Roadtrip door Jutland

HET GELUKKIGSTE LAND TER WERELD ROADTRIP DOOR JUTLAND

Modern design en historische herbergen, ongerepte natuur en hippe steden. Een vriendelijke bevolking die ‘hygge’ tot het levensmotto heeft gemaakt. Nieuwsgierig naar alles dat ‘het gelukkigste land ter wereld’ te bieden heeft, gingen wij op roadtrip door Jutland.

TEKST BIRGITTE BOSMA

iHet Deense woord hygge staat voor de simpele geneugten van het leven. Het laat zich het best vertalen als een combinatie van gezelligheid en een gevoel van tevredenheid en geluk. Vraag het een local en hij zal je vertellen dat je hygge in elk jaargetijde kunt ervaren – ‘s winters bij het haardvuur of bij mooi weer tijdens een picknick of een samenzijn met vrienden. Welkom in de herberg Hygge zit in het DNA van de Denen. Waar beter kun je deze unieke gastvrijheid en gezelligheid ervaren dan in een echte Deense kro? Kro’s zijn traditioneel Deense herbergen die je in heel het land vindt, meestal in karakteristieke oude vakwerkhuizen met rieten daken. In de 12e eeuw dienden ze al als rustplaats voor reizigers. Tegenwoordig zijn veel van deze kro’s moderne hotels met een authentiek Deense sfeer. Onze eerste accommodatie is zo’n historische herberg. Gram Slotskro is prachtig gelegen op het terrein van het kasteel Gram. Carsten Schrøder en zijn vrouw Marianne – vierde generatie – verwelkomen ons hartelijk in hun herberg. De Deense Wadden Aan de westkust van Jutland zijn de Deense Wadden te vinden. Nationaal Park Waddenzee kent net als onze Nederlandse Wadden een groot verschil tussen eb en vloed. De drooggevallen zeebodem is een paradijs voor vogels en zeehonden. Voor de kust liggen drie eilanden: Mandø, Rømø en Fanø. Het eiland Mandø is het meest unieke, omdat je er alleen bij eb kunt komen. De openbare weg Låningsvejen staat door het getij twee keer per dag onder water. Romø trekt zeker in de zomer de meeste bezoekers. Wij kiezen voor Fanø, omdat hier de mooiste stranden te vinden zijn.

Fanø Je bereikt Fanø met de veerboot vanuit Esbjerg. Al tijdens de 12 minuten durende overtocht zul je merken dat je een stapje terug moet doen en je moet overgeven aan het rustige levenstempo op dit Waddeneiland. De veerboot meert aan in Nordby, de ‘grootste’ stad van Fanø en ooit een belangrijke havenstad. Het stadje staat vol met idyllische huizen met rieten daken, bloeiende

Foto: Kim Wyon Foto: Mette Johnsen

Linkerpagina Skagen Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee Gram Slotskro; Het strand van Løkken; Ribe; Zeehonden op Fanø

tuinen, en geplaveide straten met boetieks en cafés. De tijd lijkt hier stil te staan of in ieder geval heel langzaam te gaan. Huur, net als wij een fiets – dit kan vlak bij de haven – en haal bij het plaatselijke VVV een handige fietskaart. Onze eerste bestemming op Fanø is Sønderho, waar onze gids ons verwacht. We gaan namelijk op zoek naar zeehonden! De zeehondensafari is dé activiteit op Fanø. Het is eb, dus we kunnen van het strand van Sønderho zonder problemen naar de zandbank lopen, waar zich honderden zeehonden hebben verzameld. Wat een geweldig gezicht!

Strandzand Deze 2 uur durende excursie maakt ons hongerig. We wandelen door Sønderho, dat door de Denen zelf tot het mooiste dorpje van het land werd gekozen. Alles ziet er net zo uit als 100 jaar geleden. Voor een eenvoudige, maar zeer smakelijke lunch kan men terecht bij de Tre Søstre, waar altijd verse sandwiches en smoothies op het menu staan. Op weg terug naar Nordby kun je op verschillende plaatsen bij het strand stoppen. Opvallend is dat het strand naar het noorden toe steeds breder wordt. Het strand blijkt elk jaar zelfs breder te worden. Fanø is ontstaan uit een zandbank. Aan de noordwestkust van het eiland spoelen nog steeds grote hoeveelheden zand aan, daarom breidt Fanø zich elk jaar uit naar het westen. Op een van de breedste delen, bij Rindby, leggen we onze handdoek neer en relaxen we nog een uurtje voordat de ferry ons terugbrengt naar het vasteland en onze herberg bij het kasteel Gram.

Ribe: vakwerk, wafels en Vikingen Na een dag in de natuur is de stad Ribe een aanrader. Ribe is de oudste stad van Denemarken. Meteen bij binnenkomst valt de grote domkerk Vor Frue Kirke uit de 12e eeuw op. Ook de kleurrijke straatjes in het oude

Linkerpagina ARoS in Aarhus Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee Aalborg; Aarhus; Versgevangen vis eet je overal op Fanø; Den Gamle By in Aarhus; Tilsandede Kirke

centrum staan vol prachtig bewaard gebleven gebouwen, die getuigen van een lange geschiedenis. In de Vikingtijd was Ribe vanwege zijn strategische ligging al een belangrijke handelsstad. In de oude huizen, veelal in vakwerkstijl, zitten nu leuke kleine boetieks met Deens handwerk of sieraden. Aan de kade van de Skibbroen staan gebouwen die zo in Nederland zouden kunnen staan. Hier kun je duidelijk zien dat de Deense kooplui veel contact hadden met hun collega’s in De Nederlanden. Langs de kade zitten veel gezellige cafés en restaurantjes. Een wafel eten bij de beroemde ijswinkel Isvaflen is een absolute must! Ook kun je Ribe niet verlaten zonder een bezoek te brengen aan het VikingeCenter. Hier zie je hoe de Vikingen zo’n 1.300 jaar geleden leefden. Vrijwilligers zorgen ervoor dat het leven in deze ruige tijd levensecht wordt nagebootst.

Het Wilde Noorden Na de charmante Waddenkust staat het noorden van Jutland op het programma. Niet voor niets wordt deze regio ook wel het Wilde Noorden genoemd. In het ruige noorden heeft de natuur de overhand en dat merk je al in Nationaal Park Thy. Isbjerg is het hoogste punt van het natuurreservaat Hanstholm op 56 meter boven zeeniveau. Vanaf hier heb je een fantastisch uitzicht over het noordelijke deel van het park, dat wordt omgeven door de Noordzee en Hanstholmen in het noorden, de duinen van Tved Klitplantage in het oosten, en het Norsmeer in het zuiden. Het strand van Vester Torup is uniek in zijn soort en zeer fotogeniek. Er is hier geen haven, dus de vissersboten worden er al eeuwenlang dagelijks op het strand gesleept. Vijftien minuten rijden naar het westen vind je Bulbjerg Klint, een 47 meter hoge kalkstenen klif en de enige vogelklif in Denemarken buiten Bornholm. Hij is het leefgebied van verschillende vogelsoorten, waaronder drieteenmeeuwen, papegaaiduikers en noordse stormvogels. De klif is supersteil, maar het uitzicht vanaf de top is erg mooi. De met gras bedekte kliffen vormen een uniek landschap dat nergens anders in Jutland te vinden is. Je waant je hier eerder op de Faeröer-eilanden. Je kunt naar de top van de klif rijden, maar er is ook parkeergelegenheid bij het strand

De kracht van de natuur Langs de kust van Noord-Jutland verslindt het duin-

Foto: Morten Fog

Foto: Christina Faber Foto: Kim Wyon

zand langzaamaan allerlei bouwwerken. De vuurtoren van Rubjerg Knude werd onlangs zelfs verder landinwaarts geplaatst om te voorkomen dat deze in zee zou storten. Vlak bij Skagen in het uiterste noorden kun je Den Tilsandede Kirke zien, die langzaam onder het duinzand verdwijnt. Vlakbij ligt ook de enorme zandwoestijn van Råbjerg Mile, die jaarlijks zo’n 15 meter opschuift. Beklim het duin voor een mooi uitzicht tot aan Skagen, op de noordelijkste punt van Jutland. De beste stranden van Noord-Jutland zijn te vinden bij de populaire vakantiebestemmingen Blokhus en Løkken, die zij-aan-zij aan de westkust liggen. Tijdens de zomer komen deze twee plaatsen echt tot leven: dit is dé plek voor goede visrestaurants en een bruisend nachtleven. Meer rust is te vinden op het strand van Tornby, dicht bij Blokhus en Rubjerg Knude – een klein, maar prachtig mooi strand in een gebied vol zomerhuisjes.

Skagen Natuurlijk mag een bezoek aan Skagen en Grenen niet ontbreken. We parkeren de auto en maken de ruim 1,5 kilometer lange wandeling naar de uiterste punt van het schiereiland. Hier kun je de golven zien die tegelijkertijd uit het oosten en het westen aankomen. Grappig om te bedenken dat je hier met een been in het Skagerrak en met een been in het Kattegat staat! Wie niet wil lopen, kan ook met de Sandormen, een door een tractor getrokken wagen, naar de uiterste punt rijden. Terug in Skagen wandelen we door de haven, waar veel toeristen genieten van een hapje en een drankje bij een van de visrestaurants. Voor de lunch gaan wij echter naar Gammel Skagen, het oude vissersdorpje. We eten heerlijke verse vis op het terras van Ruths Brasserie. Tijdens ons avontuur in Noord-Jutland verblijven we wederom in een oude gastvrije herberg. Aalbæk gl. Kro & Badehotel dateert uit 1818, maar werd onlangs volledig gerenoveerd. Het ligt niet zo ver van Skagen en we lopen vanuit de kro zo naar het zandstrand.

Modern en klassiek Aarhus De laatste stop op onze reis door Jutland is Aarhus, een echte studentenstad met een gezellige sfeer en vele hippe bars en restaurants. Het is leuk om te zien hoe in Aarhus klassiek en modern hand in hand gaan, zoals ook eigenlijk in heel Denemarken het geval is. Een must in Aarhus is een wandeling door Den Gamle By, een replica van een oude Deense nederzetting, Het lijkt hier of je in een sprookje van Hans Christian Andersen bent beland. Alle straten zijn bedekt met kinderkopjes en de vakwerkhuizen dateren uit verschillende perioden tussen de 16e en 19e eeuw. We dachten hier maar kort te blijven, maar wandelen uiteindelijk enkele uren langs de plaatselijke bakker, de hoefsmid en zelfs een oude houten bowlingbaan.

Legendarisch De volgende ochtend gaan we naar Højbjerg, een buitenwijk van Aarhus. Hier bevindt zich het Moesgårdmuseum met verschillende archeologische vondsten, waaronder de legendarische Grauballe-man, die de benijdenswaardige titel heeft van ‘s werelds best bewaarde moeraslichaam. Hij werd in 1952 ontdekt in een veenmoeras bij het dorp Grauballe in Jutland. Ook de buitenkant van het museum is fascinerend. De Deense firma Henning Larsen Architects heeft een uniek wigvormig museum ontworpen met een beplant dak dat oprijst uit het glooiende landschap. ‘s Zomers is het een favoriete picknickspot voor de locals.

Andere planeet Aarhus is ook uitstekend per fiets te verkennen. Het havengebied ondergaat momenteel een grote metamorfose. In deze buurt duiken veel nieuwe appartementengebouwen en fascinerende futuristische bouwwerken op. Het meest iconische gebouw is de Isbjerget, oftewel de IJsberg. Het dak van dit complex gaat omhoog en vervolgens naar beneden, waardoor de illusie van een echte ijsberg ontstaat. Dichter bij het centrum valt het ontzagwekkende stukje architectuur van de bibliotheek Dokk1 op. Rond de bibliotheek bevindt zich ook een van de coolste speeltuinen die je in een stad zult vinden. De secties van de speeltuin, ook wel de Kloden (de Planeet) genoemd, vertegenwoordigen verschillende culturen en regio’s van de wereld. Een andere futuristische contructie is te vinden op het dak van het ARoS Aarhus Art Museum; de enorme kleurrijke skywalk Your Rainbow Panorama van kunstenaar Olafur Eliasson. Dit gerenommeerde museum in het winkelgebied van Aarhus is een must voor elke liefhebber van moderne kunst. Als afsluiting van onze roadtrip genieten we op het dakterras van het warenhuis Salling samen van een prachtig uitzicht over de stad. We drinken een cocktail en luisteren naar livemuziek. Een mooie afsluiting van onze reis door Jutland. We voelen ons ontspannen en gelukkig. Zou dit zijn wat de Denen met hygge bedoelen? l

Jutland praktisch

Foto: Kim Wyon

Foto: Mette Johnsen

BEREIKBAARHEID Denemarken is het meest zuidelijk gelegen land van Scandinavië. Je bereikt Jutland met de auto via Duitsland. Vanaf Schiphol zijn rechtstreekse vluchten naar Billund in Midden-Jutland.

KLIMAAT Het gematigde zeeklimaat van Denemarken is vergelijkbaar met het klimaat van Nederland. De warme golfstroom zorgt er voor een zachter weersbeeld dan in de rest van Scandinavië. De zomers zijn aangenaam en niet al te warm, de winters zijn mild. De zomermaanden kennen ook veel zonuren. De gemiddelde temperatuur ligt dan iets boven de 20 graden. De Deense winters zijn gemiddeld langer en kouder dan in Nederland. De wintermaanden zijn vaak grijs en koel, de zon laat zich weinig zien. Tussen oktober en april is er kans op vorst en sneeuwval.

BESTE REISTIJD De beste reistijd voor Denemarken valt in de maanden mei t/m september. In mei en juni zijn de dagen lang en staat alles in bloei. De Deense schoolvakantie valt in de eerste 3 weken van juli. Deze weken is het overal een stuk drukker. Augustus en september zijn ook prima reismaanden, hoewel in september de temperatuur snel kan dalen en de kans op bewolkt weer snel toeneemt.

ACCOMMODATIES Wij verbleven in: Gram Slotskro: www.gramslotskro.dk Aalbæk gl. Kro & Badehotel: www.aalbaek-kro.dk Hotel Oasia: www.hoteloasia.com

MEER INFORMATIE Jouw roadtrip door Denemarken, met overnachting in authentieke kro’s, boek je bij: Style in Travel www.styleintravel.nl/denemarken info@styleintravel.nl +31 (0)20 4280 555

Op boerderijvakantie naar Noorwegen Het betere boerenleven

Waar kom je beter volledig tot rust dan op de boerderij? En met rust bedoelen we ontspanning in allerlei gradaties; tussen flink meehelpen op het land en lekker luieren tussen wuivende grassprieten is er in Noorwegen een hoop boerenvertier te vinden. Puur natuur, ver weg van mobiele telefoons, files en magnetronvoedsel; da’s pas genieten. Wij helpen je op weg.

TEKST MICK DEN HERDER FOTO’S INNOVATION NORWAY, VISIT FLÅM, MORTEN BRUN, JOHAN BERGE, FRITH-

JOF FURE, MORTEN RAKKE, ROLF SØRENSEN, E.A. VIKESLAND, TERJE RAKKE, NANCY BUNDT

Een groot deel van de emigranten die Nederland verruilen voor het buitenland begint een boerderij. Dat heeft veel te maken met de dalende winstverwachtingen in de Hollandse polders, maar zeker ook met de belofte van ruimte, vrijheid en rust die een boerenbedrijf in den vreemde met zich meebrengt. Noorwegen heeft van alle drie meer dan genoeg en biedt legio mogelijkheden voor de agrarische enthousiasteling. Dat je daarvoor niet per se hoeft te emigreren, moge duidelijk zijn. Maar een paar dagen tussen de koeien en schapen, omgeven door frisse lucht en de simpele dingen des levens, is voor elke vastgeroeste stedeling een absolute aanrader.

Skageflå Je eerste voorzichtige stappen zet je bij de Geiranger fjord, een van Noorwegens mooiste wateren. Langs de oevers verrijst een handjevol ruïnes van boerderijen die hier nog geen 100 jaar geleden werden gevestigd. De onherbergzame lokatie geeft al een beetje aan uit welk hout de Noorse boeren gesneden zijn en hoe belangrijk vrijheid eigenlijk is. Van de drie meestbe zochte boerderijen – Skageflå, Knivsflå en Blomberg –is alleen de eerste te voet bereikbaar, de andere twee zijn alleen via een boot over het koele water te bezichtigen. Deze zet je recht onder de ruïne af en duwt je in de goede richting van een half uurtje tot anderhalf uur pittig klimmen. De voormalige geitenboerderij Skageflå ligt bijvoorbeeld op ongeveer 250 meter boven de waterspiegel en komt in zicht na een wandeling van ongeveer 3 uur vanuit Geiranger. Eenmaal ter plaatse verdwijnt de twijfel over het nemen van de juiste beslissing nog steeds niet. Was de boer hier nu gek of briljant? Toegegeven, het uitzicht op dit aardse paradijs is een hoop waard – net als de torenhoge waterval naast de deur – maar deze totale isolatie is maar voor weinigen echt weggelegd.

Otternes Tijd voor iets wetenswaardigs? Tussen Aurland en Flåm vullen ze historische gebouwen met tastbare herinneringen aan het boerenbestaan van enkele eeuwen geleden. Otternes is een boerencomplex van 27 gebouwen, dat naar verluidt voor het uitbreken van de Pest

Boven Dicht bij de natuur Linksonder Grazende paarden bij de Aurlandsfjord Rechtsonder Een Noorse boer in actie

Linkerpagina Niet alle boerderijen zijn van alle gemakken voorzien Rechts Even liggen bij de Geirangerfjord