BERLIJN 2013-2014
Het Magazine
BER LIJN MAGAZINE
1
BERLIJN
Het Magazine 2013-2014 REDACTIE
Amelie Arrazola de O単ate Emilie Matthys Katrien Storms Nick Mampaey Simon Desimpelaere Jorden Peeters Jari Vermeulen Pauline Walgraeve Arnere Kerst Elissa Van de Weyer Katrijn Op de Beeck Annelien Druart Witse Van Dessel Elise Huybrechts Demi De la Ruelle Abor sunt voluptiundia sition perum dolecta ducipsam abo. Ita vid eaquid maximoluptae porepel enimin nes estrum assequi beatat EINDREDACTIEque & LAY-OUT maximen dipsunt ureprat qui tes quiaepe ritiist ad quia suntioribus Maxim Arrazola de O単ate atem qui dis endi doluptis mi, sa quametus.Xerferio voluptatiis dolut ga. Laborios perae odi audi conserro dit quisit, tem. At est la volupta tendaecte consequat ent es eum fugitatem dolorep erisciis dolorrum qui velecto.Ur, venimax imolorum Ibus pa nam aut as sit volorep eliquides comnihic toreptures dolum evenisita que ip es minctibus pe endae mas ipsapero ipid quasimus elit, conseri bearum ipsanis niBER LIJN MAGAZINE
hit pliquunt dolorem estiores maximiliquas eum et de volla nim eos
2
quost exererum nitasit enima voluptio. Soluptu repquadit et erum volorrum, ad unducim nulpa quiat.Molenis eaquasped et ut odis et maio optium est venditi dendige ndelese quiatio omnis et ute seque et vendunt fuga. Equuntint parumenist eos cus repudae.Dunt parchillab id qui berferae sintemq uiatectem cust labor sitatur serum, simaion ni voluptas pra que mi, optiberoria verspie.
TEKST: AMELIE ARRAZOLA DE ONATE
BERLIJN .A PLACE TO BE. het horen van de naam Berlijn,
Wanneer je nu door Berlijn
enkel de stad van de geschieden-
verleden? Een stad die staat
is het ernstige litteken dat de
wandelt, merk je wel dat de
is. Dat idee is ook duidelijk aan-
voor multicultureel samenlev-
stad met zich meedraagt. De
stad tijdens de Tweede Wereld-
wezig in de stad. Berlijn biedt
en? Een stad die ongelooflijk
geschiedenis waarbij Duitsland
oorlog helemaal plat gebom-
een tal van moderne en leu-
veel te bieden heeft voor jong en
en zijn hoofdstad in tweeën
bardeerd was. Overal waar je
ke activiteiten. Je hebt er ook
oud?
werd gedeeld door ‘De Muur’
kijkt, zie je bouwkranen, zand-
prachtige pleintjes, waar je even
zal nooit vergeten worden. Toch
hopen en stellingen. De Duitsers
je voeten wat rust kan gunnen
Natuurlijk kent u Berlijn! Maar
biedt Berlijn, ondanks haar trau-
proberen namelijk alle sporen
na de lange wandelingen. Er zijn
wat maakt Berlijn nu zo spe-
matisch verleden, verrassend
van de Tweede Wereldoorlog,
ook vele gezellige restaurants
ciaal? Specialer dan elke an-
veel boeiends voor binnen-
zo snel mogelijk te verbergen.
en terrasjes waar je ongestoord
dere grootstad?
en
bezoekers!
Hoe sneller ze de geschieden-
kan napraten over de imposante
deel heeft voor elk wat wils.
Jongeren worden vooral aang-
is kunnen vergeten, hoe beter.
bezienswaardigheden van die
Van musea tot attracties, van
esproken door het hippe en
Berlijners worden niet graag
dag.
architectuur
infrastruc-
levendige nacht- en uitgaanslev-
herinnerd aan wat er zich al-
tuur. Niemand valt uit de boot.
en, ouderen bezoeken de stad
lemaal afgespeeld heeft in die
Kortom, als je een gezellige, en
voor haar rijke en gevarieerde
gruwelijke tijden. “Immer zu
leerrijke city-trip wil boeken:
cultuur.
werden, und niemals zu sein”.
Berlijn is “the place to be!”
tot
Ieder stads-
Een van de eerste dingen waar veel mensen aan denken bij
buitenlandse
Ze willen duidelijk meer zijn dan
BER LIJN MAGAZINE
Kent u een stad van heden en
3
BER LIJN MAGAZINE
INHOUD
4
A PLACE TO BE
SANSSOUCCI
Kent u een stad van heden en verleden? Een stad die staat voor multicultureel samenleven? Een stad die ongelooflijk veel te bieden heeft voor jong en oud? Natuurlijk kent u Berlijn! Maar wat maakt Berlijn nu zo speciaal? Specialer dan elke andere grootstad? Ieder stadsdeel heeft voor elk wat wils. Van musea tot attracties, van architectuur tot infrastructuur. Niemand valt uit de boot.
Wanneer u het prachtige park binnenloopt, wordt u verrast door de grote fontein met classicistische beelden en schitterende bloemperken. Daarnaast nodigen de zes Weinherg-terassen u uit om de treden te beklimmen naar het roccoslot van Frederik de Grote. Zijn magnifieke paleis straalt zijn intelligentie en macht uit. Met zijn uitspraak“quand je suis là, je suis sans soucis” heeft hij alle toeristen over de wereld achter zich.
PAGINA 3 & 28
PAGINA 8 & 30
PAGINA 10
PAGINA 12 & 18
BERLIN ON BIKE
HOHENSCHONHAUSEN
Berlin on Bike is de ideale manier voor toeristen om de stad te leren kennen. In een kleine roep loodst een ervaren en enthousiaste gids je door de wereldstad Berlijn en zijn historiek. Hij zet je aan het denken zonder echter een mening op te dringen. Voeg sport en ontspanning, cultuur en geschiedenis samen en ontdek Berlijn in zijn fijnste detail. Door de boeiende voorstelling van de gids maak je kennis met de indrukwekkende Berlijnse sfeer.
Als u aan Berlijn denkt dan denkt u waarschijnlijk aan de Berlijnse muur, de Brandenburger Tor en de Reichstag. Waar u waarschijnlijk niet meteen aan denkt is Hohenschönhausen, de voormalige gevangenis van de DDR. Het brengt je terug naar de gruwelijke geschiedenis van de DDR. Door een bezoek aan deze gevangenis realiseer je hoe recent en tastbaar geschiedenis kan zijn.
PAGINA 15 & 24
DDR- MUSEUM
CLARCHENS BALLHAUS
OLYMPIA STADION
Berlijn, een bruisende stad vol geschiedenis! Ben je al de stad zijn musea en bezienswaardigheden even beu en moet je wat stoom aflaten? Het Clärchens Ballhaus biedt de oplossing! Hier kan je al je zorgen van je af dansen. Maar ook als je niet zo van dansen houdt is het Ballhaus zeker een bezoekje waard!
Het Olympisch Stadion in Berlijn is een zeer belangrijk en historisch bouwwerk dat vandaag de dag nog steeds in gebruik is. Het Olympiastadion is meer dan een grote, indrukwekkende voetbaltempel. Het stadion ademt historiek en zelfs religie uit. Hoe is dit stadion uitgegroeid tot één van de oudste maar ook meest moderne voetbalstadions ter wereld?
PAGINA 20
PAGINA 26
BEYOND
Circus steeds hetzelfde? Circa Verzaubert bewijst met haar nieuwe voorstelling Beyond het tegendeel. Beyond gaat verder dan pure acrobatie en sensatie. De voorstelling belichaamt een prachtig verhaal en laat je niet onberoerd. BER LIJN MAGAZINE
Tegenwoordig is Berlijn heel populair,iedereen wil op citytrip naar de levendige Duitse hoofdstad. Het is een stad waar je alles kan vinden, een stad waar geschiedenis werd gemaakt en geschreven. Een groot deel van deze geschiedenis kunnen we gaan bekijken in één van de meest bezochte musea van Berlijn, het het DDRmuseum. Wie wil weten hoe het dagelijks leven in de DDR eruit zag, moet er zeker een kijkje gaan nemen.
PAGINA 16
5
BERLIJN IN CIJFERS +4,650 RESTAURANTS
+175
MUSEUMS
+300 BIOSCOPEN
Een hoofdstad van Europese Gastronomie
Een hoofstad van museums en tentoonstellingen
Een hoofdstad van film
Wie Duitsland zegt denkt meteen aan Sau-
Met meer dan 175 musea en galerieën ver-
Duitsland is een echt filmland. En dat weer-
erkraut, Wurst, Schweinefleisch, Knödel,
welkomt Berlijn jaarlijks miljoenen bezoe-
spiegelt ook de hoofdstad. De Berlijnse bi-
Salzkartoffelen und so weiter. Niet meteen
kers die de enorme collecties komen gade-
oscoopscene laat het hart van elke cineast
de meest hoogstaande keuken dus.
slaan . In de aanbieding zijn niet te missen
sneller kloppen. Naast multiplex bioscopen
Wel, het is tijd om dat stereotype beeld aan
artefacten zoals de schatten van het Perga-
en gevestigde namen, bieden veel kleine bi-
te passen want Berlijn is uitgegroeid tot dé
mon, hedendaagse kunst en modernistische
oscopen en art-house bioscopen films aan
Europese hoofdstad van de betaalbare gas-
klassiekers zoals het Bauhaus gebouw. Ook
buiten de mainstream. Fantasievolle retro-
tronomie met zijn wijken vol eclectische res-
Daniel Libeskind’s Joods Museum, gebouwd
spectieven en zelden getoonde films zoals
taurants en bars. Voor elke smaak en voor elk
na de hereniging, is een van de memorabe-
stomme films of films uit het buitenland kun-
budget valt er op elke hoek van de straat wel
le hoogtepunten van het Nieuwe Berlijn.
nen hier worden ontdekt. Uiteraard worden
iets te eten. Geen hautain en prijselijk gedoe
Van Nefertiti’s buste tot een stuk grafiti op
ook blockbusters ook getoond op
zoals in Parijs of London maar een eerlijke
de muur bij Checkpoint Charlie, Berlijnse
scherm met de allernieuwste technologie.
keuken voor meer dan eerlijke prijzen.
musea brengen het unieke karakter en de
En het beste deel is: in veel bioscopen,
geschiedenis van de stad tot leven.
worden de films in de originele versie ge-
BER LIJN MAGAZINE
toond. Geen gedubde versies hier...
6
groot
3,292,365 INWONERS
892
km² OPPERVLAKTE
+400,000 BOMEN
Naast hoofdstad ook een gewone stad
Een eclectische hoofstad
Een groene hoofdstad
Berlijn is een van de meest drukbevolkte ge-
De geschiedenis van Berlijn heeft de stad
Natuur op zijn best. Er zijn meer dan 2,500
bieden in Europa. De Duitsers moeten enkel
achtergelaten met een zeer eclectische
openbare parken en tuinen in Berlijn, en
London laten voorgaan als dichtsbevolkte
reeks van architectuur en gebouwen. het
bijna een vijfde van de stad is bedekt met
stad. Zelfs Parijs volgt maar 3 plekken later.
uiterlijk van de stad wordt vandaag voor-
bomen. Of u nu door Grunewald bos loopt
Berlijn is ook een toonbeeld van multicultu-
namelijk gevormd door de belangrijke rol die
op een warme zomeravond, een wandeling
raliteit: ongeveer 25 tot 30 % van alle inwo-
het speelde in de geschiedenis van Duitsland
maakt door de ‘Tuinen van de Wereld’ in
ners zijn van vreemde nationaliteit en meer
in de 20e eeuw. Elk van de nationale regerin-
Marzahn, de waterval in Kreuzberg’s Vikto-
dan 190 verschillende nationaliteiten zijn
gen gevestigd in Berlijn, het 1871 Duitse Rijk,
riapark bewondert, kanot op het Müggelsee
vertegenwoordigd in de Duitse hoofstad.
de Weimarrepubliek, Nazi-Duitsland, Oost-
meer of zwemt in het Schlachtenseemeer,
Duitsland, en nu het herenigde Duitslandi
het is soms makkelijk om te vergeten dat je
Naast een grote hoofdstad is Berlijn echter
initieerden ambitieuze (re-)constructie’s,
in een hoofdstad met een bevolking van bij-
ook een gezellige stad. Door de opdeling in
waarbij elke een toevoeging van zijn eigen
na 3,5 miljoen bent. Berlijn is groen.
vele typische wijken is het grootstad-gevoel
kenmerkende stijl leverde aan de stad .
makkelijk te ontwijken en gaat het er vaak
Berlijn werd verwoest door bombardement-
zeer gemoedelijk en klein-stedelijk aan toe.
en tijdens de Tweede Wereldoorlog, en veel van de gebouwen die overeind gebleven waren na de oorlog werden afgebroken in de jaren 1950 en 1960 in zowel West-en Oost-Berlijn.
BER LIJN MAGAZINE
7
Das Petit Palais
Geen enkel ander paleis is zo met Frederik De Grote verbonden dan dit in Potsdam: een stukje Frankrijk in Duitsland, dat is wat Sanssouci voorstelt.
TEKST DOOR EMILIE MATTHYS Dag 3 van onze verkenningstocht door Berlijn, vandaag was het de
neergelegd uit dank omdat Frederik De Grote de aardappel heeft
beurt aan het mooie Potsdam. Na een verkenningstocht door het
gecultiveerd in Europa. Voor het bestaan van deze snuggere koning
dorpje was het tijd voor het kasteel Sanssouci, gelegen op de Klaus-
was de aardappelplant een sierplantje in de hoek van de woonkamer.
berg en symbool bij uitstek van Pruisische koning Frederik De Grote. Het was bedoeld als bescheiden zomerpaleis, maar Frederik bracht
Eens binnen in het paleis kon ik me helemaal inbeelden hoe het leven
hier zoveel mogelijk tijd door. Het was een van zijn favoriete plekjes
voor koningen vroeger geweest moest zijn: de reuze grote kamers,
om te lezen, studeren en te filosoferen. Hij hield enorm veel van de
het mooie meubilair, schilderijen, lusters, het bladgoud aan de muren
franse taal, de franse benaming ‘Sanssouci’ is dus zeker geen toeval.
en ga zo maar verder! De koningen baadden in de grootste luxe die
Met of zonder zorgen, geen twijfel mogelijk dat je op deze bijzondere
we ons kunnen voorstellen, het is duizelingwekkend om te bedenken
plek tot rust komt, allez-y!
hoeveel het paleis vandaag de dag waard zou zijn. Het is gebouwd tussen 1745 en 1747 en Frederik De Grote had zelf veel invloed op
Na een wandeling door Park Sanssouci was de eerste aanblik
het ontwerp. Het bestaat uit 2 vleugels met elk 5 kamers, waaronder
p-r-a-c-h-t-i-g! De plateaus met druivenranken en standbeelden lek-
een privébibliotheek die vooral franse literatuur bevat. Elke kamer is
en oneindig, het was duidelijk dat Sanssouci was gebouwd om ontzag
gedecoreerd met prachtige muurschilderingen en schilderijen, deze
voor de monarchie op te wekken. De kleuren van het kasteel zijn
zorgen voor een sprookjesachtige sfeer. Naast schilderkunst hield
luchtig en vrolijk en de vele open ramen geven een magnifiek uitzicht
Frederik ook enorm veel van muziek, hij bespeelde vooral dwarsfluit
op het park. De gids die me een rondleiding ging geven was een jol-
en piano en componeerde zelf wanneer hij tijd had.
BER LIJN MAGAZINE
ige Hollandse vrouw op leeftijd die luisterde naar de naam –toeval?-
8
Emilie. Ze was een van de vrolijkste mensen die ik al had ontmoet en
Frederik de Grote hield zo veel van Sanssouci dat het zijn wens was
zo vond niemand het erg om naar haar te moeten luisteren! Nog een
daar in alle rust begraven te worden, helaas vond zijn broer het onge-
groot pluspunt was dat ze gidste in het Nederlands zodat we alles
past dat de koning niet in een kerk begraven zou worden en willigde
begrepen. Op het terras hielden we halt bij een klein perkje, niets bi-
deze wens niet in. Pas in 1991 werd hij met veel vertoon begraven bij
jzonders tot Emilie vertelde dat onder een oude steen de graftombe
het terras van Sans souci.
van Frederik De Grote lag. Naast hem lagen zijn 11 windhon-den en wat verder zijn lievelingspaard. Frederik hield, duidelijk, erg veel van
Dit prachtige paleis is elke dag te bezoeken, behalve op maandag.
dieren. Op de grafzerk liggen aardappels, een raar zicht, maar ze zijn
Een toegangsticket met bijhorende rondleiding kost zo’n 12 euro.
BER LIJN MAGAZINE
Schloss Sanssouci, een van de mooiste paleizen van Potsdam en omgeving.
9
Kilometers Berlijn Een fietstocht in een kleine groep onder leiding van een ervaren gids is de beste manier om kennis te maken met die grote, groene stad Berlijn. Via recent aangelegde fietspaden of langs autoluwe straten brengen zij u naar de mooiste en spannendste delen in en rond de binnenstad. TEKST DOOR KATRIEN STORMS Berlin on Bike is de ideale mani-
voeten op de trappers staan. Als
mooi overzicht over de grote
er voor toeristen om de stad te
je door de straten van Berlijn ri-
stad. Na een warme koffie en
leren kennen. In een kleine roep
jdt, krijg je het gevoel een echte
een gezellige babbel sprongen
loodst een ervaren en enthousi-
Berliner te zijn.
we terug op onze fiets om onze tocht verder te zetten.
aste gids je door de wereldstad Berlijn en zijn historiek. Hij zet
Door het drukke verkeer moet je
je aan het denken zonder echter
vaak stoppen voor het rode Am-
Na een leuke afdaling fietsen
een mening op te dringen.
pfelmänchen, daarom zoeken we
we naast de Spree en stoppen
af en toe de rustige fietspaden
we aan het Bundeskanzleramt.
Voeg sport en ontspanning, cul-
op aan de rivier Spree of fietsen
Dit is een modern gebouw dat
tuur en geschiedenis samen en
we door de vroegere ‘Todesstre-
een betekenis uitstraalt. De gids
ontdek Berlijn in zijn fijnste de-
ifen’ dat nu braakland is.
vertelt ons dat het staat voor de hereniging van Berlijn. Wanneer
tail. Door de boeiende voorstelling van de gids maak je kennis
Op geregelde tijdstippen houd-
je de Spree wegdenkt passen
met de indrukwekkende Berli-
en we halt om naar een stukje
de gebouwen exact in elkaar.
jnse sfeer.
geschiedenis te luisteren. De
We krijgen ook wat uitleg over
gids legt aan de hand van af-
Günter Liftin. Hij zwom de Spree
Kennismaking
beeldingen en schetsen uit hoe
over en werd als eerste doodge-
Van bij de start wordt je over-
het er vroeger aan toe ging.
schoten door de grenswachten.
weldigd door het mooie gebouw
Door de verschillende monu-
Een verschrikkelijke gebeurtenis
van de Kulturbrauerei in de wijk
menten en aanduidingen krijgen
waar men even stil van wordt.
Prenzlauer Berg. Daar kan je
we een duidelijker beeld van het
tussen de honderden fietsen,
voormalige verdeelde Berlijn.
BER LIJN MAGAZINE
10
Moe maar voldaan We komen terug aan in de Kul-
jouw persoonlijk rijwiel voor de fietstocht uitkiezen. Eenmaal
Wanneer we aankomen aan de
turbrauerei en stallen onze fiet-
je de fiets gekozen hebt, ga je in
Gedenkstätte in de Bernauer
sen netjes neer. De tocht is na
groepjes naar de gids en maak je
Strasse krijgen we 20 minu-
ongeveer 3 uur gedaan en we
kennis.
utjes pauze. De gids raad ons
voelen de 15 km in onze benen.
aan de toren te beklimmen. Onderdompeling
Boven aangekomen zien we
3,5 uur - €17 + €5 voor de fiets
Lang duurt de kennismaking
een vroegere wachttoren en de
www.berlinonbike.de
niet, je gaat onmiddellijk met de
Todesstreifen. Je krijgt ook een
TEKST DOOR NICK MAMPAEY Een reportage maken over hoe Ber-
Fiets op, fiets af
lijn er per fiets uitziet en er nog voor
Fiets bestegen, afstandje afge-
betaald worden ook. Het is miss-
legd, eerste stop. De gids geeft
chien iets waar velen van dromen.
wat uitleg bij een in de tweede
En terecht. Berlin on Bike is een ac-
wereldoorlog geslagen ‘wonde’
tiviteit die in de agenda van elke to-
namelijk een volledig huis dat
erist thuishoort. Maar wat maakt
weggebombardeerd is en waar
deze uitstap nu precies zo interes-
zich nu een recreatiepleintje
sant? Mijn bevindingen doorheen
bevind. Het geeft weer hoe men
de uitstap in een notendop.
met de sporen omgaat. .
De meest Een andere mar-
Berlijn staat gekend om zijn uit-
kante plek was de zogenaamde
gebreide geschiedenis . Deze
Todesstreifen met bijhorende
geschiedenis is u echter bekend
controletoren. Zelfs een jour-
wellicht van op de schoolbank-
nalist als ik die al heel wat gezien
en. Ik ga dus in deze reportage
heeft kreeg er kippenvel van we-
ook geen oplijsting maken van
tende dat mensen hier gestrand
alle historische zaken en de her-
zijn in hun vlucht naar een mo-
komst ervan. Neen, ik ga mijn ei-
gelijk beter leven.
gen bevindingen bij die plaatsen Signaal
een historische waarde hebben.
Naarmate de tocht vorderde
Het eerste wat we dus nodig
werd het steeds grouwer. Alsof
hebben om aan deze bevinding-
de weergoden het signaal woud-
en ook maar te kunnen geraken
en geven dat er hier donkere
is een fiets en een gids daar u
gebeurtenissen
kennis van het uitgebreide Berli-
Nochtans is Berlijn op zichzelf
jnse wegennetwerk het wellicht
ondertussen een bruisende stad
af en toe wel eens laat afweten.
geworden. Zeker een bezoek
Ook de zon was van de partij,
waard. Met de fiets.
alle elementen om er toffe trip van te maken.
plaatsvonden.
BER LIJN MAGAZINE
weergeven die ‘toevallig’ dan
11
BER LIJN MAGAZINE
GEHEIMEN, MARTELING & LEUGENS
12
HOHENSCHÖNHAUSEN
Wanneer u naar Berlijn reist, is het een must om ook de Hohenschönhausen te bezoeken. Veel mensen hebben geen besef wat voor gruweldaden hier plaatsvonden.
TEKST DOOR SIMON DESIMPELARE Van zodra u binnenkomt en de toegangspoorten van de gevan-
Na 1989...
genis achter u sluiten, heerst er een onbeschrijfelijke stilte. U
In december 1989 hervonden de meesten gedetineerden hun vri-
voelt zich ongemakkelijk en weet niet goed welke houding u moet
jheid. De gevangenis sloot in oktober 1990 en ook dan werden de
aannemen. Er hangt een sfeer van leegte en onduidelijkheid. Diep
overgebleven gedetineerden vrijgelaten. Twee jaar later werd het
vanbinnen weet u dat dit niet zomaar een gevangenis was.
gevangeniscomplex onder monumentenzorg geplaatst. Jaarlijks wordt deze gevangenis door meer dan 340.000 mensen bezocht,
Stompzinnige redenen
waarvan ongeveer de helft scholieren en studenten. De rondleidin-
U bevindt zich op een plaats waar duizenden gedetineerden,
gen gebeuren doorgaans door personen die betrokken waren bij het
in de jaren vijftig ( van 1958 tot 1989), vast kwamen te zit-
hele gebeuren.
ten voor stompzinnige redenen. Een smiley tekenen op een Stalinbeeld kon u bijvoorbeeld al een minimumstraf van 10 jaar
De gedenkplaats
opleveren. Maar ook mensen die geprobeerd hadden te vluchten, te
Ex-gedetineerden die een verschrikkelijke periode in deze gevang-
emigreren naar West-Berlijn of die er een andere politieke
enis doorbrachten, hebben ervoor gestreden om de gevangenis als
mening op nahielden, kwamen in deze gevangenis terecht
een gedenkplaats in te richten. In 1992 viel het gevangeniscomplex onder het beheer van monumentenzorg en twee jaar later werd het
Leven in erbarmelijke omstandigheden
effectief als gedenkplaats verklaard. Dankzij deze ex-gedetineerden
De gevangenen werden dagelijks geconfronteerd met voed-
is dit een plek geworden waar mensen heen kunnen gaan om
seltekort, vochtige cellen en slaaptekort. Daar bleef het niet
slachtoffers, wreedheden en politieke gevangenen te herdenken.
bij. De gedetineerden werden ook psychologisch gemarteld en maandenlang verhoord door goed opgeleide ondervragers om ze
Door een bezoek te brengen aan deze
zo te weerhouden van bezwarende verklaringen. De martelingen
gevangenis ziet u hoe vreselijk het DDR-regime met zijn tegenstand-
konden gaan van urenlang licht schijnen in de ogen, niet mogen
ers omging.. U kunt het zeker geen ‘leuk’ bezoek noemen omdat u
slapen, dagenlang in een donkere isolatiecel geplaatst worden die
continu overspoeld wordt met gruweldaden die in de gevangenis
soms tot aan de borst volliep met water of volledig gedesoriën-
plaatsvonden.
hausen door uitputting door slaaptekort.
Genslerstraße 66, Berlin
Bijna alle zintuigen worden geprikkeld tijdens het bezoek aan
Maandag – zondag van 9.00 tot 18.00 uur
de gevangenis. De stilte die zowel buiten als binnen hangt, de
Volwassenen 5€
verschrikkelijke geur van ontsmettingsmiddel in de gangen met
Gevangenisgebouwen alleentoegankelijk met een gids.
cellen, de koude, kille muren en cellen...
Talen gidsing: Duits of Engels
BER LIJN MAGAZINE
teerd worden. Maar liefst 6 personen stierven in Hohenschön-
13
DE GEHEIMEN VAN DE METRO Er zit meer achter metrodeuren dan u denkt ...
31 oktober zijn we de Unterwelten gaan bezoeken. Dit zijn onderTEKST DOOR JORDEN PEETERS
grondse bunkers die ter bescherming zouden dienen bij bomaanslagen in de tweede wereldoorlog. In deze bunkers konden we zien hoe het zou geweest bij een bomaanslag. Deze bunkers zijn nooit in gebruik genomen. Als u wilt weten hoe het zou zijn om tijdens een bomaanslag met meer als 1000 mensen in een bunker te zitten, dan moet u zeker een bezoekje brengen aan de Unterwelten. Dit zijn burgerbeschermingschuilplaatsen gereactiveerd of nieuw gebouwd ter voorbereiding op een eventuele nucleaire oorlog. Ze zijn gelegen naast verschillende plaatsen in de metro in Berlijn. Sinds 1998 heeft een organisatie „Bunker B‟ gehuurd om hier rondleidingen in te geven. We worden geinformeerd over de geschiedenis en ontwikkeling van Berlijn. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn de luchtbescherming voor de
Niet altijd even prettig
bevolking van Berlijn tijdens de Tweede Wereldoorlog, de bombar-
De mensen in de bunker waren misschien wel beschermd tegen
dementen en de gevolgen daarvan.
bommen, maar hun leven was nog steeds heel zwaar. Voor 2 weken werden ze met meer dan 2000 man opgesloten. Ze hadden niet an-
Een gidsing in het verleden
ders te doen dan te wachten. Wachten op hun eten, om naar de wc
In deze bunkers zijn we gegidst door een heel goede gids. Hij heeft
te gaan,… Na het wachten konden ze terug gaan slapen en de vol-
zijn werk heel goed gedaan en me echt verrast. Ik wist niet dat je een
gende dag begon dit alles terug opnieuw. Bovendien was de hygiëne
metrostation kon ombouwen tot een bunker. Ook heeft hij alles goed
ook zeer slecht. Je kon je soms amper wassen waardoor het er soms
uitgelegd. We konden echt bijna zien hoe er vroeger geleefd werd. Er
heel erg stonk. Soms moesten ze voor hun eigen elektriciteit zorgen,
werden verschillende kamers getoond, fucties van machines werden
wat meestal heel vermoeiend was. Dit moest dan ook door vrouwen
uitgelegd,… Het was net alsof we soms echt tijdens een aanslag vast
gedaan worden omdat alle mannen aan het front zaten. De mensen
in de bunker zaten
kregen ook maar 1 uitrusting om 2 weken aan te doen, een broek en een vest. Ze kregen ook een basispakket met een beker, kom, toiletpapier, bestek en een handdoekje. Als ze hier iets van kwijt raakten waren ze het ook effectief kwijt. Metrostation of meer? Wat de meeste mensen ook niet weten is dat je sommige metrosta-
BER LIJN MAGAZINE
tions ook kan omvormen naar een soort bunker. Langs beide kanten
14
wordt een trein op de sporen geplaatst. Hiertussen kunnen dan mensen voor 14 dagen leven. Lucht wordt voorzien door ventilatoren en eten wordt bevoorraad. Hopelijk voor de Berlijners moet deze bunker nooit in gebruik genomen worden.
DDR, EEN MUUR VAN SPIONAGE Een herinnering aan de muur, het communisme en de spionage...
TEKST DOOR JARI VERMEULEN
Tegenwoordig is Berlijn heel populair,iedereen wil op citytrip naar de levendige Duitse hoofdstad. Het is een stad waar je alles kan vinden, een stad waar geschiedenis werd gemaakt en geschreven. Een groot deel van deze geschiedenis kunnen we gaan bekijken in één van de meest bezochte musea van Berlijn, het het DDRmuseum. Wie wil weten hoe het dagelijks leven in de DDR eruit zag, moet er zeker een kijkje gaan nemen. Algemeen werpt dit museum een blik op het alledaagse leven in de voormalige socialistische staat DDR. Sommige mensen hebben heimwee naar dit leven, vandaar de naam “ostalgiemuseum”. In de DDR werden kinderen gezamenlijk op zindelijkheidstraining gestuurd. Raar genoeg verdienen ingenieurs maar net iets meer dan boeren. Dit en veel meer zijn fascinerende weetjes die je in dit kleinschalige interactieve museum opdoet. Verlangt u naar meer van deze weetjes? Verder lezen is dan de boodschap. Schaduwzijde Het DDR-Museum is heel structureel opgebouwd. Alles is onderverdeeld in categorieën. Je kan hier alle thema’s die het leven in de DDR bepaalden, terugvinden. Enkele voorbeelden van thema’s zijn: geboorte, opvoeding, onderwijs, werk, vrije tijd, kunst, wonen, economie en de omgang met subculturen. In het museum zijn allerlei zaken verzameld die in de DDR een rol speelden. Men heeft geen enkel belangrijk object overgeslagen. Of toch wel? Men heeft nauwelijks aandacht besteed aan de schaduwzijde van de DDR: de Stasi. Je krijgt de kans om in een klein kamertje aan een bureau te zitten waar een soort computer staat waar je mensen mee kan afluisteren. Afluisteren is dus van alle tijden!
Leven in de DDR Het leven in de DDR verschilde enorm van dat in de Bondsrepubliek Duitsland. Veel van wat vanzelfsprekend was in West- Duitsland, was in het dagelijks leven in de DDR niet mogelijk. Een eerste voorbeeld is vrijheid van meningsuiting. De mensen in de DDR mochten hun mening niet vrij uiten. Wie bijvoorbeeld iets in het openbaar zei over de DDR of de overheid, kreeg zware straffen. Ook op gebied van reizen, waren ze niet vrij. De burgers van de DDR mochten niet vrij reizen naar andere landen . Wie een ander land wou bezoeken, moest daarvoor een aanvraag indienen. Voor ons is naar de supermarkt gaan vanzelfsprekend. We kunnen op elk moment naar de winkel gaan en kopen wat we willen. Maar in de DDR waren veel alledaagse producten onmogelijk of moeilijk te verkrijgen . Als er in een supermarkt tropische vruchten zoals bananen of sinaasappels waren, moest men vaak heel lang aanschuiven. Tenslotte waren ook veel boeken, muziek en films verboden in de DDR. Er waren slechts twee televisiezenders (DDR 1 en DDR 2). De staat bepaald wat de programma’s mochten laten zien. Het was verboden om naar de westerse televisiezenders te kijken. Toch waren er nog mensen die dit in het geheim deden. DDR- Museum, Karl-Liebknecht-Str. 1 Ma-Zo: 10u-22u Za: 10u-22u Normaal: € 6 Gereduceerd: € 4
BER LIJN MAGAZINE
Kijken mag, aankomen ook! Het DDR-museum is één van de weinige musea waar je actief dingen kan doen. In tegenstelling tot de meeste musea mag je hier wel overal vrij rond lopen, en overal aankomen. Als je echt alles wilt te weten komen, moet je heel actief zijn in het museum. Er wordt een massa van informatie aangeboden in verschillende vormen. Dit kleine museum aan de oever van de Spree is vooral bedoeld als een doe-museum. Het museum schotelt verschillende mogelijkheden
voor om je in te leven in de DDR. Zo krijg je onder andere de kans om in een “DDR-woonkamer” te gaan zitten. Je trekt laden open, kijkt in kasten, gaat in een Trabant zitten en loopt door een nagebouwde plattenbauwoning. Er kan zelfs geluisterd worden naar DDR-bands, gebladerd in seksuele voorlichtingsboeken en gekeken naar DDR tv-programma’s en babykleertjes.
15
BEYOND, VOORBIJ ACROBATIE De mens gaat VOORBIJ het beest.
BER LIJN MAGAZINE
TEKST DOOR PAULINE WALGRAEVE
16
“De mens is immers complex, ligt in de knoop met zichzelf en met het leven en heeft moeilijkheden met extremen in het leven, want het leven is grijs”
Circus steeds hetzelfde? Circa Verzaubert bewijst met haar
Oeh’s en Ooh’s en Aah’s
nieuwe voorstelling Beyond het tegendeel. Beyond gaat verder
Buiten het feit dat Beyond lichamelijk verhaald zijn de
dan pure acrobatie en sensatie. De voorstelling belichaamt een
stunts baanbrekend. Je zit vaak op het puntje van je stoel
prachtig verhaal en laat je niet onberoerd.
en geeuwen zal je niet snel doen. De gewaagde stunts zorgde in het publiek dank ook voor vele oeh’s en ooh’s
Met Beyond slaat regisseur Yaron Lifschitz de nagel op
en aah’s. Bovendien blijf je niet in je comfortzone, de acro-
de kop. Het beweegt. Zowel de acrobaten als het publiek.
baten komen in het publiek, geven mensen onder andere
Zowel lichamelijk als geestelijk. Deze unieke combinatie
knuffels, nemen hun pint bier af- die je aan de “voordelige”
met daarbovenop nog eens een sausje van sensatie, humor,
prijs van 4,50 euro kan kopen in het Chamaeleon theater,
durf en een ongelofelijke verzameling van acrobaten maakt
plaatsen op een gegeven moment een turn mat tussen het
Beyond tot een voorstelling van topniveau.
publiek met daarboven een doek, waarbij een dans wordt uitgevoerd. We kunnen dus wel zeggen dat de drempel
Mens en dier, zwart en wit
tussen publiek en podium meermaals verbroken wordt.
De voorstelling begint met de mededeling dat er een smalle
Er is interactie met het publiek. Zo komt er ook een doek
lijn is tussen mens en dier, tussen realiteit en dromen. Het
over heel het publiek dat wordt doorgegeven. Het vormt
geeft de verhouding tussen extremen in het leven weer. De
een mensenzee, een chaos, een grijze chaos. Dit wordt alle-
mens gaat VOORBIJ het beest. De mens is immers complex,
maal afgewisseld en afgespeeld met veel achtergrondmuz-
ligt in de knoop met zichzelf en met het leven en heeft moe-
iek. Liedjes van Jacques Brel en Frank Sinatra passen onder
ilijkheden met extremen in het leven, want het leven is grijs.
andere de revue, vaak gecoverd en hierdoor minder herkenbaar. De liedjes zijn in verschillende talen. Frans, Engels
Deze complexiteit wordt heel duidelijk uitgebeeld. Zo zien
en Duits wisselen elkaar af.
we onder andere een dans waar wordt overgeschakeld van een zwart doek naar een wit doek. De symbolisering Voor iedereen
een vrouw die in de knoop ligt met zichzelf. Dit wordt dan
Beyond staat open voor een breed publiek. Het creëert een
weer gesymboliseerd door een dans met rekkers waarbij
aangename vrijheid van denken voor het publiek en is heel
de vrouw ingewikkelde, kwade, gefrustreerde bewegingen
open. Iedereen kan er naar kijken, en iedereen kan zijn ver-
maakt. Een ander voorbeeld is dan weer de dans waarbij
haal terugvinden in de voorstelling. Je kan er naar gaan ki-
een vrouw geblinddoekt acrobatische kunsten uitvoert van
jken voor de acrobatie, voor de muziek of voor het verhaal.
hoog niveau. Het geeft de relatie weer tussen de mens en
Dit is ook meteen de reden voor hun succes.
het onbekende.
BER LIJN MAGAZINE
van het zwart en wit, van de mens en het dier. Ook zien we
17
Ostalgie, Geen sprake van.
TEKST DOOR ARNE KERST Als u aan Berlijn denkt dan denkt u waarschijnlijk aan de Berlijnse muur,
uit een persoon kunnen zuigen-. Er heerste een zeer kille, serene
de Brandenburger Tor en de Reichstag. Waar u waarschijnlijk niet me-
sfeer. Tijdens het bezoek viel je van de ene verbazing in de andere.
teen aan denkt is Hohenschönhausen, de voormalige gevangenis van de
De ene cel nog erger als de andere. Zo is er ook een cel die volledig
DDR. Het brengt je terug naar de gruwelijke geschiedenis van de DDR.
van rubber gemaakt is en die helemaal verduisterd is. Als je hier inzit
Door een bezoek aan deze gevangenis realiseer je hoe recent en tastbaar
dan verlies je de link met de realiteit en dan heb je geen tijdsbesef
geschiedenis kan zijn.
meer. Mensen werden mentaal gebroken door hier opgesloten te zitten. Iets dat mij ook zal bijblijven van het bezoek is de verschrik-
Angst en psychologische marteling
kelijke geur. Ik moest heel de tijd denken aan de zin I love the smell of
Als DDR-burger wou je in Hohenschönhausen niet terecht komen.
napalm in the morning. In mijn geval was het dan I hate the smell of
Maar dit was makkelijker dan je dacht. Mensen werden voor de
communism in the morning.
kleinste vergrijpen opgepakt en zwaar gestraft. Hohenschönhausen was de onderzoeksgevangenis van de DDR. Door middel van inten-
De weg naar de vrijheid
sieve ondervraging en erbarmelijke levensomstandigheden moesten
In december 1989 werden de eerste gevangen vrijgelaten. De laat-
de gevangen een document onderteken waarin de zaken stonden
ste gevangen kregen hun vrijheid terug in het voorjaar van 1990.
waarvan ze beschuldigd werden. De gevangenen werden ondervraa-
Toen was de gruwel daar voorgoed voorbij. In 1992 werd het gebouw
gt door getrainde ondervragers die wisten hoe ze de gevoelige snaar
onder monumentenzorg gesteld. In 1994 begonnen er onderzoeken
van de mensen moesten raken. De gedetineerden werden mentaal
naar de stasi en de DRR en natuurlijk ook naar Hohenschönhausen
kapot gemaakt. De gevangen werden zeer slecht behandeld, hun
zelf. In dat zelfde jaar is de gevangenis heropend als gedenkplaats. Zo
slaap werd ontnomen en ze waren ook nog gedesorïenteerd. Ze
zal de wreedheid die daar plaatsvond voor altijd herinnerd worden.
wisten niet waar ze waren en dachten dat ze helemaal alleen opBER LIJN MAGAZINE
gesloten waren.
18
Het museum bezoeken kan alleen met een gids. Rondleidingen in het Koude rillingen
Duits: Maandag tot vrijdag: elk uur tussen 11 en15 uur. Zaterdag en
Toen ik het domein van de gevangenis binnenging kreeg ik een raar
zondag: elk uur tussen 10 en 16 uur. Rondleidingen in het Engels:
gevoel van tristheid. Als je het domein betreedt dan is het alsof alle
dagelijks om 14.30 uur. De inkom voor volwassenen bedraagt 5 euro
blijdschap uit de wereld is verdwenen – Ik moest meteen aan de
en voor studenten 1 euro. Niet onbelangrijk het adres is Gensler-
Harry Potter films denken en hoe de dementors ook alle blijdschap
strasse 13a, Berlijn-Hohenschönhausen.
BER LIJN MAGAZINE
Hohenschรถnhausen, een Stasi-gevangenis waar psycholische oorlogsvoering deel uitmaakte van de dagelijkse routine.
19
CLARCHENS BALLHAUS Hot or Not ? TEKST DOOR ELISSA VAN DE WEYER Het Clärchens Ballhaus heeft een rijke geschiedenis. Tijdens mijn
Ballhaus een danszaal waar je kan leren dansen, nee. Je kan er ook
citytrip naar Berlijn heb ik het een bezoek gebracht. Vele profes-
genieten van een voortreffelijke maaltijd. Zo kan je eerst een hapje
sionele dansers toonden hun danskunsten, maar ook amateurs be-
eten en je daarna aan een wals wagen.
gaven zich op de dansvloer. Of je goed kan dansen of niet, gewoon meedoen is de boodschap! Je wordt automatisch verleid om mee te
Toeristen
dansen. Ben je toch niet overtuigd om je danspassen op de dansv-
Vele toeristen die naar Berlijn komen brengen het Ballhaus een be-
loer te oefenen? Dan kan je nog altijd rustig aan een tafeltje zitten
zoek. Na een dagje de stad te verkennen zijn ze wel aan een dansje
en een drankje benuttigen, en natuurlijk ook genieten van de andere
toe. Het Ballhaus is de ultieme plek hiervoor! De maaltijden zijn er
dansers!
voortreffelijk en ook helemaal niet zo duur! Ik, als toerist, heb genoten van mijn avond in het Ballhaus! Het interieur was niet helemaal
De geschiedenis
naar mijn smaak, het zag er een beetje oubollig uit. Gelukkig zat de
Samen met zijn vrouw, Clara Bühler, opende Fritz Bühler het Clärch-
sfeer goed, dat maakte het erg gezellig! Als je nog niet van het Ball-
ens Ballhaus op 13 september 1913. Toen kreeg het Ballhaus nog de
haus gehoord had en een reis naar Berlijn plant raad ik aan om het
naam ‘Bühlers Ballhaus’. Na de dood van haar man, nam Clara Bühler
een kans te geven! Zeker niet vergeten je dansschoenen aan te trek-
de leiding over en besloot ze om de naam te veranderen naar ‘Clärch-
ken voor je naar het Ballhaus vertrekt.
BER LIJN MAGAZINE
ens Ballhaus’. Voor 40 jaar lang was Clara de uitbaatster van het
20
Ballhaus. Eens je de danszaal binnenwandelt, waan je je in de 20ste
Danslessen
eeuw. Dit is te wijten aan de inrichting, het interieur is namelijk re-
Ben je niet zo’n danstalent? Niet getreurd! In het Clärchens Ballhaus
delijk oud.
geeft men natuurlijk ook danslessen! Voor de gevorderden en zelfs
Sinds 2005 draagt het gebouw eigenlijk een andere naam, namelijk
de amateurs zoals ikzelf. Er worden ook verschillende danssoorten
‘Ballhaus Mitte’. De huidige eigenaars vonden dit geen gepaste naam
gedoceerd zoals Salsa, Tango, Wals, Chachacha,…
en ze besloten om het ‘Clärchens Ballhaus te blijven noemen om-
Nog een kleine tip: draag luchtige kledij! Niet iedereen hoeft te wet-
dat Clärchens een Berlijns begrip is. Op de menukaart kan je wel de
en hoe warm het er is! De temperaturen in het Ballhaus stijgen met
naam ‘Ballhaus Mitte’ terugvinden. Want niet alleen is het Clärchens
de minuut!
Berlijn, een bruisende stad vol geschiedenis! Ben je al de stad zijn musea en bezienswaardigheden even beu en moet je wat stoom aflaten? Het Clärchens Ballhaus biedt de oplossing! Hier kan je al je zorgen van je af dansen. Maar ook als je niet zo van dansen houdt is het Ballhaus zeker een bezoekje waard! TEKST DOOR KATRIJN OP DE BEECK Op de avond van woensdag 23 oktober vond er, zoals elke woens-
zijn om een flater te slaan naast deze professionals. Af en toe had
dagavond, een swingavond plaats in het Clärchens Ballhaus te Ber-
men namelijk de mogelijkheid om in groep de basispasjes aangeleerd
lijn. Het dansinitiatief begint pas vanaf 21.00 uur, maar men kan uit-
te krijgen. Een leuke afwisseling dus voor diegenen die kwamen
eraard al veel vroeger op de avond naar het Ballhaus trekken. Ikzelf
dansen voor het plezier en diegene die graag enkele swingdanspas-
ben die avond rond 20.00 uur aangekomen. Een vrolijk verlichte in-
jes bij wilden leren.
gang wachtte me op, om me vervolgens binnen te leiden in een oude zaal, die men probeerde op te fleuren door de muren met discoach-
Het swingconcept
tige, grijze slingers te bedekken. Wie eraan dacht om in zijn fijnste
Het doel van deze swingavond is voornamelijk om je te amuseren.
avondjurk een authentieke, klassieke balzaal binnen te stappen,
Zoals ik al vermeld had, krijg je niet voortdurend les over hoe je
dacht verkeerd. Toch is dit zeker geen negatief aspect aan het hele
moet swingen, maar wordt je veel meer vrij gelaten om zelf wat te
gebeuren. De sfeer die er hangt is ongedwongen, nonchalant en de
experimenteren. Dit geld echter voor na 21.00 uur. Wie namelijk
zaal geeft je het gevoel dat je terug in de tijd bent gegaan. Het voelde
echt de kneepjes van het vak aangeleerd wilde krijgen, moest zich
aan alsof ik me in het Swing-tijdperk zelf bevond.
wat vroeger op de avond aanmelden. De echte dansles vond namelijk plaats tussen 19.00 en 20.20 uur. Zelf heb ik er niet aan deelge-
Een hapje, een drankje, een dansje
nomen, maar ik heb wel van de dansles wel kunnen genieten tijdens
Vooraleer je je dansschoenen aantrekt, kan je jezelf te goed doen aan
mijn diner. Het zag er allemaal heel plezierig en ongedwongen uit en
een slaatje, een pizza of een typisch Duits gerecht en dat heb ik dan
je wou jezelf zo op de dansvloer storten.
ook gedaan. Het is wellicht niet de beste prijs-kwaliteitverhouding “LET’S DANCE”
Bovendien wist men ondanks de overvolle zaal, het eten toch snel te
Clärchens Ballhaus organiseert niet enkel swingavonden, maar ook
serveren. Wie ongeduldig is voor op de dansvloer te gaan staan, zal
salsa, - tango, - chachacha – en wals avonden. Ook hier geldt het zelf-
dus niet al te lang moeten wachten! De danskriebels voel je namelijk
de als bij de swingavond: Wie de echte dansles wil bijwonen, moet
zo opkomen dankzij de dansers die al volop aan het swingen zijn ter-
tussen 18.00 en 21.00 uur (afhankelijk van de dansstijl) naar het
wijl jij nog aan het dineren bent. Entertainment tijdens je maaltijd is
Ballhaus komen en wie eerder in is voor wat improvisatie kan vanaf
dus verzekerd!
21.00 uur tot in de vroege uurtjes blijven doordansen!
Wanneer ik er eenmaal klaar voor was om mezelf op de dansvloer
Dankzij deze regeling, wordt Clärchens Ballhaus dagelijks overs-
te begeven, zat de sfeer er al goed in. Er waren hier en daar al wat
poeld door zowel amateurs als ook professionele dansers. Ik kan
drankjes achterover geslagen en dus had niemand angst om zich
alvast voor woensdag 23 oktober vaststellen dat het Ballhaus een
volledig te laten gaan. Je zou bij deze beschrijving haast denken dat
denderend succes had die avond. Jong en oud hadden zich verzam-
er zich slechts amateurs op de dansvloer bevonden, maar niets was
eld op de dansvloer en het was een avond om nooit meer te verget-
minder waar. Heel wat professionele swingdansers- en danseressen
en! Swingen in het hartje van Berlijn, wie kan daar nu iets op tegen
waren namelijk ook van de partij. Geen nood voor diegene die bang
hebben?
BER LIJN MAGAZINE
die je in Berlijn zal vinden, maar het eten is er zeker niet slecht.
21
De Trabant TEKST DOOR JARI VERMEULEN
Na de Volkswagen is dit de tweede wagen voor het volk dat Duitsland heeft voorgebracht. Kleiner dan de Kever, maar minstens even berucht. De Trabant werd gebouwd in de
Veel mensen beschouwden hun
DDR tussen 1957 en 1991. In
Trabant als een deel vanhun
België werd hij eigenlijk pas bek-
familie. Anderzijdsverwijst
end toen op 9 november 1989
de naam naar Erdtrabant, oftew-
de Muur van Berlijn werd geo-
el satelliet. De auto moest tonen
pend en de Ossi’s massaal met
dat de DDR meeging in de tech-
hun Trabi’s naar het Westen
nologische vooruitgang die in
kwamen.
1957 in de Sovjet-Unie de eerste
satelliet leverde. Opmerkelijk is
Zo werd de Trabant het symbool
dat men soms 10 jaar moest wa-
van de vrijheid. De naam van
chten vooraleer men de auto kr
deze auto is heel toepasselijk:
eeg. Dit kwam door het grote
enerzijds betekent het ‘maatje’.
succes van de Trabant.
ONEERLIJKE CONCURRENTIE TEKST DOOR WITSE VAN DESSEL
BER LIJN MAGAZINE
“Als wir circa 30 Meter entfernt waren und Hitler uns sah, stand er auf und mit ihm zwei SS-Gruppenführer und zwei Generäle und sie verließen eiligst den Hitler-Stand, um zu vermeiden, die Hand eines amerikanischen Goldmedaillensiegers und Negers zu berühren”
22
Op de Olympische Spelen in
het stadion verliet toen Owens
1936 was er één man die er
zijn wedstrijden won. Achteraf
bovenuit stak namelijk Jesse
verklaarde de Führer (Hitler) dat
Owens. Owens won maar liefst
zwarte mensen meer op apen
4 keer goud. Het fabeltje dat
lijken en dus fysiek sterker zijn.
Owens de medailles van Hitler
Volgens Hitler moesten om die
niet kreeg toegereikt omdat
reden zwarte mensen van zul-
hij zwart was klopt niet. Hitler
ke sportevenementen geweerd
moest namelijk geen enkele at-
worden. Het zou volgens hem
leet een medaille uitreiken. Wat
oneerlijke concurrentie zijn.
wel opvallend was is dat Hitler
DIE AMPFELMENCHEN TEKST DOOR KATRIEN STORMS
NaAbor de Volkswagen sunt voluptiundia is dit desition tweede perum wagen dolecta voor het ducipsam volk dat abo. Duitsland Ita vid que heeft voorgebracht. eaquid Kleiner maximoluptae dan de Kever, porepel maar enimin minstens nes even estrum berucht. assequi.
Ampfelmänchen is de Duitse
leerden op een speelse manier
benaming voor het mannetje op
de verkeersregels. Momenteel
de verkeerslichten voor voet-
kan je de Oost-Duitse verkeers-
gangers en fietsers.
mannetjes ook in het Westen aantreffen.
Het is ontstaan in het voormalige DDR door verkeerspsycholoog Karl Peglau en is standaard vastgelegd in 1974. Het verkeerslichtensysteem in de DDR moest op deze manier veiliger gemaakt worden. Ook de DDR-kinderen
DER ALTE FRITZ TEKST DOOR DEMI DE LA RUELLE
Frederik de Grote, Koning van Pruisen en de meest bekende en omstreden telg van Haus Hohenzollern
als een groot militair strateeg,
Pruisen leefde van 1712 tot
die na zijn dood nog door vele
1786. Hij was vanaf 1772 kon-
latere generaties bewonderd
ing van geheel Pruisen. Hij was
werd, onder meer door Napo-
getrouwd met Elisabeth Chris-
leon Bonaparte, die bij zijn graf
tine van Brunswijk-Bevern van
in Potsdam gezegd zou hebben:
wie hij na zeven jaar gedwon-
“Als hij nog geleefd had, zou ik
gen huwelijk gescheiden leefde
hier niet gestaan hebben”. In
en wie het niet was toegestaan
2012 werd Frederik met een
hem te bezoeken op Slot Char-
aantal tentoonstellingen in Ber-
lottenburg of zijn buitenverblijf
lijn herdacht, een kleine man van
Sanssouci (onbezorgd) bij Pots-
nauwelijks 1,60 m die 300 jaar
dam. Frederik ontpopte zich
geleden werd geboren.
BER LIJN MAGAZINE
Frederik de Grote, koning van
23
OOST-BERLIJN VAN D TOT R Het leven van de DDR-burger uitgestald ...
TEKST DOOR ANNELIEN DRUART Berlijn leeft! Overal waar je komt zie je nieuwe gebouwen uit de grond ri-
tage woonkamer. Erg gezellig! Zo word het toch voorgesteld… maar
jzen, maar ook de uitgebreide geschiedenis overleeft. Her en der verspreid
in het merendeel van deze woonkamers waren in het echte leven
over Berlijn zie je restanten van het verdeelde Berlijn. Langs de Spree vind
camera’s verstopt. Vaak zelfs door goede vrienden, familie of zelfs
je 1 van de meest bezochte musea van de Duitse hoofdstad: Het DDR-mu-
door je echtgeno(o)t(e). Een kritische blik is dus nodig om het heel
seum. Het dompelt je onder in het leven van de DDR-burger.
ge-zellige tafereel in je op te nemen en te relativeren.
In het DDR-museum krijg je een indruk over hoe het leven was in
Thematiek
Oost-Berlijn ten tijden van het communistisch tijdperk. Aan het be-
Het museum heeft een erg logische opbouw. Elk thema heeft een ei-
gin van het museum staat je Trabantje al klaar om te beginnen aan
gen hoekje, muurtje, kastje,… Alle mogelijke
een reis terug in de tijd!
thema’s komen aan bod: Consumptie, werk, veiligheid (STASI), pro-ducten, vakantie, vrije tijd, media, familie, kunst, mode, gevan-
Doe-Museum
ge-nis,de ideologie en nog veel meer. Elk thema wordt vergezeld van
In andere musea is het vaak verboden de voorwerpen aan te raken,
passende voorwerpen en informatie. Doordat je bij elk thema wel
in het DDR-museum kan je bijna niets anders. Het museum wil je het
iets mag aanraken, probe-ren, maken,… dringen ze sneller tot je door.
gevoel geven dat je zelf in de DDR bent beland. De bezoeker trekt
Zo kan je bij thema gevangenis echt het gevoel van opgesloten zitten
laden open, kijkt in kasten, gaat in een Trabant zitten en loopt door
ervaren door in de cel te kruipen die speciaal voor de museumgasten
een nagebouwde plattenbau-woning. Er kan geluisterd worden naar
gemaakt is.
DDR-bands, geschreven op een oude typmachine, gekeken naar babykleertjes en gebladerd in seksuele voorlichtingsboeken.
Prijsbeest
BER LIJN MAGAZINE
Het museum bestaat nog maar 5 jaar maar doet het al 5 jaar op rij
24
Te rooskleurig
schitterend! Het eerste jaar, in 2008, lokte het museum meer dan
In de geschiedenisboeken wordt de DDR vaak
180.000 bezoekers en ook vandaag de dag is het er steeds over de
voorgesteld als de hel op aarde, maar dat beeld heb je helemaal
koppen lopen. Laat je door deze drukte zeker niet afschrikken. In
niet bij het verlaten van het museum. Het museum geeft je een (te)
ja-nuari 2008 is het museum genomineerd voor de European Muse-
gezellig en romatisch beeld van hoe het echt was. Er wordt in maar
um of the Year Award. Zeker de moeite om eens binnen te springen
erg kleine mate aandacht besteed aan de Big-Brother maatschappij
dus! Ook tijdsnood is geen uitvlucht. Het DDR-museum is zeker niet
waarin de mensen toen leefden. Terwijl deze wel de bovenhand nam
groot en in minder dan 2 uurtjes heb je elke hoekje gezien, elke bord-
in de DDR. In het museum zie je bijvoorbeeld een nagebootste vin-
je gelezen en elk plaatsje in de Trabant getest!
BER LIJN MAGAZINE
Een typisch DDR-interieur.
25
OLYMPIA, DE ARENA Moderne Geschiedenis.
BER LIJN MAGAZINE
TEKST DOOR WITSE VAN DESSEL
26
“Het Olympiastadion had aanvankelijk meer plaatsen dan Camp Nou en kon makkelijk 100.000 gegadigden aan. ”
Het Olympisch Stadion in Berlijn is een zeer belangrijk en histor-
Religieus oord
isch bouwwerk dat vandaag de dag nog steeds in gebruik is. Het
Men zou een voetbalstadion kunnen vergelijken met een
Olympiastadion is meer dan een grote, indrukwekkende voet-
religieus gebouw waar elke week duizenden “gelovigen”
baltempel. Het stadion ademt historiek en zelfs religie uit. Hoe
(supporters) naartoe gaan om hun favoriete ploeg aan
is dit stadion uitgegroeid tot één van de oudste maar ook meest
te moedigen. Iedereen verbroederd met elkaar en zingt.
moderne voetbalstadions ter wereld?
Het Olympiastadion doet daar nog een schepje bovenop want sinds 2006 is er zelfs een kappel. In deze kappel kan
Historisch bouwwerk
men bidden en staan er in verschillende talen waaronder
Voordat het Olympiastadion in (het Westen van) Berlijn
het Nederlands verschillende teksten en zinnen die de
werd gebouwd was er eerst nog een paardenrenbaan wa-
supporters moeten inspireren.
arop dan op zijn beurt in 1913 het Duitse Stadion werd geHet huidige stadion
ische Spelen in 1916, maar door WO I zijn deze Spelen niet
Het bouwwerk heeft in de loop der jaren een hele metar-
doorgegaan. In 1936 gingen de Olympische Spelen dan toch
mofose ondergaan. In 1974 heeft men het stadion voor de
in Duitsland door. Om dit grote evenement te organiseren
eerste keer gedeeltelijk overdekt,voor het wereldkampio-
wou men een gloednieuw stadion. Werner March ontwierp
enschap voetbal. In 2006 werd er terug een wereldkampio-
het Olympiastadion dat in het begin een capaciteit had van
enschap voetbal georganiseerd en toen is het Olympiasta-
maar liefst 100 000 toeschouwers. Even ter vergelijking dat
dion voor de laatste keer tot nu toe gerenoveerd. Men heeft
is meer dan Camp Nou (het stadion van Barcelona) of 2 keer
de tribunes helemaal overdekt, waarin boksen zijn verw-
het Koning Bouwdewijnstadion, immens toch!
erkt die maar liefst 112 decibel produceren. Ook de lichten
In 1936 vonden in en rond het stadion de Olympische Spe-
zijn in dit dak verwerkt. Het Olympiastadion heeft nog een
len plaats. Hitler was er ook aanwezig en woonde er wed-
primeur ze hebben het grootste scherm in een voetbalsta-
strijden bij. Onder het bewind van de nazi’s waren overal
dion ter wereld. Dit alles maakt dit prachtige stadion zeer
hakenkruisen in en rond het stadion aangebracht. Achteraf
modern en leuker om naar het voetbal te gaan kijken.
heeft men alle verwijzingen naar de nazi’s verwijderd in het
Het stadion is eigendom van de stad Berlijn. Hertha Berlijn
stadion. De grote (Olympische) klok die vroeger in de klok-
speelt vandaag in het stadion maar ze krijgen het niet voor
kentoren hing en nu voor het stadion staat was vol met hak-
niets. Hertha Berlijn moet maar liefst 2 miljoen euro per
enkruisen gezet. Ondanks het aanbrengen van extra ijzer
jaar aan huur aan de stad Berlijn betalen.
op de klok ziet men toch nog duidelijk dat er hakenkruisen
Een gidsbeurt in dit prachtige stadion kost voor een volwas-
opstonden.
sen persoon 7 euro. In deze tijd van het jaar is het stadion altijd open van 10 tot 18 uur. Het stadion is gelegen op de Olympischer Platz 3 te Berlijn.
BER LIJN MAGAZINE
bouwd. Het Duitse Stadion werd gebouwd voor de Olymp-
27
Paris is always Paris, and Berlin is never Berlin. Het mooiste dat Oost-Berlijn te bieden heeft.
TEKST DOOR ELISE HUYBRECHTS Berlijn, de Duitse hoofdstad gekenmerkt door zijn intrigerende
Voor ieder wat wils
geschiedenis, staat de dag van vandaag bekend om zijn moderne toe-
Berlijn is een bezoek waard wegens de talrijke uiteenlopende
komstgerichte visie. De Berlijnse Muur heeft in 1961 een scheidingslijn
mogelijkheden. Van de Alexanderplatz tot de Hackescher Markt. Wil
gecreëerd tussen oost en west, waardoor er zich tussen beide delen grote
je Oost-Berlijn eens vanuit de hoogte bekijken? Ga dan een kijkje
verschillen hebben ontwikkeld. We gaan verder in op Oost-Berlijn die het
nemen op de Fernsehturm die met zijn 365 meter de op één hoogste
hard te verduren had in de Koude Oorlog.
toren van Europa is. In de metalen bol bevindt er zich een draaiend restaurant waarin je afhankelijk van het weer wel 40 kilometer ver
Oost-Berlijn heeft een snelle wederopbouw gekend, ondanks het lit-
kan zien.
teken dat Hitler en de DDR hebben achtergelaten. Het merendeel
De Berliner Dom is één van de meest indrukwekkende kerken van
van de gebouwen is na hun verwoesting in de 20ste eeuw gerecon-
Europa. Langs de buitenkant is het een pareltje, maar ga er ook
strueerd. Ook treffen we enkele moderne gebouwen aan, zoals het
zeker eens naar binnen, er hangt zelfs geen inkomprijsje aanvast als
Sony-Center. Vandaag is Berlijn een bruisende stad met een hoog
je onder 18 jaar bent. Naast veel architectuur beschikt Berlijn ook
ontwikkelde cultuur, zo worden er jaarlijks festivals georganiseerd
over ontzettend veel groen
en zijn de musea en kunsttentoonstellingen niet op één hand te tellen.
De perfecte balans
BER LIJN MAGAZINE
In Oost-Berlijn vind je het perfecte evenwicht tussen enerzijds
28
De wortels van het verleden
de historische gebouwen en plaatsen die je kan koppelen aan zijn
Men kan de Oost-Berlijnse monumenten en gebouwen niet bezich-
bekende geschiedenis en anderzijds de moderne, hedendaagse ge-
tigen, zonder de historie van de stad in het achterhoofd te houd-
bouwen. Zo heb je Potsdamer Platz, in de Tweede Wereldoorlog
en. Oost-Berlijn heeft zowel de dictatuur van Hitler, als de Koude
al een belangrijk zakencentrum dat nu is het gekenmerkt door het
Oorlog overleefd. Sinds 1949 spreekt men ook wel van de Duitse
Sony-Center, één van de modernste gebouwen in Berlijn. Wie denkt
Democratische Republiek (DDR). De inwoners van de DDR leefden
dat Berlijn alleen maar bestaat uit hoge kantoorgebouwen, drukke
er in erbarmelijke omstandigheden. De situatie verbeterde er niet op
infrastructuur en veel winkels heeft het mis. Berlijn is een citytrip
toen men in 1961 de Berlijnse Muur aanlegden, waardoor families
meer dan waard, niet alleen voor zijn boeiende historiek, maar ook
van elkaar gescheiden werden. Men mocht niet meer van het oosten
wegens zijn evoluerende karakter. Zo zei de oud-minister van Cul-
naar het westen en omgekeerd. De muur werd in 1989 afgebouwd,
tuur en Onderwijs in Frankrijk, Jack Lang, in 2001: “Paris is always
maar je kan nog steeds de restanten zien die met graffiti zijn beklad.
Paris and Berlin is never Berlin”.
De Fernsehturm achter het Palast der Republik in 1977
BER LIJN MAGAZINE
29
Sanssouci
TEKST DOOR DEMI DE LA RUELLE Wanneer u het prachtige park binnenloopt, wordt u verrast door de
Weinherg-terrassen
grote fontein met classicistische beelden en schitterende bloemperk-
Voor het reusachtige gebouw liggen zes Weinherg-terrassen, waar-
en. Daarnaast nodigen de zes Weinherg-terassen u uit om de treden te
van de wijnstokken al lange tijd beroemd zijn. Elk van de zes barokke
beklimmen naar het roccoslot van Frederik de Grote. Zijn magnifieke
terrassen heeft 28 glazen kappen om zonlicht te vangen opdat de
paleis straalt zijn intelligentie en macht uit. Met zijn uitspraak“quand
druiven rijpen. Hij hield van de horticultuur en liet zo vruchten en
je suis là, je suis sans soucis” heeft hij alle toeristen over de wereld ach-
groenten in één tuin groeien.
ter zich. Verbitterd, harde Frederik Slot Sans Souci
Frederik de Grote liet op het terras van het kasteeltje een grafkelder-
Het gele kasteel werd gebouwd van 1745 tot 1747 en staat nu
tje voor zichzelf en zijn geliefde hazewindhonden bouwen. Die waren
op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Het ligt in het oosteli-
voor hem goud waard. Zo stelde hij het in zijn verbitterde uitspraak:
jke deel van het gelijknamige park en is een van de bekendste pa-
“Nu ik de mens ken, houd ik alleen maar van beesten…”. Frederik was
leizen in Potsdam in de Duitse deelstaat Brandenburg. De Prui-
dan niet zo sociaal, maar verstand had hij wel. Hij las alle literaire
sische koning Frederik de Grote liet in de jaren 1745 – 1747 zijn
werken en zat uren achter zijn werktafel. Daar waaraan hij stierf in
klein zomerpaleis in rococo-stijl bouwen. Zo gaf hij Jan Bouman,
1786. De koning hield niet van kerken. Na veel omzwervingen werd
een architect van Nederlandse afkomst, de leiding om zijn buiten-
de kist van de koning pas in 1991 onder het terras begraven.
verblijf van 12 kamers te ontwerpen.
BER LIJN MAGAZINE
Orangerie
30
Indeling van het kasteel
Wanneer je verder wandelt in westelijke richting, kom je de
De rechterkant van het kasteel is bestemd voor de Pruisische
19de-eeuwse Oranjerie tegen. Een indrukwekkend gebouw dat
koning. De vrienden en gasten verbleven in de linkerkant. Dit kan
is geïnspireerd op de jeugdreizen van Friedrich Wilhelm naar Ital-
je afleiden door de gegraveerde woorden sans, souci op het ronde
ië. Bakken met palmen, laurier en sinaasappelbomen staan langs
gedeelte van het gebouw. Zo toonde Frederik aan dat zijn gasten
het formele terras. Onder de Oranjerie vindt men het statige Jubi-
hier aan de linkerkant zonder zorgen verbleven. In zijn schitter-
lee-terras, dat in 1913 werd aangelegd voor keizer Wilhelm II. De
ende bibliotheek met meer dan 2000 boeken vind je natuurlijk
oorspronkelijke parterres zijn verdwenen, maar er is nog een flinke
het complete oeuvre van Voltaire. Verder hield Frederik II ervan
vijver met een kopie van het ruiterstandbeeld van Frederik de Grote.
zijn verzameling schilderijen te (laten) bewonderen.
Parel van de Duitse rococo
BER LIJN MAGAZINE
31
BERLIJN HetMagazine 2013-2014
BER LIJN MAGAZINE
Het Magazine
32