inhoud
33 6242 kilometer Te voet door Chili
14 RĂśmerkanalWanderweg Asterix & Obelix in de Duitse Eifel
22 Techniek
Deel 1: je eerste trektocht
59 Spotlight SardiniĂŤ 34 Groenland The Great Outdoor
44 Fjell Noorwegen
Avontuurlijke wandelbestemming
62 Boekenweek Thema reisboeken
Land van contrasten
50 Fotografie
Zo maak je een wereldplaat
52 Op bedevaart Van Sint Jacobiparochie naar Santiago
24 Wandelroute NL
64 Snowart
Natte voeten op Tiengemeten
Sneeuwschoenkunstenaar Simon Beck
28 Lezers Beleven Gered door een helikopter
54 Cerro Torre De onmogelijke berg
03 Aanloop 06 Onderweg 10 Colofon 10 Nieuws 20 Uitgeprobeerd 22 Stap voor Stap 24 Wandelroute NL 27 Historie 28 Lezers Beleven 30 Gear & Gadgets 32 Contact Met 34 Fotostory 40 Uitgeprobeerd 42 Reisadvies 43 Natuur 50 Fotografie 56 Verrassend Nederland 57 Wat is dat? 58 Word nu abonnee 59 Spotlight 64 Out of the box 66 Next Level 67 Vooruitblik
30 Gear & Gadgets De nieuwste outdoorgear
4
coverfoto: Oskar Enander - Peak Performance
Wandelvakantie
Asterix & Obelix in de Duitse Eifel Römerkanal-Wanderweg Tekst en foto's: Ruben Schipper
‘Asterix & Obelix in de Duitse Eifel’. Het zou de titel kunnen zijn van een stripboek van Asterix en Obelix. Want ook dit deel van Duitsland viel onder het Romeinse Rijk. De Römerkanal-Wanderweg volgt de Romeinse waterleiding van Nettersheim naar Colonia Claudia Ara Agrippinensium, ofwel Keulen. De zevendaagse trektocht bestaat dit jaar 25 jaar en het is in 2014 ook nog eens 2000 jaar geleden dat de Romeinse keizer Augustus overleed. Een goede reden om juist dit jaar richting de Duitse Eifel af te reizen. De Romeinen construeerden talrijke aquaducten om water te transporteren naar steden en industriële gebieden. De meest daarvan liggen in Zuid-Europa, zoals bijvoorbeeld Pont du Gard in Frankrijk, maar ook ten noorden van de Alpen bouwden de Romeinen aquaducten. Zelfs in Nederland, in de bossen bij Beek en Dal, loopt een Romeinse waterleiding. Het Tiende Legioen Gemina dat door keizer Augustus naar Nijmegen werd gestuurd, werd op deze wijze van water voorzien. Helaas is er hiervan niet veel terug te vinden omdat de leiding van hout werd gemaakt. Desondanks is dit een van de grootste Romeinse monumenten in Nederland.
14
20 miljoen liter De Romeinse waterleiding in de Eifel is voor een groot deel nog wel in takt en met ruim 95 kilometer ook de langste die ooit is terug gevonden. Professor Klaus Grewe geldt als een autoriteit op het gebied van het Römerkanal en zal ons inwijden in de rijke historie ervan. In de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft hij onderzoek verricht en het gehele kanaal in kaart gebracht. Aan het eind van de eerste eeuw stroomde per dag 20 miljoen liter water door de leiding naar Keulen. Voor iedere inwoner was er dagelijks 1200 liter water beschikbaar, tien keer zo veel als wat we tegenwoordig gebruiken. De elite had
Linksboven
De Römerkanal Wanderweg is een zevendaagse trektocht door de Duitse Eifel. Rechtsboven
Nettersheim, startpunt van de RömerkanalWanderweg.
HIKE & Trekking
Na honderden meters door de waterleiding te zijn gekropen, is de uitgang versperd.
15
Actieve vakantie
Fjell Noorwegen Land van contrasten Tekst en foto's: Ruben Schipper
In de regio met de hoogste bergen van Noord-Europa kan het niet anders dat vooral bergwandelen populair is. Het beklimmen van een top behoort tot een nationale sport in Fjell Noorwegen. Extreem? Zeker niet, want de hoogste berg van Scandinavië, de Galdhøppigen met 2469 meter laat zich eenvoudig bedwingen door iedereen met een goede conditie. De aanwezigheid van rivieren en meren zijn de basis voor tal van watersporten. Bij Sjoa, in de buurt van Lillehammer, kun je raften, rivierboarden of een canyoningtocht maken. En nationaal park Dovrefjell is dé aangewezen plek om de zeldzame muskusos te spotten. HIKE & trekking reporter Ruben Schipper kon niet kiezen en deed het allemaal. 44
HIKE & Trekking
Muskusossensafari in Dovrefjell De nationale parken van Fjell Noorwegen herbergen een uniek aantal diersoorten zoals elanden, rendieren en korhoenders. Maar een dier die je zeker moet gaan zien is de muskusos. Dit imposante dier wist als enig zoogdiersoort de laatste ijstijd te overleven. Dovrefjell Nationaal Park is de enige plek in Noorwegen en een van de weinige plaatsen ter wereld waar je de muskusos van dichtbij kunt zien. Op een winderige parkeerplaats bij Hjerkinn ten noorden van Dombås ontmoeten we onze gids Terje. Gewapend met verrekijker en camera gaan we met hem op safari. Gezamenlijk wandelen we over een breed pad naar het uitzichtpunt Tverrfjellhytta. Vanaf hier genieten we van een prachtig uitzicht over Dovrefjell en de besneeuwde toppen van de Snøhetta. We trekken over het ruige bergplateau van Dovrefjell, op zoek naar wilde rendieren en muskusossen. De kans dat we wilde rendieren zullen zien, is uiterst klein maar onze gids geeft ons wel goede hoop dat we muskusossen tegenkomen. Hij volgt ze dagelijks en weet waar we een aantal dieren kunnen vinden. Ruim driehonderd muskusossen leven in het nationaal park. De muskusossen zijn in het begin van de jaren dertig geherintroduceerd. Terje legt uit dat de muskusos familie is van het schaap. De wol van het ruig behaarde Arctische dier wordt beschouwd als een van de beste ter wereld.
Linksboven
Snøhetta is met 2286 meter een van de hoogste bergen van Noorwegen. Rechtsboven
Het ruige bergplateau van Dovrefjell.
Afstand houden Met het blote oog zien we ver weg op een heuvel een klein stipje. Het kan een grote rots zijn, maar als we door de verrekijker turen zien we dat het een dier is. Opgetogen gaan we aan de wandel. Niet over een pad, maar dwars door het struikgewas. Het doel van de gids is om een omtrekkende beweging te maken. “Het is belangrijk dat de muskusossen ons zien en horen aankomen. Als ze jongen hebben kunnen ze onberekenbaar zijn”, vertelt Terje. Hij vervolgt zijn waarschuwing met een verhaal over een Duitse toerist die te dicht op de kudde kroop en werd aangevallen. In de helikopter die de man heeft opgepikt, keken de reddingwerkers zijn foto’s terug en zagen de muskusossen dreigend met hun hoeven in de aarde stampen. Meerdere keren wordt ons op het hart gedrukt op minimaal tweehonderd meter afstand te blijven, tenzij het nieuwsgierige dier zelf het initiatief neemt. Voorlopig is er nog geen gevaar. De afstand tussen ons en de kudde is ruim vijf kilometer. Het wordt een tocht van enkele uren en het is heerlijk om dwars door de natuur te trekken. Af en toe is het een beetje sompig en springen we van steen tot steen om droge voeten te houden. Tijdens een korte pauze vertelt Terje over de fauna van de Dovrefjell. Bijvoorbeeld dat rendier mos helemaal geen mos is, maar een zwam. Over de mooie warme kleuren die de planten in de herfst krijgen. En dan zien we plotseling twee groepen muskusossen lopen. Een groep is tamelijk ver van ons verwijderd maar op ongeveer een kilometer zien we een kudde van zo'n zeven dieren rustig grazen. Langzaam lopen we dichter naar ze toe. Telkens als de dieren achter een heuveltje verdwijnen wachten we even. Steeds weer proberen we in het zicht te blijven als we ze naderen.
Rechtsonder
Afstand houden: muskusossen houden graag van ruimte om zich heen.
Legeroefening Wat er dan gebeurt, hadden we niet kunnen verzinnen. We zijn de dieren op ongeveer vijfhonderd meter genaderd
45
Pelgrimsroutes Links
Op vertoon van de pelgrimspas kun je tegen een bescheiden vergoeding terecht in de Spaanse refugios. Rechts:
De Groate Kerk in Sint Jacobiparochie. In het muurtje rondom de kerk staan 37 plaatsnamen die je op weg naar Santiago de Compostella passeert.
op bedevaart Van Sint Jacobiparochie naar Santiago
Bij de meeste moderne pelgrims is de palster, de pelgrimsstaf, vervangen door een telescopische wandelstok. Maar nog steeds is het te voet afleggen van de eeuwenoude Sint Jakobsroute naar Santiago de Compostella in het noordwesten van Spanje een avontuur. Een pelgrim is, volgens het woordenboek, iemand die een (voet)reis maakt naar een heilige plaats. Het woord pelgrimeren komt uit het Latijn. Daar wordt een pelgrim ‘peregrinus’ genoemd, een woord dat is samengesteld uit ‘per’ (door, over, voorbij) en ‘ager’ (akker). Een pelgrim is dus iemand die door of voorbij de akkers trekt. Pelgrimeren is zo oud als de mensheid. Vanaf de eerste eeuwen van onze jaartelling trokken gelovigen naar Jeruzalem om in de kerk van het Heilig Graf de palmtak te verwerven. Later kwamen daar nog twee belangrijke bestemmingen bij: Rome en Santiago de Compostella. Grote groepen pelgrims gingen op weg, honderdduizenden per jaar. Camino de Santiago In de negende eeuw werd aan de westkust van Spanje een graf ontdekt waarvan men aannam dat het het graf van de apostel Jacobus (één van de discipelen van Jezus) is. Ter plekke werd een bedehuis gebouwd, waaromheen zich een snelgroeiende christengemeenschap vestigde. Zo werd de kiem gelegd voor een nieuwe
52
stad: Santiago de Compostella (San Iago is Spaans voor Sint Jacob). Aan het graf werden allerlei wonderen toegedicht en de verering van de apostel bracht enorme mensenmassa’s op de been, die vanuit alle uithoeken van Europa te voet naar Santiago de Compostella trokken. In de middeleeuwen was de stad het belangrijkste christelijke bedevaartsoord - na de Sint-Pieter in Rome en Jeruzalem. Tegenwoordig wordt Santiago de Compostella door miljoenen mensen bezocht. Slechts honderdduizend daarvan mogen zich pelgrim noemen. Zij hebben de laatste honderd kilometer te voet of de laatste tweehonderd kilometer met de fiets of te paard afgelegd. Dat zijn de door de katholieke kerk enige erkende manieren van pelgrimage. Echte Peregrinos gaan nog een stapje verder en starten vanaf hun woonplaats. Innerlijke zoektocht Waarom maken mensen een bedevaartstocht? Wie minimaal de vereiste honderd kilometer heeft afgelegd, heeft volgens het katholieke geloof recht op strafvermindering na de dood. In een heilig jaar kun-
nen alle pelgrims zelfs rekenen op een volle aflaat, waarmee alle zonden worden vergeven. Pelgrims van tegenwoordig hebben steeds minder een religieuze drijfveer. Ook onder langeafstandswandelaars is het afleggen van de bedevaartsroute, kortweg de Camino, populair. Toch gaat het bij de meesten van hen niet alleen om de fysieke uitdaging, de ontmoetingen met andere pelgrims en al het moois dat er onderweg te zien valt. In plaats van een zoektocht naar het geloof in God, is de bedevaartstocht meer verworden tot een innerlijke zoektocht. Hiervoor blijkt de weg belangrijker dan de bestemming. Voor de pelgrims die na dagen, weken of zelfs maanden wandelen aankomen op plaza Obradoiro in Santiago en voor de laatste keer hun Credencial del Peregrino (pelgrimspas) laten afstempelen, ontvangen de Compostella: een oorkonde waarop staat dat de pelgrimstocht 'in goede geest' is volbracht. Na het bijwonen van de pelgrimsmis, die iedere dag in de kathedraal wordt gehouden ter ere van de apostel Jacobus, kunnen ze weer naar huis. Pelgrims die hier eeuwen geleden aankwamen waren pas op de helft van hun reis. Zij moesten ook weer lopend terug.