Grensoverschrijdend actief Allg채u, BEIEREN Tannheimer Tal, Tirol Kleinwalsertal, VORARLBERG
Deze special is een co-productie van:
AllGÄu SPECIAL
Grensoverschrijdend Allgäu Allgäu - Kleinwalsertal - Tannheimer Tal Allgäu. Zeker weten dat je er op weg naar de Alpen wel eens voorbij of misschien zelfs doorheen bent gereden. Grote kans dat je het kent van het sprookjesachtige slot Neuschwanstein of misschien heb je wel eens de beroemde Allgäuer kaas gegeten. Allgäu ligt in het uiterste zuiden van Duitsland, grofweg tussen Ulm en het Bregenzerwald en tussen het Bodenmeer en Garmisch-Partenkirchen. Het bergmassief van de Allgäuer Alpen ligt niet alleen op Duits grondgebied, maar strekt zich uit over de grens met Oostenrijk. Daarom worden ook de Oostenrijkse dalen Kleinwalsertal in de deelstaat Vorarlberg en Tannheimer Tal in Tirol gemakshalve tot de Allgäu gerekend. Het is een gebied dat zich kenmerkt door een verscheidenheid aan landschappen, variërend van idyllische alpenweiden tot ruige rotsformaties. Uniek zijn de grasbergen tot wel 70 graden steil - die je hier aantreft en de flora van de Allgäu behoort tot de meest soortenrijke van de Alpen. Een uitgebreid netwerk van wandel-, fiets- en mountainbikepaden maakt de Allgäu tot een vakantiebestemming waar je je volop kunt uitleven. Of je nu wandelaar, klimmer, toerfietser of hardcore mountainbiker bent. Ieder op zijn eigen niveau. Van hoog tot laag, van het dal tot de hoogste toppen. Kabelbanen besparen je de nodige hoogtemeters. Nieuw voor 2010 is het elektrisch fietsen. Ook wij stonden hier aanvankelijk terughoudend tegenover - dat is toch voor bejaarden? - maar het is écht een hele relaxte manier om door de bergen te fietsen. En natuurlijk, echt ontspannen kun je er ook. De grondlegger van het moderne kuren, Sebastian Kneipp, komt uit
de Allgäu en in de wellness-centra kan je je vermoeide lichaam lekker laten verwennen. Dagje cultuur snuiven? Monumentale kerken, kloosters en kastelen kom je door de hele regio tegen en de steden Füssen, Kempten, Memmingen, Kaufbeuren en Lindau lenen zich uitstekend voor een dagje ‘stadten’. Ik zou zeggen, gauw naar Allgäu. ~ Timo de Boer
AllgäuWalser-Card Overnacht je bij één van de aangesloten accommodaties dan kun je gedurende je verblijf kosteloos gebruik maken van de Allgäu-WalserCard. Deze kaart geeft gratis toegang tot de bus en musea en deelname aan gegidste wandelingen. Daarnaast krijg je korting op de aanschaf van de tickets voor kabelbanen, stoeltjesliften en het zwembad.
Info
Algemeen Tourismusverband Allgäu: www.allgaeu.info Tourismusverband Tannheimer Tal: www.tannheimertal.com Kleinwalsertal Tourismus: www.kleinwalsertal.com Ernaartoe Auto: Twee snelwegen voeren door de Allgäu: de A7 Ulm – Füssen en de A 96 Memmingen – München. Vanuit Amsterdam is het 800 kilometer naar Kempten. Het Oostenrijkse Tannheimer Tal en Kleinwalsertal zijn zonder Autobahnvignet vanuit Duitsland te bereiken. Trein: Allgäu is per spoor makkelijk te bereizen. Vanuit München rijdt zelfs de Allgäu Express (ALEX) naar Obertsdorf en Lindau. Vliegtuig: Allgäu Airport Memmingen is te bereiken via de luchthavens van Stuttgart, München en Friedrichshafen.
XX AllgÄU SPECIAL
REUTTE
LECHTAL
Kleinwalsertal tannheimer tal
allgÄu Realisatie Maruba B.V. Sports & Travel Publishers Winthontlaan 200 3526 KV Utrecht +31 (0)30-2891073 www.outdoormagazine.nl www.bikeandtrekking.nl
Hoort bij Outdoor Magazine #2 2010 en Bike & Trekking Magazine # 2 2010
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Allgäu
Wandelen
Als uit een plaatjesboek. De pittoreske landschappen maken de Allgäu tot het mooiste wat Duitsland te bieden heeft. Een netwerk van zevenduizend (!) kilometer aan wandelpaden strekt zich uit van de dalen tot het hooggebergte. Wandelen kan hier letterlijk op elk niveau. De Allgäu strekt zich uit tussen de Bodensee en het sprookjesachtige slot Neuschwanstein, van de Kneippstad Bad Wörishofen tot Oberstdorf. Het landschap bestaat uit een mozaïek van bossen, bergweiden en bergtoppen. Dat is niet alleen een zegen geweest van Moeder Natuur. De mens heeft ertoe bijgedragen dat het landschap zijn huidige uiterlijk kreeg. De bergweiden, die vooral in het voorjaar uitbundig in bloei staan, zijn het resultaat van eeuwenlange noeste arbeid van bergboeren. De diversiteit van het Allgäuer landschap zie je terug in de variëteit van de wandelingen. Eenvoudige, maar prachtige paden leiden langs kabbelende beken, ruisende rivieren en meren en voeren langs wereldberoemde monumenten zoals de kastelen van koning Ludwig. De authentieke Allgäuer cultuur kun je live beleven op de vele
Allgäu Moore Een fraaie dalwandeling is die door de Allgäu Moore, één van de belangrijkste veengebieden van Duitsland. Veel bedreigde dier- en plantensoorten leven in dit mysterieus mooie landschap. Door het beschermde natuurgebied worden nu al regelmatig (check de kalender op de site) gegidste wandelingen georganiseerd. In de nabije toekomst komen er meer faciliteiten bij, waaronder gemarkeerde themaroutes, fietspaden en informatiecentra. www.allgaeuer-moorallianz.de
XX AllgÄU SPECIAL
boerderijen die je onderweg passeert. De Kneipp-Wanderweg bij Bad Hindelang, waar je langs de met sagen en legenden omgeven Wildfräleinstein en een historische smederij wandelt, laat weer een heel ander gezicht van de Allgäu zien. Om een adelaar, steenbok, gems en marmot te spotten, maak je in de Allgäu een zeer goede kans. Het beschermde natuurgebied Allgäuer Hochalpen wordt beschouwd als de soortenrijkste bergketen van Duitsland. Veel van in Europa bedreigde soorten zijn hier te vinden. Bij de Giebelhütte bij Hinterstein ligt één van de beste spots van de Beierse Alpen om steenarenden te zien. Ook herbergt de kleurrijke plantenwereld van de Allgäu bijzondere soorten, zoals de paarse gentiaan en de zwavelanemoon. Het natuurpad op de Söllereck en het Gamspfad Oytal geeft een fascinerend inzicht in de flora en fauna van de Allgäu. Op de langeafstandspaden kun je heel wat kilometers en hoogtemeters maken. Ga je meer voor het echte alpiene werk? Dan kun je je uitleven op spectaculaire Gratund Gipfeltouren of een klettersteig maken. Wat je ook doet, vergeet onderweg niet te stoppen in een Berggasthof om te genieten van eersteklas bergkaas, vers brood en Allgäuer bier.
Allgäuer Kässpatzen Steinbock-Tour: in 5 dagen door de Allgäuer Hochalpen
Al op de eerste dag van deze meerdaagse trektocht kom je in het rijk van de steenbok, die je met een beetje geluk ook daadwerkelijk kunt gaan zien. Grote roedels van deze dieren bevolken de Allgäuer Alpen en worden steeds minder schuw. Het hart van de route wordt gevormd door de Heilbronner Weg, de beroemde hoogalpiene weg over de topgraten van de Allgäuer Hochalpen. De originele Steinbock-Tour begint en eindigt in Oberstdorf en neemt vijf dagen in beslag. Verlengen of verkorten van de route is mogelijk. www.steinbock-tour.de
Het nationale gerecht van Allgäu is Kässpatzen. Daarbij eet je een groene salade met brood, en het geheel spoel je met een Allgäuer biertje weg. Kässpatzen is een eenvoudig gerecht van meel, eieren en kaas. Het vindt zijn oorsprong in de harde klimatologische omstandigheden in de Allgäuer Alpen, waar de inwoners slechts een beperkt aantal ingrediënten tot hun beschikking hadden. Desalniettemin wisten ze er een vingerlikkend gerecht van te maken. Wil je proeven hoe de Allgäu smaakt? Bij een select aantal berghutten kun je terecht voor traditionele Allgäuer gerechten. Kijk voor de deelnemende hutten op www.alpgenuss.de Ingrediënten: 500 g meel, 0,25 l water, 4-5 eieren, zout, 250 g geraspte kaas (mengsel van Emmentaler, Bergkäse, Weißlacker of Romadur), 5 uien, boter, peper.
Info Natuurpark Nagelfluhkette ‘Here-God-Beton’ wordt het markante Nagelfluh-gesteente in de Allgäu genoemd. Het gesteente, dat veel weg heeft van beton, bestaat uit kiezels die meer dan twintig miljoen jaar door de rivier werden afgezet en op een natuurlijke manier aan elkaar zijn gekit. Op sommige plekken rijzen de betonnen bergen tot 1800 meter hoog. Het Nagelfluh-gebergte ligt in het gelijknamige natuurpark Nagelfluhkette, dat zich uitstrekt over de grens van Duitsland en Oostenrijk. Met meer dan duizend kilometer aan gemarkeerde paden door prachtige natuur- en cultuurlandschappen, biedt het park grenzeloze wandelmogelijkheden. De paden leiden door een mozaïeklandschap van alpenweiden, veen, bergbossen en unieke bergen. Vijfhonderd boeren met ruim 25.000 koeien houden zich hier tijdens de zomermaanden bezig met het produceren van kaas. In het park worden verschillende wandelexcursies georganiseerd. www.naturpark-nagelfluhkette.info
Begin je wandeling hier Wie op eigen houtje de wandelpaden van de Allgäu wil ontdekken, heeft veel hulp aan de gemarkeerde routes, het uitstekende kaartmateriaal en de mogelijkheid tot het downloaden van gps-routes. Wandel je liever georganiseerd, dan kun je terecht bij de verschillende berggidsenbureaus waarbij je tevens de mogelijkheid hebt je bagage te laten vervoeren. www.allgaeu.info, www.allgaeuer-hochalpen.de Tip Ben je van plan een huttentrektocht te maken of verschillende tochten te maken vanuit één berghut? Kijk dan op de site van de Duitse Alpenvereniging: www.dav-huettensuche.de
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Allgäu
Foto’s: www.photohein.com
FIetsen
Het Allgäuer landschap laat zich behalve te voet ook prima per tweewieler ontdekken. Ook wanneer je normaal al moeite hebt met hellingen van de Dutch mountains. Want vanaf dit jaar kun je op een elektrische huurfiets ontspannen door de bergen cruisen. Ben je van het type bolletjestrui? Zo veel mogelijk hoogtemeters maken en zo hard mogelijk naar beneden knallen? Of peddel je liever ontspannen door het vlakke dal? Beetje genieten van historische bezienswaardigheden, even aanschuiven bij een gezellig restaurantje of een duik nemen in het meer. De Allgäu heeft vierduizend kilometer aan fietspaden en een kleine tweehonderd uitgezette fietsroutes. 87 daarvan zijn voor toerfietsers en wielrenners en er zijn zo’n 60 mountainbiketrails. Een echte kuitenbijter is de mountainbikeroute naar Schlappoldalpe bij Oberstdorf, waar je 890 meter moet klimmen in twaalf kilometer. Als dat nog niet genoeg actie voor je oplevert, kun je terecht in het bikepark van Bad Hindelang. Elektrisch fietsen Elektrisch fietsen klinkt een beetje suf en 65+, maar wie ooit in de bergen heeft gefietst, weet dat een duwtje in de rug erg prettig is. Rond de dorpen Oberstdorf, Fischen en Sonthofen is het allemaal vlak en kun je eenvoudig een beetje freewheelen. Maar een paar kilometer verderop gaat het flink omhoog. Toch zonde als je om die reden helemaal niet meer op de fiets stapt, terwijl fietsen juist een leuke manier is om de omgeving te verkennen. Dankzij een netwerk van elektrische huurfietsen kan iedereen, ook families met kinderen, de Allgäu per fiets ontdekken zonder zich het snot voor de ogen te trappen. Het voordeel van de trapondersteuning merk je bij iedere hoogtemeter. Maar ook bij tegenwind of als de tocht langer wordt dan gepland, is het een fijn idee dat je niet alleen op je eigen spierkracht hoeft te vertrouwen.
XX AllgÄU SPECIAL
Allgäu klassiekers Iller-Radwanderweg Eenvoudige en grotendeels vlakke route. Traject: Neu-Ulm - Oberstdorf Lengte: 152 km Bodensee-Königssee-Radweg Landschappelijk zeer fraaie route langs de rand van de Alpen. Traject: Lindau über Füssen nach Berchtesgaden Lengte: 410 km Dampflokrunde Route over een voormalige spoorlijn. Traject: Burggen - Königsried Lengte: 80 km Allgäu-Radweg Route met prachtige uitzichten op de Alpen. Traject: Isny - Schongau Lengte: 123 km Kneipp-Radweg Verbindt drie kuuroorden met elkaar. Traject: Bad Grönebach - Benningen Lengte: 54 km
Info
Algemeen Tourismusverband Allgäu: www.allgaeu.info
Omhoog lopen,
Begin je fietstocht hier Een waardevolle hulp bij het plannen van je fietstochten bieden de verschillende websites waar je terecht kunt voor langeafstandsroutes, regionale tochten, mountainbike- en racefietsroutes. Ook kun je hier gps-routes downloaden. www.radportal-unterallgaeu.de, www.rad-ostallgaeu.de
naar beneden rollen
Hoe vaak heb je tijdens de lange afdaling van een wandeling niet gedacht: ‘Had ik nu mijn fiets maar, dan kon ik naar beneden rijden?’ De Alpinschule in Oberstdorf heeft hiervoor een uniek concept ontwikkeld. Met een opvouwbare mountainbike van niet meer dan zeven kilo wandel je de berg op. Eenmaal boven stap je op en laat je je simpelweg van de berg rollen. Je kunt zelfs een vijfdaagse reis boeken waarbij je op deze manier de Alpen overschrijdt. www.alpinschule-oberstdorf.de
De brochure Genussreiches PanoramaRadeln geeft in veertig pagina’s een overzicht van alle fietsmogelijkheden in de Allgäu. Van de in totaal 190 fietsroutes wordt er een aantal uitgebreid beschreven. Daarnaast vind je er informatie over interessante fietsarrangementen, fietsvriendelijke accommodatie en bikeevenementen.
Allgäuer kaas Allgäuer kaas is wereldberoemd. Vermoedelijk werden de bergweiden in de Allgäu al tweeduizend jaar voor Christus bewoond door nomadische herders. Al tijdens de periode van de Kelten kwam de kaasproductie tot bloei. De boeren verkochten hun kaas tot aan het keizerlijk hof in Rome. De beste manier om de enorme verscheidenheid van de Allgäuer kaas te leren kennen, is het fietsen van de 150 kilometer lange Westallgäuer Käsestraße langs zeventien kaasboerderijen. www.westallgaeuer-kaesestrasse.de
Fietsvriendelijke hotels In de Allgäu vind je fietsvriendelijke hotels, die zich onderscheiden doordat ze speciale service bieden voor tweewielers. Bij sommige daarvan kun je ook terecht voor gegidste toeren, clinics en gps-verhuur. www.radhotels-allgaeu.de www.bettundbike.de, www.gastgeber-bayern.de Gratis fietsvervoer in trein Het meenemen van je fiets in de trein is in de regio Allgäu kosteloos. Daardoor kun je ervoor kiezen om bijvoorbeeld de Illerradweg van Neu-Ulm naar Oberstdorf te rijden en terug de trein te nemen. In Ostallgäu kan je je fiets ook kosteloos meenemen in de bus. www.rad-ostallgaeu.de, www.pfronten.de
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Tannheimer Tal Wandelen
Het Tannheimer Tal is al drie jaar op rij (2007-2009) verkozen tot Oostenrijkse wandelbestemming van het jaar. En volgens de Duitse Alpenvereniging, maar ook volgens onze collega’s van het Duitse Outdoor Magazine, is de Drei-Seen-Tour in het Tannheimer Tal zelfs de populairste wandeling van Oostenrijk. Outdoor Magazine nam de proef op de som. “Wat de Drei-Seen-Tour zo speciaal maakt, is voor iedereen anders. Ik neem je graag mee om dat zelf te ontdekken”, zegt berggids Sepp Sint die ik ontmoet in het dalstation van de Neunerköpflebahn. Boven op de 1862 meter hoge Neunerköpfle begint de wandeling. In plaats van de kabelbaan te nemen kun je er ook voor kiezen om vanuit het dal omhoog te wandelen naar het startpunt. Maar vierenhalf uur wandelen en 370 meter klimmen vinden wij prima voor vandaag. Vanuit de kabelbaan wijst Sepp op de paragliders die met hun kleurige schermen de hemel vullen. De Neunerköpfle is ook een populaire berg om vanaf te vliegen. Het bergstation is snel bereikt en na tien minuten wandelen komen we via de ‘9erlebnisweg’, een themapad voor kinderen en volwassenen, op het hoogste punt van de Neunerköpfle. Vlak bij het topkruis staat het grootste Gipfelbuch van de Alpen. Het boek is drie meter hoog en ruim twee meter breed. Om je naam boven aan de pagina te kunnen schrijven, moet je eerst op een ladder klimmen! Heidi We verlaten de Neunerköpfle via wandelroute 30, die via een gemakkelijke afdaling naar de Strindenalpe (1682 meter) voert. Met het prachtige uitzicht op de Tannheimer bergen, de Krinnenspitze en Litnisschrofen is het een uitnodigende plek om even te blijven hangen. Maar één blik op de klok maakt duidelijk dat we verder moeten. We hebben nog maar een vijfde van de route afgelegd. We wandelen verder via de Saalfelder Höhenweg (nr. 421), een panoramaweg door frisgroene almen en langs bontgekleurde berghellingen. Je ruikt de geurige rododendrons en hoort het gerinkel van koebellen. Het is alsof je in de fantasiewereld van Heidi bent beland, maar het is wel degelijk werkelijkheid. Een paar meter na de Gappenfeldalpe, de hoogste bergweide van het Tannheimer Tal, blijft Sepp
XX AllgÄU SPECIAL
plotseling staan en legt zijn vinger op zijn lippen. In de verte horen we een hoge fluittoon. “Marmotten”, zegt de berggids en wijst naar één van de goed gecamoufleerde dieren in het veld. Onder de Schochenspitze volgt een kort en steil stuk met traptreden, dat beveiligd is met een stuk touw. Daarna klimmen we moeiteloos door tot een hoogte van 2069 meter, vanwaar we vanaf de top van de berg voor het eerst de drie meren zien liggen. Het blauwe water van de Traualpsee, de Vilsalpsee en een naamloos meer schittert ons tegemoet. Ik ga op een steen zitten en kijk rond. Zwijgend. Starend. Genietend. “Kom op”, roept Sepp. Beneden is de Landsberger hut. Daar gaan we iets eten en is het uitzicht minstens zo mooi.” Op weg naar beneden passeren we de kleinste van de drie meren, voordat we neerstrijken op het terras van de hut, waar we ons te goed doen aan een Radler. Voetenbad Met nieuwe energie dalen we via een steil pad, dat beveiligd is met een touw en ketting, af in de richting van de Traualpsee. Daarvandaan voert een vlakker pad naar de Oberen Traualpe, waar je zeker moet stoppen als je van Kaiserschmarren houdt. Voordat je aan het laatste stuk naar beneden begint richting de Vilsalpsee, kun je nog een verfrissend voetenbad nemen in het ijskoude water van het stuwmeer. Een gelijkmatig dalend pad voert verder richting dal, waarbij je continu uitzicht hebt op het blauwe water van de Vilsalpsee. Terwijl we op het terras van Gasthaus Vilsalpsee neerstrijken, zien we de rode zomerzon verdwijnen achter de bergen boven de Vilsalpsee. De bekroning op een prachtige wandeldag.
Themapaden De Schmugglersteig Deze sluiproute van de Tiroolse Wannenjoch naar de Allgäuer Iseler werd vroeger gebruikt om zout en andere producten vanuit Oostenrijk naar Duitsland te smokkelen. Het smokkelaarspad is nu één van de vier themapaden. Aan het einde van de wandeling ontvangt iedereen een ‘smokkelaarspas’. Duur: 3,5 uur. 9erlebnisweg Dit themapad leidt rond de Neunerköpfle en geeft informatie over de natuur, de bergen en dieren in het Tannheimer Tal. Onderweg passeer je elf stations, waar de verschillende onderwerpen worden behandeld. De 9erlebnisweg begint bij het bergstation van de Neunerköpflebahn en duurt ongeveer een halfuur. Maak vooral ook even een uitstapje naar de top van Neunerköpfl, waar het grootste Gipfelbuch van de Alpen staat. Kunst, religie en natuur Wandelen is voor velen een soort meditatie. Langs het kilometerlange pad ‘Vater unser Weg’ worden kunst, religie en natuur op een bijzondere manier met elkaar verbonden. Kijk tot 100 kilometer ver De Zugspitze, Ortler en Piz Buin zijn beroemde bergen die vanuit het Tannheimer Tal in één blik te vangen zijn. Vanaf de 1870 meter hoge Gamskopf kun je tot honderd (!) kilometer ver kijken. Vanaf het bergstation van de Füssener Jöchle gondelbaan is de Gamskopf in slechts twintig minuten lopen te bereiken.
TanniKinderclub Met kinderen naar het Tannheimer Tal? De Tanni-Kinderclub organiseert veel activiteiten voor kinderen tussen drie en veertien jaar. Het programma omvat onder andere ridderdagen, vier grote feesten met schmink, een kinderolympiade, springkussens en avontuurlijke uitstapjes in de natuur. Bovendien zorgen gecertificeerde kinderoppassen kosteloos voor opvang.
Info
Algemeen Tourismusverband Tannheimer Tal: www.tannheimertal.com
Begin je wandeling hier Het 18 kilometer lange Tannheimer Tal is tot de rand gevuld met wandelmogelijkheden. Om de driehonderd kilometer aan wandelpaden optimaal te benutten, kunnen wandelaars gebruik maken van 4 kabelbanen en 31 bemande hutten. Behalve onder wandelaars zijn de Tannheimer bergen ook populair onder hardlopers en trail runners. Op 12 juni binden zij de hardloopschoenen onder voor de Zwei-Seen-Lauf, waarbij ze langs het kristalheldere water van de Haldensee en de Vilsalpsee rennen. Er kan gekozen worden uit drie verschillende afstanden (7.2, 12 en 25 kilometer) over vlak terrein. Gedurende de zomermaanden worden er nog meer wandel- en hardloopevenementen georganiseerd: 25/26 juni en 10/11 september: 24-StundenWanderung 27 juni: Landsberger-Hütten-Berglauf 25. juli: Drei-Hütten-Rennen in Nesselwängle 12 september: Füssener Jöchle Berglauf
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Tannheimer Tal
Zoals beschreven heeft het Tannheimer Tal de reputatie van mooiste wandelbestemming van Oostenrijk. Maar er is de laatste jaren ook hard gewerkt om het dal op de kaart te zetten als fietsbestemming. Een gids met 22 toertochten, die alle beginnen en eindigen in het dal en dwars door het omliggende berglandschap voeren, draagt hier zeker aan bij. Bedenker van de routes is Michael Keller, Geschäftsführer van het toeristenbureau van het Tannheimer Tal. Zijn geschoren benen verraden dat Keller zich niet alleen vanachter een bureau bezighoudt met fietsen. Hij was amateur wielrenner, maar was ook vier jaar trainer van het Oostenrijkse mountainbiketeam. Hij kent ieder paadje in de omgeving en gebruikte zijn kennis en ervaring bij het samenstellen van de 22 routes uit het fietsgidsje. Voor ons testritje heeft hij een naamloze, maar landschappelijk erg mooie route door de Lechtaler Alpen uitgekozen. Op de uitneembare routes van het gidsje worden naast een exacte routebeschrijving met kilometeraanduiding ook de stijgingspercentages aangegeven. Op de achterzijde staat de route ingetekend op een driedimensionaal ogende reliëfkaart. En om te voorkomen dat de uitneembare bladen nat worden, zijn ze waterbestendig. Tot zover de theorie! Over de nieuw geasfalteerde Gaichtpass zakken we af naar het Lechtal. De vertakkingen van de rivier zoeken zich een weg door een woest landschap van grind, kiezels en naaldbos. In Stanzach buigt onze route af naar de rustige en dunbevolkte Lechtaler Alpen. We fietsen door velden met paardebloemen en harsachtig geurende dennenbossen, terwijl we omringd worden door besneeuwde toppen. Autoverkeer is er nauwelijks en motorrijden is op het bochtige parcours alleen in het weekeinde toegestaan. 1 dal, 4 uitgangen “Het unieke van het Tannheimer Tal is dat het vier uitgangen heeft”, zegt Michael tijdens de koffiepauze. “In het westen verlaat je het dal via het Obersjoch, in het noordwesten via het Unterjoch en in het zuidoosten over de Gaichtpass. De vierde
XX AllgÄU SPECIAL
FIetsen
uitgang ligt in het noordoosten. Daardoor kun je hier letterlijk alle kanten op.” Dat hebben ook de organisaties van de profrondes ontdekt, zoals die van de Ronde van Oostenrijk en de Ronde van Duitsland, die hier afgelopen jaren hun etappes door het Tannheimer Tal hebben laten lopen. “De tochten zijn onderling ook erg divers”, gaat Michael verder. Het boekje beschrijft zes lichte, twaalf middelzware en vier zware tochten door de glooiende heuvels van de Allgäu tot aan de besneeuwde toppen van de Arlberg. De kortste is 52 kilometer met 370 hoogtemeter. Bij de langste heb je aan het einde van de dag 216 kilometers en 2247 hoogtemeter op de teller staan. De tocht ‘In de voetsporen van koning Ludwig’ voert langs het sprookjesachtige slot Neuschwanstein. De Voarlbergronde voert bijna tot aan de Bodensee. De koninginnenrit is de ‘4 passen tour’ over de Arlberg Pass en het 1894 meter hoge Hahntennjoch. Op de droomafdaling naar Bichlbach tikt de kilometerteller een snelheid van meer dan tachtig kilometer per uur aan. De weg daalt verder naar Reutte, waar de routebeschrijving ons keurig om de drukte van de stad leidt. Via kleine maar goed geasfalteerde wegen bereiken we de voet van Gaichtpass. De klim omhoog vormt voor ons de toegangspoort tot het Tannheimer Tal. Aan het einde van de dag valt deze klim naar het 1100 meter hoog gelegen dal nog even vies tegen. Terwijl ik me met mijn laatste krachten omhoog trap, zegt Michael dat de hoge ligging ook een voordeel heeft. “In de zomermaanden is het er niet zo heet.” Met zware benen komen we terug bij het hotel. In het dal zijn negentien fietsvriendelijke accommodaties, variërend van pensions tot 5-sterren hotels. Zo heeft De Bognerhof van wielerliefhebber Hans Haider een bergruimte voor fietsen, compleet ingericht met montagestandaard, pomp en gereedschap. Er is een sauna en voor ongeveer 35 euro kun je je spierpijn laten weg masseren. Bovendien word je hier niet vreemd aangekeken als je in je ‘strakke pakkie’ aan het ontbijtbuffet verschijnt. En als je, zoals wij, om drie uur ’s middags uitgehongerd aankomt, hoef je niet te wachten tot het avondeten. Om de koolhydraten tijdig aan te vullen voor de rit van morgen, kunnen we direct aanschuiven voor een kom noedels.
Tannheimer Tal RennradMarathon Wielerliefhebbers mogen de Tannheimer Tal ‘klassieker’ op 11 juli niet missen. Je kunt kiezen uit drie verschillende afstanden. De instapafstand telt 63 kilometer. De middellange afstand telt ruim het dubbele aantal kilometers: 130. En om de lange afstand van 230 kilometer te rijden, moet je conditioneel stevig in het zadel zitten, want daarbij moet je ook nog bijna drieduizend hoogtemeters afleggen. Onderweg zijn er verzorgingsposten voor zowel fiets als fietser. www.tannheimertal.com, www.rad-marathon.at
TOERFIETSEN Iedereen die graag fietst is in het Tannheimer Tal op het goede adres. Dit Tiroler bergdal aan de grens met de Allgäu biedt voor iedere leeftijd en ieder fietsniveau een ruime keus aan routes. Gezinnen en sportfietsers kunnen zich op de geasfalteerde fietspaden uitleven, terwijl mountainbikers hun hart kunnen ophalen aan de 70 kilometer hoger gelegen onverharde bike-routes. Het spreekt voor zich, dat zowel de toerfietsroutes als de mountainbikepaden goed gemarkeerd zijn.
Info
Begin je fietstocht hier Het fietsgidsje met 22 tochten en een uitvouwbare overzichtskaart is voor € 9,60 verkrijgbaar op ieder VVV-bureau of via de site van Tannheimer Tal Tourismus. Hier kan je ook de gratis brochure met fietsvriendelijke accommodaties aanvragen. www.tannheimertal.com.
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Kleinwalsertal
Wandelen
Wanneer je vanuit Duitsland de Walserschanze oversteekt en Oostenrijk binnenrijdt, kom je in één van de mooiste hooggebergtedalen van de Alpen: het Kleinwalsertal. Het dal heeft wandelaars veel te bieden. Er ligt een netwerk van 185 kilometer aan wandelpaden en de hoogste bergen reiken tot 2500 meter boven zeeniveau. Het Kleinwalsertal, met daarin de vier dorpen Riezlern, Hirschegg, Mittelberg en Baad, wordt aan drie zijden omringd door hoge bergen en is opmerkelijk genoeg alleen bereikbaar via Duitsland, en niet via Oostenrijk. Daardoor heeft het dal veel van zijn vroegere charme behouden. Al in 1300 lieten de bergboeren hun vee grazen op de bergweiden van het Kleinwalsertal. Nog steeds hoor je het geklingel van koebellen, ruik je de geur van gemaaid gras en zie je de zonverbrande gevels van de houten huizen. Rond de dorpen kun je ontspannen wandelen door frisgroene naaldbossen en langs bergbeken. Bijvoorbeeld langs de Schwarzwasserbaches of door de spectaculaire Breitachklamm bij de ingang van het dal. Op ongeveer 1500 meter hoogte doorkruisen Höhenwege het dal. Hoe hoger je komt, des te mooier worden de uitzichten. Aanraders zijn de Käsewanderung op de Mittelalp en de klim naar de Schwarzwasserhütte met een bezoek aan het unieke en beschermde landschap van Alpe Melköde. Of wandel naar het indrukwekkende Gottesackerplateau op tweeduizend meter hoogte. De Großer Widderstein sluit het dal naar het zuiden toe af. De Kanzelwandbahn en de Walmendingerhornbahn brengen je direct in het hart van het hooggebergte.
XX AllgÄU SPECIAL
Beklim de GroSSer Widderstein (2533 m) De hoogste berg van het Kleinwalsertal biedt tevens één van de mooiste uitzichten op de Allgäuer Alpen. Met helder weer zie je onder meer de bergen van de Karwendel, Wetterstein (Zugspitze), Zillertaler-, Stubaier- en Ötztaler Alpen, de Ortlergruppe, de Silvretta (Piz Buin) en het Rätikon. In de verte glinstert het water van de Bodensee en daarachter de bossen van het Schwarzwald. Al in 1669 werd de berg voor het eerst beklommen. Tegenwoordig loopt er een goed gemarkeerd pad naar de top, dat geen technische moeilijkheden kent. Wel zijn enige bergwandelervaring en een goede conditie vereist. Vroeg in het voorjaar kunnen er nog gevaarlijke sneeuwvelden zijn. Duur: 4,5 uur. Startpunt: Mittelberg In plaats van het beklimmen van de top kun je ook een wandeling om de Widderstein maken. Een makkelijke, maar zeer mooie tocht. Van Mittelberg op ongeveer 1150 meter hoogte leidt de weg naar het fraaie Gemsteltal. Aan het einde van het dal begint de klim via de Obergemstelhütte door rotsachtig, maar goed begaanbaar terrein naar de Widdersteinhütte op 2009 meter. Van boven heb je uitzicht over de toppen van Vorarlberg. Na het passeren van een hoge bergpas, daal je af naar het groene Bärgunttal en de gelijknamige hut. Het uitzicht is hier weer compleet anders. Na drie kwartier eindigt de wandeling in het kleine dorpje Baad. Duur: circa 6 uur. Startpunt: Mittelberg. Eindpunt: Baad
Slalommen over het Gottesackerplateau Het pad over het Gottesackerplateau slalomt langs ontelbare spleten en scheuren. Op het eerste gezicht lijkt het alsof in deze steenmassa niets groeit of leeft, maar als je goed kijkt kun je een veelvoud aan planten en dieren ontdekken. Neem voldoende eten en drinken mee, want na de Bergadlerhut kom je zelfs geen bergbeekje meer tegen. De wandeling begint bij de Auenhütte (1273 m), net buiten Hirschegg. Het is aan te bevelen om met de stoeltjeslift naar de Ifenhütte (1586 m) te gaan, waarmee je de wandeling een uur kunt inkorten. Vanaf de Ifenhütte gaat het pad door de Ifenmulde omhoog naar de bemande berghut Bergadler (2026 m) temidden van een sterk geërodeerd karstlandschap. Start- en eindpunt: Auenhütte, dalstation Ifenbahn. Lengte: 8 km. Hoogtemeters: 440 m (+ 313 m) klimmen, 753 m dalen. Duur: 5-6 uur (zonder stoeltjeslift 6-7 uur).
Breitachklamm
De Breitachklamm nabij Oberstdorf (Duitsland) is een uniek natuurmonument, dat jaarlijks meer dan honderdduizend toeristen trekt. In tienduizend jaar heeft het water hier de diepste kloof van MiddenEuropa uitgesleten. Al in 1905 werd de kloof met een wandelpad ontsloten. De kloof is uitgehakt in de negentig meter hoge rotsen en biedt een spectaculair uitzicht op de wildstromende rivier en waterval. Duur: 40 minuten (vier uur vanuit Riezlern). www.breitachklamm.de
Klettersteigen Voor het echte klim- en klauterwerk kun je terecht op verschillende klettersteigroutes zoals de Mindelheimer Klettersteig en de Hindelnager Klettersteig. De Erlebnissteig Kanzelwand heeft een 26 meter lange hangbrug en is uitstekend geschikt voor beginners. Een recent geopende route is de 2-Länder-Klettersteig. Over een lengte van 500 meter klim je door een verticale wand en geniet je van adembenemende uitzichten. Ook is een wiebelende touwbrug in de route opgenomen. Ben je onervaren? Onderneem deze klettersteig dan niet alleen, maar sluit je aan bij één van de berggidsen van Bergschule Kleinwalsertal, die tijdens de zomer meerdere malen per week deze route klimmen. www.bergschule.at
AllgÄU SPECIAL XX
AllGÄu SPECIAL
Kleinwalsertal
Ingeklemd tussen de Widderstein (2536 meter), de Kanzelwand (2058 meter) en de Hoher Ifen (2229 meter) vormt het Kleinwalsertal een speeltuin voor mountainbikers van elke leeftijd én van elk niveau.
The only way is up. Vanuit de vier dorpen in het Kleinwalsertal kun je via negen uitgezette mountainbikeroutes de omliggende bergen verkennen. Om warm te draaien kun je beginnen met de Tälerrunde vanuit Hirschegg. In 25 kilometer overbrug je 680 hoogtemeters. Niet slecht voor het begin van de vakantie. Krijg je de smaak te pakken, dan kun je de afstand en het aantal hoogtemeters dat je moet klimmen steeds verder uitbreiden. De koninginnenrit is de Enzianrunde naar de Hochtannbergpass en het Starzeljoch, waarbij je het dal ver beneden je laat. En dat kan maar één ding betekenen: er staat je ook weer een fantastische afdaling te wachten. Aan het einde van de dag heb je 72 kilometer afgelegd en 2160 meter geklommen. Een kaart met daarop de negen uitgezette routes is gratis verkrijgbaar bij de verkeersbureaus. Fietsvriendelijk Behalve met uitgezette routes word je als mountainbiker in het Kleinwalsertal ook op weg geholpen met begeleide tochten en clinics, die gedurende de hele zomer worden aangeboden. Zowel beginners als ervaren mountainbikers kunnen hieraan deelnemen. Downhillers en freeriders kunnen zich bijvoorbeeld - onder toeziend oog van ervaren mountainbikegidsen - van de Walmendinger Horn of de Kanzelwand naar beneden laten storten. Vervoer met de kabelbaan is inclusief. Het driehonderd meter lange parcours met schansen en kombochten van het bikepark in Hirschegg bevat alle elementen voor een dagje actie. Ook beginners kunnen hier terecht, waarbij je het ABC van downhillen krijgt uitgelegd. Verder zijn er speciale bikehotels en fietsvriendelijke pensions en appartementen die zeer goed zijn afgestemd op de behoeften van bikers. Ze zijn onder meer
XX AllgÄU SPECIAL
FIetsen
De naam Kleinwalsertal is ontstaan doordat de oorspronkelijke bewoners van het dal uit het kanton Wallis in Zwitserland komen. uitgerust met afsluitbare opbergruimtes voor je fiets en beschikken over reparatie- en schoonmaakmogelijkheden. Acht berghutten in de regio zijn ingericht als zogenaamd Bike-Service-Station, waar je als mountainbiker kleine reparaties kunt verrichten. Voor een uitgebreid assortiment fietsonderdelen kun je terecht in het dal. Een eigen fiets meenemen is niet per se nodig, want die zijn ook in het dal te huur. Behalve voor je bike wordt er ook goed voor de biker gezorgd. In de hutten, zoals Alpengasthof Hörnlepass, de Schwabenhütte of op Alpe Widderstein, kun je je onderweg laten verwennen met culinaire hoogstandjes.
Feneberg Mountainbike Marathon
Op 25 september wordt de Feneberg Mountainbike Marathon verreden over een afstand van 72 kilometer en 2800 hoogtemeters. De route van de mooie maar zware marathon voert over de Kanzelwand omhoog. Je kunt ook een kortere route rijden, die 55 kilometer en 1200 hoogtemeters telt. www.mtb-marathon.de
Rocky Mountain Bike Days Van 2 tot 4 juli komen honderden bikefreaks naar de Rocky Mountain Bike Days. Tijdens dit evenement kun je gratis mountainbikes testen en deelnemen aan georganiseerde downhills vanaf de Walmendinger Horn of één van de andere tochten. Cursussen rijtechniek en workshops met bikeprofs staan ook op het programma.
Info
Algemeen Kleinwalsertal Tourismus: www.kleinwalsertal.com Begin hier je wandeling of fietstocht Op de website van het Kleinwalsertal vind je een interactieve kaart met daarop alle wandel-, mountainbike-, klim- en klettersteigtochten. Ook vind je hier meer informatie over de routes, een routebeschrijving en kun je gps-coördinaten downloaden. Onderweg kun je gebruik maken van de gratis verkrijgbare wandel- en mountainbikekaarten. Ook in de brochure
Erlebe den Bergsommer worden diverse wandel-, mountainbike- en huttentrektochten kort beschreven. Tevens vind je er informatie over berghutten en kabelbanen. De brochure is gratis aan te vragen bij Kleinwalsertal Tourismus. Je kunt natuurlijk ook deelnemen aan georganiseerde tochten, onder begeleiding van een professionele gids.
en Fellhorn. Met de Allgäu-Walser-Card krijg je korting op de tickets. Bikepark Hirschegg Het driehonderd meter lange parcours met schansen en kombochten van het bikepark in Hirschegg bevat alle elementen voor een dagje actie. www.bikepark-kleinwalsertal.com
Kabelbaan Acht kabelbanen en stoeltjesliften verkorten in het Kleinwalsertal de aanloop naar de top, zoals de Nebel
AllgÄU SPECIAL XX