Straf nummer6 2017

STRAF!

Nummer 6 - augustus 2017

Verhalen uit de strafrechtketen EN VERDER

Dáár is mijn auto!

In het rapport ‘Waar is mijn auto?’ concludeerde de Nationale Ombudsman dat politie, OM en Domeinen vaak geen idee hebben waar inbeslaggenomen auto’s zich bevinden. Wat is er een jaar later verbeterd?

Op bezoek bij Ronald Zwarter van de politie en Hedda Janssen en Digna van Boetzelaer van het OM. Lees verder >>

ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

DEEL VIA SOCIAL MEDIA

‘Het beheer van goederen wil ik uit handen geven’ Volgens Ronald Zwarter, hoofd operatiën bij de Nationale Politie, heeft de Ombudsman de politie er terecht op gewezen dat burgers beter moeten worden geïnformeerd.

Hoe werd het rapport van de Nationale Ombudsman bij de politie ontvangen?

‘We keken bij het verbeteren van het beslagproces nog te veel naar binnen en verloren zo de burger uit het oog. Tijdens een uitzending van EenVandaag werd echter verteld dat héle beslagproces niet goed zou zijn. Strafrechtadvocaten beweerden dat agenten niet integer zouden handelen en sieraden en auto’s achterover zouden drukken. Daar had ik moeite mee; de Ombudsman heeft onze integriteit nooit in twijfel getrokken. Wel moeten we de burger beter informeren. We hadden een blinde vlek gekregen en het was goed dat hij ons daarop wees. Samen met ketenpartners hebben we daarom onder meer het Beslagloket geopend, een centraal nummer voor de hele keten dat burgers kunnen bellen. Inmiddels hebben er al 2.200 mensen gebeld, dit blijkt dus in een behoefte te voorzien.’

Het beslagproces begint bij de politie. De politie moet goed nadenken: waarom neem ik dit voorwerp in beslag, heb ik het echt nodig? Volgens het OM zou de politie minder in beslag moeten nemen om de administratieve last te verlagen.

‘Als je ’s nachts iemand op straat ziet lopen met inbrekerswerktuig, neem je dat dan af? Neem je elk bankbiljet mee als je een grote crimineel aan het kaalplukken bent? Ons

WAAR IS MIJN AUTO? De Nationale Ombudsman bestudeerde het inbeslagnameproces. In het rapport ‘Waar is mijn auto?’ concludeerde hij in augustus 2016 het volgende: • Informatieverstrekking is onvoldoende Burgers weten vaak niet dat verplichtingen en belastingen omtrent hun auto doorlopen als ze deze niet zelf schorsen. Het OM is niet verplicht deze informatie te geven, maar het veroorzaakt wél veel frustratie als burgers beboet worden omdat ze geen APK-keuring hebben laten uitvoeren.

• Samenwerking kan beter Computersystemen van de verschillende ketenpartners sluiten niet op elkaar aan.

• Omgang met in beslag genomen voorwerpen is slecht Er is geen registratiesysteem waarin het in beslag genomen voorwerp van het begin tot het eind gevolgd kan worden, vergelijkbaar met een track-and-trace systeem.

werk is complex, je kunt niet zo maar zeggen: neem minder goederen in beslag. We moeten samen kijken hoe we dit optimaal kunnen doen. Het beslagproces is in zijn geheel lastig omdat we te weinig zícht hebben op de goederen. Als we dat beter organiseren, met een track and trace-systeem, dan maakt het niet uit of we 300.000 of 400.000 goederen in beslag nemen.’ lees verder >>

2/15

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

De Nationale Ombudsman wees erop dat de politie niet altijd een bewijs van ontvangst gaf. Gebeurt dat nu wel?

‘In beginsel is het verplicht om een bewijs van ontvangst te geven, tenzij we niet kunnen vaststellen van wie het goed is. Wat we hebben verbeterd, is dat er nu uitleg over het beslagproces op dat bewijs staat, met een verwijzing naar de website voor meer informatie. Voor de agent op straat gaan we het afgeven van bewijzen makkelijker maken. Nu moet de agent voor elk voorwerp handmatig een nieuw formulier invullen, straks kan hij in één keer een bewijs uitdraaien voor meerdere goederen. Over een jaar willen we dat agenten direct het voorwerp kunnen registreren via hun smartphone. Nu kan dat alleen op het bureau.’

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Ronald Zwarter, hoofd operatiën bij de Nationale Politie

burgers met inhoudelijke vragen doorverwijzen naar het Beslagloket en mensen die spullen willen ophalen, verwijzen naar het Beslaghuis.’

Wat kan verder nog beter?

‘Ik zou willen dat we alleen nog maar goederen bewaren die we nodig hebben voor forensisch opsporingsonderzoek. De logistiek en het beheer zou ik uit handen willen geven. Neem vuurwerk, dat is steeds zwaarder geworden en wordt tegenwoordig via pakketten verstuurd. Als Post NL illegaal vuurwerk aantreft, bellen ze de politie om het te komen ophalen. Dan brengen wij het naar beveiligde kasten en moeten we zorgen dat het binnen 8 uur naar een bunker wordt gebracht. Ik vind dit geen taak voor de politie. Door regels en vergunningen wordt dit bewaren steeds complexer; dit kost veel geld en capaciteit die we beter kunnen besteden aan andere taken.’

Verder constateerde de Ombudsman dat de samenwerking tussen ketenpartners beter kan. Wat doen jullie eraan om computersystemen beter op elkaar te laten aansluiten?

‘Het besef dat we het beslagproces met elkaar moeten verbeteren, is al langer aanwezig. Samen werken we aan Beslagportaal 2.0. De bouw van één ICT-systeem voor verschillende organisaties is complex. Maar de samenwerking is goed. In de ideale situatie blijft iedereen bij zijn rol: de politie zorgt voor zorgvuldige registratie, het OM beslist snel en bewaarders bewaren de spullen, die daar bij een goed ingericht proces niet te lang liggen.’ ●

In het rapport staat dat medewerkers van jullie callcenter vaak niet weten wat de procedure is na inbeslagname.

‘Dat hoeven ze ook niet te weten. Als ze maar weten dat ze

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina

Lees snel verder wat het OM verbetert naar aanleiding van het rapport ‘Waar is mijn auto?’ >> 3/15

Mail de redactie

‘Burgers kunnen nu 1 nummer bellen’ Wat heeft het OM gedaan met de tips van de Nationale Ombudsman? Een interview met Hedda Janssen en Digna van Boetzelaer.

Werden jullie verrast door het onderzoek van de Nationale Ombudsman?

Digna: ‘Voordat het rapport verscheen, zaten we al met verschillende ketenpartners aan tafel om te kijken hoe we het beslagproces kunnen verbeteren. Toen de ombudsman zijn onderzoek aankondigde, vonden we dat direct een goed idee. Wij kijken of we het juridisch goed doen, of het efficiënt gebeurt en of we kunnen we verantwoorden wat we doen. Goed om daar de invalshoek van de burger aan toe te voegen.’

Hedda: ‘We hebben actief meegewerkt aan het onderzoek. Toen het rapport verscheen, hebben we het samen besproken.’

DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Jullie informeren burgers onvoldoende, volgens het rapport.

Digna: ‘Zelf wist ik ook niet dat je auto nog steeds naar de APK moet als hij in beslag is genomen. Het is inderdaad goed om te melden dat burgers hun auto zelf moeten schorsen.’

Hedda: ‘Websites van verschillende ketenpartners verwezen naar elkaar. Alle informatie staat nu op de site van het OM, ketenpartners verwijzen naar onze pagina. Op onze site staat nu dus ook dat burgers zélf de schorsing van hun in beslag genomen auto moeten melden.’

Wat hebben jullie nog meer verbeterd?

Hedda: ‘Burgers kunnen nu één telefoonnummer bellen met

INHOUD

Nuttige tips vanuit de cel >> Hedda Janssen, directeur bedrijfsvoering op het parket in Amsterdam en Digna van Boetzelaer, plaatsvervangend hoofdofficier Amsterdam.

vragen over beslag. Bij het Beslagloket zitten mensen uit verschillende organisaties, zij zoeken uit waar het voorwerp is. Binnen vijf dagen krijgen burgers reactie.’

Digna: ‘Eén registratiesysteem waarmee je snel kunt opzoeken waar goederen zijn, is er namelijk nog niet.

Aan Beslagportaal 2.0 wordt gewerkt.’ lees verder >>

4/15

VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

3 REDENEN OM GOEDEREN IN BESLAG TE NEMEN 1. Voor waarheidsvinding 2. Voor verhaal van een boete, een ontneming of ten behoeve van het slachtoffer 3. Voor de veiligheid van de maatschappij.

Het komt voor dat de rechter beslist dat een burger zijn auto terug mag krijgen, maar dat die inmiddels is verkocht.

Digna: ‘Het lijkt alsof dit niet zou mogen, maar dit mag volgens de wet. Vroeger moest de rechter beslissen of spullen verkocht mochten worden. In 1995 is de wet veranderd omdat er te veel spullen in de opslag stonden; dat werd te duur. Deze bevoegdheid is toen overgeheveld naar het OM. Volgens de wet moet de opslag efficiënt en effectief gebeuren. Het kan dus betekenen dat een auto al verkocht is op het moment dat de rechter beslist. In dat geval krijgt een burger de dagwaarde vergoed. Ik snap dat dat voor burgers raar voelt. Vanuit het algemeen belang is het echter gewenst om zo min mogelijk opslagcapaciteit te gebruiken. Voor zaken met emotionele waarde, zoals de sieraden van oma, maken we een uitzondering.’

Volgens de Nationale Ombudsman duurt het vaak lang voordat het OM een beslissing neemt over het beslag, uit angst een verkeerde beslissing te nemen.

Digna: ‘Officieren van justitie vinden het soms ingewikkeld om vooruit te kijken. Stel dat iets in beslag is genomen voor

waarheidsvinding, dan kun je het na onderzoek teruggeven.

Maar wat nu als de advocaat nog verder onderzoek wil doen en je hebt het voorwerp al teruggeven?’

Hedda: ‘Officieren willen graag voor de zekerheid in beslag genomen voorwerpen ook als een stuk van overtuiging bewaren. Dat je het stuk echt moet hebben tijdens een zitting komt vrijwel niet voor. We zijn nu aan het bekijken hoe we dat op een andere manier kunnen organiseren.’

Op dit moment zijn er sessies met verschillende ketenpartners om één systeem te bouwen. Waarom is dit zo ingewikkeld?

Hedda: ‘Voordat ICT’ers een systeem kunnen bouwen, moeten we het op de millimeter nauwkeurig met elkaar eens zijn over de taak- en rolverdeling.’

Digna: ‘Op punten waar onhelderheid is, moeten we knopen doorhakken.’

Hedda: ‘De politie neemt goederen in beslag, het OM houdt zich bezig met beslissen en verantwoorden en Domeinen bewaart.

En iedereen communiceert over zijn eigen taken en verantwoordelijkheden. Dat klinkt simpel. Maar de politie zet spullen natuurlijk ook even op het bureau. Is dat ook bewaren? Met elkaar staan we voor een muur met plakbriefjes om dat helder te krijgen. Het bewaren van spullen op het politiebureau hebben we ‘tijdelijk onder je hebben’ genoemd. We zijn nu bezig om dit grondig met elkaar door te akkeren, zodat we straks uniform kunnen werken met één systeem. Dankzij dat uniforme systeem kunnen we de burger straks beter informeren.’ ●

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

DEEL VIA SOCIAL MEDIA 5/15

DE MENING VAN…

‘Vaak gaat het fout bij overdrachtsmomenten’ Anton Molleman pleit voor voortdurende verbetering binnen organisaties én in de keten.

Bij de IND gebruikt hij daarvoor de dagstart.

‘Bij de IND werken 3.000 mensen, dat zijn 3.000 slimme hersenen. Waarom maakt de organisatie zo weinig gebruik van die klantkennis, ervaring en intuïtie? Sinds tweeënhalf jaar proberen we de hiërarchische structuur los te laten en verantwoordelijkheden zo laag mogelijk te beleggen. Dit doen we volgens de Lean-filosofie, waarbij zowel managers als medewerkers werken aan persoonlijk leiderschap. Medewerkers weten wat er verwacht wordt van hun werk én krijgen de ruimte om dat te bereiken. Efficiency is niet het doel, het gaat erom dat we vreemdelingen beter helpen en bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Tijdens de dagstart ontmoeten teams elkaar bij de leanborden in het gebouw. In de dagelijkse hectiek is er dan even tijd om stil te staan bij hetgeen medewerkers willen bereiken met hun werk. Doen we het goed voor de vreemdeling, wat kan beter? Zijn onze brieven klantvriendelijk genoeg?

Ook is er tijd voor hulpvragen.

Door deze andere manier van werken voelen medewerkers zich uitgedaagd en beseffen zij beter waar ze het voor doen. Met resultaat. Eerst duurde de procedure voor gezinshereniging drie maanden, nu is de streeftermijn weken minder geworden. Voor gezinnen betekent dat echt iets. En daar waar we streng moeten zijn, treden we daadkrachtiger op.

Signaleren we trends in fraude, dan bespreken we die met elkaar, zodat iedereen daar alert op is.

De IND kun je niet als los cluster zien. Samen met het COA, de politie en andere organisaties vormen we één doorlopend proces van asielaanvraag tot beslissing. Vaak gaat het fout bij overdrachtsmomenten en ontstaan er opstoppingen of wachttijden. Misschien moeten we duidelijker met de vreemdeling communiceren: wanneer volgt er bericht van welke organisatie.

Of is het raadzaam het begin van het proces iets te vertragen waardoor ketenpartners de tijd hebben om stapels weg te werken. Ook in de strafrechtketen zouden verschillende organisaties in Lean-sessies bij elkaar moeten gaan zitten om processen beter en logischer te maken.’ ●

Anton Molleman

is directeur directie Regulier Verblijf en Nederlanderschap bij de IND.

Download hier een filmpje over de dagstart in de strafrechtketen.

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

DEEL VIA SOCIAL MEDIA 6/15

V.l.n.r. Esther Jongeneel, manager Veiligheidshuis, Hans Schelvis, voorzitter casusoverleg Veiligheidshuis, Patrick Ridderhof, casemanager ISD’ers en Madelon van den Berg, directeur PI Hoogvliet.

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Rotterdams regime voor jongvolwassen veelplegers In PI Hoogvliet zitten zes jongvolwassenen die van de rechter een ISD-maatregel hebben gekregen. Gedurende twee jaar werkt de stadsgevangenis samen met ketenpartners om deze lees verder >> veelplegers van high impact crimes op het rechte pad te krijgen.

7/15

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

S

traatroven, woninginbraken en overvallen. Jongvolwassen veelplegers veroorzaken niet alleen veel problemen, ze kampen zelf ook met problemen. Velen zijn als kind verwaarloosd, hebben een licht verstandelijke beperking of een persoonlijkheidsstoornis, zijn verslaafd aan softdrugs en hebben geen sociaal vangnet. Het criminele circuit trekt dan snel. Korte gevangenisstraffen, toezicht en hulpverlening blijken vaak niet te helpen. Het Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond is verantwoordelijk voor de aanpak van zo’n 1.700 personen met complexe problematiek.

ISD-MAATREGEL

INHOUD

De ‘maatregel Inrichting Stelselmatige Daders’ is een maatregel van twee jaar in een speciale penitentiaire inrichting voor volwassenen die stelselmatig (>10 in een bepaalde periode) delicten plegen. Doel: vermindering criminaliteit en onveiligheid, voorkomen van recidive.

DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Fases van de ISD-maatregel: • Intramurale fase: diagnostiek en stabilisatie

Anton Molleman van de IND >>

• tussenfase: meer vrijheden

Sinds de oprichting van het Veiligheidshuis in 2012 werken ketenpartners nauw samen vanuit één locatie. Dat werpt zijn vruchten af. Esther Jongeneel, manager Veiligheidshuis: ‘Gezamenlijk gingen we aan de slag met een groep veelplegers. Drie jaar later bleek de recidive afgenomen. Die resultaten willen we vasthouden.’ Een groot deel van de Rotterdamse ‘Top600’-veelplegers is tussen de 18 en 24 jaar. Rotterdam begon daarom in 2016 aan een pilot om te kijken of je met de ISD-maatregel ook jongvolwassen veelplegers weer op het rechte pad kunt krijgen. Deze pilot met jongvolwassenen en de ISD-maatregel is ook gestart in de regio’s Amsterdam, Utrecht en Zeeland-West Brabant. Het gaat om een samenwerking van in ieder geval het veiligheidshuis, Openbaar Ministerie, reclassering, PI en gemeenten.

Stok achter de deur Hoe werkt deze maatregel Inrichting voor Stelselmatige Daders? Legt de rechter deze twee jaar durende maatregel

• extramurale fase: buiten de PI met toezicht, bijvoorbeeld ambulant wonen met zorg of psychiatrische behandeling.

De ISD-maatregel is gericht op volwassen gedetineerden.

De jongvolwassenen (18-24 jaar) binnen de pilot zijn volgens het volwassen strafrecht berecht. Deze strafrechtelijke maatregel kwam voort uit de Strafrechtelijke Opvang Ver-

ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >>

slaafden (SOV) uit 2000. In PI Hoogvliet zaten al volwassen gedetineerden met een ISD-maatregel, nu zitten er ook jongvolwassenen op de afdeling.

op, dan zitten jongvolwassenen uit de regio de eerste vier maanden vast in PI Hoogvliet. Elke persoon krijgt een programma op maat om te werken aan verslaving, psychische problemen, schulden en gedrag, onder begeleiding van een casemanager. Madelon van den Berg, tijdens de pilot directeur van PI Hoogvliet: ‘Binnen die lees verder >>

8/15

VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

‘Het vergt een lange adem en lukt niet altijd’ twee jaar moeten wij ervoor zorgen dat iemand dusdanig aan zijn problematiek heeft gewerkt dat hij niet meer recidiveert.’ Dat gebeurt de eerste vier maanden binnen de muren van de stadsgevangenis en daarna daarbuiten, vaak onder toezicht en begeleiding van de reclassering. Klinische opname voor behandeling aan achterliggende problematiek is mogelijk, net zoals een beschermde woonvorm voor licht verstandelijk beperkten (LVB) met dagbesteding. Casemanager Patrick Ridderhof: ‘Het is een maatregel, geen straf. Maar als de jongvolwassenen zich niet aan afspraken houden tijdens de extramurale fase, dan gaan ze terug de gevangenis in. Dat is een stok achter de deur.’ Na twee jaar wordt de verantwoordelijkheid voor de jongvolwassene overgedragen aan de gemeente.

Eerder ingrijpen Nieuw aan de Rotterdamse aanpak is dat de ketenpartners van het Veiligheidshuis eerder ingrijpen. Volgens de wet wordt iemand als ‘stelselmatige dader’ bestempeld als hij de afgelopen vijf jaar drie maal veroordeeld is tot een onvoorwaardelijke vrijheidsbeperkende straf. Het OM hanteert daarbovenop de richtlijn dat iemand in die periode tien strafbare feiten gepleegd moet hebben. Hans Schelvis, voorzitter van het casusoverleg: ‘Voorheen bespraken we pas op

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Nieuw aan deze aanpak: ketenpartners grijpen eerder in

het moment dat iemand tien feiten had gepleegd of het niet eens tijd werd voor een ISD-maatregel. Als laatste redmiddel.

Nu kijken we al bij zeven feiten wat er allemaal gebeurd is in het jeugdstrafrecht, of er toezicht is geweest, wat jongerenwerkers en hulpverleners geprobeerd hebben en of dat heeft gewerkt. Als het gedrag van de jongvolwassene op geen enkele manier beïnvloedbaar blijkt te zijn en de ouders onmachtig zijn, dan gúnnen we een jongvolwassene de ISD-maatregel.’ Door vroeg in te grijpen in het leven van een veelpleger, hopen ze dat er nog iets te redden valt. De hersenenstructuur is tot 24 jaar immers nog beter te beïnvloeden.

Patrick: ‘Veertigers zijn vaak al zo ver afgegleden, die hebben soms wel drie achtereenvolgende ISD-maatregelen nodig voordat hun gedrag enigszins verandert.’ lees verder >> 9/15

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

‘De behandeling start binnen en gaat buiten de muren verder’ Persoon staat centraal Jongvolwassenen staan in eerste instantie afwijzend tegenover de ISD-maatregel. Patrick: ‘In de rechtbank horen ze dat “twee jaar wordt opgelegd”, dat blijft hangen. Maar op het moment dat mensen in de stadsgevangenis zitten en ik ze op een motiverende manier bejegen, worden ze positiever. De gedetineerden kunnen hun verhaal doen, voelen zich ondersteund, krijgen hulp bij het herstellen van het contact met hun ouders en het oplossen van financiële problemen.

Uiteindelijk hebben ze zicht op een plek waar ze kunnen wonen.’ Er valt dus veel te halen. Hans merkt dat veel jongvolwassenen gebaat zijn bij structuur. Samen met de gemeente Rotterdam is er geïnvesteerd in dagbestedingstrajecten in combinatie met forensische geestelijke gezondheidszorg. De behandeling start binnen de gevangenismuren en gaat buiten de tralies gewoon verder. Esther: ‘De combinatie van interventies en de continuïteit van zorg maakt deze aanpak krachtig. De persoon staat centraal. Aandacht voor LVB-problematiek is nodig, want dit speelt bij 60 procent van de jongens die de maatregel hebben gekregen.’

Het is de bedoeling dat cliënten niets merken van de ingewikkelde werkprocessen van de instanties die zich over hen

ontfermen. Goede dossieropbouw is belangrijk. Esther: ‘Niet alleen voor medewerkers van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) is het handig als politieagenten goed opschrijven hoe veelplegers zich gedragen op straat. Ook rechters willen in het dossier en in het adviesrapport van de reclassering een goede onderbouwing zien: waarom zouden zij deze pittige maatregel moeten opleggen? En wat wordt het programma gedurende die twee jaar?’ Is de ISD-maatregel opgelegd, dan bepaalt de rechter na een tijdje of er genoeg inspanningen zijn geleverd om de maatregel een vervolg te geven.

INHOUD

Minder recidive Ondanks het maatwerk en de constante monitoring stroomt niet iedere deelnemer succesvol uit. Madelon: ‘Je moet niet verwachten dat iedereen na deze maatregel meteen een succesvol leven opbouwt, maar er zijn mensen die het lukt.

Daarnaast is er 12 à 16 procent minder recidive.’ Het vergt een lange adem, daar zijn de ketenpartners het over eens.

Esther: ‘We leven in een wereld waarin we denken dat alles maakbaar is.’ Patrick weet inmiddels dat trajecten die we bedenken pas lukken na verloop van tijd. ‘Dat is soms frustrerend. Het is een kwestie van een lange adem.’ Toch blijft Patrick zich onvermoeibaar inzetten. De casemanager blijft hoop houden dat er een knop bij de jongvolwassenen omgaat als ze op de afdeling zitten naast volwassenen die veel verder zijn afgegleden. ‘Als je in een cel zit naast een 73-jarige, dan wil je toch niet zo eindigen?’ ●

ROTTERDAMS REGIME

DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >>

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie

Lees hoe deze aanpak in de praktijk werkt voor Milan >> 10/15

Leren door terugval

INHOUD

Milan (22) is verslaafd aan geld om blingbling te kopen, heeft gedragsproblemen en gebruikt cannabis, cocaïne en alcohol. Het afgelopen jaar pleegde hij zeven strafbare feiten.

DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >>

Patrick: ‘Milan weet niet goed hoe hij zich moet gedragen.

Telkens vraagt hij om bevestiging: was mijn antwoord goed?’

De psychiater stelt vast dat hij licht verstandelijk beperkt (LVB) is. Na vijf maanden in de stadsgevangenis blowt hij steeds minder. Milan gaat naar een kliniek voor mensen met LVB waar hij een programma volgt. Het contact met zijn familie wordt langzaamaan hersteld en hij mag oefenen met proefverloven. Dat doorstaat hij redelijk goed. Via jeugdreclassering vindt de twintiger een baan in schoonmaak. De volgende stap is het vinden van een beschermde woonvorm.

DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

JONGVOLWASSEN VEELPLEGERS IN ROTTERDAM

Liegen Dan ontdekt zijn begeleider echter dat hij al een maand niet is komen opdagen op zijn werk, omdat hij het daar niet naar zijn zin heeft. ‘Liegen gaat hem makkelijker af dan de waarheid spreken’, zegt zijn begeleider Patrick. ‘In plaats van het te bespreken, komt hij niet opdagen. Dat kan niet in deze fase.’ Milan moet weer twee weken de gevangenis in.

Patrick merkt dat hij de bajes is ontgroeid en bespreekt hoe hij het de volgende keer anders moet aanpakken. Patrick: ‘Terugval hoort erbij. Als mensen niet mogen terugvallen, kunnen ze ook niet leren.’ ●

In 2016 hield het Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond de volgende jongvolwassenen in het vizier: • 151 veelplegers, potentiële personen voor de pilot

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

• 6 onvoorwaardelijke ISD’ers • 3 voorwaardelijke ISD’ers • 4 jongvolwassenen waarbij ISD dreigt bij het volgende strafbare feit.

Voorpagina Mail de redactie DEEL VIA SOCIAL MEDIA 11/15

Cold cases oplossen vanuit de cel Door een proef met de coldcasekalender nam het aantal tips over onopgeloste zaken zodanig toe dat een aantal cold cases weer is geopend. In de week van 17 juli 2017 krijgen alle penitentiaire inrichtingen kalenders, waarmee gedetineerden kunnen meedenken over het oplossen van 52 zware misdrijven.

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >>

N

ieuwe forensische technieken gaan cold cases wel oplossen, was altijd de verwachting. Toch worden lang niet alle cold cases opgelost aan de hand van DNA. Vaak gaan getuigen na verloop van jaren toch praten, omdat hun relatie met de dader inmiddels is veranderd.

Uit onderzoek blijkt dat 10 procent van de opgehelderde cold cases in Nederland werd opgelost dankzij tips van gedetineerden. De politie schat dat achthonderd mensen in Nederland rondlopen met een geheim. Jeroen Hammer, operationeel specialist van het Q-team van de politie: ‘Soms melden getuigen iets niet, omdat ze denken dat de politie de zaak al heeft opgelost of omdat ze denken dat we er niets meer mee doen.’

ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Beloning voor gouden tip Tijdens zijn stage in de Verenigde Staten deed Jeroen inspiratie op. In de gevangenis van Virginia zag hij dat cold cases werden opgelost met behulp van een kaartspel. Spelkaarten met slachtoffers leek de politie in Nederland geen goed idee. Maar een kalender met 52 cold cases kwam er uiteindelijk wel, na

In de kalender staan 52 cold cases.

toestemming van de betrokkenen van de slachtoffers. Heeft een gedetineerde de gouden tip, dan krijgt hij een beloning van 15.000 à 20.000 euro. In totaal heeft de politie 800.000 euro aan beloningen gereserveerd. lees verder >>

12/15

Voorpagina Mail de redactie

COLD CASES

INHOUD

1.500 cold cases zijn er, waarvan 1.000 onopgeloste moordzaken. In de andere 500 gevallen betreft het verkrachting,

DAAR IS MIJN AUTO

roof of brandstichting. Het gaat om zware delicten waarvoor

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >>

minimaal twaalf jaar gevangenisstraf staat. Bij moordzaken die door de korpsleiding en rechercheofficier zijn aangemerkt als cold case, kennen dader en slachtoffer elkaar in

DE MENING VAN

slechts 50 procent van de gevallen. Daarom zijn ze zo moeilijk op te lossen. Normaal gesproken kennen dader en slachtoffer elkaar veel vaker: in 87 procent van de gevallen.

Jeroen Hammer geeft in elke gevangenis een presentatie over het doel van de kalender.

Meer weten over cold cases? Bekijk deze filmpjes.

‘Niet alleen uit de gevangenis komen tips’ De kalender is getest in vijf gevangenissen: in Leeuwarden, Zwaag, Zutphen, Sittard en Schiphol. Medewerkers blijken positief te zijn. Daarnaast werd bekeken of de kalender het leefklimaat in de penitentiaire inrichtingen niet verstoorde; gedetineerden wordt immers gevraagd te klikken. In de vijf gevangenissen ontvingen gedetineerden de kalender positief.

Jeroen: ‘Door de kalender komen er meer tips binnen dan voorgaande jaren. Niet alleen uit de gevangenissen, uit de hele samenleving. De media-aandacht heeft veel mensen aan het denken gezet.’ Door die informatie is het onderzoek naar een aantal cold cases inmiddels weer geopend.

Kalender in alle gevangenissen De coldcasekalender wordt dan ook verspreid in alle gevangenissen. Naar aanleiding van de feedback is de kalender iets aangepast. Zo kwam er een pagina bij waarop gedetineerden de dagen van het jaar kunnen afstrepen.

En is de kalender vertaald in het Arabisch, Russisch, Spaans en Engels. Tipmogelijkheden konden per mail of telefoon worden doorgegeven. Daar is de post aan toegevoegd.

Het projectteam en de coldcaseteams gaan in de week van 17 juli 2017 langs bij elke PI om een presentatie te geven aan het justitiële medewerkers, zodat zij precies weten wat het doel is van de kalender en wat zij zelf moeten doen als ze informatie opvangen. ●

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina

Lees hier de ervaringen van Hilko Hof, hoofd veiligheid van PI Leeuwarden, met de coldcasekalender >>

13/15

Mail de redactie

‘Dwing gedetineerden niet’ Hilko Hof, hoofd veiligheid van PI Leeuwarden, testte de coldcasekalender. ‘Afrekeningen in het criminele circuit staan er niet in, dat helpt bij de acceptatie.’

‘Jeroen Hammer presenteerde met zijn collega’s het kaartspel in het regionaal veiligheidsoverleg. De hoofden veiligheid van DJI vonden het meteen een goed idee.

Opsporing behoort niet tot onze kerntaken, maar we spelen graag een faciliterende rol in het oplossen van zaken, vooral met het oog op de nabestaanden. De spelgedachte viel niet bij iedereen in goede aarde, daarom is het uiteindelijk een kalender geworden.

‘DJI helpt de opsporing graag met het oplossen van zware misdrijven’ gevangenis te verslechteren? Het team van Jeroen gaf een presentatie aan het personeel en aan een vertegenwoordiger van de gedetineerdencommissie om te polsen hoe het onder gedetineerden viel. De kalender viel goed. Wat hielp: het gaat om zaken waarbij kinderen het slachtoffer waren of mensen die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren. Die selectie draagt eraan bij dat gedetineerden eerder iets willen vertellen. Bij afrekeningen uit het criminele milieu ben je meteen een klikker, een snitser.

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Klikker PI Leeuwarden deed graag mee aan de pilot. Hoe zet je de coldcasekalender zorgvuldig in, zonder het leefklimaat in de

INTERESSE UIT DUITSLAND Eerder verscheen er een artikel in de Duitse krant Welt.

Niet verplicht Ook is het belangrijk om het vrijwillige karakter te benadrukken. Gedetineerden zijn niet verplicht om de kalender op hun cel te zetten. En als ze niks willen vertellen, hoeft dat niet. Uiteindelijk weigerde maar een handvol gedetineerden de kalender.’ ●

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina

Binnenkort komt ARTE langs om een documentaire te

Mail de redactie

maken over de coldcasekalender.

DEEL VIA SOCIAL MEDIA 14/15

INHOUD DAAR IS MIJN AUTO

Hoe het OM en de politie de inbeslagname verbeteren >> DE MENING VAN

Anton Molleman van de IND >> ROTTERDAMS REGIME

De Strafrechtketenmonitor 2016 is uit!

Deze monitor geeft een overzicht van de beslissingen in de strafrechtketen in 2016, met daarbij de sancties of maatregelen die ten uitvoer zijn gelegd. Alle data zijn gebaseerd op geregistreerde criminaliteit.

Klik hier of kijk op strafrechtketen.nl, onder Onderwerpen naar de Strafrechtketenmonitor.

COLOFON Straf! is een initiatief dat voortkomt uit de samenwerking tussende diverse organisaties in de strafrechtketen, ondersteund door directie Strafrechtketen. Straf! verschijnt vier keer per jaar. Redactieraad: Pim Miltenburg (politie), Marieke Jansen (OM), Marleen Oele (rechtspraak/OM), Sanne Borst (MinVenJ/DGSenB) Hoofdredactie: directie Strafrechtketen o.l.v. Johan Bac Eindredactie: Ellen Weber (Maters & Hermsen Journalistiek) Teksten: Ellen Weber (Maters & Hermsen Journalistiek) Beeld: Maria van der Heyden, Jeroen van Kooten, Rien Linthout, Hans Moolenaar Vormgeving: Maters & Hermsen Vormgeving

15/15

Jongvolwassen veelplegers krijgen ISD-maatregel >> COLDCASEKALENDER

Nuttige tips vanuit de cel >> VAN MISDRIJF TOT MAATREGEL:

Strafrechtketenmonitor toont de harde cijfers >>

Voorpagina Mail de redactie