E-BIKE #4 - 2015

NU OOK VERKRIJG

BAAR

IN BELGIË

FIETSTEST

7 E-bikes met NuVinci

E-BIKE VAKANTIE

Van Maloja naar Donau

REGELGEVING

www.e-bikeandtrekking.nl

Wel of geen brommerhelm op snelle e-bike?

Bestemmingen in dit nummer

#4 2015 €4,99

UTR ECH TSE HEU VEL RU G

Nederland INN TAL RA DW EG

Zwitserland/Duitsland

Spotlight

Praktijktest

Gezien bij Gazelle

BESV CF1: DE ULTIEME E-BIKE VOOR DE STAD?

WAT IS DE BESTE E-BIKE BAND?

KONING WILLEM TEST ‘FIETS VAN DE TOEKOMST’ BP

ME CHE LEN , Vlaanderen

“AL MIJN VRIENDEN WILLEN NU OOK EEN E-BIKE. HET IS COOL EN IK KOM NOOIT MEER TE LAAT.“ THOMAS STILLER

DE NIEUWE INTELLIGENTE, SOEPELE EN STILLE E-BIKE SHIMANO STEPS is het resultaat van SHIMANO’s voortdurende zoektocht naar innovatieve systemen en haar missie je te helpen om jouw persoonlijke levensstijl te optimaliseren. Ga naar www.shimano-steps.com, laat je inspireren door de Life Cycle verhalen en maak je eigen verhaal.

SHIMANO STEPS. ENERGIZE YOUR LIFESTYLE.

# 4 2015

E-VAKANTIE

10

BESV CF1

14

Van Maloja naar Donau

WEEKENDJE WEG

22

Zeven keer traploos met NuVinci

Gouden Carolusroute in Mechelen

BANDENTEST

TECHNIEK

40

NU OOK VERKR IJGBAAR IN BELGI Ë

RUBRIEKEN

05 INTRO

48 E-BIKERS IN BEELD Friese fietsforenzen

06 NIEUWS Koning test ‘E-bike van de Toekomst’

58 E-BIKEN IN NEDERLAND Utrechts Heuvelrug

32 REGELGEVING Wat mag en moet straks op een snelle e-bike?

63 ABOPAGINA

46 UITGEPROBEERD Fijne fietsspullen

64 BIKESHOPGUIDE

FIETSTEST

Van Maloja naar Donau

REGELGEVING

Wel of geen brommerhelm op snelle e-bike?

Bestemmingen in dit nummer

#4 2015 €4,99

MECHELEN , Vlaanderen UTRECHTSE HEUVELRUG

Nederland INNTALRADWEG

Zwitserland/Duitsland

66 VOORPROEFJE

7 E-bikes met NuV inci

E-BIKE VAKANTIE

trekking.nl

10 BESV CF1 25 Dutch ID Tour N360H 26 Flyer T8N 27 Gazelle Orange CX HM 28 Koga E-Nova NuVinci 29 Qwic P-MN360 30 Sparta MNb 31 Trek TM700

56

Alles wat je over accu’s moet weten

Speciale e-bike banden

E-BIKES IN DIT NUMMER

32

www.e-bikeand

E-BIKE TEST

Spotlight

BESV CF1: DE ULTIEME E-BIKE VOOR DE STAD?

Praktijktest

WAT IS DE BESTE E-BIKE BAND?

Gezien bij Gazelle

KONING WILLEM TEST ‘FIETS VAN DE TOEKOMST’ BP

SPOTLIGHT

I N H O U D

Coverfoto: Carroux/Koga

E-BIKE & TREKKING 3

Het is niet moeilijk om een fietsenfabriek te starten. Het is moeilijk om dingen te maken die lang meegaan. Fietsen. Een merk. Relaties. Het moeilijke deel is de kern van wat we doen en wie we zijn.

BORN IN A BARN - Ontstaan in een schuur waar twee kerels uit het midden-westen van de Verenigde

Staten moedig hun droom najaagden. RAISED ON ROCKET SCIENCE - Groot geworden door zelf dingen uit te proberen, want als je voorop loopt, moet je dingen zelf ontwikkelen. RACED TO WIN - Racen om te winnen, want de wereld heeft helden nodig - en wij worden geĂŻnspireerd door mensen die dapperheid en moed tonen om de strijd aan te gaan. WARRANTIED FOR LIFE - Levenslange garantie, want onze fietsen en onze relaties zijn gebouwd voor de eeuwigheid. LOVED THE WORLD OVER - Geliefd over de hele wereld, omdat fietsers overal ons geloof delen in de kracht van deze eenvoudige, elegante machine.

Zo uniek als de Benelux fietsmarkt is, zo uniek zijn de berijders van de fietsen. Geen consument is hetzelfde. Dit weten we en daar houden we rekening mee. Daarom wordt de gehele Benelux collectie ontworpen in onze R&D faciliteit in Amersfoort, Nederland. Door en voor fietsers, zodat de fietsen aansluiten op wat de veeleisende fietser verlangt.

Dit is Trek.

WEÂ BELIEVE IN BIKES

Voor uw dichtstbijzijnde Trek dealer ga naar www.trekbikes.com

I N T R O

COLOFON Uitgeverij Maruba Sports & Travel Publishers b.v.

Winthontlaan 200 3526 KV Utrecht +31 (0)30-2891073 (redactie/acquisitie) +31 (0)85-8882155 (abonnementenadministratie) e-bikeandtrekking@maruba.com e-bikeandtrekking.nl Uitgever Maas H. van Drie Redactie Hoofdredactie: Arjan Kruik Algemeen: Menno Bonnema Medewerkers Rik Booltink, Lex van den Bosch, Michel van den Brink, Joris Lugtigheid, Heiko Mandl, Mike Palarczyk, Gijs van Raamsdonk, Henri Santing, Ruben Schipper, Roel van Schalen, Jarno Schurgers, David Stockman, Hedske Vochteloo, Ron van Walsem, Lars van der Wansem Traffic Karin Gielen Acquisitie Jeffrey Veenendaal (j.veenendaal@maruba.com) Vormgeving Strackx Druk Control Media Distributie Betapress (NL) /AMP (B)

Redacteur Menno Bonnema

Abonnementen E-BIKE & trekking verschijnt vier maal per jaar.

Een abonnement kost € 18,–. Het abonnement wordt aangegaan voor de periode van een jaar.

Een jaarabonnement wordt telkens voor een jaar gefactureerd. Er geldt een opzegtermijn van drie maanden.

Abonnementenadministratie Adreswijzigingen en dergelijke telefonisch doorgeven aan +31 (0)85-8882155 of per mail aan: klantenservice@e-bikeandtrekking.nl.

Schriftelijke adreswijzigingen doorgeven aan: Klantenservice E-BIKE & Trekking, Postbus 23620, 1100 EC Amsterdam Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit E-BIKE & trekking worden overgenomen.

ISSN 2214-3750 MEMBER

E-BIKE & trekking is officieel mediapartner van European Outdoor Conservation Association

Preek parochie k voor eigen parochi ie Waarschuwing: product de wing: dit stukje wordt een beetje een halleluja-verhaal over ‘ons’ pro e-bike. Zo aan het einde van het jaar is het weer de tijd van de jaaroverzichten en het grote terugblikken. Grote kans dat je terwijl je dit nummer leest je niet ver van de kerstboom verwijderd bent. Mooi zo, daar past dit jubel-verhaal mooi bij. Officieel was 2015 het jaar van het licht geloof ik. Maar wat mij betreft kunnen we met terugwerkende kracht het (bijna) afgelopen jaar zonder problemen uitroepen tot het jaar van de e-bike. Nog nooit werden er zoveel e-bikes verkocht en in alle media kon je berichten tegenkomen over dit alsmaar populairder wordende vervoerswonder. De meest opmerkelijke? Wat mij betreft de coming out van Ali B, die bij het tv-programma De Wereld Draait Door verklaarde al jaren op een e-bike te fietsen. Niet veel later was het bij datzelfde programma vaste tafelheer Jan Mulder die verklapte welk cadeau hij voor zijn zeventigste had gekregen: een e-bike. Vervolgens hield Mulder een ware lofzang op zijn nieuwe fiets. De gratis reclame voor de e-bike leek niet op te kunnen. En inderdaad: het werd nog mooier. In september opende onze koning Willem-Alexander de nieuwe fietsfabriek van Gazelle. Daarbij maakte hij een kort fietsritje op een futuristisch ogende e-bike van de betreffende fabrikant. Een betere promotie konden wij ons niet wensen! Wij verwachten dat de opmars van de e-bike volgend jaar met volle kracht doorgaat, met de opkomst van nieuwe soorten e-bikes. E-bikes voor scholieren, meer speed-pedelecs voor forenzen en de doorbraak van de e-mountainbike. Ik wens je veel leesplezier met dit nieuwe nummer en alvast een gezond, nieuw fietsjaar!

- Menno Bonnema

Andere uitgaven van Maruba b.v.

E-BIKE & TREKKING 5

E-biken in de warme zon deze winter

N I E U W S

STEEDS MEER E-BIKE VAKANTIEBESTEMMINGEN

Poll

HELMPLICHT HIGHSPEED E-BIKES EEN GOEDE ZAAK? De lezerspoll voor de komende maand gaat over de helmplicht voor extra snelle e-bikers. De regering stelt een helmplicht vanaf 2017. Niet een goed geventileerde en lichte fietshelm, maar een zware en gesloten brommerhelm.

Wat vind jij hiervan?

Laat het ons weten op e-bikeandtrekking.nl.

Je kunt er natuurlijk op gokken dat deze winter weer zacht zal zijn en je dus gewoon kunt blijven fietsen in eigen land. Maar heb je toch liever wat meer zekerheid en vooral een aangenaam zonnetje tijdens je fietstocht, dan zou je een zuidelijke vakantiebestemming kunnen overwegen. Op steeds meer plekken in Zuid-Europa, Turkije en ook Marokko kun je namelijk e-bikes huren. De e-bikes worden vaak aangeboden in combinatie met een al dan niet begeleide rondtoer. Een reisorganisatie die zich daar in heeft gespecialiseerd is het Duitse E-bike-Events. Ze organiseren reizen naar Andalusie, Portugal en Marokko. Kijk voor de meest geschikte periodes en meer informatie op e-bike-events.com.

Wintertip:

KMC EPT ANTI-ROEST ST KETTINGEN Het is weer winter. En daarvan aarvan raken niet n dipje, ook je alleen vele mensen in een g voor. Vooral voor de fietsketting is er gevoelig er en pekel. Volgens KMC combinatie van vuil, water oest technologie de oplossing is hun EcoProTeQ anti-roest dere rit je ketting schoonmaken voor dit probleem. Na iedere e winter ook in een goede conditie, en smeren houdt ‘m in de d tijd voor? De EcoProTeQ anti-roest maar wie heeft daar altijd den in bar en boos winterweer ook stand als je kettingen van KMC houden ‘s een schoonmaakbeurtt overslaat. KMC EcoProTeQ is de opvolger van de Rust Buster technologie. Die werkte ook zeer goed, maar had als nadeel dat de beschermende laag vrij snel van de ketting af sleet. EcoProTeQ is volgens KMC veel duurzamer, met betere en een meer langdurige bescherming tot gevolg. Dubbel zo goed, zeggen ze bij KMC. Bovendien zouden ketting met EcoProTeQ stiller lopen en soepeler schakelen. Speciaal voor e-bikes heeft KMC nu de extra sterke X1 EcoProTeQ gelanceerd. Meer info op kmcchain.eu.

(advertentie)

Elektrische vouwfiets Eco Traveller

Zeer goed uit diverse testen ANWB / KCK elektrische vouwfietsen test!

w 6 E-BIKE & TREKKING

• Uitneembare 36V-10 AH Lithium Ion accu • Actieradius 50-70 km • Extra lage en ruime instap • Volledig afgesloten kettingkast • Bedieningsdisplay op het stuur met 5 ondersteuningsstanden • Inclusief veiligheidsslot • Opgevouwen formaat: l x b x h: 80 x 45 x 70 cm

Shimano Nexus 3 naafversnelling € 1.299,Shimano Nexus 7 naafversnelling € 1.499,-

Grote Kerkstraat 7/9 1135 BC Edam Telefoon: 0299 - 37 21 55 info@ronaldschot.nl

w

w

.

r

o

Pluspunten Eco Traveller

n

a

l

d

s

c

h

o

t

.

n

l

Eigen middenmotor uit Wolfsburg

N I E U W S

VOLKSWAGEN PRESENTEERT E-BIKE Tijdens al het tumult rond de roet-uitstoot van de dieselauto’s van Volkswagen, kwam er toch ook nog ‘roetvrij’ nieuws uit de stal van Volkswagen. “Nieuw denken, nieuwe paden”, was het thema van de Drive tentoonstelling in Berlijn. Daar liet het Duitse autobedrijf, in een afgesloten glazen vitrine, een nieuw model e-bike zien.

Naast vorm verrast de e-bike uit Wolfsburg ook door twee technische innovaties. Allereerst een door VW zelf ontwikkelde middenmotor met geïntegreerd, automatisch schakelsysteem. Het tweede highlight is een voor fietsen revolutionaire remsysteem met antiblokkersysteem. Prijzen en beschikbaarheid zijn nog niet bekend.

Vraag is bovendien: zit er sjoemel-software op?

Volkwagen is niet de eerste autofabrikant die zich waagt op het pad van tweewieler met elektrische trapondersteuning.

Niet de minste merken ging VW voor, soms met prototypes en studiemodellen, in een aantal gevallen met fietsen die nu gewoon te koop zijn. Een overzicht.

Audi

Ford

BMW

Smart

AUDI Frame en wielen zijn van vederlicht carbon, de top van deze bolide met voor- en achtervering ligt op 70 km/u.

Studiemodel.

BMW Deze e-bike van de Bayerische Motor Werke ziet er vrij conventioneel uit. Te koop bij een aantal BMW dealers.

FORD Elektrisch én vouwbaar, dat is de MoDe:Flex van Ford. En met handsfree bellen en navigatie volledig 'connected'. Komt echt.

SMART Al een jaar of twee te koop en nog steeds flink innovatief, met een in de achtermotor geïntegreerde versnellingsnaaf.

Gazelle opent nieuwe fabriek in Dieren

KONING OP E-BIKE VAN DE TOEKOMST Tijdens de opening van de nieuwe fabriek van Gazelle fietste koning Willem-Alexander een stukje op een speciale e-bike: een futuristisch uitziende ‘E-bike of the Future’. Dat was niet voor niks, want Gazelle zet vol in op fietsen met elektrische trapondersteuning.

Momenteel is één op de drie fietsen die de nieuwe Gazelle fabriek verlaat al een e-bike.

Maar de Hollandse fietsenbouwer verwacht dat dat er al snel één op de twee fietsen zal gaan worden. Het bedrijf streeft er naar leider te worden in de markt voor luxe e-bikes en ontwikkelt daarom e-bikes voor nieuwe doelgroepen. Commercieel manager Ferdi Ertekin laat weten dat de tijd dat e-bikes alleen voor ouderen waren, allang voorbij is.

“Nieuwe doelgroepen als scholieren en werk forenzen dienen zich aan. De vormgeving wordt ook steeds hipper en er komen steeds meer technische snufjes op. Dat spreekt steeds meer mensen aan”, aldus Ertekin. De door de Italiaan Giugiaro ontworpen zogeheten E-bike of the Future is daar het in het oog springende voorbeeld van.

(advertentie)

E-BIKE & TREKKING 7

N I E U W S

E-bike trends voor 2016

DE TOEKOMST IS NU We voorspellen voor volgend jaar drie trends. Naast steeds meer gedurfde design e-bikes zijn de drie trefwoorden voor volgend jaar connected, integratie en riemaandrijving.

CONNECTED De display (of je smartphone!) op het stuur van je e-bike geeft steeds meer informatie. Niet alleen hoe vol je accu nog is of in welke motorondersteuning je fietst, maar nog hĂŠĂŠl veel meer. Denk aan navigatie, het afgeven van noodsignalen, diefstalof alarmmelding, het regelen van de verlichting of het waarschuwen voor achteropkomend verkeer.

Oostenrijkse innovatie

E-BIKE VAN 12 KILO We moeten het toegeven: e-bikes zijn vaak niet bepaald licht van gewicht. Een ‘beetje’ e-bike komt toch al vrij snel boven de twintig kilo uit en dat maakt de voer tuigen er niet bepaald handzamer op. Dat het ook anders kan bewijst de Oostenrijkse firma Freigeist. Hun e-bike ziet eruit als een gewone citybike en weegt maar 12 kilo. Prijskaartje? 3.990 euro. freigeist-bikes.com

INTEGRATIE We gaan meer integratie van de accu in het frame vinden, in onderbuis, bovenbuis of zitbuis of op een speciaal geconstrueerde 'accubak'.

De integratie zorgt er voor dat de accu bijna niet meer opvalt en het zwaartepunt centraal en liefst ook laag komt te liggen.

AANDRIJFRIEM Je kan er niet meer omheen kijken: steeds vaker zien we het conventionele ketting vervangen door een kunststof riem, ook bij e-bikes. Geen wonder, want: stil, onderhoudsarm en geen olievlekken meer!

(advertentie)

WELCOME TO A NEW WAY OF CYCLING Alle E-Bikes van Dutch ID zijn ‘100% handbuilt in Holland’.

Het team van Dutch ID werkt vol passie en vakkundig aan het produceren van de Dutch ID E-Bike’s.

FIETSEN MET TROTS Wat wil je eigenlijk nog meer? Een mooie eigentijdse E-Bike, modern en strak vormgegeven, die ook nog rijdt als het spreekwoordelijke zonnetje. Het stijve frame van Dutch ID en de hoogwaardige componenten zorgen voor een betrouwbare kwaliteit en optimaal rijcomfort.

Het maakt dat je keer op keer met alle soorten van genoegen RSQLHXZ GLH á HWV SDNW RP QDDU KHW ZHUN RI VFKRRO WH JDDQ ERRGVFKDSSHQ WH GRHQ RI JHZRRQ YRRU GH IXQ HHQ á HWVWRFKW te maken. Want hoe je het went of keert: je bent toch in beweging en daar is natuurlijk niets mis mee.

Maak een proefrit bij een dealer bij u in de buurt en ervaar zelf de comfortabele rijeigenschappen van de Dutch ID E-Bike! Kijk voor meer informatie op:

www.dutch-id.nl

8 E-BIKE & TREKKING

Shimano onderzoekt Duitse mening over mobiliteit

N I E U W S

DUITSE BINNENSTEDEN STRAKS VOOR E-BIKES De Japanse fietsonderdelenfabrikant Shimano heeft in Duitsland onderzoek onder meer dan duizend deelnemers laten doen naar de ver wachtingen over mobiliteit.

Meer dan tien procent van de ondervraagden geeft aan dat men verwacht dat auto’s vroeger of later verbannen zullen worden uit de binnensteden. Daarbij geeft ongeveer hetzelfde percentage aan te verwachten dat de e-bike de auto zal vervangen. Wat verder opvalt uit het onderzoek is het snel veranderende imago van de e-bike. De e-bike wordt steeds Ook Berlijn meer als een lifestyle object gezien, omarmt de ofwel de fiets met de vier S-en: e-bike. snel, stoer, schoon en sportief.

Binnen uur van Arnhem naar Nijmegen

NIEUWE FIETSSNELWEG GEOPEND Zeven jaar is er aan gewerkt en het heeft zeventien miljoen euro gekost, maar nu is het dan zover: de nieuwe fietssnelweg tussen Arnhem en Nijmegen is klaar. Het nieuwe fietspad tussen de twee grote steden moet er voor zorgen dat meer mensen met de fiets naar hun werk gaan. Het idee voor een snelle fietsverbinding tussen de twee steden kwam ooit van de Fietsersbond. Die had berekend dat je met een snelle fietsverbinding wat tijdsduur betreft gemakkelijk de concurrentie aan kon gaan met de auto. Als je flink doorrijdt, fiets je binnen 40 minuten van Rijn- tot Waalkade. Inmiddels is geconstateerd dat er al veel e-bikers gebruik maken van de nieuwe verbinding.

Cratoni Vigor

HELM VOOR EXTRA SNELLE E-BIKE De nieuwe helm Vigor van fabrikant Cratoni is eigenlijk helemaal zo nieuw niet meer.

Verleden jaar was deze hoofdbescherming voor op de fiet ets al op diverse beurzen be te zien. M Maar nu is de Vigor oo ook daadw werkelijk in productie gegaan e en in de vvakhandel vverkrijgba baar. De Vigo Vigor is een tweetwee-in-één helm; hij is zowel geschikt voor gebruik op een speed-pedelec als voor de brommer in brommer. Wat de Vigor interessant maakt als e-bike helm is zijn lage gewicht en de redelijke goede ventilatie.

De helm is verkrijgbaar in in vier maten en drie kleuren. Prijs: circa 250 euro. cratoni.com

(advertentie)

© 2015 Fallbrook, NuVinci Optimized, NuVinci Cycling Test & Service Partner, Harmony and their logos and elements are trademarks or registered trademarks of Fallbrook Technologies Inc. All rights reserved.

ERVAAR DE NUVINCI OPTIMIZED SCHAKELREVOLUTIE!

»Test nu onze NuVinci Optimized Fietsen bij een van de meer dan 50 NuVinci Cycling Test & Service Partners in Nederland en Belgie.« Informatie over onze NuVinci Cycling Test & Service Partners vindt U op onze Website.

Daar gaat ie: www.fallbrooktech.com/cycling/test-ride

TEST-RIDE E-BIKE & TREKKING 9

S P O T L I G H T

ONCONVENTIONELE

en ONGECOMPLICEERDE STADSFIETS met integratie

van ACCU en SLOT

Subtiel. Het kabelslot zit geraffineerd weggewerkt in de zadelpen en is uittrekbaar.

Comfort. De dikke Big Apple banden van Schwalbe rollen lekker licht en zorgen voor een hoge mate van comfort.

Soepeltjes.

De 9-speed cassette zorgt voor een ruim aanbod aan versnellingen.

10 E-BIKE & TREKKING

Robuust. Het dikke, aluminium frame geeft de fiets een stoer uiterlijk en maakt het mogelijk de accu ‘onzichtbaar’ te maken.

Praktisch. De lage instap maakt de fiets geschikt voor - bijna - iedereen.

besv cf1

Minimalistisch. De simpele startknop op het frame zet de accu aan en geeft via de kleur van het lampje aan hoe vol de accu nog is.

TEKST: MENNO BONNEMA FOTO’S : JORIS LUGTIGHEID

Stijlvol. De voorverlichting zit fraai, diamantvormig in het einde van de framebuis verwerkt.

Krachtig. De onderhoudsarme mechanische schijfremmen in voor- en achterwiel zorgen voor prima remwerk.

E-biken is business. Dus wat doe je als je een van de grootste toetsenbordenfabrikanten ter wereld bent en je ziet dat computergebruikers massaal overstappen op toetsenbordloze tablets? Precies, je gebruikt je kennis op het vlak van elektronica om e-bikes te bouwen.

Afgelopen zomer betrad het Taiwanese bedrijf Darfon Electronics met het merk BESV (spreek uit: bes-vie) de Europese markt. Wij hadden het genoegen op pad te kunnen met hun elektrische stadsfiets CF1.

Het meest in het oog springende van de BESV CF1 is het robuust gevormde aluminium frame, dat een onmiskenbaar karakter heeft. BESV kwalificeert de CF1 als unisex model en dat is minder gek dan het lijkt; het leeuwendeel van de in Nederland verkochte e-bikes heeft namelijk een lage instap. De brede, hoekige framebuizen geven de fiets een robuust uiterlijk. De keuze voor dikke, oversized framebuizen is niet louter een kwestie van een designerig uiterlijk. Integendeel; het maakt het frame ondanks de lage instap lekker stijf. En in de dikke centrale buis is de accu onzichtbaar weggewerkt. Die accu is niet uitneembaar. Om ‘m op te laden moet dus de hele fiets aan de lader. Wellicht lastig, maar BESV heeft bij de CF1 bewust gekozen voor een zo eenvoudig mogelijk, fool-proof ontwerp. En diefstal-proof, want de accu van de CF1 kan niet gestolen worden. Ook de in het frame geïntegreerde verlichting lijkt een echt designers-dingetje, maar ook hier spelen eerder praktische over wegingen de hoofdrol. De lamp kan immers zo niet beschadigen en er steken geen steuntjes of kabeltjes uit die stuk kunnen gaan.

Een ander opmerkelijk detail is de verwerking van het fietsslot in de zadelpen. Dat kabelslot is uittrekbaar vanuit een opening van die zadelpen.

Een op het eerste gezicht handige oplossing om de toch vaak in de weg zittende sloten uit het zicht te houden.

Maar we hebben daarbij een vraagteken: lees daarvoor de rij-impressie.

Techniek De BESV CF1 beschikt dus over een in het frame weggewerkte lithium-ion accu. De accucapaciteit bedraagt 302 Wh (36 Volt - 8,4 Ah). De compacte motor van deze fiets zit onopvallend ver werkt in het achterwiel. De elektromotor heeft een koppel van 45 Nm. De fiets kent een trapondersteuning in drie verschillende gradaties. Deze CF1 is voorzien van een zogenaamde rotatiesensor. Die meet hoe snel of langzaam je trapt. De verkregen informatie wordt dan vervolgens doorgegeven aan het >>

E-BIKE & TREKKING 11

S P O T L I G H T

motormanagement. Die bepaalt aan de hand van die gegevens welke trapondersteuning hij moet geven.

Op het stuur van de CF1 ontbreekt een display. Ook wat dat betreft is gekozen voor een minimalistische uitvoering; wat er niet op zit kan ook niet stuk of gestolen worden. En wie korte ritjes in de stad rijdt hoeft toch geen zaken als snelheid, gemiddelde snelheid, afgelegde afstand of actieradius te weten.

Met een one-touch button links op het stuur stel je de mate van motorondersteuning in. Via kleine led-lampjes kun je aflezen voor welke stand je hebt gekozen: één lampje voor minimale ondersteuning, drie voor de maximale. Ook het licht laat zich hier aan- en uitschakelen. Nu we toch aan de linkerkant van het stuur zitten: naast de knop voor de trapondersteuning zit ook een heel klein fietsbelletje gemonteerd. Je zou hem zo over het hoofd zien, ware het niet dat je door met je hand naar de knop te ‘navigeren’, bijna automatisch in aanraking komt met deze mini-bel. Wij zijn inmiddels al gewend aan een display midden op het stuur: daarop zit ook de aan- en uitknop. Bij de CF1 dus niet, die zit op de liggende framebuis, precies boven de accu zeg maar. De pinkdikke startknop gaat automatisch ‘kleur bekennen’ bij inschakeling.

Blauw staat voor een volle accu, rood voor een halfvolle dan wel halflege accu en het lampje gaat knipperen beneden een ladingsgraad van twintig procent. De actieradius is niet gigantisch, maar voldoet voor stadsverkeer.

Specs Prijs Gewicht Maten Info

€ 2.299,22 kg one-size-fits-all besv.com

Frame aluminium Vork aluminium Motor AKM Vermogen/koppel 250 Watt/45 Nm Accu lithium-ion 302 Wh Versnellingen Shimano Alivio 9S Remmen Tektro (mechanische schijfrem) Stuur/stuurpen Satori Zadel/zadelpen Satori Banden Schwalbe Big Apple (700X50C) Handvatten Ergon PC2

Verdere afmontage De CF1 beschikt verder over een derailleur schakelsysteem met negen versnellingen.

Mechanische schijfremmen treffen we aan in voor- en achter wiel. De wielen zijn voorzien van brede Schwalbe Big Apple banden en van strak over de banden sluitende spatborden. Op de achterbuis van het frame tenslotte zit een bagagedrager gemonteerd.

1

2

3

4

5

6

1. Consequent. Het ware kenmerk van design is dat die consequent wordt doorgevoerd. Zo ook bij de CF1, waarbij een minimalistisch uiterlijk ook terug te vinden is in de startknop.

2. Integratie. De fraai in het frame verwerkte voorverlichting in de vorm van een diamant.

3. Big Apples. De brede Schwalbe banden zorgen voor controle in de bochten en prettig rijcomfort.

4. Ruim voldoende voor schakelen en vertragen. Negen versnellingen en remschijf in het achterwiel.

5. Quasi-veilig. Het kabelslot is bij de CF1 fraai en subtiel verwerkt in de zadelpen van de fiets. Nu nog een goed zadelpenklem-slot...

6. Knap werk. Rechts van het handvat is zowel plaats gevonden voor de kekke fietsbel als voor de bedienknop voor de trapondersteuning.

I N T E R V I E W

FREDDY ORIE

Sales Account Manager BESV

E-B&t: Welke doelgroep hebben jullie voor ogen met de CF1?

Freddy Orie: Een vrij brede doelgroep: we zeggen ‘van vijftien tot vijftig’. Deze stadsfiets moet ook schoolgaande kinderen aanspreken door zijn design. En dames kunnen ook vallen op dit uiterlijk. We mikken op vrouwen die zich willen onderscheiden van de massa, die geen doorsnee e-bike voor ogen hebben en wat ruimdenkender zijn.

Je zegt bewust ‘vrouwen’, ondanks dat de CF1 als een uniseks model wordt gepresenteerd? Ja, wij mikken toch op de vrouwelijke fietser. Uit eerder onder zoek is gebleken dat wat dat betreft mannen vrij conser vatief

12 E-BIKE & TREKKING

zijn ingesteld en meer gaan voor hetgeen ze al kennen. Wijk je daar te sterk van af, dan haken ze af.

Op het stuur van deze CF1 geen groot display maar een simpel one-touch button. Van waar deze keuze? Dat hoort bij een minimalistisch design en de wens onderscheidend te zijn.

Wil men een display met allerlei informatie op het stuur? Prima, maar dan zal men niet voor onze fiets kiezen. Wij denken dat er voldoende behoefte is voor deze no-nonsense bediening, zonder al te veel toeters en bellen.

Hoe ziet het dealernetwerk er momenteel uit in Nederland?

Voor de duidelijkheid: we zijn

natuurlijk nog een nieuwe speler op deze markt. We zijn goed begonnen denk ik, en gaan nu rustig verder uitbreiden. We zitten nu op acht dealers en de doelstelling is om dat gaandeweg naar een aantal van zo’n dertig te brengen. Niet veel meer, we willen wel exclusiviteit blijven uitstralen.

Is de CF1 er alleen maar in de grijze uitvoering of kunnen we nog meer ‘smaken’ verwachten?

De fiets zoals jullie ’m gereden hebben is er alleen in de grijszwarte kleurstelling. Maar er is ook nog een CF1 met Nexus naafversnelling, waarbij de motor in het voorwiel zit. Die is er in een witte en zwarte uitvoering.

(advertentie)

Rij-IMPRESSIE

Fraaie fiets hoor, deze CF1 van BESV. Maar kan zo’n design e-bike ook overtuigen op het gebied van rijcomfort en rijprestaties? Redacteur Arjan Kruik bestuurde de BESV CF1 en doet verslag van hoe dat voelt.

Hoewel fabrikant BESV de CF1 als unisex model positioneert, is mijn eerste indruk toch dat ik op een damesfiets stap. Waarom? Waarschijnlijk vanwege de lage instap.

Maar dat is helemaal niet erg natuurlijk, thuis pak ik ook vaak de fiets van mijn vrouw (omdat die vooraan staat). Maar die lage instap roept wel automatisch de vraag op, of het frame stijf genoeg is. Het antwoord is een volmondig ja. Door de keuze voor de dikke aluminium framebuizen, gecombineerd met de accu in de frame voorbuis en de motor in het achterwiel, is BESV er in geslaagd een fiets met een voldoende stijf frame te maken. In dit geval dus geen uiterlijke schijn: de fiets oogt niet alleen robuust, maar is het ook. Een lichtgewicht is de CF1 niet, alhoewel de fiets met 23 kilo niet overdreven zwaar is.

De dikke Big Apple banden van Schwalbe zorgen zowel op de rechte stukken als in de bochten voor het nodige rijplezier en grip. Daarnaast zorgen ze samen met het zadel voor een prettig en uitermate comfortabel rijgevoel. De fiets voelt niet te stug aan en is prettig in balans. De knop links op het stuur voor het instellen de trapondersteuning is vrij klein uitgevoerd. Voor mensen met dikke vingers wellicht een kleine handicap. De trapondersteuning in de lichtste en middelste stand werkt goed. Bij de keuze voor de hoogste inzet van de motor loopt het echter minder lekker. Hier lijkt de rotatiesensor niet goed afgestemd op degene die trapt. Als je aanzet, lijkt het alsof de motor het helemaal van je over wil nemen. Om daarna weer even weg te vallen. Met de negen versnellingen kun je ieder terrein aan. Als je dat zou willen, want de CF1 is vooral een stadsfiets. Het ontbreken van een display ervaar ik daarom ook absoluut niet als een gemis.

Over naar de achterkant van de fiets. De bagagedrager is misschien net iets te klein bemeten voor een grote boodschappen(fiets)tas, maar is wel zeer robuust uitgevoerd.

Het fietsslot is fraai en subtiel weggewerkt in de zadelpen en is uittrekbaar. Het zadel zelf is via een zadelpenklem makkelijk in hoogte verstelbaar. Te gemakkelijk vrees ik.

Want zet je de fiets op slot en ergens aan vast, dan kun je gemakkelijk het zadel met slot uit het frame trekken en kun je er met de fiets zonder zadel vandoor gaan. Daar moet natuurlijk nog wel iets aan gedaan worden.

Conclusie BESV bewijst met de CF1 een fraaie en tegelijkertijd zeer functionele en betrouwbare e-bike te kunnen maken. Zoek je een e-bike die zich uiterlijk onderscheidt van de rest, dan moet je zeker deze fiets eens gaan bekijken. De fiets presteert goed, alleen in de hoogste motorondersteuning is enige hapering te bemerken. Wat comfort en rijgedrag betreft scoort de CF1 zeer goed.

-AK

E-BIKE & TREKKING 13

E - V A K A N T I E

Door de Alpen langs de Inn

Van Maloja naar Donau Van het Zwitserse Maloja naar de Duitse Donaustad Passau, de Innradweg is een veelzijdige fietsroute. De tocht voert langs imposante berglandschappen en lieflijke weides. Tussendoor passeer je de kleinste dorpjes, maar ook de grote stad Innsbruck. En telkens is daar rivier de Inn. Puur genieten!

TEKST: ANDREA STRAUSS, FOTO’S: ANDREAS STRAUSS

14 E-BIKE & TREKKING

De oude brug over de bovenloop van de Inn bij S-chanf in het Zwitserse Graub端nden.

E-BIKE & TREKKING 15

Genieten aan de oevers van het Meer van Sils.

De route is erg goed gemarkeerd.

De Innradweg start op de Malojapas.

De deels vergletsjerde flanken van de Piz Pal端, onderdeel van het Bernina Massief.

Authentiek Guarda in de Unterengadin.

Ook het plaatsje Ardez wordt gekenmerkt door goed geconserveerde oude boerderijen.

16 E-BIKE & TREKKING

E - V A K A N T I E

Drielandentocht Innradweg

“Je zou hier zomaar de hele dag op een bankje willen zitten en alleen maar genieten.”

Bijna non-stop sturen auto’s de parkeerplaats bovenop de Malojapas op. Op het hoogste punt van deze drukke verbinding tussen het Zwitserse kanton Graubünden en de Italiaanse provincie Lombardije staan voertuigen met nummerplaten uit alle windstreken van Europa. Veel bestuurders laten hun motor draaien, maar sommigen nemen de moeite om uit te stappen: vanaf het hek aan de rand van de parkeerplaats heb je namelijk het beste uitzicht.

In de diepte, zo’n duizend meter lager, slingert het riviertje Maira door bossen en alpenweides. Zou ik hier een fles met een brief erin in het water werpen, dan zou die via het Comomeer en de Po uiteindelijk in de Adriatisch Zee terecht komen. Echter, zou ik me een halve slag omdraaien en de fles de andere kant op gooien, dan zou deze eerst in de meren van het Oberengadin terecht komen en vervolgens, dobberend in het snelstromende water van de Inn, via de Zwitserse Engadin, het Oostenrijkse Tirol en het Duitse Beieren uiteindelijk in de Donau belanden. Die vervolgens, ruim tweeënhalfduizend kilometer verder, weer uitmondt in de Zwarte Zee. Wellicht komen we de fles dan weer tegen in Istanbul, tijdens onze volgende city-trip.

Zó ver gaan we in ieder geval niet fietsen. Wij houden het bij de vijfhonderd kilometer tussen de bron van de Inn bij Maloja en Passau, de Duitse stad waar de Inn uitmondt in de Donau. Hoe lang je daar over doet bepaal je zelf, maar de meeste fietsers trekken er een week of twee voor uit. Onze trip begint echter niet met fietsen, maar met lopen.

Nu we hier toch zijn, gaan we all-the-way en dat betekent dat we een wandeling maken naar de bron van de Inn. Na twee uur klauteren staan we aan de oevers van het Lägh dal Lunghin. Mocht je kennis van het Reto-romaans een beetje weggezakt zijn; in het Duits heet dit op bijna

2.500 meter hoogte gelegen bergmeer Lunghinsee. Het is de officiële bron van de Inn en de officieuze start van onze reis.

Dag 1: Alleen maar naar beneden Vanuit Maloja fietsen we de vijftien kilometer naar Sankt Moritz. Daartussen liggen de vier beroemde hoogtemeren van de Engadin: het door eeuwige stormwinden geteisterde Silser Meer, het bij windsurfers en kiters geliefde Meer van Silvaplana, het rustieke Champfer Meer en het Meer van Sankt Moritz, met aan de noord- en oostkant de luxe hotels van het gelijknamige ski- en vakantieoord en aan de zuidkant de imposante drieduizenders van het Berninamassief. Nu, in het begin van de zomer, straalt het Oberengadin van frisheid, met frisgroene weiden, helblauwe meren en winterwitte bergtoppen. Afhankelijk van of je links- of rechtsom het Silser Meer gaat, bepaal je hoe snel je gaat. Linksom is sneller maar ook drukker, rechtsom is autoluw maar gedeeltelijk ook onverhard.

Mag je na vijf kilometer al een pauze nemen? Sils is veel te mooi om zomaar links te laten liggen. En ook de spectaculaire stunts van de windsurfers op het Meer van Silvaplana nodigen uit tot kijken. Je zou hier zomaar de hele dag op een bankje willen zitten en alleen maar genieten. Aan de andere kant; fietsen kost ook maar weinig moeite. De weg gaat immers alleen maar naar beneden.

Na Samedan verbreedt het dal zich en volgt het fietspad de Inn, hier En geheten. Het is geen toeval dat die naam terugkomt in Engadin. De naam van dit dal komt van het Reto-Romaanse woord Engadina en dat betekent zoiets als ‘Tuin van de Inn’. Ja, ook vroeger konden ze de dingen al mooi zeggen! Over vroeger; waren het ooit de grillen van de rivier die bepaalden waar gewoond, gezaaid en geoogst werd, tegenwoordig is de Inn met behulp van kundige ingenieurs en flink wat >>

Net een ansichtkaart, maar dan echt. De Innradweg bij Bos-cha in de Unterengadin.

E-BIKE & TREKKING 17

E - V A K A N T I E

Drielandentocht Innradweg INNSBRUCK Tip voor een rustdag Deze meer dan 800 jaar oude hoofdstad van Tirol is een bezoek meer dan waard. Innsbruck heeft zijn naam te danken aan de in de twaalfde eeuw aangelegde brug over rivier de Inn. De brug maakte de stad prompt tot een belangrijke halte in de handelsroute van Italië en Zwitserland naar Duitsland. Bekende bezienswaardigheden in de altstadt zijn de Franciscaanse Hofkirche, het Goldenes Dachl en de Annasäule. Maar ook als je meer van nieuw dan van oud houdt is Innsbruck een aanrader. Vanwege de vele studenten in de stad vind je overal leuke kroegjes en restaurantjes en is het er gezellig druk. En gedurende de lange zomeravonden is het heerlijk vertoeven op een van de vele terrassen. Bovendien is ook het winkelaanbod divers en verrassend, want naast de grote landelijke ketens is Innsbruck ook de basis voor vele kleine speciaalzaakjes. innsbruck.info

gewapend beton volledig aan banden gelegd. Bij S-chanf wisselen we van oever en rollen nog een uurtje door tot ons pension in Zernez.

Douchen, eten en afsluitend een lekkere wandeling door het dorp.

Dag 2: Als parels Als parels aan een snoer liggen de Unterengadiner dorpen langs de Inn. In Lavin staan voor de huizen bloemen, bij een open raam ruikt het naar vers gebak en in een tuin verderop kondigt een radio-omroeper in Schwyzerdütsch het weerbericht aan. Automatisch minderen we snelheid, om maar niks te hoeven missen. Het loont sowieso de moeite een beetje op te letten, want de Innradweg is niet één route, maar meerdere. Dat wil zeggen, dat er op vele plaatsen keuzes gemaakt moeten worden. Links of rechts van de rivier? Lekker snel over de hoofdweg of meer gemoedelijk over een onverhard achteraf weggetje? De keuze is reuze, maar je moet dan niet het juiste routebordje missen, waardoor je eventueel iets heel moois zou missen.

Bijvoorbeeld de afsplitsing naar Guarda, een boerendorp bovenop een heuvel langs de Inn. Het is even 250 hoogtemeters klimmen, maar dan tref je een van de meest authentieke dorpen aan die Graubünden rijk is. Het lijkt alsof de tijd heeft stil gestaan, met authentieke waterputten op de pleintjes voor de huizen en gevels met kunstig versierd stucwerk. ‘Sgraffiti’ wordt die krastechniek genoemd en dat ons woord ‘graffiti’ hierop lijkt is geen toeval. De verbruikte calorieën vullen we aan door het eten van een smakelijke Bündner notentaart, daarna stappen we weer op en volgen we de panoramaweg oostwaarts. We passeren Ardez en Ftan en eindigen in Scuol.

Maar dertig kilometer gedaan vandaag, maar wel twee fijne picknickplaatsen gevonden, een heerlijk terras en een paar zonneweides vol vlinders, waarbij we ons voortdurend af vroegen of we hier eigenlijk niet beter konden blijven...

Dag 3. Naar Tirol Vandaag gaan we van het Engadin naar Tirol.

Naarmate we de grens naderen wordt de vallei smaller en beklemmender, totdat er niets meer is dan een smalle kloof die de rivier en de weg gezamenlijk moeten delen. Pas bij de Kajetansbrug wordt het landschap weer wat luchtiger en meer open. Door bloemenvelden en boomgaarden rijden we richting Pfunds. Het gaat soepel, alsof ik nooit iets anders heb gedaan dan fietsen. De pijnlijke plekken op de palm van mijn handen zijn verdwenen en bagage hebben we bijna niet. Niet nodig ook; om de paar kilometer kun je stoppen, zijn er waterputten en bakkerijen met allerlei lekkernijen. Bij Prutz twijfelen we even. Stoppen of doorgaan? We gaan door, want ik ben benieuwd naar de historische houten brug bij Urgen en ook het kasteel van Landeck uit de dertiende eeuw is de moeite van een bezoekje waard.

Dag 4. Kloof Bij het naderen van het bord Zammer Lochputz twijfel ik geen seconde; deze indrukwekkende kloof heb ik altijd al eens een keer willen bezoeken. Hier heeft de Inn zich in honderdduizenden jaren diep ingesleten in het onderliggende gesteente. Voorheen een plek die alleen voor ervaren berggeiten met klimuitrusting toegankelijk was, maar door de aanleg van stalen balustrades en trappen kan nu iedereen zich aan dit natuurwonder vergapen. Pas aan het eind van de ochtend stappen we, met pijnlijke spieren van het traplopen, weer op de fiets. Verder gaat het, naar Imst. Mooie route; dorpjes, boerderijen en kleine weggetjes. Imst zelf laten we links liggen, te druk. Na Imst loopt de route iets omhoog, naar het plateau van Karrösten en Karres. Met de geur van vers hooi in de neus krijgen we hier het pure zomergevoel. Een van de boeren, die net bezig is het hooi binnen te halen, geeft ons wat verse appels. Hij adviseert ons bovendien om haast te maken; het weer gaat omslaan en er is onweer op komst.

Enkele kilometers later bij het klooster van Stams, kunnen we dat nog steeds niet geloven. Geen wolkje aan de lucht! Wat nou onweer?

De tocht gaat verdere langs de Inn, ook al zien we ‘m hem door de overvloedige oevervegetatie bijna niet meer. Dan lijkt de boer uit Karres toch gelijk te krijgen; donkere wolken vullen de lucht boven het Inndal. Bovendien loopt de fietsroute nu pal langs de drukke snelweg, die hier ook de Inn volgt. Wat een herrie; alsof we op een extra vluchtstrook rijden! We trappen daarom even stevig door en niet veel later rijden we de relatieve rust van de stad Innsbruck in. En wat nog prettiger is: de donkere regenwolken zijn verdwenen. Niets staat een rustdag in het fraaie oude centrum van de hoofdstad van Tirol in de weg. >>

18 E-BIKE & TREKKING

Spectaculair: de Zammer Lochputz in Tirol.

In Tirol voert de route grotendeels over rustige achteraf weggetjes.

De Tiroolse vestingstad Kufstein, vlak bij grens met Beieren, is zeker een bezoekje waard.

In Beieren is de Inn al een flinke rivier.

Verplichte stop: de oude stad Wasserburg in Beieren.

Het einde van de Innradweg: in Passau ontmoeten de Inn en de Donau elkaar.

E-BIKE & TREKKING 19

E - V A K A N T I E

Drielandentocht Innradweg Dag 6. Op de helft Heerlijke stad, Innsbruck!

We zijn nu halverwege. Nou ja niet echt, maar wel gevoelsmatig, want het gaat nu snel. En we doen er toch echt alles aan om niet op te schieten. Zo genieten we van een verlaat ontbijt in de prachtige middeleeuwse stad Hall, net even voorbij Innsbruck. En eten we kwarktaart op het centrale plein van Kufstein, de vestingstad die de grens met het Duitse Beieren markeert. Daartussenin ligt zeventig kilometer fietspad waarover het ongestoord fietsen is.

Dag 7. Duitsland in Alhoewel de bergen hier niet meer zo hoog en stenig zijn als aan de bovenloop van de Inn, nemen we met een perfect slotakkoord afscheid van Tirol. Als we nog eenmaal terugkijken, zien we namelijk het imposante Keizergebergte in volle glorie.

Maar ook met de blik naar voren is het uitzicht de moeite waard. Het groen tiert welig en we rollen gemoedelijk van dorp naar dorp, met daartussen loofbossen, maisvelden en vele kapelletjes. En natuurlijk de Inn. We passeren Erl met z’n hypermoderne schouwburg en steken bij Windshausen bijna ongemerkt de grens tussen Tirol en Beieren over. Over de rechteroever van de Inn rijden we langs kasteel Neubeuern en passeren we de stad Rosenheim.

Het klinkt gek, maar nú pas, nu we de bergen achter ons gelaten hebben, wordt het werken.

Dat zit zo: in de laatste ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden, drongen de Alpengletsjers tot diep in Beieren door, grote massa’s steen en puin voor zich uit schuivend. En die bulten liggen er nu nog steeds en kunnen voor fietsers vermoeiende obstakels vormen. Maar eerst genieten we nog van een paar oude kloosters: het klooster Rott am Inn, de kloosterkerk van Attel tot slot de stad Wasserburg, zo prachtig in een lus van de Inn gelegen.

Vanaf de Innradweg heb je er wellicht het mooiste uitzicht op. De weg volgt de rivier voortdurend, maar zo nu en dan smokkelen we een beetje en snijden we de vele lussen die de rivier hier maakt een beetje af.

En verder gaat het. Eerst Gars, dan bedevaartsoort Altötting met z’n werkelijk reusachtige kerkplein, gevolgd door Marktl, Burghausen en Simbach. Hier slaan we ons kamp op voor de nacht, maar wie wil kan ook aan de andere kant van de rivier slapen, in het Oostenrijkse Braunau. Vanaf hier tot aan Passau bakent de Inn namelijk de grens tussen Oostenrijk en Duitsland af.

tracé langs de mooie plaatsjes Obernberg, Reichersberg en Schärding leidt, wordt het toch de Duitse kant, aangezien de route daar rustiger is. Het duurt daarom niet lang voordat we Passau binnen rijden. Daar, in het midden van deze oeroude grensstad, ontmoet het heldere, lichtgroen getinte water van de Inn de modderige waterstroom van de Donau.

Tegelijkertijd, op dezelfde plek, voegt ook de bijna gitzwarte Ilz zich bij de hoofdstroom.

Honderden meters lang lijken de drie rivieren naast elkaar te stromen in dezelfde bedding.

Groen, bruin en zwart. Slechts langzaam gaan de kleuren in elkaar op, om als één rivier verder te gaan. Het duidelijk: we zijn aangekomen. Het is gedaan.

Dag 8. Finale Nog zo’n zestig kilometer te gaan. Kiezen we voor de Duitse of de Oostenrijkse oever van de Inn? Hoewel het zuidelijke

I N F O

DUITSLAND

BEREIKBAARHEID EREIKBAARH HEID Komende met de trein vanaf het noorden of via hur naar St.. Moritz en verder met de bus naar Maloja. Of neem Chur e trein naar Innsbruck en vanaf hier de fietspendeldienst naar de aloja (van mei m tot oktober, dagelijks om 7 uur vanuit Innsbruck, Maloja € 75 per persoon. perssoon. b.at lvb.at GIDSEN DSEN EN KA KAARTEN AARTEN Inn-Radweg van Bikeline, in twee elen met kaarten kaarten met schaal van 1:50.000 (€ 13,90). delen nradwegkarte (gratis via innregionen.com g ) Innradwegkarte innregionen.com) OVERNACHTINGEN VERNACHTIN NGEN Tal van pensions, hotels of campings ngs de route. routte. langs SHUTTLEHUTTLE- EN BAGAGESERVICE B Wie zo licht mogelijk wil rijden kan n de dienst ten van Schmid Bikeshuttle gebruik maken. Die van diensten engen je va anaf het Duitse Passua of het Oostenrijkse brengen vanaf andeck niet alleen naar het startpunt op de Landeck alojapas, maar m brengen ook dagelijks Malojapas, al je bagage naar de vernachtingsplaatsen. overnachtingsplaatsen. nradweg.ch g h innradweg.ch INRADWEG RADWEG ON ONLINE NLINE innregionen.com nregionen.c g com

ZWITSERLAND

20 E-BIKE & TREKKING

OOSTENRIJK

Powered by

Waar het bij een e-bike om draait.

Als het om een e-bike gaat, moeten fietsers een aandrijfsysteem van de hoogste kwaliteit kunnen verwachten, voorzien van de nieuwste technologie en met goed presterende functies die stijlvol in het frame geĂŻntegreerd zijn, ontworpen om een compromisloze rit te leveren.

Als het gaat om het combineren van meerwaarde met eersteklas prestaties, kent TranzX nauwelijks zijn gelijke.

TranzX e-bike systemen – designed to deliver

www.tranzx.com

DUTCH ID Tour N360H FLYER T8N GAZELLE Orange CX HM KOGA E-Nova NuVinci QWIC P-MN360 SPARTA MNb TREK TM700+

De automatische NuVinci naaf maakt rijden op een e-bike n贸g leuker en gemakkelijker.

22 E-BIKE & TREKKING

T E S T

7 x NuVinci

Traploos en automatisch Zeven toppers met NuVinci versnellingsnaaf TEKSTCOÖRDINATIE: LARS VAN DER WANSEM FOTOGRAFIE: JARNO SCHURGERS

Het succes van de NuVinci schakelnaaf is vrijwel compleet: bijna ieder fietsenmerk heeft wel een e-bike met deze traploze versnellingsnaaf. In het topsegment is NuVinci, bij e-bikes met middenmotor, bijna de standaard. En daar is veel voor te zeggen. Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn! Deze test van maar liefst zeven verschillende hoogwaardige e-bikes brengt echter naast wat minpunten vooral veel positieve punten voort.

laat deze naaf zich probleemloos zwaar belasten. En dit is weer een uitkomst voor de e-bike met middenmotor die net razend populair begint te worden in West-Europa. Want niet iedere naaf van andere merken is berekend op de extra kracht die een middenmotor doorgeeft aan de naaf. De NuVinci N360 krijgt op de grote fietsbeurs in Duitsland - de EuroBike - een prijs voor de beste innovatie en daarmee is het hek van de dam.

In 2006 brengt het Amerikaanse Fallbrook Technologies de traploze NuVinci versnellingsnaaf op de markt. Een innovatief en veelbelovend product. Immers, omdat de naaf traploos is kun je altijd de prettigste trapfrequentie aanhouden. Bovendien kun je onder belasting schakelen, iets dat bij andere versnellingsnaven uit den boze is.

Hoewel dus veelbelovend, is die eerste uitvoering ook zwaar en maar matig afgedicht tegen water en vuil. Maar de naaf loopt ook erg zwaar, waardoor iedere rit uitmondt in een trainingsrit in plaats van een plezierritje. NuVinci trekt de naaf snel terug van de markt om te werken aan de nodige verbeteringen.

Samen met Bosch en Gates In volgende ontwikkelingsstappen gaat NuVinci de samenwerking aan met de onderhoudsarme aandrijfriem van Gates en met motorfabrikant Bosch. En dat laatste begint helemaal interessant te worden met de introductie van de Harmony uitvoering. Dat is een volledige automaat, net als de Variomatic op de oude Dafjes (zie kader). Daarmee blijft de berijder onafhankelijk van de snelheid met hetzelfde beentempo trappen. Het verstellen van de versnelling wordt overgenomen door een servomotortje. In eerste instantie wordt dit geregeld via de NuVinci versteller. Bosch is echter de eerste die deze instelling heel slim via zijn eigen display laat lopen.

Schot in de roos Vier jaar later, in 2010, brengt Fallbrook een verbeterende versie van de naaf: de NuVinci N360. Een schot in de roos. Compacter, lichter, goed afgedicht en lichter lopend. Nog steeds traploos en ook hét grote voordeel van schakelen onder belasting is gebleven. Daarnaast

Inmiddels meerdere varianten En dat is dus de huidige stand van de techniek, waarbij NuVinci inmiddels meerdere varianten levert. Officieel worden nu de N330 en de N380 naaf geleverd, maar ook de N360 wordt nog gebruikt door >> veel fabrikanten. Het getal staat voor het bereik in

Hoe werkt NUVINCI? De wat oudere lezers kennen ongetwijfeld de Daf personenauto’s nog wel, met hun geniale Variomatic transmissie. De crux van die versnellingsbak: het schakelen ging geheel traploos. Varieert bij normale auto’s het toerental van de motor, een Dafje draaide eigenlijk altijd zo’n drieduizend toeren. Zo’n continu variabele transmissie (CVT) is vanwege dat constante toerental efficiënter dan een normale versnellingsbak. De Amerikaanse firma Fallbrook Technologies heeft met de NuVinci een CVT ontwikkeld voor toepassing op fietsen. Het binnenwerk bestaat, simpel gezegd, uit twee aandrijfplaten en een serie grote stalen kogels. De techniek is anders, maar het effect is hetzelfde als bij de beroemde Variomatic: het schakelen gaat geheel traploos!

Bovendien is de gebruikte techniek opvallend eenvoudig en bovendien geheel afgeen e-bike! schermd. De naaf is daardoor robuust en geheel onderhoudsvrij. Ideaal voor een

Handmatig of automatisch schakelen met de Harmony.

Het afstellen van de trapfrequentie via het Bosch display.

De verstelmotor voor automatische verstelling van de naaf.

De NuVinci naaf met traploze verstelling van de verzetten.

E-BIKE & TREKKING 23

“De werkelijke testwinnaar is de automatische NuVinci Harmony. De ultieme uitbreiding op de e-bike!”

- Lars van der Wansem, testcoördinator E-BIKE & trekking Magazine procenten van de lichtste naar de zwaarste overbrenging. Bij een groter bereik kun je dus lichter trappen bergop en naar beneden langer blijven mee trappen. Alle naven kunnen met handmatige verstelling van het traptoerental geleverd worden, met een door de draaischakelhendel aangestuurde automatische verstelling (de Harmony) of via een geïntegreerde automatische verstelling via het display van de aandrijfmotor (Harmony H/Sync). Of met andere woorden: handmatig, automaat met optie tot handbediening of automaat.

Theorie werkt ook in de praktijk De voordelen op papier komen er in de praktijk ook werkelijk uit. De handmatige bediening is logisch en werkt zeer licht. Omdat je hand op de draaischakelaar rust ben je ook geneigd veel te schakelen, zeker als je doorkrijgt hoe makkelijk dit gaat. En of je nu stil staat of een heuvel op rijdt, je kunt altijd blijven draaien om een lichter verzet te kiezen. De automatische versie is nóg beter omdat je nu helemaal niet meer bezig hoeft te zijn met schakelen.

Je stelt de trapfrequentie in en je gaat lekker fietsen. De N380 Hamony H/Sync - de volautomaat dus - is de ideale toevoeging aan een e-bike.

Het bereik van de versnellingen is meer dan groot genoeg. Het lichtste verzet is licht genoeg om de steilste hellingen in Nederland of zelfs de Ardennen te bedwingen. En omdat je op de e-bike zelden harder gaat dan 25 km/u kom je nooit aan het zwaarste verzet toe.

Nog niet helemaal perfect De NuVinci naaf is nog niet helemaal perfect. Een bezwaar is dat de naaf nog steeds behoorlijk zwaar loopt. Met een e-bike merk je dit pas als je zónder ondersteuning rijdt. Die interne weerstand betekent ook dat de motor meer energie verbruikt en de accu eerder leeg raakt. Maar was dit vroeger wellicht een probleem, met de grotere accu’s van tegenwoordig speelt dit veel minder. Ander punt, maar dat geldt voor alle versnellingssystemen, is dat je jezelf bij de niet-automatische uitvoering echt moet aanleren te blijven schakelen, anders haal je de voordelen niet uit de naaf. Van de H/Sync versie kunnen we nog melden dat je bij het wegrijden eerst een paar pedaalomwentelingen nodig hebt voordat de gekozen trapfrequentie bereikt wordt. Je trapt dan in eerste instantie zeer licht en je krijgt bij het wegrijden niet de duw in je rug die door veel gebruikers juist zo gewaardeerd wordt. Maar het systeem heeft wél een licht verzet voor je klaar gezet, dus je kunt wel heel makkelijk

SHIMANO STEPS DI2 Het alternatief Voor wie beslist traploos wil schakelen, is er geen alternatief. Vooralsnog is de NuVinci de enige CVT voor fietsers. Voor elek tronisch schakelen is er wél een alternatief: STEPS Di2. Dit aandrijfsysteem van Shimano bestaat uit een motor en een versnellingsnaaf met acht of elf versnellingen, die met twee tiptoetsjes op het stuur bediend wordt. Je moet dus zélf het schakelmoment bepalen. Het systeem schakelt wel automatisch terug als je stopt en is klaar voor een snel vertrek als het licht op groen springt. Nadeel van dit systeem ten opzichte van NuVinci: de motor vermindert tijdens een schakelactie tijdelijk de kettingspanning.

Dit is nodig om de naaf de tijd te geven een ander verzet op te pakken, maar dat resulteert ook in een minder vloeiend schakelgevoel dan van de NuVinci.

24 E-BIKE & TREKKING

en veel veiliger en gecontroleerder wegrijden. Afgezien van de hogere weerstand vallen de minpunten helemaal in het niet tegen de pluspunten en kunnen we vooral de automatische versies van de NuVinci aanraden om het fietsplezier nog verder te verhogen.

Mijn conclusie Lars van der Wansem, testcoördinator E-BIKE & trekking Magazine De verschillen tussen de zeven testfietsen zijn zeer gering. Het zijn allemaal topmodellen waaraan je veel plezier gaat beleven. De Flyer is het duurst, maar maakt zijn prijs beslist waar: rijdt het lekkerst, ik zou het rijgedrag zelfs majestueus willen noemen. De Flyer is wel vooral toergericht, minder ideaal om bijvoorbeeld woon-werkverkeer mee te doen.

De lichte Trek is lekker sportief en het meest geschikt voor woon-werkverkeer. Terwijl de Sparta, de Dutch ID en de Gazelle net als de Flyer weer heerlijke toerfietsen zijn. Kilometervreters om het rustig aan mee te doen. De Koga en de Qwic vallen precies tussen deze segmenten in en zijn dus zowel sportief als relaxt te gebruiken, waarbij de Koga misschien een juist iets teveel rechtop zithouding heeft om het verder sportieve karakter uit te buiten. De Qwic komt wat rijbeleving heel dicht bij de Flyer, je krijgt bijna hetzelfde luxe gevoel. En omdat de Qwic aanzienlijk goedkoper is dan de Flyer is het de testwinnaar, op punten. Maar als we niet op het geld letten, dan zou ik toch de Flyer pakken, dan echter wel met de optionele automatische Harmony schakeling. En nu we het daar toch over hebben, de werkelijke testwinnaar is de automatische NuVinci Harmony versnellingsnaaf. De ultieme ‘optie’ op iedere luxe e-bike.

T E S T

7 x NuVinci

Specificaties Prijs Gewicht Maat Info Motor Accu

€ 2.949,28,1 kg 48/53 (dames), 53/58 (heren ) dutch-id.nl Bosch Active Line 250 Watt, 48 Nm* 400 Wh**

Framemateriaal aluminium Vork SR Suntour CR8 (verend) Versnellingen NuVinci N360 Harmony Remmen Shimano Rollerbrake (naafrem) Banden Schwalbe Marathon (37 mm) Velgen Ryde Voorlamp Spanninga Kendo Achterlicht Spanninga LED

dutch id tour n360h De Dutch ID met zijn ranke frame ziet er sportief uit. Maar al na een paar meter rijden is duidelijk dat de Tour N360H juist een echte toerder is. De fiets wil lekker rechtdoor en geeft je niet het gevoel haast te hebben.

Een ouderwets lekkere fiets, zoals ze lang geleden allemaal waren. Heerlijk voor in het weekend dus. Maar pas wel even op, want de bovenbuis is zeer lang in vergelijking met andere merken. Als je echt rechtop zou willen zitten, de zithouding die zo goed past bij het rijgedrag, dan moet je even goed aan de instelling van de stuurpen werken en misschien zelfs de fietsenmaker vragen

1

een ander stuur te monteren. De Dutch ID is scherp geprijsd en daarvoor krijg je een no-nonsense fiets met doordachte afmontage.

De Bosch motor is een inkoppertje als je voor een goede middenmotor gaat, met een fantastische programmering van de ondersteuning. En mocht er iets mee zijn, vrijwel iedere dealer kan overweg met dit systeem. De naaf is in dit geval de NuVinci Harmony en in de praktijk stel je die één keer in en kom je er daarna niet meer aan.

Deze is al te verkiezen boven de handmatig bediende uitvoering. Dat we geen fan zijn van de onderhoudsvrije rollerbrakes op e-bikes

mag wel bekend zijn inmiddels. Kom je van een fiets met schijfremmen of zelfs gewoon velgremmen, dan is het schrikken hoe weinig er in eerste instantie gebeurt als je in de remhendels knijpt. Gezien het onderhoudsvrije karakter van de remmen is het dan toch weer jammer dat geen gesloten kettingkast is gemonteerd. Nu vraagt de ketting toch om regelmatige aandacht. Daarmee hinkt de Dutch ID een beetje op twee gedachtes.

Maar eigenlijk is het uiteindelijk toch simpel, het is gewoon een lekker rijdende fiets voor gemoedelijke ritten. Als het lekker weer is, dan is het optimaal genieten.

2

1. Veel waar voor je geld bij de Dutch ID, met de automatische Harmony schakelaar in de al langer geleverde N360 uitvoering, maar daarom niet minder dan de nieuwste N380 versie.

2. Hoewel het grote voordeel is dat ze volledig onderhoudsvrij zijn, bieden de Shimano rollerbrakes te beperkte remkracht om veilig snel tot stilstand te kunnen komen.

3

4

3. Het strakke uiterlijk van de Bosch motor sluit netjes aan bij het ranke uiterlijk van de Dutch ID. De betrouwbare motor past goed bij het no-nonsense karakter van dit Nederlandse merk.

4. Ook aan de voorkant van de fiets geen duur design. Gewoon een goed werkende SR Suntour geveerde vork en een rank Spanninga lampje met hoge lichtopbrengst.

* Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)

** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)

E-BIKE & TREKKING 25

highlight

flyer t8n

OV E R A L L

Ten opzichte van voorgaande jaren heeft de nieuwste Flyer wat optische veranderingen ondergaan, maar van echt technische wijzigingen kun je niet spreken. De uitstraling van de fiets is daarmee nog hoogwaardiger, nog luxer geworden. Maar gebleven zijn de onpraktische achterdrager en ook heeft de T12 nog steeds geen volwaardige kettingkast. Het was voor Nederlands gebruik aangenaam geweest als Flyer daar toch eens tijd in had gestoken. Merken als Gazelle en Sparta bewijzen met de Hesling kettingkast dat er prima gesloten systemen gemaakt kunnen worden voor middenmotoren. Maar over motoren gesproken, de fantastische

1

Panasonic motor is ook gebleven, met een nieuwe cover voor de motor en een nieuwe behuizing voor de accu. De T12 heeft de krachtige Magura HS33 velgremmen en wordt standaard met de handmatig bediende NuVinci Nfinity naaf geleverd. Voor € 330,- extra kun je echter de automatische uitvoering krijgen op dit model. Ondanks de stevige meerprijs een aan te raden optie om meer plezier uit de naaf en dus de fiets te halen. Nu moet je toch scherp blijven en zelf aan het draaien slaan aan de schakelhendel.

Rijden met een Flyer blijft een belevenis.

Het voelt aan als een luxe wagen, een limousine. Dat komt door de hoogwaardige,

stevige onderdelen en de bredere banden.

Die banden geven ondanks de vering toch nog een beetje extra comfort, ook al scheelt het maar millimeters in vergelijking met de banden op de andere testfietsen. En het heerlijke rijgedrag komt door de speciale bouw van de Flyer. Door de accu achter de zadelpenbuis te plaatsen wordt de achtervork extreem lang, waardoor een Flyer zeer stabiel wordt. Je zoeft dus werkelijk over de weg en de Panasonic motor is daarbij een van de stilste middenmotoren.

De software is wederom iets bijgeslepen waardoor de motor net zo soepel oppikt als de Bosch motor.

2

1. Misschien wel het mooiste detail van alle fietsen: de drie aparte, afgedichte gaten voor de interne kabelgeleiding op de Flyer. Dit toont het oog voor details van de Zwitsers.

2. Met de Speedlifter Twist zet je niet alleen het stuur in een handomdraai omhoog en omlaag, maar verdraai je het stuur ook eenvoudig negentig graden om de Flyer makkelijk te kunnen stallen.

3

4

3. De accubehuizing heeft een restyling gekregen en heeft een nu nog hoogwaardigere uitstraling.

Zowel motorleverancier Panasonic als Flyer ontwikkelen gestaag door.

4. De open liggende aandrijflijn blijft een punt van verbetering voor Flyer. Hesling laat zien bij andere merken en goede kettingkast te kunnen maken. Mooi is te zien hoe compact de Panasonic motor is.

Specificaties Prijs Gewicht Maat Info Motor Accu

vanaf € 3.599,27,8 kg 45/50/55/60 flyer-fietsen.nl Panasonic 250 Watt, 50 Nm* 540 Wh**

aluminium Framemateriaal SR Suntour NCX (verend) Vork NuVinci N380 Nfinity Versnellingen Magura HS33 (velgrem) Remmen Schwalbe Marathon Plus (40 mm) Banden Alex FR-27 Velgen Daytime ec-IQ Lumot B+M Voorlamp B+M Toplight Line Achterlicht

26 E-BIKE & TREKKING

T E S T

7 x NuVinci

Specificaties Prijs € 3.299,Gewicht 26 kg Maat 49/53/ 57 (dames), 53/57/ 61 (heren ) Info gazelle.nl Accu Motor

400 Wh* Bosch Active Line 250 Watt, 48 Nm**

Framemateriaal aluminium Vork Gazelle (verend) Versnellingen NuVinci N380 Harmony Remmen Magura HS11 (velgrem) Banden Schwalbe City Lite (37 mm) Velgen Rodi Voorlamp Fender Vision Achterlicht AXA Riff

gazelle orange cx hm Het is toch verrassend dat de Orange CX HM niet met de eigen Impulse motor geleverd wordt, maar met de Bosch middenmotor.

De Impulse is niet alleen krachtiger en loopt soepeler en stiller, maar naast dat je voor die motor grotere accu’s kunt krijgen is de Impulse motor ook nog eens iets efficiënter.

Vreemd dus, maar de Bosch heeft nu eenmaal een goede reputatie en Gazelle wil ook die liefhebbers aan zich binden. Nu ben je zeker niet gestraft met de Bosch, alle vijf de testmotoren gedroegen zich voorbeeldig. De afstelling van de ondersteuning blijft bij Bosch toch zeer prettig, alleen heeft de concurrentie

1

dat kunstje inmiddels ook onder de knie.

Mooi is de gesloten kettingkast waardoor je het onderhoud tot een minimum kunt beperken. De Magura HS11 velgremmen zijn heerlijk krachtig en remmen de Orange in een oogwenk af. Gazelle gebruikt de Harmony uitvoering van de NuVinci N380. Je hebt daarmee dus niet alleen een zeer groot bereik, maar je kunt ook kiezen tussen geheel automatisch schakelen of handmatig schakelen.

Fijn! Die automatische instelling werkt subliem, maar het is toch prettig om desgewenst ook zelf te kunnen schakelen. De in het voorspatbord geïntegreerde koplamp werkt prima en

maakt de fiets duidelijk herkenbaar. Gazelle is natuurlijk het klassieke merk hier en die jarenlange ervaring blijkt uit de zithouding en de rijeigenschappen. De Orange CX HM is een gemoedelijke, heerlijke toerder in de stijl van de klassieke Gazelles, de opoefietsen zeg maar. De wielbasis is misschien dan niet zo lang als bij de Flyer, het is wel een van de langere en dat resulteert in een stabiel en gemoedelijke rijgedrag. De vering is lekker soepel en je zit als een koning (of koningin natuurlijk, als het om de damesfiets gaat). We hebben dat vaker gezegd, maar Gazelle weet het de laatste jaren ook weer waar te maken.

2

1. Niks mis met de Bosch motor, maar Gazelle heeft zelf zo een heerlijk werkende Impulse motor. Goed te zien is hoe mooi de Hesling kettingkast bijna geïntegreerd is met de Bosch middenmotor.

2. Nog even een detail van het frame, met de voor Gazelle zo karakteristieke T-vormige onderbuis Niet alleen voor het design, maar ook voor een stukje extra stijfheid en sterkte.

3

4

3. De in het spatbord geïntegreerde koplamp geeft de Gazelle een opgeruimd en herkenbaar uiterlijk. Door de naar voren verplaatste positie geeft deze lamp ook nog eens een mooi lichtbeeld op straat als het donker is.

4. De automatische bediening van de NuVinci valt nauwelijks op. De Bosch accu’s vragen om een externe kabel voor het achterlicht, wat niet alleen minder geïntegreerd is, maar ook kwetsbaarder.

* Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)

** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)

E-BIKE & TREKKING 27

koga e-nova nuvinci De Koga E-Nova ziet er zeker onderscheidend uit. Het luxe merk is al een paar jaar weer erg goed bezig fietsen op hun eigen manier te maken. Op het eerste gezicht ziet de E-Nova er vooral sportief uit, met z’n strakke frame en de ranke geveerde voorvork. Ook de overige onderdelen zijn goed gekozen en samen met de Trek is de Koga veruit de lichtste fiets in de test.

Koga monteert de NuVinci Harmony, waarbij je dus zelf kunt schakelen, maar dit ook aan het systeem over kunt laten. Alhoewel Koga naam gemaakt heeft met de ION motoren afkomstig van het moederbedrijf Accell, wordt bij Bosch gewinkeld voor de

1

middenmotor. Reden: de middenmotor die Accell in samenwerking met Yamaha heeft ontwikkeld, wordt komend seizoen uitsluitend door concerngenoot Sparta toegepast. Maar met de Bosch is natuurlijk ook niets mis, de motor past goed bij de luxe uitstraling van E-Nova. Stap je op de Koga, dan is wat de zithouding aangaat ieder gevoel van sportiviteit direct verdwenen. De voorkant is zeer hoog door de balhoofdbuis van het frame en de hoge stuurpen. Maar het stuur staat ook dicht op het zadel. Je zit dus echt rechtop, wat een fijne houding is om lekker te toeren. En verrassenderwijs past het stuurgedrag ook goed bij een gemoedelijke

rit in het weekend. Want hoewel de fiets dus kort gebouwd is, is de achtervork wat langer en de balhoofdhoek bijna net zo vlak als die van de Gazelle. De Koga gaat dus goed rechtuit, maar zodra je een bocht inzet, reageert de E-Nova direct en met veel vertrouwen. Je hoeft dus niet eens echt af te remmen voor een bocht. Hoewel de onderdelen degelijk en hoogwaardig zijn, zijn ze ook licht. Daardoor voelt de Koga in eerste instantie wat minder solide aan dan de Flyer, maar dat is in de praktijk niet meer dan dat: een gevoel. Want ondanks z'n lage gewicht en z'n ranke uiterlijk is deze Friese volbloed uitermate degelijk.

2

1. Net als de overige testfietsen hangt een groot deel van het comfort af van een geveerde zadelpen. En bij alle modellen functioneert dat in de praktijk prima, ook dus bij de Koga.

2. Maar toch, extra comfort... Een paar millimeter bredere band maakt zo een verschil in rijeigenschappen. Met bredere banden was de Koga waarschijnlijk de testwinnaar geweest!

3

4

3. De E-Nova heeft een sportieve uitstraling door de ranke onderdelen die Koga gekozen heeft.

De B+M Lumotec EYC koplamp is de top op het gebied van verlichting en is ook nog eens gewoon mooi.

4. Koga ten top met mooie, geslepen lasnaden voor een perfect uiterlijk van het frame. Hier gaat het Nederlandse merk verder dan de rest. En let op het beschermstickertje tegen krassen bij opstappen.

Specificaties vanaf € 3.699,Prijs 25,9 kg Gewicht (heren) 60 54/57/ ), (dames Maat 47/50/ 53/56/ 59 koga.nl Info Motor Accu

Bosch Active Line 250 Watt, 48 Nm* 500 Wh**

aluminium Framemateriaal Koga Feather Lightweight (verend) Vork NuVinci N380 Harmony Versnellingen Magura HS11 (velgrem) Remmen Schwalbe Energizer Plus (35 mm) Banden Exal EL19 Velgen ec EYC Lumot B+M Voorlamp Spanninga Plateo Achterlicht

28 E-BIKE & TREKKING

T E S T

7 x NuVinci

Specificaties Prijs Gewicht Maat Info Motor Accu

vanaf € 2.899,27,9 kg one size qwic.nl Qwic 250 Watt, 60 Nm* 470 Wh** (+ € 150,-)

Framemateriaal aluminium Vork SR Suntour (verend) Versnellingen NuVinci N360 Remmen Shimano (schijfrem) Banden Schwalbe Little Big Ben (40 mm) Velgen aluminium Voorlamp AXA Echo30 Achterlicht Hermans

highlight PRIJS/KWALITEIT

qwic p-mn360

De vorige keer was het merk Qwic een positieve verrassing. Dus als Qwic bij het ophalen van deze fiets meldt dat de P-MN360 misschien wel hun beste fiets is, dan zijn we heel benieuwd. Niet alleen het frame is eigenzinnig. De accu en achterdrager zitten op een extensie van het frame gemonteerd voor extra stabiliteit en een eigen gezicht. Het nadeel is wel dat Qwic maar één maat levert. De Qwic heeft Shimano schijfremmen. Dat ziet er iets minder traditioneel uit, maar betere, meer ver trouwenwekkende remmen dan deze zijn er niet! Net als op de Flyer ook hier iets

1

bredere banden voor meer comfort. Qwic gebruikt een middenmotor van het Zwitserse MPF, die als het gaat om aandrijving en aansturing totaal niet onderdoet voor Bosch en Co. We hebben het zelf – gezien de relatief korte testperiode – niet kunnen testen, maar Qwic claimt dat hun motor degelijker is dan de Duitse concurrent. Stiller is de Qwic motor sowieso. Samen met de NuVinci N360 naaf - het uitloopmodel, maar technisch verder gelijk aan de N380 - zorgt dat ervoor dat je veel fiets voor het geld krijgt.

De zithouding is verrassend veelzijdig in te stellen en Qwic dekt met z'n one-size-fits-all

frame toch een groot deel van de markt af.

Je kunt dus ook kiezen voor een spor tievere zit, terwijl de fiets net als de Koga verder behoorlijk gemoedelijk is. Niet alleen heerlijk voor toeren dus, maar ook voor woon-werkverkeer. De motor heeft meer koppel dan de Bosch en Panasonic en dat merk je. De Qwic trekt goed door bij aanzetten en op een steile helling gaat de Qwic door zonder stil te vallen als de toeren teruglopen en je vergeet te schakelen. Hoewel het display niet echt ergonomisch is en ook wat onduidelijk af te lezen, zijn de tien in te stellen stappen van ondersteuning zeer duidelijk in opbouw.

2

1. Een zeer basic kettingkast voor Qwic, maar in de praktijk werkt de Chainglider prima. De krachtige, compacte eigen motor van Qwic is nog net zichtbaar.

2. De kabels worden ook mooi door het frame geleid, wat ook de Qwic een netjes opgeruimd uiterlijk geeft. En net als bij Koga zijn de lasnaden weggewerkt om het uiterlijk van het frame op te waarderen.

3

4

3. Van schijfremmen op e-bikes worden we blij. Niets remt zo goed als een hydraulische schijfrem. En de uitvoeringen van Shimano zijn goedkoop, krachtig en extreem betrouwbaar.

4. Voor het eigen display van Qwic moesten we echt even de handleiding erbij pakken. Wat betekent dat de bediening niet intuïtief is en dus verbeterd kan worden. Maar ben je eenmaal gewend, dan functioneert het prima.

* Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)

** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)

E-BIKE & TREKKING 29

sparta mnb Net als onder andere Koga en Gazelle heeft ook Sparta heerlijke motoren uit eigen keuken, waaronder tegenwoordig ook een krachtige en tegelijkertijd stille middenmotor met ION technologie. Op de Sparta MNb treffen we echter een middenmotor van Bosch. Ook geen straf.

De motor is mooi in het frame weggewerkt en Sparta heeft een klassiek uiterlijk weten te behouden voor de MNb. De geheel gesloten Hesling kettingkast draagt zeker aan dat uiterlijk bij, naast natuurlijk de functionaliteit van zo’n kettingkast. Het enige minder klassieke aan de Sparta is de koplamp. Bewust; de lamp maakt de

1

3

fietser ook vanaf de zijkant beter zichtbaar.

Bovendien beschadigt de lamp minder snel. Wat opvalt is de lege plek rechts op het stuur. Daar zit geen schakelaar! De NuVinci Harmony H/Sync is alleen nog maar automatisch te bedienen. Superde-luxe: de trapfrequentie stel je in met het Bosch display. Als dit niet de ultieme integratie is! Het voelt in ieder geval aan als de toekomst. NuVinci heeft zijn besturings-software overigens vrijgegeven, dus de H/Sync hoeft niet alleen met Bosch gecombineerd te worden, maar kan door iedere e-bike motorfabrikant in hun systeem opgenomen worden (om daarmee

de trapfrequentie via het bijpassende display te kunnen wijzigen). De voorkant van de Sparta is hoog en het zadel staat naar achter gekanteld. Hierdoor zit je aangenaam rechtop, om lekker te kunnen toeren. Maar dan moet je het stuur toch wel goed vasthouden. Want omdat er door die zithouding wat weinig gewicht op de voorkant rust, stuurt de MNb erg licht. Kijk je even opzij, dan volgt de Sparta eigenlijk meteen de blik in je ogen. Dit vraagt gewenning, maar is ook op te lossen door iets met de zithouding te spelen. Het is wat ons betreft geen reden om niet voor de Sparta te gaan.

2

1. Zoals we het graag zien: een betrouwbare Bosch motor met een geheel gesloten kettingkast zodat je geen onderhoud meer hoeft te plegen.

En de H/Sync uitvoering van NuVinci om altijd de juiste versnelling te rijden.

4

2. De koplamp op de eigen vork van Sparta geeft veel licht en je bent goed zichtbaar, ook van de zijkant. Bovendien zal de lamp door zijn vorm en positie niet snel beschadigen bij stallen of vervoeren. Mooi en functioneel: de ranke verende voorvork.

3. Sparta laat zien dat je ook een extern achterlicht prima kunt stylen. Het voegt toe aan het uiterlijk van de zeer nette MNb. 4. De diverse kabels van de accu, motor, display en achterlicht gaan mooi door het frame en lopen het laatste stuk door een geïntegreerde geul in de Curana spatborden om vuilophoping te voorkomen. Super gedaan!

Specificaties vanaf € 3.399,27,2 kg 48/53/57/61 sparta.nl

Prijs Gewicht Maat Info Motor Accu

Bosch Active Line 250 Watt, 48 Nm* 400 Wh**

aluminium Framemateriaal Sparta (verend) Vork Versnellingen NuVinci N380 Harmony H/Sync Magura HS11 (velgrem) Remmen lbe Energizer (37 mm) Schwa Banden Sparta Velgen Sparta Automatisch Voorlamp Sparta Automatisch Achterlicht

30 E-BIKE & TREKKING

T E S T

7 x NuVinci

Specificaties Prijs Gewicht Maat Info Accu Motor

vanaf € 3.499,24,6 kg 50/55/60 trekbikes.com 400 Wh** Bosch Active Line 250 Watt, 48 Nm*

Framemateriaal aluminium Vork Bontrager Monoshock (verend) Versnellingen NuVinci N380 Harmony H/Sync Remmen Magura HS11 (velgrem) Banden Schwalbe Energizer Pro (38 mm) Velgen Vuelta CUT19 Voorlamp AXA Blueline30 Achterlicht Spanninga Solo

trek tm700+ De in Nederland ontwikkelde en in Duitsland gebouwde Trek is veruit de sportiefste fiets van het zevental. Niet alleen is het model rank en ronduit licht van gewicht, je zit sportiever en de TM700+ stuurt vlotter. Dit is ook consequent doorgevoerd aan de fiets, zodat je krijgt wat je verwacht. In eerste instantie dus een ideale fiets voor woon-werkverkeer, maar je kunt natuurlijk ook kilometers gaan maken in het weekend. Hoewel daar bij alle modellen in deze test een beetje de kous knelt. Bij de Panasonic motor van Flyer en bij de Qwic kun je nog grotere accu’s kiezen om de actieradius te vergroten. Maar de combinatie Bosch motor,

1

400 Wh accu en de iets zwaarder lopende NuVinci naaf zorgt dat je niet heel veel verder dan vijf tig kilometer komt op een acculading.

Net als de Sparta heeft de Trek rechts op het stuur geen schakelhendel meer om de NuVinci naaf te bedienen. Via het Bosch display kun je jouw ideale trapfrequentie instellen, wat toch wel erg luxe aanvoelt. Daarna schakelt de naaf volautomatisch. Wat nog véél luxer aanvoelt. Overigens viel op dat de Trek bij dezelfde trapfrequentie-instelling toch veel trager trapte dan de Sparta. Het zal wel een instelfoutje zijn, maar praktisch ga je daar geen last van hebben. Wel moet je met de automa-

tische NuVinci’s bij het wegrijden er rekening mee houden dat de naaf een paar pedaalomwentelingen nodig heeft om de trapfrequentie te bepalen. Je rijdt dus eerst soepel weg vóórdat je rustig kunt gaan trappen. En bij dat rijden moet je wel je aandacht er bij houden, want de TM700+ stuurt ook wat nerveus. Kijk je opzij, dan gaat de fiets opzij. Het stuurgedrag is wel haarscherp en vertrouwenwekkend, waardoor je de krachtige Magura remmen voor een bocht nauwelijks hoeft te gebruiken. En als laatste nog even een compliment voor de heerlijk comfor tabele geveerde voorvork van Trek.

2

1. Helemaal geen schakelaar op het stuur van de Trek ziet er eigenlijk wat vreemd uit als je voor de eerste keer opstapt. Maar het went erg snel dat de techniek alles voor je overneemt.

2. Trek kiest voor zeer hoogwaardige e-bike banden. Die technisch de hogere snelheid van speed-pedelecs aankunnen, maar daarnaast ook zeer licht lopen en nauwelijks lek te krijgen zijn.

3

4

3. De eigen Bontrager voorvork op de Trek werkt subliem. Daarnaast is de keuze gemaakt voor hoogwaardige onderdelen als de Magura remmen, de AXA koplamp en de mooie Curana spatborden.

4. Bij de modellen met de Bosch accu krijg je geen geïntegreerd achterlicht. Trek kiest voor een standaard lampje wat net als bij de andere Bosch fietsen met een lange kabel stroom krijgt. Hier is ruimte voor verbetering.

* Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht)

** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit)

E-BIKE & TREKKING 31

W E E K E N D J E

W E G

Mechelen

De stad, ’t bier en het meisje TEKST: MENNO BONNEMA, FOTO’S: HEDSKE VOCHTELOO

Denk je aan Belgische steden, dan kom je al gauw bij Brussel, Antwerpen, Luik en Gent terecht.

Prachtige steden, daar niet van. Maar er is nog een verborgen parel: Mechelen. Precies in het midden gelegen tussen Brussel en Antwerpen, blijkt deze stad een ware schatkamer aan prachtige, oude gebouwen. En ook een levendige bierbrouwerij met een opmerkelijke geschiedenis ontbreekt hier niet...

Dat Mechelen een prachtige stad is die niet onderdoet voor andere fraaie Belgische steden, was voor mij geen verrassing. Ik heb er tenslotte zeven jaar gewoond. In die tijd zag ik de stad een ware metamor fose ondergaan. Van een redelijk verloederde stad met vele, leegstaande fabriekspanden en verkrotte woningen, veranderde de stad langzaamaan in een plaats met vele in ere herstelde monumenten, gecombineerd met moderne architectuur. Dat heeft deze op vier na grootste stad van Vlaanderen enorm veel zelfvertrouwen gegeven. Nu ik er weer kom kan ik bijna voelen wat dat vertrouwen met een stad doet. Van verborgen muurbloempje naar een uitbundig bloeiende roos, zo zou je de gedaanteverwisseling kort kunnen duiden. We keken rond in de stad en deden daarnaast een prachtige fietsroute rondom Mechelen: de Gouden Carolusroute. >>

Mechels bier: de Gouden Carolus, van brouwerij Het Anker

32 E-BIKE & TREKKING

Fietsen door Unesco werelderfgoed: Het Groot Begijnhof, met op de achtergrond de bierbrouwerij.

E-BIKE & TREKKING 33

Fietsend over rivier de Dijle, op weg naar de oude Vismarkt.

34 E-BIKE & TREKKING

W E E K E N D J E

W E G

Gouden Carolusroute, Mechelen

De stad en het bier We gaan e-biken vandaag. Maar eerst gaan we nog wat anders doen. De medebedenker van onze fietsroute, Charles Leclef, is namelijk de eigenaar van brouwerij Het Anker. Bij de brouwerij start ook de knooppuntenroute. En voor we op onze e-bikes stappen, krijgen we eerst nog een rondleiding door de oude brouwerij. Onze enthousiaste gids Marc de Win vertelt uitgebreid hoe hier de Gouden Carolus, de Lucifer en de Maneblusser worden gebrouwen. En ondertussen steken we nog wat op van de geschiedenis van Mechelen. Want de naam van het Maneblussers bier verwijst naar de bijnaam van de Mechelaars. In de middeleeuwen was er een inwoner die iets te diep in zijn bierpul had gekeken. Op weg naar huis liep hij langs de Sint Rombouts kathedraal met zijn imposant hoge toren. En terwijl hij omhoog keek, meende hij te constateren dat de toren in brand stond. Zijn “brand, brand!” bracht al gauw veel mensen op de been, die snel de toren beklommen met emmers water. Eenmaal boven gekomen zagen ze geen brand, maar wel een schitterend volle maan.

Onze rondleiding eindigt ook hoog boven op het dak van de brouwerij, van waaruit je een prachtig panoramisch uitzicht over het centrum van de stad hebt. Rond het middaguur staan we weer beneden en willen we onze fietstocht beginnen. Maar daar is Marc het niet mee eens.

“Eerst bier proeven”, meldt hij ons. En zo zitten we op een voor ons vroeg tijdstip aan een glas echt Maneblussers bier. Maar we moeten toegeven: dat smaakt prima! Vol goesting - dat woord is afkomstig van ‘gisting’, hebben we tijdens de rondleiding geleerd - stappen we daarna op onze fietsen. Gelukkig bieden die elektrische ondersteuning...

Rivierlanden Mechelen is niet alleen voor cultuurproevers en geschiedenisliefhebbers een fijne stad. Ook fietsers kunnen er hun hart ophalen. Rondom Mechelen ligt namelijk een woud aan prachtige fietspaden. Ook dat weet ik nog uit mijn tijd dat ik hier mocht wonen. En hoewel Mechelen best wel een drukke stad is met dito autoverkeer, is het leuke dat je zo de stad uit kunt fietsen en je in no-time in de natuur zit. En die is buitengewoon fraai. Mechelen is omringd door diverse rivieren: de Zenne, de Rupel en vooral de Dijle zijn invloedrijke wateren.

Daar komt dan nog het Leuvense Kanaal, dat uiteindelijk uitmondt in de Dijle. Langs deze wateren slingert onze Gouden Carolus fietsroute.

Van die route wijken we trouwens al gelijk (even) af. Ik zie namelijk een vrij drukke autoweg op de kaart staan en denk: dat kan beter. Achter de McDonald's, schuin tegenover de brouwerij, ligt namelijk een mooi

fietspad ‘verstopt’, dat gek genoeg op een aantal fietskaarten niet voorkomt. Neem je deze sluiproute, dan begeef je je gelijk op de veelal autovrije paden van deze route. Nadat je onder de E19 van Antwerpen naar Brussel bent doorgereden en het noordelijke industrieterrein in dit geval rechts heb laten liggen, begint de echte tocht. Met aan de rechterkant nu de recreatieplas waar ’s zomers volop gewaterskied wordt, maar nu de rust van de herfst zijn intrede heeft gedaan. Links ligt het Zennegat: de plek waar de Dijle, de Zennevaart en de Zenne gezamenlijk uitmonden. De paden die we vandaag befietsen gaan veelal langs de rivieren, over rivierdijken die hoog in het landschap liggen waardoor je constant fraaie uitzichten hebt. We gaan richting Rumst.

Rumst: een brug te ver En daar hebben we de eerste kink in de kabel. Op het punt waar we nu staan moeten we de oversteek over de brede rivier de Nete maken om aan de kant van het plaatsje Rumst te geraken. Helaas is de fietsbrug die dat mogelijk moet maken wegens groot onderhoud afgesloten. We kunnen nu een heel eind omfietsen, om ons doel (Rumst en de overkant) te bereiken, maar dan gaan we weer richting de lawaaierige E19 en dat past niet bij deze route. We besluiten de fietsbrug ervoor te nemen: die leidt ons over de Dijle. Zo belanden we even verderop aan de andere kant van de Rupel en loopt onze route parallel aan de officiële. Die fietsbruggen trouwens zijn wel een opvallend dingetje hier. Met hun lichtblauwe kleur en een lengte van vele tientallen meters vormen ze een belangrijk visueel baken in het landschap. Ze stellen de fietsers in staat op een gemakkelijke en snelle manier verschillende streken aan te doen.

Wij gaan verder over het meanderende pad richting het volgende plaatsje; Klein-Willebroek. De Rupel - die overigens weer uitmondt in de Schelde - lijkt alsmaar bredere vormen aan te nemen. Hoewel de oorspronkelijke route ons weer aan deze kant van de rivier zou brengen en we zo dan verder kunnen gaan, willen wij toch ook nog even naar de overkant. Ons oog is namelijk gevallen op een bijzonder aantrekkelijk uitziend eet-etablissement aan het water. En een pontje ligt al klaar.

Schipper mag ik overvaren? “Natuurlijk, geen probleem.” De koffie die we vervolgens drinken doet het erg goed na het bier van nog voor de start. Na bestudering van de routekaart zien we dat we via een vaste brug iets verderop weer terug kunnen aansluiten op onze route. Via stad aan de rivier Boom bereiken we zo weer Klein-Willebroek. >>

MOET JE ZIEN in Mechelen Ooit, einde vijftien, begin zestiende eeuw, werden de Nederlanden vanuit Mechelen bestuurd. Nu is het de op vier na grootste stad van Vlaanderen en maakt deel uit van de provincie Antwerpen. Het oude karakter van de stad wordt duidelijk als je weet dat Mechelen na Gent de meeste monumentale panden van België herbergt: maar liefst 336! Er zijn zoveel fraaie monumenten te zien, dat je ‘gewoon’ een stadswandeling door het centrum moet gaan maken: je loopt dan vanzelf van de ene naar de andere verrassing. Vooruit, dan toch een top-vijf van must-sees: • Sint-Romboutskerk. Beeldbepalend in het centrum en verreweg de grootste van de vele fraaie kerken in Mechelen.

• Brouwerij Lamot. Jarenlang heeft de andere brouwerij van Mechelen, brouwerij Lamot, als symbool gestaan voor de verloedering van de stad. Zo’n tien jaar gelden besloot de stad de verpauperde brouwerijpanden deels te renoveren en deels af te breken. Nu staat er een combinatie van hotel, congrescentrum en tentoonstellingsruimte. Een ware metamorfose!

• Stadhuis. Ook niet te missen als je door het centrum wandelt en de Grote Markt oversteekt. Het stadhuis bestaat uit drie delen, elk met z’n eigen bouwstijl: het Paleis van de Grote Raad, het Belfort (ook Unesco Werelderfgoed) en de Lakenhal. Tezamen vormen zij sinds 1914 het stadhuis.

• Kazerne Dossin. Dit is een gevoelige plek van herdenking in België. De barakken van Dossin, tegenwoordig museum, waren een voorportaal van de dood voor meer 25.000 joden en zigeuners uit België en Noord-Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog.

• Het Klein en het Groot Begijnhof, waarvan de laatste Unesco Werelderfgoed is.

E-BIKE & TREKKING 35

De tientallen meters lange fietsbrug over rivier de Dijle biedt een fraai uitzicht.

Cafe en fietsherstelwinkel Peleton de Paris in de Hoogstraat, Mechelen.

Gids Marc de Win van brouwerij het Anker achter de tap.

36 E-BIKE & TREKKING

W E E K E N D J E

W E G

Gouden Carolusroute, Mechelen

“Het mooie van de Gouden Carolus route is dat je vrij gemakkelijk delen kunt afsnijden.”

Say whisky Langs de Willebroekse Vaart volgen we vandaag voorlopig even het laatste stuk vaarwater en duiken we meer de landerijen en bossen in. Ter rechterzijde ligt domeinbos Het Broek, een bonte verzameling van bossen en vijvers in de oude Vallei van de Rupel. Het pad slingert nu zo door het landschap dat we totaal ons richtingsgevoel kwijt raken. Waren daar eerst de hoge dijken langs de rivieren, nu zijn het smalle paden die voortdurend een andere richting kiezen. Gelukkig zijn daar de bordjes met knooppuntvermelding die ons gidsen. Uiteindelijk bereiken we het tweede deel op deze tocht waarbij alcohol een rol speelt. In het dorp Blaasveld zit namelijk whiskystokerij De Molenberg.

Sinds 2010 distilleert brouwerij Het Anker hier in een 17de-eeuwse familiehoeve whisky uit het moutbeslag van de Gouden Carolus Tripel.

Het eindproduct wordt vervolgens in houten vaten weer naar Mechelen gebracht, waar het in de brouwerij verder rijpt. Okay, bier op een vroeg tijdstip, dat kunnen we nog wel aan. Maar om nu uitgebreid whisky te gaan drinken: die beker laten we even aan ons voorbij gaan.

Aanvaarding der terugweg Hoewel onze routekaart ons verder wil sturen, besluiten wij een stukje terug te gaan en een stuk af te snijden van de route - die in zijn geheel trouwens zo’n 58 kilometer bedraagt.

We willen op tijd terug zijn in Mechelen, omdat we daar ook nog het een en ander willen bekijken. En het tijdstip van het jaar, midden oktober, zorgt ervoor dat het al weer vroeg donker wordt. Het mooie van de Gouden Carolus route is dat je vrij gemakkelijk delen kunt afsnijden.

Andersom kan trouwens ook: met een goede knooppuntenkaart bij je kun je zonder erg een lusje toevoegen. . In plaats van Kapelle op den Bos zetten wij ons kompas op Heffen en Leest. Het landschap verandert, met meer weilanden en agrarisch gebied en weldra doemt ook Mechelen weer in de verte op. Wie dacht dat je in België niet kan schaatsen moet toch eens in Leest gaan kijken. Want daar zit toch een heuse ijsvereniging met een kleine, overdekte ijsbaan. Er bestaan zelfs plannen voor een grotere ijspiste, in Mechelen zelf. Maar op echt glad ijs gaan we ons niet wagen. Wij koersen met onze e-bikes verder, door de buitenwijken van Mechelen. Voor we er erg in hebben, belanden we in het fraaie Vrijbroekpark aan de rand van de stad, een park met meer dan vijftig hectare grond. Ik herinner me nog dat het hier op een zondag een drukte van jewelste kon zijn met wandelaars, joggers en vaak vele jonge gezinnen. Het park is zeker een bezoek waard als je tijd hebt, al was het maar om de prachtige collectie rozen die je hier kunt vinden.

Beneden Mechelen We fietsen nog iets door en bereiken dan na oversteken van het Leuvense Kanaal en passering van de monumentale Brusselse Poort - de enige overgebleven stadspoort van Mechelen - het oude centrum van de stad. Hier eindigen wij.

De fietskaart laat nog een verlenging van de tocht zien. Als je die neemt kun je ook nog een deel van zuidelijke stuk van Mechelen meepikken. Dan krijg je nog een glimp te zien van provinciaal sporten recreatiecentrum De Nekker. In de zomer zeker aan te bevelen, maar nu iets te fris. Verder kun je dan nog een bezoek brengen aan dierentuin Planckendael, een dierentuin dat je het gevoel geeft in een natuurlijke omgeving rond te wandelen. Via het kleine dorp Muizen ga je vervolgens rechtsaf waarna je weer bij het Leuvens Kanaal uitkomt.

Dan kun je via een rechte lijn weer naar Mechelen fietsen.

Het bier en het meisje Wij gaan zo aan het eind van de dag nog even sfeerproeven in het gezellige oude centrum van de stad. Ook een dag e-biken zorgt voor dorst en we zoeken een gezellig cafeetje op. Keus genoeg hier en onder het genot van een pintje raken we aan de praat over hoe we vanochtend begonnen. Hoe zit dat nou met dat bier en het meisje in de kop van dit verhaal? Voor de mannelijke lezers volgen nu

misschien enkele schokkende onthullingen. Enkele grote biermerken willen ons doen geloven dat bier echt iets voor mannen is. Maar is bier wel zo’n mannenzaak? Vanochtend tijdens onze rondleiding bij de bierbrouwerij hebben we gehoord dat dat toch echt iets anders zit. In het begin van de vijftiende eeuw was het begijnhof sterk aanwezig. Op het hoogtepunt werd het hof bewoond door meer dan negenhonderd begijnen, alleenstaande vrouwen die samen in een Rooms-katholieke gemeenschap leefden. Deze begijnen brouwden het bier in brouwerij Het Anker. Ook in andere delen van de stad hadden vrouwen de leiding bij bierbrouwerijen, zo is naderhand ontdekt. De stad Mechelen heeft inmiddels een heel programma opgezet rond het thema ‘Bier in vrouwenhanden’. Er is zelfs een workshop met de titel ‘Bier: vrouwen weten waarom’. Wij drinken er nog een. Terwijl de avond allang gevallen is, lopen we nog even door het pittoreske centrum. Eens kijken of we nog maneblussers tegen komen...

I N F O

ROUTE Een goede kaart van de Gouden Carolusroute (met knooppunten) is gratis af te halen bij brouwerij Het Anker en bij Toerisme Mechelen. Je kunt de routekaart ook downloaden via: toerisme.mechelen.be /nl/gouden-carolusroute ETEN EN SLAPEN Mechelen telt talloze niet te versmaden eet- en drinkgelegenheden. Daarnaast is de stad de laatste jaren voorzien van veel nieuwe hotels die je onderdak kunnen bieden. Enkele tips voor eten, drinken en slapen: · Hotel Mercure Mechelen Vé, fraaie residentie ondergebracht in twee voormalige fabriekspanden. Een visrokerij en een sigarenfabriek (hotelve.com). · Martin’s Patershof. Slaap goddelijk in deze voormalige kerk (martinshoetls.com). · Hotel Den Wolsack. Dit familiehotel zetelt in een buitengewoon mooi, neoclassistisch pand aan de voet van de Sint Rombouts toren (denwolsack.com); · Restaurant De Graspoort. Verrassend verstopt in een doodlopend woonstraatje (Begijnestraatje), gezellig restaurantje met eenvoudige menukaart, niet duur en erg leuk ook voor kinderen (graspoort.be). · Brasserie Restaurant Den Beer. Heerlijk eten (en drinken), verzorgd door een voortreffelijke bediening. Etablissement met een van de mooiste terrassen, aan de Grote Markt (denbeerbrasserie.be). · Hotel brouwerij Het Anker. Wil je goed eten, goed drinken en un je terecht bij (goed) slapen combineren, dan kun d den de medebedenker van onze Gouden Carolus fietstocht, hotel brouwerijj Het Anker (hetanker.be). Tip: reserveer dan ook voor de rondleiding door de brouwerij, BELGIË die is te leuk om over te slaan... le en, Wil je nog meer weten over Mechelen, raadpleeg dan visitmechelen.be

E-BIKE & TREKKING 37

A C H T E R G R O N D

Speed-pedelec beleid op ramkoers?

veiligheid versus vooruitgang TEKST: MENNO BONNEMA, FOTO’S : JORIS LUGTIGHEID

Sinds de door de minister Schulz aangekondigde regel- en wetgeving voor de high-speed e-bikes is het vrij onrustig. De fietsbranche vreest een debacle en spreekt over het instorten van de markt. Consumenten zouden aankopen uitstellen tot nader order, in ieder geval tot er meer duidelijkheid komt. Wat is er allemaal gaande en wat denken de ver-

schillende betrokken partijen er van? We spraken met twee partijen die rechtstreeks betrokken zijn bij het overleg met het Ministerie van Milieu en Infrastructuur: de Fietsersbond namens de fietsers en de BOVAG namens de fietswinkels. En we belden nog met Marco Kalden, marketing manager bij Sparta, marktleider als het gaat om high-speed e-bikes.

De fietser: WIM BOT VAN DE FIETSERSBOND De Fietsersbond zit ook in het overleg met het Ministerie om mee te praten te denken over de regelgeving rond speed-pedelecs. Medewerker nationale en internationale beleidsbeinvloeding Wim Bot: “Dat overleg is nodig om te komen tot een praktische en werkbare regel- en wetgeving rond dit nieuw type fiets.

De minister heeft ‘digitaal’ ingestoken op dit punt: ze heeft gewoon de bromfietsregels overgenomen en die als maatgevend beschouwd voor de nieuwe regels die in 2017 ingaan. Wij proberen de boel meer praktisch te bekijken. Allereerst de helmplicht: moet er een bromfietshelm komen? Dan is er het punt van de rijweg: moet de speed-pedelec binnen de bebouwde kom op dezelfde rijbaan als de auto of houden we hem op het fietspad?”

“Wat betreft de helmdiscussie: wij zijn van mening dat een helmadvies voldoende is. Een motorhelm? Nee, zeg. Er wordt nu gekeken naar een goed compromis tussen een fiets- en een bromfietshelm. Sterk genoeg, maar ook voldoende licht en geventileerd.” En hoe zit met al die ongevallen met e-bikers en vooral dan met die snelle e-bikes? “Tja, dat wordt erg opgeblazen. Ieder ongeluk is er natuurlijk een te veel. Maar dat aan de noodklok trekken van die chirurg laatst tijdens een uitzending op Radio 1, vond ik erg overdreven. We moeten wel goed de doelgroep in het oog houden. E-bikes worden – nu nog – vooral door oudere mensen gebruikt en die zijn sowieso kwetsbaarder. En er gaan er steeds meer fietsen, dus ja: dan is de kans op een ongeval ook groter. Ik wil eerst wel wat beter gefundeerd onderzoek zien. Wat ons bijvoorbeeld veel meer stoort zijn de beruchte fiestpaaltjes. Daar gebeuren veel ongelukken mee, met vaak ernstige gevolgen. Die willen we weg.”

“Het aantal ongelukken met e-bikes wordt erg opgeblazen.”

En de hoge snelheden van snelle e-bikes? “Volgens mij valt dat best mee. Ik ken ook nog helemaal geen gevallen van te snel rijders en bekeurde speed-pedelecs, of het moet zo zijn dat de politie daar nog niet mee bezig is. Laatst hoorde ik trouwens wel van een bekeuring van iemand op een speed-pedelec. Die reed door het tunneltje onder het Rijksmuseum. Daar mogen geen bromfietsen vanwege de uitlaatgassen onder door. En ja: hij viel met zijn fiets in de categorie bromfietsen. Ondanks dat hij geen uitlaatgassen produceerde ging ie toch op de bon. Dat geeft ook wel een beetje aan hoe krom de dingen nu soms zijn.”

38 E-BIKE & TREKKING

De fabrikant: MARCO KALDEN VAN SPARTA

“High-speed e-bikers zetten zonder helmplicht nu al een helm op.”

Fietsfabrikant Sparta is marktleider op het gebied van high speed e-bikes. Sparta’s ION E-Speed is de meest rondrijdende snelle e-bike van dit moment. Marketing manager Marco Kalden volgt dan ook de ontwikkelingen rond de regelgeving op de voet.

“Natuurlijk, we willen en moeten weten waar we aan toe zijn en dat geldt ook voor onze doelgroep.” Interessant is dat Sparta net zelf een uitgebreid onderzoek heeft laten doen onder ruim 300 ION E-speed gebruikers.

Kalden noemt de meest opvallende zaken uit dit onderzoek. “De gebruiker geeft aan de snelheid aan te passen binnen de bebouwde kom, zich veilig te voelen op het fietspad en een plek op de weg tussen de auto’s vanwege diezelfde (on-)veiligheid niet te zien zitten.

Over helmplicht hebben we niet expliciet gevraagd. Wel zien we dat veel gebruikers zelf spontaan nu al een helm opzetten.” Over de vooruitzichten voor het komende jaar, is Kalden nog een beetje voorzichtig. “Vlak na bekendmaking van de nieuwe regels leek het alsof iedereen de kat uit de boom ging kijken en geen orders meer plaatste. Nu ben ik voorzichtig optimistisch. De verkoop zet toch redelijk door.”

De winkelier: TON HUYSKENS VAN DE BOVAG Ook de BOVAG is vertegenwoordigd in het overleg met het Ministerie van Milieu en Infrastructuur. Woordvoerder Ton Huyskens bevestigt dat. “We hebben met een zekere regelmaat overleg over de speed-pedelec kwestie. Hoewel de minister al een bepaald standpunt lijkt ingenomen te hebben, denken wij dat de soep minder heet zal worden gegeten, dankzij genoemd overleg.”

“De minister heeft met een brommerhelm op gefietst: ze vond het niks.”

Wat zijn de te veranderen zaken volgens de BOVAG? Huyskens: “Hete hangijzers zijn momenteel natuurlijk de brommerhelmplicht. Maar daarnaast ook de plek op de weg voor de speed-pedelec vanaf 2017: moet de bestuurder op de rijweg tussen de auto’s of mag hij op het fietspad blijven? En daarbij is ons uitgangspunt tot nu altijd geweest dat de e-bike en de speed-pedelec fantastische ver voermiddelen zijn die wat ons betreft de toekomst hebben.”

En hoe zit het dan met die zogenaamde toename van ongevallen met e-bikes?

“De ongelukken waar een aantal medici het over heeft, betreft fietsers uit de kwetsbare leeftijdsgroep van 55+. Daarnaast is er een nieuwe groep die uit de auto stapt en nu op een e-bike rijdt, al dan niet in een snelle uitvoering. Dus je vergelijkt een groep mensen die gewoon langer blijft bewegen met mensen die anders bij wijze van spreken achter de geraniums zou blijven zitten. Wat is nou beter? En die groep automobilisten? In een auto kun je weer heel andere ongelukken oplopen. Ja, het blijft wel een beetje appels met peren vergelijken.”

Dan toch maar een helmplicht? Huyskens: “Wij zijn niet tegen helmgebruik.

Maar een brommerhelm zien we niet zitten. En daar lijkt nu ook de minister zelf wel van doordrongen te raken. Ze heeft inmiddels zelf ook wat rondjes gemaakt met een brommerhelm en dat beviel haar toch ook niet.” Wat verwachten jullie dan wat betreft de hoofdbescherming? Huyskens opnieuw: “De gewone fietshelm voldoet niet. Het NEN-instituut (instituut dat bepaalde normeringen opstelt, red.) doet onderzoek naar een goed compromis tussen de integraalhelm en de gangbare fietshelm. Dat wachten we af.”

Blijft er voorlopig dan niet te veel onduidelijkheid wat betreft alle voorschrif ten?

Huyskens vindt van niet. “Je doelt waarschijnlijk op dat bericht in de Telegraaf waarin stond dat zowel Veilig Verkeer Nederland als het Centraal Bureau voor Rijvaardigheidsbewijzen niet op de hoogte bleken te zijn van de rijbewijsplicht voor speed-pedelecs. Nou, ik kan je vertellen dat al onze 900 leden, in de vorm van fietswinkels, heel goed op de hoogte zijn van de regels. We hebben ze als brancheorganisatie onder andere een poster toegestuurd met daarop wat wel en wat niet moet en mag. Die poster hangt bij heel veel leden in de winkel.” Wat betreft de cijfers rond de verkoop van de snelle e-bikes kan Huyskens ook duidelijkheid verschaf fen. De BOVAG krijgt van iedere verkochte speedpedelec de registratie door. “De speedpedelec lijkt vooralsnog onverminderd goed blijven te verkopen”, aldus Huyskens.

E-BIKE & TREKKING 39

T E S T

E-Bike banden

banden Essentiële schakel tussen fiets en fietspad TESTCOÖRDINATIE: RUUD WORM EN MENNO BONNEMA FOTO’S: JORIS LUGTIGHEID

Terwijl we allemaal over motoren en accu’s praten zien we vaak een van de meest essentiële onderdelen van de e-bike over het hoofd: de banden. Of beter: e-bike banden. Een e-bike stelt speciale eisen aan een band. Reden: e-bikes gaan sneller en wegen meer dan een normale fiets. En dus moet een band onder een e-bike een zwaardere belasting kunnen doorstaan. En tegelijkertijd licht rollen voor een zo groot mogeg lijke actieradius. En zéker niet lek gaan. Vandaar aar dus de komst van speciale e-bike banden. We hebben er tien aan de tand gevoeld.

40 E-BIKE & TREKKING

E-bike banden testen, hoe doe je dat? In de eerste plaats vooral heel veel fietsen. En dus reed e-BIKE & trekking redacteur Ruud Worm iedere ochtend vijfendertig kilometer naar zijn werk en ’s avonds weer terug met telkens een andere bandenset. Over verschillende ondergronden - asfalt, klinkers, schelpenpad - en in gevarieerde weersomstandigheden. Ruud nam zijn opdracht de banden grondig aan de tand te voelen heel serieus: met iedere band is minstens tweehonderd kilometer afgelegd! Niet op één en dezelfde fiets, maar op verschillende modellen, om ook te ervaren hoe de banden het doen op e-bikes met voorwielaandrijving of achterwielaandrijving.

Testparcours Naast puur kilometers maken in de praktijk, zijn de banden op het vaste testparcours van e-BIKE & trekking ook op specifieke punten getest, zoals grip in de bocht op droge en natte ondergronden en comfort. Vooral grip is erg belangrijk op een e-bike, omdat de snelheden vaak hoger liggen dan op een normale fiets. En vanwege de elektrische trapondersteuning moet er óók meer energie op het wegdek overgebracht worden. Vooral de banden van voorwielaangedreven e-bikes hebben het zwaar: die moeten niet alleen grip bieden in bochten, maar óók de aandrijfkrachtkracht van de motor op het wegdek over brengen.

Laboratoriumtest De uitgebreide praktijktest hebben we aangevuld met een laboratoriumtest in het lab van bandenfabrikant Schwalbe in het Duitse Reichshof. Daar zijn tests uitgevoerd om zaken als rolweerstand, lekbestendigheid en zogenaamde stoeprandbestendigheid te meten. Bovendien hebben we in Reichshof alle banden nauwkeurig gewogen en opgemeten met digitale meetapparatuur. Alle banden zijn getest in de maat 37-622 en met eenzelfde type binnenband en dezelfde velgen om ‘ruis’ in de testresultaten uit te sluiten.

De praktijk- en de laboratoriumtest laten zien dat er tussen de testbanden behoorlijke verschillen zijn. Niet alleen tussen de merken, maar ook tussen de modellen van eenzelfde merk. Dat begint al bij de montage; banden met een dikke anti-leklaag laten zich moeilijk om de velg krijgen. We hebben dit punt niet in ons oordeel meegenomen, omdat de banden van een e-bike in het algemeen door de fietsenmaker vervangen worden. ’Compound’ belangrijker dan profiel Een opvallende conclusie die we naar aanleiding van deze test kunnen trekken is dat het profiel van de band en de rolweerstand in het lab en in de praktijk veel minder samenhangen dan je zou verwachten. Meer bepalend voor de rolweerstand is de samenstelling van het rubber op het loopvlak – de zogenaamde ‘compound’ - en de soepelheid van het karkas. Dus zo kan het zijn, dat een band met een grover profiel toch lichter rolt dan een band met nagenoeg geen profiel.

Ook voor de grip op het wegdek – nat of droog – is profiel niet doorslaggevend; ook hier is de rubbersamenstelling veel belangrijker. En

wát die samenstelling precies is, is natuurlijk een geheim dat iedere bandenfabrikant voor zichzelf houdt. Sommige merken passen verschillende rubbersamenstellingen toe in één band, met bijvoorbeeld zachter rubber aan de zijkanten, voor meer grip in bochten. Maar als de compound zo belangrijk is, waarom dan toch profiel op een band,

“Een band met een luchtdruk van 6 bar rolt ruim tien procent lichter dan dezelfde band met 4 bar.” vraag je je dan af? Dat is voor de momenten, dat je van het asfalt af gaat, bijvoorbeeld over een gravel- of schelpenpad. Of een mooi bospad. Zéker als zo’n ondergrond nat is, is een goed profiel erg belangrijk.

ANTI-LEKLAAG Beter dan cijfers zeggen Nog even een aanvulling op de testtabel: die doet aan de banden met extra lekbescherming eigenlijk te weinig recht.

Reden: in het lab is het niet heel erg moeilijk die tussen de drie en vijf millimeter dikke taaie rubberlaag te doorboren, in de praktijk wel. Reden: de meeste lekmakers – stukjes glas, scherpe steentjes, dorens – blijven namelijk in die dikke (kunst) rubberlaag hangen en komen nooit tot aan het karkas.

Sterker, vaak werkt die lekbeschermlaag die lekmakers weer naar buiten! Je mag er dus beslist van uit gaan, dat je met een band met zo’n extra antileklaag niet Taaie ‘bre ake r ’of nauwelaag houdt glas lijks lek zult en dorens te gen. rijden.

JUISTE DRUK K = GROTERE ACTIERADIUS + MEER VEILIGHEID “Veel e-bikers rijde rijden met een te lage bandenspanning”, vertelt Rene Marks, trekking- en e-bike-specialist bij bandenfabrikant Schwalbe. En Rene kan het weten, want hij krijgt alle probleembanden op zijn bureau: “We krijgen regelmatig banden binnen met overmatige slijtage en ingescheurde zijkanten. Dat heeft niéts met de kwaliteit van de band te á maken, maar álles met een te lage bandenspanning.” Maar verhoogde slijtage is niet het enige gevolg van te weinig luchtdruk in de band, vertelt Marks “Een te zachte band heeft veel minder grip en ver toont een onvoorspelbaar rijgedrag. Ronduit gevaarlijk dus! Bovendien: met de banden op de juiste spanning is je actieradius veel groter.” advi daarom: pomp je banden op met een goede standpomp met drukmeter, zodat je altijd de juiste Zijn advies spannin in je banden hebt. Wát de juiste spanning is, staat afgedrukt op de zijkanten van alle banden, vaak spanning mi met minimale en maximale waarden. Hier geldt: harder is minder comfortabel, maar harder is óók sneller. In Sc het Schwalbe testlaboratorium bleek, dat een band met een druk van vier bar ruim tien procent zwaarder d dezelfde band met zes bar luchtdruk. Het verschil tussen vier en twee bar is zelfs vijftig procent! rolt dan la En laten nou veel mensen met zo'n lage druk rondrijden. Ga maar na wat dat doet met de actieradius!

“Met de juiste bandenspanning is de actieradius vele tientallen procenten groter.”

- Rene Marks, e-bike-specialist bij Schwalbe

E-BIKE & TREKKING 41

Continental E.Contact Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/35,3 815,7 180 ja ja 4-6 35,95

Continental City Ride Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/37,2 810,5 66 ja nee 4-6 22,95

CST E-Series Pro Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/35,4 671,1 60 ja ja max. 3,5-5 26,95

Eén van de zwaardere banden uit deze test. Scoort op alle vlakken behoorlijk goed, met name bij de stoep- en de doorpriktest. Laat het liggen op het vlak van de rolweerstand. Daardoor net niet aan de top.

Geen specifieke e-bike band. Ondanks de extra protectie tegen lekrijden, scoort deze band slechter dan de andere band van Conti. Wel noteren we een betere rolweerstand. Scoort goede waardes in de praktijk.

Deze e-bike band van het Chinese CST is ook geschikt voor snelle speed-pedelecs.

Scoort in zowel het lab als in de praktijk behoorlijk goed, alleen comfort en rolweerstand blijven wat achter. Voordelig geprijsd.

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

BANDEN TESTEN IN EEN LAB Hoe gaat dat?

We hebben de banden in deze test niet alleen in de praktijk aan de tand gevoeld, maar ook in het test- en onderzoekslaboratorium van Schwalbe in het Duitse plaatsje Reichshof. Je leest hieronder welke tests precies uitgevoerd zijn. Alle tests zijn met een bandendruk van 4.5 bar uitgevoerd, met uitzondering van de perforatietest.

Rolweerstandtest Hierbij wordt de band op het oppervlak van een groot, elektrisch aangedreven vliegwiel geplaatst. Het aandrukgewicht is vijftig kilo, de snelheid twintig kilometer per uur. Door het stroomverbruik van de elektromotor zeer nauwkeurig te bepalen wordt de rol weerstand van de band herleid. Opvallend: de weerstand heeft meer te maken met de samenstelling van het rubber dan met het profiel.

42 E-BIKE & TREKKING

Doorpriktest Om te kijken hoe goed een band is in het buitenhouden van dorens en stukjes glas is een zogenaamde perforatietest gedaan. Of eigenlijk twee; eerst met een 1,5 mm dunne naald om dorens na te bootsen, daarna met een ‘beiteltje’ van 5 mm breed om glas te simuleren. Hoe meer kracht er nodig is om door de band te prikken, hoe lekbestendiger deze is.

Stoeprandtest Iedereen is wel ’s te hard tegen een stoepje opgereden, met als gevolg een sissend leeglopende band. Oorzaak: de binnenkant raakt klem tussen de velgranden en de samengedrukte buitenband. Om te kijken, hoé de testbanden bestand zijn tegen stoepjes, is een test met een botte valbijl uitgevoerd. Hoe hoger de bijl kan vallen zonder dat de band klapt, hoe beter de band is. Bij Schwalbe noemen ze dit de Snakebite test.

CST Platinum Protector Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/36,7 860,0 60 ja nee max. 3,5-5 35,10

Als gevolg van een dubbele beschermlaag van rubber en eps-weefsel is deze e-bike band van CST de zwaarste in deze test. De rolweerstand valt tegen. Doorpriktest is goed, stoeptest redelijk, praktijktest erg goed.

Michelin Energy Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/36,6 565,2 30 nee nee n.b.

31,95

Michelin maakt stappen. Scoorde deze band vorig jaar matig op het vlak van lekbestendigheid, nu laat deze Fransoos alle anderen achter zich. Hetzelfde geldt voor de rolweerstand stand.

En ook overige scores zijn prima.

Michelin Protek Max Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/36,5 836,5 30 ja nee n.b.

24,30

Zware band met hoge rolweerstand en een matige lekbestendigheid in het lab.

Rijdt in de praktijk dankzij een 5 mm dikke rubberlaag niet snel lek (zie kader). Blinkt bovendien uit bij de stoeptest. Weinig comfortabel.

highlight OV ER A L L

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

* Breedtemeting is gedaan met een luchtdruk van 4,5 bar. ** TPI staat voor threads per inch. Een dicht geweven karkas is belangrijk voor een geringe rolweerstand. Tegelijkertijd verbetert de lekbescherming, want een karkas met een hoge dichtheid is moeilijker te doordringen.

****Alle testbanden hebben standaard een beschermlaag om doorsteken van het karkas door doorns en glas te voorkomen. Extra lekbescherming bestaat uit een laag taai kunstrubber onder het loopvlak die voorkomt dat het scherpe voorwerp überhaupt tot aan het karkas kan komen. *****Opgave van leverancier.

BREDE BANDEN ZIJN TRAGER, RIGHT? Wie denkt dat smalle banden sneller rollen dan brede banden zit er helemaal naast. Het omgekeerde is namelijk waar! En dan zijn dikke banden ook nog ’s comfortabeler.

Door het gewicht van de fietser en de fiets wordt de band op het raakvlak met de ondergrond ingedrukt en afgevlakt. Dit contactoppervlak is bij gelijke luchtdruk bij alle bandenbreedtes even groot. De vorm is echter anders. Bij een smalle band is het contactoppervlak weliswaar smal, maar ook lang. En de diepte van de vervorming is groter. Het contactoppervlak van een dikke band is breder en korter. Als je je voorstelt, dat een band bij het rollen telkens om de contactlengte - die bij smalle banden het grootst is - heen moet kantelen, dan is helder dat de remmende werking groter is. Bovendien is de vervormingsdiepte bij bredere banden kleiner, wat een verdere energiebesparing oplevert. En wielrenbanden dan? Smalle racebandjes hebben een geringere luchtweerstand en wegen minder. Maar ook in de racerij worden de banden steeds breder omwille van de rolweerstand en het comfort. Bij e-bikes is dat laatste natuurlijk het belangrijkst, zeker als je lange afstanden fietst. Hier heeft een dikke band dus voordelen. Maar geen voordeel zonder nadeel; een dikke band weegt wel meer dan een dunne.

Cijfers leveren bewijs Gaat het bovenstaande tegen je gevoel in? De cijfers leveren het bewijs! Excelleert de 40 mm uitvoering van de nieuwe Schwalbe Almotion in het lab met een rolweerstand van slechts 20,8 Watt, de 50 mm uitvoering van deze zelfde band doet daar nog een schepje bovenop en haalt een waarde van slechts 15,7 Watt. Dat is 25% minder! Daarbij staat ook het comfort van de dikste uitvoering op een hoger niveau en laat de band zich veel mooier door de bocht sturen.

E-BIKE & TREKKING 43

Schwalbe Durano E Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/35,3 564,8 67 nee ja 4-6 29,95

De sportiefste e-bike band van Schwalbe is gebaseerd op een racefietsband. Rolt licht, maar niet het lichtst. Ondanks lage gewicht goede lekbestendigheid. En ondanks minimale profiel veel grip in de bocht.

Schwalbe Energizer Plus Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/35,2 747,6 67 ja ja 4-6 30,50

Deze band van het Duitse merk Schwalbe scoort in het lab op alle testen goed, zonder overigens ergens de hoogste score te halen. Een echte allrounder. Ook in de praktijk op de weg een erg fijne band.

Vredestein Perfect E Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/36,4 710,6 30 ja ja 3,5-5,5 29,95

Het was de Nederlandse bandenfabrikant Vredestein die als eerste met een speciale e-bike band op de markt kwam. De Perfect-E komt in het lab niet meer met de toppers mee, maar blinkt in de praktijk nog steeds uit.

highlight OV ER A L L

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

Vredestein Perfect Tour Maat/gemeten breedte (mm)* Gewicht (gram) Dichtheid karkas (TPI**) Extra lekbescherming*** ECE R75 genormeerd**** Luchtdruk (min.-max. in bar)***** Adviesprijs (€)

37-622/36,2 685,7 30 ja nee 3,5-5,5 29,95

Deze band van Vredestein scoort op alle vlakken net wat minder dan de Perfect-E uit dezelfde stal. Vooral bij de stoeprandtest laat deze band het liggen. In de praktijk laat de band goede scores zien.

Mijn conclusie Ruud Worm, testcoördinator E-BIKE & trekking Magazine De beste band kiezen kan eigenlijk niet. Kies je voor een band met een laagste rolweerstand, dan dat levert je vaak in op lekbescherming. En andersom is het dan weer zo dat een zware band met een maximale anti-lekbescherming de rolweerstand verhoogd. Toch komen we in deze test een band tegen die het beste van beide werelden lijkt te bieden. De Michelin Energy scoort zowel het hoogst bij de rolweerstandstest als bij de doorprik test, terwijl de band ook nog eens de lichtste van het hele stel is. Alleen blijft de band in de stoeptest wat achter bij die andere topper, Schwalbe Energizer Plus. Deze Duitser scoort in de praktijk minstens zo goed, maar doet het op het vlak van rolweerstand nét iets minder goed dan de Fransoos. Dat maakt de einduitslag wat ons betreft gelijkspel. Combineren we de resultaten van de laboratoriumtesten met de praktijkervaringen op de weg, dan komt de Schwalbe Energizer Plus als beste allrounder uit de bus.

44 E-BIKE & TREKKING

Praktijktest Rijgedrag weg (droog) Rijgedrag weg (nat) Rijgedrag bochten (droog) Rijgedrag bochten (nat) Comfort Laboratoriumtest Rolweerstand Doorpriktest Stoeptest

(advertentie)

Sneeuwschoenwandelen 6SDQMH ² 9DO '¡$UDQ Zweden – High Coast Winter Classic Oostenrijk – Sellraintall

Schuilhutten in de UK Bivakkeren in een bothy

Winterwandeling Zuid-Limburg

ieuwe n e D

Door het dal van de Eyserbeek

Overleven in de witte hel

mber e c e 7d ligt 1 inkel w e in d

Poolheld Sjef van Dongen

Grande Traversata delle Alpi Van de Monte Rosa naar de

([WUD SDJLQD¡V CataloniÍ Special

Middellandse Zee

(advertentie)

ea

rle

s s,

Fas

hio na

ble

Beeld: Mizuno

Fit

,F

)GV Ć‚ V OGV 5JG /CIC\KPG 1H LG PQW GGP HGTXGPV URQTVGT DGPV QH FCV LG CN GGP VKLFLG DGUNWKV QO VQEJ GEJV GGP MGGT GGP URQTVUEJQQNCDQPPGOGPV CH VG UNWKVGP 5JG /CIC\KPG KU GT XQQT LQW 'P JGV Ć‚ LPG KU LG JQGHV GT PKGV XQQT PCCT FG YKPMGN LG MWPV nO IGYQQP ITCVKU QPNKPG NG\GP Omdat je juist niet naar de winkel wilt gaan om te weten hoe je in no time een strakke buik hebt, biedt She Magazine al deze content online aan. En het gaat verder dan dat, want natuurlijk lees je de laatste sportieve, gezonde weetjes, maar je leest ook leuke interviews met bekende sporters, zoals Fatima Moreira de Melo.

Ook als je nog niet continu aan de gewichten hangt of hardloopwedstrijden af gaat, past She Magazine bij jou. Aan een gezond leven kun je immers ieder moment beginnen. You don’t have to be great to start, but you have to start to be }Ă€i>ĂŒÂ° Ă•Ăƒ\ Li w ĂŒ] Li vi>Ă€Â?iĂƒĂƒ] Li v>ĂƒÂ…ÂˆÂœÂ˜>LÂ?i° i -Â…i >}>Ă˘ÂˆÂ˜i° Meer lezen? Surf dan snel naar shemagazine.nl! En om helemaal op de hoogte te blijven van She Magazine, like dan de Facebookpagina en volg ons op Instagram.

/SheFitFearlessFashionable /She.fff

U I T G E P R O B E E R D

Onder redactie tie van Menno lex Grunewald, Bonnema, Alex Arjan Kruik, Marjo van uud Worm.

Oosten en Ruud

Gonso Benito

supercomfort onder je nette broek Fietsen is het lekkerste wat er is en op een e-bike kun je het ook nog eens veel langer volhouden.

Het motortje zorg ervoor dat je benen niet te moe worden, maar daar heeft je zitvlak helemaal niets aan! Gonso heeft de oplossing. De is geen ‘echte’ fietsbroek maar een speciale onderboek met zeem, die je draagt onder je normale (fiets-)kleding. Hij is deels gemaakt van elasthaan, wat betekent dat de stof zeer rekbaar is. Daardoor is het bijna uitgesloten dat de onderbroek knelt. De zeem is met afstand de dikste die we ooit tegenkwamen!

We noemen het een ‘zeem’, maar van zeemleer zijn die allang niet meer gemaakt. De zeem is gemaakt van moderne, antibacteriële materialen die vocht goed afvoeren en voor veel comfort zorgen. En gewoon in de wasmachine kunnen. Zo’n ding in je broek is even wennen, maar zodra je op de fiets zit voel je het voordeel van de dikke zeem! Van vermoeidheid of irritatie was bij ons –weliswaar geoefende- zitvlak zelfs na een volle dag fietsen geen sprake. Wel is aan te raden de broek niet te combineren met een té zacht zadel, omdat de UITGEPROBEERD: combinatie dan wat wiebelig TWEE MAANDEN kan zijn. Met harde zadels + Comfort maakt deze Gonso korte + Elastisch metten, en wel voor een prijs – Pasvorm van € 39,95. gonso.de - AK

Carrera Foldable

vouwbare worsthelm Het aanschaffen van een goede fietshelm zou voor iedere fietser bovenaan de to-do lijst moeten staan, of je nou je weekendrondje het liefst op de e-bike, mountainbike of racefiets doet. De meeste fietshelmen zijn gebaseerd op dezelfde constructiemethode: een harde vormvaste schaal op een gespoten schuim basis, uitgerust met een verstelmechanisme en riempjes om de helm vast te zetten. Maar deze helm van Carrera is net even anders. Hij bestaat niet uit één schaal, maar uit een Met een bandje bind je de losse delen aan elkaar aantal delen die onderling voor compact vervoeren. met bandjes verbonden zijn. Deze constructie zorgt ervoor dat de helm strak maar prettig om het hoofd zit. Tevens kan de helm door de losse delen compacter gemaakt worden, niet heel veel, maar genoeg om hem vouwbaar te noemen. Je neemt hem zeker makkelijker mee, dus. Specifieke ventilatiegaten heeft de helm niet, maar de ruimte tussen de sleuven vormt meer dan voldoende luchtstroming. De helm heeft een comfortabele sluiting onder de kin en een simpel verstelmechanisme van klittenband. Minder hightech dan sommige andere helmen, maar wel doeltreffend. De helm heeft een vrij specifieke vorm, dus goed passen is het devies. De helm is er in verschillende kleuren, van uitbunding en opvallend UITGEPROBEERD: naar ingetogen en neutraal. Deze ‘vouwhelm’ heeft 3 WEKEN dezelfde certificering als ‘normale helmen’. Prijs: + Opvallend € 79,95. + ’Vouwbaar’ - MB – Simpel stelmechanisme cosmicsports.com

46 E-BIKE & TREKKING

THE

R E Z I G R E EN es -Bik E r o f t s e B

PLUS

PLUS TOUR

PRO

ORIGINAL

ENERGIZER

Speciaal voor E-bikes gemaakt. Het hoogwaardige Compound heeft een geringe rolweerstand en bovendien een zeer goede grip; dat zorgt voor veiligheid, ook bij hoge snelheden in bochten.

Alle Energizers dragen het speciale ECE-R75 keurmerk!

Bij Park & Bike in Leeuwarden staat je e-bike voor je klaar in een speciale fietskluis.

48 E-BIKE & TREKKING

E - B I K E R S

I N

B E E L D

Mobiliteitsproject Leeuwarden

Friese fietsforenzen gaan elektrisch TEKST: MENNO BONNEMA FOTO’S: HENRI SANTING

In plaats van met de auto op de fiets naar je werk, werkt dat nou? Nou en of, weten ze al een tijdje in Leeuwarden. De Friese hoofdstad zet volop in op het vervoermiddel op twee wielen in het algemeen en op de e-bike in het bijzonder. Wij zochten drie e-bikers op die de auto laten staan. Ondertussen onderzochten we ook hoe ze dat nou aanpakken in Leeuwarden en omstreken.

Leeuwarden Vrijbaan Friese hoofdstad Leeuwarden heeft jarenlang te kampen gehad met een slechte verkeerscirculatie.

Het was het bekende probleem van een stad die alsmaar maar groeide, maar waarvan de aan- en afvoerwegen niet of nauwelijks mee moderniseerden. Gevolg: steeds vaker vastlopend (auto)verkeer. Op een gegeven moment was de maat vol. Drie grote partijen sloegen de handen ineen: de gemeente, de provincie en Rijkswaterstaat. Samen startten zij het programma Leeuwarden Vrij-Baan. Het meeste concrete doel: verkorte reistijden. Alle middelen werden ingezet om dat te bereiken.

Veel geld (zo’n 750 miljoen euro), veel mensen en veel creatieve oplossingen. Dus niet alleen maar meer asfalt voor steeds meer auto’s, maar ook: hoe bieden we die automobilist een goed alternatief?

Mentaliteitsomslag De drie partijen bedachten een soort deltaplan om Leeuwarden te ‘ontsluiten’. In het kader van Leeuwarden Vrij-Baan lopen inmiddels meer dan veertig grote projecten, waar van de grootste en meest tot de verbeelding sprekende, de nieuwe rondweg De Haak ten zuiden van de stad, inmiddels is voltooid. Een belangrijke deeldoelstelling is het promoten van de fiets als woonwerk-verkeersmiddel. Projectleider van Vrij-Baan Hayo van der Meer vertelt hoe die doelstelling tot stand is gekomen en hoe ieder nadeel zo zijn voordelen heeft. “Toen wij een aantal jaren geleden onze grote plannen naar buiten brachten, waren er naast enthousiaste reacties ook andere geluiden. Het bedrijfsleven vreesde door alle bouw werkzaamheden jarenlange extra problemen met de bereikbaarheid van de stad. Maar in plaats van tegen onze plannen in te gaan, kwamen ze bij ons met de vraag “hoe kunnen we het beste gezamenlijk inspringen op de komende situaties”? Een prima uitgangspunt. Toen hebben we het project ‘Reis slimmer, Werk slimmer’ in het leven geroepen. Dat was kort gezegd gericht op drie pijlers: beter inzet van openbaar vervoer, meer inzetten van de fiets

en flexibeler werktijden. Het vooruitzicht van vele ‘ondoorgaanbare’ wegen door alle werkzaamheden, heeft dus voor ons voor een groot voordeel gezorgd.”

Ga toch fietsen of beter nog: e-biken De fiets kreeg van begin af aan een centrale rol.

Hoe dat gelijk concreet werd aangepakt, illustreert Van der Meer met het volgende voorbeeld. “We wisten waar het eerste grote knelpunt zou ontstaan: bij het begin van alle werk zaamheden. Daar zou zich een grote verkeersopstopping vormen. We hebben toen het Park & Bike-project bedacht. Bij genoemd knelpunt kon je je auto parkeren en dan een in een fietskluis klaarstaande fiets pakken om het laatste stuk naar je werk af te leggen. Een groot succes. We hebben nu op vier plekken langs de rand van de stad zo’n Park & Bikesysteem ingevoerd.”

De Rij2op5 campagne is weer een ander voorbeeld initiatief waarmee we proberen mensen te verleiden tot andere vervoerskeuzes. Van der Meer: “Rij2op5 houdt in dat je twee dagen in de week met de fiets naar je werk gaat. Het is oorspronkelijk een idee van de Fietsersbond en samen met hun hebben we het succesvol in Leeuwarden kunnen toepassen.”

Weer een ander project behelst het promoten van de e-bike. Bedrijven kunnen daarbij hun werknemers twee weken gratis kennis laten maken met de elektrische fiets. Ook al een groot succes. Van der Meer: “Inmiddels hebben zich al 83 bedrijven aangemeld om mee te doen.”

Resultaat Allemaal prachtig natuurlijk al deze inspanningen, maar wat heeft het tot nu opgeleverd? “Veel”, antwoord Van der Meer stellig. “Een van de meest overtuigende cijfers vind ik het volgende getal. In Leeuwarden gaat momenteel 47 procent van de forensen met de fiets naar het werk. Daarmee scoren we landelijk het hoogste cijfer. Een ander mooi voorbeeld vind ik het ziekenhuis hier, het MCL. Daar zijn ze echt fanatiek bezig om zoveel mogelijk werknemers op de fiets te krijgen, ook uit gezondheidsovertuiging trouwens.

MCL heeft binnen de Werkkostenregeling het vergoedingsbedrag verhoogd van 749 naar 1.500 euro. Dit om de aanschaf van een duurdere e-bike te vergemakkelijken.

Inmiddels zijn er al meer dan 140 e-bikes aangeschaft.”

Lees het verhaal van de drie forenzen die overstapten op een e-bike.

>>

E-BIKE & TREKKING 49

E - B I K E R S

I N

B E E L D

Friese fietsforenzen

Wybren Bruinsma Traject

Wommels – Leewarden

Afstand 44 km heen en terug

WYBREN BRUINSMA Zet je Wybren Bruinsma naast zijn e-bike, dan verschijnt er gelijk een glimlach op zijn gezicht. Hij en zijn fiets: dat is een gelukkige combinatie. Met veel genoegen legt hij zo vaak mogelijk de afstand van zijn woonplaats Wommels naar Leeuwarden af, toch zo’n 22 kilometer. Maar met zijn aangeschafte RIH e-bike is dat een fluitje van een cent geworden.

De 55-jarige Bruinsma werkt al 35 jaar bij hetzelfde bedrijf, tegenwoordig Friesland Campina geheten. Wybren Bruinsma werkt nog steeds met veel plezier op het laboratorium van het grote zuivelconcern. “En dat plezier begint al ’s ochtends vroeg wanneer ik op mijn e-bike stap”, zo laat Wybren ons weten. “Die e-bike: ik vind het gewoon de beste uitvinding na die van de Pampers voor onze kinderen.” Zo enthousiast hadden zelfs wij er nog niet tegenaan gekeken...

Keuze e-bike In het kader van het rij Rij2op5-project is Bruinsma in 2012 overgegaan op het aanschaffen van een e-bike. Op die e-bike fietst hij nog steeds. Bij de aanschaf is de Wommelser niet over één dag ijs gegaan. “Nee, zeker niet. Ik heb verschillende e-bikes bekeken en uitgeprobeerd. Gelukkig hebben we in ons dorp een goeie fietsenwinkel, Bike Totaal De Jong. Die heeft me ook goed advies gegeven. Uiteindelijk heb ik voor deze RIH gekozen. Over het algemeen zie je deze e-bike niet zo veel. Maar ik kan je verzekeren dat er rond Wommels inmiddels al heel wat rijden.” Waar heeft Bruinsma zoal op gelet bij zijn keuze? “Ik vond deze fiets wel kwaliteit uitstralen. Het is ook een redelijk handgemaakte fiets. Dat maakt hem wel duurder, maar dat heb ik er wel voor over. Ik zie het bijvoorbeeld ook bij de e-bike van mijn vrouw. Die was goedkoper, maar daar gaat nog wel eens wat aan kapot. Bij die van mij niet.

50 E-BIKE & TREKKING

Sinds

2012

E-bike

RIH Omega

Beroep

Hoofd Laboratorium

Bedrijf

Friesland Campina (700 medewerkers)

”Weer en wind Bruinsma fietst het liefst zo vaak en zo veel mogelijk naar zijn werk. Inmiddels heeft hij al tienduizend kilometers op de teller staan. Ook in de winter probeert hij gewoon door te gaan met de tweewieler. En hoe zit dat dan met gladheid? “Ja, dat is wel een ding inderdaad”, bevestigd Bruinsma, “Ik heb al wel wat geëxperimenteerd met banden. Zo heb ik ook die banden met spikes uitgeprobeerd. Dat werkte prima, alleen als je dan weer op sneeuw- of ijsvrije stukken fietst, is het wel een gek gehoor met al die spijkertjes. Dat was nog voor het e-bike tijdperk zeg maar. De Schwalbe banden die ik nu om de wielen van mijn e-bike heb, heb ik nog nooit vervangen. Ja, dat vind ik zelf ook wel bijzonder.”

“Na de Pampers voor onze kinderen vind ik de e-bike de beste uitvinding” Snelheid en veiligheid Bruinsma geeft aan ook wel eens een speedpedelec overwogen te hebben. “Ja, dat gaat toch wat sneller. Maar ik heb eigenlijk wat te weinig rechte stukken op mijn route om die snelheid te kunnen benutten. Er zitten veel bochten in en het moet wel veilig blijven. Zo’n snelle e-bike wil je soms net iets te snel door de bocht trekken.” Bruinsma vertelt vervolgens over een klein ongelukje. Op een fietspad in de buurt van Wommels ging hij in een bocht onderuit. Er lag veel te veel grind. Daar heeft hij vervolgens de gemeente op aan gesproken, die vervolgens zijn gat in de broek vergoedde. “Goed opgelost”, zegt Bruinsma.

LIESBETH KET Als we Liesbeth Ket ontmoeten is ze al druk aan het werk in het museum. In het Keramiekmuseum Princessehof in dit geval.

Haar functie hier is winkelmanager van het museum. Dezelfde functie heeft ze ook bij Het Fries Museum, verderop gelegen aan het Zaailand. Voor we het gaan hebben over haar fietsforensen, moeten we eerst even iets anders kwijt: wat een mooi museum! Maar goed, we kwamen we ook al weer voor? Van keramiek naar e-bikes, het is even een stapje.

Tijdens de werkpauze van Liesbeth gaan we even naar buiten. Voor de foto, het weer is voor een derde dag in november fantastisch te noemen. Even verderop zitten de terrasjes vol, ongekend voor deze tijd van het jaar. “Maar vanochtend was het wel even anders”, probeert Liesbeth ons weer bij de les te krijgen. “Toen was het helemaal mistig. Ik was helemaal kletsnat toen ik hier op het werk kwam”, vervolgt ze. Dan toch niet de auto gepakt?

“Nee, zeker niet, dit weer hoort er ook bij voor het fietsen. Bovendien: waar ik woon is het helemaal niet handig om met de auto naar hier te gaan”. Liesbeth woont in de wijk Zuiderburen, een gigantisch grote nieuwbouwwijk met wel 15.000 inwoners, eigenlijk een plaats apart.

“En dan woon ik dan ook nog helemaal aan het einde”, verklaart ze nader. “Ik zie het iedere ochtend weer: een ware stoet aan auto’s die op tijd de wijk uit proberen te komen en ’s avonds is het precies hetzelfde maar dan andersom.

Wat fietspaden betreft is de wijk echt super aangelegd. En nu met de komst van de fietstunnel onder de drukke rondweg door, is het nog gemakkelijker en veiliger geworden om snel in het centrum te geraken.”

“De e-bike is gewoon een sneller vervoermiddel voor in de stad”

Liesbeth Ket Traject

Leeuwarden Zuiderburen – Leeuwarden Centrum

Afstand 20 km heen en terug Sinds

4 maanden

E-bike

Giant Prime

Beroep

Winkelmanager

Bedrijf

Het Fries Museum en Keramiekmuseum Princessehof

Overstap Liesbeth vertelt hoe het is gegaan bij de keuze van haar e-bike. “Via de gemeente liep een project. Daarbij kon je verschillende e-bikes uittesten. Nou, dat heb ik dus uitvoerig gedaan. E-bikes met voor-, midden- en achtermotor: ik heb ze allemaal uitgeprobeerd.

Die met de voormotor vond ik af en toe te snel optrekken, die met het achterwiel gaf weer te veel een duwende indruk. De Giant met een middenmotor van Yamaha vond ik uiteindelijk het prettigst. Maar eigenlijk ook gewoon mooi, vanwege zijn zwarte design. Ik fiets er nu vier maanden op en deze fiets voelt gewoon heerlijk aan. Ik doe nu echt zo’n beetje alles met de fiets, ook de boodschappen. Het is gewoon een sneller vervoermiddel voor mij”. En hoe zit het met de oplaadvoorzieningen op haar twee werkplekken? “Hier waar we nu zitten is geen echte oplaadplek. Zit ik bij Het Fries Museum, dan parkeer mijn e-bike bij de gratis en bewaakte fietsenstalling. Daar zijn er drie van in het centrum en die zijn allen voorzien van voldoende oplaadpunten. Ideaal. Zo wordt het woon-werkverkeer wel heel gemakkelijk gemaakt.”

E-BIKE & TREKKING 51

E - B I K E R S

I N

B E E L D

Friese fietsforenzen ERIK SCHUKKING Bij onze ontmoeting met Erik Schukking melden we ons bij het bedrijvenpark aan de Harlingertrekvaart. Tjonge, hier zitten nogal wat grote bedrijven: Achmea, ING, Aegon, Ziggo en dus ook het bedrijf van Erik, De Friesland Zorgverzekeraar. Het is hier een drukte van jewelste met auto’s en parkeerplaatsen. We zien gelijk al een reden om hier niet met de auto naar toe te gaan, maar lekker de fiets te pakken. Ook Erik is druk trouwens, want de campagnetijd voor de zorgverzekeraars is net weer begonnen.

Als we Erik naar buiten zien komen, valt gelijk zijn jonge uitstraling op.

Toch maar even vragen naar zijn leeftijd. “29”, luidt het antwoord. Ben je dan niet te jong voor een e-bike, proberen wij nog. “Nee, natuurlijk niet”, antwoordt de aan de andere kant van Leeuwarden wonende Erik. “Ik vind het gewoon fijn om op deze fiets op een comfortabele manier en niet bezweet door de stad te reizen. Ik woon aan de andere kant van de stad, bij de Dokkumer Ee. Voor mij is het gewoon de gemakkelijkste manier om op mijn werk te komen. En ook belangrijk: dan wil ik niet bezweet aankomen.”

Aanschaf e-bike Erik vertelt vervolgens hoe hij tot de aanschaf van zijn fiets is gekomen. “Via een op het werk georganiseerd fietsenplan konden we verschillende e-bikes uitproberen. Daar is deze Hercules toen uitgerold. Ik vond deze het prettigste fietsen, ook niet zo zwaar.

Ik kan hier prima mee vooruit komen. Nou moet ik wel zeggen dat wat betreft dat vooruitkomen, ik wel iets aan de fiets heb veranderd. Ik

heb hem laten tunen, waardoor hij nu iets sneller gaat. Dat fietst nog net even prettiger. Ik ben zelf ook wel een sportief type. In mijn vrije fiets ik ook nog veel op mijn Bulls racefiets. Daarnaast mag ik ook nog graag tennissen. Aangezien de tennisbaan ook vrij ver weg van ons huis ligt, pak ik dan ook de e-bike. Ja, lekker inspannen tijdens het tennis, lekker ontspannen op de e-bike”, lacht Erik.

“Lekker inspannen tijdens het tennissen, lekker ontspannen op de e-bike” Stimulering Naast het feit dat de stad Leeuwarden via het project Leeuwarden Vrij-Baan het fietsen probeert te stimuleren, is het ook de werkgever zelf die daar erg zijn best voor doet. De Friesland doet mee aan het zogenaamde fietsprogramma Trappers, enerzijds om de gezondheid van de werknemers te stimuleren, anderzijds ook om de parkeerdruk van auto’s te verminderen. “En dat programma werkt goed”, weet Erik te melden. “Je krijgt een soort chip aan je fiets, die het aantal kilometers dat je maakt registreert. Hoe meer kilometers je maakt, hoe meer punten je krijgt. Met die punten kun je allerlei leuke dingen in de webshop van het bedrijf kopen. Heel veel mensen van het bedrijf doen daar aan mee. Je krijgt dan natuurlijk ook een beetje onderlinge competitie. Als je in de winter fietst, krijg je ook nog extra punten.”

Erik Schukking Traject

Leeuwarden Eebrug – Leeuwarden Harlingertrekweg

Afstand 8 km heen en terug

52 E-BIKE & TREKKING

Sinds

4 maanden

E-bike

Hercules Robert 7 Comp

Beroep

Medewerker zorgdeclaraties

Bedrijf

De Friesland Zorgverzekeraar (400 werknemers, in campagnetijd bijna 500)

INNSBRUCK TOURISMUS GRAFIK h. a.

w w w.inn sbruck.in fo

Hoge bergen, sterke stad.

STAD EN LAND BELEVEN.

De almen en bergen rondom de stad bieden alles voor een perfecte vakantie: Bijvoorbeeld berg足tochten en klim- en fietspaden in elke moeilijkheidsgraad. Beleef het allemaal exclusief in Innsbrucks vakantiedorpen. En nog veel meer: De Innsbruck Card en het kosteloze wandelprogramma van de AlpinSchule Innsbruck zijn slechts twee van vele highlights.

Innsbruck Tourismus, Burggraben 3, 6020 Innsbruck, Oostenrijk, tel. +43 512 / 59 850, office@innsbruck.info, www.innsbruck.info

T E C H N I E K

accuraad Alles wat je altijd al over accu’s hebt willen weten TEKST: MENNO BONNEMA, FOTO’S: JORIS LUGTIGHEID

Wat is eigenlijk het verschil tussen een e-bike en een gewone fiets?

De meeste mensen zullen gelijk antwoorden: de motor en de accu. Als je de motor als de longen van de fiets zou zien, dan is de accu als het hart voor dit voertuig. Een erg belangrijk onderdeel kortom. Wat weten we eigenlijk van deze batterij? Een overzicht van alles van wat je zou willen en zou moeten weten over dit vitale onderdeel van de e-bike.

Geschiedenis van de accu In 1800 legde de Italiaanse natuurkundige Alessandro Volta koperen en zinken schijven bovenop elkaar, gescheiden door in zoutoplossing (elektrolyt) gedrenkt vilt. Door de schijven met koperen draden met elkaar te verbinden, ging er stroom lopen tussen de anode en kathode. Volgens een gelijkaardig principe ontwikkelde Johann Wilhelm Ritter kort daarna de eerste accu.

Wat is een accu eigenlijk? Een accu is een celstructuur, die elektrische energie opslaat. Wanneer de accu oplaadt, wordt er elektrische energie omgezet in chemische energie en omgekeerd wanneer de motor stroom uit de accu trekt. Accu’s spelen momenteel een steeds grotere rol in ons leven: denk aan veel draadloos elektrisch gereedschap en aan de vele laptops die we voor en op ons werk of voor thuis gebruiken. Maar denk ook aan de groeiende populariteit van elek trisch rijdende auto’s, die in feite volgens het zelfde principe werken. Een laatste ontwikkeling waarvan kenners een belangrijke toepassing ver wachting is de opslag van zonneenergie, afkomstig van zonnepanelen op onze daken. Zelfvoorziening in energie zal mogelijk worden wanneer er in huis geschikte accu’s komen voor opslag en buffer vorming. Kortom: de accu speelt een steeds prominentere rol on ons leven.

Het hart van de e-bike Vier typen accu’s zijn er te vinden bij e-bikes: lood-zuur, nikkel-cadmium, nikkel-metaal hydride en lithium-ion accu’s.

In deze genoemde volgorde bieden deze systemen een toenemende mate van energie-efficiëntie en opslagcapaciteit met daarbij als bijkomend voordeel een afnemend gewicht. Er wordt volop onderzoek gedaan naar nieuwe accu-systemen en verbetering van bestaande systemen. Er is al veel vooruitgang geboekt. Zo was bijvoorbeeld voor het verkrijgen van een accu-systeem voor een vermogen van 250 Watt, een lood-zuur accu nodig van acht kilogram. Tegenwoordig volstaat hier een lithium-ion accu van maar slecht 2,5 kilogram.

54 E-BIKE & TREKKING

Hoe werkt het? De stroom die tussen de anode en de kathode loopt, beter gezegd stroomt, vormt een spanning, die wordt uitgedrukt in volt. Om deze verschillende cellen te versterken worden ze parallel

INACCURAAT Wat moet je vooral niet doen bij een e-bike-accu: 1. BEZUINIGEN? Bezuinig niet op de aanschaf van een goede accu: een goede accu verschaft je zowel langer rijplezier tijdens je rit, als in de gebruiksduur.

2. ACCU ZONDER GARANTIE? Schaf geen accu zonder garantie aan.

Als er iets met de accu is, heb je niets waaraan je rechten kunt ontlenen. Een ‘normale’ accu-leverancier geeft twee jaar garantie.

geschakeld in een behuizing, de zogenaamde accu. De lading wordt gemeten in ampère-uren (Ah). Uit het product van lading (Ah) en spanning (V), op zijn beurt, kun je de maximaal opgeslagen energie berekenen, uit te drukken in wattuur (Wh). De energiedichtheid van een batterij handelt dan weer over de opgeslagen energie per eenheid massa van een stof (Wh/kg). Voor de duidelijkheid: sommige fabrikanten geven de beschikbare energie in een accu weer in watturen, anderen doen dat in volt en ampère belast. Als je nu lading en spanning vermenigvuldigt met elkaar, krijg je de opgeslagen energie in watturen. Dan kun je dus pas accu’s met elkaar vergelijken.

Rekenvoorbeeld: Er zijn twee veel gebruikte accusystemen voor elektrische fietsen: 24 volt of 36 volt. De energie opgeslagen in een batterij wordt aangegeven in wattuur (Wh) en wordt als volgt berekend: Wattuur (Wh) = spanning (V) x dragercapaciteit (Ah). Dus een 36 V accu met een capaciteit van 10 Ah (360 Wh) geeft meer energie dan een 24 V accu met 12 Ah (= 288 Wh). De eerste accu bevat meer energie en biedt in principe een grotere actieradius voor de fiets.

De energie-efficiëntie vergeleken Een gangbare accu levert 250 Wh, dat wil zeggen een kwart kilowattuur (die kost circa vijf cent). >>

3. OM DE HAVERKLAP OPLADEN? Hoewel het voordeel van een lithium-ion accu is dat je hem niet pas hoeft op te laden wanneer die helemaal leeg is, is het raadzaam de accu niet lukraak op te gaan laden. Een (lithium-ion) accu kent namelijk een totaal aantal laadcycli van zo’n 500 tot 700 keer. Als je dan om de tien kilometer zou gaan opladen, verkort je op die manier de levensduur.

4. KOUD OPLADEN? Veel mensen hebben hun e-bike in een (in de winter vooral) koude fietsenstalling dan wel schuur staan en laden daar ook de accu op. Een koude accu presteert echter beduidend slechter. Dus beter is de (lithium-ion) accu van de fiets af te halen, indien mogelijk natuurlijk, en de accu op kamertemperatuur op te laden.

5. ACCU LEEG BEWAREN? Mocht je gedurende een langere tijd niet gebruik te maken van je e-bike, bijvoorbeeld gedurende de winterperiode, berg je (lithium-ion) accu dan niet leeg op.

Het opbergen van een lege accu, zeker in combinatie met een lage temperatuur, kan lijden tot zogenaamde diepontlading. Het gevolg is vaak een sterk verminderde actieradius van de accu en zelfs beschadiging. Het best laad je de accu op tot zo’n 50 tot 60 procent en berg je hem op bij kamertemperatuur.

E-BIKE & TREKKING 55

INTERVIEW MET NANNE FAAS, technisch vertegenwoordiger Bosch E-bikes en accu´s: voor Nanne Faas gesneden koek en tevens zijn broodwinning. Faas werkt al een aantal jaren bij Bosch Nederland als technisch ver tegenwoordiger. En daarvoor hij heeft al jaren in de fietsbranche gewerkt. We praten met hem over de klachten over e-bike accu’s die de laatste tijd in het nieuws zijn, onder andere bij het televisieprogramma Radar.

De laatste tijd kwam de e-bike accu niet al te best in het nieuws. Vooral het televisieprogramma Radar kwam met het nieuws over slecht presterende e-bike accu’s op het gebied van actieradius en levensduur.

Wat vind jij van al deze ophef? “Allereerst wil ik natuurlijk stellen dat we klachten serieus moeten nemen. Aan ontevreden klanten hebben we niks. Dit gezegd hebbende moet ik helaas wel vaststellen dat het genoemde tv-programma wel alle accu’s over een kam scheert. Ik zag tijdens de uitzending een aantal e-bikes voorbij komen die duidelijk niet van een A-merk waren. Daar zitten vaak ook accu’s op van mindere kwaliteit. Onze accu’s kwamen overigens wel goed uit de bus. Op de stelling dat accu’s niet doen van wat ze (de leverancier in deze) beloven, wil ik het volgende zeggen: de afstand die een accu theoretisch maximaal kan afleggen is altijd een andere waarde dan in de praktijk. Die maximale waarde haal je alleen onder de gunstigste omstandigheden. In de praktijk heb je bijvoorbeeld soms te maken met een behoorlijke tegenwind, een behoorlijk zware bestuurder of maak je gebruik van meer motorische ondersteuning. Dat heeft zijn weerslag op het bereik van je accu.

Andersom kan ik trouwens ook melden dat ik voor de wind wel eens grotere

afstanden hebt bereikt dan mij door de fabrikant ‘maximaal’ beloofd was. Wat in het verleden nogal wel een probleem was dat de fietsenhandelaren in hun brochures te mooie waardes afdrukten aangaande de actieradius van de betreffende e-bike. Voor zover ik dat nu kan bekijken is dat al een heel stuk verbeterd en zijn de genoemde waardes van de fietshandelaar redelijk gelijk aan die van de fabrikant.”

“Accu’s zijn net als mensen: ze worden langzaam minder.”

Dan heb je het over de actieradius van de accu. En hoe zit dat met de levensduur?

“Dat aspect viel ook veel te horen bij de klachten ja. Voor de duidelijkheid: een goede accu-leverancier biedt twee jaar garantie op zijn product. Ik weet dat wij daar in de praktijk redelijk soepel mee omgaan. Dus als een klant na twee jaar en een paar maanden problemen krijgt, dan helpen we die ook. Daarna wordt een accu minder. Beter gezegd: naarmate een accu ouder wordt, neemt de capaciteit langzamerhand af. Het is net als bij mensen ja, haha, zo zeg ik dat ook altijd. Op een gegeven moment is een accu ook af en moet hij vervangen worden. Ik hoor trouwens van veel mensen dat hun accu langer mee gaat dan verwacht. Dat geluid hoor je dan weer niet in die uitzending.”

De aanschaf van een nieuwe accu valt veel mensen zwaar op de maag. Ze schrikken behoorlijk van de prijs van een nieuwe accu

Je komt ongeveer 35 kilometer ver met de meeste e-bikes bij maximale motor-ondersteuning. Ter vergelijking: met dezelfde energie kan je een pot koffie zetten of 10 liter douchewater van 10 ° C tot 45 ° Celsius opwarmen.

De levensduur van e-bike accu’s De momenteel gangbare accu’s op e-bikes hebben volgens de fabrikant een levensduur van 500 tot 700 laadcycli. Maar houd er rekening mee dat het laadvermogen tijdens die 500 volledige laadcycli geleidelijk afneemt. Moderne acculaders laden de accu in drie tot acht uren weer op, afhankelijk van de resterende lading in de accu en de lader. Het laden van ion-lithium accu’s kan te allen tijde, of die nou nog bijna vol zit, halfvol of bijna helemaal leeg.

Hier dient wel de volgende belangrijke kanttekening bij gemaakt te worden: iedere oplaadbeurt telt mee in het totale aantal keren dat je een accu kunt opladen. Hou er verder rekening mee dat je e-bike waarschijnlijk veel langer mee zal gaan dan de accu. Let dus op de kosten van een vervangingsaccu, die liggen globaal genomen tussen de 300 en 700 euro...

Accu’s en veiligheid Beschadigde lithium-ion-accu’s zijn gevaarlijk en kunnen in extreme gevallen exploderen. Dit komt door de reactiviteit van het alkalimetaal lithium. In combinatie met water reageert lithium tot lithiumhydroxide, een licht ontvlambare waterstofgas. Cel-kortsluiting, het overladen en het diep ontladen van de accu kunnen tot brand leiden. Daarom moet het laden en ontladen via speciale sensoren elektronisch worden gestuurd.

56 E-BIKE & TREKKING

van een gerenommeerd merk. Vervolgens gaan ze kijken naar een goedkopere oplossing en komen dan soms uit bij een accu van een zeg maar minder bekend merk. Wat vind je daarvan? “Fout natuurlijk, altijd een Bosch kopen, haha. Nee, maar serieus: daar heb ik me echt wel aan gestoord bij die uitzending. Iemand van de Fietsersbond wekte daar de suggestie dat je rustig aan zo’n accu kunt gaan sleutelen.

Via vervanging van de interne batterijen zou je dan weer een goeie accu krijgen. Dan werd er nog bij gezegd dat wij als fabrikant de accu’s elektronisch beschermen tegen ‘opknappen’. De waarheid is in deze dat wij verplicht zijn te voldoen aan heel veel veiligheidseisen. Een accu wordt beschouwd als een potentieel gevaarlijk goed dat moet voldoen aan hoge eisen, oorbeeld ter voorbijvoor ming van explosie. koming Dat aspect kan je niett zo maar wegven. Zo maar wuiven. an prutsen aan gaan n accu vind ik een n ook een dan el slecht heel e. idee.

Onder tussen heeft de industrie mechanische en thermische uithoudingsvermogenstesten ingevoerd om de nodige veiligheid te garanderen bij de huidige accu’s. Er bestaat tegenwoordig ook al een kwaliteitskeurmerk voor accu’s. Die wordt verzorgd door de Battery Safety Organization (BATSO).

Aangezien bijna alle accu’s verontreinigende stoffen bevatten, vallen ze onder chemisch afval. Je kunt uitgewerkte accu’s inleveren bij de fietsenwinkel of bij de daartoe bestemde gemeentelijke afvalinzamelingsplaats.

DE ACTIERADIUS VAN DE E–BIKE Je hebt het zelf in de hand Het bereik van je e-bike wordt bepaald door: • je persoonlijke rijstijl en schakelgedrag • de mate van meetrappen • diverse rijweerstanden (luchtweerstand, rolweerstand, versnellingsweerstand van de totale massa van de ‘belading’) • de helling of daling van het parcours • de terugwinning van energie (is nog in ontwikkelingsfase) • de capaciteit van de accu • buitentemperatuur, temperatuur van de accu • de efficiëntie van het aandrijfsysteem (motorrendement, overbrengingsrendement, regelelektronica)

E-bike actieradius: een kwestie van rijstijl Je rijstijl heeft een grote invloed op het bereik. Als je je bij het fietsen altijd met maximaal vermogen laat ondersteunen, zal je nooit het opgegeven bereik van de fabrikanten halen. Die wordt gewoonlijk bepaald door toepassing van het laagste ondersteuningsniveau (Eco). Daarom kun je maar best gebruik maken van een gemiddelde ondersteuning. Als je bij het nemen van een flinke helling terugschakelt, zowel in versnelling als in ondersteuning, is het al snel mogelijk het dubbele bereik te halen.

“De actieradius van een e-bike bepaal je mede zelf.”

Garantie op accu’s? Over het algemeen geldt een accu met een teruggelopen laadvermogen van 85 procent van de oorspronkelijke staat als ´versleten´. Dit is meestal al het geval na enkele jaren. De kosten van het vervangen van de accu bedragen enkele honderden euro’s.

Meer en meer accu´s hebben een garantietermijn van meer dan twee jaar. Die lengte zal naar een periode van maximaal acht jaar gaan, zo voorspellen deskundigen. Als de garantieperiode minder dan twee jaar bedraagt, is het wellicht lonend een iets duurdere e-bike met een betere accu te kopen. Anders loop je de kans dat je al heel snel in een nieuwe accu moet investeren.

LITHIUM-ION ACCU’S De lithium-ion-technologie heeft nog steeds de toekomst. Hier zijn de belangrijkste voor- en nadelen op een rijtje.

VOORDELEN • Ze zijn uitgerust met de nieuwste technologie en hoogwaardige grondstoffen • Je hebt een lange levensduur • De accu´s zijn met een hoog vermogen en (relatief)zeer licht • Ze zijn thermisch stabiel (exclusief memory-effect) • Langere periodes van niet-gebruik mogelijk • Ze zijn duurzaam en kostentechnisch de beste optie • Ze hebben een hoge energiedichtheid • Zij zijn de meest milieuvriendelijke variant • Na onvolledige ontlading opladen is niet schadelijk voor de accu, het wordt soms zelfs aanbevolen • Ze hebben een hoge beladings- en ontladingsgraad.

• Snel opladen is mogelijk NADEEL • De lithium ion accu heeft een zeer goede beschermingselektronica nodig en een hoge kwaliteit verpakking om risico’s te vermijden.

E-BIKE & TREKKING 57

E - B I K E N

I N

N E D E R L A N D

Rond de Heuvelrug TEKST EN FOTO’S: JAN EVERT MEIJER

We hebben je al eerder meegenomen naar de Heuvelrug. En we doen het nog een keer, iets verder naar het oosten deze keer, gewoon omdat het er zo mooi en afwisselend is. Bossen, lusthoven, weiden, dorpjes mèt restaurantjes, ze zijn er allemaal.

De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwal, 200.000 jaar geleden, gedurende de voorlaatste ijstijd, gevormd door het landijs dat tot in ons land reikte. Het hoogste punt bevindt zich bij Amerongen en meet 69 meter. De breedte van de Heuvelrug varieert van twee kilometer in het zuiden tot vijftien kilometer bij Driebergen en Austerlitz. De meeste dorpen liggen aan de randen van deze stuwwal, zoals Zeist, Driebergen, Doorn en Leersum. In deze route gaan we er meestal omheen; wie aan koffie met íets toe is, kan natuurlijk even van de route afwijken.

Ten zuidwesten van die laatste drie dorpen fietsen we langs een rijtje ‘lusthoven’. Deze landhuizen en enkele kastelen werden daar vanaf het eind van de zeventiende eeuw gebouwd door rijke stadsbewoners.

Kasteel Amerongen We beginnen onze tocht in Amerongen, omdat er van alles te zien is, zoals kasteel Amerongen. Het dorp ligt op de overgang tussen de Utrechtse Heuvelrug en de uiterwaarden van de Rijn en trok ook de belangstelling van Anton Pieck. Het kasteel is gebouwd in 1286 en zoals elk kasteel verwoest, in dit geval in 1673 door het Franse leger en vervolgens weer opgebouwd. Een van de oorspronkelijke torens bleef gespaard. In 2002 werd het uitgebreid >>

Pittoresk bruggetje bij Kasteel Amerongen.

58 E-BIKE & TREKKING

De route rond de Utrechtse Heuvelrug biedt de bezoekers de mooiste fietspaden.

E-BIKE & TREKKING 59

Het Egelmeer, een drassig gebied omgeven door bos en heide.

Kasteel Amerongen.

Af en toe een stukje off the road, het kan prima met onze e-bikes.

60 E-BIKE & TREKKING

E - B I K E N

I N

N E D E R L A N D

De Utrechtse Heuvelrug gerestaureerd en is nu met een rondleiding te bezoeken. Het heeft een bloementuin, een rosarium, een kasteelcafé en je kan er trouwen.

Amerongen biedt ook iets eenvoudigere horecagelegenheden om straks ons e-bike rondje prettig af te sluiten.

Zuilenbordes We starten bij knooppunt 17, gewapend met een nieuwe knooppuntenkaart, want er zijn enkele knooppunten bijgekomen en een paar andere zijn verplaatst. Die kaart hebben we er sowieso altijd graag bij. Als je eens een bordje gemist hebt oriënteer je je toch makkelijker. Ook handig: er staan enkele oplaadpunten voor onze e-bikes op. Van daar gaan we in noordwestelijke richting om Leersum

Het koetshuis van LANDGOED PRATTENBURG

heen naar knooppunt 11. Daarna komen we, fietsend over een mooie beukenlaan, vrijwel meteen langs het imposante landgoed Broekhuizen in neoclassicistische stijl met zuilenbordes. Een paar kilometer verder passeren we landhuis Darthuizen. We verlaten de bosrand en gaan in zuidwestelijke richting, over de Gooijerdijk verder naar de Langbroeker wetering en rijden, natuurlijk, over de Langbroekerdijk. Die is populair als schilderachtige route en niet alleen bij fietsers. Op een mooie weekenddag kan het er dus druk zijn. In dit gebied wisselen bospercelen en weidegebied elkaar af. Er zijn diverse landhuizen en kastelen gelegen, zoals het imposant Sterkenburg, nabij knooppunt 59. Het vijfhoekige kasteel bezit een grote verdedigingstoren, uit eind dertiende eeuw, met muren van ruim twee meter dik.

Het koetshuis met koetsierswoning werd in 1887 gebouwd in de stijl van de Hollandse neorenaissance. Het symmetrisch opgezette, één bouwlaag hoge pand is opgetrokken uit machinale rode baksteen en wordt overkapt door twee haaks op elkaar staande schilddaken, gedekt met blauwe kruispannen. De voor en achterzijde (noord en zuid) van het koetshuis zijn voorzien van risalerende (naar voren springende) trapgevels. De voorgevel heeft een symmetrische opzet, de andere gevels hebben een onregelmatige venster en deurindeling. Aan de rechterzijde (west) van het koetshuis bevond zich de koetsierswoning en aan de linkerzijde (oost) de opslagruimte.

Het koetshuis maakt deel van landgoed Prattenburg. Dit landgoed omvat maar liefst 430 hectare, grotendeels bestaande uit bos. Op het landgoed staat een in 1887 gebouwd huis met kasteelachtig uiterlijk omgeven door een tuin in landschapsstijl. Het is sinds 1694 in het bezit van de familie Van Asch van Wijck.

Het bos in We rijden weer in noordoostelijke richting en gaan bij Boswijk, juist, het bos weer in. Op weg naar knooppunt 5 volgen we een klein stukje de Hoofdstraat richting Driebergen, waar de landhuizen bij wijze van spreken op een rij staan.

Op utrechtsebuitenplaatsen.nl staan ze netjes bij elkaar. We vervolgen onze tocht nu echt door het bos naar Austerlitz, waar ook enkele horecagelegenheden zijn.

De roemruchte Pyramide van Austerlitz ligt niet aan onze route maar een stukje verder naar het noordoosten, richting knooppunt 2, aan de noordkant van de weg ZeistWoudenberg (zie extra’s.) Naar Maarn rijden we ‘autovrij’ door een van de mooie bossen, die dit gebied rijk is. Hetzelfde geldt voor de route na Maarn, richting Maarsbergen. >>

Jonge Berkjes in heidegebied bij Elst.

E-BIKE & TREKKING 61

E - B I K E N

I N

N E D E R L A N D

De Utrechtse Heuvelrug

I N F O

ROUTE Lengte ± 58 km. Knooppunten: 17 (kasteel Amerongen) 18 (Leersum) - 11 - 10 - 8 - 9 - 59 - 5 (Driebergen) - 4 - 16 - 3 (Austerlitz) - 6 (Maarn) - 7 - 83 - 22 - 23 - 66 (Overberg) - 20 - 43 (langs landhuis Prattenburg) - 85 - 39 - 40 - 41 (Elst) - 42 - 65 - 17

We rijden een klein stukje om, omdat het bos zo mooi is en omdat we daarna een paar kilometer parallel aan de spoorlijn en snelweg moeten rijden. Bij het gehucht Overberg is de rust weergekeerd. Het Boshotel nodigt uit om te pauzeren: het ligt tussen de bomen, heeft een groot terras èn een oplaadpunt. We gaan opgeladen en opgetogen het bos weer in. Veenendaal laten we letterlijk links liggen. Knooppunten genoeg maar het is - relatief - groot en druk. Het volgende kopje koffie of de uitsmijter nuttigen we liever in Amerongen of Leersum.

ALTERNATIEVEN EN EXTRA’S: 1. Vanaf knooppunt 8 naar 5 om naar Doorn te gaan. In Huis Doorn heeft Kaiser Wilhelm II zijn oude dag doorgebracht.

Via de Langbroekerweg (N227) richting Wijk bij Duurstede kom je weer op de route: rechtsaf de Gooijerdijk op.

2. Extra lus vanaf Austerlitz naar de Pyramide van Austerlitz en Pannekoekenhuis Bergzicht (± 4,5 km extra): vanaf knooppunt 3 - 2, dan rechts langs de Zeisterweg, de Pyramide wordt links aangegeven. In 1804 liet de Franse generaal de Marmont de pyramide bouwen om zijn, zich vervelende soldaten bezig te houden. Dorp en pyramide danken hun naam aan de overwinning van Napoleon bij het Tsjechische dorp Austerlitz. Het verder volgen van de Zeisterweg brengt je bij het pannekoekenhuis aan de kruising met de Doornseweg, rechtsaf ga je weer naar knooppunt 6.

3. Je wilt meer bos zien en Amerongen ken je al? Vertrek bij Leersum, volg de route vanaf knooppunt 11 en fiets terug langs het fraaie natuurgebied het Leersumse veld: knooppunten 83 - 82 - 71 - 12 – 11

Hollandse tabak Wie aan een picknicktafel met bank in het bos genoeg heeft, komt tussen punt 20 en 43 aan zijn trekken. Ook kom je langs het Egelmeer. Anders dan de naam doet vermoeden is het een laaggelegen heidegebied op de Amerongse Berg en je vindt hier natte heidevegetaties met bijzondere planten. Door een slecht doordringbare laag op dertig centimeter diepte is de waterstand hier hoger dan in de directe omgeving, zoals een eigentijdse watermeter aangeeft.

Wist je dat tabaksplanten tot 2,2 meter hoog worden en roze bloemen hebben? Ik niet, totdat ik ze bij het Tabaksteeltmuseum aan de bosrand bij Amerongen heb zien bloeien. Vanaf de zeventiende eeuw is er in de omgeving van Amerongen tabak geteeld. Dit van oorsprong tropische gewas gedijde goed op de beschutte hellingen van de Heuvelrug.

In de omgeving zijn nog enkele tabaksschuren te zien. Het Tabaksteeltmuseum is er daar een van. Met banken ervoor, dus ook een leuke plek voor de laatste pauze om nog even van deze tocht na te genieten.

ALGEMEEN uitopdeheuvelrug.nl FIETSVERHUUR De gebruikte e-bikes zijn ter beschikking gesteld door Fietswereld Hans Greefhorst in Leusden. Hier kun je fietsen huren. Er bestaat de mogelijkheid om een e-bike uit te proberen, informeer naar de mogelijkheden en reservering. fietswereldgreefhorst.nl ONDERWEG TE BEZOEKEN • Kasteel van Amerongen(kasteelamerongen.nl) • Huis Doorn Museum (huisdoorn.nl) • Utrechtse buitenplaatsen, meer dan 285! (utrechtsebuitenplaatsen.nl) • Kasteel Broekhuizen (kasteel-broekhuizen.com] • Kasteel Sterkenburg (kasteelsterkenburg.nl) • Tabaksteelt museum (tabaksteeltmuseum.nl) • Pyramide vanWoudenberg Austerlitz zeel meer . (pyramidevanausterlitz.nl/monument.htm) Het W RA

Genoeg plekken onderweg om even bij te tanken. Hier bij het Boshotel Overberg.

Brugakker Couwenhoven

Dennen Kerckebosch

Austerlitz

EL

AA

N

W EG

ND-

KO

Maarn

Bunnik

Landgoed Rijnwijck

S INGE

ZWERFSTENENEILAND

Rijsenburgsebos

HO

Odijk Kromme Rijn

OF

D-

ST

R Leersumsche Plassen

W

Boswijk

RG

E35 Maarsbergen

.

EG

A12

Mollebos

Driebergse Bos

DriebergenRijsenburg

L

Raaphofse Bos

BU

Zeeland

Overberg

Doorn

N225

Langbroek

EG

DO

OR

NS

EW

.

Werkhoven

TH

ER

W

W

EG

Amerongen

CO

't Goy

Egelmeer

Leersum

Prattenburgse Bos

Cothen

AmsterdamRijnkanaal

62 E-BIKE & TREKKING

Remmersteinse Bos

Wijk bij

N d

ij

Elst

E-BIKE & trekking verschijnt in 2015 vier keer!

AANBIEDING

Neem nu een abonnement* op E-BIKE & trekking en ontvang: BASIL FIETSTASSEN* bbel bb elee fietstas fiet fi etst stas as · Dubbele er sste tevi vigg · Zeer stevig tera te rafs fsto tote tend nd · Waterafstotend flec fl ecti tiee · Reflectie lilite terr (m (mod odel el · 32 liter (model ege gena nace ce') ') ooff 45 'Elegenace') (mod odel el ''Ka Kava van' n')) literr (m (model 'Kavan')

Basil Kavan

Basil Elegance

W ink e lw aa rde

€ 49,95

W ink e lwaa rde

€ 49,95

· Waterdicht · Ademend · Afgeplakte naden aar · Compact opvouwbaar kjee kj · Inclusief opbergzakje

REGATTA PACK-IT REGENJACK*

* Zolang de voorraad aad strekt strekt. Op=op!

BON Ja, ik neem een abonnement op e-BIKE & trekking Magazine.

Ik betaal slechts €24,95 en ontvang 4 nummers van E-BIKE & trekking en een dubbele achtertas van Basil.

Model Elegance (grijs met bloemenmotief, 32 liter).

Model Kavan (effen zwart, 45 liter).

Naam:

M/V

Geboortedatum: Adres: Postcode en plaats: Land (Nederland of België): Bank- of gironummer: (Belgische abonnees ontvangen een factruur)

Ja, ik neem een abonnement op e-BIKE & trekking Magazine.

Ik betaal slechts €24,95 en ontvang 4 nummers van E-BIKE & trekking en een Regatta Pack-It regenjack.

Heren: M L XL XXL Dames: 38 40 42 44 Hierbij machtig ik de klantenservice van E-BIKE & trekking Magazine om het verschuldigde bedrag tot wederopzegging van mijn rekening af te schrijven.

Het cadeau wordt binnen vier weken na betaling verzonden.

E-mail: Telefoonnummer: Datum:

Handtekening:

Stuur de bon of een kopie naar: Klantenservice E-BIKE & trekking Magazine, Postbus 104, 3740 AC, Baarn. Of mail naar klantenservice@e-bikeandtrekking.nl broncode: 334-0415 E-BIKE & TREKKING 63

e-BikeShopGuide

2

Jan Brinkman De Bommel 46-48

Dronten

0321-317001

www.janbrinkman.nl

1

3

5

10

2

5 5

11 5 5 5 5 5 4

7 9 9

9

6

5

8

3

1

Egbert Egberts Rijwielen Hoofdstraat 63a

Borger

0599-234224

www.egbertegberts.nl

4

Theo Schilder Koedijkstraat 31 (Overstad) Alkmaar 072-5112042 www.theoschilder.nl

Bike2Build James Wattweg 12 Vlaardingen 010-2480329 www.bike2build.nl

- Cannondale - Koga Miyata

CHOLT

5

6

7

Hans Struijk A’ dam Den Haag R’dam Zoetermeer Voorburg Rijswijk Nootdorp Pijnacker

9

Ekeris Utrecht

Maarssen

Giant Store Utrecht

www.ekerisbikestore.nl

Edam

www.ronaldschot.nl

Bikeshop Amersfoort Leusderweg 92-94

Amersfoort

033-4651321

www.bikeshop.nl

10

OverjarigeFiets.nl Transportweg 14c

Doetinchem

0314-745074

Ronald Schot Grote Kerkstraat 7/9

0299-37 21 55

www.overjarigefiets.nl

Elektrische vouwfiets Eco Traveller

Grote Kerkstraat 7/9 1135 BC Edam Telefoon: 0299 - 37 21 55 info@ronaldschot.nl

w w w . r o n a l d s c h o t . n l

8

BMS Bikes De Stad 9

Oirschot

0499-578015

www.bmsbikes.nl

11

Lola Bikes & Coffee Noordeinde 91

Den Haag

06-14715854

www.lolabikesandcoffee .nl

V O O R P R O E F J E *

Mozartradweg De naam Mozartradweg geeft een gevoel van romantiek, van orkesten en van lange avonden met een goed glas wijn op een terras. E-BIKE & trekking fietst de route met startpunt Salzburg, de geboortestad van Mozart.

de volgende uitgave verschijnt maart 2016 Test

fietsdragers s

City-trip:

girona, catalonië

In heel Spanje is zo’n tweeduizend kilometer spoorweg omgebouwd tot autovrije fietsroutes, de vias verdes. Voor liefhebbers van berg én strand is de Vias Verdes de Girona een echte aanrader. Deze mooie route begint namelijk in de Pyreneeën, komt door de mooie stad Girona en eindigt op de stranden van de Costa Brava.

Bij een goede e-bike e hoort een goede drager. Sterk, stabiell en prak tisch. Maar d ook plaatsbesparend als je ’m niet gebruikt. We voelen er tien aan de tand.

Test

Test

gps routezoekers Wie op vakantie een mooie route wil rijden, kan veel beleven aan aan gps-apparaat.

Welke is de beste?

wie verslaat bosch?

Bosch regeert de markt voor middenmotoren. Maar er is meer dan Bosch. Denk aan bekende namen als Panasonic, Shimano en Yamaha. Maar ook minder bekende fabrikanten als Brose, Tranz-X en MFP. Wie maakt de beste middenmotor?

We zoeken het voor je uit. * De weergegeven inhoud kan door omstandigheden aan wijzigingen onderhevig zijn.

66 E-BIKE & TREKKING

(advertentie)

(advertentie)

NIEUW!

NIEUW!

E-MOUNTAINBIKE MAGAZINE

E-MOUNTAINBIKE MAGAZINE

al t r e l l i Z L rs Wie ve

BOS

TEN

www.e-mou

ntainbike.n

l

DE RE

IN ering? rv

OCH MEvernieuwde Hebben zienswijze achte nu ook daadwerkelijk een HET f geneenaanpak R IKE-TKoga’s M B U o l N e T betere W Technisch en esthetisch is het antwoord IN DIWorld Traveller opgeleverd? ja. Of het zich ook vertaalt in een beter rijdende fiets, heeft redacteur #1 2016 €4,99 Michiel van den Brink uit mogen proberen. land

BP

Neder Koga heeft de OLD, geometrie van de nieuwe Signature World Traveller S een W IESE TS-FR nd DREN aangepast, a beetje maar dat resulteert niet in een schokkend ander rijgedrag. sl it , Du Duitsland EIFEL D, RLAN elgië Gelukkig want op dat vlak mankeert aan de huidige Signature SAUE EN,maar, B NN ë , Itali zo ARDE TENniet ijk modellen Oosten heel veel, al zijn ze in vergelijking tot dit nieuwe model wel MIE DOLO Z ARENA, IT P S aan Zde UG zware kant. De nieuwe World Traveller S weegt namelijk ruim een kilo minder en dat voel je. De fiets is lichtvoetiger, wendbaarder. Toch is de rechtuitstabiliteit prima, iets dat de lange-afstand-rijder zal aanspreken.

Ondanks dat het frame, met name de achtertrein, stijver is geworden om probleemloos met zware bepakking te kunnen rijden, is de nieuwe WTS voor Met onder andere: mijn gevoel minder stug dan z’n voorganger. Deze comfortbeleving komt voor een belangrijk deel op het conto van de brede Almotion banden van FIND ABOUT PRODUCTS AND EVENTS TEST OUT MOTOREN Schwalbe.

Die MORE rollen heerlijk licht en strijken oneffenheden eenvoudig glad.

Dat maakt deze Koga niet alleen geschikt voor gebruik op asfalt, maar ook Wie verslaat Bosch? op klinkerwegen, gravelpaden en bospaadjes. Mooi allround inzetbaar dus.

De zithouding van het testmodelwww.facebook.com/ is tamelijk sportief, ondanks dat Koga HET BOS IN het balhoofd anderhalve centimeter hoger uit heeft laten komen dan op Gonso.Bikewear de huidige WTS. Rechter zitten is een kwestie van een andere stuurWel of geen achtervering? stuurpen combinatie kiezen, alhoewel je bij een zeer rechte zit al snel weer een torentje vulringen onder de www.gonso.de stuurnok krijgt en dat doet afbreuk aan de EXTRAwaar BOLLE esthetiek KogaBANDEN zich juist voor ingespannen heeft.

Opvallend: de testfiets zijn MT5 vier-zuiger schijfremmen van Magura Zijn de op nieuwe ‘plus’ banden beter? gemonteerd, met voor én achter een grote, 180 mm remschijf. Ik moet toegeven dat ik de voordeligere www.thepluscompany.eu Shimano XT schijfremmen, die Koga ook kan ROUTES leveren, eigenlijk plezieriger vindinfo@thepluscompany.eu remmen. Directer, minder sponzig. Maar met Eifel,zware Duitsland name fietsers die met veel bagage in de bergen onderweg zijn weten zich met de Magura’s verzekerd van een haast onbeperkte remkracht.

BIKE SHIRT SHORT-SLEEVED STEN

Vanaf maart 2 016 overal t e koop!

Dolomieten, Italië Zillertal,DeOostenrijk Conclusie basis waarop Koga de WTS bouwt is technisch flink verbeterd.

Qua rijgedrag is het is een fijne allrounder waar veel mensen zich Flims, Zwitserland

snel op thuis zullen voelen. Stabiel, comfortabel, wendbaar, niet te nerveus.

Allemaal eigenschappen die een trekkingfiets behoort te hebben. Eigenlijk is het een bloedsaaie fiets. Dat klinkt misschien niet erg vriendelijk, maar het is GONSO Bike & Active GmbH, Hauptstr.

72461 Albstadt Mail voor info70, met juist een groot compliment.

Metmeer de nieuwe World Traveller S kom je namelijk Tel. +49 (0)7432 209-0, www.gonso.de, info@gonso.de niet voor verrassingen te staan. bikeandtrekking@maruba.com - MvdB

of bel met +31 (0)30-2891073

BIKE & TREKKING

21

weg Op de et veld... en in hGELTJES

EN OTORsch?

M T S TE laat Bo rs Wie ve

DE RE

TEN R TOCH BIKEI-T NUMME D IN

l

EN OTORsch?

M T S o TE laat B

ntainbike.n

weg Op de et veld... en in hGELTJES

TIRO

www.e-mou

TIRO

al t r e l l i Z L

OS IN ering?

HET fBgeen achterv Wel o

#1 2016 €4,99

land , Neder

WOLD IESE TS-FR DREN uitsland d D , L itslan E EIF D, Du RLAN SAUE EN, België N N ë E li a ARD EN, It Oostenijk MIET DOLO Z ARENA, PIT ZUGS

Met onder andere: TEST MOTOREN Wie verslaat Bosch?

HET BOS IN Wel of geen achtervering?

BP

Rij-IMPRESSIE

Vanaf maart 2 016 overal t e koop!

EXTRA BOLLE BANDEN Zijn de nieuwe ‘plus’ banden beter?

ROUTES Eifel, Duitsland Dolomieten, Italië Zillertal, Oostenrijk Flims, Zwitserland Mail voor meer info met bikeandtrekking@maruba.com of bel met +31 (0)30-2891073 BIKE & TREKKING

21

E-DELUXE

Recreatieve tochten en dagelijks woon-werkverkeer: deze E-bike is overal inzetbaar door zijn gedegen kwaliteit en goede rijeigenschappen.

Met gedoseerde ION trapondersteuning en krachtige accu in de achterdrager.

300-SERIES ION

400-SERIES ION

500-SERIES ION

600-SERIES ION

ACCU KOGA biedt keus uit vier ION accu’s, met elk een andere capaciteit (317 – 612 Wh).

De accu heeft een modern ontwerp waarbij de achterverlichting en de handgreep naadloos geïntegreerd zijn.

www.koga.com