Zomer 2016

Fez, het culinaire centrum van Marokko - Savoie Mont Blanc per fiets De rotte haai van IJsland - Wellness op z’n Indiaas - Citywalk Toronto

meridian

travel Logeren bij de chimpansees in

GAMBIA

Torra Conservancy

NAMIBIË Een rondje door het noorden van

MAROKKO EDITIE 2 2016 - € 6,95

MERIDIANTRAVEL.NL

Afrika

AP

Susan Smit bij Mount Kenya

‘Met zijn kapmes maakt mijn gids een looppad door wat eerder ondoordringbaar struikgewas leek’

RIKA D Ăˆ A F A L I ST !

S P EC I

Levenslange herinneringen...

SAFARI IN AFRIKA? Ruim 100 inspiratiereizen vindt u op www.jambo.nl en in onze brochure of bel met onze Afrika specialisten op 020-2012740 voor een reis op maat.

De mogelijkheden zijn eindeloos, privé reizen geheel conform uw wensen!

A DÈ AFRIK T! IS L IA C E P S

Tanzania . Kenia . Madagaskar Seychellen . Mauritius . Zuid-Afrika Oeganda . Zimbabwe . Namibië Mozambique . Zambia . Botswana

Foto Shutterstock

ZANZIBAR

KUSTEN OM TE KUSSEN De kusten van het Afrikaanse Zanzibar zijn om te kussen. Het zand, de palmbomen en de boot­ jes zijn bij zonsondergang ongeë­ venaard mooi. De locals zijn dan ook trots en zuinig op hun stran­ den. Toeristen mogen mondjes­ maat duiken tussen de koraalrif­ fen, maar kitesurfen wordt min­ der gewaardeerd. De vissers, die moeten leven van de dagelijkse vangst, worden gek van de dol­ dwaze capriolen van de waaghal­ zen van het water. Ook de dor­ pelingen die zich hebben toege­ legd op het kweken van zeewier hebben de kust liever voor zich­ zelf.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 5

Foto Shutterstock

ETHIOPIË

VERFFABRIEK Het vulkanisch grondgebied Dallol in Ethiopië is een bonte verzameling van prikkelende kleuren. Het landschap gaat van goudgele aardkorsten over in gif­ groene plassen en even verderop steken vurig gekartelde bruine rotswanden de lucht in.

Warmwaterbronnen en piepklei­ ne geisers zorgen her en der voor witte torentjes van zout. Het lijkt wel een verffabriek. De laatste keer dat de spetters in het rond­ vlogen in Dallol was in 2004, toen het tot enkele flinke uitbarstingen kwam.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 7

Foto Shutterstock

GAMBIA

GEVAARLIJK GROENTJE Klimmend en klauterend trekt de groene mamba van tak naar tak en van boom naar boom. Pijlsnel schiet de uiterst giftige slang door de bladerdaken van westelijk Afrika. Van Gambia tot Ghana en Guinee, en van Ivoorkust tot Sierra Leone geldt de groene mamba als een gevreesde sluip足 moordenaar. Vogels, ratten, mui足 zen en hagedissen moeten altijd op hun hoede zijn. Gelukkig voor de mens leeft het dier op stand.

Het sterke zenuwgif kan een vol足 wassen man bij een beet razend足 snel van het leven beroven.

Binnen twaalf uur legt het gif de longen voorgoed plat.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 9

34 48 72 128

\Ç{Éâw

IJsland Frankrijk Canada

Marokko Gambia

India

Peru Namibië Chili

34 Rondje Marokko Na een aantal reizen door het zuiden van Marokko en woestijntrektochten met kamelen door de Sahara, verkent Gabrielle Pot het noorden van het Afrikaanse land. Vanaf Fez, via Chefchaouen en Tanger om te eindigen in Meknes.

48 De vrijheid van Torra Conservancy Een zorgvuldig beheerd natuurgebied zonder hekken, zonder verharde wegen, zonder toegangspoorten. Waar wilde dieren wild zijn en in vrijheid leven. In Damaraland, Namibië, ligt Torra Conservancy, waar de plaatselijke bevolking én de neushoorns profiteren van bezoek.

56 Logeren bij de chimpansees Gambia kent u van de tv­reclames als spotgoedkope bestemming voor een strandvakantie onder de Afrikaanse winterzon. Reisjournalist Sander Groen trekt de jungle in en overnacht in een safaritent met uitzicht op een rivierei­ land vol mensapen.

66 Interview schrijver Geert van der Kolk Onlangs verscheen De oogst is voorbij, de nieuwe roman van Geert van der Kolk (Velsen, 1954). Ter voorbereiding zwierf de schrijver ruim een halfjaar door Oost­Afrika. Aanvankelijk wilde hij reisverhalen schrijven, maar het pro­ ject groeide uit tot een roman over ontwikkelingshulp en corruptie in een afgelegen streek in Kenia.

72 De Carretera Austral Van de ruim zestigduizend kilometer die Johan van Rijswijck de afgelopen 13 jaar door Zuid­Amerika heeft gere­ den, behoren die van de Carretera Austral in het zuiden van Chili zonder twijfel tot de meest indrukwekkende. Een duizelingwekkend decor dat voert langs eindeloze en ongerepte landschappen.

84 7x Lima Meridian Travel dook tijdens een bezoek aan de Peruviaanse hoofdstad Lima de wijk Barranco in. We dompelden ons onder in de kunstscene, gingen op zoek naar de meest betoverende plekjes en vonden rust met uitzicht op zee.

92 Ruig maar traditioneel Nunavut Van de ijsbeer en de narwal tot het keelzingen en drummen van de Inuit, de unieke bezienswaardigheden in de natuur en op het gebied van cultuur zijn net zo ontzagwekkend als het noorderlicht.

104 Wellness op z’n Indiaas Een paar kilometer ten zuiden van pelgrimstad Gokarna in deelstaat Karnataka, ligt wellness paradijs SwaSwara, waar de reiziger tot rust komt door middel van yoga, meditatie en ayurvedische behandelingen. Verscholen in het groen en in harmonie met de omringende natuur, sluit dit oord je helemaal af van de buitenwereld. Met een beetje geluk vind je jezelf.

118 De rotte haai van IJsland IJsland is het land van de vis, dus gaan we in Reykjavik op stap met een visser. We gaan de zee niet op. Wel leren we alles over rotte haai en de visquota van professoren.

128 Savoie Mont Blanc per fiets Drie Franse plaatsen in de Franse Alpen, drie etappedecors voor de Tour 2016. Alle drie onderdeel van de regio Savoie Mont Blanc, maar drie keer verschillend. Morzine, Megève en Saint­Gervais zijn een walhalla voor fietsers.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 11

ZIET U UZELF HIER AL STAAN?

Ook op zoek zoek naar een reis reis naar South Georgia, Georgia, Antarctica, off Antarctica, Falklandeilanden, Falklandeilanden, Patagonië Patagonië o misschien naar de noordelijke noordelijke poolgebieden? poolgebieden? inspiratie informatie onze Kijk vvoor oor meer inspir atie en inf ormatie op onz e

Beluga Adventures

off bel voor website o voor een persoonlijk gesprek gesprek met

emontsingel 3 • 3195 T Van V an a By Byemontsingel TA A P Pernis ernis (Rt) tel. 010 - 295 01 26 • inf fo o@belugareizen.nl info@belugareizen.nl

onze een vvan an onz e specialisten.

WWW W.. B E L U G A R E I Z E N . N L

iÉÉÜãÉÉÜw In deze editie besteden we extra aandacht aan Afrikaanse bestemmingen.

We wilden niet de ‘gebruikelijke’ bestemmingen belichten maar hebben geprobeerd om met nieuwe reisideeën te komen. Zo schrijft reisjournalist Sander Groen over zijn ervaringen in Gambia waar hij logeerde tussen de chimpansees, maakte Gabrielle Pot een rondreis door het noorden van Marokko, ging Katja Brokke in het Marokkaanse Fez op zoek naar de lek­ kerste gerechten en schrijft Joris Kroezen over zijn ervaringen in het Torra Conservancy in Namibië, een bijzonder project waar zowel de locals als met name de neushoorns baat bij hebben. Ook interviewden wij romanschrijver Geert van der Kolk over zijn nieuwe boek De Oogst Voorbij. Als voorberei­ ding op dit boek leefde hij een lange periode in afgelegen delen van ooste­ lijk Afrika. Schrijfster Susan Smit bezocht in haar zoektocht naar spirituele plekken de voet van Mount Kenya, ook bekend als Mount Kirinyaga.

www.facebook.com/redactiemeridian www.twitter.com/MeridianMag

In januari verscheen onder het label van Meridian Travel de eerste editie van ons nieuwe magazine GoAmerika, een eenmaal per jaar verschijnende glos­ sy over reizen door de Verenigde Staten. Je hoopt natuurlijk altijd dat een nieuw project succesvol is, maar dit hadden we niet verwacht. Jullie reacties waren hartverwarmend. Dat geeft ons als team de bevestiging dat we op de goede weg zijn en de energie om meer van dit soort projecten op te pakken.

Deze dagen staat de Tour de France weer voor de deur. Eline Janssen besloot een kijkje te nemen in de Savoie Mont Blanc, een regio in het zuidoosten van Frankrijk waar de tour drie plaatsjes aandoet. In een enkel geval zelfs twee­ maal: zowel als start­ als finishplaats.

Verder werd er voor reportages in dit nummer nog een bezoek gebracht aan India, IJsland, Canada, Chili en Peru.

Goede reis!

Harald Kolkman Hoofdredacteur Meridian Travel Magazine PS. ALs je meer wilt weten over de bestemmingen uit deze editie, bezoek dan onze site MeridianTravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 13

COLOFON

Wie Was Waar

MERIDIAN TRAVEL VERSCHIJNT VIER MAAL PER JAAR EN IS EEN UITGAVE VAN:

dORIZON MEDIA POSTBUS 135 1900 AC CASTRICUM T +31 (0)251 67 21 36 REDACTIE@MERIDIANTRAVEL.NL WWW.MERIDIANTRAVEL.NL Uitgever/Hoofdredacteur HARALD KOLKMAN Eindredactie KATJA BROKKE, HARALD KOLKMAN Vormgeving MIEKE SCHILDER Tekstbijdrages ANNEKE DE BUNDEL, NICO DIJKSHOORN, JONNEKE VAN EIJSDEN, SANDER GROEN, ELINE VAN NUENENJANSEN, NICOLE FRANKEN, HARALD KOLKMAN, LARS VAN SOEST, SUSAN SMIT, ANNELIES RIGTER, JOHAN VAN RIJSWIJCK, WENNEKE VAN SAVENIJE

Annelies Rigter reisde wederom naar India en bezocht een wellness hotel.

Nico Dijkshoorn blikt terug op vakanties uit zijn jeugd op Texel.

Sander Groen bezocht Gambia en logeerde bij de chimpansees aldaar.

Harald Kolkman bezocht Toronto en brengt de leukste wijken in kaart.

Susan Smit schrijft in haar column over spirituele plekken. Dit keer is ze in Kenia.

Lars van Soest bezocht Lima en zette zeven hotspots op een rijtje.

Anneke de Bundel reisde samen met Nicole Franken door IJsland.

Nicole Franken reisde samen met Anneke de Bundel door IJsland.

Eline van NuenenJansen fietste door het Franse Savoie Mont Blanc.

Fotografie SANDER GROEN, HARALD KOLKMAN, NICOLE FRANKEN, JONNEKE VAN EIJSDEN, THIJS HESSLENFELD, ANNELIES RIGTER, SHUTTERSTOCK.COM

Sales DORIZON MEDIA T +31 (0)251 67 21 36 SALES@MERIDIANTRAVEL.NL

Distributie VMB PRESS / ALDI PRESS / AMP (BELGIË) Abonnementenservice 1 jaargang (4 edities) kost 27,50 Abonnementenservice: Abonnementenland Postbus 20 1910 AA UITGEEST www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Tel.: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263 , 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Cadeauabonnementen Cadeauabonnementen stoppen automatisch na het ontvangen van het aantal aangegeven nummers. De ontvanger ontvangt een aanbieding voor een nieuw abonnement aan het einde van het cadeauabonnement.

De eerste abonnementsperiode De eerste abonnementsperiode gaat u aan voor bepaalde tijd en kunt u ook niet tussentijds beëindigen.

Indien u het abonnement aan het einde van deze periode wilt beëindigen, dan dienen wij uiterlijk 3 maanden voor het einde van de abonnementsperiode uw opzegging in ons bezit te hebben.

Abonnementen na de eerste abonnementsperiode Abonnementen worden na de eerste abonnementsperiode omgezet naar een jaarabonnement welke telkens voor een jaar wordt gefactureerd, tenzij u tenminste 3 maanden voor het eindigen van de geldende abonnementsperiode heeft opgezegd. Na de omzetting geldt een opzegtermijn van 3 maanden.

Langlopende abonnementen omzetten Abonnementen die u aangaat met een looptijd van meer dan 12 maanden, worden na het einde van de geldende abonnementsperiode omgezet naar een abonnement dat eens per jaar wordt gefactureerd. Voor verdere informatie over deze omzetting, zie Abonnementen na de eerste abonnementsperiode. U bent gehouden voor de volledige duur van de abonnementsperiode en wordt beloond voor uw loyaliteit door middel van een korting of een welkomstgeschenk.

Opzeggen Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

De opzegtermijn vindt u in de voorwaarden hierboven. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

Overige vragen Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA UITGEEST www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Tel.: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263 , 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieërd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. © 2016 dORIZON Media Meridian Travel Magazine www.meridiantravel.nl

14 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Abonnee?

Dan ontvang je Meridian Travel ook digitaal voor op je tablet. Kijk op www.meridiantravel.nl

Haal het maximale uit uw verre rondreis Meridiankorting*

50,

per boeking

code: Meridian2016 geldig tot en met 21 augustus 2016

Groepsreizen v.a. 999 Comfortabel reizen in goed gezelschap. Inclusief alle highlights, vertrekgarantie, Nederlandssprekende reisleiding en altijd de beste prijs.

Samen extra voordelig op reis Een fikse korting, grotere auto of langer op reis? Een privéreis of zelf samengestelde reis maken met uw gezin, familie of goede vrienden heeft vele voordelen.

Privéreizen v.a. 998 Met zorg samengestelde, georganiseerde reizen. U kiest uw eigen reisgezelschap. Lekker met z’n tweeën, het hele gezin, de familie of met goede vrienden.

Een persoonlijk tintje? Zelfs onze groepsreizen kunt u voorzien van een eigen ‘twist’. Verlengen, upgraden, extra’s; stem uw reis af op uw eigen wensen.

Uw rondreis zelf samenstellen Stel uw eigen rondreis volledig zelf samen.

Kies zelf uw bestemming, duur, opties en vervoer. Alles kan!

Op nrv.nl vindt u alles over onze reizen, prijzen en beschikbaarheid.

Vragen? Bel onze reisspecialisten op 070-3076700 of mail naar: info@nrv.nl * Voer de code Meridian2016 in tijdens uw boeking. Niet geldig in combinatie met andere kortingen.

gÜtäxÄàt|ÇÅxÇà

KOLOLO GAME RESERVE ONTVANGT ‘CERTIFICATE OF EXCELLENCE 2016’ Voor het derde jaar op rij heeft Kololo Game Reserve het TripAdvisor Certificate of Excel­ lence toegekend gekregen. Het certi­ ficaat wordt alleen uitgereikt aan accommodaties die constant uitste­ kende reizigersbeoordelingen op TripAdvisor ontvangen.

Het Certificate of Excellence staat voor de kwaliteit, kwantiteit en actu­ aliteit van beoordelingen, die over een periode van 12 maanden door reizigers op TripAdvisor zijn gezet.

Om kans te maken op dit certificaat moet een bedrijf minimaal een TripAdvisor bubble score van vier uit vijf hebben, een minimum aantal beoordelingen hebben en het bedrijf moet minimaal 12 maanden op TripAdvisor staan.

16 - Kijk op www.meridiantravel.nl

‘We zijn erg trots dat we opnieuw het Certificate of Excellence toegekend hebben gekregen. We willen graag alle gasten bedanken die de tijd heb­ ben genomen om een beoordeling op TripAdvisor te schrijven. Het is geweldig om te zien dat ons harde werken en onze toewijding tot een kwalitatief hoogstaande customer experience wordt beloond.’

Kololo Game Reserve Kololo Game Reserve is uniek, het is een Game Reserve in eigen beheer van circa drieduizend hectare. Hier loopt ‘veilig’ wild vrij rond waar gasten op de aangegeven paden op eigen gelegenheid of met een ranger, kunnen wandelen en mountainbiken.

Ze kunnen oog in oog komen te staan met dieren als giraffen, kuduʹs, nyala­

ʹs, wilde zwijnen, bush buck, blesbok, zebraʹs en rode hartebeesten. Deze dieren lopen ook tussen de accom­ modaties door, wat vanaf de veran­ daʹs een prachtige ervaring is.

Big Five Een deel van de 3000 ha. van Kololo is geïntegreerd in Welgevonden Game Reserve, een big five gebied van ruim 38.000 hectare. met een grote populatie witte neushoorns. Het gebied is een combinatie van heuvels, vlaktes, rivieren en waterpartijen.

Het is een Private Reserve dus privé­ autoʹs zijn niet toegestaan. Kololo heeft op het eigen terrein een privé­ ingang naar Welgevonden waar twee maal per dag Big 5 game drives wor­ den verzorgd. Kijk voor meer infor­ matie op www.kololo.nl

reizen op maat Een onbezorgde vakantie die volledig aansluit bij uw wensen?

Dat kan bij Treasury Travel naar vele verre bestemmingen in het Midden Oosten, Zuid & Midden Amerika, Indische Oceaan en Azië. Onze reisspecialisten delen graag hun persoonlijke ervaringen en deskundig advies met u en stellen met veel plezier de reis van uw dromen samen!

Panama | Costa Rica | Nicaragua | Belize | Cuba | Mexico | Brazilië | Peru | Argentinië Colombia | Suriname | Sri Lanka | Vietnam | Cambodja | Taiwan | Indonesië Thailand | Myanmar | Malediven | Mauritius | La Reúnion | Jordanië | Oman

Voor overige informatie en mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Treasury Travel: info@treasurytravel.nl of +31(0)111-650904

LEES ALLES VAN MERIDIAN TRAVEL MAGAZINE Nieuwsgierig?

Kijk op www.meridiantravel.nl

gÜtäxÄàt|ÇÅxÇà

REISJOURNALIST OF REISBLOGGER WORDEN?

VOLG DE MASTERCLASS REISJOURNALISTIEK Bungelen in je hangmat boven een bountystrand, de mooiste plekken op aarde ontdekken en cocktails drinken met je blote voeten in het warme zand: reisjournalisten en reis­ bloggers hebben een droombaan.

Wil jij dat ook? De School voor Reisjournalistiek helpt je op weg.

‘De School voor Reisjournalistiek is geen fysieke school met een gebouw en klaslokalen en schoolbankjes en krassende nagels op het krijtbord,’ vertelt initiatiefnemer Sander Groen.

‘Het is lekker 21ste­eeuws: alles gaat online.’ De School biedt een cursus reisjournalistiek, die omvangrijk en leerzaam en toch betaalbaar is. ‘Als je de Masterclass Reisjournalistiek hebt voltooid,’ zo belooft Groen, ‘weet je alles wat er te weten valt over de wereld van de reisjournalistiek.’

Sander Groen weet waar hij het over

20 - Kijk op www.meridiantravel.nl

heeft: hij is bekroond reisjournalist voor het AD, Het Parool, National Geographic Traveler, Flying Dutchman, de Kampioen, Reizen Magazine, Plus Magazine, Veronica Magazine en meer. Groen heeft 14 jaar ervaring, won diverse prijzen, vloog 30 keer de wereld rond, bezocht 70 landen en publiceerde honderden reisreportages.

20 lessen In 20 lessen leren de cursisten over onderwerpen variërend van de histo­ rie van het reisverhaal tot het media­ landschap. Drie lessen gaan over het schrijven van reisverhalen, twee over sponsoring en persreizen, andere over reisblogs en reisfotografie en de laatste beantwoordt de hamvraag: hoe verdien je geld met schrijven over reizen? De Masterclass Reis­ journalistiek is de ideale kickstart

voor je carrière als reisjournalist of reisblogger.

De Masterclass Reisjournalistiek be­ staat uit 20 lessen en schrijfoefenin­ gen, wordt afgesloten met een prak­ tijkopdracht en kost € 169. Kijk voor meer informatie op schoolvoorreisjournalistiek.nl

Air Canada vliegt in de zomer dagelijks en ’s winters 4 keer per week non-stop van Amsterdam naar Toronto met doorverbindingen naar meer dan 100 bestemmingen in Canada en de USA. Reist u naar de USA dan passeert u al in Toronto de paspoortcontrole voor de USA en hoeft u geen bagage op te halen tijdens het overstappen.

gÜtäxÄàt|ÇÅxÇà

USA Go Wild Nieuw driedaags All American Event USA Go Wild is HET nieuwe drie­ daagse All American evenement waar bezoekers alles te weten komen over de Verenigde Staten. In het weekein­ de van 30 september gaan de deuren van de Broodfabriek in Rijswijk open voor het grootste evenement van, voor en door Amerika, USA Go Wild.

Een ultieme USA belevenis in smaak, geluid, gevoel en emotie waar bezoe­ kers kennis maken met de Ameri­ kaanse keuken, (shop)cultuur en uiteraard Amerikaanse muziek.

Diverse touroperators en camper­ en autoverhuur specialisten zullen tij­ dens het evenement Amerika liefheb­ bers voorzien van alle benodigde informatie voor een droomreis naar Amerika. USA Go Wild vindt van 30 september t/m 2 oktober plaats in de

22 - Kijk op www.meridiantravel.nl

industriële hal van de Broodfabriek in Rijswijk; deze zal gedurende drie dagen verdeeld worden in drie stra­ ten met elk een eigen thema; steden, avontuur, natuur en stranden. Naast eye catchers zoals campers, old mobi­ les, diners en motoren, zullen toon­ aangevende sprekers zoals Charles Groenhuijsen het evenement op­ luisteren.

Omniversum Als aanvulling op het evenement kunnen bezoekers met korting de spectaculaire film National Parks Adventure zien in het Omniversum (op 15 minuten afstand). Deze 40 minuten durende film is gemaakt ter ere van het 100­jarig bestaan van de National Park Service en geeft een

spectaculair beeld van de Nationale Parken in de Verenigde Staten.

Organisatoren ANNONU events organiseert in samenwerking met PR & Communi­ catie kantoor Target Travel Marketing en Hans Tattersall, voorzitter Visit USA, dit Amerika evenement. Kom zelf kijken en ervaar waarom Amerika geheel terecht de naam heeft het land te zijn van de onbe­ grensde mogelijkheden! Kom genie­ ten van lekker eten terwijl u zich laat inspireren door Amerika reisprofes­ sionals.

Voor meer informatie over USA Go Wild ga naar de Facebook pagina: www.facebook.com/usagowild

DE GROETEN VAN NICO

DOOR NICO DIJKSHOORN

Vanaf mijn geboorte tot mijn twaalfde ging ik met mijn ouders op vakantie naar Texel. We verbleven twee weken lang in De Cocksdorp, in het huis van de familie Kikkert.

Dit is wat ik mij daar van herinner: mijn vader naast een emmer vol met krioelende, harige wormen, het ein­ deloos vervelen op de dijk als de volwassenen vlak naast mij schol probeerden te vangen, het einde­ loos vervelen op stranden en daarna met zestig blote jongenslichamen een half uur lang in de rij voor een bakje friet en ’s avonds, als ik in bed lag, de ingehouden, heel hard gefluisterde ruzies van mijn ouders.

Een dag later begon alles weer opnieuw.

Ik herinner mij Texel dus niet als het paradijs op aarde. Vele jaren later schreef ik een reportage over een middagje garnalen vissen. Ik herin­ ner mij die middag als een krank­ zinnige opeenvolging van cabaret op volle zee, gevreet, weinig zeehonden en als hoogtepunt van de dag het ver­ malen van duizenden schaaldieren in een helse, ijzeren sorteermachine.

Texel maakt deel uit van mijn leven, maar we kunnen gerust spreken van een haat­liefde verhouding.

24 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Maar dat zal Texel ene moer kunnen schelen. Sinds enkele weken worden ze overspoeld met liefde. Liefde uit alle windstreken. Texel is door de reisgids Lonely Planet gekozen tot een van de tien prettigste bestem­ mingen in Europa. Gefeliciteerd, maar het zal de doodsteek worden voor Texel. Alleen weten ze het nog niet. Alles dat door Lonely Planet als pittoresk of als authentiek wordt aan­ gewezen, veranderd binnen ander­ half jaar in een mausoleum, gevis­ iteerd door backpackers en ander toeristisch tuig.

‘Texel maakt deel uit van mijn leven, maar we kunnen gerust spreken van een haat-liefde verhouding’ Ik overdrijf niet. Ik heb zelf in Griekenland, op diverse eilanden, Lonely Planet lezers alles wat fijn en prettig was zien veranderen in een rokende puinhoop. Ik heb Lonely Planet lezers met tientallen tegelijk voor een klein graf zien staan, ergens aan de rand van een dorpje, alleen omdat het kerkhof werd vermeld als een plek waar je geweest moest zijn.

Ik heb veertien Amerikanen om een schoteltje melk zien staan, waarna ze verrot werden gescholden door een tandeloze heks, die zich opeens, schreeuwend en tierend, losmaakte uit haar huisje. Ze leidde een vredig

bestaan, tot deeltje zoveel van The Lonely Planet uitkwam.

In mijn favoriete Indonesisch restau­ rant, midden in de Jordaan, zat ik van de ene dag op de andere opeens tus­ sen allemaal schreeuwende buiten­ landers die allemaal de door Lonely Planet aangeraden rijsttafel wilden eten.

Ik heb begrepen dat iedereen op Texel die zijn geld verdient met toe­ ristische activiteiten euforisch is, maar om de pret enigszins te druk­ ken zal ik hier proberen te schetsen wat deze plaats in de top tien zal gaan betekenen voor het waddeneiland.

Allereerst zullen er op de veerboot geen kroketten meer te koop zijn, omdat de Russen ze allemaal binnen vier minuten naar binnen werken.

Eenmaal op het eiland sta je meteen stil, omdat iedere Lonely Planet toe­ rist in de rij gaat staan bij een van lokale kaasboertjes.

Wat Texel juist zo bijzonder maakte, de Sluftervallei, zal nu veranderen in grote vlakte vol met mensen die een honkbalpet dragen en in een knau­ wend dialect vragen waar in gods­ naam het strand is. Precies die ene strandtent waar jij graag met je vrien­ den naar toe gaat, lekker ver weg van de schreeuwde jeugd, zal, als Lonely Planet er ook maar één woord over heeft geschreven, worden over­ spoeld door Leuke Plekjes Jagers.

Want dat is waar het wringt. Lonely Planet reizigers die reizen om af te vinken. Om er te zijn geweest en niet om te te blijven. Ze zijn op jacht naar de ultieme trofee: op de foto naast een Texels lam of Jochem Myjer. n

Kijk op www.meridiantravel.nl - 25 Foto Anton Ermachkov / Shutterstock.com

Going Back Reisfotografen gaan terug in de tijd en presenteren hun mooiste beeld, gemaakt op de mooiste bestemmingen. Over het ene beeld is lang nagedacht, het andere is spontaan tot stand gekomen. Wil jij ook met je mooiste foto en het verhaal erachter in Meridian Travel staan? Upload dan jouw foto plus tekst op www.meridiantravel.nl onder de link Going Back.

Houffalize, België Wat een avontuur! Ik dacht dat we een rondje maakten van 5 kilometer, maar het bleek een deel van een langere tocht.

Eenmaal aan de oever van de Ourthe moesten we óf terug óf door, met een zoon die nog nooit zover had gelopen. We gingen over op een andere route, klauterden langs boom­ stammen en waadden door water. Onze zoon vond het een heel avon­ tuur. Na een paar kilome­ ter vonden we, dankzij Google Maps, eindelijk een verharde weg. De derde auto die langs­ kwam, wilde ons wel naar huis brengen. We zijn supertrots op Noor, die heel ver heeft gelopen! ­ Ingezonden door Corrie Gerritsma

26 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Going Back

Lusheng-festival, China Tijdens het Lusheng­festival in Gulang (provincie Guizhou, China) komen de Miao­minderheden in hun traditionele kleding vanuit de bergdorpen samen. Het festival is één van de belangrijkste festivals van de Miao­gemeenschap. Het wordt gevierd vanaf de zestiende dag van de eerste maanmaand en gaat door tot de twintigste dag. De feestelijkheden gaan gepaard met zang, buffelgevechten, paardenrennen en dans op de muziek van de lusheng’s. Tijdens het feest worden tal van lekkernijen aangeboden. ­ Ingezonden door Willemien Jongman

Pantanal, Brazilië De Pantanal is een natuurgebied in het westen van Brazilië en een stukje Bolivia en Paraguay. Het is zeven keer groter dan Nederland en gedurende het regen­ seizoen loopt het een halfjaar onder water. Het waterrijke gebied is met zes­ honderd soorten een waar vogelparadijs.

Een opvallende vogel is de jabiroe, een soort ooievaar met een zwarte kop en een vuurrode band om zijn hals, ander­ halve meter hoog. En je vindt hier de capibara, een enorme marmot­achtige die tot wel een meter groot kan worden.

Maar naast de natuur zie je in de Pantanal ook enorm veel veeteeltbedrij­ ven. De kuddes koeien worden hier nog op ouderwetse wijze door cowboys geleid. Wij kwamen zo’n kudde tegen, op weg naar Cuiabá. ­ Ingezonden door Lione Kolsteren

28 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Beleef het Echte Ierland 8 DagEn echT

11 DagEn trAditiOneel

15 DagEn auThentieK

Met zorgvuldig uitgestippelde routes en persoonlijk geselecteerde, kleinschalige en authentieke accommodaties biedt reisspecialist Echt Ierland diepgaande indrukken van de Ierse cultuur. Natuurlijk in een rustig reistempo, zodat je Ierland en haar trotse bevolking écht kunt ontdekken.

Reis ‘off the beaten track’ voor onvergetelijke ontmoetingen met de hartelijke ‘locals’, het imposante landschap en de eeuwenoude cultuur.

Persoonlijk reisadvies? Bel 035 -7200006 Wij adviseren u graag! www. echtierland. nl

Wâàv{_ÉvtÄá ‘Reizen per motor is een geweldige ervaring. Elke dag is een ‘nieuwe beleving’ Hans Tattersall van GoMotorbiking Zijn vader deed al zaken in de Verenigde Staten en zo kwam Hans Tattersall (1951) in aanraking met de Amerikaanse versie van National Geographic met daarin foto’s van de USA. Dit maakte zoveel indruk dat hij al op jonge leeftijd besloot dat hij ooit naar de Verenigde Staten zou reizen.

Na vele omzwervingen organiseert Hans Tattersall nu motorreizen naar en in de Verenigde Staten.

Na een aantal jaren studie aan de Universiteit van Twente vertrok hij in de jaren zeventig richting San Diego, waar hij zich ging bezighouden met de import van porselein en aardewerk. ‘Niet het echte Delfts Blauw, maar het leek er in ieder geval veel op’, lacht Hans. ‘Ik ver­ kocht aan bedrijven als Disney en Universal.’ Familieomstandigheden deden Hans in 1984 definitief besluiten de States de rug toe te keren en zich weer te vestigen in Nederland. Hij ging bij Arke Reizen aan de slag als ‘manager special projects.

Hans zag een niche in motorreizen. ‘Bij Arke was niet de ruimte om hiermee aan de slag te gaan dus besloot ik in 2003 na veel wikken en wegen om voor mezelf te beginnen’, aldus Hans. ‘Ik nam contact op met de Amerikaanse motorverhuur organisatie Eaglerider die op meer dan 50 locaties in Noord­Amerika motoren verhuurt. Tot 2012 was ik generaal agent van EagleRider in de Benelux. Daarna ging ik de synergie aan met het GOAmerika label van Bart Verhoeff. Bart zag het wel zitten om onder het label van Go iets met motorreizen te gaan doen en GoMotorbiking was een feit.’

30 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Op een motorbeurs ontmoette Hans drumster en zangeres Janneke van Heeswijk. Janneke –artiestennaam Jenny K – trad met haar band op tijdens het festival Abbey Road on the River aan de Potomac rivier in Washington, DC en had besloten om haar resterende tijd aldaar te gebruiken om de omgeving op een Harley te gaan verkennen. Sinds die tijd zijn ze samen en delen ze hun passie voor motoren en muziek. ‘Muziek en rei­ zen door de USA zijn eigenlijk onlosma­ kelijk met elkaar verbonden’, zegt Hans.

‘Waar je ook bent, elke staat heeft wel een beroemde muzikant voortgebracht.

Denk maar eens aan de Deep South waar je binnen één reis plaatsen als Nashville, Memphis en New Orleans passeert.’

‘Er zijn natuurlijk vele plekken op de wereld waar je prachtige rondreizen per motor kunt maken, maar ik denk dat de Verenigde Staten toch het meest tot de verbeelding spreekt’, zegt Hans. ‘Ik waarschuw mijn klanten altijd dat het waarschijnlijk niet bij één reis zal blijven’, lacht hij. Voor motorrijders die de VS voor de eerste keer bezoeken heeft Hans een route die hij graag adviseert. ‘De mooiste route om kennis te maken met The States is in mijn optiek een rit die begint in Los Angeles en vervolgens via Grand Canyon, Monument Valley, Capitol Reef, Bryce Canyon , Zion, Yosemite NP uiteindelijk weer richting Los Angeles rijdt met het eindpunt bij de pier van Santa Monica, nabij Venice Beach. (het eindpunt van Route 66) Naast al het natuurschoon van de bekendste National Parks zit er ook een flink stuk van Route 66 in, de oude

hoofdader tussen Chicago en Los Angeles. Je rijdt op je motor als het ware door een openluchtmuseum richting de kust.’

‘Reizen per motor is een geweldige erva­ ring. Elke dag is een ‘nieuwe beleving.’

Wij als reisorganisatie spelen daar op in door maatwerk te leveren en in te spelen op de individuele wensen van de klant.

The sky is the limit. Of je bij ons alleen maar een motor huurt, of motor, vlucht en 1e nacht hotel, of de gehele rondreis laar verzorgen. Bij GOMotorbiking zijn we enorm flexibel. Er staan reizen op onze site gepubliceerd, maar eigenlijk is elke geboekte reis uniek.’

‘Maar we durven ook nee te zeggen’, stelt Hans. ‘Soms zijn de wensen simpel­ weg te gevaarlijk om er gehoor aan te geven. Er zijn verzoeken bij waarbij men bijvoorbeeld offroad door de woestijn wil rijden of verzoeken waarbij de routes simpelweg te lang zijn. Wij als geen ander begrijpen dat iedereen alles uit zo’n reis wil halen. Maar veiligheid staat altijd voorop.’

Wat Hans belangrijk vindt is dat ‘zijn’ rei­ zigers zich verdiepen in het landschap waar ze doorheen rijden. ‘Als je kennis hebt van de omgeving waar je je in bevindt, beleef je zo’n reis veel intensie­ ver. Het is nogal een verschil of je een weiland passeert waar alleen maar koei­ en in staan of dat General Grant daar een veldslag gewonnen heeft’, sluit Hans af.

Meer weten? Ga naar www.gomotorbiking.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 31

Foto Shutterstock

32 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Afrika Reizen naar Afrika zijn heel populair. Denk aan rond­ reizen en groepsreizen naar Afrika, safari reizen, over­ nachten in schitterende lodges of een verblijf aan het strand. Meridian Travel reisde door Marokko, bezocht een onbekend reservaat in Namibië, interviewde schrijver Geert van der Kolk over zijn nieuwe roman en logeerde bij de chimpansees in Gambia.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 33

Boven Gasten van Inkaterra kunnen een nacht in een echte boomhut slapen Onder De wilde jungle rond Inkaterra gezien vanaf de canopytrail

RONDJE NOORD-MAROKKO Na een aantal reizen door het zuiden van Marokko en woestijntrektochten met kamelen door de Sahara, verkent Gabrielle Pot het noorden van het Afrikaanse land. Vanaf Fez, via Chefchaouen en Tanger om te eindigen in Meknes.

T E K S T & F O TO G R A F I E G A B R I E L L E P O T

[

Het Rifgebergte staat op mijn verlanglijstje. Daar waar de Berbers tegen de Spanjaarden vochten voor hun onafhankelijkheid en waar de teelt van marihuana het belangrijkste bestaansmiddel schijnt te zijn. Ik wil met eigen ogen zien wat er langs de kusten van de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan rest van de Spaanse overheersingen. Ik wil naar de koningsste­ den Fez en Meknes, en naar het legendarische Tanger.

Veelzijdig Fez Onze reis begint in Fez, tot 1912 de hoofdstad en het spirituele hart van het land. Het bevalt ons beter dan Marrakesh: nog niet overgenomen door het massatoe­ risme, ingetogener, meer zichzelf, en de stad verdient meer dan die ene dag die we er deze keer voor hebben uitgetrokken. We moeten kiezen en gaan door de oude stad onze neus achterna: we snuiven de geur van verse kruiden op, ademen de stank in van de leerlooierijen,

34 - Kijk op www.meridiantravel.nl

daarna de frisse lucht van hout bij de meubelmakers.

Zwervend door de nauwe straatjes ontdekken we prachtige medressen (Koranscholen) en moskeeën en na al die jaren ontdek ik dat er in Marokko kaas wordt gemaakt. Dan de mellah, de oude Joodse wijk. De bij­ zondere architectuur valt op: hoge huizen, met ramen en deuren die, anders dan de huizen van moslims, op straat uitkomen. Een drukke winkelstraat brengt ons aan het einde van de middag naar de rust van Jardin de Boujeloud waarna we weer worden teruggeworpen in de drukte bij de soeks.

Nieuwbouw in Al Hoceima Dan vertrekken we door het Rifgebergte richting Al Hoceima aan de Middellandse Zee. We krijgen het advies om ramen en deuren gesloten te houden en ner­ gens te stoppen vanwege de agressieve verkoop van hasj.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 35

Onder Ons hotel nabij Al Hoceima Rechterpagina van boven naar beneden Het centrum van Al Hoceima; Uitzicht over de Middellandse Zee

Het wordt een prachtige reisdag, door een vriendelijk heuvelachtig landschap. Het is rustig onderweg, en ja, wanneer je er eenmaal op gaat letten, wordt er op grote schaal marihuana verbouwd. We worden nergens lastiggevallen. We worden eerder genegeerd en zonder problemen bereiken we ons hotel even buiten Al Hoceima. Vanuit onze blauwe villa met Spaanse eige­ naar kijken we uit over een baai, een zandstrand met eettentjes en op zwemafstand een eilandje: Spaans grondgebied waar nog steeds de marine zit.

Dagen zouden we in dit hotel willen blijven, het wor­ den er twee. We maken een strandwandeling, lunchen aan zee en maken een autotochtje door het nationale park van Al Hoceima dat bestaat uit een eeuwenoud berggebied langs de kust. Er zijn nog nauwelijks ver­ harde wegen en voordat we helemaal vastlopen, par­ keren we de auto om te voet verder te gaan. Boeren bewerken hun kleine akkers, vervoer gaat hier per ezel.

Nauwelijks tien minuten onderweg worden we al uit­ genodigd om thee te komen drinken, even verder pra­ ten we met handen en voeten met een oude vrouw die een ommetje maakt. De zee is nergens ver weg, maar te

36 - Kijk op www.meridiantravel.nl

voet lukt het ons niet om een strandje te bereiken. Met de auto gaat dat wel. We zwemmen en kopen een pick­ nicklunch, want restaurantjes vind je hier niet.

Al Hoceima zelf kan ons niet bekoren door alle nieuw­ bouw.

Blauw en wit in Chefchaouen De kust volgend reizen we door, naar het westen.

Anders dan op de kaart staat aangegeven, is de hele route doorgetrokken tot Tétouan. Onderweg zien we vergezichten over zee en bergen, maar nergens vinden we een afslag naar de dorpjes die we onder ons aan zee zien liggen. Meestal is er alleen een zandweg die niet wordt aangegeven.

Iets verder, wanneer de weg wél langs zee loopt, belan­ den we op een markt. Op de rivierbedding staan tien­ tallen ezels rustig te wachten, de hoefsmid doet goede zaken. Langs de oever en aan het strand worden inkopen gedaan en het nieuws wordt uitgewisseld.

Berbervrouwen dragen de kleding die we vanaf nu overal zullen zien: strooien hoeden met gekleurde pluimen en rood­wit gestreepte doeken. Wij worden nieuwsgierig bekeken: waar komen we vandaan, waar

Kijk op www.meridiantravel.nl - 37

‘Het blauwe Chefchaouen geldt als een van de mooiste plaatsen van Marokko.

Het werd gesticht door Moorse vluchtelingen uit Andalusië en meer nog dan in andere plaatsen in Noord-Marokko is de Spaanse invloed zichtbaar’

38 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 39

40 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina Wanneer we door de oude stad lopen, komt ergens Arabisch-Andalusische muziek door de open ramen van een klein gebouw.

We blijven staan, luisteren, kijken door de open deur. Vier mannen zitten te spelen op oude instrumenten, vergeelde foto's hangen aan de muur Onder Koffie van theebladeren

gaan we naartoe, vinden we het leuk hier? Ja, we vin­ den het leuk, genieten volop en eten een flinke portie geroosterde sardines.

We zijn onderweg naar Chefchaouen waarvoor we de bergen weer ingaan. De route volgt een kloof. We zien huisjes en akkers in de diepte, roofvogels boven onze hoofden. Chaouen, zoals het stadje ook wel wordt genoemd, geldt als een van de mooiste plaatsen van Marokko. Het werd gesticht door Moorse vluchtelin­ gen uit Andalusië en meer nog dan in andere plaatsen in Noord­Marokko is de Spaanse invloed zichtbaar. In de medina kronkelen de nauwe straatjes de heuvel op, van haast alle huizen zijn muren, ramen en deuren wit of blauw geschilderd. Aan het grote plein vol terrassen liggen de grote moskee en de kasba.

andere aparte figuren die hier begraven liggen. De oude stad ademt nog steeds een bijzondere sfeer uit, met drukke pleinen, de medina, de oude kasba en de Grote Moskee met uitzicht op de haven. Bij Café Hafa, waar de Amerikaanse schrijver Paul Bowles vaste klant was, zit iedereen op smalle terrassen boven zee thee te drinken en we zien Spanje in de verte liggen.

Wanneer we door de oude stad lopen, komt ergens Arabisch­Andalusische muziek door de open ramen van een klein gebouw. We blijven staan, luisteren, kij­ ken door de open deur. Vier mannen zitten te spelen op oude instrumenten, vergeelde fotoʹs hangen aan de muur. We krijgen thee, kletsen en luisteren. Natuurlijk gaan we pas weg wanneer we een cd’tje van Les Fils du Détroit hebben gekocht.

Verhalen uit Tanger

Wilde oceaan

Na Chaouen gaan we naar het uiterste noorden van Marokko, naar Tanger. We kennen deze stad vooral door wat er zich in de vorige eeuw afspeelde. Tanger oefende een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op schrijvers en musici, op kunstenaars en op de beau monde. De koster van de Anglicaanse kerk kent genoeg mooie verhalen over artiesten, coke­dealers en

Na de drukte van de stad beginnen we aan onze tocht langs de oceaan. We zien een heel andere kust dan de kalme Middellandse Zee. In Asilah, waar we over­ nachten, spatten met geweld de hoge golven uiteen tegen de witte muren van de oude medina, even ver­ der rolt een woeste branding over uitgestrekte en ver­ laten zandstranden.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 41

We rijden door naar het vissersdorp Moulay Bousselham, dat aan zee en aan een lagune ligt. De lagune is een waar trekvogelparadijs en in de vroege morgen neemt een gids ons mee het water op.

Inmiddels wordt het eb, de vissers komen binnenvaren en op het strand wordt de vis direct verkocht. We scharrelen wat rond, praten met de vissers en na een vroege lunch rijden we door naar Meknes.

Makkelijker dan gedacht vinden we ons hotel aan een klein plein achter Bab Mansour, een stadspoort. We maken een lange wandeling langs de stadsmuren, zien ooievaars en het graf van Moulay Ismail ibn Sharif. Na een rondje door de medina en lekker eten in het hotel kunnen we naar bed.

Romeinse nederzetting Vanuit Meknes gaan we naar de overblijfselen van de Romeinse nederzetting Volubilis; prachtig gelegen en

nog niet over­gerestaureerd. Tussen de bloeiende bloe­ men en klepperende ooievaars wordt nog wat aan onze verbeelding overgelaten.

Vlakbij ligt Moulay Idriss, ooit de hoofdstad van het land en nadat koning Idris I hier werd begraven, ont­ stond een belangrijke bedevaartsplaats. Het is druk rond het complex waar het mausoleum zich bevindt.

Families zitten in de schaduw op stoepen, we horen het citeren uit de Koran, de moskee loopt leeg.

Iedereen is vriendelijk, maar het heiligdom komen we als niet­moslim niet binnen.

Dan moeten we terug naar Fez waar we de oprit naar de autobaan missen, achter vijftig vrachtauto’s terecht­ komen en verdwalen in de eindeloze nieuwbouwwij­ ken waar niemand de weg naar het vliegveld weet.

Gelukkig –of jammer genoeg?­ zijn we nog op tijd voor onze vlucht naar huis. n

Onder Moulay Idriss Rechterpagina van boven naar beneden Een lagune nabij Bousselham; Moskee in Fezs

42 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 43

Marokko LIGGING De bezochte regio ligt ten noorden van de lijn Rabat-Meknes-Fez en omvat het Rifgebergte en de kust van zowel de Middellandse Zee als de Atlantische Oceaan.

BEREIKBAARHEID Er gaan vanuit verschillende plaatsen in Nederland, BelgiĂŤ en Duitsland directe chartervluchten naar Fez. Voor Marokko is een geldig paspoort voldoende, er is geen visumplicht.

KLIMAAT Het noorden van Marokko kent een mild klimaat. De zomers zijn warm, maar niet extreem heet zoals in het zuiden. Neerslag valt vooral gedurende de wintermaanden.

BESTE REISTIJD De reis kan het hele jaar gemaakt worden, maar het voor- en najaar hebben de voorkeur. In het voorjaar staat alles in bloei en in de herfst kleuren de bladeren rood.

rijke fruitbomen: olijven, citrusvruchten, perziken en granaatappels. Voor vogelaars is Noord-Marokko een paradijs, vooral in de lagune bij Moulay Bousselham komen talrijke trekvogels.

FLORA & FAUNA Zowel in het Rifgebergte als langs de Middellandse Zee staan uitgestrekte bossen met pijnbomen, iepen, populieren en essen, afgewisseld door akkers met marihuana. Er zijn kloven met snelstromende rivieren en vooral langs de kust groeien tal-

MEER INFORMATIE Voor meer informatie over deze reis kun je terecht bij Gabrielle Pot van Garbrielle Pot Reizen, Tel. +31(0)20 689 31 82, info@gabrielle-pot-reizen.nl of kijk op www.gabrielle-pot-reizen.nl

Chefchaouen Fez Meknes

M

A

R

O

K

K

O

Tanger

44 - Kijk op www.meridiantravel.nl

MET DOMINICUS REIS JE VERDER… KIES UIT 100 BESTEMMINGEN verdeeld over alle werelddelen. Geschreven door Nederlandstalige auteurs met grote lokale kennis; dus veel achtergrondinformatie en nog meer reissuggesties.

€ 19,95

€ 22,95

€ 22,95

GA JE MEE OP REIS? Alle Dominicus reisgidsen zijn ook verkrijgbaar als e-book.

Te koop in de (online) boekhandel.

www.dominicus.info

Super compacte stadsgidjes met handige uitvouwbare plattegronden per wijk en heel veel adressen en tips.

€ 9,95

Met stad in kaart, kom je overal

MADAGASCAR

SCHIMMIG SAMENZIJN Al honderden jaren voert de groep een griezelig overleg.

Gesluierd, doodstil en muisstil hokken ze samen. Waar zou het over gaan? De colonne puntige rotsen doet denken aan een schimmig samenzijn van foute lieden. Het okerrood gekleurd Tsingy Rouge heeft echter geen kwade bedoelingen. De onalle­ daagse formatie op Madagascar is net zo eigenzinnig als het eiland zelf. Ooit was het deel van het Afrikaanse vasteland, maar samen met India besloot het zich los te rukken. Waar India richting Azië trok, koos het dwarse Madagascar voor een leven zon­ der buren.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 47

W

E VRIJHEID VAN TORRA CONSERVANCY Mens en natuur profiteren van bijzonder toerisme in NamibiĂŤ

48 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 49

a

Namibië is een zeer uitgestrekt land met natuur in alle ver­ scheidenheid en kleurcontrasten waar veel zeldzame en met uitsterven bedreigde diersoorten leven. Het land kent verschillende natuurreservaten waarvan Etosha de bekendste is. Een reservaat dus. Er staat een hek omheen en je moet een kaartje kopen om naar binnen te kunnen.

Hoe anders is Torra Conservancy. Dat is vrije natuur. Geen hek, geen verharde wegen, geen toegangspoorten. Op een interessante manier maken ze in dit gebied gebruik van de samenwerking tussen natuur, inheemse bevolking en kleinschalig toerisme. Een mengeling die voor een ietwat avontuurlijk aangelegde toerist fantastisch is en daarbij help je de natuur en de lokale gemeenschap ook een hand­ je.

Neushoornles Eenmaal in de Palmwag Lodge, grenzend aan het Torra Concervancy, besef je eigenlijk pas hoe luxe je het hebt als toerist. Een barretje, een klein zwembad en een terras van­ waar je olifanten kunt observeren. Hoe anders was het enkele kilometers voor Palmwag: zeer slechte wegen en een soort grensovergang die dienstdoet als controlepost voor mond­en­klauwzeer, een ziekte die onlangs is uitge­ broken. In de buurt van de slagbomen en de jerrycans ont­ smettingsmiddel staan hutjes en koepeltentjes ver­ vaardigd van takken en oud plastic. Wat kinderen spelen met een bal of prutsen met hun telefoontje.

Onder het genot van een glaasje cola maken we kennis met wat morgen onze gidsen zullen zijn. Haarfijn wordt uitge­ legd wat we wel en vooral niet moeten verwachten. Gids Eliphas legt in gebroken Engels uit: ‘We zullen zeer vroeg vertrekken morgenochtend. 05.00 uur, anders wordt het te laat en daarmee ook te warm. Aangezien het een natuur­ gebied van ruim 3.000 vierkante kilometer is en de neus­ hoorns zich geheel vrij bewegen, weten wij ook niet waar ze momenteel verblijven. Wegen, of paden, zijn er niet, dus de tijd moeten we goed benutten.’

‘We gaan de vrije natuur in, uit de terreinwagen, dus we zijn uiterst kwetsbaar’, gaat Eliphas verder. ‘We moeten ons onopvallend en veilig kleden. Hoge en stevige schoe­ nen, vanwege de slangen, en geen kleding in felle kleuren.

Ook sterke parfums en deodorant zijn niet handig. Buiten de jeep communiceren we enkel met gebaren en lopen we te allen tijde achter elkaar. De trackers gaan voorop en spreiden zich. Verder benaderen we de dieren ­als we ze zien­ uitsluitend met tegenwind; het kan dus zijn dat we

50 - Kijk op www.meridiantravel.nl

moeten wachten, ook al hebben we ze duidelijk in het vizier. We benaderen de neushoorns nooit op minder dan 80 tot 100 meter en we blijven nooit langer dan 10 minuten op dezelfde plek. Dit heeft ook met de wind te maken.

Neushoorns zien heel slecht, maar het gehoor en de reuk­ zin zijn bijzonder sterk ontwikkeld. Daarbij kunnen ze 100 meter afleggen in 8 seconden. Dat geeft in ieder geval nog iets van speling, mocht er eentje agressief worden.’

Patrouille 9 Na nog een glas cola gaat Eliphas verder: ‘Wij kunnen niet garanderen dat je neushoorns ziet. Wij kunnen ook niet garanderen dat je honderd procent veilig bent. De natuur is grillig en onvoorspelbaar. Maar mijn ervaring is dat degenen die dit gedaan hebben het onvergetelijk vonden.

Daarbij gaat het geld voor deze tracking naar de plaatse­ lijke gemeenschap. Ook draag je zelf direct bij aan een stukje natuurbehoud. De data die we verzamelen gaan naar het Wereldnatuurfonds en het Ministerie van Natuur en Toerisme. Morgen zijn jullie onderdeel van een patrou­ ille die neushoorns zoekt, identificeert en lokaliseert.

Patrouille 9. Hoe beter wij in staat zijn de verplaatsingen van de neushoorns in kaart te brengen, hoe beter we in staat zijn ze te beschermen zonder dat er een hek nodig is.’

Na het ondertekenen van een contract waarin we verkla­ ren dat we op de hoogte zijn van de mogelijke gevaren, worden we door Eliphas lachend vrijgelaten. ‘Zet jullie wekkers op tijd en dan zie ik jullie morgen bij het ontbijt weer.’

Van last naar inkomstenbron Aan de ontbijttafel ontmoeten we een andere gids, Christin: een Duitse ex­studente die haar toekomstige leven als marketeer in een snelle wereld totaal niet zag zit­ ten en nu een opleiding als ranger volgt bij het Torra­pro­ ject. Aangenaam verrast twee oer­Hollandse kaaskoppen te zien, schuift ze aan. Ze checkt even of onze kleding vol­ doet en zegt dat we goed moeten eten. ‘Als we neushoorns op het spoor zijn, hebben we daar natuurlijk geen tijd meer voor!’ Enthousiast begroet ze Eliphas en informeert of de spoorzoekers al iets van zich hebben laten horen.

Aan tafel zit ook een andere man: Dirk Heinrich. Journalist van de oudste krant van Namibië, de Allgemeine Zeitung.

Op­en­top natuurfanaat en zeer groot voorstander van dit project en de vorm van toerisme die eraan gekoppeld is.

Boven Een van de roofvogels in vol ornaat Onder links Mark ‘The Birdman’ Atherthon verzorgt bij O’Reillys Rainforest Retreat dagelijks vogelshows waarbij hij uitleg geeft over het leven van deze dieren Onder rechts De dieren komen heel dichtbij het publiek

52 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Hij gaat mee om een artikel te schrijven en om foto’s te schieten. Met het artikel tracht hij de publieke opinie te beïnvloeden en meer overheidsgeld voor het project los te krijgen. Heinrich: ‘Torra Conservancy is zo bijzonder omdat het eigenlijk het enige gebied is waar de zwarte neushoorn, de olifant en de leeuw nog helemaal vrij leven.

De plaatselijke bevolking die hier woonde, heeft na ver­ loop van tijd een cultuuromslag doorgemaakt. Vanuit Zuid­Afrika werd de gemeenschap van de Riem­ vasmakers min of meer gedwongen om hier te leven. Ze hadden slechts een kleine hoeveelheid vee. Fruit en groen­ ten willen ook niet al te best groeien in dit extreem droge gebied. Voor hen waren oli­ fanten, die hun tuinen ver­ nielden, en leeuwen, die hun vee aanvielen, een enorme overlast. Zij zagen zich bijna gedwongen om te stropen en te jagen op neushoorns en oli­ fanten voor ivoor. Gelukkig is toen met behulp van het Wereld Natuur Fonds en de overheid dit project gestart.

Een project voor en door de plaatselijke bevolking om de omgeving en het rijke dieren­ leven te gebruiken als levens­ bron in de vorm van onder andere toerisme. Waren in eerste instantie de dieren en de barre omstandigheden een werkelijke plaag, nu vormen zij de belangrijkste inkom­ stenbron: mensen en dieren profiteren van het toerisme en op hetzelfde moment worden neushoorns gecontroleerd en hopelijk bewaakt tegen stropers. Dat is wat we gaan doen vandaag!’

huisjes rennen en stapt ook in de jeep. De man spreekt geen Engels, alleen Khoekhoegowab. Eliphas fungeert daarom als tolk. De man schijnt een van de beste trackers te zijn. Met hem erbij maken we een goede kans de zwar­ te neushoorn in het wild te zien.

Oog-in-oog

Na nog geen halfuur rijden, kleurt het landschap van Damaraland verschillende kleuren groen onder een hel­ derblauwe lucht. Enorme, rode rotsen sieren het land­ schap alsof ze met kracht uit de aarde zijn gebarsten en nu eindelijk tot rust zijn gekomen. In dit decor lopen zebra’s, springbokken, oryxen en hier en daar een giraffe.

Plotseling trapt Christin op de rem. Onze tracker heeft een spoor gevonden. Verse feces. Nog een paar minuten hobbelen we met de jeep over de keien en dan wordt het definitieve stopsein gegeven.

De tracker pakt zijn spullen en gebaart ons om hem te volgen.

Geen tijd te verliezen. En inder­ daad, in de verte staan twee neus­ hoorns. Een moeder en een kalf.

Met behulp van een handje stof wordt de windrichting bepaald en dus de route die we moeten vol­ gen om dichterbij te komen. Door middel van een GPS­ontvanger worden de coördinaten van de dieren vastgelegd. Ook worden de details van het dier nauwkeu­ rig omschreven. Oren, de vorm van de hoorn, het geslacht, de grootte. Over de hoeveelheid neushoorns in het gebied willen de rangers niets zeggen, dat is een geheim. Heinrich neemt foto’s van het dier en loopt dichterbij. Zelf staan we ongeveer op 80 meter afstand: oog in oog met twee neus­ hoorns. Ze zijn helemaal vrij. Ze leven volstrekt in het wild.

Moeder en kind.

Na het ontbijt stappen we in de jeep. Christin achter het stuur, Heinrich ­eveneens een zeer ervaren spoorzoeker­ ernaast. We rijden nog een stukje over een verharde weg en komen algauw bij de controlepost voor mond­ en klauwzeer. Wielen van de jeep en onze schoenen worden grondig gedesinfecteerd. Ook worden tassen en de binnenkant van de wagen gecontroleerd op rauw of onbe­ werkt vlees. Na nog een paar formaliteiten kunnen we ver­ der. Bij een piepklein dorp, bestaande uit huisjes van golf­ plaat, houden we even stil. Er komt een man uit een van de

Na een lange en zware terugrit over keien en door rivier­ beddingen, door een spectaculair landschap, komen we weer aan bij de lodge. Moe, maar uitermate voldaan. Tijd om de talloze indrukken te verwerken, het reisdagboek te updaten en foto’s te selecteren. Ze zeggen dat een olifant niets vergeet, maar in dit geval zal ook een mens niets ver­ geten. Een herinnering aan deze bijzondere ervaring, mid­ denin het leven, in vrijheid en in balans tussen natuur en de mens, is blijvend. n

‘Torra Conservancy is zo bijzonder omdat het eigenlijk het enige gebied is waar de zwarte neushoorn, de olifant en de leeuw nog helemaal vrij leven’

Kijk op www.meridiantravel.nl - 53

54 - Kijk op www.meridiantravel.nl

‘In de verte staan twee neushoorns. Een moeder en een kalf. Met behulp van een handje stof wordt de windrichting bepaald en dus de route die we moeten volgen om dichterbij te komen’

Kijk op www.meridiantravel.nl - 55

Boven Gasten van Inkaterra kunnen een nacht in een echte boomhut slapen Onder De wilde jungle rond Inkaterra gezien vanaf de canopytrail

LOGEREN BIJ DE CHIMPANSEES Gambia kent u van de tv­reclames als spotgoedkope bestemming voor een strandvakantie onder de Afrikaanse winterzon. Reisjournalist Sander Groen trekt de jungle in en overnacht in een safaritent met uitzicht op een riviereiland vol mensapen.

W

T E K S T & F O TO G R A F I E S A N D E R G R O E N

Diep in het binnenland van Gambia staat hoog op een rotspunt een safaritent. Binnen wacht een hemelbed met klamboe, de veranda biedt breedbeelduitzicht op de natuur. Links en rechts slingeren rode franjeapen en groene meerkatten door de bomen, boven vliegen exo­ tische vogels over, in de diepte ruist de rivier, vuur­ vliegjes knipperen voorbij, achter een heuvel zakt zachtroze de zon weg. Het is misschien wel de vredig­ ste plek in Afrika’s kleinste land. In de rivier liggen drie eilanden, bewoond door een kolonie van ruim honderd chimpansees. Het lachende gegil van de bedreigde mensapen weerkaatst tegen de rotswanden van de vallei.

Het zou zomaar een natuurfilm met stemmig com­ mentaar van Morgan Freeman kunnen zijn. ‘De chim­ pansee wordt beschouwd als de nauwste nog levende verwant van de mens. Het genoom van deze mensaap stemt voor 99 procent overeen met dat van u en mij.

Net als wij communiceren chimpansees met elkaar via hun stem, gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Net als

56 - Kijk op www.meridiantravel.nl

wij gebruiken ze gereedschappen, hebben ze normen en waarden en leven ze sociaal samen in een groep met een democratisch gekozen leider, die coalities moet smeden om aan de macht te blijven. Niets menselijks is de chimpansee vreemd.’ Maar het is geen film. Het is echt en ik zit er middenin.

Dolfijnen en nijlpaarden Gambia is een bij Nederlanders populaire winterzon­ bestemming. Voor vierhonderd euro boek je een week vakantie, inclusief retourvlucht en verblijf in een stran­ dresort. Aan de Atlantische kust staan tientallen pak­ kethotels bij elkaar in Bakau, Kololi en Kotu. Dat is wat de meeste bezoekers van Gambia zien: zon, zee, zand en bumsters, jongens die van alles verkopen, van vers fruit en vistripjes tot houtsnijwerk en seks. Niks mis met een weekje zonnebakken, maar Gambia biedt meer. Aan weerszijden van de gelijknamige rivier ligt een langgerekt land met een straatarme maar vriende­ lijke bevolking en een rijke natuur vol apen, krokodil­ len, dolfijnen en nijlpaarden.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 57

58 - Kijk op www.meridiantravel.nl

De rivier de Gambia kronkelt door het hele gelijknamige en langgerekte land

Dat krijg je niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen. Zo lang als de vlucht van Schiphol naar Banjul, zo lang duurt ook de autorit van de kust naar het River Gambia National Park. Voor dag en dauw pikt chauf­ feur Musa me op voor een ‘Afrikaans avontuur’. Het Gambiaanse wegennet is overzichtelijk: er loopt een weg over de zuidoever en een over de noordoever, sinds kort beide deels geasfalteerd door het Nederlandse Ballast­Nedam. Op sporadische strategi­ sche plekken verzorgen veerboten de verbindingen tussen de beide rivieroevers. Ook al afkomstig uit Nederland; zo pendelde een ervan een paar decennia geleden nog tussen Den Helder en Texel.

Puntdaken van olifantsgras De rit is lang, maar wordt geen moment saai.

Zandstranden, toeristenhotels, wisselkantoortjes, sou­ venirwinkels, restaurants, disco’s en het vliegveld maken plaats voor chaotische stadjes met krioelend verkeer, hectische vis­ en veemarkten en woonhuizen van betonblokken en golfplaat. Het is oogstseizoen; langs de weg liggen miljoenen watermeloenen opge­ stapeld als glimmende groene basketballen. Voorbij Soma, de laatste plaats van enig formaat, wacht een eindeloze rij auto’s, trucks en paardenkarren. Musa rijdt er opgewekt langs, frommelt een biljet van 10 dalasi (20 eurocent) in iemands hand en even later dobbert de roestige ferry naar de noordoever.

Aan de overkant is het stiller. De weg wordt gedeeld met wat kleurig beschilderde bushtaxi’s, aftandse Peugootjes en Renaultjes, ossenkarren vol rijstbalen, kippen of takkenbossen en soms is het wachten op een overstekende kudde zeboes. De baobabs bezwijken bijna onder het gewicht van hun voedzame vruchten.

Dorpjes bestaan hier uit luttele lemen hutjes met punt­ daken van olifantsgras. Jongetjes spelen langs de weg in het gele zand met een autoband, mannen doen een dutje onder een dadelpalm, meisjes halen water bij de dorpspomp en vrouwen in fleurige jurken malen gierst met houten stampers in grote vijzels. Alle Afrikaanse clichés blijken te kloppen.

Zwaaiende chimpansees ‘Wow, die is oud en groot en stoer, dat moet wel het alfamannetje zijn.’ ‘Kijk daar, een moeder met een jong.

Net een klein harig mensenbaby’tje, wat snoezig.’ Ik blijk de lodge in het natuurpark te delen met het

Vlissingse stel Alle en Vesta. Op de bij het verblijf inbe­ grepen boottocht langs de chimpansee­eilanden buite­ len ze over elkaar heen van bewondering. ‘Om eerlijk te zijn,’ zegt Alle, ‘had ik er niet zoveel van verwacht.

Zeker niet dat we de chimpansees van zo dichtbij zou­ den zien en in zulke grote aantallen. Dit is een onver­ getelijke ervaring.’ Dat de dieren zich massaal laten zien, heeft een reden: de boottocht voor bezoekers wordt voorgegaan door een voederbootje.

‘Pooh is inderdaad de leider van deze groep,’ bevestigt Bouba, onze gids. ‘En hij is ook de oudste: 48 jaar. De jongste is twee maanden.’ De chimpansees hebben het hier kennelijk goed naar hun zin, want ze planten zich vrolijk voort: in de afgelopen tien jaar werden ruim twintig baby­chimps geboren. De jonkies, met hun roze gezichten, slingeren speels aan lianen door de jun­ gle, terwijl de oudere chimpansees het toegeworpen voedsel verzamelen voordat er brutale bavianen mee aan de haal gaan. Freeman had gelijk: niets menselijks is een chimpansee vreemd. Balancerend op takken slaan ze gade hoe wij hen aanstaren. Een van hen lacht en zwaait zelfs naar ons.

Ongerept natuurparadijs Ooit leefden in Afrika minstens een miljoen chimpan­ sees in het wild, nu zijn het er nog zo’n honderddui­ zend. In 21 van de 25 thuislanden stierven ze uit door ontbossing, stroperij en jacht; chimpansees waren (en zijn) gewilde huis­, proef­, en circusdieren en hun vlees is een lokale delicatesse. De laatste chimpansee verdween in Gambia een eeuw geleden. Eind jaren 60 vond de Britse natuurbeschermster Stella Marsden een toevluchtsoord voor haar in het westen geredde en verweesde chimps in het kleine natuurreservaat Abuko, tien jaar later kwam er een betere oplossing: de ver stroomopwaarts gelegen Baboon Islands werden Gambia’s eerste nationale park.

Dit is zonder twijfel het mooiste stuk natuur van het in dat opzicht toch al rijkelijk bedeelde Gambia. In een S­ bocht in de rivier, op bijna driehonderd kilometer van de kust, beslaat het River Gambia National Park vijf eilanden plus een stuk vasteland. Behalve door de voornoemde rode franjeapen en groene meerkatten wordt het ondoordringbare tropisch regenwoud bewoond door sfinxbavianen, huzaarapen, wratten­ zwijnen, aardvarkens, antilopen, otters, dassen, serval­

Kijk op www.meridiantravel.nl - 59

De rode laterieten rotsen boven de riviervallei bieden prachtig uitzicht op de chimpansee-eilanden

60 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Gids Bouba wijst aan welke van de honderden vogelsoorten er voorbijfladderen

Kijk op www.meridiantravel.nl - 61

Het waterhuis van het project

en genetkatten, krokodillen, cobra’s, zeldzame nijl­ paarden en nog zeldzamere zeekoeien, plus de helft van de ruim vijfhonderd vogelsoorten die in Gambia voorkomen.

Verboden toegang Chimpansees kunnen niet zwemmen. Deze eilanden zijn daarom de ideale veilige omgeving om ze voor te bereiden op hun terugkeer in de wildernis. Dat was oorspronkelijk het doel van het Chimpanzee Rehabilitation Project. Alleen konden ze nergens in Afrika worden uitgezet, althans, niet met een gerede kans op overleven. Het tijdelijke onderkomen werd een permanente habitat. Verspreid over vier sociale groepen op de drie grootste eilanden leven er nu 107 chimpansees. Mensen mogen er niet meer komen – ook de medewerkers van het project moeten vanaf de wal of het water toekijken hoe het de mensapenkolonie vergaat.

Om de chimpansees en andere bedreigde dieren rust en ruimte te gunnen, is ook de rest van het nationale park niet toegankelijk voor het publiek. Boten op de Gambia­rivier mogen alleen op gepaste afstand passe­ ren door het navigeerbare kanaal langs het grootste eiland, waar de kans op het zien van een chimpansee

62 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Een van de vier safaritenten

miniem is. Alleen de bootjes van het Chimpanzee Rehabilitation Project mogen aan de andere kant komen, tussen de eilanden door varen en dichtbij de oevers komen. De enige manier om de dieren van nabij te bewonderen, is door een overnachting te boeken in een van de vier safaritenten.

Hemelbed en buitendouche Dat kan alleen van donderdag tot zondag; de rest van de week is de staf druk met onderzoek en natuurbe­ houd, waarvan de kosten deels worden gedekt door de gasten. Een overnachting is dan ook niet goedkoop: zo’n 150 euro per persoon per nacht, inclusief eten en excursies. De safaritenten zijn niet luxueus, maar van alle gemakken voorzien, inclusief een buitendouche en ligstoelen op de veranda. Geen airco, minibar of elek­ triciteit, maar bij het krieken van de dag wordt een kan kokend water bezorgd. Kijk met een kop thee uit over de chimpansee­eilanden bij zonsopkomst, terwijl de jungle ontwaakt, en voilà, daar is het: het ultieme Out of Africa­gevoel.

‘Dit uitstapje heeft ons samen vijfhonderd euro gekost,’ vertelt Vesta tijdens het ontbijt op het terras van het boven de rivier gebouwde Waterhuis. ‘Dat is meer dan onze hele week vakantie per persoon, haha.

Maar je steunt er het project mee en het is het absoluut waard. Gambia is bekend als bestemming voor een goedkope strandvakantie, maar ik denk dat maar wei­ nig toeristen weten dat het land ook zulke adembene­ mende natuur te bieden heeft. De boottocht pal langs de eilanden, oog in oog met chimpansees, lekker eten, lief personeel, ’s avonds nog een nachtmutsje en dan inslapen bij de geluiden van de jungle. Het is letterlijk een onvergetelijke ervaring.’

De nieuwe wildernis Projectoprichtster Stella Marsden schreef bestsellers, maakte natuurfilms en deed onderzoek met de beroemde Britse biologe Jane Goodall en Nederlandse primatoloog Frans de Waal. In 1999 speldde prins Bernhard haar de Orde van de Gouden Ark op, een hoge onderscheiding voor natuurbeschermers. Na Marsdens dood in 2008 nam de Amerikaanse Janis

Carter, die al ruim dertig jaar voor het project werkte, de leiding over. In tegenstelling tot haar voorgangster houdt de 63­jarige Carter niet zo van publiciteit. Ze lijkt verlegen, gaat liever niet met bezoekers op de foto en trekt zich tijdens een groot deel van ons verblijf terug in haar safaritent.

Het is dan ook even wennen. In 1977 arriveerde Carter in Gambia met de gedomesticeerde chimpansee Lucy op haar arm. Ze ging nooit meer weg. Toen de chimps nog werden voorbereid op uitzetting in het wild, woonde Carter in een kooi op het grootste eiland. Ze bracht de chimpansees fundamentele vaardigheden bij: hoe ze voedsel vinden, welke dieren gevaarlijk zijn en hoe ze van bladeren hun slaapnest bouwen. Tien jaar geleden werd de laatste nieuweling toegelaten. Nu zijn de eilanden vol en is dit hun nieuwe wildernis.

Decennialang woonde ze samen met de mensapen en

Het Vlissingse stel Alle en Vesta ontbijt op de veranda van het Waterhuis

Kijk op www.meridiantravel.nl - 63

waren zij haar familie. Inmiddels heeft Carter al zes jaar geen voet meer op de eilanden gezet.

nacht hier blijven,’ verzucht hij tegen haar. ‘Ik wil hier nooit meer weg.’ n

De laatste olifant

Deze reisreportage word je aangeboden door De Reisjournalist. De mooiste reisverhalen van de beste reisjournalisten: dereisjournalist.nl

Voor vertrek staat nog een ochtendexcursie gepland: een gegidste wandeling over de rode laterieten rotsen hoog boven de riviervallei. De zon is nog bezig met opkomen en strooit een zacht licht op de natuur. Bouba heeft een lijvig vogelboek meegenomen en wijst vlie­ gensvlug aan welke soorten er voorbijfladderen. Hij loodst ons langs manshoge termietenheuvels, wijst de plek aan waar volgens de overlevering Gambia’s aller­ laatste olifant stierf en verklaart aan de hand van poot­ afdrukken en uitwerpselen welke dieren hier vannacht gefourageerd hebben, waaronder een aardvarken en een genet, een kleine gespikkelde katachtige met lange gestreepte staart.

De 'incheckbalie' van het chimpanseeproject

Na een stief uur klauteren langs baobabbomen, door struiken en over de rode rotsen, arriveren we bij een uitstekende rots met een oneindig uitzicht op de rivier, de eilanden en de omringende jungle. Bouba pakt een appel uit zijn rugzak en gaat erbij zitten, met zijn benen bungelend over de rand. ‘Geniet er nog maar even van,’ zegt hij, ‘want de boot ligt klaar om jullie terug te brengen naar de bewoonde wereld.’ Vesta en Alle werpen een laatste blik op de eilanden en pogen met een verrekijker een chimpansee te ontwaren in het dichte struikgewas. ‘Wat jammer dat we maar één

Chimpanzee Rehabilitation Project De Nederlandse Gambia­specialist Travelpoort biedt een tweedaagse excursie aan voor ca. € 235 p.p.p.n. inclusief vervoer en verblijf in een safaritent op basis van volpension, maar exclusief ca. € 75 euro brand­ stofkosten; www.travelpoort.nl. De Gambiaanse touroperator Tilly’s Tours biedt een 7­daagse ‘chimp­ expeditie’ inclusief onder meer twee overnachtingen bij de chimpansees voor ca. € 1250 p.p.; www.til­ lystours.com. Rechtstreeks boeken kan ook, voor ca.

150 euro p.p.p.n. via tel. 00­220­686­8826 of e­mail baboonislands@gmail.com. U moet dan wel zelf ver­ voer regelen; een auto met chauffeur komt op ca. € 200 voor een tweedaagse trip.

64 - Kijk op www.meridiantravel.nl

CAPITOOL LAAT JE DE WERELD ZIEN!

Capitool laat zien in 129 gidsen: 51 landen 49 steden 38 streken / eilanden 53.417 foto’s 3.292 illustraties

Capitool biedt al meer dan 20 jaar het allergrootste reisplezier: • De vijf sterren-reisgids voor levensgenieters • Zorgvuldig samengestelde, kwalitatief hoogwaardige inhoud • Schitterende foto’s en illustraties • Bestand tegen intensief gebruik voor, tijdens en na je reis • De gids die je nog lang zult bewaren samen met je herinneringen

Voor het complete aanbod allergrootste reisplezier zie capitool.nl Verkrijgbaar bij alle (online) boekhandels *m.u.v. Capitool Autoroutes, Capitool Familiegidsen, Capitool Compact, Capitool Onverwacht Nederland, Capitool Onverwacht ontdekkingen, Capitool Wandelbox. De korting is geldig van 1 juni t/m 31 juli 2016.

Boven Gasten van Inkaterra kunnen een nacht in een echte boomhut slapen Onder De wilde jungle rond Inkaterra gezien vanaf de canopytrail

DE OOGST VOORBIJ NIEUWE ROMAN VAN GEERT VAN DER KOLK

\

Onlangs verscheen De oogst is voorbij, de nieuwe roman van Geert van der Kolk (Velsen, 1954). Ter voorbereiding zwierf de schrijver ruim een halfjaar door Oost­Afrika. Aanvankelijk wilde hij reisverhalen schrijven, maar het project groeide uit tot een roman over ontwikkelingshulp en corruptie in een afgelegen streek in Kenia. Met als rode draad een liefdesgeschiedenis die te mooi lijkt om waar te zijn.

T E K S T R O B I N VA N D E R B U R G H

In de roman maken we kennis met Andries Jordaan, een Nederlandse ingenieur die vrouw en kinderen achterlaat om welzijnswerk te gaan doen in een Afrikaans dorpje. Het Westen heeft al veel geld gestopt in het project, maar bij zijn aankomst in Oost­Horr blijkt er helemaal niets te zijn. Alle subsidiegeld is ver­ dwenen in de zakken van machthebbers en tussenper­ sonen. Zijn voorganger heeft er een potje van gemaakt.

Aan Jordaan de taak om de chaos te ordenen en het project nieuw leven in te blazen.

Hij belandt echter in een lokale stammenstrijd waarin iedereen voortdurend van elkaar steelt en de regels ter plekke worden aangepast, als er maar geld of vee mee te scoren valt. Het is dweilen met de kraan open.

Jordaan is hierdoor veroordeeld tot de aantrekkelijke, Engelse arts Pippa, op wie hij al snel verliefd wordt.

Vol goede bedoelingen en inzet gaat het verliefde duo aan het werk, maar het project lijkt gedoemd tot mis­ lukken. Jordaan en Pippa worden niet alleen in de weg gezeten door de wantrouwende, lokale bevolking, maar krijgen ook te maken met structurele corruptie en geldgebrek. Een eeuwenoude onenigheid tussen twee stammen escaleert in een gewelddadig conflict, waarin

66 - Kijk op www.meridiantravel.nl

ook Jordaan en Pippa verstrikt raken. Uiteindelijk blij­ ken het optimisme en de liefde van het duo niet opge­ wassen tegen de weerbarstige Afrikaanse werkelijk­ heid.

Bouwmateriaal voor een roman Ondanks zijn omvangrijke oeuvre is Van der Kolk ­die al dertig jaar in de Verenigde Staten woont­ bij het Nederlandse publiek nog vrij onbekend. De schrijver debuteerde in 1987 met de verhalenbundel De nieuwe stad. Sindsdien heeft hij nog vijftien boeken geschre­ ven, waarvan een groot deel zich afspeelt in verre oor­ den als het Caribisch gebied, Haïti en het Noordpoolgebied. Liefhebbers van Van der Kolk waarderen met name zijn gave om de couleur locale aan te nemen. Zo opent ook De oogst is voorbij met een visuele beschrijving van het schilderachtige Afrikaanse landschap: ‘De vlakte lag doodstil onder de zon en het gras was kort en geelbruin. Het regenseizoen was nog niet begonnen.’

Voor het schrijven van De oogst is voorbij liet Van der Kolk zich inspireren door de talloze gesprekken die hij voerde tijdens zijn reis door Oost­Afrika. Naast de

locals sprak hij ook met expats die allen hun eigen motieven hadden om hun vei­ lige leven in te ruilen voor een onzeker bestaan in het sterk verarmde gebied waar de roman zich afspeelt. Hun ver­ halen vormen het ruwe bouwmateriaal waaraan de schrijver zijn eigen ervaring heeft toegevoegd.

Geen politiek pamflet Van der Kolk heeft met zijn roman ook een sociaalmaatschappelijke doel, zo vertelt hij. ‘Ik hoop dat mijn roman bijdraagt aan het doorprikken van pretenties en illusies over ontwikke­ lingshulp.’ Toch is het boek geen politiek pamflet. ‘Het is een roman, geen reportage.’ De reden om juist over deze regio te schrijven, is de adembenemende schoon­ heid van het landschap. De noordelijke grensstreek tus­ sen Kenia en Oeganda had het toneel moeten worden van een schelmenroman, ‘een soort Tijl Uilenspiegel in het land van de ontwikkelingshulp’, aldus de schrijver.

Maar omdat in dit project geen vaart wilde komen, besloot Van der Kolk het roer om te gooien een liefdes­

verhaal te schrijven. Het resultaat is een avontuur waar werkelijkheid en fictie samensmelten en het onheil ieder moment kan toeslaan. Een fragment.

‘My dear boy, je kunt een vrouw niet geluk­ kig maken met de helft van je liefde.’

Carla zat op de veranda van haar huis. Ze had een sigaret in haar ene en een gin & tonic in haar andere hand. Jordaan zat tegenover haar, voorover geleund en met zijn ellebogen op zijn knieën.

‘Neem dat nou maar van mij aan,’ zei Carla. ‘Ik weet ervan.’

‘Weet je waar Pippa is?’ vroeg Jordaan.

‘Nee. Ze is in ieder geval niet hier. Ga maar in haar kamer kijken als je me niet gelooft.’

Het opvallendste aan Carla’s gezicht was haar lange, scherpe en kaarsrechte neus, die als een rots­ punt uitstak uit de golvende rimpels op haar voor­ hoofd, de wallen onder haar ogen en haar verzakte wangen en mondhoeken. Haar lange grijze haar hing in een vlecht over haar rechterschouder en aan het

Kijk op www.meridiantravel.nl - 67

Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee Samboeroevrouw in het dorp dat model stond voor Malabit; Nederzetting van nomaden aan het Toerkana-meer; Nederzetting van nomaden aan het Toerkana-meer; Het oude schip Liemba op het Tanganjika-meer; De motorfiets van de Easy Riders in hoofdstuk 34; Safari te voet met Ranger Dennis in Kidepo Valley

einde zat een paarse strik.

‘Wat bedoel je met de helft van je liefde?’ vroeg Jordaan. ‘Heeft Pippa daarover geklaagd?’

‘Natuurlijk, my dear boy, wat dacht je?’ zei Carla.

‘Ik vind dat ze nog ongelooflijk veel geduld met je heeft. Ik zou je allang de wacht hebben aangezegd. Dat heb ik haar ook aangeraden.’

‘Waar bemoei je je mee?’

Carla keek hem spottend aan.

‘Je moet kiezen, my boy. Dat weet je zelf ook heel goed. Pippa is geen Samboeroe. Heb ik je weleens ver­ teld hoe ik dat met mijn man heb aangepakt toen ik ontdekte dat hij een tweede vrouw had?’

Jordaan stond op en liep naar de hoek van de ver­ anda. De zon was ondergegaan en tussen de acacia’s en de jackalberries steeg een lichtgrijze grondnevel op.

‘Kom, kom,’ zei Carla. ‘Zo ingewikkeld is het nou ook weer niet. Ga zitten en neem iets te drinken.’

Toen ging zijn telefoon.

‘Pippa! Waar ben je?’

‘Gewoon, bij jou,’ zei Pippa. ‘Waar ben jij? Lowor zei dat je naar Carla was. Is er iets mis?’

‘Nee,’ zei Jordaan snel. ‘Nee, er is niets mis. Ik kom eraan. Ik ben er zo.’

Hij sprong van de veranda en liep naar de Land Cruiser.

‘Als je maar niet het lef hebt,’ riep hij over zijn schouder, ‘om te zeggen: ‘Vergeet niet wat ik gezegd heb.’’

‘Bye bye, my boy,’ zei Carla. ‘Vergeet niet wat ik gezegd heb.’

‘Een bevalling,’ zei Pippa. ‘Daarom was ik zo laat. Als ik hier maar één ding zou bereiken en alle zwangere vrouwen ervan kon overtuigen dat ze naar de kliniek moeten komen vóór er iets fout gaat, dan zou ik dik tevreden zijn.’

‘Is het goed afgelopen?’

‘Voor de vrouw wel.’

‘En de baby?’

Pippa schudde haar hoofd. Ze zakte onderuit in haar stoel, strekte haar benen uit en vouwde haar han­ den in haar nek.

‘Ik ben op.’

Jordaan zat vlak naast haar en streek over haar haren.

‘Het spijt me,’ zei hij.

68 - Kijk op www.meridiantravel.nl

‘Waarom?’ zei Pippa. ‘Vanwege die baby? Dat was echt niet de eerste keer, hoor, en het zal ook niet de laatste zijn.’

‘Dat weet ik. Ik bedoelde iets anders.’

In de grote flamboyan naast het huis riep nog een hoep­hoep­vogel. Alle andere vogels waren al stil en de acacia’s rond het ven waren bijna door de duisternis opgeslokt. Jordaan stond op en liep voor Pippa’s stoel heen en weer.

‘Toen je er vanmiddag niet was en je telefoon niet beantwoordde, was ik ineens bang,’ zei hij. ‘Niet dat je iets overkomen was, daar dacht ik niet eens aan, maar dat je er genoeg van had. Dat je kwaad op me was.’

Pippa tilde haar hoofd op en keek hem aan.

‘Waarom zou ik?’

‘Omdat ik nog steeds niet naar mijn vrouw heb geschreven.’

Pippa zakte weer onderuit in haar stoel en deed haar ogen dicht.

‘O, bedoel je dat,’ zei ze. ‘Nou ja, daar ben ik ook wel boos om, maar daar schiet ik niet veel mee op. Ik kan je niet dwingen.’

Jordaan ging pal voor haar staan en vouwde zijn armen.

‘Ik zal het vanavond doen,’ zei hij.

‘Beloofd?’

‘Beloofd.’

Pippa spreidde haar armen uit.

‘Kom hier, darling.’ n

De oogst is voorbij is verkrijgbaar bij de betere boekhandel en via www.uitgeverijdekring.nl 352 blz., € 19,95, Uitgeverij De Kring

‘Je moet kiezen, my boy.

Dat weet je zelf ook heel goed. Pippa is geen Samboeroe’

ZAMBIA / ZIMBABWE

DE ROOK DIE DONDERT Met een uitzicht op de Victoria Falls is de gelijknamige brug misschien wel de mooiste grensovergang van de wereld. Wie per trein, auto of benenwagen van Zambia naar Zimbabwe reist – of andersom – en de hangende schroothoop gebruikt, komt vanwege de nevel met een vochtig pak aan bij de douane. De 128 meter hoge brug werd in 1904 gebouwd met als doel om Kaap De Goede Hoop met Caïro te verbin­ den. Daar kwam het nooit van, maar dat doet niets af aan de schoonheid ter plekke. De Victoria Falls verstou­ wen per minuut zo’n 500 miljoen liter water. Logischerwijs noemt de lokale bevolking de watervallen De Rook die Dondert. Wie het echt wil laten donderen, kan zich aan een bungeekoord in de diepte storten.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 71

DE

CARRETERA AUSTRAL GENIETEN VAN DE NALATENSCHAP VAN DOUGLAS TOMPKINS

72 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Foto Thijs Hesslenfeld

Kijk op www.meridiantravel.nl - 73

Boven Meer dan de helft van de Chileense Carretera Austral is nog altijd onverhard, maar goed begaanbaar Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee Onderweg; Idem; De Patagonische vos is een kleine Zuid-Amerikaanse hondachtige met een gewicht tot circa vier kilo; De Patagonische cipres wordt tegenwoordig gezien met een stam diameter tot vijf meter; Sympatieke en tegelijkertijd stoere 'Gaucho's', de Argentijnse cowboys, zijn een regelmatige verschijning langs de Argentijnse Ruta 40

X

Eerder die dag ben ik vanuit het vissersdropje La Arena aan boord gegaan van een ferry die mij en mijn auto naar dit natio­ nale park van Hornopirén hebben overgezet. Later vandaag staat me nog een overtocht te wachten. Eén van vier uur, waar mijn auto dus even rust krijgt, maar mijn fototoestel overuren zal maken. Even kijk ik naar boven… ‘hoe tevreden zou Douglas Tompkins vanuit de hemel neerkijken op dit fan­ tastische landschap?’

Het land van Douglas Tompkins De Amerikaan Douglas Tompkins, rijk geworden als oprich­ ter van de kledingmerken Esprit en The North Face, is de postume beschermheer van een aantal prachtige gebieden in het Chileens Patagonië. Nadat hij zijn bedrijven had verkocht, vertrok hij samen met zijn vrouw Kris naar het zuiden van Chili, het gebied dat hij al in 1968 ontdekte tijdens een zes maanden durende road adventure trip van Californië naar

74 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Patagonië. Begin jaren ’90 begint hij met het opkopen van stuk­ ken land. Hij wil er natuurparken creëren en het landschap terug brengen naar de oorspronkelijke staat om het vervolgens terug te geven aan de overheid. De initiatieven van Tompkins stimuleren ook de Chileense overheid om zelf stukken land aan te pakken en te beschermen. Het zuiden van Chili en de grensstreek met Argentinië veranderen daardoor in één groot gebied van ongekende natuurlijke schoonheid. Als hij eind 2015 met een paar vrienden een kajaktocht onderneemt in één van zijn natuurgebieden, komt Douglas Tompkins in het water terecht. Hij raakt onderkoeld en overlijdt als gevolg daarvan.

Een prachtige erfenis De erfenis van Douglas Tompkins mag er zijn. Via hun stich­ ting The Conservation Land Trust kochten hij en zijn vrouw Kris ruim 800.000 hectare grond op, waarop zij zeven ver­

Kijk op www.meridiantravel.nl - 75

schillende natuurreservaten stichtten, waaronder het Pumalín Park en het Corcovado National Park. Door zijn parken toegankelijk te maken voor het publiek trachtte Tompkins het omgevingsbewustzijn van de bezoekers te vergroten. Hij legde, met respect voor de natuur, een infra­ structuur aan met wandelroutes, bezoekerscentra, camp grounds en restaurants, om daarmee de bezoekers een echte ‘wilderness experience’ te kunnen bieden.

De Carretera Austral De Chileense Carretera Austral, die een aantal van de natuurgebieden van de Conservation Land Trust met elkaar verbindt, is een (nog) voor het grootste gedeelte onverharde, maar goed begaanbare route door één van de meest ongerepte en ruige landschappen in het zuiden van Chili. Met de aanleg van de weg werd in 1976 begonnen omdat de toenmalige dictator Pinochet vond dat de Chileense inwoners in het uiterste zuiden van het land zich te veel op Argentinië richtten. De 1240 kilometer lange weg loopt van Puerto Montt, de hoofdstad in het Chileense Merendistrict, naar het gehucht Villa O’Higgins

en geldt zonder twijfel als één van de mooiste autoroutes ter wereld!

Pumalín en Corcovado NP Tompkins’ eerste grote conservatieproject was Pumalín Park, een 320.000 hectare groot gebied in de Zuid­ Chileense provincie Palena, aan de noordzijde van de Carretera Austral. Het gebied bestaat uit bergen met regenwoud, meren, rivieren en fjorden. Via bospaden is het mogelijk om naar verschillende bergtoppen te hiken, die stuk voor stuk een spectaculair uitzicht op de omge­ ving bieden. Iets zuidelijker ligt het Corcovado National Park, een ongeveer even groot gebied aan de Chileense zuidkust rondom de vulkaan Corcovado. Corcovado National Park beslaat ongeveer 295.000 hectare en her­ bergt maar liefst 82 meren, omringd door inheemse bos­ sen waar onder meer poemaʹs leven. De brakke rivier­ mondingen waar de Corcovado en Tic Toc rivieren in de Golf van Corcovado stromen, zijn uitzonderlijke leefge­ bieden van immense kolonies kustvogels. Pinguïns ren­ nen er over de rotsen en ook zeehonden en zeeleeuwen, Lees verder op pagina 80

76 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 77

Johan van Rijswijck Johan van Rijswijck is founder van Latijns­Amerikaspecialist Sapa Pana Travel in ’s Hertogenbosch. ‘Mijn fas­ cinatie voor Latijns­Amerika leidde 13 jaar geleden tot de oprichting van Sapa Pana Travel. Sindsdien organi­ seren wij individuele maatwerkreizen naar heel Latijns­Amerika en premium groepsrondreizen naar Guatemala, Colombia, Peru, Chili en Argentinië. De woorden ʹSapaʹ en ʹPanaʹ betekenen ‘Uw Unieke Reis’ in het Quechua, een inheemse taal die nog altijd wordt gesproken in delen van Zuid­Amerika. En dat is waar wij voor staan! In de loop der jaren hebben we ter plekke een professioneel netwerk opgebouwd om échte reislief­ hebbers de beste, meest fascinerende en meest unieke reiservaringen te laten ondergaan. En zelf hebben we tienduizenden kilometers over het continent gereisd om elke plek waar onze klanten komen ook daadwerke­ lijk zelf te zien.’

Johan van Rijswijck, founder Sapa Pana Travel, in het Chileense Merendistrict tijdens de Panamericana Road Trip. Deze unieke reis werd gereden met maar liefst 83 klassieke Volvo's

Foto Thijs Hesslenfeld

gedijen zeer goed in de baai, die ook nog eens een belang­ rijke kweekvijver vormt voor blauwe vinvissen, de groot­ ste dieren op aarde.

Onafgebroken sensatie Gelukkig heeft de Conservation Land Trust, die inmiddels twaalf parken in Chili en Argentinië beheert, niet het monopolie op de natuur in deze landen. De overheden worden ook steeds actiever in het beschermen van de natuur, waardoor de tocht over de Carretera Austral een onafgebroken sensatie is met steeds wisselende land­ schappen. Wie verder zuidwaarts trekt ziet groene regen­ wouden en immense watervallen langzamerhand veran­ deren in een landschap van met sneeuw bedekte bergen, vulkanen, diepblauwe meren en gletsjers. Onderweg is een bezoek aan de Catedral de Mármol, ofwel de marme­ ren kathedraal aan de oevers van het Lage General Carrera een must. De prachtig gevormde marmeren tunnels en grotten in deze ‘natuurkathedraal’ zijn tot stand gekomen door duizenden jaren erosie die tot een bizar stelsel van gangen en uitgesleten ruimtes hebben geleid. De grotten

zijn bereikbaar met een kleine boot vanuit Puerto Río Tranquilo.

Een reis door Patagonië met Torres del Paine is natuurlijk niet compleet als je ook niet even een kijkje neemt in het buurland Argentinië, het land van de uitgestrekte pampa’s.

Temeer als je op je route twee UNESCO Wereld­ erfgoederen kunt bezoeken! Het eerste ligt in de mooie Chacabuco vallei en is de Cueva de los Manos, ofwel de Grot van de Handen. Een uitzonderlijke verzameling van grotkunst, die 13.000 tot 9.500 jaar geleden is gemaakt.

Naast talloze handafdrukken vind je hier ook andere afbeeldingen zoals die van wilde dieren en voorstellingen van de jacht. Het andere is de immense Perito Moreno glet­ sjer met zijn kilometers brede en 70 meter hoge ijswand, die elke dag onder luid gekraak van het ijs enkele meters opschuift. Een fenomeen waarop je niet uitgekeken raakt.

En…je kunt in Argentinië een stuk rijden van de ver­ maarde Ruta40, met 5.500 kilometer de langste onafge­ broken weg ter wereld. Ook dat is weer een ervaring op zich en een mooi doel voor een volgende Zuid­Amerika reis. n

Foto Thijs Hesslenfeld

80 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Rij zelf de Carretera Austral Wie zelf de Carretera Austral wil rijden kan een individuele reis op maat laten samenstellen door Sapa Pana Travel in ’s­Hertogenbosch. In overleg worden de reisduur en de route voor u uitgestippeld en worden de vluchten, huurauto en hotels voor u gereserveerd. Sapa Pana Travel maakt het zelfs mogelijk om uw eigen auto, old­ of youngtimer, naar Zuid­Amerika te verschepen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen via SapaPanaTravel.nl of bellen met +31(0)73 610 62 04.

Dit jaar van 3 t/m 21 november wordt er ook een Premium groepsrondreis, ‘Ontdek de Chileense Carretera Austral ter nagedachtenis aan Douglas Tompkins’, georganiseerd. Onder leiding van een deskundige en ervaren gids reist u door Patagonië. Uniek op de Nederlandse markt. Uw reisgezelschap bestaat uit maximaal 14 personen. Het volledige dag­tot­ dag programma vindt u op SapaPanaTravel.nl/groepsrondreis­chili. U verblijft in sfeervolle (zeer) comfortabele hotels, die uw reis nog eens extra cachet geven.

Lezersaanbieding Als lezer van Meridian krijgt u € 150,­ korting op uw boeking van een individuele maatwerkreis of Premium groepsrondreis over de Carretera Austral­ indien u vóór 15 juli 2016 boekt bij Sapa Pana Travel.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 81

Foto Shutterstock

IRAN

BIJZONDERE BRONNEN De zon deelt gedurende de dag verschillende kleuren uit. Van geel en goud tot blauw en bruin. De tientallen riviertjes streven ieder een ander uitzicht na. Zij­aan­zij, maar toch alleen laten ze zich nog wat opwarmen door de overvloe­ dige zonnestralen. Een minimaal rotswandje scheidt hen van elkaar.

In de verte liggen de groene gras­ vlaktes, maar hier heerst het water.

De ondiepe plasjes zitten vol met mineralen en wordt een helende werking toegedicht. De Iraanse warmwaterbronnen van Badab­e Surt zijn op meerdere manieren bijzonder.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 83

7X LIMA

84 - Kijk op www.meridiantravel.nl

1. Puente de los Suspiros Puente de los Suspiros is een brug in Barranco. Het verhaal gaat dat een jonge straatschoonmaker en een meisje bij de Puente de los Suspiros (brug der zuchten) hopeloos verliefd werden op elkaar. De vermogende vader van het meisje moest alleen niets van de straatarme jongeman hebben en vroeg de burgemeester in te grijpen. En zo kreeg de jongen een ander werkterrein toegewezen.

Volgens de legende zijn op de brug, tot op de dag van vandaag, de zuch足 ten van het verliefde meisje te horen, nog steeds wachtend op haar eeuwi足 ge geliefde.

De houten brug hangt boven de Bajada de Ba単os, een oud pad dat door de stedelingen al eeuwen wordt gebruikt om een bezoek te brengen aan het strand.

Tegenwoordig zijn er meerdere wegen die naar verkoeling in de Stille Oceaan leiden, maar op de straat die dwars door de gezellig足 heid van Barranco trekt, wemelt het nog altijd van de mensen. Langs kroegjes, restaurants en barretjes, allemaal versierd met kleurrijke bloemen, daalt men hier nog altijd prinsheerlijk af richting zee.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 85

2. 80m2 Livia Benavides Lokale kunstenaars krijgen in Lima op veel plekken de ruimte om hun excentrieke objecten en ideeĂŤn te tonen aan het grote publiek. Galerie 80m2 biedt creatievelingen van de stad ruimschoots de gelegenheid om hun werken te laten zien.

Artiesten mogen de galerij om de beurt naar eigen inzicht inrichten. Tijdens het bezoek van Meridian Travel trok een van de kunstenaars de aandacht met een lege kamer met alleen een beamer, een scherm en een geluidsinstallatie. Niet spec­ taculair zou je zeggen, maar op het witte doek werden beelden geprojecteerd van verlaten plekken. Deze werden gefilmd door een camera die tergend langzaam 360 graden ronddraaide en telkens nieuws vastlegde. Een brandende auto, vech­ tende vogels, er kwam van alles voorbij. In een andere kamer lag weer een zilveren beeld van een octopus op de grond, met inkt en al. Ook bedoeld als kunst. Je kijkt je ogen uit.

86 - Kijk op www.meridiantravel.nl

3. Boulevard Miraflores De boulevard van Lima, die in Barranco begint, behoort tot de mooiste aan de Stille Oceaan. Het doet denken aan het beroemde Venice Beach, maar dan anders. Het betonnen pad dat in Los Angeles door het strandzand kronkelt, ligt in Lima zo’n honderd meter hoger en slingert zich een weg door een groene oase: een dagelijks verzorgd gazon met bloemen en sierlijke palmbomen. Vanaf zee gezien zorgt de vuurtoren met daarachter de skyline van Lima voor een surrealistisch beeld. Net als het zeewater, gaat het leven hier op en neer. Sommige Peruvianen lopen hard, anderen wandelen. Ouderen maken gebruiken van de fitnessapparaten, de jongere generatie haalt capriolen uit op een tussen bomen gespannen elastiek. Echte waaghalzen storten zich letterlijk van de rotsen om te paragliden of crossen met een BMX.

4. MATE - Museo Mario Testino Creativiteit is in de wijk Barranco overal aanwezig. Het zebrapad voor de deur van MATE kondigt al aan dat ook hier iets speciaals aan de hand is. Het pad lijkt letterlijk op een zebra. De strepen zijn niet recht, maar hebben daadwerkelijk het golvende patroon van het dier. Het aangrenzende huis is niet zomaar een huis. Ooit is het tot de grond toe afgebroken, alleen de plafonds hingen nog dankzij stuwbalken. Het huis werd gerenoveerd om het in te richten als galerij voor de meesterwerken van fotograaf Mario Testino. De wereldberoemde Peruviaan fotografeerde talloze topmodellen en artiesten, waaronder Madonna, Kate Moss en Gisele BĂźndchen.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 87

5. Wijk van de liefde Barranco is de wijk van de liefde, van iedere straathoek spat de emotie af. De net geverfde casonas (koloniale huizen) zor­ gen voor een veelzijdig kleurenpalet. De daken zijn opvallend genoeg allemaal plat. ‘Het regent hier toch nooit’, zeggen ze dan. De straten voelen door de vele bomen aan als kleurrijke tunnels. Op straat wemelt het van de graffiti. Geen tags, maar creaties van kunstenaars. Op warme zomeravonden zie je bij restaurant Tio Mario steevast een rij wachtenden.

Allemaal komen ze voor maar één ding, de specialiteit van het huis: koeienhart. Het vermaak komt tijdens het watertan­ den van de talloze straatmuzikanten.

88 - Kijk op www.meridiantravel.nl

6. Dédalo De beelden in de tuin doen al vermoeden dat er in het statige, maar knusse huisje iets bijzonders te vinden is. ‘Arte y artesania’ staat er boven de deur, oftewel ‘kunst en ambacht’. Dédalo is een galerij en winkel ineen. Lokale kunstenaars krijgen in de shop de kans om hun werk te tonen en te verkopen. Iedereen heeft een eigen hoek toebedeeld gekregen, waardoor elke hoek een verrassing is. Het ene kamertje staat vol met kitscherige meubels, het andere is gevuld met tas­ sen en portemonnees. Het volgende herbergt weer kinderboekjes, speelgoed en schattige schaaltjes. Kortom: een inspi­ rerende plek voor een origineel souvenir.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 89

7. Tostaduria Bisetti Van de buitenkant zie je het er niet aan af, maar achter het groene hek onder het bord met ‘Tostaduria Bisetti’ gaat een won­ derlijke wereld van koffie schuil. De bar, met een eclectisch interieur met vintagemeubels uit de jaren vijftig en zeventig, verleidt dagelijks vele locals om met hun laptop aan te schuiven voor een hete kop koffie. Druk tikkend en klikkend voor school­ of werkopdrachten genieten ze van de smaak van de huisgeroosterde koffiebonen. Vanwege het speciale klimaat en de grond waar de koffieplanten groeien, kan Romulo Bisetti, een zoon van Italiaanse immigranten, zijn eigen special­ ty coffee serveren. Precies zoals hij het ooit wilde, toen hij aan het eind van de jaren vijftig in Lima een klein koffietentje opstartte. n

90 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Al 29 jaar dé specialist

Rusland Mongolië China Georgië Armenië Oekraïne Polen Baltische landen Finland

MAATWERKREIZEN • GROEPSREIZEN • INDIVIDUELE REIZEN • CULTUURREIZEN Rusland Mongolië China Georgië Armenië Oekraïne Polen

CITY-TRIPS • RIVIERCRUISES • TRANS SIBERIË EXPRESS • FLY & DRIVES ZAKENREIZEN • COMBINATIEREIZEN DOOR MEERDERE LANDEN

en Baltische land Finland

2015

Vraag nu de gratis brochure aan! telefoon: 020 – 2012777 | e-mail: info@bolsjoj.nl | internet: www.bolsjoj.nl

a UNAVUT HET RUIGE

Van de ijsbeer en de narwal tot het keelzingen en drummen van de Inuit, de unieke bezienswaardigheden in de natuur en op het gebied van cultuur zijn net zo ontzagwekkend als het noorderlicht. Hier volgen enkele activiteiten die je niet mag missen tijdens je verblijf in het jongste territorium van Canada.

92 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 93

Bekijk torenhoge inukshuks Bekijk torenhoge inukshuks: Stenen inukshuks, die op menselijke figuren lijken, staan bij de Inuit voor hoop, veiligheid en vriendschap. Maak een foto van de imponerende inukshuk die werd neergezet in Rankin Inlet.

Overnacht vervolgens in een iglo: de ideale manier om een authentieke Inuit ervaring op te doen. Boek een vijfdaagse iglo kampeertocht vanuit Resolute Bay, de doorgang naar de Noordpool, naar Grise Fjord het noordelijkst gelegen plaatsje van Canada.

94 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Bekijk wildlife vanaf een boot In het traditionele vissersdorp in Repulse Bay, op de grens van de poolcirkel, krioelt het van de wilde dieren die je hart sneller doen slaan. Maak een toch door de ongerepte Arctische wateren, en spot de narwal, zeehonden en ijsberen.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 95

Foto: Herman van Heusden

(Advertentie)

De mooiste reisverhalen van de beste reisjournalisten

Maak een tocht per hondenslee Ga met Polar Sea Adventures per hondenslee op een lange avontuurlijke tocht door het ruige gebergte en gletsjers rond Pond Inlet. Wanneer de gretig hijgende qimmiq­honden (Inuit voor hond) pauzeren, kun je luisteren naar de verhalen van de Inuit gids over de toendra en smullen van een kariboe stoofpot onder de middernachtzon.

Geniet vervolgens van een vijfsterrentent 800 kilometer boven de poolcirkel en dineer ’s avonds met delicatessen zoals een gebakken trekzalm. In de Arctic Watch Wilderness Lodge, kun je tussen de heerlijke maaltijden door, witte dolfijnen zien spelen in het ondiepe water of het hol van een poolvos fotograferen.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 97

Ga wildvissen Vang enorme forellen en snoeken om ze vervolgens weer vrij te laten in het Nueltin Lake. Dit ongerepte meer dat 2.279 vierkante kilometer groot is, ligt op de grens van Nunavut en noordelijk Manitoba. In deze kolkende stroomversnellingen gedijt de vlagzalm goed.

98 - Kijk op www.meridiantravel.nl

CANADA VOOR IEDEREEN

Vlieg direct van de caravan naar de camper

Amsterdam

Directe vluchten

Economy, Club en Option Plus

23 kg ingecheckte bagage

Maaltijd met glas wijn en snack

airtransat.nl I 00800 872 672 83 I info@airtransat.nl * Vluchten via Toronto.

Toronto, Calgary, Vancouver & Montreal*

COLUMN LEVEN IN DE POOLGEBIEDEN

Om te kunnen (over)leven in de poolgebieden hebben mens, dier en plant zich moeten aanpassen. In deze column vertelt Jonneke van Eijsden - eigenaar van Beluga Adventures over de verschillende aspecten van het leven in de poolgebieden die zij is tegengekomen tijdens haar reizen in de poolgebieden.

Koddig en clownesk Tijdens iedere vakantie zijn er dingen die je moet doen, moet zien, moet proeven of proberen. Ieder land, gebied heeft zijn eigen hoogtepunten. Het (sub)arctische gebied is niet anders.

In het noorden heb je natuurlijk de ijsbeer die tot de verbeelding spreekt, maar de grootste favoriet voor foto’s is toch de papegaaiduiker. De papegaaiduiker is een vogel met een in verhouding veel te grote, kleurrij­ ke snavel en een keurig, jacquetachtig verenkleed en clowneske oranje poten. Het maakt niet uit hoeveel foto’s je al hebt, ze blijven reuze aantrekkelijk om nog eens op de gevoelige plaat vast te leggen.

Heel dichtbij Deze koddige vogels zijn op veel plaatsen te vinden: langs de Schotse kust en op de voorliggende eilanden broeden in de zomer duizenden koppels. Ben je ‘s zomers op de Færøer, dan mag je het eiland Mykines niet overslaan. Als je in het gras gaat zitten, heb je kans

dat ze vlak naast je landen waardoor je ze wel van héél dichtbij kan zien en fotograferen of filmen.

Noordelijker zijn kolonies langs de Noorse kust op bij­ voorbeeld de eilanden Runde en Bleik. Natuurlijk mag IJsland in het rijtje niet ontbreken. Plaatsen als Ingólfshöfði, Vestmanneilanden en de rotsen bij Latrabjarg op de Vestfjorden zijn bekend om de grote kolonies. Hier verschansen zich jaarlijks grote aantal­ len bezoekers om de beste plaatjes te kunnen schieten.

Het verspreidingsgebied is echter niet beperkt tot de oostkust van de Atlantische Oceaan. Ook langs de westkust op onder andere Newfoundland zijn ze te vinden. Wie zijn vakantie liever doorbrengt in Alaska of Oost­Rusland, kan zich verheugen op nog twee leden uit de papegaaiduikerfamilie. Hier is de Gehoornde papegaaiduiker, die sterk op de Atlan­ tische soort lijkt, te vinden en de Kuifpapegaaiduiker die door de grote roomkleurige kuif dubbel aantrekke­ lijk is. n

Kijk op www.meridiantravel.nl - 101

Foto Shutterstock

TANZANIA

SCHIPPER MAG IK OVERVAREN? Het eiland Pemba vormt samen met soortgenoot Zanzibar een semiautonome provincie, die onder Tanzania valt. Het stukje land in de Indische Oceaan is aan te vliegen via de luchthaven van Chake Chake, maar er zijn ook goedkopere alternatieven. Zo is er bijvoorbeeld de slecht onderhou­ den ferry vanaf Dar es Salaam.

Maar wie echt authentiek en avon­ tuurlijk wil reizen klopt aan bij de lokale vissers. Met een beetje afdingen kun je al snel voor een prikkie meevaren. De overtocht duurt zes tot achttien uur, afhanke­ lijk van het tij en de wind en is een ervaring voor het leven.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 103

WELLNESS OP Z’N INDIAAS GEDRAGEN DOOR DE AARDE IN SWASWARA Een paar kilometer ten zuiden van pelgrimstad Gokarna in deelstaat Karnataka, ligt wellness_paradijs SwaSwara, waar de reiziger tot rust komt door middel van yoga, meditatie en ayurvedische behandelingen. Verscholen in het groen en in harmonie met de omringende natuur, sluit dit oord je helemaal af van de buitenwereld. Met een beetje geluk vind je jezelf.

T E K S T W E N N E K E S AV E N I J E F O TO G R A F I E A N N E L I E S R I G T E R

104 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 105

a

Foto’s met de klok mee vanaf linksboven Het ayurvedische restaurant van SwaSwara met een prachtig uitzicht over de zee; Dr. Krishna onder de bougainville in de tuin van SwaSwara; Vissers brengen hun gevangen vis op het strand in Gokarne. De vrouwen brengen de vis naar de markt

Na ruim drie uur rijden vanaf vliegveld Dabolim in Goa, steek ik de Gangavalli­rivier over. De weg voerde me langs Indiase dorpjes, de Arabische Zee en grillige bergruggen van de West­Ghats. Op Gokarna Road word ik ineens omringd door met bloemen versierde autobusjes van de devotees, de hindoepelgrims die in groten getale naar Gokarna trekken om Shiva te vereren. De overlevering wil dat dit plaatsje vernoemd is naar het oor van de koe waar­ uit Shiva zou zijn geboren. Deze mythe vindt zijn weer­ klank in het oorvormige landschap tussen de Gangavalli­ rivier en, ten zuiden van Gokarna, de Aghnashini­rivier, waar het kustplaatsje door omringd is.

Ik rijd via het kleurrijke stadje verder naar het zuiden, tot ik op een steenworp afstand van het Om­strand (ver­ noemd naar de omgekeerde E van het Om­symbool) onze bestemming bereik: SwaSwara. Het oord ligt tussen groe­ ne heuvels. In de tropische tuin staan 24 villa’s. In de achtertuin staat een regenwaterreservoir en liggen de vel­ den waar SwaSwara groenten en kruiden verbouwt. Het grote zwembad ligt aan het ayurvedische restaurant dat

106 - Kijk op www.meridiantravel.nl

overdekt is met een dak van gedroogde palmbladeren. Op deze spirituele plek draait, onmiddellijk voelbaar, alles om rust, stilte en respect voor de natuur en de medemens.

Geen wifi, maar wind Mini Chandran, de innemende general manager van SwaSwara, ontvangt ons vriendelijk met een lichtgroen drankje. Ze vertelt dat swa in het Sanskriet ‘jezelf’ betekent en swara is ‘geluid’. SwaSwara wil zijn gasten weer in con­ tact brengen met de klank van hun eigen, unieke persoon­ lijkheid, aldus Chandran. ‘Vooral vrouwen zijn altijd bezig met multitasken. Wij oordelen niet of dat goed of slecht is, maar we proberen onze bezoekers wel een ander perspec­ tief te bieden. Met opzet is er in onze villa’s geen wifi. In onze tuin hoor je de zee, de wind en de vogels in plaats van mobieltjes en kunstmatige muziek. Met behulp van yoga, meditatie, kunst, ayurvedische behandelingen en een uit­ gebalanceerd organisch dieet, wijzen we onze gasten de weg naar hun diepste innerlijk. We hopen dat ze zich bij ons volledig leren ontspannen, zodat ze het evenwicht

Yogalessen onder de bomen

kunnen hervinden tussen zichzelf en de omgeving en ver­ jongd naar huis terugkeren. Wij geloven dat het iets is wat mensen zelf creëren in een harmonische wisselwerking met hun omgeving. Wij willen onze gasten een positieve impuls geven. We laten ze in SwaSwara een manier van ‘zijn’ ervaren, waarop ze hun hele leven kunnen voortbor­ duren.’

Vega eten en eco wijn Mijn villa bestaat uit twee delen. Boven een royale slaap­ kamer en een luxe badkamer die grotendeels wordt over­ koepeld door de sterrenhemel, beneden een serene lees­ en meditatieruimte met een kleine keuken, die grenst aan een tuintje vol kruiden waarvan ik verse thee kan zetten.

Geen tv, geen kranten, geen internet. In de badkamer woont een piepklein kikkertje, dat ik tot mijn huisvriend benoem. Ik zwem wat en tegen de avond maakt chef­kok Joy ayurvedische gerechten voor me klaar. Ik kan kiezen: vegetarisch of vis, en wie wil kan de ecologische huiswijn bestellen. Zachtjes blaast de wind verkoeling door de deels

open ruimte van het restaurant. Alle borden zijn met aan­ dacht opgemaakt en na afloop van het diner voel ik me voldaan, niet vol of aangeschoten. Eenvoud siert de mens, van binnen en van buiten.

Intens gelukkig op een berg Ik doe mee aan de ochtendmediatie waarvoor ik om 05.00 uur op moet staan. Yogaleraar en natuurarts Dr. Vinod Nair neemt de leiding. Door het pikkedonker lopen we vier tellen inademend en acht tellen uitademend achter hem aan de bush in. Nair geeft aanwijzingen, terwijl de natuur langzaamaan ontwaakt. ‘Vergeet alles en luister naar de wind, hoor hoe de vogels zingen, zie hoe het lang­ zaam lichter wordt.’ Ik raak enigszins verstrikt in het opge­ legde ademhalingsritme, maar besluit me desondanks over te geven aan het hier en nu, geholpen door de warme stem van Nair. Al heb ik een hekel aan ademhaling­exerci­ ties, ik begin er warempel plezier in te krijgen. Tegen de tijd dat we de top van SwaSwara’s meditatieheuvel hebben bereikt, gaat de zon op en ben ik al bijna in extase. Nair laat

Kijk op www.meridiantravel.nl - 107

108 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina Een visser op het strand van Gokarne Rechterpagina Mini Chandran, de innemende general manager van SwaSwara

Kijk op www.meridiantravel.nl - 109

Hindoes bezoeken een tempel in het stadje Gokarne

ons in lotushouding plaatsnemen op een plateautje vol yogamatten. Ik heb uitzicht op de Arabische Zee en het Om­strand. De zachte stem gaat verder: ‘Stel je voor dat je hersenen de zee zijn en je gedachten de golven. Ze rollen af en aan, laat ze komen en gaan en adem rustig door.’ Ja hoor, zo ken ik er nog wel een paar, zou ik op een doorsnee yogales in Amsterdam hebben gedacht. Maar hier is alles anders, want die zee en die golven zijn er écht. Ik kan ze horen, ruiken, zien en voelen, ze vullen als vanzelf mijn hele innerlijk en mijn innerlijk vloeit als vanzelf over in de schoonheid van de natuur die me omringt. Het is bijna een orgastische ervaring, een mooiere plek om je één te voelen met het ‘al’ bestaat niet. Het is een ervaring die ik mijn hele leven met me mee zal dragen, zo gelukkig voel ik me al mediterend op die heuvel. Chandran heeft ons niets teveel beloofd.

Gorillayoga Op een overzichtsschema in de hal worden de activiteiten aangekondigd. Ik besluit te gaan yogaën onder leiding van

110 - Kijk op www.meridiantravel.nl

leraar Krishna, een donker mannetje dat ons met bloedse­ rieuze aanwijzingen aan het werk zet. Alle spieren worden opgerekt in strenge yogahoudingen. Sjoemelen is er niet bij, want dan schiet Krishna onmiddellijk te hulp om de asana’s wél op de juiste wijze uit te voeren. Het is heel hard werken en juist daarom verlaten we na ruim een uur de zaal met een intens gevoel van ontspanning en voldoe­ ning. Lichamelijk én geestelijk.

Nieuwsgierig geworden naar de kwaliteiten van Krishna, sluit ik me nog diezelfde middag aan bij zijn les in Laughter Yoga. Schoorvoetend komen er een paar gasten opdagen, de drempel voor deze vorm van yoga is blijkbaar hoog. Yoga en lachen, dat belooft weinig goeds en moet welhaast een geforceerde onderneming worden. Maar Krishna heeft er duidelijk zin in en besluit de groep aan te vullen met SwaSwara­personeel, dat zich verlegen bij de gasten voegt. Het feest kan beginnen.

Krishna voert ons in woorden mee naar een fantasiejun­ gle, waarin we rondjes moeten rennen tot we er bijna bij neervallen. Ineens botsen we tegen een gorilla op, die

Krishna uitbundig begroet en gaat na­apen. Wij worden geacht hetzelfde te doen, onszelf op de borst te kloppen en apengeluiden te maken, totdat we er letterlijk de slappe lach van krijgen. ‘Deze asana is heel goed voor je nieren,’ verklaart Krishna. En verder gaat het jungle­avontuur: we ontmoeten olifanten, tijgers en leeuwen, we gillen en krij­ sen en liggen steeds weer dubbel van het lachen. Een enor­ me Russin spant de kroon en leeft zich in al haar erotische vitaliteit uit als een berin. Het Indiase personeel doet het wat kalmer aan en blijft verlegen glimlachen. Zelf vergeet ik tot mijn verbazing ieder gevoel voor gêne en decorum.

Ik leef me uit als een kleuter, voel me vrij en geniet.

Meerdere activiteiten volgen elkaar op. Zo woon ik een jala neti bij, onder leiding van Nair. Tijdens dit reinigingsritu­ eel wordt de neus gespoeld met zoutwater. Door gezou­ ten, lauw water in­ en uit te ademen, stroomt het door de neus en holten. De aanwijzingen die Nair geeft, zijn helder en begrijpelijk, niemand verslikt zich. Het water stroomt reinigend door mijn hoofd en voert niet alleen ziekma­ kende virussen en bacteriën af, maar maakt ook korte met­ ten met zinloos getob en gepieker.

Even later zit ik in het bos onder een vierhonderd jaar oude bodhiboom. Het zonlicht valt in vlekjes door het gebla­ derte heen op onze yogamatten waarop we ons onder lei­ ding van Krishna ontspannen. Het gefluit van de vogels en het geritsel van de bladeren helpt stress en spanning te ver­ drijven. Ik voel mijn lichaam lomer en zwaarder worden, totdat ik met lichaam en al bijna opga in de aarde. Sterker nog, ineens ervaar ik iets wat me nog nooit eerder is over­ komen: ik voel hoe de aarde me dráágt, hoe de kosmos me omarmt. Dat gevoel maakt me gelukkig en diep tevreden.

Mijn zelf is onderdeel van het geheel.

Bij een bezoek aan Chakra, het ayurvedische behandel­ centrum van SwaSwara, worden we door Dr. Dayananda en zijn assistenten geanalyseerd. Ikzelf blijk overwegend ‘Pitta Kapha’ en krijg een lijst mee met wat ik –verdeeld over sweet, sour, salty, pungent, bitter en astringent­ wel en niet moet eten en drinken om optimaal te functioneren.

Daarna volgt een massage met warme oliën en een zin­ gende masseuse, die bij een klein altaar de goden aan­ roept, voordat ze toegewijd aan haar arbeid begint. Ik voel me een geliefkoosde baby in de armen van haar moeder.

Het zwembad van SwaSwara op de top van een heuvel

Kijk op www.meridiantravel.nl - 111

Rechterpagina boven Lachtherapie Rechterpagina onder Vrouwen in de winkelstraat van Gokarne

Hier draait het niet om fanatiek wegmasseren van pijn en knopen, maar om het diepere welzijn van ieder individu.

Rommelen met jongens Na alle weldaad, verlichtingen en uitdagingen, bezoek ik de galerie van SwaSwara, waar Chitra, een 25­jarige kun­ stenares uit Karnataka, me helpt bij het beschilderen van een paar stenen. Ze vertelt ondertussen dat ze door een gearrangeerd huwelijk binnenkort naar Dubai verhuist.

Als ze mijn schrik ziet, nuanceert Chitra: ‘Je mag zo’n voor­ stel ook weigeren hoor! Maar als je het huwelijk wel ziet zitten, dan weet je ook dat je hele familie voortaan achter je staat, in goede en slechte tijden. Voordat je trouwt mag je best een tijdje met jongens rommelen, maar als je een­ maal verloofd bent, vinden jongens alleen nog maar hun verloofde leuk.’ Chitra wil maar één kind en ze houdt niet van mediteren: ‘Daar ben ik veel te onrustig voor. Mijn geest vliegt alle kanten op!’

In het winkeltje aan de overkant van de galerie koop ik een Indiase jurk die bestaat uit twee flinterdunne laagjes katoen in ijsblauw en zilvergrijs. Het blijkt de ideale outfit om me overal in India op mijn gemak te voelen: net bedekt genoeg, maar zo luchtig dat het bijna aanvoelt alsof ik naakt door dit land ronddool.

Na het gesprek met de kunstenares, ga ik verder met de activiteiten die het centrum biedt. Onder de kenmerkende blauwe koepel laat ik me door yogalerares Samanta over­ halen tot een heel geconcentreerde meditatie. Terwijl ik de

mudra’s (handhoudingen) waarmee Boeddha vaak wordt afgebeeld, imiteer, dalen we steeds verder af in onszelf tot­ dat er alleen nog maar ademhaling is overgebleven. Dan laat ze ons met onze handen onze eigen energie ervaren, die we letterlijk kunnen ‘vastpakken’ en rond­rollen als een soort warme energiebal ter hoogte van ons hart.

Flauwekul, denk je misschien, maar in SwaSwara is blijk­ baar alles wat onmogelijk lijkt mogelijk. Ik ervaar de sessie als louterend en verrijkend.

Als afsluiting van mijn intense bezoek aan SwaSwara, maak ik een boottochtje langs de vijf stranden rondom Kokarna. We meren aan tussen de vissersboten op een druk en vervuild strand. Het heeft wel iets weg van een openbaar toilet. Hier picknicken duizenden pelgrims en aan het eind van de dag baden ze zich in zee bij het licht van de ondergaande zon. Heilige koeien knagen aan hun offerbloemen, afval wordt op het zand gesmeten. Er heerst een blijmoedige chaos, want Shiva waakt over alle pel­ grims en dat brengt vreugde. Het stadje zelf is een char­ mante, maar ook hectische mengelmoes van devotees, backpackers, yogi’s en priesters. In kleine winkels ver­ kopen ze onder andere stoffen en boeken die in Europa niet te krijgen zijn. Er zijn veel restaurantjes, goedkope hotelletjes en minstens acht hindoetempels die de moeite waard zijn. Tenzij je hiervan houdt, is het in het luxueuze wellness­oord beter toeven dan in dit drukke tempelstad­ je. Als ik terug ben in het serene SwaSwara, stort ik me opnieuw op de never ending journey naar mijzelf. n

Healthcentrum SwaSwara LIGGING

BEREIKBAARHEID

waar de Konkan Railway stopt. Deze trein verbindt Mumbai met Kerala’s grotere steden, waaronder Cochin en Trivandrum. Met de auto kom je er via de NH 17, de Kochi-Panvel Highway. Voor India heb je een geldig paspoort nodig en een visum, die je tijdig moet aanvragen bij de Indiase ambassade in Den Haag.

Jet Airways vliegt drie keer per week vanuit Amsterdam direct naar New Delhi of Mumbai.

Zie www.jetairways.com Vanuit Mumbai gaan dagelijks goedkope vluchten naar Diabolim in Goa, op 170 kilometer afstand van SwaSwara. Een andere optie is Mangalore Airport op 240 kilometer afstand.

Het dichtstbijzijnde treinstation is Gokarna Road,

De beste tijd om Gokarna te bezoeken is van oktober tot en met maart. Een extra attractie is dan het Mahashivaratri-festival dat jaarlijks in februari of maart wordt gehouden. April en mei zijn doorgaans erg heet, de moesson is in juni en augustus.

Healthcentrum SwaSwara ligt nabij Gokarna, in het zuiden van Goa, op de grens met Karnataka.

Goa is de kleinste deelstaat van India, gelegen aan de westkust.

112 - Kijk op www.meridiantravel.nl

GEZONDHEID Voor India zijn standaard inentingen nodig, waarbij vaccinaties tegen tyfus en DTP verplicht zijn.

MEER INFORMATIE www.swaswara.com incredibleindia.org

KLIMAAT I N D I A MUMBAI

S WA S WA R A

BANGALORE

Kijk op www.meridiantravel.nl - 113

Foto Shutterstock

ZUID-AFRIKA

ZORGEN OM ZUID-AFRIKAANS ONDERWIJS Sinds jaar en dag is er veel te doen rond het onderwijs in Zuid­Afrika.

In de tijd van de apartheid waren er amper scholen voor de donkere kinderen en in het zeldzame geval dat er onderwijs beschikbaar was, was dat doelbewust van een laag niveau. Lange tijd werden de uni­ versiteiten ook ingedeeld op kleur, waarbij de ‘blanke’ instellingen steevast de betere leraren kregen.

Tegenwoordig streeft de Zuid­ Afrikaanse regering ernaar om iedereen gelijke kansen te geven, maar nog steeds is het voor de arme inwoners van de townships lastig om fatsoenlijke lessen te vol­ gen. Het afgelopen jaren vonden er op veel plaatsen ook protesten plaats. Op scholen werd nog vaak in het Afrikaans lesgegeven. En dat terwijl Engels de moedertaal van de zwarte bevolking is. De demon­ straties sorteerden effect en veel scholen gingen over op het Engels.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 115

c

PIRITUELE

Foto Leandro Bistolfi

f

Schrijfster Susan Smit (1974) houdt van spiritualiteit en bezoekt graag spirituele plekken. Ze bezocht fa­ meuze bedevaartsoorden en beleef­ de magische momenten bij eeuwen­ oude heiligdommen. Voor Meridian Travel schrijft ze een column met dezelfde invalshoek waarvoor ze onder andere bijzondere bede­ vaartsoorden en krachtplekken in de wereld bezocht.

DOOR SUSAN SMIT

Na een dag rijden vanaf het vliegveld in Nairobi nader ik het doel van mijn reis: de heilige berg Mount Kenya. De De Kikuyustam gelooft dat opper­ god Nkai op de top woont en laat aan de voet van de berg offerandes achter in de vorm van bloemen, fruit en houtsnijwerkjes. De berg torent machtig uit boven het landschap en biedt met zijn besneeuwde top een wonderlijke aanblik. Equatoriale sneeuw – dat móet wel werk van de goden zijn.

De mysterieuze nevelwouden aan de voet van de heilige berg, met hun baardmossen, watervallen en eeuw­ enoude vergroeide bomen, voelen aan alsof ze betoverd zijn. Als ik door

116 - Kijk op www.meridiantravel.nl

LEKKEN

de weelderige, vochtige cederbossen wandel, verwacht ik elk moment een etherisch natuurwezen te zien. Mijn Keniaanse gids Joseph bepaalde vooraf onze route door wat as te ver­ strooien om de windrichting te achterhalen. Op die manier ruiken de bosolifanten, die agressief kunnen zijn, ons niet. Met zijn kapmes maakt hij een looppad door wat eerder ondoordringbaar struikgewas leek.

Af en toe staat hij stil om te vertellen over de medicinale werking van eucalyptus­ of kampferbomen, waar­ van thee wordt getrokken en elixers worden gemaakt.

‘Afrikaanse cultuur bestaat uit kennis en vaardigheden die men zich alleen door jarenlange ervaring eigen kan maken’ Op de terugweg vraag ik hem hoe hij dat allemaal weet. Hij kijkt me ver­ wonderd aan. ‘Van mijn grootvader, die alles wist van de helende kracht van bomen en planten,’ zegt hij een­ voudig. ‘Hij leerde het van zijn vader en ik geef de kennis weer door aan mijn zoon.’

Natuurlijk, denk ik, de oorspronke­ lijke Afrikaanse cultuur bestaat uit kennis en vaardigheden die men zich alleen door jarenlange ervaring eigen kan maken. De dorpsoudsten ken­ nen de geheimen van de dieren, de

traditionele kruidengeneesmiddelen en de rituelen om de goden tevreden te stellen. Zij krijgen net zoveel res­ pect van jonge mensen als de oude matriarchen van de bosolifantenkud­ des krijgen.

Die nacht lig ik in mijn primitieve blokhutje aan de voet van Mount Kenya te kijken naar het haardvuur.

Vuur is van wezenlijk belang in gebieden als deze waar geen elektri­ citeit is: je kunt erop koken, het houdt de wilde beesten weg, het geeft licht in de duisternis en biedt warmte in de verrassend koude winternachten.

Maar meer nog dan dat voelen de vlammen vannacht als een levende aanwezigheid die me geruststelt en gezelschap houdt. Ik ben niet alleen.

Als het vuur uitdooft en het aarde­ donker wordt, dringen de angstaan­ jagende geluiden van nachtelijk Afrika zich aan me op: het geratel van de boomdassi’s, het gejank van een verre hyena, het geritsel van insecten.

Dit is een reis die me zal raken, ver­ tellen mijn op scherp staande zintui­ gen me. Er valt zoveel te zien, ruiken, horen en proeven dat de noodzaak om te analyseren en filosoferen weg­ valt. Afrikanen houden niet van te veel woorden om het voor de hand liggende te omschrijven. De essentie van de dingen staat geschreven in de natuur die hen omringt: in de helde­ re kleuren van de hibiscus, de frisse geur van kamperfoelie, de koper­ kleurige zonsondergangen.

Voordat ik in een onrustige, droom­ loze slaap zink, begrijp ik dat me van­ zelf overkomt waar ik thuis zo’n moeite mee heb: het denken en ana­ lyseren is naar de achtergrond ver­ drongen en ik ervaar simpelweg.

Susan Smit (1974) is romanschrijfster en columniste. n

Foto Shutterstock.ccm

De zon komt op boven Mount Kenya, ook bekend als Mount Kirinyaga. Het is na de Kilimanjaro met zijn 5199 meter de een na hoogste berg van Afrika

Kijk op www.meridiantravel.nl - 117

118 - Kijk op www.meridiantravel.nl

DE ROTTE HAAI VAN IJSLAND

Kijk op www.meridiantravel.nl - 119

120 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Geiserlandschap rond Geysir

\ Kijk op www.meridiantravel.nl - 121

Hij vangt 3.000 kilo op een goede dag. Kabeljauw wel­ teverstaan. In zijn ­hoe moet je het noemen: kantoortje, werkruimte?­ zet hij koffie. Hij kent ons niet. Wij heb­ ben zijn naam doorgekregen toen we vroegen naar de man die je alles over de IJslandse visserij kan vertellen.

Met een bebloed mes in zijn hand doet hij open. En nu staan we in zijn ruimte, die doordrongen is van de geur van vis. Het lijkt op een autowerkplaats. Maar Forvaldur, zeg maar Valdi, sleutelt niet. Hij vist. En nu reikt hij ons een kop koffie aan terwijl we een plekje zoeken tussen een vrieskist, bakken vis op ijs en een schort aan de muur.

IJslandse trui Valdi draagt een IJslandse trui. Zo’n trui die hip is sinds hoofdrolspeelster Sarah Lund in de populaire

Strand van Vik waar Games of Thrones werd opgenomen

122 - Kijk op www.meridiantravel.nl

detective The Killing ermee rondliep. Die van Valdi is niet hip. Wel kapot. Er piept een buikje door de kapot­ te rits.

Hij gaat al sinds z’n veertiende de zee op. Eerst met zijn opa. Toen alleen. Nee, niet met zijn vader, die hield niet van vissen. Er glijdt een glimlach over zijn gezicht.

Blijkbaar is de gedachte grappig en hoort zijn vader niet op zee.

Hij slijt zijn dagen op de oceaan die IJsland begrenst.

Of zijn kinderen het later overnemen? Hij haalt zijn schouders op en zoekt even naar de woorden. Z’n dochter is wel geïnteresseerd maar wil ook studeren.

Zijn zoon wordt net als zijn vader binnen no time zee­ ziek.

Zijn boot ligt momenteel niet in de haven van Reykjavik. Het weer is te slecht om uit te varen. ‘Kom’,

Kijk op www.meridiantravel.nl - 123

‘Soms weet je niet waar het land ophoudt en de lucht begint, het lijkt wel een landschap van Escher’ hij zal ons door de winderige haven leiden. De deur klappert als we de werkplaats verlaten.

Walvissen We steken de straat over naar een gebouw aan het water. De vismarkt. Hier wordt de vis binnengebracht voor IJslandse markten en restaurants. Ernaast liggen twee grote boten waarmee op walvissen wordt gejaagd. Valdi schat dat ze een keer per week op jacht gaan. Met een granaat wordt de kop van het dier tot ontploffing gebracht.

Het beest is te groot om op een schip te hijsen en dus wordt het versnijden op een platform naast de boot gedaan. ‘Zielig? Nee’, lacht hij. ‘Het zijn roofdieren. Ze vreten alle kleine vissen op, dan blijft er voor ons niks over.’

‘Geen haai’, zegt Valdi, ‘en ook geen walvis’, als we vragen of alle vis hier verhandeld wordt. De walvis is niet voor binnenlandse consumptie; die gaat direct naar Japan. En hákarl, zoals de traditionele, gerijpte Groenlandse haai hier heet, stinkt te veel. ‘Het ruikt naar ammoniak’, grijnst Valdi.

Rotte haai ‘Hákarl wordt klaargemaakt door de haai te onthoofd­ en en van zijn ingewanden te ontdoen. Vervolgens wordt een gat in de zanderige grond gegraven. Pas op, niet te diep!’, waarschuwt Valdi, alsof hij ons ervan verdenkt met schepjes klaar te staan. ‘De onthoofde haai wordt in het gat gelegd en weer bedekt. Daar bovenop wordt iets zwaars gelegd zodat de lichaams­ sappen uit de haai worden geperst. De rotte haai wordt na een maand of twee opgegraven en nog een aantal maanden in droogschuren te drogen gehangen. Pas dan kun je hem eten.’

124 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Groenlandse haai is van origine giftig voor de mens.

Hij heeft geen nieren en slaat giftige afvalstoffen op in zijn blubberige lijf. De procedure is omslachtig. We vragen ons af hoeveel Vikingen in het verleden zijn gestorven toen ze hongerig een hapje haai namen. En hoe kwam iemand ooit op het idee om zo’n ingewik­ kelde methode toe te passen?

Valdi wil nog wel iets kwijt over rottende haai. Zelf vindt hij het namelijk helemaal niks, want het stinkt als een doorwaakte nacht op een vervuilde zee. Maar ja, het is wel de delicatesse van IJsland. Hij haalt zijn schouders op.

Visquota Op de kade tegenover de markt is een Viking met een helm druk bezig iets op zijn klemboard te schrijven. Ja natuurlijk mogen we even boven komen. De boot is net 26 dagen op zee geweest. Met professoren die mee­ gaan om de visvangst en de ­quota in de gaten te hou­ den. Hoe ze dat meten? De Viking heeft geen idee.

Daar zijn het professoren voor. In het ruim van de boot staren vissenkoppen zonder lijf naar de loodgrijze hemel. Wat de Viking wel weet is dit: waar ze ook heenvaren en hoelang ze ook varen, de professoren komen altijd op dezelfde quota voor de visstand uit.

We wandelen verder en gaan een hapje eten. ‘Neem een lekkere kabeljauw’, raadt Valdi aan, maar we heb­ ben onze zinnen gezet op haai. Proeven schijnt minder erg te zijn dan ruiken. Maar blijkbaar is Valdi niet de enige IJslander die niet dol is op haai want een zoek­ tocht langs menukaarten van restaurants vertelt ons dat we makkelijker aan Italiaanse ansjovis en Mexicaanse garnalen kunnen snuffelen dan aan IJslandse haai. Een kabeljauw van Valdi dan maar. n

A Altijd ltijd inclusief inclusief on ongelimiteerde gelimiteerde ki kilometers lometers A Altijd ltijd inclusief inclusief de de benodigde benodigde verzekeringen verzekeringen R Ruime uime keuze keuze a aan an n nieuwe ieuwe h huurauto’s uurauto’’s Alamo heeft A lamo h eeft locaties locaties op bijna bijna alle alle grote grote luchthavens luchthavens

alamo.nl | 030-6930136

Foto Shutterstock

AFGHANISTAN

ALTIJD WAT IN KANDAHAR De steile rots die vanuit bijna heel Kandahar te zien is straalt rust uit, maar schijn bedriegt. Echt rustig is het nooit geweest in de Afghaanse stad. Vele partijen vochten hier door de eeuwen heen om de macht. De strategische ligging aan de traditionele handelsroute tussen het zuiden en westen van AziÍ was steevast de oorzaak. Schapen, wol, katoen en fruit, maar ook minder onschuldige producten als tabak, marihuana en hasj gingen hier van hand tot hand. Ook de oorlogen met de Sovjet­Unie en de Verenigde Staten deden Kandahar weinig goeds. De steile rots zag mensen komen en gaan, maar bleef zelf altijd op zijn post.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 127

DE PEDALEN OP, DE LANEN IN SAVOIE MONT BLANC PER FIETS

128 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Treed in de voetsporen - pedalen van de professionele Tour-renners in Morzine (Foto JB Bieuville)

Kijk op www.meridiantravel.nl - 129

Drie Franse plaatsen in de Franse Alpen, drie etappedecors voor de Tour 2016, alle drie onderdeel van dezelfde regio Savoie Mont Blanc, maar drie keer o zo verschillend. Morzine, Megève en SaintGervais zijn een walhalla voor fietsliefhebbers die na een sportief of recreatief rondje op de pedalen hun hart kunnen ophalen aan de meren, in de historische centra en de goede restaurants van de regio. Wij koersten onze eigen ronde op zoek naar de must-see’s van het ‘Savoie Mont Blanc van de Tour’.

W

De regio Savoie Mont Blanc wordt gevormd door de departementen Savoie en Haute­Savoie en beslaat maar liefst twee derde van de Franse Alpen. Zoals de naam sterk doet vermoeden, is de hoogste berg van Europe ­ de Mont Blanc ­ een belangrijke eyecatcher van dit gebied. Maar er is meer. Veel meer. Want naast Franse bergtoppen vind je er prachtige meren, vele outdoor mogelijkheden, logeeradressen midden in de natuur, pittoreske plaatsen, musea, kwalitatieve wij­ nen en goede restaurants. De regio telt maar liefst 49 Michelinsterren en behoort daarmee tot de meest bekroonde regio’s van Frankrijk én van de hele wereld.

Daarnaast is Savoie Mont Blanc een echte fietsbestem­ ming waar meer dan 400 accommodaties met het zoge­ naamde ‘fietsvriendelijk’ label te vinden zijn. Van hotels, campings en gîtes tot chambres d’hôtes, hostels, appartementen en vakantieparken.

Drie verschillende bestemmingen Savoie Mont Blanc heeft meer bergpassen op haar naam staan dan welke andere Franse regio ook. De variëteit in landschappen is er groot, wat het een adembenemend decor maakt voor korte of lange toch­

130 - Kijk op www.meridiantravel.nl

ten op de pedalen. Meer dan 40 passen in de Savoie Mont Blanc zijn tijdens de Tour de France door de internationale rennerstop aangedaan. Dit jaar rijden de grote namen uit de wielerwereld door vijf plaatsen in de Franse bergregio, waaronder Morzine, Megève en Saint­Gervais. Drie uiteenlopende vakantiebestemmin­ gen met elk een eigen karakter en bezienswaardighe­ den. Toch hebben de plaatsen één eigenschap gemeen: hun liefde voor het fietsen.

Zowel voor de professional als de vrijetijdsrijder vor­ men de fietsroutes in dit stukje Frankrijk een leuke uit­ daging. Ik reken mezelf tot die tweede categorie en ben blij verrast als de dame van de lokale VVV in Megève enthousiast vertelt over de E­bikes die als warme broodjes over de toonbank gaan. ‘Niet van die logge, elektrische exemplaren maar stoere sportieve moun­ tainbikes’, verzekert ze me. Ik ben om, en huur er een­ tje bij de plaatselijke fietsenboer in Megève, Champfort Sports (mountainbike­ & E­bike verhuur) aan de Route Edmond de Rothschild. Klaar voor mijn eigen ‘tour de moi’ door de regio.

Savoie Mont Blanc is niet alleen bekend om de bergen en meren, ook de wijnen uit de regio zijn een must-try (Foto Lansard)

Frisse berglucht opsnuiven in het weidelandschap (foto Savoie Mont Blanc/Baudot)

Kijk op www.meridiantravel.nl - 131

Rechterpagina van boven naar beneden Paard en wagen in het sfeervolle Megeve (Foto Daniel Durand); Lokale specialiteiten uit de Savoie Mont Blanc (Foto Savoie Mont Blanc/Haase) Onder Het charmante centrum van Megeve (Foto Daniel Durand)

Megève smaakt naar meer Mijn ontdekkingstocht door de Savoie Mont Blanc begin ik dus vol frisse moed in Megève. Door de gun­ stige ligging op het plateau (1.113 meter hoog) is deze plaats goed te bereiken. Evenals de toegankelijke wan­ del­ en fietsroutes met gemiddelde hoogteverschillen.

Het autovrije Megève is een charmante plaats met karakteristieke chalets, mooie golfbanen, boetieks met smaakvol ingerichte etalages, marktjes en goede restaurants. De twee kleine riviertjes die onder het dorp door kronkelen, maken het plaatje compleet.

Megève is een landelijk stadje met flair waar niet alleen de bergen en de natuur maar ook de lokale keuken en gastronomie hoog in het vaandel staan. Een fijne com­ binatie, merk ik na mijn eerste ochtend op de fiets.

‘Bon appetit’. De vriendelijke eigenaar van de lokale berghut zet mijn dampende, welverdiende lunch voor me op tafel. Tartiflette met kaas uit de regio, een speci­ aliteit die niet op de Savoie Mont Blanc must­do lijst mag ontbreken. En zo ook niet op die van mij. Een ste­ vige ovenschotel met sterk geurende kaas en aardap­ pels die ietwat zwaar op de maag ligt, zorgt ervoor dat

132 - Kijk op www.meridiantravel.nl

ik helemaal klaar ben voor mijn volgende etappe.

Eigen bammetjes meenemen voor een pauzemoment met uitzicht kan natuurlijk ook. ‘In dat geval is een diner bij een van de 34 sterrenchefs uit de regio dé beloning na een dag zweten in de bergen’, tipt de berg­ huteigenaar me. Bij chef Christophe Schuffenecker van La Table de l’Alpaga*, of bij Julien Gatillon van 1920** en bij Emmanuel Renaut die met Le Flocon de Sel zelfs drie sterren op zijn naam heeft staan.

Megève & de Tour Het is de allereerste keer dat Megève de Tour de France mag verwelkomen. Een feestelijke gebeurtenis want het stadje host de wielerronde maar liefst twee keer deze zomer: als finish op 21 juli (Sallanches­Megève) en als startpunt op 23 juli (Megève­Morzine) en als waarover live tv­verslag wordt gedaan. De plaatselijke Tour­hoogtepunten zijn de ‘Fête du Tour’ op 4 juli en de ‘Cyclosportive L’Etap du Tour’ op 10 juli, feestelijke aanraders waarbij liefhebbers zelf de route van de Tour kunnen verkennen. Meer informatie is te vinden op megeve.com

Mountainbiken in Morzine Mijn volgende stop in Savoie Mont Blanc is Morzine.

Een relatief grote plaats in de vallei van de bergen van Chablais, eentje zoals je die op ansichtkaarten ziet. De zon piept brutaal over de bergtoppen heen als ik in de vroege ochtend mijn hotel verlaat voor een bezoek aan de plaatselijke bakker. Een mooie dag om mezelf in het zadel te hijsen. Dit keer met broodjes voor onderweg en de kaarten van het VVV­kantoor in mijn rugzak, stap ik niet veel later op mijn E­mountainbike. In een verrassend lekker tempo zoef ik door de straatjes van Morzine op weg naar mijn tweede etappe. Mijn eigen ‘tour de moi’ vervolg ik net zoals de profs dat op 23 juli gaan doen. Dat betekent eerst een enkeltje cabinelift omhoog, de berg op.

De beklimmingen in Morzine zijn populair onder wiel­ renners. Daarnaast is het een echte mountainbike (VTT) bestemming. Het gebied ‘Super Morzine’ beschikt over twee blauwe routes, twee rode en een zwarte die gemakkelijk te bereiken zijn met de Zore stoeltjeslift en de Super Morzine cabinelift. Met 305 hoogtemeters is er uitdaging genoeg te vinden in dit stukje Franse Alpen. Voor jong én voor oud; een fiets­ en familiebestemming dus. Op de door de regio uitge­

134 - Kijk op www.meridiantravel.nl

stippelde fietsroute tref ik de verschillende fietsschool­ tjes en kinderroutes die ik eerder in de lokale familie­ gids ‘Guide des Marmottes’ tegenkwam. Morzine ligt in het hart van Portes du Soleil en is bij veel skiërs en boarders een populair gebied in de winterperiode.

Minder bekend is dat dezelfde pistes in de zomer transformeren tot een heus hike­ en fietswalhalla: VTT des Portes du Soleil met 650 kilometer aan routes en 25 liften. Downhill biking, off­road fietsen en cross­coun­ try routes, je kunt het zo gek niet bedenken of het kan in Morzine en omgeving. Tot in de bergen van Zwitserland.

Morzine & de Tour Voor het eerst in zes jaar is Morzine weer het decor van de Tour de France. Op 23 juli vindt in dit stukje Savoie Mont Blanc een spannende bergetappe plaats waarna de wieler­ ronde koers zal zetten naar de Champs­Elysees. Voordat het zover is, staat het bergstadje op 10 juli in het teken van de ‘Cyclosportive Etap’ waarbij 15.000 amateurfietsers de uit­ daging aan gaan om zelf alvast een van de etappes tussen Megève en Morzine te rijden. Voor meer informatie over de fiets­ en mountainbike routes in Morzine zie morzinemoun­ taincycling.com/nl en morzine­avoriaz.com

Linkerpagina Het Geopark in Morzine is een oase van rust tijdens een fietstocht door de Savoie Mont Blanc (Foto Office de Turisme de Morzine-Avoriaz) Rechterpagina Mountainbiken in Morzine is zweten en genieten van het uitzicht tegelijk (Foto Damian Mc Arthurent)

‘Bike, Relax, Repeat’ in Saint-Gervais Na een dag kuitenbijters en vergezichten in Morzine check ik voor mijn laatste fietsbeleving in bij mijn vol­ gende ‘fietsvriendelijke’ hotel, een kleinschalige accommodatie midden in het pittoreske centrum in Saint­Gervais. Saint­Gervais is precies zoals je je dat voorstelt bij een stadje in de bergen; huizen in ‘belle époque’­stijl met kleurrijke bloembakken, een histori­ sche bergtrein (TMB) en de indrukwekkende Mont Blanc op de achtergrond. Deze plek ademt lokale berg­ cultuur en –tradities. Ook de barokke kerken, histori­ sche paleizen en het Musée d’Art Sacrée zijn een bezoek meer dan waard.

Voordat ik mijn E­mountainbike weer op spring, besluit ik de dag maar meteen te beginnen met een hoogtepunt: een treinreis naar het Massif de Mont Blanc. Het uitzicht liegt er niet om. Een plaatje. ’s Middags meld ik me bij het lokale fietsverhuurpunt in Saint­Gervais en kies ik opnieuw voor een E­bike. Toch lekker dat ‘wind mee­gevoel’. Saint­Gervais telt 30 kilometer aan mountainbikeroutes speciaal aangelegd voor elektrische exemplaren zoals die van mij. Na de sportieve prestatie in Morzine een welkome afwisse­ ling voor mijn benen. Op het programma van vandaag staan Le Fayet, Saint­Gervais en Saint­Nicolas. Zo nu en dan opnieuw een stevige uitdaging. Starten kan ook bij het verhuurpunt van Les Communailles om vervol­ gens te klimmen naar Le Bettex om te eindigen bij Mont s’Arbois.

Sinds jaar en dag (1806 om precies te zijn) is Saint­ Gervais bekend als een ‘ville thermale’. Mijn laatste actieve dag in de buitenlucht en de bergen sluit ik daarom af bij het eerste Alpiene Spa resort van de regio: Les Thermes de Saint­Gervais, oftewel Bains du Mont Blanc. Niet alleen de accu van mijn E­bike, maar ook mijn eigen batterij kan een goede ‘recharge’ gebruiken. In de spa dompel ik me onder in het ver­ warmde gletsjerwater uit de bergen en trek ik moe maar voldaan een paar baantjes tussen andere badde­ rende gasten. Als herboren stap ik even later naar bui­ ten waar de Mont Blanc en Franse zonnestralen me optimistisch toelachen. Met de fiets in de hand loop ik terug naar de fietsenzaak waar ik dit exemplaar opge­ pikt heb. Of zal ik nog een rondje? n Saint­Gervais & de Tour Op 22 juli is St. Gervais het decor voor de Tour de France.

De renners vertrekken vanuit Albertville op weg naar de Col de Forclaz, les Saisies. De 146 kilometer lange dagrit komt door Domancy and klimt omhoog naar ‘Le Bettex’, gelegen in de gemeente Saint­Gervais. Leuk om te weten: Tour­fans kunnen tijdens een vakantie in de voetsporen treden van de profs en een eigen tijd rijden op Le Bettex. Zo beleven ze Savoie Mont Blanc vanuit de ogen van de bekende namen en kunnen hun eigen prestatie vergelijken met die van s’ werelds beste renners. En op een E­mountainbike kan ieder­ een een poging wagen. Voor meer informatie zie SaintGervais.com.

Linkerpagina Na een actieve dag in de bergen relaxen bij de Thermes de Saint-Gervais (Foto Fabien Josserand) Rechterpagina Genieten op een zonnig terras in Saint-Gervais (Foto Office de Tourisme de Saint-Gervais)

136 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 137

Savoie Mont Blanc TOUR DE FRANCE IN SAVOIE MONT BLANC

(Foto Savoie Mont Blanc/Agence Zoom/Startt)

Dit jaar host de regio Savoie Mont Blanc drie etappes van de Tour de France 2016, en wel van 21 tot en met 23 juli, vlak voordat de renners hun eindsprint trekken richting Parijs. Naast Megève, Morzine en Saint-Gervais worden ook de plaatsen Albertville en Sallanches (in de Savoie Mont Blanc) tijdens de Grand Départ aangedaan.

Een overzicht: Sallanches - Megève: 17km – 21 juli Côte de Domancy: hoogte 810m Cote des Chozeaux: hoogte 1219m Albertville-Saint Gervais: 146km – 22 juli Collet de Tamié: hoogte 960m Col de la Forclaz de Montmin: hoogte 1157m Col de la Forclaz de Queige: hoogte 870m Montée de Bisanne: hoogte 1723m Col des Saisies: hoogtemeters 1650m

BEREIKBAARHEID

FIETSVRIENDELIJK

In 1,5 uur vlieg je van Amsterdam met een directe vlucht naar Genève (o.a. met KLM en Easyjet). Ook per auto is de Savoie Mont Blanc gemakkelijk te bereiken: in 10 uur rijd je bijvoorbeeld van Utrecht naar Morzine. Overal in de regio zijn fietsverhuurpunten te vinden, zowel voor mountainbikes, wielrenfietsen als E-bikes. Er zijn verschillende Nederlandse touroperators die fietsvakanties in de Savoie Mont Blanc aanbieden. Deze zijn terug te vinden op de website van Savoie Mont Blanc Tourisme.

In de Savoie Mont Blanc dragen meer dan 400 hotels, B&B’s, appartementen en andere accommodaties het label ‘fietsvriendelijk’. Ze beschikken over speciale ruimtes om fietsen te stallen, schoon te maken en te repareren, een wasruimte voor kleding, speciale ‘bike proof-menu’s’, goede internetconnecties en fietsinformatie op maat.

Voor meer informatie over fietsen in de Savoie Mont Blanc, Megève, Morzine, Saint-Gervais en alle andere highlights van de regio kun je terecht bij Savoie Mont Blanc Tourisme (savoie-mont-blanc.com) of bij de lokale toerismebureaus.

Megève - Morzine: 146km – 23 juli Col des Aravis: hoogte 1487m Col de la Colombière: hoogte 1618m - gemiddelde stijging: 6.8% - maximum stijging: 10.2% Col de la Ramaz: hoogte 1619m Col de Joux Plane: hoogte 1691m

PARIJS

MORZINE MEGÉVE

138 - Kijk op www.meridiantravel.nl

SAINT GÉRVAIS

Vâ|á|Çx FEZ HET CULINAIRE EPICENTRUM VAN MAROKKO Streekproducten, lokaal gestookte drankjes, de beste restaurants en hipste cocktailbars: culinaire reizen zijn populairder dan ooit. We trotse­ ren de kou om bij Fäviken te eten en jagen op truffels in Umbrië. Vanaf nu kunnen reislustige foodies ook bij Meridian Travel terecht voor de nodige inspiratie. Deze keer: culi­ nair Fez. Couscous T E K S T K AT J A B R O K K E

riete gerecht van de toenmalige sul­ tan van Fez. Fez vormt samen met Rabat, Meknes en Marrakesh de vier koningssteden van Marokko. Door een komen en gaan van ambachtslieden, handela­ ren, studenten, reizigers, overheer­ sers en wetenschappers is een bonte mix van keukens ontstaan. De Berbers brachten couscous, de Arabieren gedroogd fruit, noten en kruiden, Moren kwamen met olijven en citrusvruchten, de Ottomanen met de barbecue. Om het af te maken introduceerden de Fransen hun café­ cultuur.

De geschiedenis zorgde voor een enorme verscheidenheid en een rijke traditie waardoor je tegenwoordig in Fez terecht kunt voor de meest geraf­ fineerde keuken van Marokko. Een voorbeeld daarvan is pastilla, het nationale gerecht van de stad, dat hartige smaken van vlees, bouillon en kruiden feilloos combineert met het zoete van warqa (deeg), kaneel, poe­ dersuiker en oranjebloesem. Het vleesgebak kent zijn oorsprong in Andalusië en werd al snel het favo­

140 - Kijk op www.meridiantravel.nl

sesamzaadjes, of khlii: in vet bewaard gedroogd rundvlees met knoflook, koriander en komijn. Daarnaast komt de beste sellou (kruimelgebak van sesamzaadjes, amandelen en bloem) uit Fez. Wie overigens de medina betreedt, doet er goed aan een gids in te huren om je door het labyrint te loodsen.

Het ommuurde stadscentrum bestaat uit een wirwar van steegjes en plein­ tjes. Aan straatbordjes doen ze niet.

Daarbij word je regelmatig van je Sellou

Streetfood De gerechten van Fez hebben een plek ingenomen in de cultuur. Van de regio, van de stad en van de mensen.

Overal zijn restaurantjes te vinden, zowel traditionele als moderne. Op straat worden pasteitjes en sjasliek verkocht. Met name net achter de Bab Boujeloud­poort, een van de toegan­

Harira

gen tot de oude medina, kun je je culinaire hart ophalen met amandel­ gebakjes, harira (soep) en platbrood.

Ook veel op straat te vinden zijn che­ bakia: gefrituurd deeg, bedekt met een laagje honing, rozenwater en

sokken gereden door trekkarren.

Onderweg kom je geheid een aantal openbare ovens tegen waar winkels, horeca en bewoners hun eigen bro­ den bakken. En vergeet niet je gids te vragen je naar Youssef Bouhlal te brengen. Deze hidden gem brandt en verkoopt een van de beste koffie ter wereld. Of in ieder geval van Fez. Mocht je het niet aandurven zelf (met of zonder gids) de chaotische medina te ontdekken, kijk dan eens op de website van Plan­it Fez (www.plan­ it­fez.com). Zij organiseren diverse culinaire tours.

Met name achter de Bab Boujeloud-poort kun je je culinaire hart ophalen

Kijk op www.meridiantravel.nl - 141

Zelf koken Naast Fez op straat te ontdekken, biedt de stad ook talloze mogelijkhe­ den om zelf de handen uit de mou­ wen te steken. Er is keuze genoeg uit kookscholen en andere adresjes die kookcursussen aanbieden, zodat je de Fessi keuken zelf onder de knie krijgt. Dit kan bijvoorbeeld bij Café Clock (fez.cafeclock.com) waar je begint met het kopen van je ingredi­ ënten op de souk waarna de chefs van het gelijknamige restaurant hun recepten met je delen.

Bij het indrukwekkende riad Palais Amani (www.palaisamani.com) kun je meekijken als de tajine’s worden bereid of maak je zelf de lekkerste Marokkaanse deegspecialiteiten.

Dit zijn enkel een paar tips, in Fez

142 - Kijk op www.meridiantravel.nl

struikel je bijna over de leukste kook­ lessen, dus aarzel niet om het internet op te duiken en iets te zoeken wat precies bij jouw behoefte en niveau past.

Laten koken Wie lekker achterover wilt hangen, gaat naar een van de vele restaurants.

Nu Fez de positie van culinair wal­ halla overtuigend heeft veroverd en foodies van over de hele wereld aan­ trekt, durven steeds meer restaura­ teurs en chefs het aan om de eeuwen­ oude recepten aan te passen aan de moderne tijd. Invloeden vanuit de Westerse en Aziatische keuken vin­ den ook in Fez hun weg. Een mooi voorbeeld van de moderne aanpak is restaurant Numéro 7, in de oude wijk. Hier staat niet één chef aan het

roer, maar worden verschillende koks van over de hele wereld uitge­ nodigd om beurtelings de keuken over te nemen. Het bijzondere inte­ rieur maakt het helemaal af. Genoeg keuze dus om naast traditioneel ook kosmopolitisch te lunchen en dineren.

Of je nou gaat voor het oeroude, tra­ ditionele Fez, met haar familierecep­ ten en –geheimen, of voor een moder­ ne versie met vernieuwende chefs en restaurateurs, de stad stelt niet teleur.

In beide gevallen niet. En dan hebben we het nog niet eens over het klimaat gehad.

Tip Volg riadzany.blogspot.nl voor het laatste (culinaire) nieuws uit Fez en Marokko. n

Verre Reizen op maat

Afrika - AustraliĂŤ, Nieuw-Zeeland & Pacific - AziĂŤ USA & Canada - Midden- & Zuid-Amerika - Caribbean Bent u op zoek naar een verre reis op maat, dan bent u bij NBBS Reizen aan het goede adres.

Onze ervaren medewerkers maken graag een offerte op maat, volledig afgestemd op uw reiswensen.

U kunt rekenen op onze uitgebreide kennis en ervaring.

www.nbbs.nl - E info@nbbs.nl - T 010 2 891 891

REISSPECIALISTEN EUROPA BULGARIJE Terra Bulgaria, Balkangolf Reizen naar en door Bulgarije sinds 1978 T +31(0)341262210 www.terrabulgaria.nl / info@terrabulgaria.nl FRANKRIJK Francevilla Private Holiday Homes in the South West of France - personally selected for you Prachtige vakantiewoningen met priv‚-zwembad, te huur in de streken Lot en Dordogne. info@francevilla.nl T +31(0)113 582036 www.francevilla.nl info@francevilla.nl ITALIË Genius Loci Travel Genius Loci Travel is een gespecialiseerd reisbureau in Italië. Wij organiseren geen standaard vakanties, maar alleen bijzondere 'actieve' autorondreizen, prachtige wandel- en fietsreizen en andere 'actieve vakanties', varierend van zeekajaktochten tot archeologische reizen en schilderreizen. www.reizen-in-italie.nl info@genius-loci.it Italian Residence Voor de mooiste villa’s/vakantiehuizen in Italië! www.italianresidence.nl mariannemoerdijk@italianresidence.nl Minerva Reizen Italië op zijn best!

Minerva Reizen is een reisorganisatie met een gespecialiseerd vakantieaanbod naar Italië.

Rondreizen en fly & drives, hotels, agriturismo, B&B en huizen (SGR). www.minervareizen.nl Tururi Tours V.o.f.

Specialist in authentieke reizen naar Sicilië en Sardinië www.tururi.org mario@tururi.org T +31(0)20 772 30 07 PORTUGAL Conmigo Conmigo Portugal; Een week voor jezelf in een prachtige omgeving onder de Portugese zon! Kuren dmv sapvasten, wellness met gezond en lekker eten. NIEUW:

Trainingsweken met Wellness!

Leer jezelf in deze bijzondere week nog beter kennen! Boek nu een week in het najaar! www.conmigo.nl info@conmigo.nl

AFRIKA Ajabu Adventures Ltd More than just an adventure!

Voor een onvergetelijke reis naar Tanzania. Wij zijn Nederlanders en woonachtig in Tanzania.

T +255 784 65 98 09 www.ajabu-adventures.com info@ajabu-adventures.com Sable Tours Sable Tours,specialist in reizen naar Zuid-Afrika, Namibië, Botswana, Kenia, Tanzania en Mauritius, verzorgt uw reis tot in de puntjes. www.sabletours.nl info@sabletours.nl Slangenburg 202 3328 DV Dordrecht T +31(0)78-7850702 info@sabletours.nl www.sabletours.nl De Kloof Luxury Estate 5 * boetiek hotel en verborgen juweel van pitoresk Swellendam Zuid Afrika. Ideaal gelegen tussen Kaapstad , wijnlanden en de tuinroute. Een historische oase van rust, & ruimte, art & design, wijn & culinair, golf & spa. www.dekloof.co.za info@dekloof.co.za Travelunique Travelunique; vrijwilligerswerk, Fair Trade reizen en stage in Zuiden Oostelijk Afrika. www.travelunique.nl info@travelunique.nl

AZIË Iki Travels Azië reisspecialist, Individuele reizen op maat naar Japan, Vietnam, Cambodja, Laos en Sri Lanka www.ikitravels.nl info@ikitravels.nl Sunita Reizen Sunita Reizen - De Himalaya specialist. Individuele reizen en groepsreizen naar Nepal Tibet Bhutan en de Indiase Himalaya, Kyrgyzstan, Oezbekistan, Turkmenistan, China en Myanmar.

T +31(0)229-268777 www.sunita.nl info@sunita.nl

144 - Kijk op www.meridiantravel.nl

LATIJNS-AMERIKA

OCEANIË

Las | Latijns Amerika Specialist LAS: voor rondreizen door Argentinië, Chili, Brazilië, Peru, Mexico, Costa Rica, Panama en de andere landen in Latijns Amerika. De eigen ervaring van onze reis-specialisten ziet u terug in de reisvoorstellen van LAS: Slimme routes, speciale plekjes en uitstekende praktische LAS rondreizen Zuid- en Midden Amerika

Kaipara Reizen Kaipara Reizen is expert in kleinschalige comfort en luxe reizen naar Nieuw Zeeland, WestCanada en dichter bij huis Schotland, Engeland & Wales.

Kaipara biedt zowel auto- als groepsreizen en levert daarnaast maatwerkreizen. info@kaiparareizen.nl www.kaiparareizen.nl

VAKANTIEHUIZEN De Kolibrie Appartementen Kalpoeweg perc. 89 Paramaribo, Suriname T +597 539 073 www.dekolibrie.sr

MIDDEN-OOSTEN Aladin Travel De Oman specialist Bestemmingen: Oman, Dubai, Abu Dhabi, Emiraten, Qatar, Jordanië.

T +31(0)594 611980 F +31(0)594 610433 Email. info@aladintravel.nl www.aladintravel.nl admin@aladintravel.nl Jezra Travel Jordan Specialist voor reizen op maat in Jordanie, individueel, groepen, incentives, touroperating, paardenreizen, duikreizen, kortom voor ieder wat wils. Travel with a personal touch is ons motto! www.jezratravel.com jessica@jezratravel.com Ra-reizen Mindfulness & spirituele woestijnreizen tiendaagse jeep en kameel woestijnreis of vanaf zes dagen een woestijnreis op maat. www.ra-reizen.nl info@ra-reizen.nl

NOORD-AMERIKA Air Transat Rechtstreekse vluchten naar Canada (Toronto, Calgary en Vanvoucer). www.airtransat.nl / 00800 872 672 88 (gratis) sales.ts@airtransat.nl Atlantic Dream Vacations Touroperator/Reis-advies bureau.

Sinds 1980 gespecialiseerd in reizen op maat naar Noord Amerika.

Delftsekade 22 2266 AJ Leidschendam T +31(0)70-320 94 99 info@atlanticdreamvacations.nl www.atlanticdreamvacations.nl

Topic Travel Vakantiehuizen Al ruim 22 jaar DE specialist in de verhuur van betere vakantiehuizen in Frankrijk, Spanje, Italie, Portugal, Tsjechie en Kroatie.

Bezuidenhoutseweg 27, Den Haag Postbus 82394, 2508 EJ Den Haag T +31(0)70 416 8 416 www.topictravel.nl www.topictravel.nl

DIVERS Battuta Reizen Battuta Reizen organiseert groepsreizen, individuele reizen en reizen op maat naar Noord-Afrika, West-Afrika, het Midden-Oosten, de Kaukasus, Centraal-Azië, Rusland, Siberië, Mongolië en China. Mooie reizen voor ‚chte reizigers. Battuta Reizen verlegt je grenzen! www.battuta-reizen.nl Boston Travel Boston Travel is de organisatie die naast de traditionele pakketreizen verschillende thema reizen aanbiedt. Safari's, paardrijvakanties, actieve vakanties en Azie reizen op aparte websites. Via www.bostontravel.nl komt u bij alle mogelijkheden die Boston Travel kan bieden. www.bostontravel.nl ijmuiden@bostontravel.nl Family Tours Family Tours bestaat sinds 2005 en onderscheidt zich met haar unieke programma gericht op families met kinderen die een bijzondere vakantie in Europa zoeken. Bel ons voor een vrijblijvende offerte of advies +31(0)206232163 www.familytours.nl info@familytours.nl

Gabrielle Pot Reizen Een kleine reisorganisatie, gespecialiseerd in bijzondere reizen, individueel en op maat, volop rekening houdend met UW wensen!

Jacob van Lennepkade 11 1054 ZD Amsterdam T +31(0)6893182 info@gabrielle-pot-reizen.nl www.gabrielle-pot-reizen.nl Mtvn Motorreizen MTVN motorreizen organiseert GPS reizen in Europa, groepsrondreizen voor motorrijders naar Sardinië, Noordkaap, Noorwegen en Costa Rica. Snowmobile safari's in Fins Lapland. Motorsafari's naar Kenia en Tanzania. www.mtvnmotorreizen.nl info@mtvnmotorreizen.nl Younique Travel Younique Travel organiseert bijzondere groepsreizen op maat tegen de aller scherpste tarieven!

Zowel voor particuliere- als zakelijke reizigers. Wereldwijd, voor elke duur en elk budget. Younique Travel onderscheidt zich door haar persoonlijke werkwijze. info@youniquetravel.nl www.youniquetravel.nl Retraites En Workshops Spirituele Innerlijke Reizen, een perfecte combinatie: een heerlijke locatie, rust, bezinning, en jouw innerlijke reis. Je kunt genieten van een rijk en uitgebreid programma: Yoga, Meditatie en Coaching. De retraites worden gehouden in Spanje, België en Nederland. Tot ziens! www.innerlijkereizen.info Transferama Paspoort voor de reiswereld Cursussen IATA KLM SEPR Oost-Indiëstraat 1 2013 RM Haarlem T +31(0)23-5343853 of 0651783175 Fax: +31(0)20-2581672 info@transferama.nl www.transferama.nl Van Helden Travel LUXE MAATWERK REIZEN Neuweg 42 1214 GV Hilversum T +31(0)35-6211411 www.vanheldentravel.nl info@vanheldentravel.nl

In het volgende nummer o.a.

Let’s go Belize!

Belize kennen we van de hagelwitte bountystranden, de laid back Caribische sfeer en de kleurrijke onderwater­ wereld. Maar vergeet ook de spannende junglelandschappen en fascinerende Maya­complexen niet. Let’s go to Belize!

Alles groen in Costa Rica Costa Rica heeft geen leger, loopt voor op gebied van duurzaamheid, kent relatief weinig armoede en heeft een indrukwekkende natuur die letterlijk met man en macht wordt beschermd. Hierdoor is het Midden­ Amerikaanse land bij uitstek dé bestemming voor liefhebbers van flora en fauna, maar ook van een ontspannen reis, want de Costa Ricanen zijn uitermate relaxed. Journaliste Katja Brokke reist door het groene binnenland en langs de Stille Oceaan en staat oog­in­oog met de meest exotische dieren.

De volgende editie verschijnt rond 30 september. Meer info over Meridian Travel Magazine, verschijnings­data, onderwerpen etc. vind je op www.meridiantravel.nl

146 - Kijk op www.meridiantravel.nl