

ontwikkeling en oopmaak van twee kraamafdelings, asook die neonatale intensiewe sorgeenheid by Linmed Hospitaal in Benoni en die Sunninghill Hospitaal in Sandton, waar sy ook twaalf jaar lank die eenheidsbestuurder van die afdelings was.

“Gedurende die studie en werk het ek baie geleer en vandag gebruik ek nog daardie kennis en kundigheid op die plaas. Nou werk ek met diere, maar dit is nie eintlik anders nie, en ek geniet elke oomblik terdeë!”

Sy en Manie was ondanks hulle voltydse beroepe deurentyd op die plaas doenig waar sy pa al die jare met skape geboer het. “Manie het grootgeword

op die plaas waar ons vandag boer. Sy pa was ՚n skaapboer in murg en been en Manie het moflammers bottel gegee toe hy nog in doeke was,” vertel sy.

Kontantvloei

Na 25 jaar in die stad en op die plaas as deeltydse boere het hulle besluit om voltyds plaas toe te gaan waar hulle vandag met beeste, skape en Nooitgedachter-perde boer.

Karin sê: “Ons is bevoorreg om in die Hoëveld te kan woon en onwillekeurig dink ek aan Toon van der Heever se gedig: ‘In die Hoëveld, waar dit oop is en die hemel wyd daarbo, waar kuddes waaigras huppel oor die veld, waar ՚n mens nog vry kan asemhaal en aan ՚n God kan glo’. Op Mamre is ons bevoorreg om te kan woon, werk en droom.”

In die stad was sy gewoond daaraan om elke maand ՚n salaris te verdien sodat sy haar finansiële verp ligtinge kon nakom; die eerste uitdaging wat sy op die plaas ervaar het was kontantvloei.

“Toe ons plaas toe kom, was daar net een of twee keer per jaar ՚n inkomste en dit was vir my baie moeilik om daarby aan te pas,” vertel sy.

“Nadat ek ՚n kursus by wyle dr Jasper Coetzee, die bekende skaapkundige, bygewoon het en waar die saadjie van lamhokkies by my geplant is, het ek huis toe g ekom met baie planne. Ek het nie op ՚n plaas grootgeword nie, en daarom was daar nie beperkinge in my verwysingsraamwerk ten opsigte van wat ՚n skaapooi kan doen nie!”

Ooie wat in die tradisionele skaapboerderyopset een of twee keer per jaar in ՚n 12 maande-stelsel lam, het nie by haar kontantvloeiplanne ingepas nie.

“Dit was duidelik dat ek met minder ooie meer lammers moes kry, en dan moes daar ook elke maand lammers gebore word sodat ek elke maand ՚n inkomste kan kry. Ek het ook besef dat ՚n nuwe stelsel sou verg dat die ooie op

Naas skape en beeste boer Manie en Karin Wessels ook met Nooitgedachter-perde. (Foto: Verskaf).

Dr Karin Wessels staan by terwyl Halord Mikeyasi die geskeerde skape uit die skeerhok laat. Wol lewer ՚n bykomende bydrae tot kontantvloei. (Foto: Verskaf).

՚n Groep veeartse uit die MiddeOoste saam met Eddy Metha van die dieregesondheidsgroep, Ashkan, het Mamre in 2022 besoek. (Foto: Verskaf).

՚n versnelde stelsel lam, naamlik elke agt maande, sodat ek met dieselfde ooie meer lamtye kan kry.”

Sy het besluit om die nuwe stelsel op die proef te stel. “Ek het met ՚n klein groepie ooitjies wat Manie vir my gekoop het, begin om my idee van die agt maande-stelsel vir deurlopende aanwas te begin toepas. Ek het baie gou agtergekom dat dit nie so eenvoudig is nie ...”

Toe sy by die derde groepie ooitjies kom wat vir sinkronisasie voorberei moes word sodat hulle gelyktydig lam, het sy vergeet om die vorige groep se lammers te speen. “Ek het besef ek het ՚n ander stelsel nodig om boek te hou van hierdie eenvoudige beginsel, maar baie komplekse stelsel.”

Sy het haar dilemma met Manie gedeel en met sy agtergrond in die beginsels van projekbestuur, het hy voorgestel dat sy daardie beginsels op haar lamstelsel toepas. “Die projekplan berus op die ooi se fisiologiese stadiums en kan nie verander word nie, sy is so geskape!”

En so is die Mamre Intensiewe Lamstelsel of MILS-projekplan gebore. Met hierdie projekplan kon sy haar ooie in agt groepe opdeel en hulle maand vir maand sinkroniseer om elke maand te lam sodat sy elke maand lammers het om te bemark.

Sinkronisasie is die sleutel “Tegnologie is baie belangrik om jou beplanning 100% vlot te laat verloop en dit is hoekom die stelsel deur sinkronisasie gedryf word.”

Met sinkronisasie word Zoetis se CIDR (intravaginale toestel vir teelprogrambeheer in skape en bokke) gebruik wat op ՚n sekere dag in die vagina van elke

Karin gebruik daagliks die kennis en ervaring wat sy as verpleegkundige opgedoen het in die boerdery. (Foto: Verskaf).

ooi in die groep gesit word. Veertien dae later word die CIDR’s getrek en die ooie word die voorgeskrewe dosis DMS (Dragtigemerrieserum) gespuit, wat dan verseker dat die ooie binne 36 uur almal gelyktydig op hitte kom.

Met hierdie stelsel kan ramme gebruik word in ՚n verhouding van vyf ooie per ram. ՚n Mens kan ook kunsmatige inseminasie op die ooie doen. Nog ՚n opsie is om die veearts te kry om die ooie laparoskopies te insemineer waarvoor gevriesde en vars semen gebruik word en dus geen ramme op die plaas nodig is nie.

Gesinkroniseerde lamtyd

Nog ՚n voordeel van sinkronisasie is dat die ooie almal binne vyf tot sewe dae lam. “Jy weet presies wanneer hulle gaan lam en jy kan beplan om verliese te voorkom. Die ooie lam in hokkies in ՚n toegemaakte lamskuur om die

Karin en Morris Josaya by die pasgebore vul, Mamre Adel. (Foto: Verskaf).

ooie en lammers teen die elemente te beskerm, wat tot ՚n hoër lampersentasie lei.”

՚n Ooi wat haar plek op Mamre verdien moet vyf lammers in twee jaar lewer, met ander woorde drie lamtye oor ՚n tydperk van twee jaar. “Ons diskrimineer nie teen ՚n enkeling nie, mits die ooi vyf lammers in twee jaar lewer teen watter tempo sy dit ook al doen.”

Groepe van tot 500 boere op ՚n keer woon die boeredae op Mamre by om by Karin te leer oor skaapboerdery. (Foto: Verskaf).

Karin verduidelik: “՚n Ooi in die stelsel kan die eerste lamtyd ՚n enkeling kry, die tweede lamtyd ՚n tweeling en derde lamtyd weer ՚n tweeling, wat op

Hier word vanaf 2010 met ՚n lamhokstelsel gewerk en die ooie is gewoond daaraan. Ooie met lammers is egter baie kwaai, wat ՚n teken van goeie moederskap is. (Foto: Verskaf).

het toe met die skaapskole begin wat oor drie dae gestrek het en wat deur die land aangebied is.”

Daar word steeds boeredae op Mamre en oral in die land aangebied.

“Skape het ons die hele wêreld vol

vyf lammers te staan kom. Wanneer ՚n ooi ՚n drieling kry, kan sy die volgende twee lamtye net ՚n enkeling kry dan is dit ook vyf lammers. Daar is ooie wat voortdurend ses of sewe lammers in twee jaar gee. Ons pas hulle baie mooi op!”

Met die gebruik van lamhokkies en klein kampies waar die ooi en haar lammers tot met speen op 56 dae gehou word, is die roofdierfaktor die afgelope dertien jaar heeltemal uitgeskakel.

“Ons is nou al van 2010 af besig

Die skape waarmee die Wesselse boer is hulle eie Mamre-genetika, geteel uit vrugbare Dormerskape, wat enige maand kan lam, wat lammers gee wat baie vinnig groei en op 15 weke (45 tot 55 kg) geslag kan word. (Foto: Verskaf).

Mamre se lampersentasie is tussen 150% en 190% per siklus en tussen 225% en 285% per jaar. Die verskil kom in by groepe met meer jong ooitjies en die tyd van die jaar. (Foto: Verskaf).

met die stelsel en al ons ooie lam op ՚n agt-maande-stelsel, wat goed is vir kontantvloei.”

Boeredae en skaapskole Nadat ’n artikel in Landbouweekblad se Boereplanne in 2013 verskyn het, het talle boere Karin en Manie oor die stelsel genader.

“Die boere wou kom kyk hoe die stelsel in die praktyk werk en ons het begin om maandeliks boeredae te hou. Ons het die stelsel verduidelik en vir hulle die kampies en lamhokkies gewys.”

Die boeredae se gewildheid het so toegeneem dat hulle naderhand meer as 500 boere op ՚n keer tydens ՚n boeredag op die plaas gehad het. “Ons

gevat. Ons het kursusse gaan aanbied in Sjina, Argentinië, Botswana, Rusland, die Oekraine en Zambië, terwyl skaapboere van oral in die wêreld deelneem aan ons aanlyn-webinare.”

Wat is die merkwaardige vrou se dryfkrag om sinvolle oplossings vir skaapboere se universele probleme te vind? “My lewensfilosofie is om elke dag voluit met geesdrif te leef!”

Vir meer inligting kontak dr Karin Wessels by (+27)82-854-1491.

՚n Veearts, dr D'Wall Hauptfleisch, insemineer 'n groep ooie laparoskopies. (Foto: Verskaf).

Karin en Manie boer met Veldmaster-beeste, ՚n samestelling van Afrikabeesrasse wat vrugbaar en gehard is met ՚n klein- tot mediumraam. (Foto: Verskaf).

Dr Erna Blancquaert is onlangs aangewys as een van vier vlagdraers vir die Suid-Afrikaanse wynbedryf. Die vier uitnemende indiwidue in die wynbedryf is in Februarie tydens die jaarlikse wynoesherdenkingsgeleentheid op Groot Constantia in Kaapstad, die eerste wynplaas in die land, vereer as rigtingwysers vir toekomstige geslagte.

Erna is in die Paarl gebore en het daar grootgeword. Sy was in William Lloyd Primêr en het aan Klein Nederburg Sekondêr gematrikuleer. Sy en Maarten is twaalf jaar getroud en hulle het ՚n agtjarige seun, Josh. Sy woon in Stellenbosch en is voltydse dosent en navorser in Wingerdkunde aan die Universiteit van

Vrou wys staal in wynbedryf

Stellenbosch, sowel as nagraadse toesighouer vir Meesters- en PhD-studente in wingerd en wynkunde, asook volhoubare landbou en biotegnologie.

Nuuskierigheid

“Ek het uit nuuskierigheid by die wynbedryf betrokke geraak,” vertel Erna. Met wiskunde en wetenskap op skool het sy ՚n ander loopbaan, soos medies, oorweeg, maar het uiteindelik vir ՚n B.Sc (Agric) in Wingerd-en Wynkunde aan die Universiteit van Stellenbosch ingeskryf.

“Na die voltooiing van my B.Sc het die wingerdgogga my nog meer gebyt en ek het ingeskryf vir ՚n M.Sc (Agric) Wingerdkunde. Ek het die soeke na antwoorde vir probleme in die bedryf

deur Tisha Steyn

Druiwekorrels word met wol gemerk vir makliker meting in die wingerd.

Die navorsing wat Erna Blancquaert se groep doen hou voordeel in vir die ganse wynbedryf, nie net in SuidAfrika nie, maar ook in België en Sjina, die ander twee jong wynboulande.

Dr Erna Blancquaert in 'n wingerd in Mendoza, Argentinië.

Die ster van die oomblik: Dr Erna Blancquaert lig 'n glasie op die loon van haar harde werk en toewyding tydens die wynoesherdenkingsgeleentheid in Februarie 2023.

geniet en besluit om ՚n Ph.D (Agric) in Wingerdkunde aan te pak.”

Versit grense van boer wees “Landbou is vir baie mense ՚n onaantreklike loopbaan,” sê Erna. “Die opvatting is dat jy net boer wanneer jy in die bloedige Afrikason staan en sweet. Dis vir my baie belangrik om mense se lewens aan te raak deur hulle daarvan bewus te maak dat daar ook baie ander loopbane in landbou is. Landbou is ʼn wetenskap en by Stellenbosch Universiteit lei ons die volgende generasie op om só te kan boer.”

Haar opleiding en kwalifikasies help haar om die plaaslike en internasionale wynbedryf se probleme te help oplos. “Dit stel my en my span navorsers in staat om die bevindinge van ons navorsing met wynboere te deel sodat hulle ingeligte besluite oor produksie kan neem.”

՚n Vereiste van die onlangse toekenning was dat sy nuwe idees, tegnologie en metodes moes ontwikkel, in werking stel en vestig. “Ek het met ՚n Fulbrightbeurs aan die Washington State Universiteit studeer waar ek nuwe tegnieke

geleer het wat ek in Suid-Afrika toegepas het. My navorsingsgroep gebruik dit steeds en nuwe idees word voortdurend deur my navorsing geformuleer.”

Een van die projekte waarop die groep tans fokus is om die impak van seewierekstrak van die Ecklonia maxima-spesie, wat slegs in die Atlantiese Oseaan aan die Kaapse kus voorkom, te toets op Cabernet Sauvignon. Die doel is om vas te stel of die seewier die wingerd se weerstand teen siektes kan verhoog, asook die druif- en wynsamestellings kan verbeter.

“Baie wynboere is skepties oor die aanwending van seewier op wyndruiwe omdat dit meestal op tafeldruiwe gebruik word,” verduidelik sy. Die seewier word aangewend op drie groeistadiums naamlik blom, ertjiekorrel en by deurslaan. Dit word toegedien op die blare omdat dit só makliker opneembaar is.

Erna se groep nagraadse studente werk tans aan ՚n projek om te bepaal watter invloed ՚n spesifieke seewier op weerstandigheid teen siektes in wingerde het.

Internasionale rolspeler

Erna het ook internasionaal navorsingsprojekte met Sjina en België konseptualiseer met die doel om die gehalte van Chardonnay en Pinot Noir te definieer. “Omdat die twee kultivars die eerstes is om te bot, is hulle baie sensitief vir klimaatsverandering. Die jong botsels is tydens die eerste paar weke in September in Suid-Afrika uiters sensitief vir ryp, wat die oes nadelig kan beïnvloed.

“Die groter idee van die projek is die gebruik van sogenaamde “big data” –groot datastelle wat met modellering ontleed moet word – om gehalte in die onderskeie lande te definieer. Dit sal dié drie jongste wynboulande – Suid-Afrika, Sjina en België – help om in die toekoms sinvolle besluite te kan neem in terme van kultivarbeplanning en wynstyle. Daar is ՚n hele paar nuwe ontwikkelings wat ons binnekort sal onthul.”

Vrou van kleur

Die belangrikste opvatting wat sy tot voordeel van die bedryf verander het was om as ՚n vrou van kleur die bedryf te betree. “Dikwels wanneer ek by boere kom wat my nie ken nie dink hulle ek soek werk of het die verkeerde ingang gebruik!

“Dit ook lekker om klas te gee vir ՚n meer getransformeerde groep studente, eerder as om by ՚n klas in te stap wat reeds ՚n mening oor my gevorm het. Dis lekker om voor ՚n klas te staan waar van die studente soos ek lyk, want toe ek ՚n student was, was daar niemand

Erna deel die groot oomblik met haar man, Maarten, tydens die wynoesherdenkings-geleentheid op Groot Constantia vroeër vanjaar.

Wingerdkunde gaan nie net oor wynproe nie, maar dit is ook harde werk in die wingerd, want jy moet weet wat in die grond aangaan.

anders wat soos ek gelyk het nie!”

As dosent en navorser in wingerdkunde is dit vir haar belangrik om alles in haar vermoë te doen om Suid-Afrika op die voorpunt van navorsing oor haar vakgebied te kry. “My fokus is om antwoorde wat globaal geld vir die probleme in die bedryf te vind. Dit kan slegs gedoen word deur meer wingerdkundiges op te lei vir die land. Daar is tans ʼn oorvloed wynmakers, maar min wingerdkundiges. Ek wil veral ՚n liefde en passie vir wingerdkunde onder die volgende generasie te bewerkstellig.”

՚n Opdraande stryd

Om as eerste vrou van kleur wat ՚n doktorsgraad in wingerdkunde in SuidAfrika te behaal, was nie ՚n maklike paadjie om te stap nie.

“Die uitdagings is steeds daar en dit word nie minder nie. Ek moet myself voortdurend bewys en die passiewe aggressie wat ek ondervind hanteer. Die hekkies wat ek moet oorkom is die moeilikste en ek moet hard werk om iets te bereik en erkenning daarvoor te kry. Alles wat ek doen word bevraagteken, of ek word daarvan beskuldig dat ek nie opreg is nie, maar my bedoelings is suiwer.

“Ek kan nie mense se persepsies oor my verander nie, maar ek kan beheer hoe ek daarop reageer. Ek het lankal besluit om hierdie energie eerder opbouend aan te wend deur die jonger geslag te help om dit te hanteer.”

Sagtevrugte-ontwikkelingstrust

As leier in die bedryf is Erna by ver-

skillende strukture, soos onder meer die sagtevrugtebedryf se ontwikkelingstrust, betrokke. Sy verduidelik so: “Landbou bestaan uit verskillende dimensies – van die veld tot die verbruiker. Daarom moet elke aspek op ʼn spesifieke tyd gebeur.

“As een van die trustees van die Sagtevrugtetrust wat deur die nasionale minister aangestel is, leer ek ook meer oor ander produkte en nie net van wyn- en tafeldruiwe nie. Op hierdie manier kan ek ook bydra tot die kennispoel van ander kommoditeite in die landbou.

“Volhoubaarheid bestaan uit drie pilare – ook bekend as die drie P’s in Engels: Planet, People, Profit – planeet, mense en wins. Dit is van kardinale belang dat al die drie aspekte in balans is om volhoubare ontwikkeling vir enige produsent te verseker.”

Wynmeester in wording

Sy studeer tans om ʼn internasionale wynmeester te word. “Die Master of

Wine-kursus is een van die moeilikste goed wat ek nog ooit gedoen het, maar wat nie doodmaak nie, maak sterker ...

”Ek is nog nie heeltemal daar nie, maar ek werk in daardie rigting,” sê sy. “Daar is tans net 420 wynmeesters wêreldwyd en dié kwalifikasie stel jou in staat om enige wyn van enige plek in die wêreld te identifiseer en die kwaliteit te bepaal. Om ʼn internasionale wynmeester te wees, moet jy deur net die wyn te proe in staat wees om te sê watter kultivar dit is, waar dit verbou is, die gehalte daarvan, die ouderdom, die styl en die tegnieke wat gebruik is tydens die produksie, asook die verkoopswaarde daarvan.”

Dr Erna Blancquaert met van haar nagraadse studente.

Vir meer inligting kontak vir dr Erna Blancquaert by ewitbooi@ sun.ac.za

Broer en suster put waarde uit turksvyplante

Die nederige turksvy het ՚n besondere band tussen ՚n broer en suster en tussen landbou en die skoonheidswêreld geskep.

Bianca en Abel Grobbelaar het op die plaas Wolweplaat in die Luckhoffomgewing in die Suid-Vrystaat grootgeword.

“Ons Grobbelaars is sterk gewortel in landbou,” vertel Bianca, wat in 2018 met Duran Alberts getroud is. “Ons het sterk waardes en is trots op ons herkoms.”

Albei het aan die Hoër Landbouskool Jacobsdal matrikuleer voor Abel B. Agric in Gemengde Boerdery aan die

Universiteit van die Vrystaat (UOVS) in Bloemfontein gaan studeer het. Aanvanklik het Bianca ook landbou as studierigting oorweeg, maar uiteindelik Drama en Teaterkunde by UOVS gaan studeer waar veral grimeerkuns haar aandag getrek het. Sy het in 2017 haar eie klein skoonheidspraktyk in ՚n klein kamertjie in Oos-Londen begin. Vandag bedryf sy Beautiful by Bea Welstandsentrum vanuit haar eie perseel waar sy en ՚n span skoonheidsterapeute fokus op velsorg.

Dit is waar die boerdery ՚n belangrike rol speel.

Die Turksvy-verbinding “Boerdery was nog altyd in my bloed en ek het van kleins af saam met my pa Roelf geboer,” vertel Abel. Hy en sy vrou Wanda woon op Wolweplaat waar hy mielies en koring plant en met wild, beeste en skape boer.

Hy het as student turksvye as wintervoer vir die wild en vee aangeplant en lewer self die turksvypitte vir die olie. Die mark vereis egter meer as wat hulle self kan lewer en hulle koop nog aan van ander plase wat aan hulle streng standaarde voldoen.

Abel verskaf die turksvypitte waaruit

Twee turksvykultivars wat nie gelyk ryp word nie, is aangeplant vir die blaaie, maar ook vir die vrugte wat verwerk en ten volle benut word. Die vrugte van die turksvye word einde Februarie, begin Maart ryp.

Die turksvypitte word op siwwe in die son gedroog voordat die olie deur middel van ՚n koueparsmetode onttrek word.

deur Tisha Steyn

die kosbare olie gepars word wat Bianca se vlagskipproduk is en hy is ՚n vennoot in Petrichor Naturals.

“Tydens die Covid-19-pandemie in 2022 was my vrou baie siek en ons was in kwarantyn,” vertel Abel. “Dis toe dat ek begin wonder het wat ՚n mens met die turksvye kan doen sodat die vrugte nie verlore gaan nie: ՚n Boer hou nie van vermorsing nie.”

Die vrugte, wat maklik kneus, is nie geskik vir die varsproduktemark nie. Sy navorsing het getoon dat die hele plant hoë voedingswaarde het – van die blaaie wat hy oes en heel vir die wild en beeste voer of opkap vir die skape, tot die vrugte wat ՚n hoë suikerinhoud het, en die pitte waaruit olie gepars kan word.

“Abel het my op ՚n dag gebel en vertel van die turksvy-olie se besondere eienskappe,” vertel Bianca.

Haar eie navorsing het getoon dat die olie in suiwer vorm onder meer ryk is aan anti-oksidante en Vitamien E, wat helende eienskappe vir die vel het.

Petrichor Naturals

“Ek het jare gelede uitgevind die term petrichor verwys na die ‘reuk van grond na reën’, vertel Bianca. ”Ek het dit met my broer gedeel want die reuk laat my altyd na hom, my pa en die plaas verlang.”

En so het die naam Petrichor Naturals ontstaan: Net soos die broer en suster se noue band met die aarde en met mekaar, is die produk ՚n verbond tussen Abel se boerdery en Bianca se skoonheidsbedryf.

Turksvye die veeboer se spens “Turksvye is al die jare nog ՚n belangrike voerbron vir ՚n veeboer. Daar is nie ՚n ou plaasopstal waaraan ek kan dink sonder ՚n turksvybos nie, want in die winter is turksvye die diere se voerspens, dit was die oumense se koöperasie. Ons is in vandag se lewe baie gerieflik en gemaklik, ons gaan koop voer as dit nodig is. Die vorige geslagte het nie daardie luukshede gehad nie; hulle het gebruik wat tot hulle beskikking was, soos turksvyblare.

Dit is vandag nog ՚n uitstekende voer; ek dink net ons het bederf geraak met die aankoop van voer,” vertel Abel.

Twee turksvykultivars, naamlik Meyer en Morado, word aangeplant sodat nie al die vrugte gelyk ryp word nie.

Petrichor Naturals se pragtig verpakte turksvysaadolie is die duurste olie ter wêreld en dit is ՚n unieke produk wat deur ՚n broer en suster, Abel Grobbelaar en Bianca Alberts, ontwikkel is.

Agt ton vrugte is nodig vir 30 kg saad/pitte, waaruit net een liter olie gepars word.

Vasgevang in 'n foto is die verlede en die toekoms van Petrichor. Pa Roelf met Bianca en Abel se kinders klein Roelf en Lilly.

Die hele gesin van links: Abel Grobbelaar, ma Eureka, Wanda, Abel se vrou, pa Roelf, Bianca en Duran Alberts.

Abel Grobbelaar in sy turksvyboord op die familieplaas Wolweplaat in die Vrystaat.

Bianca Alberts, direkteur van Petrichor Naturals.

Turksvye plant maklik voort van blaaie wat afgesny en effens uitgedroog word voordat dit vroeg in Oktober, wanneer die gevaar van swartryp verby is, in die goedgedreineerde, sanderige grond van die Suid-Vrystaat aangeplant word. Die plante is nie kieskeurig, groei in enige grondtipe en het nie bykomende water nodig nie.

Al pes wat die plant aanval is cochineal (Dactylopius confuses), ՚n wasagtige plantluis wat net op sekere kaktusspesies voed. Abel verwyder besmette blaaie en enige ander kaktusspesies, soos litjieskaktus, wat op die plaas voorkom om verspreiding deur voëls te voorkom.

Die blaaie word afgesny en net so heel vir die wild en beeste gevoer. Vir die skape word dit op ՚n seiltjie neergesit en met ՚n graaf in blokkies gekap.

Die vrugte, wat einde Februarie, begin Maart ryp word, word met die hand geoes deur werkers in beskermende klere, met ՚n bril en dik rubberhandskoene wat teen die fyn dorinkies beskerm. Dit skep werksgeleenthede vir plaaslike mense; twintig mense kan sowat een hektaar per dag oes.

Agt ton vrugte is nodig vir 30 kg saad/pitte, waaruit een liter olie gepars word!

Parsproses

Abel het ՚n masjien gebou wat die skil, sap en pitte van die vrugte skei. Die skille word veevoer en die sap word soos melasse oor droë voer gegooi om die voedingswaarde te verhoog.

Die pitte word op siwwe in die son gedroog voordat dit in sakke na ՚n fabriek geneem word waar die olie met ՚n koueparsproses onttrek word.

Die koueparsproses verseker dat die

Die bedryf is baie arbeidsintensief want die vrugte word met die hand gepluk deur werkers wat beskermende klere en dik rubberhandskoene dra.

olie ՚n langer rakleeftyd het en geen vreemde reuke of galsterigheid ontwikkel nie.

Die olie word deur ՚n laboratorium getoets vir suiwerheid voordat dit verpak, verseël en van ՚n kode van herkoms voorsien word.

Die suiwer olie word na Oos-Londen vervoer waar dit in Petrichor Naturals se produkte gebruik word. Uiteindelik gaan niks van die turksvy verlore nie; selfs die houtagtige oorblyfsels van die pitte word as skropmiddel in die skoonheidsbedryf gebruik.

Spesiale verpakking

Volgens Bianca en Abel is baie moeite gedoen om ՚n stylvolle verpakking te ontwerp wat reg laat geskied aan die honderd present suiwer, goue, ryk olie met die neutagtige reuk van grond.

Bianca sê: “Turksvy-olie is die duurste ter wêreld en dit kan met reg die koningin van olies genoem word; en ՚n koningin moet in ՚n koets ry! Die proses en die produk is te waardevol om in sommer enige verpakking bemark te word.”

Wonderolie

Volgens Bianca is dit verrassend dat die nederige turksvy wat eintlik ՚n woestynkaktus is, sulke waardevolle olie kan lewer. “Wie sou dit nou kon dink? Mens kyk vas teen die vaalgroen blare en die dorings. Tog oorleef dit in die uiterste omstandighede en dra pragtige blomme. Dit is moeilik om te pluk en te skil en die droog van die pitte in die vars vrug is lastig. Tog verskaf die pitte, wat kurkdroog moet wees voordat dit gepars word, die suiwerste olie wat geen toevoegings nodig het om ՚n puik velsorgproduk te wees nie.”

Buiten die laboratorium-gewaarborgde hoë standaard van die onverdunde olie, is die doeltreffende gebruik daarvan deur persoonlike gevallestudies bevestig. “Die produk is geskik vir die gevorderde behandeling van selfs ernstige veltoestande, “ sê Bianca.

Die olie word ook gebruik as velsorgmiddel wat die elastisiteit van ՚n nor-

Die pitte word in ՚n spesiale masjien van die skille en sap geskei, gesondroog en in sakke na die fabriek vervoer waar die olie met behulp van ՚n koueparsmetode onttrek word.

male vel verbeter en dit jong en soepel laat lyk. Die natuurlike komponente is anti-inflammatories en dit help met pigmentasie. Dit behandel en voorkom verskeie ongewenste veltoestande.

“Dit is geskik vir enige veltipe en word suksesvol gebruik in die behandeling van aknee, ekseem, roos en selfs vir brandwonde en babas se brandboudjies.” Tot dusver kon nog geen allergiese reaksie waargeneem word nie.

Volgens Bianca word beplan om mettertyd nog produkte te ontwikkel. “Ons wil vroue aanmoedig om hulleself goed te versorg sodat hulle op hulle beste voel om te skyn vir almal rondom hulle.”

Die produkte kan aanlyn op die webtuiste bestel word of is beskikbaar by Beautiful by Bea Welstandsentrum in Oos-Londen. Petrichor is beskikbaar om in skoonheidsklinieke en in die groothandel verkoop te word. Aflewering in Suid-Afrika is gratis. Wanneer die produk na ander lande gestuur word sal daar versendingskoste bykom.

Kontak Petrichor Naturals by 065-7238-252 of info@ petrichornaturals.com.

Vir produkte, kontak Bianca Alberts by bianca@ petrichornaturals.com

Vir aankope van turksvye vir aanplantings, kontak Abel Grobbelaar by 082-431-8971 of abel@petrichornaturals. com. Besoek die webtuiste by www.petrichornaturals.com

Velspesialis Brenda Nell doen ՚n dermaplane-velbehandeling op Christine Langheim met Petrichorturksvy-olie.

deur Tisha Steyn

՚nJong vrou met ՚n diepgewortelde liefde vir landbou is besig om boere landwyd te help om hulle potensiaal te ontsluit.

“Ek was nog altyd lief vir boerdery,” sê Yolandi Kruger, wat op ՚n plaas buite Bloemfontein grootgeword het. Van Gr 1 tot matriek het sy President SteynSkool op Bainsvlei bygewoon, maar naweke en vakansies was sy op die plaas om alles van boerdery te leer.

Na skool is sy na die Universiteit van die Vrystaat in Bloemfontein. Sy het altyd geweet sy wil eendag ՚n beroep beoefen wat boerdery en sakebestuur insluit, maar het nie geweet hoe om die keuses te kombineer nie.

“Met die openingsdag van die Universiteit was ek en my ouers steeds onseker oor watter studierigting die regte keuse sou wees: Finansies of landbou? Dit was ՚n moeilike besluit!”

Uiteindelik het sy op B.Com Finansiële Bestuur besluit, met Landbouekonomie as ՚n ekstra vak om te kyk of sy daarvan hou. Dit was die perfekte keuse, en nadat sy haar graad behaal het, het sy ook ՚n honneurs in Landbouekonomie gedoen.

Daarna het sy by OVK op Ladybrand

as ՚n graanverkryger gewerk totdat sy die geleentheid gekry het om by Graan SA aan te sluit waar sy finansiële ontledings en sakeplanne vir boere opgestel het.

Terwyl sy by Graan SA gewerk het, het sy ՚n MBA aan die Universiteit verwerf. “As deel van my studie het ek navorsing gedoen oor die gebruik van tegnologie in landbou. Ek het dit baie geniet en dit het ՚n deur oopgemaak om binne Graan SA na ՚n nuwe afdeling as ՚n datawetenskaplike administreerder in Pretoria te skuif.”

Binne ՚n paar maande het sy begin huis toe verlang. “Ek wou terugkeer Vrystaat toe om nader aan my familie en die boeregemeenskap te wees – en was dit die begin van Dunamus Agri Advisory,” vertel sy.

“Dunamus is ՚n Griekse woord wat beteken ‘sterk krag, potensiaal of vermoë’ en ek wil daardeur kliënte help om hulle eie potensiaal te ontgin en hulle boerdery se volle krag te ontsluit.”

Dunamus Agri Advisory, wat in Bloemfontein gesetel is, is ՚n raadgewende maatskappy wat fokus op landbou-ekonomiese dienste. Dit sluit die ontleding van boerderye, hantering

van aansoeke om finansiering, strategiese beplanning en opleiding in.

Liefde vir landbou

Op 1 September 2016 het sy met die onderneming begin en so het haar grootworddroom om boerdery en sakebestuur te versoen, ՚n werklikheid geword.

“Ek het ՚n passie vir landbou en hou daarvan om met boere te werk. Ek kan hulle dalk niks leer van mielies plant, veeboerdery of meganisasie nie, maar ek kan ՚n verskil in die finansiële bestuur van hulle boerdery maak: Die kern van Dunamus Agri Advisory se werk is om produsente te help om hulle potensiaal te ontsluit.

“My vormingsjare op die plaas het ՚n diepgewortelde liefde vir boerdery en boerderygemeenskappe laat ontwikkel,” vertel sy. “Ek voel tuis wanneer ek met boere werk – ek verstaan die konteks omdat ek baie van die uitdagings self beleef het.

“Die meeste boere is gewoonlik uitstekend met die praktiese bestuur van boerdery en hulle kan goed organiseer en kommunikeer. Maar ՚n moderne boerdery bestaan uit soveel

Families wat floreer word behandel in die boerderykursus se handleiding.

Deelnemers aan die Boekhouding vir die Boervrou-werksessie wat in Burgersdorp in die Oos-Kaap gehou is.

՚n Boekhouding vir die Boervrou-werksessie is in Piketberg in die Wes-Kaap aangebied.

Deelnemers aan die Inleiding tot Graanbemarkingkursus wat in Taung in Noordwes Provinsie aangebied is.

Deelnemers aan die Inleiding tot Graanbemarkingkursus in Lanseria, Pretoria.

verskillende fasette dat een persoon nie altyd al die nodige vaardighede of kennis het om alles te laat floreer nie. Dit is waar Dunamus ՚n rol speel en help met die strategiese en geldelike aspekte – ons bring ՚n onafhanklike benadering en vars perspektief tafel toe.”

Uitdagings in landbou

“Ons leef in interessante tye waar daar nie ՚n tekort aan uitdagings is nie – jy hoef nie ver te soek om te sien hoe mense en sakeondernemings swaar trek nie,” sê sy.

Landbou is ook nie sonder uitdagings nie: Boerderye funksioneer in ՚n omgewing wat aan baie faktore waaroor die boer geen beheer het nie, blootgestel word.

“Dink maar aan natuurlike faktore soos reën, wind, hael, ryp en koue; ekonomiese faktore soos insetkoste, produkpryse, die verbruiker se koopkrag en toegang tot finansiering; die politiek en menslike faktore soos die mense wat saam met jou boer, jou werksmag, bure en die uitdagings van die breër landelike omgewing.”

Dié uitdagings kan ՚n boerdery maak of breek. “Boere is planmakers en as ՚n probleem opduik, maak hulle gou ՚n plan om dit op te los. Al het hulle nie beheer oor die eksterne faktore wat hulle boerdery beïnvloed nie, kan hulle gou daarop reageer indien hulle ՚n plan van aksie in plek het!”

Wat doen Dunamus Agri Advisory?

“Aanvanklik het ons kontantvloeibegrotings en aansoeke om finansiering

gedoen, maar vandag bied ons ՚n wye reeks dienste aan ons kliënte – boerdery benodig ՚n gesofistikeerde benadering en ons staan reg om daarmee te help.”

en die toepassing daarvan.

• Opleiding van jong, nuwe toetreders tot die landbousektor, asook gevestigde boere en boervroue.

Die Boekhouding vir die Boervrouwerksessie in Piketberg het groot belangstelling ontlok.

Dunamus Agri Advisory help met finansiële beplanning met die oog op ՚n sakeplan vir die volgende twee tot drie jaar. Die boerdery word strategies ontleed om geleenthede en sterkpunte uit te bou, en bedreigings en swakpunte doeltreffend te bestuur om volhoubare winsgewendheid te verseker. ՚n Strategiese sakeplan en opvolgplanne om lewensvatbare produksie-eenhede te verseker word in samewerking met al die betrokke rolspelers gedoen.

Dit sluit onder meer in:

• Strategiese ontleding van ՚n boerdery.

• Die opstel van sakeplanne vir die uitbreiding van die boerdery, herstrukturering van skuld, en die vasstel van norms waaraan die boerdery se prestasie gemeet kan word.

• Toepassing van die sakeplan word ondersteun met Xero® Rekeningkundige sagteware wat boekhouding met intydse ontleding en vertolking makliker maak.

Opleiding

Die kursusse wat aangebied word sluit in:

• Inleiding tot boerderybestuur en finansies

• Inleiding tot graanbemarking

• Families wat floreer in die familieboerdery

• Boekhouding vir die boervrou

Die kursusse, wat oor twee dae strek, en werksessie van ՚n dag lank word aanlyn en persoonlik aangebied. Daar is ook ondersteuningsgroepe op Facebook.

As deel van die Nalatenskapplan is ՚n lêer vir die veilige bewaring van die boerdery en familie se belangrike dokumentasie aan kursusgangers gegee.

• Lewensvatbaarheidstudies vir verskillende gewasse om te bepaal of dit winsgewend sal wees, en dit te vergelyk met ander vertakkings van die boerdery.

• Opvolgplanne vir ՚n familieboerdery en die bestuur van die toepassing daarvan.

• Hulpverlening met projekbeplanning

Besoek die webtuiste by http:// dunamus.co.za/ of vind meer uit oor die kursusse by https://courses.dunamus.co.za/

Besoek ook Dunamus Agri Advisory op Facebook, LinkedIn en Instagram.

You can’t call in sick when you have a nation to feed

If it were easy, everyone would do it – but that’s what sets you apart. Put your best bakkie forward every day with the Next-Gen Ford Ranger’s comfortable interior and new powertrains.

Put your Best Bakkie Forward every day in the Next-Gen Ford Ranger Single Cab.

Daughter, mother, wife, and farmer cultivates her dreams

There is no formula to farming, and when you are a female farmer, juggling motherhood and a full-time career, you understand that even more. Farming itself is challenging: It is not easy to generate an income as well as growing food, but as long as you have passion and perseverance, you will find a way.

That is true for Koketso Mofokeng, farmer from the Madibeng-district in Northwest, South Africa. “I was born and raised on a farm in De Wildt, near Brits,” she recalls. “I was raised by my grandmother who was a farm worker for 37 years.” This gave Koketso an understanding of the challenges lowincome families face and the dire need for both generating an income and producing food.

She started farming in 2018, growing produce on a small three-hectare plot. Today she is successfully farming on two farms: one based in Sonop, Kareepoort and another in Mooinooi, Elandskraal.

Through her farming operation, Diatla Tsheweu, she provides vegetables to big supermarket groups such as Boxer and Cassgro. Her business also serves as a space where students from the Tswane University of Technology can receive unpaid in-service training.

Passionate about farming since childhood

Koketso has been passionate about farming since childhood.

“Farming was a very big part of my childhood,” she explains. “My grandmother, Agnes Baloyi, and her sister, Sarah Baloyi, were both farm workers for a very long time. Both my parents were born on the farm where they met and fell in love. My uncles and mother never went to school. They started working on the farms when they were still young.”

Although Koketso worked as a photographer for a while after school, she ultimately turned back to agriculture. “My husband, Katiso, encouraged me to pursue my dream.” She launched her career as a farmer by completing an online course in agriculture.

The vegetable crops she grows include cabbage, bell peppers, green beans, and spinach.

Women bring something special to agriculture

Being a woman in a male dominated industry can be daunting, but being supported by your loved ones is a vital part of making it work. Just like Koketso, many female farmers are also mothers and wives who are traditionally responsible for taking care of the family.

“Balancing motherhood and working

on the farm full time can be challenging,” she admits. “I believe you need to have a supportive partner. My husband takes over when I cannot get to everything in the household which gives me space to focus on work.”

The same goes for being a wife. “My husband understands that I am a farmer as well as being his wife. He supports my decisions and my hectic work schedule.”

Over time, Koketso has found that you should not try to separate motherhood and farming, but rather combine

by Maryna Steyn

the two. “I involve everyone in the farm, including my kids.”

In her opinion, women bring something very special to agriculture. “Women do not only farm to feed their pockets, they also farm to feed the community.” She believes it is the caretaking abilities of women that make them successful in agriculture.

Koketso’s advice for other women working in agriculture, especially working mothers, are to give themselves some leeway. “You need to be patient with yourself.”

Preparing spinach to go to market. Diatla Tsheweu, Koketso Mofokeng’s farming enterprise, provides vegetables to local supermarkets.

Charity Ndlovu, Koketso Mofokeng’s Farm Manager, supervises students from TUT getting practical experience on the farm. Thuli, Tefo, Madisha, and Lerato are checking if the cabbages are ready to be harvested. Koketso shows off the excellent green beans grown on the farm.

Vroue-aarbeiboer pluk vrugte van sukses deur

Bianca Henning

Aarbeiboerdery verg moed, geduld, arbeid en baie deursettingsvermoë. Madelé Ferreira, vroueboer van Mooihoek-boerdery in die Gamtoosvallei in die Hankey-distrik, het met 5 000 aarbeiplantjies begin. Vandag is hulle een van die voorste verskaffers van aarbeie in Suid-Afrika. Geloof en toewyding voer dié boerdery tot groot hoogtes!

Van predikantsdogter tot boer “My pa is ՚n predikant, maar my oupa was boer, en dit is maar waar my liefde vir die boerdery gekweek is. Reeds sedert ek ՚n klein dogtertjie was, was my grootste droom om met ՚n boer te trou ... en toe word my droom so waar as vet waar. Ek is nou 32 jaar met my man (boer) Johan getroud,” vertel Madelé opgewonde.

“Ek het nog altyd die ambisie gehad om my eie volhoubare saak op die been te bring, maar nooit gedink dat ek eendag self sou boer nie,” voeg sy by.

“Ons boer op ՚n familieplaas wat al vir drie geslagte in die familie is. Die oorspronklike plaas van die boerdery is vanjaar honderd jaar in die familie.”

“Die lewe het maar ՚n paar wilde draaie met ons gemaak. My man en sy pa het aanvanklik met groente geboer. Johan het so bietjie met aarbeie geëksperimenteer, maar later nie meer kans gesien om met die aarbeie wat op kleinskaal verbou was aan te gaan nie,” deel sy.

Vasberade het Madelé ingespring voordat Johan die land omploeg. Vanaf die eerste 5 000 aarbeiplantjies in haar kwynende roostuin, tot een van die voorste verskaffers in Suid-Afrika, pluk sy vandag die vrugte van harde werk.

“Vandag trek ons so kort duskant eenmiljoen plantjies. Oor die jare heen het die saak gegroei van waar ons aan die munisipale mark begin lewer het tot waar ons vandag aan die groot kettingwinkelgroepe in die Oos-Kaap plaaslik verskaf, asook nasionaal en uitvoer na die Midde-Ooste,” vertel Madelé.

Om te boer met ’n tikkie geloof “Daar het ՚n behoefte vir ՚n plaaslike aarbeiprodusent in die Oos-Kaap ontstaan aangesien die naaste verskaffer

Mooihoek-boerdery is geleë in die pragtige Gamtoosvallei in die Hankey-distrik. Mooihoek-boerdery is nie net beperk tot hulle aarbeie nie, hulle het ook ՚n agri-toerismeafdeling en troulokaal.

300 km verder was. Ons het die gaping in die mark raakgesien en die geleentheid aangegryp. Ons is vandag baie dankbaar vir al die geleenthede wat oor ons pad gekom het, en dat ons oor die jare heen sulke goeie verhoudings met die kettinggroepe kon opbou, ten spyte van al die uitdagings. Dit is alles net genade van bo,” voeg Madelé by.

“Ek het my boerderytjie vanuit ՚n vierdeurmotorhuis begin en is vandag trots om te sê dat ons ՚n wêreldklas pakhuis het vanwaar alles bedryf word, en wat ook op HACCP-standaarde geskoei is,” sê sy.

Spinasie het oor die jare ook deel gevorm van Mooihoek-boerdery se produkte, sodat die boerdery vandag uit 75% aarbeiproduksie en 25% spinasieproduksie bestaan.

"Ons produseer ook spinasie wat verpak en voorsien word aan die ketingwinkelgroepe. Ons het 'n 25 Ha Agrico spilpunt waaronder die spinasie besproei word," sê Madelé.

Die Mooihoek-boerderyspan bestaan tans uit 110 permanente personeellede, en gedurende piekseisoentye stel hulle 180 tot 200 seisoenale personeellede aan.

’n Hoë-adrenalien uitdaging vir ’n hoë-energie vrou Aarbeie word vroeg soggens gepluk en direk daarna in ՚n ontvangskoelkamer

Aarbeie laat Madelé Ferreira blom!

Madelé en haar geesdriftige span.

gestoor, sodat die aarbeie so koud as moontlik verwerk en verpak kan word. Die pakhuis en koeltrokke se temperatuur moet dieselfde gehou word om gehalte en raklewe van die aarbeie te verseker.

“Die grootste uitdagings van die bedryf is na my mening die geweldige hoë insetkoste en die risiko’s wat ՚n mens in die gesig staar omdat ՚n aarbei nie ’n lang raklewe het nie. Aarbeiboerdery is eintlik niks anders as arbeidboerdery nie,” vertel Madelé skertsend.

Elke jaar word elke liewe plantjie vervang. “Al die plastiek, die druppers, en alles word opgetel – die grond word weer voorberei en jy begin alles weer van voor af,” verduidelik Madelé.

Die ergste droogtes tot kwaai vloede het Mooihoek-boerdery al behoorlik op sy knieë gehad. “Weerstoestande is ook ՚n baie groot uitdaging in ons omgewing, veral vir die aarbeiboerdery, en aarbeie hou glad nie van uiterstes nie!” sê Madelé.

“Dit bly ՚n hoë-adrenalienboerdery omdat alles vinnig moet gebeur. Genadiglik is ek geseënd met hoë energievlakke,” vertel Madelé laggend.

Madelé se passie en dryfkrag

“Ek is mal oor my boerdery. Ek het nog nie een oggend vieruur as my wekker afgaan dit verwens nie. Die geleentheid wat boerdery vir jou bied om vernuwend te wees, ՚n sinvolle bydrae te kan maak en my passie te kan uitleef is werklik ՚n voorreg,” sê Madelé.

“Boerdery leer jou passie, geloof en deursettingsvermoë. Die grootste genot vir my is om die aarbeiplantjies van begin tot eindproses te kweek, te plant, te versorg en te sien groei totdat jy die eindproduk op die rakke met

jou handelsmerk op sien. Dit is baie belonend,” vertel Madelé.

“Dit is vir my lekker om ՚n vrou in die bedryf te wees. Om ՚n gaping en geleenthede in die mark te kan sien en mense te bemagtig met jou kennis. Ek glo ՚n vrou se sesde sintuig is haar grootste mededingende voordeel,” voeg sy selfversekerd by.

“Ek kan baie opgewonde raak oor ՚n spuit, ՚n dis en ՚n trekker, net so opgewonde soos wat ek kan raak oor ՚n mooi mat en ՚n mooi rok,” voeg Madelé laggend by.

75% van Mooihoek Boerdery is onder drupbesproeiing van Agrico Jou variëteitkeuse en die versorging van jou plantjies is uiters belangrik. Waterbestuur is net so belangrik omdat aarbeie sensitief is vir te veel of te min water. Madelé gebruik Agrico se drupbesproeiingstelsel om seker te maak dat die plantjies presies die regte hoeveelheid water kry.

Die grond word met swart seile bedek om seker te maak dat die vog en voedingstowwe in die grond behoue bly en dat en ՚n gunstige mikro-klimaat ten alle tye gehandhaaf word.

“Ons het ՚n geoutomatiseerde PCdrupbesproeiingstelsel van Agrico wat onder die plastiekbedekking geïnstalleer is om die aarbeiplantjies water te gee. Die afgelope agt jaar se droogte het daartoe gelei dat ons waterbestuur tot op die fynste druppel beplan. Dit is ook juis waarom ons presisiebestuur inspan om te verseker dat geen plantjie te min of te veel water kry nie.

Die watertoediening word met die geoutomatiseerde stelsel gereguleer. Die water kry ook kunsmis by, so die aarbeie kry daagliks verrykte water.

“Ek doen self die kunsmisbeplanning, die regulering van die kunsmistoediening asook die spuitprogramme en chemiese toediening,” voeg Madelé by.

Madelé sê: “Omdat die aarbeie se waterbehoefte so wissel is dit nie genoeg om deurgaans dieselfde hoeveelheid water per plantjie toe te dien nie. Jou voete en oog moet fisies in die lande wees, maar ons kan werk op ongeveer 250 tot 500 ml water (gedurende hoogsomer) per dag per plantjie.”

“Ek stap al ongeveer twaalf jaar ՚n pad saam met Jaco Van Niekerk, die takbestuurder by Agrico Patensie. Hy is uitstekend in sy werk. Sy kundigheid en ongelooflike professionele diens en kennis vat regtig my boerdery vorentoe. Hy is só behulpsaam en geduldig, veral met my blonde oomblikke wat soms kop uitsteek,” vertel Madelé laggend.

“Diens, verhoudings, kundigheid, ondersteuning en om op hoogte te bly van die nuutste onwikkelinge is in vandag se tye vir boere baie belangrik, en dit is juis waarom ons van Agrico gebruik maak,” voeg sy by.

“Toe ons onlangs ons boorgat moes laat sak, ’n dam bou en pompe laat installeer, het hy vir ons ongelooflike goeie raad gegee en gehelp waar hy kon. Ons is baie dankbaar vir Agrico. Ons sien uit na die pad vorentoe saam met Jaco en die Agrico-span. En as ons ՚n bietjie meer water het, gaan dit nog lekkerder gaan!” vertel sy opgewonde.

Vir jou optimale besproeiingstelsel, gesels met Agrico. Op hulle webwerf, www.agrico.co.za, kan jy die kontakbesonderhede van jou naaste tak sien en meer lees oor al hulle

oplossings.

Behalwe vir die varsprodukte sluit Mooihoek se handelsmerk ook in ՚n gevriesde reeks (Mooihoek berries), gedroogde vrugte asook gekonsentreerde sappe.

Die geoutomatiseerde PCdrupbesproeiingstelsel van Agrico wat onder die plastiekbedekking geïnstalleer is om die aarbeiplantjies water te gee.

Female farmer proves: Breaking tradition can lead to excellence

by Tisha Steyn

Dr Liesel Foster is the youngest of four daughters. She grew up on the farm Quaggafontein just outside the southeastern Free State town of Zastron, where her family has been living since the late 1800s.

“I broke family tradition and went to high school at Hoërskool Zastron – my mother, sisters, aunts, and cousins all finished their schooling at an all-girls school in Bloemfontein!”

Horses kept her home

Her interest in horses and participation in endurance rides made it impractical for her to make the move to Bloemfontein.

Because of the proximity to the town, she was able to spend every afternoon and weekends on the farm. “As a kid I was always outside busy with the horses and in the vegetable garden. As I got older, I would sometimes join my father while he went about his daily farming tasks.”

When the time came to decide on a career, she was not sure what she wanted to study, so she decided to make the bold move to go and work on a farm in Australia, but that did not materialise.

“I could only leave in April, so I decided to wait the time out on the farm. But my father, Jack Human, and I had a disagreement, so I immaturely and stubbornly decided that I couldn’t last another three months on the farm.”

The only tertiary institution that would accept her after applying so late was Glen Agricultural College in Bloemfontein. “It was here that I came to realise that I actually loved learning about how to manage cattle and sheep farming enterprises, and all the variables that have an impact on them.”

She completed her Certificate in Agriculture at Glen Agricultural College and her Diploma in Agriculture at Potchefstroom Agricultural College. For her degree, Masters, and Ph.D, she attended the Central University of Technology in the Free State.

Farming

Once again breaking with tradition, Liesel returned to the family farm to farm alongside her father from 1999 until 2003. She has since farmed on her own and lives with sons, Jack (12) and William (8), the fifth generation, on the farm on the banks of the Orange River.

She farms with Drakensberger cattle and owns the Quaggafontein Drakensberger Stud, as well as Dohne-Meatmaster-cross sheep.

Research for her Ph.D was conducted from 2011 to 2014 on her family farm.

Theme for PhD

“There are many companies manufacturing lick supplements, each with their own agents giving information and advice about supplementation and claiming that their product is the best. Whose advice do you follow?”

Farmers are continually looking for means to increase production and profitability of their extensive livestock enterprises. They often focus only on measures that would increase production, as production is the profit equation component that directly affects income from the enterprise. Liesel says farmers also need to focus on cost management, another factor in the profit equation.

“Many reports have been published on the marked effect of supplementary feeding on animal reproduction and growth under extensive grazing conditions in certain areas. As a result, supplementary feeding has become a general practice in the South African livestock farming industry. “

The nutritive value of veld and, moreover, its ability to support animal production, as well as the role of supplementary feeding in promoting animal production, should be studied under realistic and practical grazing conditions.

“Needless to say, any input regarding supplementation should be positively reflected in animal performance and the increase in output must be economically justifiable. The purpose of this study was therefore to investigate the effect of three different levels of

lick supplementation on the production and profitability of a beef herd kept extensively on mixed veld.”

The study

The vegetation on the farm is typical of mixed veld with a grazing capacity of 5 to 7 ha/LSU.

A total of 150 Drakensberg cows were randomly allocated to three supplementary treatment groups. Supplementation levels were similar to levels recommended by animal nutritionists and typical of levels used under farming conditions.

Traits measured were calf birth weight, 100-day and weaning weights of calves, cow weight at weaning,

Dr Liesel Foster farms on Quaggafontein near Zastron in the Free State. Genadeberg is in the background.

Dr Liesel Foster with sons William and Jack.

Liesel farms with Drakensbergers, which she also used in the research for her doctorate on the value of supplementary licks. The aim is never to allow the cattle to lose condition below 2,75 out of 5.

inter-calving period (ICP), conception rate (CR) and body condition score (BCS) of cows.

Pre-trial management of the cows was identical, all the cows were pregnant, and their calves weaned before the commencement of the study. The cows were initially stratified into age groups and then randomly subdivided into one of three treatment groups, Treatment 1 (T1), Treatment 2 (T2) and Treatment 3 (T3).

A three-phase supplementation programme was used in which the production year was divided into three periods, namely a summer, early winter, and a late winter supplementation period.

Commercially available supplementation formulations were used, and the ingredients mixed on site as well as one pre-mixed supplement. The intake of the supplements was accurately recorded on a herd level. The supplements were available on an ad libitum basis but never exceeded the maximum recommended daily intake.

The nutrient composition and raw material inclusion rate (%) of the summer supplementation treatments are presented in Table 1.

Table 1 Raw material inclusion rate (%) and nutrient composition of the summer supplementation treatments

Table 2 Raw material inclusion rate (%) and nutrient composition of the winter and late winter supplementation treatments

Liesel’s son Jack, fifth generation on the family farm on the banks of the Orange River.

The Orange River in flood, with the former Transkei across the river.

The veld was managed according to the principles of the three-camp-Elionoruscattle grazing system developed by Van der Westhuizen (2014) and the stocking rate maintained at 7,2 ha/animal unit (AU). Treatment groups were rotated between camps fortnightly to minimise a possible “camp effect” on their performance.

The cows were mated during summer (mid-December to end March) and calves weaned according to age from April to June. Single-bull mating was applied, and bulls were rotated between treatment groups every two weeks.

Conclusion: Not economically justifiable

Owing to the high intake and cost of the ready-mixed mineral supplement (50 g P/kg and 150 g CP/kg) offered to the T1 Supplementation Treatment Group in summer compared to the mineral supplement (60 g/kg) offered to the T2 and T3 Supplementation Treatment Groups, as well as the higher recommended intake of the winter and late winter supplements offered to the T1 Treatment Group, the T1 Treatment Group would have to perform considerably better than the T2 and T3 Treatment Groups to cover expenses.

“This was not found in this trial as the conception rate and ICP were not affected by the supplementation treatment,” she concludes.

Even though T1 Treatment Cows weaned slightly heavier calves, the difference was not sufficient to make this practice economically justifiable.

On veld in the south-eastern Free State that is in a good condition and is well managed, the highest economic return is achieved by supplementing beef breeder cows with a mineral (60 g P/kg) supplement in the wet season (summer) and a protein and mineral supplement of which the majority (96%) of the protein is derived from NPN (in this case urea) in the dry season (winter).

Do I put the conclusions to practice?

“I implemented t hese findings in my farming operation until 2022. Due to the massive increase in urea and

phosphate prices, I have subsequently adjusted the basic lick recipe. The supplements I give currently are based on the principles of the Australian animal nutritionist Terry McCosker.”

Contact Dr Liesel Foster at foster liesel@gmail.com for more information.

Read the thesis here: https:// www.sasas.co.za/wp-content/uploads/2020/04/Foster-5-December2018a.pdf

Read more about Terry McCosker here: https://www.projectpioneer. com.au/terry-mccosker-transforming-agriculture/

Liesel also farms with a DohneMeatmaster-cross sheep.

Liesel is the owner of the Quaggaberg Drakensberger Stud.

Liesel’s two sons Jack (12), named after his grandfather Jack Human, and William (8).

A vision of a pristine indigenous landscape

by Tisha Steyn

Juanita Wilmans is a woman with a mission. She cannot walk past a weed without removing it.

Trevor Dearlove, who found the Wilderness National Park during the early 80s, says invasive alien plants, black wattle and Port Jackson, were a problem even back then. “I suppose we will have to accept that it will still be a problem for our great-great grandchildren!”

Not if Juanita has a say: She is fighting a never-ending battle against these unwanted plants.

“I regard every weed that I pull not as an endless war that I have no part in, but rather as an opportunity to make a difference.”

Juanita is a landscape designer who founded Juanita Knox Designs 36 years ago. She lives in Wilderness on the Garden Route, and her landscape designs show her passion for indigenous plants.

Juanita’s view on weeds

Some people are daunted by the huge task of removing weeds. Not Juanita. “Sometimes looking at a weed-infested property, one feels so broken, like there’s nothing we can do. It just seems so overwhelming. But in everything I’ve done, I realised that just as it overwhelms us, every undesired plant that is removed makes an intrinsic difference to the ultimate landscape. Every weed that you pull out prevents another generation of weeds. Knowing that you are making such a massive difference encourages you to go on.”

She suggests using the weather in your favour. “Going out after the rain makes the work of removing weeds so much easier. Also, if you go out when the plants are still small, it is easier to remove them.”

It is also of vital importance to follow up.

“When you take the approach that if you are going to do this, and commit to it, you’ll do what it takes. In that way the commitment has lasting value for all involved.”

Her philosophy is that humans need to know that what they are doing has value. “In some cultures, acceptance is the only way to peace. My way to find peace is to make the change that I can, knowing that everything I do each day is ultimately making a difference.”

Ex-Rhodesian

Juanita was born in Rhodesia, now Zimbabwe. She came to South Africa in 1981. “I was one of the children of the migrant families who came here with R1 000; five of us in a caravan and we had to make it work.”

She has always been a hard worker. “As a child, my mother used to give me pocket money for pulling out piles of weeds, and I think that is where the passion started.”

She developed a career as a landscaper from 1987. “I had to learn about plants and the study of Alien Invasive Plants was part of that, only in those days they weren’t called AIP’s. I have always been passionate about doing things right. Removing the weeds and making a difference has always been part of my landscaping process.”

During her stay in Johannesburg, Juanita Wilmans cleaned up the neighbourhood in Linbro Park.

Cleaning up unsightly overgrown plots can uplift an otherwise derelict area.

Juanita Wilmans and her team cleaning up an area near Victoria Bay during the Covid-19 pandemic.

Neglected areas in the neighbourhood were thoroughly cleaned up.

While living in Johannesburg from 2006 to 2019, she used to clear the weeds in Linbro Park. “The weeds came up as the decay of the city enveloped the neglected plots. I used to call it the ‘place where weeds grow’.”

Being a keen horse rider and cyclist, on her trails she observes the sites overgrown with weeds. “Once I have seen the weeds, it creates a need in my body to go to remove it. It is almost unbelievable – I must go and deal with them.” While out she forms lists

in her head as she plans how to return and remove them.

In Linbro Park, she would go out with her landscape team, or even homeless people who needed a temporary job, to remove the AIP’s. “It has always been a passion of mine to do something good for nature.

“I have been involved with SALI (South African Landscape Institution) as a member since 1992, then nine years on the committee and as the chairperson in 2003/2004, where the members of SALI and SANA (South African Nursery Association) were co-opted by National Department of Agriculture to help develop an alien invasive list.” The list formed part of the initial CARA (Conservation of African Resources Act no 43 of 1983) legislation which was overwritten by NEMA (National Environmental Management Act 107/1998). This was in conjunction with Working for Water and Environmental affairs.

“All the information is out there, but few people seem to care about removing these invasive aliens,” she says.

Wilderness

In 2004, she bought land in Wilderness. “I fell in love with the pristine indigenous landscapes here and made it my next big mission to clear the whole Touw River Valley”. To do so, she had to get involved with the Touw River Conservancy, as she needed more than her own two hands to get the job done.

“We achieved massive success, but unfortunately, I had to learn that people have their own opinions on weeds. It is a big challenge to encourage people to feel as passionate as me to solve the problem …”

She has worked with landowners, people on the street, ratepayers’ associations – anybody who was willing to roll up their sleeves and do something. She has also been involved in alien awareness campaigns. “I like to educate people and share my knowledge and knowhow with them.”

No challenge is too big. Whether making use of her regular landscaping team or any number of unskilled people in the area, she tackles any plot that needs clearing with basic gardening tools.

“We do not know what the future holds, but will strive to make a small difference every day. Happy weeding!”

For more information, contact Juanita Wilmans at 081-049-0820 or send an e-mail to Admin@ juanitaknoxdesigns.co.za

Linbro Park

Juanita Wilmans makes use of any pair of hands available to do the job, in this instance unemployed persons.

Members of the Touw River Conservancy lend a hand to clear alien vegetation.

A member of Juanita's team cleans up pampas grass, which is still being planted in gardens despite being a declared weed.

A thoroughly cleared plot of aliens in Wilderness Heights.

Rich crops – thanks to KSB solutions for irrigation.

All over the world, irrigation assists in growing agricultural crops and pastures, maintenance of landscapes and revegetation of disturbed soils in dry areas during periods of less than average rainfall. A challenge KSB handles with competence. KSB has been providing pumps and valves for more than 60 years to the farming community and other industries in South Africa and Sub-Saharan Africa.

All over the world, irrigation revegetation of disturbed handles with competence. farming community and other

Our pumps and valves help farmers to get the water where it is needed.

Our pumps and valves help farmers

Whatever the agricultural application, KSB - the right partner for you.

Whatever the agricultural

Young female farmer is breaking stereotype barriers Meet Thokozile Maphisa

F arming may not seem like an obvious career choice for a woman –but Thokozile Maphisa, the founder of Ikusasalethu Agricultural Projects, is at her happiest in the fields.

According to the Sustainability Initiative of South Africa’s study on Women and Gender in South African Agriculture, published in 2019, 52% of part-time workers in the agricultural industry are female. Only 34% of full-time workers are female, and when it comes to landholders, the figures are even more dismal: although 60 to 80% of smallholder farmers in Sub-Saharan Africa are women, only 15 to 20% are landholders.

Thokozile is one of the young women who are changing the face of the agricultural industry in South Africa, having experienced her first taste of farming on her mother’s farm. “My late brother and I used to spend many hours during school holidays and weekends pretending that we, too, were farmers, herding the clay cattle we made,” she recalls. “There’s something about being around plants and animals, seeing them grow and reproduce, that brings me peace.”

Today, Thokozile’s Ikusasalethu Agricultural Projects, which she runs on her mother’s farm – comprising 50 hectares of land near Harrismith in the Free State – produces yellow maize, sugar beans and soya beans, as well as calves. While her crops are sold to processing companies and feedlots, her calves are sold at auctions. She has

created work for four full-time and 60 seasonal workers.

Thokozile admits that she and the business have travelled a difficult road to reach this point. She started Ikusasalethu Agricultural Projects with just one calf in 2014. Although she planned to increase the number of cows to five, she encountered a major setback when some of her cattle were stolen. Undeterred, she remained focused on her goals, gradually expanding the scope of the project. In 2020, the project began producing yellow maize. The following year, she was joined in the venture by a shareholder, and expanded further by planting sugar beans and soya beans.

Thokozile used her entire savings to plant the current set of crops. She explains that she holds a part-time job in construction (where she works as a mechanical and piping supervisor) to fund her agricultural business, as it is difficult to obtain grant funding from the Department of Agriculture.

Thokozile explains that the business’s impressive growth has come as a result of hard work and dedication to problemsolving. Farming is not a profession for the faint-hearted: among the challenges that she has little control over (like the effects of climate conditions, theft, price fluctuations and disease), she also must contend with issues that often stymie entrepreneurs, like access to capital or inadequate resources; in this case, farming equipment and infrastructure.

Article supplied (by Loudhailer)

“We currently hire all equipment, although we hope to buy our own in future as this would help to bring down business costs. We are also looking to create storage facilities where we can store produce until prices increase,” she says.

Because Thokozile farms on the same land as her mother, the family have had to find a way to ensure their businesses operate in harmony. “Although our businesses are separate, we produce the same commodities on the same land. That can be challenging, because funders don’t see us as different entities; they seek to fund one farm.”

Personal conflicts are sometimes inevitable when working with family, but Thokozile says that they have found a way to navigate arguments. Her own approach is to give the issue some distance before sitting down to find a solution.

There are also advantages to this working relationship. “Our income stays in the family, which is a big plus. And, because we trust each other and understand each other’s strengths and weaknesses, our decision-making processes are simpler.”

Thokozile’s plans now are to build on the growth Ikusasalethu has already achieved. “We are hoping to secure grant funding which will allow us to build up our infrastructure, purchase our own land and equipment. Our next step will be to increase our range by introducing winter crops,” she concludes.

Thokozile Maphisa farms in the Harrismith area

Ever since she was a child, Thokozile had a passion for farming.

Two phenomenal women join the Syngenta team

asitic nematodes at NWU (North-West University).

Recognised for her outstanding contributions, she has been honoured with multiple awards during her research career, including the agriculturalist for the North-West province by Agricultural Writers SA, researcher of the year for the Unit for Environmental Sciences and Management at the NWU, best PhD thesis by the Protein Research Foundation, Agricultural Research Council's Medal for Excellence as a researcher and various for best poster and oral presentations at Nematology-related congresses/symposia. Prof Fourie's expertise and innovative research have made her a respected authority in the field.

Prof Fourie is excited about her new role at Syngenta and the opportunity that it brings to apply her knowledge to develop effective solutions that help farmers protect their crops and increase agricultural productivity.

and water more efficiently.

Yolandi brings with her a wealth of over 25 years’ experience in the South African agricultural sector, including working in the seed industry since 2016. An impressive track record and many notable achievements highlight her dedication to and passion for agriculture.

Yolandi says: "I am thrilled to join Syngenta and have the opportunity to shape our Seedcare business and promote our market-leading products, services and application offerings.”

World renowned nematologist, Prof Driekie Fourie, has joined Syngenta as the Technical Product Lead for Seedcare, which include seed treated biologicals, bio-stimulants, fungicides, insecticides and nematicides.

Armed with a passion for agricultural science and a PhD in Nematology from the University of Leuven (KU Leuven) in Belgium, she has dedicated her career - which commenced in 1991 at the Agricultural Research Council’s Grain Crops Institute - to studying nematodes and their impact on crop health.

From 2010 she continued her research on nematode ecology, host plant resistance and evaluation of eco-friendly IPM strategies to combat plant-par-

"Working in industry allows me to bridge the gap between research and practical implementation, enabling me to make a tangible impact on sustainable agriculture,” Prof Fourie concludes.

Yolandi Furniss joins Syngenta

Syngenta is delighted to announce the appointment of Yolandi Furniss as Seedcare Marketing Lead for South Africa. Seedcare is the portfolio of Syngenta technologies that protects and enhances the performance of field crop, vegetable and ornamental seeds. The portfolio also contains products that stimulate growth and protect emerging crops from environmental stresses, and help the seedlings to process nutrients

World renowned nematologist, Prof Driekie Fourie.

Nematologist, Prof Driekie Fourie, joins Syngenta

Article supplied

Yolandi Furniss as Seedcare Marketing Lead for South Africa.

Power up your defence with Stafix JVA Electric Fence Energiser: Jumbo Range

The JMB series is the most powerful and feature rich electric fence energiser JVA has manufactured to date. This continues JVA’s push for technical superiority in terms of Monitored Electric Fencing and IP Energisers® .

While the JMB energisers were specifically designed for game parks and exclusion fencing, they are also well suited to any large permanent electric fencing application.

The JMB series produces up to a remarkable 46 J of stored energy, currently the world’s largest battery powered energiser. A monitored electric fence reduces maintenance by reporting whenever there is a fault and by allowing you to check the fence from wherever you are using the Internet.

The JMB series introduces the JVA Virtual Keypad. This allows you to monitor, control and program the energiser from your Wi-Fi enabled smart device (phone, tablet, or laptop). The JMB can also be controlled and monitored with a wired JVA 4-line keypad supplied with each unit.

Features

• Combined electric fence energiser and monitor

• Power or Loop Monitor depending on model

• Virtual keypad via your Wi-Fi enabled device (smartphone, laptop, or tablet)

• Distant fault detection (DFD™) technology

• High powered (up to 46 joules stored)

• Mains or 12 V battery powered (mains via supplied 24 V plug pack)

• Lightning protection on all fence connections

• No mains inverter is required to run on solar and battery

• Power on demand; it uses only the power it needs for the fence conditions

• Able to be controlled and/or monitored through multiple options:

- 24/7 fence information available via GSM or Wi-Fi virtual keypad programming via a smart device

- Virtual keypad using on-board Wi-Fi

- Cloud router (requires a cloud router account and Gateway)

- Perimeter patrol (requires a PC, TCP/IP interface, and perimeter patrol licence)

- Most JVA Z-series keypads (4line or touch screen keypad)

- Fence line remote control

• Built-in 1 A backup battery charger

• 1 siren and 2 strobe 12 V outputs for standalone security installations (switched 12 V DC) on/off switch

• Programmable relays

By incorporating Power Monitoring and our patented Distant Fault Detection (DFD™) technology, the JMB ZM1 and JMB ZM2 models can be configured to monitor long fences without the need to create loops or install return wires to connect the end of the fence voltage back to the energiser. This is also known as start of fence monitoring. For those who wish to use traditional end of fence monitoring, these models also have an optional fence return terminal.

JMB ZM1

The JMB ZM1 contains circuitry that allows it to power and monitor a single, high power fence zone. The Power Monitor measures both the real and reactive components of the fence voltage and feed current. By doing so, it can detect a fault at distances beyond 10 km from the energiser.

Features

• Up to 46 joules (stored) for better performance on long fences

• Measures feed, return and the ground voltage

• Measures real and reactive feed currents to distinguish real faults from capacitive fence currents

• The JMB ZM1 contains our patented Power Monitor with Distant Fault Detection (DFD™)

JMB ZM2

The JMB ZM2 contains circuitry that

allows it to power two separate fences. Each fence has its own Power Monitor and optional fence return terminal for end of fence voltage monitoring.

Features

• Two independent fence zones each with up to 23 J (stored)

• Synchronized outputs can be bridged for 46 J (stored) into one fence

• Measures both zones feed and return and the ground voltage

• Measures real and reactive feed currents to distinguish real faults from capacitive fence currents

JMB ZM50

The JMB ZM50 contains our patented Loop Monitor with Distant Fault Detection (DFD™). The loop or loops of live wires may run down and back on the same fence or all the way around a property. While previous fence loop monitors suffered from a range limitation of approximately 10 km of fence or 30 km of wire, DFD™ has greatly increased this range.

Features

• Can split a single fence into up to 50 sectors

• Can report the position of a fault as a percentage of overall fence length

• Short sectors can be accurately defined using JVA sector dividers

• ELV (Extra Low Voltage) open circuit detection

EENVOUD PRESISIE

Kies die druppelgrootte wat benodig word vir die tipe produk wat jy toedien en jy is reg vir aksie.

Druppelgrootte bly konstant die hele toediening, wat optimale gewasbeskerming verseker.

GERIEFLIKHEID

Minder stres. Jy hoef nie meer druppelgroottes te bereken op grond van druk en spoed nie. DynaJet doen dit vir jou!

KENMERKE:

• Bereik konsekwente druppelgrootte en spuitkwaliteit ongeag die veldtoestande.

• Handhaaf ‘n konstante druppelgrootte oor ‘n wye verskeidenheid spoed en druk sonder om spuitpunte te verander.

• Individuele spuitstuk aan/af skakeling

DOELTREFFENDHEID

Gebruik minder spuitpunte om ‘n groter verskeidenheid spuittoedienings te dek, vir verbeterde produktiwiteit.

• Wye reeks snelhede, drukke en vloeitempo’s sonder om die spuitpuntte verander.

• Beskerm die omgewing deur spuitdrywing te verminder.

• Gevorderde draaikompensasie, eweredige verspreiding oor die balk selfs in skerp koplanddraaie en spilpuntbespuitings.

• Veranderlike tempo per spuitstuk

Vir meer inligting, besoek www.teejet.com

E-pos: info@teejetsa.co.za

Konsekwente druppelgrootte, spuitgehalte en werkverrigting vereis DynaJet.

TeeJet se DynaJet is presisieboerdery met trefkrag

deur Maryna Steyn

Spuit is die wapen waarmee die gewasboer sy oes beskerm en verse-ker dat sy boerdery lonend is. Of dit nou insekdoder, onkruiddoder of kunsmis is, spuitstowwe is noodsaaklik vir ՚n gesonde oes, maar dit kan jou ՚n hele paar rand uit die sak jaag. Daarom is presisieboerdery-oplossings die antwoord op koste- en chemiese besparings.

“Die afgelope vier jaar het chemiese onkostes byna verdubbel,” sê Christiaan Rheerders, direkteur van RP Agri Presisieboerdery. Hierdie maatskappy bestaan nou al tien jaar en fokus daarop om presisieboerdery-oplossings na boere bring.

“Die boer is ons eerste prioriteit,” vertel hy. “Daarom het ons meer as twee jaar gelede hande gevat met TeeJet, die spuitspesialiste, om dit so gemaklik en doeltreffend as moontlik vir die boer te maak.

“Ons maatskappy is gefokus op goeie dienslewering. Ons fokus daarop om vir die boer die regte produk op die regte plek op die regte tyd te gee.”

RP Agri versprei TeeJet se DynaJet TeeJet se DynaJet-produk is ՚n spuitstelsel wat gemaak is vir presisieboerdery. Dit gee die boer beter beheer oor sy spuite, en ook om baie geld op spuitstowwe te bespaar.

“DynaJet is die enigste produk wat Slim Druppelbeheer het. Dit laat die operateur toe om die druppelgrootte vanuit die kajuit te verander, afhangende van jou spuitpunte. Dit is veral handig wanneer die wind waai en jy wil wil verhoed dat die kosbare druppels wegwaai.

“Die spuit se vloeitempo en die druk van die pomp kan ook afsonderlik beheer word.”

Omdat DynaJet ՚n Pols-MetModulering-produk (PWM) is, gee dit jou die volgende vermoë:

• Gevorderde draaikompensering: Wanneer jy draai, beweeg die balk aan die buitebaan vinniger as die ander punt, maar dan versprei PWM die spuitstof oral eweredig.

• Indiwiduele spuitpuntafskakeling: Elke spuitpunt is ՚n afdeling wat een-vir-een afgeskakel kan word wanneer die spuit oor ՚n deel van die land wat reeds bespuit is beweeg. Dit skakel vermorsing deur dubbelbespuiting heeltemal uit.

• Verstelbare tempo “on the go”: Voorskrifkaarte op die skerm sorg dat elke deel van die land teen presies die regte tempo bespuit word. Aanpassings op kolle per spuitpunt kan net daar en dan gemaak word.

“Dit alles lewer ՚n massiewe besparing op die boer se chemiese rekening terwyl opbrengs toeneem en die doeltreffendheid van spuite verbeter,” verklaar Christiaan.

Die DynaJet-stelsel bestaan uit die volgende komponente:

• Agter op die spuitbalk is die spuitpunte wat met PWM-solenoïdes werk.

• Die solenoïde is ՚n skakel wat elke spuitpunt in ՚n afdeling verdeel.

• Dit is gekoppel aan die TeeJet IC45-tempobeheer wat die twaalf hidrouliese funksies soos oopen toevou van die balk asook die pomp hanteer.

• Boonop is die stelsel ISOBUS-gereed sodat alle instellings op die spuit se eie skerm gemaak kan word.

Hierdie stelsel werk op alle soorte

spuite, asook pasgemaakte stelsels.

“Jy kan alles – nie net die beweging van die spuitbalk – vanuit die kajuit beheer. Dit sluit in die pompspoed, druppelgrootte, vermenging ensovoorts,” voeg hy by.

Carbon Bee bied Groen-op-groenbespuiting met DynaJet

Vir ՚n verdere besparing kan die Carbon Bee-kolbespuitingstelsel aan die DynaJet-stelsel gekoppel word. “Hierdie Franse produk is die eerste Groen-opGroen spuitstelsel wat in Suid-Afrika beskikbaar is,” spog Christiaan. “Dit beteken dat die stelsel tussen onkruid en gewasse kan onderskei. Die stelsel besluit volgens ՚n algoritme watter plante om te spuit of nie.”

Die verskillende algoritmes sluit in:

• Alles behalwe ՚n spesifieke gewas.

• Opslaggewasse.

• Spesifieke onkruid soos skraalhanse.

• Alle gewasse buite die ry.

• Groen op bruin wat alles wat bladgroen bevat op ՚n kaal land teiken.

Hierdie metode spuit slegs die nodige plantjies – dit is beter vir die natuur, grond en gewasse.

Sensors vir die Carbon Bee-stelsel word drie meter uitmekaar geplaas en kyk ses meter wyd. Die kameras kan op die spuitbalk of op ՚n mas bo die spuitbalk gemonteer word.

Om jou DynaJet-stelsel te bekom, kontak TeeJet info@teejetsa.co.za of kontak Frans by Frans.vanTeeffelen@ teejet.com. Jy kan ook hulle webwerf besoek by www.teejet.com

Een van die Smart Strikerkameras wat op die Carbon Bee-kolbespuitingstelsels gebruik word.

TeeJet se DynaJet-stelsel met spuitpunte wat met polsmodulering werk kan op enige spuit gebruik word.

Die kameras wat die Carbon Bee-stelsel gebruik is hier op ՚n pasgemaakte spuit met maste gemonteer.

Boer slim vir die toekoms met innoverende tegnologie

Bestuur jou vee se gewigte en gewigstoename met ons intuïtiewe weegskale.

Laai ons toep af!

Bestuur jou vee met gemak terwyl jy ons SLIM tegnologie gebruik om meer produktief en winsgewend te boer.

Eenvoudige bestuur van vee se weidingspatrone. Minder tyd, moeite en kapitaal teenoor tradisionele heinings.

Volg elke dier se prestasie met EID merklesers wat jou toelaat om elke dier se prestasie te moniteer en kontroleer.

Vereenvoudig jou weegproses met duursame, robuuste en bekostigbare skale.

Boer sonder sukkel met Gallagher se slim dierebestuurtoestelle

Gallagher verstaan die waarde van jou plaas en jou vee. Hulle verstaan dat jy al jou tyd en energie aan jou boerdery toewy en daarom is hulle jou veiligheidsvennoot. Hulle bied gehalte toerusting en uitstekende diens aan boere.

Gallagher Dierebestuur is ՚n afdeling van die Gallagher-groep, ՚n NieuSeelandgebaseerde maatskappy wat in elektriese heinings en dierebestuur spesialiseer. Die maatskappy bied ՚n wye reeks toerusting en dienste wat ontwerp is om boere te help om hulle vee meer doeltreffend te bestuur.

Die toerusting sluit elektrieseheiningoplossings, weeg en EID- (Elektroniese Identifikasie)-stelsels, weidingsbestuursgereedskap en diere se waterstelsels in.

Hierdie produkte word gebruik om die gesondheid en produktiwiteit van diere te verbeter terwyl dit ook arbeidskoste en die omgewingsimpak verminder.

Van hierdie produkte sluit in: Gallagher se elektriese heinings is ontwerp om diere veilig binne te hou. Hulle bied ՚n wye reeks bekragtigers, geleiers, isoleerders en bykomstighede om by die boer se behoeftes te pas.

Die voordele van elektrieseheiningstelsels sluit laer koste, maklike installasie en meer buigbaarheid in dierebestuur in.

Bestuur jou vee se weidingspatrone

Gallagher bied boere gemoedsrus en beskerm boere se bates reeds vir 85 jaar. Elektriese heinings verg minder tyd, moeite en kapitaal teenoor tradisionele heinings. Die ware waarde daarvan lê egter in kragtige weiveldbestuurvermoëns.

Dit gee boere noukeurige beheer oor weivelde sodat weiding en voergewasse deur permanente en tydelike onderverdelings aangedui kan word. Gallagher hou jou diere veilig en verseker jou gemoedsrus.

Beraamde teelwaardes en die insameling van inligting vorm ՚n belangrike gedeelte vir enige veeboer. Gallagher se weeg- en EID-oplossings vir vee help boere om hulle diere te weeg en diere indiwidueel te identifiseer sodat jy kan weet presies watter dier winsgewend is en watter een nie.

Hierdie inligting kan gebruik word om diere se gesondheid, produktiwiteit en winsgewendheid te verbeter.

Gallagher bied ՚n wye reeks weeg- en EID-oplossings, wat weegskale, EID-merkerlesings en programmatuur insluit.

Gallagher se veeboerdery en bestuur verskaf ՚n wye reeks diere-bestuursprodukte soos veehanterings-toerusting en diere-identifikasie. Hier-die produkte is ontwerp om boere te help

om hulle vee veilig en doeltreffend te bestuur en spanning by sowel diere as mense te verminder.

Gallagher se waterbestuursoplossings bied ՚n reeks waterbestuursoplossings soos outomatiese watermerkers, krippe en pompe. Hierdie produkte help boere om voldoende vars en skoon water vir hulle vee te gee, wat dieregesondheid en produktiwiteit verbeter.

Gallagher Dierebestuur waarborg toerusting van die hoogste gehalte, insluitend die reeks voordele wat ՚n mens kry deur slim tegnologie te gebruik. Die voordele van Gallagher se dierebestuur sluit grondgesondheid vir behoorlike weidingsbestuur in en kan verbeter deur die groei van plante te bevorder, gronderosie te verminder en koolstofvashouding te verhoog.

Gallagher se sonaangedrewe elektriese heining en wateroplossings help om koolstofvrystelling te verminder deur die afhanklikheid van fossielbrandstowwe te verminder, wat lei tot verminderde waterbesoedeling.

Dit help met die voorkoming van waterbesoedelingsbronne deur te verseker dat vee toegang tot skoon water het en nie oorbewei in oewergebiede nie.

Elektriese heinings los die kwessie van wildkonflik op en help om wild uit gebiede te hou waar hulle oesskade kan veroorsaak.

Gallagher se dierebestuursprodukte en -dienste help boere om hulle vee te bestuur op 'n manier wat sowel ekonomies as omgewingsvolhoubaar is.

Oor die algemeen bied die produkte ՚n kombinasie van duursaamheid, betroubaarheid en vernuwing aan deur Gallagher se uitgebreide ervaring en kundigheid in die dierebestuursbedryf. Gallagher maak dit met tegnologie makliker vir die boere om meer doeltreffend te boer.

Om waterlekkasies te identifiseer en dan lekplekke op te spoor kan tydrowend en frustrerend wees. Gallagher bied aan boere oplossings om jou watervlak en vloeitempo dop te hou met die gerieflikheid van jou foon.

Gallagher se Elektriese Identifikasie- (EID) -merkleser met sy groot kleurskerm en alfa-numeriese sleutelbord maak hierdie handtoestel die kragtigste draagbare datainsameling- en redigeringsplatform wat buigsaamheid vir die boer lewer net daar in die kraal.

Gallagher Dierebestuur SA se hoofkantoor is in Johannesburg en die maatskappy het ՚n netwerk van verspreiders en vennote in meer as 100 lande wêreldwyd. Vir meer inligting, skakel 011-974-4740, stuur ՚n e-pos na sales. za@gallagher.com, of besoek die webwerf by www.gallaghersa.co.za

deur Bianca Henning

Pelleting

Complete pelleting plant solutions which encompasses all related operations from grinding, dust suppression, storage, pelleting, cooling, screening and bagging and automation.

Animal Feed Mixers

Drotsky’s mixer range provide an outstanding mixing process. Effective mixing plays a major role in the feed production, uneven mixing results in unbalanced nutritional values and substandard feed production.

Hammer mills - Add value to your operation

Special design and alterations Services Spare parts M16

The small hammer mill presents a cost effective, sensible and practical option.

> Low capital and Low running costs

> Faster milling times

> Immediately start earning

> Minimal maintenance

> Hygienic milling conditions

> Designed for African conditions

Ring Die Pelletisers

F2

Pelleting Storage Bins

Pellet Coolers

Orbital screw Vertical Mixers

Horizontal Feed Mixer Wagons

Flat die pelletisers

Tugela Steel wys sy staal

deur Bianca Henning

Dieantwoord vir boere en landbouondernemings wat skure, pakhuise en behuising vir diere soos melkbeeste of 'n intensiewe skaapboerdery wil oprig, hoef nie verder gesoek te word as Tugela Steel nie.

Sedert Knut Haug Tugela Steel in 1984 op die been gebring het, het die onderneming gegroei tot die trotse en betroubare vervaardiger van stewige, bekostigbare staalstrukture in SuidAfrika. Tugela Steel rig strukture op met spanwydtes wat strek van 9 tot 36 meter.

Die maatskappy het ՚n magdom tevrede klante, van kleinboere tot

Die nuttige strukture wat Tugela Steel oprig staan sterk en stewig om tot deur die boer se verre nageslag gebruik te word.

megaboere, want Tugela is nie net ՚n vervaardiger nie, maar ook ՚n oprigter van vele boerderye se staalstrukture, van skure, stalle, afdakke en meer.

Tugela is daarop toegespits om staalstrukture van topgehalte teen ՚n mededingende prys te lewer. Die maatskappy se hoofkantoor is in La Lucia Ridge, Durban, KwaZulu-Natal, en die vervaardigingsaanleg in Colenso, maar dienste word gelewer net waar die boer dit nodig het.

Benewens die oprigting van standaard en pasgemaakte strukture oral in SuidAfrika, lewer Tugela Steel ook dienste en produkte elders in Afrika aan die nywerheid-, mynbou-, vervaardiging- en landbousektor.

Tugela se strukture is ontwerp vir verdere uitbreiding om vir groei voorsiening te maak. Daar is ook meer as genoeg voorraad beskikbaar om ՚n tydige, flink en vinnige diens te lewer.

Tugela is ՚n prestasiegedrewe maatskappy wat deurlopend bly groei en sal voortgaan om sy toonaangewende gehalte, presisie en ontwerp te vervaardig en te lewer.

As jy meer oor Tugela Steel of hulle staalgeboue en staalstrukture wil uitvind, kontak hulle gerus by (+27)31-566-4601, stuur ՚n e-pos na sales@tugela.co.za of besoek hulle webtuiste by www.tugelasteel.co.za

Vries-brandmerk is ‘n hoogs effektiewe, minimaal-indringende metode om jou beeste permanent te brandmerk. Dit laat geen skade aan die vel nie, wat huidverwante vermorsing en finansiële verliese tot die minimum beperk.

GEBRUIK DIE VRIESBRANDMERK METODE OMDAT JY OMGEE.

SKAKEL ONS OP 078 164 1712 OF BESOEK ONS WEBWERF BY www.dryice.co.za

• 1ha – 4ha Single tower, electric, water or petrol driven center pivots available

• 3ha – 100ha+ Electric pivots

• 3ha – 100ha+ Solar Grid Tie pivots

•

YOU ALREADY TRUST US FOR... Gewasproduksie

Having the strongest structure in the industry

Best reliability

For best service contact us at:

(0)18 469 1331 or

Pannar Saad jaar na jaar by Val Boeredag

deur Natasha Pansegrouw

Met sonop het Pannar se span reeds slaggereed by hulle Val Boeredagstalletjie gestaan, bewapen met kundigheid en kleurvolle baniere wat Pannar se nuutste saadvariëteite en mieliekoppe vertoon. Boere van regoor die streek het na die geleentheid gestroom om meer te leer oor ontwikkelings in landboutegnologie, en daar was 'n tasbare gevoel van afwagting in die lug.

Vanjaar se Val Boeredag was die grootste nog en Joe Payne, streekbestuurder vir die Oostelike Hoëveld en Limpopo by Pannar Saad, het gesorg dat hy en sy span lekker met die boere kon kuier. Pannar neem al meer as 25 jaar deel aan Val Boeredag, vandat dit die eerste keer tussen die bome gehou is.

Dit is vir my lekker om al ons boere by Val Boeredag te verwelkom. Hierdie dae bied aan ons die geleentheid om klante van aangesig tot aangesig te ontmoet en ons kennis te deel deur die nuutste boerderytegnologie en kultivars ten toon te stel, sê Joe.

“Ons het vanjaar boere ingelig oor die voordele van die rewolusionêre nuwe PowerCoreTM-tegnologie en hoe dit hulle gewasse kan beskerm teen enige lastige insekte wat bogronds leef,” verduidelik Joe. Groot insekbevolkings het die lewe vir boere in die noordelike streke moeilik gemaak; hierdie tegnologie is spesifiek op hulle gerig.

Pannar verskaf ՚n verskeidenheid hoëpresterende mieliebasters en ander gewasse wat oor baie jare beproef en getoets is om te floreer in elke streek se unieke klimaat en grondtoestande. Daarby fokus hulle op oesbeskerming en die beste voedingsprogram vir 'n betroubare en produktiewe oesopbrengs.

Meer oor Pannar se

PowerCoreTM -kultivars

Nuwe mieliebasters wat PowerCoreTM se tegnologie gebruik is tans beskikbaar. Die glifosaatverdraagsaamheid is 'n bewese, gerieflike onkruidbeheervoordeel, en die PowerCoreTM-tegnologie help ook om die mieliestronkboorder (Busseola fusca) en die Chilo-boorder (Chilo partellus) te bestry met verbeterde Insekweerstandige Bestuur (IRM).

PAN 1502R (MG 5.2) is 'n nuwe vinnige variëteit sojabone, en PAN 1507R (MG 5.5) en PAN 1586R (MG 5.9) is nuwe medium variëteite wat goed werk met PAN 1521R (MG 5.7), PAN 1555R (MG 5.7), en PAN 1588R (MG 5.9).

Vir boere wat presterende sonneblomme wil plant, is daar heelwat keuses tussen konvensionele basters

en basters met die Clearfield® Pluseienskap. Vroeër plant- en blomtye kan gebruik word om vatbaarheid vir sclerotinia-besmetting te verminder.

Vir meer besonderhede kontak gerus jou naaste Pannar-verteenwoordiger. In die Oostelike Hoëveld en Limpopo is Joe Payne by (+27)82-456-8120 of Carl Otto by (+27)79-523-9980 gereed om boere in te lig oor die nuwe saadtegnologie.

BUTTERFLY & WAFER VALVES

CAMLOCK FITTINGS

CLAMPS

COMPRESSION & SADDLES

FITTINGS FOR PVC PIPES

FLANGES & JIS

MALLEABLE FITTINGS

MULTI RANGE FITTINGS

POLY PROP FITTINGS

QUICK COUPLING FITTINGS

QUICK COUPLING ACCESORRIES

RAIN BIRD

VALVES & BRASS FITTINGS

SOLVENT WELD

SOUTHERN CROSS

TRAVELLING IRRIGATORS

TANK CONNECTORS

SIME GUNS

VYRSA

Sojabone 2023/24-seisoen — Noordwes "El Niño"

deur Philip Fourie, landboukundige, Pioneer

Die afgelope dekade het die westelike somersaaigebied deur ՚n gedaanteverwisseling gegaan met die verbouing van sojabone. Dié gewas wat eens as onaangepas beskou is het gegroei tot ՚n volwaardige, winsgewende gewas in die weste.

Vanwaar ՚n klein groepie boere in 2010 in ՚n skuur op Schweizer-Reneke op sojabone besluit het as ՚n alternatiewe gewas om mielie-monokultuur te breek, het aanplantings die afgelope dekade soveel uitgebrei dat selfs mieliehektare onder druk gekom het in noordweste. In die vroeë 2010’s is daar maar ՚n geraamde 10 000 tot 15 000 ha sojabone aangeplant in die Noord-Weste. Die NOK se derde verslag vir die 2022/23-seisoen skat die aangeplante aantal hektare op 155 000 met ՚n gemiddelde opbrengs van 2,5 t/ha in Noordwes.

Seker die grootste faktor wat bygedra het tot die ongekende groot aanplantings van sojabone die afgelope twee tot drie seisoene was die hoë kunsmispryse, maar die hoë kommoditeitsprys vir die gewas was die kersie op die koek. Die afgelope twee seisoene se hoë reënval, matige temperatuur en vroeë aanplantings was ook die resep vir goeie, hoë opbrengste.

Weervooruitsigte

Volgens mnr Johan van den Berg, onafhanklike weerkundige, is El Niño besig om vinnig te ontwikkel. Meimaand se reën, wat veroorsaak het dat sojabone met rukke en stote klaar gestroop kon word, is presies wat El Niño veroorsaak. As die weermodelle reg voorspel word, behoort die Noordwes gedurende Augustus, September en Oktober reën te kry. El Niño sal steeds sterker ontwikkel met gepaardgaande negatiewe vooruitsigte vir reën vanaf November.

Die afgelope seisoen het groot gedeeltes gebuk gegaan onder ՚n droogte van vyf tot ses weke gedurende Desember en Januarie. As gevolg van die vroeë aanplantings in November, het soja- en mielieblomtyd reg in die middel van die droogte geval. Boere moet versigtig optimisties wees oor die moontlikheid van reën vir die volgende seisoen en veral in Noordwesgebied. Die vooruitsigte vir ՚n tipiese sterk midsomerdroogte is groot, inaggenome dat grondvogvlakke aan die begin van die komende seisoen, as ons nie die voorspelde reën gaan kry nie, op plekke laer sal wees as die afgelope 2022/23-seisoen.

Kan ek sojabone plant, gemeet aan die weerverwagtings?

In die veld is daar verdeelde gevoelens ten opsigte van sojabone vir die sei-

soen wat voorlê. ՚n Mens kan dit vergelyk met die afgelope seisoen waar produsente nie wou sonneblom aanplant nie, of hektare verminder het as gevolg van die vorige seisoen se sclerotiniaprobleme. Die uiteinde; ՚n sclerotiniavrye oes in die silo. Ek kan verstaan dat toetreders van die afgelope drie tot vier jaar baie vrae het oor wat die gewas in die droogte gaan doen. Dit is interessant dat die ouer sojaprodusent se beplanning steeds sojabone gaan insluit, dalk ՚n paar hektaar minder, maar hy weet watter grond en watter land. Die uitdaging vanjaar is om die nuwe toetreders van die afgelope drie jaar positief te laat dink oor die komende seisoen se uitdagings en aanplanting.

Kultivarkeuse

Paar vereistes as dit kom by sojaaanplantings:

• Fosfaat

• Saadbehandeling en soja-entstof

Hierdie punte moet in gedagte gehou word as daar beplan word vir ՚n warm, droë seisoen wat voorlê.

Agronomiese voordele van wisselbou met sojabone en mielies in Noordwes

Verskeie plaaslike en internasionaal nagevorste en opgetekende studies se data bestaan oor die agronomiese voordele wat sojabone inhou in wisselbou met mielies. Dit sluit in verhoging van grondvrugbaarheid, afname in grondgedraagde siektes en verhoging van daaropvolgende mielieopbrengste. Tradisioneel verbou die westelike boere mielies-op-mielies, of mielies

afgewissel met sonneblom. Sojawisselbou word wêreldwyd aanvaar as ՚n volhoubare manier om grondvoedingstatus te verbeter, veral omdat dit die vermoë besit om atmosferiese stikstof in die grond te bind (Franke et al. 2018; Uzoh et al. 2019; Khojely et al. 2018). Sojareste is ryk aan stikstof en kalium. Dit word gewoonlik aangewend as dierevoeding, maar dit kan tot voordeel van die grond ingewerk word om die grond organies te bemes (Kermah et al. 2018).

Dit is algemeen bekend dat gewasrotasie met sojabone, wat volg op ՚n langtermyngeskiedenis van mielie- en sonneblomrotasie, die siektekringloop van verskeie grondgedraagde siektes versteur en verhinder in daaropvolgende gewasse. Die produsent kan diversifiseer tussen gewasse en stelsels ontwikkel wat weerstand bied teen siektefaktore (FAO, 2019).

Ongelukkig is die agronomiese voordele en volhoubaarheid van so ՚n sojawisselboustelsel nie maklik meetbaar nie en moet dit oor die langtermyn en oor seisoene gemeet word. Die maklikste manier om jou te vergewis dat jy op die regte pad is, is die baan waar mielies-op-mielies en mielies-opsojabone verbou word in dieselfde land - “SIEN IS GLO”.

Sojaboonwaterverbruik kernpunte: Die totale seisoenale waterbehoefte van sojabone wissel tussen 500 mm en 660 mm (Krantz & Specht, 2012). Meer as 60% van die behoefte is kritiek nodig gedurende R1- tot R6-groeistadium.

Die grootste gedeelte van wateropname by sojabone vind plaas binne die boonste 60 tot 90 cm van die grondprofiel.

Voldoende water is nodig tydens die mees kritieke stadium van peulvul (R3 tot R6). ՚n Sojaplant beskerm hom teen waterstremming deur die boonste blare onderstebo te draai. Dit stel die onderkant van die blaar bloot aan sonlig wat hittestraling terugkaats. Dit koel die plant af, wat dan fotosintese laat afneem en die behoefte aan water neem dienooreenkomstig af.

Sojaboonworteldiepte en -wateropname

՚n Goed ontwikkelde wortelstelsel is kritiek vir groei en ontwikkeling. Ligte tot gematigde vogstremming gedurende die vegetatiewe ontwikkelingstadium het min tot geen uitwerking op opbrengs nie. Voldoende water gedurende die vegetatiewe groeistadiums lei tot uitermatige vegetatiewe groei met min verhoging in opbrengs.

Volgens die LNR is die wateromset

tingsvermoë tussen 4 kg en 7 kg graan per hektaar per millimeter water, afhangende van die genetiese potensiaal van die aangeplante variëteit. As die beskikbare vog dus 500 ml/ha is en met ՚n omsetting van 5,5 kg/millimeter water realiseer, behoort jy 2 750 kg/ha (2,75 t/ha) te behaal.

Gegewe die weervoorspelling van moontlike reënbuie gedurende Augustus tot Oktober 2023, behoort aanplantings vroeg en op goeie grondvogprofiele te geskied. Indien sojabone vanaf 15 tot 30 November geplant word, beteken dit dat die plante gedurende middel-Januarie sal blom — reg in die middel van die normale midsomerdroogte.

Daar is nie groot verskille tussen mielies en sojabone in waterverbuik oor die seisoen nie. Die groot verskil lê daarin dat sojabone baie vinniger klaarmaak in waterbehoefte as mielies. Mielies het ՚n geleidelike afname in waterbehoefte, terwyl sojabone se waterbehoefte aan die einde van hulle lewensiklus skerp daal. As sojabone in R3- tot R6-stadium van hulle lewensiklus is, sal jy in die veld sien hoe vinnig en aggressief hulle water onttrek.

Kultivarkeuse

Die komende seisoen gaan daar duidelike opbrengsverskille wees tussen grondtipes, veral as dit kom by die rooi, goedgedreineerde gronde sonder ՚n keerlaag (nie-watertafels). Hoe droër die seisoen, hoe groter die verskille en die prestasie van sommige basters.

P71T74R is juis ՚n baster wat hou van droogtes, stywer gronde en hitte.

P64T39R gaan beter vaar op die sandgrond, oorlê- en watertafellande.

Vanjaar het jy ook meer groenstam gekry op sommige basters. Solank daar vog teenwoordig is en die baster is onbepaald, sal die sojaplant steeds nuwe groei aanlê. As dit sou reën in die najaar sal dieselfde simptome geld, maar ons vermoed met minder vog en warmer toestande sal die gewas meer egalig afdroog en stroop vergemaklik. Sommige gewasse is meer vatbaar vir strobulienswamdoders as ander, met ander woorde, die plant sal meer groenstam tot gevolg hê met dié tipe swamdoders. Gebruik die nuutste sojaboonkultivaraanbevelings vir 2022/2023 om jou keuse op ՚n stabiele baster te vergemaklik.

Fosfaatbemesting

Daar is verskeie persone wat sal verskil, maar vir my is dit ononderhandelbaar om tydens plant fosfaat in die voor toe te dien. Fosfaat is die energiebron vir sojabone sowel as mielies. Ek het altyd positiewe ervarings gehad met fosfaat, veral in vogstremmende jare in vergelyking met goeie reënvalseisoene. Dit sal beter wees om fosfaat te bandplaas as om dit te strooi. Bemesting van tussen 10P en 15P word aanbeveel.

Maxifos 18 kan toegedien word teen

83 kg/ha vir 15P in laefosfaatgronde of 56 kg/ha 10P in goeie fosfaatstatusgronde. Omnia se 4:9:18(35) is ՚n duur, maar ՚n uitstekende mengsel vir sojabone, veral as dit nog vooraf in die winter ’geplant’ word. Die kalium in die produk is wat die prys opjaag, maar chemiese ontledings toon ՚n afname in kaliuminhoud in die ondergrond.

Ons vergeet dat die verwydering van kalium deur sojabone ՚n direkte invloed het op mielie-opbrengste.

Gewas Plantvoedingstowwe verwyder deur 1-ton bemarkbare produk

Entstof en saadbehandelde swamdoders

Droër toestande het hoër grondoppervlaktemperature tot gevolg. Indien laat in die seisoen geplant word, is die grond gewoonlik droër en warmer. Rhizoctonia saailingverwelk floreer in hierdie toestande, Sorg dus dat jou saad behandel word met “Apron plus Beans”; dit is ՚n moet. Weens die koeler, vogtige toestande die afgelope paar seisoene kon min met die oog waargeneem word en was rhizoctonia nie ՚n groot probleem nie.

Dit word afgeraai dat Apron plus Beans en die rhizobium-entstof saam in ՚n mengsel aangemaak en dan op die saad gesit word. Die etiket waarsku daarteen. Probeer die saad eers met Apron plus Beans behandel, en die dag met plant sit jy entstof op die saad en in die voor. Dis die enkel grootste vereiste as dit kom by sojaboonverbouing, dit help nie om hier geld te probeer bespaar nie.

Begrotings

Teen ՚n Safex-sojaboonprys van R7 808/t in Mei 2024 moet jy 1,5 t/ha stroop. Die kostes sluit duur kunsmis,

duur aalwurmmiddel en oesversekering op 1,5 t-mikpunt in. As die mieliemikpunt 5 t/ha is met ՚n Julie 2024-prys van R4 050 /t, is daar min verskil tussen die twee gewasse in winsgewendheid. Let daarop dat ՚n deeglike begroting deel van die sukses is vir sojaverbouiing.

Samevatting

Die totale vogbehoefte van mielies en sojabone verskil min. Soos verduidelik, lê die groot verskil in die vinnige afplat aan behoefte vir water wat soja aan die einde van die groeiseisoen het in

Tabel 1. FERTASA. Bemestingshandleiding, bl 156.

P71T74

P64T39R

vergelyking met mielies. Onder huidige insette en kommoditeitspryse is daar min verskil tussen mielies en sojabone se winsgewendheid. Sonneblom teen 'n opbrengs van 1,7 t/ha maak tans meer wins.

Die agronomiese voordele van sojabone in wisselbou met mielies is die rede hoekom daar nie minder sojabone aangeplant moet word nie. Dit is 'n langtermynbelegging met hoë winste in grondvrugbaarheid en mielie-opbrengste.

Bronnelys

Senwes Safex

Graan SA gewasbegrotings

Kranz, W.L., and J.E. Specht. 2012. Irrigating Soybean. NebGuide G1367. University of Nebraska-Lincoln Extension.

Vir meer inligting, kontak Pioneer by info.rsa@pioneer.com of www.pioneer.com/za

P64T39R

Dierevoeding... aanpasbaar by veranderende weerstoestande.

Weerbestande fosfaat-spoormineraalaanvullings en -konsentraat vir jou beeste, skape en bokke.

PhosSure 6/12 & PhosPro 17:

• Noodsaaklik vir optimale groei, produksie en reproduksie van diere op fosfaat-arme weidings.

• Die melasse-byprodukte verbeter smaaklikheid om voldoende P-inname te verseker.

• Bevat verhoogde vlakke van noodsaaklike spoorminerale in die korrekte verhouding tot fosfor.

• ’n Unieke kenmerk is die harde lagie wat bo-op die produk vorm sodra dit aan vogtigheid blootgestel word. Dit beskerm die produk teen reënskade.

• PhosPro 17 bevat 17% proteïene in die vorm van Voergraad Ureum vir optimale aktiwiteite van die mikrobes in die grootpens.

Vir daardie ekstra hupstootjie wanneer jou diere dit die nodigste het.

www.yara.co.za/animal-nutrition/

L I C K B L O C K S

Groentetuin vir beginners deel 4: Ken jou groente

Al die groente wat ons eet behoort tot ՚n spesifieke groep van groente. Om te weet tot watter groep jou gunsteling groente behoort, help met die beplanning van jou groentetuin.

Die verskillende groentegroep sluit die volgende in:

• Uie-familie: uie, knoffel, preie en grasuie;

• Beet-familie: beet, spinasiebeet en spinasie;

• Kopkool- of mosterdfamilie: kopkool, blomkool, brokkoli en radyse:

• Pampoenfamilie: komkommers, pampoene, skorsies en murgpampoentjies;

• Boontjiefamilie: groenbone en ertjies;

• Aartappelfamilie: aartappels, tamaties, eiervrug, patats en soeten brandrissies;

• Wortel- of pietersieliefamilie: wortels, seldery en vinkel;

• Sonneblomfamilie: blaarslaai, artisjokke en Jerusalem-artisjokke;

• Ander: soetmielies, aspersies, rabarber, okra en gemmer.

Groente van dieselfde groep groei dikwels nie so lekker saam nie omdat hulle voedingsbehoeftes dieselfde is en hulle dus met mekaar meeding.

Sommige lede van ՚n groep aard beter in koeler omstandighede, terwyl ander in ՚n warm klimaat floreer.

Die geheim van ՚n groentetuin is om klein te begin en namate jy meer ondervinding opdoen en selfvertroue kry, kan jy uitbrei met ander groentesoorte.

Begin met vyf tot tien groentesoorte wat jy die graagste in jou tuin wil plant. Die maklikste is om aanvanklik saailinge by ՚n kwekery te koop, want om saad in kissies te saai en hulle groot te kry, klink makliker as wat dit is. Daar is gewoonlik ses saailinge in ՚n bakkie.

Om ՚n gesin van vier uit jou eie tuin kos te gee, kan jy begin deur radyse, tamaties, eiervrug, groenbone, komkommers, murgpampoentjies, blaarslaai, spinasie, mielies en rissies te plant.

Kruie wat onontbeerlik is in ՚n groentetuin is roosmaryn en tiemie, basiliekruid, oreganum, marjolein en salie. Seldery, pietersielie en gras- of sprietuie groei vinnig en is heerlik en mooi as garnering. Ment is lekker, maar versprei vinnig en neem gou ՚n bedding oor. ՚n Suurlemoenboom en aarbeie rond jou groentetuin af.

Al hierdie groente en kruie groei maklik en vinnig. In die volgende hoofstukke sal meer inligting gegee word oor die verskillende stappe, maar hierdie is ՚n vertrekpunt.

1. Berei die grond voor.

2. Plant die saailinge in volson of halfskadu volgens die aanduiding op die saadbakkie.

3. Strooi gebreekte eierdoppe rondom die stammetjies om slakke weg te hou.

deur Tisha Steyn

Met vars groente uit jou eie tuin kan jy gesonde, goedkoop kos maak.

Basiliekruid groei ewe goed in die tuin of in ՚n hidroponiese stelsel.

1. Plaas strooi bo-op die bedding om grondvog te bewaar en onkruid in toom te hou.

2. Trek die onkruid uit wat wel opkom.

3. Gee gereeld genoeg water.

4. Inspekteer jou plante daagliks om seker te maak daar is nie ongewenste insekte op nie.

5. Siek plante word veroorsaak deur ՚n virus, swam of bakterie. Trek uit en vernietig.

6. Die blare se kleur dui aan of die plant genoeg voedingstowwe kry of ՚n tekort het.

7. Voed die grond met kompos of vloeibare voeding.

8. Oes blaargroente deur buiteblare met ՚n skerp, skoon skêr af te sny.

9. Pluk groente soos dit ryp word.

10. Verwyder die plantreste van seisoenale eenjarige plante.

11. Plant nuwe saailinge.

12. Gooi plantreste op die komposhoop.

Groentesoorte

Tamaties (Lycopersicon esculentum)

Tamaties behoort, net soos aartappels, eiervrug, soet- en brandrissies, tot die

aartappelfamilie (Capsicum-spp)

Daar is duisende kultivars wat almal tot net twee groeiwyses behoort, naamlik die wat stoel en die wat rank. Die kultivars wat stoel is geskik vir ՚n klein tuin, want hulle groei op een plek en rank nie die hele tuin vol nie. Jy het dus nie stutte nodig nie. Die tamaties word vinniger ryp as ranktamaties, wat heel seisoen lank dra.

Tamaties is ՚n somergewas en is gevoelig vir ryp. Plant saailinge in die middel van die lente op ՚n beskutte plek met volson in grond wat baie kompos bevat en goed dreineer. Tamaties kort gereeld water, want as jy dit op een slag te veel water gee, kan dit blom-endverrotting (blossom-end rot) veroorsaak en die ryp tamaties laat bars.

Plant die saailinge sowat 60 cm uitmekaar sodat hulle goed geventileer is om swamsiektes te ontmoedig. ՚n Deklaag of kompos wat die wortels koel hou, help om die grond vogtig te hou. Breek die sylote weerskante en net bokant die hoofblaarstele af om te verseker dat die plant aanhou sterk groei en dra.

Wees op die uitkyk vir swam- en virussiektes, blaarvlek, myte, ruspes, witvlieg en groen kewers. Tuisrate soos ՚n knoffel- en skottelgoedseepmengsel in water kan help teen witvlieg en luise, maar hou in gedagte dat gesonde plante nie so maklik of gereeld aangeval word deur insekte of siektes nie. Plantkundiges sê meer as 90% van “plantsiektes” is eintlik voedingstekorte.

Tamaties kan teen ՚n lae temperatuur in die oond gedroog word. Tamaties vries goed en jy hoef nie eers die skille af te trek nie – spoel die gevriesde heel tamatie onder die kraan af en die skil kom in jou hand af net soos wanneer jy ՚n vars tamatie in kookwater dompel. Gevriesde tamaties werk in bredies en souse, maar nie in slaai nie!

Eiervrug (Solanum melongena)

Eiervrug kom in verskeie vorms en kleure, maar die lieflike diep-pers (aubergine) eiervrug is die volopste, gevolg deur die wit-en-pers gestreeptes. Baba-eiervrug is ook deesdae beskikbaar.

Eiervrug groei goed in volson in los,

Wanneer vars ertjies volop is, kan dit suksesvol gevries word vir latere gebruik.

Berei ՚n nuwe bedding goed voor vir die beste opbrengs en onthou om wisselbou toe te pas.

Eiervrug is ՚n staatmaker in ՚n kombuistuin omdat dit veelsydig en voedsaam is.

vrugbare grond. Moenie naby aartappels of tamaties plant nie, want hulle behoort tot dieselfde familie en hulle ding met mekaar mee om voedingstowwe in die grond.

Die plant word selde hoër as een meter, maar begin lank voor dit daardie hoogte bereik blomme maak en vrugte dra. Hoër kultivars moet gestut word, want die vrugte raak swaar.

As jou eiervrugplante skielik begin verwelk, is dit waarskynlik verlepsiekte (wilt disease), wat veroorsaak word deur Fusarium en verticillium-fungi Jy kan daar niks aan doen nie, so trek maar die plante uit en vernietig.

Oes die eiervrugte terwyl die vel nog blink is, want as die vrug sy glans verloor, raak dit bitter, en om die eiervrug in skywe te sny en sout daarop te strooi sodat dit kan sweet, help nie.

Blaarslaai (Lactuca sativa)

Blaarslaai behoort tot die sonneblomfamilie Asteraceae. ՚n Groot verskeidenheid hibriede in verskillende vorms, kleure en teksture is beskikbaar.

Blaarslaai kan heeljaar deur in gematigde gebiede gesaai word. Saai of

plant regstreeks in ՚n sonnige plek in grond wat verryk is. Gooi gereeld nat in warm, droë weer om te keer dat die blaarslaai saadskiet. Wanneer dit gebeur, raak die blare hard en bitter.

Die blaarslaai kan elke twee weke gevoed word met vloeibare kunsmis sodat die blare soet en sappig bly. Waar dit baie warm en droog is, kan halfskadu die blaarslaai help teen uitdroging. ՚n Deklaag sal die grondvog bewaar, en gebreekte eierdoppe om die stam sal jong plantjies teen slakke beskerm.

Wanneer jy blare oes vir slaai, breek die buitenste blare af sodat die binneste blare aanhou groei. Blaarslaai hou langer in die yskas in ՚n verseëlbare houer met ՚n papiervadoek onder en bo-oor die blare.

Kyk uit vir genoemde slakke, naakslakke, plantluise, donsskimmel en sagtevrot, wat ՚n bakteriese siekte is.

Maak altyd seker dat jy blaarslaai in soutwater laat lê voor jy dit in slaai, op broodjies of as ՚n toevoublaar (wrap) gebruik om seker te maak jy kry nie per ongeluk ՚n wesentjie in wat skadelik vir jou gesondheid is nie.

Die lede van die pampoenfamilie kan in die lente of vroegsomer in warm, klam grond of in groot houers geplant word.

Bronverwysings

Anthony, D. (2014) Enigeen kan groete kweek. Metz Press. ISBN978-1-928201-12-0

Wilt diseases (n.d.) Texas Plant Disease Handbook. Texas A&M Agrilife Extension https://plantdiseasehandbook. tamu.edu/problems-treatments/ problems-affecting-multiplecrops/wilt-diseases/

Radyse is van die groente wat die vinnigste groei.

Blaarslaai kan heeljaar deur geplant word en aard ook in skadu.

Tamaties behoort, net soos aartappels, eiervrug, soet- en brand-rissies, tot die aartappelfamilie (Capsicum-spp).

Bonsmarabul verkoop vir

R4,4-miljoen

Vir Bonsmara-telers is die hoofdoelwit met teling om te verseker dat diere aangepas en funksioneel doeltreffend is. Die afgelope paar jaar het die Bonsmarabedryf uit sy nate gebars met toppryse wat jaar-na-jaar op veilings behaal word.

Die gewildheid van die ras het geweldig toegeneem. Die Bonsmararas is veral bekend onder Suid-Afrikaanse boere vir hulle aanpasbaarheid, asook die uitsonderlike moederseienskappe en lae onderhoud wat die ras toon. Die Bonsmara het reeds sy aanpasbaarheid bewys deur sy wye verspreiding in Suid-Afrika en elders ter wêreld.

Up George Bonsmaras is 35 jaar gelede begin toe Lawrence en Derek Ralfe ՚n klein Bonsmarastoet gekoop het van Rob Taylor in die Underbergdistrik. Die stoet is eerste begin as die Kenriet Bonsmarastoet in die Kokstaddistrik en die naam is later verander na Up George Bonsmaras toe die plaas, Up George, in die Elandslaagteomgewing gekoop is.

Vrugbare en aanpasbare Simentaler/ Afrikanerkoeie is van die Rumeviteplaas se navorsingsinstituut gekoop en opgegradeer. Bulle van die Arcadiakudde van Arthur De Villiers is gekoop. Die twee kuddelyne wat ՚n groot impak gemaak het was AGN-81 en AG92-97.

Up George Bonsmaras laat rekords spat by hulle 25ste produksieveiling

Up George Bonsmaras (die Ralfe-familie) het op 7 Julie 2023 ՚n uitsonderlike 25ste produksieveiling gehou met besondere pryse behaal, asook wêreld-

rekords wat gespat het! Die veiling is aanlyn en lewend aangebied op Up George-plaas, Wasbank, KwazuluNatal. AAM het die veiling behartig met Brandon Leer as die afslaer.

Lot 8 en Lot 16 vir rekordpryse verkoop

Christoff Smit, Fouché en Bertus Blignaut van Sebadja Bonsmaras het Lot 8, LAR19-373, gekoop vir ՚n topprys van R4,4-miljoen. Dis ook ՚n nuwe SuidAfrikaanse en wêreldrekord.

Francois Bornman van Ons Tuiste Bonsmaras het Lot 16, LAR19-319, gekoop vir R2-miljoen. Dit was die tweede-hoogste prys wat op die veiling behaal was.

Die bulle wat gevolg het was:

• Lot 4: R775 000 gekoop deur

Boeram Venter

• Lot 12: R700 000 gekoop deur Neil

Harvey en Frans Buckridge

• Lot 10: R650 000 gekoop deur

Anton en Rickus Bothma

• Lot 22: R300 000 gekoop deur Jose

Die perfekte prentjie vir enige Bonsmara-teler. Lot 8, LAR 19-373 is deur Christoff Smit, Fouché en Bertus Blignaut van Sebadja Bonsmaras gekoop vir ՚n rekordprys van R4,4-miljoen. Dis ՚n nuwe SuidAfrikaanse en wêreldrekord.

Puoli van Bella Allianza Bonsmaras

• Lot 3: R280 000 gekoop deur

George Barnard

Die bulle het verkoop teen ՚n gemiddelde prys van R202 784.

Vroulike diere behaal ook besonder goeie pryse: Die vroulike diere het ook baie goed verkoop. Koeie met kalwers het ՚n gemiddelde prys van R166 071 behaal, met die volgende toppryse:

• Lot 93: R625 000 gekoop deur

Bella Allianza Bonsmaras vanaf

Paraguay

• Lot 97: R340 000 gekoop deur

Bella Allianza Bonsmaras

• Lot 95: R260 000 gekoop deur

Eben Basson en Wessel Ebersohn

• Lot 94: R260 000 gekoop deur

Ntabayoni Bonsmaras

Koeie in kalf het verkoop teen ՚n gemiddelde prys van R40 504 met ՚n topprys van R105 000 vir lot 105, gekoop deur Bella Allianza Bonsmaras.

Lot 16, LAR19-319, die bul wat die tweede-hoogste prys op Up George Bonsmaras se 25ste produksieveiling behaal het, is vir R2-miljoen verkoop aan Francois Bornman van Ons Tuiste Bonsmaras.

deur Benine Ackermann

Looking for TOP-QUALITY steel structures that can withstand the test of time?

Looking steel structures withstand

Our pre-engineered steel buildings are crafted using only the finest commercial-grade South African-made prime steel, ensuring that our structures are both durable and dependable.

Our pre-engineered steel buildings African-made prime steel, ensuring

Easily erect one of our structures on site, as they are totally prefabricated, preformed and predrilled,

with a wide variety of sizes, tailored to meet the unique needs of our customers.

with a wide variety of sizes, Easily erect one of our structures

Gevreesde haassiekte breek uit

Nuwe voorvalle van die hoogs aansteeklike, dodelike haashemoragiese siekte het in Knysna in die Suid-Kaap en in die Langkloof in die Oos-Kaap voorge kom.

Die siekte, wat veroorsaak word deur die Calicivirus, het in November 2022 vir die eerste keer in Suid-Afrika voorgekom en het gelei tot ՚n groot aantal vrektes onder hase en konyne in die Karoogedeeltes van die Wes- en Noordkaap.

Die Trust vir Bedreigde Natuurlewe (EWT) het opnuut kommer oor die uitwerking van die uitbreking op die skaars en kritiek-bedreigde oewerkonyn (Bunolagus monticularis) uitgespreek. Die voorkoms van die oewerkonyn kom ooreen met die gebiede wat tot dusver deur die siekte geraak word.

Volgens Bonnie Schumann van EWT is tussen 90 en 100 dooie wildgeworde mak hase einde Mei, begin Junie in die omgewing van Brenton-on-Lake naby Knysna gevind, asook 16 mak hase en ՚n onbekende aantal wilde dooie hase in die Langkloofgebied. Daar was een moontlike vrekte weens die siekte in Malmesbury en drie vrektes van mak hase in Gauteng.

Buiten die bedreiging wat die siekte vir die skaars oewerkonyn inhou, hou dit ook ՚n bedreiging vir die inheemse rooiklipkonyn en ander inheemse haasspesies

soos die vlakhaas en kolhaas in. Roofdiere wat afhanklik is van die konyne en hase vir kos, is dus ook kwesbaar.

Entstof

՚n Beperkte hoeveelheid entstof is beskikbaar gestel en eienaars van troetelhase of konyne, asook haasboere, kan hulle naaste veearts daaroor kontak. Die middel is nog nie in Suid-Afrika geregistreer en of vrylik beskikbaar nie. Omdat dit nie haalbaar is om wilde hase of konyne in te ent nie, is dit noodsaaklik dat boere en lede van die publiek enige dooie of siek hase onverwyld by ՚n staatsveearts aanmeld. Kontak die naaste staatsveearts en verskaf die naam van jou plaas, dorp of gebied, ՚n foto van die siek of dooie haas of konyn en ՚n GPS-verwysing van die plek waar dit gevind is.

Hoogs aansteeklik

Die siekte, wat in Engels as rabbit hemorrhagic disease bekend staan, lei tot bloeding in organe soos die lewer, niere en milt, wat lei tot die skielike dood van die diere. Die virus is in die mis en urine van siek diere teenwoordig en word ingedra deur aanraking, inname of inaseming.

Alhoewel die siekte nie oorgedra word aan mense, ander diere of insekte nie, kan hulle draers van die siekte wees. Dit is raadsaam om nie dooie of siek diere te hanteer nie, want die virus kan deur mense se skoene en klere, toerusting en selfs motorbande oorgedra word.

Dooie hase moet minstens 1,5 meter diep en minstens 100 meter van die naaste dam, rivier of vlei begrawe word.

Eienaars van troetelhase word aangeraai om te verseker dat hulle hase veilig is deur enige kontak met ander hase, hulle eienaars of besmette toerusting te vermy.

Kritiek bedreig

Die oewerkonyn is uiters kwesbaar, omdat dit spesifieke habitatvoorkeure het en in ՚n baie beperkte verspreidingsgebied voorkom. Dit kom uitsluitlik in beboste gebiede op rivieroewers voor waar die wyfies in die sagte grond nesmaak en kleintjies grootmaak. Anders as hase word konynbabas blind en sonder pels gebore en is totaal weerloos.

Dit is juis hierdie beperkte habitatvoorkeur wat die oewerkonyn kwesbaar maak omdat dit die gebiede is wat dikwels vir landboudoeleindes gebruik word. Die siekte hou nou ՚n verdere bedreiging in.

deur Tisha Steyn

Troetelhase in Suid-Afrika en elders is uiters vatbaar vir die hoogs aansteeklike siekte.

Aanvanklik is daar geglo dat die oewerkonyn slegs in die Nama-Karoo (Bo- en Sentraal-Karoo) voorkom, maar in 2003 is vasgestel dat dit ook in die Sukkulente-Karoo in die omgewing van Touwsrivier, Montagu, Barrydale, Robertson en Klaarstroom voorkom.

Die belangrikste verspreidingsgebiede sluit die rivieropvangsgebiede by Williston, Sutherland, Frazerburg, Loxton en Victoria-Wes in die Noord-Kaap, en Touwsrivier, Robertson, Uniondale en die Baviaanskloof in die Wes-Kaap in.

Die oewerkonyn, wat in die SuidAfrikaanse Rooi Databoek as kritiek bedreig, en in die IUCN-Rooilys as bedreig gelys word, is aanvanklik met behulp van kameras wat in hulle voorkeurloopgebied opgestel is, getel. Toe is bevind dat daar maar ՚n paar honderd van hulle oor is.

Die mens se bedrywighede hou die grootste bedreiging in weens rivieroewers wat ontbos en omgeploeg word vir landerye, die versameling van vuurmaakhout in die gebiede, oorbeweiding deur kleinvee, asook onwettige jag met slagysters en honde. Die oewerkonyne word ook, soos talle ander diere snags op paaie doodgery. Die eerste oewerkonyn wat in die suidelike verspreidingsgebied aangeteken is, was juis een wat deur ՚n voertuig doodgery is.

Namate die natuurlike habitat vernietig word, raak die oewerkonyn al

Die siekte is in 1986 vir die eerste keer onder Europese hase in Italië aangeteken, vanwaar dit na die res van Europa versprei het.

meer geïsoleer, wat lei tot inteling. In die middel 1980’s was na raming sowat 65% van die oewerkonyn se natuurlike habitat in die Nama-Karoo reeds vernietig weens landboubedrywighede.

Ten einde bewaringsgebiede vir die oewerkonyn opsy te sit, is die Karoo Ekosisteem Rehabilitasie-projek van die EWT se Riverine Rabbit Project (EWPRRP) in 2009 van stapel laat loop.

Die projek probeer om die oewerkonyn se habitat te herstel deur gronderosie te bekamp en plantegroei op rivieroewers te hervestig.

Die belangrikste taak is egter om boere bewus te maak van die voorkoms van die skaars oewerkonyn op hulle plase en in gebiede wat as biodiversiteitskorridors by bewaringsgebiede ingesluit en sodanig bestuur word.

Vier oewerkonyn-bewareas, wat formele beskermde gebiede is, is in samewerking tussen boere, EWT-RRP en die natuurbewaringsdepartement van die Wes-Kaap en Noord-Kaap geskep.

Oorsprong en verspreiding van die siekte

Dit is steeds nie seker hoe die siekte in 2022 in Suid-Afrika beland het nie, want geen hase of konyne mag ingevoer word nie.

Die oorsprong en verspreiding van die siekte is goed opgeteken.

Susan Orlean skryf in The New York Times in 2020 oor die hoogs aansteeklike siekte, waarna ook as ‘Rabbit Ebola’ verwys word. Sy noem dat die siekte moeilik diagnoseerbaar is omdat besmette hase buiten lusteloosheid, ՚n hoë koors en moeilike asemhaling dikwels geen simptome toon nie en sommer net uit die bloute vrek. Bloeding uit die neus is ՚n teken, maar dan is dit te laat om die dier te red.

Sy skryf ook die virus kan tot 100 dae in ysige toestande en sonder ՚n gasheer op ՚n droë lap, in ՚n haaskarkas of pels of vesel van angorahase oorleef. Oordrag kan deur die ‘kloue van voëls, die pote van vlieë en die pels van ՚n prêriewolf’ oorgedra word. Die siekte is vir die eerste keer in 1984 in die Jiangsu-provinsie van Sjina opgemerk, waar dit gelei het tot die vrekte van geteelde Angora-hase wat uit Duitsland ingevoer is. Binne ՚n jaar het die siekte oor ՚n gebied van 50 000 km versprei en minstens 140-miljoen mak hase wat as troetelhase of vir hulle pels of vleis geteel is, gedood.

Die siekte is in 1986 vir die eerste keer in Europa in Italië aangeteken, vanwaar dit na die res van Europa versprei het. Dit is in 1988 in Spanje en die jaar daarna in Portugal aangeteken, waar dit tot ՚n groot aantal vrektes gelei het.

Die virus is uiters weerstandig en kan selfs in ysige temperature en sonder ՚n draer oorleef.

Dit is toe ook in Mek siko aangemeld, vanwaar dit in 2000 na Noord-Amerika,

Die virus wat haashemoragiese siekte by hase veroorsaak tas nie mense, voëls, ander diere of insekte aan nie, maar almal kan as draers dien wat die siekte versprei.

Eienaars van mak hase of konyne word gemaan om streng biosekerheidsmaatreels toe te pas om hulle diere teen die siekte te beskerm, want beperkte entstof is in SuidAfrika beskikbaar.

Die virus kan blykbaar tot 100 dae sonder ՚n gasheer op 'n lap of in die vesel van hase wat vir hulle hare geteel word, oorleef.

Die oewerkonyn kom voor in digte bosse op rivieroewers wat kwesbaar is vir die mens se verskillende grondgebruike, soos landbou, weiding en onwettige jag. (Foto: EWT veldkamera)

Uruguay, Kuba, die Reunion-eiland en Noord-Afrika versprei het.

Buiten die oewerkonyn, is die inheemse rooiklipkonyn en haasspesies soos die vlakhaas en kolhaas ook kwesbaar vir die siekte. (Foto net ter illustrasie.)

Bronverwysings

Abrantes, J., Van der Loo, W., Le Pendu, J. et al. Rabbit haemorrhagic disease (RHD) and rabbit haemorrhagic disease virus (RHDV): a review. Vet Res 43, 12 (2012). https://doi. org/10.1186/1297-9716-43-12

Genis, A. (2022) Meld haasvrektes aan. Landbou.com https:// www.landbou.com/landbou/ bedrywe/diere/meld-haasvrektes-aan-20221117

Die Trust vir Bedreigde Natuurlewe (EWT) is besorgd oor die voorkoms van haashemoragiese siekte in gebiede waar die oewerkonyn voorkom. (Foto: Keir Lynch)

Hase kom nie natuurlik in Australië voor nie, maar hase wat as troeteldiere ingebring is, het gou sodanig vermenigvuldig dat dit as ՚n pes beskou is. In 1991 is begin met navorsing om die siekte as biologiese beheer van die hase te gebruik. Die Czech V351-virus is in 1995 uit die Tsjeggiese Republiek ingevoer en onder streng kwarantyn op die Wardangeiland vrygelaat, vanwaar dit gou na die vasteland versprei het. Die poging was suksesvol en het tot 95% van die probleemhase uitgewis. Die siekte het ook na Nieu-Seeland versprei, waar dit, net soos in Australië, Europa, Asië en elders in Afrika as endemies beskou word.

Orlean, S. (2020) The Rabbit Outbreak. The New York Times. https://www.newyorker.com/ magazine/2020/07/06/the-rabbit-outbreak?fbclid=IwAR2dG5dv d99dXmhUA_EX1Nm7Rfx11bKKDjwWm7gtUFum2W7Hx25RqcTMzgs

Steyn, T. (2017) Net boere kan oewerkonyn red. Suid-Kaap Forum. https://www.suidkaapforum.com/News/Article/Agriculture/net-boere-kan-oewerkonynred-20170711

Steyn, T. (2022) Kommer oor hase wat op hope vrek. ProAgri. co.za

https://proagri.co.za/nuus-kommer-oor-hase-wat-op-hope-vrek/

Duur wol 'n 'spa np oging’

Waardevolle wol het vir Jacobus le Roux ՚n rekordprys van R303/kg vir 15,80-mikron wol, merinolam Styl2 MWF4E.70RW-tipe met ՚n lengte van 70 mm behaal gedurende die afgelope wolseisoen. Die prys is betaal deur Vitale Barberis Canonico South African (Edms) BPK (VBC Wool SA).

Die Suid-Afrikaanse wol- en bokhaarkopersvereniging (Sawamba) het die besondere prestasie tydens die Nasionale Wolkwekersvereniging (NWKV) se algemene jaarvergadering bekend gemaak.

Jacobus het op Fort Beaufort grootgeword waar hy aan die Hoërskool Winterberg gematrikuleer het en daarna het hy aan die Universiteit van die Vrystaat Landbou gaan studeer. Hy het in 1992 plaas toe gekom om in vennootskap met sy pa, Pierre, te boer.

Gemengde veeboerdery

Hulle bedryf ՚n gemengde veeboerdery met hoofsaaklik kleinvee by Fort Beaufort en Cathcart in die Oos-Kaap. Die grootste vertakking is Agorabokke, terwyl hy ook met boerbokke, merino’s en bonsmaras boer. Die suiwer merinokudde word op Cathcart aangehou vir wolproduksie en die tweede kudde merino’s wat met ՚n dormerram vir slaglammers gekruisteel word, loop op Fort Beaufort.

By Fort Beaufort boer Jacobus op die

plase Sewefontein en Koedoeskloof. Die veld hier bestaan hoofsaaklik uit valleibosveld en die reënval is sowat 450 tot 500 mm per jaar. Die drakrag is sowat 8 tot 12 ha per grootveeeenheid. Hier loop die angoras, tweede kudde merino’s en die bonsmaras, wat, soos die boerbokke, goed in die boswêreld aard.

By Carthcart boer hy op die plase

The Plains en Angledale waar die reënval tussen 550 mm en 650 mm per jaar en die drakrag is sowat 4 tot 6 ha per grootvee-eenheid is. Hier word hoofsaaklik met merino’s, bonsmaras en angorakapaters in die soeter doringveld geboer.

Die Cathcart-kudde bestaan uit suiwer merino’s. “Ons boer met ooie en lammers, wat ons laat uitgroei tot volbekhamels, wat verkoop word. Ons probeer soveel wol as moontlik produseer,” verduidelik hy. Dis hier waar die duur wol geproduseer is.

Groter prentjie

Volgens Jacobus is die besondere prys wat die wol behaal het, nie net aan sy doenigheid as boer te danke nie. Dit berus ook op die bekwame bemarkingspan van BKB, wat die vesel bemark, en BKB se veldbeamptes wat help verseker dat die wol wat gelewer word, deur die klas van die kudde en die seleksie van geskikte ramme van die hoogste gehalte is.

“Bemarking is ՚n uitdaging. Ons

produseer net die produk (wol), maar mense soos Isak Staats en Basie Claassen bemark en verkoop die wol. Ons ontwikkel die produk en probeer die gehalte daarstel wat die mark wil hê, maar hulle doen baie werk waarvoor ons baie dankbaar is.”

BKB se veldbeamptes speel ook ՚n enorme rol in die boerdery se uiteindelike sukses. Gary Trethewey van BKB Queenstown help met die klas van

Op die plase by Cathcart word met suiwer merino’s vir wolproduksie geboer, terwyl die merinokudde op die Fort Beaufort-plase met ՚n dormerram gekruisteel word vir vleisproduksie.

deur Tisha Steyn

Die angorakapaters word in die Carthcart-omgewing aangehou.

Die skeersels word gebaal en aan BKB gelewer wat die wol bemark en verkoop.

25mm (High Pressure)

10 bar Pressure

Flow Diameter : 28mm

Flow Capacity : over 20 000 L/hr

32mm (Low Pressure)

3 bar Pressure

Flow Diameter : 38mm

Flow Capacity : up to 30 000 L/hr

die Cathcart-kudde en die ramseleksie. Ramme word gekoop by die Stormberg Merino’s in Molteno, Winston Merino’s op Cathcart en Freddie du Plessis van Tarkastad. Ben Joubert van BKB Adelaide help met die seleksie van ramme by Smaldeel Merino’s op Adelaide/Bedford.

“Dit is ՚n kombinasie van faktore wat bydra tot sy sukses en ՚n mens kan nie op jou eie sukses bereik nie,” meen Jacobus.

Uitdagings

Vir Jacobus is die grootste uitdaging die onbeskikbaarheid van doeltreffende biologiese produkte. Daar is nie meer tegniese ondersteuning nie en geen navorsing word gedoen om nuwe middels te ontwikkel nie. Die bestaande doseermiddels is ou chemiese groepe waarteen weerstand opgebou is. Die doeltreffende middels word ingevoer, kom in klein hoeveelhede en ongereeld die land binne en beskikbaarheid is ՚n probleem.

“Ons sukkel om ՚n volhoubare inentingsprogram te handhaaf, want daar word geen nuwe dipmiddels ontwikkel nie. Ons produseer ՚n uitvoerproduk en daar is weerstand teen sekere van die middels wat nog doeltreffend is. Met arbeid en ongediertes kan ՚n plan gemaak word, die droogte is ՚n gegewe, maar die gebrek aan nuwe, doeltreffende biologiese produkte is ՚n groot probleem.”

Veranderende tye

“My pa het altyd geglo ՚n mens moet diversifiseer, ՚n mens kan nie met net een kommoditeit boer nie, daar moet altyd iets wees wat jou sal deurtrek,” sê Jacobus.

Volgens hom is dit die eerste keer ooit dat al die kommoditeite onder druk is. Wol- en bokhaaraankope is onder druk weens die wêreldekonomie en die gevolge van die Covid-19pandemie. Swak ekonomie knou ook plaaslike vleispryse.

Die boer kan niks doen aan die veranderende verbruik van vesel of die bemarkingskanale wat verander het nie. “Ons wolboere moet maar vasbyt en doen wat ons goed doen. Ons moet aanpas en planne maak. Boerdery is ՚n langtermynsaak; ՚n mens kan dit nie vinnig verander nie, so ons moet maar

klein aanpassings maak wat op die korttermyn ՚n verskil sal maak. “Die beste wat ons kan doen is om ՚n produk (wol) van ՚n hoë standaard te lewer. Isak Staats van BKB stem hiermee saam. “Wolpryse het die afgelope tien jaar nie by inflasie gehou nie en veeboere oor die algemeen sukkel om hulle somme te laat klop,” sê Isak. “Die Covid-19-pandemie se gevolge gaan nog ՚n ruk met ons wees.

“Ek glo ons gaan eers verligting begin sien as inflasie en die gevolglike rentekoerse weer binne beheer kom. Die enigste manier om hierdie krisis te oorleef, is om na geleenthede te soek om binne jou bestaande onderneming meer produktief te wees en elke moontlike markvoordeel te benut.

Volgens hom is Jacobus-hulle ’n goeie voorbeeld van hoe dit werk: “Maak soveel as moontlik geld met elke produk wat geproduseer word. Die hefboomvoordeel van kleinvee is dat ons met getalle werk en klein aanpassings groot verskille kan maak.”

Kyk net sulke pragtige beeste! Die bonsmaras aard goed in die Valleibosveld in die Fort Beaufortomgewing.

Die grootste uitdaging met die boerdery is die gebrek aan entstof en dipmiddels omdat die navorsing daaroor en vervaardiging daarvan nie meer by Onderstepoort Biologiese Produkte gedoen word nie.

Van die bonsmaras loop ook op die plase in die Cathcart-omgewing.

Jacobus le Roux boer in vennootskap met sy pa, Pierre, op vier plase in die Oos-Kaap. Sy seun, JW, boer saam met hulle.

Jacobus le Roux se gemengde veeboerdery sluit merino’s, boerbokke en angorabokke in.

Jacobus le Roux saam met Ken Reed van VBC Wool SA in die Nasionale Wolkwekersvereniging (NWKV) se kantoor in Port Elizabeth na afloop van die vereniging se algemene jaarvergadering waar dit bekend gemaak is dat Jacobus se wol die rekordprys van R303/kg behaal het. (Foto: NWKV)

BLOCKS,

BELTS,

YOUR CUMMINS ENGINE COMPONENTS 4/6B series, C series, L8.9 & L9 series, ISB, ISX, ISC, QSB, QSC, QSX, ISF 2.8, ISF 3.8, B3.3, QSB 4.5, and more.

& Pneumatic seals

PTFE Teflon Parts

Faithfully serving growers across the continent

Enjoy reliability and versatility with the Agrico centre pivot. Specifically designed for local conditions and built to last.

The Agrico centre pivot has been continuously improved since the first machine was built in 1988. As the leading manufacturer of centre pivots in South Africa, we’ve invested in the research and development required to bring you the most advanced technology in irrigation.

High-stability towers, long spans, extra-thick galvanising, rust-free control systems and Autoflush valves are standard features that distinguish Agrico pivots from the rest.

Optimised span design

Extra-thick galvanising

Ultra-strong structure

Remote management Stable centre