Jak działają czujniki czadu

76 Czujniki czadu to najbardziej skuteczne urządzenia, chroniące przed zatruciem tlenkiem węgla. To właśnie elektroniczny detektor czadu alarmuje mieszkańców, kiedy stężenie bezwonnego i bezbarwnego gazu w powietrzu przekracza minimalny dopuszczony poziom i często jest ostatnią szansą na ratunek. Niestety, statystyki prowadzone przez Państwową Straż Pożarną pokazują, że co roku kilkadziesiąt osób ginie wskutek zatrucia czadem, a aż kilkaset trafia do szpitala.

Co warto wiedzieć o czujnikach i dlaczego warto w nie zainwestować? Tlenek węgla nie bez powodu nazywany jest „cichym zabójcą”. Jest to bowiem bezwonny, bezbarwny i silnie trujący gaz, który powstaje w wyniku niepełnego spalenia paliwa w urządzeniu grzewczym. Jest nieco lżejszy od powietrza, dlatego z łatwością się z nim miesza i rozprzestrzenia. To powoduje, że zaczadzeniem zagrożeni są wszyscy użytkownicy urządzeń emitujących spaliny, między innymi piecyków gazowych z otwartą komorą spalania, kotłów węglowych czy kominków. Koniecznością jest więc dbanie o czystość urządzeń grzewczych oraz użytkowanie ich zgodnie z przeznaczeniem. Polskie prawo obliguje również do wykonywania corocznych przeglądów instalacji i przewodów kominowych. Nakaz ten ma prowadzić nie tylko do uniknięcia konsekwencji na tle prawnym, ale również poprawiać bezpieczeństwo i zmniejszać ryzyko zatrucia tlenkiem węgla.

Zasada działania czujników czadu

Jeżeli chce się mieć absolutną pewność dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony przed

Fot. Kidde/Aisko

zaczadzeniem, należy zaopatrzyć się w elektroniczne detektory czadu. To niezbędny element każdego domu, który korzysta z instalacji i przewodów kominowych. Działanie czujników czadu jest bardzo proste – polega na ciągłym kontrolowaniu stężenia gazu w pomieszczeniu, w którym został zamontowany. Gdy stężenie trującego tlenku węgla przekroczy przyjęte stężenie minimalne, czujnik informuje o tym domowników poprzez alarm dźwiękowy – głośny, generujący hałas na poziomie 80–90 dB oraz świetlny – zazwyczaj czerwoną, migającą diodę. W ten sposób informuje o istniejącym zagrożeniu.

Potencjalne Źródła Tlenku Węgla w Twoim Domu Tlenek Węgla - Cichy Zabójca

Komin Komin Zablokowane lub niedrożne przewody kominowe

Tlenek węgla jest najczęstszą przyczyną przypadkowych śmiertelnych zatruć na świecie. Jest bezwonnym, bezbarwnym, bezsmakowym, silnie trującym gazem.

Sypialnia Przenośny piecyk gazowy lub naftowy

Nieszczelny, popękany przewód kominowy

Garaż

Spaliny samochodowe Gazowy lub węglowy grill użytkowany w zamkniętym pomieszczeniu Agregat prądotwórczy lub inne urządzenia spalinowe, np. kosiarki, piły spalinowe użytkowane w domu lub jego pobliżu

Kuchnia Nieprawidłowo podłączona lub niesprawna kuchenka gazowa, okap lub wyciąg kuchenny

Pokój dzienny Kominek na drewno, gaz lub biopaliwo

Piwnica Nieprawidłowo podłączony lub niesprawny kocioł na paliwo stałe lub płynne (gaz, olej opałowy), podgrzewacz wody, gazowa suszarka do ubrań

Działanie elektronicznego detektora czadu bazuje na ogniwie elektrochemicznym. Podczas wydzielania się minimalnej ilości tlenku węgla w powietrzu na elektrodzie urządzenia zachodzi reakcja utleniania, która powoduje przepływ prądu oraz uruchomienie się sygnału alarmowego.

Czujniki powinny być zamontowane we wszystkich pomieszczeniach, w których znajdują się urządzenia mogące być źródłem

Jak uniknąć zatrucia czadem – ważne zasady!

v Nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych. v Przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystaj z usług wykwalifikowanej osoby. v Pamiętaj o dokonywaniu okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczeniu. Gdy używasz węgla i drewna, należy to robić nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Gdy używasz gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie rzadziej niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie rzadziej niż raz w roku. v Użytkuj sprawne technicznie urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie z instrukcją producenta. Kontroluj stan techniczny urządzeń grzewczych. v Stosuj urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu. v W sytuacjach wątpliwych żądaj okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności. v W przypadku wymiany okien na nowe, sprawdź poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację. v Systematycznie sprawdzaj ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej. Jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do otworu lub kratki. v Często wietrz pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnij nawet niewielkie rozszczelnienie okien. v Rozmieść czujniki tlenku węgla w części domu, w której sypia twoja rodzina. Dla zwiększenia bezpieczeństwa dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym pomieszczeniu. v Nie spalaj węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają odpowiedniej wentylacji. v Nie zostawiaj samochodu w garażu na zapalonym silniku, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte. v Nie bagatelizuj objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.

emisji tlenku węgla. Ponieważ tlenek węgla ma zbliżoną gęstość do powietrza, zazwyczaj zaleca się montaż czujnika na wysokości około 150 cm nad podłogą. Odległość czujnika od potencjalnego źródła tlenku węgla (mierzona w poziomie) nie powinna być mniejsza niż 1 metr i nie większa niż 3 metry. Musi on być również zamocowany w miejscu, w którym nie będzie zasłonięty, np. meblami lub zasłonami. Aby czujnik mógł wykryć tlenek węgla, musi mieć zapewniony swobodny dopływ powietrza.

Ważne informacje przed zakupem czujników czadu Polski rynek obfituje w różne rodzaje czujników czadu, które różnią się od siebie nie tylko budową, ale również funkcjami oraz ceną. Ważną informacją jest to, że elektroniczne detektory czadu dopuszczone do sprzedaży w Unii Europejskiej muszą mieć udokumentowaną deklarację zgodności – dowodzi ona o spełnianiu wszystkich rygorystycznych wymogów bezpieczeństwa ustalonych w oparciu o normę PN-EN 50291-1:2010. Właśnie dlatego podczas zakupu czujnika konieczne jest sprawdzenie, czy posiada on certyfikat potwierdzający spełnienie ww. normy wystawiony przez uprawnioną do tego jednostkę badawczą.

Każdy czujnik czadu musi zapewniać ciągły monitoring stężenia tlenku węgla w powietrzu, posiadać przycisk testowy do kontroli i obsługi urządzenia oraz funkcję przypominającą o konieczności wymiany czujnika po upływie okresu eksploatacji. Czujniki zasilane bateryjnie muszą mieć funkcję sygnalizacji słabego stanu baterii, natomiast czujniki zasilane z gniazdka, wskaźnik zasilania sieciowego barwy zielonej (zielona dioda LED). Droższe i bardziej zaawansowane czujniki zapewniają jeszcze większy komfort użytkowania. Topowe modele markowych producentów wyposażone są w wyświetlacz LCD, który wyświetla aktualny poziom stężenia tlenku węgla w zakresie od 0 ppm do 999 ppm oraz wbudowaną fabrycznie baterię litową gwarantującą nieprzerwaną pracę urządzenia nawet przez 10 lat. Posiadają przycisk do odczytu stężenia szczytowego, po naciśnięciu którego wyświetla się najwyższy wykryty poziom CO zapisany w pamięci czujnika. Niektóre czujniki czadu posiadają opcję wysyłania wiadomości SMS. W przypadku wykrycia zagrożenia włączają sygnalizację alarmową oraz wysyłają powiadomienie SMS o możliwym zaczadzeniu do wybranych osób.