week 21/11
door merlijn ensing fotografie hollandse hoogte
poseren ze wijdbeens met een slipje aan, maar zijn de contouren van de vagina duidelijk zichtbaar. Dan weer neemt een ander meisje een uitdagende positie in, met de billen naar de camera gericht. Wormgoor: ‘In de rechtszaal kan dat nogal eens tot discussie leiden. Je ziet namelijk geen expliciete geslachtsdelen. Is het dan wel kinderporno?’
Tussen de rechercheurs van het kinderpornoteam TIJN in Twente
‘Ik red kinderen. Da’s kicken’
Steeds jonger
De opsporing van kinderporno in Nederland ligt onder vuur. Justitieminister Opstelten wil een landelijke stuurploeg voor kinderporno opzetten, om zo verdachten sneller te kunnen pakken. Het kinderpornoteam in Twente behoort tot de beste korpsen. Nieuwe Revu keek twee dagen mee. ‘Alle bagger komt hier binnen.’
E
12
en jong pubermeisje met nauwelijks rondingen staat in de zithoek van een woonkamer. De regenboogbikini die het ranke meisje draagt, steekt fel af tegen de donkere katoenen hoekbank w aarvoor ze poseert. Ze is vanuit alle hoeken gefotografeerd, haar houding blijft ongewijzigd. Ze staat recht overeind, verroert geen vin, haar gezicht toont geen mimiek. Het flitslicht weerkaatst op haar omlaag hangende schouders terwijl ze haar holle blik richt op het luchtledige. Net een pop. Ab Wormgoor, al vijftien jaar in dienst bij het kinderpornoteam TIJN (regio’s Twente, IJsselland en Noord-Oost Gelderland) laat een selectie van enkele tientallen plaatjes zien. Zijn collega Edwin Dieperink kijkt over zijn schouder mee. Ineens roept hij uit: ‘Hier, kijk, moet je zien: daar op de achtergrond!’ Hij wijst naar een groene cactus die achter het meisje staat. ‘Die hebben we ook bij een ander meisje gezien. Hebbes!’ De kick van het recherchewerk zit hem in het vergaren van bewijs. De
ornografische handelingen zien ze bijna p niet meer. De werkruimte van het kinderpornoteam is gevestigd op de zedenafdeling van de Twentse politie, net buiten het centrum van Hengelo. De langwerpige ruimte oogt feestelijk. Tussen de vijf tegenover elkaar staande bureaus staan twee kerstboompjes, vanuit het plafond daalt kerstverlichting neer. In het web van lichtjes hangen oranje boa’s, slingers, roltongen. Hoe gezellig ook: het is niet voor niets de enige besloten en geluidswerende ruimte op de afdeling.
5000 plaatjes Vorige week werd er naar aanleiding van de Korpsmonitor Kinderporno 2010 heftig gedebatteerd over de aanpak van deze vorm van criminaliteit. Het zou de rechercheurs ontbreken aan voldoende kennis en de kans was klein dat producenten van kinderporno in Nederland gepakt worden. M inister Opstelten van Veiligheid en Justitie wil een landelijke stuurploeg voor kinderporno om zo sneller verdachten op te kunnen pakken. TIJN is het schoolvoorbeeld voor deze maatregelen. Daar
‘Ze worden vast gebonden, geschopt, geslagen. Ook letterlijk weg gegooid, alsof ze er niet toe doen’
loopt alles op rolletjes. Zij behoren tot de beste korpsen van Nederland. ‘Alle bagger van de wereld komt hier binnen. Je gunt het niemand om daar mee in aanraking te komen,’ zegt G errit Vleerbos, al zestien jaar verbonden aan het kinderpornoteam. ‘Je denkt: mij maakt niemand wat wijs, maar na al die jaren is het nog steeds bizar. Elke week komt er wel iets langs waarvan ik nooit had kunnen bevroeden dat het bestond. Neem het meest walgelijke uit je eigen fantasie, maak dat tien keer zo erg en dan kom je in de buurt.’ Van een bedrukte sfeer is echter geen sprake. Natuurlijk, de beelden die op de schermen voorbijkomen zijn over het algemeen gruwelijk, maar de gewoontes op de werkvloer zijn vergelijkbaar met die van een doorsnee kantoor. Ja, er worden grappen gemaakt. Ja, er wordt gezamenlijk koffie gedronken. En ja, er wordt hard meegezongen met een klassieker op de radio. Afleiding is hét medicijn tegen de schokkende content.
Al het materiaal dat door het team wordt aangetroffen bij huiszoekingen, wordt bekeken. Veel werk, want ze treffen vaak honderdduizenden pornografische bestanden aan. ‘Daar draaien we onze hand niet voor om,’ zegt Wormgoor terwijl hij beeldmateriaal naar het mapje ‘donker’ sleept waarin gekleurde kinderen zitten. ‘Onze werkwijze kan soms het strafonderzoek frustreren, want een rechter neemt vaak al genoegen met een bewijslast van zo’n 5000 plaatjes om tot veroordeling over te gaan. Maar als wij niet al het materiaal kunnen b ekijken, bereiken we ons doel niet: we willen élk slachtoffer van een pedofiel uit het c ircuit halen. Als je maar de helft van het materiaal bekijkt, kun je iemand missen.’ De scheidslijn tussen wat wel en geen kinderporno is, is voor de rechterlijke macht soms dun. Wormgoor opent de map Fashion Magazine met veel meisjes uit het voormalige Oostblok. In jarretels, fluorescerend ondergoed en veel te hoge stilettohakken lachen ze naar de camera.
Smoelenboek van vagina’s Achter in de werkruimte van TIJN staat een v itrinekast met memorabele vondsten van h uiszoekingen. Steevast wordt er een videofilm van Star Wars aangetroffen. Erg populair zijn ook gedateerde seksboekjes, zoals De Lach met pikante mopjes en afbeeldingen. Ook geliefd zijn plakboeken met duizenden uitgeknipte billen of een ‘smoelenboek’ van vagina’s. En ‘De Pedofielenatlas’, zoals de politie het noemt, een soort naslagwerk voor pedofiel Nederland. Pedo’s kunnen erin opzoeken hoe jong ‘de vangst’ is: plaatjes van blote kinderen vanaf hun geboorte, van maand tot maand, met daarbij bijvoorbeeld het antwoord wanneer de ballen zijn ingedaald.
De beurse plekken op de knieën en d e schaafwonden rond de ellebogen zijn niet te negeren. ‘Als ze het spelletje niet meespelen, volgen er represailles. Het is overleven.’ De focus van de foto’s is niet gericht op het – overdreven gepoederde – gezicht, maar op het kruis of het topje. Soms
Kinderporno is door internet bereikbaarder geworden. De kick wordt steeds extremer en het leeftijdsniveau steeds jonger. Het kan niet gek genoeg. En de kinderen? Die worden, op z’n zachtst gezegd, als oud vuil behandeld. ‘Een vuilnisbak heeft nog meer waarde,’ vertelt Dieperink, tien jaar kinderpornorechercheur. ‘Ze worden vastgebonden, geschopt, geslagen. Ook letterlijk weggegooid, alsof ze er niet toe doen. Er is geen enkel respect. Ze fungeren puur als gebruiksvoorwerp voor de crimineel en de seksuele b evrediging van de pedofiel. Ik kan daar enórm pissig om worden!’ Er wordt door de rechercheurs constant naar verbanden gezocht, in een poging puzzels op te lossen. Het gaat om het definiëren van voorwerpen: waar komen stopcontacten, kleding en de posters aan de muur vandaan? Zijn er tekstuele aanwijzingen? Is dit een Nederlands of Deens meisje? Vleerbos: ‘Kijk nooit naar de ogen. Die vergeet je nooit meer. De blik van de kinderen heeft veel weg van die van mensen in een concentratiekamp. Die doffe blik, de ziel lijkt doodgemaakt.’ ‘Iedereen is te raken,’ valt Edwin hem bij. Als voorbeeld noemt hij een geroutineerde collega die na een aantal dagen bekijken van beeldmateriaal ineens brak. ‘Hij zag tijdens het misbruik van een jongen twee rode pantoffeltjes onder het bed staan. Precies dezelfde als die van zijn dochtertje.’ Op feesten en partijen worden de rechercheurs vaak niet begrepen. Wie dóet zulk werk? Gerrie Geessink, de enige vrouwelijke rechercheur van het team: ‘Ouders zijn vaak opgelucht en dankbaar als ze hun kind terug hebben. Ze wisten dat er iets speelde, het kind glipte ze door de vingers, maar het grote geheim is wel opgelost. Ze kunnen dan door met de verwerking.’ De erkenning, daar is het Vleerbos vooral om te doen. ‘Ik haal kinderen uit hun horrorsituatie. Ik réd ze.’ Met trotse blik: ‘Da’s kicken.’
13