Jaarverslag 2015 by Memisa

Jaarverslag

Â© Joris Hermans

2015

ÂŠ Joris Hermans 2

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

INHOUD

Jaarverslag

DEEL I IN MEMORIAM

VOORWOORD

1. MISSIE EN VISIE

2. ONZE STRATEGIE

3. ONZE PROJECTEN

2015

Democratische Republiek Congo 14 Mauritanië 17 India 17 Congo-Brazzaville 17 Benin 18 Burundi 18 België 20 Andere projecten 22 Noodhulp en reconstructie 22

4. TRANSVERSALE THEMA’S

Gender 24 Milieu 25 Digitalisering 26

5. EXTERNE COMMUNICATIE

6. SAMENWERKINGSVERBANDEN EN NETWERKEN 32 Netwerken en samenwerking met andere

organisaties 32 Samenwerking met bedrijven 36

DEEL II 7. MAATSCHAPPELIJK- EN MILIEUVERSLAG

8. FINANCIEEL OVERZICHT

9. GRI-OVERZICHT

De contactpersoon met betrekking tot dit jaarverslag is Hilde Groenweghe. E-mail: hilde.groenweghe@memisa.be, T 02 454 15 49.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

IN MEMORIAM Emmanuel de Zeine eerste voorzitter van Memisa 1927 – 2016

Op 26 januari namen we tijdens een waardige dienst afscheid van Kanunnik Emmanuel de Zeine. Als medestichter van Memisa, eerste voorzitter en erevoorzitter betekende en deed hij onbeschrijfelijk veel voor Memisa. Zonder hem was Memisa er niet geweest. Emmanuel de Zeine was de grote voorvechter voor de geboorte van Memisa in België. Hij stak al zijn energie in de kinderjaren van onze organisatie. Al zijn contacten werden aangewend om de toekomst van Memisa te verzekeren. Memisa werd het antwoord op de vele vragen van de (missionaire) werkers in het veld én hun lekenopvolgers. Vanuit zijn ervaring binnen Missio en zijn contacten binnen het bisdom Brugge, liet hij geen inspanning na om Memisa een grotere bekendheid te geven. Hij zocht steun via parochies en congregaties en schroomde er niet voor om persoonlijk folders te bussen tijdens zijn dagelijkse wandelingen. Als eerste voorzitter zette hij zich in voor de uitbouw van een professionele medische hulporganisatie, eentje met een ziel: een organisatie die dicht bij de werkelijkheid van de lijdende mens staat en toch “de vinger aan de pols” houdt. We werken in deze lijn verder in dienst van de kansarmen.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I Links: Emmanuel de Zeine Rechts: Joseph Burgraff, toenmalig voorzitter van Memisa

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

VOORWOORD WIJ VERBETEREN DE GEZONDHEIDSZORG Memisa Nederland is in 1925 opgericht voor de gezondheidzorg van de Nederlandse missionarissen. 12% van hen stierf tijdens de eerste twee jaren van hun missie. De gemiddelde levensduur van de missionarissen was 35 jaar. Ook Belgische missionarissen konden de hulp gebruiken van een professionele organisatie. Memisa België werd in 1988 opgericht om missionaire gezondheidswerkers in de Shaba te helpen bij de zorg voor cholerapatiënten. Dit betekende het begin van een organisatie die nu al meer dan 27 jaar actief is in medische ontwikkelingssamenwerking. Bij de eeuwwisseling beloofden alle wereldleiders via de millenniumdoelstellingen om de globale armoede met de helft terug te dringen tegen het einde van 2015. Op dat moment was de gemiddelde levensverwachting in Centraal Afrika zo’n 46 jaar. Naast het halveren van de armoede stonden gezondheiddoelstellingen centraal zoals moeder- en kindzorg, goede sanitaire voorzieningen en schoon drinkwater. Volgens de statistieken van de Verenigde Naties is de levensverwachting in 2014 in Centraal Afrika verbeterd naar 55 jaar. Een enorm goed resultaat. Maar nog niet goed genoeg! In september werden de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen beslist op de VN-top in New York. Ze zijn de opvolgers van de Millenniumdoelstellingen en staan voor een reeks concrete targets voor het jaar 2030. Basis daarvoor vormen een zestal kernwaarden: • • • • • •

waardigheid in gelijkheid en zonder armoede welvaart middels sterke economieën met participatie van iedereen gerechtigheid in vredige en veilige samenlevingen samenwerking vanuit mondiale solidariteit milieu en behoud van onze planeet voor alle samenlevingen en toekomstige generaties. voorop staat de kernwaarde van mens-zijn en toegang hebben tot onderwijs en gezondheidszorg

In het realiseren van de menselijke kernwaarde van goede gezondheid voor iedereen heeft Memisa een belangrijke verantwoordelijkheid en een omvangrijk takenpakket samen met andere NGO’s en overheidsinstanties. De speerpunten in het interventiebeleid van Memisa zijn het terugdringen van kindersterfte en moedersterfte en het opzetten van een efficiënte en professionele zorginfrastructuur in de achtergebleven landen van Centraal Afrika.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

FRANS POLMAN NAM IN 2015 DE FAKKEL OVER VAN JOSEPH BURGRAFF ALS VOORZITTER VAN MEMISA. MEMISA DANKT JOSEPH BURGRAFF VOOR ZIJN JARENLANGE GEDREVEN INZET.

WIJ GAAN VOORUIT! In 2015 hebben we de verbetering van de kwaliteit van onze werking voortgezet. Dit is een werk van lange adem. We moeten onze organisatie blijvend evalueren en aanpassen aan de noden van vandaag. Dat gaat enkel met vallen en opstaan. Om ons imago fris en “bij de tijd” te houden hebben we een nieuw logo ingevoerd, dat geïnspireerde, professionele, internationale, medische solidariteit uitstraalt. Onze nieuwe slogan spreekt voor zich: “together for health”. We hebben vorig jaar, samen met onze partners, meer mensen kunnen bereiken in de landen waar we actief zijn. Onze projecten verlopen goed, met positieve evaluaties van onze investeerders. Memisa wil ook aandacht hebben voor de toegang tot gezondheidszorg in eigen land, in samenwerking met andere organisaties en bewegingen. We verwijzen dan bijvoorbeeld naar de stroom van vluchtelingen die aan onze deuren kloppen. Maar ook andere groepen worden al te vaak uitgesloten van zorg. Wij vinden dat iedereen recht heeft op basisgezondheidszorg. In tijden van een groeiend gevoel van onzekerheid en onveiligheid, willen we blijven open staan voor de ander. We kijken samen hoe we ieders lot kunnen verbeteren en een veiligere toekomst tegemoet gaan. Daarvoor moeten we de moeite doen om elkaar te proberen begrijpen, tegen alle stereotypes in. We gaan voluit voor solidariteit en tegen ongelijkheid in. We danken iedereen die zich ook dit jaar ingezet heeft voor het bereiken van de doelstellingen van Memisa, en in het bijzonder onze schenkers, onze vrijwilligers, onze verenigingsleden, onze bestuurders, onze partners en onze medewerkers op kantoor en in het veld.

Frank De Paepe Algemeen Directeur

Frans Polman Voorzitter

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

memisa memisa| jaarverslag | jaarverslag2015 2015- -Deel DeelI I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2015 | Deel I

1. VISIE EN MISSIE VISIE Gezondheidszorg voor allen, met aandacht voor de armste en meest kwetsbare bevolkingsgroepen.

MISSIE De missie van Memisa is het bevorderen van de gezondheidszorg voor de meest kansarmen. Wij, Memisa, vechten mee tegen armoede en onrecht. Toegang tot basisgezondheidszorg is een fundamenteel recht, ook voor de meest kansarmen. WIJ WILLEN OP EEN DUURZAME MANIER: • •

Bijdragen aan het welzijn van gemeenschappen in hun totaliteit door de beschikbaarheid van kwaliteitsvolle gezondheidszorg te verbeteren voor iedereen en op de eerste plaats voor de meest kansarmen. Bijdragen aan de maatschappelijke en politieke verandering, voor duurzame ontwikkeling en versterking van de solidariteit met het oog op een betere toegang tot basisgezondheidszorg voor iedereen.

WIJ DOEN DIT DOOR: • • • • • •

De duurzame en efficiënte versterking van lokale gezondheidssystemen De verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg De ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld als een objectief op zich De samenwerking/overleg/complementariteit met andere Belgische en internationale actoren De sensibilisatie van de Belgische bevolking tot internationale solidariteit De continue zoektocht naar de verbetering van onze werking

WAARDEN Drie basiswaarden kenmerken Memisa: solidariteit, gelijkwaardigheid en verantwoordelijkheid. Deze drie hoofdwaarden omvatten andere waarden: • • •

Solidariteit: bescheidenheid, nederigheid, wederkerigheid, efficiëntie, eerlijk delen en rechtvaardigheid. Gelijkwaardigheid: menselijke waardigheid, respect, gender, kwaliteit, empathie, tolerantie, neutraliteit, uitwisseling, openheid en complementariteit. Verantwoordelijkheid: subsidiariteit, integriteit, capaciteit, duurzaamheid, deelname, ownership, empowerment, algemeen welzijn en respect voor de omgeving.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

2. ONZE STRATEGIE Basisgezondheidszorg, zoals gedefinieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), is gericht op het algemene welzijn van de mens in zijn omgeving. Gezondheid is immers meer dan de afwezigheid van ziekte of invaliditeit en slaat op het fysieke, mentale en sociale welzijn. In essentie komt het erop neer kwalitatieve gezondheidszorg te bieden aan zoveel mogelijk mensen zonder onderscheid van ras, geslacht of levensbeschouwing en dit zo dicht mogelijk bij hun leefgemeenschap; tegen een redelijke prijs en met hun actieve medewerking. Het nastreven van basisgezondheidszorg steunt op een aantal belangrijke principes die meer omvatten dan de klinische aspecten, zoals onder meer toegankelijkheid van de zorg, deelname van de bevolking, gezondheidspromotie en preventie, competent gezondheidspersoneel, het gebruik van een aangepaste technologie en intersectorale samenwerking. Wil men aanvaardbare en efficiënte gezondheidszorg organiseren, dan dienen deze principes nageleefd te worden. Deze principes zijn ook terug te vinden in de uitdagingen die Memisa zich stelt.

TOEGANKELIJKE EN KWALITEITSVOLLE GEZONDHEIDSZORG Gezondheidszorg dient zowel geografisch als financieel toegankelijk te zijn. Medische zorgen moeten betaalbaar zijn voor iedereen, ook voor mensen die langdurig ziek zijn. Ook is het belangrijk dat mensen niet té ver hoeven te lopen voor geneeskundige zorgen. Gezondheidscentra die op 30 min à maximum 1 uur stappen voor de bevolking liggen, zijn ideaal. Toegang tot gezondheidszorg dient bovendien laagdrempelig te zijn: de zorgen moeten psychologisch toegankelijk zijn, met vriendelijke gezondheidswerkers die goed kunnen luisteren zodat de patiënten zich op hun gemak voelen. Hiervoor is het belangrijk dat de zorgverleners zich kunnen inleven in de situatie van de patiënt: zodat ze diens noden beter aanvoelen en zo de beste zorgen verstrekken. Ook het gebruik van eenvoudige en aangepaste methodes en technologieën die lokaal eenvoudig toegepast kunnen worden en een goed beheer van het medisch materiaal zijn onontbeerlijk

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

EEN GEÏNTEGREERD GEZONDHEIDSSYSTEEM Het gezondheidssysteem in Afrika bestaat meestal uit twee niveaus. Het eerste niveau is dat van het gezondheidscentrum. De functie hiervan is vergelijkbaar met deze van de huisarts in België. Het ziekenhuis is het tweede niveau. Als de verpleegkundige van het gezondheidscentrum de patiënt niet kan helpen, verwijst hij deze door naar het ziekenhuis. Binnen een functioneel gezondheidssysteem dient er een optimale wisselwerking tussen beide niveaus te zijn met zo weinig mogelijk “gaps and overlaps” en een verwijssysteem waarin men elkaars competenties erkent en niet in competitie werkt. Memisa probeert het lokale potentieel maximaal aan bod te laten komen door te streven naar een optimale actieve participatie van de lokale bevolking. Dialoog staat hierbij centraal: we luisteren naar de behoeften van de bevolking. Projecten worden mét de bevolking en niet voor de bevolking uitgebouwd. We bevorderen de dynamiek van de open dialoog met de plaatselijke partners, die volwaardig deelnemen aan het beslissingsproces. Lokale bewustwording, de verantwoordelijkheid en de autonomie worden zo optimaal gestimuleerd.

SAMENWERKING MET ANDERE SECTOREN

Voor een duurzame verbetering van de gezondheidszorg en de algemene levensomstandigheden (vb. drinkbaar water) van de mensen is het van belang dat er een goede samenwerking bestaat met andere sectoren zoals landbouw, economie en onderwijs. Door te vertrekken van de noden en behoeften van de bevolking besteedt Memisa hier extra aandacht aan.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2015 | Deel I

3. ONZE PROJECTEN OM KWALITATIEVE BASISGEZONDHEIDSZORG TOEGANKELIJK TE MAKEN 91,3% van onze middelen werden rechtstreeks aan onze acties besteed (meer dan 9 miljoen euro). Deze projecten kunnen als volgt worden ingedeeld: • • •

Structureel programma 85% Noodhulp: 5% Supplementaire projecten: 10%

Memisa’s strategische keuze om de basisgezondheidszorg en de lokale gezondheidsstructuren te versterken, kadert in het beleid van de partnerlanden en internationale actoren, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie. Ons structureel programma wordt deels gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Andere institutionele financiering komt onder andere van Belgische regionale overheden, de Wereldbank, de Europese Unie, de Global Fund voor AIDS-, Tuberculose- en Malariabestrijding en via het Instituut voor Tropische Geneeskunde (Antwerpen). Onze programma’s worden geëvalueerd door onafhankelijke volksgezondheidsdeskundigen en ondergaan een audit vanwege de Belgische overheid. Memisa is actief op technische fora en in verschillende netwerken. Dat geeft ons mogelijkheden om meer synergie te zoeken en complementair samen te werken met onze Belgische en internationale partners. Zo kunnen we beter werken aan efficiëntere hulpverlening en de visie op recht op gezondheidszorg versterken.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

DR CONGO Structureel programma Het structureel driejarenprogramma 2014-2016 wordt financieel ondersteund door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Reeds sinds 1995 geniet Memisa, als één van de belangrijkste partners, dit vertrouwen. De interventies van het programma vinden plaats in DR Congo, maar daarnaast ook in Benin, Burundi, India en Mauritanië. Deze projecten worden voor 80% gesubsidieerd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Voor de resterende eigen bijdrage van 20% kan Memisa rekenen op verschillende partners en op de vrijgevigheid van haar schenkers. STEUN AAN 31 GEZONDHEIDSZONES IN DE DR CONGO In 2015 droeg Memisa bij tot het verbeteren van de basisgezondheidszorg in 31 gezondheidszones. Op deze manier worden meer dan 4 miljoen mensen geholpen. De jaarlijkse steun aan een gezondheidszone van 100.000 tot 150.000 inwoners bedraagt tussen de 75.000 en de 100.000 euro afhankelijk van bevolkingsdichtheid, bereikbaarheid,... Iedere gezondheidszone telt één referentiehospitaal en 10 tot 15 gezondheidscentra. Gemiddeld zijn er 2 tot 3 artsen en 35 tot 50 verpleegkundigen per zone. Onze uitdaging bestaat erin om zowel de kwaliteit als de toegankelijkheid van gezondheidszorg te verbeteren. Onze lokale teams bieden afhankelijk van de lokale noden in de verschillende zones op de volgende manieren ondersteuning: • • • • • • •

diensten uitrusten met aangepast (medisch) materiaal en vervoersmiddelen; subsidies voor essentiële generische geneesmiddelen van goede kwaliteit; aanmoedigingspremies voor het personeel dat niet of heel weinig betaald wordt; bijdragen in de functioneringskosten, zoals bureaumateriaal en brandstof; organisatie van bijscholingen en permanente vorming; samen met het lokale personeel zoeken naar de beste oplossingen voor de gestelde problemen; ondersteunen van lokale initiatieven voorgesteld door de lokale gemeenschap (hygiëne, toegang tot proper en drinkbaar water,…).

We blijven inzetten op de ontwikkeling van de drie ’demonstratiezones’: Mosango, Budjala en Drodro. Ze zijn een voorbeeld voor de omliggende gezondheidszones en stimuleren lokale initiatieven. Er wordt enerzijds ingezet op het verbeteren van medisch-technische capaciteiten en middelen en anderzijds gewerkt aan het verbeteren van de organisatie van de gezondheidszorg. De gezondheidszone Kisantu wordt reeds lang door België ondersteund. In 2014 nam Memisa de fakkel over van het BTC (het Belgisch ontwikkelingsagentschap). Het ziekenhuis Saint-Luc is tevens een vormingscentrum. Memisa werkt hiervoor samen met Lumos, Leuvense Universitaire Medische Ontwikkelingssamenwerking en Solidariteit. Reeds vele dokters, verplegers/verpleegsters, vroedvrouwen en gezondheidsspecialisten genoten van een vorming en zetten vandaag deze kennis in de praktijk ten gunste van de lokale bevolking. Na hun terugkeer uit Kisantu geven ze de kennis door aan ander gezondheidspersoneel. Zo worden capaciteiten in het binnenland op een innovatieve manier versterkt. De capaciteitsversterking is gebaseerd op de uitwisseling van vaardigheden in het land zelf. Dit is zeer motiverend voor zowel de mensen die op stage gaan als voor hen die de opleiding verzorgen. 14

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I Gezondheidszones ondersteund door Memisa in DR Congo ISIRO

GEMENA 58 55

Versterking van het

gezondheidssysteem

Projecten rond

49 37

malaria en HIV

48 47

40 45 42 39 43

46 44

BUNIA

= MOSANGO

Kantoor van Memisa Kantoor van Memisa-partner

abc Belgische

ziekenhuizen die deelnemen aan het â&#x20AC;&#x2DC;Ziekenhuis voor Ziekenhuisâ&#x20AC;&#x2122; programma

KINSHASA

19 2 32

11 17

1 33

16 4

22 18 23

KISANTU 30

POPOKABAKA

KIKWIT

KWILU 1

Masi-Manimba

Yasa-Bonga

Idiofa

KWANGO 25

Mwela Lembwa

OLV-Ziekenhuis Aalst

Feshi

Koshibanda

Wamba Lwadi

Kingandu

Bunia

Panzi

Jiba

Bulungu

Fataki

Ipamu

H.Hart Ziekenhuis Lier

Sint-Franciskusziekenhuis Heusden-Zolder

Bagata

Lusanga

Moanza

Vanga

Djuma AZ Damiaan Oostende

Sia

Mungindu

Mokala

16 17

Kimputu Mosango AZ Sint-Lucas Gent

Pay Kongila AZ Delta Roeselare, Menen

Kikongo

Gungu

Mukedi

Kikwit-Nord

Kikwit-Sud

Bandundu

ITURI

AZ Turnhout

Kitenda Kasongo Lunda

42 43

Tchomia

Popokabaka

Komanda

KONGO CENTRAL 32 33

Gombe-Matadi

AZ Sint-Jan Brugge-Oostende

Kisantu

SUD-UBANGI

Kungu

34 35

Budjala AZ Sint-Maarten

Bominenge (+Bangabola)

Pawa

Boma-Mangbetu

Isiro

Wamba

Niangara

Rungu

Gombari

Dungu

Watsa

CHC

Drodro

Sint-Vincentiusziekenhuis Deinze AZ Sint-Lucas Brugge

HAUT UELE

Lita Mambasa Logo Mahagi Ariwara Aru

SANKURU 60

Katako-Kombe AZ Maria Middelares Gent

AZ Nikolaas Sint-Niklaas 37 38

Mbaya Bokonzi Ziekenhuis Oost-Limburg

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

Strijd tegen slaapziekte met het ITG in Kwilu Memisa biedt in het kader van dit project dat complementair is aan het structureel programma, structurele ondersteuning aan de gezondheidszones Mosango en Yasa Bonga (In de provincie Kwilu). Dit gebeurt in partnerschap met het Instituut voor Tropische Geneeskunde van Antwerpen en de Liverpool School of Tropical Medicine. Het doel is om de toegankelijkheid en kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren zodat de bevolking er meer gebruik van maakt en verwaarloosde ziekten als de slaapziekte beter opgespoord en behandeld kunnen worden.

Andere interventies In het kader van de strijd tegen HIV/aids en malaria voert Memisa reeds enkele jaren projecten uit in meerdere gezondheidszones gefinancierd door de Global Fund. Door een goede lokale integratie kunnen de ziektes op grote schaal bestreden worden binnen de basisgezondheidszorg.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

Dankzij financiering uit verschillende bronnen, heeft Memisa sinds 2008 een geĂŻntegreerd diabetes-programma in Kinshasha en verschillende gezondheidszones in Kwilu, Kwango en Centraal-Congo .

jaarverslag 2015 | Deel I

MAURITANIË Het programma in Mauritanië verzekert het functioneren van 4 eerstelijnsgezondheidsstructuren in de arme wijk Dar Naïm van de snel groeiende hoofdstad Nouakchott. Het wordt uitgevoerd door onze lokale partner APSDN (Association pour la Promotion de la Santé à Dar Naïm) in samenwerking met Caritas Mauritanië. Een bijzonder aspect aan deze interventie is de ontwikkeling van een communautaire mutualiteit en een solidariteitsfonds geënt op de gezondheidsstructuren. Dit met het oog op het financieel toegankelijk maken van gezondheidszorg, ook voor de meest kwetsbaren. Dankzij de samenwerking met het ITG Antwerpen wordt er ook onderzoek gedaan rond het solidariteitsfonds en sociale bescherming. Een tweede luik speelt zich af in Bababé, een landelijke regio in het zuiden van het land. Daar worden de publieke gezondheidsposten versterkt en werd een mutualiteit opgericht.

INDIA Het programma “Basic Health Care Support” (BHCS) wordt uitgevoerd door onze lokale partner “West Bengal Voluntary Health Association” (WBVHA). Het omvat de coördinatie van 5 fora van lokale NGO’s in 5 verschillende districten in de staat West-Bengalen en Sikkim, in het oosten van Indië. 42 NGO’s maken hier deel van uit. In de dorpen wordt gewerkt via een netwerk van lokale vrijwilligers. Het doel van dit programma is: • •

De bevolking bewust maken van hun recht op gezondheidszorg, hen sensibiliseren over hoe ze hier toegang tot kunnen krijgen en zo de kloof tussen de bestaande gezondheidsdiensten en de bevolking beter dichten. Bijdragen aan de uitvoer van de nationale gezondheidspolitiek; de problemen en mogelijke oplossingen documenteren, om zo het hoger niveau te kunnen beïnvloeden en bij te dragen aan een beter gezondheidsbeleid.

CONGO-BRAZZAVILLE Binnen een programma voor ontwikkeling van basisgezondheidsdiensten heeft het Ministerie van Volksgezondheid in december 2011 een pilootproject gelanceerd, gebaseerd op het principe van ‘Performance Based Financing’ (PBF). Dit houdt in dat de gezondheidsvoorzieningen worden gefinancierd op basis van behaalde resultaten. Memisa België is als partner van Cordaid verantwoordelijk voor de uitvoering van dit project. In januari 2015 ging het tweede luik van dit project van start. Het principe van PBF wordt nu gebruikt om vormingen te voorzien in 29 socio-sanitaire districten. De districten bevinden zich in 7 departementen over het hele land: Brazzaville, Pool, Plateaux, Cuvette, Niari, Bouenza et Pointe Noire. Alles samengeteld gaat het om 2.466.499 inwoners!

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

In deze tweede fase van het project worden eveneens zogenaamde Agences de Contractualisation et de Vérification (ACV) opgericht en ondersteund. Deze nieuwe agentschappen staan in voor de uitvoer van de PBFstrategie. Een derde luik van het project werd in 2015 voorbereid en is op 1 januari 2016 van start gegaan. Samen met de NGO Azur Développement wordt het werk van een specifieke ACV in de praktijk uitgevoerd. Dit komt ten goede aan 12 socio-sanitaire districten gelegen in de departementen Brazzaville en Pool.

BENIN Memisa versterkt in Benin de basisgezondheidszorg in de ziekenhuizen en centra van de gezondheidszones van Parakou en Tchaourou. Hierbij staat de samenwerking met het ziekenhuis van Boko en het ziekenhuis van Papané centraal. Onze operationele ondersteuning zet in op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg en de infrastructuur. Het project wordt uitgevoerd door onze lokale partner AMCES en verloopt in samenwerking met de Stichting Hubi & Vinciane. In 2015 werd de samenwerking uitgebreid met Lumos en Artsen Zonder Vakantie, waarmee specifiek is ingezet op medisch-technische en organisatorische capaciteitsversterking.

BURUNDI In Burundi ondersteunt Memisa de medische zorg in twee provincies: Muramvya en Muyinga. We leggen hierbij in het bijzonder de nadruk op het blijvend verzekeren van de toegang tot goede medische zorg, vooral voor de meest kansarmen. Naast de ondersteuning van de medische zorg door de rehabilitatie van gebouwen, installaties voor zonne-energie, watervoorziening, medische uitrusting en de vorming van gezondsheidspersoneel, gebeurt dit door het stimuleren en ondersteunen van de oprichting en werking van lokale ziektekostenverzekeringen. Hierdoor krijgen ook de meest kwetsbare groepen toegang tot medische zorg. Daarnaast worden, in samenwerking met het lokale Rode Kruis, voor en met hen initiatieven opgezet om deze kansarmen blijvend uit hun situatie van afhankelijkheid te halen. Hierdoor kunnen ongeveer éénderde van de meest kansarmen aan de vicieuze cirkel van extreme armoede ontsnappen. Ondanks de moeilijke politieke situatie in 2015 is Memisa erin geslaagd, met hulp van lokale medewerkers, om haar activiteiten verder te zetten.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2015 | Deel I

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

BELGIE Ziekenhuis voor Ziekenhuis in Afrika Het project “Ziekenhuis voor Ziekenhuis” is ontstaan in 2004. Een Belgisch ziekenhuis engageert zich in een actief partnerschap met een gezondheidszone in Afrika. De gezondheidszone telt één referentieziekenhuis en 10 à 15 dispensaria of gezondheidscentra die toegang tot basisgezondheidszorg verzekeren. De omvang van de zones kan variëren, maar is vergelijkbaar met een Belgische provincie. Het partnerschap bedraagt minstens vijf jaar, waarin het Belgisch ziekenhuis jaarlijks een financiële bijdrage voorziet (via allerhande activiteiten) om bij te dragen aan de werking van haar partnerzone. Tweejaarlijks geeft Memisa het Belgische ziekenhuis de mogelijkheid om haar partnerzone te bezoeken. Twee personeelsleden krijgen zo de kans om kennis te maken met de concrete noden van haar Afrikaans partnerziekenhuis en met de mensen achter deze noden.

Ziekenhuis voor Ziekenhuis in België Sinds 2014 is er eveneens een educatief luik verbonden aan Ziekenhuis voor Ziekenhuis. Het driejarig programma (2014-2016) is gericht op de bezoekers, patiënten en personeelsleden van de deelnemende (solidaire) ziekenhuizen en onrechtstreeks op de Belgische bevolking. Het heeft als doel hen bewust te maken en te informeren omtrent de grote ongelijkheid tussen België en Afrika op het vlak van basisgezondheidszorg en perinatale zorgen. Daarboven tracht het deze problematiek hoog op de politieke agenda te houden via campagnes, interpellaties en gerichte acties. Op heden telt ons solidair netwerk zo’n 51 ziekenhuizen (of 20 koepels) over Vlaanderen en Wallonië verspreid.

Health Workers for All Dit project is, met cofinanciering van de Europese Unie, opgestart in consortium met 7 andere NGO’s in 8 Europese landen. Het richt zich op de problematiek van migratie en aanwerving van internationaal medisch personeel en op het toenemende tekort aan medisch personeel, dat vooral het Zuiden treft. Het doel is de nationale en Europese actoren, die te maken hebben met het beleid rond de aanwerving van medisch personeel, te sensibiliseren en het bewustzijn te vergroten.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

ANDERE PROJECTEN Projecten gefinancierd met eigen fondsen Ieder jaar voorziet Memisa ongeveer 500.000 euro van haar eigen middelen om lokale initiatieven te ondersteunen. Deze projecten komen er op vraag van een lokale partner of de plaatselijke gemeenschap of zijn supplementair aan de structurele projecten waarvan ze de kwaliteit verbeteren. Enkele voorbeelden: • • • • •

ondersteuning van een verpleegkundige school in Kisantu, DR Congo; bouw van een watertoren zodat de toegang van water in het ziekenhuis verzekerd wordt in Drodro, DR Congo; documenteren en delen van terreinervaring met het oog op het beïnvloeden van de nationale politiek in India en Mauritanië; een eerste stock medicatie voor een gezondheidscentrum of ziekenhuis; aankoop van motorfietsen en het ombouwen ervan tot moto-ambulances om noodtransport op het platteland te garanderen.

Projecten uitgevoerd met de steun van derden

Memisa wil actief bijdragen aan een veranderende maatschappij en aan een toename van het draagvlak voor internationale solidariteit en ondersteunt daarom initiatieven die haar werden toevertrouwd door derden (privépersonen, verenigingen, vierdepijlerinitiatieven). Enkele voorbeelden: •

• •

Memisa ondersteunt het ziekenhuis Asha Kiran in Kautala, nabij Calcutta (Indië). In dezelfde regio werkt Memisa samen met IIMK (Instituut voor Indische Moeders en Kinderen), dat in samenwerking met de Vlaamse overheid, projecten rond dorpsontwikkeling en gezondheid op het Indische platteland ondersteunt en ook een project rond toegang tot drinkbaar water. In DR Congo en Burundi worden projecten ondersteund die bijdragen aan de ontwikkeling van de lokale gemeenschap; In samenwerking met de Congolese NGO Action d’Espoir steunt Memisa een heel bijzonder project voor hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld in en rond Kaniola (Zuid-Kivu, DR Congo). Naast medische, individuele en psychosociale bijstand en groepsgesprekken organiseren we initiatieven voor verbetering van de leefomstandigheden

NOODHULP EN WEDEROPBOUW Memisa zorgt ervoor snel te kunnen reageren op natuurrampen en andere catastrofes in de gebieden waar we actief zijn. In 2015 werden volgende noodhulp- en wederopbouwprojecten uitgevoerd:

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

DR Congo •

•

Herstellingswerken aan het referentieziekenhuis van Mbaya (Oost-provincie): na een zware storm was het dak van het ziekenhuis volledig vernield. In augustus 2015 werd het dak hersteld. Budget: 7.162 euro, gefinancierd door de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Tyfus-epidemie in de gezondheidszone Panzi (provincie Kwango): dankzij de aankoop van medicatie kon in oktober 2015 het hoofd geboden worden aan de ziekte. Budget: 4.208 euro, gefinancierd door de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Preventie Ebolavirus: in de Oost- en Evenaarsprovincie (gezondheidszones Bominenge, Budjala, Bokonzi, Mbaya, Kungu) werd volop ingezet op sensibilisering. In ieder gezondheidscentrum werd een comité opgericht dat toeziet op de hygiëne, afvalbeheer en milieubeheer. Ze ontvingen hiervoor ook het nodige materiaal (handschoenen, zeep, emmers …). Budget: 30.623 euro, de provincie West-Vlaanderen ondersteunde het project met 25.000 euro.

Benin

•

Preventie Ebolavirus: in het gezondheidscentrum van Mèdédjonou, gemeente Adjarra, Zuid-Benin, werd het personeel gevormd, werd het nodige materiaal aangeschaft en liep een sensibiseringsproject in de naburige scholen. Dit alles om een Ebola-uitbraak te voorkomen. Budget: 4.955 euro.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

4. TRANSVERSALE THEMA’S GENDER “Gender” verwijst naar het geheel van economische, sociale, politieke en culturele karakteristieken en mogelijkheden verbonden met het vrouw of man zijn. Reeds enkele jaren besteedt Memisa specifieke aandacht aan deze thematiek. Met het oog op een betere definitie van de engagementen en planning van de doelstellingen, werd in 2015 de politiek gender geactualiseerd . Deze politiek is het resultaat van een grondige interne reflectie binnen de organisatie en kan bekeken worden op onze website. In 2015 volgde het personeel in België een vorming over het concept gender. Daarnaast sloot Memisa zich aan bij het platform Be-Gender, dat zich inzet voor lobbywerk op gebied van gender en ontwikkelingssamenwerking. Ook in haar projecten ondersteunde Memisa meerdere lokale initiatieven die de ongelijkheid tussen man en vrouw aanpakken. Ziehier twee voorbeelden.

Fatimata Oumar Diop uit Mauritanië was eind vorig jaar in België voor een vorming over het onderwerp ‘gender als voorwaarde voor duurzame ontwikkeling’, georganiseerd door ‘Le Monde selon les Femmes’. In het kader daarvan liep ze ook een praktische stage bij Memisa. In haar thuisland is ze werkzaam bij de partnerorganisatie APSDN, waar ze de thema’s reproductieve gezondheidszorg, gezondheidspersoneel en gender opvolgt. Ze zet de nog steeds zeer courante praktijk van vrouwenbesnijdenis hoog op de agenda.

jaarverslag 2015 | Deel I

“Vrouwen zijn vaak de slachtoffers van vooroordelen en discriminatie. Hierdoor missen we veel kansen. Enkel door in te zetten op integratie, kunnen we echt spreken van duurzame ontwikkeling. De vorming was heel nuttig voor mij. Ik heb methodieken aangereikt gekregen die ik in Mauritanië kan gebruiken om het aspect gender te integreren in onze projecten. Ik hoop dat we hierdoor de vaak moeilijke situaties waarin vrouwen leven, kunnen verbeteren en op een inclusieve manier de gezondheidszorg kunnen versterken.”

In Zuid-Kivu zijn mannen traditioneel verantwoordelijk voor de tomatenteelt. Vrouwen staan in voor het transport maar worden niet toegelaten om te helpen op het veld. De mannen oogsten de tomaten en verkopen deze op de markt. Vrouwen zijn dus afhankelijk van de mannen voor geld. Het gezin onderhouden is op die manier allesbehalve evident. Om hier iets aan te doen, zette Action d’Espoir een project op waarbij vrouwen betrokken worden bij de oogst en de verkoop. Ze hebben hun eigen velden en in samenwerking met mannen, leren ze met passie hoe tomaten geteeld worden. Zo kunnen deze vrouwen zelfstandig worden en extra inkomsten genereren voor het gezin. Bovendien kunnen ze als kostwinner thuis samen met hun man beslissingen nemen!

MILIEU Als NGO die de kwaliteit en de toegankelijkheid van gezondheidszorg verbetert, besteedt Memisa vanzelfsprekend ook aandacht aan de thematiek milieu. Een gezonde leefomgeving is intrinsiek verbonden met de staat van het milieu. Extreme weersomstandigheden en mislukte oogsten als gevolg van klimaatsveranderingen, een ecosysteem uit balans, slechte toegang tot proper water, dit alles heeft een enorme impact op gezondheid en gezondheidszorg. In 2015 stelde Memisa een milieupolitiek op die terug te vinden is op onze website. In 2015 trokken we volop de kaart van het milieu. We schaarden ons achter de mobilisatie aan de vooravond van de klimaatconferentie in Parijs die begin december plaatsvond. We sensibiliseerden onze achterban omtrent het belang van een ambitieus klimaatakkoord en maakten de link met gezondheidszorg. Binnen het kader van 11.11.11. en de werkgroep “2015 de tijd loopt”, namen we deel aan de klimaatmars in Oostende. Ook de interne werking van de organisatie werd verbeterd. Het personeel werd gesensibiliseerd rond water- en energiebesparing, en er wordt voortaan ingezet op ecologische alternatieven waar mogelijk. Enkele voorbeelden zijn het gebruik van gerecycleerd papier binnen de organisatie, milieuvriendelijk drukwerk en onze deelname aan “Dagen Zonder Vlees”. Het transversaal thema milieu staat ingeschreven in het meerjarenprogramma 2014-2016. Zo ondertekenen de gezondheidszones in DR Congo die door Memisa worden ondersteund een milieucharter. Hierbij engageren ze zich tot concrete acties zoals het verzekeren van hygiëne en het gebruik van lokaal en duurzaam materiaal. Ook in de andere interventielanden wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van lokale middelen en materiaal om overbodig transport te vermijden.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

DIGITALISERING Memisa hecht groot belang aan digitalisering, in lijn met de voortrekkersrol die België speelt op dit vlak. Digitalisering krijgt steeds meer een centrale rol in het ontwikkelingsbeleid. Informatie kan zo nog efficiënter worden uitgewisseld en is makkelijker toegankelijk voor iedereen. Daarenboven wint het milieu erbij door niet langer op papier te archiveren. Tot slot, door ook op het terrein in te zetten op digitalisering, gaat de lokale economie erop vooruit. Als onderdeel van haar digitaliseringsstrategie koos Memisa voor de introductie van het elektronisch monitoring systeem “ ActivityInfo”. Dit is een online instrument dat organisaties in staat stelt om programma’s en concrete projecten van nabij op te volgen en onmiddellijk de informatie voor elke gebruiker beschikbaar te maken. Door regelmatig data bij te houden, kunnen op een efficiënte manier analyses gemaakt worden en indicatoren opgevolgd worden. Billy Malombo volgde hierover in 2015 een vorming. Dankzij zijn kennis wordt de transitie gemaakt naar het digitaliseren van het monitoring-proces in DR Congo. De creatie van digitale kaarten met GIS technologie voor de verschillende gezondheidszones in DR Congo is een grote stap vooruit. Dit laat een betere analyse en beoordeling toe van sanitaire gegevens, alsook een efficiënte planning en monitoring van activiteiten. Ten slotte is de informatisering van het patiëntendossier in het referentieziekenhuis van Kisantu een innovatief project. Dit zorgt ervoor dat enerzijds het bezoek van de patiënt en de opvolging heel wat vlotter verloopt, anderzijds worden zo correcte data geproduceerd . Jacky Ndona, Directrice van de BDOM Kisantu, volgde in augustus 2015 een vorming over statistiek en gezondheidszorg in Brussel.

“Goed omgaan met data geeft heel wat mogelijkheden. Als we dit op de juiste manier doen en de gegevens goed analyseren, kan de impact van onze acties veel beter ingeschat worden. Zo kunnen we de gezondheidszorg efficiënter en duurzamer organiseren.”

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

5. EXTERNE COMMUNICATIE CAMPAGNES Bevallen is geen kinderspel Op 13 oktober 2015 lanceerde Memisa haar campagne ‘bevallen is geen kinderspel’. In het gezelschap van actrice Lien Van de Kelder en de Franstalige artiesten Akro en Marie Warnant werd het videospel van de campagne voorgesteld aan het grote publiek en de verzamelde pers. Op het Muntplein in Brussel werden voorbijgangers uitgenodigd om het spel te spelen op groot scherm. Het videospel laat spelers de tocht van Binta, een hoogzwangere Afrikaanse vrouw, naar het ziekenhuis beleven. Te voet, met een moto-ambulance of met een ambulance-boot, het is een lange en gevaarlijke tocht. Het spel is online terug te vinden op: www.bevallenisgeenkinderspel.be.

Op deze manier sensibiliseerde de campagne de Belgische bevolking omtrent het belang van noodtransport. Zonder aangepast transport kunnen zieken en hoogzwangere vrouwen vaak niet tijdig van levensreddende medische hulp genieten. Om dit te vermijden investeert Memisa in noodtransport in DR Congo. Sinds 2009 besteedt Memisa extra aandacht aan het welzijn van moeders. We zetten campagnes op waarbij we zoveel mogelijk mensen sensibiliseren rond de problematiek van moedersterfte. Tal van Belgische ziekenhuizen uit het netwerk “Ziekenhuis voor Ziekenhuis”, kraamafdelingen en zelfstandige vroedvrouwen steunen ons in deze campagne. Ook kunnen we al enkele jaren rekenen op de steun van Babyboom en Family Service voor het verspreiden van onze folders.

Geboortelijsten Met deze campagne stellen we aan toekomstige ouders voor hun geluk te delen met mama’s in Afrika. Bijna tweehonderd materniteiten en vroedvrouwen steunden deze campagne door affiches op te hangen en flyers te verspreiden.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

In 2015 kozen 140 jonge ouders voor een alternatieve geboortelijst en droegen zo hun steentje bij tot betere medische zorgen voor toekomstige en jonge moeders in Afrika. Zij vroegen aan hun vrienden en familie een gift te doen ten voordele van Memisa. In totaal zamelden we zo meer dan 150.000 euro in. Hartelijk bedankt!

Moederdag: afrikado.be Ter gelegenheid van moederdag riep Memisa in 2015 opnieuw op om haar online solidariteitsactie te ondersteunen. In plaats van de klassieke bos bloemen of pralines, geef je via de campagnesite een origineel cadeau: een keizersnede, prenatale consultaties of medisch materiaal voor de materniteiten in Afrika. De schenker krijgt een symbolisch certificaat dat hij/zij aan zijn/haar moeder kan schenken. Velen kozen voor dit solidair moederdagcadeau. Hartelijk bedankt!

Proficiat! een uniek geschenk VOOR EEN MAMA UIT DE DUIZEND In plaats van een bos bloemen, schenk keizersnede die het leven redt van een jij een jonge mama in Afrika.

Festivals

Moederster fte als gevolg van complicatie ngo in een menswaardige basisgezon s tijdens zwangerschap of bevalling is in Afrika een dagelijkse realiteit. Memisa investeert als dheidszorg, in het bijzonder voor medische aan 36 gezondheidszones en de allerarmsten. In DR Congo -districten, voor meer dan 4 miljoen en Burundi geven we structurele steun inwoners. Ook in andere Afrikaanse landen zijn we actief. www.mem isa.be

Gedurende de zomer van 2015 tekende Memisa present op verschillende festivals: het Ubuntufestival in Boom, Couleur Café in Brussel, het Vijverfestival in Dilbeek, Sfinks in Boechout, Francofolies van Spa, Fête des Solidarités in Namen en Festiv’Afrika in Brussel. Bezoekers van onze stand werden uitgedaagd om een telegeleide ambulance zo snel mogelijk door een Afrikaans landschap van het dorp naar het ziekenhuis te rijden. Zo zorgden ze ervoor dat een hoogzwangere vrouw tijdig de nodige medische zorgen kreeg! We kregen vele enthousiaste reacties, na de ervaring begreep men beter het belang van aangepast noodtransport. Hartelijk dank aan alle festivalgangers en tot in 2016!

Evenementen In 2015 was Memisa aanwezig op verscheidene evenementen. We informeerden bezoekers op de congressen van het Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse Verpleegkundigen en Vroedvrouwen, de l’Union professionnelle des sages-femmes belges en de l’Association Francophone des Infirmières de Salle d’Opération et du Groupement des Gynécologues Obstétriciens de Langue Française de Belgique. Memisa was eveneens vertegenwoordigd op de partnerdag van de Franstalige Christelijke mutualiteit te Doornik, de Kongolo-herdenking te Gentinnes, de Wereldmeerdaagse in Brasschaat, het Salon Lady te Brussel en verschillende kerstmarkten.

memisa | jaarverslag 2015 2014 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

Loopwedstrijden Voor het eerst liepen 10 lopers de 20 km door Brussel in de kleuren van Memisa. Ze liepen niet enkel maar wierven eveneens sponsors om de materniteit van Tobatela in DR Congo te ondersteunen. In de voorbereiding en de opwarming konden we rekenen op de professionele begeleiding van de coach Valéry Goffart. Bedankt aan alle enthousiaste lopers!

Memisa in de media In mei 2015 draaide een radiospot van Memisa met Lieve Blancquaert op de openbare omroep VRT ter ondersteuning van afrikado.be, de campagne ter gelegenheid van moederdag. Daarnaast kwam Memisa verscheidene keren aan bod in nationale media. Dit was onder andere het geval naar aanleiding van de campagne ‘Bevallen is geen kinderspel!’ en de actie Afrikado.be. Ook werd het programma ‘Missie Mosango’ heruitgezonden. Volgens de gegevens van Gopress is Memisa in 2015 in de volgende media verschenen: • • • • • • •

TV nationaal: 18 Radio nationaal: 39 Dagkranten Nationaal: 9 Dagkranten Regionaal: 25 Magazines: 53 Gespecialiseerde medische pers: 31 Online pers: 52

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

ONLINE COMMUNICATIE In 2015 hebben we verder ingezet op het versterken van onze communicatiestrategie via sociale media. Op het moment van redactie van dit jaarverslag, volgen 6.350 personen ons op Facebook, hebben we meer dan 350 volgers op Twitter en delen we steeds meer informatie via LinkedIn en Google+. Zo willen we de dialoog met onze sympathisanten versterken en vergemakkelijken.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

6. SAMENWERKINGSVERBANDEN EN NETWERKEN 11.11.11 11.11.11 is de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging. Memisa is samen met 340 gemeentelijke comités en een 70-tal andere organisaties aangesloten bij deze koepel. 11.11.11 wil dat de organisaties hun activiteiten beter op elkaar afstemmen zodat deze meer effect hebben. De koepelorganisatie ondersteunt financieel waardevolle programma’s en organisaties in Noord en Zuid, zoals dat van Memisa, en stimuleert onderling overleg. Onder het motto “2015 de tijd loopt” bundelt de Vlaamse Noord-Zuidbeweging haar krachten en zet ze haar volle gewicht achter de Millenniumdoelstellingen. In 2015 werd volop ingezet op sensibilisatie en lobbywerk omtrent haar opvolgers, de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, via de campagne “Action 2015”.

CNCD-11.11.11 CNCD (Centre national de coopération au développement) is de koepelorganisatie die bijna tachtig ngo’s, vakbonden en ontwikkelingsorganisaties uit de Franse en Duitse Gemeenschap vertegenwoordigt. CNCD zet zich permanent in voor internationale solidariteit. Memisa is lid en participeert actief in de Midden-Afrika werkgroep. Als lid van CNCD, heeft Memisa ook deelgenomen aan de grote fondsenwervende campagne “opération 11.11.11”. Dankzij de grote inzet van de medewerkers van Memisa, vrijwilligers en de actiegroep uit Lasne in november 2015, heeft Memisa 10.000 euro ingezameld voor haar partner “Action d’Espoir” in DR Congo..

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

ÂŠ NEX-3 Ver.03

jaarverslag 2015 | Deel I

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

Ngo-federatie Ngo-federatie is de Vlaamse federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. Memisa is lid van deze organisatie, die een dubbele opdracht vervult: de gezamenlijke belangen behartigen van de leden bij verschillende overheden en ondersteuning bieden voor kwalitatieve en organisatorische verbetering.

Acodev Acodev is de Franstalige tegenhanger van Ngo-federatie. Het is een federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. Memisa maakt deel uit van deze koepelorganisatie en is actief binnen de werkgroep ‘ontwikkelingseducatie’.

Vereniging voor ethiek in de fondsenwerving (VEF) De VEF is een samengaan van een aantal sociale en humanitaire organisaties die beroep doen op de publieke vrijgevigheid en die een ethische code hebben aanvaard. Hiermee wil de VEF aan de Belgische bevolking waarborgen bieden van morele kwaliteit van de fondsenwerving en van de financiële transparantie.

Medicus Mundi International (MMI) Memisa werd in 2011 lid van Medicus Mundi International, een internationaal netwerk dat ngo’s groepeert die actief zijn op het vlak van gezondheid.

Be-Cause Health Be-Cause Health is een informeel en pluralistisch platform, dat openstaat voor institutionele en individuele leden, actief en geïnteresseerd in internationale gezondheid en gezondheidszorg. Dit platform versterkt de rol en de doeltreffendheid van de actoren van de Belgische ontwikkelingssamenwerking bij het wereldwijd toegankelijk maken van kwalitatieve gezondheidszorg. Dit gebeurt via overleg, coördinatie en organisatieoverstijgende activiteiten. Op deze manier wil Be-Cause Health een brug bouwen tussen de academische wereld en de actoren op het terrein. Memisa is lid van de stuurgroep van dit platform en neemt deel aan verschillende werkgroepen: Gezondheidspersoneel, Medicatie, Sociale bescherming, DR Congo, Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, Niet-overdraagbare ziektes (diabetes).

Quamed Quality Medicine for All (Quamed) is een internationaal initiatief dat zich inzet voor een hogere kwaliteit van geneesmiddelen. Om dit te bereiken wordt ingezet op het bewuster maken van de belangrijkste spelers die voor de voorziening van geneesmiddelen instaan en het versterken van de kwaliteitsverzekering en het voorzieningensysteem. Het project kwam tot stand door de samenwerking tussen het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen en de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, die de financiële steun leverde. Ook Memisa gelooft dat iedereen toegang moet hebben tot kwaliteitsvolle basisgeneesmiddelen en engageert zich met de partners binnen Quamed om dit te bewerkstelligen.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I

Eurac Eurac, of het Europees Netwerk voor Centraal-Afrika, is een overlegorgaan voor Europese ngo’s die actief zijn in Centraal-Afrika. Eurac bevordert het delen van informatie door ngo’s en de versterkt de lobbycapaciteiten van deze ngo’s.

BE-GENDER Memisa is een actief lid van BE-GENDER. Dit platform brengt het Belgische maatschappelijke middenveld samen (ngo’s, vrouwenbewegingen, academici, vakbonden en experten) en coördineert het lobbywerk voor wat betreft ‘gender en ontwikkeling’.

SYNERGIEËN We gaan actief op zoek naar synergiën met Belgische en internationale actoren die activiteiten hebben in dezelfde geografische zones. Reeds vandaag worden meerdere van onze projecten in samenwerking uitgevoerd. Zo werkt Memisa op het terrein actief samen met Artsen Zonder Vakantie, de Stichting Hubi en Vinciane, Secours Catholique France en de Leuvense Universitaire Medische Ontwikkelingssamenwerking en Solidariteit (LUMOS)

LUMOS

In samenwerking met de Leuvense Universitaire Medische Ontwikkelingssamenwerking en Solidariteit (LUMOS) ontwikkelde Memisa een programma voor capaciteitsontwikkeling. Specialisten van de KU Leuven gaan vrijwillig op missie naar Kisantu, DR Congo, om ondersteuning te bieden. Hiervoor wordt ook het nodige materiaal aangekocht.

Stichting Hubi & Vinciane In 2012 werd een samenwerking aangegaan met de Stichting Hubi & Vinciane voor de uitvoer van het programma in Benin. Specifiek gaat het om de ondersteuning van het ziekenhuis St Martin te Papané en St Jean de Dieu te Boko.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

Instituut voor Tropische Geneeskunde De samenwerking met het ITG Antwerpen gebeurt zowel op basis van reflectie en de informele uitwisseling van informatie als op basis van concrete onderzoeksprojecten binnen het programma van Memisa (DR Congo, Mauritanië, India). Dankzij deze ondersteuning worden de capaciteiten van Memisa en haar lokale partners versterkt. Bovendien kunnen de interventies op basis van wetenschappelijke bewijzen en het advies van experten bijgestuurd worden. Er bestaat ook een samenwerking met de Liverpool School of Tropical Medicine in de gezondheidszones Mosango en Yasa Bonga, DR Congo. Het onderzoek gaat op zoek naar betere methodes om de detectie en behandeling van slaapziekte te integreren in de basisgezondheidszorg.

Fabac Santé In DR Congo participeert Memisa aan het Fabac Santé. Dit is een forum dat de Belgische actoren in de gezondheidszorg samenbrengt in samenwerking met de Belgische Ambassade.

ANDERE SAMENWERKINGEN Tenslotte is Memisa ook lid van het ‘Partnership for Maternal, Newborn & Child Health’ (PMNCH), het Belgisch Platform Microziekteverzekering en Mutualiteiten (Masmut) en het platform ‘Gezondheid en Solidariteit’. De projecten van Memisa krijgen steun van verschillende provincies: Vlaams-Brabant, Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen. Daarenboven zetelt Memisa ook in de Raad voor Internationale Samenwerking van verschillende gemeentes, zoals Dilbeek en Destelbergen. Ook de stad Marche-en-Famenne ondersteunt ons.

SAMENWERKING MET BEDRIJVEN Brussels Airlines Er bestaat al sinds 2011 een samenwerking tussen Brussels Airlines en Memisa. Brussels Airlines past voordeeltarieven toe voor Memisa en staat Memisa toe gratis extra bagage mee te nemen op missies naar Afrika. Daarnaast wordt Memisa als partner vermeld op de website en in het Inflight magazine. Voor de ‘bevallen is geen kinderspel’ campagne schonk Brussels Airlines een vliegticket naar Afrika aan de winnaar van het videospel.

Serax Sinds 2012 steunt Serax onze projecten door de verkoop van notitieboekjes. Een deel van de opbrengst wordt geschonken aan Memisa.

Family Service Sinds een vijftal jaren verdeelt Family Service de campagnefolders van Memisa tegen kostprijs over verschillende ziekenhuizen. Dit draagt bij tot de verspreiding van onze boodschap en de sensibilisering van het grote publiek.

memisa | jaarverslag 2015 - Deel I

jaarverslag 2015 | Deel I Damart

Damart ontwierp een exclusieve jurk die tijdens een persevent werd geveild ten voordele van Memisa. Het was uiteindelijk het televisiegezicht Hanne Troonbeeckx die het hoogste bod deed voor de jurk. “Het is de meest verantwoorde aankoop die ik ooit gedaan heb. Op mijn leeftijd sta ik stil bij wat een moeder voor haar kind betekent”, vertelt Hanne. Lieve Blancquaert was eveneens op de veilingsavond aanwezig om foto’s te nemen van moeders & dochters.

Baby Boom Baby Boom verdeelt eveneens onze folders rond solidaire geboortelijsten naar tientallen ziekenhuizen.

Baby Days Jaarlijks organiseert Baby Days verschillende grote beurzen waarbij de folder van Memisa tegen kostprijs verdeeld wordt over de duizenden bezoekers.

Orbio Orbio organiseerde voor zijn werknemers de wedstrijd “reiniging voor liefdadigheid”. De winst ging naar waterprojecten in Afrika.

jaarverslag 2015 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

7. MAATSCHAPPELIJK EN MILIEUVERSLAG INLEIDING Het jaarverslag van Memisa is opgesteld volgens de GRI-normen (Global Reporting Initiative). Dit houdt in dat Memisa in haar jaarverslag een aantal basisgegevens heeft opgenomen rond de economische, sociale, maatschappelijke en milieu-impact van de organisatie. De keuze voor de GRI biedt twee belangrijke voordelen: bijkomende transparantie naar onze sympathisanten en donateurs toe en een betrouwbare interne (chronologische) en externe (naar andere organisaties toe) vergelijkingsbasis. Dit jaarverslag is een belangrijke stap in het streven van Memisa naar een steeds transparantere organisatie. GRI blijft echter een continu leerproces: het is dan ook ons streefdoel elk jaar een nog kwaliteitsvoller jaarverslag af te leveren.

ORGANISATIEPROFIEL 2.1 - 2.2 Naam van de organisatie en de diensten die ze aanbiedt. Deze informatie kunt u terugvinden op de achterflap en in deel I van dit jaarverslag. 2.3

Structuur van de organisatie

Zoals elke vzw (vereniging zonder winstoogmerk) heeft Memisa een algemene vergadering (AV), die jaarlijks bijeenkomt en waarvan de bevoegdheden door de statuten van de organisatie worden bepaald. De AV kiest de leden van de Raad van Bestuur (RvB), die het beleid en de strategie van Memisa uittekent op lange termijn. De Raad van Bestuur heeft een nauwe band met het management council (MC), dat de verantwoordelijkheid draagt voor het dagelijks uitvoerend bestuur. In dit management council komen de algemeen directeur, de coรถrdinatoren van de verschillende departementen, de medisch adviseur en de adviseur civil society ondersteuning bijeen.

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

ALGEMENE VERGADERING De Algemene Vergadering bestaat uit 33 vertegenwoordigers van onze belangrijkste stakeholders. Dit zijn deskundigen uit verschillende bedrijven en organisaties, vrijwilligers, leden van de Raad van Bestuur en ex-personeelsleden. De Algemene Vergadering is het hoogste orgaan van Memisa. Zij stelt de Raad van Bestuur aan en geeft goedkeuring over het jaarverslag en de jaarrekeningen op basis van de audit van de bedrijfsrevisor. Leden: Ampe Peter, Bal Jacqueline, Burgraff Joseph, Criel Bart, Debrabandere Régine, De Bruyn Jac, De Puydt Raoul, De Volder Jan, De Zeine Emmanuel, Donvil – De Smedt Jeanne, Fievez Benoit, Fraeyman Noëlla, Gyselinck Karel, Jansegers Pol, Lejeune Alain, Matton Jef, Mertens Anita, Naulaerts Patrick, Nietvelt-Van Kersschaever Greet, Philippart Agnes, Polman Frans, Renmans Dimitri, Roberti Christian, Spotbeen Marc, Swinnen Johan, Van Assche Pascale, Vandenschrick Jacques, Van Der Veen Remco, Van De Vijver Sabine, Van Heesvelde Joost, Van Huffel Marc, Vansina Luc, Verhaegen Jan, Wouters Kristien en Winnubst Maria

Organigram Memisa, December 2015 Algemene Vergadering

Adviseur Civil Society ondersteuning Marti Waals

Raad van Bestuur

Algemeen Directeur Frank De Paepe

Afdeling Projecten

Afdeling Ondersteunende Diensten

AFDELING CEF - communicatie, educatie en fondsenwerving

Coördinator David Durnez

Manager Ondersteunende Diensten Iris Avet

Coördinatrice Hilde Groenweghe

Projectverantwoordelijke Kristel Moerman

Projectverantwoordelijke Josephine Dossou Winessu

Projectverantwoordelijke en Funding Access Support Isabelle de Mûelenaere

Projectverantwoordelijke Anna Salvati Projectmedewerkster Ziekenhuis voor Ziekenhuis (Zuiden) Greet Segers

Financieel Verantwoordelijke Edwin De Leeuw Financieel Medewerkster Gerda De Valck Financieel medewerkster Elisabeth Mertens

Logistiek Medewerker Maxence De Vroey Logistiek Medewerkster Karin Van Eesbeek Personeelsmedewerkster Greta Desmyter Onderhoudsmedewerkster Rubi Santos Administratief Medewerkster Gaby Van der Voorde

Medisch Adviseur Elies Van Belle

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

Assistent-Coördinatrice, Medewerkster afdeling CEF Sandrine Morreale

Medewerkster Giftenregistratie Lieve Van Onsem

Educatief Medewerkster Ziekenhuis voor Ziekenhuis & HW4All Géraldine Saey

Medewerkster Communicatie en Fondsenwerving Natalia Prud’hommeHendrickx Medewerker Communicatie en Fondsenwerving Thomas Deweer

jaarverslag 2015 | Deel II

RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen beheer van Memisa. De operationele verantwoordelijkheid delegeert de Raad van Bestuur aan de directie van de organisatie. De voorzitter en alle andere bestuursleden zijn vrijwilligers en oefenen hun opdracht onbezoldigd uit. Leden: Ampe Peter, Burgraff Joseph, Criel Bart, De Puydt Raoul, Philippart Agnes, Polman Frans, Spotbeen Marc, Van Huffel Marc Voorzitter van de Raad van Bestuur: Polman Frans Externe experten: Debrabandere Regine, Gyselinck Karel DIRECTIE De algemeen directeur van Memisa is Frank De Paepe.

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

PERSONEEL MEMISA DIRECTIE Frank De Paepe: Algemeen Directeur Marti Waals: Adviseur Civil Society ondersteuning Elies Van Belle: Medisch Adviseur AFDELING PROJECTEN David Durnez: Coördinator afdeling Projecten Kristel Moerman: Projectverantwoordelijke Isabelle de Mûelenaere: Projectverantwoordelijke en Funding Access Support Josephine Dossou Winessu: Projectverantwoordelijke Anna Salvati: Projectverantwoordelijke Greet Segers: Projectmedewerkster Ziekenhuis voor Ziekenhuis (Zuiden) AFDELING CEF (communicatie, educatie en fondsenwerving) Hilde Groenweghe: Coördinatrice afdeling CEF Sandrine Morreale: Assistent-Coördinatrice, Medewerkster afdeling CEF Lieve Van Onsem: Medewerkster Giftenregistratie Natalia Prud’homme-Hendrickx: Medewerkster Communicatie en Fondsenwerving Géraldine Saey: Educatief Medewerkster Ziekenhuis voor Ziekenhuis & HW4All Thomas Deweer: Medewerker Communicatie en Fondsenwerving AFDELING ONDERSTEUNENDE DIENSTEN Iris Avet: Manager Ondersteunende Diensten Edwin De Leeuw: Financieel Verantwoordelijke Gerda De Valck: Financieel Medewerkster Elisabeth Mertens: Financieel Medewerkster Karin Van Eesbeek: Logistiek Medewerkster Maxence De Vroey: Logistiek Medewerker Greta Desmyter: Personeelsmedewerkster Gaby Van der Voorde: Administratief Medewerkster Rubi Santos: Onderhoudsmedewerkster

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

VRIJWILLIGERSWERKING Memisa kan rekenen op een groep trouwe vrijwilligers die zich het hele jaar inzetten voor onze organisatie. Hieronder vindt u de vaste vrijwilligers die op regelmatige basis op kantoor bijspringen. Daarnaast wordt Memisa ook ondersteund door vele andere helpende handen. DEPARTEMENT NOORDWERKING: 5 Gerard Deprez, Chris de Vocht – Bollen, Pol Jansegers, Yves Claes, Freddy De Canck, Francine Spinet, Aïda Abada

DEPARTEMENT PROJECTEN: 3 Fred De Sutter: controle binnenkomende verantwoordingsstukken uit D.R. Congo en bijhouden BTW register Guido D’Hollander: expert voor de kwaliteitscontrole van medicatie, medisch materiaal en laboratoriummateriaal Christian Darras: expert op het vlak van publieke gezondheidszorg, de uitwerking van gezondheidspolitiek en de organisatie van gezondheidszorg.

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

2.4 - 2.8 Deze informatie kan u terugvinden aan de hand van ons GRI-overzicht. 2.9 Significante veranderingen wat betreft organisatie, structuur of gebouwen: geen.

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformulering van eerder verstrekte informatie: niet van toepassing. 3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiode qua meetmethoden: geen.

2.10 Ontvangen onderscheidingen: Memisa ontving geen onderscheidingen in de voorbije periode.

VERSLAGPARAMETERS

BESTUUR, VERPLICHTING EN BETROKKENHEID

3.1 Dit jaarverslag slaat op de periode van 1/1/2015 tot en met 31/12/2015. 4.1 Bestuursstructuur: zie pagina’s 39-42. 3.2 Het vorige jaarverslag van 2014 werd gepubliceerd na goedkeuring van de Algemene Vergadering van 7 mei 2015. 3.3 Memisa brengt elk jaar een jaarverslag uit naar aanleiding van de Algemene Vergadering. 3.4 Het contactpunt voor dit verslag is Hilde Groenweghe (hilde.groenweghe@memisa.be of 02/454.15.49) 3.5 De inhoud van dit jaarverslag werd voorgesteld door de afdeling CEF van Memisa. Vervolgens werd de mogelijkheid geboden aan de verschillende diensten en afdelingen van Memisa, alsook aan de Algemene Directeur om hier feedback op te geven. Die werd vervolgens in het jaarverslag geïntegreerd. 3.6 Wat het activiteitenverslag en het financiële verslag betreft, behandelt dit jaarverslag de wereldwijde werking van Memisa. Voor het maatschappelijk en het milieurapport werd enkel rekening gehouden met de werking van Memisa in België. 3.7 Specifieke beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag. 3.8 Met dit jaarverslag kunnen vier opeenvolgende jaren voor de eerste maal vergeleken worden (2012, 2013, 2014 en 2015).

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

4.2 De voorzitter van de vzw is een onafhankelijke en onbezoldigde vrijwilliger die geen mandaat heeft binnen de operationele werking van de organisatie. 4.3 Aantal onafhankelijken/niet-leidinggevenden van het hoogste bestuursorgaan: zie pagina’s 39-42. 4.4 De medewerkers van Memisa hebben medezeggenschap via de coördinatoren en algemeen directeur die dagelijks aanspreekbaar zijn, via de personeelsdienst en via de equipevergaderingen. 4.13 Lidmaatschappen/belangenorganisaties: zie pagina 32-36. 4.14 Overzicht relevante belanghebbenden: de institutionele en medefinanciers, de partners van het project Ziekenhuis voor Ziekenhuis, de vrijwilligers, de medewerkers en de partners en begunstigden in het Zuiden. 4.15 De belanghebbenden werden bepaald door de Management Council van Memisa op voordragen van de afdeling CEF. Memisa houdt zich altijd aanbevolen haar werking en dit jaarverslag verder toe te lichten aan andere belanghebbenden of belangengroepen die zich aandienen.

jaarverslag 2015 | Deel II

MAATSCHAPPELIJKE PRESTATIE-INDICATOREN Er wordt enkel rekening gehouden met medewerkers in België. Alle medewerkers hebben een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur. We hebben 1 medewerker kunnen aanwerven dankzij een bijdrage van het Sociaal Maribelfonds.

LA1 | PERSONEELSBESTAND

LA13 | PERSONEELSBESTAND

Gemiddeld aantal werknemers in het lopende jaar 2015 Voltijds: �� 10,1 Deeltijds: �� 12,5

Man-vrouw per 31/12/2015 Voltijds man: �� 4 Deeltijds man: �� 1 Voltijds vrouw: �� 6 Deeltijds vrouw: �� 12 Totaal: �� 23

Personen in dienst op 31/12/2015 Voltijds: �� 10 Deeltijds: �� 13 Totaal uitgedrukt in VTE: �� 18,9

LA2 | PERSONEELSVERLOOP

Per beroepscategorie in VTE Directiepersoneel: �� 0 Bedienden: �� 22 Arbeiders: �� 1

Ingetreden werknemers: �� 3 Uitgetreden werknemers: �� 2 Ingetreden studentenjobs: �� 0 Uitgetreden studentenjobs: �� 0

Per opleidingsniveau Middelbare school: �� 6 Hoger niet-universitair: �� 5 Universitair: �� 12

LA7 | WERKVERLET

Per leeftijdscategorie op 31/12/2015 < 30 jaar: �� 3 30-50 jaar: �� 11 50 jaar: �� 9

Verlet - ziektedagen - ziekteverzuim: �� 79 Ouderschapsverlof: �� 46 Wettelijke vakantie: ��525,5

LA10 | OPLEIDING-VORMING Taalcursussen: �� 0 Informatica (toepassingen): �� 24 Arbeidswetgeving: �� 5 Algemeen: �� 37 Totaal: �� 66

LA12 100% van onze medewerkers werden ingelicht omtrent hun prestatie- en loopbaanontwikkeling.

Afkomst EU: �� 22 Andere: �� 1 Raad van Bestuur Man: �� 7 Vrouw: �� 1 Totaal: �� 8 Algemene Vergadering Man: �� 23 Vrouw: �� 11 Totaal: �� 34 MC (Management Council) Man: �� 3 Vrouw: �� 3 Totaal: �� 6

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

MILIEU-INDICATOREN EN3 | DIRECT ENERGIEVERBRUIK DOOR PRIMAIRE ENERGIEBRON Verbruik gas: �� 14.218 kWh

EN4 | INDIRECT ENERGIEVERBRUIK DOOR PRIMAIRE BRON Verbruik elektriciteit: �� 166.521 kWh

EN8 | TOTALE WATERONTTREKKING PER BRON Totaal waterverbruik: �� 183 m

EN16 | TOTALE DIRECTE EN INDIRECTE EMISSIE VAN BROEIKASGASSEN Gas: �� 38.882 kWh – 7.131 kg CO2 – 9.98656 kWh – 7.590 kg Co2

EN17 | ANDERE RELEVANTE INDIRECTE EMISSIE VAN BROEIKASGASSEN NAAR GEWICHT Nationale verplaatsingen Woon-werkverkeer Openbaar vervoer: �� 9.986,2 kg CO2 – 99.862 km x 0,100 kgCo2 per km Fiets: �� 0 kg CO2 per 3.720 km Auto: �� 14.720,77 kg CO2 – 70.098,90 km Dienstverkeer Openbaar vervoer: �� 363,7 kg CO2 – 3.637 km Auto: �� 3.999,45 kg CO2 – 19.045 km Internationaal dienstverkeer Vliegtuig: �� 151.720 kgCo2

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

PRESTATIE-INDICATOREN MET BETREKKING TOT DE EFFECTIVITEIT VAN DE WERKING NGO2 | Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en de concrete werking Memisa heeft er belang bij te beantwoorden aan de verwachtingen betreffende haar dienstverlening. Wij wensen dat alle ontvangende partijen zowel intern als extern tevreden zijn over onze diensten en willen op de hoogte gebracht worden van vergissingen of problemen. Hiervoor ontwikkelde Memisa een klachtenprocedure. De procedure heeft als doel Memisa te informeren ingeval van probleem, klacht of het verzoek een gepaste oplossing te vinden. Vervolgens is het belangrijk deze procedure vast te leggen om Memisa toe te laten de kwaliteit van haar diensten te verbeteren en allen de kans te geven suggesties te maken om onze diensten te optimaliseren. WAAROVER KLACHT INDIENEN? Memisa wenst op de hoogte gehouden te worden van de betrokken partijen: indien deze niet tevreden zijn over onze procedures; indien Memisa, naar hun mening, niet beantwoordt aan de overeenkomst of de verwachtingen; indien zij een probleem hebben door een fout van Memisa; indien zij onnauwkeurigheden op merken. HOE EEN KLACHT NEERLEGGEN? Klachten kunnen worden neergelegd per e-mail of per post bij de contactpersoon binnen Memisa of bij de hiërarchische verantwoordelijke van deze laatste. De klachten worden op vertrouwelijke manier behandeld. WAT IS HET GEVOLG VAN EEN KLACHT? Binnen een periode van vier weken zal Memisa een schriftelijk antwoord sturen per e-mail of per post. Zoniet contacteert Memisa de belanghebbende per telefoon of e-mail voor meer inlichtingen. De klacht wordt behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische verantwoordelijke. HOE BEZWAAR AANTEKENEN? Indien de betrokken partij niet akkoord gaat met het genomen besluit van Memisa, mag deze bezwaar aantekenen. Zij legt dit bezwaar schriftelijk neer bij Memisa binnen de vier weken na de eerste beslissing genomen door Memisa met betrekking tot de klacht. Het bezwaar wordt behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische verantwoordelijke. Een schriftelijk antwoord wordt gegeven binnen een tijdspanne van zes weken. DE KLACHTENCOMMISSIE Het is mogelijk dat de ontvangende partij niet tevreden is over de manier waarop het bezwaar is behandeld. Zij mag dan vragen de klacht te laten voorkomen op de klachtencommissie. Het doel van deze commissie is een onpartijdig advies te geven om de klachten op te lossen.

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

SUGGESTIES De ontvangende partij kan altijd suggesties doorgeven aan de contactpersoon binnen Memisa of aan de hiërarchische verantwoordelijke van deze. Binnen zes weken informeren wij over de gezette stappen met betrekking tot de suggesties.

INDICATOREN OP VLAK VAN PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID PR6 | Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring Memisa is lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF), een organisatie die aan de Belgische bevolking waarborgen wil bieden met betrekking tot de morele kwaliteit van de fondsenwerving en tot doorzichtigheid van de rekeningen. Op basis van de informatie die Memisa aan VEF bezorgde, kwam deze tot de conclusie dat Memisa haar informatieplicht positief had ingevuld en de verschillende wetten, standaarden en codes had nageleefd. Informatie over onze inkomsten en bestedingen is eveneens terug te vinden via de website www.ngo-openboek.be.

ECONOMISCHE INDICATOREN EC1 | Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden Zie pagina’s 49-55

EC4 | Significante financiële steun van de overheid Zie pagina 51

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

8. FINANCIEEL OVERZICHT TRANSPARANTIE Memisa gaat op een transparante, efficiënte en correcte wijze om met de beschikbare fondsen. De jaarrekening wordt opgemaakt door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Algemene Vergadering. Ze wordt bovendien gecontroleerd door Crowe Horwath Callens, Pirenne en Co. De jaarrekening wordt neergelegd bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België. Daarnaast voeren zowel de Federale Overheidsdienst Financiën als de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) op regelmatige basis controles uit. Dit verslag kunt u terugvinden op www. memisa.be. Memisa is lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF), die aan de Belgische bevolking waarborgen biedt van morele kwaliteit van de fondsenwerving en van doorzichtigheid van de rekeningen. Daarmee voldoet Memisa aan de strenge voorwaarden die door VEF worden opgelegd inzake ethisch fondsenwerven.

Tenslotte kan u nog gecontroleerde financiële informatie vinden op www.goededoelen.be (Koning Boudewijnstichting in samenwerking met de Nationale Bank), www.ngo-openboek.be (NGO-federatie) en www. donorinfo.be (stichting Donorinfo).

jaarverslag jaarverslag 2015 2015 -- Deel Deel III | memisa

RESULTATENREKENING De bedrijfskosten en de opbrengsten blijven verhoudingsgewijs op hetzelfde niveau. Die stabiliteit wordt mede bepaald door een aantal meerjarenprojecten. Met een positief resultaat van 1841,27 euro werd het vooropgestelde budgettaire evenwicht bereikt.

BALANS Op de balans valt langs actiefzijde vooral een daling van de vorderingen op. Naarmate meerjarenprogramma’s worden uitgevoerd, zal ingevolge de ontvangst van subsidies, deze post stelselmatig verminderen. De liquide middelen en beleggingen blijven op hetzelfde niveau. Aan de passiefkant zien we geen wijziging op het eigen vermogen. Het vreemd vermogen is gedaald ten opzichte van 2014 door een beter administratief beheer van o.a. de Congolese geneesmiddelenleveranciers. De overlopende rekeningen zorgen voor een verdere daling van het passief. Zij zijn in dit geval de tegenhanger van de overige vorderingen. Dit wil zeggen dat de toekomstige te ontvangen subsidies ook een overgedragen resultaat betekenen. Naarmate de subsidies worden ontvangen en dus in het resultaat terechtkomen, daalt ook het overlopend saldo.

KOSTEN FONDSENWERVING In 2015 werd een totaal bedrag van 159.378 euro ingeschreven als kosten bestemd voor de verwerving van fondsen. Tegenover deze kosten staat een opbrengst van 2.955.686 euro. Deze opbrengsten zijn opgesplitst in giften (2.744.934 euro) en legaten (210.752 euro). Dit geeft een kosten-baten ratio van de fondsenwervende activiteiten in 2015 van 5,39 %. Dit betekent dat om een gift van 100 euro te verwerven, Memisa zelf 5,39 euro diende te spenderen. Voor bijkomende gegevens over de kosten van de fondsenwerving kan u steeds contact opnemen met de communicatiedienst via communicatie@memisa.be.

€ 84.014,69

€ 75.364,00

Inkomsten fondsenwerving (geen subsidies of financiële opbrengsten)

€ 2.955.686,15

Kosten van publiciteit en materiaal voor fondsenwerving (2,8%) Personeelskosten voor fondsenwerving (2,5%)

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

RESULTATENREKENING

Bedrijfskosten

2015

2014

9.699.553,34

10.302.483,40

189.082,30

115.755,93

1.329.750,72

1.347.523,47

15.067,82

24.819,29

Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Diensten en diversen Bezoldigingen, sociale lasten, pensioenen Afschrijvingen Voorzieningen risico’s en kosten Andere bedrijfskosten Financiële kosten

-7.367,51

8.165.652,50

8.821.752,22

199.337,16

174.097,57

11.057,31

9.909.947,81

10.476.580,97

9.555.533,86

10.052.229,64

9.526.597,20

9.995.489,36

28.936,66

56.740,28

355.851,25

518.768,98

403,97

658,00

9.911.789,08

10.571.656,62

1.841,27

95.075,65

1.841,27

95.075,65

Uitzonderlijke kosten TOTAAL KOSTEN Bedrijfsopbrengsten Subsidies en giften Andere bedrijfsopbrengsten Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten TOTAAL OPBRENGSTEN Winst van het boekjaar Resultaatverwerking Over te dragen winst/verlies toevoeging aan het sociaal passief toevoeging aan de bestemde fondsen

BIJDRAGEN LIDGELDEN EN SCHENKINGEN 2015 Particuliere giften Provinciale giften

1.166.873,04 20.000

Gemeentegiften

4.056,35

Ziekenhuisgiften

205.322,94

Opbrengsten acties CEF Specifieke giften gelibelleerd

282.662,07

Subsidies DGOS programma

3.964.374,65

Subsidies DGOS projecten

115.067,03

Subsidies Gemeenschappen voor PR

Subsidies Gemeenschappen en Gewesten

Subsidies DGOS - Noodhulp

Subsidies Wereldbank

304.061,74

Specifieke giften niet gelibelleerd

Subsidies EC

Specifieke giften voor MB/MC

Overdrachten buitenlandse organisaties

1.096.271,98

Andere multilaterale subsidies

1.022.435,96

Giften eigen inbreng Programma

1.066.019,26

Andere giften

Subsidies Global Fund

Giften Noodhulpfonds

Subsidies Andere

Legaten zonder terugnemingsrecht

210.752,49

TOTAAL

25.738,00

42.961,69 9.526.597,20

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

BALANS ACTIVA

2015

2014

Vaste Activa

82.385,38

83.221,86

Materiële Vaste Activa

81.725,93

81.757,08

A. Terreinen en gebouwen

49.858,15

53.012,28

B. Installaties, machines en uitrusting

18.896,67

9.304,04

C. Meubilair en rollend materieel

12.971,11

19.440,76

Financiële Vaste Activa Vlottende Activa Voorraden

1.464,78 19.717.912,17

4.542.560,30

11.113.115,91

A. Handelsvorderingen

269.894,00

2.434.815,88

B. Overige vorderingen

4.272.666,30

8.678.300,03

Vorderingen op ten hoogste één jaar

Geldbeleggingen

3.713.473,73

3.073.213,13

Liquide middelen

4.875.969,10

5.481.602,76

61.586,68

49.980,37

13.275.975,19

19.801.134,03

Overlopende rekeningen TOTAAL ACTIVA PASSIVA Eigen vermogen

2015

2014

6.229.007,93

6.227.166,66

Kapitaal

1.073.486,44

Reserves

5.162.727,04

Overgedragen winst

-7.205,55

-9.046,82

Voorzieningen voor risico’s en kosten

38.926,38

7.008.040,88

13.535.040,99

379.271,14

942.151,41

175.195,98

802.691,71

Vreemd vermogen Schulden op ten hoogste één jaar Leveranciers Schulden mbt. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Overlopende rekeningen TOTAAL PASSIVA

659,45 13.193.589,81

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

204.075,20

139.459,70

6.628.769,74

12.592.889,58

13.275.975,19

19.801.134,03

jaarverslag 2015 | Deel II

€ 6.061,81 € 159.378,69 € 697.771,31

Uitgaven 2015 € 9.909.947,81

€ 9.046.736,00

Projecten Memisa (91,3%) Algemeen beheer (7%) Fondsenwerving (1,6%) Andere kosten (financiëel ed. 0,1%)

Memisa hecht er groot belang aan om een zo groot mogelijk deel van haar fondsen te investeren in projecten die de gezondheidszorg toegankelijk maken voor iedereen. De fondsenwerving, administratie en het algemeen beheer worden zo efficiënt mogelijk georganiseerd, zodat de kosten hiervoor laag gehouden kunnen worden.

€ 385.191,88

€ 1.271.342,20

€ 1.473.591,46

Inkomsten 2015 € 9.911.789,08

€ 210.752,49

Particulieren (15%) Legaten (2%) Subsidies (66%) € 6.570.911,05 Ziekenhuizen en partners (13%) Andere (financiële opbrengsten ed. 4%)

In bovenstaande grafiek kan je zien waar de fondsen van Memisa in 2015 vandaan kwamen. Voor de uitvoering van onze projecten zijn we voor een groot deel afhankelijk van de vrijgevigheid van onze donateurs. Wij wensen hen hiervoor hartelijk te danken!

jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

9. GRI-OVERZICHT EFQM Memisa past het EFQM-model (European Foundation for Quality Management) toe. Het EFQM Excellence model is het meest gebruikte organisationele referentiekader in Europa. Het wordt gebruikt door meer dan 30.000 organisaties verspreid over de hele wereld met het oog op verbeterde prestaties. Zo wordt volop de kaart getrokken van efficiëntie en effectiviteit. Het EFQM Excellence model geeft een beeld van de organisatie met haar sterke punten en de te verbeteren punten. Het model toont ook hoe de organisatie zich verhoudt ten opzichte van andere organisaties. Organisaties binnen het label wisselen ervaringen uit om elkaar te versterken.

Visie & strategie 1.1 | Verklaring duurzaamheid �� p 9-11

Bestuur, verplichting en betrokkenheid 4.1 | Bestuursstructuur �� p 39-43 4.2 | Heeft voorzitter een leidinggevende rol? �� p 44 4.3 | Aantal onafhankelijken/niet leidinggevenden �� p 39-40 54

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II

jaarverslag 2015 | Deel II

4.4 | Aanbevelingsmogelijkheden/medezeggenschap �� p 44 4.13 | Lidmaatschappen/belangenorganisaties �� p 32-37 4.14 | Overzicht relevante belanghebbenden �� p 44 4.15 | Inventarisatie/selectie belanghebbenden �� p 44

Prestatie-indicatoren MILIEU EN3 | Direct energieverbruik primaire energiebronnen �� p 46 EN4 | Indirect energieverbruik primaire energiebronnen �� p 46 EN8 | Totale wateronttrekking �� p 46 EN16 | Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen �� p 46 EN17 | Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht �� p 46 SOCIAAL LA1 | Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio �� p 45 LA2 | Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio �� p 45 LA7 | Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio �� p 45 LA10 | Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie �� p 45 LA12 | Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling �� p 45 LA13 | Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit �� p 45 PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID PR6 | Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring �� p

ECONOMIE EC1 | Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden �� p 49-53 EC4 | Significante financiële steun van de overheid �� p 51 PRESTATIE-INDICATOREN MET BETREKKING TOT DE EFFECTIVITEIT VAN DE WERKING NGO2 | Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en de concrete werking. �� p 47-48 NGO8 | Overzicht van de diverse categorieën van inkomsten en overzicht van de vijf omvangrijkste donoren en de steun die deze verschaffen �� p 51 jaarverslag 2015 - Deel II | memisa

Memisa BelgiĂŤ VZW ON 0435563751 Secretariaat: Kerkstraat 63 1701 Itterbeek Maatschappelijke zetel: Ninoofsesteenweg 548 1070 Brussel T 02 454 15 40 info@memisa.be www.memisa.be

Schrijf je in op onze nieuwsbrief op www.memisa.be/nieuwsbrief Memisa kan je ook op Facebook vinden via facebook.com/memisabelgium Memisa kan je ook op Twitter vinden via twitter.com/memisabelgie

memisa | jaarverslag 2015 - Deel II