LINK
#1
verbindt medewerkers en vrijwilligers van de Gemiva-SVG Groep
De gebeurtenis
Cora was boventallig
Hete hangijzers
Staat werk‑ plezier op de tweede plaats?
“ Kelly maakt mijn dag goed”
Joke werkt op kinderdagcentrum De Walnoot in Leiden
Net binnen Renske Waser
Het licht‑ puntje van de dag Renske (24) volgt de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en werkt sinds vorig jaar als duaal leerling op activiteitencentrum Sparring in Den Haag.
"I
k wil graag mensen helpen. De Haagse Hogeschool gaat ervan uit dat je daarbij zelf het instrument bent. Dat spreekt me aan. Ik wil graag het lichtpuntje van de dag kunnen zijn voor cliënten. Door met hen te praten en door interesse te tonen. En door de hulpvraag van cliënten zo goed mogelijk te beantwoorden. Dat kan in kleine dingen zitten, bijvoorbeeld als ik een cliënt iets nieuws op de computer kan laten zien. Ik vind het ook leuk om mezelf te ontwikkelen. Cliënten spelen daarbij een belangrijke rol. Je moet van de troon van de hulpverlener af durven stappen. Op de houtafdeling weten sommige cliënten bijvoorbeeld beter wat er moet gebeuren dan ik. Omdat ik hiervoor in de detailhandel werkte, zie ik dat we op het activiteitencentrum op sommige punten efficiënter kunnen werken. Dat kan ik goed bespreken met mijn collega’s, want ik ervaar de sfeer en samenwerking als open en goed.”
2
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
Inhoud Nummer 1, mei 2011 Op de cover
4 9
10 15
Joke knapt meteen op wanneer ze binnenkomt en Kelly ziet stralen. “Kelly is altijd vrolijk. Ze is lief en ze lacht veel. Samen hebben we de grootste lol. Ze maakt mijn dag steeds weer goed.” Kinderdagcentrum De Walnoot, Leiden
4 9 10 15 20
De gebeurtenis Cora Rijper was boventallig
De workshop
Begeleiding bij zwemmen
Meelopen
Woonlocatie Aves in Ypenburg
Trots
Loli Dionisio
De passie van Esmeralda Tieleman
En verder
20
Net binnen Handig Brutale vraag Zicht op beleid Dat zeg ik Hoe zit dat? Kennis delen Hete hangijzers Zeg eens Ernst
2 6 8 12 13 14 16 18 19 19
Colofon
LINK is een uitgave van de Gemiva-SVG Groep voor medewerkers en vrijwilligers. LINK verschijnt twee keer per jaar in een oplage van 3.500 exemplaren. Redactie afdeling Communicatie Redactieraad Carla Keng, Chris van Slochteren, Ineke Nijboer, José Ouwerkerk, Leta Jansen, Marijke de Bruin, Stan Handgraaf, Stephanie Limbeek Bijdragen Aart de Jong, Chris van Slochteren, Ernst Timmer, Hans van Amstel, Ineke Nijboer, Jaap van Sandijk, Jacqueline Boting, Jan Bon, Jasja van Moorsel, Olena Orzhakhovska, Rob van Es, Wilma van Eijk Fotografie Bonar Pardede, Gilles Boeuf, Henk Jansen, Jaap Reedijk, Lex de Lang Vormgeving Maters & Hermsen Vormgeving Druk Twigt Grafisch Facilitair © Gemiva-SVG Groep Overname en/of openbaarmaking van (gedeelten van) deze uitgave is met bronvermelding toegestaan, mits redactie en auteur hiervan in kennis worden gesteld.
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
3
De gebeurtenis Cora Rijper was boventallig
“Ik blijf er niet in hangen” “De dag dat boventallige medewerkers een brief zouden krijgen, was ik in de tuin bezig. Dacht: ik móet wat gaan doen. Ik hoorde het brommertje van de postbode en hoopte dat hij vandaag door zou rijden. Niet dus. Toen ik tussen de post een envelop met het Gemiva-logo zag, wist ik genoeg.”
“I
k werk sinds 2002 bij Gemiva-SVG. Eerst in woonlocatie Octogoon en daarna in de ambulante dienstverlening. Omdat ik wat met het buitenleven heb, trok het werken op een zorgboerderij me. Daar zijn alleen niet vaak vacatures. Daarom heb ik me als vrijwilliger op Boerderij Gouda gemeld en er een jaar geholpen in de kaas makerij. In 2009 ging er een persoon‑ lijk begeleider weg. Een kans! Ik solliciteerde en kreeg de baan.”
Gevarenzone
“Toen kwamen de berichten over de bezuinigingen. Gaandeweg bleek dat ook de boerderij moest inleveren. We spraken er niet dagelijks over, maar je merkte dat iedereen ermee bezig was. Collega’s leverden uren in. Uiteindelijk zou er nog één medewerker boventallig worden. Het was een onzekere tijd. Ik volgde de interne berichtgeving op de voet en heb
4
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
flink zitten rekenen toen bekend werd hoe de boventalligen bepaald zouden worden. Dat gaf al een sterk voorgevoel: oei, ik zit in de gevarenzone.”
Persoonlijk
“Als die brief dan echt komt, is het toch een klap. Huilend heb ik naar het werk gebeld. Een collega nam mijn avonddienst over. Die eerste dagen was ik emotioneel. Al wist ik dat het niet zo is, ik had toch even het gevoel dat het persoonlijk was. Ik ben gewoon blijven werken en heb ervoor gekozen het leuk te hebben met de cliënten. Mijn instelling is dan toch: ik vind het verschrikkelijk, maar ik moet door, ik wil werken en heb een inkomen nodig. Ik wilde niet dat Gemiva of een bureau ander werk voor me zouden zoeken: dat houd ik liever zelf in de hand. Via intranet was ik me al een tijdje aan het oriënteren. Vrij snel zag ik vacatures in het nieuwe werkcentrum Boslaan:
ze zochten een begeleider en een persoonlijk begeleider. Heel bewust heb ik gesolliciteerd naar de begeleidersfunctie. Het voorgaande jaar had mij genoeg energie gekost. Laat mij maar even begeleider zijn.”
Verder
“Het is nu bijna een jaar later. Wat ik gemist heb in dat jaar is een persoonlijke afsluiting vanuit de organisatie. Wat aandacht door een gesprek of iets dergelijks. Als ik mijn oude locatiehoofd tegenkom, zegt hij nog steeds hoe erg hij het vindt dat het zo gegaan is, maar verder ging iedereen weer snel over tot de orde van de dag.
“Wie zegt dat dit me niet nog een keer gebeurt?” Mijn nieuwe baan bevalt wel goed en ik denk dat het nog beter kan worden. Ik begeleid leuke cliënten en heb een leuke collega. Al merk ik wel een verschil. Mijn collega heeft ervoor gekozen om hier te gaan werken. Ik ook wel, maar eigenlijk niet. Ik ga absoluut niet met tegenzin naar mijn werk, maar dat gevoel zit op de achtergrond. Samen met een zekere reserve: zo’n bezuinigingsronde kan zomaar nog een keer nodig zijn. Wie zegt dat dit me niet nog een keer gebeurt? Maar daar blijf ik niet in hangen. Dat is niet gezond. Dat merk ik ook tijdens dit gesprek. Van heel veel dingen weet ik niet eens meer hoe ze gegaan zijn. Dat is geweest, achter de rug. Ik heb een eerlijke kans gekregen om hier te werken. Ik ga weer verder.”
Wie is Cora?
Cora Rijper werkt als begeleider op werk‑ centrum Boslaan. Ze is sinds 2002 in dienst van de Gemiva-SVG Groep.
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
5
Handig Om te weten Verhuis koffer
Problemen met slikken signaleren Slikproblemen komen vaker voor dan je denkt: de helft van de 50+-ers met een verstandelijke beperking heeft ze. Voor begeleiders is het wel eens lastig om deze problemen te signaleren. Om hen daarbij te helpen, heeft Annemarie Helder, logopedist in regio Noord, de Signaleringslijst Verslikken ontwikkeld. Dit is een eenvoudig en betrouwbaar hulpmiddel om verslikken te signaleren. De lijst vul je in op internet en bestaat uit acht vragen. Heb je die voor je cliënt ingevuld, dan rolt er een advies uit. Is er vermoedelijk sprake van slikproblemen, dan word je verwezen naar een arts of logopedist. Je vindt de lijst via www.kennisplein gehandicaptensector.nl/ slikproblemen.
6
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
Hoe kun je cliënten het beste voorbereiden op een aanstaande verhuizing? Daarover schreef een werkgroep een handleiding. Ook stelde de groep een verhuiskoffer met communicatiemiddelen samen. De verhuiskoffer is te leen op Swetterhage via de afdeling Logopedie, telefoon (071) 580 61 83. Je kunt ook zelf een verhuiskoffer samenstellen. In de Handleiding Verhuizen vind je daarvoor meer informatie.
voordeel voor medewerkers
Fiets weer eens gestolen of aan vervanging toe? Eindelijk je goede voornemens waarmaken bij de sport‑ school? Lid worden van je beroepsvereniging? Maak gebruik van de voordelen van ons Meerkeuzesysteem Arbeidsvoorwaarden. Dat scheelt in de kosten. Kijk op intranet voor meer informatie: Personeel > Meerkeuzesysteem Arbeidsvoorwaarden.
Beeld horloge
Digitaal rooster
Het Beeldhorloge is ontwikkeld voor mensen die moeite hebben met klokkijken en hulp nodig hebben bij het zich oriënteren in de tijd. Daarnaast biedt het Beeldhorloge hulp bij het structureren van de dag en het herinnert gebruikers aan afspraken en activiteiten. Het Beeldhorloge komt in het najaar van 2011 op de markt. Kijk voor meer informatie op www.beeld‑ horloge.nl.
Service Ondernemingsraad De Ondernemingsraad van de Gemiva-SVG Groep behartigt de belangen van de medewerkers. Corrie Peters is ambtelijk secretaris, telefoon (0182) 575957, e-mail: or@gemiva-svg.nl. Meer over de OR lees je op pagina 18 en 19 van dit blad.
Activiteitencentrum Gading in Leiderdorp werkt sinds drie jaar met een digitaal roosterprogramma: Gading Roosterzaken Administratie Tool (GRAT). Het actuele dagrooster wordt op een overzichtelijke wijze met foto’s via grote schermen weer gegeven. Cliënten kunnen nu eenvoudig het actuele rooster zien op twee plekken in het gebouw. Op het scherm staat wie aanwezig is, wie vrij heeft en wie ziek is. Via een gemakkelijk te gebruiken
Vertrouwenspersonen medewerkers Zeven vertrouwenspersonen staan medewerkers bij die worstelen met vragen, problemen en/of signalen betreffende mogelijk ongewenst gedrag van henzelf, collega’s of cliënten. Hun namen en contactgegevens staan op intranet: Commissies, raden, teams > Vertrouwens personen medewerkers.
Klachtencommissie Medewerkers De Klachtencommissie Medewerkers werkt op grond van de Klachtenregeling Medewerkers van de Gemiva-SVG Groep. Deze regeling heeft tot doel recht te doen aan een klager en zijn klacht. Meer informatie staat op intranet: Commissies, Raden, Teams > Klachtencommissie medewerkers.
touchscreen kunnen cliënten en medewerkers zelf hun vrije dagen of ziekmeldingen in het systeem zetten. Dat levert veel tijdwinst op. Het GRAT is het product van een afstudeeronderzoek naar ICT-middelen en efficiëntie in de zorg. Meer informatie over het GRAT vind je op intranet: Locaties > Gading en op internet: www.infor-matie.com/GRAT. Voor vragen kun je terecht bij Martin Beck via e-mail: martin.beck@gemiva-svg.nl.
Nazorgmedewerkers De nazorgfunctionarissen van de Gemiva-SVG Groep vangen medewerkers op die na kritieke incidenten behoefte hebben aan – extra – nazorg. Meer informatie vind je op intranet: Commissies, raden, teams > Nazorgfunctionarissen.
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
7
Brutale vraag Mirelle Schoonderwoerd
Waarom drie directeuren? Eén is toch genoeg? In 2010 moest de Gemiva-SVG Groep flink bezuinigen, vooral op personeelskosten. Dat was een ingrijpende gebeurtenis voor veel medewerkers. Mirelle Schoonderwoerd merkte op haar locatie de gevolgen van de bezuinigingen. “Een persoonlijk begeleider minder, zuiniger boodschappen doen, onze tijd anders indelen. Ik had het gevoel dat er alleen op de werkvloer werd bezuinigd. Misschien moeten we ook kijken naar de taken van directieleden. En dan misschien tot de conclusie komen dat er best één weg kan.”
J
De vraagsteller Mirelle Schoonderwoerd werkt sinds 2002 bij de Gemiva-SVG Groep. Ze begon als begeleider op woon locatie Goverwelle in Gouda. Na twee jaar werd ze persoonlijk begeleider. In 2006 verhuisde ze mee van Goverwelle naar de nieuwe woonlocatie aan de Riebeecklaan.
8
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
os Baeten, voorzitter van de Raad van Toezicht, antwoordt: “Een goede en begrijpelijke vraag die waarschijnlijk bij meer medewerkers, cliënten en cliëntvertegenwoordigers leeft. De Raad van Toezicht heeft zich bij de vroegpensionering van toenmalig bestuurder Coen Borsboom in 2007 afgevraagd of de vacature moest worden opgevuld. Het antwoord was toen een volmondig ja. Voor een goede besturing van een omvangrijke en complexe organisatie als de Gemiva-SVG Groep zijn zeer uiteenlopende vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten nodig. Die tref je zelden in één persoon aan. Het is dus functioneel om het bestuur aan meer dan één persoon toe te vertrouwen. Natuurlijk zou je een aantal taken die de drie bestuurders nu voor hun rekening nemen ook aan
staffunctionarissen of ‘lagere’ leidinggevenden kunnen opdragen. Het is maar de vraag of de kosten daardoor dalen en de organisatie ten minste even goed wordt bestuurd. Anders gezegd: bestuurders – ook in een organisatie die in zwaar weer belandt en waarin ingrijpende maatregelen nodig zijn – zijn niet alleen maar een kostenpost. De drie huidige bestuurders zijn in de ogen van de Raad van Toezicht goed op elkaar ingespeeld, vullen elkaar aan, nemen samen een heel breed takenpakket (van bouw tot kwaliteit van zorg, van financiën tot sociaal beleid) voor hun rekening én hebben een goed zicht op wat er in en om de Gemiva-SVG Groep gebeurt. Dat is iets om zuinig op te zijn!” Heb je ook een brutale vraag? Mail de redactie, wij gaan op zoek naar het antwoord. redactie@gemiva-svg.nl
De workshop Begeleiding bij het zwemmen Samen zwemmen
“ Ik weet nu hoe ik moet handelen”
T
jeerd de Wit (46) was directielid van Drukkerij Groen. Toen deze failliet ging, kwam hij via een re-integratietraject terecht op Swetterhage. Nu werkt hij daar alweer een tijdje als vrijwilliger. Hij onderneemt veel met cliënten: hij wandelt, fietst en helpt tijdens de lunch. Ook zwemt hij samen met Robert Koet in De Duiker, het zwembad van Swetterhage. Daarvoor moest hij eerst de cursus Begeleiding bij het zwemmen volgen.
“Robert heeft veel plezier in het zwembad. Daar kan ik erg van genieten. Voordat we samen konden gaan zwemmen, moest ik eerst de cursus Begeleiding bij het zwemmen volgen. Deze cursus is, terecht, verplicht.
Praktijkvoorbeeld
De cursus werd gegeven door Marijke van der Leer. Zij deed dit heel duidelijk. Ze vertelde onder meer over hoe je moet omgaan met een epileptische cliënt. Nou heeft Robert geen epilepsie,
De cursus Begeleiding bij het zwemmen van het Educatief Centrum (EC) is voor medewerkers en vrijwilligers die buiten werktijden, zonder toezicht, samen met cliënten gebruik maken van een zwembad. De cursus behandelt onderwerpen als veiligheid, organisatie, hygiëne en EHBO. Vrijwel alle cursussen van het EC kunnen zowel door medewerkers als door vrijwilligers gevolgd worden. Overleg je opleiding wensen met het hoofd van de locatie. Meer informatie over het cursusaanbod en aanmelden vind je op intranet: Diensten > Educatief Centrum > Cursusaanbod. Bellen kan ook: (0182) 57 59 40.
maar toch is het prettig om te weten. Ik vind het geruststellend om te weten hoe alles in het zwembad werkt en hoe je moet handelen in onverwachte situaties. De opgedane kennis kan ik nu helemaal alleen in praktijk brengen. De cursus is wel heel theoretisch. Ik denk dat het goed zou zijn om met een praktijkvoorbeeld te werken. Laat iemand de rol spelen van epilepticus. Pas dan ervaar je hoe het is om inderdaad kordaat op te kunnen treden.”
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
9
Meelopen met Leerling Olena Orzhakhovska
“Wie zin heeft, drinkt een bakje mee”
I
k werk op woonlocatie Aves in Ypenburg. Daar wonen achttien mensen met een lichamelijke handicap en/of niet-aangeboren hersenletsel. Hun leeftijd varieert van 20 tot 50 plus. Iedere cliënt heeft een eigen appar tement. De zorg die wij verlenen verschilt sterk per cliënt. Sommige bewoners hebben volledige verzorging nodig, anderen alleen wat onder steuning. De locatie is een paar maanden geleden geopend. Wij zijn nog volop bezig met ontwikkelen. We zoeken naar de beste oplossingen en mogelijkheden voor iedere cliënt.
10
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
Ik werk verschillende diensten. Van twee diensten hield ik een dagboekje bij.
8.30 uur
Douchen
Samen met een collega haal ik mevrouw Debeus uit bed. Zij heeft pas een nieuwe douchestoel gekregen die wij vandaag voor het eerst gebruiken. We hebben voorlichting gekregen over de werking van de stoel, maar moeten die nu zelf uitproberen. Aves is een nieuwe woonlocatie en er is veel dat we nog moeten uitzoeken: wat werkt goed bij een cliënt en wat niet. Voor deze cliënt maken we ook een ontbijtje klaar.
10.00 uur
Koffie drinken
Ik maak koffie en thee in het steunpunt, de gezamenlijke ruimte van de woonlocatie. Om 10.30 uur komt een aantal cliënten hier samen om wat te drinken. Het is geen vaste activiteit. Alleen wie zin heeft, komt. Mevrouw Debeus lust wel een bakje, dus ik breng haar naar het steunpunt. Samen met haar buren drinken we koffie en praten we.
13.30 uur
Menu samenstellen
CoCuisine verzorgt de maaltijden voor de bewoners van Aves. Ze kunnen kiezen uit twee menu’s. Robin is
slechtziend en kan de menu’s niet zelf invullen. Ik vraag hem wat hij wil eten en vul zijn lijst in. Wanneer ik ieders wensenlijst binnen heb, stuur ik ze naar CoCuisine.
15.30
Kleren kopen
Mevrouw Debeus rust tussen de middag graag even uit. Ik help haar met op frissen. Samen zoeken we op internet naar kleren die bij haar passen. Ze heeft een paar nieuwe broeken nodig. Dan komt de fysiotherapeut om haar te behandelen. Ik vraag haar of wij ook iets voor mevrouw Debeus kunnen betekenen, samen oefenen bijvoorbeeld.
Cliënten vinden het prettig dat er iemand een praatje komt maken. 20.00 uur
Praatje maken
Ik ga op bezoek bij Robin om medicijnen klaar te zetten voor de nacht en om een praatje te maken. We zien hem niet vaak omdat hij overdag naar een activiteitencentrum gaat, dus ik vraag hoe het met hem gaat. Hij vertelt over zijn activiteiten.
Robin zegt dat hij het prettig vindt dat iemand bij hem langs komt om een praatje te maken. Ik spreek met hem af dat we de volgende keer een spelletje spelen. De cliënten in het artikel staan niet op de foto’s.
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
11
Zicht op beleid Moeilijk verstaanbaar gedrag
Uiting van angst, onrust of In de zorgvisie van de Gemiva-SVG Groep staat dat mensen met een handicap erbij horen in de samenleving. Zij moeten kansen krijgen om zich te ontwikkelen en zij hebben recht op een respectvolle bejegening. Maar lukt het ook om dit waar te maken bij cliënten met agressief gedrag?
S
inds november 2010 heeft de Gemiva-SVG Groep nieuwe regelgeving op het gebied van agressie. De kenniswerkplaats Agressie heeft hiervoor veel voorwerk verricht. Caroline Hekkema, coach, vertelt erover: “In de kenniswerkplaats is eerst nagegaan welke vormen van agressie er voorkomen binnen de stichting. We kwamen erachter dat er bij de diverse locaties heel anders werd omgegaan met agressie. De gedrags deskundige heeft de verschillende methodieken geïnventariseerd. Ook
zijn er gesprekken geweest met mede werkers en zijn we op werkbezoek geweest bij andere stichtingen. De bevindingen zijn meegenomen in het beleid Moeilijk verstaanbaar gedrag.”
Dialoog
Belangrijk in het beleid is dat we agressief gedrag zien als een uitingsvorm. Het is vaak een uiting van angst, onmacht of frustratie. Als begeleider wil je het contact met de cliënt zo snel mogelijk weer herstellen. Een cliënt moet zich veilig kunnen voelen. Op
locaties waar moeilijk verstaanbaar gedrag voorkomt, wordt er veel aandacht besteed aan deze belangrijke communicatie tussen cliënt en begeleider. Sollicitanten leggen een EQ-test af om te zien welke vaardigheden extra aandacht nodig hebben. Ook scholing is een vereiste. Zo is er de cursus Ingrijpend Anders die op maat gemaakt wordt voor de betreffende locatie. Daarnaast maken de begeleiders gebruik van onderdelen uit de werkwijzen Gentle Teaching, Affectief Neutraal begeleiden, Triple C en Totale Communicatie.
Er is meer wederzijds vertrouwen Stefan van den Nouland werkt bij woonlocatie De Muscadel en zorgboerderij Cronesteijn. “In het nieuwe beleid staat de relatie tussen de cliënt en de begeleider centraal en dat voelt voor mij als een goede ontwikkeling. We durven veel meer uit te proberen in plaats van dat we het moeilijke gedrag van een cliënt alleen maar onder controle proberen te houden. Zo was bij een cliënt altijd de badkamer op slot vanwege zijn gedrag. Nu vliegen de shampooflessen ons ook nog weleens om de oren, maar daar staat tegenover dat het wassen bij hem nu ook vaak goed gaat én dat de cliënt meer vrijheid heeft. Er is meer wederzijds vertrouwen. Voor de begeleiders geldt daarnaast dat er voldoende ruimte is om te evalueren met het team, de coach en de gedragsdeskundige. Dat zorgt voor een goede werksfeer en het biedt veiligheid.”
12
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
Dat zeg ik Rob van Es
frustratie Naast scholing is overleg heel belangrijk. Het team moet open met elkaar om durven gaan en elkaar ook feedback durven geven. Bij het overleg zijn vaak de gedragsdeskundige, de coach en de behandelende arts aanwezig. Ook kan het team een beroep doen op het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE). De gedragsdeskundige stelt voor iedere cliënt een eigen signaleringsplan samen. Van daaruit kunnen mede werkers zoeken naar de beste bege leidingswijze.
Maatregelen op Maat
Geïntegreerd in het nieuwe beleid is ook het verbetertraject Maatregelen op Maat, vertelt Carolien. “We zoeken waar mogelijk naar alternatieven voor vrijheidsbeperkende maatregelen. Het blijkt bijvoorbeeld dat fixatie of afzondering een cliënt vaak alleen maar onrustiger maakt. Via het project Zorg voor beter van de overheid hebben we geleerd creatief te zoeken naar alternatieven. De twee gedrags deskundigen die verbonden zijn aan de kenniswerkplaats zijn bezig met het samenstellen van een databank voor alle mogelijke middelen.” Het beleid is er nu, maar het leeft nog niet binnen de verschillende locaties. Daarom is vanaf maart de stuurgroep Agressie actief om het beleid te vertalen naar de praktijk. Meer informatie over dit beleid vind je op intranet in het Kwaliteitshandboek, bij de kenniswerkplaats Agressie en het project Maatregelen op maat. Kijk ook eens op de website www.zorgvoorbeter.nl.
De kleine dingen waarderen “De bezuinigingen in de gezondheidszorg hebben een grote invloed op de locatie waar ik vrijwilligerswerk doe. Als vrijwilliger ken ik natuurlijk niet alle ontwikkelingen, maar ik zie dat de personele bezetting inkrimpt en dat er minder mogelijk is. De toekomst baart mij zorgen. Mijn vrouw werkt in de ouderenzorg en ook daar spelen de bezuinigingen. Straks moeten mensen hun ouders nog in huis gaan nemen om voor ze te zorgen. Ik begrijp het wel, je kunt geen tweehonderd euro uitgeven als je er maar honderd hebt. Maar toch! Ik heb bewondering voor de manier waarop de medewerkers in Strijen omgaan met de bezuinigingen. Iedereen past zich aan de omstandigheden aan. De kleine dingen ga je beter waarderen. Ik ben onlangs 50 jaar geworden en dat hebben we gevierd. Die extra aandacht doet je goed als vrijwilliger. Toch mooi dat de medewerkers daar tijd aan blijven besteden.” Rob van Es is zeven jaar vrijwilliger bij activiteitencentrum Het Molenschaer en cadeau- en kopieerwinkel Gemivaria in Strijen. Na ernstige rugklachten werd hij volledig afgekeurd en kwam hij thuis te zitten. Nu werkt hij als vrij williger vijf ochtenden in de week.
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
13
Hoe zit dat? Vraag en antwoord
Hoe is dat eigenlijk geregeld? Wie heeft verstand van mijn probleem? In deze rubriek lees je vragen uit de praktijk en de antwoorden van collega’s die het kunnen weten. Heb jij ook vragen? Stel ze je collega’s op het intranetforum bij de rubriek ‘Hoe zit dat?’ of mail naar redactie@gemiva-svg.nl. Wat is affect-neutraal begeleiden? Dick Jonker, gedragsdeskundige regio Midden: “Dit is een begeleidingsvorm waarbij je de cliënt emotioneel zo min mogelijk ‘op de huid’ zit. Hoe minder je dat doet, des te groter is de kans dat de cliënt vrij blijft van problemen. De ondertitel van deze benaderingswijze is ‘met een koel hoofd en een warm hart!’. Je werkt namelijk tegelijkertijd aan basisvoorwaarden als warmte, vertrouwen en veiligheid. We zetten de begeleidingsvorm in bij cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag. Veel teams van onze organisatie hebben hiervoor inmiddels een basistraining gevolgd.”
Wat gebeurt er met fobomeldingen? Janny Smalbil, fobocommissie regio Midden: “Een goede vraag, want hier zijn nog wel eens misverstanden over. Sommige medewerkers denken dat melden geen zin heeft: ‘Ik hoor er nooit iets van, dus ze zullen er wel niets mee doen!’. Zo is het absoluut niet! Inderdaad, we
14
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
bellen heel soms, maar meestal niet. Dat komt omdat de steun, het luisterend oor, in het dagelijks werk ligt bij collega’s en locatiehoofd. Wat doen we wel? We zoeken naar tendensen en opvallende zaken die een aanwijzing kunnen zijn voor verbeteringen in onze organisatie. Dit is mogelijk omdat we in de cijfers duiken. We kijken verder dan één melding. In het jaarverslag is het resultaat van ons werk te zien, inclusief de aanbevelingen aan de Raad van Bestuur. Ik zou zeggen: lees het jaarverslag.”
Krijg ik een eigen e-mailadres als het nieuwe ICT-netwerk er is? Patrick Boog, hoofd ICT: “Ja, het is de bedoeling dat iedere medewerker van Gemiva-SVG eind 2011 een eigen e-mail adres heeft. In het najaar treffen we hiervoor de technische voorbereidingen. Tot die tijd hebben we als ICT-afdeling onze handen vol aan de overgang naar het nieuwe netwerk. Daarnaast zullen de huidige netwerkgebruikers tijd nodig hebben om aan nieuwe computer programma’s te wennen. Pas daarna krijgt iedere medewerker een eigen account met bijbehorend mailadres.”
Straks krijgt een cliënt één ondersteunings plan voor wonen en dag besteding. Is hier al praktijk ervaring mee? Wieteke Oortgijs, persoonlijk begeleider De Wilck: “Wij werken al een paar jaar zo. Onze ervaring is dat het één keer veel werk is, als je een totaal nieuw plan gaat maken. Staat dat eenmaal, dan houd je het plan gemakkelijk op orde. Als voor een cliënt een nieuw plan nodig is, begin ik als persoonlijk begeleider wonen. Dat vult mijn collega van het activiteitencentrum aan. We bespreken ons beeld van de cliënt en komen zo tot een gezamenlijk uitgangspunt. Op grond daarvan stellen we doelen vast. Dat kunnen gezamenlijke doelen zijn, maar ook doelen die alleen voor wonen of dagbesteding gelden. Zo kun je op één lijn werken en weet je van elkaar waar je mee bezig bent. Dat werkt prettig. We zien dat de cliënten daar baat bij hebben.”
Trots Loli Dionisio
“Wij geven veel liefde, maar ontvangen die ook.” Loli Dionisio (70) vormt samen met haar gezin al bijna dertig jaar een extra thuis voor Floortje en Orlando. Ze is trots op de band die ze met beiden opbouwde.
"S
wetterhage zocht vrijwilligers voor cliënten. Floortje en ik bleken goed bij elkaar te passen. Ze had geen familie. Ik ging bij haar op bezoek en haalde haar vaak op met de rolstoel. Het duurde ruim 23 jaar; Floortje overleed vijf jaar geleden. Ik mis haar nog steeds. Ze was een fijn mens. Ze kon nauwelijks praten, maar ik begreep haar. Ze hield van gekke dingen en was als een zus voor mij. Orlando komt al sinds zijn elfde jaar bij ons. Het ging vanzelf, hij woonde vlakbij. Hij groeide op met onze kinderen en is erg gesteld op mijn man. Orlando is nu veertig en hij komt nog steeds bij ons eten. Mijn kinderen komen dan ook vaak. Orlando hoort bij de familie. Ik houd ervan om hem lekker te verwennen. We geven veel liefde, maar ontvangen die ook. Vrijwilligerswerk doe je ook voor jezelf. Als je het alleen voor de cliënt doet, houd je het niet lang vol. Mensen rekenen op je, ook als ze dat niet kunnen uiten.”
Kennis delen Wassen zonder water
Je kunt zelfs kiezen voor Armani Verzorgend wassen is een nieuwe vorm van wassen, waaraan geen druppel water te pas komt. De methode heeft verschillende voordelen. Toch kan de methode tegen nogal wat verzet stuiten. “Medewerkers moeten echt een omslag maken”, zegt Trudi Weijers, tot mei 2011 locatiehoofd van woonlocatie De Linde.
D
e Linde werkt nu vijf jaar met verzorgend wassen. In de beginperiode moest Trudi veel vooroordelen uit de weg ruimen. “Je wordt alleen schoon als je met water wast, vond de overgrote meerderheid op de werkvloer”, blikt ze terug. “Sommige medewerkers vonden ook dat de nieuwe methode de jeu van
het werk haalde. Douchen en wassen zijn een belangrijk contactmoment, gaven ze aan.” Door medewerkers de methode zelf te laten ervaren en evalueren, ontstond er uiteindelijk een sneeuwbaleffect. Het grootste deel van het personeel is inmiddels overtuigd. “Uitleggen en met de medewerkers mee blijven lopen was heel belangrijk
Hoe verloopt een wasbeurt zonder water? De zorgverlener gebruikt een setje van acht vochtige washandjes die hygiënisch zijn verpakt. De zorgverlener verwarmt de washandjes (geïmpregneerd met speciale zachte lotion die reinigt en verzorgt) in bijvoorbeeld een magnetron en haalt één voor één
16
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
de washandjes uit de hygiënische verpakking. Met elk washandje wordt een gedeelte van het lichaam gewassen. De washandjes worden eenmalig gebruikt en direct na de wasbeurt weggegooid. Meer weten? Neem contact op met Trudi
Weijers via e-mail trudi. weijers@gemiva-svg.nl. Verzorgend wassen is ook onderwerp van een verbetertraject van ‘Zorg voor beter’. Op de website www.zorgvoorbeter.nl vind je veel infor‑ matie. Kijk bij onderwerpen > verzorgend wassen.
in dit proces”, aldus het locatiehoofd. “Medewerkers moeten echt een omslag maken.”
Ongenoegen wegnemen
“Je kunt de washandjes niet vergelijken met bijvoorbeeld een babydoekje”, pareert Trudi een groot vooroordeel. “Wetenschappelijk dermatologisch onderzoek heeft bewezen dat verzorgend wassen zelfs beter is dan wassen met water. De lotionformule is huidvriendelijk, PH-neutraal en alcoholvrij en is verkrijgbaar in verschillende geuren. Je kunt zelfs kiezen voor Armani.” Dat verzorgend wassen een belangrijk contactmoment tussen cliënt en zorgverlener tijdens het traditionele douchen zou wegnemen, gelooft ze niet. “Doordat je eerder klaar bent met wassen, heb je tijd over en kun je bijvoorbeeld een wandeling maken met de cliënt.” Trudi is groot voorstander van verzorgend wassen. Ze voelt zich zelfs een beetje een verkoper als ze erover praat. De afgelopen jaren heeft ze aan twee fronten haar overtuigingskracht ingezet – niet alleen richting medewerkers, maar ook richting cliënten en cliëntvertegenwoordigers. “Wij hebben hier relatief veel cliënten met Alzheimer of
spasmen. Die zijn bang voor water. Met verzorgend wassen halen we voor hen ook een groot deel ongenoegen weg. Ander voordeel is dat ze het niet koud hebben tijdens het wassen. In negen van de tien gevallen vindt het verzorgend wassen namelijk plaats in bed. In een enkel geval op een douchebrancard. Door verzorgend wassen houdt de cliënt bovendien genoeg energie over om naar een dagbesteding te kunnen gaan.” De Linde gebruikt verzorgend wassen op individuele basis. Dat betekent dat per cliënt wordt bekeken op welke manier wordt gewassen. Dat kan ook betekenen dat sommigen deels met water en deels met de geïmpregneerde washandjes
worden gewassen. Dat is bij een aantal incontinente cliënten bijvoorbeeld het geval. “Hoewel daar ook een verzorgendwassenoplossing voor is in de vorm van mousse”, aldus Trudi. “Het belangrijke is echter dat er nu meer keus is op het gebied van wassen.” De Linde zet verzorgend wassen ook veel in tijdens de palliatieve en terminale fase. “Ook bij de laatste zorg – het afleggen – gebruiken we dit product dus.”
Duurzaam
Woonlocatie De Linde is weliswaar voorloper binnen de Gemiva-SVG Groep op het gebied van verzorgend wassen, het is niet de enige. Trudi Weijers
constateert tevreden dat de methode ondertussen druppelsgewijs de organisatie binnensijpelt. Zo werkt woon locatie Apollotoren in Leiden ook met de innovatieve manier van wassen. De werkwijze past trouwens perfect binnen het jaarthema duurzaamheid van de Gemiva-SVG Groep, vindt Trudi. Dankzij verzorgend wassen wordt er enorm op waterverbruik bespaard. Maar ook deze opmerking moet niet verkeerd worden opgevat, waarschuwt ze. “Want ook dat is een vooroordeel: dat het een bezuinigingsmaatregel zou zijn. Daarvan is totaal geen sprake. Het is geen bezuiniging, maar een verbetering.”
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
17
Hete hangijzers De OR geeft zich bloot
Staat werk plezier op de tweede plaats? De Ondernemingsraad (OR) komt op voor de belangen van medewerkers. In iedere LINK stellen wij een OR-lid vier vragen over een onderwerp dat hem of haar aan het hart gaat. 1 Waar maak jij je zorgen om? “Ons werk krijgt een imago probleem. Vanuit de organisatie wordt te veel vanuit de cliënt gedacht: waar kan de medewerker worden ingezet? Hierdoor komt de aantrekkelijkheid van ons werk in het geding.” 2 Waarom is dat een probleem? “Voor ons werk zijn mensen nodig. Die mensen willen een aantrekkelijke baan. Velen willen een groot contract, carrièremogelijkheden en prettige werktijden. Zij vinden onderlinge contacten, scholing en een goede combinatie van werk en privé van belang. Onder andere de korte diensten en de achteruitgang van de kwaliteit van zorg door tijdgebrek zorgen ervoor dat deze mogelijkheden vervagen.” 3 Hoe kan het worden opgelost? Het is belangrijk om het werkklimaat prettig te houden. Zorg ervoor dat medewerkers hun carrière kunnen verbeteren, een volledige werkweek en acht uur
18
LINK #1
Gemiva-SVG Groep
per dag kunnen werken. Het is van de zotten dat er leerlingen zijn die zes dagen moeten werken om aan de gestelde uren te komen. Dat medewerkers zorgtaken en werken moeilijker kunnen combineren. We moeten meer over de locaties en de clusters heen kijken en dat is onze organisatie niet gewend.” 4 Welke rol kan de OR daarbij spelen? “De OR moet erop blijven hameren dat ook de medewerker centraal staat en geen speelbal binnen de organisatie is. Een meetpunt daarvoor zijn de uitkomsten van het medewerkerstevredenheid onderzoek.” Peter Oegema is de voorzitter van de Ondernemingsraad. Peter werkt sinds 1985 bij de Gemiva-SVG Groep, nu op Molen 9 op Swetter hage. Hij werd lid van de OR omdat hij ervan houdt om overstijgend te denken en advies over belangrijke zaken te kunnen geven.
Zeg eens Vraag het de OR Wat doen jullie met de resultaten van de OR-Belweek?
Die bundelen we en overhandigen we aan de RvB.
"I
n de OR-Belweek worden locaties door de OR gebeld of gemaild om te vragen wat zij ervaren op het gebied van een bepaald thema. Zo onderhoudt de OR contact met de achterban en hoort wat er in de organisatie speelt. De resultaten bundelen we en overhandigen we aan de Raad van Bestuur. In maart waren de recente bezuinigingen het onderwerp van de belweek. Die hadden een grote impact op De Baanbreker, vertelde Marian mij. En op andere locaties ook natuurlijk. Wij kunnen niet op individuele situaties ingaan. Maar medewerkers kunnen wel hun verhaal aan ons kwijt. En wij kunnen hen de juiste weg wijzen naar personen die hen misschien wel kunnen helpen. De ervaringen die wij verzamelen tijdens de OR-Belweek hebben vooral een signaalfunctie. De Raad van Bestuur is niet verplicht om er iets mee te doen. Maar voor de OR is informatie van de werkvloer belangrijk, omdat we die kunnen gebruiken om te proberen beleid te beïnvloeden op momenten dat de Raad van Bestuur ons advies vraagt.”
Column Ernst
Toiletblokje Ik sprak een hoge piet (HP) in onze organisatie. Het ging over onder steuningsplannen (OP’s). Hoe belangrijk die zijn. En hoe moeilijk het is om zorgverleners aan het schrijven te krijgen. “Laatst kwam ik ergens”, zei Hoge Piet. “Daar was een cliënt met een OP uit 1989.” Negen-tien-honderd-negen-en-tachtig. Laurent Fignon verliest de Tour de France met 8 seconden van Greg Lemond. In Berlijn staat een muur die zomaar valt. De watergeuzen bestormen Den Briel. Een bewoner van een GVT krijgt een rapport. Dat rapport is het meest recente ondersteuningsplan van deze cliënt. “Onvoorstelbaar”, schepte ik erbovenop. “Hoe lossen we dit op?” Tijdens ons gesprek werden HP en ik gestoken door de kwaliteitsmug. Twintig jaar geen OP! Hoe leggen we dit uit aan de kwaliteitsauditor? “Het een hoofdpijndossier, die ondersteuningsplannen”, zei Hoge Piet. Twintig jaar. Eén OP. Zou de cliënt eronder hebben geleden? Ik denk van niet. Ik denk dat het twintig jaar lang heel goed is gegaan met die cliënt. Kwaliteitsbeleid is meetbeleid. Kwaliteit is wat we meten. De rest kun je vergeten. De rest: het humeur van een begeleider, de sfeer in een groep. Niet te meten. Maar als we kunnen meten hoe vaak een vers toiletblokje in de wc wordt gehangen, dan meten we dát. Elk jaar een ondersteuningsplan. Dát is kwaliteit. En al die ondersteuningsplannen gaan in het dossier. Het hoofdpijndossier. Ernst Timmer werkt als persoonlijk begeleider bij de Ambulante Dienstverlening Volwassenen Midden-Holland. Hij is OR-secretaris.
Marian Kraijenbrink (persoonlijk begeleider De Baanbreker) en Carla Keng (OR-lid regio Midden)
Gemiva-SVG Groep
LINK #1
19
De passie van Esmeralda Tieleman
Leve je lijf Esmeralda Tieleman werkt sinds 2004 als secretaresse bij activiteitencentrum Sparring.
"W
e zijn er zomaar ingerold. Arthur en ik waren al fanatiek in cardiotraining en fitness, maar daar is een aangepast trainings- en voedingsschema bijgekomen. Bodybuilding is hard werken, alles staat in het teken van ons lijf. Op dit moment ben ik off season, dat betekent dat ik wat vet kweek. Het vet is nodig voor de opbouw van spiermassa. Straks eet ik weer alleen rijst, kip en héél veel groenten. En ik drink proteïneshakes zodat de spieren goed herstellen na de trainingen. In oktober hoop ik voor het eerst op het podium te staan. Naaldhakjes en bikini aan … doodeng! Soms voel ik me wel schuldig tegenover de kinderen. We trainen vaak tijdens etenstijd en in het weekend. Maar daar staat tegenover dat ik me heerlijk in mijn vel voel en ik leer ze wat het is om ergens volledig voor te gaan. Dat geef ik ze dan toch maar even mee!”