Ideaal mei 2016 by Maters & Hermsen

ideaal Magazine voor klanten van de ASN Bank Mei 2016

ASN Creditcard eerste jaar € 10

Help biodiversiteit te beschermen

Duurzaam bankieren voor jongeren

Onderzoeksjournalist Eric Smit:

‘Door bezuinigingen staat de persvrijheid onder druk’

INHOUD

12 Waddeneilanden over vijf jaar energieneutraal

26 04 06 09 14 17 18 20 22 24 28 29 32 34 35 2

Duurzaam bankieren is keuzes maken

Klant over ASN Betalen Zelfstandigen

ASN Duurzaam Mixfonds wint belangrijke prijzen

Nieuws & vijf vragen aan Interview met Eric Smit ASN Bank-klant: wandelaar Irene den Ouden ASN Bank financiert zonne-energie Gratis e-book Blad voor de mond Help mee de biodiversiteit te beschermen Duurzaam bankieren voor jongeren Uw huis slimmer verwarmen Goed idee zoekt startkapitaal Steun aan honderden kleine vrijwilligersorganisaties 25% korting op bekende tuinen in Nederland Nieuws en cijfers ASN Beleggingsfondsen Rentetarieven Voor de Wereld van Morgen, tweets en colofon

ideaal mei 2016

ASN BANK INTERACTIEF De ASN Bank is actief op diverse social media. Als u ons volgt, bent u als eerste op de hoogte van het laatste nieuws en leuke acties. Ook gaan we graag met u in gesprek en beantwoorden we uw vragen over ons beleid en onze dienstverlening. U ontmoet ons online via: www.facebook.com/asnbank www.twitter.com/asnbank www.twitter.com/ideaalmagazine www.voordewereldvanmorgen.nl IDEAAL ONLINE Wilt u Ideaal Online lezen? Meldt u zich dan aan via www.asnbank.nl/ideaal.

ACTIE

ASN Creditcard biedt wereldwijd betaalgemak Tijd voor een (nieuwe) creditcard? Probeer nu de ASN Creditcard het eerste jaar voor slechts € 10. ls u binnenkort met vakantie naar het buitenland gaat, is het handig om naast uw bankpas een creditcard bij u te hebben. Als u dan eens niet met uw bankpas terecht kunt, kan de creditcard uitkomst bieden. Een creditcard is ook gemakkelijk als u via het internet iets in het buitenland wilt betalen, zeker buiten Europa. Maakt u daarom kennis met de ASN Creditcard. Dit is een complete, pvc-vrije Visa Card van International Card Services (ICS). ICS is specialist en marktleider in creditcards. U kunt de ASN Creditcard aan uw ASN Bankrekening koppelen. Maar hij is ook los verkrijgbaar, gekoppeld aan een betaalrekening van uw keuze. Voor het aanhouden van de ASN Creditcard betaalt u € 20 per jaar. Het eerste jaar ontvangt u de helft korting en betaalt u maar € 10.

Online inzicht in uw uitgaven Het voordeel van de ASN Creditcard is dat u de betalingen die u ermee doet, achteraf terugbetaalt. Via Mijn ICS, op de website van ICS, ontvangt u maandelijks een online rekeningoverzicht. Daar kunt u online alle zaken voor uw ASN Creditcard regelen, ook als u met vakantie bent. Via Mijn ICS ziet u alle betalingen met uw ASN Creditcard en uw rekeningoverzichten.

Steun aan duurzame projecten Waarom zou u juist de ASN Creditcard aanvragen? Misschien omdat u daar de wereld een beetje mooier mee maakt. Want voor elke uitgave die u doet, gaat er op kosten van de ASN Bank een bedrag naar projecten op het gebied van onze duurzame thema’s: eerlijke handel, tegen kinderarbeid, duurzame energie,

Foto: Joost van der Vleuten

DIT BIEDT DE ASN CREDITCARD

• • • • •

Een Visa-creditcard van ICS voor (online) betalingen wereldwijd. Standaard bestedingslimiet van € 2.500 (uitbreiding op aanvraag). Met de Aflevergarantie en 24/7 Fraudepreventie betaalt u veilig met uw ASN Creditcard. Dankzij de 180 dagen Aankoopverzekering zijn vrijwel alle aankopen die u doet met uw ASN Creditcard 180 dagen gratis verzekerd tegen verlies, diefstal en beschadiging. Aanvullende Reisverzekeringen: als u met uw ASN Creditcard uw reis betaalt, bent u wereldwijd verzekerd voor reisongevallen, hulpverlening, vluchtvertraging en bagagevertraging.

tegen wapenhandel en zorg & welzijn. U kunt zelf kiezen welke thema’s u steunt. Dankzij de uitgaven van ASN Creditcardhouders ontvingen de projecten in 2015 ruim € 150.000. • Meer lezen of een ASN Creditcard aanvragen? Ga naar asnbank.nl/creditcard.

mei 2016 ideaal

VIJF VR AGEN A AN

Ewoud Goudswaard Algemeen directeur Je wilt aandacht vragen voor het ASN Bank Verslag 2015. Waarom? Veel van onze klanten willen met hun spaar- en beleggingsgeld de duurzame, rechtvaardige toekomst dichterbij brengen. Hoe werkt de ASN Bank daaraan? Die vraag beantwoorden we in het verslag. Klanten lezen erin hoe we hun geld op verantwoorde manier uitzetten. En welk beleid daaraan ten grondslag ligt. Is het een mooi verslag geworden? We brengen het verslag dit jaar voor het eerst online uit, als website. Dat scheelt papier en dus bomen. Bovendien biedt een website veel meer mogelijkheden dan papier. Je kunt online heel gemakkelijk door het verslag heen bladeren. Maar je kunt ook op onderwerp zoeken. Zo krijgt de lezer alles op een rij wat we gedaan hebben op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, klanten of sparen. Staat er ook in wat niet gelukt is? We willen transparant zijn over wat we wel en niet hebben bereikt. Zo leggen we uit hoe we op zoek zijn naar langetermijndoelen voor onze duurzaamheidspijlers mensenrechten en biodiversiteit. En waarom die in 2015 nog niet zijn vastgesteld.

Foto: Joost van der Vleuten

Wat is je favoriete pagina? De homepage. Daar zie je in één oogopslag waarin we de 13 miljard euro van onze klanten hebben uitgezet. Je kunt doorklikken naar meer informatie. Natuurlijk ben ik ook blij met de banner van mensenrechtenactivist Kailash Satyarthi op de homepage. Die verwijst naar zijn optreden tijdens MorgenVandaag in oktober 2015. Denk je dat klanten webpagina’s met tekst gaan lezen? Ik daag ze graag uit om eens in het verslag te bladeren. Dan zullen ze zien dat het heel toegankelijk is. We hebben er waar mogelijk foto’s en video’s aan toegevoegd. En het verslag is leesbaar op alle formaten: laptop, tablet en mobiele telefoon. U leest het jaarverslag op: asnbankverslag.nl.

ideaal mei 2016

Beleggingsactie verlengd Onze beleggingsactie is verlengd. Als u voor 1 juni aanstaande € 2000 of meer belegt, ontvangt u een bon van € 20 cadeau om te besteden in de webwinkel van Oxfam Novib. U kunt uw € 2000 of meer inleggen in de ASN Beleggingsfondsen van uw keuze. Op asnbank.nl/ beleggen vindt u alles over beleggen bij de ASN Bank. Daar opent u ook gemakkelijk een rekening ASN Optimaalbeleggen.

Aandeelhoudersvergadering Op 29 april kwamen honderden beleggende ASN Bankklanten naar Amsterdam voor de jaarlijkse vergaderingen van de ASN Beleggingsfondsen. Ze lieten zich inspireren door sprekers van binnen en buiten de bank. En ze stelden kritische vragen over het reilen en zeilen van de fondsen. U vindt een kort verslag op asnbank.nl, via de link ASN Bank Actueel op de homepage.

2 miljoen euro voor een betere wereld In 2015 heeft de ASN Bank 2 miljoen euro gedoneerd aan projecten voor een betere wereld. Namens klanten met een rekening ASN Ideaalsparen en een ASN Creditcard ging er ruim 1,6 miljoen euro naar projecten in het kader van onze duurzame thema’s: vóór eerlijke handel, duurzame energie en zorg & welzijn, en tegen wapens en kinderarbeid. Namens ASN Jeugdspaarders schonken we ruim 360.000 euro aan kinderprojecten van Cordaid en Nationaal Fonds Kinderhulp. Deze financiële bijdragen kosten de klant niets extra’s. Meer over de themaprojecten leest u op asnbank.nl/duurzamethemas.

Vorig jaar kon u in Ideaal lezen dat wij met grote farmaceutische ondernemingen in gesprek gaan. We sporen hen aan de patiĂŤnten die hun medicijnen gebruiken, meer centraal te stellen. Daarom stellen we vragen op hun aandeelhoudersvergaderingen. Zo waren we in januari bij Novartis in Zwitserland. We spraken deze farmaceut aan op twee zaken. Ten eerste het variabele

NIEUWS

Op bezoek bij farmaceut Novartis

beloningsbeleid voor verkoopmedewerkers. Daarvoor heeft Novartis nieuwe richtlijnen ingevoerd. Positief is dat medewerkers nu ook worden beoordeeld op ethisch handelen. Maar Novartis schaft de beloning op basis van omzet helaas niet af. Het tweede onderwerp was de omgang met gezondheidsprofessionals. Daarover wordt Novartis nu in 23 Europese landen net zo transparant als het al was in de Verenigde Staten. We zijn blij met deze nieuwe openheid. Ook positief was dat meerdere beleggers aan Novartis vragen stelden over misstanden en de toegang tot gezondheid.

Zorg & welzijn Productie: Mr Lee

Waarom financiert de ASN Bank zorginstellingen? En waarom steunen we projecten van onze maatschappelijke partners KNGF Geleidehonden en het Nationaal Ouderenfonds? U ziet het in nog geen twee minuten in de nieuwe video op onze website. U gaat naar asnbank. nl/duurzamethemas en klikt op Zorg & welzijn. Daar vindt u de video die laat zien hoe centraal zorg staat in de duurzame wereld van morgen.

mei 2016 ideaal

Onderzoeksjournalist Eric Smit:

‘Ik ben een moraalridder’ Door bezuinigingen bij kranten en omroepen staat de persvrijheid onder druk, stelt Eric Smit in het boek Blad voor de mond. Een slechte zaak voor de democratie. Met zijn online platform voor onderzoeksjournalistiek Follow The Money springt hij in het gat dat andere media laten vallen.

witter, nieuwsapps: nog nooit waren we zo goed op de hoogte van het laatste nieuws. Toch vind je dat het slecht gaat met de journalistiek. Waarom?

‘Aan nieuws geen gebrek inderdaad. Maar welbeschouwd is dat vooral een heftige bovenstroom van losse feitjes. Gebabbel, de waan van de dag. Waar het slecht mee gaat, is de onderzoeksjournalistiek: de verhalen en items waarin complexe zaken worden uitgeplozen, misstanden blootgelegd. De media zijn steeds meer verworden tot een meningenindustrie. Het aantal columnisten is niet meer te becijferen. Logisch, want een column is sneller geschreven dan een achtergrondartikel dat weken onderzoek vraagt. Dus zijn columns goedkope vulling van de krant.’

‘Door bezuinigingen staat de persvrijheid onder druk’

ideaal mei 2016

Is er te weinig geld voor diepgravende journalistiek?

‘Het basisprobleem is dat de bedrijfsmodellen van de traditionele media – kranten, tijdschriften, omroepen – afbrokkelen onder invloed van het internet. Het fundament wordt steeds smaller. Redacties moeten met minder geld, en dus menskracht, hetzelfde medium vullen. Dus kiezen ze voor snelle journalistiek. Tegelijkertijd is het werk van journalisten moeilijker geworden. Elke journalist vindt op zijn pad gemiddeld negen communicatieprofessionals, zoals pr-medewerkers en spindoctors. Dat is de verhouding in Nederland.’

Wat merken we daarvan?

‘Democratische controlemechanismes worden uitgehold. Bij veel raadsvergaderingen in kleinere gemeentes zitten al geen verslaggevers meer. Regionale kranten hebben er geen menskracht voor. Dat is de verschraling op kleine schaal. Maar het geldt ook voor het grotere plaatje. Onze samenleving is zo complex geworden, dat onderzoeksjournalistiek nodig is om zaken in kaart te brengen, verbanden te leggen. Neem het zorgstelsel. Het kost veel tijd en energie om de gevolgen daarvan, op allerlei niveaus, in kaart te brengen. Terwijl het uiteindelijk gaat om zaken als leven, dood en gezond- >

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Josje Deekens

INTERVIEW

mei 2016 ideaal

heid. Je mag in Nederland zeggen en schrijven wat je wilt. Maar als de middelen ontbreken om dat op een gefundeerde manier te doen, staat de persvrijheid net zo goed onder druk.’

Hoe past Follow The Money in dit plaatje?

‘Sinds onze oprichting eind 2009 richten we ons exclusief op onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Wij maken diepgravende verhalen die andere media deels laten liggen. We focussen op drie thema’s die ons allemaal aangaan: financiën, zorg en voeding. Ons doel is misstanden aan de kaak te stellen, onrecht te bevechten. We richten ons vizier op mensen, systemen en organisaties die zich, al dan niet financieeleconomisch, misdragen en daarmee schade aanrichten aan grote groepen in de samenleving. We dragen ook

Eric Smit leverde een bijdrage aan het boek Blad voor de mond over persvrijheid, gemaakt met steun van de ASN Bank. Daarover leest u meer op pagina 17 in dit magazine. ASN Bank-klanten kunnen het e-book gratis downloaden.

oplossingen aan, laten zien hoe het anders kan. Wat dat betreft ben ik een ouderwetse moraalridder.’ Lachend: ‘En daar schaam ik me niet voor.’

Hoort journalistiek niet waardevrij te zijn?

‘Daar geloof ik niet in. Je hebt als journalist een moreel kompas nodig dat uitslaat bij onrechtvaardigheid. Dat gaat niet om je politieke kleur – wij hebben zowel linkse als rechtse redacteuren. Het gaat om vragen als: kan dit, mag dit, hoort dit? Vergroot het de ongelijkheid? Is het duurzaam? Het basisprobleem is dat onder invloed van het overheersende marktdenken elk denkbaar probleem – of het nu gaat om wonen, gezondheid, zorg of voeding – wordt teruggebracht tot geldelijke waarde. Vandaar ook follow the money. Wij hopen met onze journalistiek meer waarden in beeld te brengen en daarover het debat op gang te brengen.’

Jullie publiceren online. Is het publiek bereid hiervoor te betalen?

WIE IS ERIC SMIT?

Eric Smit (1967) is een van de oprichters van Follow The Money, een online platform voor onderzoeksjournalistiek. Diverse redacteuren kregen prijzen voor onthullende verhalen die op het platform verschenen. Zelf ontving Smit samen met Jesse Frederik de journalistieke vakprijs De Tegel voor een artikel over ‘het derivatendrama’. Na een loopbaan als professioneel squasher begon Smit zijn journalistieke carrière in 1999 bij het tijdschrift Quote. In 2006 was hij mede-oprichter van de voormalige gratis kwaliteitskrant De Pers. Hij schreef onder andere boeken over zakenvrouw Nina Brink en een ‘zelfhulpgids’ over woekerpolissen.

ideaal mei 2016

‘Ik geef toe: het is roeien tegen de stroom in. Mensen zijn gewend dat in de digitale wereld alles gratis is. Wij hebben onze verhalen ook jarenlang gratis weggegeven. Maar bedrijfseconomisch is dat de dood in de pot. Dus daar zijn we mee gestopt. Om onze verhalen te lezen, moet je lid worden. Ik geloof er ook heilig in dat mensen bereid zijn te betalen voor goed geschreven onderzoeksjournalistieke verhalen. Dat heb ik wel geleerd in mijn tijd bij het tijdschrift Quote. Er zijn ook mensen die heel goed snappen dat het belangrijk is goede journalistiek te ondersteunen, dat ze daarmee een bijdrage leveren aan een beter functionerende maatschappij. Wat dat betreft verkoop ik geen artikeltje, maar een missie.’•

KL ANT ME T IDEA AL

Wandelpassie Aan datingsites geen gebrek. Maar een datingsite voor wandelaars, die was er nog niet. ASN Bank-klant Irene den Ouden begon er een en helpt nu honderden wandelaars aan een leuke date.

Foto: Josje Deekens

‘E

en paar jaar geleden ben ik gescheiden. Wat ik toen het meeste miste, was een leuke man, een natuurliefhebber, om mee te wandelen. Ik ging op zoek en ontdekte dat er veel datingsites zijn, maar niet speciaal voor wandelaars. Er zijn ook veel wandelsites, maar die zijn weer niet gericht op singles. Zo kreeg ik het idee voor DeWandeldate: een datingsite voor wandelaars. Een gat in de markt, leek mij. Inmiddels telt mijn website meer dan 2.000 leden. Uit al die dates zijn al zeker 75 stellen voortgekomen. Vergeleken met een traditioneel afspraakje in een café vind ik een wandeldate veel prettiger. Wandelen is een actieve en tegelijkertijd ontspannen manier van mensen ontmoeten. De gespreksstof wordt je als het ware aangereikt, want je komt van alles tegen en maakt dingen mee onderweg.

En voor wie niet een-op-een wil afspreken, organiseer ik ook wandeldates voor groepen. Ik probeer zelf zo duurzaam mogelijk te leven. Ik heb geen auto, dus ik doe alles met de trein en fiets. En ik heb van wandelen mijn beroep gemaakt. Een veel duurzamere sport bestaat er niet. Je hebt niets meer nodig dan een paar wandelschoenen. Wandelen is gezond en mensen worden er gelukkig van. Kan het nog beter?’• Een wandelende Irene den Ouden beluisteren? Bekijk dan het filmpje in de onlineeditie van Ideaal: ideaal.asnbank.nl/ mei_2016/klant_met_ideaal. Meer informatie over DeWandeldate: www.dewandeldate.nl.

mei 2016 ideaal

DUURZ AME THEMA’S

Waddeneilanden over vijf jaar energieneutraal ‘Energieneutraal in 2020’ is de gezamenlijke ambitie van de Waddeneilanden. Dat betekent dat elk eiland minstens zijn eigen energie duurzaam, op het eiland zelf, opwekt. Mede dankzij inspanningen van Urgenda en met steun van de ASN Bank. Wat gebeurt er zoal? Antoine Maartens van Urgenda doet voor Ideaal een rondje Wadden. Texel Texel heeft huizen energieneutraal gemaakt, een zonneveld ontwikkeld, de bio-WKK-installatie Nesland (WKK is warmtekrachtkoppeling) in gebruik genomen, vorderingen gemaakt met getijde-energie en grote stappen gezet met de verduurzaming van de visserijhaven. Antoine: ‘Er is op Texel een warmtenet gemaakt waar vijftien seniorenwoningen aan zijn gekoppeld. Zij maakten afgelopen winter gebruik van zelf opgewekte energie. Dit is de opmaat naar een

De ASN Bank doneert geld aan projecten die invulling geven aan haar vijf duurzame thema’s, waaronder ‘duurzame energie’. Namens klanten – maar zonder dat het hun iets kost – steunt de bank projecten van Urgenda en Natuur & Milieu.

ideaal mei 2016

groter project, waarbij meer woningen aan het warmtenet worden gekoppeld. We streven ernaar dat de pellets die in de installatie verbrand worden, in de toekomst niet meer van buitenaf komen maar op Texel zelf gemaakt worden. Dat scheelt transport.’

Vlieland Het kleine, autoluwe, nage-

noeg industrievrije Vlieland verbruikt veel minder energie dan bijvoorbeeld Texel. Er zijn ongeveer vierhonderd woningen voor permanente bewoning en tweehonderd recreatiewoningen. De helft van de permanente woningen is eigendom van één woningcorporatie. Dat maakt het wat gemakkelijker om voortgang te boeken. Eén woning aan de Middenweg is energieneutraal en gasvrij gemaakt. Dat moeten er meer worden. Een nieuwe school is duurzaam gebouwd en sportcentrum Flidunen is verduurzaamd. En er zijn plannen voor een veld met zonnepanelen. Antoine: ‘Het Ministerie van Defensie heeft een gebied beschikbaar gesteld voor een zonneveld. We zijn bezig de omgevingsvergunning en financiering rond te krijgen. We hopen dat het veld halverwege 2017 operationeel is.’

Terschelling Op Terschelling exploi-

teert een bedrijf vijftig elektrische deelauto’s, er wordt een zonnepanelenVlielanders Marco en Claudia voor hun energieneutrale woning

veld aangelegd, er komen energieneuWAT DOET URGENDA OP DE WADDEN? Op de Waddeneilanden zijn allerlei projecten rondom duurzame energie, trale woningen en er is een pyrolyseprozoals energieneutrale huizen, zonnepanelenvelden, elektrische auto’s, ject. Pyrolyse is de techniek waarbij met pyrolyse en windenergie. Zulke projecten vragen om intensieve samenwerzeer hoge temperaturen en zonder zuurking tussen veel partijen. Urgenda faciliteert dit op allerlei manieren. ‘Er stof bio-olie wordt gemaakt uit biomassa. komt ontzettend veel afstemming en organisatie bij kijken’, vertelt Antoine De energie die vrijkomt, kan worden Maartens van Urgenda. ‘Je hebt te maken met bedrijven, bewoners, gebruikt om elektriciteit op te wekken. subsidiefondsen, woningcorporaties, gemeentes en andere overheidsinstelAntoine: ‘Vooral het pyrolyseproject lingen, enzovoort. Je moet voortdurend aan zulke projecten trekken door te verdient aandacht. Het doel is vijf procent netwerken, informatie te delen en partijen met elkaar in contact te brengen. van de benodigde stroom uit pyrolyse te Urgenda wil alle partijen op één lijn krijgen, onder meer door steeds het verkrijgen. Dat zou een heel goed resulgezamenlijke belang en doel voor ogen te houden. Wij vinden dat het sneller taat zijn. We willen graag het afvalslib kan, maar de processen rondom deze projecten kosten nu eenmaal tijd.’ van het eiland zelf in gedroogde vorm als Meer weten? Ga naar www.urgenda.nl/wadden. brandstof gebruiken. Bij pyrolyse komt veel warmte vrij. Die kan waarschijnlijk worden gebruikt om het waterzuiveringsslib te drogen. Als dit lukt, bespaar je op vervoer, want de brandstof hoeft niet van neutrale woning aan de Strandweg in voertuigen. Dat moeten er meer worden, elders te komen. Dan is de cirkel rond.’ Buren. Het volgt met belangstelling het wil een project met elektrische voertuigen Ameland Ameland trok veel aandacht project elektrisch vervoer op buureiland kunnen starten. Ik steek er veel energie in met het grote zonnepanelenveld dat Terschelling. om het bedrijfsleven mee te krijgen. Ik onlangs in gebruik werd genomen. Het Antoine: ‘Ameland heeft momenteel ben nu bijvoorbeeld bezig een nieuw soort eiland is ook bezig met een energieslechts twee laadpunten voor elektrische zuinige douche te promoten. Met behoud van comfort gebruikt deze douche maar drie liter warm water per tien minuten, in plaats van zestig liter. Als je zo’n douche breed invoert, resulteert dat in aanzienlijke besparingen.’

Foto’s: Josje Deekens

Schiermonnikoog Antoine: ‘Schier is

het moeilijkste eiland om mee te krijgen. Veel huizen vallen onder beschermd dorpsgezicht. Daarom willen mensen geen zonnepanelen op het dak of een warmtepomp naast het huis. We besteden nu veel aandacht aan oplossingen waarover mensen wél positief zijn, zoals zonnepanelen op andermans dak of in de “overtuinen”, ver achter de woningen.’• asnbank.nl/ duurzamethemas

Zwembad Flidunen op Vlieland is onder meer voorzien van HR++ glas, zonnepanelen, heatpipes op het dak voor de verwarming van het zwembadwater en de cv-installatie, en zwembadafdekking om het water op temperatuur te houden.

mei 2016 ideaal

DUURZ A AM BELEID

Duurzaam bankieren Selectie is een van de belangrijkste instrumenten van duurzaam bankieren. Het houdt in dat we kiezen in welke ondernemingen, landen en projecten we geld van onze spaarders en beleggers steken. Dat doen we op basis van ons duurzaamheidsbeleid.

et uw geld bij de ASN Bank stuurt u de wereld een duurzame richting uit. Uw spaar- en beleggingsgeld gaat naar ondernemingen, overheden en projecten die goed zijn voor mens, klimaat en natuur. Aan de basis van die keuze staat gedegen onderzoek naar de duurzaamheid van ondernemingen, overheden en projecten. Veel werk gaat er zitten in het beoordelen van ondernemingen voor het beleggingsuniversum van de aandelenfondsen: het ASN Duurzaam Aandelenfonds, ASN Milieu & Waterfonds en ASN Duurzaam Small & Midcapfonds. Daarvoor onderzoeken we jaarlijks honderden ondernemingen. Waar beoordelen we die op? U leest het in de voorbeelden van recent goed- en afgekeurde ondernemingen.

ideaal mei 2016

GOEDGEKEURD Beter Bed goed voor mens, gans en milieu Beter Bed verkoopt ‘slaapcomfort’,

zoals bedden, matrassen en bedtextiel. Het grootste duurzaamheidsrisico loopt het bedrijf in de keten van toeleveranciers. Daar heeft het voorbeeldig beleid voor. Zo moeten leveranciers hun werknemers een loon betalen dat in hun levensbehoeften voorziet. Beter Bed gebruikt geen dons van levende vogels en van ganzen die misbruikt zijn om foie gras te produceren. Ook zorgt Beter Bed voor het milieu. Zo neemt het sinds 2015 in Nederland al het verpakkingsmateriaal na levering mee terug. Dat materiaal wordt gescheiden en hergebruikt.

Esprit let op keten Uit oogpunt van

arbeids- en mensenrechten lopen kledingbedrijven als Esprit vooral risico’s in hun

keten van toeleveranciers. Esprit is aangesloten bij het Business Social Compliance Initiative (BSCI). Deze organisatie zet zich wereldwijd in om de arbeidsomstandigheden in de productieketen van haar leden te verbeteren. De gedragsregels van BSCI zijn gebaseerd op internationale verdragen, zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Esprit verwacht ook van leveranciers dat zij het milieu zo weinig mogelijk schade toebrengen. Het heeft zich ertoe verplicht in 2020 geen schadelijke chemicaliën meer te gebruiken bij de kledingproductie.

Smurfit Kappa maakt verantwoord karton Smurfit Kappa is een grote Ierse

producent van kartonnen verpakkingen en papier. Het bedrijf gaat opvallend verant-

TRANSPARANTIE VERGROOT

Als een onderneming is goedgekeurd, onderzoeken we haar regelmatig opnieuw. Tot voor kort deden we dat elke drie jaar. Recent is deze termijn verlengd tot vier jaar. De reden daarvoor is positief: ondernemingen zijn veel transparanter geworden. Toen we in 1993 begonnen met onderzoek, was er nauwelijks informatie te vinden over duurzaam ondernemen door bedrijven. Nu zijn veel ondernemingen zich bewust van hun impact op mens, milieu en klimaat. Zij hebben daar beleid voor ontwikkeld en rapporteren erover, vaak volgens internationale standaarden. Ook grote beleggers zijn zich bewust geworden van de impact van hun beleggingen. Om hen te bedienen zijn er bureaus gekomen die onderzoek doen naar de duurzaamheid van ondernemingen. En die bijhouden of er sprake is van misstanden. We zijn daardoor altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Daarom vonden we het gerechtvaardigd de termijn voor de grote periodieke ‘doorlichting’ te verlengen.

is keuzes maken

AFGEKEURD

woord om met zijn grondstoffen. Driekwart van de vezels is gerecycled; slechts een kwart is afkomstig van nieuw hout. Het hout dat Smurfit Kappa gebruikt, komt onder meer van zijn eigen bossen in Colombia en Venezuela, die een certificaat hebben van het Forest Stewardship Council (FSC). De meeste papierfabrieken en bosactiviteiten hebben een chain of custody-certificaat. Dat betekent dat het hout, papier en karton vanaf het bos tot in het eindproduct zijn te volgen.

U vindt het ASN Beleggingsuniversum onder asnbank.nl/beleggen, als u kijkt bij Duurzame keuzes.

Panasonic maakt wapen Panasonic is

een Japans bedrijf dat elektronische producten maakt. Daaronder zijn toughbooks, draagbare computers voor ‘in het veld’. Ze worden gebruikt door legers. Met toughbooks kan een leger ter plekke missies en bombardementen plannen. Daarom kunnen ze gekwalificeerd worden als wapens. Wij sluiten beleggingen in wapens uit.

Clean Harbors actief in teerzanden Het Amerikaanse Clean Harbors levert een breed scala aan milieudiensten, waaronder de verwerking van schadelijk afval. Sinds enige tijd levert het echter ook belangrijke diensten aan de sector fossiele brandstoffen. Zo ruimt het afvalwater op in de teerzanden in Canada. Het is ook betrokken bij oliewinning. Clean Harbors levert in alle fases van

dit proces noodzakelijke diensten. Wij mijden beleggingen in fossiele brandstoffen en hebben Clean Harbors daarom afgekeurd.

Ahlstrom heeft geen beleid voor dierproeven De Finse onderneming

Ahlstrom maakt kwaliteitspapier en vezelmateriaal voor allerlei producten, van filters en poetsdoekjes tot vloermateriaal en tape. Ahlstrom heeft op vrijwel alle duurzaamheidspunten voldoende beleid, maar niet voor dierproeven. Het laat echter wel producten, zoals waxstrips, op dieren testen. Dat gebeurt door een externe partner. Ahlstrom is niet bereid om dierproevenbeleid op te nemen, hoewel wij daar om hebben gevraagd. We hebben Ahlstrom daarom afgekeurd.•

mei 2016 ideaal

ASN BANK FINANCIER T PROJECT: Zonne-energie in

Nederland

KLANTEN: Acht organisaties die in meerdere projecten investeren

‘Zonder deze regeling had het jaren geduurd voor ik zonnepanelen op mijn dak had genomen’, zegt Coen Bosch, varkensboer in het Overijsselse Heino.

FINANCIERINGSBEDRAG:

8,5 miljoen euro van het ASN Groenprojectenfonds en Energiefonds Overijssel

Scholen hoeven niet te investeren, maar leasen de zonnepanelen.

ideaal mei 2016

Foto: Josje Deekens

Sonja van Eijk, accountmanager projectfinancieringen bij de ASN Bank: ‘In Nederland bepalen vele kleintjes de omvang van de investering in zonnepanelen. In Frankrijk financiert de ASN Bank grote zonnevelden – projecten van meer dan 10 miljoen euro. Die hebben we hier nog niet. Dat gaat snel veranderen, schat ik.’

Scholen, boerderijen en distributiecentrum

Zon vindt steeds meer daken De voordelen van zonnepanelen zijn duidelijk: ze wekken duurzame energie op en zijn goed voor de portemonnee. Maar de aanleg vraagt wel een behoorlijke investering. Het ASN Groenprojectenfonds en Energiefonds Overijssel, dat de ASN Bank mede beheert, financieren zonneprojecten.

on Zoekt Boer ‘Zonder deze regeling had ik het niet gedaan. Dan had ik geïnvesteerd in varkens en stalling en had het jaren geduurd voor ik zonnepanelen op mijn dak had genomen.’ Dat zegt Coen Bosch, varkensboer in het Overijsselse Heino. Hij heeft nu beide: budget om zijn boerderij uit te breiden én ruim elfhonderd zonnepanelen op zijn dak. Zijn energierekening blijft voorlopig nog even gelijk, maar hij heeft al wel de belastingvoordelen. Dankzij Triple Groen Overijssel, dat wordt gefinancierd door Energiefonds Overijssel. Triple Groen Overijssel is een samenwerking tussen energieleverancier DGB Energie, installateur ESN en zonnepanelenleverancier Agri Solar. Grote namen in de agrarische sector, met zicht op de mogelijkheden én de beperkingen. Zonne-adviseur Raymond van Riele: ‘Boeren verbruiken veel energie. Hun staldaken hebben ruimte genoeg voor zonnepanelen. Maar ze hikken aan tegen de investeringssom, die in de tonnen kan lopen. Ze steken hun geld liever in extra stalling of vee.’ De oplossing die Raymond deze boeren biedt, is vergelijkbaar met die van KiesZon op School. Investering, installatie en onderhoud van de zonnepanelen komen voor rekening van Triple Groen Overijssel. De boeren betalen de investering terug doordat hun energierekening gelijk blijft. Na tien jaar is de rekening vereffend en draagt Triple Groen Overijssel de juridische eigendom aan de boeren over. ‘Dan begint het echte besparen. Hoewel: als de panelen op het dak liggen is de boer al econo-

misch eigenaar en profiteert van belastingvoordelen. Daar gaat het de meeste mensen toch om. Dat ze het milieu daarmee helpen, daar is niemand op tegen.’

KiesZon op School KiesZon op School is een project

om op daken van basisscholen zonnepanelen te plaatsen. De school hoeft daar niet in te investeren, vertelt > Bram Peperzak van KiesZon: ‘De scholen leasen de

mei 2016 ideaal

panelen. Wij doen alles: van investering, bouw en exploitatie tot monitoring en onderhoud. Ook betalen wij de leningen terug die we van onze financiers, waaronder het ASN Groenprojectenfonds, hebben ontvangen om de investering te doen.’ Met het aanbieden van deze regeling ontzorgt KiesZon de basisscholen. Niet alleen financieel, maar ook praktisch. ‘Scholen hebben geen omkijken naar afspraken met de bank en naar de plaatsing en het onderhoud van zonnepanelen. Ze worden helemaal ontzorgd en plukken alleen de vruchten van de energiebesparing. Na tien tot vijftien jaar loopt het leasecontract af. Dan worden de scholen eigenaar van de zonnepanelen.’ In samenwerking met partners als Enexis, Greenchoice, IVN en Stichting DOEN krijgen scholen een lespakket aangeboden. Bram: ‘Wanneer je zoveel zonnepanelen op het dak van een school zet, is dat een uitgelezen mogelijkheid om kinderen bewust te maken van de mogelijkheden én de beperkingen van onze aarde.’

Foto: Paul Raats

WDP In Zwolle bouwde het Belgisch-Nederlandse WDP samen met zijn klant Wehkamp het grootste geautomatiseerde distributiecentrum voor online retail ter wereld. Logistieke vastgoedspeler WDP ontwikkelde

de locatie. WDP staat als eindinvesteerder ook in voor het beheer en het onderhoud van de gebouwen – dus ook van de tienduizend zonnepanelen op het dak. Financieel directeur Mickaël Van den Hauwe benadrukt de green excellence die WDP nastreeft in al zijn projecten: ‘Ons streven is om in de toekomst volledig CO2neutraal te zijn. Bijvoorbeeld door het energieverbruik in het vastgoed te verminderen en te compenseren met duurzame energie. Omdat we grote industriële daken beheren, is het voor ons logisch om te kijken naar de mogelijkheden van zonnepanelen. Bij Wehkamp is dat gelukt, mede dankzij de financiering van Energiefonds Overijssel.’ Het ‘grootste zonnepanelenpark van Nederland’ voorziet voor een groot deel in het energieverbruik van het distributiecentrum, stelt Mickaël. De locatie is gebouwd volgens de modernste duurzame technologieën: ‘Het gebouw voldoet aan alle groene eisen, mede dankzij de zonnepanelen. Deze groene investering sluit perfect aan bij onze doelstellingen.’•

Het ‘grootste zonnepanelenpark van Nederland’ voorziet voor een groot deel in het energieverbruik van het distributiecentrum van Wehkamp.

ideaal mei 2016

U vindt deze financieringen ook op asnbank.nl/waardeopdekaart. Deze wereldkaart toont vele voorbeelden van hoe wij werken aan onze missie: de wereld rechtvaardiger en duurzamer maken.

PARTNER AAN HET WOORD

Peter de Ruiter: ‘Persvrijheid is geen luxe, maar een noodzakelijke voorwaarde voor democratie en vreedzaam samenleven.’

De persvrijheid staat wereldwijd onder druk. Peter de Ruiter maakte er – met steun van onder meer de ASN Bank – een boek over, Blad voor de mond, met bijdragen van prominente Nederlandse journalisten. ‘Gebrek aan persvrijheid is een gevaar voor de vrede.’

ersvrijheid is voor Nederlanders heel vanzelfsprekend. ‘Helaas ligt dat in grote delen van de wereld anders’, zegt Peter de Ruiter. ‘Slechts een op de zeven mensen leeft in een land waar de media vrij spel hebben.’ Bovendien holt de persvrijheid al zeker tien jaar wereldwijd achteruit, constateert Freedom House, een onafhankelijke organisatie voor vrijheid en democratie. Zo doet zich een paradoxale situatie voor: terwijl de mogelijkheden om informatie te verspreiden – vooral via internet en sociale media – groter zijn dan ooit, hebben steeds minder mensen er vrij toegang toe. De belangrijkste oorzaak is dat een groeiend aantal landen de persvrijheid aan banden legt, vaak met een beroep op het nationale belang. ‘Zoals Rusland, China en, dichter bij huis, Hongarije, Polen en Turkije’, zegt De Ruiter.

Russische desinformatie Blad voor de mond geeft in twintig verhalen een

kijkje achter de schermen van de dagelijkse nieuwsvoorziening – of juist het ontbreken daarvan. Zo schrijft voormalig NOS-correspondent Peter d’Hamecourt over de Russische desinformatie. Journalist Judith Spiegel – die in Jemen

Foto: Josje Deekens

Het vrije woord als tegengif werd ontvoerd en een halfjaar vastgehouden – beschrijft het journalistieke spanningsveld in het Midden-Oosten: ‘Kritiek mag, zolang je maar niemand tegenspreekt’. Journalist Fréderike Geerdink vertelt hoe ze vorig jaar Turkije werd uitgezet wegens ‘promotie voor de Koerden’. ‘Met deze verhalen van achter de schermen wil ik de bewustwording over dit onderwerp vergroten’, zegt De Ruiter. ‘Daarom verspreid ik het boek onder diplomaten, Kamerleden en Europarlementariërs. Persvrijheid is geen luxe, maar een noodzakelijke voorwaarde voor democratie en vreedzaam samenleven. Als machthebbers de bevolking dom houden, worden steevast vijandbeelden gecultiveerd. Dat is levensgevaarlijk. Alleen het vrije woord vormt een adequaat tegengif.’•

GRATIS E-BOOK BLAD VOOR DE MOND

Journalist Eric Smit staat ook in het boek. Lees het interview met hem op pagina’s 6-8. Blad voor de mond verschijnt bij uitgeverij PixelPerfect en is te koop in de boekhandel voor € 19,95. Als ASN Bank-klant kunt u het gratis als e-book downloaden via www.ebooq.nl met code: BM 9654323.

mei 2016 ideaal

Help mee de biodiversiteit te beschermen Biodiversiteit: een ingewikkeld begrip voor iets waar we dagelijks mee te maken hebben. Want biodiversiteit zorgt voor veel zaken die voor ons leven essentieel zijn. Daarom is het belangrijk dat wij voor biodiversiteit zorgen. Hoe doen overheden en bedrijven dat? En wat kunt u zelf doen?

Wat is biodiversiteit? Biodiversiteit is de variatie van levende organismen. We onderscheiden biodiversiteit op drie niveaus: binnen soorten, tussen soorten, en tussen ecosystemen. Variatie is belangrijk voor het evenwicht in de natuur. Een natuur in evenwicht levert ons essentiĂŤle zaken. Bijvoorbeeld zuurstof, schoon water, voeding, leefomgeving, brandstof, bouwmaterialen en medicijnen. Veel mensen genieten van de natuur en van de rijkdom aan planten en dieren op land en in het water. Bovendien zorgt biodiversiteit voor een leefbare aarde. En voor de veerkracht waarmee deze reageert op nieuwe omstandigheden, zoals klimaatverandering.

ideaal mei 2016

Hoe gaat het met de biodiversiteit? Wereldwijd verdwijnen er

jaarlijks tweehonderd tot tweeduizend soorten. De belangrijkste oorzaak is landbouw, die veel land gebruikt voor voedselproductie. Ook een rol spelen klimaatverandering, bosbouw, waterverontreiniging, infrastructuur en fragmentatie van ecosystemen â&#x20AC;&#x201C; ofwel versnippering van de natuur. In 2030 kan een vijfde van alle soorten planten en dieren uitgestorven zijn, waarschuwt de wetenschap. Welke gevolgen kan dat hebben? Gewassen worden niet meer bestoven. Plagen bedreigen oogsten. Water en zuurstof worden niet meer gezuiverd. Grondstoffen voor medicijnen verdwijnen.

Dit doet het bedrijfsleven Ieder jaar verdwijnt 12 tot 15

Het klimaat van Lyon In Nederland veroorzaakt

vooral de landbouw verlies aan biodiversiteit. Natuur moet het doen met minder hectaren die bovendien meer versnipperd zijn. Waarschijnlijk krijgt klimaatverandering meer invloed op onze biodiversiteit. Nederland heeft nu het klimaat van Lyon dertig jaar geleden. Soorten schuiven door naar het noorden. Daarom is het belangrijk dat er aaneengesloten stukken natuur zijn, zodat soorten kunnen ‘verhuizen’ in plaats van verdwijnen.

Groene wetten De Nederlandse overheid wil dat alle soorten die hier in 1982 leefden, in 2020 nog steeds kunnen voorkomen. De nieuwe Wet Natuurbescherming die op 1 januari 2017 ingaat, vervangt drie huidige wetten: de Flora- en Faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Boswet.

Zelf doen: diversiteit in de tuin

• Zorg voor variatie: droog en nat, hoog en • • • • • • • •

laag, open en beschut. Zo vinden veel soorten een plek. Koop nectarrijke planten, geen door-veredelde of zelfs steriele planten. Kies voor inheemse bomen, struiken en planten die passen bij de natuurlijke omstandigheden. Plant bloeiende planten voor insecten en bessenstruiken voor vogels. Leg een vijver aan met natuurlijke oevers. Laat bladeren en takken in de tuin liggen, bijvoorbeeld in een hoek, als nestmateriaal en schuilplaats voor dieren als egels. Leg zo min mogelijk tegels in uw tuin, dan is er meer plaats voor planten en bodemleven. Plaats dakpannen voor zwaluwen en nestkasten voor vogels en vleermuizen. Groene daken – belegd met worteldoek, aarde en (vet)plantjes – vergroten de biodiversiteit.

Zelf doen: op speurtocht! Wilt u uw kinde-

Zelf doen: eet biologisch Biologisch eten is goed voor

de biodiversiteit. In de biologische landbouw groeien niet alleen meer wilde planten, maar ook van veel meer soorten dan in de gangbare landbouw. Een biologisch bewerkte bodem heeft meer micro-organismen en regenwormen en is dus vruchtbaarder. En er leven veel meer kevers, vlinders en spinnen, die op hun beurt voedsel voor vogels zijn. Veehouderij heeft ook een grote impact op de biodiversiteit. Zeventig procent van alle landbouwgrond wereldwijd wordt gebruikt voor veevoer. Eet daarom wat minder dierlijke producten en wat meer (biologische) groenten.

ren de natuur laten ontdekken? Pak dan niet hun smartphone af, maar stuur ze ermee naar buiten om te geocachen (zie geocaching.nl), een gpsroute te lopen, een QR-speurtocht te doen, of met een app de natuur te leren kennen: • Spoorzoeker: welk dier was hier? • Vogels in Nederland: leer vogels kennen met plaatjes en geluiden. • Klimaatpad: met uitleg hoe het klimaat het landschap heeft beïnvloed. • Los in ’t bos: een virtuele laag laat dieren zien om te ‘verzorgen’. • Natuur Routes, ook speciale kinderen muziekroutes.

mei 2016 ideaal

Foto: Luc Hoogenstein/Buiten-Beeld/Hollandse Hoogte

miljoen hectare tropisch regenwoud voor landbouwgrond, zoals palmolieplantages. De katoensector gebruikt tien procent van alle landbouwchemicaliën. Deze voorbeelden laten zien hoe belangrijk het is dat vooral voedings- en kledingbedrijven hun ketens van toeleveranciers verduurzamen. Daarnaar streeft het Initiatief Duurzame Handel (IDH). IDH wil bedrijven, NGO’s, overheden en andere partners laten samenwerken. Behoud van de biodiversiteit is een van de criteria. Er zijn meer initiatieven, zoals de ‘ronde tafel’ voor duurzame palmolie (RSPO), waaraan ASN Bank-partner Solidaridad meewerkt. Ook steeds meer individuele bedrijven zetten zich in om de biodiversiteit te beschermen en behouden. U vindt voorbeelden daarvan in het ASN Beleggingsuniversum (zie pagina 12).

Duurzaam bankieren voor jongeren

De jeugd heeft de toekomst, luidt een bekend gezegde. De ASN Bank en haar klanten werken eraan dat die toekomst socialer en duurzamer wordt. Veel jongeren dragen daar ook zelf aan bij doordat ze zelf – of via hun ouders – kiezen voor een duurzame bank. Wat kunnen ze van de ASN Bank verwachten?

ongeren kunnen bij de ASN Bank betalen, sparen en beleggen. De reguliere rekeningen staan voor hen open. Maar we bieden ook enkele rekeningen speciaal voor jongeren. Dit zijn de belangrijkste mogelijkheden.

Betalen

ASN Jongerenrekening

• Gratis* online betaalrekening voor jongeren van 12 tot 25 jaar.

• Inclusief betaalpas: de ASN Wereldpas, voor gebruik in Nederland en daarbuiten.

een goede start. Bijvoorbeeld voor een studie, om op kamers te gaan of als startkapitaal voor de aankoop van een woning. U opent de rekening als (groot)ouder voor uw (klein)kind. Het kind zelf kan niet over de rekening beschikken, maar kan er wel spaargeld op storten. • Variabele rente: 1,70%**. • U steunt automatisch kinderprojecten van Cordaid Kinderstem en Nationaal Fonds Kinderhulp, zonder dat het u iets extra’s kost. • U kunt onbeperkt bijstorten. • Op de 18e verjaardag van het kind komt het spaargeld vrij.

• Rood staan is niet mogelijk. Beleggen • Mobiel bankieren met de App ASN Mobiel Bankieren. ASN Optimaalbeleggen • Variabele rente van 0,50%** over het saldo. Laatste nieuws! Binnenkort komt de ASN Juniorrekening voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Kijk voor informatie op onze website, asnbank.nl.

Sparen

ASN Ideaalsparen Sparen kun je leren. Bijvoorbeeld door te sparen voor een bepaald doel, zoals een game, gitaar of een speciale outfit. Als het spaardoel is bereikt, wil uw kind het geld opnemen. Voor dit doel is ASN Ideaalsparen de juiste rekening. • Variabele rente: 0,60%**. • Het saldo is vrij opneembaar. • Geen minimuminleg. • Met steun aan duurzame projecten, zonder dat het iets kost.

ASN Jeugdsparen U kunt ook voor uw (klein)kind sparen. Met ASN Jeugdsparen geeft u hem of haar op de achttiende verjaardag

ideaal mei 2016

Wilt u vermogen voor uw kind opbouwen anders dan door te sparen? Dan kunt u, als wettelijk vertegenwoordiger, een rekening ASN Optimaalbeleggen openen op naam van het kind. Via deze rekening belegt u voor het kind in de duurzame ASN Beleggingsfondsen. Als het kind achttien is geworden, kan het zelf over de rekening en de beleggingen beschikken. In het kader van de financiële opvoeding kunt u uw kind steeds meer betrekken bij de beleggingen. Zo leert uw kind niet alleen wat beleggen inhoudt. Maar ook dat het via duurzame beleggingen de wereld een rechtvaardige, duurzame richting uit kan sturen.• * Soms zijn er kosten voor het gebruik van de rekening, bijvoorbeeld bij pinnen in het buitenland. ** Rente op jaarbasis vanaf 3 mei 2016 (rentewijzigingen voorbehouden).

Meer informatie over de genoemde rekeningen vindt u op asnbank.nl, onder de kopjes Betalen, Sparen en Beleggen.

Suzan van Waarden (38): ‘Zelf sparen mijn vriend en ik bij de ASN Bank. Dus toen we kinderen kregen, was het niet meer dan logisch dat we daar voor hen ook spaarrekeningen openden. Dat werd dus ASN Jeugdsparen. Daarop

storten we voor onze jongens – Tobias (4) en Maarten (2) – elke maand een vast bedrag. Tegen de tijd dat ze achttien zijn, hebben ze dan een aardig spaarpotje. Dat we in de tussentijd indirect steun geven aan kinderen die het

Foto: Josje Deekens

Suzan spaart voor haar jongens

minder hebben getroffen, is een fijn idee. Waar onze jongens het geld straks aan mogen besteden? Dat moeten ze zelf weten. Maar hopelijk aan iets van blijvende waarde. Een studie of een mooie reis misschien?’

Lieve spaarde voor een reis Lieve van Ommen (19): ‘Een jaar geleden besloot ik voor een groot project te sparen: drie maanden naar Zuid-Afrika. Een cursus Engels in Kaapstad en vrijwilligerswerk bij een olifantenopvang in Knysna, Westkaap. Het was de reis van mijn leven. Voor het eerst zag ik leeuwen en giraffes in het wild, aapjes en

pinguïns. En olifanten van heel dichtbij, zulke slimme beesten. Bijna vijf jaar geleden ben ik gaan sparen bij de ASN Bank en opende ik er ook mijn betaalrekening. Dat de bank duurzaam is, vind ik erg belangrijk. Het gaat niet alleen over mijn toekomst, maar ook de toekomst van onze planeet.’

mei 2016 ideaal

Slimmer verwarmen In Nederland wordt bijna elke woning nog verwarmd met gas. Dat kan duurzamer. Daarvoor zijn goede alternatieven beschikbaar, zoals elektrische en hybride warmtepompen en zonneboilers. Natuur & Milieu helpt u graag om de beste oplossing voor uw woning te kiezen.

Bij een hybride warmtepomp is er naast de warmtepomp ook nog een gasgestookte installatie aanwezig.

1De hybride warmtepomp Hoe werkt het?

Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en zet deze met behulp van elektriciteit om in warmte voor verwarming en water. Een hybride warmtepomp werkt samen met een gasgestookte cv-ketel. Als de vraag naar warmte te hoog wordt, springt de cv-ketel bij. Bijvoorbeeld ’s ochtends wanneer iedereen gaat douchen of wanneer het heel erg koud is in de winter. Zo heeft u toch altijd warm water.

Hoeveel bespaar ik hiermee?

Met een hybride warmtepomp stijgt uw elektriciteitsverbruik, maar bent u per saldo goedkoper uit. Met een hybride warmtepomp bespaart u gemiddeld € 150 tot 200 per jaar.

Waar moet ik op letten?

Bij een hybride warmtepomp zijn goede isolatie en lagetemperatuurverwarming aan te bevelen. Dat is duurzamer. Een

ideaal mei 2016

hybride warmtepomp heeft een aanschafprijs vanaf circa € 5.500, inclusief btw en exclusief subsidie.

volledig elektrische warmtepomp 2De Hoe werkt het?

Een volledig elektrische warmtepomp gebruikt geen gas, en maar heel weinig elektriciteit om veel warmte naar binnen te pompen. Daardoor is de milieubelasting erg laag.

Hoeveel bespaar ik hiermee?

Als u een warmtepomp inschakelt voor uw verwarming, stijgt uw elektriciteitsverbruik en heeft u geen gas meer nodig. Per saldo bent u goedkoper uit, want elektriciteit is goedkoper dan gas. Bovendien spaart u het milieu doordat u uw

CO2-uitstoot flink reduceert. Als u uw eigen zonnestroom gebruikt, is er zelfs helemaal geen sprake van CO2-uitstoot door de warmtepomp. Met een volledig elektrische warmtepomp kunt u gemiddeld € 175 tot 225 per jaar besparen, mits u deze combineert met een laagtemperatuurafgiftesysteem.

Waar moet ik op letten?

Om de voordelen van de elektrische warmtepomp optimaal te benutten, moet uw woning goed geïsoleerd zijn. Dan bent u ook het duurzaamst bezig. Daarnaast werkt de warmtepomp het beste in combinatie met een systeem voor lagetemperatuurverwarming. Dit zijn radiatoren of vloerverwarming die uw woning met een lagere temperatuur verwarmen. Wilt u het verwarmings-

WILT U OOK DUURZAME WARMTE THUIS?

Natuur & Milieu helpt consumenten, bedrijven en de overheid om duurzaam beleid en duurzame keuzes gemakkelijk, leuk en voordelig te maken. Talitha Koek, woordvoerder Campagnes bij Natuur & Milieu: ‘Wij bieden consumenten graag praktische, uitvoerbare oplossingen voor een duurzame wereld. Natuur & Milieu geeft daarom graag advies op maat voor uw eigen woning. Ook hebben wij zorgvuldig de beste leverancier geselecteerd op basis van duurzaamheid, service én prijs.’ Wilt u weten welke duurzame warmteoplossing het beste past bij uw woning? Ga voor meer informatie en voor een vrijblijvend advies op maat naar slimwoner.nl.

Een volledig elektrische warmtepomp haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en zet deze om naar warmte voor verwarming en water.

systeem helemaal verduurzamen, dan kunt u zonnepanelen plaatsen op uw dak om de nodige elektriciteit op te wekken. Warmtepompen gaan zeker vijftien jaar mee. Ze hebben minder onderhoud nodig dan een cv-ketel. Een volledig elektrische warmtepomp is er vanaf ongeveer € 7.250, inclusief btw en exclusief subsidie.

3Zonneboiler Hoe werkt het?

Een zonneboilerinstallatie warmt water op met zonne-energie. De installatie bestaat uit een collector en een voorraadvat. De collector is ongeveer drie vierkante meter groot en wordt op uw dak geplaatst. Het voorraadvat van 80 tot 300 liter staat meestal bij de cv-ketel. Hierin

Een zonneboiler gebruikt de straling van de zon om water te verwarmen.

wordt het verwarmde water opgeslagen. Op zonnige dagen kan het water tot wel 90 graden verwarmd worden. Het voorraadvat kan de warmte enkele dagen vasthouden.

uw ketel dit keurmerk niet, dan is hij meestal wel geschikt te maken met een aansluitset. U heeft al een zonneboiler vanaf circa € 3.500, inclusief btw en exclusief subsidie.•

Hoeveel bespaar ik hiermee?

SUBSIDIE

Gemiddeld bespaart u met een zonneboiler € 100 per jaar.

Waar moet ik op letten?

Het is van belang dat uw dak geschikt is voor de collector. Met een dak gericht op het zuiden, zuidoosten, zuidwesten of een plat dak krijgt u de meeste opbrengst. De meeste HR-ketels beschikken over het NZ-label (Naverwarming Zonnewarmte). Dat betekent dat zij geschikt zijn voor de combinatie met een zonneboiler. Heeft

Sinds begin dit jaar is er subsidie beschikbaar voor warmtepompen en zonneboilers. Met de zogenoemde Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) wordt de aanschaf van een warmtepomp of zonneboiler een stuk voordeliger. Voor een warmtepomp kunt u € 1000 tot € 2.500 subsidie ontvangen, afhankelijk van het model en type. Op de aanschaf van een zonneboiler bespaart u met deze subsidie gemiddeld 20 procent. Meer informatie vindt u op slimwoner.nl.

mei 2016 ideaal

Goed idee zoekt startkapitaal Vergaderen in de natuur, een kartonnen festivaltent, gezonde kinderkookboeken. Via crowdfunding helpt de ASN Bank goede ideeën aan het nodige startkapitaal. Een klein bedrag kan al verschil maken. De projecten zijn bovendien zó leuk dat u er vast met plezier aan bijdraagt.

teeds meer mensen ontwikkelen producten of diensten die de wereld wat mooier maken. Vaak ontbreekt het hun aan kapitaal om te starten. Daarom komt de ASN Bank met een passend initiatief: Crowdfunding VDWVM. We werken samen met het crowdfundingplatform Oneplanetcrowd. Dit heeft zes deelnemers geselecteerd die voldoen aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank. Het begeleidt tevens de campagnes van de deelnemers en de investeringen. Op Voordewereldvanmorgen.nl, de community van de ASN Bank, laten de deelnemers hun projecten zien. Wij stellen de zes deelnemers en hun projecten graag aan u voor.

Chef Het Samen Hoe laat je kinderen gezond(er) eten? Met Chef Het Samen laten kinderen zien hoe cool, leuk en lekker het is om samen met een vriend of vriendin te koken. Geen snoep of taart, maar serieuze gerechten met groente in de hoofdrol. Chef Het Samen met Tomaat is de eerste in een serie groentekookboeken door en voor kinderen. Als u investeert in een gezonde, smakelijke toekomst WAT IS CROWDFUNDING PRECIES?

Crowdfunding is een financieringsvorm waarbij projecteigenaren en ondernemers hun financieringsvraag online presenteren. Zij vragen potentiële geldschieters om hun project of onderneming te financieren. In ruil daarvoor ontvangen de geldschieters vaak een financiële tegenprestatie of een beloning in natura. Crowdfunding VDWVM is een samenwerking tussen VDWVM – het platform van de ASN Bank - en het crowdfundingplatform www.oneplanetcrowd.nl. De ASN Bank bepaalt de duurzame criteria, maar is financieel geen partij.

ideaal mei 2016

www.keetsmakelijk.nl

van kinderen, ontvangt u als eerste een exemplaar van Chef Het Samen met Tomaat. Chef Het Samen, een initiatief van Keet Smakelijk, heeft 10.000 euro nodig als startbedrag.

KarTent Een op de vier festivalbezoekers laat zijn tent achter op het festivalterrein. Het gevolg: een enorme berg afval. De initiatiefnemers van KarTent willen hier iets aan doen. Zij bedachten een volledig kartonnen tent die met veel minder CO2-uitstoot wordt gemaakt dan een normale tent. En die na gebruik volledig te recyclen is. Als extratje kan de tent worden bedrukt met het logo van een sponsor. De gebruiker kan hem ook zelf versieren. De tent blijft donker en koel, en het mooiste is: hij staat al klaar als de bezoekers aankomen op het festivalterrein. Voor 2016 heeft KarTent minstens 25.000 euro nodig om de voorraad te financieren en een stans te kopen. www.kartent.nl

Sweet Heroes Babu en Nanu zijn twee zachte knuffelpoppen van ecologisch katoen, die fairtrade geproduceerd worden in Nepal. Kinderen kunnen hun oren, ogen, neus en mond er zelf op tekenen. Hoe meer kleur, hoe beter! Als de poppen uit de was komen, ze zijn weer helemaal wit. De bedenkers van Sweet Heroes willen zoveel mogelijk mensen in Nepal helpen aan een fairtrade inkomen. En ze willen Sweet Heroes ook in groot formaat gaan produceren voor kinderopvang, kinderdagverblijven, ziekenhuizen en opvangcentra. Het benodigde bedrag is 12.500 euro. www.kantoorkaravaan.nl

www.sweetheroes.nl

KantoorKaravaan KantoorKaravaan creëert inspirerende werken vergaderplekken in de natuur. De KantoorKaravaan bestaat uit vintage caravans die duurzaam worden omgebouwd tot moderne werkunits op zonne-energie, met wifi en een koffiemachine. Ze krijgen een plek midden in de natuur: een fantastische manier om tot inspiratie, creativiteit en ontmoeting te komen. Werken in de natuur vermindert stress, verhoogt de productiviteit en is vooral heel leuk. De KantoorKaravaan heeft een startbedrag nodig van 15.000 euro.

De VoorleesExpress http://sprinklr.co

Met de VoorleesExpress lezen duizenden vrijwilligers thuis voor aan kinderen met een taalachterstand. Voorlezen is leuk en heel belangrijk voor de taalontwikkeling. Er zijn nu nog veel kinderen aan wie de VoorleesExpress niet kan voorlezen. Daarom zijn er voorleespakketten ontwikkeld: een laagdrempelige manier om thuis voor te lezen aan kinderen die extra taalondersteuning nodig hebben. Vrijwilligers gaan in kleine gemeentes via bibliotheken en scholen aan de slag. Om de voorleespakketten samen te stellen is een startbedrag van 25.000 euro nodig.• www.voorleesexpress.nl

Sprinklr Mensen die zich omringen met planten zijn gelukkiger en gezonder. Sprinklr wil het voor iedereen – ook voor wie geen groene vingers heeft – mogelijk maken om zijn huis om te toveren tot een groene oase. Sprinklr biedt een seizoensbox vol biologisch gekweekte planten. De handige app begeleidt kopers bij de verzorging van de planten. Om de eerste tweehonderd boxen in Utrecht en Amsterdam te kunnen verspreiden is een startkapitaal nodig van 10.000 euro.

Wilt u een of meer projecten steunen? Dat kan via www.voordewereldvanmorgen.nl/crowdfunding.

mei 2016 ideaal

Voedingscoach Isabelle Groenstege:

‘Ik zocht een zakelijke betaalrekening bij een duurzame bank’

‘I

Voedingscoach Isabelle Groenstege heeft sinds kort haar eigen bedrijf: My FoodStyle. Voorheen gaf zij advies over gezonde en duurzame voeding aan bedrijven en grote organisaties. Nu begeleidt ze consumenten naar een gezonder, duurzamer eetpatroon. Bij zo’n nieuw begin hoort een nieuwe rekening: ASN Betalen Zelfstandigen.

k had al een betaalrekening bij de ASN Bank’, vertelt Isabelle. ‘Veel zzp’ers die ik ken, laten de financiën van hun bedrijf via hun privérekening lopen. Maar ik houd mijn zakelijke en privéadministratie liever ordelijk gescheiden. Daarom vroeg ik op Twitter naar ervaringen van anderen met een zakelijke rekening bij een duurzame bank. De ASN Bank

ASN BETALEN ZELFSTANDIGEN IN HET KORT

De rekening ASN Betalen Zelfstandigen is voor u geschikt als u een zelfstandige ondernemer bent (freelancer of zzp’er) met een eenmanszaak of bv. En als u maximaal een personeelslid in dienst heeft. U levert vooral diensten: u bent bijvoorbeeld financieel adviseur, tekstschrijver, coach of kapper. Dit krijgt u: Een betaalrekening om uw zakelijke bankzaken te regelen via het internet: op uw laptop, tablet of mobiele telefoon. U logt veilig in met uw zakelijke ASN Digipas. Inclusief ASN Wereldpas om geld op te nemen en te betalen. Rekeningafschriften kunt u downloaden. U ontvangt standaard zonder extra kosten vier papieren afschriften per jaar. Kosten: een vast bedrag van € 6 per maand. U betaalt geen extra kosten voor uw ASN Wereldpas. Variabele rente van 0,4%* over uw saldo tot € 50.000. U kunt niet rood staan op de rekening.

• • • • • •

* Rente op jaarbasis vanaf 3 mei 2016; rentewijzigingen voorbehouden

ideaal mei 2016

reageerde direct: onze rekening voor kleine zelfstandigen komt eraan; we zijn ermee bezig. Toen ASN Betalen Zelfstandigen klaar was, kreeg ik een seintje en heb ik de rekening direct geopend. Dat ging heel makkelijk en gelukkig helemaal online. Helaas was de timing wat lastig, want ik zat middenin een verhuizing en vergat mijn nieuwe pincode. De bank stuurt dan niet zomaar een pincode naar een nieuw adres, want dat is fraudegevoelig. Maar inmiddels is het opgelost en loopt alles goed.’

Gezond is duurzaam Isabelle volgt de duurzaam-

heid van banken op de Eerlijke Bankwijzer. Dat ze haar nieuwe rekening bij een duurzame bank zou openen, stond al vast. ‘Ik wil in mijn leven steeds een stapje duurzamer doen. Dat geldt ook voor mijn werk.’ Gezonder eten is vaak vanzelf ook duurzamer eten, zegt Isabelle. ‘Meer groenten en minder vlees eten is gezond en goed voor de wereld. Mensen komen bij mij in de eerste plaats omdat zij gezonder willen eten. Ik geef ze tegelijkertijd informatie over duurzaamheid mee. Ik zeg ook altijd: de weegschaal is je beste vriend in de keuken. Je eten wegen helpt als je wilt afvallen én je gooit vanzelf minder voedsel weg. Natuurlijk moeten mensen keuzes maken die passen bij hun dagelijkse leefstijl. Als je een hectische baan hebt en pas om zeven uur ’s avonds thuiskomt, ga je geen gedroogde peulvruchten staan koken voor een vegetarische maaltijd. Maar je kunt wel besluiten een dagje minder vlees te eten. Ik stimuleer mensen altijd om na te denken over

Foto: Josje Deekens

wat ze goed doen, niet over wat ze vinden dat ze verkeerd doen. Geef je aandacht aan wat je goed doet, dan heb je ook zin om daarmee door te gaan.’

Rijkdom Heeft Isabelle verbeterpunten voor de rekening ASN Betalen Zelfstandigen? Nee, want het is ‘gewoon’ een betaalrekening. Daar is niets spannends aan. Maar na enig nadenken heeft ze toch een puntje: ‘De kosten. De rekening is goedkoper dan soortgelijke rekeningen van andere banken. Maar waarom is hij duurder dan een particuliere betaalrekening?’ De reden is dat het veel meer werk en dus geld kost om een zakelijke rekening te openen. Daarvoor heeft Isabelle begrip, maar de kosten maken voor haar veel

uit: ‘Het is rijkdom om mijn eigen tijd te kunnen indelen en van mijn dochtertje te kunnen genieten. Maar omdat ik een kleine starter ben, is mijn inkomen nog wel een stuk lager dan voorheen. De kosten van een zakelijke rekening maken dan uit. Waarom laten jullie de kosten niet afhangen van het aantal transacties van het bedrijf?’• Meer lezen over ASN Betalen Zelfstandigen? Onze website, asnbank.nl, heeft een domein speciaal voor zakelijke klanten. Onder Betalen vindt u de rekening. Meer informatie over Isabelle Groenstege en haar bedrijf My FoodStyle in Noordwijk vindt u op www.myfoodstyle.nl en Facebookpagina myfoodstyle.voedingscoach.

mei 2016 ideaal

SAMEN DOEN

Regenwater verzamelen in GuineeBissau. Er staan al ruim tweeduizend watertanks verspreid over Afrikaanse landen.

Steun aan honderden kleine vrijwilligersorganisaties Naast de grote goededoelenorganisaties telt Nederland duizenden kleinere vrijwilligersorganisaties met eigen projecten in ontwikkelingslanden. Partin is de overkoepelende organisatie van een deel van deze particuliere initiatieven.

aar schatting geven Nederlandse huishoudens jaarlijks ruim dertig miljoen euro aan zo’n 4500 kleinschalige goede doelen. Ruim driehonderd daarvan zijn aangesloten bij Partin. ‘Kleine initiatieven zijn een factor van belang. Dat wordt wel eens uit het oog verloren’, zegt Partin-voorzitter Lucy Engelen. Partin behartigt de belangen van de aangesloten initiatieven. ‘We onderhouden contacten, geven voorlichting en delen kennis’, zegt Lucy, zelf al jaren bestuurslid van een stichting die een ziekenhuis in Zambia steunt. ‘Samen kunnen we meer. Een waterbouwkundige start een initiatief, maar heeft

ideaal mei 2016

geen verstand van fondsenwerving. Wij kunnen daarin ondersteunen. We krijgen een vraag van iemand die een project wil starten in Somalië, maar die de grond waar de kliniek moet komen moet kopen. Dan adviseren we: “niet aan beginnen!”.’

Enorme impact De kleinschalige

projecten van de aangesloten stichtingen zijn heel divers. ‘Zo ontwikkelde een werktuigbouwkundige een watertank die heel gemakkelijk in elk dorp gemaakt kan worden. Zo’n tank is toegankelijk voor de allerarmsten en heeft een enorme impact op de kwaliteit van

leven. Met meerdere stichtingen werkzaam in Afrikaanse landen gaan we jongeren leren om zo’n tank te bouwen. Zo kunnen ze hun eigen bedrijfje starten.’ Een ander project is de solar food dryer. Koelkasten zijn schaars in Afrika, maar gedroogd voedsel kun je goed bewaren. Met dit apparaat kun je groente, vis en fruit drogen.• Op de website Kleinegoededoelen.nl staan 250 verhalen van initiatieven die bij Partin zijn aangesloten. Eind 2016 wordt de prijs voor het beste verhaal uitgereikt, mede mogelijk gemaakt door de ASN Bank. De winnaar ontvangt 1.500 euro, die natuurlijk naar het goede doel gaan.

mei 2016 ideaal

BELEGGEN

ASN Duurzaam Mixfonds wint belangrijke prijzen In maart werd het ASN Duurzaam Mixfonds uitgeroepen tot het beste mixfonds van Nederland. Het won – net als in 2015 – de vwd Cash Fund Award in de categorie Mixed Global Currency Balanced. Dat is de categorie van fondsen die evenwichtig beleggen in zowel aandelen als obligaties. In dezelfde categorie won het fonds in april de Lipper Fund Award.

en goede spreiding verkleint de risico’s van beleggen. Met het ASN Duurzaam Mixfonds heeft u daar – zolang u het risico acceptabel vindt – geen omkijken naar. Het fonds spreidt zijn beleggingen niet alleen over aandelen en staatsobligaties, maar ook over sectoren, bedrijven en landen. De verdeling is in principe 55 procent staatsobli-

op de lange termijn. Het fonds belegt in aandelen van gezonde, op de toekomst gerichte bedrijven. En in staatsobligaties van landen in een gezonde financiële situatie, waarbij we ons niet laten leiden door wisselende informatie van ratingbureaus. De afgelopen jaren zorgden vooral de aandelenbeleggingen ervoor dat het rendement beter was dan dat van veel vergelijkbare fondsen. De obligaties deden het minder goed, maar brachten wel meer stabiliteit in het fonds. Resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst.

Kiezen voor duurzaamheid positief Wij kiezen de landen en

bedrijven waarin het ASN Duurzaam Mixfonds belegt, op basis van onze duurzaamheidscriteria. Dat is goed voor mens, klimaat en natuur. Afhankelijk van de marktomstandigheden gaties en 45 procent aandelen. Daarbij voorkomen we scheefgroei, bijvoorbeeld als koersstijgingen ervoor zorgen dat het aandelendeel te hard groeit. Zo blijft uw risico steeds ongeveer gelijk.

Rendement op lange termijn Met

het ASN Duurzaam Mixfonds streven we naar een goed rendement op lange termijn voor de beleggers. Daarom zijn onze keuzes voor de beleggingen gericht

ideaal mei 2016

PRESTIGIEUZE PRIJZEN

kan het ook voor uw rendement goed uitpakken. De volgende duurzame beleggingskeuzes droegen de afgelopen jaren positief bij aan het fondsresultaat. Zij zorgden er mede voor dat het ASN Duurzaam Mixfonds er zo positief uitspringt. • Wel beleggen in ondernemingen die actief zijn in hernieuwbare energie. En niet in vervuilende activiteiten als fossiele brandstoffen en verbrandingsmotoren. • Alleen beleggen in financiële instellingen die heel transparant zijn over hun eigen financieringen en beleggingen. Omdat veel financieel dienstverleners dat niet zijn, belegden we nauwelijks in deze sector. Dat kwam goed uit, want hun rendement was de afgelopen vijf jaar minder dan dat van andere sectoren. • Wel beleggen in de gezondheidszorg en farmaceutische industrie, omdat zij onmisbaar zijn voor de gezondheid en het welzijn van mensen – ook in de duurzame toekomst. Beleggingen in deze sector behaalden de afgelopen vijf jaar gemiddelde rendementen van 15 tot 17% per jaar volgens informatieleverancier Morningstar. Het ASN Duurzaam Mixfonds belegt

De vwd Cash Fund Award en de Lipper Fund Award zijn initiatieven van bedrijven – vwd group en Lipper – die data leveren voor de financiële markt. Zij werken daarbij samen met een mediapartner, beleggersmagazine Cash respectievelijk IEX Profs. Lipper en vwd beoordelen fondsen zuiver kwantitatief, namelijk op rendement, koersschommelingen en kapitaalbescherming. Ze vergelijken zowel duurzame als niet-duurzame fondsen. Zij kennen prijzen toe aan fondsen die door alle economische cycli heen het beste presteren. Daarom beoordelen ze fondsen over de langere termijn.

Illustratie: Esther Aarts

gemiddeld meer in deze sector dan vergelijkbare fondsen van andere aanbieders.

Maandbeleggen Beleggen in het

ASN Duurzaam Mixfonds is eenvoudig. U opent een rekening ASN Optimaalbeleggen, waar u vervolgens geld op stort. Daarmee koopt u de fondsen van uw keuze aan – zoals het ASN Duurzaam Mixfonds. U bepaalt zelf hoeveel u belegt. En u kunt uw beleggingen aan- en verkopen wanneer u wilt. Bent u nog wat voorzichtig? Dan zou u het eens kunnen proberen met maandbeleggen. Dat wil zeggen dat u elke maand een vast bedrag inlegt. Als de koersen laag zijn, koopt u voor uw inleg meer participaties. En als de koersen hoog zijn, koopt u er vanzelf minder. Zo staat u nooit voor de vraag wat het ‘juiste instapmoment’ is.

Hoe gaat u maandbeleggen?

• U opent een rekening ASN Optimaal• •

beleggen. Bij uw betaalrekening stelt u een automatische overboeking in naar uw rekening ASN Optimaalbeleggen. U logt in bij ASN Online Bankieren en gaat naar ASN Beleggen. U klikt op Orders en vervolgens op ASN Duurzaam Mixfonds. Daar geeft u uw order voor maandbeleggen op (u kunt ook een andere frequentie kiezen).

• Heeft u geen ASN Online Bankieren?

Dan vindt u het Opdrachtformulier beleggen op onze website. U kunt ook contact opnemen met de ASN Klantenservice op 0800 – 0380 (maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 18.00 uur). •

Meer informatie over de fondsen vindt u op asnbank.nl/beleggen.

De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het ASN Duurzaam Mixfonds is een subfonds van ASN Beleggingsfondsen N.V. ASN Beleggingsfondsen N.V. is een beleggingsinstelling. De beheerder daarvan is ACTIAM N.V. (ACTIAM). ACTIAM en de subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn opgenomen in het register van de AFM. Voor het ASN Duurzaam Mixfonds is een prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) beschikbaar via www.asnbank.nl. Loop geen onnodig risico. Lees de EBi voordat u besluit een beleggingsfonds te kopen. Dit klantenmagazine mag niet worden aangemerkt als beleggingsadvies.

mei 2016 ideaal

ASN BELEGGINGSFONDSEN

ASN Duurzaam Aandelenfonds

Koers in euro’s op

In maart droegen de beleggingen in Infineon Technologies, ISS en Herman Miller positief bij aan het fondsrendement. De aandelen Nordex, Lagardère en Astellas Pharma presteerden negatief. We kochten aandelen van onder meer de farmaciebedrijven Merck & Co, GlaxoSmithKline en Novo-Nordisk. Merck & Co heeft een goed mensenrechtenbeleid in

zijn gehele keten. Het erkent de toegang tot medicijnen als mensenrecht. Ook heeft het een goed dierproevenbeleid. We bouwden het belang in Britse vastgoed- en bouwbedrijven af. Zij zijn mogelijk gevoelig voor negatief nieuws over een Brexit, de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU.

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

107,17

101,09

-5,67%

-5,27%

15,57%

13,66%

ASN Duurzaam Obligatiefonds

Koers in euro’s op

In maart profiteerde het fonds van de daling van de landenspreads (het renteverschil tussen Duitse en andere staatsobligaties). Vooral daling van de spreads van Portugese en Ierse staatsobligaties veroorzaakte een hogere waardering van het fonds. Het gewicht van de verschillende landen in de portefeuille wordt bepaald door hun duurzaamheidsscore en

terugbetaalcapaciteit (het verschil tussen de belastinginkomsten en de renteverplichting van een land). Op basis hiervan verdeelde het fonds de instroom van nieuwe beleggingsgelden en de ontvangen rente over staatsobligaties van de diverse landen.

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

29,87

30,86

3,31%

-0,09%

5,44%

5,32%

ASN Duurzaam Mixfonds

Koers in euro’s op

Zowel aandelen als obligaties rendeerden in maart positief. We kochten onder meer aandelen van de farmaciebedrijven Merck & Co, GlaxoSmithKline en Novo-Nordisk. In de obligatieportefeuille bepalen de duurzaamheidsscore en terugbetaalcapaciteit het gewicht van de verschillende landen. De wereldeconomie groeit nog steeds, maar

minder overtuigend dan voorheen. De leidende indicatoren voor veel landen gaan de verkeerde kant op. Wij zijn dan ook voorzichtig. Dit was een belangrijke reden om na het forse herstel van de aandelenmarkten in maart de lichte overweging in aandelen in twee stappen om te zetten in een lichte onderweging ten gunste van obligaties.

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

88,73

87,83

-1,01%

-2,18%

10,30%

9,33%

ASN Milieu & Waterfonds In maart presteerden bedrijven in de deelsectoren grondstofefficiëntie en milieu over het algemeen goed. De koersen van Georg Fischer en Spirax-Sarco Engineering stegen dankzij goede resultaten. De koers van Huaneng Renewables Corporation steeg doordat de terugnamebeperking – de situatie dat het netwerk niet alle opgewekte stroom kan Koers in euro’s op

opnemen – minder was dan in 2015 voorspeld. De deelsector zonnecollectoren bleef achter. Trina Solar had last van aanhoudende vertragingen bij het uitkeren van subsidies in China. SunPower Corporation verkoopt projecten aan Amerikaanse bedrijven, maar deze ondervonden financiële problemen. Ook Murata Manufacturing presteerde zwak.

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

28,98

28,23

-2,59%

ideaal mei 2016

-0,31%

12,83%

10,38%

ASN Duurzaam Small & Midcapfonds

Koers in euro’s op

Het best presterende aandeel in de fondsportefeuille in maart was Jungheinrich. Het bedrijf rapporteerde goede cijfers over het vierde kwartaal. Het management is optimistisch over de vooruitzichten voor komend jaar. De vraag naar vorkheftrucks is nog altijd robuust en de noodzaak voor meer efficiëntie in de logistiek blijft een sterke drijver voor de

groei. Het aandeel van Groupe FNAC drukte het rendement het meest. De beoogde acquisitie van Darty staat op losse schroeven omdat de Zuid-Afrikaanse detailhandelsketen Steinhoff een hoger bod deed op de Franse keten. In maart zijn geen nieuwe aandelen toegevoegd of belangen verkocht.

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

36,49

34,41

-5,70%

-2,02%

13,95%

6,27%

ASN Groenprojectenfonds LOOP GEEN ONNODIG RISICO. LEES DE ESSENTIËLE BELEGGERSINFORMATIE.

Koers in euro’s op

De belangrijkste positieve bijdrage aan het rendement in het eerste kwartaal kwam van de waardeveranderingen van de leningenportefeuille. Deze werden veroorzaakt doordat de kapitaalmarktrentes, vooral van leningen met een langere looptijd, daalden. Het fonds verstrekte twee leningen van in totaal ruim € 0,5 miljoen. Een daarvan was

een lening van € 350.000 aan Zonnedak Volendam. Dit is een project-bv die zonnepanelen uitbaat. Het project bestaat uit 1.059 zonnepanelen die op het dak van het Kras Stadion van FC Volendam komen. Het zonnedak zal in het eerste jaar naar verwachting 255.020 kilowattuur elektriciteit opwekken, genoeg voor meer dan zeventig huishoudens.

Gemiddeld rendement

Rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

26,63

26,99

1,33%

0,64%

1,92%

2,70%

ASN-Novib Microkredietfonds LOOP GEEN ONNODIG RISICO. LEES DE ESSENTIËLE BELEGGERSINFORMATIE.

Koers in euro’s op

Het positieve rendement van het eerste kwartaal kwam vooral van rente-inkomsten van de leningenportefeuille en een opwaardering van het aandelenbelang in HKL, een Cambodjaanse microfinancieringsinstelling (MFI). Het resultaat werd negatief beïnvloed door de daling van valutakoersen en afwaarderingen in de leningenportefeuille. Het fonds ver-

strekte een lening aan Coop-Aspire in de Dominicaanse Republiek. Deze MFI heeft een leningenportefeuille van ongeveer $ 20 miljoen en, gemeten naar het aantal klanten, een marktaandeel van 25%. Bijna de helft van de klanten woont op het platteland. Coop-Aspire verleent kredieten op individuele en groepsbasis en biedt spaarproducten.•

Gemiddeld rendement

Gemiddeld jaarrendement

31-12-15

31-03-16

laatste 3 maanden

laatste 12 maanden

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

53,72

53,92

0,10%

Pagina 32 en 33: bron ASN Bank. De rendementen die worden genoemd op pagina 32 en 33, zijn per 31 maart 2016 en inclusief (herbelegd) dividend. De rendementen van het ASN-Novib Microkredietfonds en het ASN Groenprojectenfonds zijn op basis van intrinsieke waarde en inclusief herbelegd dividend. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde

resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds, ASN Duurzaam Obligatiefonds, ASN Duurzaam Mixfonds, ASN Duurzaam Small & Midcapfonds en ASN Milieu & Waterfonds zijn subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. Het ASN Groenprojectenfonds, het ASN-Novib Microkredietfonds en ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn beleggingsinstellin-

-0,27%

3,20%

gen. De Wft-beheerder daarvan is ACTIAM N.V. (ACTIAM). ACTIAM, het ASN Groenprojectenfonds, het ASN-Novib Microkredietfonds en de subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn opgenomen in het register van de AFM. ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) bepaalt het beleggingsbeleid van alle ASN Beleggingsfondsen. Dit waarborgt dat de beleggingen voldoen aan de duur-

4,07%

zaamheidscriteria van de ASN Bank. Voor ieder ASN Beleggingsfonds zijn een prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) beschikbaar via www.asnbank.nl. Loop geen onnodig risico. Lees de EBi voordat u besluit een beleggingsfonds te kopen. Deze uiting mag niet worden aangemerkt als beleggingsadvies.

mei 2016 ideaal

RENTE TARIE VEN

ASN Rentetarieven met ingang van 3 mei 2016 Dit is een overzicht van de rentetarieven op jaarbasis voor de rekeningen die op dit moment geopend kunnen worden. Wij bieden zowel rekeningen met een variabele rente als rekeningen met een vaste rente. Een variabele rente kan altijd door de bank worden gewijzigd. Een vaste rente kan niet worden gewijzigd gedurende de looptijd van de rekening. Deze informatie is onder voorbehoud van wijzigingen door de bank. Datum laatste wijziging: 3 mei 2016. Meer informatie over de voorwaarden en rentetarieven van alle producten vindt u op www.asnbank.nl.

PARTICULIER

RENTE %*

KENMERKEN

Rekeningen met een variabele rente ASN Ideaalsparen

0,60%

Sparen zonder beperkende voorwaarden Sparen zonder minimuminleg en verplichte stortingen. Op ieder moment kunt u uw spaargeld opnemen.

ASN Jeugdsparen

1,70%

Sparen voor uw kind of kleinkind Sparen voor kinderen tot 18 jaar. Tussentijds opnemen van spaargeld is niet mogelijk, behalve voor studiekosten vanaf het voortgezet onderwijs. Met steun aan kinderprojecten van Cordaid en Nationaal Fonds Kinderhulp.

ASN Optimaalbeleggen

0,60%

Beleggen in de ASN Beleggingsfondsen Snel en eenvoudig beleggen in de ASN Beleggingsfondsen. Over het geld dat u niet belegt, ontvangt u rente.

ASN Bankrekening

0,50%

Betaalrekening met rente en lage kosten Online betaalrekening voor klanten van 18 jaar en ouder. Met iDEAL, App ASN Mobiel Bankieren en ASN Wereldpas.

ASN Jongerenrekening

0,50%

Gratis betaalrekening met rente Gratis online betaalrekening voor jongeren van 12 tot 25 jaar. Met iDEAL, app en ASN Wereldpas. Rood staan is niet mogelijk.

Rekeningen met een vaste rente ASN Depositosparen 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar

ZAKELIJK

0,10% 0,10% 0,20% 0,40% 0,50% 0,70% 0,80% 0,90% 1,00% 1,10%

RENTE %*

Sparen met een vaste looptijd en vaste rente Looptijd naar keuze van 1 tot 10 jaar. Al mogelijk vanaf € 500. Als u uw spaargeld wilt opnemen voor het einde van de looptijd betaalt u opnamekosten. U kunt kiezen of u de rente per jaar of per maand wilt ontvangen. Bij een rente-uitkering per maand is het rentepercentage 0,10% lager. Hiervoor geldt een minimuminleg van € 5.000.

KENMERKEN

Rekeningen met een variabele rente ASN Betalen Zelfstandigen

0,40%

Zakelijke betaalrekening voor zelfstandigen Online betaalrekening inclusief ASN Wereldpas. Rente over het saldo tot € 50.000.

ASN Sparen Zakelijk

0,50%

Sparen voor uw organisatie Sparen zonder minimuminleg en verplichte stortingen. Op ieder moment kunt u uw spaargeld opnemen. Rente over het saldo tot € 5 miljoen.

ASN Beleggen Zakelijk

0,50%

Beleggen in de ASN Beleggingsfondsen Snel en eenvoudig beleggen in de ASN Beleggingsfondsen. Over het geld dat u niet belegt, ontvangt u rente. * Rente op jaarbasis, wijzigingen voorbehouden.

ideaal mei 2016

EN VERDER

VDWVM is het platform voor slimme ideeën voor een betere wereld. U kunt hier zelf een project starten, een project van een ander verder helpen én inspiratie opdoen. Doet u mee? Kijk op: www.voordewereldvanmorgen.nl.

Win een plastic-vistrip Maakt u zich ook zorgen over de plastic soep? Wij wel. Daarom sponsort de ASN Bank Plastic Whale. Dit is de eerste plastic fishing company ter wereld. Met boten gebouwd van Amsterdams Grachtenplastic houdt Plastic Whale de Amsterdamse grachten schoon. Wilt u met vrienden of uw gezin (maximaal vijf personen) eens twee uur plastic vissen en genieten van de Amsterdamse grachten? Dan is dit uw kans. Mail naar voordewereldvanmorgen@asnbank.nl waarom. Wie weet wint u deze bijzondere vistrip. Alleen winnaars krijgen bericht.

Geef Eppo cadeau Onze eigen Eppo de eekhoorn is niet alleen in 2D, maar ook in 3D te bewonderen. Deze vrolijke eekhoorn is gemaakt door I-did_ slow fashion_movement. De producten die I-did_slow fashion_movement maakt, bestaan uit kapotte kleding en textiel van consumenten en bedrijven. Ze worden gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. U kunt een Eppo winnen. Mail naar voordewereldvanmorgen@asnbank.nl. Alleen winnaars krijgen bericht.

Ideaal is ook actief op Twitter: @IdeaalMagazine R.E.J.Visschers @mbrv4ever Duurzaam beleid in @Ideaalmagazine @asnbank: http:// ideaal.asnbank.nl/februari_2016/duurzaam_beleid Ariane Kaper @aakaper Dank @asnbank voor de transparantie over het afkeuren van partner vanwege gmo! @IdeaalMagazine Biobasedbouwen @biobased_bouwen Ernst in online editie van Ideaal magazine van de ASN bank, #biobased verven beter voor gezondheid en kwaliteit schildersvannu.nl Deterra @deterra_nl Maak via @IdeaalMagazine kennis met #Deterra met 20% korting http://ideaal. asnbank.nl/februari_2016/ duurzaam_thuis_eten_2

ASN SERVICE ASN Bank Postbus 93514 2509 AM Den Haag telefoon 070-356 93 33 informatie@asnbank.nl www.asnbank.nl ASN Klantenservice 0800 - 03 80 (gratis)

Ideaal is een uitgave voor klanten van de ASN Bank en verschijnt vier keer per jaar. Aanmelden voor de papieren en/of online versie van Ideaal: www.asnbank.nl/ideaal

Redactie ASN Bank: Marianne Bodenstaff en Lucy Alijk ideaal@asnbank.nl www.asnbank.nl/ideaal www.twitter.com/ ideaalmagazine

Journalistieke productie: Maters & Hermsen Journalistiek, Leiden Ontwerp/opmaak: Katja Visser, Den Haag Foto cover: Josje Deekens, Den Haag Druk: Quantes, Rijswijk

mei 2016 ideaal

Retouradres: Postbus 93514, 2509 AM Den Haag