Διατροφη και Διαβητης by John Soupios

∆ιατροφή & Σακχαρώδης ∆ιαβήτης

Ιωάννης Μ. Σουπιός Κλινικός ∆ιαιτολόγος – ∆ιατροφολόγος (B.Sc.) M.Pr. On Eating Disorders & Obesity (NCFED of UK)

Ο Εξέλιξη του ∆ιαβήτη Σήµερα : 147 εκατ. άτοµα Το 2010 : υπολογίζεται ότι θα ξεπερνά τα 215 εκατ. Άτοµα ∆ικαιολογεί απόλυτα το χαρακτηρισµό του ως

ΕΠΙ∆ΗΜΙΑ Copyright by John Soupios

Παθογένεια ∆ιαβήτη

1. 2.

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν σάκχαρο : ∆εν παράγουν καθόλου ινσουλίνη ή Η ινσουλίνη που παράγουν δεν είναι αποτελεσµατική

ΟΠΟΤΕ …….

Μη χρησιµοποίηση γλυκόζης που παράγεται από τη πέψη των θρεπτικών ουσιών της τροφής Η γλυκόζη παραµένει αχρησιµοποίητη στην κυκλοφορία του αίµατος αντί να εισέλθει στα κύτταρα του σώµατος

Άρα …….

Σακχάρου Copyright by John Soupios

Τύποι του ∆ιαβήτη Τύπος Ι (ινσουλινόεξαρτώµενος) : Ο οργανισµός παράγει λίγη ή καθόλου ινσουλίνη. Παρουσιάζεται σε <10% των διαβητικών και πρέπει εφόρου ζωής να κάνουν ενέσεις ινσουλίνης, γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται και ινσουλινοεξαρτώµενος

Τύπος ΙΙ (µη ινσουλινοεξαρτώµενος) : Ο οργανισµός παράγει ινσουλίνη αλλά δεν µπορεί να τη χρησιµοποιήσει για να ελέγξει το σάκχαρο του. Παρουσιάζεται σε ποσοστό >90% των διαβητικών. Συνήθως τα άτοµα που πάσχουν από αυτού του τύπου το ∆ιαβήτη είναι παχύσαρκα.

Θεραπευτικά Μέσα

∆ιατροφή

Μυϊκή Άσκηση

Φαρµακευτική Αγωγή Copyright by John Soupios

Παχυσαρκία & ∆ιαβήτης Υπερφαγία Αυξηµένη ζήτηση Ινσουλίνης Παγκρεατική Ανεπάρκεια Εµφάνιση ∆ιαβήτη Copyright by John Soupios

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ Ρύθµιση της ∆ίαιτας ∆ιαβητικού επαναφορά της συγκέντρωσης της γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα Απώλεια Βάρους σε άτοµα µε Αυξηµένο Σάκχαρο οδηγεί σε : 1. Αύξηση της ικανότητας του παγκρέατος για παραγωγή ινσουλίνης. 2.Αύξηση της ευαισθησίας των ιστών του παγκρέατος στην ινσουλίνη

Αντιµετώπιση ∆ιαβητικών Ασθενών Παλαιότερα : 1.

Αντιµετώπιση αρκετά πιεστική εφόσον τα πειραµατικά δεδοµένα γύρω από την ασθένεια αυτή, ήταν πολύ λίγα. Περιορισµός Η/C και προκειµένου να καλυφθούν οι ενεργειακές απαιτήσεις λιπών & Λευκώµατος Εµφάνιση αθηροσκλήρυνσης (Άτοµα µε διαβήτη επιρρεπή) Copyright by John Soupios

Σήµερα : 1.

2. 3. 4. 5.

Κάλυψη εξατοµικευµένα διατροφικών αναγκών του ασθενή. Κάλυψη ενεργειακών απαιτήσεων ∆ιατήρηση Ιδεώδους Βάρους Επίτευξη Ευγλυκαιµικής Κατάστασης ∆ιατήρηση Λιπιδίων Αίµατος σε Φυσιολογικά Επίπεδα Copyright by John Soupios

Κάλυψη Εξατοµικευµένων Αναγκών Εκτός του θέµατος της ηλικίας, όπου οι πρωτεϊνικές ανάγκες µεταβάλλονται, υπάρχουν και κάποιες άλλες καταστάσεις όπου το διαβητικό άτοµο χρειάζεται ιδιαίτερη µεταχείριση, δηλαδή, σε κατάσταση εγκυµοσύνης, θηλασµού, εγκαύµατος ή κάποιου άλλου παθολογικού προβλήµατος, σε περίπτωση που το άτοµο αθλήτε ή έχει κάποιο ιδιαίτερο τρόπο ζωής. Σε αυτήν τη περίπτωση το διαιτολόγιο συντάσσεται µετά από τον υπολογισµό όλων των παραπάνω παραµέτρων.

Κάλυψη Ενεργειακών Απαιτήσεων Οι ενεργειακές απαιτήσεις είναι σύµφωνες µε τις ενεργειακές απαιτήσεις ενός ανθρώπου µε µή παθολογικό πρόβληµα. 50 – 55% από Υδατάνθρακες (ρύζι, µακαρόνια, πατάτες, ψωµι, κ.λ.π), 12 – 20% από Πρωτεϊνες (κρέας, ψάρι, γάλα, τυρί, γιαούρτι κ.λ.π) 20 – 30% από Λίπος (λάδια, ξηροί καρποί κ.λ.π). Προσοχή πρέπει να δοθεί στα παιδιά όπου οι απαιτήσεις σε πρωτεϊνες είναι πιο αυξηµένες λόγω της ανάπτυξης αυτών.

∆ιατήρηση Ευγλυκαιµικής Κατάστασης

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Έλεγχος προσλαµβανόµενων θερµίδων µε κατεύθυνση : Κατανοµή πρόσληψης τροφής Μορφή προσλαµβανόµενων Η/C (ποιοτική διαφοροποίηση) Αυξηµένη πρόσληψη Φυτικών Ινών Μειωµένη κατανάλωση Οινοπνεύµατος Μορφή προσλαµβανόµενου Λίπους. ∆ιατροφικές επιλογές που δεν τροποποιούν την µεταγευµατική καµπύλη. Copyright by John Soupios

Κατανοµή Πρόσληψης Τροφής

Η κατανοµή της τροφής σε συχνότερα µικρά γεύµατα και η συνεπής τήρηση τους είναι βασικό ώστε να µην υπάρχουν αυξοµειώσεις της γλυκόζης του αίµατος.

Μορφή προσλαµβανόµενων Η/C Προτιµώνται οι σύνθετοι υδατάνθρακες (αµυλούχες τροφές) έναντι των µόνο- και δισακχαριτών. Έτσι µε αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η γρήγορη απορρόφηση των τελευταίων που οδηγεί σε απότοµες αυξήσεις της γλυκόζης στο αίµα. Η πρόσληψη ζάχαρης, εφόσον αυτή δεν υπερβαίνει το 5% του συνόλου των ηµερήσιων υδατανθράκων δεν αποκλείεται. (Βοηθά στην ελεύθερη αντίληψη του διαβητικού για τη δίαιτα του, ότι τίποτα δεν απαγορεύεται)

Αυξηµένη Πρόσληψη Φυτικών Ινών Η αυξηµένη πρόσληψη φυτικών ινών ( ~ 30γρ.) επιβραδύνει την απορρόφηση των υδατανθράκων µε αποτέλεσµα να περιορίζονται οι µεταγευµατικές υπογλυκαιµίες. Ιδιαίτερα ευνοϊκή είναι η χρήση διαλυτών φυτικών ινών (φασόλια, φακές, αρακάς, βρώµη, µήλο, πορτοκάλι). Παρόλα αυτά όµως καλό είναι να γίνεται και κατανάλωση αδιάλυτων φυτικών ινών (ψωµί ολικής άλεσης, δηµητριακά ολικής άλεσης, µαύρο ρύζι, µπισκότα και φρυγανιές ολικής άλεσης).

Κατανάλωση Οινοπνεύµατος Η κατανάλωση οινοπνεύµατος πρέπει να συνυπολογίζεται από πλευράς θερµίδων. Είναι σκόπιµο σε διαβητικούς ασθενείς να µην ενθαρρύνεται η κατανάλωση αυτού, λόγω του αυξηµένου κινδύνου πρόκλησης υπογλυκαιµίας, και ιδιαίτερα σε αυτούς που παίρνουν ινσουλίνη ή υπογλυκαιµικά φάρµακα. Επιτρέπονται 1 – 2 ισοδύναµα αλκοόλ, µία φορά την εβδοµάδα (όπου 1 ισοδύναµο : ~ 150ml κρασί, ~ 300ml µπύρα, ~ 50ml ποτού απόσταξης). Επίσης καλό είναι να γίνεται η κατανάλωση του αλκοόλ µε φαγητό, αλλά απαγορεύεται αυστηρά σε άτοµα που πάσχουν από υπερτριγλυκεριδαιµία, παγκρεατίτιδα, γαστρίτιδα, νεφρικά ή καρδιακά προβλήµατα.

Έλεγχος Λιπιδίων Ιδιαίτερη προσοχή στον έλεγχο των λιπιδίων γιατί η υπερλιπιδαιµία είναι φαινόµενο κοινό στους ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη. Το λίπος πρέπει να αποτελεί λιγότερο από 30% της ενέργειας, όπου : 1. Λιγότερο από 10% πρέπει να είναι κορεσµένα λιπαρά οξέα (βρίσκονται στα ζωϊκής προελεύσεως τρόφιµα, όπως το κρέας, τον κρόκο του αυγού, το πλήρες γάλα, τα γαλακτοκοµικά προϊόντα που παρασκευάζονται από πλήρες γάλα και το βούτυρο), 2. 12% µονοακόρεστα λιπαρά οξέα, 3. 6% πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ενώ λιγότερο από 2% πρέπει να είναι τα trans λιπαρά οξέα, των οποίων η γενική ονοµασία είναι µαργαρίνη ή φυτικό λίπος. Copyright by John Soupios

Αυξοµειώσεις Τιµών Σακχάρου Ένα από τα βασικότερα προβλήµατα στη ρύθµιση του διαβήτη είναι η αντίδραση του διαβητικού σε καταστάσεις χαµηλών ή υψηλών τιµών σακχάρου, και κυρίως των χαµηλών. Συνήθως στη αίσθηση ότι πέφτει το σάκχαρο, είτε από φόβο, είτε από µεγάλη επιθυµία, αισθάνεσαι την ανάγκη να σταθείς µπροστά στο ψυγείο και να φάς ότι βρίσκεται µπροστά σου, µέχρι να αισθανθείς καλύτερα. Το πρόβληµα σε αυτή τη περίπτωση είναι ότι µπορεί να χρειαστούν περίπου 30 λεπτά για να διορθωθεί η υπογλυκαιµία και να νιώσεις καλύτερα. Σε αυτό το διάστηµα η κατανάλωση µπορεί να είναι πολύ περισσότερο από όσο πραγµατικά χρειάζεσαι και αυτό να έχει σαν αποτέλεσµα την αύξηση του επιπέδου του σακχάρου σε υψηλές τιµές

¨Όταν γλυκόζη αίµατος <70mgr/dL – πρέπει να γίνεται κατανάλωση 15γρ υδατανθράκων, αναµένουµε για 10 – 15 λεπτά, και ελέγχουµε τη γλυκόζη. Σε περίπτωση που η γλυκόζη είναι <80mgr/dL, καταναλώνονται άλλα 15γρ υδατανθράκων. Σε περίπτωση εµετού, διάρροιας ή πυρετού, κατανάλωση µικρών ποσοτήτων αλατιού και πιο συχνή κατανάλωση υγρών για αντικατάσταση ηλεκτρολυτών.

Τρόφιµα που δίνουν 15γρ. H/C Ζελέ

½ φλιτζάνι.

Μέλι

1 κ. σούπας

Μήλο χυµός

½ φλιτζάνι.

Πορτοκάλι χυµός

½ φλιτζάνι.

Γάλα 0%

1 φλιτζάνι

Σταφίδες

2 κ. σούπας

Ζάχαρη

4 κ. γλυκού Copyright by John Soupios

Γενικές Συστάσεις για ∆ιαβητικούς Η “American Diabetes Association” (“ADA”) έχει προβεί σε µία σειρά συστάσεων για ασθενείς που πάσχουν από Σακχαρώδη ∆ιαβήτη, οι οποίες φαίνονται παρακάτω : Περιορισµός της πρόσληψης θερµίδων Κατανάλωση τακτικών (κάθε 2 ½ ώρες) & καλά ισορροπηµένων γευµάτων Αυξηµένη άσκηση Περιορισµός του λίπους Περιορισµός της Χοληστερόλης Αύξηση της κατανάλωσης Φυτικών Ινών Αποφυγή δίαιτας που δεν είναι θρεπτικά ισορροπηµένη Μείωση της πρόσληψης του άλατος Μείωση της κατανάλωσης οινοπνεύµατος ∆ιατήρηση του επιθυµητού σωµατικού βάρους

Τέλος Ιωάννης Μ. Σουπιός Κλινικός ∆ιαιτολόγος – ∆ιατροφολόγος (B.Sc.) Copyright by John Soupios M.Pr. On Eating Disorders & Obesity (NCFED of UK)