Вестник дипломатии 1(50) 2015 by MFAKAZAKHSTAN

МЫ

1 (50) 2015

Нөмірдің тақырыбы:

Транспорттық дипломатия Тема номера:

Транспортная дипломатия

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев: «Еуразияның қақ ортасында орналасқан жəне орасан зор транзиттік əлеуетке ие біздің еліміз көлік саласындағы ықпалдастықтың қажеттігін басқалардан гөрі артық сезінеді жəне осы саладағы ауқымды əріптестікке дайын». Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев: «Наша страна, находящаяся в центре Евразии и обладающая огромным транзитным потенциалом, более чем кто-либо другой ощущает необходимость взаимодействия в транспортной сфере и готова к широкому партнёрству в этой сфере».

РЕДАКЦИЯДАН

Құрметті оқырманымыз! Сіз қолыңызда «Дипломатия жаршысы» журналының мерейтойлық – 50-ші шығарылымын ұстап отырсыз, біз оны көлік тақырыбына арнауды шештік. Неге? деген сұрақ туындайды. Жауабы оңай. Мемлекеттер мен халықтарды керуендер мен басқа да қатынас көліктері жүретін жолдар байланыстырады, жолаушылар арасында, көпестер мен саяхатшыларды, барлаушылар мен дін таратушыларды, елшілер мен әскери адамдарды қоса алғанда, барлық кәсіптердің өкілдері бар. Жолдар мен өзендер, жалпы көлік жолдары қарымқатынасты жолға қоюды, өзара түсіністікке қол жеткізуді және ынтымақтастықты дамытуды қажет етеді, бұл түптің түбінде әр дипломаттың ажырамас міндеті болып табылады. Міне, бүгінгі таңда, үшінші мыңжылдықтың басында біз уақыт талабымен Ұлы Жібек жолының жаңғыруына, орасан зор халықаралық дәліздердің іске қосылуына куә болып отырмыз, ал кез келген мемлекеттің өсіп-өркендеп, гүлденуі инфрақұрылымның дамуынсыз мүмкін болмайды деген формула аксиомаға айналды. Жоғарыда аталғанның бәрі толығымен өзінің аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленетін мемлекет – Қазақстан Республикасына қатысты. Шығыстан батысқа, оңтүстіктен солтүстікке және кері қарай ағылатын көлік ағындары тарихи тұрғыдан біздің еліміздің аумағынан өтеді және олардың қарқындылығы жаһандану дәуірінде тек арта түседі. Тәуелсіз жас мемлекеттің басымдықтарын айқындаған оның дана көшбасшысы қолда бар көліктік-транзиттік әлеуетті тиімді пайдаланып, Ұлы дала елі арқылы сауда ағындарын жан-жақты дамыту жөніндегі стратегиялық маңызды міндетті алға қойды. Әрине, осы нөмірдің тақырыбын бір шығарылыммен толық ашып көрсету қиын. Біз бар-жоғы «ДЖ» парақтарында біздің құрметті авторларымыз білдірген «Пікірлер керуенімен» таныстыру үшін есікті сәл ғана ашпақ болдық. Әлбетте, біз бұл тақырыпқа алдағы уақытта да қайтып оралатын боламыз. Бұған сіздердің пікірлеріңіз, идеяларыңыз бен сұрақтарыңыз, ұсынылған материалдарыңыз көмектеседі деп сенемін. Сіздерді сапарға шақырамыз!

Дорогой читатель! Вы держите в руках юбилейный – 50-й выпуск журнала «Дипломатия жаршысы», который мы решили посвятить транспортной тематике. Спрашивается почему? Ответ прост. Государства и народы связывают дороги, по которым идут караваны и иные средства передвижения, среди путников есть представители всех профессий, включая купцов и путешественников, разведчиков и миссионеров, послов и военных. Дороги и реки, транспортные артерии в целом нуждаются в налаживании контактов и достижении взаимопонимания, развитии сотрудничества, что в конечном итоге является неотъемлемой задачей для каждого дипломата. Вот и сегодня, в начале третьего тысячелетия, мы становимся свидетелями возрождения по велению времени Великого Шелкового пути, запуска грандиозных международных коридоров, а формула – прогресс и процветание любого государства невозможны без развития инфраструктуры стала аксиомой. Сказанное выше полностью относится к девятому в мире по своей территории государству – Республике Казахстан. Транспортные потоки с востока на запад, с юга на север и обратно исторически пролегали по территории нашей страны, и их интенсивность в век глобализации только возрастает. Определяя приоритеты молодого независимого государства, его умудренный лидер поставил стратегически важную задачу эффективно использовать имеющийся транспортно-транзитный потенциал, всесторонне развить торговые потоки через страну Великой степи. Конечно же, тему настоящего номера трудно исчерпывающе раскрыть в одном выпуске. Мы, всего лишь, хотели лишь приоткрыть дверь, чтобы ознакомить с «Караваном тех мнений», которые высказали на страницах «ДЖ» наши уважаемые авторы. Разумеется, мы будем возвращаться к ней и в дальнейшем. Надеюсь, что в этом помогут ваши отклики, идеи и вопросы, предложенные материалы. Приглашаем вас в путь.

ДИПЛОМАТИЯ М А ЖАРШЫСЫ ЗМҰНЫ

Дәурен АБАЕВ, «Көліктік тұзақтан» шығу жолы

Әділ АХМЕТОВ, Геосаяси өзгерістер заманындағы «Жібек Жолы»

Асқар МАМИН, «НҰРЛЫ ЖОЛ» құрлықтарды жалғайды

Қайрат ЛАМА ШАРИФ, Жаңа Жібек Жолы: Әмірліктерден Қазақстанға дейін Нұрлан ӘДІЛХАНҰЛЫ, «Қорғас – Шығыс қақпасы» жобасы Қазақстанды өңірлік транзиттік державаға айналдырады

30 38

Санжар ЕЛУБАЕВ, KTZ EXPRESS: Құрлықтық порттан теңіз портына дейін. Арасында бүкіл ел

Күлпаш ҚОҢЫРОВА, Астана мен Таллинн: транзиттік әлеует перспективалары

Мақтымқұлы АҚМҰРАДОВ, Өзен-Берекет желісін ашқаннан кейін Қазақстан мен Түркменстан жүк тасымалының көлемі артты

Шетелдік дипломаттар «ҚорғасШығыс қақпасы» аймағының келешегін бағалады

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

СОДЕРЖАНИЕ

Даурен АБАЕВ, Выход из транспортной ловушки Адиль АХМЕТОВ, «Шелковый путь» в эпоху геополитических перемен Аскар МАМИН, «НҰРЛЫ ЖОЛ» соединяет континенты Кайрат ЛАМА ШАРИФ, Новый Шелковый Путь: От Эмиратов до Казахстана Нурлан АДИЛХАНУЛЫ, «Хоргос – Восточные ворота» – путь к региональной транспортной державе Санжар ЕЛЮБАЕВ , KTZ EXPRESS: От сухого порта до морского порта. Между ними вся страна Кульпаш КОНЫРОВА, Астана и Таллинн: перспективы транзитного потенциала Магтымгулы АКМУРАДОВ, Казахстан и Туркмения увеличили грузоперевозки после открытия линии Узень-Берекет Иностранные дипломаты оценили перспективы СЭЗ «Хоргос-Восточные ворота»

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

«Көліктік тұзақтан» шығу жолы Выход из транспортной ловушки Дәурен АБАЕВ, Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі – Қазақстан Республикасы Президентінің Баспасөз хатшысы Даурен АБАЕВ, Советник Президента Республики Казахстан – Пресс-секретарь Президента Республики Казахстан

Ағымдағы жылы екі бірдей: Жезқазған – Бейнеу және Арқалық – Шұбаркөл темір жолдарының іске қосылуы, сондай-ақ Қазақстан – Түркменстан – Иран магистралінің пайдалануға берілуі еліміздің көлік стратегиясының шешуші сатысын тиянақтайды. Осының арқасында Қазақстан уақыт пен кеңістіктің жаһандық нарығында айрықша орынды иеленді. «Құрлықта қамалғандар» Әлемде теңізге шығу мүмкіндігі жоқ 48 ел бар. Олар әлемдік тауар айналымының елеулі үлесін – шамамен 90 пайызын құрайтын теңіз саудасы мүмкіндігінен айырылған. 50 мыңнан астам кемелерден тұратын халықаралық сауда флоты өзіміз айтатын жаһандық нарықты қалыптастырады. Ықпалды британдық экономист Пол Кольер өзінің «Төменгі миллиард» атты кітабында теңізге шығу мүмкінд ігінің болмауын мемлекеттерді әуре-сарсаңға ұшырата отырып, олардың дамуын тежейтін басты «тұзақтардың» бірі ретінде айқын даған. «Құрлықта қамалған» елдерде «алтын мил лиардқа» қарама-қайшы «төменгі миллиард» деп аталатын адамзаттың ең кедей тобының 40 пайызы өмір сүреді.

Ввод в строй в текущем году двух железных дорог: Жезказган – Бейнеу и Аркалык – Шубарколь и запуск магистрали Казахстан – Туркменистан – Иран подводят черту под ключевым этапом транспортной стратегии нашей страны. Благодаря этому Казахстан смог занять уникальную нишу на глобальном рынке времени и пространства. «Запертые на суше» В мире насчитывается 48 стран, лишенных доступа к морю. Они отрезаны от возможностей морской торговли, на которую приходится львиная доля мирового товарооборота – порядка 90%. Международный торговый флот, включающий более 50 тыс. судов, формирует то, что мы называем глобальным рынком. Влиятельный британский экономист Пол Кольер в своей книге «Нижний миллиард» определил отсутствие выхода к морю одной из главных «ловушек», которые останавливают развитие государств, обрекая их на прозябание. В «запертых на суше» странах проживает 40% от всего «нижнего миллиарда» – беднейшей группы человечества,

Жағдайдың бұл ережеден тыс болуы тым көп емес. Аумағында «Дүниежүзілік мұхиттан алшақтық пол юсі» бар, теңізге шығу мүмк ін дігі жоқ ғаламшардағы ең үлкен ел – Қазақстан солардың бірі болып отыр. Ең жаңа әлемдік тарихта «көліктік тұзақты» осыншалық ғаламат еңс еру мысалы іс жүзінде болған емес. Қазақстан теңізге тікелей шығар жолдың болмауы үкім емес екенін өз үлгісімен дәлелдеді. Қазір немесе ешқашан Тәуелсіздік алған сәттен бастап еліміз қаңтарылу жағдайына душар болды. Қазақстанның үлесіне тиген көлік жүйесі сыртқы нарықтарға қолжетімділікті қамтамасыз етпеуімен қоймай, тіпті біртұтас ішкі нарықты қалыптастыруға да мүмкіндік бермеді. Коммуникациялардың барлық түрлерінде бірегей желі болған емес. Көлік жолдарының шашыраңқылығы жай ғана экономиканың фрагменттілігін бейне легендіктен, оған таңғаларлық ештеңе жоқ еді. Сондықтан тек жаңа жолдар мен құбырларды, порттар мен электр тарату желілерін салу ғана қажет болған жоқ. Координаттардың жаңа жүйесін құру да қажет болды.

называемой так в противоположность «золотому миллиарду». Исключений из этого правила очень и очень немного. Одним из них становится Казахстан – самая большая на планете страна, лишенная доступа к морю, на территории которой находится «полюс удаленности от Мирового океана». В новейшей мировой истории практически нет прецедентов столь впечатляющего преодоления «транспортной ловушки». Казахстан доказал своим примером, что отсутствие прямого выхода к морю – не приговор. Сейчас или никогда С момента получения независимости наша страна оказалась в патовом положении. Доставшаяся Казахстану транспортная система не только не обеспечивала доступ к внешним рынкам, но даже не позволяла сформировать единый внутренний рынок. Во всех видах коммуникаций не было единой сети как таковой. В этом нет ничего удивительного, поскольку разрозненность транспортных путей лишь отражала фрагментарность экономики. Предстояло не просто построить новые дороги и трубопроводы, порты и линии электропередачи.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Көлікке тұрақты қаржы салу пробл ем асы барлық мемлекеттер үшін өзекті екенін атап өту қажет. Халықаралық энергетикалық агенттіктің бағалауынша, 2050 жылға дейін жаһандық инфра құрылымға 45 трлн. доллар көлемінде инвестиция қажет болады. Ал Қазақстанға 90-шы жылдары ақша тіпті ең қажеттінің өзіне жетпейтін еді. Ел оңтайлы сәтке дейін инфрақұрылымға инвестиция салуды тоқтата тұру немесе, барлық шығындарға қарамастан, қалай да алға жылжу стратегиялық жол айрығында тұрды. Осы кезде Нұрсұлтан Назарбаевтың саяси ерікжігері шешуші роль атқарды. Мемлекет басшысы ағымдағы экономикалық қиынш ылықтардан әріге көз жіберіп, «толқын тасасындағы теңізді көре білді». Инфрақұрылым пайдасына жасалған таңдауын ол 1999 жылдың қыркүйек айындағы халыққа Жолдауында былайша негіздеді: «Екінші мыңжылдықтағы Орталық Азия тарихы құрлықтың ортасында тұрған және әлемдік коммуникацияларға шығатын жолдан ада халықтардың болашағы жоқ екенін көрс етіп берді. Орталық Азияның бүкіл халықтарының тағдыры, жекелеген жайларды алып тастасақ, ең негізгі: біз әлемдік маңыздағы көлік арнасы бола аламыз ба немесе тағы да жол шетінде қаламыз ба деген мәселеге байланысты». Көлік инфрақұрылымы ел болашағы соған байланысты болатын басымдықты сала ретінде белгіленді. Стратегиялық жобалар нобайы да сол кезде қаланды. Бірақ ең бастысы – Президентке оларды жүзеге асырудың сәті түсті. Ал «көліктік тұзақтан» шығу жолын іздеген көптеген елдер дәл осы сатыда тежеліп қалған болатын. Біріншіден, Каспий теңізінің мүмк інд іктері барынша пайдаланылуда. Ақтау портын жаңғырту оны сол арқылы Каспийдегі жүк айналымының

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Надлежало создать новую систему координат. Отметим, что проблема постоянных финансовых вложений в транспорт актуальна для всех государств. По оценкам Международного энергетического агентства, до 2050 года глобальная инфраструктура потребует инвестиции в размере 45 трлн. долларов. Между тем, Казахстану в 90-е годы денег катастрофически не хватало даже на насущные нужды. Страна находилась на стратегическом п е р е п у т ь е : и л и о тл ож и т ь и н в е с т и ц и и в инфраструктуру до лучших времен, или, несмотря на все издержки, все же двинуться вперед. Решающую роль тогда сыграла политическая воля Нурсултана Назарбаева. Глава государства сумел заглянуть дальше текущих экономических перипетий и «увидеть за волнами море». Выбор в пользу инфраструктуры он обосновал в Послании народу в сентябре 1999 года: «История Центральной Азии во втором тысячелетии показала, что народы, находящиеся в центре материка и не имеющие выхода к мировым коммуникациям, не имеют будущего. Судьба всех народов Центральной Азии, если убрать частности, зависит от главного: сумеем мы стать транспортным каналом мирового значения или вновь окажемся на обочине». Транспортная инфраструктура была определена приоритетной сферой, от которой зависит будущее страны. Тогда же были выстроены контуры стратегических проектов. Но самое главное – Президенту удалось добиться их реализации. Хотя многие страны, искавшие выход из «транспортной ловушки», застревали именно на этой стадии. Во-первых, максима льно используют ся возможности Каспийского моря. Модернизация Актауского порта превратила его в крупнейший транспортный узел, через который осуществляется

үштен бірі жүзеге асырылатын ең ірі көлік торабына айналдырды. Екіншіден, Қазақстан отандық тауарлар ағыны өсіп келе жатқан өзге елдер портт арында берік орын алды. Бүгінде шетелд ік порт активтері қатарында Баку астық терминалы, Қара теңіздегі Батуми порты, Балтық теңізіндегі Вентспилс астық терминалы, Тынық мұхиттық Ляньюньган портындағы Қазақстан-Қытай терминалы бар. Осындай «десанттың» арқасында теңізден алыс жатқан Қазақстан барлық бағыттар бойынша әртараптандырылған порттық инфрақұрылымды құра білді. Ү ш і н ш і д е н , т і п т і э ко н ом и к а ү ш і н е ң бір күрделі уақыттардың өзінде құрлықт ық коммуникациялардың барлық түрлерін дамытуға ауқымды инвестициялар бағытталды. Құбыр саласында әлемнің ең ірі нарықтарының біріне мұнай мен газды экспорттау үшін Қазақстан – Қы тай бағытында жаңа көлік дәліздері құрылды. Бұдан басқа, Каспий өңірінен мұнай жеткізуде негізгі бағытқа айналған КҚК мұнай құбыры салынды. Автомобиль жолы саласында да құрыл ыс одан кем жүргізілген жоқ. Мұнда Батыс Қытай – Батыс Еуропа автодәлізінің 2700 шақырымдық қазақстандық бөлігі әлемдік маңыздағы ең ірі транзиттік жоба болып табылады. Темір жолдар құрылысы өңірлік және тіпті жаһандық ауқымда да нағыз дүмпуді бастан өткерді. Тәуелсіздік жылдары ішінде Қазақстанда 2500 км жол салынды. Қазақстан – Түркменстан – Иран халықаралық желісінің учаскесі, Қытай мен Еуропа арасында жүк жеткізуді жеделдеткен Жетіген – Қорғас магистралі салынды. Жаңа Жезқазған – Бейнеу, Арқалық – Шұбаркөл, Ақсу – Дегелең, Хромтау – Алтынсарин, Шар – Өскемен жолдары

почти треть грузооборота на Каспии. Во-вторых, Казахстан закрепился в портах других стран, через которые рос поток отечественных товаров. Сейчас в числе зарубежных портовых активов числятся: Бакинский зерновой терминал, черноморский порт Батуми, зерновой терминал в балтийском порту Вентспилс, казахстанскокитайский терминал в тихоокеанском порту Ляньюньган. В результате подобного «десанта» отрезанный от морей Казахстан сумел выстроить портовую инфраструктуру, диверсифицированную по всем направлениям. В-третьих, даже в самые непростые для экономики времена на развитие всех видов континентальных коммуникаций направлялись масштабные инвестиции. В трубопроводной сфере созданы новые транспортные коридоры по направлению Казахстан – Китай для экспорта нефти и газа на один из крупнейших в мире рынков. Кроме того, проложен нефтепровод КТК, ставший основным маршрутом доставки нефти из Каспийского региона. Не менее активное строительство велось в автодорожной сфере. Крупнейшим транзитным проектом мирового значения здесь является 2 700-километровый казахстанский отрезок автокоридора Западный Китай – Западная Европа. Настоящий бум – в региональных и даже глобальных масштабах – пережило строительство железных дорог. За годы независимо сти в Казахстане построено 2 500 км. Проложен участок международной линии Казахстан – Туркменистан – Иран, магистраль Жетыген – Коргас, ускорившая доставку грузов между Китаем и Европой. Новые дороги Жезказган – Бейнеу, Аркалык – Шубарколь, Аксу – Дегелен, Хромтау – Алтынсарин, Шар –

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

арақашықтықты жүздеген шақырымдарға қысқарта отырып, елдің солтүстік, орталық, батыс және шығыс өңірлерін өзара тікелей байланыстырды. Ақтоғай – Достық жолының транзит үшін шешуші учаскесінің өткізу қабілеті ұлғайтылды. Болат магистральдардың бұрын-соңды болмаған құрылысы ел үшін мүлдем жаңа сала – темір жол машиналарын жасау ісін туындатып, кең-байтақ аумақтағы өмірге жан бітірді. Осылайша, қысқа мерзім ішінде тұйықтан тоғыз жолдың торабына айналдыра отырып, Қазақстанды Еуразияның көлік орталығы ету жөніндегі страте гиялық міндет шешімін тапты. Көлік эконом иканың дамуы үшін «шөлмек мойны» болған жоқ. Керісінше, тауарлар мен қызметтерге, жұмыс күшіне тұрақты сұраныс туғыза отырып, ол неғұрлым ықпалды ынталандырулардың біріне айналды. Барлық жолдар Қазақстанға бастайды Президент Назарбаев жүргізіп отырған көлік стратегиясының тағы бір қорытындысы бар. Жаһандық көлік инфрақұрылымы дегеніміз не? ЭЫДҰ-ның анықтауынша, ол халықаралық теңіз сауда-көлік жолдарынан, аса ірі гейтвей-порттардан және оларды байланыстыратын құрлықтағы көлік дәліздерінен, сондай-ақ құрлықтық тірек пункттерінен тұрады. Қазақстан іс жүзінде осы инфрақұрылымнан тысқары – «жол жиегінде» болды. Бірақ егер соңғы жылдары жүзеге асырылған барлық жобаларды әлемнің стратегиялық көлік картасына салар болсақ, біз онда нақты бейнені

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Усть-Каменогорск напрямую связали между собой северные, центральные, западные и восточные регионы страны, сокращая расстояния на сотни километров. Увеличена пропускная способность ключевого для транзита участка Актогай – Достык. Небывалое строительство стальных магистралей дало рождение совершенно новой для страны отрасли – железнодорожного машиностроения и вдохнуло жизнь в обширнейшие территории. Таким образом, в кратчайшие сроки была решена стратегическая задача – превратить Казахстан в транспортный узел Евразии, из тупика сделав перекрестком. Транспорт не стал «бутылочным горлышком» для развития экономики. Напротив, он оказался одним из наиболее действенных ее стимулов, создавая устойчивый спрос на товары и услуги, рабочую силу. Все дороги ведут в Казахстан Есть еще один итог транспортной стратегии, проводимой Президентом Назарбаевым. Что представляет собой глобальная транспортная инфраструктура? По определению ОЭСР, она включает международные морские торговотранспортные пути, крупнейшие порты-гейтвеи и связывающие их сухопутные транспортные коридоры, а также континентальные опорные пункты. Казахстан, по сути, был вне этой инфраструктуры – «на обочине». Но если наложить все реализованные за последние годы проекты на стратегическую транспортную карту мира, то мы увидим четкую картину.

көреміз. Біріншіден, шығыс пен батыста теңіз порттарына қол жеткізілді. Екіншіден, ел ішінде дербес тірек пункттері құрылды. Үшіншіден, екі халықаралық құрлықтық көлік дәлізі салынды. Сол арқылы Қазақстанды жаһандық көлік инфрақұры лымына қосу міндетін жүзеге асырудың барлық буындары қалыптастырылды. Бұл кәдімгі «таудың Мұхаммедке келетін» жағдайы. Үлкен көлік ойынына уақтылы қосыла отырып, Қазақстан жаһандық көлік державасы ретінде қалыптасу үшін іргетас қалай білді. Мұны біздің еліміздің қазіргі сатыдағы шешуші экономикалық жетістігі деп атауға болады. Бұдан басқа, «орташа табыстар тұзағынан» құтылу үшін барлық алғышарттар жасалды. Экономистер жан басына шаққанда 16 мың доллар ЖІӨ көрсеткішіне жеткен мемлекеттердің осы белесте іркіліп қалатынын есептеп шығарған. Қазақстан, болжам бойынша, оған 2016 жылы шығады. Бірақ жасалған инфра құрылымдық кеңістік пен көліктік машина жасау дың қарқынды дамуы «2016 пробл ем ас ының» табысты шешілетіндігін пайымдауға негіз бола алады. Нұрсұлтан Назарбаевтың көлік стратегиясы пайдасына жасаған тарихи таңдауы біз үшін болашаққа жол салды деп ешқандай әсірелеусізақ айтуға болады. Бұл жол қазірдің өзінде жаңа, бұрынғыдан да бетер батыл бағдарларға ие болуда, олардың қатарында «Нұрлы жол» жобасы бар. Өйткені, табыс дегеніміз – белгіленген пункт емес, ол – жол. Және Қазақстан осы жолмен сенімді түрде алға басуда.

Во-первых, получен доступ к морским портам на востоке и западе. Во-вторых, созданы собственные опорные пункты внутри страны. В-третьих, выстроены два международных континентальных транспортных коридора. Тем самым сформированы все звенья реализации задачи включения Казахстана в глобальную транспортную инфраструктуру. Это тот самый случай, когда «гора пришла к Магомеду». Своевременно вступив в большую транспортную игру, Казахстан сумел выстроить фундамент для становления в качестве глобальной транзитной державы. И это можно назвать решающим экономическим достижением нашей страны на текущем этапе. Кроме того, созданы все предпосылки для того, чтобы избежать «ловушки средних доходов». Экономисты подсчитали, что государства, достигшие показателя ВВП в 16 тыс. долларов на душу населения, застревают на данном рубеже. Казахстан, по прогнозам, выйдет на него к 2016 году. Но созданный инфраструктурный простор и бурное развитие транспортного машиностроения дают основания полагать, что и «Проблема – 2016» будет успешно решена. Безо всякого преувеличения можно сказать, что исторический выбор транспортной стратегии, сделанный Нурсултаном Назарбаевым, проложил нам дорогу в будущее. Этот путь получает уже новые, еще более смелые ориентиры, среди которых проект «Нурлы жол». Ведь успех – это не пункт назначения, а дорога. И Казахстан уверенно движется по ней.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Әділ АХМЕТОВ, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Адиль АХМЕТОВ, заслуженный деятель Казахстана

Геосаяси өзгерістер заманындағы «Жібек Жолы» «Шелковый путь» в эпоху геополитических перемен Бүгінгі таңда біріккен Еуропа мен Американың әлемдік геосаясаттағы ролі мен экономикалық күш-қуатының бәс еңдей баст ауы алпауыт Қытай экономикасының қарқынды дамуы мен Еуразиялық интеграциялық үдерістердің күшею кезеңіне дөп келіп тұр. Өз кезегінде, бұл үдерістер әлемнің геосаяси картасының жаңаша пішіліп, әлемдік тәртіптің Батыстан Шығысқа ойыса бастағанын да айқын сездіре бастады. Міне, дәл осындай геосаяси өзгерістер кезеңінде тарих сахнасына Азия мен Еуропаны бағзы замандарда жалғастырған «Ұлы Жібек жолының» қайта оралуын заңды құбылыс демеске негіз жоқ. Оның үстіне, бүгінгі мегаөзгерістерге толы ғасырда да қоғам болмысындағы негізгі басымдықтардың, ең алдымен, геосаясат пен геоэкономикалық мүдделерге тән екені қалтқысыз шындық. Сондықтан да болар, қай заманда болмасын, әлемдік сауда-экономикалық қарым-қатынастар неғұрлым қарқын алған сайын, мәдени-гуманитарлық немесе

На сегодняшний день ослабление экономической мощи и роли объединенной Европы и Америки в мировой геополитике совпадает с усилением Евразийских интеграционных проце ссов и интенсивным развитием экономики Китая. Эти процессы, в свою очередь, отчетливо показывают, что формируется новая геополитическая карта мира и отмечается переход мирового порядка от Запада к Востоку. Нет оснований не считать закономерным явлением возвращение на историческую арену «Великого Шелкового пути», соединявшего с древних времен Азию и Европу, именно в этот период геополитических перемен. К тому же, в нынешний век, полный мегаперемен, является истинной правдой то, что основные приоритеты общественного бытия свойственны в первую очередь геополитике и геоэкономическим интересам. Видимо, поэтому, какой бы век ни был на дворе, чем интенсивнее мировые торгово-экономические отношения, тем лучше и в соответствии с требованиями времени

аймақтық қауіпсіздікпен байланысты қатынастар мен мүдделер де заман талабына сай, жарыса қалыптасатыны – объективті заңдылық. Демек, дәл сондай көпнысаналы мақсат-мүдделерді көздейтін «Жаңа Жібек жолы» идеясын іске асыру сол жолдың бойына жақын орналасқан Азия мен Еуропа мемлекеттерінің ғана мүддесі емес, бұл тартымды идея, сонымен қатар, әлгі мемлекеттермен алыс-берісі бұрыннан қалыптасып үлгерген өзге мемлекеттердің де құлшынысын туғызуы көкейге қонымды дүние. Содан соң, қайта түлеуге қанатын қомдап отырған «Жаңа Жібек жолы» бұл күнде көне іздері жоғала бастаған сауда керуендерінің байырғы сүрлеуі емес. Керісінше, бұл жаһандық жобаның мақсат-нысанасы – басаяғы 5000 шақырымға созылып жатқан, әрі осы заманның озық технологияларымен жабдықталған логистикалық хабтар тізбегі мен транзиттіккөліктік жүйелерді қалыптастырып, экономикалық басымдықты күшейте түсу. Кластерлік іргетасқа негізделген бұл мақсат, сонымен қатар, еліміздің бес аймағының аумағымен өтетін, мыңдаған шақырымды қамтитын, әрі құрылысы аяқталуға жақындап қалған Батыс Еуропа – Батыс Қытай көлік дәлізін де қоса қамтиды. Әрине, «Жаңа Жібек жолын» қайта жандандыруға алпауыт АҚШ та талпынып көрген. Алайда 2008 жылы сол елдің өзінде басталып, артынша Еуропаны, одан соң бүкіл әлемді шарпыған экономикалық дағдарыс пен қаржы және банк жүйелерін күйреткен жойқын рецессия салдары және, жығылғанға жұдырық дегендей, аталмыш елдің 17 триллион доллардан асып жығылатын ішкі қарызы американдық жобаның іске асуына

формируются культурно-гуманитарные и связанные с общественной безопасностью отношения и интересы, и это – объективная закономерность. Следовательно, осуществление идеи «Нового Шелкового пути», преследующей точно такие же разносторонние цели и задачи, в интересах не только стран Азии и Европы, расположенных вдоль этой дороги, но и других государств, наладивших постоянные торговые связи с этими странами. «Новый Шелковый путь», готовящийся расправить крылья, это не прежняя тропинка торговых караванов, начавшая терять следы прошлых лет. Напротив, цель данного глобального проекта – усиление экономического приоритета, формирование транзитно-транспортных систем и цепочек логистических хабов, простирающихся на 5000 километров и оснащенных современными передовыми технологиями. Эта цель, основанная на кластерном подходе, охватывает также и проходящий через территорию пяти регионов нашей страны, занимающий тысячи километров транспортный коридор Западная Европа – Западный Китай, строительство которого близится к завершению. Конечно, и США предпринимали попытки воссоздать «Новый Шелковый путь». Однако начавшийся в этой стране в 2008 году и чуть позже затронувший Европу, затем и весь мир экономический кризис, последствия рецессии, приведшие к разрушению финансовых и банковских систем, и внутренний долг данной страны, превысивший 17 триллионов долларов, стали на пути реализации американского проекта, не дали осуществить их глобальный интерес и привели в упадок.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

кесе-көлденең тұрып, жаһандық мүддесінің орындалуына мүмкіндік бермей, тұралатып тастаған болатын. Есесіне, даму қарқыны серпінді Қытайдың экономикалық прагматизмге негізделген, әрі жанжақты ойластырылған «Жаңа Жібек жолы» жобасы бас жүлдені еріксіз жұлып алды. Өйткені мұның объективті себептері бар. Мәселен, тарих қойнауына үңілсек, біріншіден, кезінде Шығыс пен Батысты жалғастырған «Ұлы Жібек жолының» б.з. бұрынғы екінші ғасырдың өзінде-ақ Қытай елінің байырғы астанасы Чаньяннан басталып, Орта Азия мен әлемнің өзге аймақтарына жібек мата тиелген сауда керуендерін бірінші болып аттандырғаны белгілі. Екіншіден, Шығыс пен Батысқа қайта көпір болатын, әрі Қытай мұқият жобалаған бүгінгі «Жаңа Жібек жолы» тек Азия мен Еуропа құрлықтарының үстімен өтетін құрғақ жол тораптарымен ғана шектелмейді. Бұл жоба, сонымен қатар, мұхиттар мен теңіз жолдарын да қоса қамтиды. Мұның бүге-шігесі үстіміздегі жылдың мамыр айында Қытайдың мемлекеттік «Синьхуа» жаңалықтар агенттігі таратқан «Жаңа Жібек жолы – Жаңа Армандар» атты бағдарламалар топтамасының беташар хабарында жан-жақты насихатталды. Әлгі ақпараттың көрер көзге бірден ілігетін «Әлем қайтсе ұтады? Бұл сауалдың жауабын Қытай береді» деген айшықты айдарына тіркелген «Жаңа Жібек жолының» түрлі-түсті картасы күллі әлемнің назарын лезде баурап алған болатын. Себебі әлгі картада Қытайдың болашақ экономикалық Жібек жолы белдеуінің сан алуан бағыттарымен, оның

Зато основанный на экономическом прагматизме и всесторонне продуманный проект «Нового Шелкового пути» интенсивно развивающегося Китая вырвал главный приз. На это есть свои объективные причины. Например, если вглядеться в глубь истории, во-первых, известно, что соединявший в свое время Восток и Запад «Великий Шелковый путь» еще во втором столетии до нашей эры первым отправлял торговые караваны, груженные шелком, из древней столицы Китая – Чаньяна в Среднюю Азию и другие регионы мира. Во-вторых, призванный вновь стать мостом между Востоком и Западом и тщательно спроектированный Китаем сегодняшний «Новый Шелковый путь» не ограничивается сухопутными маршрутами, проходящими через континенты Азии и Европы. Этот проект включает в себя также океанские и морские пути. Эта тема была всесторонне раскрыта во время презентации пресс-тура «Новый Шелковый путь – Новая Мечта», организованного государственным информационным агентством Китая «Синьхуа» в мае текущего года. Цветная карта «Нового Шелкового пути», прикрепленная к яркой, броской рубрике «Каким образом мир может выиграть? На этот вопрос ответит Китай», мгновенно привлекла внимание всего мира. Потому что в этой карте, наряду с многочисленными маршрутами будущего экономического пояса Шелкового пути Китая, в том числе и с международными коридорами, соединяющими не только Азию и Европу, но и Африку, четко видны маршруты и водных путей, начинающихся с Южно-Китайского моря, и пройдя

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

теңізінен бастап, Азияның оңтүстік етегін орай өтіп, Батыс Еуропамен жалғастыратын су жолдарының маршруттары да тайға таңба басқандай көрініп тұр. Ең бастысы, олардың қай-қайсысы да Қытайдан басталып, бір-бірімен Еуропада түйіседі немесе, керісінше, Еуропадан басталып, Қытай жерінде қайта тоғысады. Үшіншіден, бұл айтылғандар бүгінгі таңдағы Қытай мемлекетінің экономикалық басымдықтардың ішінде әсіресе логистикалық орталықтар мен транзиттік көлік жүйелерінің дамуына айрықша мән беріп отырғанын паш етеді. Төртіншіден, Қытайдың басымдық беріп отырған экономикалық саясатының нақты нәтижелері де әлем назарынан тыс қалып отырған жоқ. Олар көзге ұрып көрініп тұр. Мәселен, 2011 жылдың шілде айында аталмыш мемлекет өзінің батыс аймақтарын Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық облысы, Қазақстан, Беларусь, Польша және Германия аумағы арқылы Еуропамен жалғастыратын 11000 шақырымдық темір жол торабын іске қосты. Одан соң, араға біраз уақыт салып, 2013 жылдың қараша айында Шаньси провинциясынан Орта Азияны нысанаға алған контейнер тасымалдайтын алғашқы пойызын да аттандырып жіберген болатын. Демек, шын мәнінде Қытайдың «Жаңа Жібек жолы» жобасы бүгіннің өзінде-ақ нақты іске аса бастады деуге әбден болады және, ең бастысы, бұл жобадағы

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

по южному краю Азии, соединяющих с Западной Европой. Самое главное, каждый из них начинается в Китае и соединяются друг с другом в Европе или, наоборот, начинаются в Европе и соединяются на китайской земле. В-третьих, все вышеизложенное свидетельствует о том, что современное китайское государство среди экономических приоритетов придает особое значение развитию логистических центров и транзитных транспортных систем. В - ч е т в е р т ы х , ко н к р е т н ы е р е з ул ьт ат ы экономической политики, которой Китай придает большую важность, не остались без внимания мирового сообщества. Они вполне очевидны. К примеру, в июле 2011 года данным государством была запущена 11 000-километровая межконтинентальная железная дорога, которая соединяла его западные регионы с Европой через территории СиньцзяноУйгурской автономной области, Казахстана, Беларуси, Польши и Германии. Затем, спустя некоторое время, в ноябре 2013 года был отправлен первый контейнерный поезд из провинции Шэньси в Среднюю Азию. Следовательно, де-факто уже сейчас можно сказать, что проект Китая «Новый Шелковый путь» начал осуществляться и, самое главное, транзитному потенциалу нашей страны в этом проекте придается огромное значение. Потому что Казахстан также вносит большой

біздің елдің транзиттік әлеуеті де ауқымды мәнге ие болып отыр. Өйткені «Жаңа Жібек жолы» жобасын іске асыруға Қазақстан да үлкен үлес қосуда. Мысалы, үстіміздегі жылы Қытайға жасаған ресми сапары кезінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев елімізге Қытайдың Ляньюньган портынан Тынық мұхит аймағына сауда-саттықпен тікелей шығуға мүмкіндік беретін теңіз терминалы құрылысының тұсауын кесіп қайтқан болатын. Өз кезегінде, бұл терминал «Қорғас – Шығыс қақпасы» деп аталатын арнайы экономикалық аймақты дамытуға да үлкен серпін беретін болады деп күтілуде. Аталмыш сапар барысында Елбасы Шанхайда өткен Азиядағы өзара ықпалдастық және сенім шаралары жөніндегі кеңестің (АӨСШК) кезекті саммитінде сөз сөйлеп, алпауыт халықаралық ұйым болуға дайын тұрған әлгі Кеңестің бастамашы авторы ретінде «Жаңа Жібек жолының» штабпәтерін Алматы қаласында орналастыру жөнінде батыл ұсыныс жасады. Өйткені біздің еліміз де өз көліктік инфрақұрылымын дамытуға өте мүдделі және осы салаға 2020 жылдарға дейін 45 миллиард АҚШ долларын салуды жоспарлап отыр. Мұндай шығындардың өзін-өзі ақтайтыны да күмән тудырмайды, себебі 2020 жылға дейін еліміздің транзиттік жүк тасымалдау әлеуеті екі есеге артып, одан түсетін пайда да үш есе өсетіні алдын ала нақты жобаланып отыр. Мұның сыртында «Қазақстан Темір Жолы» Ұлттық компаниясы үстіміздегі жылдың соңына дейін Жезқазған мен Бейнеуді жалғайтын 1200 шақырымдық темір жол торабын аяқтауды жоспарлап отыр. Бұл дәліз де Кавказ арқылы Каспий теңізінің жағасындағы Ақтау порты мен Қытайды жалғастыруды көздейді. Бұдан бөлек, арнайы экономикалық аймаққа жататын «Ақтау теңіз порты» да кеңейтіліп, Ақтөбе қаласындағы логистикалық орталық та іске қосылып жатыр. Сонымен қатар, соңғы жылдары еліміздің темір жол машина жасау өндірісінің қол жеткізген табыстары да артып келе жатқаны айтуға тұрарлық. Үстіміздегі жылдың қаңтар айында халыққа арнаған Жолдауында Елбасы еліміздің шикізат р е су р с т а р ы н ш е г і н е же т к і з е ө ң д еу ж ә н е инфрақұрылымды күшейту бағытындағы ең басты мегажоба ретінде келесі жылы құрылысы аяқталуға тиісті «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық автомобиль дәлізінің қазақстандық бөлігін тілге тиек ете келіп, оның «Жаңа Жібек жолы» жобасының ажырамас бөлігі екенін ерекше атаған болатын. Президент, сонымен қатар, әлгі дәліздің Азия мен Еуропаны жалғастырудағы тарихи ролін қайта тірілту мен таяу арада оны Орталық Азия аумағындағы логистикалық және транзиттік хабқа айналдыру мәселесіне де үлкен басымдық берді. Бұл орайда Елбасы аталмыш дәлізбен өтетін жүк тасқынының көлемі, жоғарыда атап өтілгендей, 2020 жылға дейін екі есе артатынына және одан

вклад в реализацию проекта «Новый Шелковый путь». Например, в текущем году во время своего официального визита в Китай Глава государства Нурсултан Назарбаев принял участие в церемонии запуска строительства морского терминала, который позволит нашей стране выйти в Тихоокеанский регион через китайский порт Ляньюньган. В свою очередь, ожидается, что этот терминал придаст большой импульс развитию специальной экономической зоны «Хоргос – Восточные ворота». В ходе данного визита Глава государства выступил на очередном саммите Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии (СВМДА), прошедшем в Шанхае, и как автор-инициатор данного Совещания, готового стать международной организацией, выдвинул смелое предложение разместить штаб-квартиру «Нового Шелкового пути» в городе Алматы. Потому что наша страна очень заинтересована развивать свою транспортную инфраструктуру, и планирует инвестировать в эту сферу до 2020 года 45 миллиардов долларов США. Не вызывает сомнений и то, что такие расходы самоокупаемы, потому что до 2020 года потенциал грузоперевозок нашей страны вырастет вдвое, и предполагается, что прибыль от этого увеличится в три раза. Помимо этого, Национальная компания «Казахстан Темир Жолы» до конца текущего года планирует завершить 1200-километровую железную дорогу, соединяющую Жезказган и Бейнеу. Этот коридор также преследует цель соединить порт Актау на берегу Каспийского моря и Китай через Кавказ. Кроме этого, расширяется «Актауский морской порт», относящийся к специальной экономической зоне, и вводится в действие логистический центр в городе Актобе. Вместе с тем, следует отметить, что в последние годы значительны достигнутые успехи в железнодорожном машиностроении. В По слании Главы го сударства народу Казахстана, прозвучавшем в январе текущего года, отмечено, что одним из грандиозных проектов в сфере высокого передела отечественных сырьевых ресурсов и инфраструктуры является завершение в следующем году строительства казахстанского участка международного автомобильного коридора Западная Европа – Западный Китай и что он является неотъемлемой частью проекта «Новый Шелковый путь». Вместе с тем, Президент также придал особую важность вопросу возрождения исторической роли этого коридора в качестве связующего звена Азии и Европы и его трансформации в ближайшее время в логистический и транзитный хаб на территории Центральной Азии. В этой связи Глава государства выразил уверенность в том, что объем грузопотока через данный коридор, как отмечалось выше, к 2020 году вырастет вдвое и в дальнейшем достигнет 50 миллионов тонн. По расчет ам Союза международных автомобильных перевозчиков Ре спублики

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ кейінгі жылдары 50 миллион тоннаға жететініне үлкен сенім білдірді. Қазақстан Республикасының халықаралық автомобильмен жүк тасымалдаушылар одағының есебі бойынша, «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» көлік дәлізі іске қосылған кезден бастап, еліміздің Еуропа мен Азияның 14 еліне жүк жеткізетін тасымалдаушылары орындайтын рейстердің саны жылына 15 мыңнан 100 мыңға дейін жететін болады, әрі бұдан түсетін пайда да еселеп өсетіні күмән тудырмайды. Осы арада Батыс Қытай мен Батыс Еуропаны жалғайтын көлік дәлізінің қомақты бөлігі Ресей аумағымен өтетіндіктен, жаңа жобаның тұтастай нәтижелі болуы көрші мемлекеттің көліктік құрылымының даму деңгейімен тікелей байланысты болатынын да ескерген лазым. Алайда өз пайдасы үшін Ресей де көлік инфрақұрылымын дамытуға өте мүдделі, сондықтан бар мүмкіндігін салып, «Жаңа Жібек жолы» жобасының тезірек іске қосылуына өз үлесін қосып жатыр. Содан соң, көлік-логистикалық және бизнесинфрақұрылымдарын қалыптастыру тек Қазақстан үшін ғана емес, сонымен қатар, еліміздің шетелдік әріптестеріне де ауадай қажет. Сондықтан да үкіметаралық TRACECA (Еуропа – Кавказ – Азия көлік дәлізі) комиссиясының аясында еліміздің Кеден Комитеті, TRACECA Хатшылығымен, ҚР Көлік және коммуникациялар министрлігімен және «Қазақстан Темір Жолы» Ұлттық компаниясымен бірлесе отырып, Қытайды Оңтүстік Еуропа және ішінде, Азия мен Еуропа ғана емес, Африканы да жалғастыратын халықаралық дәліздермен қатар, Таяу Шығыс елдерімен жалғастыратын Каспий теңізі мен Оңтүстік Кавказ арқылы өтетін көліктіктранзиттік тауар айналымын күшейтуге бағытталған Оңтүстік Қытай шаралардың жоспарын алдын ала талқылап, келісімге қол қойған болатын. Сонымен қатар, TRACECA транзит дәлізінің табысты болуы да елімізде салынып бітуге таяп қалған, әрі Қазақстан аймақтарының дамуына тегеурінді серпін беретін Жезқазған – Бейнеу темір жолымен де тікелей байланысты болмақ. Бұл тұрғыдан келгенде, еліміздің транзиттік әлеуетін дамыту тек мемлекеттік органдардың ғана міндеті емес. Біріншіден, бұл мәселенің түйінін, сонымен қатар, ел ішінен де, сырттан да тікелей инвестиция тарту арқылы шешуге болатыны күмән тудырмайды. Екіншіден, транзиттік әлеуетті көтеру, кеден орындарына заманауи технологияларды белсенді ендіріп, олардың күллі қызметін халықаралық стандарттарға сәйкестендіру арқылы олардың экономикалық тиімділігін өсіру де – еліміздің бүгінгі күн тәртібінде тұрған басымдықтарының бірі. Үшіншіден, еліміздің аумағынан өтетін «Жаңа Жібек жолы» тармақтарының тартымды болуына ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұрасына енген Қожа

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ Казахстан, с запуском в эксплуатацию транспортного коридора «Западная Европа – Западный Китай» количество рейсов, выполняемых казахстанскими перевозчиками в 14 стран Европы и Азии, увеличится с 15 тыс. до 100 тыс. в год, и соответственно не вызывает сомнений, что прибыль от этого увеличится в несколько раз. При этом необходимо учитывать и тот факт, что значительная часть транспортного коридора, соединяющего Западный Китай и Западную Европу, проходит по территории России, и результативность нового проекта будет непосредственно зависеть и от уровня развития транспортной структуры соседнего государства. Россия также очень заинтересована в развитии своей транспортной инфраструктуры, поэтому прикладывает все усилия и вносит свой вклад в скорейшую реализацию проекта «Новый Шелковый путь». Создание транспортно-логистической и бизнесинфраструктуры жизненно важно не только для Казахстана, но и для зарубежных партнеров нашей страны. Поэтому в рамках межправительственной комиссии TRACECA (транспортный коридор Европа – Кавказ – Азия) Таможенным комитетом РК совместно с Секретариатом TRACECA, Министерством транспорта и коммуникаций РК и Национальной компанией «Казахстан Темир Жолы» был обсужден и предварительно согласован план мероприятий, направленных на увеличение т р а н с п о рт н о - т р а н з и т н о го то ва р о о б о р от а , проходящего через Каспийское море и Южный Кавказ, соединяющий Китай с Южной Европой и странами Ближнего Востока. Вместе с тем, успех транзитного коридора TRACECA будет напрямую связан с железнодорожной линией Жезказган – Бейнеу, строительство которой близится к завершению и которая даст мощный импульс развитию регионов Казахстана. С этой точки зрения, развитие транзитного п о т е н ц и а л а с т р а н ы – з а д ач а н е т о л ь ко государственных органов. Во-первых, не вызывает сомнений то, что вопрос можно решить путем привлечения прямых инвестиций как из-за рубежа, так и изнутри страны. Во-вторых, одним из приоритетов, стоящих на повестке дня страны, является повышение экономической эффективности таможенных пунктов путем увеличения транзитного потенциала, активного внедрения современных технологий, приведения их деятельности в соответствие с международными стандартами. В-третьих, мавзолей Ходжи Ахмеда Яссави, пет роглифы археологиче ского ландшафт а Тамгалы, Сарыарка – степи и озера Северного Казахстана, Коргалжынский и Наурзумский природные заповедники, вошедшие в Список Всемирного наследия ЮНЕСКО, городища Каялык, Карамерген, Талгар, Актобе Степнинское, Акыртас, Кулан, Костобе, Орнек, недавно включенные

Ахмет Яссауи кесенесі, Тамғалы петроглифтері, Сарыарқа – Солтүстік Қазақстан даласы мен көлдері, Қорғалжын және Наурызым қорықтары және аталмыш әлемдік мұраға жуырда ғана қабылданған Қойлық, Қарамерген, Талғар, Ақтөбе Степнинское, Ақыртас, Құлан, Қостөбе, Өрнек және басқа да тарихи-мәдени объектілермен қатар, жақын болашақта қабылданатын өзге тарихи мұралардың да өлшеусіз үлес қосатыны даусыз. Бұл уәждің бұлтартпас дәлелі үстіміздегі жылдың 22-24 шілдесінде әлемнің 120 елінен өкілдердің қатысуымен Астанада өткен ЮНЕСКО істері жөніндегі Ұлттық комиссиялардың Бірінші аймақаралық жиынында жарияланды. Демек, Қазақстан аумағынан өтетін жаңа Жібек жолы еліміздің көліктік-транзиттік және логистикалық әлеуетін ғана көтеріп қоймай, ел экономикасын нығайта түсетін туризм саласының гүлденуіне де қомақты серпін беретіні көрініп тұр. Ендеше, қайта түлейтін, әрі Еліміздің үстімен өтетін «Ұлы Жібек жолы» жобасына тек қана сәттілік тілейік!

в данный список, и другие объекты историкокультурного наследия, которые будут включены в этот список в ближайшем будущем, бесспорно вносят неизмеримый вклад в привлекательность ветвей «Нового Шелкового пути», проходящего через территорию нашей страны. Неопровержимое д о ка з ат е л ь с т в о э то го у т в е р ж д е н и я б ы л о обнародовано в Первом межрегиональном совещании Национальных комиссий по делам ЮНЕСКО, прошедшем в Астане 22-24 июля текущего года с участием представителей 120 стран мира. Следовательно, Новый Шелковый путь, проходящий через территорию Казахстана, не только поднимет транспортно-транзитный и логистический потенциал страны, но и придаст мощный импульс развитию туристической сферы, укрепляющей экономику страны. Возрождающемуся и проходящему по территории нашей страны «Великому Шелковому пути» пожелаем дальнейших успехов и процветания!

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Асқар МАМИН, Kazlogistics Қазақстан көлік одағының Төрағасы, «Қазақстан темір жолы» (ҚТЖ) Ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының президенті Аскар МАМИН, Председатель Союза транспортников Казахстана Kazlogistics, президент акционерного общества «Национальная компания «Қазақстан темір жолы»

«НҰРЛЫ ЖОЛ»

құрлықтарды жалғайды соединяет континенты

Kazlogistics Қазақстан көлік одағының Төрағасы, «Қазақстан темір жолы» (ҚТЖ) Ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының президенті Асқар Мамин көлік саласының дамуы мен Қазақстанның көлік-логистикалық қызметінің ғаламдық нарыққа ықпалдастығы туралы айтып берді.

Председатель Союза транспортников Казахстана Kazlogistics, президент акционерного общества «Национальная компания «Қазақстан темір жолы» Аскар МАМИН рассказал о развитии транспортной отрасли и интеграции Казахстана в глобальный рынок транспортнологистических услуг.

– Ұлт көшбасшысы, Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың анықтауы бойынша, «көлік инфрақұрылымы – бұл біздің индустриялдық э ко н ом и ка м ы з б е н қ о ғ а м ы м ы з д ы ң қ а н айналымы жүйесі». Қазіргі кезде сұраныс пен әлемдік нарықтағы бағаның төмендеуі біздің экономикамызға теріс ықпал етуде. Бұл жағдай жалпы алғанда көлік секторы мен ҚТЖ-ның қызметінде қалай көрініс беруде? Компания ғаламдық қауіп-қатерлермен күресуді қалай жоспарлауда?

– По определению Нурсултана Назарбаева, « т р а нсп о рт на я и нф р а ст руктур а – это кровеносная система нашей индустриальной экономики и общества». На сегодня падение спроса и цен на мировых рынках негативно сказывается на нашей экономике. Аскар Узакбаевич, как это отражается на транспортном секторе в целом и деятельности КТЖ? Как компания планирует справляться с глобальными вызовами?

– Көлік секторы ішкі және халықаралық тауар айналымына қызмет көрсетеді және осыдан барып тауар өндірушілердің өніміне нарықтық сұраныс ықпалына ұшырайды. Ғаламдық экономикалық және геосаяси үрдістер оның қызметінен көрініс табады. Аумақтағы экономиканың өсу қарқынының бәсеңдеуі, баға конъюнктурасының нашарлауы және сауда көлемінің төмендеуі көлік саласындағы жалпы жүк айналысының 2013 жылы 493,2 миллиард тонна шақырымнан 2014 жылы 487,4 тонна шақырымға дейін төмендеуіне әкеліп соқтырды. Ал тасымал көлемі 3,7 пайызға өсті және 3,6 миллиард тонна болды. Құбыр желісі көлігінде жүк айналымы 2013 жылғы деңгейде сақталды, автомобиль көлігінің жүк айналымы 7,4 пайызға өсті, әуе көлігі жүк айналымы 21 пайызға және теміржол көлігінің жүк айналымы 6,4 пайызға азайды. «ҚТЖ» ҰК» АҚ-ына жүк айналымының жалпы төмендеуіне қарамастан, 2014 жылды операциялық қызметтерден 163,5 миллиард теңге көлемінде пайдамен және қосымша көлемді тарту және коммерциялық транзиттік жүк ағыны үлесін арттыру, сонымен қатар шығындарды 56,5 миллиард теңгеге қысқарту мен «ҚТЖ» ҰК» АҚ компаниялар тобы қызметтерінің тиімділігін арттыру бағдарламасын іске асыру есебінен жоспарлық көрсеткішті 73,5 пайызға артық таза табыспен аяқтаудың реті келді

– Транспортный сектор обслуживает внутренний и международный товарооборот и, как следствие, подвержен влиянию рыночного спроса на продукцию товаропроизводителей. Глобальные экономические и геополитические тенденции непосредственно сказываются на его деятельности. Замедление темпов роста экономики в регионе, ухудшение ценовой конъюнктуры и снижение объемов торговли привели к снижению общего грузооборота транспортной отрасли с 493,2 миллиарда ткм в 2013 году до 487,4 миллиарда ткм в 2014 году. При этом объемы перевозок выросли на 3,7% и составили 3,6 миллиарда тонн. На уровне 2013 года сохранился грузооборот в трубопроводном транспорте, на 7,4% вырос грузооборот автомобильного транспорта, на 21% уменьшился грузооборот воздушного транспорта и на 6,4% – грузооборот железнодорожного транспорта. При общем снижении грузооборота АО «НК «КТЖ» удалось завершить 2014 год с прибылью от операционной деятельности в размере 163,5 миллиарда тенге и чистым доходом, на 73,5% превышающим плановый показатель за счет привлечения дополнительных объемов и увеличения доли коммерческих транзитных грузопотоков, а также сокращения расходов на 56,5 миллиарда тенге и реализации Программы повышения эффективности деятельности группы компаний АО «НК «КТЖ» (с

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ (39,5 миллиард теңге экономикалық тиімділікпен). 2014 жылы Қытайдан Еуропаға және кері бағытқа тартылған контейнерлік тасымалдардың қосымша көлемі өткен жылмен салыстырғанда, транзиттік тасымалдардан кірісті 13,7 пайызға арттыруға мүмкіндік берді. Нәтижесінде компанияның жалпы табысындағы транзиттік тасымалдардың үлесі 25 пайызға жетті. Біз орта мерзімді болашақта бұл көрсеткішті 50 пайызға жеткізуді мақсат етіп отырмыз. Жүк айналымының төмендеу үрдісі 2015 жылы да сақталады. Біз жаңа транзиттік бағыттардағы жүк тасымалының көлемін арттыруды жалғастырудамыз. Біз жыл аяғына дейін Қытай – Еуропа – Қытай аралығында 42 мың контейнерді тасымалдауды жоспарлап отырмыз, бұл 2011 жылғы деңгейден 40 есе артық. Нарықтың жаңа сегменттеріндегі көлемдердің өсуі компанияның соңғы жылдары іске асырып жатқан жаңа мультимодальдық құзыреттіліктерді дамыту стратегиясының дұрыстығын көрсетеді. – Сіз «ҚТЖ» ҰК» АҚ негізінде Қазақстанның халықаралық транзиттік хаб аясында әлемдік деңгейдегі көлік-логистикалық компаниясын құру мен Жібек жолын жаңғырту жобасын айтып отырсыз ба?

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ экономическим эффектом 39,5 миллиарда тенге). П р и вл еч е н н ы й д о п ол н и т е л ь н ы й о бъ е м контейнерных перевозок из Китая в Европу и в обратном направлении в 2014 году позволил увеличить доходы от транзитных перевозок на 13,7% по сравнению с прошлым годом. В результате доля транзитных перевозок в общих доходах компании достигла 25%. Мы ставим задачу довести этот показатель в среднесрочной перспективе до 50%. Тенденция снижения грузооборота сохраняется и в 2015 году. При этом мы продолжаем наращивать объемы грузоперевозок в новых транзитных сообщениях. До конца года мы планируем перевезти 42 тысячи контейнеров в сообщении Китай – Европа – Китай, что почти в 40 раз превосходит уровень 2011 года. Ро ст объемов в новых сегментах рынка подтверждает правильность реализуемой компанией на протяжении последних лет стратегии развития новых мультимодальных компетенций. – Вы имеете в виду создание на базе АО «НК «КТЖ» транспортно-логистической компании мирового уровня в рамках становления Казахстана международным транзитным хабом и проекта возрождения Шелкового пути? – Именно так. По поручению Главы государства Национальная компания «Қазақстан темiр жолы» определена транспортно-логистическим оператором проекта с задачей объединения сервисов наземного, морского и авиационного видов транспорта и трансформации в транспортнологистическую компанию мирового уровня. В связи с чем транспортно-логистические активы, включая морскую портовую и аэропортовую инфраструктуру, транспортно-логистические центры, интегрированы в единый транспортно-логистический холдинг на базе АО «НК «Қазақстан темiр жолы». Сегодня компания осуществляет железнодорожные и морские перевозки грузов, оказывает портовые и аэропортовые услуги, услуги логистического оператора и провайдера терминальной инфраструктуры разных видов транспорта. Компания форсированно развивает новые компетенции в партнерстве с ведущими международными операторами, такими как Dubai Port World, Zurich Airport International и Swissport International. Стратегия компании нацелена на рынок транспортно-логистических услуг на евразийском континенте и переориентацию грузопотоков с морского на сухопутные маршруты через территорию Казахстана. Для этого компания формирует международные транспортно-логистические цепочки в альянсе с глобальными и локальными участниками рынка и предлагает интегрированные транспортные услуги, успешно конкурирующие с альтернативными предложениями. Компания приступила к формированию сети

– Д ә л с о л а й . М е м л е ке т б а с ш ы с ы н ы ң тапсырмасымен «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы жер бетіндегі, теңіздегі және әуедегі көлік түрлері сервисін біріктіру және әлемдік деңгейдегі көлік-логистикалық компанияға өзгерістер енгізу міндеті жүктеле отырып, жобаның көлік-логистикалық операторы ретінде белгіленді. Қазіргі кезде компания жүктерді темір жол және теңіз арқылы тасымалдайды, айлақта және әуежайда қызмет көрсетеді, логистикалық оператор және көліктің әр түрлеріне терминалдық инфрақұрылымның провайдері қызметін атқарады. Компания Dubai Port World, Zurich Airport International және Swissport International секілді жетекші халықаралық операторлармен серіктестікте жаңа құзыреттіліктерді қарқынды дамытуда. Ком п а н и я н ы ң с т р ат е г и я с ы Е у р а з и я құрлығындағы көлік-логистикалық қызмет нарығына бағытталған және Қазақстан аумағы арқылы теңіз жүк тасқынының құрлыққа қайта бағытталуын көздейді. Бұл үшін компания нарықтың ғаламдық және жергілікті қатысушыларымен серіктесе отырып, халықаралық көлік-логистикалық тізбек құрайды және балама ұсыныстармен үздік бәсекелесе алатын ықпалдасқан көлік қызметтерін ұсынады. Ко м п а н и я Ты н ы қ ж ә н е Ү н д і м ұ х и т ы жағалауларында, Парсы шығанағында, Балтық және Қара теңізде терминалдар желісі мен логистикалық орталықтар құруға кірісті. 2014 жылы Қытайдың Ляньюньган айлағында сыртқы желінің бірінші логистикалық терминалы жұмысын бастады. Ол Қазақстанға және одан бағытталған жүк ағысын шоғырландырудың негізгі орны және Орталық, Оңтүстік-Шығыс Азия елдеріне, сондайақ Қытайдың ішкі айлақтарына бағытталған және олардан шығатын жүктерді жіберу бойынша маңызды транзиттік айлақ болып саналады. Жоба қазірдің өзінде өзінің тиімділігін көрсетті: 2015 жылдың 6 айында терминал 142 мың жиырма футтық эквивалентті (ЖФЭ) өңдеуді және 318 мың тонна төгілмелі жүкті сақтауды қамтамасыз етті, 2015 жылдың аяғына дейін жүк көлемінің 250 мың ЖФЭ дейін, ал 2020 жылға қарай екі есеге дейін көбеюі күтілуде. Қазақстан аумағы бойынша тәулігіне 1 119 шақырым жылдамдықпен жүретін контейнерлік пойыздардағы тасымалдау қызметі нарығындағы ұсыныстарға байланысты біз қазірдің өзінде транзиттік тасымалдау нарығындағы шебімізді н ы ғ а й т ы п , ғ а л а м д ы қ к ө л і к - л о г и с т и ка л ы қ операторлармен табысты бәсекелесіп келеміз. Теңіз құрғақ жүк тасымалдаушыларын сатып алғаннан кейін Каспий теңізінде темір жол көлігі жүк тасымалдау қызметімен және Ақтау айлағындағы жүкті жіберумен ықпалдасқан теңіз тасымалдары ұйымдастырылды. Жоспарда Каспий теңізі мен Үнді мұхиты акваторияларында Шығыс – Батыс және Солтүстік – Оңтүстік көлік дәліздері теңіз

терминалов и логистических центров на побережьях Тихого и Индийского океанов, Персидского залива, Балтийского и Черного морей. В 2014 году начал работу первый логистический терминал внешней сети в китайском порту Ляньюньган. Он является основным пунктом консолидации грузопотоков в/ из Казахстана и ключевым транзитным портом по перевалке грузов в/из стран Центральной, ЮгоВосточной Азии, а также внутренних портов Китая. Проект уже показал свою эффективность: за 6 месяцев 2015 года терминал обеспечил обработку 142 тысяч двадцатифутовых эквивалентов (ДФЭ) и хранение 318 тысяч тонн насыпных грузов, и до конца 2015 года ожидается увеличение объемов грузов до 250 тысяч ДФЭ с последующим двукратным увеличением к 2020 году. Благодаря предложению на рынке услуг транспортировки в регулярных контейнерных поездах, следующих по территории Казахстана со скоростью 1 119 километров в сутки, мы уже укрепляем позиции на рынке транзитных перевозок и успешно конкурируем с глобальными транспортнологистическими операторами. С приобретением морских сухогрузов освоена компетенция и организованы морские перевозки на Каспии, интегрированные с услугами перевозок грузов железнодорожным транспортом и перевалкой в порту Актау. В планах компании развитие перевозок на морских сегментах транспортных коридоров Восток – Запад и Север – Юг в акваториях Каспийского моря и Индийского океана. Нами развиваются инновационные транспортно-логистические решения в смешанных мультимодальных сообщениях «ж/дморе» и «ж/д-авиа» по принципу «одного окна», обладающих оптимальным соотношением «ценакачество» для целевых сегментов рынка. Присутствие в центрах консолидации и дистрибьюции международных грузопотоков и предложение конкурентоспособных транспортных продуктов обеспечивает расширение географии перевозок по ключевым международным коридорам, проходящим через Казахстан из Китая в Россию и Европу, через Каспийское море на Кавказ, Турцию и Южную Европу, через Туркменистан в страны Персидского залива и Индию. – С вя з а н ы л и и н те н с и в н о е р а з в и т и е транспортно-логистической инфраструктуры Казахстана в последние годы и планируемые в рамках Новой экономической политики «Нұрлы жол» проекты с реализацией этой стратегии? – Да, с учетом планов по увеличению объемов транзитных перевозок до 1–1,5 миллиона контейнеров в год необходимо соответствующее развитие магистральной и терминальной транспортнологистической инфраструктуры всех видов

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ сегменттеріндегі тасымалдауды дамыту бар. Біз «бір терезе» қағидасына сүйенген, нарықтың мақсатты сегменттері үшін «баға-сапа» оптимальдық тепетеңдікке ие «темір жол – теңіз» және «темір жол – әуе» аралас мултимодальдық бағыттардағы инновациялық көлік-логистикалық шешімдерді дамытудамыз. Халықаралық жүк лектерінің шоғырлану мен дистрибьюция орталықтарына қатысу және бәсекеге қабілетті көлік өнімдерін ұсыну Қазақстан арқылы Қытайдан Ресейге және Еуропаға Каспий теңізі арқылы Кавказға, Түркияға және Оңтүстік Еуропаға, Түрікменстан арқылы Парсы шығанағы елдері мен Үндістанға өтетін халықаралық дәліздер арқылы тасымалдау географиясының кеңеюін қамтамасыз етеді. – Соңғы жылдары Қазақстанның көліклогистикалық инфрақұрылымының қарқынды дамуы және «Нұрлы жол» Жаңа экономикалық саясаты аясындағы жоспарлар осы стратегияны іске асырумен байланысты ма? – Иә, жыл сайын транзиттік тасымалдау көлемін 1-1,5 миллион контейнерге дейін арттыру бойынша жоспарларды есепке алатын болсақ, Қазақстанның барлық көлік түрлерінің магистральдық және терминалдық көлік-логистикалық инфрақұрылымы тиісті дамуы және оның ғаламдық желіге ықпалдасуы керек. Батыс Қытай – Батыс Еуропа т р а н с ко н т и н е н т а л ь д ы қ а вт ожо л д ә л і з і н қалыптастыру аяқталып келеді. Жаңа темір жол желілері салынды: Қазақстанды Қытаймен екінші темір жол шекаралық өткелімен біріктіретін Жетіген – Қорғас, Қазақстан темір жол желісін Түрікменстан мен Иран темір жолдарымен байланыстыратын Өзен – Болашақ, Солтүстік – Оңтүстік және Шығыс – Батыс бағыттарында ішкі және халықаралық маршруттарды оңтайландыратын Жезқазған – Бейнеу және Арқалық – Шұбаркөл теміржолдары салынды. Әртүрлі жүктер, контейнерлер мен астықты жөнелту үшін салынып жатқан үш терминалдың құрылысының аяқталуы Ақтау айлағындағы жүк жөнелту көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Мемлекет басшысының Жаңа экономикалық саясатының негізі инфрақұрылымды дамыту болып табылады. Осы бағдарлама аясында компания Алматы – Шу учаскесінде екінші желіні салу, Боржақты – Ерсай теміржол линиясын салу, Құрық ауылындағы паром кешені құрылысы, «Қорғас – Шығыс қақпасы» ЕЭА» логистикалық хабты дамыту, ЭКСПО – 2017 алдында Астана халықаралық әуежайы жолаушылар терминалын жаңғырту секілді жобаларды іске асырып жатыр. Инфрақұрылымдық даму жоспары аясында Астанадан жарық қағидасы бойынша барлық бағыттарға: Орталық – Шығыс, Орталық – Оңтүстік,

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ транспорта Республики Казахстан и ее интеграция в глобальную сеть. Завершается формирование транс континентального автодорожного коридора Западная Европа – Западный Китай. Построены новые железнодорожные линии: Жетыген – Коргас, соединяющая Казахстан вторым железнодорожным пограничным переходом с Китаем, Узень – Болашак, соединяющая железнодорожную сеть Казахстана с железными дорогами Туркменистана и Ирана, Жезказган – Бейнеу и Аркалык – Шубарколь, оптимизирующие внутренние и международные маршруты в направлениях Север – Юг и Восток – Запад. Завершение строительства трех терминалов для перевалки генеральных видов грузов, контейнеров и зерна позволит увеличить объемы перевалки в порту Актау. Стержнем Новой экономической политики Главы государства «Нұрлы жол» является развитие инфраструктуры. В рамках программы «Нұрлы жол» компания реализует такие проекты, как строительство вторых путей на участке Алматы – Шу, возведение ж/д линии Боржакты – Ерсай и паромного комплекса в п. Курык, развитие логистического хаба «СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота», реконструкция пассажирского терминала Международного аэропорта Астана в преддверии ЭКСПО – 2017. В рамках Плана инфраструктурного развития также предусматривается значительный объем работ по развитию сети автомобильных дорог по лучевому принципу из Астаны по основным направлениям: Центр – Восток, Центр – Юг, Запад и Север. В соответствии с планом предусмотрена также реконструкция более 6 тысяч километров автомобильных дорог. Общий объем инвестиций составит 2,5 триллиона тенге. К концу нынешнего года планируется ввести в постоянную эксплуатацию порядка 600 километров автодорог. Отдельной задачей, решаемой в рамках институциональной реформы автодорожной отрасли, является коммерциализация транспортных услуг и внедрение платной системы. На сегодня на платной основе функционирует 211 километров автодорожной сети на участке Астана – Боровое. За 2014 год сборы составили более 1 миллиарда тенге. В результате повысилось качество сервиса, за год в три раза снижено количество дорожнотранспортных происшествий. До 2020 года платной системой планируется охватить около 7 тысяч километров автодорог с максимальной интенсивностью движения. До 2020 года планируется создать 260 объектов придорожного сервиса. Координация развития и внедрение национальных стандартов придорожного сервиса будет закреплена за национальным оператором. – На общенациональном телемосте с участием Президента РК Нурсултана Назарбаева в июле

Батыс – Солтүстік автомобиль жолдары желілерін дамытуда көп жұмыс көлемі қарастырылған. Сонымен қатар 6 мың шақырымнан астам автомобиль жолдарын жаңғырту жоспарланған. Инвестицияның жалпы көлемі 2,5 триллион теңгеден асады. Осы жылдың аяғында 600 шақырым автомобиль жолын пайдалануға беру көзделген. Автомобиль саласындағы институционалдық реформа аясында шешілетін бөлек міндет көлік қызметін коммерцияландыру және ақылы жүйені енгізу болып табылады. Қазіргі кезде Астана – Бурабай учаскесінің 211 шақырымдық автожол желісі ақылы негізде жұмыс істеп тұр. 2014 жылы 1 миллиард теңгеден астам қаржы жиналды. Соның арқасында сервистің сапасы жақсарды, жыл ішінде жол-көлік оқиғаларының саны үш есеге азайды. 2020 жылға дейін көлік көп қозғалатын 7 мың шақырымнан астам жолды ақылы негізде қамту көзделіп отыр. 2020 жылға дейін 260 жол маңы сервисі нысанын құру жоспарланған. Жол маңы сервисінің ұлттық стандартын енгізу және дамытуды үйлестіру ұлттық операторға жүктелген. – Биылғы жылғы жазда Президент Нұрсұлтан Назарбаев қатысқан жалпыұлттық телекөпірде Индустриализация күні аясында Астана

текущего года в рамках Дня индустриализации состоялся запуск первого в Казахстане транспортно-логистического центра класса «А» в городе Астане. В чем его особенности? – Крупнейший в Центральной Азии транспортнологистиче ский центр класса «А» в городе Астане предусматривает строгие требования к архитектуре склада, ширине пролетов, высоте стеллажей хранения, температурному режиму, расположению складов по принципу транспортной мультимодальности, плюс строгие требования по безопасности, в том числе и противопожарной. С к л а д ы , о б о руд о ва н и е , т ех н и ка – в с е соответствует высоким мировым стандартам. Автоматизация инфраструктуры сопровождает процесс в режиме реального времени. Система автоматически выдает информацию о заполнении складов: где, какие товары, срок их хранения, когда и кому их отдавать, какие приоритеты при перемещении. Система также подает команды операторам, какие товары переупаковывать, а какие и когда отгружать. ТЛЦ в Аст ане выдерживает и принцип мультимодальности транспортировок: организована приемка и отгрузка товаров с железнодорожного состава на автомобили и обратно. Пять километров

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ подъездных железнодорожных путей подведены прямо к складу. В нынешнем году планируется запуск подобного ТЛЦ в Шымкенте. В рамках программы «Нұрлы жол» до 2020 года транспортно-логистические центры построят в Актобе, Уральске, Атырау, Актау, Костанае, Павлодаре, Семее по основным транспортным коридорам Казахстана. Таким образом, будет создана цепочка хабов в основных узловых центрах. В Астане планируется сделать узловой хаб центрального региона. Ведется работа по привлечению потенциальных инвесторов для участия в вышеуказанных проектах.

қаласында «А» сыныпты Қазақстанда бірінші көлік-логистикалық орталық іске қосылды. Оның ерекшеліктері неде? – Астана қаласындағы «А» сыныпты Орталық Азиядағы ең ірі көлік-логистикалық орталық қоймасының сәулетіне, сақтау стеллеждарының биіктігіне, аралық еніне, температуралық режимге, қоймалардың көліктік мультимодальдығы қағидасы бойынша орналасуына қатаң талаптар қойылады, бұған қоса қауіпсіздік талаптары, оның ішінде өрт қауіпсіздігі де бар, қатаң сақталады. Қоймалар, құрал-жабдықт ар, техника барлығы жоғары әлемдік стандарттарға сай келеді. Инфрақұрылымды автоматтандыру нақты уақыт режиміндегі үдеріспен бірге болады. Астанадағы К Л О т а с ы м а л д ауд ы ң м ул ьт и м од а л ь д ы ғ ы қағидасына да сай: тауарларды теміржол құрамынан автомобильге және керісінше қабылдау мен арту ұйымдастырылған. Темір жолдың бес шақырымдық тармағы тікелей қоймаға дейін созылған. Биыл осындай КТЛ-ды Шымкент қаласында да іске қосу жоспарланған. «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында 2020 жылға дейін осындай көліклогистикалық орталықтар Қазақстанның негізгі көлік дәліздері Ақтөбе, Орал, Атырау, Қостанай, Павлодар, Семей қалаларында да салынады. Осылайша, негізгі желілік орталықтарда хабтар тізбегі құрылады. Астанада орталық аумақтың желілік хабын құру жоспарланған. Аталған жобаларға қатысу үшін инвесторларды тарту бойынша жұмыстар атқарылуда. – Мемлекет басшысы «Бес институционалдық реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам» – жаңа тарихи жағдайдағы дамыған отыз елдің қатарына кіру бойынша Ұлт жоспарын жариялады. Компанияның алдына қойылған міндеттерді іске асыру үшін қандай шаралар атқарылады?

– Не так давно Главой государства были объявлены «100 конкретных шагов по реализации пяти институциональных реформ» – План нации по вхождению в тридцатку развитых государств в новых исторических условиях. Какие меры будут приняты для реализации поставленных перед компанией задач? – Развитие т ранспортно-логистиче ской инфраструктуры Казахстана и формирование глобальных логистических схем с использованием нашей инфраструктуры создало базовые предпосылки для реализации транзитного потенциала. Однако также необходимо сформировать бл а го п р и я т н ы й « л о г и с т и ч е с к и й к л и мат » , институциональные условия трансконтинентальных перевозок, проходящих через территорию Казахстана. Для этого в рамках «100 конкретных шагов» нами предложены инициативы по совершенствованию правовой базы для смешанных (комбинированных, м ул ьт и м од а л ь н ы х ) п е р е в о з о к ; с о зд а н и ю координационных комитетов (консорциумов) в рамках транзитных коридоров; обеспечению исполнения обязательств Республики Казахстан по реализации решения Евразийской экономической комиссии по предварительному информированию таможенных органов; созданию гибкой тарифной политики в сфере железнодорожных контейнерных перевозок; предоставлению налоговых преференций для судоходных компаний; повышению эффективности деятельности Морской администрации портов. В целом реализация проектов по интеграции Казахстана в международные транспортноко м м у н и к а ц и о н н ы е п о т о к и и с о з д а н и ю мультимодального транспортного коридора для осуществления транзита грузов из Азии в Европу обеспечит следующие мультипликативные эффекты для экономики Казахстана. Во-первых, среднегодовой эффект в приросте ВВП составит до 1%, во-вторых, будет создано порядка 15 тысяч новых рабочих мест логистической компетенции и, в-третьих, транзитные перевозки всеми видами транспорта увеличатся с 18 до 50 миллионов тонн в 2030 году.

– Глава государства в рамках 100 шагов объявил о необходимости интеграции двух операторов – КТЖ и «Эйр Астана». Каким образом будет реализована синергия двух видов транспорта?

– Қазақстанның көлік-логистикалық инфрақұрылымның дамуы және біздің инфрақұрылымды пайдалана отырып, ғаламдық логистикалық сұлбаларды құру транзиттік әлеуетті іске асыруға базалық алғышарттар жасады. Алайда ыңғайлы «логистикалық климат» қалыптастыру, Қазақстан аумағы арқылы өтетін трансконтиненттік тасымалдарға институционалдық жағдайлар жасау қажет. Бұл үшін «100 нақты қадам» аясында біз (құрама, мультимодальдық) аралас тасымалдар үшін құқықтық базаны жетілдіру бойынша бастамалар ұсындық; транзиттік дәліздер аясында үйлестіру комитеттерін (консорциумдар) құру; Еуразиялық экономикалық комиссияның кеден органдарын алдын ала хабарландыру туралы шешімдерін іске асыру бойынша Қазақстан Республикасының міндеттерінің орындалуын қ а м т а ма с ы з е ту; т е м і р жол ко н т е й н е рл е р тасымалдары саласында ыңғайлы тарифтік саясат жүргізу; сумен тасымалдау компаниялары үшін салықтық артықшылықтар ұсыну; айлақтардың теңіз әкімшіліктері қызметтерінің тиімділігін арттыру. Жалпы алғанда, Қазақстанның халықаралық көлік-логистикалық ағымдарға ықпалдасуы бойынша жобаларды іске асыру мен Азиядан Еуропаға жүктерді транзиттеуді жүзеге асыру үшін мультимодальдық көлік дәлізін құру Қазақстан экономикасына мынадай мультипликативті

– Согласно данным IATA, в 2014 году общий объем грузовых перевозок воздушным транспортом в мире составил 51,3 миллиона тонн, в том числе 19,6% (10 миллионов тонн) приходится на направление Азия – Европа. Транзит груза через воздушное пространство Казахстана (в среднем 23 тысячи грузовых авиарейсов) составляет 1,5 миллиона тонн в год, из которых порядка 90 тысяч тонн обрабатывается в аэропортах страны. При этом практически весь объем чувствительных ко времени транзитных грузов перевозится иностранными грузовыми авиакомпаниями. В связи с чем одним из перспективных логистических решений является мультимодальная перевозка по схеме Rail-Аir через Казахстан. В прошлом году нами уже опробована схема Rail-Air доставки груза из Китая в Европу с обеспечением оптимальной по соотношению цена/срок доставки транспортной услуги. АО «KTZ Express» совместно с компанией Hewlett-Packard, а также логистическими партнерами DB Schenker и авиаоператором KLM осуществлен проект пилотной отправки груза по мультимодальной схеме Rail-Air из Чунцина в Амстердам, используя железнодорожный и авиатранспорт. Для перевозки дорогостоящей электронной техники в проекте были задействованы приобретенные АО «KTZ Express» специализированные 45-футовые контейнеры с климатическим контролем. Реализация данного проекта позволяет увеличить скорость доставки грузов (9 900 километров за 7 дней), а также снизить стоимость транспортировки в сравнении с железнодорожной перевозкой. Целевой задачей КТЖ является дальнейшее наращивание объемов перевозок по системе RailAir за счет создания слаженного мультимодального решения, наращивания компетенций и приобретения собственного авиапарка. В настоящее время разрабатывается ТЭО по созданию совме стного предприятия по осуществлению авиаперевозок. – АО «НК «КТЖ» реализует Программу трансформации бизнеса, инициированную АО «ФНБ «Самрук-Казына». Что для вас есть трансформация бизнеса и каковы ее первые результаты? – Ориентируясь на лучшую мировую практику, мы осуществляем трансформацию всей организации деятельно сти (структуры, управленче ских, производственных и вспомогательных процессов), культуры через развитие и изменение ценностных

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ эффекттерді қамтамасыз етеді. Біріншіден, ЖІӨнің өсуіндегі орташа жылдық эффект 1 пайызға дейінгіні құрайды, екіншіден, логистикалық құзырлылықта 15 мың жаңа жұмыс орны құрылады, үшіншіден, 2030 жылы көліктің барлық түрлерімен транзиттік тасымалдар 18 миллион тоннадан 50 миллион тоннаға дейін артады. – 100 қадам аясында екі оператор – ҚТЖ мен «Эйр Астана» ықпалдастығы туралы айтылған. Көліктің екі түрінің ықпалдасуы қалайша іске асырылады? – IATA деректеріне сәйкес 2014 жылы әлемде әуе көлігімен жасалған жүк тасымалының жалпы көлемі 51,3 миллион тонна болған, соның 19,6 пайызы (10 миллион тоннасы) Азия – Еуропа бағытына тиесілі. Қазақстанның әуе кеңістігі арқылы жүкті транзиттеу (орташа алғанда 23 мың жүк әуе рейсі) жылына 1,5 миллион тоннаны құрайды, соның 90 мың тоннасы еліміздің әуежайларында өңделеді. Алайда уақытқа төзімсіз транзиттік жүктердің барлық көлемін шетелдік жүк әуе компаниялары тасиды. Осыған байланысты перспективті логистикалық шешімдердің бірі Қазақстан арқылы Rair-Air сызбасы бойынша мультимодальдық тасымал болып табылады. Өткен жылы біз RairAir сұлбасы бойынша жүкті көлік қызметімен баға/мерзім сәйкестігін сақтай отырып, Қытайдан Еуропаға жеткізуді байқап көрдік. «KTZ Express» АҚ-ы Hewlett-Packard компаниясымен бірге, сонымен қат ар DB Schenker және KLM әуе операторы логистикалық серіктестерімен Rail-Air мультимодальдық сызба бойынша Чунциннен Амстердамға жүкті теміржол

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ установок персонала, технологий и модернизацию производственных активов. При этом операционная модель КТЖ предполагает развитие нового быстро растущего бизнеса в сегменте мультимодальных перевозок, опираясь на традиционный железнодорожный бизнес группы компаний КТЖ. В сфере грузовых перевозок предусматриваются оптимизация процессов планирования, сбыта, управления трафиком и обслуживания вагоно- и поездопотоков с внедрением автоматизированных систем управления, а также переход от тоннажной к рейсовой модели организации перевозочного процесса, что позволяет предлагать более ценный транспортный продукт с контрактным сроком доставки. Трансформация в пассажирских перевозках включает мероприятия по совершенствованию проце ссов продажи билетов, расширению полигонов скоростного движения, оптимизации схем составов и оборота вагонов, сокращению непроизводительных расходов. Автоматизация процессов и внедрение ресурсосберегающих технологий также предусматриваются в сфере эксплуатации и обслуживания инфраструктуры и направлены на повышение производительности работ. В рамках трансформации в сфере транспортной логистики компания развивает свои компетенции, дабы соответствовать современным требованиям, предполагающим доступность услуг, безопасность, скорость, качество, индивидуальный подход, и повышать свою конкурентоспособность. В целях обеспечения комплексного охвата в компании создана команда трансформации, состоящая в основном из специалистов АО «НК «КТЖ», в

Институциональные реформы по инфраструктуре Шаг 65. ИНТЕГРАЦИЯ КАЗАХСТАНА В МЕЖДУНАРОДНЫЕ ТРАНСПОРТНО-КОММУНИКАЦИОННЫЕ ПОТОКИ. Запуск проекта по созданию МУЛЬТИМОДАЛЬНОГО ТРАНСПОРТНОГО КОРИДОРА «ЕВРАЗИЙСКИЙ ТРАНСКОНТИНЕНТАЛЬНЫЙ КОРИДОР», который позволит осуществить беспрепятственный транзит грузов из Азии в Европу. Транспортный коридор будет проходить: первое направление – через территорию Казахстана, Российской Федерации и далее в Европу. Второе направление – через территорию Казахстана от Хоргоса до порта Актау, далее по Каспийскому морю в Азербайджан, а затем через Грузию.Привлечение к проекту в будущем Азиатского банка инфраструктурных инвестиций, созданного в конце 2014 года. •

созданию правовой базы для смешанных (мультимодальных) перевозок; созданию координационных комитетов (консорциумов) в рамках транзитных коридоров; урегулированию вопросов предварительного информирования; созданию гибкой тарифной политики в ж\д контейнерных перевозах; развитию внутренней и внешней сети ТЛЦ; наращиванию казахстанского торгового флота; предоставлению налоговых преференций для судоходных компаний

• • • • • •

Москва

Роттердам

Гамбург

Дуйсбург Антверпен

Пардубице

Брест Орал

Илецк

Лодзь

Костанай

Павлодар

АСТАНА Семей

Актобе

Атырау

СЭЗ ХОРГОС

Аксарайская

Актау

Стамбул

Курык Узень Болашак

Поти Батуми

Достык Урумчи

Алматы

Хоргос

Шымкент

Находка Чженчжоу

Баку Горган

Ляньюньган

Тегеран

Ухань

Нью Дели

Ченду

Чунцин

Бендер-Аббас Абу-Даби

Мундра Мумбаи

ЗАДАЧИ В РАМКАХ РЕАЛИЗАЦИИ ДАННОГО ШАГА: • Обеспечить соответствующий уровень развития транспортно-логистической инфраструктуры • Устранить физические и нефизические барьеры и проводить конкурентоспособную тарифную политику в целях привлечения дополнительного транзитного грузопотока • Увеличить транзитный грузопоток всеми видами транспорта до 50 млн. тонн к 2030 году

Ожидаемые результаты: • • • •

повышение позиции Казахстана в индексе LPI c 88 до 40-го места среднегодовой эффект в приросте ВВП составит до 1 процента создание новых рабочих мест логистической компетенции – 15 тыс. чел. увеличение транзитных перевозок всеми видами транспорта с существующих 18 до 50 млн тонн в 2030 году

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ проекте участвуют эксперты из фонда «СамрукКазына» и международные консультанты. В рамках трансформации разработаны и утверждены стратегические показатели деятельности АО «НК «КТЖ». Это добавленная экономическая стоимость, удовлетворенность клиентов, рейтинг корпоративного управления, транспортная безопасность, рейтинг социальной стабильности и влияние на окружающую среду. – Обеспечение социальных программ, развитие корпоративной культуры, медицинское страхование – немаловажные факторы для сотрудников и степени их удовлетворенности. Как вы оцениваете проводимую в компании социальную политику и исполняет ли АО «НК «КТЖ» все обязательства работодателя?

және әуе көлігін пайдалана отырып, пилоттық жіберу жобасын байқап көрді. Қымбат электрондық техниканы тасымалдау үшін жобада «KTZ Express» АҚ-ы сатып алған климаттық бақылауы бар 45 футтық арнайы контейнерлер пайдаланылды. Аталған жобаны іске асыру жүкті жеткізу жылдамдығын (7 күннің ішінде 9 900 шақырым) және темір жолмен тасумен салыстырғанда тасу құнын төмендетуге мүмкіндік береді. ҚТЖ - ны ң мақс ат т ы мін д ет і ке лі сі л ген мультимодальдық шешімдер, құзыреттілікті арттыру және өз әуе паркін құру арқылы Rail-Air жүйесі бойынша тасу көлемін әрі қарай көбейту болып табылады. Қазіргі кезде әуе тасымалдарын жасау бойынша біріккен кәсіпорын құру жөніндегі техникалықэкономикалық негіздеме (ТЭН) жасалуда. – Қазіргі уақытта «ҚТЖ» ҰК» АҚ мықты теміржол машина жасау дивизионын құрды. Қазақстанда жаңадан машина жасау кластері пайда болды. Осы сектордың болашағы туралы айтып беріңізші. – Корпоративтік басқарудың халықаралық қағМемлекет көлік инфрақұрылымының және темір жол машина жасау саласының дамуы мәселесіне бірінші кезекте көңіл бөліп отыр. Қазақстанның ғылымға негізделген экономикасын құруды қолдайтын әлемдік деңгейдегі көлік-логистикалық жүйені тездетіп құру әлемдегі дамыған отыз елдің қатарына кіру бойынша ұлттық мақсатқа жету жөніндегі стратегиялық бағыттардың бірі болып табылады. Тарихи тұрғыдан алғанда машина жасау

– В с о от в е т с т в и и с м е ж д у н а р од н ы м и п р и н ц и п а м и ко р п о р ат и в н о го у п р а вл е н и я компания руководствуется политикой социальной ответственности перед работниками и обществом в целом. Расходы на реализацию социальных программ по группе компаний в 2014 году составили 11,4 миллиарда тенге. Средства направляются на различные виды материальной помощи работникам, финансирование социальных программ по следующим направлениям: Программа жилищной политики, поддержка молодых специалистов, материальная поддержка многодетным семьям, матерям-одиночкам, пенсионерам и ветеранам, охрана здоровья, программа медицинских поездов, содействие развитию физической культуры и спорта в трудовом коллективе, различные благотворительные акции и проекты. Для привлечения высококвалифицированного персона ла АО «НК «КТЖ» обе спечивает привлекательные условия для потенциальных и суще ствующих работников, гарантируя социальную защиту и удовлетворение потребности в профессиональном развитии и личностном росте. В рамках жилищной программы компании с 2008 года нашим сотрудникам предоставлено более 3 000 квартир. Среднемесячная заработная плата работников группы компаний АО «НК «КТЖ» с 2008 по 2014 год выросла вдвое: с 70 тысяч до 134 тысяч тенге. Помимо этого, компания уделяет большое внимание медицинской помощи работникам, выделяя охрану здоровья как важнейший аспект социальной политики АО «НК «КТЖ». КТЖ организованы три медицинских поезда – «Саламатты Қазақстан», «Жәрдем», «Денсаулық», которые за период работы побывали на 97 станциях. – В настоящее время в холдинге АО «НК «КТЖ» сформирован мощный дивизион железнодорожного машиностроения. В Казахстане с нуля создан машиностроительный кластер. Расскажите о перспективах развития этого сектора.

өнімдерін өндіру, ТМД теміржолдары көлігіне, Ресей мен Украина жерлерінде қалыптасқан. Ком п а н и я н ы ң ө н д і р і с т і к а кт и вт е р і н і ң физикалық және моральдық тозуының жоғары деңгейі жылжымалы құрам мен инфрақұрылым обьектілерін жаңартуға деген қажеттілікті тудырды. Индустриаландыру мен импортты алмастыру мемлекет саясатын және ТМД өндірушілерінің технологияларының артта қалғандығын ескере отырып, біздің компания өзіндік өндірісті ұйымдастыру жолымен активтерді жаңартуға бағытталған қадамдарға барды. Жеке бизнес үшін жаңа машина жасау өндірісін құру бойынша жоғары инвестициялық кедергілер жағдайында тек экономиканың ең ірі субъектілерінің және өнімді тұтынушыларының бірі ретінде біздің компанияға машина жасау өнімдерін өндіруді жолға қою қолынан келді. Осы бағыттағы General Electric, Alstom, Talgo секілді әлемдік көшбасшылармен серіктестікте жүк және жолаушылар тепловоздарын, электровоздарын, вагондарды, ірі вагондық құйма ларды, инфрақұрылымның техникалық құралдарын жасау бойынша зауыттар салынды және олар жұмыс істеп тұр. Қазіргі уақытта өнімдерді шығару көлемі 200 миллиард теңгеге жетті. Отандық кәсіпорындар жаңа өндіріс орындарын ашуда, өндірісті оқшаулау көбеюде. Темір жол өнімдерінің 5 200 түрін шығару және өндірісті 2017 жылға таман оқшаулау деңгейін 50 пайызға дейін жеткізу көзделуде. Жыл аяғына дейін Ақтөбе рельс-бөрене жасау зауытында еуразиялық экономикалық одақ техникалық регламенттері талаптарына сәйкес сертификацияланған бірінші қазақстандық рельс шығарылады. Біздің зауыттардың өнімдерінің экспорттық әлеуеті жоғары және қазірдің өзінде Еуразия құрлығындағы нарықтарға шығарылуда.

– Государство придает первостепенное значение вопросам развития транспортной инфраструктуры и железнодорожного машиностроения. Форсированное формирование транспортно-логистической системы мирового уровня, поддерживающей создание наукоемкой экономики Казахстана, является одним из стратегических направлений по достижению национальной цели по вхождению в тридцатку развитых стран мира. Исторически производство машиностроительной продукции для железнодорожного транспорта стран СНГ развертывалось на территории России и Украины. Высокий уровень физического и морального износа производственных активов компании сформировал значительную потребность в обновлении вырабатывающих свой ресурс подвижного состава и объектов инфраструктуры. У ч и т ы в а я г о с уд а р с т в е н н у ю п о л и т и к у индустриализации и импортозамещения, а также отсталость технологий производителей СНГ, наша компания пошла по пути модернизации активов за счет организации собственного производства. В условиях высоких инвестиционных барьеров по созданию новых машиностроительных производств для частного бизнеса только компании как одному из крупнейших субъектов экономики и потребителю продукции было по силам создание производств машиностроительной продукции. В партнерстве с мировыми лидерами, такими как General Electric, Alstom, Talgo и другими, построены и функционируют заводы по производству грузовых и пассажирских тепловозов, электровозов, вагонов, крупного вагонного литья, технических средств инфраструктуры. Сегодня объем выпуска продукции составляет 200 миллиардов тенге. Отечественными предприятиями осваиваются новые производства, увеличивается локализация производства. Планируется освоение 5 200 наименований железнодорожной продукции и достижение уровня локализации производства к 2017 году не менее 50%. До конца года на актюбинском рельсобалочном заводе будет выпущен первый казахстанский рельс, сертифицированный в соответствии с требованиями технических регламентов евразийского экономического союза. Продукция наших заводов обладает значительным экспортным потенциалом и уже поставляется на рынки Евразийского континента. В то же время в соответствии с Планом комплексной приватизации, разработанным фондом и утвержденным в прошлом году постановлением Правительства РК, в 2018 году производственные предприятия компании подлежат выводу в конкурентную среду путем реализации на торгах.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Қайрат ЛАМА ШАРИФ, Қазақстан Республикасының Біріккен Араб Әмірліктеріндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі Кайрат ЛАМА ШАРИФ, Чрезвычайный и полномочный посол Республики Казахстан в Объединенных Арабских Эмиратах

Жаңа Жібек Жолы: Әмірліктерден Қазақстанға дейін Новый Шелковый Путь: От Эмиратов до Казахстана Әлемде шекараларынан дүниежүзілік мұхитқа шығатын жолы жоқ 43 мемлекет бар. Мұндай мемлекеттердің ең көп саны Африкада – 15, Еуропада – 14, Азияда – 12 және Оңтүстік Америкада – 2. Орталық Азияның барлық елдері – Қазақстан, Өзбекстан, Түркменстан, Тәжікстан және Қырғызстан осы тізімге енеді. Сонымен қатар, кейбір мемлекеттер мұндай географиялық жағдайдан еш қолайсыздық сезінбейді. Мәселен, теңізге шығатын жолы жоқ Швейцария экономикасының бәсекеге қабілеттілік деңгейі бойынша әлем елдерінің алғашқы ондығына енеді. Теңіз жағалауларынан қашық орналасқан Австрияның да экономикалық даму деңгейі аса жоғары және азаматтарының әл-ауқаты бойынша теңіз жағалауындағы көршілерінен көш ілгері. Дүниежүзілік мұхитқа шығатын жолы жоқ әлемдегі ең

В мире существуют 43 государства, границы которых не имеют выхода к Мировому океану. Больше всего таких государств в Африке – 15, в Европе – 14, в Азии – 12 и в Южной Америке – 2. В этом списке также находятся все страны Центральной Азии – Казахстан, Узбекистан, Туркменистан, Таджикистан и Кыргызстан. Вместе с тем, некоторые из государств не испытывают неудобств от такого географического положения. Так, например, лишенная выхода к морям Швейцария входит в первую десятку стран мира по уровню конкурентоспособности экономики. Отрезанная от морских побережий Австрия также имеет весьма высокий уровень экономического развития и по благосостоянию граждан обогнала приморских соседей. Другим примером может являться Казахстан – самая

ірі ел – Қазақстан да осының тағы бір мысалы болып табылады, бұл ретте еліміздің аумағынан құрлықішілік екі теңіз: Каспий және Арал теңіздері өтеді. Шын мәнінде, ҚР үшін ашық теңізге шығар тура жолдың болмауы экономика дамуына кедергі емес, себебі Еуразия құрлығының орталығында орналасуы оның Еуропа мен Азия арасындағы транзиттік көпір ретіндегі геосаяси ролін айқындап береді. Соңғы жылдары әлемдік сауда мен өндірістің негізгі орталығы Азияға қарай ауысуда және бұл мемлекетаралық ынтымақтастықтың көліктік құрауышының маңызын арттыра түседі. Қазақстан «Еуропа – Азия» қозғалысындағы ең қолайлы және қауіпсіз транзиттік бағыт ретінде бірегей орынға ие. Қазіргі уақытта Қытай мен Еуропаны өзара байланыстыратын төрт халықаралық көлік дәлізі, соның ішінде ТРАСЕКА (Transport Corridor Europe – Caucasus – Asia) ел аумағынан өтеді. Басқаша айтқанда, барлық жолдар Қазақстанға апарады. Және «Нұрлы жол» жаңа экономикалық саясаты осы әлеуетті арттыра түседі. Қытай, соның ішінде оның батыс өңірлері экономикасының қарқынды дамуы қазірдің өзінде әлемдік нарықтарға әр түрлі тауарларды жеткізу қажеттігін туындатып отыр. Осыған байланысты таяу болашақта Батыс Еуропа – Батыс Қытай жаңа халықаралық автомобиль жолы іске қосылады. Жолдың ұзындығы 8 445 км-ді құрайды, соның ішінде Қазақстан аумағы бойынша – 2787 км. Бұл транзиттік дәліз Қытайдан Еуропаға жүк тасымалдау уақытын теңіз жолымен салыстырғанда 3,5 есеге

крупная в мире страна, не имеющая выхода в Мировой океан, при этом территорию нашей страны омывают внутриконтинентальные моря: Каспийское и Аральское. Действительно, для РК отсутствие прямого выхода к открытому морю не является «стопором» в развитии экономики, так как расположение в центре евразийского континента предопределяет его геополитическую роль транзитного моста между Европой и Азией. В последние годы центр тяжести мировой торговли, так же, как и производства, смещается в Азию, объективно усиливая значение транспортной составляющей межгосударственного сотрудничества. Казахстан занимает уникальное положение наиболее удобного и безопасного транзитного маршрута движения «Европа – Азия». В настоящее время по территории страны пролегают четыре международных транспортных коридора, связывая между собой Китай и Европу, в том числе ТРАСЕКА (Transport Corridor Europe – Caucasus – Asia). Другими словами, все дороги ведут в Казахстан. И новая экономическая политика «Нұрлы жол» увеличит этот потенциал. Мощный рост экономики Китая, в частности его западных регионов, уже сегодня вызывает необходимость в доставке на мировые рынки различного спектра товаров. В связи с этим в ближайшей перспективе вводится в строй новая международная автомобильная дорога Западная Европа – Западный Китай. Маршрут составляет 8 445 км, в том числе по территории Казахстана – 2 787 км. Данный транзитный коридор позволяет сократить время транспортировки грузов из Китая в Европу почти в

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

дерлік, яғни теңіз арқылы 40 күндік жолды құрлық арқылы 10 күнге дейін қысқартуға мүмкіндік береді. 10 жылдан соң Қазақстан аумағы арқылы жүк тасымалдарының көлемі 2,5 есеге ұлғаяды деп күтілуде. Бұл тұрғыдан алғанда, Қазақстанның Қытаймен шекарасында салынып жатқан «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы (АЭА) логистиканы дамыту саласындағы алғашқы ірі озық жоба болып табылады. Аталған аймақ халықаралық көлік-логистикалық кешен жүйесінде «құрғақ порт» қағидаты бойынша жұмыс істейтін болады. Жаңа Жібек жолы стратегиясын іске асыру аясында Қазақстанның Ұлттық темір жол компаниясы қазірдің өзінде порттық және терминалдық инфрақұрылымның жаһандық операторы Dubai Port World-пен әріптестік орнатты. Осылайша, DP World компаниясымен бірлесе отырып, халықаралық тасымалдарды ұйымдастыруда және Қазақстанның инфрақұрылымдық сервисін әлемдік сауда және көлік тізбегіне кіріктіруде Ақтау теңіз портымен және «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА жобасымен көліктік ықпалдасудың бас желісі құрылған. Қазіргі уақытта Қазақстандық темір жол компаниясы мен DP World арасында өзара ықпалдастық үшін қажетті құқықтық база қалыптасқан, ол бірқатар нормативтік-құқықтық құжаттарға, соның ішінде Каспий теңізінің шығыс жағалауындағы Ақтау теңіз порты мен «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағын басқару бойынша ынтымақтастық туралы келісімге негізделген. Сонымен қатар, қолайлы географиялық орналасуын, сондай-ақ тарихи Ұлы Жібек жолын жаңа пішімде жаңғыртудың өзектілігін назарға ала

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

3,5 раза по сравнению с морским путем, т.е. с 40 дней водного пути до 10 дней сухопутного. Ожидается, что через 10 лет объем грузоперевозок через территорию Казахстана увеличится в 2,5 раза. В этом плане первым крупным прорывным проектом в сфере развития логистики является создаваемая на границе Казахстана с Китаем Специальная экономическая зона (СЭЗ) «Хоргос – Восточные ворота», которая будет работать по принципу «сухого порта» в системе международного транспортно-логистического комплекса. В рамках реализации стратегии Нового Шелкового пути Национальная железнодорожная компания Казахстана уже установила партнерство с глобальным оператором портовой и терминальной инфраструктуры Dubai Port World. Так, совместно с компанией DP World выстроена генеральная линия транспортного взаимодействия с морским портом Актау и проектом СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» в организации международных поставок и интеграции инфраструктурного сервиса Казахстана в мировую торговую и транспортную цепочку. В настоящее время между Казахстанской железнодорожной компанией и DP World создана необходимая правовая база для взаимодействия, которая заложена в ряде нормативно-правовых документов, в том числе Соглашении о сотрудничестве по управлению морским портом Актау на восточном побережье Каспийского моря и Специальной экономической зоной «Хоргос – Восточные ворота». В то же время, принимая во внимание удобное географическое расположение, а также актуальность возрождения исторического Великого Шелкового пути в новом формате, Казахстан и другие страны прилагают

отырып, Қазақстан мен басқа да елдер Орталық Азия мен Парсы шығанағы өңірі арасында құрлықаралық көлік байланысын орнату үшін бар күш-жігерлерін жұмсайды. Парсы шығанағы өңірі Қазақстан үшін сыртқы сауда серпінін арттыру тұрғысынан маңызды мәнге ие. Бұның кем дегенде үш шешуші факторы бар: – Парсы шығанағы өңірі Азия мен Еуропа жүк жөнелтушілерінің барған сайын көп санының мүдделер эпицентріне айналуда. Сарапшылардың болжамдары бойынша, Қытайдан Еуропаға, Таяу Шығыс, Орталық Азия, Кавказ елдеріне жөнелтілетін жүктің мол көлемі таяу уақытта нақ осы Парсы шығанағы аймағына бағытталатын болады; – Оңтүстік-Шығыс Азия, Африка құрлығы, Үндістан және т.б. қарай ең қысқа бағыттарды қамтамасыз ететін, халықаралық контейнерлік тасымалдардың әлемдегі ең ірі көлік тораптарында (хабтарында) порттық және қоймалық әлеуеттің болуы; – азық-түлік өнімдеріне деген сұраныстың жоғары болуы есебінен экспорттық әлеуетті арттыру мүмкіндігі (өңір 80-90% азық-түлік өнімдерінің импортына тәуелді). Осы тұрғыдан Солтүстік – Оңтүстік көлік дәлізінде «оңтүстік қақпалар» ролін атқаратын БАӘ порттық әлеуетін пайдалану үлкен маңызға ие. Бұл – Қазақстанның көлік желісін қамтитын басымдықты еуразиялық бағыттардың бірі. 2014 жылдың 28-30 қазанында Дубайда өткен Дүниежүзілік ислам экономикалық форумында сөз сөйлей отырып, Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 10 мың км-ден астам автомобиль жолдары, 2,5 мың км темір жол жаңадан салынып, қайта

все усилия для создания трансконтинентального транспортного соединения между Центральной Азией и регионом Персидского залива. Регион Персидского залива представляет ключевое значение для Казахстана с точки зрения наращивания положительной динамики внешней торговли. Это продиктовано, по крайней мере, тремя определяющими факторами: – регион Персидского залива становится эпицентром интересов все большего числа грузоотправителей Азии и Европы. По прогнозам экспертов, большой объем грузопотока из Китая в Европу, страны Ближнего Востока, Центральной Азии, Кавказа в ближайшее время будет переориентирован именно в зону Персидского залива; – наличие портового и складского потенциала на крупнейших в мире транспортных узлах (хабах) международных контейнерных перевозок, которые обеспечивают наиболее короткие маршруты в сторону Юго-Восточной Азии, Африканского континента, Индии и т. д.; – возможность расширения экспортного потенциала за счет высокого спроса на продовольственную продукцию (регион на 80-90% зависит от импорта продуктов питания). В этом контексте большое значение имеет использование портового потенциала ОАЭ, который замыкает на себе роль «южных ворот» в транспортном коридоре Север – Юг. Это один из приоритетных евроазиатских маршрутов, включающий транспортную сеть Казахстана. Выступая на Всемирном исламском экономическом форуме, который состоялся 28-30 октября 2014 года в Дубае, Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев сказал о том, что построено и реконструировано более

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

жөнделгенін, Қытайдан Парсы шығанағына дейінгі қашықтықтың 1 200 км-ге қысқарғанын айтты. Мәселен, Солтүстік – Оңтүстік көлік дәлізінің маңызды буыны болып табылатын Қазақстан – Түркменстан – Иран жаңа темір жол магистралі ашылды. Жаңа болат магистраль Қазақстаннан Парсы шығанағындағы Әмірліктер порттарына жүктердің қолайлы және үнемді тасымалдануын қамтамасыз етеді. «Солтүстік – Оңтүстік» жобасы Азия даму банкі мен Ислам даму банкінің көмегімен 2007 жылы Қазақстан, Түркменстан және Иран қол қойған Келісім негізінде жүзеге асырылады. Жобаның іске асырылуы сондай-ақ еуропалық және азиялық елдерге Орталық Азия және Парсы шығанағы өңірлеріне шығу мүмкіндігін береді. Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінен Иран, Түркменстан, Қазақстан және Ресей арқылы Солтүстік және Шығыс Еуропа елдеріне тауарлар транзиті үшін де осыған ұқсас мүмкіндіктер пайда болады. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев аталмыш трансұлттық объектінің тарихи маңызы бар екендігін айтты. «Жаңа жол жүктерді, соның ішінде

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

10 тыс. км автомобильных дорог, 2,5 тыс. км железных дорог, расстояние от Китая до Персидского залива сокращено на 1 200 км. Так, открыта новая железнодорожная магистраль Казахстан – Туркменистан – Иран, являющаяся важным звеном транспортного коридора Север – Юг. Новая стальная магистраль обеспечит удобную и экономичную транспортировку грузов из Казахстана к эмиратским портам в Персидском заливе. Про ект «С евер – Юг» при содействии Азиатского банка развития и Исламского банка развития реализуется на основании подписанного Туркменистаном, Ираном и Казахстаном в 2007 году Соглашения. Реализация проекта также открывает доступ европейским и азиатским странам в регионы Центральной Азии и Персидского залива. Аналогичная возможность появится для транзита товаров из стран Южной и Юго-Восточной Азии в страны Северной и Восточной Европы через Иран, Туркменистан, Казахстан и Россию. Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев заявил, что данный транснациональный объект имеет историческое значение. «Новая дорога представляет

транзиттік жүктерді тасымалдаудың, ал болашақта – жолаушылар тасымалының да ең қысқа жолы болады. Қазіргі жағдайларда уақыт аса маңызды фактор болып табылады. Осыған байланысты жүк айналымы мерзімдерінің қысқаруы елеулі бәсекелік артықшылықты қамтамасыз етеді. Ол, өз кезегінде, іскерлік белсенділікке және түпкі нәтижеде елдеріміздің әл-ауқатының артуына ықпал етеді», – деді Мемлекет басшысы. Солтүстік – Оңтүстік дәлізі аясында транзиттік және сыртқы сауда жүк ағындарын дамытудың өзекті бағытының ашылуы әлі күнге дейін қолданылып жүрген жүк тасымалдау жолдарына тиімді балама болып табылады. Құрлықаралық темір жол магистралінің жалпы ұзындығы 3 156 км-ді құрайды, соның ішінде қазақстандық бөлігі Ақтау – Өзен (169 км), түркменстандық бөлігі Серхетяка – Гызылгая – Берекет – Этрек (700 км), ирандық бөлігі Инче – Барун – Горган – Тегеран – Мешхед – Бафк – Бендер – Аббас (2 287 км). Бендер – Аббас теңіз портынан Әмірліктердің Хамрия портына дейінгі арақашықтықтың 120 теңіз милясын немесе 221 км-ді құрайтындығы баршаға мәлім. Осылайша, Жаңа Жібек жолының Қазақстаннан Әмірліктерге дейінгі жалпы толық ұзындығы 3 377 км-ді құрайды, бұл Дубайдан Шанхайға дейінгі әуе дәлізінен екі есеге аз. Жаңа бағыт, мамандардың пікірінше, Азиядан Жерорта теңізі мен Суэц каналы арқылы Еуропаға дәстүрлі теңіз жолымен 35-40 күнде жүк тасымалдаумен салыстырғанда, жүк тасымалының ұзақтығын 1012 күнге қысқартады. Ал бұл, өз кезегінде, тиісті көлік инфрақұрылымы болған жағдайда, көліктік

собой кратчайший путь доставки грузов, в том числе транзитных, а в будущем – для пассажирских перевозок. В современных условиях время является важнейшим фактором. В связи с этим сокращение сроков грузооборота обеспечивает серьезное конкурентное преимущество. Оно, в свою очередь, отражается на деловой активности и в конечном итоге – на росте благосостояния наших стран». Открытие стержневого направления развития транзитных и внешнеторговых грузопотоков в рамках коридора Север – Юг является выгодной альтернативой существующим до сих пор путям транспортировки грузов. Общая протяженность трансконтинентальной железнодорожной магистрали составляет 3 156 км, в том числе казахстанский участок Актау – Узень (169 км), туркменский участок Серхетяка – Гызылгая – Берекет – Этрек (700 км), иранский участок Инче – Барун – Горган – Тегеран – Мешхед – Бафк – Бендер – Аббас (2 287 км). Всем известно, расстояние от морского порта Бендер – Аббаса до эмиратского порта Хамрия составляет 120 морских миль или 221 км. Таким образом, общая развернутая длина Нового Шелкового пути от Казахстана до Эмиратов составляет 3 377 км, что в два раза меньше, чем воздушный коридор от Дубая до Шанхая. Новый маршрут, по мнению специалистов, позволит сократить продолжительность перевозки грузов на 10-12 дней по сравнению с традиционным морским путем из Азии в Европу через Средиземное море и Суэцкий канал, который занимает 35-40 дней. А это, в свою очередь, при соответствующей транспортной инфраструктуре позволит снизить

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

шығындарды 30 пайызға азайтуға мүмкіндік береді. Бұл бағыттың өзектілігі әлемдік стандарттарға сай келетін көлік-коммуникациялық инфрақұрылымның жоғары транзиттік әлеуетімен байланысты. Трасса бойында темір жол стансалары, көпірлер және басқа да ілеспе нысандар салынған, оның ішінде қызмет көрсетуші құрамға арналған тұрғын үй кешендері де бар. Қара теңізге шығатын жолдары бар елдердегі геосаяси жағдайдың өзгеруіне байланысты Каспий алабында транзиттік тасымалдардың ролі айтарлықтай артты. Каспий теңізі мен жағалау аумақтарын Еуропа мен Азия өңірі елдерінің арасында тауар алмасудың маңызды транзиттік орталығына айналдырудың объективті алғышарттары қалыптасуда. Әңгіме Азиядан Еуропаға және кері қарай үлкен көлемде жүк тасымалдау туралы болып отыр. Алдын ала болжамдар бойынша, бастапқы кезеңде осы магистральмен Каспий теңізінен Парсы шығанағына дейін жылына 3-5 млн. тоннаға дейін жүк тасымалданады, ал болашақта жүк тасымалдау көлемдері 10-12 млн. тоннаға дейін артады. Қазақстан қазірдің өзінде ферроқорытпа, мыс, қорғасын, мырыш, минералды тыңайтқыштар экспорты бойынша әлемдік көшбасшылардың қатарында болып отыр. Еліміз сондай-ақ ұн мен бидай экспорты бойынша да әлемде алдыңғы қатарға шығып отыр.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

транспортные издержки на 30 процентов. Актуальность данного направления связана с высоким транзитным потенциалом транспортнокоммуникационной инфраструктуры, которая отвечает мировым стандартам, вдоль трассы построены железнодорожные станции, мосты и другие сопутствующие объекты, в том числе жилые комплексы для обслуживающего персонала. В связи с изменением геополитической ситуации в странах, имеющих собственные выходы к Черному морю, значительно возросла роль транзитных перевозок в Каспийском бассейне. Складываются объективные предпо сылки к превращению Каспийского моря и прибрежных территорий в важный транзитный центр товарообмена между странами Европы и Азиатского региона. Речь идет о мощных грузопотоках из Азии в Европу и обратно. По предварительным прогнозам, первоначально по этой магистрали от Каспийского моря до Персидского залива будет транспортироваться до 3-5 млн. тонн грузов в год, а в перспективе объемы возрастут до 1012 млн. тонн. Казахстан уже сегодня входит в число мировых лидеров по экспорту ферросплавов, меди, свинца, цинка, минеральных удобрений. Наша страна также вышла на первые позиции в мире по экспорту муки и пшеницы. Во время встречи с Вице-президентом, Премьер-

Біріккен Араб Әмірліктерінің Вице-президенті, Премьер-министрі, Дубай Әмірлігінің Билеушісі шейх Мұхаммед бен Рашид Әл Мактуммен кездескен кезінде Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігінің жаһандық орталығы бола алады деп мәлімдеді. Еліміздегі ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің жалпы ауданы 90 млн. га құрайды, оның ішінде 25 млн. га егін өсіретін жерлерге және 61 млн. га жайылымдарға жатады. Қазақстан – Түркменстан – Иран темір жолы пайдаланысқа енгізілгеннен кейін қазақстандық бидай экспортының көлемі 5 есеге артады. Бұдан басқа, сарапшылардың бағалауы бойынша, БАӘ Қазақстаннан 500 мың тоннаға дейін қой етін сатып алуға дайын. Осылайша, Қазақстанды Әмірліктермен байланыстыратын ХХІ ғасырдың басты көлік күретамыры екі жақты сауда-экономикалық ынтымақтастықты ілгерілетудің тиімді катализаторы болмақ.

министром Объединенных Арабских Эмиратов, Правителем Эмирата Дубай шейхом Мухаммедом бен Рашидом Аль Мактумом Нурсултан Назарбаев заявил, что Казахстан может стать глобальным центром продовольственной безопасности. Общая площадь земель сельскохозяйственного назначения в нашей стране составляет 90 млн. га, из них 25 млн. относятся к пахотным землям и 61 млн. к пастбищам. С вводом в эксплуатацию железной дороги Казахстан – Туркменистан – Иран объемы экспорта казахстанской пшеницы возрастают в 5 раз. Кроме того, по оценкам экспертов, ОАЭ готовы закупать в Казахстане до 500 тыс. тонн мяса баранины. Таким образом, эффективным катализатором в вопросе продвижения двустороннего торговоэкономического сотрудничества станет главная транспортная артерия XXI века, соединяющая Казахстан с Эмиратами.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Нұрлан ӘДІЛХАНҰЛЫ, саяси ғылымдар кандидаты, Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті Аймақтану кафедрасының меңгерушісі Нурлан АДИЛХАНУЛЫ, кандидат политических наук, заведующий кафедрой регионоведения Казахского университета международных отношений и мировых языков имени Абылай хана

«Қорғас – Шығыс қақпасы» жобасы Қазақстанды өңірлік транзиттік державаға айналдырады «Хоргос – Восточные ворота» – путь к региональной транспортной державе Қазақстанның географиялық ерекшеліктері (кеңбайтақ аумағы, теңізге шығатын жолының жоқтығы, елді мекендері мен табиғи ресурстарының әркелкі орналасуы) оның экономикасын көліктік жүйеге аса тәуелді етеді. Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде орналасқан Қазақстан едәуір транзиттік әлеуетке ие және Азия елдерін Еуропамен географиялық тұрғыдан баламасыз жер үсті көлік байланысымен қамтамасыз етеді. Қ а з а қ с т а н Р е с п у бл и к а с ы н ы ң Е у р а з и я құрлығының орталығында орналасуы оның Еуропа мен Азия арасындағы транзиттік көпір ретіндегі геосаяси ролін айқындап берді. Қ а з і р г і уа қ ы т т а Қ а з а қ с т а н аум а ғ ы н а н республикадағы көлік инфрақұрылымы негізінде

Географические особенности Казахстана (обширная территория, отсутствие выхода к морю, неравномерное размещение населенных пунктов и природных ресурсов) делают его экономику одной из наиболее грузоемких в мире, обусловливая высокую зависимость от транспортной системы. Находясь на стыке Европы и Азии, Казахстан обладает значительным транзитным потенциалом, предоставляя азиатским странам географически безальтернативную наземную транспортную связь с Европой. Расположение Республики Казахстан в центре евразийского континента предопределило его геополитическую роль транзитного моста между Европой и Азией. В настоящее время по территории Казахстана

қалыптасқан төрт халықаралық көлік дәлізі өтеді: – Трансазиялық темір жол магистралінің (ТАТМ) Солтүстік дәлізі: Батыс Еуропа – Қытай, Корей түбегі мен Жапония Ресей мен Қазақстан арқылы (Достық – Ақтоғай – Саяқ – Мойынты – Астана – Петропавл (Пресногорьковск) бөлігінде); – ТАТМ Оңтүстік дәлізі: Оңтүстік-Шығыс Еуропа – Қытай және Оңтүстік-Шығыс Азия Түркия, Иран, Орталық Азия елдері және Қазақстан арқылы (Достық – Ақтоғай – Алматы – Шу – Арыс – Сарыағаш бөлігінде); – ТРАСЕКА: Шығыс Еуропа – Орталық Азия Қара теңіз, Кавказ және Каспий теңізі арқылы (Достық – Алматы – Ақтау бөлігінде); – Солтүстік – Оңтүстік: Солтүстік Еуропа – Парсы шығанағының елдері Ақтау теңіз порты – Ресейдің Орал өңірі және Ақтау – Атырау бөліктерінде Қазақстанның қатысуымен Ресей және Иран арқылы. Стратегиялық маңызы бар аталмыш бағыттар соңғы он жыл ішінде белсенді түрде зерттеле бастады, алайда уақыт бір орында тұрмайды, әлемдік нарықтың жаһандануы және әлемдік сауданың дамуы жағдайларында Орталық Азия өңірінде жаңа баламалы көлік жолдары пайда болды. Транзиттік жүк ағындары үшін бәсекелі күрестегі өз ұстанымдарын нығайту үшін Қазақстанмен көршілес мемлекеттер еуразиялық жүк ағындарын өз бағыттарына бұру мақсатында ұлттық көлік инфрақұрылымын дамыту және көлік-логистикалық жүйенің бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша

проходят сформированные на основе существующей в республике транспортной инфраструктуры четыре международных транспортных коридора: – С е в е р н ы й ко р и д о р : Тр а н с а з и ат с ко й железнодорожной магистрали (ТАЖМ): Западная Европа – Китай, Корейский полуостров и Япония через Россию и Казахстан (на участке Достык – Актогай – Саяк – Моинты – Астана – Петропавловск (Пресногорьковская); – Южный коридор ТАЖМ: Юго-Восточная Европа – Китай и Юго-Восточная Азия через Турцию, Иран, страны Центральной Азии и Казахстан (на участке Достык – Актогай – Алматы – Шу – Арысь – Сарыагаш); – ТРАСЕКА: Восточная Европа – Центральная Азия через Черное море, Кавказ и Каспийское море (на участке Достык – Алматы – Актау); – Север–Юг: Северная Европа – страны Персидского залива через Россию и Иран с участием Казахстана на участках: морской порт Актау – регионы Урала России и Актау – Атырау. Данные маршруты, имеющие стратегическое значение, стали активно разрабатываться буквально в течение последнего десятилетия, однако время не стоит на месте, и в условиях глобализации мирового рынка и роста мировой торговли в Центрально-Азиатском регионе появляются новые альтернативные транспортные пути. Для усиления позиций в конкурентной борьбе за транзитные грузопотоки, соседние с Казахстаном государства предпринимают активные меры по развитию

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

шараларды белсенді түрде іске асыруда. Мысалы, Қытай, Қырғызстан мен Өзбекстан болашақта Ауғанстан мен Пәкістанға шығатын «Қашғар – Ош – Әндіжан» (430 км) темір жол бөлігін салу жобасын пысықтауда. Орталық-Азиялық Аймақтық Экономикалық Ынтымақтастық Бағдарламасы (ОААЭЫ) аясында Түркменстан, Ауғанстан және Тәжікстан ауғандық Акина – Андхой бөлігін Түркменстандағы Атамырат – Ымамназар бөлігімен және Тәжікстандағы Төменгі Пянджбен байланыстыратын темір жол (400 км) салуды жоспарлап отыр. Осы жоба іске асырылған жағдайда, Тәжікстан Ауғанстанның солтүстік бөлігінің Мазари-Шариф ауданындағы «Қытай – Қырғызстан – Өзбекстан – Ауғанстан – Иран» темір жолына қосыла алады. Әзірбайжан мен Иран «Солтүстік – Оңтүстік» халықаралық көлік дәлізі аясында Ресей темір жолдарымен қосылатын «Астара – Решт – Казвин» жаңа темір жол желісін (375 км) салу жобасын іске асыра бастады. Қазіргі таңда Қытай мен Пәкістан екі ірі көліклогистикалық жобаны іске асыруда, олар: Қарақұм тас жолын жағалай өтетін «Қашғар – Хунджераб – Гвадар» (жалпы ұзындығы – 1224 км) темір жолының құрылысы, Пәкістанның Гвадар 1 теңіз портын Қытайдың «Chinese Overseas Port Holdings Limited» компаниясына басқаруға беру. Бұл Батыс

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

национальной транспортной инфраструктуры и повышению конкурентоспособности транспортнологистической системы в целях переориентации евроазиатских грузопотоков на свои маршруты. Так, Китай, Кыргызстан и Узбекистан прорабатывают проект строительства железнодорожного участка «Кашгар – Ош – Андижан» (430 км), с последующим выходом на Афганистан и Пакистан. В рамках Программы Центрально-азиатского регионального экономического сотрудничества (ЦАРЭС) Туркменистан, Афганистан и Таджикистан планируют строительство железной дороги (400 км), которая соединит афганский участок Акина – Андхой с отрезком Атамырат – Ымамназар в Туркменистане и Нижний Пяндж в Таджикистане. При реализации этого проекта Таджикистан сможет подключиться на территории северного Афганистана в районе МазариШарифа к железной дороге «Китай – Кыргызстан – Узбекистан – Афганистан – Иран». Азербайджан и Иран реализуют проект строительства новой железнодорожной линии «Астара – Решт – Казвин» (375 км), которая соединится с железными дорогами России в рамках международного транспортного коридора «Север – Юг». Китай и Пакистан в настоящее время реализуют два крупных транспортно-логистических проекта: строительство железной дороги «Кашгар –

Қытайдан Үнді мұхитына дейінгі ең қысқа жаңа көлік дәлізі болып, ол бойынша Таяу Шығыс пен Африкаға қытай тауарлары жөнелтіледі және кері қарай Қытайға пайдалы қазбалар мен Таяу Шығыс мұнайы жеткізіледі. Бұл ретте Гвадар көлік торабы стратегиялық маңызға ие, өйткені ол Қытай үшін теңіз жолдарына – Малакк бұғазын айналып өтіп, Парсы шығанағына апаратын негізгі энергетикалық бағыттарға жол ашады. Халықаралық бәсекелестіктің күшеюі және өңірде өнімді тасымалдаудың жаңа баламалы бағыттарын іздеу жағдайларында республика алдында отандық көлік-логистикалық жүйені жетілдірудің жаңа міндеттері қойылды. Мемлекет басшысының «Қазақстан – 2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында Қазақстан арқылы транзиттік тасымалдарды 2020 ж. қарай екі есеге және 2050 ж. қарай 10 есеге арттыру мақсаты қойылған. «Өз пайдамызды мұқият есептей отырып, Қазақстанның шегінен тыс өндірістік көліктік-логистикалық объектілер құру үшін, елден сыртқа шығуға назар тіктеудің маңызы зор», – деп атап көрсетті Нұрсұлтан Назарбаев. 2020 жылға дейінгі көлік инфрақұрылымын дамытудың мемлекеттік бағдарламасы осы маңызды міндеттерді іске асыруға бағдарланған.

Хунджераб – Гвадар» (общая протяженность участков – 1224 км), проходящей вдоль Каракумского шоссе, и передача в управление пакистанского морского порта Гвадар 1 китайской компании «Chinese Overseas Port Holdings Limited». Это создаст новый более короткий транспортный коридор из Западного Китая до Индийского океана, по которому на Ближний Восток и в Африку потекут китайские товары, а обратно в Китай – полезные ископаемые и ближневосточная нефть. Гвадарский транспортный узел при этом имеет стратегическое значение, открывая доступ Китаю к морским путям – основным энергетическим маршрутам, ведущим в Персидский залив в обход Малаккского пролива. В у с л о в и я х у с и л е н и я м е ж д у н а р од н о й конкуренции и поиска новых альтернативных маршрутов транспортировки продукции в регионе перед республикой были поставлены новые задачи по совершенствованию отечественной транспортнологистической системы. В Послании Главы государства народу Казахстана «Стратегия «Казахстан – 2050»: Новый политический курс состоявшегося государства» была поставлена задача увеличить вдвое транзитные перевозки через Казахстан к 2020 г. и в 10 раз – к 2050 году. «Важно сосредоточить внимание на выходе за пределы страны для создания производственных транспортно-логистических

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Көлік-логистика лық жүйені кешенді қалыптастырудың осы міндеттерін жүзеге асыру Елбасының тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасындағы логистикалық оператор ретінде «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясына жүктелді. Қазіргі уақытта Үкіметтің тапсырмасы бойынша «ҚТЖ» ҰК» АҚ «Қорғас» халықаралық шекаралық ынтымақтастық орталығын» қамтитын және Қазақстанның көлік-логистикалық жүйесін кешенді қалыптастыруда стратегиялық маңызы бар «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағын (АЭА) құру және кешенді дамыту» атты аса ірі өңірлік жобалардың бірін іске асыруға кірісті. «Қорғас» халықаралық шекаралық ынтымақтастық орталығы» жобасы 2005 жылдың 4 наурызында Қытай Халық Ре спубликасы мен Қазақстан Республикасының арасындағы үкіметаралық келісімнің негізінде құрылды. Жобаның мақсаты логистикалық және сауда бизнесін, туризмді және қонақ үй қызметтерін қамтитын шекаралық ынтымақтастық платформасын құру болып табылады. Орталық Қазақстан мен Қытай шекарасында, Алматы облысы Панфилов ауданының аумағында (Жаркент қаласынан 36 км) орналасқан. «Қорғас» ХШЫО аумағы 528 гектарды құрайды, оның 343

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

объектов», – подчеркнул Нурсултан Назарбаев. На практическое воплощение этих ключевых задач и нацелена Государственная программа по развитию транспортной инфраструктуры до 2020 г. Реализация данных задач по комплексному формированию транспортно-логистической системы в соответствии с поручениями Главы государства была возложена на Национальную компанию «Қазақстан темір жолы» как логистического оператора в Республике Казахстан. В настоящее время в соответствии с поручениями Правительства АО «НК «КТЖ» приступило к реализации одного из крупнейших региональных проектов «Создание и комплексное развитие специальной экономической зоны (СЭЗ) «Хоргос – Восточные Ворота», включающего в себя «Международный центр приграничного сотрудничества «Хоргос» и имеющего стратегическое значение по комплексному формированию транспортнологистической системы Казахстана. Проект «Международный центр приграничного сотрудничества «Хоргос» был создан на основании Межправительственного соглашения между Китайской Народной Республикой и Республикой Казахстан 4 марта 2005 года. Его целью является о р г а н и з а ц и я п л ат ф о р м ы п р и г р а н и ч н о го сотрудничества, включающей в себя логистический и торговый бизнес, туризм и гостиничные услуги.

гектары Қытайға, 185 гектары Қазақстанға тиесілі. Орталыққа келушілер үшін отыз күндік визасыз режим қарастырылған, бұл «Қорғас» ХШЫО қазақстандық және қытайлық бөліктерінің арасында адамдар, тауарлар (жүктер) және көлік құралдары еркін жүреді деген сөз. Бұл жерде бір ғана ереже бар, ол – «Сіз қай жақтан кірсеңіз, сол жақтан шығуыңыз керек». Бұл ретте Қазақстан аумағына жіберілетін тауардың құны 1500 еуродан, ал салмағы 50 кг-нан аспаса, ол кедендік баж салықтарынан босатылады. Қазіргі уақытта «Қорғас» ХШЫО-да Қазақстан Ре спубликасы мен үшінші мемлекеттердің азаматтарына бизнес жасауға, бос уақытын қызықты өткізуге қолайлы жағдайлар жасалған. Сондай-ақ Орталықта келушілерге кедергісіз және сапалы қызмет көрсету үшін барлық жағдайлар қарастырылған, заманауи бақылау-өткізу пункттері кедендік және шекаралық бақылаудан тез өтуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, жүктер мен келушілерді тасымалдайтын арнайы автокөлік құралдары бар. БӨП-1 көп функциялы ғимараты (КФҒ) 2012 жылдың 18 сәуірінен бастап келушілерді тіркеу жұмысымен айналысады, жолаушылар терминалының тәулігіне 10000-нан астам адамды өткізу мүмкіндігі бар. 2015 жылы мұнда жүк ағынына қатысты барлық объектілердің құрылысын

Центр расположен на границе между Казахстаном и Китаем на территории Панфиловского района Алматинской области (36 км от города Жаркент). Территория МЦПС «Хоргос» составляет 528 гектаров, из которых 343 принадлежат китайской и 185 казахстанской. Для посетителей предусмотрен тридцатидневный безвизовый режим, который означает свободное перемещение лиц, товаров (грузов) и транспортных средств между казахстанской и китайской частями МЦПС «Хоргос». Единственное правило – «С какой стороны Вы зашли, с той и должны выйти». При этом товар, вывозимый на территорию Казахстана, не облагается таможенными пошлинами, если его стоимость не превышает 1500 евро, а вес не более 50 кг. В настоящее время в МЦПС «Хоргос» созданы благоприятные условия гражданам Республики Казахстан и третьих стран для ведения бизнеса и проведения культурного досуга. Также в Центре предусмотрены все условия для беспрепятственного и качественного обслуживания посетителей на современном контрольно-пропускном пункте, трафик которого позволяет проводить ускоренную процедуру прохождения пограничного и таможенного контроля. Кроме того, имеются специальные автотранспортные средства для перевозки грузов и

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ толық аяқтау жоспарланып отыр, бұл жүк көліктерін кедергісіз әрі жылдам өткізуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, инфрақұрылымдық объектілер бойынша негізгі құрылыс-монтаж жұмыстары а я қ т а л д ы : « Қ о р ғ а с » Х Ш Ы О ау м а ғ ы н ы ң ішінде автомобиль жолдары салынды, аумақ абаттандырылды, электр беру желілері тартылды, канализация, су құбырлары, магистралды жылу желілері өткізілді. Қорғас өзенінің арнасында Орталық аумағын селден қорғайтын және жағалауды бекітетін арнайы конструкциялар салынды. БӨП-1 КФҒ жылумен жабдықтауға арналған қазандық және шекаралық бақылауды ұйымдастыратын объектілер қолданысқа берілді. ҚР Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің ақпараты бойынша, Орталық жұмыс жасай бастаған кезден бастап бюджетке кедендік төлемдер мен салықтардан 69 миллион теңге түсіп, 78 тонна тауар және 694 кедендік кіріс ордері рәсімделген. «Қорғас» ХШЫО шекараның екі жағынан да келушілерді қабылдайды. Оның қытайлық бөлігінде уақытша сауда алаңы, «Цзянь Юань» сауда орталығы, «ШЫҰ этнографиялық паркінің театр орталығы» және «Халықаралық туристік орталық» жұмыс істейді. «Цзянь Юань» сауда орталығында қазіргі уақытта күнделікті тұтынылатын тауарлар: киім-кешек, аяқ киім, ыдыс-аяқ, жиһаз, электронды техника (теледидар, ноутбук, ұялы телефондар), балалар ойыншықтары, автокөлікке арналған заттар және т.б. сатылады. Жақында Орталықтың екі жағында да жаңа сауда алаңдарын ашу жоспарланып отыр, оларда сатылатын тауарлардың түрлері қазақстандық және қытайлық маркетологтар зерттеулерінің негізінде қалыптасады. Әлемдік ауқымдағы бірегей жобаға АҚШ, РФ, ГФР сияқты ірі мемлекеттер және көптеген басқа да елдер ерекше қызығушылық танытуда. РФ, АҚШ, ГФР бас консулдарының, Латвияның Мемлекеттік хатшысы орынбасарының, БАӘ, Нидерланды, Беларусь, Өзбекстан, Корея Республикасы ірі инвестициялық компанияларының сапармен келулері – осының айғағы. Ал осы жылдың шілде айының соңында ГФР жаңа Бас консулымен, неміс іскер топтары өкілдерімен, Азия даму банкі, Дүниежүзілік банк өкілдерімен және т.б. танысу кездесулері өткізілді. Аумағы 5740 га құрайтын «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағының (АЭА) химия өнімдерін өндіруді, құрыш құю өнеркәсібін, азық-түлік өнімдерін, тоқыма өндірісін және басқа елдерге экспорттау үшін басқа да тауарлар өндірісін жолға қою үшін құрылғандығы белгілі. Оған индустриялық, селитебтік аймақтар, сондайақ «құрлықтық порт» (логистикалық бизнес) кіреді. «Қорғас» ХШЫО-мен бірлескен «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА барлық элементтері, ЖетігенҚорғас темір жолы және Батыс Еуропа – Батыс Қытай автомагистралі үлкен логистикалық хабты

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ посетителей. Многофункциональное здание (МФЗ) КПП-1 осуществляет регистрацию посетителей с 18 апреля 2012 года, с пропускной способностью пассажирского терминала более 10000 человек в сутки. В 2015 году здесь планируют полностью завершить строительство всех объектов грузового потока, что даст возможность осуществлять пропуск грузового транспорта без задержек. Кроме того, завершены основные строительномонтажные работы по инфраструктурным объектам: автодороги, благоустроена территория, проведены ЛЭП, канализационные, водопроводные сети, магистральные тепловые сети внутри территории МЦПС «Хоргос». Сооружены селезащитные и берегоукрепительные конструкции по защите территории Центра в русле реки Хоргос. Сданы в эксплуатацию котельная для теплоснабжения МФЗ КПП-1 и объекты по организации пограничного контроля. По информации Комитета таможенного контроля Министерства финансов РК, с начала функционирования Центра в бюджет поступило таможенных платежей и налогов в размере 69 миллионов тенге, оформлено 78 тонн товаров и 694 таможенных приходных ордера. МЦПС «Хоргос» принимает посетителей с обеих сторон границы. На его китайской части функционируют временная торговая площадка, торговый центр «Цзянь Юань», «Театральный центр этнографического парка ШОС» и «Международный туристический центр». В настоящее время в торговом центре «Цзянь Юань» в широком ассортименте представлены товары ежедневного пользования: одежда, обувь, посуда, мебель, электронная техника (телевизоры, ноутбуки, мобильные телефоны), детские игрушки, аксессуары для автомобилей и прочее. В скором времени на каждой из сторон Центра планируется открытие новых торговых площадей, где ассортимент товаров будет сформирован на основании исследований казахстанских и китайских маркетологов. Особый интерес к уникальному в мировом масштабе проекту уделяют такие крупные государства, как США, РФ, ФРГ и многие другие. И подтверждение этому – визиты генеральных консулов РФ, США, ФРГ, заместителя Госсекретаря Латвии, крупных инвестиционных компаний ОАЭ, Нидерландов, Беларуси, Узбекистана, Республики Корея. А в конце июля этого года были проведены ознакомительные встречи с новым Генеральным консулом ФРГ и представителями немецких деловых кругов, с представителями Азиатского банка развития, Всемирного банка и так далее. Как известно, специальная экономическая зона (СЭЗ) «Хоргос – Восточные ворота» с территорией, составляющей 5740 га, была создана для создания производства химической продукции, сталелитейной промышленности, продуктов питания, текстиля и других товаров для экспорта в другие страны. Она включает в себя индустриальную, селитебную зону, а также «сухой порт» (логистический бизнес).

дамытуға барлық нақты жағдайларды жасайды. Жүк айналымы 2020 жылға қарай 12 млн. тоннаға дейін ұлғаяды деп болжалдануда. АЭА құрудың артықшылықтары мынада, біздің республикамыз шектес мемлекеттермен экономикалық және мәдени байланыстарын ары қарай дамыта алады, ал қазақстандық өнім жалпыәлемдік өндіріс және өткізу жүйесіне кіріктіріледі. Жоба авторларының пікірінше, Қазақстанда халықаралық стандарттарға сай инновациялық, бәсекеге қабілетті отандық өнімдерді өндіретін болады. Бұдан басқа, қолайлы инвестициялық ахуал жасалып, соның арқасында отандық және шетелдік инвесторлар осы жерде өз жобаларын іске асыра алады, сондай-ақ жаңа жұмыс орындары ашылады. Тек заңды тұлға (резидент және резидент емес) ғана АЭА қатысушысы бола алады, бұл ретте оның ТЭН бойынша жоба құнынан кем емес көлемде қаржылық қаражаттары немесе айналымнан алынып тасталмаған өзге де өтімді мүлкі болуы тиіс. Жер қойнауын пайдаланушы заңды тұлға, акцизделетін тауарларды шығаратын ұйымдар, арнайы салық режимдерін пайдаланатын немесе инвестициялық салық преференцияларын қолданған ұйымдар, сондай-ақ ойын бизнесінің ұйымдастырушылары аймақта жұмыс жасай алмайды. Айтпақшы, АЭА қатысушылары үшін көптеген фискалдық жеңілдіктер жасалады. Атап айтқанда, корпоративтік табыс салығы (КТС) 100%-ға азайтылады, мүлікке салынатын салық нөлдік мөлшерлеме бойынша, АЭА қатысушылары тұтынатын тауарларды АЭА аумағында сату кезінде қосымша құн салығы алынбайды, орта мерзімдік кезеңге жер телімдері үшін жалгерлік ақыдан босатылады. АЭА аумағында қазіргі кездің өзінде еркін кедендік аймақ кедендік процедурасы қолданылады. АЭА-да 2012 жылдың 1 қаңтарына дейін тіркелген резиденттер еркін кедендік аймақ кедендік процедурасына орналастырған шетелдік тауарларды пайдалана отырып жасалған тауар 2017 жылдың 1 қаңтарына дейін Кедендік одақ тауары деп танылады. «Қорғас» АЭА қызметін қамтамасыз ету мақсатында «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағының басқарушы компаниясы құрылды. Жалғыз акционері – «KTZ Express» АҚ, ал ол, өз кезегінде, «ҚТЖ» ҰК» АҚ еншілес ұйымы болып табылады. 2012 жылдың мамыр айында Жаңғырту мәселелері бойынша мемлекеттік комиссия Ақтау теңіз портымен («Батыс қақпа») интеграциялай отырып, «Қорғас» АЭА құрлықтық портын басқару жөніндегі жобаны жүзеге асыру үшін халықаралық кеңесшілерді тарту қажеттігі туралы шешім қабылдады. 2013 жылдың қараша айында Астанада өткен «Қазақстан – Жаңа Жібек жолы» атты ІІ Халықаралық көлік-логистикалық бизнес-

Все элементы СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» совместно с МЦПС «Хоргос», железная дорога Жетыген – Хоргос и автомагистраль Западная Европа – Западный Китай создают все реальные условия для развития большого логистического хаба. Ожидаемый грузооборот возрастет до 12 миллионов тонн к 2020 году. Преимущества создания СЭЗ состоят еще и в том, что наша республика сможет в дальнейшем развивать экономические и культурные связи с сопредельными го сударствами, а казахстанская продукция будет интегрирована в общемировую систему производства и сбыта. По мнению авторов проекта, в Казахстане станут производить инновационную, конкурентоспособную отечественную продукцию в соответствии с международными стандартами. Кроме того, будет создан благоприятный инвестиционный климат, благодаря чему здесь смогут реализовать свои проекты отечественные и зарубежные инвесторы, а также появятся новые рабочие места. Участником СЭЗ может стать только юридическое лицо (резиденты и нерезиденты), при этом необходимо обладать финансовыми средствами или иным ликвидным имуществом, не изъятым из оборота, в размере не менее стоимости проекта по ТЭО. Не могут осуществлять свою деятельность юридическое лицо - недропользователь, организации, производящие подакцизные товары, организации, применяющие специальные налоговые режимы, либо применившие инвестиционные налоговые преференции, а также организаторы игорного бизнеса. К слову, для участников СЭЗ существует целый пакет фискальных льгот. В частности, это уменьшение корпоративного подоходного налога (КПН) на 100 процентов, налог на имущество по нулевой ставке, обложение НДС по нулевой ставке при реализации на территории СЭЗ товаров, потребляемых участниками СЭЗ, освобождение от арендной платы за земельные участки на среднесрочный период. На территории СЭЗ в настоящее время уже действует таможенная процедура – свободная таможенная зона. Товар, изготовленный с использованием иностранных товаров, помещенных под таможенную процедуру свободной таможенной зоны резидентами, зарегистрированными в СЭЗ до 1 января 2012 года, признается товаром Таможенного союза до 1 января 2017 года. В целях обеспечения функционирования СЭЗ «Хоргос» создана управляющая компания специальной экономической зоны «Хоргос – Восточные ворота». Единственным акционером выступает АО «KTZ Express», которое, в свою очередь, является дочерней организацией АО «НК «ҚТЖ». В мае 2012 года Государственная комиссия по вопросам модернизации приняла решение о необходимости привлечения международных консультантов для реализации проекта по управлению сухим портом СЭЗ «Хоргос» с интеграцией с

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ форумының аясында «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағының басқарушы компаниясы DP World Terminal Services B.V. компаниясымен ұзақ мерзімді шартқа (10 жыл) қол қойды. DP World – Дубай әмірлігінің (БАӘ) «Джебель Әли» еркін экономикалық аймағында орналасқан әлемдегі аса ірі порттық оператор. Компания әлемнің алты құрлығын қамтитын 31 еліндегі 60 терминалды басқарады. 2014 жылдың 2 шілдесінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өңірлермен онлайн режимінде жүргізілген жалпыұлттық телекөпір барысында «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА-дағы құрлықтық порттың құрылысын іске қосты. Құрылыстың бірінші кезеңі (құрлықтық порт және логистикалық аймақ инфрақұрылымының 30%-ы) биылғы жылы аяқталады. 2030 жылға қарай 4,8 миллион теңге сомасына жүк ағыны жоспарланып отыр. АЭА әлеуетті қатысушылары – Hewlett-Packard, Toyota, DHL, логистикалық компаниялар (ҚХР, Түркия, Ресей, Грузия, Өзбекстан, Әзірбайжан, Оңтүстік-Шығыс Азия елдері). «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА жобасын іске асыру Қазақстан логистикасындағы аса маңызды тармақ болып табылатындығын және оны дамытудың тек Алматы облысы үшін ғана емес, сонымен қатар, жалпы Қазақстан Республикасы үшін де стратегиялық маңызы бар екендігін айта кету керек. «Қорғас» ХШЫО стратегиялық орналасуын, бірегейлігін ескере отырып, республикамызда шекаралық ынтымақтастықтың ақпарат алмасуға, сауданың ұлғаюына, жаңа технологиялардың енгізілуіне және кедендік процедуралардың жетілдірілуіне қуатты серпін бере алатын алғашқы ілкі кешенді халықаралық платформасының пайда болғаны туралы айтуға болады. Аталмыш жобаның сондай-ақ «Қорғас» көлік-логистикалық хабын әлемнің жетекші көлік терминалдары: АТА, Шығыс Азия және Еуропа елдерімен жалғастыратын жаңа Еуро-Азиялық көпірдің негізгі тірегіне айналары сөзсіз. Бүгінде мамандар Қазақстанның көліктік мүмкіндіктерін мұнай-газ индустриясынан кейінгі жаңа экономикалық өрлеу мен даму платформасы ретінде қарастырады. Бұл үшін тұрақты негіздегі транзиттік жүк ағындарына арналған бәсекеге қабілетті тарифтер мен жетілдірілген дәліздердің, қызмет көрсетулердің кең ауқымын қамтуы тиіс Орталық Азиядағы ең заманауи тиімді көлік-логистикалық жүйесін құру және оның тартымдылығын арттыру қажет. Бұл республикамызды жетекші өңірлік көлік державасына айналдыра алатын Қазақстанның қолда бар транзиттік әлеуетін барынша пайдалану үшін орындалуы тиіс міндеттердің толық тізімі емес екендігін атап өткен жөн.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ морским портом Актау («Западные ворота»). В ноябре 2013 года в Астане в рамках II Международного транспортно-логистического бизнес-форума «Казахстан – Новый Шелковый путь» управляющей компанией специальной экономической зоны «Хоргос – Восточные ворота» подписан долгосрочный договор с компанией DP World Terminal Services B.V. сроком на 10 лет. DP World – крупнейший мировой портовый оператор, базирующийся в свободной экономической зоне эмирата Дубай – «Джебель Али» (ОАЭ). Компания управляет 60 действующими терминалами в 31-й стране мира с охватом шести континентов. 2 июля 2014 года Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев в ходе общенационального телемоста с регионами в режиме онлайн дал старт строительству сухого порта в СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота». Строительство первого этапа (сухой порт и 30 процентов инфраструктуры логистической зоны) завершится в этом году. Планируемый грузопоток к 2030 году – 4,8 миллиона тенге. Потенциальные участники СЭЗ – Hewlett-Packard, Toyota, DHL, логистические компании (КНР, Турция, Россия, Грузия, Узбекистан, Азербайджан, страны Юго-Восточной Азии). Отметим, реализация проекта СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» – важнейший пункт логистики Казахстана, развитие которого имеет стратегическое значение не только для Алматинской области, но и для Республики Казахстан в целом. Учитывая стратегическое месторасположение МЦПС «Хоргос», его уникальность, можно говорить о появлении в нашей республике первой пилотной комплексной международной платформы приграничного сотрудничества, которая способна придать мощный импульс обмену информацией, увеличению торговли, внедрению новых технологий и совершенствованию таможенных процедур. Данный проект, безусловно, также станет главным опорным пунктом нового Евро-Азиатского моста, соединяющего транспортно-логистический хаб «Хоргос» с ведущими транспортными терминалами мира: странами АТР, Восточной Азии и Европы. Сегодня транспортные возможности Казахстана рассматриваются специалистами как новая, после нефтегазовой индустрии, платформа для экономического подъема и роста. Для этого необходимо обеспечить повышение привлекательности и создание самой современной эффективной транспортнологистической системы в Центральной Азии, которая должна включать в себя самый широкий спектр услуг, конкурентоспособных тарифов и усовершенствованных коридоров для транзитных грузопотоков на постоянной основе. Следует отметить, что это еще далеко не полный список задач, которые нужно выполнить, чтобы максимально использовать имеющийся транзитный потенциал Казахстана, способный превратить нашу республику в ведущую региональную транспортную державу.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі көлік стратегиясы туралы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылдың 11 сәуіріндегі № 86 Жарлығы. «Казахстанская правда», 2006 жылдың 13 сәуіріндегі № 87 (25058). 2. Н.Ә.Назарбаев. «Қазақстан – 2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» бағдарламасы // [ЭР]. Қолжетімділік режимі: online.zakon.kz. 3. Савенкова Т.И. Логистика: Учеб. пособие – М.: Омега, 2008. – 225 с. 4. Громов Н.Н., Персианов В.А. Менеджмент на транспорте. Учеб. пособие. – М.: Академия, 2003. – 186 с. 5. Джонсон Дж. С. Современная логистика. – М., СПб., Киев: Вильямс, 2005. – 386 с. 6. Логистические транспортно-грузовые системы: Учебник / Под ред. В.М.Николашина. – М.: Академия, 2003. – 242 с.

Использованная литература: 1. О Транспортной стратегии Республики Казахстан до 2015 года. Указ Президента Республики Казахстан от 11 апреля 2006 года № 86. «Казахстанская правда» от 13 апреля 2006 года N 87 (25058). 2. Назарбаев Н.А. Программа «Стратегия «Казахстан – 2050»: новый политический курс состоявшегося государства // [ЭР]. Режим доступа: online.zakon.kz. 3. Савенкова Т.И. Логистика: Учеб. пособие. – М.: Омега, 2008. – 225 с. 4. Громов Н.Н., Персианов В.А. Менеджмент на транспорте. Учеб. пособие. – М.: Академия, 2003. – 186 с. 5. Джонсон Дж. С. Современная логистика. – М., СПб., Киев: Вильямс, 2005. – 386 с. 6. Логистические транспортно-грузовые системы: Учебник / Под ред. В.М.Николашина. – М.: Академия, 2003. – 242 с.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Санжар ЕЛУБАЕВ, АО «KTZ Express» президенті Санжар ЕЛЮБАЕВ, президент АО «KTZ Express»

KTZ EXPRESS: Құрлықтық порттан теңіз портына дейін. Арасында бүкіл ел KTZ EXPRESS: От сухого порта до морского порта. Между ними вся страна «KTZ Express» АҚ 2013 жылдың маусым айында «ҚТЖ» ҰК» АҚ негізінде құрылған және халықаралық деңгейдегі мультимодалды көліклогистикалық компания болып табылады. Компания Ақтау халықаралық теңіз сауда портын, «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА және Қазақстанның 11 әуежайын басқарады. Ол темір жол, теңіз, әуе, автомобиль тасымалдарын, порттық, әуежай инфрақұрылымын, сондай-ақ терминалдар мен көлік-логистикалық орталықтар желісін біріктіреді. 2014 жыл қорытындысы бойынша компания 2 077 мың тонна жүк тасымалдаған. Тұтастай алғанда, өткен жылдағы жалпы табыс – 10,9

АО «KTZ Express» было создано в июне 2013 года на базе АО «НК «КТЖ». И является мультимодальной транспортно-логистической ком п а н и е й м е ж д у н а р од н о го у р о в н я . П од управлением компании находятся Международный морской торговый порт Актау, СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» и 11 аэропортов Казахстана. Она интегрирует в себе железнодорожные, морские, авиа и автоперевозки, портовую, аэропортовую инфраструктуру, а также сеть терминалов и транспортно-логистических центров. По итогам 2014 года компанией перевезено 2 077 тысяч тонн грузов. В целом, за прошедший год

млрд. теңгені, операциялық қызметтен түскен табыс 1,1 млрд. теңгені құраған. Контейнерлік тасымалдарда Қазақстан инфрақұрылымы арқылы перспективалы транзиттік бағыттарды дамытуға KTZ Express тікелей қатысады. ҚТЖ логистика блогы отандық инфрақұрылым арқылы Қытай мен Еуропа арасындағы транзиттік тасымалдардың қосымша көлемдерін тартты. Бұл тасымалдардың 2014 жылғы өсімі +222 % (6568-ден 21192 ЖФБ-ға дейін) немесе 3,2 есені құрады. Бұл туралы біздің тілшімізге берген сұхбатында «KTZ Express» АҚ президенті Санжар ЕЛУБАЕВ әңгімелеп берді. Әңгіме компанияның өткен жылдың желтоқсан айының соңында Қазақстан арқылы Қытайдан Еуропаға жүк тасымалдау үшін «Rail-Air» логистикалық шешімін қолдана отырып, жүзеге асырған қызықты жобасынан басталды.

валовой доход составил 10,9 млрд. тенге, доход от операционной деятельности – 1,1 млрд. тенге. В контейнерных перевозках в развитии перспективных транзитных маршрутов через инфраструктуру Казахстана KTZ Express принимает непосредственное участие. Блоком логистики КТЖ привлечены дополнительные объемы транзитных перевозок между Китаем и Европой через отечественную инфраструктуру. Рост данных перевозок в 2014 году составил +222 % (с 6568 до 21192 ДФЭ) или в 3,2 раза. Обо всем этом в интервью нашему корреспонденту рассказал президент АО «KTZ Express» Санжар ЕЛЮБАЕВ. Начался разговор с интересного проекта, который компания осуществила в конце декабря прошлого года, применив логистическое решение «Rail-Air» для транспортировки грузов из Китая в Европу через Казахстан.

«RAIL-АIR»: ҚАШЫҚТЫҚ ПЕН УАҚЫТТЫ АЗАЙТУ

«RAIL-АIR»: СОКРАЩАЯ РАССТОЯНИЯ И ВРЕМЯ

– Санжар Бақытұлы, «Rail-Аir» шешімін жүзеге асыру кезінде темір жол және әуе тасымалдары қатар қолданылады. Бұл ілкі жоба KTZ Express сияқты мультимодалды компанияның бизнесі үшін атаулы жоба болып табыла ма?

– Санжар Бахытович, при реализации «Rail-Аir» стыкуются железнодорожные и авиаперевозки. Этот пилотный проект является знаковым для бизнеса мультимодальной компании, каковой является KTZ Express?

– «Rail-Аir» – жүктерді тасымалдау жөніндегі бірегей шешім. Бұл – Қытайдан Алматы әуежайына

– «Rail-Аir» – уника льно е решение по транспортировке грузов. Это первый пилотный проект мультимодальной перевозки из Китая

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ темір жол көлігімен және ары қарай Еуропаға әуе көлігімен жеткізілетін мультимодалды тасымалдың алғашқы ілкі жобасы. Логистикалық әріптестерімізбен бірлесе отырып, біз электронды техниканы Қытайдан Еуропаға дейін 9 900 километр қашықтыққа бар-жоғы жеті күннің ішінде жеткізе алдық! Бұрын мұндай схемалар үшін әуе және автомобиль көліктері пайдаланылатын. Сонымен қатар, мәселен, жүктер теңіз арқылы Дубайға, ол жақтан жүк ұшақтарымен Франкфуртқа жөнелтілетін «Ocean-Air» практикасы да бар. Біз алғаш рет Чунцин – Дуйсбург тұрақты контейнерлік бағыты құрамындағы темір жол құрауышы іске қосылған шешімді таптық. Ілкі жоба әуежай, кеден комитеті және біздің компаниямыз бекіткен схема бойынша бірыңғай кедендіктранзиттік режимде жүзеге асырылды. Бұл жүк тиелген вагонды әуежайға әкелген кезде, кедендік тазарту шараларын өткізбеу үшін қажет. Операция Чунцинде басталды, ол жерде пойызға белгілі бір температуралық режим сақталатын бір арнайы 45 футтық контейнер тиелді. Достық шекаралық станциясында вагон тіркеуден ағытылып, Алматыға жіберілді. Бұл жерде оны уақытша сақтау қоймасына (УСҚ) түсіріп, содан соң жүк әуе рейсімен Амстердамға жөнелтілді. Транзит уақыты тұрғысынан осы ілкі жобаның әлеуеті – алты күн, бұл жақсы көрсеткіш болып табылады.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ железнодорожным транспортом в аэропорт Алматы и далее со стыковкой авиатранспортом в Европу. Совместно с нашими логистическими партнерами мы осуществили успешную отправку электронной техники из Китая в Европу на расстояние 9 900 километров всего за семь дней! Раньше для т аких схем использова лся авиационный и автотранспорт. Существует также практика «Ocean-Air», когда, к примеру, грузы по морю отправляются в Дубай, оттуда грузовыми самолетами во Франкфурт. Нами впервые найдено решение, при котором задействована железнодорожная составляющая в составе регулярного контейнерного маршрута Чунцин – Дуйсбург. Пилотный проект осуществлялся в едином таможенно-транзитном режиме по схеме, которая была утверждена аэропортом, таможенным комитетом и нашей компанией. Это необходимо для того, чтобы не проводить операции по растаможиванию при подаче вагона с грузом в аэропорт. Начиналась операция в Чунцине, где на поезд был погружен один специальный 45-футовый контейнер с поддержанием определенного температурного режима. На пограничной станции Достык вагон был отцеплен и отправлен в Алматы. Здесь его выгрузили на склад временного хранения (СВХ), затем он улетел грузовым авиарейсом на Амстердам. В плане транзитного времени потенциал этого пилотного проекта – шесть дней, что является хорошим показателем.

Салыстыратын болсақ: жүкті әуе көлігімен жеткізудің құны шамамен 50 мың долларға түсетін еді. Ал темір жол көлігімен тасымалдау болса, қазір 14 күнді алады және 10 мың долларға түседі. «RailАir» үшін – 30 мың долларға жуық. Әрине, әуе көлігімен тасымалдаған жағдайда, жүк тезірек жетіп, барлығы бір тәуліктің ішінде жүзеге асар еді. Бірақ оның құны да басқаша болар еді. Біздің жағдайымызда жүк жөнелтуші үшін, жүк қолданыстағы «Ocean-Air» схемасы бойынша теңіз жолымен жіберілген жағдайдағы 30 күнмен салыстырғанда, бір күн мен алты тәуліктің арасында соншалықты маңызды айырмашылық болған жоқ. Бұл жерде бағаны төмендету және тезірек нарыққа шығуы тиіс жүкпен жұмыс істеудің маңызды опциясы тұрғысынан қайта бағдарлану және әуе көлігіне жақсы баламалы нұсқа орын алып отыр. Бұл – тауарлары нарыққа алғашқылардың бірі болып шығуына мүдделі кез келген жүк жөнелтуші үшін тамаша шешім. Мұндай схеманы құжаттарды рәсімдеу, технологияны пысықтау тұрғысынан жүзеге асыру айтарлықтай қиынға түссе де, біз оны алғаш рет темір жолмен, кеденмен, әуежаймен, әуе желісімен бірлесе отырып тиянақтадық. Рефрижераторлардағы жүк Чунцинде құралады, біздің өкіліміз жұмыс барысын қадағалап отырады. Достық станциясында біз контейнердің өзін ауыстырып тиейміз, ол түпкі тұтынушыға жеткенше, еш жерде ашылмайды. Бұл – осы схеманың артықшылықтарының бірі.

Для сравнения: авиадоставка по стоимости обошлась бы приблизительно в 50 тысяч долларов. Железнодорожная же транспортировка сейчас занимает 14 дней и по стоимости 10 тысяч. «RailАir» – около 30 тысяч долларов. Конечно, при авиатранспортировке груз долетел бы быстрее, все произошло бы за одни сутки. Но у него была бы другая стоимость. В нашем случае для грузоотправителя оказалась не столь критичной разница между одним днем и шестью сутками по сравнению с 30 днями, если бы груз был отправлен морским путем по существующей схеме «Ocean-Air». Здесь переориентация и хороший альтернативный вариант авиатранспорту с точки зрения снижения цены и важной опции для работы с грузом, которому необходимо быстро попасть на рынок. Это прекрасное решение для любых отправителей, которые заинтересованы в том, чтобы их партия товара попала на рынок одной из первых. Такую схему мы впервые отработали с железной дорогой, таможней, аэропортом, авиалинией. Хотя ее было достаточно тяжело осуществить с точки зрения оформления документации, отработки технологии. Формируется груз в рефрижераторах уже в Чунцине, наш представитель следит за этим процессом. На станции Достык мы перегружаем сам контейнер, он нигде не вскрывается до тех пор, пока не попадет конечному потребителю. Это одно из преимуществ данной схемы.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Бізге осы бағытта жүктің қауіпсіздігін, сақталуын толық қамтамасыз етудің сәті түсті. Бұл бағыттың болашағы зор екендігіне сенімдімін. – Сіз осындай схеманың тұтынушылар үшін тиімділігін атап өттіңіз. Ал ҚТЖ үшін бұл темір жол тасымалдарының жүк айналымынан жоғалған пайда бола ма? – Берілген жағдайда жүк болат магистральдан емес, әуе тасымалдарынан бұрылады. Бұл темір жол көлігіне емес, нақ осы әуе тасымалдарына балама болады. Біз осы сервисті жолға қоймағанда, жүк Чунциннен ұшақпен, бізді айналып бірден Еуропаға «ұшып» кетер еді. Қысқы уақытта Чунциннен Дуйсбургке жүретін контейнерлік пойыздар қазан айынан бастап көктемге дейін темір жолдармен жүруін тоқтатады. Өйткені НР компаниясы Қазақстанның, Ресейдің солтүстік өңірлерінен өткен кезде қарапайым контейнерлерде қатып қалатын техниканы тасымалдайды, әрі Еуропада да көбінесе қолайсыз температура болады. Сондықтан жүк жөнелтушілер бұл уақытта дәстүрлі түрде теңіз көлігіне, ал шұғыл жеткізу қажет болған жағдайда, ұшақтарға көшетін. – «KTZ Express» АҚ температуралық режимге сезімтал жүктер үшін арнайы контейнерлерді осы себептен сатып алды ма? – Арнайы жылжымалы құрамды біз транзиттік тасымалдарды ұлғайту, оларды жыл бойы жүзеге

Нам удалось полностью обеспечить безопасность, сохранность груза на этом маршруте. Уверен, за этим направлением большое будущее. – Вы отметили выгодность такой схемы для потребителей. А для КТЖ это – упущенная выгода по грузообороту железнодорожных перевозок? – В данном случае груз отвлекается не со стальной магистрали, а с грузовых авиаперевозок. Альтернатива именно авиаперевозкам, а не железнодорожному транспорту. Если бы мы не наладили этот сервис, груз «пролетел» бы мимо нас на самолете из Чунцина сразу в Европу. В зимнее время контейнерные поезда из Чунцина в Дуйсбург перестают курсировать по железным

асыру үшін сатып алдық. Бұл – автономды режимде 22 тәулікке дейін жұмыс істейтін Unit-45 климаттық бақылауы бар мамандандырылған 45 футтық рефрижераторлық контейнерлер. Қыста кез келген минустық және жазда кез келген плюстік температурада біз осындай рефрижераторларда жүк жөнелтушіге қажет тиісті температуралық режимді ұстай аламыз. Біздің ілкі жобамыз қысқы уақытта жүзеге асырылғандықтан, температураға сезімтал қымбат бағалы электроника тиелген рефрижераторларда шамамен плюс бес градус болды. Айтпақшы, қазір құрамдастырылған пойыздар құрастырылады, олардың құрамында рефрижераторлар да, әмбебап контейнерлер де бар. Ноутбуктар рефрижераторларға, ал сезімталдығы төмендеу принтерлер әмбебап контейнерлерге тиеледі. – Осы жоба бойынша келісім-шарт туралы келіссөздер жүргізіліп бастады ма? – Қазір ілкі жобаны бағалау жұмысы жүргізілуде. Содан соң жүк жөнелтушілерімізбен келіссөздер жүргізіледі, ал біздің жүк жөнелтушілеріміз – сезімтал электронды техниканың кез келген ірі өндірушілері. Қаңтар-ақпан айларында біз барлық мәселелерді пысықтаймыз, өзіміз үшін жоба көлемдері мен технологиясын анықтаймыз. Осыған ұқсас өнім Чжэнчжоу, Ухань, Чэнду провинцияларымен де пысықталуда. «Rail-Аir» модалды схемасының бір ай ішіндегі тасымалдау көлемі контейнермен алғанда аса көп емес – 5 контейнерден 30 контейнерге дейін болатындығын атап өтелік. Бірақ маржиналдық комиссияда ол темір жол көлігімен тасымалдаудан бірнеше есеге асып түседі. Бұл мультимодалды схема – біздің көрнекті өнімдеріміздің бірі. Басқа логистикалық шешімдер де бар. Бірақ «Rail-Аir» шешімінің алғаш рет жүзеге асырылып отырғандығы анық. ҚҰРЛЫҚТЫҚ ПОРТТАН ТЕҢІЗ ПОРТЫНА ДЕЙІН – АРАСЫНДА БҮКІЛ ЕЛ – KTZ Express «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА да басқарады. Оның перспективалары туралы әңгімелеп берсеңіз. – «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА – үлкен мемлекеттік инфрақұрылымдық жоба. Ол транзиттік әлеуеттің инфрақұрылымдық-өткізу мүмкіндігін кеңейтуді көздейді. Бұған қоса, бұл – біз АЭА құрлықтық портында қамтамасыз ете алатын сервистің аясын кеңейтуге және ұсынуға арналған шешім. Құрлықтық порт логистикалық және ары қарай индустриалдық қызметті жүзеге асыруға арналған. Қорғас – сол жердегі барлық жұмыстарға, қызмет

дорогам уже в октябре и до весны. Потому что компания HP перевозит технику, которая в простых контейнерах замерзает, проходя северные регионы Казахстана, России, да и в Европе достаточно часто неподходящая температура. Поэтому грузоотправители в это время уходили традиционно на морской транспорт, а при необходимости срочных поставок – на самолеты. – По этой причине АО «KTZ Express» приобрело специальные контейнеры для грузов, чувствительных к температурному режиму? – Специальный подвижной состав мы приобрели для увеличения транзитных перевозок, для их круглогодичности. Э т о с п е ц и а л и з и р о в а н н ы е 4 5 - фу т о в ы е рефрижераторные контейнеры с климатическим контролем Unit-45, которые работают в автономном режиме до 22 суток. При любой минусовой температуре зимой и плюсовой летом мы можем поддерживать в таких рефрижераторах со ответ ству ю щи й темп ер ату р н ы й р е ж и м , необходимый отправителю. Поскольку наш пилотный проект осуществлялся в зимнее время, в рефрижераторах, где была дорогостоящая электроника, чувствительная к температуре, было приблизительно плюс пять градусов. Кстати, сейчас формируются комбинированные поезда, в их составе есть и рефконтейнеры, и у н и в е р с а л ь н ы е . Н оу т бу к и г р у з я т с я в р е ф р и ж е р ат о р н ы е ко н т е й н е р ы , а м е н е е чувствительные принтеры могут грузиться в универсальные. – Уже ведутся переговоры о контракте по этому проекту? – Сейчас идет оценка пилотного проекта. Затем будут проведены переговоры с нашими грузоотправителями, а это любые крупные производители чувствительной электронной техники. В январе-феврале мы проработаем все вопросы, поймем для себя объемы и саму технологию проекта. Аналогичный продукт прорабатывается с провинциями Чжэнчжоу, Ухань, Чэнду. Отмечу, что объем перевозок модальной схемы «Rail-Аir» в месяц не велик в контейнерном выражении – от 5 до 30 контейнеров. Но в маржинальной комиссии он превышает экспедирование перевозок железнодорожным транспортом в несколько раз. Эт а мультимода льная схема – один из наших показательных продуктов. Есть другие логистические решения. Но то, что «Rail-Аir» был осуществлен впервые, это факт.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ көрсетулер мен материалдарға арналған еркін экономикалық аймақ. Салықтық және кедендік жеңілдіктер қарастырылған. Кеден одағында бізді ең алдымен КО елдері үшін және, әрине, жүктерді, сондай-ақ Қытайға жөнелтілетін жүктерді жинақтау мен таратудың оңтүстік бағыттарындағы жақсы дистрибуциялық орталық ретінде қарастырады. Бұл жерде жүктерді ыдыстарға салу, таңбалау, құю жұмыстарын, клиентке қажетті кез келген сервисті жүзеге асыруға болады. Біз кез келген ұсыныстарды қарастыруға, сондай-ақ осы логистикалық және индустриалдық аймақтарды толтыру үшін әлеуетті инвесторларымызға көмектесуге даярмыз. Қазірдің өзінде үлкен қызығушылық бар, кейбір жобаларды тиянақтап жатырмыз. – Мемлекет бұл жобаға тіпті дағдарыс жағдайларында да мол қаражат салуда. «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол» бағдарламасында АЭА жеке атап көрсетіледі. Жоба тиімділігінің экономикалық және қаржылық құрауышы қандай? – Кез келген инфрақұрылымдық жоба дегеніміз – ол айтарлықтай үлкен инвестициялар, ұзақ мерзімді қаражат. Инфрақұрылымның дамуы жүзеге асырылуының маңыздылығын Мемлекет басшымыз бірнеше мәрте атап көрсеткен транзиттік-көліктік әлеуетімізді ұлғайтуға септігін тигізеді. Кез келген дағдарыстық құбылыстарға қарамастан, ал кейде нақ осы дағдарыс уақытында осындай жобаларды дамыту мақсатқа сай болады. Ал өрлеу басталған кезде, біз инфрақұрылым, сервис, сақталу, қауіпсіздік, ақпараттандыру және ITшешімдер тұрғысынан жаңа жүктерді қабылдауға және транзитімізді толықтыруға дайын болуымыз қажет. «Қорғас» АЭА аумағы арқылы 2020 жылға қарай болжалданатын жүк тасымалдарының көлемі 4,4 млн. тоннаға бағаланады. Мысалға, тек жүк транзитінен ғана Дубайдың бюджетіне түсетін пайда 30%-ға жуық шаманы құрайды. – DP World өкілі АЭА перспективалары туралы аса жоғары пікір білдіруде. Егер Дубай 20 жыл дамыған болса, оның бағалауынша, Қорғас 10 жылдан кейін-ақ Дубайдан асып түспек. Сіз де солай деп ойлайсыз ба? – Менің жеке басымның пікірі бойынша, құрлықтағы қазіргі сауда географиясын ескеретін болсақ, біздің географиялық жағдайымыз әлдеқайда тиімдірек. Қытай мен Еуропа арасындағы ең қысқа жол Қазақстан арқылы өтеді. Сондықтан біз инфрақұрылымымызды дамытамыз, бұл үшін жаңа темір жолдар салынады. Әрине, болат магистральды ұзарта отырып, жүк айналымын ұлғайтуға және көбірек пайда көруге болатын болса, темір жолды қысқартудың қажеті қанша деп пайымдауға болады. Бұл – тоғышарлық пікір. Біз транзиттік жолдарды

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ ОТ СУХОГО ПОРТА ДО МОРСКОГО – МЕЖДУ НИМИ ВСЯ СТРАНА – В управлении KTZ Express находится СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота». Расскажите о ее перспективах. – СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» – большой государственный инфраструктурный проект. Он нацелен на расширение инфраструктурнопропускной способности транзитного потенциала. Плюс это решение для предоставления и расширения спектра сервиса, который мы можем обеспечить на сухом порту СЭЗ. Сухой порт будет предназначен для логистической и в дальнейшем индустриальной деятельности. Хоргос – это свободная экономическая зона для всех работ, услуг и материалов, которые там будут находиться. Предусмотрены налоговые и таможенные преференции. В Таможенном союзе мы рассматриваемся как хороший дистрибуционный центр, в первую очередь, для стран ТС и, конечно, в южных направлениях консолидации и деконсолидации грузов, а также грузов, которые следуют в Китай. Здесь можно осуществлять деятельность по тарированию, маркировке, наливу, любой сервис, который понадобится клиенту. Мы готовы рассматривать любые предложения, а также помогать нашим потенциальным инвесторам, для того чтобы провести наполнение этой логистической и индустриальной зон. Уже есть большой интерес, отрабатываем некоторые проекты. – Государство инвестирует в этот проект большие средства, даже в условиях кризиса. В программе «Нұрлы жол – путь в будущее» СЭЗ проходит отдельной строкой. Какова экономическая и финансовая составляющая эффективности проекта? – Любой инфраструктурный проект – это достаточно большие инвестиции, долгие деньги. Развитие инфраструктуры служит расширению нашего транзитно-транспортного потенциала, важность реализации которого неоднократно подчеркивал Глава нашего государства. Несмотря на любые кризисные явления, а иногда именно в кризисы, и есть смысл развивать такого рода проекты. Когда наступит подъем, мы с точки зрения инфраструктуры, сервиса, сохранности, безопасности, информирования и IT-решений должны быть готовыми принять новые грузы и произвести наполнение нашего транзита. Прогнозируемые объемы грузоперевозок через территорию СЭЗ «Хоргос» к 2020 году оцениваются в 4,4 млн. тонн. Для примера, поступления в бюджет Дубая только от транзита грузов составляют около 30%.

– Представитель DP World в восторженных эпитетах отзывался о перспективах СЭЗ. Если Дубай развивался 20 лет, по его оценке, Хоргос уже через 10 лет будет больше Дубая. Вы тоже так считаете?

қысқартуға, транзиттің өтуін жеделдетуге, сервисті жақсартуға, жүктің сақталуын және клиенттің хабардарлығын қамтамасыз етуге тиіспіз. Тек осы жағдайда ғана біз өзімізді дамыған транзиттік мемлекет ретінде ұсына аламыз. – Құрлықтық порттан Ақтау теңіз портына көшелік. DP World өкілдері оны дамыту бойынша ұсынымдарын берді. Олар қалайша жүзеге асырылмақ? – 300-ге жуық ұсыным берілді, олардың 88-і айтарлықтай императивті. Теңіз порты дамуының оң қарқынына темір жолмен және DP World сияқты оператормен әрекеттесу өз ықпалын тигізеді. Ақтау портының болашағы зор. Каспий маңы өңірі қазір айтарлықтай даму үстінде. Жалпы, әр елдің жоспарында 2020 жылға қарай инфрақұрылымдық қуаттылықтарын

– Исключительно по моему мнению, у нас более выгодное географическое положение, если учитывать нынешнюю географию торговли на континенте. Между Китаем и Европой самый короткий маршрут пролегает через Казахстан. Поэтому развиваем инфраструктуру, для этого строятся новые железные дороги. Можно, конечно, рассуждать таким образом – зачем укорачивать железнодорожный путь, если можно на удлинении стальной магистрали увеличить грузооборот и больше заработать? Это обывательское мнение. Мы должны идти на сокращение транзитных путей, ускорение прохождения транзита, улучшение сервиса и обеспечение сохранности груза и информированности клиента. Только в этом случае мы имеем очень большие шансы громко заявить о себе как о развитом транзитном государстве. – Перейдем от сухого порта к морскому порту Актау. Представители DP World сделали рекомендации по его развитию. Как они будут реализовываться? – Было дано около 300 рекомендаций, 88 из которых до статочно императивных. На положительной динамике развития морпорта сказывается взаимодействие с железной дорогой и таким оператором, как DP World. У порта Актау большое будущее. Прикаспийский регион сейчас

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ шамамен 2,2 есеге арттыру міндеті бар. Біз өзіміздің порттық қуаттылықтарымыздың және инфрақұрылымымыздың кеңеюіне қарауымыз қажет. Географиялық тұрғыдан өте жақсы орналасқан Құрық портын салу туралы шешім бекерге қабылданған жоқ және бұл жерде әмбебап паром өткелінің қажеттігі орын алады. – Оның құрылысына биылғы жылы-ақ кіріседі ме? – Ол паромдардың өздерінің тапсырыстарымен қатар жүруі тиіс. Бүгінде Каспий теңізінде паромдардың өздерінің болу қажеттігі бар, демек, алдымызда жүктердің үздіксіз транзиттік жеткізілімін қамтамасыз ету үшін оларды сатып алу мәселесі тұр. ҚҰРҒАҚ ЖҮК ТАСИТЫН КЕМЕЛЕРДІҢ ФЛОТЫ КЕҢЕЙТІЛЕДІ – Өткен жылы Каспий теңізінде Қазақстан туы астында KTZ Express сатып алған екі «Бекет ата» және «Түркістан» атты құрғақ жүк таситын кемелер жүре бастады. Олар қаншалықты табысты және флот бұдан әрі де толықтырыла түседі ме? – Бұл – Каспийде жүре бастаған Қазақстанның құрғақ жүк таситын алғашқы кемелері. Осындай сыныптағы кемелерді жақсы күйінде және қолайлы баға бойынша сатып алуымыздың сәті түскені – үлкен табыс. Құрғақ жүк таситын кемелер бүгінде аса қажет, олардың кері қарай жүктеліп қайтудағы теңгерімі өте жақсы. Иран жаққа олар астық тасымалдаса, Ираннан құрылыс материалдарын алып келеді. Қазіргі уақытта біз министрлікпен бірлесе отырып теңіз флоты саласындағы нормативтік құқықтық базаны егжей-тегжейлі тиянақтау және өзектілендіру бойынша жұмысты айтарлықтай табысты жүргізудеміз. Барлық қажетті реттегіштерді ағымдағы талаптармен сәйкестікке келтіреміз. Кеме қатынасы тәжірибесі біз үшін жаңа және аса табысты болып отыр. Өткен жылы «KTZ Express Shipping» компаниясын құрдық. Өзіміздің құрғақ жүк таситын флотымызды ұлғайту жоспарымыз бар. Каспий теңізінде құрғақ жүк таситын кемелердің клиенттер үшін қажетті айналымын қамтамасыз ететін боламыз. Жалпы Каспийде жақсы сервисті жолға қою үшін қажет болған жағдайда біздің клиенттеріміз үшін олардың кемелерін және керісінше пайдалану мүмкіндігі бойынша Khazar Shipping сияқты басқа да кеме қатынасы компанияларымен ынтымақтасамыз. – Жаңа кемелерді сатып алу биылғы жылдың өзінде-ақ жоспарланып отыр, олардың параметрлері де «Бекет ата» мен «Түркістан» кемелеріндей болады ма?

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ серьезно развивается. В целом, в планах каждой страны – нарастить инфраструктурные мощности к 2020 году порядка в 2,2 раза. Мы должны смотреть на расширение наших портовых мощностей и инфраструктуры. Не зря было принято решение о строительстве порта Курык, который расположен очень хорошо географически, и здесь имеется необходимость в универсальной паромной переправе. – К ее строительству приступят уже в этом году? – Она должна идти в унисон с заказами самих паромов. Сегодня есть необходимость в присутствии самих паромов на Каспии, а, следовательно, стоит вопрос их приобретения для обеспечения бесперебойной транзитной поставки грузов. ФЛОТ СУХОГРУЗОВ УВЕЛИЧИТСЯ – В прошлом году под флагом Казахстана на Каспии начали ходить два сухогрузных судна «Бекет ата» и «Туркестан», приобретенные KTZ Express. Насколько они успешны, и будет ли пополнение флота? – Это первые сухогрузы Казахстана, которые появились на Каспии. То, что нам удалось приобрести суда такого класса, в хорошем состоянии и по приемлемой стоимости – большой успех. Сухогрузы сегодня востребованы, у них очень хороший баланс по обратной загрузке. В сторону Ирана транспортируют зерно, из Ирана идут строительные материалы. В н а с тоя щ е е в р е м я н а м и с о вм е с т н о с министерством достаточно успешно ведется работа по детальной проработке и актуализации нормативной правовой базы в сфере морского флота. Все необходимые регуляторы приведем в соответствие с текущими требованиями. Судоходный опыт для нас новый и весьма успешный. В прошлом году создали компанию «KTZ Express Shipping». Планируем наращивать наш сухогрузный флот. Будем обеспечивать для клиентов необходимый оборот сухогрузных судов на Каспии. Сотрудничаем с другими судоходными компаниями, такими как Khazar Shipping, по возможности использования при необходимости их судов для наших клиентов, и наоборот, для того, чтобы в целом на Каспии наладить хороший сервис. – Приобретение новых судов планируется уже в этом году, они будут таких же параметров, как «Бекет ата» и «Туркестан»? – В этом году планируем приобрести как

– Биылғы жылы біз кем дегенде екі кеме сатып алуды жоспарлап отырмыз. Яғни биылғы жылдың өзінде бізде кем дегенде төрт кеме болады. Және, сонымен бір уақытта, келесі жылға кеме жасайтын орындарға тапсырыс беретін боламыз. Олардың сипаттамалары ұқсас, жүк көтергіштігі жеті мың тоннаға дейін ұлғайтылған болуы тиіс. ПОШТАЛЫҚ ЛОГИСТИКА – Сіз өткен жылы «Rail-Аir»-мен қатар жүзеге асырылған бірнеше маңызды логистикалық шешім туралы айтып өттіңіз. Осы туралы әңгімелеп берсеңіз. – Логистикалық өнімдердің бірін біз Қазпоштамен бірлесе отырып, табысты жүзеге асырдық. Біздің компаниямыз Қазақстаннан Қытай арқылы Кореяға және Жапонияға ферроқорытпалардың экспорттық тиелімдерін жөнелтеді. Қазтранссервис контейнерлеріне тиелген ферроқорытпалар Ақсу станциясынан әр түрлі елдерге қарай жөнелтіледі, Ляньюньган қаласының портында түсіріліп, бос 20 футтық контейнерлер толтырылады. Біздің ілкі жобамыз бойынша Ляньюньганнан Чжэнчжоу қаласына біз екі 20 футтық контейнер бердік. Пошталық тиеліммен жүкті темір жол арқылы Астанаға дейін жеткізіп, ол жерде Қазпоштаның қатысуымен автомобиль көлігі арқылы Мәскеудегі пошталық терминалға жөнелттік. Бұған дейін мұндай операциялар осындай ауқымда жүзеге асырылған емес.

минимум два действующих судна. То есть уже в этом году у нас будет не менее четырех судов. И одновременно сделаем заказ для постройки на судостроительных верфях на следующий год. Характеристики у них должны быть аналогичными, с увеличенной грузоподъемностью до семи тысяч тонн. ПОЧТОВАЯ ЛОГИСТИКА – Вы упомянули о нескольких важных логистических решениях, которые наряду с «Rail-Аir» осуществлялись в прошлом году. Расскажите о них. – Один из логистических продуктов мы успешно отработали совместно с Казпочтой. Наша компания осуществляет экспортные погрузки ферросплавов из Казахстана через Китай в Корею и Японию. Ферросплавы в контейнерах Казтранссервиса со станции Аксу идут в разные страны назначения, выгружаются в порту города Ляньюньган, где происходит накопление порожних 20-футовых контейнеров. Наш пилотный проект заключался в том, что из Ляньюньганя в город Чжэнчжоу мы подали два 20-футовых контейнера. Погрузили почтовой отправкой и отправили груз железной дорогой до Астаны, где произвели выгрузку и с участием Казпочты автомобильным транспортом отправили до почтового терминала в Москву. До этого в таких масштабах подобные операции не осуществлялись.

– Автомобиль көлігі неліктен қажет болды?

– Почему понадобилась автомобильная стыковка?

– Қ а з і р б і з ге п о ш т а л ы қ т и е л і м д е рд і ң контейнерлермен жеткізіле алуы үшін барлық темір жолдардың келісімі қажет. Әзірге белгілі бір кедергілер бар. Бұл болат магистральдар қызметінің нормативтік-құқықтық базаларын, сондай-ақ темір жол әкімшіліктері арасындағы уағдаластықтарды қайта қарау қажеттігін айғақтайды. Темір жол көлігіне, соның ішінде контейнерлерге тиеле алатын жаңа өнімдердің пайда болуына байланысты, оларды өзектілендіру қажет. Сонымен қатар, біз бірнеше схема әзірледік, олар бойынша әр түрлі бағыттарда, әр түрлі жүктердің номенклатуралары бойынша бірнеше жүк жөнелтушімен жұмыс істейміз. Бізде бос жүрісті азайтудың көрсеткіштері жақсы – оның көлемі 16 %-ға дейінгі шаманы құрайды. Бұл қолайлы, өйткені кешенді мөлшерлемеге және әрбір жүк жөнелтушіге арналған мөлшерлемеге әсер етеді. Сондайақ әріптестерімізбен, жүк жөнелтушілермен, экспедиторлық компаниялармен жұмыстың жақсы жүргізіліп жатқандығын айғақтайды. Егер біз жұмысты осы қырынан жалғастыратын болсақ, біздің вагондар паркімізді пайдаланудың тиімділігі мен оңтайлылығы өте жоғары болады.

– Сейчас нам необходимо согласование всех железных дорог для того, чтобы почтовые отправки могли доставляться в контейнерах. Пока есть определенные барьеры. Это говорит о том, что надо пересматривать нормативно-правовые базы всей деятельности стальных магистралей, а также договоренности между железнодорожными администрациями. Провести их актуализацию в связи с тем, что появляются новые продукты, которые могли бы грузиться на железнодорожный транспорт, в том числе и в контейнеры. Также разработали несколько схем, по которым работаем с несколькими грузоотправителями по разным маршрутам, разным номенклатурам грузов. У нас по закольцовке грузов хорошие показатели вплоть до 16 % порожнего пробега. Это удобно, поскольку влияет на комплексную ставку и ставку для каждого грузоотправителя. А также свидетельствует о хорошей работе с нашими партнерами, грузоотправителями, экспедиторскими компаниями. Если мы будем продолжать работать в этом ракурсе, эффективность и оптимальность использования нашего вагонного парка будет очень высокой.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ КЛО-ДАН КОНТЕЙНЕРЛІК ПОЙЫЗҒА ДЕЙІН – Тағы бір міндет бүкіл ел бойынша көліклогистикалық орталықтарды құру болып табылады. Алғашқы көлік-логистикалық орталықтар Шымкент пен Астанада құрылатын болар? – Бізге КЛО желісін құру қажет. Біз белсенді түрде инвесторларды тартамыз, бизнестің КЛОмен икемдірек жұмыс істеуіне мүмкіндік беру үшін о сы жобаларда миноритарлық үле сті иеленуді жоспарлап отырмыз. Соған сәйкес, үлесімізді капиталдандыра және азайта отырып, өз инвестицияларымызды белгілі бір пайдамен қайтарып алатын боламыз. Алдымызда күллі республика бойынша терминалдық-логистикалық кешенді айтарлықтай жақсарту міндеті тұр. Бүгінгі таңда КЛО бар, бірақ негізінен Алматы сияқты түйінді жерлерде. Сондықтан біз бұл жерде жұмыс істеуді жоспарламаймыз. Облыс орталықтарын жабуға ниеттеніп отырмыз. Зерттеулер жүргізілді, қандай сыныптағы қойма үй-жайлары және қандай көлемде қажет екендігін, басқа да қажетті терминалдық қуаттылықтарды шамамен білеміз. Астанада КЛО іс жүзінде жұмыс істей алады. Бұл – перспективалы бағыт. Шымкентте жүктердің жинақталуы өте жақсы, тауар айналымы үлкен. Орта Азиямен сауда қатынастары жақсы дамыған. Шымкенттің демографиясының өзі халыққа кең көлемде қызмет көрсетуге мүмкіндік береді. Біз осындай басты мезеттерді есепке аламыз. Сондай-ақ Павлодарда, Атырауда, Қостанайда және Ақтөбеде КЛО дамытатын боламыз. Термина лдық қуаттылықт ардың клиентке «алғашқы және соңғы миляны» ұсыну мүмкіндігін берулері үшін бәрі осындай көлік-логистикалық орталықтарда жасалатын болады. Тарихқа көз жүгіртетін болсақ, бүгінде Қытайдан Еуропаға жүретін барлық контейнерлік пойыздар терминалдық бизнеспен айналысқан компаниялардан бастау алған. Олар тауарларды жинақтап бастаған соң, ары қарай логистиканы және осы жүктердің жөнелтілуін ұйымдастыру қажет екендігін түсінді. Осылайша, нақ осы т е рм и н а л д ы қ ком п а н и я л а р ко н т е й н е рл і к пойыздардың ұйымдастырылуын бастаушылардың бірі болды. Сондықтан КЛО күллі логистикалық жүйенің басты түйіндерінің бірі ретінде логистикалық операцияларды жинақтауға және жүргізуге, ұсақ жүктерді жөнелтушілермен, алушылармен жұмыс істеуге және олар үшін сервисті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Жүкті станцияға дейін жеткізу ғана маңызды емес. Оны түпкі тұтынушыға, оның дүкеніне, қоймасына, үйіне жеткізу қажет. Осындай сервисті біз кез келген жағдайда қамтамасыз

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ ОТ ТЛЦ ДО КОНТЕЙНЕРНОГО ПОЕЗДА – Еще одной задачей является создание транспортно-логистических центров по всей стране. Первыми появятся ТЛЦ в Шымкенте и Астане? – Нам необходимо построить сеть ТЛЦ. Мы активно привлекаем инвесторов, планируем иметь миноритарную долю в этих проектах, для того чтобы позволить бизнесу более гибко работать с ТЛЦ. Соответственно, капитализируя и уменьшая нашу долю, мы будем возвращать свои инвестиции с определенной прибылью. Перед нами стоит задача серьезного улучшения терминально-логистического комплекса по всей республике. На сегодняшний день ТЛЦ существуют, но в основном в ключевых местах, как Алматы. Поэтому здесь мы не планируем присутствовать. Намерены закрывать областные центры. Проведены исследования, примерно знаем, какого класса и объема нужны складские помещения, другие необходимые терминальные мощности. ТЛЦ в Астане, практически, может работать. Это перспективное направление. В Шымкенте очень хорошая консолидация грузов, большой товарооборот. Развиты торговые отношения со Средней Азией. Сама демография Шымкента позволяет широкое обслуживание населения. Мы учитываем такие ключевые моменты. Также будем развивать ТЛЦ в Павлодаре, Атырау, Костанае и Актобе. Для того чтобы терминальные мощности служили возможностью для предоставления клиенту «первой и последней мили», все формирование будет происходить в таких транспортно-логистических центрах. Расскажу предысторию. Все контейнерные поезда, которые сегодня идут из Китая в Европу, начались с тех компаний, которые занимались терминальным бизнесом. Они начали консолидацию товаров, затем поняли, что необходимо в дальнейшем выстраивать логистику и отправку этих грузов. Так, именно терминальные компании стали одними из родоначальников в организации контейнерных поездов. Поэтому ТЛЦ, как один из ключевых узлов всей логистической системы, позволяют консолидировать и проводить логистические операции, работать с более мелкими отправителями, получателями и обеспечивать для них сервис. Важно же не просто довезти груз до станции. Необходимо доставить до конечного потребителя, в его магазин, склад, дом. Такой сервис мы планируем в любом случае обеспечить. Это важно. Сейчас многие грузят товары на автотранспорт, потому что на автомобиле можно довезти туда, куда скажут. Такую работу тоже будем проводить. А значит, повышать качество сервиса.

етуді жоспарлап отырмыз. Бұл маңызды. Қазір көбі тауарларды автокөлікке тиейді, өйткені оны автомобильмен айтқан жерлеріне жеткізуге болады. Мұндай жұмысты да жүргізетін боламыз. Демек, сервистің сапасын жақсартамыз. – Сіздер сатып алған рефрижераторлық контейнерлерді сезімтал техника үшін ғана емес, сонымен қатар, азық-түлік өнімдері үшін де қолдануға болады ма? – Олар тоңазытқыш режиміндегі қойма үйжайлары қызметін атқара алады. Оларда электр, сондай-ақ дизель қозғалтқыштары бар. Қарапайым тілмен айтқанда, оны розеткаға қосамын, ол сол жерде тоңазытқыш ретінде жұмыс істейтін болады. Тасымалдау қажеттігі болмаған жағдайда, алайда қазір бұндай қажеттілік аса жоғары, біздің көліклогистикалық орталықтарымыздың кез келгенінде икемді тоңазытқыш-қойма ұйымдастыра аламыз. Оңтүстік өңірде мұндай қондырғылар жетіспейді және олар аса қажет. Клиенттер аз болғанда, бір ғана контейнерді қосып, қалғандарын ажыратып қоюға болады. Азғантай ғана жүк үшін бүкіл қойманы салқындатудың қажеті жоқ. Қажет болған жағдайда, бұл контейнерді жүк машинасына немесе жүк тасымалдайтын темір жол платформасына қоюға және розеткаға қосуға болады, ол температуралық режимде өнімді түпкі тұтынушыға дейін жеткізеді. – …немесе ұшаққа тиеуге болады ғой? – Әрине, контейнердің өзі тиелмейді. Өйткені бұл салмағы ауыр тартатын артық ыдыс, ал ұшақ артық салмаққа аса сезімтал келеді. Бірақ ұшаққа дейін жүкті жеткізу өте жеңіл, әрі қолайлы. Х А Л Ы Қ А РА Л Ы Қ С ТА Н Д А Р Т ТА Р Ғ А ДЕЙІНГІ ӘУЕЖАЙЛАР – Компания басқаруына облыстық әуежайлар берілген. Бұл қызмет қалай жүзеге асырылады? – Қазақстандағы 11 мемлекеттік әуежайды сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыру үшін әуежайларды басқару жөніндегі холдингтік компания – «Airport Management Group» ЖШС құрылды. Lufthansa Consulting компаниясымен бірлескен зерттеулер жүргізілді. Іс-әрекеттер жоспары белгіленді. Әуежай инфрақұрылымын басқарудағы әлемдік көшбасшылардың бірі – Zurich Airport International AG компаниясымен ынтымақтасамыз. Бізде әуежайлар мен инфрақұрылым қызметін Қазақстанның логистикалық жүйесіне ұштастыру жоспарлары бар. Ең алдымен, бұл негізгі әуежайлар болады. Ұсақтау әуежайларға келетін болсақ, біз оларды қаражаттандыру мүмкіндігі бойынша мемлекеттік органдармен өзара ықпалдасатын боламыз.

– Приобретенные вами рефрижераторные контейнеры можно использовать не только для чувствительной техники, но и для продовольственной продукции? – Они могут служить как складские помещения холодильного режима. У них есть как электро-, так и дизельные двигатели. Грубо говоря, могу включать его в розетку, и он будет работать как холодильник на месте. В случае, если нет заинтересованности в перевозке, хотя сейчас потребность очень высока, можем на любом из наших ТЛЦ организовать мобильный складхолодильник. В южном регионе большая нехватка, и такие установки будут востребованы. Когда клиентов мало, можно включить только один контейнер, все остальные стоят выключенными. Нет нужды охлаждать весь склад из-за небольшого количества груза. При необходимости можно поставить этот контейнер на грузовик или на грузовую железнодорожную платформу, включить его в розетку, и он в температурном режиме довезет продукцию до конечного потребителя. – …или загрузить в самолет? – Сам контейнер грузиться, конечно, не будет. Потому что это лишняя тара, которая много весит, а самолет очень чувствителен к весу. Но до самолета груз довезти очень легко и с комфортом. АЭРОПОРТЫ ДО МЕЖДУНАРОДНЫХ СТАНДАРТОВ – Ком п а н и и в у п р а в л е н и е п е р ед а н ы областные аэропорты. Как осуществляется эта деятельность? – Для осуществления доверительного управления 11 государственными аэропортами в Казахстане создана холдинговая компания по управлению аэропортами – ТОО «Airport Management Group». Проведены совместные исследования с компанией Lufthansa Consulting. Намечен план действий. Сотрудничаем с одним из мировых лидеров в управлении аэропортовской инфраструктуры – Zurich Airport International AG. У нас есть планы по увязке деятельности аэропортов и инфраструктуры в логистическую систему Казахстана. В первую очередь, это будут ключевые аэропорты. По более мелким аэропортам мы взаимодействуем с государственными органами по возможности их субсидирования. По обновлению инфраструктуры KTZ Express как доверительный управляющий отвечает за оптимизацию расходов и повышение эффективности деятельности. Проводим анализ состояния инфраструктуры, отмечаем, что необходимо сделать до доведения аэропорта до международных стандартов. Здесь

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

И н ф р а қ ұ р ы л ы м д ы ж а ң ғ ы рту б о й ы н ш а KTZ Express сенім білдірілген басқарушы ретінде қызметтің тиімділігін арттыру және шығындарды оңтайландыру үшін жауап береді. Инфрақұрылымның жай-күйіне талдау жүргіземіз, әуежайды халықаралық стандарттарға жеткізгенге дейін нендей шаралар жасалуы тиіс екендігін атап көрсетеміз. Бұл жерде біз әуежайлардың активтерін жаңарту және оларды оңтайлы пайдалану үшін мемлекетпен бірлесе отырып жұмыс істеуіміз қажет.

мы должны работать в тандеме с государством для обновления активов аэропортов и оптимального их использования.

Л Я Н Ь Ю Н Ь ГА Н – Т РА Н З И Т Т І ШОҒЫРЛАНДЫРУ ОРТАЛЫҒЫ

– В Ляньюньгане уже построили железнодорожную ветку от нашего терминала до станции. Как только она будет разрешена к эксплуатации, надеемся, это будет сделано в ближайшее время, начнем сами формировать контейнерные поезда. Сейчас документация приводится в соответствие с требованиями китайского законодательства. Потенциал очень большой – до 12 контейнерных поездов в месяц. Рассчитывали, если будут каботажные перевозки, перевозки из Кореи, Японии и стран Юго-Восточной Азии, мы можем сделать Ляньюньган центром консолидации транзитных грузов, как для Китая, так и для Казахстана. Грузы будут идти в нашу страну, но в основном транзитом в Среднюю Азию, Европу, страны СНГ. Обороты набраны уже хорошие. За полгода деятельности в прошлом году уже обработано 78 тысяч ДФЭ, на терминале 125 тысяч тонн насыпных грузов. План на этот год составляет 250 тыс. ДФЭ, а к 2020 году намерены увеличить до 550 тыс. ДФЭ (7 млн. тн/г) на нашем совместном терминале в порту города Ляньюньган, территория которого составляет 21,6 гектара. Нам необходимы точки зарождения грузов или их консолидации. Соответственно, поэтому мы хотим наращивать компетенции в Иране, Турции, Европе. Это большие рынки, как сбыта, так и формирования грузов. Наше участие там необходимо, как я уже говорил, для того чтобы мы могли контролировать цепи поставки и предлагать клиентам один из лучших сервисов.

– KTZ Express қызметінің маңызды құрауышы шет елдерде жұмыс істеу біліктілігі ме? Ляньюньган өзін қалай көрсетуде? – Ляньюньганда қазірдің өзінде біздің терминалдан станцияға дейінгі темір жол тармағы салынған. Оны пайдалануға рұқсат берілгеннен кейін, бұл жуық арада іске асады деп үміттенеміз, біз өзіміз контейнерлік пойыздарды құрай бастаймыз. Қазір құжаттама Қытай заңнамасының талаптарымен сәйкестікке келтірілуде. Әлеует өте жоғары – айына 12 контейнерлік пойызға дейін. Каботаждық тасымалдар, Кореядан, Жапониядан және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінен тасымалдар болса, біз Ляньюньганды Қытай үшін, сондай-ақ Қазақстан үшін транзиттік жүктерді шоғырландыру орталығына айналдыра аламыз деген есебіміз болды. Жүктер біздің елімізге, бірақ негізінен транзитпен Орта Азияға, Еуропаға, ТМД елдеріне жеткізілетін болады. Бұл қазірдің өзінде жақсы қарқын алып келеді. Өткен жылдағы жарты жылдық жұмыс істеу кезеңінің өзінде 78 мың ЖФБ, терминалда 125 мың тонна үйілген жүк өңделді. Биылғы жылдың жоспары 250 мың ЖФБ құрап отыр, ал 2020 жылға қарай Ляньюньган қаласының портындағы аумағы 21,6 гектарды құрайтын біздің бірлескен терминалымызда 550 мың ЖФБ-на дейін (жылына 7 млн. тонна) арттырмақпыз. Бізге жүктердің пайда болу немесе олардың шоғырлану нүктелері қажет. Сол себепті біз Иранда, Түркияда, Еуропада өз біліктілігімізді арттырғымыз келеді. Бұл – жүктерді өткізу, сондайақ қалыптастыру үшін үлкен нарықтар. Осыған дейін айтып өткенімдей, біздің жеткізілімдер тізбегін бақылай және клиенттерге ең таңдаулы сервистердің бірін ұсына алуымыз үшін біздің сол жерлерде қатысуымыз қажет. АБЫРОЙ-БЕДЕЛ БӘРІНЕН ЖОҒАРЫ – Компания құрылған сәттен бастап сіздер көп жұмыс жасап үлгердіңіздер. Абырой-бедел жинадыңыздар... – Біздің компаниямыздың құрылғанына бір

ЛЯНЬЮНЬГАН – ЦЕНТР КОНСОЛИДАЦИИ ТРАНЗИТА – Важная составляющая деятельности KTZ Express – зарубежная компетенция? Как Ляньюньган себя показывает?

РЕПУТАЦИЯ ПРЕВЫШЕ ВСЕГО – С момента создания компании вы уже многое сделали. Наработали положительную репутацию… – Нашей компании полтора года, и мы серьезно развиваемся. Усиленно работаем над новыми продуктами. Для нас главное – расширение спектра логистических продуктов. Для того чтобы у клиентов всегда был выбор, мы будем не только конкурировать, но и сотрудничать с морскими линиями – основными транспортерами. В мире действует такая система – если груз пошел морем, но часть груза не успели доставить

жарым жыл өтті және біз қарқынды түрде дамып келеміз. Жаңа өнімдермен жұмыс істеуге күш саламыз. Біз үшін ең бастысы – логистикалық өнімдер спектрін кеңейту. Клиенттерде әрқашан таңдау болуы үшін, біз негізгі тасымалдаушылар болып табылатын теңіз желілерімен бәсекелесіп қана қоймай, сонымен қатар, ынтымақтаса жұмыс істейтін боламыз. Әлемде мынадай жүйе қолданылады – егер жүк теңіз арқылы жөнелтіліп, жүктің бір бөлігі кемеге жеткізіліп үлгермесе және портта қалса, шипингтік (shipping) желі осы жүкті әдетте әуе көлігімен жеткізуге міндетті, бұл өте көп шығынды қажет етеді. Сондықтан ынтымақтастық әлеуеті өте жоғары және біз кешігіп қалған немесе жинап үлгермеген жүктерді темір жол арқылы жібере аламыз. Бұл – үлкен әлеуетті көлем. Ең қызықтысы, біз Еуропаға тасымалдау туралы айтатын болсақ, артта қалған жүк теңіз арқылы шыққан кемеден гөрі тиісті жеріне ертерек жетеді. Бұл – қалыпты сервис. Б і з ү ш і н е ң б а с т ы с ы – б і зд і ң н е г і з г і клиенттерімізге, ал болашақта орташа және шағын клиенттерге қызмет көрсетулердің толық спектрін ұсыну. Біздің арсеналымызда әуе кемесін жалдау, «Rail-Аir» шешімі, тұрақты контейнерлік пойыз, автомобиль және теңіз транзиті бар. Кесте құрастырылады, бағалары, жеткізу мерзімдері аталады. Клиент баға анықтамалығы бойынша өзіне ұнағанын таңдайтын болады. Біз клиентті шектемеуіміз тиіс. Егер клиент: «Бір күн үшінде жеткізілгенін қалаймын», – десе, бізде әріптес әуе компанияларымен (немесе болашақта әуе кемелерімен) уағдаластықтарымыз болуы тиіс. Сол кезде біз клиентке жүктің шұғыл жеткізілуін көздейтін баламалы ұсынысты сенімді түрде ұсына аламыз. – Ал бүгінде сіздер осылай жасай аласыздар ма? – Иә. Біз оларға осындай сервисті қамтамасыз ете аламыз. Белгілі бір жүк топтамаларын жинақтап, Қазақстанға жөнелту үшін Францияның Безансон қаласындағы терминалда жүкті құрай отырып, Еуропадан трактармен, фуралармен тұрақты рейстер жасаймыз. Басынан аяғына дейін бұл жұмыс біздің операторларымыздың, қызметкерлеріміздің бақылауында болады. Біз көлік-логистикалық компанияға айналып келеміз.

на судно и он остался в порту, то шипинговая (shipping) линия обязана доставить этот груз обычно авиатранспортом, что очень затратно. Поэтому потенциал сотрудничества очень высок, и те грузы, которые отстают или не успевают сформировать, мы можем отправлять железной дорогой. Это большой потенциальный объем. Самое интересное, что отстающий груз придет раньше в страну назначения, если мы говорим о его транспортировке в Европу, чем то судно, которое вышло по морю. Это нормальный сервис. Главное для нас – предложить нашим основным клиентам, а в перспективе средним и консолидации малым клиентам, полный спектр услуг. В нашем арсенале авиафрахт, «Rail-Аir» – решение, регулярный контейнерный поезд, автомобильный и морской транзит. Будет составлена таблица, озвучены расценки, сроки доставки. Клиент будет выбирать, что ему нравится по прейскуранту. Мы не должны ограничивать клиента. Если клиент скажет: «Хочу за один день», у нас должны быть договоренности с партнерами-авиакомпаниями (или авиасудами в перспективе). Тогда мы с уверенностью сможем предоставить клиенту альтернативное предложение, предусматривающее срочную доставку груза. – А сегодня вы уже можете это сделать? – Да. Мы можем обеспечить им такой сервис. Делаем регулярные рейсы из Европы на траках, фурах, с формированием груза во Франции на терминале в Безансоне, для консолидации определенных партий и отправок их в Казахстан. От начала до конца это происходит под контролем наших операторов, сотрудников. Мы превращаемся в транспортно-логистическую компанию.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Күлпаш ҚОҢЫРОВА, арнайы «Дипломатия жаршысы» үшін Кульпаш КОНЫРОВА, специально для «Дипломатия жаршысы»

Астана мен Таллинн: транзиттік әлеует перспективалары Астана и Таллин: перспективы транзитного потенциала Қазақстан-эстон ынтымақтастығын дамытудың, сондай-ақ экономиканың түрлі секторларындағы өзара қатынастарды жандандырудың маңыздылығы аса жоғары деңгейде бірнеше мәрте атап өтілді. Тараптардың пікірінше, Астана мен Таллинн үшін бүгінгі таңда транзиттік әлеуетті пайдалану ерекше өзектілікке ие болып отыр. Еуропалық Одаққа және басқа да шетелдік нарықтарға жіберілетін қазақстандық тауарларды эстон порттарында бөлу мен тасымалдаудың бәсекеге қабілетті орталықтарын құру саласында үлкен перспективалар ашылады. Қазақстан үшін, атап айтқанда, Таллинн біздің республикадан баратын транзиттік жүктерді ауыстырып тиеу үшін ұсынуға даяр болып отырған Эстония порттары қызығушылық тудырады. Бұл

Важность развития казахстанско-эстонского с о т р уд н и ч е с т в а , а т а к ж е а к т и в и з а ц и и взаимоотношений в различных секторах экономики неоднократно отмечали на высшем уровне. Особую актуальность, по мнению сторон, для Астаны и Таллинна сегодня представляет использование транзитного потенциала. Большие перспективы открываются в сфере создания конкурентоспособных центров транспортировки и распределения в эстонских портах для казахстанских товаров, отправляемых в Европейский Союз и на другие зарубежные рынки. Д л я Ка з а хс т а н а , в ч а с т н о с т и , и н т е р е с представляют порты Эстонии, которые Таллинн готов предоставить для перевалки транзитных грузов из нашей республики. Эта самая северная

Балтық өңіріндегі солтүстікке ең жақын орналасқан елдің заманауи және жақсы жабдықталған порттары мен терминалдары бар. Нақты сандар туралы айтатын болсақ, 2014 жылдың басынан бастап осы елдің порттары арқылы 1,4 миллион тоннадан астам қазақстандық мұнай өнімдері, соның ішінде жоғары сапалы мазут тасымалданды. Әлемдік нарықта сұранысқа ие тағы бір тауар – астық транзитінде де, әрі Қазақстаннан ғана емес, сонымен қатар, басқа елдерден де тасымалдау мүмкіндігі бар. Эстон порттарының жүкті ауыстырып тиеу мүмкіндіктері – 40 миллион тоннаға жуық. Бұл жердегі маңыздысы, қазақст андық кәсіпкерлерге логистикалық шығындар қолданыстағы басқа көлік дәліздерімен салыстырғанда арзаныраққа түседі. Мәселен, отандық «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясына өз шикізатын Ресейге ең жақын орналасқан Еуроодақ порты болып есептелетін Силламяэ порты арқылы жіберген тиімдірек болады деп санайды эстондық сарапшылар. Оның үстіне, порт өкілдерінің өздерінің сендірулерінше, Силламяэ «ҚазМұнайГазға» өз терминалын салу үшін алаң ұсынуға дайын. Бұл порттың ЕО мен Ресей шекарасынан небары 25 километр қашықтықта (Балтық өңірінің басқа елдерімен салыстырғанда, ең қысқа бөлік – автордың ескертпесі) орналасқандығы белгілі. Бұл оны Еуропа, АҚШ, Ресей, бірқатар ТМД елдері, сондай-ақ Оңтүстік-Шығыс Азия бағытында жүктер мен әр түрлі тауарларды ауыстырып тиеуге арналған дистрибуциялық орталық ретінде тиімді пайдалану үшін қажет болатын барлық жағдайларды жасайды.

страна в Прибалтике располагает современными и хорошо оборудованными портами и терминалами. Если говорить конкретно о цифрах, то с начала 2014 года через порты этой страны транспортировано более 1,4 миллиона тонн казахстанских нефтепродуктов, в частности, высококачественного мазута. Есть возможности в транзите другого не менее востребованного на мировых рынках товара – зерна, причем не только из Казахстана, но и из других стран. Возможности эстонских портов по перевалке – почти 40 миллионов тонн. И что немаловажно, логистические расходы казахстанским предпринимателям обойдутся дешевле по сравнению с другими существующими транспортными коридорами. К примеру, отечественной национальной компании «КазМунайГаз», считают эстонские эксперты, выгоднее направлять свое сырье через порт Силламяэ, который считается самым близким к России портом Евросоюза. Более того, по заверениям самих представителей порта, Силламяэ готов предложить «КазМунайГазу» площадку для строительства собственного терминала. Как известно, этот порт дислоцируется всего лишь в 25 километрах (самый короткий отрезок в отличие от других стран на Балтике – прим. автора) от границы ЕС и России. Это создает все необходимые условия для его эффективного использования в качестве дистрибуционного центра для перевалки грузов и самых различных товаров в направлении Европы,

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ Силламяэ – дат бұғаздары арқылы Балтық теңізіне ат басын бұратын кез келген ірі кемелерді қабылдай алатын ЕО-ның шығысындағы ең терең сулы порт. Силламяэ еркін кеден одағы (ЕКО) Эстонияның либералды салық саясатымен бірлесе отырып, жүктердің халықаралық дистрибуциясы үшін ғана емес, сонымен қатар, ЕКО аумағының өзінде тауар өндіру үшін де тиімді іскерлік орта қалыптастыруда. Жақында ғана порт басшылығы өз аумағында LNG-терминал салатындығы туралы мәлімдеді (бұл бүгінгі таңда еуропалық елдерде энергия қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін аса өзекті болып отыр) және қазақстандық мұнай-газ компаниясын қазірдің өзінде ресейлік және батыс компаниялары қызығушылық танытып отырған осы жобаға қатысуға шақырды. Алдын ала есептеулер бойынша, бұл жобаның құны 60 миллион еуродан 100 миллион еуроға дейін құрайды. Айтпақшы, 2014 жылы Силламяэ қазақстандық мазутты ауыстырып тиеу көлемдерін бір миллион тоннаға дейін азайтты. Бір жыл бұрын бұл көрсеткіш 1,5 миллион тоннаны құраған болатын. Порт менеджерлерінің мәліметтері бойынша, бұл қысқару ҚМГ-ның 500 мың тонна мазутты Қара теңіздегі Батуми порты арқылы жөнелту туралы шешімімен байланысты болып отыр. Силламяэға жеткізілетін жоғары сапалы қазақстандық мазуттың АҚШ пен ЕО елдеріне жөнелтілетіндігі белгілі. Тағы бір таллиндік порт – Мууга да қазақстандық бизнесмендерге өз терминалын салу үшін өз қуаттары мен аумағын ұсынып отыр. Соңғы мәліметтерге сәйкес, Мууга арқылы ауыстырылып тиелетін қазақстандық көмірдің көлемі 2014 жыл қорытындысы бойынша 200-250 мың тоннаны құрауы мүмкін. Бұл – мүмкіндіктердің азғантай ғана бөлігі деп санайды сарапшылар, өйткені порттың осы тауарды ауыстырып тиеу бойынша жобалық мүмкіндіктері 8 миллион тоннаны құрайды. Оның үстіне, қазақстандық астық соңғы сегіз жылда Мууға арқылы тасымалданбайды. 2006 жылы бір миллион тоннаға жетпейтін көлемде астық транзиті жүзеге асырылды, ал оның әлеуеті болса, 3,5 миллион тоннаға бағаланады. Өз кезегінде, Эстония кәсіпкерлері ауыл шаруашылығы, балық өнімдерін өткізудің жаңа нарықтарын іздестіруде. Журналистерге Эстонияның Ауыл шаруашылығы министрі Ивари Падар мәлімдегендей, Таллинн енді Орталық Азия мен араб елдеріне қызығушылық танытуда. Оның айтуынша, тамаша сапасының арқасында эстондық фермерлердің сүт өнімдері ресейлік нарықта үлкен сұранысқа ие болған, бірақ Батыс пен Ресейдің ықпалшаралық қарсы тұруы жағдайларында Эстония Үкіметі баламалы нарықтарды іздестіруде. «Алайда мәселе тек Ресейге қарсы ықпалшараларда ғана болып отырған жоқ, ресейлік нарық Эстония үшін құдды бір «американ төбешігі» сияқты,

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ США, России, ряда стран СНГ, а также ЮгоВосточной Азии. Силламяэ – самый восточный глубоководный порт ЕС, способный принимать любые крупные суда, заходящие в Балтийское море через датские проливы. Свободная таможенная зона (СТЗ) Силламяэ в совокупности с либеральной налоговой политикой Эстонии создает выгодную деловую среду не только для международной дистрибуции грузов, но и производства товаров на самой территории СТЗ. Не так давно руководство порта заявило о намерении построить на своей территории LNGтерминал, что сегодня очень актуально для обеспечения энергобезопасности в европейских странах, и пригласило казахстанскую нефтегазовую компанию принять участие в этом проекте, интерес к которому уже проявляют российские и западные компании. По предварительным подсчетам, стоимость данного проекта составляет от 60 до 100 миллионов евро. К слову, в 2014 году Силламяэ снизил объемы перевалки казахстанского мазута до одного миллиона тонн. Годом ранее этот показатель составлял 1,5 миллиона тонн. По данным менеджеров порта, сокращение связано с решением КМГ перенаправить 500 тысяч тонн мазута в порт Батуми на Черном море. Как известно, поставляемый в Силламяэ казахст анский высококаче ственный мазут направляют в США и страны ЕС. Еще один таллиннский порт – Мууга также предлагает бизнесменам из Казахстана свои мощности и территорию для возведения своего терминала. Согласно последним данным, объем перевалки казахстанского угля через Мууга может составить по итогам 2014 года 200-250 тысяч тонн. Это лишь малая часть, считают эксперты, ведь проектные возможности порта по перевалке этого товара составляют почти 8 миллионов тонн. Между тем, зерно из Казахстана не транспортировалось через Мууга последние восемь лет. В 2006 году был осуществлен транзит менее одного миллиона тонн зерна, тогда как потенциал оценивается в 3,5 миллиона тонн. В свою очередь, предприниматели Эстонии ищут новые рынки сбыта сельскохозяйственной, рыбной продукции. Как заявил журналистам Министр сельского хозяйства Эстонии Ивари Падар, теперь Таллинн интересуется Центральной Азией и арабскими странами. По его словам, благодаря отличному качеству молочная продукция эстонских фермеров пользовалась большим спросом на российском рынке, но в условиях санкционного противостояния Запада и России Правительство Эстонии занимается поиском альтернативных рынков. «Хотя дело не только в санкциях против России, а в том, что

болжауға келмейтін нәрсе, сондықтан оған кіріптар болу қауіпті», – деп түсіндірді ол. Эстондық министр Таллиннің Қазақстанда нақты қандай ауыл шаруашылығы тауарларының қажет екендігін анықтауға ниетті екендігін түсіндіріп өтті. «Мәселен, араб елдерінде ет өнімдері халал болулары тиіс. Қазақстан үшін де бұл маңызды болуы мүмкін. Яғни біздің сіздердің нарықтарыңыздың қажеттіліктерін зерделеуіміз қажет», – деді министр. Оның үстіне, эстондық компаниялардың Қазақстанға асыл тұқымды ірі қара малдың етті, сондай-ақ сүтті тұқымдарын жеткізу мүмкіндігі бар деп есептейді И.Падар. Екі жақты ынтымақтастықтың осы және басқа да мәселелерінің даму перспективалары 2015 жылдың бірінші тоқсанында өткізу жоспарланып

российский рынок непредсказуем для Эстонии, «как американские горки», а потому попадать в зависимость от него опасно», – пояснил он. Эстонский министр пояснил, что Таллинн намерен выяснить, какие именно сельхозтовары могут быть востребованы в Казахстане. «К примеру, в арабских странах мясная продукция должна быть стандарта халял. И, возможно, для Казахстана это тоже важно. То есть нам нужно изучить потребности вашего рынка», – сказал министр. К тому же, считает И.Падар, у эстонских компаний есть возможность поставлять в Казахстан племенной крупный рогатый скот как мясного, так и молочного направления. Перспективы развития этих и других вопросов двустороннего сотрудничества будут обсуждены в

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ отырған Қазақстан мен Эстония арасындағы Сауда-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Үкіметаралық комиссияның (ҮАК) кезекті отырысы барысында талқыланбақ. Комиссияның Эстония Премьер-министрі Андрус Ансиптің 2009 жылы Астанаға жасаған сапарының барысында қол қойылған Экономикалық, ғылыми және технологиялық ынтымақтастық туралы келісімге сәйкес құрылғандығы белгілі. 2010 жылы Таллинде және бір жылдан кейін Астанада ҮАК отырыстары болып өтті, олардың барысында көлік және транзит, энергетика, ақпараттық технологиялар, туризм, ауыл шаруашылығы, білім және ғылым, мәдениет, денсаулық сақтау сияқты салалардағы өзара ықпалдастық мәселелерінің кең ауқымы бойынша пікір алмасылды. Отырыстар қорытындылары б о й ы н ш а е к і ж а қ т ы с ауд а - э ко н ом и ка л ы қ ынтымақтастықтың перспективалы бағыттарын көрсететін хаттамаларға қол қойылды. ҮАК-ның бірінші отырысы аясында 2010 жылдың 11 наурызында көлік және логистика, ақпараттық технологиялар, агроөнеркәсіптік кешен салаларын ұсынатын эстондық компаниялар мен кәсіпорындар басшыларына арналған бизнессеминар ұйымдастырылды. Семинар жұмысына Қазақстан Республикасының Индустрия және сауда министрлігінің, сондай-ақ Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің сарапшылары қатысты. 2011 жылдың 14 ақпанында комиссия жұмысы шеңберінде Қазақстан-Эстония Үкіметаралық комиссиясы бірінші отырысының шешімімен құрылған үш жұмыс тобының – көлік және логистика, энергетика, сондай-ақ ақпараттық технологиялар бойынша жұмыс топтарының кездесулері болып өтті. ҮАК форматындағы Қазақстан-Эстония үнқатысуы 2013 жылдың қараша айында Астана қаласында өз жалғасын тапты. Ал эстон өнімін азиялық нарықтарға, соның ішінде Қазақстанға жеткізуді қамтитын жаңа жанасу нүктелері 2015 жылдың бірінші тоқсанында өткізу жоспарланып отырған Қазақстан мен Эстония арасындағы ынтымақтастық бойынша Үкіметаралық комиссияның кезекті отырысы аясында нақтырақ талқылануы тиіс. Эстония Парламентінің мүшесі, парламентаралық ынтымақтастық бойынша қазақстандық-эстондық жұмыс тобының жетекшісі Денис Бородич нақ осы мәселеге назар аударды. «Қазақстан мен Эстония арасындағы ҮАК кезекті отырысы 2015 жылдың бірінші тоқсанына жоспарланып отыр. Қалай болғанда да, өзара ықпалдастығымыздың мүмкіндіктерін талқылап, кеңейту ниеті бар. Біз үшін ҮАК аясында өзара ықпалдастықтың жаңа бағыттарын анықтайтын эстон кәсіпкерлерінің Қазақстанға келуі үшін бизнес-форум өткізген дұрыс болар еді», – деп атап өтті ол. Парламентші Қазақстан мен Эстония арасындағы

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ ходе очередного заседания Межправительственной ко м и с с и и п о т о р г о в о - э ко н о м и ч е с ко м у сотрудничеству (МПК) между Казахстаном и Эстонией, которое, как ожидается, состоится в первом квартале 2015 года. Как известно, комиссия создана в соответствии с Соглашением об экономическом, научном и технологическом сотрудничестве, которое было подписано в ходе визита Премьер-министра Эстонии Андруса Ансипа в Астану в 2009 году. В 2010 году в Таллинне и годом позже в Астане состоялись заседания МПК, в ходе которых состоялся обмен мнениями по широкому кругу вопросов взаимодействия в таких сферах, как транспорт и транзит, энергетика, информационные технологии, туризм, сельское хозяйство, образование и наука, культура, здравоохранение. По итогам заседаний были подписаны протоколы, отражающие перспективные направления двустороннего торговоэкономического сотрудничества. В рамках первого заседания МПК 11 марта 2010 года был организован бизнес-семинар для руководителей эстонских компаний и предприятий, представлявших сферы транспорта и логистики, информационных технологий, агропромышленного комплекса. В работе семинара приняли участие эксперты Министерства индустрии и торговли, а также Комитета таможенного контроля Министерства финансов Казахстана. 14 февраля 2011 года в рамках работы комиссии прошли встречи трех рабочих групп – по транспорту и логистике, энергетике, а также инфотехнологиям, которые были созданы решением первого заседания казахстанско-эстонской Межправительственной комиссии. Свое дальнейшее развитие казахстано-эстонский диалог в формате МПК получил в ноябре 2013 года в Астане. А новые точки соприкосновения, включающие доставку эстонской продукции до азиатских рынков, в частности до Казахстана, должны получить более конкретное обсуждение в рамках очередного заседания Межправительственной комиссии по сотрудничеству между Казахстаном и Эстонией, которое запланировано в первом квартале 2015 года. Именно на это обратил внимание член Парламента Эстонии, руководитель казахстанскоэстонской рабочей группы по межпарламентскому сотрудничеству Денис Бородич. «Очередное заседание МПК между Казахстаном и Эстонией запланировано в первом квартале 2015 года. По крайней мере, есть желание обсудить и расширить возможности нашего взаимодействия. Для нас желательно было бы в рамках МПК провести бизнес-форум, чтобы в Казахстан могли приехать эстонские предприниматели, которые определили бы новые направления для взаимодействия», – отметил он.

ынтымақтастықтың бірнеше перспективалы бағыттарын атап көрсетті. «Бірінші бағыт – транзит пен логистиканы дамыту. Эстонияның Балтық өңіріндегі, ал Қазақстанның Орталық Азия өңіріндегі транзиттіклогистикалық орталық болып табылатындығы белгілі. Сіздер арқылы Қытайдан Еуропаға және кері қарай тауарлар өтеді, бұдан басқа, сіздер өз тауарларыңызды – көмірсутектерді, рудаларды, астықты экспорттайсыздар», – деді парламентші. Ол Эстонияның Балтық теңізінде заманауи, жақсы жабдықталған порттары мен терминалдары бар екендігін еске салды. «Бізде бес порт бар және біреуі де бізді ұятқа қалдырмайды. Айтпақшы, Силламяэ

П а рл а м е н т а р и й п е р еч и с л и л н е с кол ь ко перспективных направлений для сотрудничества между Казахстаном и Эстонией. «Первое направление – это развитие транзита и логистики. Эстония, как известно, является транзитно-логистическим центром в регионе Балтии, а Казахстан – в Центрально-азиатском регионе. Через вас идут товары из Китая в Европу и обратно, кроме этого, вы экспортируете свои товары – углеводороды, руды, зерно», – сказал парламентарий. Он напомнил, что Эстония располагает современными, хорошо оборудованными портами и терминалами на Балтийском море. «У нас пять

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

теңіз порты арқылы қазірдің өзінде Қазақстаннан жыл сайын экспортқа шамамен бір жарым миллион тоннадай мұнай өнімдері ауыстырылып тиеледі», – деп мәлімдеді сұхбаттасушы. Оның айтуынша, ынтымақтастықтың екінші перспективалы бағыты «жасыл технологиялар», жаңғыртылатын энергия көздерін дамыту бола алады. «Эстонияда тақтатас пен биоотыннан жасалатын электр энергиясының өндірісі жақсы жолға қойылған. Республика электр энергиясын өзі тұтынатын шамадан артық өндіреді, сондықтан оны көршілес елдер – Финляндия мен Латвияға экспорттайды. Бұдан басқа, бізде жел қондырғыларын пайдалану өте дамыған. Сондықтан да біз ЭКСПО-ға қатысуға мүдделіміз. Біз Қазақстанның болашақ көрмеге қатысушы елдер бойынша роуд-шоу жүргізіп жатқандығын білеміз және біз үшін осы ауқымды іс-шараға біздің қатысу мүмкіндіктерімізді зерделеу қызықты болар еді», – деді Денис Бородич. Екі жақты ынтымақтастықты дамыту үшін үшінші перспективалы бағыт (жоғарыда атап өтілгендей) – бұл ауыл шаруашылығы. «Бүгінде Эстонияның Ауыл шаруашылығы министрлігі Тайвань, Қытай, Қазақстан сияқты азиялық нарықтарға көз тігуде...», – деді парламентші. Оның айтуынша, Қазақстанға асыл тұқымды малдың етті және сүтті тұқымдарын жеткізу ісінің қайта жаңғыртылуына үміт артуға болады. «Бізде селекцияға көп көңіл бөлінеді. Жылына 12 мың литрге дейін сүт беретін ірі қара мал тұқымдары өсіріліп шығарылды. Салыстыратын болсақ, басқа елдерде, Белоруссияда бұл көрсеткіш жылына бар-жоғы 9-10 мың литрді құрайды», – деп атап көрсетті ол. Ынтымақтастықты дамытудың төртінші бағыты ретінде Денис Бородич «ақпараттық технологиялар трансфертін» атады. Бүгінде Эстонияда коммуналдық қызмет көрсетулер үшін төлемдерден, банк операцияларынан және медициналық мекемелерге барудан бастап, автомобильге тұратын орынды брондап қоюға дейін қызмет көрсетулердің 500-ден астам түрі ұялы телефонмен және электронды дауыс берумен интернет арқылы жүзеге асырылады. Және, ең соңында, бесінші бағыт – ол туризм. Эстон парламентшісінің айтуынша, оның еліне сапармен барғанда, «бірден үш қоянды атып құлатуға», яғни Таллинді де, Хельсинки мен Стокгольмді де көруге болады. Эстония, Финляндия және Швеция арасындағы паром қатынасы осындай мүмкіндік береді. Жолаушылар кемелері әр жарты сағат сайын дерлік және дәлме-дәл уақытта жүріп тұрады. «Сондықтан мұндай саяхат жылдан-жылға демалатын жерлерінің географиясын кеңейтіп келе жатқан қазақстандықтардың көңілдерінен шығар еді», – деп түйіндеді парламентші.

портов и ни за один нам не стыдно. Кстати, через морской порт Силламяэ уже переваливаются порядка полутора миллионов тонн нефтепродуктов из Казахстана на экспорт ежегодно», – сообщил собеседник. По его словам, вторым перспективным направлением для сотрудничества могут стать «зеленые технологии», развитие возобновляемых источников энергии. «В Эстонии хорошо поставлено собственное производство электроэнергии из сланцев и биотоплива. Республика производит больше электроэнергии, чем потребляет сама, а потому экспортирует ее в соседние с ней страны – Финляндию и Латвию. Кроме этого, у нас очень развито использование ветроустановок. И нам было бы интересно участие в ЭКСПО. Мы знаем, что Казахстан проводит роуд-шоу по странамучастницам будущей выставки, и нам было бы интересно изучить возможности нашего участия в этом грандиозном мероприятии», – сказал Денис Бородич. Третье перспективное направление для развития двухстороннего сотрудничества (как было сказано выше) – это сельское хозяйство. «Сегодня Министерство сельского хозяйства Эстонии смотрит на такие азиатские рынки, как Тайвань, Китай, Казахстан...», – добавил парламентарий. По его словам, есть надежды на возрождение п о с т а в о к в Ка з а хс т а н п л е м е н н о го с кот а мясомолочного направления. «У нас уделяется большое внимание селекции. Выведены такие породы крупного рогатого скота, которые дают до 12 тысяч литров молока в год. Для сравнения, в других странах, в Белоруссии этот показатель составляет всего лишь 9-10 тысяч литров в год», – отметил он. Четвертым направлением для развития сотрудничества Денис Бородич назвал «трансферт информационных технологий». Сегодня в Эстонии через интернет осуществляется свыше 500 видов услуг: начиная с оплаты коммунальных услуг, банковских операций и посещения медучреждений до бронирования парковки для автомобиля через сотовый телефон и электронное голосование. И, наконец, пятое направление – это туризм. По словам эстонского парламентария, посещая его страну, могут, образно говоря, «убить сразу трех зайцев», то есть посетить и Таллинн, и Хельсинки и Стокгольм. Такую возможность предоставляет паромное сообщение между Эстонией, Финляндией и Швецией. Пассажирские суда курсируют почти каждые полчаса и точно по часам. «Так что такой вояж мог бы прийтись по душе казахстанцам, которые год от года расширяют географию своих отпусков», – резюмировал парламентарий.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Мақтымқұлы АҚМҰРАДОВ, Түрікменстан Республикасының Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті елшісі Магтымгулы АКМУРАДОВ, Чрезвычайный и полномочный посол Туркменистана в Казахстане

Өзен-Берекет желісін ашқаннан кейін Қазақстан мен Түркменстан жүк тасымалының көлемі артты Казахстан и Туркмения увеличили грузоперевозки после открытия линии Узень-Берекет Көлік инфрақұрылымын дамыту бүгінгі таңда мемлекеттер мен өңірлерге үлкен экономикалық және саяси пұрсаттылықтарды қамтамасыз ете алатын, трансконтиненталдық ынтымақтастық үшін жаңа перспективалар ашатын мықты интеграциялық ресурсқа, геосаясаттың айқындаушы ф акторлары ның б ірін е а й н а луд а. О сы ғ ан байланысты Түркменстанның тиімді географиялық жағдайы елімізге Еуразия құрлығындағы жаңа геоэкономикалық кеңістік сәулетінің іргетасын қалай алатын ауқымды халықаралық және өңірлік

Развитие транспортной инфраструктуры становится сегодня одним из определяющих факторов геополитики, мощным интеграционным ресурсом, способным обеспечить большие экономические и политические преференции государствам и регионам, открыть новые перспективы для трансконтинентального сотрудничества. В связи с этим выгодное географическое положение Ту р к м е н и с т а н а п о з в ол я е т н а ш е й с т р а н е инициировать масштабные международные и региональные проекты, способные заложить

жобалардың бастамасын көтеру мүмкіндігін береді. Түркменстанды Азия мен Еуропаның арасындағы өзіндік бір экономикалық көпір деп атауға болады. Еліміздің көліктік стратегиясын айқындайтын негізгі ұғым әртараптандыру – яғни көп нұсқалы халықаралық инфрақұрылымды қалыптастыру болып табылады. Осы тұрғыдан біз ұлттық көлік жүйелерін жаһандық халықаралық коммуникация желісіне кіріктіруге мүмкіндік беретін «Шығыс – Батыс» және «Солтүстік – Оңтүстік» бағыттары бойынша жаңа көліктранзиттік және сауда дәліздерінің құрылуын қолдаймыз. Бұл ретте Түркменстан Президенті Гурбангулы Бердімұхамедовтің Каспий, Қара және Балтық теңіздерінің арасында тиімді көлік магистральдарын құруға қатысты бастамаларының жүзеге асырылуына маңызды мән беріледі. Мұнымен қатар, Орталық, Оңтүстік және ОңтүстікШығыс Азия өңірлерін Таяу Шығыспен және Жерорта теңізімен біріктіретін көлік желісін қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізілуде. Бұл идеялардың іске асырылуы жаңа темір жолдар мен автомобиль жолдарын салу, теңіз маршруттарын жандандыру арқылы орындалады. Бұған Қазақстан – Түркменстан – Иран темір жолының салынуы мысал бола алады. Түркменстан Президентінің осы ауқымды жобаны іске асыру бастамасын 2007 жылдың қазан айында Қазақстан мен Иран президенттері қолдады. Ал осы жылдың

фундамент архитектуры нового геоэкономического пространства на Евразийском континенте. Туркменистан можно назвать своего рода экономическим мостом между Азией и Европой. Ключевым понятием, определяющим транспортную стратегию нашей страны, является диверсификация – то е сть формирование многовариантной международной инфраструктуры. В этом контексте мы выступаем за создание новых транспортнотранзитных и торговых коридоров по направлениям «Восток – Запад» и «Север – Юг», позволяющих интегрировать национальные транспортные системы в глобальную международную коммуникационную сеть. При этом важное значение уделяется реализации инициатив Президента Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедова, касающихся создания эффективных транспортных магистралей между Каспийским, Черным и Балтийским морями. Наряду с этим, ведется деятельность по формированию транспортной сети, объединяющей регионы Центральной, Южной и Юго-Восточной Азии с Ближним Востоком и Средиземноморьем. Практиче ское о суще ствление этих идей воплощается в жизнь посредством строительства новых желе зных и автомобильных дорог, активизации морских маршрутов. Примером этому является прокладка железной дороги Казахстан – Туркменистан – Иран. Инициативу Президента Туркменистана по реализации этого масштабного

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

1 желтоқсанында Түркменстанда Өзен (Қазақстан) – Қызылқая – Берекет – Этрек (Түркменстан) – Горган (Иран) темір жол желісін салу туралы үш жақты үкіметаралық Келісімге қол қойылды. Ол Еуразияның Солтүстігінде, Батысында және Шығысында орналасқан мемлекеттерді құрлықтың оңтүстік өңірлерімен неғұрлым қысқа және экономикалық тұрғыдан тиімді маршрутпен біріктіру мүмкіндігін береді. Қазақстан – Түркменстан – Иран темір жол желісінің жалпы ұзақтығы 934,5 километрді құрайды. Бұл осы жол бойынша бастапқы орыннан соңғы орынға жүк жеткізуге бір тәуліктен аз уақыт кетуі мүмкін екендігін білдіреді. Осы темір жол желісінің ең ұзақ бөлігі – 722,5 километрі біздің еліміз арқылы өтеді. Қазақстан аумағында жолдың 130 километрі, Иран аумағында 82 километрі жатыр. Тармақ құрылысын түркмен компаниялары екі бағыт бойынша жүргізді. Бірінші бағыт – «Берекет – Қызылқая – түркмен-қазақ мемлекеттік шекарасы». Бұл желінің ұзақтығы – 466 км. Екінші бағыт – «Берекет – Этрек – Түркменстан – Иран мемлекеттік шекарасы». Бұл желі 256,5 километрге созылады. Осы учаскені салу Этректе айналымдық локомотивтік депо, вагондарға техникалық қызмет көрсету орталығын, сондай-ақ шекара маңы аймағында вагон арбаларын ауыстыру базасын салуды көздейді. 2013 жылы Өзен-Берекет желісінің қазақстандық және түркменстандық бөліктерінің Болашақ станциясы арқылы түйісуі орын алды. Трансшекаралық магистральды салудың осы кезеңінің өзінде бұл жобаның экономикалық тиімділігі туралы айтуға болады. Үстіміздегі жылдың басынан бастап (қаңтар-шілде) Қазақстан мен Түркменстан арасындағы жүк тасымалдау

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

проекта в октябре 2007 года поддержали президенты Казахстана и Ирана. А 1 декабря того же года в Туркменистане было подписано трехстороннее межправительственное Соглашение о строительстве железнодорожной линии Узень (Казахстан) – Кызылкая – Берекет – Этрек (Туркменистан) – Горган (Иран). Она позволит соединить государства, находящиеся на Севере, Западе и Востоке Евразии, с южными регионами континента наиболее коротким и экономически выгодным маршрутом. Общая протяженность железнодорожной линии Казахстан – Туркменистан – Иран составляет 934,5 км. Это значит, что доставка груза по этой дороге из ее начального пункта в конечный может занимать менее суток. Самая продолжительная часть этой железнодорожной линии – 722,5 км – проходит через нашу страну. На территорию Казахстана приходится 130 км, Ирана – 82 км. Строительство ветки велось туркменскими компаниями по двум направлениям. Первое – «Берекет – Кызылкая – туркмено-казахская государственная граница». Протяжённость этой линии – 466 км. Второе направление – «Берекет – Этрек – туркмено-иранская государственная граница». Эта линия протянется на 256,5 км. Возведение этого участка предусматривает строительство в Этреке локомотивного оборотного депо, центра технического обслуживания вагонов, а также базы по замене вагонных тележек в приграничной зоне. В 2013 году состоялась стыковка казахстанского и туркменского участков линии Узень – Берекет через станцию Болашак. Уже на этом этапе прокладки трансграничной магистрали можно говорить об экономической выгодности данного проекта. С начала текущего года (январь-июль) объем перевозок грузов между Казахстаном и Туркменистаном

көлемі былтырғы жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 42%-ға артып, 1,4 млн. тоннаны құрады. Осы көлемнің жартысынан астамы ӨзенБерекет темір жол өткеліне тиесілі. Ағымдағы жылдың соңына дейін Қазақстан – Түркменстан – Иран темір жол дәлізін толық ашу жоспарланып отыр. Біздің болжамдарымыз бойынша, 2020 жылға қарай жаңа бағыт бойынша тасымалдау көлемі 15 млн. тоннаны құрауы мүмкін, оның ішінде 3 млн. тоннасы – транзиттік жүктер. Белгіленген темір жол жобасымен қатар, Түркменстан Президентінің бастамасы бойынша тағы бір трансшекаралық магистральды – Өзбекстан – Түркменстан – Иран – Оман транзиттік дәлізін салу жүріп жатыр. Осы жобаны іске асырудың негізінде 2011 жылдың сәуір айында Ашхабадта қол қойылған «Орта Азия – Таяу Шығыс» көлік дәлізін құру туралы төрт жақты үкіметаралық Келісім жатыр. Мұнымен қатар, Түркменстан Орталық Азия өңірі мен Оңтүстік Азияны байланыстыратын буын болуы тиіс Түркменстан – Ауғанстан – Тәжікстан жаңа темір жолын салуға кірісті. Жоғарыда аталған көлік дәліздері мен көліккоммуникация саласындағы басқа да жобалар таяу болашақта көлік қызметтерінің нарығын айтарлықтай кеңейтуге және Еуразия құрлығының аса ірі мемлекеттері арасындағы сауда-экономикалық

составил 1,4 млн. тонн, увеличившись в сравнении с аналогичным периодом прошлого года на 42%. Более половины этого объема приходится на железнодорожный переход Узень – Берекет. До конца текущего года планируется полное открытие железнодорожного коридора Казахстан – Туркменистан – Иран. По нашим прогнозам, к 2020 году объем перевозок по новому маршруту может составить 15 млн. тонн, в том числе 3 млн. тонн транзитных грузов. Наряду с обозначенным железнодорожным проектом, по инициативе Президента Туркменистана идет прокладка еще одной трансграничной магистрали – транзитного коридора Узбекистан – Туркменистан – Иран – Оман. В основе реализации этого проекта лежит четырехстороннее межправительственное Соглашение о создании транспортного коридора «Средняя Азия – Ближний Восток», подписанное в Ашхабаде в апреле 2011 года. Одновременно с этим, Туркменистан приступил к строительству новой железной дороги Туркменистан – Афганистан – Таджикистан, которая призвана стать связующим звеном между Центрально-азиатским регионом и Южной Азией. Вышеуказанные транспортные коридоры и другие проекты в транспортно-коммуникационной сфере позволят в ближайшем будущем значительно расширить рынок транспортных услуг и открыть новые перспективы

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

ынтымақтастық үшін жаңа перспективалар ашуға мүмкіндік береді. Көлік инфрақұрылымын дамыту негізіндегі стратегиялық ықпалдастықты 30-дан астам елдің өкілдері осы жылдың 3-4 қыркүйегінде Түркменстан астанасында болып өткен министрлер деңгейіндегі Халықаралық конференция барысында егжей-тегжейлі талқылады. Экономиканың көліктік сегментінде ары қарай бірлесіп жұмыс істеудің ортақ тәсілдері мен қағидатт ары көрініс т апқан Ашхабад декларациясының қабылдануы осы кездесудің нәтижесі болды. Жоғарыда мазмұндалғанды негізге ала отырып, Түркменстанның болашақта да тұрақты дамуды қамтамасыз ету тұрғысынан халықаралық қоғамдастық алдында тұрған жаһандық міндеттерді шешуді көздейтін белсенді көлік саясатын жүргізуге ниетті екендігін атап өткім келеді.

для торгово-экономического сотрудничества между крупнейшими государствами Евразийского континента. Детали стратегического взаимодействия на основе развития транспортной инфраструктуры представители более чем 30 стран обсуждали в ходе Международной конференции министерского уровня, состоявшейся в столице Туркменистана 3-4 сентября этого года. Результатом этой встречи стало принятие Ашхабадской Декларации, в которой нашли свое отражение общие подходы и принципы дальнейшей совместной работы в транспортном сегменте экономики. Исходя из вышеизложенного, хочу отметить, что Туркменистан и в будущем намерен проводить активную транспортную политику, нацеленную на решение глобальных задач, стоящих перед международным сообще ством в контексте обеспечения устойчивого развития.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Шетелдік дипломаттар «Қорғас-Шығыс қақпасы» аймағының келешегін бағалады Иностранные дипломаты оценили перспективы СЭЗ «Хоргос-Восточные ворота» Ү с т і м і зд е г і ж ы л ғ ы к ү зд е Қ а з а қ с т а н д а аккредиттелген дипломатиялық корпус басшылары «Қорғас – Шығыс қақпалары» ЕЭА объектілеріне, Алтынкөл станциясына, Қазақстан-қытайлық шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығына (ШЫХО) барды. Объектілерді аралау ҚР Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың және «Қазақстан темір жолы»ҰК» АҚ басшылығының қатысуымен өтті. «Қорғас-Шығыс қақпалары» ЕЭА «Нұрлы жол» жаңа экономикалық саясат бағдарламасының «ҚТЖ»ҰК» АҚ іске асырып жатқан объектілерінің бірі болып табылады. Пре зидент Н.Назарбаев ат ап өткендей, «инфрақұрылымның дамуы Қазақстанның жаңа экономикалық саясатының өзегі болып табылады. «Нұрлы жол» аясындағы бағдарламалардың іске асырылуы, ең алдымен, экономикалық өсудің инфрақұрылымдық негізін қамтамасыз етуге бағытталған». Жетіген – Қорғас және Жезқазған – Бейнеу темір жол желілерімен, Батыс Еуропа – Батыс Қыт ай автомобиль дәлізімен және Ақт ау

О с е н ь ю т е к у щ е го год а р у ко в од и т е л и дипломатического корпуса, аккредитованного в Казахстане посетили объекты СЭЗ «ХоргосВо сточные ворот а», ст анцию Алтынколь, казахстанско-китайский международный Центр приграничного сотрудничества (МЦПС). Посещение объектов состоялось с участием министра иностранных дел РК Ерлана Идрисова и руководства АО «НК «Қазақстан темір жолы»,. СЭЗ «Хоргос-Восточные ворота» является одним из объектов программы новой экономической политики «Нұрлы жол», который реализует АО «НК «КТЖ». Как подчеркнул Президент Н.Назарбаев, «стержнем новой экономиче ской политики Казахстана является развитие инфраструктуры. Реализация проектов в рамках «Нұрлы жол» направлена, прежде вс его, наобе спечение инфраструктурной основы роста экономики». В технологической увязке с железнодорожными линиями Жетыген – Коргас и Жезказган – Бейнеу, автомобильным коридором Западная Европа – Западный Китай и портом Актау, СЭЗ «Хоргос

портыментехнологиялық үйлестіруде «Қорғас– Шығыс қақпалары» ЕЭА жүктердің Жаңа Жібек жолындағы топтастырылуы мен дистрибуциясының маңызды орталығы болып табылады және Қазақстанның әлемдік транспорттық және сауда жүйесіне одан арғы интеграциялануын қамтамасыз етеді. Қытай мен Оңтүстік-Шығыс Азиядан ТМД, сонымен қатар Еуропа, Парсы шығанағы елдері және басқа өңірлер бағытындағы маңызды маршруттардың түйісу нүкте сінде ұтымды географиялық орналасуы, мультимодалды логистиканың дамуы, ірі өнеркәсіптік өндіріс пен сауданы ұйымдастыру мүмкіндіктерінің болуы «Қорғас – Шығыс қақпалары» ЕЭА-ның әлемдік деңгейдегі перспективалы дистрибуциялық орталыққа айналуына жағдай жасауда. Дипломатиялық корпус өкілдері алдында сөйлеген сөзінде, Сыртқы саяси ведомство басшысы мемлекеттің инфрақұрылымдық дамуының «Нұрлы жол» стратегиясын жүзеге асыру, ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына қосылуы туралы хаттамаға қол қоюы және Қазақстанның транзиткөліктік дамыған потенциалы контексіндеосынау заманауи да орасан хабтың іске қосылуы дәл уақытылы болғанын атап өтті. Е.Ыдырысов атап өткендей, Қазақстанның ЕАЭҚ пен ДСҰ мүшелігі біздің экономикалық интеграцияға деген бейілділігімізді және серіктестердің кең ауқымымен өзара тиімді ынтымақтастыққа деген біздің дәстүрлі ашықтығымызды білдіреді. «Қорғас» ШЫХО мен «Қорғас – Шығыс қақпалары» ЕЭА іске қосылуы арқылы сауда мен инвестициялық

– Восточные ворота» является важным центром консолидации и дистрибуции грузопотоков на Новом Шелковом пути и обеспечивает дальнейшую интеграцию Казахстана в мировую транспортную и торговую системы. Выгодное географическое расположение СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» на пересечении важных маршрутов из Китая и Юго-Восточной Азии в страны СНГ, а также в Европу, Персидский залив и другие регионы, наличие условий для развития мультимодальной логистики, организации крупных промышленных производств и торговли, позволяют ей стать перспективным дистрибуционным центром мирового уровня. Выступая перед представителями дипл оматиче ского корпус а, гла ва внешнеполитического ведомства подчеркнул своевременность запуска столь современного и масштабного хаба в контексте реализации стратегии инфраструктурного развития страны «Нұрлы жол», недавней ратификации Президентом РК Нурсултаном Назарбаевым протокола о присоединении Казахстана к Всемирной торговой организации и развития транзитно-транспортного потенциала Казахстана. Как отметил Е. Идрисов, членство Казахстана в ЕАЭС и ВТО наглядно отражает нашу приверженность экономической интеграции и нашу традиционную открытость к взаимовыгодному сотрудничеству с самым широким спектром партнеров. С началом функционирования МЦПС «Хоргос» и СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» создается новое окно возможностей для дальнейшего расширения торговли и инвестиционного сотрудничества,

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ынтымақтастықтыкеңейтудің, Қытай, Еуропа, ТМД елдері мен Таяу Шығыс арасындағы орасан зор кеңістіктегі транспорт тасымалдарын жеделдетудің одан арғы мүмкіндіктеріне арналған жаңа терезе құрылатынын атаған Е.Ыдырысов, шетелдік дипломаттарды өз елдерінің астаналары мен іскер топтарына осы салада Қазақстанмен ынтымақтастық орнатудың барлық артықшылықтары туралы жеткізуге шақырды. Е.Ыдырысов шетелдік елшілер мен шет елдердің журналистері назарын кейбір халықаралық бақылаушылардың өңірде, әсіресе Жібек жолы жаңа жобаларын іске асыру тұрғысында, жаңа «Үлкен ойын»туындағанытуралы айтқандарына аударды. Ол: «Бұл салыстырулар консервативті болып табылады және заманауиҚазақстан мен ахуалға деген біздің көзқарасымызға еш қатысы жоқ», – деп атап өтті. «Қазақстан «Үлкен ойын» (Great Game) философиясының барша үшін«Үлкен табыс» (Great Gain) философиясына айналуын қолдайды және қолдай береді. Өңірдегі сауда мен транспорттық байланыстардың дамуы барлығына – Ресейге, Қытайға, Батыс елдеріне, және, әрине, Қазақстанға пайда әкелу және олардың мүдделерін қанағатандыру үшін жеткілікті кеңістікке ие». Өз кезегінде «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ вице-президенті Қанат Алпысбаев «Еуразияның қақ ортасында орналасқан Қазақстан транзит әлеуетінің дамуына ерекше назар аударуда. Бүгінде, Қазақстан мен Қытайлық құрғақ дәліздердің транспорттықтранзиттік әлеуетін арттыру мақсатында шекарада 40 млн. тоннадан астам тасымалды қамтамасыз ете алатын темір жол және логистикалық инфрақұрылым

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

ускорения транспортных перевозок на огромном пространстве между Китаем, Европой, странами СНГ и Ближним Востоком, подчеркнул Е. Идрисов, призвав иностранных дипломатов донести до столиц и деловых сообществ в своих странах все преимущества налаживания сотрудничества с Казахстаном в этой сфере. Е. Идрисов обратил внимание иностранных послов и зарубежных журналистов на то, что некоторые международные наблюдатели говорят о возрождении новой «Большой игры» в регионе, особенно в контексте реализации новых проектов Шелкового пути. «Эти сравнения консервативны и не имеют ничего общего с современным Казахстаном и нашим видением ситуации», – отметил он. «Казахстан выступал и выступает за трансформацию философии «Большой Игры» (Great Game) в философию «Большой выгоды» (Great Gain) для всех. Мы убеждены, что развитие торговли и транспортных связей в регионе имеет достаточно пространства для того, чтобы удовлетворять интересы и приносить выгоды всем – России, Китаю, странам Запада, и, естественно, Казахстану». В свою очередь вице-президент АО «НК «Қазақстан темір жолы» Канат Алпысбаев подчеркнул, что «находясь в самом центре Евразии, Казахстан уделяет особое внимание развитию транзитного потенциала. Сегодня, в целях наращивания транспортно-транзитного потенциала сухопутных коридоров Казахстан и Китай создана железнодорожная и логистическая инфраструктура на границе, которая позволяет обеспечить перевозки в объеме свыше 40 млн. тонн».

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

құрылған» деп атап өтті. «ҚТЖ» ҰК» АҚ тұрақты жүретін поездароперацияларын жүргізуді қоса алғандағы транспорттық және логистикалық қызметтің толық көлемін ұсынуға дайын. Тек соңғы 5 жылда Қытай – Еуропа бағытындағы транзиттік көлем 17 есеге көбейді», деп атап өттіҚ.Алпысбаев. «ҚТЖ» ҰК» АҚ вице-президентінің айтуынша әріптестер үшін перспективалық логистикалық шешімдердің бірі Қазақстан бойынша «Rail Air» схемасының негізінде мультимодалды тасымалдау болып табылады. Бұл схема Қытайдан Қазақстанға темір жол арқылы контейнерлік поездар тасымалын, одан әрі Қазақстаннан Еуропаға әуе арқылы тасымалдауды қамтамасыз етеді. Сапар шеңберінде Форум болды, соның аясында «KTZ – Khorgos Gateway» ЖШС бас директоры Карл Гейсен әлемдегі ірі логистикалық оператор Dubai Port World – пен ынтымақтаса отырып, «KTZ – Khorgos

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

К.Алпысбаев подчеркнул, что АО «НК «КТЖ» готово предоставить полный спектр транспортных и логистических услуг, включая оперирование регулярных поездов. Только за последние 5 лет транзитный объем по маршруту Китай – Европа вырос в 17 раз». По словам вице-президента АО «НК «КТЖ», одним из перспективных логистических решений для партнеров является мультимодальная перевозка на основе схемы «Rail Air» по Казахстану. Эта схема обеспечивает перевозку контейнерных поездов по железной дороге из Китая в Казахстан с дальнейшей воздушной перевозкой из Казахстана в Европу. В рамках поездки состоялся Форум, в рамках которого генеральный директор ТОО «KTZ – Khorgos Gateway» Карл Гейсен провел презентацию на тему: «Реализация проекта Сухой порт «KTZ – Khorgos Gateway» в сотрудничестве с крупнейшим в

Gateway» құрғақ портын іске асыру» тақырыбында таныстырылым өткізді. Ол «KTZ – Khorgos Gateway» Қазақстандағы жер бетіндегі бірінші порт, сондай-ақ Орталық Азиядағы ең ірі логистикалық парк болып табылатынын хабарлады. Құрғақ порттың тиімділігі жоғары және жетілдірілген жүк тиеу-түсіру мүмкіндіктері жаңа Жібек жолы арқылы тауарларды тиімді, үнемді тасымалдауға жол ашады. «KTZ – Khorgos Gateway» құрғақ порты екі ай бойы операциялық қызметті жүргізіп келеді және қазірдің өзінде 10 мыңнан астам ДФЕ пысықтады, таралық-дана өнімі қарқынды өңделуде. ЕО елдерінен Қытайға және Қытайдан Еуразиялық контингент нарықтарына автомобиль көлігін тасымалдау ұйымдастырылуда. Жергілікті персоналды тарта отырып, қызметкерлер штаты қалыптастырылды, олар әлемдегі жетекші көліклогистикалық орталықтарда (КЛО) оқып жатыр.

мире логистическим оператором Dubai Port World». Он сообщил, что «Khorgos Gateway является первым наземным портом в Казахстане, а также самым крупным логистическим парком в Центральной Азии. Высокоэффективные и совершенные погрузочно-разгрузочные возможности Сухого порта предлагают эффективную, экономичную транспортировку товаров через Новый шелковый путь». Сухой порт «KTZ – Khorgos Gateway» уже ведет операционную деятельность. Организовывается перевозка автомобильного транспорта из стран ЕС в КНР и из Китая на рынки Евразийского континента. Сформирован штат сотрудников с привлечением местного персонала, который проходит обучение в ведущих транспортно-логистических центрах (ТЛЦ) мира. На сегодняшний день подписаны договора с компаниями Hewlett Packard, DBS chenker, Toyota,

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Қазіргі таңда HewLett Packard, DBS chenker, Toyota, FESCO, BRAVIS компанияларымен транзитпен «Қорғас – шығыс қақпасы» АЭА өңдеуге Алтынкөл станциясы арқылы контейнерлік поездарды қалыптастыру бойынша шарттарға қол қойылды. «Қорғас» шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығында (ШЫХО) «KTZ Express» АҚ президенті Санжар Елубаев дипломаттарға осы Қазақстан-қытай жобасының бірегейлігі туралы айтып берді. Ол «Қорғас» ШЫХО негізгі мақсаты шекара маңы, сауда-экономикалық ынтымақтастықты және Ұлы Жібек жолында халықаралық туризмді дамыту болып табылады. «Қорғас» ШЫХО құру ҚР және ҚХР азаматтарының болу аумағын құрып, халықаралық сауда-саттықты кеңейтуге және туристік индустрияны дамытуға, сауда-саттық мәмілелерін жасасуға қосымша мүмкіндіктерді ашады, ал бұл жақын және алыс шет елдерден іскерлік орта өкілдерінің, туристердің қызығушылығын тудырады. «Қорғас» ШЫХО-да экспорттық-импорттық сауда-саттық операцияларын қалыптастыру, сондай-ақ келісімшарттық логистиканы құру бойынша 5 инвестициялық жобаны іске асыру басталды. Тағы да 10 жоба қаралуда. Бірінші кезектегі жобалар инвестициясының жалпы көлемі 300 млн. долларды құрайды. «ҚТЖ» ҰК» АҚ «Нұрлы жол» бағдарламасының шеңберінде іске асыратын жобалар, оның ішінде «Қорғас-шығыс қақпасы» АЭА ірі жобасы Қазақстанның транзиттіктасымалдау әлеуетін дамытуға күшті серпін береді және жаңа Жібек жолының экономикалық белдеуін қалыптастыруға толық ықпал ететін болады.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

FESCO, BRAVIS по формированию контейнерных поездов транзитом через станцию Алтынколь и обработкой на СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота». В Международном центре приграничного сотрудничества (МЦПС) «Хоргос» президент АО «KTZ Express» Санжар Елюбаев рассказал дипломат ам об уника льно сти данного казахстанско-китайского проекта. Он сообщил, что «основной целью МЦПС «Хоргос» является развитие приграничного, торгово-экономического сотрудничества и международного туризма на Великом Шелковом пути. Создание МЦПС «Хоргос» открывает дополнительные возможности для расширения международной торговли и развития туристкой индустрии с формированием территории безвизового посещения граждан РК и КНР, заключения торговых сделок, что вызывает огромный интерес у представителей деловых кругов, туристов из стран ближнего и дальнего зарубежья». В МЦПС «Хоргос» уже начата реализация 5-ти инвестиционных проектов по формированию экспортно-импортных торговых операций, а также контрактной логистики. Еще 10 проектов находятся на стадии рассмотрения. Общий объем инвестиции проектов на первой очереди составляет 300 млн. долларов. Реализуемые АО «НК «КТЖ» в рамках программы «Нұрлы жол» проекты, в том числе, крупнейший проект СЭЗ «Хоргос – Восточные ворота» дают мощный импульс развитию транзитнотранспортного потенциала Казахстана и позволят в полной мере содействовать формированию экономического пояса Нового шелкового пути.

ДИПЛОМАТИЯ 1 (50) ЖАРШЫСЫ 2015 ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің басылымы

Издание Министерства иностранных дел Республики Казахстан

2004 жылдан бастап жарыққа шығады

Издается с 2004 года

• Құрылтайшысы Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі • Бас редакторы Ілияс Омаров • Жауапты шығарушылары, аудармашылары және корректорлары: Әсел Әлімжанова, Әлия Тусургалиева, Мират Нұрғазин, Дәурен Мырзабеков, Аима Сеитова, Мейрам Ислам, Салтанат Қоныспаева • Дизайны, беттелуі және электрондық нұсқасы: Анара Аманжолова • Суреттер: Станислав Филиппов, Виктор Глебов, Ильяс Архипов, Акажан Ботбаев, Айтжан Мурзанов, «РИА Новости» және «Синьхуа» агенттіктері •

• Учредитель Министерство иностранных дел Республики Казахстан • Главный редактор Ильяс Омаров • Ответственные за выпуск, переводчики и корректоры: Асель Алимжанова, Алия Тусургалиева, Мират Нургазин, Даурен Мурзабеков, Аима Сеитова, Мейрам Ислам, Салтанат Конуспаева • Дизайн, верстка и электронная версия: Анара Аманжолова • Фото: Станислав Филиппов, Виктор Глебов, Ильяс Архипов, Акажан Ботбаев, Айтжан Мурзанов, Агентства «РИА Новости» и «Синьхуа» •

«ДЖ» журналында жарияланатын материалдар міндетті түрде редакция көзқарасын білдірмейді.

Материалы, публикуемые в журнале «ДЖ», не обязательно отражают точку зрения редакции.

Журнал Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2007 ж. 4 сәуірде қайта тіркелген. Тіркеу куәлігі № 8230-Ж

Журнал перерегистрирован Министерством культуры и информации Республики Казахстан 4 апреля 2007 г. Регистрационное свидетельство № 8230-Ж

Басуға 10.10.2015 ж. қол қойылды. Пішімі 60х84 1/8. Шартты б.т. 12. Есепті б.т.5. Таралымы 1000 дана.

Подписано в печать 10.10.2015 г. Формат 60х84 1/8. Усл.п.л. 12. Уч.-изд.л. 5. Тираж 1000 экз.

• Қазақстан Республикасы СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесі (АБК) 010000, Астана қаласы, Қонаев көшесі, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Журналдың электрондық нұсқасы: mfa.gov.kz

• Информационно-издательский Совет (ИИС) МИД Республики Казахстан 010000, Астана, ул. Кунаева, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Электронная версия журнала: mfa.gov.kz

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ

Ыдырысов Ерлан Әбілфайызұлы – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі, «Дипломатия жаршысы» журналы Редакция Алқасының төрағасы

Идрисов Ерлан Абильфаизович – Министр иностранных дел Республики Казахстан, председатель Редакционной Коллегии журнала «Дипломатия жаршысы»

Жошыбаев Рәпіл Сейітханұлы – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары, «ЭКСПО-2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінiң Комиссары, экономика ғылымдарының докторы

Жошыбаев Рапиль Сейтханович – Первый заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан, Комиссар Международной специализированной выставки «ЭКСПО-2017», доктор экономических наук

Сарыбай Қайрат Шораұлы – Қазақстан Республикасының Австриядағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, Қазақстан Республикасының Вена қаласындағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкілі

Сарыбай Кайрат Шораулы – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Австрии, Постоянный представитель Республики Казахстан при международных организациях в Вене

Абаев Дәурен Әскербекұлы – Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі

Абаев Даурен Аскербекович – Советник Президента Республики Казахстан

Адырбеков Икрам Адырбекұлы – Қазақстан Республикасының Парламенті Сенатының Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, экономика ғылымдарының докторы

Абдрахманов Кайрат Кудайбергенович – Постоянный представитель Республики Казахстан при Организации Объединенных Наций

Әбдірахманов Қайрат Құдайбергенұлы – Қазақстан Республикасының Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы Тұрақты өкілі

Адырбеков Икрам Адырбекович – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Сената Парламента Республики Казахстан, доктор экономических наук

Әшімбаев Мәулен Сағатханұлы – Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, саяси ғылымдар кандидаты

Ашимбаев Маулен Сагатханулы – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Мажилиса Парламента Республики Казахстан, кандидат политических наук

Василенко Роман Юрьевич – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Халықаралық ақпарат комитетінің төрағасы

Василенко Роман Юрьевич – Председатель Комитета международной информации Министерства иностранных дел Республики Казахстан

Ермекбаев Нұрлан Байұзақұлы – Қазақстан Республикасы Президентінің көмекшісі-Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы

Ермекбаев Нурлан Байузакович – Помощник Президента, Секретарь Совета безопасности Республики Казахстан

Омаров Қайрат Ермекұлы – Қ а з а қ с т а н Республикасының Америка Құрама Штаттарындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, тарихи ғылымдарының кандидаты

Туймебаев Жансеит Кансеитович – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Турецкой Республике и в Албании по совместительству, доктор филологических наук

Түймебаев Жансейіт Қансейітұлы – Қазақстан Республикасының Түркия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі және Албанияда осы міндетті қоса атқарушы, филология ғылымдарының докторы

Умаров Кайрат Ермекович – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Соединенных Штатах Америки, кандидат исторических наук

Омаров Ілияс Темірланұлы – «Дипломатия жаршысы» журналының бас редакторы

Омаров Ильяс Темирланович – главный редактор журнала «Дипломатия жаршысы»

Фото дня ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев құрамында ғарышкер Айдын Айымбетов бар халықаралық ғарыш экипажын қарсы алды. Президент РК Нурсултан Назарбаев встретил международный космический экипаж, в составе которого находился космонавт Айдын Аимбетов.