ProAgri SA 285 by ProAgri

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

No / Nr 285 ISSN 1042 - 1558

Gratis / Free

Jongboere: Die vlagdraers vir landbou

So fnuik boere die stryd teen spilpuntdiewe

Laat elke korrel tel met Valtrac en Bogballe www.agri4all.com www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri South Africa 285

Outomatiese herset van tande sonder om spoed te verminder of die implement te lig Lae brandstofverbruik weens lae wrywing en effektiewe wegbreekaksie Effektiewe grondbewerking bied een van die mees egalige grondprofiele op die mark Taai materiale verminder slytasie vir 'n verlengde leeftyd

Laat niks jou keer nie. Die T-reeks is Agrico se staatmaker herset skeurploeg. Tande beweeg outomaties uit die pad wanneer klippe of ander hindernisse teëgekom word, en skuif daarna terug na die werksposisie. Dít alles sonder om spoed te moet verlaag of die implement uit die grond te lig. Die T-reeks spog met 'n elegante en koste-effektiewe geometrie vir beter beheer en optimale werking. Breek grond by verskeie werkdieptes en skop die seisoen reg af. Beskikbaar in 'n verskeidenheid groottes as driepuntgemonteerde of sleepmodelle. Pryse op aanvraag. 02

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Groen en goud – kleure van hoop S

oos wat die einde van die jaar al hoe nader kruip besef jy dat die afgelope jaar ‘n tyd van uitdagings en geleenthede vir ons en veral vir die landboubedryf was. Dit is met groot dankbaarheid dat ons nog ‘n uitgawe van ProAgri met julle kan deel. Dit was ‘n opwindende maand van besoeke, boeredae, veilings en rugby, waar die Springbokke, die manne in die groen en goud die Wêreldbeker huis toe gebring het! Dit val my by hoe ons as Suid-Afrikaners uitbundig van vreugde kan rondspring en saamstaan vir ‘n Wêreldbekerrugbyeindstryd, en waar ek nadink, kan ons nie maar met alles wat ons in die land aanpak so saamstaan nie? Wat is daar nog op die horison vir ons waaroor ons kan uitsien – ‘n einde aan beurtkrag? Laer brandstofpryse? ‘n Einde aan veediefstal, ander misdaad en moord op boere? Hoe lyk die vooruitsigte vir die landboubedryf? Een ding is seker: die landboubedryf bly ‘n dinamiese sektor wat voortdurend aan beweging en verandering onderwerp is en tyd en tegnologie staan nie stil nie! Ons sien al hoe meer hoe boere nuwe tegnologie in hulle boerderye suksesvol aanwend. Ons het ‘n paar heerlike stories wat vir jou wag in hierdie nuwe, propvol uitgawe! In ons voorbladstorie plaas ons kollig op Valtrac se voortreflike Bogballe-kunsmisstrooier. Valtrac versprei die strooiers in Suid-Afrika en baie boere pluk al die vrugte van die akkurate presisietoediening van bemestingstowwe deur Bogballe se uitstekende reeks masjiene. Ons vertel jou meer oor John Deere se plantertegnologie en kyk ook na ‘n interessante artikel van Pioneer waar drie jaar

se data saamgevat is om te bepaal of jy mielies moet oorplant of nie. Ons het gaan aanklop by ‘n boer van Kriel waar hy sy storie deel oor plaasdiefstal en hoe hy baat vind by Agrico se slim spilpuntvernuwings. Ons het ook buite Hartswater by Burger Boerdery gaan kuier, waar hy ‘n klinkende sukses van pekanneutboerdery maak en die vrugte pluk van sy selfaangedrewe presisiespuite. Lees meer op bladsy 11. Vandeesmaand plaas ons ook spesiale fokus op ons jongboere, wat ons vlagdraers vir landbou is. Dit is lekker om te hoor dat die jonger geslag wil terugkeer plaas toe en dat boerwees in die landbou vir hulle ‘n aantreklike beroep is om te volg. Dit is lekker om die jongboere se verhale te hoor, stories van toewyding aan die erfenis van die land en 'n geloof in die potensiaal wat dit inhou. Lees meer vanaf bladsy 25. My daaglikse ervarings op die plase en tussen die boere en mense voed my positiewe uitkyk vir die toekoms van die Suid-Afrikaanse landbou. Elke dag is 'n geleentheid om by te dra tot die sukses van die bedryf wat my hart aan die brand hou. En soos ons die laaste stukkie van die jaar aandurf, sien ons daarna uit om julle op hoogte te hou van die jongste nuus en neigings in die landboubedryf. Dankie dat julle deel is van hierdie opwindende reis. Aan ons boere, sterkte met die opkomende plantseisoen. Mag die groen en goud aan julle kant ook wees! ProAgri-groete! Bianca Henning bianca@proagri.co.za

Inhoudsopgawe / Contents Voorbladartikel 3. Strooi mooi vir 'n oorvloedige oes: Bogballe se doeltreffenheid is g'n bogstorie Meganisasie 6. Valtra: Die krag agter Rugani 9. Planter technology from John Deere offers value 15. Scania SA: Kyk uit vir die nuwe Scania V8 770S!

Hulpbronbestuur 21. Vergroot die boer se weidingkapasiteit met Ocmistrekspuite 22. Biogas as a renewable energy source in South Africa

Jongboere 25. Jongboere hou landbou se toekoms in hulle hande 27. Jong boer soek sy heil in herlewingslandbou 33. Van rugbyspeler tot bobaasboer 36. Jongboer van Noordwes bou voort op trotse tradisie 40. Waar Pieter de Jager trap, daar groei dit

Gewasproduksie 51. Bamboes bevorder bewaring, bosbou en landbou 55. Waterbehoeftes van jou groentetuin

Op ons voorblad Kunsmis kos baie geld en daarom moet elke korrel tel. Die Deense maatskappy, Bogballe, spesialiseer in die ontwikkeling en vervaardiging van strooiers wat vir die boer elke kriesel waarde uit sy kunsmisrekening put. Lees meer op bladsy 3.

ProAgri

Posbus 72707, Lynnwoodrif / Rossouwstraat 577 Die Wilgers, Pretoria 079-515-8708 www.proagri.co.za Copyright © 2023. All rights r eserved. No m aterial, text or photographs may be r eproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions e xpressed are not n ecessarily those of the publisher or of the e ditor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their r espective o wners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

ProAgri Redakteur tydskrif en aanlyn Bianca Henning > 082-326-2572 bianca@proagri.co.za Verslaggewers Maryna Steyn > 082-261-9177 maryna@proagri.co.za Benine Ackermann > 073-105-6938 benine@proagri.co.za Spesialisskrywer Annemarie Bremner > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za Bemarkingsbestuurder Diane Grobler > 082-555-6866 diane@proagri.co.za Bemarkers Xander Pieterse > 062-391-6507 xander@proagri.co.za Johan Swartz > 071-599-9417 johan@proagri.co.za Tiny Smith > 082-698-3353 tiny@proagri.co.za Lynette van Tonder > 074-694-4422 lynette@proagri.co.za Evette Liebenberg > 071-891-4441 evette@proagri.co.za Skeppende bestuurder Michelle Kruger > 084-416-1780 michelle@proagri.co.za Uitleg en ontwerp Anja Oosthuizen & Jamie-Lee Tromp Kliëntverhoudingsbestuurder Carin Swartz > 084-233-0123 carin@proagri.co.za Navrae Engela Botha > 073-663-1234 engela@proagri.co.za Rekeninge Ronel Schluter > 084-088-0123 accounts@proagri.co.za Verspreiding en intekening Nita Volmer-van Zyl > 079-515-8708 nita@proagri.co.za Sakebestuurder George Grobler

ProAgri Suid-Afrika 285

SUPERIOR DANISH BUILD www.proagri.co.za

Voorbladartikel

Strooi mooi vir 'n oorvloedige oes:

Bogballe se doeltreffendheid is g’n bogstorie

deur Maryna Steyn

ie regte kos op die regte tyd op die regte plek maak kinders gesonde, sterk, nuttige burgers. Dieselfde geld vir plante op jou lande. Bogballe is die kunsmisstrooier wat sorg dat geen korrel vermors word nie, maar dat elke plant alles kry wat hy nodig het om vir jou ՚n goeie oes te verseker. Wynn Dedwith, uitvoerende hoof van Valtrac, vertel. “My eerste kennismaking met Bogballe was omtrent in 1967. ՚n Ou buurman van ons het ՚n strooier gekoop en dit is waar ek dit die eerste keer gesien het.” Vir ՚n ruk was die handelsnaam nie in Suid-Afrika beskikbaar nie, maar Valtrac het toe besluit om dit te verander. ՚n Boer kan maklik ՚n Bogballe-kunsmisstrooier in die hande kry danksy Valtrac se landwye netwerk en puik diens wat verseker jy kry die regte toerusting en onwrikbare diens vir jou boerdery. “Ons het die strooiers begin invoer omdat Bogballe-strooiers anders is as enige ander strooier in die mark,” vertel Wynn. “Dit gaan oor die manier waarop die strooier se skywe draai.” Die meeste strooiers wat beskikbaar is se skywe draai weg van mekaar af, dit wil sê die linkerkantse skyf draai antikloksgewys en die regterskyf kloksgewys, maar dit is omgekeer op die Bogballe-kunsmisstrooier. Die linkerskyf draai kloksgewys en die regterkantste een antikloksgewys. “Die effek wat dit gee is ՚n unieke strooipatroon aan die buitekant,” sê Wynn. Wynn maak ՚n vergelyking met iemand wat hawer met die hand saai om die patroon te verduidelik. “As jy jou regterhand gebruik, dan saai jy van links na regs, maar met jou linkerhand saai jy van regs na links. As jy op hierwww.proagri.co.za

Bogballe se strooiers is beskikbaar in verskillende groottes om elke boer se behoefte te vervul.

die manier saai dan bedek jy die grond amper 180 grade voor jou. Dit is presies hoe die Bogballe-strooiers werk. “Elke skyf strooi omtrent 170 grade agter die strooier en as jy een maal oor jou land beweeg het, beteken dit dat jy reeds dubbel gestrooi het omdat die patroon ook bo-oor mekaar strooi. “As jy dan terugkom en jy ry op die kant van jou vorige baan, dan strooi jy weer. Die resultaat is vier lae kunsmis wat opmekaar lê.” Die voordeel hiervan is natuurlik dat, indien die trekkeroperateur effens skeef ry of ՚n gedeelte van die land om watter rede ook al mis met die tweede rondte, daar steeds minstens drie lae

kunsmis regoor die land sal wees. “Jou strooiwerk is soveel akkurater, want as jy een keer mis, dan is jy seker daar is wel oral kunsmis.” Bogballe het aan alles gedink Bogballe bied net voordele. Vir die enigste ding wat ՚n nadeel kon wees, het Bogballe ook ՚n antwoord: Wynn verduidelik dat die nadeel is dat die omsoom op die lande nie so netjies is soos ՚n gewone kunsmisstrooier nie. “Maar daarvoor het Bogballe ook voorsiening gemaak,” wys hy uit. “Om nie op dieselfde 180 grade op dié dele te strooi nie, trek jy net eenvoudig ՚n hefboom wat dan die skywe ProAgri South Africa 285

Voorbladartikel

UNLEASHING MAXIMUM FARMING EFFICIENCY AND VERSATILITY Unlock peak performance and exceptional fuel efficiency with Valtra's versatile tractors, ideal for all farm tasks from tillage to crop transportation.

Get a quote:

Valtra Dealer:

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Nog redes om Bogballekunsmisstrooiers te kies Met kunsmispryse wat so hoog is, moet die boer ՚n kunsmisstrooier hê wat akkuraat strooi om waarde uit elke korrel

vergroot deur meer eenhede bo-op te monteer. Verder het Valtrac ook Bogballe-strooiers wat wissel vanaf die basiese modelle tot meer gevorderde strooiers wat ISOBUS-gereed is met seksiebeheer en kontroles in die kajuit. “Dit is doodmaklik om die Bogballe te kalibreer,” beaam Wynn. “Jy laai net ՚n selfoontoepassing af waar jy hoeveel kunsmis van watter soort jy wil strooi invoer, en die toepassing gee jou die instellings wat gemaak moet word na aanleiding van die kunsmis se hardheid, grootte ensovoorts. In die groter modelle wat ISOBUS-toegerus is, kalibreer die masjien homself.” Die kleiner modelle het ՚n verskeidenheid bykomstighede soos ՚n skaal en siwwe wat jou kan help om die grootte van jou kunsmis – veral as dit ՚n minder bekende handelsnaam is – te vind. “Dit maak dit net makliker vir die boere; hulle hou daarvan. Dit is nie ՚n geval van ry op die land om die masjien te kalibreer nie,” sluit Wynn af.

Strooi doeltreffend en presies met ՚n Bogballe-kunsmisstrooier. Kontak Attie de Villiers by 083-261-9863 of 056-817-7308, of stuur ՚n e-pos na attiedev@ valtrac.co.za. Besoek ook die webwerf www.valtrac.co.za.

Die skywe van die Bogballe-kunsmisstrooier draai in die ander rigting as ander strooiers op die mark vir deegliker strooiwerk.

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

Voorbladartikel

se rigtings omkeer sodat jy die land kan omlyn.” Kleiner modelle van die strooier het hierdie hefboom, maar op die groter modelle is dit ՚n knoppie wat jy in die kajuit druk om woerts-warts die omskakeling te maak. “Jy kan die skoene op die skywe verander om dit te optimaliseer vir sowel jou lande se kante as jou strooiery op die lande.” Dit werk so: die skoene het twee kante. Wanneer die skywe in die oorspronklike rigting draai, is die skoene so ontwerp om die beste resultaat vir strooiwydte te gee. Wanneer die skywe vir die omlyning omkeer, dan is dit die ander kant van die skoene se beurt. Daarom is dit so ontwerp om dan die beste omlyning te bied. “Dit is werklik ՚n unieke strooier en sover my kennis strek is daar geen ander strooier in die wêreld wat so werk nie,” verklaar Wynn.

kunsmis te put. Wynn vertel: “Wanneer jy in ՚n vliegtuig vlieg en jy kyk af, dan sien jy baie maal hoe kunsmis in rye toegedien was. Elke jaar word die kolle net erger en jy sien hoe daar ՚n duidelike verskil is van waar kunsmis geval het en waar nie. Met ՚n Bogballe-strooier lyk lande nie so nie. “By Valtrac kan ons sien dat Bogballe-kunsmisstrooiers werklik werk, selfs net in die gewildheid daarvan onder ons bestaande klante. “Ons doen kontrakteurwerk waar ons vir boere gaan strooi, maar dikwels skaf die boer dan later self ՚n Bogballekunsmisstrooier aan omdat dit so doeltteffend is.” Bogballe gebruik ՚n spesiale verf wat bydra tot die langlewendheid van elke eenheid. Die verf is geformuleer sodat dit nie maklik verweer nie en daar ook geen interaksie tussen die verf en die bestanddele in die kunsmis plaasvind nie. Elke strooier is fyn afgerond deur sorgvuldig alle skerp hoekies rond te maak – dit verseker dat die verf deeglik klou en nie dunner is as op ander dele van die werktuig nie. Dit is natuurlik belangrik dat jou strooier opgepas word as jy die meeste jare daaruit wil kry. Kunsmis kan steeds aanpaksels op die strooier vorm en die werking beïnvloed, maar die oplossing is eenvoudig: jy kan die kunsmisstrooier deeglik was sodra dit klaar gebruik is en weer skuur toe moet gaan. Bogballe-kunsmisstrooiers is in verskillende bakwydtes beskikbaar, vanaf ՚n nouer een wat in ՚n boord kan werk en 600 liter kunsmis hou, tot een wat 6 000 liter hou. Hulle almal is modulêr sodat jy hulle kan

Meganisasie

DIE KRAG AGTER RUGANI

՚n

Gesonde kospakkie in SuidAfrika is nie gesond tensy dit ՚n houertjie heerlike, vars Rugani-wortelsap bevat nie. Die gewildheid van die unieke waardetoevoeging het astronomiese groei getoon vandat Vincent Sequeira en Vito Rugani besluit het nie een wortel uit enige van hulle landerye mag vermors word nie, self dié wat nie mooi of reguit genoeg is vir verpakking of uitvoer nie. Na baie navorsing en ՚n studiebesoek aan ՚n kundige in Italië is die proses ontwikkel om goedheid in sapvorm uit wortels te onttrek. Dit is waar die suksesverhaal van Rugani-sap begin het. Maar waar en hoe begin die wortels self? Alles begin by ՚n span mooi, rooi trekkers.

AGCO: Valtra trekkers

Dié trekkers is Valtras, deel van die AGCO-groep, wat in Suid-Afrika deur Valtrac versprei word. Die Valtras doen al die trekkerwerk vir Greenway Farms. Hulle sorg dat die grond diep omgedolwe of liggies gekielie word, hulle sleep planters in bewerkte en onbewerkte grond, hulle lig op wat

ProAgri Suid-Afrika 285

gelig moet word en ry aan wat aangery moet word tot in die fabriek. Dit gebeur dat maatskappye wat waardes deel mekaar vind om saam vorentoe te groei. By Vincent Sequeira jnr is daar geen twyfel oor wat die waarde is wat Valtrac plaas toe bring nie; dit gaan alles oor hulle legendariese dienslewering. Hy sê: ”Van die begin af was dit die persoonlike diens wat ons van Valtrac se span ontvang het wat die deurslag gegee het.” Vandat ՚n Valtra T171 in 2008 op die plaas gedemonstreer is, was daar geen omdraai nie. Die demonstrasiemodel het agtergebly en sedertdien is sy geledere aangevul met ՚n indrukwekkende reeks hardwerkende Valtras ... en almal is bloedrooi. Vincent sê sy pa glo dat die masjiene wat op die plaas loop en werk almal rooi moet wees en die Finse trekkermaatskappy is die enigste een wat ՚n boer toelaat om te kies watter kleur sy trekkers moet wees. Hy sê tot die nuwe S-reeks wat normaalweg in dramatiese swart vrygestel word, word eers Ruganirooi geverf voordat dit plaas toe kom. Die reeks Valtra’s wat die wiele van die boerdery laat draai, sluit die volgende modelle in: Die veelsydige 6-silinder T191, T194 en T234, die kragtige S353 en S374 en die parmantige N111 en N134-trekkers. Die trekkers ontvang ook die regte bande vir verskillende take. Hulle spog met hoë-traksie wye bande vir grondbewerking en swaar gemonteerde werktuie tot smal 54” hoë grondvrybande om oor die wortelrye te beweeg. Met die reeks kan al die werk gedoen word op die drie plase wat van Greenway Farms die grootste wortelboerdery in Afrika maak. Tot

300 ton wortels word elke dag geoes! Die drie plase is by Tarlton naby Krugersdorp (waar die sapaanleg ook is), Christiana in die weste en Naboomspruit in die noorde. Die liggings beteken dat daar regdeur die jaar produksie is. Met bedrywighede op die plase vir ses dae van die week, dikwels tot laat saans en trekkers wat meer as 2 000 ha per jaar werk is onderhoud die sleutel. Deur nou saam te werk met Greenway en die beplanning vir elke plaas kan Valtrac se tegnici sorg dat die trekkers betyds versien word en dat staantyd verhoed word deur die regte onderdele beskikbaar te hê. Vincent is die man wat sy vinger op die pols hou op al drie plase, maar hy sê hulle is besig om te desentraliseer sodat elke plaas as ՚n eie sake-eenheid bedryf word.

Volg die QRskakel om na die video te kyk

“Ons is ՚n familieboerdery wat vinnig gegroei het en ons het net besef ons sal meer gesag moet afwentel om operasioneel flink te bly. Die feit dat Valtrac ook ՚n groeiende familie-onderneming is, beteken dat ons mekaar verstaan en dit help dat ons lekker saamwerk.” Valtrac verstaan die boerdery so goed dat hulle nie net die regte trekkers vir opgradering of uitbreiding aanbeveel nie, maar dit sommer klaar bestel sodat dit gereed en beskikbaar is wanneer Greenway besluit om te koop. Vincent sê dit is hierdie soort persoonlike dienslewering wat nie geklop kan word nie. Daarby is die Finse trekkers met hulle AGCO Power-enjins baie veelsydig. Vincent sê: “Ons het nie duisend verskillende trekkers nodig vir die verskillende take op die plase nie.

www.proagri.co.za

Valtra T235 • • • • • • •

Die reeks wat ons het, kan alles doen.” Die trekkers is betroubaar en gebou om elke dag heeldag gebruik te word en as daar iets fout gaan of ՚n trekker versien moet word is Valtrac se span gereed. “Nog ՚n ding wat ek van Valtrac kan sê, is dat hulle nie bang is om onderdele aan te hou nie. As ons iets nodig het is dit dadelik daar,” vertel Vincent. Anders as Valtrac, beskou baie maatskappye onderdele as dooie voorraad, maar trekkers en werktuie wat op ՚n plaas bly staan, is dikwels die doodsteek van die verhouding tussen boer en verskaffer.

Finse tegnologie

Al die Valtra-trekkers is vierwielaangedrewe en modder se baas. In die besproeiingslande en selfs na swaar reën loop Valtra-trekkers fluks waar ander lankal staan as gevolg van die uitstekende gewigsverspreiding tussen die asse.

AGCO Power 74CW3 Vlak 3-enjin 30 + 30R outomatiese kragverskuiwingstransmissie Vooras lugvering Twin Trac tru-stuur Valtrac - Valtra 5000 uur enjin waarborg* Beskikbaar in 173 kW Voor driepunt-hyser

Nuwe Valtra-trekkers word toegerus met Valtra Connect. Dit laat die boer toe om sy trekker se posisie en werking elektronies dop te hou, waar dit ook al werk. Dit maak bestuur baie makliker. Valtrac-tegnici kan ook die trekkers moniteer en blitsig reageer op foutkodes of versieningswaarskuwings. Gladde outomatiese ratoorskakeling saam met spoedverstellings en veral die kruipspoed maak ook die boerdery makliker. Die Valtras kruip rustig saam met die worteluittrekkers sodat hulle hulle werk deeglik doen. Nog ՚n groot voordeel is brandstofbesparing. Greenway het ՚n aansienlike besparing met Valtra-trekkers aangeteken teenoor ander handelsmerke. Die AGCO Power-enjins lewer meer krag teen laer enjinomwentelinge. Met die Valtra-kragoordragstelsels en die enjin-sagteware wat saam in Finland ontwikkel word, word totale sinergie bereik en kragverliese bekamp. Vincent sê hoewel hulle ՚n spesialisboerdery is, word hulle operasies beplan om eenvoudig en herhalend te wees ter wille van beter bestuur. Dit bly ՚n uitdaging om 2 500 hektaar onder besproeiing op drie plekke te bestuur, maar dieselfde plan word oral gevolg en die doel bly om saam met die natuur te boer. Wisselbou word toegepas tussen wortels, koring, bladramenas en sojabone. Die bladramenas word net voor die winter in die grond ingewerk vir ՚n natuurlike beroking om skadelike patogene te bekamp, en saam met die sojabone se stikstoftoevoeging, word die grond

op ՚n natuurlike manier voorberei vir die wortels. Vincent sê daar is tye wat hulle diep moet bewerk en ander tye wat hulle met ՚n geenbewerkingsproses plant en die Valtras is reg vir enige van die take. Hy sê die nuwe trekkers met hulle gerieflike Premiumkajuitopsies pas ook goed in om die lang werksdae op die plase ՚n plesier vir die operateurs te maak. Die donker kajuitbekleedsel en leersitplekke sorg dat die trekkers altyd vars en skoon lyk, selfs in die Tarltongebied se rooi stof.

Nog 'n vierdegeslag-Valtra op Greenway Farms is die veelsydige T234 Versu wat hier gebruik word om bladramenas in die grond in te werk vir 'n natuurlike beroking. Vito Rugani het ՚n paar jaar gelede ՚n meganisasiebeginsel vasgelê wat meer produktiwiteit ten doel het. Hy sê daar moet ՚n ergonomiese balans tussen mense en masjiene wees wat uiteindelik tot beter produktiwiteit lei. “Masjiene vervang nie mense nie; dit maak mense meer produktief.” *5000 uur enjin waarborg van toepassing op Valtrac se Valtra-trekkers

Wees produktief met Valtra op jou plaas. Besoek www.valtrac.co.za vir meer inligting of gesels met Attie de Villiers, skakel 083-261-9863 of 056-817-7308 , of stuur ՚n e-pos aan attiedev@valtrac.co.za oor die wye keuses wat die maatskappy bied.

Devin Dedwith, tegniese bestuurder van Werktuie by Valtrac saam met Vincent Sequeira Jnr van Greenway Farms en Bronwyn Cilliers hoofbestuurder van Valtrac.

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

Meganisasie

JOU WERKSMASJIEN

full

Solu tio

Meganisasie

k an

eep yo k t a ur th

FUEL THE FUTURE. GO GREEN WITH US. Experience the economic power of the 8R tractor by John Deere! It’s a beacon of economic solutions for farmers, helping them do more by using less. With precision Ag tools like JDLink™ and Operations Centre, farmers can monitor, manage, and maximize yields efficiently, making smarter decisions and saving on costly field trips. Get ready for unprecedented efficiency, accuracy, and cost savings with Automation 4.0, SeedStar™ 4HP, and more! John Deere’s precision Ag solutions are the key to economic relief and increased productivity in challenging times.

Contact your nearest dealer today *Terms and conditions apply. (Available at https://www.deere.africa/en/) https://www.deere.africa/en/ I africa@johndeere.com I Customer care: 0800 983 821 JohnDeereAME

ProAgri Suid-Afrika 285

JohnDeere

JohnDeereAfrica

www.proagri.co.za

Meganisasie

Planter technology from John Deere offers value season after season Article supplied

iscover the value in every pass and every season with John Deere's precision ag tools. John Deere has established itself as an industry leader, providing farmers with innovative tools to enhance their farming operations. From machine performance to field management and data analysis, John Deere offers a comprehensive suite of solutions that enable farmers to monitor, manage, and maximise their yields, season after season. More efficiencies: From automation to repeatability, find the precision technology you need to work faster and smarter. Lower cost: Precise seed placement. Better application accuracy, less input which means lower costs. Higher yield: From your machines to your fields precision ag fuels better performance and powers higher yields. Put more PLAN into your PLANting. Planting does not just happen, it comes with careful planning, early preparation and lots of hard work. That is why the following John Deere Precision Ag solutions will help make this easier:

JDLink™

Turn on JDLink™ to seamlessly send your data from your equipment the Operation

www.proagri.co.za

Centre and vice versa. Saving you less trips to the field.

Operations Centre

See what is happening in your operation right now and learn from your performance over time. Collaborate with the right people and tools to make decisions that save time, optimise yield, and maximise profits. Direct your operations by turning your plans into action, and adjusting as conditions change.

In-field data sharing

See coverage and as-applied maps for machines working in the same field at the same time. Ensure complete field coverage with multiple machines even in low light and/or dusty conditions. Reduce over-application leading to more accurate documentation data and lower input costs.

Automation 4.0

Uses data from planning or strip till and planting to automatically full field guidance lines for secondary passes. Let AutoTrac™ Turn Automation take over your turns, implement functions and speed.

AutoTrac™ Implement Guidance places your tool exactly where it needs to be, even on sidehills and around curves.

StarFire™ 7000 with SF-RTK

Offers greater accuracy, faster pull in times and season to season repeatability, this means less hardware and faster recovery from shading.

John Deere Section Control

Reduce overlap and minimise skips ensuring precise placement of crop protectants and nutrients.

SeedStar™ 4HP

Designed to optimise the in-cab monitoring experience exclusively on the Gen 4 4600 CommandCenter™ display or 4640 Universal Display for growers with ExactEmerge™ planters and MaxEmerge™ 5e planters. With John Deere Precision Ag, you can achieve greater efficiency, cost savings, and higher yields. Maximise your planting success with our comprehensive range of tools and technologies. Find the planter that is right for your farm, visit www.deere.africa/ en/planting-equipment.

ProAgri South Africa 285

Meganisasie

AUTHORISED DISTRIBUTOR

NEW TELOS XP SERIES COMING 2024

WWW.ULTRANEXUS.CO.ZA WWW.ULTRANEXUS.CO.ZA

NEW TELOS LRF XP50

NEW TELOS XP50

TO FIND A DEALER NEAR YOU, SEE CONTACT DETAILS BELOW: WWW.ULTRANEXUS.CO. ZA | WHOLESALE@ULTRANEXUS.CO. ZA | 083 559 0001 ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

... met Jupidex se Andreoli Atom selfaangedrewe spuite baie voordelig is vir ons wanneer ons blaarvoeding toedien. Dit verseker dat selfs die hoogste dele van die bome bereik en bespuit word." “Ons is baie tevrede met die diens wat ons van die Jupidex-span ontvang. Wanneer ons ՚n probleem of ՚n vraag het, kom hulle plaas toe om dit tydig op te los. Wanneer ons onderdele benodig, spring hulle in om dit so gou as moontlik by ons uit te kry,” sluit Joppie af.

deur Bianca Henning

ekanproduksie kan lonend wees, maar dan moet die regte dinge reg gedoen word. Die kapitaaluitleg vir pekanboedery is hoog en jy moet lank wag voordat jy iets terugkry. ՚n Pekanneutboom kan agt tot tien jaar neem om volwassenheid te bereik en tot sy volle potensiaal te begin produseer. Maar wanneer dit reg gedoen word, is die opbrengs hoog en dit kan vir 100 jaar aanhou vrugte lewer. Burger Boerdery in die Hartswaterdistrik het oor die jare heen ՚n wenresep vir pekanneutboerdery gekweek. Hulle boer met ongeveer 650 ha pekanneute, en hulle glo om winsgewend en volhoubaar met pekanneute te boer moet jy voor bly met die nuutste tegnologie, wat optimale doeltreffendheid en produktiwiteit verseker en terselfdertyd jou opbrengs verhoog. Joppie Nel is verantwoordelik vir die spuitwerk in die pekanneutboorde by Burger Boerdery. Hy vertel: “Ons het voorheen agt sleepspuite van ՚n ander fabrikaat gehad, wat beteken het dat daar agt trekkers met agt drywers ingespan moes word en minstens vier trekkers en drywers wat die tenks met spuitstof rondry om die spuite vol te hou.” Burger Boerdery se uitbreiding het vereis dat hulle in ՚n korter tydperk meer spuitwerk moes afhandel. Met hulle vorige agt sleepspuite het dit te arbeidsintensief, minder doeltreffend en tydrowend geraak. Hulle het ՚n beter oplossing gesoek ... en dit gevind in Jupidex se selfaangedrewe Andreoli-spuite. Joppie vertel: “Jupidex het hulle 4 000-liter Atom selfaangedrewe Andreoli-spuite hier op die plaas aan ons kom demonstreer en dit was beslis die deurslaggewende faktor wat ons oortuig het om die skuif te maak. In boerdery is tyd geld, en hierdie www.proagri.co.za

selfaangedrewe Andreoli-spuite was die oplossing vir al ons uitdagings.” “Vandat hierdie drie spuite in Augustus 2021 op die plaas aangekom het, het hulle maar min stilgestaan, maar massas wonderlike werk verrig,” vertel Joppie. Die spuite word hoofsaaklik gebruik vir die toediening van blaarvoeding en kunsmis in die pekanneutboorde. Joppie vertel meer: “Die spuitseisoen begin gewoonlik in Augustus na oestyd. Ons spuit eers koper en daarna, tot Januarie, gee ons blaarvoeding vir die bome. Ons doen so 8 ha per uur met elkeen van die spuite. Twee van hulle het reeds tussen 700 en 800 uur op die klok. Jy kan teen ՚n spoed van 6 (selfs laer) tot 11 km per uur met die spuite werk; ons werk gewoonlik teen 9 km per uur. “Met hierdie spuite bespaar ons ongelooflik baie tyd en arbeid. Ons spuit ongeveer 80 ha per dag met twee spuite, oor ՚n tydperk van ses uur,” voeg hy by. “Die spuit is baie tegnologies vriendelik en hy kalibreer homself – so as jy vinniger ry, dan spuit hy meer, en as jy stadiger ry, spuit hy minder. Een kenmerk wat vir my uitstaan van die spuit is die hidroulika. Alles aan die spuit werk hidroulies en word vanuit die kajuit beheer. Die kajuit is ook baie gerieflik, wat die operateur se lewe makliker maak. Daar is genoeg ruimte en dit is selfs toegerus met lugversorging, ՚n klankstelsel, ՚n lugverstelbare sitplek en ՚n sitplek vir ՚n passasier, sou iemand jou geselskap wil hou,” vertel Joppie tevrede. Hy lig ook verder uit: “Vanuit die kajuit kan jy sien as daar ՚n sproeier verstop is en hoe vol jou tenk is. Die tenk hou 4 000 liter, waarmee ons 8 ha spuit. Nog iets wat uitstaan van hierdie spuite, is hoe hoog hulle kan spuit, wat

Die Jupidex span, Izél Grobbelaar, Arthur Bezuidenhout, Christopher Laubscher, JC Blignaut en Jacques Le Roux saam met Joppie Nel en Andrew Brink van Burger Boerdery.

Burger Boerdery is die trotste en tevrede eienaars van drie selfaangedrewe 4 000-liter-Atom Andreoli-die spuite wat hulle pekanneutboerdery flink vooruit help.

Die operateur beheer en moniteer spuite vanuit die gerief van die kajuit. Met Jupidex se spuitoplossings aan Burger Boerdery se sy, is pekanneutboerdery toe nou nie so ’n harde neut om te kraak nie! Vir meer inligting oor die spuitoplossings wat Jupidex aan boere bied, besoek hulle webwerf by https://www.jupidex.co.za/ of skakel (+27)33-386-3574 vir meer inligting.

ProAgri South Africa 285

Meganisasie

Wyse boer produseer piekfyn pekanneute

Die selfaangedrewe Atom Andreolispuite maak spuitwerk maklik, vinnig en verseker dat elke druppel in jou pekanneutboord tel.

Meganisasie

STARTING FROM

R7 150 *PER MONTH

FREE EXTENDED 7 Years Warranty 150 000kM Service Plan

Mahindra XUV300 Starting From

R3 999 *Per Month

Mahindra XUV700 Starting From

R7 450 *Per Month

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Meganisasie

Die Mahindra XUV300-sportnutsvoertuig:

Kombineer pret, veiligheid en werkverrigting deur Maryna Steyn

is nie aldag wat jy ՚n motor koop nie en die dag wanneer jy doen, moet jy seker wees jy koop nie ՚n kat in die sak nie. Maar as jy al ooit ՚n Mahindra-sportnutsvoertuig gery het, weet jy dit is die laaste ding om jou oor te bekommer. Met ՚n perfekte balans tussen veelsydigheid en veiligheid is die XUV300 ՚n betroubare toevoeging tot die gesin. Of dit nou vir Mamma is om die kleinspan mee rond te karwei, of vir Boeta se eerste motor wat die lang pad universiteit toe moet aandurf, dié reeks bied gemoedsrus en bestuursgemak. Die Mahindra XUV300 word geklassifiseer as ՚n kompakte sportnutsvoertuig (SNV) wat beteken dat dit ՚n kleiner, ligter model is as die groter XUV700. Dit is egter juis wat dit so veelsydig maak: of dit nou grond- of teerpad is, die motortjie kan! Dit woeker met 200 Nm wringkrag en staan ook nie terug vir veldry nie. Met 180 mm grondvryhoogte durf dit enige plaaspad aan. Die XUV 300 is beskikbaar as ՚n 1,2 ℓ turbo-aangedrewe petrolmodel of met

՚n 1,5 ℓ turbo-aangedrewe dieselenjin. Ongeag van jou keuse sal jy tevrede wees met die voertuig se spaarsamige brandstofverbruik. Daar is plek vir vyf insittendes en die agtersitplekke kan afslaan om meer plek vir bagasie te maak.

Ongeëwenaarde veiligheid op die pad

Die hoofmotivering vir menige koper om ՚n Mahindra XUV300 aan te skaf is sy uitstekende NCAP-veiligheidsgradering. Die 5-stergradering is toegeken vanweë die sewe lugsakke: Kantgordynlugsakke wat sowel die voorste as agterste insittendes beskerm, voorlugsakke, en kniebeskermingslugsakke om die bestuurder se knieë te beskerm. Met beheerknoppies op die stuurwiel hoef jy nie jou hande van die stuurwiel – of jou oë van die pad – af te haal nie. Boonop spog die voertuig ook met voorste parkeersensors wat jou veilig tot teen die muur van jou waenhuis lei.

verdowwingspieël, dakvenster en slimbestuurstelsel maak die voertuig pure plesier. Daarmee saam kan jy ook bestuursgemak verwag wat by so ՚n pretvoertuig pas. In die kajuit kan die bestuurder en passasiers ՚n gehalte klankstelsel wat die luisteraar omvou en dubbelsone volledig outomatiese temperatuurbeheer geniet. Die bestuurder se sitplek kan in ses rigtings verstel. Só kan jy in optimale gemak bestuur. Daar is ook toevoegings soos die bergruimte binne die voorste armleuning waar jy belangrike items kan wegsteek.

Mededingende tegnologie regoor die reeks

Die XUV300 is propvol tegnologie. Selfs op intreevlak hoef jy nie in te ruil op al die tierlantyntjies wat in elke luukse motor verkry kan word nie. Kenmerke soos die wielposisionering, outomatiese

www.proagri.co.za

Voordat jy jou besluit neem, gaan toetsbestuur die XUV300 by Mahindra Alberton. Besoek hulle webtuiste by www. mahindraalberton.co.za of skakel hulle by +27-82-338-7538.

ProAgri South Africa 285

Meganisasie 14

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Meganisasie

Scania SA: Kyk uit vir die nuwe Scania V8 770S!

Meer krag, minder impak op die omgewing

Artikel verskaf

uider-Afrika moet dringend die skakel tussen die toenemende vraag na vervoer en toenemende koolstofvrystellings, geraas, verkeersopeenhopings en padongelukke verbreek. Om hierdie oorgang te ondersteun, stel Scania SuiderAfrika die Scania V8 770S in Suid-Afrika bekend. Met verbeterde energiedoeltreffendheid, laer brandstofverbruik en verminderde koolstofvrystellings kom legenda-riese krag nie meer ten koste van die omgewing nie. Die Scania V8 770S, aangedryf deur ՚n 16-liter Euro 6-standaard, 770 pk (574 kW) enjin, kan tot 90 ton sleep. Met hierdie uitset sal dit een van die kragtigste vragmotors op Suid-Afrika se paaie wees. Met 3 700 Nm wringkrag en ՚n kragaftakker (PTO) van 800 Nm, lewer die V8 770S ՚n nuwe maatstaf in trekkrag. “Die V8 770S, wat teen ՚n konstante opdraande van 15 kilometer getoets is, was so kragtig dat dit in toom gehou moes word,” sê Erik Bergvall, besturende direkteur, Scania SuiderAfrika. “450 perdekrag-vragmotors gelaai met 40 ton sukkel teen 35 km/u. Met die V8 770S is daar ՚n dramatiese verskil. Dit kan moeiteloos twee keer vinniger beweeg.” Maar die Scania V8 770 se werklike krag lê in sy volhoubaarheidsprestasie. "Die V8 770S is die produk van dekades van Scania se wêreldleidende tegnologiese deurbrake," verduidelik Erik. Elke enkele komponent in die V8-enjin het begin as ՚n model op ՚n rekenaar. Sagteware-ontwikkeling beteken daar is geen beperking op hoeveel prototipes probeer kan word voordat die finale een gebou en getoets word nie. Dit het verskeie tegnologiese opdaterings moontlik gemaak wat aansienlike volhoubare prestasievoordele gelewer het. Die V8-enjin wat aan Euro 6-standaarde voldoen, verbeter brandstofdoeltreffendheid aansienlik. Deur minder brandstof te gebruik, stel die V8 770S minder uitlaatgasse vry. ՚n Ligter enjin beteken ՚n gewigsbesparing van 75 kilogram. Dit maak voorsiening vir ՚n geoptimaliseerde loonvrag. "Om meer vrag in een rit te vervoer, verhoog brandstofkostedoeltreffendheid en produktiwiteit, terwyl die konsolidasie van ritte vrystellings in die omgewing www.proagri.co.za

verminder," sê Erik. Vrystellings word verder verminder deur die Scania SCR (selektiewe katalitiese reduksie)-stelsel. Hierdie bewese nabehandelingstelsel verseker dat uitlaatgasse vrygestel word met die minimum stikstofoksied (NOx). Deur AdBlue, ՚n ureum-gegronde bymiddel in die uitlaatstelsel in te spuit, vind ՚n chemiese reaksie plaas wat die giftige stikstofoksiede in onskadelike water en stikstofgasse omskakel. “Dit is ՚n maklik hanteerbare stelsel, is betroubaar bewys en beïnvloed nie wringkrag of krag nie,” verduidelik Erik.

vragmotor ongekende brandstofdoeltreffendheid en koolstof-vrystellingverminderings. Selfs met al die krag dra die V8 770S nie tot geraasbesoedeling by nie. Die enjingeraas is eerder ՚n dreuning as ՚n brul, wat beteken dit steur nie die gemeenskappe langs die pad soveel soos ander trokke nie. "Dit is ՚n swaar kommersiële voertuig wat ontwerp is vir bedrywighede wat voortreflike doeltreffendheid, krag en werkverrigting vereis, terwyl dit steeds voldoen aan ons kliënte se volhoubaarheidsdoelwitte," sluit Erik af.

Die V8 770S is toegerus met die Scania Opticruise-ratkas, wat die voordele bied van verminderde interne wrywing, hoër kompressieverhoudings, pneumatiese oorskakeling en ekonomiese ratverhouding. Hierdie tegnologiese vooruitgang verbeter instandhoudingsvlakke wat lei tot langer versienings-intervalle. Wanneer die V8 770S in die ekonomieverstelling bestuur word, lewer die

Besoek www.scania.com vir meer inligting en om 'n gedugte vennoot vir jou vervoeronderneming te vind.

ProAgri South Africa 285

Hulpbronbestuur

kelings-doelwitte van die G4-spilpunt is onder meer diefstalbestandheid. Daarom die slim ontwerp met geen sigbare kabels of ander onderdele nie; alles is versteek. Johan Myburgh, hoof meganiese ingenieur by Agrico, vertel: “Wanneer dit kom by die ontwerp van die G4 was diefstalbestandheid die hoofdoel. Met die tegnologiese vooruitgang van rekenaarondersteunde ontwerp, kon ons werklik ՚n optimale meganiese ontwerp ook behaal: ons spanne en torings is geoptimeer om sodoende die meeste waarde toe te voeg tot elke spilpunt wat ons oprig. Hier met langer spanne benodig ons minder torings per hektaar. So kan ons kostes beperk en verg die masjien minder instandhouding,” verduidelik hy.

Oprigting van Disselboom se spilpunte en pomphuis

Agrico se diefstalbestande spilpunte fnuik diewe deur Bianca Henning

iefstal van landboutoerusting in Suid-Afrika is kommerwekkend. Dit geld ook vir spilpuntmotors en -kabels wat boere regoor die land duisende rande uit die sak jaag. Boere is grootliks op hulleself aangewese om hulle eiendom en lewens op plase te beskerm. Gelukkig is daar maatskappye soos Agrico wat die boer help om sy eiendom te beveilig. David De Wet, eienaar en boer van Disselboom-boerdery in die Bethal-

omgewing vertel: “Diefstal op plase ruk handuit in ons omgewing en omliggende dorpe. Ons ly groot skade hier by ons. Ons moet alles beveilig, en nuwe planne maak om hierdie probleem te bekamp.”

Agrico takel diefstaluitdagings met ՚n alternatief aan boere

David se grootste behoefte was om diefstal op sy nuwe spilpunte te verhoed, en dit was juis waarom hy op die Agrico se G4-spilpunte besluit het. Die ontwik-

David het twee Agrico G4-vyftoringspilpunte met driebeensenters laat oprig, wat elk 35 ha besproei. David vertel: “Hierdie is beslis een van die grootste projekte wat ek nog op hierdie plaas aangepak het. Ons het dit alles met groot geloof aangepak, en ons is baie opgewonde dat dit groot sukses was. Ons weet dat dit waarde tot ons boerdery sal byvoeg en dat ons die vrug daarvan sal pluk. Die beplanning is gedoen en die lynwerk is reeds opgerig vir ՚n derde sirkel in die toekoms.” Willie Cilliers, takbestuurder van Agrico Ermelo, sê: “Ons het hierdie projek in twee fases beplan. Fase een met die twee nuwe G4-spilpunte is reeds afgehandel, en fase twee sal die oprigting van die derde spilpunt in die nabye toekoms insluit.” Hy voeg by: “Elke spilpunt word op sy eie pyplyn met sy eie pomp aangedryf. Elke spilpunt word ook deur sy eie VSD (“variable speed drive”) gedryf, wat energie-optimalisering moontlik maak. Die stelsel is ook toegerus met Agrico-webbeheer, wat kommunikasie tussen die spilpunt en die pompstasie bewerkstelling vanaf enige plek met jou slimfoon.” David se spilpunte word met ՚n kragopwekker aangedryf. “Na baie somme saam met die Agrico-span het ons besluit om die spilpunte met ՚n kragopwekker op te rig. Omdat ons die spilpunte as aanvullende besproeiing gebruik, hoef ons nie so baie ure te besproei nie. Teenoor Eskom se lynhuur en onbetroubaarheid, was die kragopwekker die antwoord,” verduidelik David.

Agrico is toegewyd aan die boer

Kragkabels en elektriese pompe van spilpunte het nou diewe se teiken geword op plase. Agrico is altyd een voor, en het die diefstalbestande G4spilpunt ontwerp, waar alle komponente agter staal is. 16

ProAgri Suid-Afrika 285

Johan verklaar die doel van waardetoevoeging tot Suid-Afrikaanse landbou: ”Ons werk om die uitdagings wat ons boere in die gesig staar, te help oplos.” David sê: “Ek is nog baie nuut in die besproeiingsbedryf, maar my ervaring met die Agrico-span tot dusver is baie positief. Ek kan die foon optel en Willie is www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur David de Wet se G4-spilpunte het Nelson se Orbitor-spuite op. Hierdie spuite is veeldoelig en ideaal vir hierdie toestande. Die druppelgrootte maak hom windbestand, hy spuit lekker wyd met goeie waterverspeiding en kan teen ՚n lae druk van tot 40 kpa werk.

Die netjiese pomphuis wat by Disselboom-boerdery opgerig is.

altyd beskikbaar om te help. Die projek was meer as vier weke vroeër afgehandel as aanvanklik beplan, waaroor ek ongelooflik dankbaar is. Dit is nou ons optimale planttyd is, so die mielies is in die grond en die spilpunte loop! “As Willie sê hulle laai Maandag af, dan laai hulle Maandag af. Die span se eerlikheid en kommunikasie is werklik iets wat vir my uitstaan. Hulle het by hulle woord gehou en ek kon maklik daarvolgens beplan. Op geen oomblik het dinge stilgestaan of het ek gewag vir iets nie. Ek glo ons gaan nog ՚n goeie pad saam met Agrico stap,” sluit David af. www.proagri.co.za

Die Agrico-span saam met David De Wet by een van die nuwe G4spilpunte wat onlangs op sy plaas opgerig is. Hulle is Gerrie Herbst, meganiese ingenieur by Agrico, Johan Myburgh, hoof meganiese ingenieur by Agrico, Willie Cilliers, takbestuurder van Agrico se Ermelotak en David De Wet, boer en eienaar van Disselboom Boerdery.

Vir jou optimale besproeiingstelsel, gesels met Agrico. Op hulle webwerf, www.agrico.co.za kan jy die kontakbesonderhede van jou naaste tak sien en meer lees oor al hulle oplossings.

ProAgri South Africa 285

Hulpbronbestuur

10034997

Commercial Banking

Make Nedbank Agriculture your next big move. Nedbank Agriculture has the knowledge and expertise to guide you through the opportunities and challenges your agribusiness experiences. Our team offers innovative, specialised and sustainable solutions to support your growth. Think bigger. Think Nedbank Commercial Banking. For more information about our solutions, scan the QR code.

Nedbank Ltd Reg No 1951/000009/06. Licensed ﬁnancial services and registered credit provider (NCRCP16). T&Cs apply.

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Article supplied by Nedbank

ustainability is not only about humanity adapting to changes and finding ways to fulfil the needs of current generations without compromising the needs of future generations; it also provides significant financial benefits to farmers. This was the resounding takeout from a robust panel discussion held on the Nation in Conversation stage at NAMPO Cape during September. Facilitated by Herman de Kock, Executive Head of Sales and Service: Nedbank Commercial Banking, the highly skilled panel included Dr Johann Strauss from the Western Cape Department of Agriculture; Dr Tara Southey, founder and CEO of TerraClim, a precision agriculture company; Fanie Ferreira, CEO of the Milk Producers' Organisation (MPO); and Shelly Fuller, Sustainable Agriculture Programme Manager at WWF-SA.

businesses are growing from strength to strength.” Dr Johann Strauss, who leads the research on conservation agriculture, a priority project of the Western Cape’s SmartAgri Plan, says that farmers who have switched from conventional to sustainable farming saved the Western Cape approximately R440 million in environmental damage between 2002 and 2020. He says: “The three building blocks of sustainable farming – minimal soil disturbance, biodiversity through crop rotation and covering the soil with living crops or crop residues – are simple and cost-effective in the long run. Interestingly, on farms where these principles are applied, there is evidence that the soil is building resilience if you compare the crop yields and recovery periods following the significant drought periods in 2015, 2017 and 2019.”

Financial viability of farming sustainably is the greatest, most immediate benefit Each panel member fully supported the move to sustainability and referred to numerous examples of farmers benefiting financially from being good stewards of the resources under their care. Fanie Ferreira, who also recently announced the winner of the MPO Nedbank Stewardship Award for 2023, succinctly asserted that sustainability means profitability for dairy farmers. This year, all our finalists mentioned that the financial viability of farming sustainably is the greatest, most immediate benefit and, while they understand that the initial investment is high and the journey can take 5 to 10 years, they are already reaping the benefits of working with rather than against nature. Shelly Fuller agrees: “Our Conservation Champions programme is the result of a partnership of more than 20 years between Nedbank, the WWF and South Africa's (SA) wine industry which aims to prevent vineyards from jeopardising the unique flora kingdom of the Western Cape and encourage regenerative farming practices. The SA wine industry is now known as a market leader, with 95% of our wines certified as sustainably produced under the industry’s environmental certification scheme, the Integrated Production of Wine (IPW). Even after experiencing the worst drought in decades and an ever-changing climate, most of the farms that are part of the Conservation Champion Programme have been able to maintain their productivity and their

Technology is a major enabler of more sustainable farming Another point that the panel agreed on is the role of innovation and big data in enabling farmers to produce more with fewer resources and farming sustainably. Dr Tara Southey believes that the use of data is more important now than ever before in making decisions and plans to adapt and mitigate climate change and market shifts. She founded TerraClim while conducting research for her PhD in viticulture and climate change and discovered there was inadequate climatic data. She says: “We now focus on building an integrated climate, geographical information system, remote sensing and crop database to provide policymakers

www.proagri.co.za

with this essential information and help farmers understand the changes their crops are undergoing and thus make informed decisions to adapt.” Fanie Ferreira agrees that technology is a major factor in improving yields and making educated decisions, and added: “When I started working in the dairy industry in the 1980s, there were more than 28 000 dairy farmers in South Africa. There are now fewer than 900 – but they produce more milk with fewer cows than those thousands of farmers in the '80s. "There are so many innovations these days, such as cow management systems, digitised milking parlour systems and genomics innovations that drive better breeding outcomes – all of which give dairy farmers the edge to maximise their yields and provide their animals with better care.” Shelly Fuller is a passionate advocate of farming sustainably, and she wrapped up the core of the philosophy: “Farmers easily understand the benefits of working with Mother Nature – almost like a business partner – and their role as a custodian for the services that nature provides. Within this context and considering the everincreasing input costs, the profitability factor is making the decision to move to sustainable farming easier, and is more important than the scorecard for them,” she concluded. Think bigger. Think Nedbank Commercial Banking. For more information send an e-mail to agriculture@nedbank.co.za.

ProAgri South Africa 285

Hulpbronbestuur

The clear business case for sustainable agriculture

Hulpbronbestuur

CHOOSE FROM OUR WIDE RANGE OF TRAVELLING IRRIGATORS.

IRRIGATION & MANURE GUNS High quality range

BUT TERFLY & WAFER VALVES CAMLOCK FIT TINGS

IRRIGATION UNLIMITED

CLAMPS COMPRESSION & SADDLES FIT TINGS FOR PVC PIPES FLANGES & JIS MALLEABLE FIT TINGS MULTI RANGE FIT TINGS POLY PROP FIT TINGS QUICK COUPLING FIT TINGS QUICK COUPLING ACCESORRIES RAIN BIRD

QUICK COUPLING PIPES & FITTINGS Locally Manufactured

VALVES & BRASS FIT TINGS SOLVENT WELD SOUTHERN CROSS TRAVELLING IRRIGATORS

WHOLESALE SUPPLIER AND DISTRIBUTOR OF A WIDE RANGE OF IRRIGATION PRODUCTS

TANK CONNECTORS SIME GUNS VYRSA

FOR YOUR NEAREST DEALER, CONTACT:

Tobie Van Den Heever

Henko Cilliers

20 12 ProAgri Suid-Afrika PTA +27 736 2121 | CPT285 +27 21 946 1194

+27 82 658 6054

+27 71 303 8829

www.iunlimited.co.za www.proagri.co.za

Vergroot die boer se weidingkapasiteit met Ocmis-

trekspuite

’n

Breë glimlag pryk op die gesig van Alex Wray van AJ Boerdery naby Tarlton in Gauteng se gesig sedert sy Ocmis-trekspuit van Irrigation Unlimited sorg dat sy kalwers hulleself trommeldik vreet aan ՚n oorvloed voedsame, sappige groen gras. Alex se boerdery is hoofsaaklik ՚n beesboerdery met ՚n voerkraal, maar hulle plant ook elke jaar 200 ha mielies vir kuilvoer in die voerkraal en 100 ha aangeplante weiding. Alex se Bovelders lewer ongeveer 500 tot 600 kalwers per jaar, maar vir die voerkraal koop hulle enige goeie beesras se ligte kalfies aan. “Ons probeer altyd so 2 000 in die voerkraal hou en so 1 500 op die agtergrond,” verduidelik Alex. Hulle koop ook skape in vir vetmaak, meestal Ile de France, Merino’s of ander vleisrasse. “Toe ek die som maak om net uit die voerkraal ՚n inkomste te verdien, het ek besef dit kan nie so werk nie, want ՚n mens was as prysnemer te afhanklik van die markprys. Ons het kuilvoer begin plant omdat dit ons grootste energiebron is. Daarmee kon ons 60% minder voer aankoop en so ons koste verminder, maar daar was steeds plek om koste te besnoei. Dit is toe dat ons die ander plaas vir besproeiing aangekoop het, en eers na die hoëdruk en later ultra-hoëdruk weidingstelsels beweeg het,” vertel hy.

Sukses met Irrigation Unlimited se Ocmis-trekspuite

Die vermoë om soveel beeste per jaar te kan bemark is te danke aan die Ocmistrekspuite van Irrigation Unlimited wat die boerdery aangeskaf het. “Ons het twee R1/1-75/220 Ocmis-spuite wat die ultra-hoëdruk weidingstelsel na nuwe hoogtes geneem het. Die een trekspuit kan voor loop en natmaak, dan vreet die beeste in die middel en agter loop die ander spuit om die weiding weer te laat groei,” verduidelik Alex. www.proagri.co.za

Alex se pad met Irrigation Unlimited het begin by NAMPO in 2018, en in 2019 is die spuite afgelewer. “Die Ocmisspuite is bekostigbaar en ons somme het gewys ons kan in twee belê om te kyk of dit in ons stelsel inpas sonder om ՚n fortuin te betaal.” Die lae onderhoudskoste is vir Alex-hulle ՚n bonus. “Ek wou gehad het hy moet ՚n baan van 250 m lank kan besproei, maar hy spuit reeds 35 tot 40 meter wyd. Toe besluit ons op die 220-m spuit,” vertel hy. “Ek het Tobie van Irrigation Unlimited gesê wat die waterbehoefte is en hy het die res van die tegniese vereistes bepaal en ՚n 75-mm pyp voorgestel.” Elke spuit kan aangepas word volgens jou behoeftes. Die voordeel van die Ocmis-stelsel is dat dit verskuifbaar is. Jy kan dit skuif na waar dit nodig is — selfs ՚n ander plaas! “՚n Klein trekker verskuif die spuit moeiteloos,” voeg hy by. Die masjien self is wateraangedrewe en gebruik geen elektrisiteit nie. Daar is ՚n pompkamer waar Alex-hulle ՚n motor met veranderlike spoed (VSA) het om die lewering van water vanaf die besproeiingsdam na die trekspuite te beheer. Die resultate wat hierdie trekspuite lewer, het Alex beïndruk. “In alle eerlikheid het ek aanvanklik getwyfel oor my besluit, maar na net ՚n week het ek erken ek sal nooit weer iets anders gebruik nie.” Omdat die Ocmis-stelsel verskuifbaar is, kan Alex minder bekommerd wees oor diefstal. “Die Ocmis-eenhede kan ons toesluit in die skuur wanneer ons vir ՚n naweek weggaan of selfs wanneer hulle nie gebruik word tydens die reënseisoen nie. Dit het ook nie onderdele wat diewe aanlok nie,” verduidelik Alex. Hierdie twee spuite werk alreeds drie jaar hard vir AJ Boerdery. “In die tyd het hulle nog nie een maal gebreek nie en Tobie moes nog nie een keer herstelwerk doen nie. Hy het ons net

Die ultra-hoëdruk weidingstelsel werk deur die beeste in klein afgekampte gebiede op die aangeplante weiding in te jaag. Die beeste vreet dan die deel skoon voordat hulle na die volgende ry geskuif word. Die skoongevrete deel word dan weer met die Ocmis-trekspuit besproei.

Die kanonspuit op hierdie trekspuit besproei tot 40 m ver.

Skakel Tobie van den Heever van Irrigation Unlimited by +27 82658-6054 of +27 12-736-2121 om jou volgende trekspuit te bekom. Stuur gerus ook ՚n e-pos aan tobie@ iunlimited.co.za of besoek die webtuiste www.iunlimited.co.za vir meer inligting.

ProAgri South Africa 285

Hulpbronbestuur

deur Maryna Steyn

gewys waar die onderdele gereeld geghries moet word." Anders as ՚n spilpunt wat omwaai wanneer die storms by Alex-hulle opsteek, bly die Ocmis-trekspuite staan. Om die trekspuit te beheer, word sy spoed gestel volgens ՚n tabel wat wys hoeveel mm water teen watter spoed gelewer word. As jy meer water wil spuit, verander jy die spoed met ՚n hoër rat wat hom stadiger laat loop, of ՚n groter spuitpunt. “Ek sal definitief hierdie Ocmis-trekspuite aanbeveel, veral vir boere wat die voordele van ՚n ultra-hoëdruk weidingstelsel ten volle wil geniet,” verklaar Alex. "Tobie se naverkopediens is uitstekend. Veral aan die begin was ek onseker oor hoe om die tabelle te gebruik, maar hy het altyd gehelp. Hy het ook verskeie kere deurgery om seker te maak ons kom reg.”

Hulpbronbestuur

Biogas as a renewable energy source in South Africa by Zikhona Buyeye

s the effects of climate change become progressively pronounced, the need to shift towards sustainable and green practices proves all the more crucial. Seeing as fossil fuel-driven activities make the largest contribution to greenhouse gas emissions, it follows that green energy production is at the forefront of sustainable development efforts. This is all the truer in the South African context since the country is riddled with energy supply challenges. At present, the South African renewable energy space is dominated by solar energy largely because the country receives abundant solar radiation, and the technology has become more affordable over the years. However, although still in its infancy in South Africa, biogas is a promising bioenergy that could contribute significantly to the country’s renewable energy sector. A renewable energy source, biogas is produced through anaerobic digestion of organic matter. The resulting gas can be used directly for heating purposes or upgraded to produce electricity and fuel. Biogas digesters range in scale from household level to industrial-sized plants. Biogas has a dual advantage in that it not only produces clean energy, but it can make use of waste material to do so. Any organic material can be used as feedstock for biogas digesters, including fresh animal manure, crop residues, organic food waste and other organic waste. Feedstock can also be combined in varying proportions. Another advantage of biogas digesters is location diversity. In rural areas, especially farms, organic remains from farming activities, organic waste from agro-processing, and animal manure can be used as feedstock. In urban areas, feedstock can come from domestic, restaurant and supermarket organic waste and other organic waste from industrial processes. This means that large-scale biogas production can considerably reduce the amount of organic matter that ends up at landfills in urban areas. This is in line with the global shift towards circular economies. The circular economy model promotes using what is traditionally viewed as waste from processes as resources for other processes. The results of the circular economy model are reduced reliance 22

ProAgri Suid-Afrika 285

on raw natural resources and reduced waste generation. Denmark has established itself as a global leader in promoting green technological advances that drive the shift towards a circular economy. Biogas plays a significant role in the country’s green technology endeavours. It serves as a renewable energy source and a vital means to manage agricultural and organic waste. The biogas produced by large-scale plants is fed into the national gas grid and is used within Denmark for heating, manufacturing processes and power plants. Denmark also exports some of the natural gas it produces. The digestate that is produced as a by-product is used by farmers to fertilise their fields. The digestate has a higher nutrient content and reduced odour compared to using raw animal manure. To ensure economic feasibility, the biogas plants

are located in agricultural regions close to the existing natural gas pipeline. This ensures that the farmers supply the biogas plants with feedstock and can collect the digestate in a financially viable manner. The success of the Danish biogas model is largely driven by the country’s supporting policies and regulations which aim to reduce agricultural and organic waste. As part of information dissemination and international collaboration, the Danish Trade Council coordinated a study tour to Denmark in September 2023. Delegates from South African organisations that are in the biogas sphere participated in the tour. The purpose of the study tour was to expose the South African delegates to the innovations and policies that are crucial to the development and operation of large-scale biogas digesters. On the first day of the tour, as an

The South African delegates with the Danish stakeholders at the Danish Biogas Industry Association offices. www.proagri.co.za

Hulpbronbestuur

introduction to the biogas sphere, the team visited the Danish Biogas Industry Association. During the visit, biogas-related policies and regulations, industry developments and market drivers, and organic material recycling in Denmark were discussed. Thereafter, an organic waste treatment plant and a wastewater treatment plant were visited. The second day comprised visits to leading biogas companies that provided insight into the technical aspects of biogas production. The team then visited a farm-based biogas plant at the Grasten Agricultural College. The digester converts cow and pig manure to energy that is used on campus. On the third day, the team visited Aarhus University where the university’s research and development biogas plant was demonstrated. Afterwards, the team had a site visit to another farm-based biogas plant which produces energy for a nearby dairy plant. On the last day of the tour, the team had a wrap-up session. In this session, the team reviewed key takeaways, knowledge gaps and the future of biogas in South Africa and Denmark. The study tour was an essential experience for the South African delegates as it provided practical insight into the

The South African delegates outside Vestergaard Bioenergy biogas plant in Bjerringbro, Denmark. technical, political and social aspects of biogas production from experts in the field. Access to such expertise is vital to accelerate the growth of the South African biogas market. In South Africa, the development of the biogas market is championed by the Southern African Biogas Industry Association (SABIA). SABIA was established in 2013 and it serves to advance the establishment of a thriving and sustainable biogas industry in the country. The association offers membership to all biogas-affiliated stakeholders ranging from students, individuals, small/medium enterprises, corporate companies, government and non-government organisations, and academic institutions. SABIA offers stakeholders access to information about the sector through newsletters, webinars and conferences. Members also get the opportunity to network with experts in the biogas sector. Biogas as an energy source is a very relevant solution to modern energy supply challenges in South Africa. Bio-gas production can be used to achieve multiple sustainable development goals as it addresses renewable energy production, organic waste reduction, and job creation and skills development.

The team at Biofos Avedore – the largest wastewater treatment company in Denmark. www.proagri.co.za

For more information, contact the ARC Natural Resources and Engineering division by sending an e-mail to Zikhona Buyeye at buyeyez@arc.agric.za ProAgri South Africa 285

Protect Your Macadamia Nut Crops INSECTICIDES

A foliar-applied insecticide for control of a wide range of sap feeding insects.

KEY ATTRIBUTES AND ADVANTAGES Broad spectrum of activity against many sap-feeding insect pests.

Valuable rotation partner with other insecticide chemistries.

Effective at low use rates.

Minimal impact on beneficial insects, including bees and natural enemies, when label directions for use are followed.

Excellent knockdown, fast feeding cessation and long residual control. Excellent translaminar and xylem systemic activities.

Rapidly degraded in the environment. Metabolites are of low toxicity to bees and beneficials.

Effective against insect pest populations resistant to other classes of insecticides.

A water dispersible granule contact and stomach insecticide.

Visit Our Website For More Information

KEY ATTRIBUTES AND ADVANTAGES Provides long-lasting control of a broad spectrum of insect pests in a variety of crops. Applied at low rates.

Active by ingestion and contact. JemvelvaTM (spinetoram) penetrates leaves (hastrans laminar activity) to provide control of leaf miner larvae.

Minimal impact on beneficial insects, including bees and natural enemies, when label directions for use are followed. Fits Integrated Pest Management (IPM) programs.

OUR CROP PROTECTION PRODUCTS ARE AT THE HEART OF AGRICULTURE FOR MORE INFORMATION CONTACT THE REGISTRATION HOLDER: Corteva Agriscience RSA (Pty) Ltd · Reg. No. 1997/003030/07 • Paarl +27 (0) 21 003 8259 • Centurion +27 (0) 12 683 5700 • 2nd Floor, Building A, Lakefield Office Park, 272 West Avenue, Centurion, 0157, Gauteng, Republic of South Africa. ALWAYS USE ACCORDING TO LABEL RECOMMENDATIONS: • Closer® 240 SC contains Isoclast® (sulfoxaflor) (240 g/l) | Reg. No. L9694 | Act No. 36 of 1947 • Delegate® 250 WG contains JemvelvaTM (spinetoram) (250 g/kg) | Reg. No. L8392 | Act No. 36 of 1947 • TM ® Trademarks of Corteva Agriscience and its affiliated companies. © 2023 Corteva.

HAZARD STATEMENT(S) FOR CLOSER® 240 SC

Very toxic to aquatic life with long lasting effects.

WARNING

HAZARD STATEMENT(S) FOR DELEGATE® 250 WG Very toxic to aquatic life with long lasting effects.

Visit us at corteva.co.za 24

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

deur Bianca Henning

Links: Dit is manne soos hierdie geesdriftige studente van Tuks Landbou wat SuidAfrika se landboubedryf tot ver in die toekoms sal dra. Hulle is Izak Van Der Merwe, HW Beeken, Francois Briers en Jewyk Pretorius.

Jongboere

Jongboere hou landbou se toekoms in hulle hande

slag was nie, sou ons nie die vrugte daarvan pluk en suksesvol voortboer nie. Landbou is veel meer as net ՚n alledaagse werk; ՚n mens ontwikkel ՚n liefde daarvoor.”

HW Beeken, Plant- en Grondkundestudent by Tuks Landbou.

՚n

Onlangse besoek aan die jong landboustudente van Tuks wys duidelik: Landbou in Suid-Afrika is nie ’n verouderde beroep met ’n beperkte toekoms nie – dit is vele beroepe ineen, waar sukses behaal kan word en ’n volhoubare toekoms geskep kan word. Uit Tuks se landboustudente straal ՚n gevoel van optimisme, opgewondenheid en hoop vir die toekoms van landbou, amper asof hulle almal uit een mond praat!

Jongmanne se sterk liefde vir boerdery Die landboujeug van vandag waarborg die landbou van die toekoms. ՚n Paar van die jongmanne vertel hoe en waar sien hulle die toekoms van landbou. Francois Briers, Plant- en Grondkundestudent by Tuks Landbou, vertel: “Ek het die groot voorreg gehad om op ՚n plaas te kon grootword. My pa is ՚n boer en my grootste leermeester en inspirasie. Dit is wat ek ken, dit is wat ek doen, en my groot droom is om hierdie tradisie en bedryf te laat voortleef. Daar is nog 'n groot pad wat vir ons voorlê.”

Francois Briers, Plant- en Grondkundestudent by Tuks Landbou. www.proagri.co.za

Izak Van Der Merwe, Veekundestudent by Tuks Landbou, sê: “Dit is vir my as jong opkomende boer belangrik om aktief betrokke te bly by die landbousektor, deur skoue soos NAMPO en landbougeleenthede soos boeredae en veilings by te woon, en ook by landbou-organisasies soos TLU-SA betrokke te wees, om die nodige blootstelling te kry en kontakte op te bou.” Hy voeg by: “Die toekoms vir ons jongboere maak my baie opgewonde. As jy ՚n liefde en geesdrif vir iets het, moet jy dit volg. Alhoewel daar baie uitdagings daarmee saamgaan, is dit steeds iets waaroor ek baie passievol en opgewonde raak. Landbou is my lewe en waarvoor ek leef!”

Jewyk Pretorius, Veekundestudent by Tuks Landbou, vertel: “Die landbousektor toon tans ongelooflike groei en vooruitgang is en dit simboliseer vir my volhoubaarheid. Ek is opgewonde oor die toekoms van die landboubedryf en wat dit vir ons as jong opkomende boere inhou. Ek dink dit sal dom wees om nie die geleenthede wat na ons kant toe kom met albei hande aan te gryp en die beste daarvan te maak nie.”

Jewyk Pretorius, Veekundestudent by Tuks Landbou.

Landbou bied soveel geleenthede

Izak Van Der Merwe, Veekundestudent by Tuks Landbou. HW Beeken, Plant- en Grondkundestudent by Tuks Landbou, vertel: “Van kindsbeen af het ek ՚n liefde en geesdrif vir die landboubedryf. Landbou is ’n leefwyse, landbou is liefde, en landbou is onophoudelike uitdagings.” Hy voeg by: “Ek dink ons kan baie by ons voorvaders en geslagte voor ons leer. Hulle het klippe gekou hier in Afrika, en as dit nie vir daardie grond-

Case IH se mense glo dit is belangrik om betrokke te bly by georganiseerde landbou omdat landbou so ՚n moeilike omgewing is om te betree, maar wel soveel geleenthede bied, selfs vir ’n ondernemer. Daarom bly Case IH in voeling met die landbougemeenskap en jongboere wat die landboubedryf betree. Hulle hou die belofte van ’n gesonde toekoms in landbou in. "Case IH en Tuks Landbou glo dat die jong, opkomende boere die toekoms van Suid-Afrika se landbou veilig in hul hande het. Case IH is opgewonde om deel te vorm van die vooruitgang van landbou en die rol wat hulle daarin speel," sê Chimene de Villiers, bemarkingsbestuurder van Case IH. ProAgri South Africa 285

Jongboere 2

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Jongboere

Jong boer soek sy heil in herlewingslandbou

deur Tisha Steyn

errit van der Merwe boer saam met sy ouers, Thinus en Etta, op die plaas, Fonteintjie, by Ceres. Die eerste grond is in 1951 gekoop en Gerrit is die vierde geslag op die plaas. Vandat hy in 2014 by die boerdery aangesluit het, takel hy die uitdagings in die Wes-Kaapse vrugtebedryf met omsigtigheid een vir een. Ceres Fonteintjie Boerdery bestaan uit twee produksie-eenhede in die Koue Bokkeveld waarop 170 ha appels, pere, perskes en pruime verbou word. Hulle boer ook met uie, skape en beeste, en het ՚n aandeel in ՚n kwekery waar hulle hulle eie vrugtebome kweek, asook in ՚n private pakhuis waar die meeste van die vrugte verpak word.

Gerrit se komvandaan

Nadat Gerrit aan Hoërskool Charlie Hofmeyr op Ceres gematrikuleer het, is hy Stellenbosch Universiteit toe om ingenieurswese te studeer, maar het gou agtergekom dit is nie waaruit hy ՚n bestaan wil maak nie. Hy het al in sy eerste jaar oorgeskakel na BSc Agric met Tuinboukunde en Landbou-eko-nomie as hoofvakke. “Ek was nie van plan om nagraads te studeer nie, maar het aangebly om ՚n MSc Agric onder leiding van prof Wiehann Steyn van

Die oortollige graansaad wat as deklaag gesaai is, vorm ՚n digte bedekking tussen die rye in ՚n pruimboord. Niël Lategan, die bestuurder op die eenheid waar die meeste herlewingslandbou gedoen word, het die foto’s geneem. Op die plaas Fonteintjie by Ceres word hoenders ingespan om pes- en plaagbeheer in die vrugteboorde te doen. Hier werk hulle in ՚n jong appelblok. (Foto: Gerrit van der Merwe) www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

Jongboere 2

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Water

Die hoenderhok word in die boord geplaas waar die hoenders aan diens is. (Foto: Gerrit van der Merwe)

Hortgro te doen oor meganisasie in die vrugtebedryf.” Die studie het behels dat hy meganiese platforms en oesmasjiene wat hoofsaaklik uit Europa ingevoer is vir Suid-Afrikaanse omstandighede evalueer het. “Ons het gevind dat die sukses van platforms baie geval-spesifiek is en nie in alle omstandighede ՚n kitsoplossing bied nie: dit is eerder nog ՚n stuk toerusting wat in die boord gebruik kan word, veral vir aksies waar daar baie tyd bestee word aan die dra, klim en skuif van traplere in verhouding tot die tyd wat op die trapleer bestee word om die fisiese boord-aksie te doen.” Die groot fokus van die projek was om te bepaal watter veranderinge aan bome en boorde gemaak moet word om platforms beter te gebruik. “Ons het egter gevind die oomblik wat jy dit makliker maak vir die persoon op die platform, maak jy dit makliker vir die persoon op die trapleer. Ons het gesien dat groot verbeterings in produktiwiteit en doeltreffendheid met konvensionele spanne verkry word in meer www.proagri.co.za

Gedurende die eerste paar jaar nadat Gerrit in 2014 plaas toe is, het hy die bestaande besproeiingstelsel opgegradeer en geoutomatiseer om skedulering van besproeiing te vergemaklik, wat nou met beurtkrag ook van groot waarde is. Al is dit ՚n gebied met relatiewe hoë reënval van tussen 400 mm en 450 mm per jaar, wissel die reënval op die plase weens die invloed van die berge. Die eenhede is ook uitgelewer aan watertekorte in laereënvaljare soos tussen 2014 en 2018. In die droogtesiklus was daar hoofsaaklik twee benaderings in die gebied, naamlik om die drag aan die bome te verminder en die bome met so min water as moontlik aan die lewe te hou vir die seisoen, of om die mins winsgewende boorde uit te haal en die wat oorbly optimaal te versorg. “Ons het gekies om eerder die swakker boorde uit te haal en die res so goed as moontlik te versorg. Ons het al voor die droogte drupbesproeiing in sommige blokke begin installeer en die droogte het bevestig dat dit die regte besluit was. “Ek het ervaar dat drupbesproeiing meer bestuursintensief is en daar dus minder ruimte vir skeduleringsfoute is. Ons kry dit reg om met minder water

Die beeste wei heerlik aan die deklaag en onkruid tussen die bome in die pruimboord. Solank hulle nie die bome beskadig nie, is hulle welkom. (Foto: Niël Lategan) ProAgri South Africa 285

Jongboere

mensvriendelike boorde met kleiner boomprofiele en ՚n boordoppervlak sonder hindernisse. “Daar is plek vir eenvoudige en bekostigbare platforms wat vir aksies soos leier-manipulering van jong bome, somersnoei, die oop- en toemaak van nette en dies meer gebruik kan word,” is Gerrit se slotsom.

Jongboere Die deklaag is in ՚n jong peerblok waar drupbesproeiing toegepas word. (Foto: Niël Lategan) opbrengste te behaal wat goed vergelyk met die mikrobesproeiingblokke.”

Tegnologie

“Met ons grootte boerdery het ons nie baie waagkapitaal waarmee ons kan werk nie, so ons moet maar eers ՚n ding goed deurkyk voor ons in duur tegnologie kan belê.” Tegnologie soos loonprogramme en elektroniese klokstelsels help om meer akkuraat rekord te hou van ure en toewysings, wat baie man-ure bespaar. “Daar is ՚n groot verskeidenheid programme beskikbaar en ՚n mens moet reg kies sodat die belegging jou sak pas en help om goeie rekords op te bou in geval van navrae, inspeksies en moontlike geskille.” Produksiesagteware is ook nuttig om rekord te hou van toewysings vir blokke en om winsgewendheid te meet sodat ingeligte besluite geneem kan word oor hoe jy ՚n spesifieke blok wil bestuur, en die rekords help om sentiment opsy te sit wanneer moeilike besluite geneem moet word. “Wisselendetoediening-kunsmisstrooiers en -spuitpompe is belowende tegnologie, net soos die gebruik van hommeltuie om ՚n groot verskeidenheid boordinligting in te samel, veral in terme van oeslading en gehaltebepalings wat groot waarde vir die bedryf kan inhou.”

Arbeid

Die vrugtekomponent van Ceres Fonteintjie Boerdery het sowat 100 tot 120 voltydse poste wat in die plukseisoen 30

ProAgri Suid-Afrika 285

tot 180 aangroei. “Ons het met verskeie kultivars van sagte- en steenvrugte asook uie probeer om die seisoen te rek om vir werkers ՚n langer kontrak te gee, maar met hoë kostes en kultivars wat nie noodwendig in die mark werk nie, moet ons ekstra poste tot die seisoen beperk.” Terwyl Gerrit besig was met navorsing, het hy besef wanneer meganisasie ter sprake kom, dit gewoonlik gepaard gaan met ՚n verlies aan werksgeleenthede. Die platforms wat hy ondersoek het is nie soos wingerdoesmasjiene of stropers wat die arbeider ten volle vervang nie – dit is eerder ՚n hulpmiddel wat aangewend kan word om werkers meer doeltreffend te maak en veral aangewend kan word vir take

Sedert herlewingslandbou toegepas word, het die erdwurmbevolking flink aangewas. (Foto: Niël Lategan) www.proagri.co.za

Jongboere

wat soms oorgesien word omdat dit nie lonend is om met ՚n konvensionele span te doen nie.”

Herlewingslandbou

Gerrit se pad met herlewingslandbou het begin toe hy na afloop van sy studie terug plaas toe is. Hy het ՚n kort opleidingskursus in herlewingslandbou, wat eintlik op bestaansboere gerig was, bygewoon en dit het sy belangstelling in die konsep sodanig geprikkel dat hy daarmee in die boorde begin eksperimenteer het. “Ek is bevoorreg om deel van ՚n bestuurspan op die plaas te wees wat oop is daarvoor om nuwe praktyke te toets; ander boere in die omgewing pas ook herlewingslandbou op verskeie maniere toe.” Na twee seisoene se kleinskaalse proewe is die chemiese onkruidbeheer op een van die produksie-eenhede onttrek en onkruid word nou met draagbare meganiese randsnyers beheer. Hulle eksperimenteer ook op klein skaal met modelle vir drukbeweiding met beeste en hoenders as ՚n manier om onkruid in die boorde te beheer, en om biologiese biodiversiteit in die grond te bevorder. Met oortollige voersaad uit die veevertakking het hy dekgewasse tussen die bome begin vestig. “Ons gebruik die saadmengsels veral op klipperige gedeeltes wat nie ՚n natuurlike plantbedekking het nie. In die meeste boorde het ons die natuurlike plantegroei as groen deklaag gebruik en binne een seisoen gesien hoe die diversiteit van die plantegroei op die bankies toeneem. Ons benadering is om eerder te gebruik wat ons het en die proses so eenvoudig en geïntegreerd as moontlik te hou,” verduidelik hy. “Daar is nog baie praktyke wat ons wil toepas, maar ons sal dit op 'n verantwoordelike manier doen. Ons leer by medeboere en konsultante wat al verder as ons gevorder het, maar daar is steeds risiko’s as jy dit by jou eie omstandighede en met jou metodes

Gerrit van der Merwe boer saam met sy ouers, Thinus en Etta, met sagtevrugte en steenvrugte op die plaas, Fonteintjie, by Ceres in die Koue Bokkeveld. (Foto: Anna Mouton van Hortgro)

՚n Klompie beeste word in ՚n pruimboord ingespan om te help met onkruidbeheer. (Foto: Niël Lategan) toepas. Dit is belangrik om die uitwerking van die praktyke op die grond se voeding- en grondvogstatus en pes- en plaagsiklusse te verstaan sodat die eindproduk (vrugte) aan die boom nie nadelig beïnvloed word nie.”

Positiewe resultate

Hulle sien reeds positiewe resultate. Die diversiteit van plante in die boord neem toe, die grondtekstuur verbeter, wat sorg vir beter waterindringing en -houvermoë. Daar is ook beter fynwortelontwikkeling by die bome en erdwurmgetalle neem toe. “Tot dusver was ons fokus om die beginsels in die praktyk toe te pas, maar ons sal die veranderinge moet kwantifiseer om dit sinvol in ons bestuursplanne te integreer. Veral vanuit ՚n plantvoedingsoogpunt is dit belangrik om te bepaal hoe die beskikbare voedingstatus van die www.proagri.co.za

grond verander word deur dekgewasse en drukbeweiding en om dit in ag te neem met ons konvensionele bemestingsprogram.” Hy meen herlewingslandbou kan ՚n rol speel om insetkoste te beperk. “As ons met herlewingslandboupraktyke kan regkry om met minder ingevoerde insette te boer en opbrengs en gehalte te verbeter, sal dit ons in ՚n sekere mate teen kostespronge soos wat ons die afgelope paar seisoene beleef het verskans.”

Kontak Gerrit van der Merwe vir meer inligting by 079-728-2442 of gmjmerwe@gmail.com

ProAgri South Africa 285 31

Jongboere 2

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

deur Tisha Steyn

arde werk is wat die deurslag gee met rugby, maar ook met boerdery. Johann Muller boer saam met sy pa, Quintus, en broer, Ignatius, op die familieplaas, Patrysfontein, in die Mosselbaaidistrik in die Suid-Kaap. Die reënval daar is tussen 400 en 450 mm per jaar en die klimaat is gematig met ՚n wintertemperatuur wat selde onder 15 °C daal. Al is die somertemperatuur 35 °C , sorg die suidoostewind dat dit leefbaar is. Die plaas van sowat 2 000 ha in die voetheuwels van die Langeberge is al ses geslagte lank in die besit van die familie. “Die plaas lê in die winterreënvalstreek, maar meer as 50% van die reën val deesdae in die somer, wat dit nogal ՚n uitdaging maak om wintergraan te stroop,” sê Johann. Die grondtipes sluit sand, sanderige

leem, rooi kleierige grond en gruisgrond in. “Dit is voordelig, want selfs in nat jare kan ons steeds ՚n goeie gemiddelde graanoes kry.” In die klowe is daar fynbos en die vleisbeeste wei op uitvalgrond wat ongeskik is vir die verbouing van koring en kanola. Op die plaas is tot onlangs met skape, droëland-melkery en graan geboer. “Dit is ՚n marginale landboudistrik en dit is taai om hier te boer. In die verlede is groot met vee geboer, maar die klimaat en omstandighede het so verander dat daar feitlik nie meer vee op die plaas oor is nie.” Johann, Ignatius en hulle suster, Telana, het op die plaas grootgeword en op Vleesbaai skoolgegaan. Daarna is Johann na Hoër Landbouskool Oakdale waar hy uitgeblink het in rugby. Na

skool is hy Durban toe om elf jaar lank vir die Sharks rugby te speel voordat hy vier jaar lank vir Ulster in Noord-Ierland gaan speel het. Hy en sy vrou, Mariska, het nege jaar gelede teruggegaan plaas toe waar hulle saam met hulle drie kinders, Anja (14), Juann (11) en Alissa (6), lekker naby oupa Quintus en ouma Johlene woon.

Rugby

“Die grootste ooreenkoms tussen rugby speel en boerdery is selfdissipline, tydsberekening en harde werk,” vertel Johann. “In rugby moet ՚n mens baie harder werk as enigiemand anders en in boerdery is dit dieselfde. As jy aan die einde van die maand jou rekeninge wil betaal en volhoubaar wil boer, moet jy baie selfdissipline hê en so ver moontlik

Pa Quintus, Johann en Ignatius Muller van Mosselbaai doen baie van die werk op die plaas self. Hier is een van hulle besig om koring te stroop.

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

Jongboere

Van rugbyspeler tot bobaasboer

Jongboere

die regte ding op die regte tyd doen. As iets gedoen moet word, moet jy dit dadelik doen en nie na môre of oormôre uitstel nie, want dit bepaal of jy die paal gaan haal of nie. Ek is dankbaar dat rugby my geleer het om by die reëls te bly.”

Weg met nie-winsgewende goed

Toe Johann terug is plaas toe het sy pa en broer met graan, volstruise, skape en suiwelbeeste geboer. “Baie van die kommoditeite was net nie meer geldelik volhoubaar nie en ons het begin om daarvan ontslae te raak.” Weens die verbod op die uitvoer van volstruisvleis as gevolg van voëlgriep was ook dié boerderyvertakking glad nie meer winsgewend nie. Hulle het ook van die skape ontslae geraak. “Hier is wildplase reg rondom ons en gevolglik is hier baie ongedier-tes soos jakkalse en rooikatte – ons kon net nie meer volhoubaar met die skape boer nie.” Die Muller-gesin in 'n kanolaland. Hulle is Mariska, Alissa, Johann, Juann en Anja. Die egpaar het in 2014 teruggekeer na Suid-Afrika en by die boerdery aangesluit.

Johann boer saam met sy pa Quintus en broer Ignatius op die plaas Patrysfontein tussen Herbertsdale en Mosselbaai. Van links is Vicky Davis, wat onlangs 'n onderhoud vir die televisiereeks LandbouWeekliks gemaak het, Mariska, Johann met Alissa, Ignatius, sy ma Johlene en pa Quintus, met Anja en Juann voor. Die insette in die melkbedryf het ook te hoog geraak en die melkprys het nie daarmee tred gehou nie. “Dit was ՚n droëland-melkery – boere met water kan nog baie suksesvol met melk boer want hulle kan die beeste dag en nag laat wei. Soms moes ons die koeie van drie tot ses maande lank voer, en die somme het net nie meer geklop nie.” Net ՚n klompie Bonsmaras wat op uitskotgrond wei is nog oor.

bevoordeel. “Dit is die enigste manier wat ons volhoubaar vorentoe sal vat. Dit is ՚n lang, uitgerekte proses om die grond reg te kry – grondregstelling gebeur nie oornag nie – maar dit is absoluut die moeite werd.” Tegnologie is ook noodsaaklik vir presisieboerdery en hulle gebruik dit vir die toediening van kalk, chemiese en organiese kunsmis, spuit van plaagen onkruiddoder, en stroop.

Weens klimaatsverandering het die Mullers besluit om van die skape, melkkoeie en volstruise ontslae te raak en op koring en kanola te fokus. Hier word 'n Equalizer-planter gebruik om koring te saai.

Graanboerdery in 'n nie-graan gebied

“Nou boer ons 99% met graan in ՚n gebied wat tradisioneel nie ՚n graangebied is nie. Bewaringsboerderybeginsels wat grondvog bewaar, saam met nuwe tegnologie, maak dit nou vir ons moontlik om met graan te boer. Vanweë die hoë reënval is daar vog in die grond en ons bewaar dit om vir ons ՚n gemiddelde of selfs bogemiddelde oes te verseker, al is dit nie altyd maklik nie.” Die afgelope nege jaar teken hulle aan hoe bewaringsboerdery en vogbewaring in die grond die graanbedryf 34

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Suid-Kaap is nie vir sissies nie

Johann Muller het tussen 2010 en 2014 vir Ulster in Noord-Ierland rugby gespeel en was ook vir 'n paar wedstryde die kaptein. Toe Ulster in 2022 teen die Stormers in Kaapstad gespeel het, het hy en sy gesin sy ou span gaan ondersteun.

Klimaatsverandering is 'n werklikheid

“Klimaatsverandering is ՚n werklikheid. Ons uitdaging in die landbou is om slimmer, beter en meer volhoubaar te boer deur by die omstandighede aan te pas.” Kultivars wat by die nuwe klimaat aangepas is maak ՚n groot verskil, maar praktyke moet ook aangepas word om elke jaar ten spyte van minder – of meer – reën dieselfde of beter oeste te behaal.” Johann meen klimaatsverandering moenie as ՚n bedreiging beskou word nie, maar boere moet eerder uit die boks dink om die verandering in hulle guns te laat tel. “Dit is nie altyd maklik nie, dit is ՚n uitdaging, maar as ons volhoubaar wil boer moet ons dit doen; ons het nie regtig ՚n keuse nie,” sê hy. “Die sukses van die bedryf hang maar 90% van die liewe Vader se genade af: Hoeveel reën ons van bo af kry, wanneer skyn die son, wanneer die wind waai. Tien persent is in ons hande en dit gaan oor bestuur. As jy nie jou 10% honderd persent reg doen nie, kan die liewe Vader maar sy reën stuur, maar dit gaan steeds nie werk nie ...”

Werkers deel van die familie

“As ՚n familieboerdery is ek en my pa en broer al drie baie betrokke – ons plant, spuit en stroop self. Ons het wonderlike werkers wat eintlik saam met my grootgeword het op die plaas. Dit is vir hulle ook ՚n familieboerdery en dit is vir hulle lekker om hier te boer. Vir ons is dit belangrik om hulle te kan ondersteun, om hulle te kan leer www.proagri.co.za

Die Suid-Kaap is nie vir almal bedoel nie; dit is ՚n taai plek om te boer. “Die reënval is ongelooflik wisselvallig, ons het nie die beste gronde nie en ons moet baie hard werk om in ons boerdery suksesvol te wees. Mense wat van elders af kom dink altyd dit is ՚n wonderlike, mooi plek, die munisipaliteite werk, ons is by die see, ons het die berg. Dit is so en ten spyte van die uitdagings vir boerdery, is dit ՚n baie spesiale plek om jou kinders groot te maak. Ek sal dit vir niks in die wêreld verruil nie, ek is regtig gelukkig hier. My vrou en kinders is ook gelukkig – dit is lekker om hier te kan leef.” Johann glo jy kan ՚n Suid-Afrikaanse boer enige plek in die wêreld sit en hy sal ՚n sukses daarvan maak. Die Mullers plant koring en kanola in 'n streek wat nie tradisioneel 'n graangebied is nie. Hier stroop hulle kanola.

oor landbou en volhoubaarheid en oor waardes. Ons het ՚n baie goeie verhouding met hulle – hulle is gelukkig, ons is gelukkig en ons werk baie nou en goed saam.”

Klimaat en kostes knyp

Johann meen die grootste uitdaging in boerdery sal maar altyd die klimaat bly. Die koste van werktuie en tegnologie is net so ՚n uitdaging. “Met presisieboerdery het jy die regte toerusting nodig en nuwe werktuie wat ingevoer word is met ons swak rand onbekostigbaar duur.”

Hou aan leer of hou op boer

“Ek leer elke dag iets by die mense om ons en by die natuur,” sê Johann. “Ek leer ongelooflik baie by ons vennoot Ruben Barnard. In ons distrik

“Ons is taai, ons is vasbyters. SuidAfrikaanse boere het net iets spesiaal aan hulle – ongelooflike deursettingsvermoë, ՚n wil om suksesvol te wees en om dinge te maak werk. “Ek is trots op ons Suid-Afrikaanse boere. Ons kry nie hulp van die regering af nie, en dit gaan nie verander nie. Ons word as vyande in ons land beskou, maar dit is ons beslis nie. Ons uitdaging is om volhoubaar te kan boer en mense te kan kosgee in die land, om te sorg dat daar nie hongersnood in ons wêreld is nie, en dit verg buite die boks dink.”

Kontak Johann Muller by 082898-1174 of johann@373.co.za vir meer inligting.

ProAgri South Africa 285

Jongboere

is baie kundige mense, boere wat al dertig, veertig jaar in die bedryf is en weet, wat al hulle koppe ՚n paar keer gestamp het, en ons eintlik help om nie ons koppe teen daardie selfde klippe te stamp nie. Ons leer elke dag by die mense rondom ons. ՚n Mens moet soos ՚n spons wees wat alles opneem. As jy die dag dink jy weet alles, is dit die dag wat jy moet ophou boer.”

Jongboere

Jongboer van Noordwes bou voort op trotse tradisie deur Tisha Steyn

n Skitterende voorbeeld van volgehoue boerderyprestasie is Gideon van Zyl (40), uitvoerende hoofdirekteur van Kroon Vee-familieboerdery naby Vryburg in Noordwes. Gideon is vanjaar vir die tweede keer as Agri Noordwes se Jongboer van die Jaar aangewys. Die eer het hom ook in 2012 te beurt geval toe hy 28 jaar oud was.

Wie is Gideon?

Gideon is die derde geslag wat betrokke is by die Kroon Vee Brahmane, die grootste Brahman-stoetery in die Suidelike Halfrond, en hy bou voort op sy oupa, Gideon, en sy pa, Jan, se sukses.

Nadat hy ՚n graad in Landbouekonomie aan die Universiteit van die Vrystaat behaal het, is hy plaas toe om by die familieboerdery op die plaas, Buckshee, aan te sluit. Hy het egter nie in ՚n bestuursposisie by die boerdery ingestap nie. Hy moes homself van gewone plaaswerker tot plaasbestuurder opwerk. Vandag is hy uitvoerende hoofdirekteur van Kroon Vee. Sy pa, Jan, en sy broer, Jan Jr, is die ander direkteure. Gideon en sy vrou, Rodien, en hulle vier dogters, Lin-Mari, Liané, Jana en Mira, woon op ՚n naburige plaas, Compton Ranch.

Rodien, wat haar eie fisioterapiepraktyk op Vryburg het, is ook betrokke by Kroon Vee se arbeid, finansies en veral met die veilingsrolle en rekonsiliasie van die produksieveilings wat jaarliks op die eerste Woensdag in November gehou word.

Hoe pas Gideon in by die saak?

Gideon het sy eerste plaas in 2007 as ՚n eenmansaak gekoop. In 2009 het hy en sy pa besluit om Kroon Vee as ՚n familieboerdery te bestuur. Sy jonger broer, Jan jr, het in 2013 by hulle aangesluit. Gideon is tans verantwoordelik vir die ontwikkeling, toepassing en bestuur van die sakeplan, finansiële doelwitte en begrotings, asook om leiding te gee in strategiese denke. Jan jr is direkteur van vee en fokus op genetiese vordering. Pa Jan is altyd daar vir raad en bystand terwyl hy op nuwe projekte en bemarking fokus. Gideon is sedert 2007 by georganiseerde landbou betrokke, eers as lid van Agri Noordwes, later as vise- en voorsitter van die Jongboerkomitee. Hy was voorsitter van die Salpeterpan Boerevereniging en dien tans as voorsitter van Agri Greater Taung Landbouunie. Sedert 2022 dien hy ook as visepresident van Agri Noordwes.

Gideon van Zyl (40) en sy vrou Rodien nadat hy vroeër vanjaar as Noordwes se Jongboer van die Jaar vereer is. Die eer het hom ook in 2012 te beurt geval toe hy 28 jaar oud was. 36

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Tegnologie

Jongboere

Uit die staanspoor het Gideon ՚n nuwe dinamiek met vernuwende idees vorendag gebring, wat tot voordeel van die boerdery aangewend kon word. Hy meen tegnologie is goed, maar die voordele moet die kapitaaluitleg werd wees. Hy doen graag navorsing en gebruik die data om nuwe ontwikkelings te staaf. Sodoende is daar deur goeie navorsing spilpunte op die marginale grond opgerig om voerkoste te verlaag. Hy en sy pa het ook hulle eie silo met ՚n meule opgerig om hulle eie veevoer

Gideon se visie is om Kroon Vee as markleier in die Brahman-stoetbedryf te vestig en uit te bou sodat die boerdery ՚n leier in die verskaffing van Brahman-genetika in Afrika kan wees.

Gideon en Rodien is toegewy aan die opbou en voortbestaan van Kroon Vee vir die nageslag. (Foto: Kroon Vee) Gideon en sy pa Jan het hulle eie silo met ՚n meule op die plaas opgerig om hulle eie veevoer te maal en te meng vir beeste wat in voerkrale afgerond word.

www.proagri.co.za

Gideon en Rodien, pa Jan en ma Irma, Marnel en Jan jr. (Foto: Kroon Vee)

te maal en te meng vir beeste wat in voerkrale afgerond word. Gideon benadruk egter ook dat tegnologie soms negatiewe impakte het wat ՚n mens eers besef as jy aangepas het. Tegnologie kan nuttig wees vir die skedulering van besproeiing, maar dan gebeur dit dat die boer se voetspore nie meer elke dag op die land is nie. Gideon het ook die boerdery se bestuurstelsels verfyn en datastelle begin vergelyk. Hy het veral gekonsentreer op gewenste kudde-eienskappe soos mak temperament, vrugbaarheid en ՚n aanpasbare tipe bees wat kommersiële beesboere regoor die land en in Suider-Afrika wil hê om hulle kuddes te verbeter. Met die datastelle het Gideon toegang tot elke bees se geboortedatum, kwartaallikse gewigtoenames, elke dier se stamboom, kalfterughouding

en -intervalle, benaderde teelwaardes (groei- en melkwaardes), inentings en dies meer. Hulle het ook ՚n betroubare naspeurbaarheidstelsel wat die beweging van elke dier tussen plase aanteken. Die huidige verbod op uitvoer weens bek-en-klouseer knou die boerdery se uitvoere na buurlande wat voor die uitbreking tussen 30% en 40% van die produksieveiling se diere beloop het. “Ons het net ná die droogte besluit om die kudde te vergroot, strenger te selekteer en só ons gehalte te verhoog, maar weens die feit dat die mark na Namibië en Botswana toe is, fokus ons meer op uitvoere na ander Afrikalande wat nie beperkings het nie.”

Bou op 'n trotse tradisie

Gideon besef die waarde van die Jongboer-kompetisie terdeë. Dit was vir ProAgri South Africa 285 37

Jongboere

Ontdek ‘n splinternuwe wêreld in die nuwe Amarok Neem jou boerdery na nuwe hoogtes met die betroubare en bekwame Amarok 2.0 Dubbelkajuit. Die ideale sakevennoot om oral waar jy hom nodig het die beste diens te lewer. Enkele kenmerke wat die nuwe Amarok-Dubbelkajuit ‘n wenner maak, is die 2.0 dubbelturbo engine met 4x4 dryfstelsel, die vermoë om 3.5 ton te sleep en ‘n laaibak wat 1.1 ton kan dra. Besoek jou naaste handelaar om te sien hoe maklik die Amarok-Dubbelkajuit jou boerdery van krag tot krag kan vat. Besoek www.vw.co.za om ‘n toetsrit te bespreek.

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Jongboere

www.proagri.co.za

Jongboere

Sonkrag nou beskikbaar

sonder enige kapitale uitleg!

As u nou nog nie van Sonkrag gebruik gemaak het nie, is dit heel moontlik vir een of meer van die volgende 3 redes: Dit is net te duur en ek kan dit nie bekostig nie. Ek ken Boere wat baie sonpanele op het, maar dit werk nie as Eskom af is nie, so wat is die punt? U dink dalk nie n sonkrag stelsel sal in u krag behoefte kan voorsien nie, veral as u byvoorbeeld groot pompe het wat baie krag gebruik.

Affordable Power Solutions, een van die grootste, betroubare en gesogte sonkrag installasie maatskappye in Suid Afrika is trots om aan Boere nou die oplossing aan te bied. Om Sonkrag meer bekostigbaar te maak, bied hulle finansiering, huur om te koop opsies en selfs “Krag Koop Ooreenkomste” wat gewoonlik goedkoper uitwerk maandeliks as u huidige Eskom rekening, en nie addisionele uitgawe is nie aangesien u die geld wat in elk geval na Eskom toe sou gaan nou aanwend vir U eie stelsel en sodoende onafhanklik is van hulle, en dit sonder enige kapitale uitleg van u kant af.

Meeste groter Boere het tot nou toe Netwerk Gekoppelde Sonkrag (Grid Tied) stelsels ingesit met die doel om die maandelikse elektrisiteits rekeninge af te bring. Dit het wel die maandelikse rekening grootliks afgebring, maar die nadeel van hierdie stelsels is dat dit slegs werk indien Eskom beskikbaar is, en u dus nie gedurende beurtkrag enigsins krag sal kan gebruik of besproei nie.

Die Sonkrag stelsels wat Affordable Power Solutions installeer, werk of gesamentlik-, of geheel-en-al afsonderlik van Eskom. Boere wat reeds bestaande Netwerk Gekoppelde stelsels het, kan ook omgeskakel word om sonder Eskom te funksioneer. Volgens mnr. Ben Janse van Rensburg, Direkteur van Affordable Power Solutions bestaan daar vir een of ander rede onder die meeste Boere die persepsie dat groot pompe van byvoorbeeld 90kw met ‘n aanskakel krag van tot 270 000w nie met sonkrag alleen sal kan werk nie, om nie eers van meer as een van sulke pompe te praat wat gelyktydig moet werk nie. “Ons het reeds bewys dat dit werk, en ons glo dat ons die oplossing tot voedsel sekerheid vir Suid Afrika bied deur die Boer te bemagtig en die krag krisis te elimineer. Ons bied ook die oplossing vir die voortbestaan van die Boer, sonder krag sal die meeste Boere sekere take soos besproeiing nie kan doen en sodoende inkomste genereer nie”.

Affordable Power Solutions het verskeie ingeneurs beskikbaar wat sal help om u stelsel te beplan, te ontwerp volgens u behoeftes en aan die einde self af te teken.

www.affordablepowersolutions.co.za (+27) 65 716 9283 | (+27) 061 444 4998 | (+27) 010 235 0519 info@affordablepowersolutions.co.za | Unit 2E & 2F, 56 Kelly Rd, Jet Park, Boksburg, 1459 2 ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Maatstaf vir groei

Toe Gideon in 2012 vir Agri Noordwes se Jongboerkompetisie ingeskryf het, het hy ՚n SWOTontleding van sy sterk- en swakpunte gedoen en besef daar is eienskappe waaraan hy kan werk. Hy het homself die afgelope elf jaar opgelei en ontwikkel sodat sy pa en broer die vertroue het om hom as die hoof-uitvoerende direkteur te kies. En vanjaar, elf jaar later, het hy weer die toekenning ontvang. “Vir my dien die kompetisie as ՚n goeie maatstaf vir groei, en ek het weer areas van myself en die boerdery geïdentifiseer waar ek kan verbeter.” In 2012 het operasionele bestuur tot 80% van sy werksverdeling uitgemaak; vanjaar was dit slegs sowat 20% en Gideon en Rodien en hulle vier dogters Lin-Mari, die klem het meer op Liané, Jana en Mira, woon op ՚n naburige plaas finansiële en strategiese Compton Ranch. bestuur geval. Gideon glo die Jongboerkompetisie is ՚n wonderlike geleentheid hom ՚n voorreg om twee keer bekroon vir jongboere om hulleself en hulle te word as Noordwes se Jongboer van vaardighede te meet. die Jaar, maar vir hom is die introspekIn 2012 het hy hom voorgeneem sie en retrospeksie van die boerdery hy wil elke jaar ՚n kursus voltooi om asook die uitvloeisels daarvan van onhomself te ontwikkel. “Ek is steeds nie skatbare waarde. “Ek ding teen myself waar ek moet wees nie,” sê hy. Hy leer mee en brei doelbewus my bestuurssteeds by ander en sit tyd opsy om vaardighede tot voordeel van Kroon leierboere te besoek om meer uit te Vee uit. Dit gaan nie net oor monetêre vind oor hoe hulle boer. waarde nie, maar ook oor die beste benutting van die intellektuele kapitaal binne die boerdery.” Familieboerdery Pa Jan, wat ook al aan verskeie Gideon meen ՚n familieboerdery is kompetisies deelgeneem en gewen het, vandag beter geposisioneer as net nog motiveer sy seuns ook om hulleself te ՚n eenmansaak. In so ՚n boerdery dra meet en sodoende hulleself te verelkeen by tot die intellektuele kapitaal beter. wat tot almal se voordeel aangewend Vandat Gideon op die plaas is het hulle boerdery ook die volgende prestasies behaal: In 2007 was hy Landbouweekblad en Breed Plan se Brahman- en Afrikanerstoetteler van die Jaar. In 2008 is hy vereer as SuiderAfrika se stoetteler van die Jaar, en in 2009 het hy die hoogste prys vir ՚n bul behaal op die eerste nasionale veiling waaraan hy deelgeneem het. In 2013 is Kroon Vee as die Landbounavorsingsraad (LNR) in die NoordKaap se Nasionale Vleisbeeskudde van die Jaar aangewys en in 2014 is Jan as Voermol se SA Nasionale Beesboer van Op die eerste Saterdag van Novemdie Jaar aangewys. ber word elke jaar ‘n produksieveilMet so ՚n roemryke agtergrond is ing gehou. (Foto: Kroon Vee) www.proagri.co.za

kan word. “՚n Goeie span funksioneer net beter as ՚n lyn van bevel. Ekonomie van skaal en gedeelde eienaarskap maak die las ook ligter op jou as persoon en jy het altyd ՚n ondersteuningsbasis. Dit moet wel ook goed bestuur word, want konflik en jaloesie het al baie families vernietig. Almal moet inkoop en bereid wees om ՚n bydrae te maak.” Volgens hom behoort Kroon Vee aan hulle nageslagte. “Spanwerk is die sleutel tot sukses en elkeen van ons besef dat ons aan ՚n nalatenskap bou. Daarom is ՚n gedeelde visie belangrik om almal se oë op die doelwit te hou.”

Toekoms-visie

Gideon se visie is om enersyds Kroon Vee as markleier in die Brahman-stoetbedryf te vestig en uit te bou sodat die boerdery ՚n leier in die verskaffing van Brahman-genetika in Afrika kan wees, maar ook om bestaande stelsels te verbeter om die boerdery se vermoëns te vergroot. Hy wil stelsels in plek kry om die oorgang van die boerdery waar die twee broers nou saam boer na een waar niggies en nefies in harmonie kan saamboer, te vergemaklik. Hy wil ook graag die boerdery met vyf tot tien persent per jaar uitbrei sodat die hele familie uiteindelik ՚n toekoms daarin het, al besef hy dat van sy vier dogters en hulle toekomstige lewensmaats nie noodwendig in boerdery gaan belangstel nie.

Bronnelys Muller, C. (2023) Agri Noordwes se jongboer wenner glo in SuidAfrika se toekoms. Plaas Media https://agriorbit.com/agrinoordwes-jongboerwenner-gloin-suid-afrika-se-toekoms Smalman, N. (2023). Jongboer ryg tweede keer die prys in. NWK Arena. https://www.nwkarena. co.za/2023/06/20/jongboer-rygtweede-keer-die-prys-in/ Van Rooyen, C. (2023) Geen baantjies vir die Van Zyl-boetie. Landbou.com https://www.landbou.com/ landbou/bedrywe/diere/geenbaantjies-vir-die-van-zyl-boetie-20230908

Kontak Gideon van Zyl by 082-944-0600 of besoek www. kroonvee.com.

ProAgri South Africa 285 39

Jongboere

dit vanselfsprekend dat Gideon ook daarna sal streef om die beste boer – en mens – te wees wat hy kan.

Jongboere

Bewaringsboerdery, begroting maak hom Graanboer van die Jaar:

Waar Pieter de Jager trap, daar groei dit deur Tisha Steyn

Koring word in rotasie op 2 800 ha verbou. Wisselbou gee toegang tot meer metodes om onkruid, insekte en grondgedraagde en swamsiektes te bekamp. (Foto: Verskaf)

Pieter de Jager van Albertinia is pas aangewys as Graan SA se Graanboer van die Jaar. Van links: Pieter en sy vrou Marié, Derek Matthews, voorsitter van Graan SA, en Christian Giesel, interim-bestuurder van Syngenta SA. (Foto: Graan SA)

ieter de Jager van Albertinia in die Suid-Kaap is pas aangewys as Graan SA se Graanboer van die Jaar. Hy boer saam met sy broer André op verskeie plase in die streek en die boerdery word die afgelope drie jaar onder die naam Tartouwa (Edms) Bpk bedryf. Pieter hanteer die saaiboerdery (koring, kanola, ander peulgewasse, hawer en gars op ՚n rotasiegrondslag, asook die finansies en administrasie, terwyl André die vee-afdeling, bestaande uit Brangus-vleisbeeste en Merino-skape, hanteer.

Vierde geslag

Pieter vertel hulle is die vierde geslag De Jagers wat in die omgewing boer. Sy oupagrootjie Pieter de Jager het in die dertigerjare die plaas Swartklip gekoop, wat geskik was vir veeboerdery en waar André nog woon. Sy oupa Andries de Jager het nie juis in boerdery belanggestel nie en het ՚n vervoermaatskappy gehad, terwyl sy ouma, Lettie de Jager, ՚n bietjie met skaap en melkkoeie geboer het . Sy pa Pieter het die grondslag vir veeboerdery gelê en in 1980 die eerste keer met graan begin boer. “Omdat die grond uitgeput was van al die jare se jare se diep ploeg, was graanproduksie nie meer lonend nie en daar is in die 40

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Jongboere

Pieter en Marie de Jager van Albertinia in die Wes-Kaap. (Foto: Verskaf) middel-negentigerjare op vee gefokus.” Pa Pieter het in 1986 van melkboerdery na volstruise oorgeskakel en het met vyf broeipare die kudde stelselmatig opgebou tot 1 000 volstruise geslag kon word. “Dit was baie winsgewend en ons het die volstruisgeld gebruik om nog plase by te koop. Toe voëlgriep die eerste keer in 2011 uitbreek, het die risiko verbonde aan die volstruisbedryf te hoog geraak en ons het van die voëls ontslae geraak om ons skaapkomponent uit te brei.”

Kanola word met gesertifiseerde saad geplant. (Foto: Graan SA)

Minimumbewerking

Minimumbewerking word sedert 2004 toegepas om grondgesondheid en vogbewaring te verbeter. Dit help nie net die invloed van droogte buffer nie, maar bring ook ՚n aansienlike besparing op meganisasie en brandstof teweeg.

Landbouopleiding

Pieter en André, wat twee jaar ouer is, het aan Hoër Landbouskool Oakdale op Riversdal gematrikuleer en daarna Landbou by Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit of NMMU,

Wisselbou Pieter de Jager en sy gesin. Van links: Adriaan, Pieter, Marié, Marelize en Pieter jr. (Foto: Verskaf) vandag Nelson Mandela Universiteit, se Saasveldkampus op George gaan studeer. Na afloop van die nasionale B Techkursus het albei broers nagraads ՚n M Tech gedoen waartydens Pieter op kommersiële kwartelboerdery en André op bye gefokus het. Albei is na afloop van hulle studie terug plaas toe om te boer.

Bewaringsboerdery

Pieter het op skool al kennis gemaak met die beginsels van bewaringsboerdery. “Mnr Willie Janse van Rensburg, ՚n onderwyser op Oakdale, het in 1994 al gesê het bewaringsboerdery is die toekoms van landbou.” Die skoolseuns het ook ՚n praktiese dag op Jack Human se plaas deurgebring. Jack, wat as ՚n pionier in bewaringslandbou in die streek beskou word, is pas postuum deur Graan SA vir sy rol daarin vereer. “Ek het toe al besef die benadering is waardevol en saamgestem dat dit die pad vorentoe is. Toe ek plaas toe is, het ek dadelik begin kyk hoe die beginsels toegepas kan word,” sê Pieter. Dit was nie klimaatsverandering wat hom motiveer het nie, want daardie jare was dit ook maar ՚n newelige konsep. “Ek wou probeer om graanboerdery winsgewend te maak en om dit te doen moes ek eers die grond regkry.” www.proagri.co.za

Koring word in wisselbou op 2 800 ha geproduseer. “Wisselbou gee ons toegang tot meer metodes om onkruid, insekte en grondgedraagde en swamsiektes te bekamp.” Die wisselbou is gebaseer op die grond se potensiaal, markvooruitsigte en die klimaatvoorspelling. In kampe met ՚n hoë potensiaal word koring, kanola, gars, hawer en lupine geplant, wat voortdurend geoes kan word. Dit kom daarop neer dat ՚n oes soos kanola en lupine waarop onkruiddoder vir gras gebruik kan word, opgevolg word deur ՚n oes soos koring, hawer en gars waarop breëblaar-onkruiddoder gebruik kan word. Volgens Pieter is die koringoes 25% hoër op lande waar lupine die vorige jaar geplant is. Op goeie grond kan hy twee jaar na mekaar koring plant op landerye waar lupine geplant was. Hy gebruik gewoonlik nuwe kultivars wat in produksieproewe getoets is. “Ek kies ՚n kombinasie van gewasse met ՚n lang en medium groeityd soos kanola en koring om ՚n klimaatrisiko uit te skakel. Die keuse word beperk tot enkele kultivars omdat ek nie die produksiebestuur te ingewikkeld wil maak nie.” Dit verminder ook markrisiko’s omdat die verskillende oestye toegang tot meer markte gee: wanneer pryse swak is, word die graan in die SSK se koöperasie se silo’s gestoor totdat die Safex-pryse beter is.” Van die graansaad word teruggehou om die daaropvolgende jaar se plantkoste te verlaag. “Om saad terug te hou behoort nie ՚n negatiewe uitwerking op die opbrengs te hê as die saad ProAgri South Africa 285

Jongboere

SINVOLLE AANPASBARE STRUKTURE

100% Suid-Afrikaanse vervaardigde staal

Vliegtuigloodse

Verspreidingspakhuise

Werkswinkelruimte

Het jy dringend ‘n behoefte aan ‘n vinnige en maklike konstruksieplan? Oorweeg SM Structures se voorafvervaardigde modulêre behuising. Ons bied ‘n wye verskeidenheid keuses, beskikbaar in 1,2,3 of meer slaapkamers met 'n sitkamer, kombuis en badkamer. SM Structures se staalstrukture is makliker en vinnig om op te rig as ‘n tradisionele huis. Hierdie strukture benodig nie sweiswerk of vervaardiging op die perseel nie.

Oprigting ingesluit

Oprigting uitgesluit

6 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 119 000 (inc VAT)

6 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 89 000 (ex VAT)

9 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 166 000 (inc VAT)

9 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 123 000 (ex VAT)

12 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 211 000 (inc VAT)

12 (w) x 25 (l) x 4 (h) – R 159 000 (ex VAT)

12 (w) x 50 (l) x 4 (h) – R 396 000 (inc VAT)

12 (w) x 50 (l) x 4 (h) – R 311 000 (ex VAT)

15 (w) x 30 (l) x 4.5 (h) – R 281 000 (inc VAT)

15 (w) x 30 (l) x 4.5 (h) – R 223 000 (ex VAT)

18 (w) x 30 (l) x 4.5 (h) – R 483 000 (inc VAT)

18 (w) x 30 (l) x 4.5 (h) – R 367 000 (ex VAT)

20 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 578 000 (inc VAT)

20 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 442 000 (ex VAT)

20 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 1 040 000 (inc VAT)

20 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 839 000 (ex VAT)

25 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 799 000 (inc VAT)

25 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 590 000 (ex VAT)

25 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 1 437 000 (inc VAT)

25 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 1 120 000 (ex VAT)

30 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 1 399 000 (inc VAT)

30 (w) x 30 (l) x 6 (h) – R 1 036 000 (ex VAT)

30 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 2 517 000 (inc VAT)

30 (w) x 60 (l) x 6 (h) – R 1 968 000 (ex VAT)

Alle pryse sluit BTW uit

Ons is geregistreerd om na alle SAOG-lande uit te voer, asook na enige ander land ter wêreld.

ProAgri Suid-Afrika 285

steve@smstructures.com 011-786-1043 l info@smstructures.com www.proagri.co.za Jon Marco: 076-519-1734 l jonmarco@smstructures.com

Jongboere

Die waterkar ry water aan na die lande waar chemiese middels gemeng moet word. (Foto: Graan SA) behoorlik skoongemaak word sodat dit nie siektes kan oordra nie.” Die saad word by die plaaslike koöperasie gehou. Kanola word met gesertifiseerde saad geplant. Lae-risiko grond word deurlopend geoes. Op hoërisikogrond word ՚n langtermynstelsel met vyf jaar lusern en drie jaar kontantgewas toegepas.

Presisieboerdery

Sedert 2007 word presisieboerdery toegepas, wat die produksie verder verbeter het. Dit behels die toediening van kalk en makro-elemente soos kalium, stikstof en fosfaat volgens grondontledings wat op elke twee hektaar gedoen word. Die benadering balanseer die verskille in die lande uit en voorkom dat sekere dele te veel en ander te min bemes word. Om die impak hiervan op die kontantvloei te verlig, word bemesting oor ՚n tydperk van drie jaar versprei. “Met presisieboerdery bewerk ek elke vierkante meter volgens die besondere behoeftes van daardie grond. Destyds het ons nie juis die regte werktuie gehad nie – ons het nie eens ՚n kajuittrekker gehad nie! Ek het besluit om die beste werktuie wat die werk 100% kon doen te koop. Ons moes van die hamels verkoop om dit te kon bekostig.” Hy het by ander graanboere geleer hoe om daarmee te boer. “Vandag is daar baie tegnologie en kennis beskikbaar, maar ek leer steeds by ander graanboere.”

Skape en beeste

Die veekudde van 3 000 Merino-ooie en 150 Brangus-koeie voeg waarde toe tot die grond met lae verbouingspotensiaal of wat ՚n hoë risiko inhou en ongeskik is vir koring. Die vee voeg ook waarde toe tot die wisselverbouing van koring omdat die oesreste en die lusern bewei kan word. Die skape wei net ՚n kort rukkie op die stoppellande om te keer dat die grond verdig en hulle verwyder basies net die vorige seisoen se saad. Die skape word elke agt maande www.proagri.co.za

Pieter het besluit om die beste werktuie wat die werk 100% kan doen te koop. (Foto: Graan SA)

geskeer en die lammers word op agt weke gespeen en verkoop wanneer hulle op vier maande 45 kg weeg.

Begroting is belangrik

Volgens Pieter is dit noodsaaklik om ՚n begroting te hê wat gesonde kontantvloei teweegbring en wat finansiële besluite kan rig, veral wanneer met ՚n seisoensgebonde produk soos koring geboer word. Daar word streng boekgehou van alle inkomste en uitgawes met behulp van ՚n Australiese rekenaarprogram, AgCommander, wat sedert 2011 gebruik word om die plase as geheel, die onderafdelings en die kampe se finansiële status aan te dui. Die koste vir indiwiduele take soos meganiese bewerkings en spesifieke chemiese of bemestingtoedienings word per hektaar per uur vir die kampe en die plase as geheel ontleed. Die inligting word deurlopend bygewerk om die daaglikse uitgawes en inkomste en dus die winsgewendheid van elke kamp te meet en met die ander kampe te vergelyk sodat tred gehou kan word met die plase se prestasie.

Meet aan ander boere

Pieter is die afgelope twintig jaar betrokke by ՚n studiegroep waar produksierekords en planne om uitdagings te oorkom gedeel word. Met behulp van produksiemetings teen ander boere kry hulle ՚n realistiese prentjie van hulle eie boerdery en kan hulle goeie besluite neem wat nie deur sentiment beïnvloed word nie.

Uitdagings

Van die grootste uitdagings is die vloeibaarheid, nie net van die rand/ dollar-wisselkoers nie, maar ook van insetkoste wat verband hou met die wêreldekonomie en ander wêreldgebeure, soos die COVID-19-pandemie en nou ook oorlog tussen Rusland en Oekraine, en Israel en Hamas.” “Dit is moeilik om onder hierdie omstandighede mediumtermyn-beplanning te doen: Vanjaar was my insetkoste

Pieter de Jager by ՚n weerstasie wat weerdata en siektemodelle voorspel wat belangrik is vir beplanning in presisieboerdery. (Foto: Graan SA) 28% meer as in 2022 sonder dat ek ekstra insette gebruik het. Graanpryse is 15% laer as verlede jaar. Dit is moeilik om ՚n boerdery te bestuur en ՚n mens moet veral kontantvloei baie goed bestuur.”

Wagwoord vir landbou

Pieter se leuse vir boerdery is onomwonde: “Kyk na die grond en die grond sal na jou kyk!”

Kontak Pieter de Jager by 082442-5009 of dejagerph@gmail.com

Bronverwysings Bezuidenhout, G. (2023) Graan SA wys sy topboere aan. Landbou.com Kriel, G. (2019) Financial planning: crucial to sustainable production. https://www.farmersweekly. co.za/crops/field-crops/financialplanning-crucial-to-sustainableproduction/ Price, I. (2023) Pieter pioneers precision agriculture for farming harmony. Foodfor Mzansi.co.za https://www.foodformzansi.co.za/ pieter-pioneers-precision-agriculture-for-farming-harmony/

ProAgri South Africa 285

Jongboere 2

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Jongboere

Van plaaskind tot

wildboer van die jaar

deur Tisha Steyn

Nie al die wild by Warthog Safari’s is so mak soos die twee jagluiperds nie, maar stel jou ՚n besoeker se opwinding en verbasing voor as dié twee kom kennis maak.

ienie Bamberger is pas aangewys as Wildlife Ranching South Africa (WRSA) se Wildboer van die Jaar. Hy het Warthog Safari’s van ՚n wildsplasie van minder as 200 ha op ՚n taai begroting oor twintig jaar ontwikkel in verskeie wildsplase van meer 10 000 ha wat vandag al die aspekte van die wildwaardeketting benut.

Meerkaaie en tarentale

Tienie het grootgeword op die plaas Rietkuil in die Ottosdal-omgewing in die destydse Wes-Transvaal. “My belangstelling in jag het begin toe my pa my en my Tswana-maats gebruik het om probleemdiere te beheer – van rotte in die stalle tot waaierstertmeerkaaie, tarentale en ystervarke wat die mielielande verniel het, tot die jakkalse wat die lammers gevang het.” Nadat hy aan die Hoërskool Erasmus op Bronkhorstspruit matrikuleer het, is hy staatsdiens toe, maar het net ՚n paar jaar uitgehou voordat hy en vriende ՚n selfoononderneming begin het. Later het hy op een na van die selfoonwinkels ontslae geraak en begin soek na grond om ՚n wildsplaas te begin. Hy het ook ՚n jag- en wildvangkursus voltooi. “Ek was in my twintigs en het nie noodwendig 'n groot stuk grond gesoek nie, eerder iets met potensiaal wat my kon laat kwalifiseer vir ՚n banklening, maar die banke wou niks weet nie ...”

Warthog Safari’s

Dit het hom nie van stryk gebring nie www.proagri.co.za

en in 1998 het hy Warthog Safari’s geregistreer en ՚n professionele jagkursus voltooi. “Aanvanklik was Warthog Safari’s net ՚n stokperdjie: ek het begin om plaaslike jagters as groepe na wildsplase te neem om te jag. Dit is goedkoper as ՚n groep die koste deel en darem iets vir die pot skiet.” Tussen 1998 en 2000 het Tienie begin probeer om buitelandse jagkliënte in Europa en Amerika te werf. Die eerste poging was onsuksesvol, maar later dieselfde jaar het hy darem drie kliënte gekry. Deur die jare het die

netwerk gegroei. Tienie is in 2001 met Ananja Laubscher getroud en 19 jaar later is hulle enigste kind JP te midde van die Covid-19-pandemie gebore. In 2004 het ՚n gedeelte van 189 ha van die plaas Olifantskop in die Bosveld in die mark gekom en Tienie het dit gekoop. Dit is waar die gesin steeds woon. Die plaas Olifantskop is destyds deur ՚n prokureur van Ellisras onderverdeel en as kleiner plase verkoop. Destyds was daar net ՚n plaashuis, twee houthuisies en ՚n sinkdakstoortjie. Soos wat die ander gedeeltes en buurplase in die mark gekom het, het Tienie dit ook aangekoop. Dit het goeie beplanning en ՚n streng begroting gekos, maar stelselmatig het alles in plek geval. Nou, twintig jaar later, besit hy 10 000 hektaar in die hartjie van die Bosveld, asook die plaas Fransina in die Olyfhoekgebied in die Korannaberge in die Vrystaat.

Wildteling

Op albei plase word wild geteel om jagdiere te voorsien. In Vrystaat word vlaktewild soos swartwitpense, bastergemsbokke, rietbokke, swart basterwaterbokke, swartwildebeeste, rooi lechwe’s en springbokke, asook leeus geteel. Op Olifantskop word wild geteel wat eie is aan die Bosveld. Dit sluit ՚n groot trop buffels, renosters, rooiribbokke en klipspringers, rooibokke, blouwildebeeste, sebras en veral koedoes, asook vrylopende leeus in.

Tienie Bamberger en, sy vrou Ananja en hulle seuntjie JP. ProAgri South Africa 285

Jongboere Tienie Bamberger van Warthog Safari’s is deur WRSA aangewys as 2023 se Wildboer van die Jaar. Hier oorhandig hy ՚n tjek van R100 000 aan WRSA se bestuur. Van links is Malan Davey (WRSA se ondervoorsitter), Colin Engelbrecht (WRSA se voorsitter), Charl Du Toit (WRSA se finansiële direkteur) en Tienie. “Ons boer met die wildspesies wat endemies aan die twee gebiede is en waarvoor die klimaat en habitat gunstig is,” verduidelik Tienie. Manlike diere wat die genetika van die bestaande wild sal verbeter word aangekoop. Wild soos blesbokke of gemsbokke wat nie by hulle aard nie, word ook aangekoop as daar jagters is wat daarvoor vra. “Ons koop weinig wild in, maar maak meer gebruik van konsessies rondom die plase wat as basiskampe vir die jagsafari’s gebruik word. Tussen dié plase het ons tot 90% van al die spesies wat in Suid-Afrika jagbaar is tot ons beskikking.” Die grootste deel van die teling is ekstensief, maar daar is ՚n paar intensiewe kampe waar spesies geteel word wat nie so goed aard nie of waarvan nog nie genoeg is om te jag nie. “Ons moet ons wild beskerm teen jagdiere – hier is baie luiperds!’ Renosters word ook in ՚n kampstelsel aangehou waar hulle gemoniteer kan word.

en siektes. “My pa het altyd gesê jy het drie seisoene: ‘Een jaar maak jy geld, een jaar breek jy gelyk en een jaar verloor jy. Die geheim is dat jy die jaar wat jy geld maak, meer moet maak as in die jare wat jy gelyk breek of verloor.’ “Droogtes en siektes hou vir alle sektore van boerdery risiko’s in, dis hoekom ons so na aan ons Skepper moet lewe en altyd op ons knieë moet wees. Daar is ՚n paar faktore wat jy nooit buite berekening moet laat nie en al hoe jy daarvoor voorsiening kan maak is om vooruit te beplan. Wanneer jy geld en bergplek het, moet jy voer opgaar en bêre vir swak en droë jare. Vanjaar met die brande trek baie boere swaar en die wat voorsiening vir voer kon maak kan ՚n bietjie langer uithou en hulle diere langer aan die lewe hou. “Al die natuurelemente hou ՚n uitdaging in. In droë jare is die diere maer en vrek van die honger; in goeie reënjare is die parasietlading baie hoog.”

Uitdagings

Jag

Tienie Bamberger van Warthog Safari’s ontvang die trofee as 2023 se Wildboer van die Jaar van Colin Engelbrecht, WRSA se voorsitter.

Dit is meesal buitelandse jagters wat trofeewild jag, maar plaaslike jagters maak ook van die taksidermie-eenheid gebruik, soos wanneer kleinboet sy eerste bokkie gejag het en die horings op ՚n houtblok gemonteer word.

Die grootste uitdagings is droogte, voer

ProAgri Suid-Afrika 285

gelaat en buitelandse sowel as SuidAfrikaanse jagters jag met ՚n boog, ՚n geweer, of ՚n kamera. “In die jagseisoen gebruik ons skuilings of jagtershutjies, wat buite die seisoen baie geskik vir fotografiese safari’s is. Die diere is die skuilings gewoond en kom drink by die watergat reg by die besoekers met hulle kameras.” Tussen 100 en 130 kliënte kom jag in ՚n goeie seisoen. Tot 80% van die jagters is buitelanders en kom van oral in die wêreld. Die meeste is Amerikaners, maar daar is ook Kanadese, Dene, Duitsers, Spanjaarde, Pakistani’s, om maar enkeles te noem. Trofeewild maak sowat 15% uit van die wild wat gejag word en dit is gewoonlik ouer, manlike diere wat nie meer produktief is nie. Trofeejag word meestal deur buitelandse jagters beoefen, maar daar is ook Suid-Afrikaners wat belangstel – en wat hou van ՚n stukkie biltong! Tussen 20% en 30% van die jaarlikse aanwas moet bestuur word, hetsy deur plaaslike biltong- of vleisjagters, of bestuursjag, wat die personeel self hanteer. “Bestuursjag beheer wildgetalle en voorkom dat plase oorbewei en die habitat versteur raak, en dit beskerm ander spesies waarvan die getalle nog te laag is om gejag te word. Geen lammers of onvolwasse diere word gejag nie. “Die meeste biltongjagters kom uit die ‘voorwêreld’ of stede, of uit gebiede waar daar nie baie wild vir jag beskikbaar is nie. ՚n Plaaslike jagter kyk na sy begroting en jag spesies soos rooibokke of wildebeeste wat die beste waarde vir geld bied – dus hoeveel rand per kilogram se vleis hy kan huis toe vat. Die prys per kilogram vleis regverdig die kostes van so ՚n jagweek of -naweek.”

Gevaarlike wild

Ses van die sewe diere wat buitelandse jagters as gevaarlike wild beskou kom hier voor, al word nie almal gejag nie. Dit sluit die groot vyf, naamlik buffels, renosters, luiperds, leeus, seekoeie en krokodille in, maar nie olifante nie.

Alle vorme van wettige jag word toe-

www.proagri.co.za

Jongboere

Warthog Safari’s se kliënte en besoekers kan in een van drie luukse verblyfplekke in die Bosveld en nog een op die Vrystaatse plaas Fransina tuisgaan. Omdat olifante nie gejag mag word nie, is dit nie lonend om hulle aan te hou nie. Koedoes is bo-aan buitelandse jagters se lys, maar groot en veral wit koedoes is skaars, net soos koningnjalas, wat soos die wit koedoes ՚n kleurvariant en nie ՚n afsonderlike spesie is nie. Die diere word geteel, maar dit neem ՚n koedoe byvoorbeeld tot tien jaar om uit te groei, en hulle is baie vatbaar vir droogtes en parasiete. Bosbokke en bosvarke is ook nog te min om te jag, asook die sogenaamde Bosveld-gemsbokke waarvan net ou bulle gejag mag word. Hulle het rooihartbeeste, gemsbokke en elande, maar die spesie aard nie regtig in die Bosveld met die hoë parasietlading nie. Die bosluise beskadig die vroulike diere se spene sodat sy nie ՚n kalf kan grootmaak nie. Die behandeling met aalwyn- of Ivermectin-blokke is ook net deels suksesvol. Natuurlike brande kan parasiete vernietig, maar dit is steeds nie ekonomies om met hierdie spesies te boer nie.

Ekotoerisme

Vroue en kinders wat saam met die jagters kom maak ՚n groot deel van

Ekotoeriste kan met ՚n boot op die Hans Strydomdam in die Mokolorivier uitgaan en visvang, of rondry en wildkyk. Vanuit strategies geleë skuilings by watergate kan ook foto’s van die wild en voëls geneem word.

Warthog Safari’s het ՚n volledig toegeruste taksidermie-eenheid wat trofees en velle vir jagters verwerk.

՚n Groep buitelandse besoekers van Pennsilvanië in die VSA geniet die uitsig vanaf die Waterberge oor die Limpopovallei. ekotoerisme uit. Al jag hulle nie, geniet hulle dit om saam te ry, die dorp en omgewing te verken, of dagbesoeke na Pilanesberg, Sun City of Madikwe onderneem. Lede van fotografiese safari’s vertoef tussen drie en vyf dae en daarna kan hulle ook bogenoemde bestemmings, die Krugerwildtuin of die Victoria-waterval in Zimbabwe besoek. Die grootste uitdaging vir oorsese besoekers is die rompslomp by lughawens en die land se hoë misdaadsyfer. “As Suid-Afrika daaraan kan werk om ՚n vriendelike en veilige atmosfeer vir besoekers te skep, sal nog meer buitelanders ons besoek.” Besoekers kan in die dam in die Mokolorivier visvang, op wildbesigtigingsritte gaan of sommer net in die luukse boshuise uitspan.

“WRSA se toekenning is vir my ՚n groot voorreg. Sonder my vrou en personeel sou hierdie toekenning nie moontlik gewees het nie. Dit is ՚n groot genade en seëning van God dat ons gekom het waar ons vandag is.” Hy meen wildboerdery lewer ՚n groot bydrae by tot die land se ekonomie en hy beplan om Warthog Safari’s verder te ontwikkel en uit te brei. “Die marginale grond wat ons gebruik en die wild wat ons teruggebring het na gebiede waar dit uitgeroei was, is omskep in ՚n juweel.”

Taksidermie

Warthog Safari’s het ses van die sewe wildspesies wat as gevaarlik beskou word, naamlik renosters, buffels, seekoeie, leeus, luiperds en krokodille. Net olifante word nie aangehou nie.

www.proagri.co.za

Buitelandse jagters laat al die wildsprodukte verwerk: ՚n rooibok se vel word gelooi en ՚n handsak, kussings en voetkussings gemaak, en die kop word opgestop. Die verwerkte produkte mag uitgevoer word en sodoende maak hulle gebruik van die hele waardeketting van die wildbedryf. Die vleis van al die diere word in koelkamers op die plaas verwerk. Dit wat die buitelandse jagters nie huis toe neem nie word in die restourante gebruik, aan personeel uitgedeel of aan ՚n skool geskenk. Wat oorbly word verkoop.

Lerekhureng Primêre Skool ontvang gereeld skenkings van Warthog Safari's. Kontak Tienie Bamberger by 082 859 4224 of warthogsafaris@ gmail.com. Besoek die webtuiste by https://warthogsafaris.com/

ProAgri South Africa 285

Die PROfessionele keuse KimtraPro 20 ‘n Klaargemengde fosfaat, sout, spoormineraal en proteïenaanvulling vir herkouers. • Die fosfaatbron in KimtraPro 20 is Yara Animal Nutrition se Kynofos 21, ‘n hoë kwaliteit MDCP. • Verryk met die belangrikste spoorminerale. • Bevat proteïen om groei en produksie van rumenmikrobes te stimuleer vir optimale vertering van gras. • Bevat hoogs biobeskikbare magnesium in die vorm van Magnesium-fosfaat. • Bevat melasse-byproduk om smaaklikheid en inname te bevorder. • In ‘n gerieflike korrelvorm om stof te beperk. • Geskik vir beeste, skape, bokke en herkouer-wildspesies. • Beskikbaar in sakgroottes van 50 kg en 25 kg.

Vertrou KimtraPro 20 vir optimale gesondheid, produksie en reproduksie. www.yara.co.za/animal-nutrition/ animal.nutrition.sa@yara.com | Tel: +27 (0)31 910-5100 uppe marketing A34669

Yara Animal Nutrition Suid-Afrika (Edms) Bpk. Reg. Nr. 2001/025850/07 KimtraPro 20 - Reg. Nr. V32853. (Alle produkte is geregistreer onder Wet 36 van 1947.)

PREDICTIVE ANALYSIS CONDITION MONITORING CONDITIONING MONITORING TO OPTIMIZE YOUR BOTTOM LINE SCALABLE

optimyze™

At its heart, Xylem optimyze™ is a condition monitoring module that harnesses the power of predictive maintenance analysis and advice for rotating and fixed assets - a 360 Performance game-changing feature that forecasts trends and maintenance needs, optimising efficiency and reducing downtime.

Find out how we can solve water together. 50

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

deur Maryna Steyn

Foto’s deur EcoPlanet Bamboo

amboes is nou nie juis ՚n plant wat in verband gebring word met SuidAfrika se natuurskoon of landbou nie. Maar die plant maak deesdae opspraak wanneer onderwerpe soos koolstofvaslegging, herbebossing en herlewingslandbou bespreek word. Boonop is bamboes ՚n nuttige plant. Verskeie kenners het reeds hulle mening gelug oor die lewensvatbaarheid van die bamboesmark, en die moontlikheid om dit in ՚n land soos Suid-Afrika te kweek lyk belowend. Die aanvraag na bamboes word aangedryf deur twee faktore: eerstens deur die gewildheid van die produk as ՚n boumaterial vir meubels, dekor of selfs muurpanele, en tweedens, omdat daar ՚n toename is in die gebruik van natuurlike produkte wat volhoubaar is asook ՚n behoefte aan materiaal vir tekstiel en verpakking. Volgens ՚n studie deur Technavio is die voorspelde waarde van die wêreldwye bamboesmark vir 2022 tot 2027 ongeveer 20,38-biljoen dollar. Die studie het gekyk na die vyftien grootste rolspelers om ՚n holistiese oorsig oor die bedryf se welstand te kry. Die verslag bevind dat baie verbruikers steeds nie weet watter voordele bamboesprodukte in hou nie, maar ook dat die bedryf uitgedaag is deur die beperkte gebied waarin bamboes aard.

Die bamboesbos soek ՚n matige klimaat met genoeg water Al is bamboes ՚n uitstekende plaasvervanger vir hout, is die meerjarige

Bambusa balcooa is ՚n genaturaliseerde bamboes in Suid-Afrika.

plant eintlik ՚n soort gras. Wêreldwyd bestaan daar meer as 1 400 spesies wat, afhangende van die spesifieke soort, tussen 10 cm vir dwergbamboes tot 40 m hoog kan groei! Die plant vorm ook eers later in sy lewe saad, so meeste van die verspreiding vind vegatatief plaas. Bamboes aard in ՚n tropiese tot subtropiese klimaat waar temperature wissel tussen 18 en 36 grade Celsius. Dit is egter hoogs aanpasbaar en kan op ander plekke oorleef mits daar nie

Lugfoto van die Kowie-bamboesplaas (in die agtergrond is pynappellande soos wat die plaas oorspronklik was.) www.proagri.co.za

temperatuuruiterstes is nie. Wat bamboes warm op almal se lippe maak is die potensiaal vir grondherstel op plekke waar jare en jare se grondbewerking al die minerale uit die grond geloog het. Bamboes is doeltreffend vir koolstofvaslegging (1,78 ton per hektaar per jaar) en bied boonop ՚n vinnig groeiende alternatief vir houtskool en houtprodukte. Eienskappe van die plant word ook gekoppel aan stikstofbinding. Omdat dit vinnig gevestig word, minimale voedingsvereistes het en ՚n gierige wortelstelsel vorm wat erosie teëwerk en grondvog te bevorder, word dit as ՚n volhoubare, omgewingsvriendelike houtbron gesien. EcoPlanet Bamboo, een van die grootste bamboeskwekers ter wêreld, het reeds die potensiaal vir bamboesvervaardiging in Afrika geïdentifiseer. Die sukses van dié maatskappy se plantasies bied potensiaal vir werkskepping, volhoubare bamboesveselproduksie vir papier en verpakking, asook die herstel van uitgeputte grond. “Bamboes se houtagtige vesel het die potensiaal om harde hout te vervang,” sê Camille Rebelo, medestigter en hoofbestuurder van EcoPlanet Bamboo. “Een van die voordele is dat bamboesstruike uitgedun kan word en ՚n ‘oes’ lewer, maar steeds aanhou groei. Dit het dus nie nodig om herplant te word nie. “Tweedens benodig bamboes baie min insette. Jy sal dikwels lees dat bamboes geen insette nodig het nie, maar dit is nie waar nie. Dit gebruik net heelwat minder in vergelyking met bome.” ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

Bamboes bevorder bewaring, bosbou en landbou

Gewasproduksie Die Kowie-bamboesplantasie.

Grondherstel en werkskepping is deel van EcoPlanet Bamboo

EcoPlanet Bamboo-groep se bestaansrede is om uiters verarmde grond te gebruik om volhoubare, ontbossinglose, omgewingsvriendelike bamboesvesel te kweek. Met hierdie materiaal beoog hulle om met geen-afval, bio-reffinaderye bamboespulp en ander nuttige produkte te lewer. EcoPlanet Bamboo het reeds meer as 6 000 hektaar grond herstel. Hulle Kowie-bamboesplaas in die Oos-Kaap is Afrika se enigste gesertifiseerde ontbossingvrye bamboesplantasie. “In ons kern is ons ՚n maatskappy van Afrika, want ons het ՚n Keniaanse medestigter en hoofkantoor in OosAfrika,” sê Camille. “Ons het dus nog altyd ՚n sterk fokus op Afrika, en ons het gesoek na ՚n plek met die regte raamwerk vir ons bedrywighede. “Ons het besluit op die Oos-Kaap om verskeie redes, alhoewel ՚n ligging met hoër reënval beter sou wees,” brei sy uit. “Ons wou ՚n plek teiken waar ons sowel ՚n maatskaplike as omgewingsimpak kon maak. Die Barthurst-area was eens ՚n florerende lanbousentrum, maar verskeie faktore het gelei tot die ondergang daarvan en die opvolgende armoede.” Suid-Afrika is een van die wêreld se grootste vervaardigers van pulp en papier, wat dit die ideale plek maak vir EcoPlanet Bamboo om die Kowiebamboesplaas te ontwikkel en hierdie mark te teiken.

bosbou in Suid-Afrika. Dit verteenwoordig ՚n minder intensiewe manier van boer waar daar holisties gefokus word op die langtermyn opgradering van die veld met min of geen meganisasie,” verduidelik sy. Camille sê jare se intensiewe grondbewerking en beweiding het die grond verarm. “Ons werk met biohoutskool (biochar) om die grond te probeer verryk en die bamboes self verloor elke jaar deur die

droë seisoen blare wat die grond verryk. Soos wat die grond herstel, vorm die bamboeswoud ՚n multi-dimensionele ekostelsel wat verskeie voordele inhou: van die mikroklimaat stabiliseer tot beskerming teen wegholbrande.” Tot onlangs het die plaas ՚n permanente span van ongeveer 20 werkers gehad, maar nadat die projek suksesvol verklaar is, kyk EcoPlanet Bamboo daarna om die plaas te kommersialiseer om jaarliks ՚n oes te lewer.

Die Kowie-bamboesplaas

Die spesie wat daar groei is ՚n genaturaliseerde bamboessoort, Bambusa balcooa, en dit kom reeds voor op verskeie plase in die distrik. “Bamboes val tussen landbou en 52

ProAgri Suid-Afrika 285

Geïntegreerde bamboes en bewaringsgebiede. www.proagri.co.za

Gewasproduksie

“In 2022 het ons besluit om ՚n verdere 500 ha uit te brei, wat binne die volgende drie maande sal begin. Om dit moontlik te maak is die span uitgebrei na 85 werkers vir alle aspekte vanaf die kweekhuis tot grondvoorbereiding en plant,” sê Camille.

Volhoubare bamboesprodukte in ՚n jong mark

Die vermoë om geselekteerde bambamboespale te oes is deel van wat die plant toelaat om volhoubaar geoes te word. Maar afgesien van ՚n volhoubare oes bly daar steeds uidagings rondom betreding tot die mark: tans is daar nie ՚n mark vir onverwerkte bamboes nie. Onverwerkte bamboes is die bamboespale wat net so uit die bos kom. Geen snywerk, verpulping of iets anders is daaraan gedoen nie. Daarom rus die onus op vervaardigers om geïntegreerde waardetoevoeging te ontwikkel. Daarvoor is die plaas tans te klein en dit het ՚n groot rol gespeel in die besluit om uit te brei. Sodra genoeg onverwerkte materiaal beskikbaar is vir kommersiële produksie, sal EcoPlanet Bamboo hulle toespits op skoon tegnologie en die verwerking van hoëgraad pulp. Die pulp sal gebruik word om toilet- en snesiepapier van hoë gehalte te vervaardig wat ՚n geenvermorsingbeleid toepas. “Die mikpunt is om 4 500 ha grond in die Oos-Kaap te rehabiliteer in die komende drie tot vyf jaar,” vertel Camille. “Ons beoog om ՚n netwerk van klein plase te gebruik waar minstens 25 tot 30% bewaringsgebiede ingesluit word waar ons sowel ՚n maatskaplike as omgewingsimpak kan maak.

Besoekers stap deur die bamboesbos.

Bronne Technavio (2023) Bamboo’s market size is set to grow by USD 20,38 billion from 2022 to 2027, PR Newswire. Available at: https://www.prnewswire.com/ news-releases/bamboos-marketsize-is-set-to-grow-by-usd-20-38billion-from-2022-to-2027--theincreased-demand-for-bambooplates-drives-the-market---technavio-301856507.html Weeden, M. (2023) 8 amazing bamboo facts, One Tree Planted. Available at: https://onetreeplanted.org/blogs/stories/bamboo

Bamboessaailinge word gekweek vir die 2023-uitbreiding. www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

Optional extras

UNIVERSAL TUBE FEEDER LID

Optional extras

3ℓ & 4ℓ ANTI-DROWN RING

ANTI-DROWN RING

FOUNT ELEVATOR

Optional extras

* **

Optional extras REMOVABLE DIVIDERS

CRATE

LID

Tel: 0861 POLTEK (765835) I 011 866 1240 I www.poltek.co.za e-mail: sales@poltek.co.za I 1456 Bevan Road, Roodekop, Germiston POLTEK®/Custom Moulders® and the POLTEK® logo are all registered trademarks of Custom Moulders®. E&OE

THE F50/150/4 FALCON SLASHER A Falcon Slasher is built to last and is capable of coping with the tough conditions unique to Africa

ZA-V – A world of precision

Mounted spreader I 1,700 ℓ - 2,000 ℓ I 10 m – 36 m

ISOBUS, cell technology (Profis) and border spreading (Hydro) makes it a state-of-the-art fertiliser spreader in its class.

For more info

myAMAZONE for more performance

scan here.

www.amazone.net/myAMAZONE

for Innovation | amazone.net All Amazone implements imported by

Falcon_ProAgriAgri4All.indd 1

ProAgri Suid-Afrika 285

info@falconequipment.co.za | www.falconequipment.co.za Tel: +27 (0) 33 330 4764

AmaTron 4 ISOBUS terminal

2023/10/31 09:30

www.proagri.co.za

Gewasproduksie

Groentetuin vir beginners deel 5:

Waterbehoeftes van jou groentetuin deur Tisha Steyn

n die vorige hoofstukke het ons gepraat oor die redes waarom jy ՚n groentetuin behoort aan te lê, waarna jy moet oplet wanneer jy so ՚n tuin beplan, asook meer oor die verskillende soorte groente wat jy in jou tuin kan plant. In hierdie hoofstuk kyk ons na die beskikbaarheid van water, watter invloed die gehalte van water op jou groente het en wanneer die beste tye is om water te gee. Die goedkoopste water wat jy kan gebruik is natuurlik reënwater, want dis ՚n gratis genade uit die hemel!

Goeie grond

As die grond goed voorberei is, sal die reënwater insink, die grond goed benat en die res sal wegsyfer om die watertafel aan te vul.

Voor jy ՚n groentetuin aanlê is dit belangrik om seker te maak jy het ՚n betroubare waterbron. www.proagri.co.za

Verskillende groentesoorte, en selfs verskillende kultivars van dieselfde groente, se watervereistes verskil.

As die grond in jou groentebeddings goed gevoed is met organiese materiaal soos kompos, hou dit die water beter. Organiese kompos help om die water op te suig en dit te hou waar die plantwortels dit nodig het. In die volgende twee artikels meer hieroor. Om te keer dat die vog in warm toestande gou verdamp, help dit om ՚n deklaag bo-oor te gooi. ՚n Deklaag is enige plantmateriaal soos hooi, houtspaanders of -bas, dennenaalde en selfs grassnysels wat eers bietjie uitgedroog is. Die deklaag hou die grond daaronder gematig, wat help as dit snikheet of ysig koud is. Dit hou ook onkruid in toom, maar sommige plae soos slakke kan lekker daaronder skuil ... Dit is ook so dat goeie water jou plante ՚n hupstoot gee. Water uit ՚n kraan in baie dele van die land is darem redelik

՚n Tuinslang met ՚n verstelbare sproeikop maak dit makliker om ook jong saailinge nat te spuit.

gesond en vry van allerhande chemiese byvoegings – as jy dit kan drink, is dit geskik vir jou plante ook. In sommige gebiede wat van boorgatwater afhanklik is, kan die water dalk brak wees – dan sal dit seker die beste wees om groente te plant wat nie omgee daarvoor nie, of om dit in ՚n tenk te tap en iets by te gooi om die brak te temper.

Plant digter

Net soos wat ՚n deklaag ՚n relatiewe nuwe benadering in tuinmaak is, so is die manier om nie meer groente in lang, reguit rye te plant nie. Deesdae word groente in blokke geplant waar die plantjies nader aan mekaar is. Dit het verskeie voordele: Plantjies met dieselfde water-, bemesting- en groeivoorkeure word saam bestuur;

՚n Elektroniese besproeiingstelsel is nuttig, maar soms raak die sproeiers wat moet opwip in die plantegroei verstrengel en moet met die hand opgelig word. ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

DEALERS WANTED BECOME A DEALER FOR THE

NO. 1

tractor company in the world* *M&M Ltd. is the largest tractor company in the world, by volume

We are a vehicle brand that redefines possibilities, continues to build and improvise and seeks innovative ways to connect to our consumers. We take pride in partnering with you and will work with you every step of the way to ensure a successful, productive partnership that upholds the Mahindra name.

MAHINDRA TRACTORS

With 18 tractor dealerships across Southern Africa, Mahindra has a growing national footprint that is moving even deeper into communities as the company continues its drive to offer tough, efficient, effortless tractors to its customers. JOIN OUR FAMILY AND BECOME A PART OF THE MAHINDRA PROMISE TO OFFER THE PEOPLE OF SOUTH AFRICA WORLD CLASS PRODUCTS.

mahindrafarmequipment.co.za | 012 661 3161 | mahindrafarmequipment@mahindra.co.za

Mahindra Mahindra South285 Africa, Southdowns Ridge Office Park, Block A, 1st Floor, CNR John Vorster and Nellmapius Dr Southdowns Centurion 56 and ProAgri Suid-Afrika www.proagri.co.za

Gewasproduksie

Met ՚n sproeier soos hierdie verdamp baie van die water, veral op ՚n warm dag.

Plante het verskillende waterbehoeftes en moet so geplant word dat dit maklik is om aan hierdie vereistes te voldoen.

In ՚n klein groentetuin word plante nie altyd meer in lang, reguit rye geplant nie, want die oop grond tussen die rye droog vinnig uit en verspoel ook makliker.

Dit is wenslik om vroegoggend of laatmiddag water te gee sodat die water nie op die hitte van die dag verdamp nie. wanneer die grond digter bedek is het onkruid minder vatkans; die grondvog bly waar dit hoort; en verskillende plante wat saam groepeer word, help mekaar beter groei. Dit word metgeselplante genoem: afrikanertjies of kappertjies lok insekte wat help met bestuiwing.

Besproeiing

Die beste manier om seker te maak jy gee genoeg water, is om te kyk. Jy hoef nie soos boere in kommersiële groentelande ՚n yslike toetsgat te grawe nie, maar gebruik jou graaf om ՚n sooitjie te spit. As die grond so diep soos die graaf (sowat 25 tot 30 mm) droog is, is dit beslis tyd om nat te spuit. www.proagri.co.za

Wanneer jy jou groentetuin beplan is dit belangrik om seker te maak daar is 'n waterbron naby.

Dit is moeiliker om te bepaal of kleierige of sanderige grond droog is – kleigrond voel altyd nat, terwyl sanderige grond weer droog voel. Jou plante sal vir jou ՚n leidraad gee: As die blaartjies begin hang, weet jy die plante het water nodig. Dit is soms ՚n vals leidraad: Op die warmste tyd van die dag beskerm die plante hul voginhoud deur die blare toe te vou om verdamping voorkom; as jy later die middag wanneer dit koeler is weer gaan kyk, is daar geen teken van verlepte blare nie. As jy die plante in die hitte van die dag noodwater gee, gaan jy sommer water mors. Te veel water is ook nie goed vir jou groenteplante nie. Sommige plante het

weliswaar meer water nodig as ander, dus help dit om plante met dieselfde waterbehoeftes saam te groepeer in ՚n bedding, soos hierbo genoem. Hou ՚n oog op die weervoorspelling wat deesdae nogal akkuraat is, anders as in die ou dae toe dit soms gelyk het of die voorspellers maar net raai – waar dink jy kom die gesegde ‘hy lieg soos ՚n weerprofeet’ vandaan? As reën voorspel word, hoef jy nie nat te spuit nie, maar as ՚n hittegolf, wat uit drie of meer dae se warm, droë weer met geen reën en baie hoë temperature voorspel word, maak dit sin om jou tuin vooraf goed water te gee. Oor die algemeen is die beste tyd van die dag om die tuin vroegoggend of ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

KEEP YOUR BUSINESS MOVING

WITH DUAL FUEL CARBURETTORS A CLEANER, MORE ECONOMICAL, AND RELIABLE POWER SOURCE

A VIABLE AND SUSTAINABLE ALTERNATIVE TO TRADITIONAL PETROL -POWERED GENERATORS These innovative carburettors enable generators or water pumps to operate on both liquefied petroleum gas (LPG) and natural gas,as well as petrol, resulting in a substantial reduction in fuel costs. Benefits of carburettors: Cost savings | Environmental Benefits | Reduced Maintenance Costs | Fuel Supply Versatility | Quiet Operations | Wide Fuel Availability Here’s how a dual fuel carburettor works: 1. Petrol Mode: In this mode, the generator operates as it would with a standard carburettor, using petrol as the primary fuel source. Users can switch between fuel sources as needed, making it versatile for various applications. 2. LPG Mode: When users choose to run their generators on LPG, the dual fuel carburettor draws LPG from a

separate tank and mixes it with the right amount of air for combustion. LPG, a cleaner-burning fuel, is compressed into a liquid state, making it easy to store and transport. 3. Natural Gas Mode: Similarly, when the generator is set to run on natural gas, the carburettor adjusts the air-to-fuel mixture to utilize this cleaner-burning fuel source

more cost-effective, environmentally friendly, and versatile power solutions. By allowing generators to operate on both petrol and cleaner-burning fuels like LPG and natural gas, users can enjoy substantial cost savings, reduced emissions, and increased reliability, all while contributing to a greener and more sustainable future. Dual fuel generators are a compelling choice for homeowners, businesses and communities.

The adoption of dual fuel carburettors for portable generators represents a significant step forward in achieving

COMPA TIBLE W

ITH MA

NY GEN

ERATO

R BRAN

LPG Kits for generators & Pumps. Converting Petrol generators to gas with dual function, giving you the option to switch between petrol & gas. SOUTH AFRICA’S LEADING SUPPLIER OF GENERATOR CONVERSION KITS +27 884 1967 | hello@gasgentechnologies.com. | http://www.gasgentechnologies.com 58 79ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Gewasproduksie

laatmiddag nat te spuit. Deur die loop van die dag gaan die water net ‘soos mis voor die son verdwyn’ ...

Bêre water

Dit is dalk aanvanklik duur om ՚n tenk onder ՚n geut te laat installeer waaruit jy jou tuin kan natlei, maar die reënwater wat jy opvang bespaar geld omdat jy nie duur munisipale water hoef te gebruik nie. Watertenks van verskillende groottes is beskikbaar en vir ՚n klein tuin is daar deesdae selfs smaller tenks wat minder plek opneem as die ou groot rondes wat ons deur die jare gewoond geraak het. As jou huis se geute aanmekaar gekoppel word, sal dit ՚n groter deel van die water vanaf die dakoppervlak na die tenk(s) lei. Die tenks is gewoonlik van ՚n kraan voorsien waaraan jy ՚n tuinslang kan heg om al die hoekies van die tuin by te kom.

Elektroniese stelsel

Grond wat ryk is aan voedingstowwe het ՚n beter waterhouvermoë as byvoorbeeld kleierige of sanderige grond.

՚n Besproeiingstelsel wat elektronies beheer word is ook nuttig en het verskeie voordele: jy kan maar vir ՚n paar dae weggaan, jou tuin gaan nie verdor nie. Dit is ook voordelig om plante met ՚n geskeduleerde drupbesproeiing by die wortels water te gee om te voorkom dat water wat deur die lug trek, soos met ՚n sproeier, verdamp. Gee water waar die wortels dit nodig het! Dit is belangrik om seker te maak dat die stelsel behoorlik werk. Die spuitjies aan die pypies wat aan die toevoerpyp gekoppel is, kan soms verstop raak en moet gereeld nagegaan en vervang word, indien nodig. Spuite wat uit die grond moet opwip, raak soms toegegroei en dan moet die plantwortels of blaartjies rondom verwyder word. Ander kere is die munisipale druk net te laag om die spuitjie behoorlik te laat opwip en dan moet dit met die hand uitgetrek word om die teikengebied behoorlik nat te spuit.

Grys water

Plant groentesoorte wat dieselfde hoeveelheid water vereis saam in dieselfde bedding. www.proagri.co.za

Wanneer dit regtig droog is, is enige watertjie welkom. Grys water wat van die bad, stort, kombuiswasbak of selfs wasmasjien herlei word na ՚n balie met ՚n kraan, kan dan gebruik word. Water wat gewone huishoudelike seep en selfs waspoeier, wat ontwerp is om nie die omgewing te beskadig nie, bevat kan gebruik word. Dit is egter nie raadsaam om water wat bleikmiddels, ontsmettingsmiddels of sout bevat op jou plante te gebruik nie. Water waarin jy jou groente en vrugte afspoel, asook water waarin jy eiers of groente gekook het, bevat voedingstowwe wat goed is vir die plante. Dieselfde geld die water wat jy uit ՚n vistenk tap wanneer jy dit skoonmaak – dit is immers die beginsel waarop akwaponika werk.

ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

Mielies oorplant of nie:

Wat sê 3 jaar se data? deur Roelof le Roux, Pioneer-landboukundige •

•

Meerjarige data help enige produsent om meer ingeligte besluite te neem wat sy boerdery meer doeltreffend maak. Belangrike faktore om in ag te neem is relatiewe opbrengspotensiaal van huidige stand teenoor oorplant teen ՚n hoër stand, asook die koste verbonde aan oorplant. Probeer om emosies buite rekening te laat en bepaal die randwaarde-voordeel of -verlies in jou besluitneming. Wees veral versigtig aan die einde van die seisoen vir oorplant, omdat daar moontlik nog tyd oor is om oor te plant.

ierdie artikel is ՚n samevatting van die afgelope drie seisoene se proefdata op dieselfde stande, perseel, kultivars en praktyke in ՚n poging om die antwoord op oorplant van mielies beter te verstaan en ingeligte besluite te neem indien jy met daardie besluit op ’n spesifieke land gekonfronteer word. Oorplant is iets wat geen boer in enige gegewe seisoen wil doen nie, maar soms gebeur onvoorsiene dinge wat daardie besluit oor ՚n boer se pad laat kom.

•

• •

Vanaf elke hoofstand is daar dan by elke plantdatum uitgedun na 80%, 70% en 60% van daardie betrokke stand en plantdatum. Die opbrengs is daarna by elke behandeling vir elke stand bepaal. Hierdie proef en uitleg is presies gedupliseer en herhaal in jaar 2 en jaar 3.

Doel met die proef

Buiten die feit dat die data ՚n boer behulpsaam moet wees om te bepaal

of dit die kool die sous werd sou wees om oor te plant, kan ons ook die volgende metings uit die data neem: • Plantdatum se effek op opbrengs (meerjarige proef) • Stand-effek op opbrengs by enkelen meerkoppige kultivars • Stand en plantdatum se effek op opbrengs by enkelen meerkoppige kultivars • Opbrengsverlies as gevolg van standverlies

Vrae wat jaarliks gevra word

“Ek het 50 000 p/ha geplant, maar nou is daar net 40 000 of 35 000 p/ ha. Moet ek oorplant of nie? Wat gaan my moontlike verlies wees as ek nie oorplant nie?” “Ek het 50 000 p/ha geplant, maar nou is daar net 40 000 of 35 000 p/ha. Dit is nou reeds 1 Desember. Moet ek oorplant of nie? Wat gaan my moontlike verlies wees as ek nie oorplant nie?”

Resultate: Gemiddeld van die afgelope 3 seisoene

Metode •

•

Twee mieliekultivars - een enkelkoppig (P1513) en een meerkoppig, (P1975) - is oor vier plantdatums, van vroeg Oktober, elke twee weke uitmekaar geplant. By elke plantdatum is ՚n stand van 55 000 pl/ha geplant en later uitgedun tot op die bepaalde stand vir daardie betrokke plantdatum. Hoofstande wat belangrik was vir metings, was: 55 000, 45 000, 40 000 en 35 000 pl/ha. ProAgri Suid-Afrika 285

Tabel 1: Opbrengs van albei kultivars by elke plantdatum en alle stande gemeet oor 3 jaar. www.proagri.co.za

Gewasproduksie

Tabel 2: Die gemiddelde van die optimale opbrengs oor 4 plantdatums vir beide kultivars in die proef oor die afgelope 3 seisoene. In Tabel 1 kan al die opbrengste van elke kultivar by elke plantdatum en stand oor die afgelope 3 seisoene gesien word. P1513 se beste opbrengs was op 55 000 pl/ha op die 27ste Oktober plantdatum (11,76 t/ha). P1975 se beste opbrengs was op die 27ste Oktober op 55 000 pl/ha (15,14 t/ha). P1975 het deurgaans beter presteer op alle stande en plantdatums, hoofsaaklik omdat P1513 oor die afgelope 3 seisoene baie meer noordelike blaarskroei gekry het. Tabel 2 gee ՚n oorsig van hoe die twee kultivars oor die verskillende plantdatums en stande presteer het. Albei kultivars het die beste resultate op 55 000 pl/ha gelewer en daarna het die opbrengste stelselmatig afgeplat tot op die laagste stand van 21 000 pl/ha. Na die eerste seisoen was dit interessant om te sien dat die enkelkoppige kultivar (P1513) minder van die maksimum opbrengs op 55 000 pl/ha afgewyk het op laer stande. Die logiese verwagting sou eintlik gewees het dat die meerkoppige kultivar (P1975) meer sou kompenseer op laer stande en dat die afwyking daarom op laer stande nie so groot sou verskil van die maksimum op 55 000 pl/ha nie. Dit was presies dieselfde in jaar 2 en jaar 3 van die proef en in Tabel 2 wat die gemiddelde syfers van al drie jare aantoon, kan gesien word dat van 28 000 tot 21 000 wys die data dat die meerkoppige baster slegter daaraan toe is as daar 'n standverlies tot op daardie vlak voorkom. Alhoewel P1975 steeds meer t/ha lewer op stande tussen 28 000 tot 21 000, is die persentasie verskil vanaf die maksimum opbrengs meer op P1975 as P1513.

Tabel 4: Persentasie afwyking vanaf die maksimum (100%) by alle stande en plantdatums oor die afgelope 3 seisoene.

Tabel 3: Persentasie afwyking vanaf die maksimum (100%) by verskillende stande en plantdatums oor 3 seisoene. www.proagri.co.za

Om die data wat uit die proef verkry is net meer prakties te maak, gaan dit verder verduidelik word in Tabel 3. Tabel 3 verduidelik die uitkoms van die proef baie eenvoudig. Byvoorbeeld, kyk op Tabel 3 na die waarde by die blou pyl. Op 2 Desember is daar 76% van die opbrengs gestroop met 55 000 pl/ha. Vergelyk dit met die 100% wat jy op die 27ste Oktober sou gestroop het met hierdie kultivar op dieselfde stand. Tabel 4 sit meer vleis om die been en kyk na alle stande wat ons oor die afgelope 3 seisoene in die proef gemeet ProAgri South Africa 285

Gewasproduksie

het. Albei kultivars se data word hier in een tabel saamgevoeg.

Voorbeeld

Boer plant op 13 Oktober @ 45 000 pl/ha. Hy realiseer net 35 000 pl/ha en besluit om op 17 November oor te plant, weer @ 45 000 pl/ha. Volg die blou pyltjies in die voorstelling (in Tabel 4). • Boer sou potensieel 86% van 'n vol oes gestroop het met 45 000 pl/ ha. • Op 35 000 pl/ha op dieselfde plantdatum het hy 83% van die maksimum potensiaal oor. • Met die oorplant op 17 November, weer teen 45 000 pl/ha het hy 84% van die maksimum potensiaal. • 83% van die maksimum potensiaal met 35 000 pl/ha stand teenoor 84% van die maksimum potensiaal met 45 000 pl/ha. • Hy het dus eerstens geld verloor deur in die eerste plek nie ՚n vol stand te realiseer nie. • Hy sou verder net ՚n 1% voordeel geniet om weer 4 weke later oor te plant – is dit die moeite werd?

'n Dieper kyk na die data

02 Des

Dieselfde neiging is sigbaar by die verskil tussen 55k en 25k. Vroeg is die verskil rondom 36%, maar in Desember daal dit na 21%.

Tabel 5: Persentasie verskil in opbrengs tussen spesifieke stande oor 3 seisoene.

In Tabel 5 is daar meer spesifiek na stande gekyk wat dit amper voor die hand liggend maak om ՚n oorplant te oorweeg. Die verskil in opbrengs is hier as ՚n persentasie uitgedruk en 55k is met 35k, 25k en 21k vergelyk. Die verskil tussen die stand met die beste opbrengs (55k) en 'n stand waar jy dit ernstig gaan oorweeg om oor te plant, raak op die oog af kleiner, soos wat dit later in die seisoen raak. Uit die bostaande tabel kan jy sien dat die tendens oor tyd neig na 'n kleiner opbrengsverskil as jou stand nie voldoende was nie. Wat dit beteken is dat jy minder rede het om 'n oorplant te oorweeg, veral as die seisoen reeds in Desember inbeweeg het. Kyk byvoorbeeld na die driejaardata in Tabel 5: Vroeg in die seisoen is die verskil tussen 55k en 35k rondom 17%, maar gaan jy na 'n Desemberplantdatum, raak die verskil net 8%. 62

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

Intussen het Pioneer ՚n baie nuttige oorplanttoep ontwikkel wat vir vinnige verwysing gebruik kan word om jou behulpsaam te wees as jy voor die keuse te staan kom om 'n betrokke land oor te plant. Hierdie toep werk tans net vir die oostelike produksiegebiede aangesien die proewe waaruit die data versamel is om die model te ontwikkel net in die ooste van die land geplant was. Hier is dit nou vir 'n gebruiker baie maklik om net die verskillende oop velde te kliek en die plantinligting, plantdatums en stande in te vul en dadelik die antwoord te kry om moontlik die ongemaklike besluit van 'n oorplant vir jou makliker te maak. In Figuur 1 hieronder kan die funksies van hierdie toepassing gesien word. In Figuur 2 kan jy die QR-kode

Figuur 1: Voorstelling van hoe die toep lyk.

skandeer om die toep af te laai. Samevatting Oorplant of nie-oorplant gaan altyd ՚n toepaslike punt in enige seisoen wees. Daar is seisoene waar dit meer op die voorgrond tree, maar met hierdie navorsing in Suid-Afrika probeer ons die weg vir ons klante baan om meer ingeligte besluite op ons kultivarpakket te maak. Hierdie proef is meerjarig herhaal om ՚n goeie gemiddelde antwoord te kry. Na jaar een was die gevoel dat jy meeste van die tyd nie moet oorplant nie. In die gevalle waar die data wel aangetoon het dat daar ՚n opbrengsverhoging moontlik was met ՚n oorplant, sou die koste-implikasie in baie gevalle die skaal weer gelyk getrek het. Na twee seisoene bly die data steeds vir

Gewasproduksie

Pioneer se oorplanttoep vir vinnige verwysing

ons aantoon dat ՚n oorplant wel ՚n plek het in seker gevalle, maar dit steeds in meeste gevalle nie die moeite werd is om dit wat reeds opgekom het te vervang nie. In jaar 3 was dit steeds dieselfde afleidings wat uit die data voortgekom het. Pogings om in te plant waar die stand nie voldoende is nie, lei ook gewoonlik tot bykomende probleme. Groter plante ding meer mee vir voedingstowwe, water en sonlig en verrig in baie gevalle dieselfde rol as onkruid vir die kleiner plante in die land. Dit word dus aangeraai dat indien dit ՚n oorplant geregverdig word, moet die oorblywende plante uitgewerk word en van voor af begin word. Indien die oorblywende stand aanvaarbaar is, los dit daarby en aanvaar die stand soos dit is.

Skandeer die QR-kode om die Farmer App-toep af te laai.

Pioneer is toegewyd daartoe om data aan boere te voorsien om ingeligte besluite te neem en om hulle boerdery vorentoe te vat. Vir meer inligting, besoek Pioneer se webwerf by https://www.pioneer.com/za.

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 285

DǇďƵƌŐŚ dŽĞƌƵƐƚŝŶŐ Jy kan kontoere maak al is jy klaar geplant!

R 227 000 Btw ing

Te huur: R1850 btw ing per dag

Landroller Tel jou stroper klippe op? Beskerm jou stroper teen klippe Rol hulle in die grond in. 64

ProAgri Suid-Afrika 285

R 185 000.00 BTW Ing

Kontoermaker

\\\ RYTJW HT _F

Forklift massasaktoring Vir hanteering van ‘n 1 ton massasaktoring met ‘n 70kw trekker 3m 1,8 ton Forklift R 47 500 Btw Ing 1 Ton massasaktoring R 29 500 Btw Ing

ϬϴϮϰϭϳϬϭϳϱ

ŵǇďƚŽĞƌΛŐŵĂŝů͘ĐŽŵ

SMUTSVINGER GRASSAAD &

BONSMARA STOETTELER

ERAGROSTIS (OULANDSGRAS) Saadmonsters getrek uit lotte en getoets deur 'n geregistreerde laboratorium. Lewer aan alle saad maatskappye sowel as direk aan die boer wat nuwe aangeplante weidings wil vestig.

BONSMARAS & GRASS SEEDS

HERMAN WILKENS WILBONEI@MWEB.CO.ZA

082 572 6094

Wilbonei het 2x ‘n jaar teelbulle beskikbaar, asook speenkalwers en aanteeldiere Mark gereed uit die veld Vrugbaarheid & trig & Vibriose getoets

KLERKSDORP/VENTERSDORP NOORD WES

LID VAN GEREGISTREERDE SANSOR SAADVERKOPER LABORATORIUM GETOETSDE SAAD WAARBORG KWALITEIT

S E R T I F I K A T E B E S K I K B A A R

WILBONEI

LOOKING for an agricultural solar expert WE KEEP FARMS IN BUSINESS!

SHOP ONLINE

Green Leaf Solar, a division of Green Leaf Importers, aims to power small enterprises and empower various aspects of agricultural operations. Our services entail the installation of complete solar solutions and/or battery backup systems on farms, small holdings, or agricultural facilities to generate electricity.

www.greenleafsolar.co.za | admin@greenleafsolar.co.za | 012 809 0313 Unit 1, N4 Gateway Industrial Park, 77 Amatole Street, Pretoria ProAgri South Africa 285

Start with unrivaled planter & seed control.

Nourish & protect with optimum applications.

in & out of the field.

tools in your pocket.

Start with unrivaled Nourish & prot planter & seed control. optimum appli Monitor harvest yields Carry decision-making Monitor harvest yields in & out of the field.

SEAMLESSLY CONNECT YOUR OPERATION.

Carry decisiontools in your po

SEAMLESSLY CONNECT YOUR OPERATION.

Dealer Name

www.agleader.com

Jaco van der Merwe 231-206-5296 082 738 0718 jaco@agtechtechnology.co.za

InCommand® 1200

Dealer Name

www.agleader.com

Jaco Hamman 231-206-5296 082 762 1669 www.ppfagri.co.za

Vervaardigers van: • Betonmure • Beton pallisadeheinings • Bees- en skaapdrinkkrippe • Bees- en skaapvoerbakke • Kuilvoerbunkers

www.demeyerbeton.co.za Navrae: 056-515-3847 / Dawie: 084-250-3846 66

ProAgri Suid-Afrika 285

InComm

ELECTRIC FENCE AND SECURITY CENTRES 0861 STAFIX/782349 www.staﬁx.co.za

YOUR ONE STOP SECURITY SHOP

Ø Electric Fencing Ø Gate Motors Ø Batteries Ø CCTV Ø Garage Door Motors Ø Remotes Ø Intercoms Ø Equestrian Fencing Ø Game Fencing Ø Alarm Systems Ø Roboguard Ø Security Beams STAFIX BRANCH LOCATIONS Bethlehem Bloemfontein Cape Town Central Cape Town South

Centurion Durban North East London George

CCTV SURVEILLANCE TECHNOLOGY

Gaborone Harare Jet Park Kimberley

Klerksdorp Lusaka Mozambique Nelspruit

Kya Sand Paarl Pietermaritzburg Pinetown

Polokwane Port Elizabeth Potchefstroom Pretoria

Rustenburg Somerset West Upington Vanderbijl Park

Vryheid Windhoek West Rand

SLIM BEHEER VAN VLIEË

Onoortreflike gehalte en professionele diens - in Suid-Afrika geteel vir Suid Afrikaanse vlieë

HOE DIT WERK:

BISA BIED U:

• Vliegbeheer op die natuurlike manier. • Langtermyn ekonomiese voordele. • Minder chemiese besoedeling. • ‘n Bemarkingsvoordeel deur omgewingsvriendelike landbouproduksie.

BISA het agente landswyd. Vir meer inligting, kontak:

ProAgri South Africa 285

Mobile irrigation systems to irrigate Africa RHINO 300 4X4

HEAVY DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

CANE MASTER 300

RAINMAKER 200 4X4 HEAVY DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

SPORTSMAN/ CROPMAKER 120

LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

CLUBMAN/ FARMER 100 LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

GREENKEEPER/ FARMER 200 LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

Choose from our wide variety!

Suitable for irrigating most overhead crops | Pastures/maize/wheat/tobacco/vegetables/sugar cane etc. Head Office - Western Cape: +27 23-342-3438 Jasper Hewitt +27 (0) 82-773-7544 | jasper@rotrixafrica.co.za Andries Bothma +27(0)79-959-3356 | sales@rotrixafrica.co.za

ProAgri Suid-Afrika 285

Office - Gauteng: Tobie van den Heever +27 (0)82-658-6054 tobie@iunlimited.co.za

MARKET LEADER IN SUPPLY MANUFACTURING, DESIGN AND INSTALLATION OF FENCING MATERIALS

GALVANISED WIRE IN COILS BARBED WIRE DIAMOND MESH/ CHAIN LINK ROOF & REINFORCING DROPPERS & STANDARDS HEXAGON WIRE NETTING ELECTRIC FENCING PRODUCTS

RAIZOR WIRE WELDED MESH POSTS GATES FIELD FENCE WHOLEVIEW PANEL FENCING

012 682 0150 - Centurion 051 880 0220 - Bloemfontein Wholesale prices directly to the public

Support local, buy local

ProAgri South Africa 285

Excellent service and minimum downtime is our priority! AGRICULTURE • AUTOMOTIVE • CONSTRUCTION • MINING

BLOCKS, CRANKSHAFTS, CYLINDER HEADS, CAMSHAFTS, FUEL TRANSFER -, WATER- & OIL PUMPS, TENSIONERS, HOUSINGS, TURBOS, 8PK BELTS, FILTERS, & MORE.

25 YEARS CUMMINS EXPERIENCE

FOR YOUR CUMMINS ENGINE COMPONENTS 4/6B series, C series, L8.9 & L9 series, ISB, ISX, ISC, QSB, QSC, QSX, ISF 2.8, ISF 3.8, B3.3, QSB 4.5, and more.

Carradine Varkevisser Office 060 525 9943 011 976 1242 / sales@jumanje.co.za carradine@jumanje.co.za Michael: 063 753 6466

ProAgri Suid-Afrika 285

Facebook & Instagram @jumanje4u

LICK BLOCKS Supplements for Success

AVAILABLE AT ALZU FEEDS BRANCHES www.alzu.co.za 013 249 8900

ProAgri South Africa 285

ADVERTISE YOUR NEXT AUCTION T E LL M O R E T H A N 20 M I LLI O N FA R M E R S A B O U T YO U R N E X T AU C T I O N O R AG R I-BUSI N E S S

www VIDEO

SOCIAL

DIGITAL

E-COMM

w w w. a gr i 4 a l l . c o m

ProAgri Suid-Afrika 285

www.proagri.co.za

EKSTRAS

KAN JY DIT BEKOSTIG?

T6070 PLUS

JA, JY KAn! A

PRIM

% 5 . 8 -

G RIn E I S n FInA

113 LITER/MIN GESLOTEBAANHIDROULIESE STELSEL

16X16 SPS ELECTRO COMMAND-RATKAS

PREMIUM BANDE

*Bepalings en voorwaardes geld. Gestruktureerde betaalopsies beskikbaar. Onderhewig aan finansieringsgoedkeuring. Installasie- en diensfooie kan van toepassing wees. Aanbod geldig op die T6070 PLUS, solank voorraad hou. BFW.

Kontak jou New Holland-handelaar vandag of skakel: Eduan Booyens (071 871 8163) - Noordwes,Vrystaat, Gauteng, Limpopo en Mpumalanga Paul de Korte (064 752 1613) - KwaZulu-Natal Quintus Smit (082 524 7397) - Wes-Kaap, Noord-Kaap en Oos-Kaap

www.newholland.com/za ProAgri South Africa 285

Tindrum 23/199

Volg ons op

ProAgri Suid-Afrika 285