POENERIG OF PRAKTISCH? GOUD VOOR DAGELIJKS GEBRUIK
Jaeger-LeCoultre Atmos 568 by Marc Newson
HET FLORENCE VAN CARTIER MODE EN DE’MEDICI
TE LAND... (PIET BOON NEEMT AFSCHEID VAN EEN ICOON)
TER ZEE... (POWERFUL EN PRAKTISCH TE WATER)
EN IN DE LUCHT (PILOTENHORLOGES OM EEN VLIEGBREVET VOOR TE HALEN)
IWC Big Pilot uit 1940
DI T I S E E N C OM M E RC I Ë L E U I T G AV E , V E R S P R E I D M E T H E T F I NA NC I E E L E DAG B L A D. DE R E DAC T I E VA N H E T F I NA NC I E E L E DAG B L A D H E E F T G E E N B E T ROK K E N H E I D B I J DE Z E P RODU C T I E .
AUDEMARSPIGUET.COM
TO BREAK THE RULES, YOU MUST FIRST MASTER THEM. THE VALLÉE DE JOUX. FOR MILLENNIA A HARSH, UNYIELDING ENVIRONMENT; AND SINCE 1875 THE HOME OF AUDEMARS PIGUET, IN THE VILLAGE OF LE BRASSUS. THE EARLY WATCHMAKERS WERE SHAPED HERE, IN AWE OF THE FORCE OF NATURE YET DRIVEN TO MASTER ITS MYSTERIES THROUGH THE COMPLEX MECHANICS OF THEIR CRAFT. STILL TODAY THIS PIONEERING SPIRIT INSPIRES US TO CONSTANTLY CHALLENGE THE CONVENTIONS OF FINE WATCHMAKING.
ROYAL OAK DOUBLE BALANCE-WHEEL OPENWORKED IN PINK GOLD
P. 4 0 0 0
P R EC I S I O N, R EL I A B I L I T Y A N D ST R E N GT H. T H E P.4 0 0 0 AU TO M AT I C CA L I B R E , O N LY 3. 9 5 M M T H I C K , W I T H O F F- C E N T R E M I C R O - R OTO R A N D 72 - H O U R P O W E R R ES E R VE ,
EQ U I P S
THE
NEW
LU M I N O R
DUE
3
DAYS
AU TO M AT I C
S I M P L I C I T Y I N T EC H N I CA L E XC EL L E N C E .
ACC I A I O.
3 D AYS A U TO M AT I C ACC I A I O - 4 5 M M ( R E F. 6 74 )
PA N E R A I . C O M
•
+31 20 7 10 5994
BONHAMS AMSTERDAM WATCH EVENT
INVITATION TO CONSIGN Taxatie - en innamedag horloges 10.00 - 17.00 uur*
TAXATIE-/ INNAMEDAG, PREVIEW, LEZING
PREVIEW Upcoming December Fine Watch Sale 10.00 - 17.00 uur*
Woensdag 7 December 2016
LEZING Jonathan Darracott Head of Bonhams Watch department aanvang 20.00 uur** *Wij verzoeken u vooraf een afspraak te maken / aan te melden **Op basis van aanmelding – er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar
PATEK PHILIPPE. A FINE AND RARE STAINLESS STEEL ANTIMAGNETIC WRISTWATCH WITH ORIGINAL BOX AND CERTIFICATE OF ORIGIN Sold for US$ 115,000 (incl. premium)
OMEGA. A STAINLESS STEEL MANUAL WIND CHRONOGRAPH BRACELET WATCH Sold for £11,875 (incl. premium)
GEORGE DANIELS A very rare and ďŹ ne 18 K gold limited series manual wind instantaneous calendar wristwatch with power reserve indication, co-axial escapement and start stop mechanism, Daniels Anniversary Edition Sold for ÂŁ225,500 (incl.premium
CONTACT +31 (0)20 6709701 amsterdam@bonhams.com
Bonhams Amsterdam De Lairessestraat 154 1075 HL Amsterdam
Invitation to consign for our upcoming Watch Sales in 2017
bonhams.com/amsterdam
TEMPUS MAGAZINE
Inhoud Het Florence van Cartier. Pagina 30
12 / INHOUD 18 / VOORWOORD Horlogenieuws. Pagina 38
20 / BUSINESS NEWS Nieuws uit de wereld van de Haute Horlogerie en de Haute Joaillerie.
30 / CARTIER Wat drijft de moderne man, kleding of kunst? Beide, zegt Ivo Weyel, die het uitzocht in het Palazzo Gondi in Florence, samen met de Drive de Cartier. 38 / HORLOGENIEUWS Na jaren van creatieve impasse is de technische creativiteit weer terug, in de platste uurwerken ooit.
IWC’s Big Pilot. Pagina 74
12
62 / GRAND SEIKO Grand Seiko gaat de concurrentie aan met de Zwitserse horlogehuizen. Tijd om de relatieve nieuwkomer voor te stellen.
NAJAAR 2016
68 / BREITLING Uit de manufactuur van Breitling in La Chaux-de-Fonds komen enkel COSC-gecertificeerde uurwerken. CEO JeanPaul Girardin leidt Tempus rond in de hypermoderne gebouwen, waar Breitlings vliegeniershistorie nooit ver weg is. 74 / IWC Tachtig jaar Big Pilot wordt gevierd met limited edition perpetual calendar, gebaseerd op het originele vliegeniershorloge uit 1936. Vooralsnog uitsluitend te koop in de Benelux en ScandinaviĂŤ.
THE LEGEND AMONG ICONS.
Portugieser Perpetual Calendar. Ref. 5034: The moon has always exercised an inexplicable power of attraction over human beings. In the case of the Portugieser Perpetual Calendar, this is more than understandable. Its fascination lies in the moon phase display, which shows the two faces of the moon in the nor thern and southern hemispheres simultaneously. Combined with the watch’s timelessly elegant design,
its powers of attraction are almost selfexplanator y. Af ter all, legends are simply irresistible. I WC . E N G I N E E R E D FO R M E N . Mechanical movement, Pellaton automatic winding, IWC-manufactured 52615 calibre, 7-day power reserve, Power reserve display, Perpetual calendar with displays for the date, day, month, year in four digits and perpetual moon phase for the northern and southern hemispheres, Sapphire glass, See-through sapphire-glass back, Water-resistant 3 bar, Diameter 44.2 mm, Alligator leather strap by Santoni
Watch the video about the new Portugieser Collection
IWC Schaffhausen, Switzerland. iwc.com. The world’s finest timepieces are exclusively available from selected watch specialists. For an illustrated catalogue or list of nationwide concessionaires please call: 020 711 08 68 or e-mail: concierge.europe@iwc.com
TEMPUS MAGAZINE
Inhoud Audemars Piguet. Pagina 80
80 / AUDEMARS PIGUET Olivier Audemars vergeet over horloges te praten tijdens het Gallery Weekend in Berlijn: ‘Door samen te werken met kunstenaars verandert je kijk op de wereld.’
Movado. Pagina 84
Horloges op The Grid. Pagina 96
84 / MOVADO Sommige horloges zijn zo mooi dat ze een plaatsje in een museum verdienen. De Movado Museum Watch maakt al sinds 1960 deel uit van de permanente collectie van het MoMA in New York. 88 / PANERAI De ‘nieuwe’ manufactuur van Panerai in Pierre-à-Bout is zeer milieuvriendelijk opgezet. Tempus bezocht het ultramoderne Laboratorio di Idee waar ook de nieuwe, meest gecompliceerde Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT vandaan komt.
14 Panerai. Pagina 88
NAJAAR 2016
92 / FRÉDÉRIQUE CONSTANT Een interview met Peter Stas, die zijn merken verkocht aan de Citizen Group en zelf aandeelhouder bleef bij softwaremaker MMT. ‘Ik geloof in de combinatie mechanische horloges en smarttechnologie.’ 96 / FORMULE 1 Wie is wie? Horloges op The Grid van de Formule 1.
real watches for real people
Oris Divers Sixty-Five Automatic mechanical movement Unidirectional revolving bezel Top ring with black aluminium inlay Water resistant to 10 bar/100 m
www.oris.ch
TEMPUS MAGAZINE
Inhoud Le Corbusiers Villa Turque. Pagina 112
JUWELEN
Trends. Pagina 104
104 / TRENDS Najaarstrends in juwelen en horloges: van stekelige sieraden tot een sfeervol herfstpalet. 108 / CHOPARD 40 jaar Happy Diamonds, de geschiedenis van een gelukkig juwelenconcept.
16
LU X U RY
112 / EBEL Le Corbusiers Villa Turque in La Chaux-deFonds inspireert al honderd jaar. Nu ook in de jubileumhorlogecollectie La Maison Ebel.
116 / THE PERFECT STORM De 5 beste powerboats van de Monaco Yacht Show 2016, rap met luxe. 122 / LAND ROVER Van een Land Rover Defender blijf je af, maar het design van The Last Defender by Piet Boon is toch gelukt. 124 / THE MAN WITH THE GOLD Wie investeert er nog in een broodje goud, als er ook een gouden fiets of, o zo praktisch, een setje gouden tandenstokers aangeschaft kan worden?
The Man with the Gold. Pagina 124
NAJAAR 2016
126 / ROLLS ROYCE Rolls-Royceeigenaren reden altijd al handsfree (want met chauffeur), maar Land Rover. Pagina 122
hoe toert een RR-eigenaar in de toekomst? Volgens designbaas Giles Taylor verwachten zijn klanten ‘elektrische aandrijving, een modern design en kunstmatige intelligentie die ‘verzorgt’. 130 / SERVICE
De BR-X1 HYPERSTELLAR, de perfecte synthese van de knowhow van Bell & Ross op het gebied van luchtvaarthorloges en de hogere horlogerie, is een uitzonderlijk en voor de ruimtevaart ontwikkeld instrument met een avant-gardistisch ontwerp en gefabriceerd in een gelimiteerde oplage van 250 stuks. De lichte en sterke kast van titanium klasse 5 wordt beschermd door een "gordel" van hightech titanium en rubber dat als een schild werkt. Met de ergonomische en innoverende kanteldrukknoppen kunnen de functies van de chronograaf nog gemakkelijker en met nog meer zekerheid worden bediend. Het uitgekiende en beproefde skeletuurwerk van de chronograaf vormt een aandrijving van uitzonderlijke klasse waarin de finesses van de hogere horlogerie en een extreem licht gewicht samengaan ¡ Bell & Ross Benelux: +31 20 222 48 59 ¡ e-Boutique: www.bellross.com
TEMPUS MAGAZINE
Editorial Ingetogen chique •Kim Kardashian, de verpersoonlijking van de selfie, reality star in een zelfgeschapen wereld waarin weinig ‘real’ is, was begin oktober slachtoffer van een home robbery, of beter: hotel robbery. Nadat de overvallers Kardashian op hadden gesloten in de badkamer van het e 14.000 per nacht kostende Sky Penthouse van het Hôtel de Pourtalès in Parijs, hadden zij enkele uren nodig om de 350 vierkante meter grote suite te doorzoeken. Niet lang nadat Kardashian – ontdaan van zo’n 10 miljoen aan juwelen en haar mobiele telefoon – uit de badkamer was bevrijd werd gefluisterd dat de hele overval was geënsceneerd. Kardashian zou de verzekering hebben willen bedotten of zou zich hebben willen verzekeren van extra media-aandacht. Nu staat mevrouw niet bekend als mediaschuw, maar het is toch wel heel onwaarschijnlijk dat een statusgevoelig persoon als mevrouw Kardashian de overvallers op de fiets zou laten ontkomen – hoewel ze voor de gouden •fiets op pagina 124 wellicht een uitzondering zou hebben gemaakt. Naast wat kleinere glimmers bestond de buit uit een ring van vier miljoen dollar. En omdat mevrouw Kardashian deze ring daags voor de overval op social media had geplaatst (zoals ze alles op social media plaatst) werd haar al snel verweten dat ze de home robbery over zichzelf had uitgeroepen. Wat we in ieder geval zeker weten is dat Kardashian niet het toonbeeld is van ingetogen chique; haar exhibitionisme staat in scherp contrast met de degelijkheid van de meeste mensen in de horloge-industrie. Een goed voorbeeld van deze Zwitserse degelijkheid is de Nederlander Peter Stas die, nadat ik hem een jaar of vijftien geleden interviewde, met een bezoek aan een lokaal Raclette-restaurant zijn succesvolle integratie in het Alpenland illustreerde. Tussen de met druipende kaas bedekte stukken aardappel, ui en augurk door kwam een eventuele verkoop van zijn toen nog kleine merk ter sprake. Het was een van de weinige keren dat Stas, niet een man die zijn emoties de vrije loop laat, zich liet gaan: verkoop
18
NAJAAR 2016
was geen optie, niet zolang hij en zijn vrouw Aletta plezier hadden met hun merk. Uit het interview met Stas in dit nummer van Tempus blijkt dat hij nog altijd plezier heeft, maar het is niet uit te sluiten dat de deal met Citizen, dat Frédérique Constant en een tweetal andere merken van het echtpaar onlangs overnam, hem nog meer plezier geeft. Daarbij is Stas druk met Manufacture Modules Technologies, een toeleverancier voor smartwatches waar hij in participeert. MMT rekent op een versmelting van mechanische horloges en digitale, connected elementen. Dit is een ontwikkeling waar wij overigens enige vraagtekens bij zetten: wie een smartwatch wil, vervoege zich tot een merk uit Silicon Valley, wie een mechanisch horloge om de pols wenst, gaat naar de Vallée de Joux. Deze Zwitserse vallei is ook belangrijk voor Olivier Audemars, die we troffen tijdens de Gallery Week in Berlijn. In de optiek van Audemars, de vierde generatie in familiebedrijf Audemars Piguet, begrijp je pas waar deze industrie vandaan komt als je een idee hebt van de ontberingen van de grondleggers ervan. Dus gaf Audemars Piguet fotograaf •Dan Holdsworth de opdracht om het gebied in zijn meest woeste vorm vast te leggen. Het gesprek met Audemars was overigens om een andere reden memorabel: mensen in deze sector hebben een indrukwekkend talent om elk gesprek binnen enkele minuten op horloges in het algemeen en het eigen merk in het bijzonder te brengen. Olivier Audemars daarentegen sprak achtereenvolgens over de val van de Berlijnse Muur (‘Ik was hier, maar waarom heb ik er nou niet aan gedacht om een stukje muur mee te nemen?’), de rol van kunst binnen zijn merk (‘Het is de beste manier om te begrijpen waar we voor staan’) en kwantummechanica, de relativiteitstheorie, Albert Einstein, Galileo Galilei, Erwin Schrödinger en Schrödingers kat-experiment. En zo benoemde Olivier Audemars onbedoeld de essentie van Kim Kardashian, niet door over horloges of juwelen te praten maar Schrödingers fundamentele vraag: Wat is realiteit en hoe beïnvloedt deze ons? Mischa van de Woestijne, hoofdredacteur
Reverso Tribute Calendar watch Eduardo Novillo Astrada, polo Champion, Winner of the Argentine Triple Crown.
TEMPUS MAGAZINE
Business News Samenwerking Ace Jewelers dealer van G-Shock Premium Het Amsterdamse Ace Juweliers is sinds augustus officieel dealer van G-Shock Premium, de meest exclusieve collectie van het Japanse Casio. De horloges zijn verkrijgbaar bij Ace & Dik en online. De G-Shock Premium collectie bevat onder andere de Masters of G en de MR-G en MT-G lijnen; modellen met stijlvolle designs, hoogwaardige materialen als titanium en staal en hypermoderne uurwerktechnologie.
Roger Dubuis werkt samen met Massaro Het nieuwe Velvet-horloge van Roger Dubuis is tot stand gekomen in samenwerking met het Parijse Maison Massaro. De Haute Couture-createur van schoenen is onder andere bekend van de iconische zwartbeige pumps van Chanel. De geplooide leren band van Massaro zit aan een roségouden horloge met een automatisch uurwerk met 48 uur gangreserve en diamanten op de lunette. Gelimiteerde oplage van 88 stuks. € 43.000.
Omega in brillen Horlogemerk Omega breidt zijn activiteiten uit naar de wereld van de luxe brillen. In samenwerking met het Italiaanse optiekmerk Marcolin is deze zomer een eerste collectie heren- en een dameszonnebrillen gelanceerd, die exclusief verkrijgbaar is in de Omega-boutiques.
20 NAJAAR 2016
Pioneering since 1906. For the pioneer in you. Crafted for the modern traveller, the Montblanc 4810 Chronograph Automatic embodies the precision and artisanal refinement of fine Swiss watchmaking and the inspiration of early modern sea travel. Discover the full story at montblanc.com/pioneering. Crafted for New Heights.
Montblanc Boutique - P.C. Hooftstraat 57, 1071 BN Amsterdam · T 020 - 470 0220 To find the nearest point of sale please call Montblanc · T 020 - 470 2151 Montblanc E-Boutique - www.montblanc.com
TEMPUS MAGAZINE
Business News Boutiques
Cartier Boutique New York heropend Het verhaal van de Cartier Fifth Avenue Mansion is legendarisch: Pierre Cartier, kleinzoon van Louis Cartier, de oprichter van het juwelenhuis, ruilde in 1917 een parelcollier voor het mooie New
22
Yorkse gebouw: beide werden op 1 miljoen dollar getaxeerd. In 2001 werd het belang van het horlogehuis voor New York onderstreept toen de burgemeester de hoek van Fifth Avenue en 52nd Street offi-
cieel omdoopte tot Place de Cartier. Dit jaar werd het Cartier Mansion – na een renovatie van 2,5 jaar – heropend. De opening werd bijgewoond door sterren als Katie Holmes, Sienna Miller en Uma Thurman.
Juwelenhuis House of Eléonore in de Bijenkorf Rotterdam Duurzame juwelen zijn vanaf nu verkrijgbaar in de Bijenkorf Rotterdam, waar een shop-in-shop van juwelenhuis House of Eléonore is geopend. Het merk staat bekend om zijn duurzame karakter door het werken met laboratory-created diamanten en FairTrade-goud. Het is voor het eerst dat deze juwelen in een warenhuis te koop zijn. Naast ‘bespoke’ juwelen en de ‘Paradise’ collectie zal er ook de nieuwe bridal collectie genaamd ‘Dutch Light’ verkrijgbaar zijn. NAJAAR 2016
BLACK BAY BRONZE NZE BRONZE CASE DIAMETER 43 MM WATERPROOF TO 20 00 M (660 FT) IN-HOUSE MOVEME ENT
Aluminium bronze alloy case. An aesthetic reference to historic ships and other diving equipment, this metal guarantees the development of a subtle e and unique patina to match its user’s habits.
TUDOR in-house movement MT5601. Offering a 70-hour power reserve and regulated by a variable e inertia oscillator with silicon balance spring, it is certified by the Swiss Official Chronometer Testing Institute (COSC). #TUDORWATCH TUDORWATCH.COM
TEMPUS MAGAZINE
Business News Cijfers Groei voor LVMH en Hermès LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton heeft in de eerste negen maanden van 2016 een omzet gerealiseerd van 26,3 miljard euro, een stijging van 4%. Het derde kwartaal zorgde voor 6% groei, doordat de situatie in Azië (m.u.v. Japan) verbeterde. De Ameri-
kaanse markt bleef op peil, net als Europa – met uitzondering van Frankrijk, dat dalende toeristenaantallen ziet. Het segment Horloges en Juwelen kende een organische groei van 4% in omzet. Bvlgari blijft marktaandeel winnen en ook TAG Heuer groeit sterk, dankzij de
nieuwe collectie en de smartwatch. Ook luxegroep Hermès zag de autonome omzet in het derde kwartaal met 6% stijgen, vooral door een grotere afzet van lederwaren en parfums. De groei overtreft de prognose van analisten, die gemiddeld rekening hielden met een stijging van 4%.
LVMH groepsomzet Eerste negen maanden 2016, per regio
18%
Europa
26%
10%
Verenigde Staten (incl. Hawai)
(excl. Frankrijk)
Frankrijk
7%
27%
Japan
Azië
(excl. Japan)
12% Overige markten
Lagere halfjaarcijfers Swatch Group en Richemont De sterke yen, dalende toeristenstromen in Europa (en vooral Frankrijk) en zwakke cijfers in Hongkong en Macau, zorgden voor dalende omzetten bij zowel The Swatch Group als Richemont. The Swatch Group meldde lagere omzetcijfers (CHF 3.716 miljoen; 11,4%). De productgroep Horloges en Juwelen kreeg te maken met een recorddaling van -11,3%. Op het vaste land van China en in Zuidoost-Azië werd echter een dubbelcijferige groei gerealiseerd. De operationele winst die in de Horloges en Juwelen werd behaald was 11,2%. Ook Richemont rapporteert een omzetdaling over de eerste vijf maanden van het financiële jaar. De omzet daalde met 13%. In de Verenigde Staten trokken de juwelen- en acces-
Swatch groepsomzet Eerste vijf maanden 2016
24
CHF
4,2 mrd 2015
Swatch Sistem 51 Irony.
soireverkopen juist aan, maar daalde de omzet toch vanwege verminderde horlogeverkopen. De operationele winst voor de zes maanden tot 30 september werd geschat op 45% onNAJAAR 2016
CHF
3,7 mrd 2016
der het niveau van vorig jaar, waarin het effect van eenmalige herstructureringskosten (€ 65 miljoen) en de terugname van voorraden zijn verwerkt. Zowel The Swatch Group als Richemont bedrijven voorspellen verbetering voor de tweede helft van het jaar, dankzij de gunstige koers van het Britse pond en groei van het toerisme in Spanje en Italië.
RELEASED BY TIME, THE ENGINES ROAR AND DREAMS TAKE FLIGHT.
Every pilot’s quest for freedom and adventure. Bold, distinctive 44-millimetre case, easy-grip crown, studded calfskin strap. Large date window, hands and numerals treated with Superluminova for optimum readability. Premium-quality automatic movement with a highly intricate skeletonised rotor. Screwed-on case back with sapphire crystal. A timepiece for enthusiasts of German watchmaking: precise, timeless and beautiful. BELISAR PILOT CHRONOGRAPH
w w w. u n i o n - g l a s h u e t t e . c o m
COSTER DIAMONDS B .V. PAULUS POT TERSTR A AT 2-6 1071 CZ AMSTERDAM 020 -3055555
PIJNENBURG JUWELIERS DEMER 49 5611 AP EINDHOVEN 040 -2444222
GRUY TERS JUWELIER VAN LOENSHOF 1 7511 HE ENSCHEDE 053-4310741
SPRUY TENBURG JUWELIERS KONINGIN WILHELMINAPLEIN 43 2741 EC WADDINX VEEN 0182-612077
TEMPUS MAGAZINE
Business News Agenda
Shelby 260 Cobra ‘CSX 2000’ uit 1962.
Veilingrecords
Heropening Schaap en Citroen Utrecht
De tweedehandsmarkt was booming dit jaar. Zo deed veilinghuis Sotheby’s goede zaken in vintage wijnen, antieke auto’s en huizen. En passant werd de grootste Fancy Vivid Pink peergeslepen diamant ooit bij Sotheby’s geveild. De edelsteen, die in mei onder de hamer kwam, woog 15,38 caraat en wanneer u bedenkt dat een roze diamant van 1 caraat al zeldzaam is, dan begrijpt u dat deze steen alle records brak. Vooraf werd een opbrengst tussen de 28 en 38 miljoen dollar verwacht, en er werd uiteindelijk 31,6 miljoen dollar voor betaald, een recordprijs voor een steen van dit type en zo’n slordige 2 miljoen dollar per caraat. Sotheby’s had ook een goed jaar in het segment classic cars. In Monterey werd in augustus een Alfa Romeo 8C 2900B Lungo Spider by Touring uit 1939 geveild. De opbrengst was $ 19,8 miljoen dollar. Er bestaan er nog maar 12 van, vandaar. De Shelby 260 Cobra ‘CSX 2000’ uit 1962 die in dezelfde veiling door de Carroll Hall Shelby Trust werd aangeboden kon daar niet aan tippen. Al is $ 13,8 miljoen ook mooi.
Het uit 1906 stammende Jugendstil-pand van Schaap en Citroen aan de Steenweg 65 in Utrecht heeft een drastische verbouwing ondergaan. Het gebouw is onder handen genomen door architect Jos Kramer en de familie Martens, eigenaren van Schaap en Citroen. De glazen pui geeft goed zicht op het interieur, waar merken als Rolex, Patek Philippe en nu ook Jaeger-LeCoultre verkrijgbaar zijn. Store Director Donald Vermeulen: ‘Elk merk krijgt de aandacht die het verdient, met als hoogtepunt de Rolex ‘shop-in-shop’. En beneden hebben we nu ook een horlogereparatie-atelier. Met respect voor de monumentale status van ‘ons huis’, er is optimaal gebruik gemaakt van de ruimte.’
26
NAJAAR 2016
A time for pioneers. Not only does the Meister Driver Handaufzug display the time, it also evokes an entire era: the early years of modern motoring, a time of great technological pioneers. Its appearance is inspired by the design of historically-significant classic cars and their dashboard instruments. Like no other watch, the Meister Driver combines the distinctive charm of these automobiles with our passion for mechanical timepieces.
TEMPUS MAGAZINE
Business News Haute Horlogerie Driesterren Haute Horlogerie 86 merken werden getest, maar slechts 64 doorstonden de strenge criteria van de FHH, de Fédération de Haute Horlogerie. Zij mogen zich een ‘Haute Horlogerie’ merk noemen. Onder hen twee Nederlandse namen: Christiaan van der Klaauw en Grönefeld. Sinds juni van dit jaar zijn deze merken toegevoegd aan de categorie Artisans-Créateurs – wat zoveel wil zeggen als ‘de creatieve individuen die ook zelf een horloge in elkaar kunnen zetten’ – van de illustere White Paper List van de FHH. De lijst geldt als de driesterren-Michelinlijst voor haute horlogerie.
Grönefeld Parallax Tourbillon Platinum.
Toetsing Er is door 46 experts drie jaar onderzoek gedaan op 600 punten binnen de 29 criteria, waaronder techniek, ontwerp, geschiedenis, after-sales service en opleiding. Pikant detail is dat de FHH wel de organisator is van de Salon International de la Haute Horlogerie (SIHH) die elk jaar in Genève plaatsvindt, maar dat niet alle merken die daar dit jaar exposeerden aan de testcriteria voldeden. Ook andere belangrijke merken zoals Corum, Tudor, Longines, deGrisogono en Franck Müller schitteren door afwezigheid. Walter von Känel, ceo van Longines, kan er niet mee zitten: “Wij zijn het vierde Zwitserse horlogemerk qua omzet en maken al sinds 1832 horloges. Dan vraag ik me af of de toetsingscriteria wel kloppen.”
28 Christiaan van der Klaauw uurwerk van de Atelier Real Moon Tides.
NAJAAR 2016
Christiaan van der Klaauw Astrolabium.
M ANUFACTUR E DE H AU TE H OR LOGER IE
TONDA METROGR APHE
Steel case Chronograph automatic movement Date in an aperture Integrated titanium/steel bracelet Made in Switzerland parmigiani.ch
ACE & DIK JEWELERS VAN BAERLESTRAAT 46, AMSTERDAM, +31 20 571 15 60 ATELIER MICHGELSEN BOSSTRAAT 20, SOEST, +31 35 602 49 71
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
Kunst of kleding:
Wat drijft de moderne man? Door Ivo Weyel
Aangezien een horloge tegenwoordig vooral een modeaccessoire is, blijkt de mannenmodeweek Pitti Uomo in Florence de uitgelezen gelegenheid om de nieuwe Drive de Cartier te bekijken. Ivo Weyel verbaasde zich niet alleen over Cartiers nieuwste creatie, maar ook over het modegevoelige volk dat hij tegenkwam in de Toscaanse stad. ‘Cartier has the pleasure to invite Mr. Ivo Weyel’, staat er in sierlijke kalligrafie op de uitnodiging; een parelgrijs kaartje met zes in reliëf gedrukte Koninklijke wapens erbo-
30 NAJAAR 2016
ven. Het zijn de wapens van koningshuizen waar Cartier van oudsher aan levert, zo lang al dat sommige koningen reeds lang geleden van hun troon zijn gestoten en verbannen dan wel gescheiden van hoofd en romp, en hun landen tot republieken zijn verworden. De in piccolokostuum gestoken jongeman aan de poort van het Palazzo Gondi in Florence checkt mijn naam op de computer en laat me binnen. En daar sta ik dan in mijn cocktail attire – zoals op de invitatie werd verzocht – tussen de Korinthische zuilen op de binnenplaats van
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
De Drive Man is een bescheiden, chique wereldburger.
het immense palazzo dat in de vijftiende eeuw in opdracht van bankier Giuliano Gondi werd gebouwd. Er klettert water uit de zeventiende-eeuwse fontein, en niet zomaar water, maar water dat middels eeuwen geleden, speciaal hiervoor aangelegde leidingen direct van de naburige Boboli-tuinen afkomstig is. Die tuinen waren van de De’ Medici familie, die gelieerd was aan Gondi via diens vrouw Maddalena Strozzi. Juist daarom is Florence zo uniek. Iedere illustere naam die je tegenkomt heeft een eigen palazzo of
museum of park, of alle drie, tot de nok toe gevuld met wereldberoemde kunstwerken van eeuwen her. Je hoeft maar uit een van de ramen van het Palazzo Gondi te kijken en je weet niet alleen dat het exact hetzelfde uitzicht is dat Leonardo da Vinci had (zijn vader huurde hier een atelier), maar ook dat hij hier ter plekke de tekening maakte van de
opgehangen Bernardo Bandini, de moordenaar van Giuliano De’ Medici, die aan de overkant hing te bungelen. Hier ook, weten de kunsthistorici, heeft hij de Mona Lisa geschilderd. Hoe kun je niet onder de indruk zijn? Met mijn zoveelste glas champagne in de hand sta ik te keuvelen met een alleraardigste meneer die informeert naar mijn welzijn, sorry, ik heb uw naam niet goed verstaan, oh, Gondi..., als in Palazzo Gondi? Blijkt het palazzo al die eeuwen in handen te zijn gebleven van de naamgevende familie. En ja, vertelt hij, er zijn ook nog steeds alive and kicking Strozzi’s en De’ Medici’s, maar die hebben niets meer behalve hun prinselijke titels, en de Gondi’s hebben alles nog, bezit plus een adellijke titel, en daarbij komen ze voor in de fameuze Goddelijke Komedie (uit dertien zoveel), waarin Dante een van zijn voorouders als hoofdpersoon opvoert. Nou gaat Cartier al heel lang mee (anno 1847), maar hier legt het merk het toch een eeuw of tien af tegen de Gondi’s (sinds 805).
‘Sorry, ik heb uw naam niet goed verstaan, oh, Gondi..., als in Palazzo Gondi?’
31 De Duomo domineert Florence.
NAJAAR 2016
REPORTAGE CARTIER
32 Cartiers uitnodiging maakt de plattegrond van het Palazzo Gondi inzichtelijk. NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
juist nu een paleisje af te huren. “Het draait allemaal om elegantie”, zegt Pierre Rainero, (op z’n visitekaartje staat Director International Image, Style & Heritage, wat zoiets betekent als algeheel hoeder van Cartiers erfgoed). “Mannenhorloges zijn lastig te ontwerpen, want ze worden snel te groot, te ordinair of te opzichtig, en wij wilden juist een vorm vinden die tegelijk mannelijk en elegant is. Daarom is dit model veel platter dan het doorsnee herenhorloge, en heeft het weliswaar stoere, maar wel glooiende, afgeplatte rondingen.” Ik probeer de roodgouden versie met krokoband. Hij is niet alleen mooi, maar zit ook lekker. En nu maar hopen dat vrouwen er eens een keertje van afblijven –
Schetsen voor de Drive de Cartier.
Het gaat hier trouwens allemaal om één horloge, de Drive de Cartier, een nieuw kloek mannenhorloge dat wordt gepresenteerd op een soort pauselijke ‘urbi et orbi’-wijze, ‘aan de stad en de wereld’, want Florence is op dit moment vanwege de jaarlijkse Pitti Uomo kledingbeurs, het centrum van de mannenmodewereld. En aangezien horloges tegenwoordig niet meer zozeer over klokkijken gaan, maar vooral fungeren als fundamentele modeaccessoires, vindt het merk het wel opportuun hiervoor
DOEN Uffizi Laat ook voor u deuren openen die voor anderen gesloten blijven. Op de site uffizi.com kunnen verschillende private tours worden geboekt in het museum,
ook de geheime Vasari Corridor. Kost wel vanaf € 89 per persoon, inclusief gids. Op privatetoursofflorence.com zijn allerhande private tours te vinden. Opera di Firenze Hypermodern, indrukwekkend en prachtig is het nieuwe operagebouw van de stad. Boek (lang) van tevoren een voorstelling en be-
Fashion rules in Florence.
leef de avond van uw leven. Op het dak is er een enorm openluchttheater voor al fresco operauitvoeringen. Cappella Brancacci De indrukwekkende, kleine kapel in de kerk Santa Maria del Carmine, is tot de nok toe gevuld met prachtige, pas gerestaureerde fresco’s van Masaccio en Masolino.
33
Modemusea Dat Italianen hun mode serieus nemen weten we, maar wordt eens te meer duidelijk in enkele heuse modemusea. Het Gucci Museum: familie- en modegeschiedenis, met bibliotheek, een café en heel veel kleren van vroeger tot nu. Ferragamo huist in een 13e-eeuws paleis en pakt het breder
NAJAAR 2016
aan, met ook buiten de schoenen van het eigen merk modegerelateerde exposities als Is Mode Kunst? Ook de Fondazione Roberto Capucci huist in een paleis, zij het alleen op de bovenste verdiepingen.
Kunst De beste manier om 16e-eeuwse plafondschilderingen te bewon-
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
vrouwen zijn namelijk dol op mannenhorloges de laatste tijd, een heuse trend – maar dat zei Rainero natuurlijk niet hardop, dat is louter mijn bijgedachte. Kan hem wat schelen wie het koopt, als het maar wordt verkocht. Het uurwerk komt, noblesse oblige, vanzelfsprekend uit de eigen manufactuur, zijnde een fabriek (dure horloges gebruiken altijd dure woorden).
Tutto solo Terwijl overal in de stad opvallend modieus mannenvolk rondloopt – inkopers en pers uit de hele wereld – Jort Kelder in een te korte witte broek met bretels de Ponte Vecchio oversteekt en de pochetten, strohoeden, opzichtig gekleurde dassen, zwarte brillen, oversized mannentassen, ingewikkelde kuifkapsels en heel veel blote enkels (sokken kunnen écht niet meer) het straatbeeld vullen, loop ik naar het Palazzo Pitti, genoemd naar – daar zijn we weer – de zoveelste eeuwenoude en schatrijke Florentijnse familie die hier ooit woonde. Gelukkig hielden ze van kunst en van zichzelf, een combinatie die resulteert in de meest schitterende portrettengalerijen. De muren hangen vol ongelooflijke werken van meesters als Bronzino, Rubens,
Drive de Cartier
Titiaan, Raphaël en Caravaggio. Ik word begroet door een dame met een grote bos sleutels. Zij opent deuren voor mij die voor anderen gesloten blijven, met dank aan een zeker horlogemerk dat het regelde. We lopen naar de Vasari Corridor, een gang die bovenop de Ponte Vecchio is ge-
Het uurwerk komt, noblesse oblige, vanzelfsprekend uit de eigen manufactuur
34
deren, is de Frescoed Executive Suite, de Presidential Suite of de Royal Suite boeken in het Four Seasons hotel, want daar hangen ze boven uw bed. Prijskaartjes variëren wel van vier tot vijf cijfers per nacht.
Maatwerk Florence grossiert in op maat gemaakte mannenspullen, dus niemand naar huis
zonder een paar maatgemaakte handschoenen (Madova. com), schoenen (Stefanobemer.com, Robertougolini.com), mannenpak (Liverano.com), hemd (Simoneabbarchi. com) of zelfs een uniek en persoonlijk gecreëerd parfum (Florenceparfum. com).
SLAPEN AdAstra Hotel Florence De combinatie nieuw en strak en modern is moeilijk te vinden in Florence, maar dit hotel heeft het alledrie. Midden in de stad gelegen
NAJAAR 2016
met een gigantische tuin, heeft het slechts negen kamers, dus tijdig boeken. Het is eigendom van markies Torrigiani die op de begane grond woont en soms vriendelijk wuift (soms ook niet). Opvallend betaalbaar. Lungarno collection De Italiaanse schoenmakersfamilie Ferragamo doet nu ook in hotels. Uitge-
voerd in grijs, wit en lila, bieden sommige kamers en het algemene dakterras de mooiste uitzichten op de Ponte Vecchio.
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
bouwd. Door deze gang konden de De’ Medici’s veilig, ongestoord en los van het gepeupel de Arno-rivier oversteken, tussen hun woonpaleis Palazzo Vecchio en het Palazzo degli Uffizi (nee, eindelijk niet eens genoemd naar een familie, uffizi betekent eenvoudig kantoren) naar het Palazzo Pitti dat ze hadden bijgebouwd omdat het Vecchio ze te klein werd. Sleutels worden omgedraaid, scharnieren piepen, houten deuren zuchten en steunen en lo and behold, daar openbaart zich een eindeloos lange majestueuze gang, van boven tot onder behangen met schilderijen. Ik loop naar binnen. Achter mij valt de deur met een dreun in het slot. Het galmt. Boem. Stilte. Ik voel me de spil in
Dan Browns Inferno. Begluurd door honderden portretten (van Rubens tot Picasso, en van Andrea del Sarto tot Marc Chagall) loop ik tutto solo door de krochten van de paleizen, terwijl het beneden mij krioelt van de toeristen. Ik kijk op ze neer door ronde patrijspoortjes, zoals de De’ Medici’s dat ook al deden om eventuele raddraaiers en oproerkraaiers in het vizier te krijgen, want het volk morde, men kreeg genoeg van de almachtige heersers van hun geliefde stad Florence, men beraamde moordaanslagen en anderszins verderf zaaiende samenzweringen. Ook eeuwen later bleef het niet rustig: de Maffia blies deze gang in 1993 op, met vijf doden en tientallen verwoeste
Het Palazzo della Signoria, nu: Palazzo Vecchio.
Villa La Vedetta Een villa in neorenaissancestijl, met zwembad, enorm terras en tuin, op vijf minuten afstand met de gratis pendelbus van het centrum (of een dik kwartier lopen). Whirlpools blazen moegelopen voeten nieuw leven in.
ETEN Borgo San Jacopo Hier zwaait sterrenchef Peter Brunel de scepter. Er is een waanzinnig meergangen aardappelmenu met de meest verrassende combinaties. Wel
goed het servet voorknopen, want er moet nog al eens worden gerommeld met reageerbuisjes en knijptubes en spuitflacons en in mijn geval ging dat een keer goed mis. Stoomkosten worden direct vergoed. Gurdulu Dames aan het roer bij restaurant Gurdulu. Bardame Sabrina schudt de beste
35
cocktails en de Albanese chef Entiana mixt de Italiaanse, Franse en Albanese keuken (ik wist niet dat die bestond). Vooral de puree van gerookte venkel niet overslaan. Osteria de’ benci Druk, jong, goedkoop en het beste Florentijnse eten ter plaatse. Binnen, buiten of in de kelder, overal bruist het.
NAJAAR 2016
Spaghetti in rode wijn gekookt (Ubriacona) of de onovertroffen Florentijnse steak. Grote porties, dus delen is de beste optie. Voor de liefhebbers: het personeel is hip en weet waar het beste après-diner nachtleven kan worden gevierd.
REPORTAGE CARTIER
TEMPUS MAGAZINE
kunstwerken tot gevolg. Deze zijn nooit gerestaureerd – geen geld – en hangen er nog steeds, in flarden, half verbrand: voor het leven verminkte voorouders.
Adellijke manieren ’s Avonds is het slotfeest in het Palazzo Gondi. Het is gemetamorfoseerd in de wereld van de fictieve Drive Man, zoals de huidige trend aangeeft: elk horloge zijn eigen ideale manbeeld. Dat varieert van sportief (Omega), pompeus (Hublot), understated (IWC), tot explorerend (Rolex), vliegend (Bell & Ross), polospelend (Jaeger-LeCoultre) of diepzeeduikend (Panerai). De Drive Man is niks van dat al. Of juist alles. Hij is een estheet, nonchalant, aristocratisch, wars van opgelegd pandoer, hij vaart zijn eigen koers, is belezen en kunstminnend, liefhebber van het goede leven, een bescheiden en chique wereldburger. Aldus Cartier. Zouden ze hem op mij hebben gebaseerd? Hier is hij in ieder geval omringd door gelijkgestemde chique heerschappen: de sommelier heet Gelasio Gaetani d’Aragona Lovatelli (een graaf), de tomatenhapjes komen uit
de kasteeltuin van en zijn bereid door Louis-Albert de Broglie (een prins) en achter de cocktailbar staat Romée de Goriainoff (een afstammeling van Djengis Khan). Volgens de officiële etiquetteregels hoort een man geen horloge te dragen op een galafeest: als een gentleman
Het uurwerk komt, noblesse oblige, vanzelfsprekend uit de eigen manufactuur
36 STILTE...
Even buiten de stad bevinden zich twee lustoorden:
Villa La Massa Dit 16e-eeuws buitengoed is van de (wie anders dan?) De’ Medici-familie die hier ooit de pest en
zich amuseert, speelt tijd immers geen rol. Ik heb de mijne dan ook thuisgelaten. Maar hier is niemand die zich aan die regel houdt. Ik zie geen man zonder horloge. Moet ik al die adellijke types toch maar ’s uitleggen hoe het hoort.
Villa La Massa. ander ongemak uit Florence ontvluchtte. Gelegen aan de Arno heeft het enorme tuinen en riante kamers waar Eliza-
beth Taylor, Clark Gable en David Bowie de nacht doorbrachten. Gratis pendelbus naar de stad.
NAJAAR 2016
Villa San Michele Villa San Michele is nog een eeuw ouder dan Villa La Massa. De eerstgenoemde was ooit een klooster en heeft een gevel die aan Michelangelo wordt toegeschreven. Men kan hier al fresco dineren in de open galerij met wapperende witte gordijnen, waar ooit de monniken heen en weer renden, met een fenomenaal
Villa San Michele. uitzicht over Florence. Gratis pendelbus naar de stad.
KATHERYN WINNICK RAYMOND WEIL’s brand ambassador Katheryn Winnick introduces the new dazzling shine collection. Feminine, elegant and sensual, this exclusive collection features a unique patented system of interchangeable bracelets. It is a pure jewel for independent women who want their watch to be a part of every occasion. Join the discussion #RWKatherynWinnick
shine collection
HORLOGENIEUWS
HORLOGENIEUWS
Platte creativiteit De honderden nieuwe modellen en innovaties die in het eerste kwartaal van 2016 werden gepresenteerd op de horlogebeurzen van Genève en Bazel vinden nu hun weg naar de juweliers en horlogespeciaalzaken van de wereld. Interessant bij alle noviteiten die in de winkels te zien zullen zijn, is dat de technische creativiteit weer terug is, na de lange creatieve impasse van de afgelopen jaren. En dat alles in de dunste horlogekasten die technisch mogelijk zijn.
38 NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
Tudor BLACK BAY 36
Deze Tudor heeft zijn naam gemeen met de rode, blauwe, zwarte en bronzen uitvoeringen van de Black Bay, het retro duikhorloge dat het kleine zustermerk van Rolex veel bijval van horlogeliefhebbers opleverde, maar het heeft een heel ander uiterlijk. Zo is de kast veel kleiner (36 mm in plaats van 41 mm voor de stalen Black Bays en 43 mm voor de bronzen uitvoering) en ontbreekt de draaibare lunette. De Black Bay 36 (de prijzen beginnen bij € 2.370) is gebaseerd op Tudors uit de jaren 50 en de ‘Snowflake’ wijzers zorgen ervoor dat het bescheiden horloge, dat eigenlijk bij elke gelegenheid gedragen kan worden, toch een werktuigelijke uitstraling heeft.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Panerai LUMINOR 1950 3 DAYS ACCIAIO
Alles draait om historische modellen bij Panerai. Zo is het design van deze Luminor 1950 gebaseerd op een beroemd historisch horloge, de ref. 6154, ook wel bekend als de Egiziano Piccolo. De chocoladebruine wijzerplaat geeft de Luminor 1950 3 Days Acciaio een instant cultstatus. De kleur is namelijk een verwijzing naar de gepatineerde radium wijzerplaten
waar de vintage horloges van het in Florence gevestigde huis bekend om staan. Trouw aan zijn vintage roots, is de Luminor 1950 3 Days Acciaio uitgevoerd met koepelvormig plexiglas, staat het referentienummer gegraveerd op de bandaanzet en bedraagt de waterdichtheid 100 meter – net zoals het model waarop dit horloge is geïnspireerd. € 7.900
Breitling CHRONOLINER BLACKSTEEL
Deze sobere chronograaf heeft aanknopingspunten met pilotenhorloges uit de jaren 50 en 60. Na een stalen versie en een gelimiteerde roodgouden uitvoering is de Chronoliner nu ook als een moderne interpretatie in een compleet zwarte uitvoering beschikbaar. Een keramische lunette bovenop de DLCgecoate kast van 46 mm en een zwarte, rubberen band met een gevlochten patroon zorgen voor contemporaine masculiniteit. Het gebruikte Breitling kaliber 24 met een gangreserve van 42 uur, is chronometer-gecertificeerd bij het COSC, maar dat spreekt bij Breitling voor zich. Naast een chronograaf toont de Chronoliner drie tijdzones: de standaard wijzers voor de hoofdtijd, een roterende lunette voor de tweede en een wijzer met rode tip voor de derde tijd. Die laatste heeft een 24-uursaanduiding, dus toont het heel praktisch het verschil tussen dag en nacht in die tijdzone. € 8.100
39 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
IWC INGENIEUR CHRONOGRAPH
Vorig jaar januari kondigde IWC-CEO Georges Kern al aan dat in de manufactuur in Schaffhausen werd gewerkt aan een tweetal eigen uurwerken. Kalibers die gepositioneerd worden onder de al bestaande uurwerken uit de eigen manufactuur en dus een grotere doelgroep moeten bereiken. In een drietal Ingenieur-chronografen wordt nu het eerste middenklasseuurwerk gepresenteerd: kaliber 69370. De eerste variant van de kaliber-69000-familie is een column wheel chronograafuurwerk
opgebouwd uit meer dan 200 componenten. Het heeft een diameter van 30 mm en een hoogte van 7,9 mm en na 1.123 rotoromwentelingen heeft het uurwerk een gangreserve van 46 uur. De drie nieuwe, gelimiteerde 42 mm chrono’s met dat uurwerk heten Ingenieur Chronograph Edition 74th Members Meeting Goodwood (roodgoud, € 20.900), Ingenieur Chronograph Edition W125 (titanium, € 8.200) en Ingenieur Chronograph Edition ‘Rudolf Caracciola’ (staal, € 8.000).
Oris EL HIERRO LIMITED EDITION
Nu eens geen retro Oris die de show steelt, maar een modern duikhorloge dat past in de traditie. Ze maken bij Oris namelijk al betrouwbare waterdichte horloges sinds 1949 en de duikhorloges behoren samen met de pilotenmodellen tot de populairste creaties van het merk. De El Hierro Limited Edition (€ 1.850) heeft een tot 300 meter waterbestendige kast van 43 mm met een roestvrijstalen DLC-coating; state-of-the-art dus. De naam is overeenkomstig de onderzeese vulkaan El Hierro die in 2011 actief werd voor de kust van de Canarische eilanden. Oris is een samenwerking aangegaan met het Spaanse Instituut voor Oceanografie in de vorm van drie studiebeurzen aan de Universiteit van Las Palmas de Gran Canaria. Voorwaarde voor zo’n beurs is wel dat de scriptie over El Hierro moet gaan. De vulkaan, wel te verstaan. De Oris El Hierro is gelimiteerd tot 2.000 stuks.
40 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Omega SEAMASTER PLANET OCEAN ‘DEEP BLACK’
De Seamaster werd geïntroduceerd in 1948 en dat model was geïnspireerd op de horloges die Omega leverde aan de Britse Royal Air Force tijdens de Tweede Wereldoorlog. Talloze versies later zijn we anno 2016 aangekomen bij de Seamaster Planet Ocean ‘Deep Black’. We hebben het hier over een model dat als basis keramiek heeft. Deze nieuwste Seamaster-versie is directe familie van de zeer aansprekende Speedmaster ‘Dark Side of the Moon’. Het horloge, waterbestendig tot 600 meter, heeft
een ferme diameter van 45,5 mm en een dikte van 17,8 mm, maar draagt door de keramische kast een stuk lichter dan wanneer er massief staal of goud zou zijn gebruikt. Het horloge met manufactuur co-axial uurwerk komt in vier uitvoeringen: in zwart, in rood en in blauw waarvan de kleuren van rubber zijn en vermengd worden met de keramische kast (€ 10.500), en één uitvoering van speciaal goud vermengd met keramiek (€ 14.000).
Piaget POLO S
De Polo S doet denken aan jet-setters uit de jaren 70. Het zal de kussenvormige wijzerplaat in een ronde kast van 42 mm wel zijn. De Polo S komt in vijf verschillende versies: drie datumversies met een zwarte, witte en blauwe wijzerplaat. En twee chronografen met een blauwe en witte wijzerplaat. De Polo S is een afgetrainde verschijning: de datumvariant heeft een dikte van slechts 9,4 mm en de chronograaf blijft steken op 11,2 mm. De Piaget Polo S met datum kost € 11.000 en de Polo S Chronograaf is er voor € 14.700. Opvallend is dat Piaget, dat bekend staat om het gebruik van edele metalen, gekozen heeft voor staal. Staal is sportiever, sterker en betaalbaarder dan goud en met de Polo S gaat het horlogehuis actief op zoek naar mannen die houden van luxe stalen sporthorloges.
41 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Chopard
Frédérique Constant
MILLE MIGLIA GTS CHRONO
SLIMLINE MOONPHASE MANUFACTURE
De Mille Miglia GTS Chrono is een eerbetoon aan de beroemdste Italiaanse klassieke autorace. De zwarte wijzerplaat met rode en witte accenten verwijst naar de dashboards van de oldtimers, terwijl de gangreserve-indicator herinnert aan de typerende brandstofpeilmeters uit de jaren 50. De poussoirs zijn geïnspireerd op de motorzuigers en het antislip-profiel aan de bovenzijde doet denken aan het rempedaal op de vloer van de bolide. In de stalen 44 mm kast is een automatisch chronometeruurwerk van Chopard geplaatst dat is ontwikkeld in de ateliers in Fleurier. € 6.800
Breguet CLASSIQUE 7147
42
Weinig zo klassiek als een Breguet met geguillocheerde wijzerplaat. De Classique 7147 heeft de decoratietechniek Clous de Paris als hoofdmotief, terwijl de subdial voor de kleine seconden op half 6 is versierd met een ‘panier’-motief. Deze decoratietechnieken zijn fraai maar ook functioneel: een patroon maakt gladde of gepolijste oppervlakken minder gevoelig voor krassen en andere beschadigingen. De wijzerplaat van de Classique 7147 is van verzilverd 18 karaat goud en huist in een roségouden kast. Door de saffierbodem van de 40 mm kast zijn de technische snufjes van het uurwerk, kaliber 502.3SD, te bewonderen zoals een Breguet-spiraal en een silicium echappement. € 20.600
NAJAAR 2016
Bij Frédérique Constant heerst een dominante doe-het-zelfmentaliteit. De nieuwe variant van de Slimline Moonphase Manufacture bewijst de dadendrang van de uurwerkmakers eens te meer. De slanke elegante Slimline combineert een champagnekleurige wijzerplaat met zilverkleurige wijzers en toont naast de uren, de minuten en de datum ook de gedetailleerde maanfase, compleet met sterren en maan. In de 42 mm kast huist het FC-705 uurwerk, dat volledig in-huis is ontworpen in de fabriek in Plan-les-Ouates nabij Genève. Het saffieren kastdeksel geeft goed zicht op het fraaie, met perlage en ronde Côtes de Genève gedecoreerde horloge. De prijzen beginnen bij € 2.795
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Jaeger-LeCoultre ATMOS 568 BY MARC NEWSON
Union Glashütte
Marc Newson en JaegerLeCoultre zijn geen onbekenden van elkaar. De designer ontwierp al eerder een nieuw uiterlijk voor de Atmos 561 en 566 van het merk uit Le Sentier. De bijzondere Atmos-klok werkt op temperatuurverschillen in de omgeving, waardoor de luchtdruk verandert, en is daardoor zo goed als een ‘perpetuum mobile’. Eén graad temperatuurverschil zorgt ervoor dat
de klok weer 48 uur loopt. Dit jaar stortte Newson zich op model 568. Het kristalglas - wederom geblazen door het Franse huis Baccarat – zorgt voor licht- en luchtigheid, met het uurwerk als stralend middelpunt. De gekruiste brug aan de achterzijde is symmetrisch op vier punten aan de monobloc kast bevestigd en laat de ‘balg’ die voor de aandrijving van het uurwerk zorgt goed tot zijn recht komen. € 27.900
BELISAR CHRONOGRAPH MOONPHASE
Meer dan 120 jaar Duitse uurwerkmakershistorie wordt gereflecteerd in Union Glashütte, dat in het jaar 2000 door The Swatch Group weer tot leven werd gewekt. Zestig uur gangreserve en een maanfase maken van deze nieuwe Belisar Chronograph Moonphase zowel technisch als esthetisch een fraai horloge. De klassiek vormgegeven maanfase-indicator geeft het uitspansel weer met een miniatuurhemel in donkerblauw gedecoreerd met gele sterren. De witte wijzerplaat heeft met nikkel beklede indexen en cijfers en frisse blauwe wijzers. De datum wordt weergegeven via een centrale wijzer met een halvemaanvormige punt. Op 12 uur is in de 30-minutendisplay ruimte gemaakt voor de dag van de week en de maand. Het geheel wordt aangedreven door een manufactuur-uurwerk UNG-25.01, dat door het glazen kastdeksel te bewonderen valt. De 44 mm roestvrijstalen kast is waterdicht tot 100 meter. Ook de prijs is fraai voor een manufactuur-horloge: € 3.000.
43 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Audemars Piguet ROYAL OAK CONCEPT SUPERSONNERIE
De minutenrepetitiecomplicatie wordt beschouwd als de moeilijkst te bouwen van alle ingewikkelde uurwerkconstructies. Het idee achter een (zak)horloge met minutenrepetitie stamt uit de tijd van schaars verlichte vertrekken. Wie de tijd niet kan zien, wil hem dan in ieder geval graag horen. Vanwege de complexiteit was dat een voorrecht van weinigen. Dat principe blijft bij de Royal Oak Concept Supersonnerie fier overeind. Met een prijs van rond de vijf ton is het uiterst exclusief. Dat is ook de titanium kast die is voorzien van een soort klankkast en een klankbord van een koperlegering om een geluid te produceren dat tien keer sterker is als vergelijkbare minute repeaters. Het mechanisme dat de hamertjes op de gongen laat slaan is daarentegen weer zeer stil.
MB&F
44
BALTHAZAR
Balthazar, aangenaam. Balthazar is de derde robot die MB&F in samenwerking met L’Epée heeft gebouwd. Melchior beet het spits af, daarna rolde Sherman op zijn rupsbanden ten tonele en nu is er een creatie bestaande uit 618 onderdelen die springende uren, retrograde seconden en een gangreserve van 35 dagen te bieden heeft. Balthazar is een gewichtige figuur met zijn hoogte van 40 centimeter en gewicht van 8 kilo. Wie de
NAJAAR 2016
torso van Balthazar 180 graden draait, komt erachter dat Balthazar een robot is met twee gezichten. Zijn vriendelijke gezicht verruilt hij voor een doodshoofd én hij toont dan een dubbele maanfase-aanduiding die de komende 122 jaar nauwkeurig is. Balthazar heeft een prijs op aanvraag en wordt in een gelimiteerde oplage van vijftig stuks met zwarte, zilveren, blauwe en rode details gebouwd.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Longines CONQUEST CLASSIC CHRONOGRAPH
Het sportieve karakter van Longines komt niet alleen tot uiting wanneer het horlogehuis optreedt als tijdwaarnemer van verschillende sportevenementen, maar ook in de hier getoonde chronograaf uit de Conquest Classic collectie. In de 41 mm kast huist het automatische kaliber L688.2 met column wheel chronograafmechanisme. Het door ETA ontwikkelde en geproduceerde uurwerk is exclusief gemaakt voor Longines. Op de wijzerplaat worden de uren en minuten getoond, met de kleine seconden op 9 uur, het datumvenster op half 5 en de chronograaffuncties: een centrale wijzer, een 30-minutenteller op 3 uur en een 12-urenteller op 6 uur. Er is keuze uit een kast van staal, staal gecombineerd met roségoud, of roségoud. Vanaf € 1.740
Cartier DRIVE DE CARTIER
Laat het maar aan Cartier over om een kastvorm te bedenken. Met de Ballon Bleu, de verschillende Tanks en nu met de Drive de Cartier bewijst het Franse huis zijn expertise als het gaat om originele vormen die verrassen maar niet vervreemden. De Drive de Cartier heeft een kussenvormige roségouden kast van 40 mm met afgeronde hoeken, opnieuw een compleet nieuw design voor het Franse huis. Het lijnenspel levert een modern, verfijnd en toch sportief
horloge op. Modern door de niet-traditionele kastvorm en verfijnd door de rondingen en de slanke kast (met een dikte van 11,25 mm). Het sportieve element is vooral terug te vinden op de guilloché wijzerplaat die is geïnspireerd op radiatorroosters van klassieke auto’s en in de boutvormige kroon. Het automatische 1904-PS MC manufactuur-uurwerk is de drijvende kracht achter het horloge. Vanaf € 18.800
NAJAAR 2016
45
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Richard Mille RM67-01 AUTOMATIC EXTRA FLAT
Edox GRAND OCEAN ULTRA SLIM
De Edox Grand Ocean Ultra Slim combineert het beste van twee werelden. De styling is modern, de zeer geringe hoogte van de kast klassiek. Het resulteert in een stijlvol en comfortabel horloge. Daaraan ten grondslag ligt natuurlijk het feit dat de kast zo dun is. In de slanke stalen behuizing tikt de Edox Cal. 27000, het door Edox ontwikkelde uurwerk. Dit uurwerk is een van de dunste ter wereld met een datumfunctie en meet slechts 1,4 mm. Het sportiefklassieke design nodigt uit om het horloge strak in het pak of losjes met een denim shirt te dragen; casually classic. € 750
Dun, maar wel met diepte. De complicatie van deze Richard Mille zit hem niet in de dubbele chronograaf of tourbillon; die schitteren hier door afwezigheid. En toch is deze RM67-01 Automatic Extra Flat gecompliceerd. Het realiseert een geskeletteerd, plat uurwerk dat toch de karakteristieke driedimensionaliteit van het horlogehuis eerbiedigt. Door in lagen te werken is er een schijnbare paradox van diepte zonder dikte bewerkstelligd. Het uurwerk heeft een hoogte van slechts 3,6 mm en is in de eigen manufactuur in Les Breuleux gebouwd. Platine en bruggen zijn van titanium en de rotor van het automatische uurwerk is van zwaar en edel platina. Het horloge is verkrijgbaar in roodgoud en titanium en de prijs is op aanvraag.
46
NAJAAR 2016
MeisterSinger SALTHORA META TRANSPARENT
De filosofie van MeisterSinger is eenvoudig: één wijzer is meer dan genoeg om de tijd in bedwang te houden. Dat doet de Salthora Meta Transparent (€ 2.598) dan ook. Bovendien biedt het horloge helder zicht op de module en het mechanische geheim van het nauwkeurig verspringende uur. En die verspringende urenaanduiding is zowel fascinerend vanuit technisch als filosofisch oogpunt. Verspringende uren zijn namelijk allesbehalve energiezuinig en als een mechanisch horloge op één ding zuinig moet zijn dan is dat wel de energie die de hoofdveer levert aan het raderwerk. Het is de technici gelukt een zeer zuinige constructie te bouwen die genoeg kracht overlaat voor de enkele wijzer. En wat de éénwijzer-gedachte betreft; een digitale urenaanduiding is geen wijzer. Ook slim.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Rolex OYSTER PERPETUAL DATEJUST 41
De geheel nieuwe Datejust in zijn 41 mm kast heeft ook een volledig nieuw automatisch uurwerk dat natuurlijk is ontwikkeld en gemaakt in de eigen megamanufactuur. Het kaliber 3235 bevat het Chronergy echappement dat is gemaakt van nikkelfosfor, heeft een hoge energie-efficiëntie en is ongevoelig voor magnetische invloeden, waardoor het uurwerk
zeer betrouwbaar is. De blauwe Parachrom-veer vormt het kloppende hart van het horloge en garandeert uiterste precisie bij schokkerige omstandigheden. Het uurwerk heeft een gangreserve van 70 uur en wijkt maximaal twee seconden per dag af. De behuizing is een stalen kast met gekartelde geelgouden lunette; ‘fluted’ en zo Rolex... Vanaf € 9.200
Bell & Ross BR01 BURNING SKULL
Je zou bijna denken dat Bell & Ross bestuurd wordt door piraten. In 2009 enterde het Franse huis de behoudende horlogewereld met een BR01 met schedel, in 2015 kwam het met de bronzen BR01 Skull Bronze op de proppen en dit jaar is het tijd de meest sinistere creatie tot nu toe te presenteren. De BR01 Burning Skull staat bol van de symboliek. Een schedel met gekruiste beenderen is het ‘Jolly Rogers’ symbool dat veelvuldig gebruikt wordt op veel militaire uitrustingen – uniformen, emblemen, vliegtuigen. Het moet angst inboezemen bij vijanden en tegelijkertijd kwade geesten bezweren. De piratenvlag dient echter ook als decoratie, talisman of symbool van rebellie. De reliëfwijzerplaat wordt tot leven gebracht door wijzers in de vorm van een dolk en een sabel. Van dit rebelse horloge, voorzien van een uiterst punctueel Zwitsers automatisch uurwerk, zijn 500 stuks gemaakt. € 6.900
47 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
Luminox
TEMPUS MAGAZINE
SevenFriday
F-22 RAPTOR Q-SERIES
Een stealth fighter voor de pols. De Luminox F-22 RAPTOR, model 9249, is vernoemd naar het modernste gevechtsvliegtuig dat de US Air Force in dienst heeft en dus maken we de vergelijking. Net als het vliegtuig is het horloge van lichtgewicht materialen gebouwd. In het geval van het horloge domineert gesatineerd titanium. Dat is licht van gewicht, maar ook nog eens hypoallergeen en dus ook comfortabel op de huid. De sterke nylon NATO-band, draaibare lunette, geschroefde kroon, saffierglas, waterdichtheid tot 200 meter, tachymeterschaal en natuurlijk de zeer helder oplichtende indicaties op de wijzerplaat, maken van deze Luminox een instrument waarmee je op missie wilt. Of dit ferme horloge net zo onder de radar gedragen kan worden als een F-22 door de lucht sluipt, wagen we te betwijfelen. € 949
SevenFriday is jong, dynamisch en bereikbaar. Dit jaar is het tijd voor de vierde generatie nouvelle horlogerie, de Q-series. De nieuwe Q heeft een decentrale, kleine urenring – geïnspireerd door klassieke regulateurhorloges –, een systeem waardoor het makkelijk banden wisselen is, NFCcommunicatietechnologie die registratie mogelijk maakt via de SevenFriday-app en, voor het eerst, een datumaanduiding. De
48 NAJAAR 2016
drie variaties die worden gemaakt, zijn stuk voor stuk gebaseerd op verschillende industriële thema’s en heten Q1/01 Essence, Q2/01 Revolution en de Q3/01 Engines. Reizen, muziek en machines zijn de inspiratiebronnen. De tonneauvormige kast meet 44 mm, is waterdicht tot 30 meter en herbergt het automatische Miyota 2819 uurwerk met veertig uur gangreserve. Prijzen liggen rond de € 1.100.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Patek Philippe REF. 5230R WORLD TIME
Lebeau-Courally
Bij Patek Philippe vonden ze het tijd de iconische Ref. 5130 te vervangen door een nieuw wereldtijdenhorloge. Waarom? Bij een nieuwe Patek Philippe wordt zelden de waarom-vraag gesteld, maar vooruit. Omdat de experts van het Geneefse horlogehuis de kast van de Ref. 5130 niet meer van deze tijd vonden. De nieuwe Ref. 5230R World Time heeft een kastontwerp dat teruggrijpt op modellen uit een verder verleden dan de Ref. 5130 en dat tóch modern oogt; slank en gestroomlijnd. Het uurwerk en de specificaties van het horloge zijn gelijk gebleven aan de voorganger.
Dat betekent dat de poussoir aan de linkerkant van de kast de lokale tijd in stappen van één uur doet verspringen en dat het in eigen huis gemaakte uurwerk kaliber 240HU (HU staat voor Heure Universelle) voor de aandrijving zorgt. Verder nieuw vormgegeven wijzers – sommige puristen betreuren het verdwijnen van de karakteristieke urenwijzer in rode ringvorm voor een exemplaar gevormd naar het Zuiderkruis – en in het midden van de wijzerplaat een nieuw met de hand geguillocheerd patroon. Prijs op aanvraag.
ZOUTE GRAND PRIX 2016
We verplaatsen ons naar het mondaine KnokkeHeist. De Zoute Grand Prix in de Belgische badplaats is een verzamelplaats van de meest waanzinnige klassieke auto’s van tussen 1920 en 1965. Voor wie charismatische automobielen als de Aston Martin DB5, de Ferrari 250 GT California en de Mercedes 300 SL Gullwing op waarde weet te schatten, is de Zoute Grand Prix verplichte kost. Het Zwitserse Lebeau-Courally heeft Belgische wortels en is al jaren officieel partner van de klassieke rally aan de Noordzeekust. Traditiegetrouw maakt het jonge horlogehuis speciale edities ter gelegenheid van het auto-evenement en dit jaar is dat de Le Baron chronograaf. Het is een stalen sportieveling met een zwarte DLC-coating en een zwarte alligatorband. Gelimiteerd tot 24 stuks. € 7.600
49 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
TAG Heuer
Jaeger-LeCoultre
FORMULA ONE MAX VERSTAPPEN YOUNGEST GRAND PRIX WINNER SPECIAL EDITION
REVERSO À ECLIPSE
Sinds kort draagt het 19-jarige racewonder Max Verstappen de TAG Heuer Formula One Max Verstappen Youngest Grand Prix Winner Special Edition om zijn pols. Inderdaad, ‘zijn’ horloge. Max Verstappen maakt dit jaar een sensationeel seizoen mee met een tussentijdse promotie van Toro Rosso naar de beter presterende zusterrenstal van Red Bull Racing, zijn eerste zege in een Grand Prix én hij treedt toe tot een illuster gezelschap van coureurs met een eigen TAG Heuer. De Formula One Max Verstappen Youngest Grand Prix Winner Special Edition verschijnt in een gelimiteerde oplage van 500 stuks, en is een stalen 43 mm quartzchronograaf met een aluminium lunette, een oranje band van geperforeerd rubber en een verkooprijs van € 1.350. En waarschijnlijk al uitverkocht.
50
Hublot BIG BANG UNICO SAPPHIRE
De lunette, de kast, het kastdeksel; allemaal gehouwen uit saffier. Het materiaal is zo hard dat alleen diamant een krasje kan veroorzaken en dat zorgt ervoor dat voor de bewerking van saffier speciale machines en gereedschappen moeten worden ontwikkeld. Die apparaten moeten ook nog eens in staat zijn om de complexe lijnen van de Big Bang-kast te realiseren. Het duurt dan ook honderden uren voordat er een complete Big Bang Unico Sapphire klaar is. Het gebruikte uurwerk is overigens het HUB 1242 Unico manufactuurkaliber. Het is een column wheel chronograaf met flyback-functie en 72 uur gangreserve. Dat uurwerk is door de saffieren kast natuurlijk optimaal te bewonderen. € 57.100
NAJAAR 2016
Miniatuurkunst en de Reverso zijn geen vreemden van elkaar. Tijdens het 85-jarig jubileum van de Jaeger-LeCoultre Reverso presenteert het huis een eerbetoon aan Vincent van Gogh. Dit is de tweede keer dat de Nederlandse postimpressionist wordt geëerd en ook nu weer in samenwerking met juwelier Gassan. In 2015 werden Van Goghs ‘Zonnebloemen’ op de wijzerplaat ‘geschilderd’ en nu zien we een geëmailleerd zelfportret van de schilder op de voorzijde van de platina kast met daarin het JaegerLeCoultre kaliber 849. Het schilderij heet ‘Zelfportret als schilder’ en was het laatste werk van Van Gogh, geschilderd in Parijs. Via een vernuftig lamellensysteem kan het portret desgewenst afgedekt worden. Van de Reverso à Eclipse worden slechts vier exemplaren geproduceerd. De prijs ligt op € 101.000.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Tissot VINTAGE CHRONOGRAPH
Seiko
Tissot bestaat al 163 jaar en daarmee is het een vaste waarde in de horlogewereld. Het huis is buitengewoon sportief te noemen want het maakt al sinds de oprichting in 1853 horloges die tegen een stootje kunnen en tijdsbestekken kunnen meten. Tegenwoordig is Tissot onder andere tijdwaarnemer bij de MotoGP en de Tour de France. De roségouden Vintage Chronograph sluit meer aan op de historie van Tissot, maar voelt zich prima thuis in
het heden. Het uiterlijk is namelijk puur en helder en daardoor eigenlijk niet gevoelig voor tijd. De datum is uiterst discreet op 4 uur geplaatst en ‘discreet’ is eigenlijk ook van toepassing op de verdere vormgeving. Introvert en uitgebalanceerd herinnert de Vintage Chronograph aan horloges uit het verleden zonder wereldvreemd over te komen, maar juist helemaal in touch met de moderne retrotrend. € 2.700
KINETIC GMT DIVER’S
De eisen die de Professional Association of Diving Instructors (PADI) aan een duikhorloge stelt, zijn gebaseerd op de capaciteiten van Seiko’s eerste duikhorloge uit 1965. De duikorganisatie wilde de onderwatersport veiliger maken en koos voor een Seiko om enkele basisregels vast te leggen. Wie nu wereldwijd veilig wil duiken, dient eerst zijn ‘PADI’ te halen bij een goedgekeurde duikschool. De connectie tussen Seiko en PADI wordt dit jaar gevierd met speciale duikhorloges waaronder de Kinetic GMT Diver’s. Dit horloge heeft net als het eerste titanium duikhorloge ter wereld dat Seiko in 1975 bouwde, een tweedelige kast, maar in een modernere, stalen uitvoering. De Kinetic GMT Diver’s heeft een kinetisch 5M85 kaliber dat +/- 15 seconden per maand afwijkt, en een kast met een diameter van 47,5 mm en een hoogte van 14,1 mm. Het model is waterdicht tot 200 meter. € 630
51 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Raymond Weil FREELANCER SKELETON
Een moderne interpretatie van een eeuwenoud ambacht. De Freelancer Skeleton is voorzien van klassieke Romeinse indexen, roségouden details en een 42,5 mm kast van zwart PVD-gecoat staal. Het kleurcontrast is masculien en heeft flair. Skeletteren is een wijze van uurwerkverfraaiing die groot aanzien geniet onder horlogeliefhebbers. Zij weten dat het een gecompliceerde kunst is om ‘overbodig’ materiaal uit het uurwerk te verwijderen waardoor
een transparant en ruimtelijk resultaat ontstaat. In deze opengewerkte Freelancer tikt het automatische uurwerkkaliber RW4215. Dat is aan de voor- en achterzijde goed te zien dankzij twee saffierglazen vensters. De centrale wijzers en de opgelegde indexen zijn van roségoud en voor betere afleesbaarheid in donkere omstandigheden zijn de uur- en minutenwijzers voorzien van lichtgevend materiaal. € 2.850
Certina DS PODIUM CHRONOGRAPH
Sportief en schokbestendig. Een Certina kan tegen een stootje. Bij het merk draait alles om sport en om techniek die bestand is tegen extreme omstandigheden. Vandaar dat het horlogehuis heel wat uitvindingen op het palmares heeft. Bekendst is het in 1959 ontwikkelde dubbele zekerheidsconcept DS (Double Security) dat bestaat uit een schokabsorberende ophanging voor het uurwerk, een versterkte kast, saffierglas en speciale O-ringen die vuil en water buiten houden. Deze DS Podium Chronograph is een ‘zekerheidje’: robuust en zeer precies op de koop toe. Dankzij het zogeheten Precidrive quartz-uurwerk wordt de tijd en de gemeten tijd met de chronograaffunctie strak in de gaten gehouden. Tijdbestekken worden gemeten tot op 1/10 van een seconde nauwkeurig. De stalen kast met de roségouden details en de chique bruine band geven deze chronograaf een sportief, maar toch gekleed uiterlijk. Smaakvol retro. € 470
52 NAJAAR 2016
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Christiaan Van der Klaauw SUPERNOVA
Een astronomische complicatie hoeft niet altijd te leiden tot astronomische prijzen. Voor een prijs van circa € 7.000 wordt in het hightech uurwerkatelier te Heerenveen de 44 mm Supernova gebouwd die een opvallende en lichtgevende maanstandindicatie op 6 uur presenteert plus een meer aardse datumaanduiding. Natuurlijk wordt ook de tijd weergegeven. De adembenemende Supernova maakt, samen met de CVDK Hypernova, de ‘Nova’ familie compleet. Dit elegante horloge heeft een fraaie Superluminova maanstand-indicatie. Wanneer de maan links van het midden staat, bevindt deze zich in het eerste kwartier. Wanneer de beeltenis in het midden staat, is het volle maan en aan de rechterkant van het midden bevindt de maan zich in het laatste kwartier. Indien de maan niet zichtbaar is, is het nieuwe maan. Helder.
Baume & Mercier CLIFTON PERPETUAL CALENDAR
Elk jaar presenteert Baume & Mercier een exclusief uurwerk in de Clifton-collectie. Dit jaar versterkt een eeuwigdurende kalender de gelederen, terwijl eerder dit jaar ook al de Chronograph Complete Calendar uitkwam. Met de mechanische Perpetual Calendar kan een horlogemaker zijn ware kunnen tonen en dat doet Baume & Mercier in een 18 karaat roodgouden kast. Het subtiele mechanisme laat alle bijzonderheden van de Gregoriaanse kalender zien, met zijn 31, 30 of
28 dagen in een maand en de periodieke terugkeer van 29 februari. Het automatische Vaucher 5401 kaliber heeft een geheugen van 1461 dagen (ofwel 4 jaar) en zorgt voor vermelding van de datum, de dag van de week, de maand en de fasen van de maan; door ook de variabele lengte van elke maand en de cyclus van schrikkeljaren automatisch bij te houden, beantwoordt deze Clifton Perpetual Calendar aan alle verwachtingen tot aan 1 maart 2100. € 19.900
NAJAAR 2016
53
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
A. Lange & Söhne SAXONIA THIN
De Duitse horlogemakers van A. Lange & Söhne staan bekend om hun gecompliceerde creaties, maar wat is gecompliceerder dan een klassiek horloge dat enkel de uren en de minuten weergeeft? Weinig, want eenvoud is gecompliceerd als het gaat om proporties en details. Waar een gecompliceerd horloge al snel overtuigt door duizelingwekkende functies te presenteren, moet een klassiek horloge het hebben van balans. De Saxonia Thin is de meest eenvoudige creatie van het horlogehuis uit Glashütte, maar het tot stand brengen moet een
krachttoer geweest zijn. Waarom? Omdat de Saxonia Thin, die in zowel een 40 als een 37 mm kast verkrijgbaar is in rosé- en witgoud, er volkomen natuurlijk uitziet. Geen detail te veel of te weinig, een massief zilveren wijzerplaat zonder opsmuk en een kast die niet te dun of te dik is met een hoogte van 5,9 mm. Ook het handopwinduurwerk L093.1 met een gangreserve van 72 uur blinkt uit door volkomen basaal te zijn. Heel gecompliceerd allemaal. € 15.100
Grönefeld 1941 REMONTOIRE
Tim en Bart Grönefeld hebben hun horlogehuis gevestigd in Oldenzaal, maar de fijne kneepjes van het haute horlogerie-vak leerden ze in Zwitserland. De één is specialist in tourbillons, de ander in minute repeaters. In de 1941 Remontoire zijn geen van beide complicaties te vinden. Wel een zogenaamd ‘constant force’ mechanisme dat ervoor zorgt dat de kracht van de hoofdveer zeer goed gedoseerd wordt losgelaten op het echappement. In een regulier uurwerk neemt de kracht van de veer af naarmate deze verder is afgelopen. Het mechanisme in deze Grönefeld zorgt ervoor dat de kracht van begin tot eind gelijk is en dat zorgt voor een zeer nauwkeurige gang van 35 uur. De naam 1941 is het geboortejaar van vader Sjef. De kast van witgoud en palladium meet 39,5 mm en omlijst een delicaat gedetailleerde wijzerplaat. Horlogegeluk uit het oosten met een prijs op aanvraag.
54 NAJAAR 2016
Wij werken dit horloge met de hand af. Zelfs onderdelen, die u niet kunt zien.
Hoewel u vele hendels, raderen en veren in het uurwerk van de
deugd doen dat niet alle afgewerkte onderdelen aan het zicht
Lange 1 vermoedelijk nooit te zien zult krijgen, werken de mees-
onttrokken zijn. Het fascinerende samenspel van een groot
terhorlogemakers van Lange ze met precisiehandwerk perfect
aantal van hen is door de saffierglazen kastbodem zichtbaar. U
af. Het zal connaisseurs van de verfijnde horlogemakerskunst
kunt het beste zelf een kijkje nemen. www.alange-soehne.com
Leon Martens Stationsstraat 39 – 41, Maastricht/Wyck, www.leonmartens.com Schaap en Citroen P.C. Hooftstraat 49 – 51, Amsterdam, www.schaapcitroen.nl
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Junghans MEISTER DRIVER CHRONOSCOPE
Deze Junghans geeft de tijd weer en is in staat tot het meten van tijdsbestekken; dat is wat alle chronografen doen namelijk. Maar deze Meister Driver Chronoscope zet vooral aan tot het herbeleven van vroeger jaren toen de autosport nog in de kinderschoenen stond. Dit horloge grijpt terug naar klassieke raceauto’s; iconische Silberpfeilen, grommende Auto Unions en vroege Porsches. Even terug naar de functionaliteit van deze Junghans. In de 40,8 mm kast tikt het automatische kaliber J880.3;
gebaseerd op een ETA 2892-2 en voorzien van een DuboisDepraz 2030 en zichtbaar door het open achterdeksel. Een Zwitserse krachtbron voor een Duits horloge dat in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar is (de prijzen beginnen bij € 1.990) en dat precies de juiste snaar raakt. Geheim van het succes is het bolle plexiglas met krasbestendige coating dat zo heerlijk vintage aandoet. Voor melancholische autoén horlogeliefhebbers.
Montblanc HERITAGE CHRONOMÉTRIE EXOTOURBILLON MINUTE CHRONOGRAPH VASCO DA GAMA
Laten we met de prijs in huis vallen. Deze chronograaf met tourbillon is er vanaf 45.000 euro. Veel geld in absolute zin, maar voor dat bedrag krijgt u een horloge in een kast van rosé- of witgoud met een uurwerk dat is voorzien van een chronograafmechanisme dat met slechts één poussoir wordt bediend, plus een zeer bijzondere en van de standaard afwijkende tourbillon die in eigen huis is ontwikkeld én een wijzerplaat die is vervaardigd in aventurijn dat de sterrenhemel boven het Zuidelijk halfrond imiteert met een diamant op 12 uur; en dat is heel veel horloge voor dat bedrag. Het horloge is een hommage aan de reis van de Portugese ontdekkingsreiziger Vasco da Gama die rond Kaap de Goede Hoop zeilde aan boord van de São Gabriel met zestig bemanningsleden. En laat dat nu ook het aantal horloges zijn dat gemaakt wordt in witgoud! Het aantal roségouden exemplaren is ongelimiteerd.
56 NAJAAR 2016
fine mechanical watchmaking, from japan.
Trimatic symbolizes three Seiko inventions that ensure the highest levels of reliability and durability in its mechanical watches.
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Casio G-SHOCK GULFMASTER GWN-Q1000
Als de stoere levensredders van de KNRM de nieuwste en modernste versie van de G-Shock Gulfmaster niet kapot krijgen, dan zit het voor gewone stervelingen wel goed. De belangrijkste feature van deze nieuwe Gulfmaster is de quad-sensortechnologie die de atmosferische druk, de temperatuur, kompasrichting en waterdiepte in de smiezen houdt. Het horloge is meer dan zeewaardig door de kast die is gemaakt van licht en sterk
koolstofvezel. Dat het grote door licht aangedreven horloge ook soepel draagt, komt door de aanwezigheid van de voorgevormde, soepele en toch sterke band van urethaan. Voor wie in real time de veranderende weersomstandigheden wil bijhouden in combinatie met het getijdendisplay is het horloge onmisbaar, voor sportieve landrotten en fervente hightechfreaks evenzo. € 799
Anonimo NAUTILO
Anonimo startte in 1997, met als doel om de Florentijnse horlogetraditie hoog te houden. De uurwerken zijn Zwitsers. De combinatie van Zwitserse precisie en Italiaans design zorgt voor een contemporaine herinterpretatie van de befaamde professionele horloges, die ooit aan de oevers van de Arno werden geproduceerd voor militaire duikers van de Italiaanse Marina Militare. Dat geldt zeker voor de Nautilo die in verschillende uitvoeringen gemaakt wordt. De uitvoering in brons dat heerlijk veroudert door het dragen is de meest in het oog springende. Feitje: Anonimo gebruikte al brons voordat het trendy werd. De cushion shaped kast is waterdicht tot 200 meter, meet 44,4 mm en de kroon op 4 uur zorgt voor extra draagcomfort. € 3.100
58 NAJAAR 2016
©2016 movado group, inc.
MUSEUM® CLASSIC THE SINGLE DOT WATCH DIAL. AN ICON OF MODERN DESIGN. MOVADO.COM
HORLOGENIEUWS
TEMPUS MAGAZINE
Staudt PRAELUDIUM GUILLOCHÉ
De klassiek geschoolde Yvo Staudt – klassiek geschoold op de accordeon – is een horlogeliefhebber in hart en nieren. Zozeer dat hij zijn eigen merk is begonnen en nu horloges op de markt brengt met de naam Praeludium. Het voorlopige hoogtepunt van de Praeludium-collectie is de volledig met de hand vervaardigde Praeludium Guilloché voorzien van een met de hand geguillocheerde wijzerplaat. Het traditionele patroon is lijntje voor lijntje uitgesneden uit massief zilver. De horlogekast is van roségoud en ook met de hand afgewerkt. In die klassiek glanzende kast tikt een zeer fraai gedecoreerd handopwinduurwerk dat in eigen beheer is vervaardigd en opvalt door de circulaire Côtes de Genève verfraaiing en de traditionele zwanenhals-fijnregulering; dat vinden puristen een fijn detail. De Praeludium Guilloché wordt gemaakt in het Staudt-atelier in Enschede en is gelimiteerd tot 25 exemplaren. € 14.000
Zenith EL PRIMERO RANGE ROVER
60
Het is Zenith gelukt een automerk te vinden dat nog geen samenwerking heeft met een horlogehuis en alleen dat al verdient applaus. Range Rover was nog vrij en de samenwerking heeft een fraaie historische basis. Range Rover is opgericht in 1969 en in datzelfde jaar presenteerde Zenith de El Primero, het eerste automatische chronograafuurwerk ter wereld. De gelimiteerde Zenith El Primero Range Rover is het eerste resultaat van de samenwerking. De chronograaf heeft een
NAJAAR 2016
zwarte aluminium kast met een diameter van 42 mm, afgewerkt met een krasbestendige, keramische coating. Net als de aluminium architectuur van de Range Rover combineert het horloge een laag gewicht met extreme duurzaamheid. De grijze wijzerplaat, geïnspireerd op de Graphite Atlas-kleurige details van de Range Rover SVAutobiography Dynamic, is ingetogen geborsteld en heeft drie subdials. De namen Zenith en Range Rover zijn gegraveerd op de rotor van het uurwerk. € 7.900
20047
“Voor mij is de schoonheid en kwaliteit van onze horloges het resultaat van een uitgebalanceerd ontwerp waarin niets overheerst. Achter de esthetische eenvoud van de ontwerpen schuilt uiterste passie en precisie.� Wybe van der Gang
ACHTERGROND GRAND SEIKO
TEMPUS MAGAZINE
Grand(ioos) Seiko Het verhaal achter perfectie Door Wijnand van den Brink
62 NAJAAR 2016
Massa is het tegenovergestelde van exclusief. En toch slaagt Seiko erin deze uitersten te verenigen. Quartz voor velen en puur ambachtelijk handwerk voor weinigen. Onder de vlag van Grand Seiko wordt horlogemaken van het allerhoogste niveau bedreven. De Japanse horlogegigant Seiko bedient een selectieve groep van kenners en liefhebbers met zeer fraai afgewerkte horloges die zijn voorzien van enkele onderscheidende en innovatieve uurwerken. Grand Seiko is een merk binnen Seiko, hoog gepositioneerd, exclusief en tot recent niet in Nederland verkrijgbaar. Nu Grand Seiko wel de concurrentie aangaat met de Zwitserse horlogehuizen die actief zijn in het segment dat begint rond de 5.000 euro is het tijd de concurrerende nieuwkomer voor te stellen. Dat kan vrij eenvoudig door te stellen dat Grand Seiko is als het automerk Lexus dat Mercedes, BMW en Audi het vuur aan de schenen probeert te leggen. Superieure techniek die het opneemt tegen merken die behalve hightech ook nog eens emotie oproepen; met een verhaal dat mensen aan-
ACHTERGROND GRAND SEIKO
TEMPUS MAGAZINE
63 Grand Seiko Hi-Beat 36000 GMT Limited Edition.
NAJAAR 2016
ACHTERGROND GRAND SEIKO
spreekt. De vergelijking tussen luxe auto’s en horloges in het topsegment is helemaal zo gek niet want wat de Zwitserse horlogehuizen in overvloed kunnen overleggen, geschiedenis, verhalen en emotie, wordt door de Japanse evenknie vaak vergeten. Werd vergeten, want met Grand Seiko wordt zowel een verhaal verteld dat aankomt bij de kenner als een hoogwaardig technisch product gepresenteerd.
Perfectie De geschiedenis van Grand Seiko begint in 1960 wanneer het eerste horloge gebouwd wordt in Suwa Seikosha (nu Seiko Epson) in de Nagano prefectuur. Het streven naar perfectie kan anno 2016 worden afgedaan als een loos streven, in 1960 was een mechanisch horloge vooral een functioneel instrument dat zo exact mogelijk de tijd diende aan te geven. Technische
64
en esthetische perfectie zijn diep geworteld in de formele Japanse traditie van opperste zorgvuldigheid. Pas in 1967 verscheen de 44GS, waarmee het designconcept van Grand Seiko werd verankerd en zelfs heden ten dage nog relevant is. Grand Seiko kende derhalve een stroeve start. Sinds oprichter Kintaro Hattori in 1881 zijn onderneming startte, stond kwaliteit altijd voorop. Maar in de jaren 60 had Seiko geen aanzien als het gaat om luxe horloges.
TEMPUS MAGAZINE
Gelimiteerde zonsopkomst
D
e basis van de tot 500 stuks gelimiteerde Grand Seiko wordt gevormd door het Hi-Beat 36000 GMT kaliber en het uiterlijk heeft sterke gelijkenis met de SBGJ005, het horloge dat in 2014 de ‘Petite Aiguille’ won tijdens de Grand Prix d’Horlogerie de Genève. Geheel nieuw aan deze Limited Edition met GMT-functie zijn de speciale wijzerplaat
Het automatische Grand Seiko kaliber 9S86.
NAJAAR 2016
en rotor. De kleuren zijn geïnspireerd op het landschap van de Iwate Prefectuur in het noorden van Japan; de plek waar het high-end atelier van Grand Seiko staat. De kast is een contemporaine interpretatie van de beroemde 44GS uit 1967 met hoogglans oppervlakken. Wie door het saffieren achterdeksel kijkt, ziet de rotor van titanium en wolfraam
in de kleuren van Iwate die verkregen zijn door het titanium aan een oxidatieproces bloot te stellen. Het resultaat is uniek voor elke rotor en de gradaties blauw, paars, oranje en geel kleuren. De rode wijzerplaat is als Mount Iwate bij zonsopgang. De stalen SBGJ021 heeft een stalen 40 x 14 mm kast, is waterdicht tot honderd meter en kost € 7.300.
Niet dat de zaken slecht gingen, maar Seiko werd eenvoudigweg niet voor vol aangezien. Om dat eens en voor altijd te veranderen werd de horlogemakers in Suwa de opdracht gegeven een horloge te maken op het toppunt van hun kunnen; letterlijk en figuurlijk een Grand Seiko. En zo geschiedde. Het eerste horloge heette Grand Seiko en het was geen collectie, slechts de naam voor het allerbeste wat de horlogemakers konden bouwen. Het handopwindhorloge met uren-, minuten- en secondewijzer zonder datumaanduiding zorgde niet voor een revolutie, maar het was wel het begin van een door de jaren heen gestaag groeiend aantal nieuwe Grand Seiko modellen.
Chronometer Wie mee wilde tellen in de horlogerie in de jaren 60 liet zijn horloges in Neuchâtel testen om zo een chronometercertificaat te verkrijgen en dus werden daar in 1964 de eerste Grand Seiko’s getest. Behalve testen werden er nauwkeurigheidscompetities gehouden en dus deden de Japanners ook daaraan mee. Gewoon, om te kij-
ACHTERGROND GRAND SEIKO
TEMPUS MAGAZINE
de mechanische Grand Seiko die daar streed voor de overwinning werd alleen verslagen door een experimenteel quartz-uurwerk en dus kunnen we stellen dat in 1968 het meest accurate mechanische uurwerk ter wereld in Japan werd gebouwd.
Drie uurwerken per dag
Verticale koppeling in het Grand Seiko Spring Drive Caliber 9R86.
ken waar ze stonden ten opzichte van hun Zwitserse concurrenten. Het merk eindigde op plaats 144. Genoeg ruimte voor verbetering dus. Binnen drie jaar lukte het om de top tien binnen te dringen en in 1968 zat een eerste plaats er dik in. Helaas. In 1968 werd de competitie abrupt afgeblazen. Wie in complottheorieĂŤn gelooft, denkt dat de Zwitserse huizen erachter zaten omdat ze geen thuisnederlaag wilden lijden. Gelukkig was er ook nog een Geneefse competitie en
De obsessie voor accuratesse gaat diep bij Seiko. De gebruikte Grand Seiko uurwerken anno 2016, zoals het Spring Drive Caliber 9R86 en het automatische Hi-Beat Caliber 9S85, zijn daar een goed voorbeeld van. In de Grand Seiko Spring Drive Chronograph zorgt een uniek uurwerk voor de aandrijving dat technisch zo anders en gecompliceerd is, dat het enige uitleg behoeft. Deze chronograaf wordt in Seiko’s Shinshu Watch Studio gemaakt en het gebruikte Caliber 9R86 bestaat uit 416 onderdelen. Het zeer complexe uurwerk kan door slechts een drietal zeer getalenteerde horlogemakers gemaakt worden en de dagproductie is niet hoger dan een luttele drie uurwerken. Het chronograafuurwerk Calibre 9R86 met verticale koppeling en column wheel, 50 jewels en 140 oliepunten die gesmeerd worden met vijf in eigen huis ontwikkelde typen olie, is technisch gezien een uitdaging en een fascinerende uiting van originaliteit.
65
Bij een Spring Drive uurwerk glijden de wijzers geluidloos en vloeiend over de wijzerplaat
De basis van ieder Spring Driveuurwerk is sinds de lancering in 1999, de opwindveer. De veer die door een rotor wordt opgewonden, is de energiebron net als bij een standaard mechanisch uurwerk. Maar het Spring Drive principe blijft niet standaard.
NAJAAR 2016
ACHTERGROND GRAND SEIKO
De kracht van de veer wordt namelijk van het raderwerk via de wijzers overgebracht naar de zogenaamde Trisynchro regulator. Deze regulator houdt zowel de snelheid van het ‘Glide Wheel’ in het uurwerk als de wijzers onder controle door een elektromagnetische rem als een nieuwe variant op het mechanische echappement. Het resultaat is een hybrideuurwerk (de vergelijking met hybride-pionier Lexus en de traditionele Duitse autobouwers is weer van toepassing) dat in staat is om de tijd uiterst nauwkeurig weer te geven; een afwijking van slechts één seconde per dag wordt met deze techniek gehaald. Een Spring Drive-uurwerk Calibre 9R86 met een gangreserve van 72 uur tikt bovendien niet; het gehanteerde technische principe zorgt ervoor dat de wijzers geluidloos en vloeiend over de wijzerplaat glijden.
Hi-Beat Maar ook meer traditionele mechanische uurwerken worden door Grand Seiko gebruikt. Meest in het oog springend zijn de zogenaamde Hi-Beatuurwerken. Hoe hoger het tikgetal van een uurwerk is, hoe nauwkeuriger. Eind jaren 60 van de vorige eeuw begon Seiko te experimenteren met snel tikkende uurwerken en het eerste Hi-Beat-uurwerk debuteerde in 1968 onder de naam Caliber 61GS in een Grand Seiko. Het uurwerk had een tikgetal van 36.000 vibraties per uur, net zoals het Zwitserse Zenith El Primero chronograafuurwerk dat echter een jaar later werd gepresenteerd. De keuze voor een hoog tikgetal komt voort uit een streven naar precisie.
66
De titanium en wolfraam rotor van de Hi-Beat 36000 GMT krijgt de kleuren van het landschap van Iwate door een oxidatieproces.
Extreme accuratesse is een stokpaardje. De tests die Seiko in de eigen manufactuur houdt met het Hi-Beat-uurwerk zijn strenger en zwaarder dan de Zwitserse COSC-chronometercertificering, de geldende standaardnorm. In de doos van bijvoorbeeld een Grand Seiko 62GS zijn de testcertificaten bijgesloten als proeve van bekwaamheid. Het automatische 37 jewel Caliber 9S85 dat voor het eerst in 2009 werd gepresenteerd, is nauwkeurig tot +5/- 3 seconden per dag en heeft een gangreserve van 55 uur. Dat lijkt niet veel, maar aangemerkt dat een hoog frequentie-uurwerk meer energie gebruikt dan een standaard mechanisch exemplaar, is dat een uitstekende waarde. Voor wie zoekt naar verdiepende
Caliber 61GS had een tikgetal van 36.000 vibraties per uur, net zoals de Zwitserse Zenith El Primero
Snel tikkende uurwerken zijn misschien nauwkeurig, er is ook meer slijtage aan de verschillende onderdelen en potentieel zijn deze uurwerken dus ook onbetrouwbaar. Die problemen werden overwonnen: het Hi-Beat Caliber 9S85 dat in bijvoorbeeld de Grand Seiko 62GS SBGH037 tikt, is zowel accuraat als betrouwbaar.
TEMPUS MAGAZINE
verhalen achter Grand Seiko is de zoektocht naar de juiste materialen misschien de meest aansprekende. Om tot de ideale balansveer te komen werd vijf jaar lang gezocht naar het perfecte materiaal. Seiko ontwikkelde een speciale legering genaamd Spron 610 dat veel beter bestand is tegen schokken en magnetisme dan NAJAAR 2016
standaardlegeringen. Het hoge tikgetal noodzaakte de technici ook het echappement opnieuw vorm te geven zodat het beter om kon gaan met de extra krachten die een hogere frequentie met zich meebrengt. Ook de hoofdveer werd gemaakt van een eigen legering. Een hogere frequentie vereist meer koppel van de hoofdveer. Een Hi-Beat-uurwerk vraagt twee keer zo veel koppel als een uurwerk dat tikt met 28.000 vibraties per uur en daarom werd een legering genaamd Spron 530 ontwikkeld. Het is een technisch verhaal, maar wel typerend.
Oprecht Zijn technische anekdotes voldoende om de historische vertellingen van de Zwitserse en Duitse concurrenten te overtreffen? Misschien niet, maar Grand Seiko krijgt wel een steeds groter groeiende schare volgelingen. De oprechtheid van Grand Seiko speelt daarin een grote rol. De horloges zijn het verhaal en dat verhaal is waterdicht. Dat de nieuwe modellen veel gelijkenis vertonen met de 44GS uit 1967 en dat horloges uit die periode door de huidige generatie melancholische horlogeliefhebbers met graagte worden gedragen, heeft er misschien ook iets mee te maken. Maar wat de reden ook is, een Grand Seiko vertegenwoordigt altijd het hoogst haalbare. Dat is sinds 1960 niet meer veranderd.
Phanero Our smallest watch – it‘s striking case forms a new backdrop for the typical MeisterSinger style Advies winkelverkoopprijs € 1398,00 Collectie start vanaf € 598,00
� ��
www.meistersinger.com
o.a. verkrijgbaar bij: Aalsmeer: Sparnaaij Juweliers, Zijdstraat 90 Alkmaar: Marc Lange, Mient 12 Amersfoort: van Hell Juweliers, Utrechtsestraat 28 Amsterdam: Juwelier-Horloger Harry Tromp, Rokin 48; QP Exclusieve Horloges, Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) Apeldoorn: van Hell Juweliers, Hoofdstraat 133 Arnhem: Juwelier Punte, Rijnstraat 33 Barendrecht: Juwelier Ettema, Middenbaan 57-59 Breda: House of Pertijs, Parkstraat 12-14 Bussum: Juwelier Geerling, Wilhelminaplantsoen 1 Culemborg: Bouman Juwelen, Markt 43 Delft: Van Loenen Horlogerie, Markt 63 Den Haag: Juwelier Christianne Dings, Frederik Hendriklaan 115; Juwelier van Willegen, Hoogstraat 15 Doetinchem: Juwelier Kopmels, Boliestraat 56 Enschede: Koelink Juwelier, Haverstraatpassage 32-34 Eindhoven: Juwelier C. van de Kerkhof, Rechtestraat 38 Ermelo: Wajer Juwelier, Stationsstraat 81A Goes: Fabery de Jonge, Lange Kerkstraat 30 Haarlem: F.J. Driessen Juweliers, Barteljorisstraat 1 Haren (GN): HA Juweliers, Rijksstraatweg 170 Heerenveen: Popma & Popma Juweliers, Dracht 37 Heerlen: Juwelier Oostwegel, Geleenstraat 55 Helmond: Stockx Juwelier-Diamantair, Ameidestraat 8 Hengelo (Ov.): Kwekkeboom Juweliers, Brinkstraat 8 Laren (NH): René Kahlé Juweliers, Brink 32A Leiden: De Gunst Juwelier, Nieuwe Rijn 7 Maastricht: Jos Naebers Juwelier, Havenstraat 10 -12 Middelharnis: Juwelier Keuvelaar, Zandpad 32 Mijdrecht: Juwelier van Beek, Dorpsstraat 36 Nijmegen: Juwelier van Baal, Broerstraat 53 Nijverdal: Saffier Juwelier, Grotestraat 115 Oss: Juwelier Marijnissen, Kerkstraat 9 Oudewater: Juwelier Reijersen, Korte Havenstraat 16 Oud-Beijerland: Gentlemen, Oost-Voorstraat 4-6 Rijssen: Saffier Juweliers, Haarstraat 11 Roosendaal: Herbers & Jenniskens Juweliers, Passage 26 Rotterdam: A.P. van Willegen Juwelier, Schiekade 4; Brunott Juweliers, Oude Binnenweg 45 ’s-Hertogenbosch: Ton van Grinsven Juwelier, Hinthammerstraat 50 Schoonhoven: Rikkoert Juweliershuys, Haven 1 - 13 Spijkenisse: Atelier Ed Nobel, Oranjelaan 26 Utrecht: Punte Juwelier Horloger, Choorstraat 34-36 Veenendaal: Horlogerie van Manen, Hoogstraat 28 Venlo: Nellissen Juwelen, Markt 4 (naast stadhuis) Vianen: ’t Juweliershuis Reijersen-van Buuren, Voorstraat 15 Voorschoten: Juwelier van Dam, Schoolstraat 89-91 Winterswijk: Milikan Juwelier, Wooldstraat 22 Zoetermeer: Juwelier van Koningsbruggen, Promenadeplein 104 Zeist: Van der Weerd Janssen, Slotlaan 254-256 Zwolle: Veenemans, Luttekestraat 32 Agent: Time Company, info@timecompany.nl Tel. +31 570 514200
REPORTAGE BREITLING
TEMPUS MAGAZINE
Breitling in vliegende vaart
68
Door Mischa van de Woestijne
CEO Jean-Paul Girardin is vanochtend per helikopter naar zijn werk gevlogen en verzorgt vanmiddag de ‘rondvlucht’ door de manufactuur. We zijn op bezoek bij een horlogehuis dat doordrenkt is van alles wat met luchtvaart te maken heeft, we zijn op bezoek bij Breitling Chronométrie in La Chaux-de-Fonds. Alles wat bij Breitling van de productielijn rolt, is een chronometer. Zowel de mechanische als de quartz-
horloges zijn uiterst accuraat en dat is een rechtstreekse link met de oorsprong van het horlogehuis dat stamt uit 1884. In dat jaar richt de Zwitserse technicus Léon Breitling een fabriek op die gespecialiseerd is in het maken van chronometers en stopwatches. Niet voor het winkelend publiek, maar voor wetenschappelijk en professioneel gebruik. Die professionele insteek blijft een essentieel onderdeel van Breitling. Begin 20e eeuw presenteert Breitling een polsstopwatch, een NAJAAR 2016
instrument dat een ideaal hulpmiddel blijkt te zijn voor piloten, en in 1956 verschijnt de beroemde Navitimer voor het eerst; een chronograafhorloge waarvan de naam een samentrekking is van ‘navigeren’ en ‘timen’.
Wel of geen crisis Breitling Chronométrie staat aan de rand van horlogehoofdstad La Chauxde-Fonds, de vestigingsplaats van Léon Breitling terwijl het hoofdkantoor van het gevleugelde merk in Grenchen is te vinden. Tot op de dag van vandaag is Breitling onafhankelijk. Oprichter Léon Breitling werd na zijn dood in 1914 opgevolgd door zijn zoon Gaston die in 1932 op zijn beurt weer werd opgevolgd door zijn zoon Willy. Willy Breitling overleed in 1979, vlak nadat het familiebedrijf door de opmars van goedkope batterijhorloges de fabrieksdeuren noodgedwongen had moeten sluiten. Quartz-crisis of geen quartz-crisis, toen de Zwitser Ernest Schneider de
REPORTAGE BREITLING
TEMPUS MAGAZINE
Breitling CEO Jean-Paul Girardin. Navitimer Cosmonaute John Carpenter.
De Breitling-manufactuur in La Chaux-de-Fonds.
Boordchrono
I
n de jaren ’30 produceert Breitling boordchronografen die in vliegtuigcockpits werden gemonteerd. Men levert aan Boeing, Douglas en Lockheed maar ook aan de Britse luchtmacht waarmee in 1936 een overeenkomst wordt gesloten. Vanaf die tijd is Breitling hét pilotenhorloge bij uitstek.
69
merkrechten kocht en Breitling in 1982 opnieuw in La Chaux-de-Fonds vestigde, werd de chronograafspecialist alsnog gered van de ondergang. De professionele identiteit van
Breitling blijft met de overname door Schneider ferm overeind want hij is behalve elektrotechnicus en ondernemer, ook piloot. Schneider zorgt ervoor dat de band met de lucht- en NAJAAR 2016
ruimtevaart nog hechter wordt en begint die tevens uit te dragen naar de markt. De slogan ‘Instruments for professionals’ die als merkmotto wordt geïntroduceerd, dekt de lading volledig en spreekt ook nog eens een grote groep mannen aan. De huidige CEO is Jean-Paul Girardin – de man die per bedrijfsheli zijn entree maakte – en
REPORTAGE BREITLING
gelegenheidsgids is voor de manufactuur. Om de pols van Girardin geen Navitimer of Chronomat – die andere beroemde chronograaf die door de Italiaanse vliegtuigacrobaten Frecce Tricolore op de kaart werd gezet – maar een Exospace B55 Connected met een batterij die voor de aandrijving zorgt in plaats van een mechanische veer. Bij Breitling is quartz geen ondergeschoven kindje ook al vernietigde het Japanse quartz ooit op een haar na de traditionele horlogeindustrie. Met het in eigen huis ontwikkelde exclusieve thermo-compensated SuperQuartz heeft Breitling namelijk een zeer bijzonder en uiterst accuraat uurwerk in het portfolio dat vanuit professioneel en functioneel oogpunt eigenlijk onverslaanbaar is. Het mag geen verrassing zijn dat deze quartz-kalibers worden geplaatst in de ruigste Breitlings als de levensredden-
TEMPUS MAGAZINE
Het kaliber B05.
70
De historische Breitling Super Constellation.
de Emergency: het eerste horloge ter wereld met een persoonlijk locatiebaken dat op twee frequenties een signaal uitzendt. Deze achtergrond verklaart waarom de CEO van een traditioNAJAAR 2016
neel horlogehuis een quartz-horloge draagt terwijl hij uitleg geeft over de mechanische kalibers die sinds 2009 in de manufactuur ontwikkeld worden. De parel van de manufactuur is het
REPORTAGE BREITLING
TEMPUS MAGAZINE
Ruimtechrono
D
e Navitimer luchtvaartchronograaf is ruim zestig jaar onafgebroken in productie. Het horloge reisde in 1962 om de pols van NASAastronaut Scott Carpenter mee op zijn ruimtereis in de Aurora 7 capsule. Hiermee werd de Navitimer de eerste chronograaf in de ruimte.
Calibre 01 en de eigen chronograafuurwerken die volgden, als de Caliber 04 met twee tijdzones en de Caliber 05 met een wereldtijdencomplicatie, maar ook de manier van werken in het strak gestileerde gebouw met alom aanwezige afbeeldingen van vliegtuigen. Voor de productie van de eigen uurwerken heeft het horloge-
71 huis een geheel nieuw en revolutionair industrieel proces ontwikkeld. Girardin legt uit dat ieder uurwerk individueel wordt gevolgd door een hypermodern computerprogramma NAJAAR 2016
dat het uurwerk automatisch naar het juiste werkstation stuurt. Het systeem vindt zijn herkomst in de farmaceutische industrie en bleek met wat aanpassingen ook in de wereld van
REPORTAGE BREITLING
de haute horlogerie goed toepasbaar. De computer maakt een keuze tussen werkplekken waar een volledig geautomatiseerde handeling kan plaatsvinden en een locatie waar handmatige acties noodzakelijk zijn. Deze manier van werken is flexibel en zorgt voor de hoogste graad van precisie.
72
Instrumentele emotie Achter het stoere imago gaat dus een flinke hoeveelheid doordachte techniek schuil. De collectie bestaat uit zeer gebruiksvriendelijke en duurzame horloges, ondanks de vaak gecompliceerde techniek die in de kasten wordt gestopt. En dat zijn bijna altijd forse kasten. Dat is niet alleen een sterk marketingwapen, het is eerst en vooral een principiële keuze voor robuustheid. Het huis beschouwt zijn horloges namelijk (nog steeds) niet als tijdmeters, het zijn in de eerste plaats aan de pols gedragen instrumenten die onder alle omstandig-
COSC-chrono
B
reitling is een van de zeer weinige horlogemerken die alle uurwerken (zowel mechanisch als quartz) blootstellen aan de genadeloze testen van het Swiss Official Chronometer Testing Institute (C.O.S.C.). Als gevolg is elke Breitling een gecertificeerde chronometer.
heden perfect dienen te functioneren. De drager moet hoog in de lucht of diep onder water op zijn Breitling kunnen vertrouwen. Om die zekerheid te kunnen geven, is de constructie van het horloge afgestemd op onverwoestbaarheid, perfecte afleesbaarheid en gebruiksgemak. Maar hoe indrukwekkend, vernuftig en grondig de productieprocessen NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
ook mogen zijn, de innige band met de luchtvaart domineert de manufactuur. De historisch gegroeide connectie is van puur functioneel langzaam getransformeerd naar emotioneel met een instrumentele kern. Zo heeft het merk het eigen Breitling Jet Team dat bekend staat om de luchtacrobatiek in formatie en werkt het samen met de grootste luchtvaartshows ter wereld, zoals de beroemde Reno Air Races in Nevada en de Red Bull Air Race competitie, waar een eigen Breitling-team meestrijdt om de prijzen. Voor nostalgischer momenten is er dan altijd nog de historische Breitling Super Constellation, één van de twee nog resterende en vliegende “Super Connies”. De restauratie van het oude lijnvliegtuig is door Breitling gefinancierd en bewijst dat het horlogehuis de eigen geschiedenis goed kent. Goed genoeg om het avontuur dat het merk groot heeft gemaakt te eren en een vervolg te geven. Daar hoort ook de bedrijfshelikopter van de CEO bij.
Information & Shops › www.edox.ch
ACHTERGROND IWC
TEMPUS MAGAZINE
De tijd vliegt
80 jaar Big Pilot Door Alphons Overbeek
NAJAAR 2016
HEINZ-RUEDI ROHRER, ZÜRICH
74
IWC viert het 80-jarig bestaan van topmodel Big Pilot met een opmerkelijke limited edition uitvoering, gebaseerd op het originele vliegeniershorloge uit 1936. Extra bijzonder: het meesterwerk is alleen in onze contreien te koop. Eerlijk: hoeveel bezitters van een pilotenhorloge kent u, die werkelijk zelf vliegen? Het is net als met uw Château Lafite: die ligt tot in lengte van dagen te pronken op een voorname plek in de wijnkelder, in gedachten al duizend keer door u uitgeserveerd aan het meest weelderige gezelschap denkbaar. En zijn Ferrari 260GTO reed uw buurman rechtstreeks van het veilinghuis naar een veilige, droge en warme garagebox, voor later. Zo kunt u zich moeiteloos ge-
IWC’s ‘Special Watch for Pilots’ (1936), de eerste IWC Pilot, met onbreekbaar glas, een anti-magnetisch echappement en lichtgevende wijzers en cijfers met hoog contrast, doorsnede: 55 mm.
ACHTERGROND IWC
TEMPUS MAGAZINE
SUCCESSION SAINT EXUPERY - D’AGAY
Luchtpost-piloten Antoine de SaintExupery (lniks) en zijn vriend Henri Guillaumet (rechts) in Argentinië in 1930.
vechtspiloot wanen met zo’n kloek vliegeniershorloge om de pols zonder dat u ooit een F16 van dichtbij heeft gezien. Om de pols herinnert het gevaarte immers permanent aan die adrenalinerijke tijd dat vluchtplannen nog niet per iPad werden ingevoerd en dat de vliegenier zijn lot en dat van de vijand
loopt synchroon met het aanzwellen van wapengekletter in Europa, een kleine honderd jaar geleden. In de jaren 30 van de vorige eeuw kregen vliegeniers behoefte aan een horloge dat een onderdeel zou zijn van het instrumentarium van hun toestel – maar dan rond hun pols, niet langer met een zakhorloge dat
Het ontstaan van het pilotenhorloge loopt synchroon met het aanzwellen van wapengekletter in Europa, een kleine honderd jaar geleden door eigen handelen kon bezegelen in een fractie van een seconde.
55 millimeter Die associaties kloppen overigens: het ontstaan van het pilotenhorloge
ze in hun kleding meedroegen Net als de hoogtemeter zou dat extra instrument goed zichtbaar moeten zijn: witte wijzers, cijfers en andere elementen op een inktzwarte achtergrond, zonder overbodige franje.
Horlogemakers togen aan de slag, joegen elkaar aan – en aldus bedachten de techneuten van International Watch Company (anno 1868) in het Duits-Zwitserse grensplaatsje Schaffhausen in 1936 een horloge dat voor die dagen ongekend was. Een knots van een ding met een kast van 55 millimeter doorsnede – er waren voorlopers van dit pilotenhorloge, maar die kenden een fors kleinere diameter van 33 millimeter. De verklaring was simpel: de seconden dienden net als de secondewijzer extreem goed zichtbaar te blijven, ook in minder rustige omstandigheden als, zeg, een luchtgevecht. Acties van de piloot konden zo letterlijk in een split second met de basis worden afgestemd via de boordradio. Het glas was robuust en met de forse ring om de wijzerplaat kon een specifiek tijdstip worden gemarkeerd. Opvallend was ook de
NAJAAR 2016
75
ACHTERGROND IWC
HULTON ARCHIVE / GETTY IMAGES
Een Spitfire wordt naar de startbaan gerold (januari 1944).
kroon, die vanwege zijn pregnante vorm ook wel ‘ui’ werd genoemd. Ook dat buitenformaat had een praktische reden: de piloot hoefde zijn leren handschoenen tijdens het opwinden niet langer uit te trekken. Het geheel kwam in een onverwoestbare kast die ongevoelig bleef voor trillingen en magnetische velden. De naam die IWC aan het gevaarte meegaf, zegt alles: de Special Pilot moest door zijn voorkomen vooral kracht en onverwoestbaarheid uitstralen. In 1940 kreeg het horloge zijn huidige naam: Big Pilot. Piloten werden inmiddels getraind om hun pilotenhorloges dezelfde status te geven als sextant, kompas en vluchtplan: als observation watch, een onmisbaar onderdeel voor het plannen van een precieze route. De boordradio gaf elke
76
TEMPUS MAGAZINE
minuut een pieptoon weer, uitsluitend om de piloten de kans te geven om hun horloge af te stemmen.
Allure en grootsheid Het pilotenhorloge werd vanwege die puur mannelijke uitstraling een icoon dat in de oorlogsjaren zowel
horloges in soorten en maten, maar IWC bleef de aandacht van de liefhebbers trekken met telkens nieuwe variaties op het enorme oermodel. Het huis mikte daarbij steeds minder op de professional, steeds vaker op de liefhebber van de allure en de grootsheid van de luchtvaart.
Het buitenformaat kroon had een praktische reden: de piloot hoefde zijn leren handschoenen tijdens het opwinden niet langer uit te trekken Duitse als Britse gevechtsvliegers ten dienste stond en na de oorlog aan een tweede leven begon als onmisbaar accessoire voor captains in de burgerluchtvaart. Verschillende fabrikanten produceerden piloten-
NAJAAR 2016
Dat IWC zijn buitenformaat topmodel – er werd nooit meer een grotere kast ontworpen –koestert, wil niet zeggen dat het huis niet af en toe iets heel bijzonders durft. In 2012 verruilde het de zwarte wijzerplaat voor een
ACHTERGROND IWC
TEMPUS MAGAZINE
staalkleurige. Horlogekenners moesten wennen, maar velen roemden uiteindelijk het feit dat ook deze vernieuwing hand in hand bleef gaan met de in graniet gegoten designwetten van de Big Pilot-historie. Ook werden in dat jaar drie lijnen geïntroduceerd die nu nog steeds het gamma onderscheiden: de Top Gun, Spitfire en de Classic.
Bijzonder Eén zo’n ‘classic’ is het horloge waarmee IWC dit jaar het 80-jarig bestaan van het icoon viert. In oktober verschijnt een zeer bijzondere uitvoering van het originele horloge: de Big Pilot’s Watch Perpetual Calendar Edition ‘A Tribute to the 1st IWC Pilot’s Watch’. Daarmee is de naam van het horloge net zo robuust als zijn verschijning: roségouden kast, band van blauw alligatorleer. Het beschikt over zeven dagen gangreserve, maanfase en eeuwigdurende
Big Pilot’s Watch Perpetual Calendar Edition ‘A Tribute to the 1st IWC Pilot’s Watch’.
kalender die dag, datum en maand aangeeft en daarbij rekening houdt met schrikkeljaren tot aan het jaar 2100; een uitvinding van IWC’s bekendste horlogemaker Kurt Klaus, inmiddels 81 jaar oud. Daarmee is de Big Pilot’s Watch Perpetual Calendar Edition “A Tribute to the 1st IWC Pilot’s Watch” zowel een bewijs van kunnen van het hedendaagse IWC als een ode aan de dagen dat het horloge wel degelijk een zeer belangrijke functie had. Al is de kast iets compacter dan die van zijn oervader: 46 millimeter. Er worden niet meer dan 36 exemplaren geproduceerd, een verwijzing naar het geboortejaar van de IWC Pilot Watch. Het horloge is opvallend genoeg alleen in de Benelux en Scandinavië te koop. Edwin de Vries, Brand Director bij IWC legt uit: “Vooral in Nederland is de IWC Pilot’s
77
IWC Caliber 52610.
NAJAAR 2016
ACHTERGROND IWC
TEMPUS MAGAZINE
‘A Tribute to the 1st IWC Pilot’s Watch’ meet 46 mm.
Watch geliefd, door het design maar ook vanwege het grotere formaat en de sportieve uitstraling. Bovendien zijn Nederlanders meer dan gemiddeld liefhebber van grote complicaties zoals de eeuwigdurende kalender. Dit horloge draagt een bijzonder verhaal met zich mee. Dat is niet onopgemerkt gebleven onder de liefhebbers en collectors. De beperkte oplage maakt het extra bijzonder. Van een afstand zal voor de horlogekenner direct duidelijk zijn om welk horloge het gaat. Al is het natuurlijk niet langer het praktische instrument zoals de modellen die ooit voor piloten werden geproduceerd.”
78 Designcodes
Creatief directeur Christian Knoop – die in Schaffhausen twaalf ontwerpers aanstuurt – is blij met het
design. “Ik heb me persoonlijk intensief met het ontwerpproces beziggehouden. Mijn uitdaging is om het merk-DNA en onze vaste designcodes toe te passen op een horloge dat tegelijkertijd uniek en bijzonder is. We zijn, op een bestaand platform, verder gaan bouwen rond
om die in deze uitvoering te kunnen toepassen. De maanfase zien we ook zelden in combinatie met de eeuwigdurende kalender. Het nachtblauw matcht perfect met de blauwe alligatorband. Het IWC-kaliber 52610, pas vorig jaar ontwikkeld, kreeg in deze uitvoering blauwe schroeven en op
Nederlanders zijn meer dan gemiddeld liefhebber van grote complicaties, zoals de eeuwigdurende kalender de eeuwigdurende kalender – een van onze technische iconen. We kozen voor deze uitvoering een van onze signature kleurencombinaties: een 18 karaat roodgouden kast en een leigrijze wijzerplaat. Bijzonder
NAJAAR 2016
het medaillon van de gouden rotor is het getal 36 gegraveerd. Uiteraard is elk horloge uitvoerig getest, onder meer op schokbestendigheid, luchtdrukgevoeligheid en waterdichtheid.”
L I F E
I S
A B O U T
M O M E N T S
C E L E B R AT I N G E L E G A N C E S I N C E 1 8 3 0
CLASSIMA STEEL, 40 MM SELF-WINDING www.baume-et-mercier.com
AMSTERDAM Ace & Dik juweliers / Lyppens & Schipper juweliers / Schaap & Citroen / Zazare Diamonds AMERSFOORT Van Hell juweliers APELDOORN Van Hell juweliers BREDA House of Pertijs DEN BOSCH Schaap & Citroen DEN HAAG Steltman Watches EINDHOVEN Schaap & Citroen GOES Fabery De Jonge Juweliers GRONINGEN Schaap & Citroen HAREN H.A juweliers LAREN René Kahlé juweliers MAASTRICHT Willy Vossen Jewel and Time OEGSTGEEST Alexander juwelier ROTTERDAM Juwelier Fred Helmer / Schaap & Citroen SCHIPHOL LUCHTHAVEN Gassan SITTARD Henri Stijnen juweliers TILBURG Juwelier Pijnenburg VELP Juweliershuis Aalbers VOLENDAM Juwelier C. Schilder-Vlugt VUGHT Juwelier Ripassa ZEIST Juwelier Van der Weerd-Janssen ZWOLLE Juweliershuis Aalbers
INTERVIEW AUDEMARS PIGUET
“Look, look at the rocks... the snow... can you imagine, living there?”, Olivier Audemars, Vice Chairman van de Board of Directors van Audemars Piguet, wijst de meest onherbergzame elementen aan in de door Dan Holdsworth gemaakte foto van de Zwitserse Vallée de Joux. “Hier is het allemaal begonnen, op deze plek. Dit is waar onze voorouders zich tweehonderd jaar geleden vestigden, ver uit het zicht van koningen en andere heersers. Je begrijpt pas wat wij doen als je ziet waar we vandaan komen.” De achterkleinzoon van EdwardAuguste Piguet – inmiddels de vierde generatie in het familiebedrijf – wijst naar de puntigste rotsen en
donkerste wolken op de foto’s van de Britse fotograaf die naam maakte met zijn landschapsfoto’s. Holdsworth maakte een aantal series voor de Audemars Piguet Art Commission. Olivier Audemars zit in de Art Commission, drie jaar geleden opgericht als onderdeel van de activiteiten van het merk in de kunstwereld. Hoewel Audemars over de foto’s van Holdsworth praat als een hippe galeriehouder in een hippe galerie in een hippe buurt van een hippe stad, was het meer dan de liefde voor kunst en cultuur die het merk deed besluiten om onder meer Art Basel en de Berlin Gallery Week – waar we Audemars spreken – te sponsoren. “We hebben een onderzoeksafdeling, we le-
Kunst zinnig 80 Door Mischa van de Woestijne
NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
zen de kranten, krijgen rapporten van analisten. We weten veel van de wereld van nu, maar de kennis die we hebben is gebaseerd op informatie die vaak uit een en dezelfde hoek komt. Kunstenaars hebben daar geen last van, die kijken op een geheel eigen manier naar de wereld en we hebben gemerkt dat als je nauw met kunstenaars samenwerkt, je eigen kijk op de wereld ook verandert.”
Koeien Dat klinkt even mooi als abstract, maar dan grijpt Audemars terug op Holdsworths foto’s van de Vallée de Joux: “Mensen zien de Vallée de Joux graag zomers, met groene grasvelden, grazende koeien en zonovergoten bergtoppen. Dat is een mooi beeld, maar niet de plek waar deze industrie is ontstaan. De eerste horloges werden niet in elkaar gezet op een zomerse middag. Dat gebeurde tijdens de lange winters, donkere, mistige dagen met regen en sneeuw, stenen en modder. Een donkere plek waarvan je je afvraagt waarom mensen er eigenlijk gaan wonen, wat onze voorouders en de grondleggers van de horlogeindustrie echter toch hebben gedaan.” Olivier Audemars’ eigen voorouders zijn Jules-Louis Audemars en Edward-Auguste Piguet die in 1875 in het plaatsje Le Brassus in de Vallée de Joux het fundament legden voor het merk. De twintigers zagen aanvankelijk brood in de ontwikkeling van uurwerken voor andere merken, maar besloten al rap om zelf horloges op de markt te brengen. Na het vastleggen van de merknaam ‘Audemars Piguet et Cie’ eind 1881 werd eveneens weinig tijd verspild: al in 1882 presenteerde Audemars Piguet twee zakhorloges
INTERVIEW AUDEMARS PIGUET
TEMPUS MAGAZINE
81 Foto van La Vallée de Joux door Dan Holdsworth.
NAJAAR 2016
INTERVIEW AUDEMARS PIGUET
TEMPUS MAGAZINE
die, met een eeuwigdurende kalender, een minute repeater of een chronograaf, bovendien waren voorzien van niet de minste complicaties.
Klappen Hoewel Audemars Piguet geheel in lijn met de Zwitserse horloge-industrie de afgelopen eeuw een aantal harde klappen heeft gehad (waarvan de hardste waarschijnlijk waren de beurskrach van 1929 en de quartzcrisis van de jaren tachtig), wist het bedrijf niet alleen te overleven, maar te overleven zonder dat de familie afstand heeft moeten doen van het bedrijf. Een belangrijke troef daarbij is zonder meer geweest de door horlogelegende Gérald Genta ontworpen achthoekige Royal Oak. Dit in 1972 gelanceerde horloge brak met de geldende conventies (het was niet van goud, maar van staal, niet iel en subtiel maar kloek om de pols) en met de geldende prijsstrategie (voor een Royal Oak moest een jaar na de introductie zo’n 3.650 Zwitserse frank worden neergeteld, voor dat geld konden destijds twaalf Rolex Submariners in de boodschappentas worden geplaatst). Nog altijd laat Audemars Piguet zich graag voorstaan op haar eigenzinnigheid en eigen koers. Dat heeft volgens Olivier Audemars ook consequenties voor de werknemers. “Audemars Piguet is sinds de oprichting gegroeid van twee naar 1.450 mensen. Toen ik eind jaren negentig bij het bedrijf kwam, kende ik niet alleen al onze medewerkers, het was ook heel goed mogelijk om iedereen mee te nemen in ons verhaal en onze geschiede-
82
BY THE WAY
Wij spraken Olivier Audemars ruim anderhalf uur tijdens het Gallery Weekend in Berlijn. De in material physics opgeleide Audemars sprak uitgebreid over kunst en kwantummechanica, en dan met name over Erwin Schrödingers kat-experiment uit 1935 en de gevolgen van het niet-determinisme van de kwantummechanica
Olivier Audemars. en de reacties vanuit de natuurkundige filosofie rond de vraag wanneer het kwantummechanische systeem met zijn ingebouwde onzekerheid precies overgaat in een deterministisch systeem. Het woord horloge viel zelden en het enige horloge dat
merkwaarden, onze eigenzinnigheid echt willen begrijpen dan moeten ze naar de kunst van Dan kijken. Door de foto’s van Dan snap je waarom wij zelfstandig zijn en zelfstandig blijven.”
Onafhankelijk Vanzelfsprekend dringt de vraag zich op of de kunstenaars die in opdracht van Audemars Piguet werken net zo onafhankelijk zijn als hun opdrachtgever. Audemars: “Los van de vraag of wij dat willen, denk ik niet dat er veel kunstenaars zijn die zich laten vertel-
Olivier Audemars: ‘Door samen te werken met kunstenaars verandert je kijk op de wereld’
nis, om de mensen te laten voelen waar wij voor staan.” De horlogetelg houdt het boek met Holdsworths duistere beeld van de broedplaats van de Zwitserse horloge-industrie omhoog en doet opeens weer denken de genoemde hippe galeriehouder: “We kunnen mensen allemaal corporate messages laten lezen, maar als ze onze
len wat ze moeten maken. Daarbij hebben we sinds 2014 een Art Commission met een curator die ons helpt bij het selecteren van de kunstenaars waar wij mee werken. De eerste twee jaar was dat Marc-Olivier Wahler, in 2016 de Chinese Ruijun Shen.” Dat wil overigens niet zeggen dat mensen zonder enige voorwaarde met wat NAJAAR 2016
kort werd besproken was Audemars’ eigen stalen Audemars Piguet Royal Oak Double Balance Wheel, het jaloersmakende 41 mm grote, 5,57 mm dikke opengewerkte horloge met kaliber 3132 en een gangreserve van 45 uur.
doeken, kwasten en potten verf een atelier in worden gestuurd. “Onze curator selecteert elk jaar vier of vijf kunstenaars die interesse hebben in complexe processen en technische constructies. Wij vragen deze kunstenaars om bij ons op bezoek te komen in de Vallée de Joux waarbij we ze kennis laten maken met onze heritage en laten zien wat we doen. Op basis daarvan nodigen we ze uit om een voorstel te doen voor een kunstproject dat daarbij aansluit; daar hebben ze alle vrijheid in. De volgende stap is dat we een of meerdere artiesten kiezen waarvan we denken dat hun visie meerwaarde heeft voor Audemars Piguet, op welke wijze dan ook.”
South Beach Een van de kunstenaars waarmee het bedrijf werkte was de Nederlander Theo Jansen die in 2014 tijdens Art Basel Miami zijn befaamde Strandbeesten over South Beach liet lopen. Jansen laat zijn meterslange, uit PVCbuis gebouwde kinetische constructies over het strand lopen door windkracht om te zetten in beweging. Zonder logo van het horlogemerk. Dat geldt ook voor het werk van kunstenaar Robin Meier, wiens werk
INTERVIEW AUDEMARS PIGUET
TEMPUS MAGAZINE
Foto van La Vallée de Joux door Dan Holdsworth.
Naast een aantal bedremmelde bezoekers wordt de tent bevolkt door een grote hoeveelheid rondzwevende, oplichtende vuurvliegjes en springende, tjilpende krekels. Na het onderdrukken van een spontane aanval van entomofobie zien we, nadat onze ogen zijn gewend aan het weinige licht, hoe de vele duizenden, voor de gelegenheid vanuit Japan naar Bazel gevlogen insecten naadloos het door Meier via metronomen en led-lampjes georkestreerde ritme aan hebben genomen. Het door Meier uitgezette pad laat zich belopen als een langgerekt Twister omdat de vuurvliegjes slechts kleine stukjes vliegen en zich dan knipperend en wel neer laten storten. De als componist en kunstenaar opgeleide Meier glundert bijna net zo als de door hem georkestreerde dieren. “Zie je wat hier gebeurt?,” vraagt hij zonder het antwoord af te wachten, “het vermogen van de natuur om zich te organiseren en aan te passen aan de omgeving. Van het kleinste deeltje tot de kosmos, de natuur communiceert en
Synchronicity wij in 2015 tijdens Art Basel bezochten. Ook hier speelt techniek een grote rol, net als beesten, maar nu levend en kleiner dan de creaties van Jansen. De installatie ‘Synchronicity: Fireflies, Crickets and Machines’ van Meier bestaat uit een enorme opgezette tent en is donker, vochtig, warm en is, blijkt al snel, volgestouwd met elektronica, kabels, bakken aarde, druppelende waterpompen en overhangende planten.
83 Olivier Audemars en Theo Jansen.
past zich aan. En samengebracht zie je hoe je natuur en techniek samen kunt laten komen.” Olivier Audemars voegt toe: “De installatie van Robin Meier is natuurlijk fenomenaal. Als concept, technisch maar ook omdat het je aan te denken zet hoe je bedrijven en mensen kunt organiseren. Maar, en dat moet je niet vergeten, je kunt er natuurlijk ook naar kijken, er gewoon van genieten omdat het mooi en inventief is.”
Strandbeest van Theo Jansen op South Beach.
NAJAAR 2016
AC H T E RG RO N D M OVA D O
TEMPUS MAGAZINE
Museum in beweging Movado Door Wijnand van den Brink
84
Esperanto, de utopische taal die de wereld zou verenigen, wordt wereldwijd door twee miljoen mensen gesproken. De merknaam Movado wordt door veel meer mensen herkend. Movado is Esperanto voor ‘altijd in beweging’ en dat geeft precies de avantgardistische aspiraties van het merk weer dat met de Museum Watch een vaste plek heeft in de collectie van het New Yorkse Museum of Modern Art.
NAJAAR 2016
Wie aan Movado denkt, denkt Museum Watch. Dit strakgelijnde horloge schopte het tot museumstuk in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York vanwege het sobere en uitgebalanceerde uiterlijk dat op filosofische wijze de essentie van de menselijke tijd weet te vangen. En dat essentiële element ziet er zo goed uit dat het tot kunst verheven werd. New York is echter niet de geboorteplek van het merk Movado; dat is het hart van de Zwitserse horlogeindustrie La Chaux-de-Fonds. In 1881 wordt daar door Achille Ditesheim (1862-1944) een klein atelier gestart met zes werknemers. Ditesheim is dan pas 19, maar zijn dadendrang en ambities zijn van zeer volwassen proporties. Binnen enkele jaren vergaart het bedrijf aanzien en in 1901 wint het een belangrijke prijs voor kwaliteit en innovatie tijdens een ten-
AC H T E RG RO N D M OVA D O
TEMPUS MAGAZINE
85 NAJAAR 2016
AC H T E RG RO N D M OVA D O
toonstelling in Parijs. De blik naar voren en de vrije gedachten van Ditesheim brengen hem in aanraking met het Esperanto, de modernistische, makkelijk te leren, politiek neutrale, internationale taal die, aldus de idealistische bedenker, de Poolse oogarts Lejzer Zamenhof, binnen de kortste keren de wereld zal veroveren en verbinden. In 1905 wordt de modernistische merknaam Movado gekozen voor het horlogeatelier dat altijd in beweging naar voren is.
Eretitel Movado verovert de wereld door in 1910 op beurzen in Parijs, Rome, Brussel en Rio de Janeiro opnieuw hoofdprijzen te winnen in de categorie tijdinstrumenten. De kwaliteit van de horloges die in de jaren daarna volgen, is zo hoog dat vriend en vijand verrast zijn. Zo is de Polyplan uit 1912 inmiddels een zeer gezocht verzamelobject geworden vanwege de fantastische technische kwaliteit die zijn tijd ver vooruit was. Dat zijn ook het digitale horloge dat Movado in 1930 presenteert, de Calendomatic uit 1946 met maand- en dagaanduiding op de wijzerplaat, en natuurlijk het model uit 1947 dat we nu kennen als de Museum Watch. Het sobere en uitgebalanceerde uiterlijk is zo helder en overtuigend dat het horloge in 1960 wordt opgenomen in de permanente collectie van het New Yorkse Museum of Modern Art en het de eretitel Museum Watch krijgt. Het originele ontwerp is overigens niet van oprichter Achille Ditesheim, maar van de Amerikaanse kunstenaar Nathan George Horwitt. De precieze ontstaansgeschiedenis van het museumhorloge is in nevelen gehuld. Het meest hardnekkige gerucht is dat Horwitt de eerste drie horloges
86
MOVADO IN HET MOMA
In 1960 voegde het Museum of Modern Art in New York de Movado Museum Watch toe aan de permanente collectie. Het was het eerste wijzerplaatontwerp ooit dat die eer te beurt viel. Het gestileerde ontwerp met de enkele stip op 12 uur stamt uit 1947 en werd gemaakt door Nathan George Horwitt.
later leurt Horwitt nog steeds met het ontwerp langs de deuren van verschillende horlogehuizen. Horwitt vond inspiratie voor zijn ontwerp in de Bauhaus-beweging. Onnodige elementen werden resoluut van de wijzerplaat verwijderd en als centraal thema werd de menselijke tijd gekozen. Die menselijke tijd is van oudsher gebaseerd op de zon en de cirkel op 12 uur representeert dan ook het hemellichaam dat ons daglicht geeft. Het ontwerp dat Horwitt weet te patenteren is dan wel door Bauhaus geïnspireerd, het is in zijn artisticiteit en symboliek ver afgedreven van de oorspronkelijke Duitse stroming.
Warhol krijgt zijn horloge in ruil voor een litho en een vriendschap is geboren
ontwierp op commissiebasis halverwege de jaren 50 voor Vacheron & Constantin-LeCoultre Watches Inc. (de naam is heel bedrieglijk geen Zwitsers horlogehuis, maar een Amerikaanse importeur van horloges). De opdracht blijkt eenmalig en tien jaar
TEMPUS MAGAZINE
Dat Movado het museumhorloge in de collectie heeft, is te danken aan Gedalio ‘Gerry’ Grinberg (1931-2009), de grondlegger van het huidige Movado dat zowel een merk is als een in New York gevestigde groep. Tot de Movado Groep behoren modehorloNAJAAR 2016
ges als Coach, Tommy Hilfiger en Lacoste, maar ook Concord en het traditionele Zwitserse huis Ebel. Grinberg ontvluchtte de communistische revolutie op Cuba en wist in de VS een horloge-imperium met een waarde van vele miljoenen dollars op te bouwen. Wie naar de verrichtingen van Grinberg kijkt, ziet onder andere dat hij Piaget in de jaren 60 en 70 door een donkere periode wist te slepen én dat hem de eer toekomt voor het redden en heropbouwen van het in verval geraakte Movado in de jaren 80 en 90. Kunstliefhebber Grinberg was een persoonlijke vriend van Andy Warhol en zijn filantropische kant kwam tot uiting in zijn steun aan het American Ballet Theater. Grinberg was close met onder andere Ronald Reagan, Gerald Ford, Bill Clinton, Prinses Diana, Henry Kissinger en Mikhail Baryshnikov; een legende tijdens en na zijn leven. Het leven van Grinberg leest als een avonturenroman. Toen hij vijftien jaar was, had hij een handeltje in wekkers op Cuba. Hij kocht ze in voor 18 dollar en verkocht ze voor 18 dollar. Dat zette natuurlijk geen zoden aan de dijk en al snel verhoogde hij de verkooprijs naar 19 dollar voor een
AC H T E RG RO N D M OVA D O
Movado Edge
TEMPUS MAGAZINE
hele dollar winst. Het kapitalistische vuur was ontbrand. Hij ontwikkelde een liefde en een handel in horloges totdat Fidel Castro en zijn communistische revolutie vanaf 1959 dwars ging liggen. Grinberg belandde zelfs in de gevangenis en vreesde executie. Dat gebeurde niet, maar na dat angstaanjagende voorval vertrok hij met zijn gezin zo snel als mogelijk naar Miami. Daar was wel hulp voor nodig van een hooggeplaatste revolutionair die bij hem in het krijt stond. Voor Cubaanse immigranten was het leven hard en onzeker in die dagen en voordat hij met zijn voormalige zakenpartners en mede-vluchtelingen Camille Pilet en Fabian en José Weiss weer in de horlogehandel dook, probeerde Grinberg een poosje geld te verdienen met de verkoop van vlees en tweedehands auto’s; het vlees kostte hem geld, de auto’s deden het iets beter; hij had gewoon meer verstand van horloges.
Warhol Movado Edge Chronograaf
Movado Edge
De Cubaanse vluchtelingen gingen in 1961 in New York aan de slag met horloges, werden succesvol met Piaget, startten het merk Concord en dan loopt Pop-Art-koning Andy Warhol het leven van Grinberg binnen. De kunstenaar wil een horloge naar aanleiding van een advertentie die hij gezien heeft. Warhol krijgt zijn horloge in ruil voor een litho en een vriendschap is geboren. Warhol was een horlogeverzamelaar en Grinberg startte met de litho de kunstverzameling die hij zo graag wilde. Uit de vriendschap ontstaan schilderijen van horloges en horlogecollecties als de Andy Warhol Times 5 uit 1987, de eerste van de Movado Artist Collection, een serie gelimiteerde horloges ontworpen door prominente moderne kunste-
1965 hadden designer Horwitt en Piaget-eigenaar Grinberg een aanvaring. De ontwerper van de Museum Watch vond dat de wijzerplaten van gekleurd steen van de Piaget-horloges kopieën waren van zijn Museum Watch omdat Grinbergs horloges geen merklogo toonden. De rechter was het niet met de ontwerper eens. Toen Grinberg in 1969 het Zwitserse Movado wilde kopen dat verschillende Museum-modellen alleen in de VS op de markt bracht, ketste de deal af. Grinberg was een groot bewonderaar van Horwitts ontwerp en hij dacht dat het horloge wereldwijd verkocht kon worden. Hij zag de Museum Watch als hét middel bij uitstek om het tobbende Movado weer te laten floreren. De geschiedenis in de rechtbank lag echter nog te vers in het Movadogeheugen. Jaren verstrijken en onder de vleugels van Zenith Watch Company (1969), Zenith Radio Corp. of Chicago (1972) en Dixi (1978) lukt het niet om Movado te laten groeien. Grinbergs interesse voor Movado bleef echter al die tijd ferm overeind. In 1983 acquireert Grinberg dan eindelijk het door hem zo begeerde merk. De Museum Watch collectie wordt flink uitgebreid en de advertentiecampagnes worden gericht op een jongere, ontwikkelde doelgroep met gevoel voor kunst en cultuur. Die formule werkt. In 1983 verkoopt Movado voor drie miljoen dollar aan horloges, in 1987 groeit dat bedrag naar 50 miljoen. Sindsdien is de Museum Watch het artistieke hart van Grinbergs horlogehuis Movado. En hoe na Movado aan Grinbergs hart ligt, blijkt ook uit het feit dat het conglomeraat dat hij in 1996 vormgeeft Movado Group heet. Tegenwoordig leidt Gerry Grinbergs zoon Efraim het bedrijf. En net als zijn vader heeft Efraim een kunstzinnige kijk op horloges
87
In 1983 verkoopt Movado voor drie miljoen dollar aan horloges, in 1987 groeit dat bedrag naar 50 miljoen dollar
Movado Edge
naars. Het Andy Warhol Times/5 horloge zijn vijf geschakelde horloges die samen de band vormen. Op de wijzerplaten zijn Warhols foto’s van gebouwen in Manhattan te zien. Grinbergs acquisitie van Movado gaat echter niet zonder slag of stoot. In NAJAAR 2016
want de Movado Edge collectie liet hij ontwerpen door de industrieel designer Yves Béhar die de originele Museum Watch als startpunt gebruikte en deze vervolgens liet evolueren tot iets nieuws. Movado blijft altijd in beweging.
R E P O RTAG E PA N E R A I
TEMPUS MAGAZINE
In het laboratorium van Panerai Door Wijnand van den Brink
88
Horlogemakers werken met voldoende daglicht in het ‘Laboratorio di Idee’.
Eigenlijk is de nieuwe manufactuur van Panerai in Neuchâtel helemaal zo nieuw niet meer. De nieuwe vestiging bestaat namelijk al sinds 2014. Toch werden de deuren pas dit jaar geopend voor de buitenwereld. Tempus ging op bezoek en leerde over de manier van werken en de ambities van Panerai. Twee jaar geleden verruilde Panerai het oude politiebureau voor een nieuw onderkomen. Inderdaad, het zes verdiepingen hoge pand aan de boorden van het meer was, voordat het horlogemakers onderdak bood, het lokale politiebureau. Het gebouw kon niet mee met de groei van Panerai en dus werd besloten een geheel nieuwe manufactuur te bouwen even verderop in de heuvelachtige omgeving van Pierre-à-Bout. Het is een ultramodern gebouw geworden dat voldoet aan de productie- en milieueisen en bovendien zo is vormgegeven dat het
NAJAAR 2016
R E P O RTAG E PA N E R A I
TEMPUS MAGAZINE
89 NAJAAR 2016
R E P O RTAG E PA N E R A I
helemaal past in de zorgvuldig vormgegeven wereld van Panerai. Zo oogt de receptie als een boetiekinterieur van het merk.
Status De fundering onder de nieuwe manufactuur is een idee van CEO Angelo Bonati dat hij in 2001 kreeg. Panerai werd in die tijd door criticasters weggezet als een modegril en dat zat Bonati allesbehalve lekker. Hij legde een plan voor aan de directie van moederbedrijf Richemont waarin hij Panerai zou omvormen tot een echte manufactuur ten einde meer status te verwerven en bestaansrecht op lange termijn. De directie stemde in en daarom levert Panerai tegenwoordig maar liefst 11 volledig zelfgeproduceerde uurwerken en 23 aanvullende subreferenties. De nieuwe hypermoderne fabriek geldt als een volgende stap voor Panerai. Op de 10.000 vierkante meter die speciaal voor Panerai is gebouwd, bevindt zich een werkplaats voor 255 werknemers (waar in het oude gebouw in 2011 nog 160 mensen werkzaam waren), met een opvallend lage gemiddelde leeftijd. Dat geldt in nog heviger mate voor de aanwezige machines die zo uit de doos lijken te zijn getrokken; die zijn overduidelijk niet meeverhuisd uit het oude politiebureau. De nieuwe manufactuur moet het innovatieproces stimuleren en bovendien het serviceniveau voor eigenaars van een Panerai verder opschroeven. Ook het oog wil wat – we hebben het hier tenslotte over een producent van haute horlogerie en daar hoort uiterlijk vertoon bij – daarom heeft de
RADIOMIR 1940 MINUTE REPEATER CARILLON TOURBILLON GMT
N
u is een minute repeater nooit een normaal horloge, maar de Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT is ook geen normale minute repeater. Ten eerste was er een team van vier gespecialiseerde horlogemakers meer dan vijf jaar verbonden aan de ontwikkeling van deze
Dat Panerai geen modegril is bewijst de roemruchte historie sinds 1860.
zeer speciale editie. Eerst maar eens even de gang van zaken doornemen wanneer het horloge wordt geactiveerd. Normaliter is de eerste gongslag van een repeater de laagste en geeft deze de uren aan, terwijl de laatste en hoogste afzonderlijke minuten aangeeft. Het ongewone aan de Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT is dat het tweede gonggeluid drievoudige slagen van een middelhoge toon geeft, waarbij iedere slag correspondeert met tien minuten in plaats
van de gebruikelijke kwartieren; dit horloge is daarmee een decimale minute repeater en daarmee niet enig in zijn soort, maar wel uiterst zeldzaam. Klinkt allemaal nogal ingewikkeld, maar is dat in de praktijk niet. Bij een regulier repetitie-uurwerk wordt het tijdstip 11.27 uur aangegeven door 11 slagen voor het uur, een enkele slag met een ander geluid voor het eerste kwartier van het uur en dan 12 slagen voor de minuten. Deze Panerai slaat 11 keer voor het uur, dan twee drievoudige slagen (voor twee
Laboratorio di Idee in Pierre-à-Bout.
90 LEVENSLOOP
TEMPUS MAGAZINE
1860
1864-70
1936
1950
Giovanni Panerai (1825-1897) opent zijn horlogewinkel in Florence op de Ponte alle Grazie.
Guido Panerai & Figlio wordt de officiële leverancier van de koninklijke Italiaanse marine.
Het eerste militaire duikhorloge wordt geïntroduceerd: de 47 mmRadiomir.
De eerste Luminor wordt gemaakt en met de kenmerkende halvemaanvormige kroonbescherming.
NAJAAR 2016
R E P O RTAG E PA N E R A I
Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT.
TEMPUS MAGAZINE
keer tien minuten) en zeven afzonderlijke slagen. Met het systeem van tientallen wordt het aantal slagen teruggebracht en is de tijd sneller en duidelijker te bepalen. Qua uiterlijk kan deze Panerai ook mee met de absolute wereldtop. Het geskeletteerde uiterlijk van het handmatig opgewonden P.2005-kaliber zorgt voor een eigen karakter. Behalve de minutenrepetitiecomplicatie, zijn er ook een tourbillon, GMT- en gangreserve-aanduiding aanwezig. Het uurwerk is dan ook opgebouwd
manufactuur een ultramodern design dat tegelijkertijd uitnodigend en licht oogt. Alle benodigde functies en beroepen voor het maken van horloges zijn samengebracht (meer dan zeventig in totaal) in grote, open ruimten met veel natuurlijk licht dat binnenvalt door de brede ramen. Het is overigens geen oppervlakkige schoonheid,
uit maar liefst 633 losse componenten en bevat niet minder dan vier veertonnen waarvan er twee voor de gang van het uurwerk en twee voor de minutenrepetitiecomplicatie zorgen. Al die onderdelen en complicaties vinden een plek in een kast met een diameter van maar liefst 49 mm. De complexiteit zorgt wel voor exclusiviteit, want de Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT wordt door productiecapaciteit gelimiteerd tot enkele stuks per jaar. De prijs bedraagt een stevige € 350.000.
want het gebouw is daadwerkelijk schoon. De milieuvriendelijke manufactuur maakt heel verstandig en verantwoord gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Het gebouw voldoet aan de hoogste internationale econormen. Niet alleen is de CO2-emissie tot nul teruggebracht, ook is het gebouw voorzien van ultramoderne
Het is overigens geen oppervlakkige schoonheid, want de milieuvriendelijke manufactuur is daadwerkelijk schoon
energiebesparende voorzieningen met terugwinning en hergebruik van afval. Regenwater wordt bijvoorbeeld opgeslagen in een tank van 50.000 liter en gebruikt voor de toiletten én voor het besproeien van het gras en de honderden bomen die rond het gebouw zijn geplant.
Duurzaamheid De afvalvloeistof van koelsystemen wordt gebruikt om de energie te produceren waarmee het gebouw wordt verwarmd. Het afvalwater komt pas in het afvoersysteem terecht nadat het volledig is gezuiverd van reinigingsmiddelen, zeep en fijnstof. Verder is veel aandacht besteed aan de duurzaamheid van de verlichting. Er wordt gebruikgemaakt van energiebesparende lampen en led-technologie die met behulp van speciale sensoren worden uitgeschakeld als er dertig minuten geen activiteit wordt waargenomen in het gebied waar deze voor verlichting zorgen. Tot slot levert water gegarandeerd 100% groene hydro-elektrische energie voor alle werkzaamheden in de fabriek. Panerai neemt duurzaamheid serieus, wat onder andere ook blijkt uit de financiële voordelen waarvan medewerkers profiteren als ze hun auto laten staan en met de fiets komen. Een manufactuur zo modern is een manufactuur om trots op te zijn en moet dus wel een ronkende naam hebben meegekregen. De hightech omgeving wordt dan ook geen manufactuur meer genoemd maar een ‘Laboratorio di Idee’. Staat niet op de gevel, maar zit wel in het hart van de 255 ‘Paneristi’ die er werken.
91
1995
1997
2002
2006
2014
2016
De Amerikaanse acteur Sylvester Stallone bestelt een gepersonaliseerde reeks horloges en noemt deze Slytech.
De Vendome Luxury Group, nu Groupe Richemont, koopt Officine Panerai.
De Paneraimanufactuur in het Zwitserse Neuchâtel wordt geopend.
Panerai introduceert de Luminor 1950 8 Days GMT, het eerste model voorzien van een zelf ontwikkeld uurwerk, kaliber P2002.
Panerai verplaatst de hoofdproductievestiging naar Pierre-àBout.
Presentatie van de zeer gecompliceerde Radiomir 1940 Minute Repeater Carillon Tourbillon GMT.
NAJAAR 2016
INTERVIEW FRÉDÉRIQUE CONSTANT
TEMPUS MAGAZINE
Peter Stas, CEO Frédérique Constant
‘ Ik geloof in de combinatie mechanisch horloge en smarttechnologie’ Door Melinda Braaksma De mobiele telefoon heeft veel goeds gebracht. Wereldwijde bereikbaarheid, overal internet en op elke vraag direct antwoord. De hoeveelheid apps op het mobieltje overstijgt inmiddels elk behapbaar volume en het eind is nog niet in zicht, want er moeten er nog een paar bij: voor de Horological Smartwatch. Een gesprek met Peter Stas, CEO van Frédérique Constant en de motor achter MMT – de ontwikkelaar van de Horological Smartwatch, over zijn digitale toekomstplannen. Peter en Aletta Stas, de Nederlandse oprichters van het Zwitserse horlogemerk Frédérique Constant verkochten begin dit jaar hun bedrijf aan de Japanse Citizen Group. Citizen is nu eigenaar van Frédérique Constant, maar ook van het in 2002 aangekochte en nieuw leven ingeblazen merk Alpina en de door het echtpaar Stas opgerichte high-end horlogemanufactuur Ateliers de Monaco. Wel blijven de Nederlanders grootaandeelhouder van softwaremaker MMT, dat de modules levert voor de Swiss Horological Smartwatch. “Het werd tijd voor iets nieuws”, vertelt Peter Stas in het hoofdkwartier van MMT (Manufacture Modules Technologies) in Plan-les-Ouates in Genève. MMT is een Amerikaans-Zwitserse joint-
92
NAJAAR 2016
venture met het Californische Fullpower Technologies, dat de ‘MotionX’technologie heeft ontwikkeld waarop de Horlogical Smartwatches draaien. Het hoofdkwartier ligt op een steenworp afstand van de manufactuur van Frédérique Constant dat de Stassen 28 jaar leidden. “We zijn anderhalf jaar bezig geweest met de overnamegesprekken. We werden tegelijkertijd door meerdere andere merken benaderd, maar hebben eind vorig jaar besloten exclusief verder te gaan met Citizen. We denken dat onze merken daar in goede handen zijn. Ik blijf nog vijf jaar aan als CEO, maar denk wel over andere dingen na. Ik ben nu werknemer van Citizen, maar ook aandeelhouder van MMT, dus in wezen klant bij mijn eigen bedrijf.” Dat bleek voor Citizen geen probleem. “Citizen wilde MMT niet hebben; ze waren echt in onze merken geïnteresseerd en krijgen nu in het middensegment een groot volumemerk. Met Alpina kunnen ze die aanwezigheid verder uitbouwen en met Arnold & Son dat ze al bezaten en onze Ateliers de Monaco hebben ze nu ook twee merken in het hoge segment. De softwarebusiness interesseerde ze niet.” In theorie zou Citizen als merk dus klant kunnen worden bij MMT, al is daar nog geen sprake van. Stas: “Citizen
Frédérique Constant Horological Smartwatch: mechanisch en toch connected, inclusief subtiele functieaanduidingen op de wijzerplaat.
INTERVIEW FRÉDÉRIQUE CONSTANT
TEMPUS MAGAZINE
is sterk in duikhorloges en een smart diver zou een echte instrumentele smartwatch zijn. Als deze tenminste stand-alone opereert, want het is onpraktisch om een telefoon mee onder water te nemen. Dat is nog het grote bezwaar bij de meeste smartwatches, het merendeel van de functies zijn afhankelijk van de connectie met een telefoon die het denkwerk doet. In september hebben wij een nieuwe versie van de Horological Smartwatch geïntroduceerd, die wel stand alone is. De nieuwe modules MMT281, voor dameshorloges, en MMT282, voor herenhorloges, kunnen zonder ‘connected’ te zijn je activiteiten monitoren en je wereldtijden uitlezen. Pas als je de notificatiefunctie aanzet – die een trilling geeft
Peter en Aletta Stas blijven nog vijf jaar aan als directeur van Frédérique Constant, Alpina en Ateliers de Monaco.
als je een inkomend berichtje of gesprek hebt – heb je een mobiele telefoon nodig.” Natuurlijk wordt het aantal mogelijkheden aanzienlijk vergroot wanneer de drager ook de smartphone erbij gebruikt. Onder de merknaam MMT SwissConnect komen eind dit jaar drie nieuwe apps beschikbaar voor de Horological Smartwatch: de Gym App (slaap- en activity tracker), de Analytics- en de Password-app die wachtwoorden versleuteld opslaat op militair veiligheidsniveau. De Analytics app is voor de horlogeliefhebber eigenlijk de leukste. Stas: “Een gimmick. Met een bijgeleverde clip kun je elk mechanisch horloge op precisie testen. Je kunt zien hoeveel seconden het per dag afwijkt van de werkelijke tijd en er gaat een alarm af, wanneer het horloge een onderhoudsbeurt nodig heeft. Een leukigheidje dat de
93
NAJAAR 2016
INTERVIEW FRÉDÉRIQUE CONSTANT
Bicolor Horological Smartwatch voor dames met quartzkaliber MMT-281.
NOVITEIT
De nieuwe Frédérique Constant Horological
Smartwatch met quartzkaliber MMT-281 dames) of MMT-282 (heren) heeft de volgende functies die bedienbaar zijn via de kroon: activity tracking, slaap monitoring, slaapcyclus-alarm, GetActive signaal,
mechanische horlogewereld dichterbij de wereld van de elektronica brengt. Hoewel het een nicheproduct is, laat het wel zien welke mooie dingen je allemaal met elektronica kunt doen.”
94 Elektronicaman
Wilde Stas zijn aandeel in MMT misschien ook niet opgeven als elektronicaman, hij begon zijn carrière tenslotte als product-marketingmanager bij Philips? “Nee, dat geloof ik niet”, denkt hij. “Maar ik zie er wel enorme potentie in. In het jaar dat de Horological Smartwatch werd gepresenteerd, 2015, verkocht Frédérique Constant er in zes maanden tijd 17.000 stuks van; mij heeft het niet verbaasd. En de module draait nu ook in horloges van andere merken: naast Alpina, zijn dat Mondaine, Movado en Ferragamo. Dat betekent dat er al 70.000 modules zijn uitgeleverd.”
dynamische coaching, wereldtijden in 24 tijdzones en trilfunctie voor notificaties.
In de toekomst zou MMT zijn modules kunnen gaan verkopen aan concurrenten van Citizen. Ook dat is geen probleem, denkt Stas: “Dat doet Citizen namelijk al lang. Het heeft een grote uurwerk-tak en verkoopt losse uurwerken aan allerlei merken. Zo werkt de horloge-industrie, kijk naar de Swatch Group. En het zit ‘m uiteindelijk niet in het uurwerk. Er zijn wel honderden merken die een Valjoux-uurwerk hebben. Het gaat er uiteindelijk om wat een merk ermee doet, in welke verpakking het zo’n uurwerk stopt. In de horloge-industrie gaat het toch om het design. Het is veel te duur als elk merk zijn ‘eigen’ Valjoux-uurwerk gaat maken, dan houd je geen geld meer over voor het design, de distributie en de marketing om het image te creëren; en dat is het allerbelangrijkst. Daarom geloof ik in deze Horological Smartwatch. Of wil je zo’n black box als de Apple Watch NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
om je pols gespen?” Stas ziet grote mogelijkheden in de verdere ontwikkeling van de Horological Smartwatch. “Oké, op mijn nieuwe Horological Smartwatch zie ik het binnenkomende berichtje misschien zelf niet, maar ook op een Apple Watch is dat voor de meeste mensen onleesbaar, je moet met je arm gaan schudden of erop tikken voor hij het doet. Pak dan je telefoon uit je tas en kijk wat er aan de hand is. Mijn filosofie is dat het horloge in de eerste plaats mooi moet zijn; daarnaast heeft een horloge praktisch nut. Het is het meest logische device om lichaamsfuncties te meten, bijvoorbeeld voor een hartslagmeter. Nee, een gimmick is de Horological Smartwatch allang niet meer. Wel zijn er bepaalde hordes te nemen. Het grootste obstakel is het synchroniseren met je telefoon. Dat doen de meeste mensen niet. En het beperkte aantal functies, vandaar onze nieuwe apps. Deels is dat om te experimenteren wat er aanslaat. Wat vinden klanten interessant? Hoe meer klanten, hoe meer de Horological Smartwatch zal worden geaccepteerd. De nieuwe CEO van MMT, Philippe Fraboulet, liet onlangs weten dat als merken zelf met ideeën komen voor nieuwe apps of wijzigingen op de modules, MMT die voor ze kan ontwikkelen. Dan zou een ander merk in de toekomt de primeur kunnen hebben van een nieuwe feature. Stas: “Ja, en dat gaat ook gebeuren. We zijn nu met een functionaliteit bezig dat voor het eerst in een Mondaine-horloge te zien zal zijn. Wij zijn tot nu toe de ontwikkelaar geweest, maar sommige modules passen nu eenmaal niet in onze horloges. Mondaine heeft een railway watch design waarbij de secondewijzer stopt op 12 uur waarna de minuut verspringt. Modules die daarop voortborduren zijn voor ons helemaal niet interessant. Dit leidt niet tot frictie, elk merk doet zijn eigen ding. Leuk juist, toch?”
Come Aboard CLASSIC YACHTING CUP AUTOMATIC CHRONOGRAPH Dutch Design – Swiss Made Sapphire scratch- resistant crystal Transparent sapphire case back 10ATM/100M/330FT water-resistant Countdown timer on 3 O’clock sub-dial
TNGWATCHES.COM ref. 10159F
ACHTERGROND F1 HORLOGES
The Grid Horloges van de Formule 1 Er is niet één vorm van sport waarin horlogemerken elkaar zo verdringen als de autosport. Snelle auto’s en timing zijn natuurlijk ook een logische combinatie, maar het is vooral het winstgevende aspect dat maakt dat elk merk wel op een stuk koolstofvezel wil staan. Vooral in de koningsklasse: de Formule 1. In 2016 was er een recordaantal verschuivingen tussen merken en teams, waarbij de coureurs een stoelendans maakten en de pols vaak uitleenden aan een ander merk dan in het voorgaande jaar.
Door Jorrit Niels
96
TEMPUS MAGAZINE
Nieuw Bloed Red Bull Racing TAG Heuer Sinds Jean-Claude Biver aan het hoofd staat van TAG Heuer doet het merk interessante dingen. De Connected en de Heuer 01 om maar iets te noemen. En dus ook een nieuw partnership in de F1. En als er één horlogemerk is dat zo ongeveer synoniem staat met Formule 1 dan is het TAG Heuer wel. Sinds de jaren 50 aanwezig met chronografen en dertig jaar lang als sponsor van McLaren, met Ayrton Senna als hun meest legendarische ambassadeur met zijn stalen ‘Link’. Tot dit F1-seizoen. Apart, want een groot
•TAG HEUER FORMULA 1• •MAX VERSTAPPEN• •YOUNGEST GRAND PRIX• •WINNER SPECIAL EDITION•
NAJAAR 2016
ACHTERGROND F1 HORLOGES
TEMPUS MAGAZINE
•BELL & ROSS 2016• •BRX1 RS16• •BIMATERIALS STRAP•
deel van de aandelen in McLarens Technology Group is nog steeds in handen van Techniques d’Avant Garde (TAG). Toch vond TAG Heuer Red Bull een betere partner. Volgens Biver past het jonge, dynamische team beter bij wat het horlogemerk op dit moment wil uitstralen. Lees: een jongere doelgroep en TAG Heuer als hét horlogemerk waaraan je denkt voor je eerste serieuze uurwerk. Onlangs lanceerde het merk een speciale oranje Verstappen editie van zijn Formula 1 Chronograph. Nog een weetje: de Renault-motor heeft de naam TAG Heuer gekregen dus heet de Red Bull officieel de Red Bull Racing TAG Heuer RB12. Daar zal ongetwijfeld een aardig prijskaartje aan hebben gehangen.
Renault Sport Bell & Ross
Sauber F1 Edox
Het horlogemerk met de vierkante kasten is voor het eerst dit jaar sponsor van Renault. En een die best past, het zijn tenslotte allebei Franse merken. En dat geeft een gepaste combinatie bij de terugkeer van het Franse F1-team. Wat Bell & Ross betreft worden de horloges in het Zwitserse La Chaux-de-Fonds gemaakt, maar het hoofdkantoor staat nog steeds stevig op Franse bodem; Parijs om precies te zijn. De eerste speciale
Als officiële tijdwaarnemer van het World Rally Championship is Edox is
editie is de BR-X1 RS16 Tourbillon Chronograph. Het model voor de gewone sterveling is de BR-X1 RS16 Chronograph. Gemaakt van keramiek, inclusief gele details die verwijzen naar de RS16 F1-wagen.
•EDOX CHRONORALLY• •SAUBER F1-TEAM•
geen vreemde in de autosport. Nu vervangt het 130 jaar oude Edox het merk Certina bij het Sauber Formule-1-team. Een Zwitsers F1-team kan natuurlijk niet zonder horlogemerk, en hoewel de samenwerking nog vers is, is de eerste limited edition al een feit. De Edox Chronorally Sauber F1 Team van titanium is er in een gelimiteerde oplage van 555 stuks.
Manor Racing Rebellion Timepieces Rebellion is een merk dat überhaupt al racerij ademt, met auto’s in de FIA WEC-klasse. Horloges zijn een leuk hobbyproject en Rebellion Timepieces vond een sympathiek en nieuw team in Manor Racing (voorheen Marussia). Allebei start-ups en daarom een perfecte combi. Hun horloges prijken op de handschoenen van Pascal Wehrlein en Esteban Ocon. Afgekeken van IWC, maar beter slim gestolen, dan... En Rebellion gaat een custom Manor Racing Wraith uurwerk maken. Als limited edition, dat spreekt.
97
•REBELLION PREDATOR• •CHRONO STEEL• •CERAMIC•
NAJAAR 2016
ACHTERGROND F1 HORLOGES
TEMPUS MAGAZINE
•CASIO• •EDIFICE•
Oud gedienden
Haas F1 & McLaren Richard Mille
Scuderia Toro Rosso Casio Edifice
Mercedes AMG Petronas IWC
Richard Mille noemt zijn horloges ‘racing machines on the wrist’, vandaar dat hij het niet bij één team heeft gelaten dit jaar. Door het wegvallen van TAG Heuer wierp Mille – zelf amateurcoureur – zich op als vervanger bij McLaren. En coureur Jenson Button draagt maar al te graag de RM011 van koolstofvezel. Daarnaast steunt Mille ook nog eens het
Max Verstappen begon het seizoen met een horloge uit de Edificelijn, en dan hoogstwaarschijnlijk de Time Traveller. Intussen heeft hij een upgrade gekregen met een heuse TAG, maar de komende twee jaar blijft Casio zich verbinden aan Toro Rosso. Edifice heeft al ervaring met raceteams, ze waren ook al jaren sponsor van Red Bull. Maar nu dus een logo op de neus van Red Bulls juniorteam Toro Rosso en op de pakken van Sainz en Kvyat.
Een briljante vondst van het horlogemerk zorgt ervoor dat dit waarschijnlijk de meest aanwezige samenwerking is tussen horloges en een F1-team. De IWC Big Pilot is namelijk geprint op de racehandschoenen van zowel Lewis Hamilton als Nico Rosberg. Er bestaat al jaren een hechte band waar de twee coureurs zelfs hun eigen speciale edities hebben ontworpen in de Ingenieur-lijn. Onlangs zijn overigens drie nieuwe Ingenieurs gepresenteerd. Waaronder de Ingenieur Chronograph Edition ‘Rudolf
98
•RICHARD• •MILLE RM011•
kersverse Amerikaanse F1-team Haas. De auto’s van het eerste Amerikaanse F1-team in 30 jaar doen het verrassend goed en Mille roemt Haas’ lef om zijn ervaring in NASCAR te gebruiken voor een stap richting F1. Dat Amerika één van de belangrijkste markten is voor het horlogemerk – waarvan de modellen niet voor minder dan een paar ton weggaan – zal ongetwijfeld ook meehelpen.
•IWC INGENIEUR• •AUTOMATIC CARBO
•IWC AMBASSADEURS NICO ROSBERG• •EN LEWIS HAMILTON•
•JENSON• •BUTTON•
NAJAAR 2016
ACHTERGROND F1 HORLOGES
Williams Martini Racing Oris
Scuderia Ferrari Hublot
Al jaren is Oris hofleverancier van Williams. Inmiddels alweer veertien jaar, een eeuwigheid in de marketingwereld.
De winnaar van zestien constructeurstitels en vijftien rijderstitels werkt sinds 2011 samen met Hublot. Ooit was Hublot trouwens het officiële F1-merk totdat Rolex kwam binnendenderen bij Bernie Ecclestone en consorten. Bijzonder aan deze samenwerking is dat het iets meer is dan een simpele marketingafspraak en een sticker op de F1-bolide van Vettel en Raikkonen. Het extravagante Hublot past dan ook als een (race)handschoen bij Ferrari. Een samenwerking die qua
ON•
Caracciola’ en de ‘Goodwood’ met IWC nieuw in-house 69370-kaliber en beide zijn een verwijzing naar de klassieke autosport.
TEMPUS MAGAZINE
•ORIS WILLIAMS• •ENGINE DATE•
Resultaat is de Oriscollectie met nu vijf verschillende lijnen. Van klassieke horloges tot exotische modellen vernoemd naar coureur Valtteri Bottas, met veel zwart en koolstofvezel. Pluspunt bij deze samenwerking is dat het er een is waarbij Williams F1 niet op elke millimeter staat afgebeeld.
•FERRARI• •SF16-H•
•IWC GOODWOOD• •INGENIEUR•
NAJAAR 2016
•HUBLOT• •MP-05 FERRARI•
exotische materialen ook nog doorsijpelt in de ‘straatlegale’ Ferrari’s, maar u heeft een Formule 1-waardig budget nodig als u de Hublot MP-05 Ferrari wilt kopen (bijna drie ton).
99
ACHTERGROND F1 HORLOGES
The Rest of the Best Rolex en Formule 1 ‘s Werelds grootste autosportsupporter, van F1 en de 24 Hours of Daytona tot Le Mans, Goodwood en zelfs race-icoon Sir Jackie Stewart. De origine van Rolex’ racegenen ligt bij Sir Malcolm Campbell die een Rolex Oyster om zijn pols had bij zijn snelheidsrecord op land. In 1935 reed hij met zijn ‘Bluebird’ als eerste de 300 mijl per uur (482 km/u) op de Bonneville zoutvlakten in het Amerikaanse Utah. Daarnaast is natuurlijk de Paul Newman Daytona met ‘panda’wijzerplaat een icoon. De acteur en later begenadigd autocoureur droeg na de racefilm Winning niets anders meer dan een Rolex. En dan bij voorkeur zijn Daytona. Het eerste en originele model is bij Christie’s voor $ 1,1 miljoen geveild. Rolex heeft geen band met een specifiek team, maar is al wel voor het vierde achtereenvolgende seizoen een wereldwijde partner van de Formule 1.
•ROLEX• •COSMOGRAPH• •DAYTONA•
De enorme borden en branding langs het circuit geven al iets van een hint, niet? Het direct marketen van je partnership is overigens ‘niet chique’ volgens het merk, dus is er geen officieel Formule-1-horloge. Als er een zou zijn, dan is dat ongetwijfeld de Rolex Oyster Perpetual Cosmograph Daytona, die Newman onsterfelijk maakte en vernoemd is naar de fameuze racestad in Florida. Deze editie van platina bijvoorbeeld. Dat kost alleen wel wat. Heel veel zelfs, € 69.200.
100
•ROLEX•
NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
Heuer & McQueen TAG Heuer en F1, dan denk je direct aan Ayrton Senna met zijn TAG Heuer Link met stalen ‘Legend’ band. En hoewel enkel indirect verbonden met Formule 1, is een ander legendarisch racehorloge de rechthoekige Heuer Monaco van Steve McQueen. De man die verantwoordelijk was voor het succes van de Monaco was Jo Siffert. Ondanks een aantal gewonnen F1races en overwinningen bij de 24 Hours of Daytona en de Targa Florio met Porsche, heeft niemand het over Jo ‘Seppi’ Siffert zonder Heuer ter sprake te brengen. Hij droeg een Heuer Autavia uit 1969 (de 1163T Chronomatic Calibre 11) met witte wijzerplaat, blauwe accenten en een tachymeter bezel. Vanbinnen zat een van ’s werelds eerste automatische chronografen, die Heuer samen met Breitling ontwikkelde. ‘Seppi’ is zo onlosmakelijk met Heuer verbonden, omdat hij het ondanks zijn suc-
•STEVE• •MCQUEEN•
cesvolle racecarrière niet breed had. Daarom verkocht hij Heuers aan andere coureurs om het racen te financieren. Volgens Jack Heuer was Siffert zelfs ‘een geboren verkoper’. De deal met Siffert noemde Heuer ‘de beste marketing move’ die hij ooit maakte. Het verhaal gaat dat begin jaren 70 bijna iedereen in de F1-paddock een Heuer droeg. Toen Siffert acteur Steve McQueen moest begeleiden in het racen tijdens de opnames van Le Mans wist de slimme ‘verkoper’ McQueen al snel richting een Heuer te manoeuvreren en een legende was geboren. De Heuer Monaco die Steve McQueen droeg tijdens de shoot is in 2012 overigens geveild voor een reusachtige $ 799.500.
www.bigli.net
SOLAR MARGARITA bronjewelry.com
JUWELEN
TEMPUS MAGAZINE
SEIZOENSTRENDS IN JUWELEN EN HORLOGES PAGI NA 10 4
103 EN OOK :
40 JAAR GELUKKIGE DIAMANTEN: CHOPARD VIERT JUBILEUM VAN DE HAPPY DIAMONDS
Happy Diamonds Butterflies oorstekers
ERFGOED VAN LE CORBUSIER HERLEEFT BIJ EBEL
Cartier Cactus ring.
NAJAAR 2016
TRENDS 2016-2017
TEMPUS MAGAZINE
Rado Het plasma-keramiek van deze Rado HyperChrome Jubilee vervaagt nooit en geeft een metaalachtige glans zonder dat er ook maar een spoortje metaal aan te pas komt. Bezet met 56 diamanten. € 7.080
Antonini Herfstkleuren domineren in deze lange Roma oorhangers van Antonini. Het 18 kt. roségoud is bezet met oranje saffieren, rhodoliet, rookkwarts en diamant. € 2.250
Herfst palet
Juwelentrends voor het najaar Door Melinda Braaksma
Choices by DL
104 Deze Fly Me to the Moon oorhangers van Choices by DL zijn gezet met een verwisselbare zachtgroene ‘aqua’ maansteen en diamant. € 1.635
Shamballa Geknoopte armband van Shamballa uit de Exploration-collectie met ebbenhouten en groen marmeren kralen en 18 kt. zwart gerhodineerde geelgouden kralen bezet met diamanten en robijnen. € 4.880
NAJAAR 2016
TRENDS 2016-2017
TEMPUS MAGAZINE
Movado De wijzerplaat van gekristalliseerd titanium zorgt voor een gouden randje bij deze Movado Bangle bangle watch. € 695
BRON
Steltman
De nieuwe Wheel of Fortune talisman van BRON is er met diverse kleurstenen, zoals deze groene toermalijn. De rand is ‘Toujours Ajour’ opengewerkt. Vanaf € 4.450
De nieuwe Jade Collection is in eigen atelier vervaardigd uit jade die in de loop van de bijna 100-jarige historie van Steltman is verzameld. Oorhangers met lavendelkleurige jade en diepblauw spinel. Vanaf € 2.500
Lyppens
Ole Lynggaard
Deze brede bandring Italian Dream met zwarte, zwevend gezette diamanten is handvervaardigd. Het middenstuk is gecoat met platina en omsloten door twee gouden ringen. Bij Lyppens Langebrugsteeg in Amsterdam. € 1.950
105 Tamara Comolli
Modieuze kleuren in deze 18 kt. geel- en roségouden Gypsy-oorhangers van Ole Lynggaard. De druppels zijn van London blauw topaas, koraal, aquamarijn, amethist en diamant. Exclusief bij Bonebakker Juweliers. € 9.950
Deze India Leaf-hanger is gemaakt van een stuk gesneden donkergroen onyx van circa 30 crt. en 18 kt. geelgoud. Een signature piece van Tamara Comolli. € 990
NAJAAR 2016
TRENDS 2016-2017
TEMPUS MAGAZINE
Boucheron Boucheron heeft zijn lievelingsdier de naam ‘Hans’ gegeven. In roségoud met een neusje van zwarte diamant en robijnen oogjes. Vanaf € 4.400
Bvlgari Slanghorloge Serpenti Incantati opgedeeld in segmenten vol diamanten (248 stuks). Voor het eerst rolt de slang zich niet alleen om de arm maar ook om de wijzerplaat. Prijs op aanvraag
Buccellati
Stekelig
Juwelentrends voor het najaar Door Melinda Braaksma
De natuur wordt gevangen in deze Tulle Ornato oorhangers van Buccellati. Elk gaatje van de 18 kt. witgouden honingraat wordt met de hand uitgevijld en bovendien is het onderste gedeelte van het oorsieraad los te dragen als hanger. € 47.000
106 NAJAAR 2016
TRENDS 2016-2017
TEMPUS MAGAZINE
Chanel
Mattioli
Les Blés de Chanel oorhangers in geelgoud met twee intens gele Fancy Diamonds (totaal 6,4 crt.) en meer dan 10 crt. aan diamanten, waaronder twee markiesgeslepen exemplaren. Prijs op aanvraag
De nachtelijke sterrenhemel inspireerde Licia Mattioli tot het maken van deze roségouden pavégezette schijven met kleurencombinaties van amethist en peridoot. € 2.010
Parmigiani Een spinnenweb siert de parelmoeren wijzerplaat van deze Limited Edition Kalpa Donna die het 20-jarig bestaan van het Zwitserse horlogehuis viert. Het uurwerk is gemaakt van goud. € 10.900
Cartier Scherp en toch aaibaar, deze Cactus de Cartier ring met chrysopraas, smaragd, carneool en briljantgeslepen diamant. Prijs op aanvraag
Baume & Mercier De slangenhuid van de Petite Promesse van Baume & Mercier heeft een dubbele wikkeling die het mini-horloge toch volume geeft. € 2.750
107 Damiani
Bigli
Damiani gebruikt de bloem van de roos ter inspiratie voor deze witgouden oorstekers uit de Bocciolo-collectie. € 3.690
In de gulle Waves-collectie van Bigli schitteren 18 kt. roségoud en diamanten die het licht weerkaatsen in een regen van kleine sterren. Vanaf € 3.095
NAJAAR 2016
I N T E RV I EW C H O PA R D
TEMPUS MAGAZINE
Happy Sport Tourbillon Joaillerie.
Happy Spirit hanger.
Gelukkige diamanten Chopard icoon viert veertigste verjaardag
108 Door Melinda Braaksma
NAJAAR 2016
Wat is een juwelenhuis zonder icoon? Bvlgari etaleert logomania met zijn Bzero1, Cartier verstrengelt drie kleuren goud in zijn Trinity-ringen en Tamara Comolli selecteert kleuredelstenen voor haar Mikado-bedels. Het meest karakteristieke concept in de juwelenwereld wordt echter gevormd door de Happy Diamonds van Chopard. De dansende diamanten vieren dit jaar hun veertigste verjaardag. Met een groot arsenaal aan goud, diamanten en andere edelstenen tot hun beschikking, zou je zeggen dat elk juwelenmerk een waardevolle portfolio heeft waarmee het een icoon kan creĂŤren. Toch lukt het maar weinig merken om een concept te bedenken dat zo tijdloos is dat het herkenbare design al veertig jaar de grootste marketingpijler is. De Happy Diamonds collectie van Chopard is er zo een. Nog altijd zien nieuwe varianten het levenslicht in juwelen en horloges, maar ook in brillen, tassen en zelfs parfums. Aan het concept van de ‘gelukkige
I N T E RV I EW C H O PA R D
diamanten’ ligt een simpel idee ten grondslag. In het voorjaar van 1976, maakte Ronald Kurowski, designer bij Chopard, een wandeling in het Zwarte Woud, de regio waar de juwelenfirma gevestigd was. Hij bleef staan kijken bij een waterval, waarop de dansende zonnestralen een regenboog aan kleuren veroorzaakten.
TEMPUS MAGAZINE
zwoegde op de technische uitvoering van zijn idee, een diamant is immers de hardste edelsteen die we kennen en de scherpe collet van een briljantgeslepen diamant die los tussen twee saffierglaasjes ronddwarrelt zou onherroepelijk krassen veroorzaken. Het duurde even voor de oplossing werd gevonden: een flinterdun gouden kastje met een taps toelopende onderkant om de diamanten, waardoor deze over de glasplaat lijken te
ze zijn vrij!”, waarmee ook meteen de naam voor het nieuwe icoon vaststond.
Spelen met juwelen Hoewel de naam misschien wat kinderlijk aandoet, zijn de juwelen verre van kinderachtig, dat hebben alle latere successen bewezen. Caroline Scheufele: “Vrouwen houden ervan om met hun juwelen te spelen. Ze draaien aan hun ringen, laten kettingen door hun
De Happy Clown was het begin van een grote collectie.
Happy Diamonds ringen.
vingers gaan, willen dat er ‘leven’ in zit. De speelsheid van de Happy Diamonds vormt een grote aantrekkingskracht op vrouwen van iedere leeftijd. Mannen worden meer aangetrokken door het technische aspect. De diamanten zijn goed zichtbaar van alle kanten en vangen het licht op een manier die een traditionele zetting nooit kan evenaren. Het los laten dansen van de diamanten heeft dus ook echt nut. Bovendien lijkt het alsof ze in rechtstreeks contact met de huid staan. Dat design-grapje spreekt tot de verbeelding.”
109 Gouden Roos
Caroline Scheufele, co-president van Chopard.
Gefascineerd door de symbiose van de duizenden waterdruppels en het stralende zonlicht probeerde hij, eenmaal terug op kantoor, de magie te reproduceren in zijn juwelenontwerpen. Zo kwam hij op het briljante idee om de diamanten vrij te laten tollen tussen twee saffierglazen plaatjes. Kurowski
zweven in elke denkbare richting, en toch nooit kantelen. Toen Caroline Scheufele, dochter van Chopard-directeur Karl Scheufele, het eerste complete Happy Diamonds horloge zag, schijnt ze van enthousiasme te hebben uitgeroepen: “Deze diamanten zijn gelukkig, want NAJAAR 2016
Scheufele denkt met trots terug aan de eerste jaren van productie, al had ze het immense succes van de Happy Diamonds nooit verwacht: “Nee, het heeft al mijn verwachtingen overtroffen. Maar nadat we met ons allereerste Happy Diamond horloge – dat overigens een herenhorloge was – de belangrijke designprijs de Gouden Roos van Baden-Baden in de wacht sleepten in 1977, beseften we alle-
I N T E RV I EW C H O PA R D
maal dat dit de start kon zijn van een totale collectie. En hoewel het idee nu al veertig jaar meegaat, zitten mijn designteam en ik nog altijd vol nieuwe inspiratie voor nog weer veertig jaar.” Het succes was vooral opmerkelijk, omdat andere Zwitserse merken danig te lijden hadden onder de opkomst van het quartz-horloge eind jaren 70, begin jaren 80. Chopard gebruikte het quartz-uurwerk juist om nieuwe Happy Diamonds designs omheen te bouwen. Samen met ETA ontwikkelde het merk zelfs een nieuw miniatuur-quartz-uurwerk, dat uiteindelijk in de Happy Sports collectie zou worden gebruikt.
TEMPUS MAGAZINE
Het eerste Happy Diamonds horloge won in 1977 de Gouden Roos van Baden-Baden.
Clown Het was Caroline Scheufele zelf die vanaf 1985 het Happy beestje en een teddybeer, Diamonds concept veren uiteindelijk het hart, der uitbouwde. Haar waarmee de collectie vader Karl, zelf ook de wereldwijd doorbrak. benauwdste niet – hij Nog altijd is de had het in 1963 als verhouding Happy eenvoudige juwelier Diamonds juwelen tenslotte aangedurfd en horloges ongeveer de horlogefirma Chofiftyfifty en keuze is er pard die zonder erfgegenoeg. De vrolijke dianamen zat te kopen – gaf manten komen voor in colhaar een vrijbrief om ook lecties met namen als Happy juwelen aan het merk toe te Sport (het eerste horloge dat voegen. Na het succes van staal met diamanten comhet eerste horloge, durfde bineerde, 1993), Happy Fish ze het aan om met een (2002), Happy Spirit riskant ontwerp voor (2003), Very Chopard Happy Diamonds een hanger te komen. (2010) en Happy jubileumhorloge. Caroline, die al van Hearts (2015). In de kinds af aan een grote voorliefde voor vroege horlogemodellen zaten soms het circus had, tekende als eerste een wel 28 Happy Diamonds, inmiddels is clown. Een juweel bedoeld als een dat aantal teruggeschroefd en wordt one-off voor haar persoonlijke collec- altijd een oneven aantal in de kast getie. Maar de gouden grappenmaker plaatst, zegt Caroline Scheufele: “Het met in zijn buik zes Happy Diamonds, is een kwestie van esthetiek, en bij de drie met een briljantgeslepen dia- horloges is een goede afleesbaarheid mant, drie met een edelsteen: saffier, natuurlijk doorslaggevend.”
110
De Happy Sport Tourbillon Joaillerie is uitgevoerd met een L.U.C-manufactuur uurwerk uit de eigen ateliers
robijn en smaragd, was zo’n doorslaand succes, dat hij het begin vormde van de Happy Diamonds juwelenlijn die ten slotte in 1985 het levenslicht zag. De clown werd gevolgd door een olifant, een lieveheers-
De Happy Sport collectie, die Scheufele in 1993 ontwierp, kent inmiddels ook alweer talloze varianten, waaronder de Happy Sport Medium Automatic uit 2013, en het haute horlogeriemodel de Happy Sport Tourbillon NAJAAR 2016
Joaillerie uit 2014, waarin een L.U.C 02.16-L uurwerk huist, dat in eigen huis geproduceerd werd. Broer Karl-Friedrich Scheufele heeft niet voor niets een eigen Chopard Manufacture opgezet, tenslotte. Het horloge is volledig bezet met diamanten, zelfs de tourbillonbrug, maar het hoogtepunt wordt gevormd door de zeven dansende diamanten die zich niet door technische status laten weerhouden en vrolijk over het speciaal voor dit horloge ontworpen tourbillon-uurwerk dansen. Het horloge heeft met zijn technische en esthetische kwaliteit zelfs het Zegel van Genève (Poinçon de Genève) gekregen, het kwaliteitskeurmerk voor Zwitserse horloges.
Happy Dreams Om het 40-jarig jubileum van het concept te vieren, presenteert Chopard dit jaar nieuwe bewegende elementen in een innovatieve zetting: de vorkzetting. Hierdoor zijn de edelstenen groter dan voorheen en worden ze gebruikt in een verscheidenheid aan maten, waardoor het dansende karakter nog meer wordt geaccentueerd. In de nieuwe Happy Dreams juwelencollectie is dit effect duidelijk te zien en ook in het nieuwste dameshorloge komt de nieuwe zetting mooi tot zijn recht. Het horloge heeft een kussenvormige kast, waarmee hommage wordt gebracht aan het allereerste model ooit gemaakt. En daarmee is de cirkel van dansende diamanten weer rond.
E X C L U S I V E LY AT
| bonebakker.nl
ACHTERGROND EBEL
TEMPUS MAGAZINE
De Villa Turque is een van de markantste gebouwen in horlogemakersdorp La Chaux-de-Fonds. De 100-jarige villa is tegenwoordig het visitekaartje van de Ebel Groep. Om dit eeuwfeest luister bij te zetten is de La Maison Ebel Collection uitgebracht. De Zwitserse architect Le Corbusier bewijst dat niet iedereen uit het Alpenland met ontwerptalent zich toelegt op de horlogerie. Dat was bij Charles-Édouard Jeanneret-Gris (1887-1965), de echte naam van Le Corbusier, overigens een close call gezien het feit dat hij is geboren in La Chaux-de-Fonds, zijn vader emailleur van horlogekasten was en kleine Charles-Édouard zelf ook een opleiding volgde in graveren.
Vernieuwend Le Corbusier wordt gezien als een van de meest vernieuwende architecten van de twintigste eeuw met een grote invloed op het Nieuwe Bouwen (19151960) en de Internationale Stijl (19301970). Volgens een – overigens geheel ongefundeerde – schatting kent meer dan driekwart van de corporate wereld-
Villa Turque.
bevolking Le Corbusier van zijn LC2 stoel, het compacte ontwerp waar chromen buizen strakke, leren kus-
Ebels Turkse verleiding Door Melinda Braaksma
112
sens omklemmen. Ondanks het feit dat deze stoel voor iedereen boven de een meter zeventig een ergonomische misdaad is, is de LC2 nog altijd een veilige keus voor zowel de zakelijke wachtruimte als het nieuw-rijke woonhuis. De artistieke erfenis van Le Corbusier bestaat uit gebouwen, interieurs, meubels, foto’s en zelfs schilderijen. In zijn geboortedorp bouwde hij twee beroemde villa’s waarvan de meest markante zonder twijfel Villa Schwob is. Dit woonhuis, dat doorgaans Villa Turque wordt genoemd, ontwierp Le Corbusier in opdracht van horlogemaker Anatole Schwob in 1912. Omdat de bouwkosten het budget ver overschreden vertrok de ontwerper naar Parijs om een door Schwob aangespannen rechtszaak te ontlopen; Le Corbusier zag Villa Turque pas in 1919, drie jaar na voltooiing.
Hybride Het oriëntaalse karakter van de villa, met zijn okerkleurige bakstenen in combinatie met prominent geplaatst gewapend beton – zoals in de torenachtige uitbouw met overhangende dakrand – zorgde voor de bijnaam ‘Turkse villa’. Het gebouw is een hy-
Geelgouden horloge uit de La Maison Ebel Collectie, € 35.900. NAJAAR 2016
ACHTERGROND EBEL
TEMPUS MAGAZINE
Een huis van luxe, elegantie, tijdloosheid, puurheid en sensualiteit. Laten dat nou net de basiswaarden zijn van horlogemerk Ebel... Dat horlogehuis kocht de Villa Turque in 1986 bij de 75e verjaardag van het pand. Om het erfgoed van de beroemde architect veilig te stellen en om zich te laten inspireren door zijn werk. Tegenwoordig huist de PR-afdeling in het gebouw en zijn er gastenkamers voor medewerkers en belangrijke bezoekers.
Maison Ebel Limited Ter gelegenheid van de 30e verjaardag van de aankoop van La Maison Ebel, zoals het merk het pand inmiddels liefkozend noemt, en de 100e verjaardag van de Villa Turque zelf, presen-
LC2-stoel van Le Corbusier.
La Maison Ebel Collection met blauwe alligator band, € 21.900.
113
In al zijn architectuur-ontwerpen koos Le Corbusier voor schurende, niet-comfortabele materialen, die het lichaam toch ondersteunden bride werk van modern en klassiek design met sterke geometrische partijen, een twee verdiepingen hoge centrale hal, ovale raampjes op de eerste verdieping en een gevelbreed gebogen raam op de begane grond. De dertigjarige Le Corbusier experimenteerde zo met de vrijheid die het nieuwe bouwmateriaal gewapend beton gaf. In zijn zoektocht naar gestandaardiseerde woningbouw en gestandaardiseerde structuren, vond
hij in beton een mooi, vast materiaal; in tegenstelling tot natuurlijk materialen, als hout, klei en steen, die elke keer weer anders uit konden vallen. In al zijn ontwerpen voor gebouwen, koos Le Corbusier bij de afwerking steeds voor schurende, niet-comfortabele materialen, maar toch slaagde hij erin om een architectuur te maken die het lichaam ondersteunde. Zijn gebruik van contrasten kan zelfs ronduit sensueel genoemd worden. NAJAAR 2016
teerde Ebel dit jaar de gelimiteerde, luxe Maison Ebel Collection. Het horloge heeft een tijdloze parelmoeren wijzerplaat die qua vormgeving geïnspireerd is op de ovale ramen van de villa en wordt uitgebracht in geel-, wit- of roségoud met bijpassende band of een cognackleurige, blauwe of zwarte alligatorband. Als final touch onthult het transparante kastdeksel een rotor met de inscriptie van het Villa Turque logo.
LIVE YOUR
PASSION
SLIMLINE MANUFACTURE PERPETUAL CALENDAR Handcrafted in-house movement. Manufacture Collection: in-house developed, in-house produced and in-house assembled movements.
More information on frederiqueconstant.com
QP
EXCLUSIEVE HORLOGES Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) 1071 HS Amsterdam 020 623 6443 http:// www.qpx.nl
LUXURY
TEMPUS MAGAZINE
ROLLS-ROYCE TOEREN IN DE TOEKOMST PAGI NA 1 2 6
EN OOK :
MONACO YACHT SHOW 2016: POWER TO THE PEOPLE
115 AFSCHEID VAN EEN ICOON – LAST DEFENDER BY PIET BOON
Rolls-Royce 103EX.
NAJAAR 2016
REPORTAGE SUPERJACHTEN
TEMPUS MAGAZINE
Power to the people De vijf best bruikbare boten van de Monaco Yacht Show 2016
Door Jorrit Niels
Er waren dit jaar 125 superjachten die streden om de aandacht tijdens de jaarlijkse Monaco Yacht Show (MYS). En hoewel size matters hebben de al te lange jachten ook nadelen; zo steken de ultrajachten niet zelden te diep voor de meer pittoreske havens en wie zelf even wil sturen moet eerst langs de Zeevaartschool. Nee, doe ons maar iets kleiners en rappers. En daar waren er ook genoeg van in het prinsdom. Dit zijn de vijf waarmee u de meeste jaloerse blikken zult krijgen.
116 NAJAAR 2016
Aston Martin 37
N
ee, dit is nog steeds niet de nieuwe SUV van Aston Martin, maar een powerboat met Nederlandse roots. Mulder Design tekende namelijk voor het ontwerp van de AM37, waaraan vaklieden meewerkten die zich ook met de Aston Martin One-77, Vulcan en gloednieuwe DB11 hebben bemoeid. We hebben het hier over een supercar-merk dus eerst even de paardenkrachten. De AM37 komt met twee benzinemotoren van 430 pk of ĂŠĂŠn
REPORTAGE SUPERJACHTEN
TEMPUS MAGAZINE
Aston Martin 37.
Kormaran K7
H
et perfecte superjacht-speeltje voor als u een twijfelaar bent. De K7 verandert moeiteloos in een monohull, catamaran, trimaran of gewoon een drijvend zonnedek. Alsof het uiterlijk niet genoeg is, hier nog een bonus: het gevaarte is gemaakt van ultralicht koolstofvezel. De 007-waardige vleugelboot transformeert dus on the move in een catamaran of trimaran en vermindert
370 pk sterke Mercury dieselmotor. Dan is er nog de sportversie, de AM37 S. Deze heeft twee benzinemotoren van wel 520 pk die goed zijn voor een topsnelheid van 50 knopen. In gewone taal ruim 92 kilometer per uur. De powerboat heeft ruimte voor maximaal acht man en de materialen zijn een mix van hout, leder en koolstofvezel. Vanbinnen is het een en al luxe, zoals je mag verwachten. Een Aston Martin-waardig interieur met hightech entertainmentsystemen, touchscreens, besturing door middel van stem-
Aston Martin 37.
commando’s en een benedendek. Op maat gemaakt voor een vaartocht met Monaco of Venetië op de achtergrond, maar waarschijnlijk zal het gros terechtkomen in een Emiraat.
zo de waterweerstand met maximaal tachtig procent. Technieken die Dr. Oliver Korman – hiervoor werkzaam in de auto-industrie – heeft afgekeken van de schepen die mee-
117 NAJAAR 2016
REPORTAGE SUPERJACHTEN
varen in de America’s Cup. De Kormaran is gemaakt van koolstofvezel en staal met een lederen interieur. Eenmaal een rustig plekje gevonden, dan drukt u op een knop en de voorkant klapt uit tot een zonnedek. Prima uitkomst na de adrenalinekick van ruim 90 km/u over de Middellandse Zee. De prijs van de K7 kan uiteenlopen van € 1,2 miljoen tot € 2,5 miljoen en hangt af van de configuratie en mate van personalisatie. De eerste K7’s wor-
TEMPUS MAGAZINE
Arrow460 Granturismo.
Kormaran K7.
zijn er ook al plannen voor versies van vijftien en twintig meter lang.
Arrow460 Granturismo
N
a Aston Martin liet ook Mercedes-Benz van zich horen op de MYS. De tijden zijn definitief voorbij dat automerken hun ‘merchandise’ afdeden met een kekke pet en hoogstens een koolstofvezel fiets. De bijnaam van deze grand tourer van ruim € 1,55 miljoen: de Silver Arrow
den op dit moment gemaakt in Salzburg en in de lente van volgend jaar geleverd aan de eerste kopers. Na de K7 voor maximaal drie personen
118 NAJAAR 2016
REPORTAGE SUPERJACHTEN
TEMPUS MAGAZINE
De behuizing van de Monaco Boat Service onder het paleis van de Grimaldi’s.
SCHUILKELDER
Zo’n jachtshow is aardig, maar het trekt ook wat
onbeholpen publiek met diepe zakken aan. Daarom huist de Monaco Boat Service zijn meest kostbare klassiekers onder het paleis van de Grimaldi’s. Überhaupt een populaire oplossing gezien het beperkte
of the Seas, vernoemd naar de legendarische F1-racer uit de jaren 30. Maar goed, laten we duidelijk zijn: kleine kans dat u er één op de kop tikt.
aantal vierkante kilometers van Monaco. Voornamelijk klassieke (lees: meesterlijke) Rivaraceboten zijn er terug te vinden. Met een reden: de Monaco Boat Service is de enige officiële Riva-dealer in de omgeving.
Wereldwijd verkopen Mercedes en Silver Arrows Marine slechts tien Arrow460 Edition 1’s. En als u het nog zeldzamer wilt: elk exemplaar wordt
verkocht in een ander land. Want ja, niets is natuurlijk zo gênant als dezelfde boot tegenkomen tijdens het aanleggen. Met veertien meter is het geen grote boot, maar dat maakt hij goed qua design met duidelijke lijnen die verwijzen naar de Mercedes S-klasse en zijramen die kunnen worden opengetrokken voor beter zicht. Een topsnelheid van 40 knopen (74 km/u) wordt verzorgd door een motor van 960 pk. Binnen is er nubuckleer en eucalyptushout te over met plek voor tien man en airco, een geluidssysteem, ijsmaker en een speciale wijnkelder om het een beetje comfortabel te houden. Leuk weetje: ramen die open kunnen voor beter zicht. Als u de haven binnenkomt zijn deze ramen elektronisch razendsnel te dimmen. Een gadget die wij eerder ook al zagen in het dakraam van de nieuwe S-klasse. Privacy boven alles.
Wajer 55
H
et nieuwe vlaggenschip van het Friese Wajer in combinatie met het Nederlandse Sinot Exclusive Yacht Design. Foutloze lijnen, een zwemplateau dat transformeert in een loopplank en een automatisch opvouwbaar dak. Het wordt niet veel beter dan dit. Het 16,5 meter lange motorjacht leent qua ontwerp van de kleinere Wajer 37 en Wajer 38 zonder een simpele uitvergroting
119 NAJAAR 2016
REPORTAGE SUPERJACHTEN
TEMPUS MAGAZINE
te zijn. Een glazen windscherm van vier meter breed is geen overbodige luxe met aan boord drie 435 pk sterke Volvo IPS600 Penta-motoren. Reden voor dit nieuwe vlaggenschip is simpelweg dat de vraag naar grotere modellen groot was. Dries Wajer, commercieel directeur van Wajer Yachts: “Elke klant zet de 55 op zijn eigen manier in. Als weekendboot, maar er zijn ook eigenaren van superjachten die de 55 juist willen inzetten als volgboot. Ons doel was het creëren
Fjord 42.
is dan niets om je voor te schamen. Bovendeks is er een zonnedek en zwemplateau met comfortabele ligbanken en zelfs een open keuken. Benedendeks is het niet veel slechter met een groot tweepersoonsbed in de master bedroom, met veel bergruimte en een ingebouwd tv- en audiosysteem. Een tweede cabine met nog wat bedden huisvest de rest. Qua prijs is dit een koopje. De vanaf-prijs is ‘slechts’ € 439.900.
Wajer 55.
van een stijlvol en sportief jacht met uitzonderlijk veel comfort. Eén waarmee je verschillende kanten op kunt.” En die missie is geslaagd. De Wajer 55 is inderdaad nu al een succes met al meer dan twaalf verkochte jachten voordat de productie überhaupt is begonnen.
120 Fjord 42
N
og een rappe is deze powerboat van het eigenzinnige Fjord. De overkoepelende HanseGroup schakelde ontwerper Patrick Banfield in voor het 12,5 meter lange en 4,3 meter brede jacht. En zoals altijd bij Fjord: weinig ronde lijnen, een strak modern interieur met enkel touchscreens en een aandrijving die hier bij past. Net zoals de Wajer 55 wordt de Fjord 42 aangedreven door twee Volvo IPS600 Penta-motoren van 370 pk of tweemaal 435 pk. Een topsnelheid van 40 knopen bij die laatste
BEST OF THE BEST
Onder de kitscherige kroonluchters van het Hotel Hermitage en in het bijzijn van een verdwaalde Grimaldi werd de ‘2016 MYS Finest New Superyacht Award’ uitgereikt. Nederlandse winst: de Galactica Super Nova van het Nederlandse Heesen Yachts (met een interior design van Sinot Exclusive Yacht Design) won de prijs voor het
NAJAAR 2016
De Galactica Super Nova van het Nederlandse Heesen Yachts.
beste superjacht. Bovendien wonnen ze de prijs voor het beste exterieur. Opvallend aan het ontwerp van Espen Oeino is de openlucht bioscoop/helipad en de zes meter lange infinity pool. En met een
maximum snelheid van 30 knopen is het ook geen trage. Er wordt geen prijs gegeven, behalve een ruwe prijs per meter voor schepen in deze klassen: € 12 miljoen. Maar goed, als u het al moet vrágen...
DESIGN LAND ROVER
TEMPUS MAGAZINE
Kuifje in Afrika Door Mischa van de Woestijne
122
Begin van dit jaar rolde in het Engelse Solihull de laatste Land Rover Defender van de band. Van het model zijn sinds 1948 ruim twee miljoen exemplaren gebouwd om boerenerf, wildpark, conflictgebied, landweg en, in een enkel geval, yuppenbuurt te doorkruisen. Sommigen zijn van mening dat de airbag-arme en roetfilterloze, rammelende, op 128 km per uur begrensde, altijd roestende, fiscaal zwaar aangeslagen Defender een rijdend anachronisme is. De genoemde eigenschappen zijn voor de liefhebber slechts details en zeker nooit argumenten om uit te wijken naar een echte auto. Lang voordat de arbeiders in Solihull hun overall voor de laatste keer in de NAJAAR 2016
locker hingen en de achtergebleven plassen olie hadden opgeveegd, kondigde Land Rover de opvolger van de Defender aan. De eerste impressies van deze herintroductie doen denken aan een samensmelting van de Discovery en de Range Rover Sport, en dat is twijfelachtig nieuws. Veel tuningbedrijven nemen vast een voorschot op de nieuwe Defender (wij gokken: New Defender) door de oorspronkelijke, in bijna zeventig jaar vrijwel onveranderde auto op te tuigen met een breed scala bizarre accessoires en modificaties die als grootste gemene deler hebben dat ze het oorspronkelijke ontwerp zo veel mogelijk trachten te verhullen. Dat het wel mogelijk is om van een op zichzelf volmaakt ontwerp een
DESIGN LAND ROVER
TEMPUS MAGAZINE
Ontwerper Piet Boon voor ‘zijn’ Last Defender.
een Defender – niet verwonderlijk gezien de publicatiedatum – maar in een T-Ford.
Last Defender
interpretatie te maken waar Defenderontwerpers Spencer en Maurice Wilks zich niet van in het graf zouden omkeren, bewijst de Nederlandse ontwerper Piet Boon. Boon heeft de afgelopen tien jaar op verzoek van het merk meerdere Land Rovers naar zijn hand gezet. Daarbij koos hij in lijn met zijn andere werk altijd voor een ingetogen interpretatie: eenvoudige, matte lakken en een minimum aan frivoliteiten. Voor de Last Defender by Piet Boon heeft de naamgever zich naar eigen zeggen laten inspireren door Kuifje in Afrika, het uit 1931 stammende stripboek van de Belgische tekenaar Hergé. Zoals bekend is dit een niet geheel onomstreden publicatie vanwege Hergés vereenvoudigde verbeelding
Een belangrijk uitgangspunt van de Last Defender by Piet Boon was dat de auto zo veel mogelijk zou worden ontdaan van ‘alle onnatuurlijke materialen’ – lees: plastic. Zo voorzag Boon de softtop van een bruine canvasconstructie, afgezet met leren details en riemen. Hetzelfde leer komt terug in het interieur waar Boon het kloeke handvat voor bijrijder, normaal van plastic, in aluminium heeft uitgevoerd. Dat is esthetisch zonder meer een te verdedigen keuze, maar doet bij een botsing potentieel een groot beroep op het incasseringsvermogen van de bijrijder. Boon heeft de buitenzijde laten spuiten in Pure Aluminium, waarmee hij refereert aan de kenmerkende aluminium carrosserie van de auto. In onze optiek is het gebruik van RVS voor de koplampunits, luchtinlaten en grille een tikje detonerend, maar omdat hier ook voor een matte variant is gekozen kan dit geen breekpunt zijn. Het beste nieuws is wellicht dat de Last Defender by Piet Boon te koop is, zij het in een oplage van 1; u dient de nettoprijs van nog geen halve ton wel met bijna zestig procent te verhogen ter ondersteuning van de Nederlandse overheid; de Last Defender by Piet Boon komt daarmee op € 78.036.
123 van het toenmalige Belgisch Congo en de Congolezen. De gekuifde reporter verplaatste zich overigens niet in NAJAAR 2016
MUST-HAVES GOUD
Beleggen in goud is niet vrij van risico (ezelsbruggetje: in het periodiek systeem der elementen heeft goud het symbool Au), maar het edelmetaal heeft al ruim 5.000 jaar een grote aantrekkingskracht op de mens. Mr. T, de Amerikaanse acteur die schitterde in onder meer Rocky III en The A-Team merkte niet voor niets op: “I believe in the Golden Rule - The Man with the Gold... Rules.” De acteur, die bekend stond om zijn signature hanenkam en strakgesneden tuinbroek, beleed zijn liefde voor het gele edelmetaal niet alleen
TEMPUS MAGAZINE
met dit soort rake typeringen. Zo ging hij nimmer de deur uit zonder nek, polsen en vingers te verzwaren met voor enkele honderdduizenden dollars aan gouden sieraden – en dat allemaal ver voor het goudpleidooi van Willem Middelkoop. Voor wie zich minder thuis voelt in de sieraden is er natuurlijk de optie om gouden broodjes of munten aan te schaffen, maar dit is weer een saaie keuze. Gelukkig zijn er ook mogelijkheden die niet alleen een praktisch nut hebben, maar die, als de zaken tegenzitten, makkelijk kunnen worden omgesmolten.
The Man with the Gold
TANDENSTOKER
Door Mischa van de Woestijne
124 RICHARD MCLAREN, THE HOUSE OF SOLID GOLD
NAJAAR 2016
Hoewel er onder tandartsen een langlopend dispuut is over de vraag hoe goed tandenstokers zijn voor tanden en tandvlees, staat het buiten discussie dat iedereen dit dentale instrument altijd binnen handbereik moet hebben. Want ook diegene die de tandhalzen na het poetsen rust gunt, kan worden getroffen door een vastzittend stukje voedsel. Dit is
irritant, onesthetisch en geeft op korte termijn een onplezierige lucht. Een gouden tandenstoker – reken op zo’n $ 500 per stuk – is hiervoor een stijlvolle keus, waarbij enige voorzichtigheid is geboden want te enthousiast stoken leidt snel tot een geheel gouden gebit.
MUST-HAVES GOUD
TEMPUS MAGAZINE
FIETS
Deze 24 karaat vergulde mountainbike is niet alleen functioneel om bergtoppen mee
te beklimmen, u kunt er ook op vluchten als iemand het op uw kapitaal voorzien heeft. Nadeel is evenwel dat de fiets slechts is verguld, waardoor de hoeveelheid goud beperkt is. Voor $ 500.000 parkeert u hem in de garage.
GEWEER
Wij zijn zelf geen liefhebber van het leegspuiten van flessen champagne, toch is het voor velen een beproefde methode om het aanzien (en de rekening) in bepaalde uitspanningen op te hogen. Voor het goed leegspuiten van een Magnum is overigens een zekere techniek vereist, waarbij de opening niet te dicht (harde dunne straal) of te open (bubbel douche) moet worden gehouden. Die zorgen zijn met de komst van de Champagne Gun gelukkig verleden tijd. Voor nog geen € 400 in geel- en roségoud.
RICHARD MCLAREN, THE HOUSE OF SOLID GOLD
125 NAJAAR 2016
REPORTAGE ROLLS-ROYCE
Toeren in de toekomst Door Jorrit Niels Vliegende auto’s en snelwegen in de lucht. De toekomstfantasie uit Back to the Future II zou nu zo ongeveer waarheid moeten zijn. Toch zijn we de komende tien jaar nog altijd aan de grond genageld met onze vierwielers. Hoe is dit over nog eens tien jaar? Tempus toog naar Goodwood en vroeg het aan Rolls-Royce designbaas Giles Taylor. “Laat ik voorop stellen,” stelt Giles Taylor in een door Rolls-Royce afgehuurde pub net buiten thuisbasis
Goodwood, “Rolls-Royce eigenaren raken zelden hun eigen koffers aan. Dat hebben we onderzocht bij het Londense Dorchester Hotel.” De doorgaans niet onbemiddelde clientèle van het automerk raakt de koffer pas aan in de hotelkamer, en dan hebben we het niet over de handel maar over de binnenzijde. Vandaar de twee ruimtes voorin de auto die de koffers als het ware naar buiten schuiven en presenteren aan de piccolo’s. Let wel, op precies de juiste hoogte zodat het koetswerk niet
‘Onze klanten willen niet in een uniform omhulsel invoegen tussen de rest’
126
NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
REPORTAGE ROLLS-ROYCE
beschadigd raakt. Taylor: “Op deze manier maakt de eigenaar zijn, zoals we dat bij Rolls-Royce noemen, Grand Arrival. Klikt dat overdreven? Een entree waarbij het dak zich opent en de deuren naar achteren zwieren om de passagiers een comfortabele en indrukwekkende uitstap te geven? Lijkt mij een passende term, niet?” In een voor Rolls-Royce informele omgeving praten we na over de onthulling van Rolls-Royce’ nieuwste concept, de 103EX. In het Londense Roundhouse presenteerde de BMW Group die ochtend twee nieuwe conceptauto’s ter ere van zijn 100-jarig bestaan; naast de RollsRoyce van de toekomst tevens de Mini Vision Next 100, altijd praktisch voor erbij.
TEMPUS MAGAZINE
Giles Taylor, Design Director van Rolls-Royce.
Het is RR’s blik op de toekomst van zowel de auto in het algemeen als die van de ultra-luxe variant in het bijzonder. Want hoe kan een fabrikant als RR zich onderscheiden in
een wereld van uniforme, zelfrijdende vierwielers, waarbij niet onopgemerkt mag blijven dat de Rollsbezitter van oudsher gewend is aan niet zelf sturen; het stuur werd overigens niet overgenomen door een computer maar door een chauffeur. Taylor en team kregen een jaar geleden de simpele vraag ‘maak iets dat visionair is’ en het antwoord is de ongegeneerde 103EX. Zes meter lang en 1.60 meter hoog. Net zo lang als de verlengde Phantom, maar met enkel twee zitplaatsen op de zijden bank. Het avant-garde ontwerp lijkt boven de weg te zweven als een catamaran op vier wielen. Voor motor-fetisjisten is het even slikken, het concept mist de kenmerkende V12 die plaatsmaakt voor een batterij of waterstofcel.
Rolls-Royce 103EX Concept Car.
127 NAJAAR 2016
REPORTAGE ROLLS-ROYCE
En ook de chauffeur is verdwenen, want de auto is volledig autonoom. Taylor: “Onze klanten willen niet in een uniform omhulsel invoegen tussen de anderen, maar zich verplaatsen in iets wat verschilt met de rest van de wereld.”
FUTURE CONCEPTS
Koetswerk En hiermee gaat Rolls-Royce in de komende decennia weer terug in de tijd als het aan Taylor ligt. Het über-Britse automerk begon ooit als koetswerkbouwer en met de komst van 3D-printing en autonoom rijden ziet de ontwerper een nieuwe kans. “Het wordt steeds makkelijker om je eigen stempel te drukken op iets wat je bezit. Maatpakken kennen we al sinds jaar en dag, andere luxe is ook steeds beter te personaliseren. Het komt hierop neer: je doet liever geen concessie aan wat je wilt en wanneer je het wilt. Wat betreft een auto kan dit door middel van 3D-printing en ‘autonoom rijden’. Het rijden wordt veiliger en daarom zijn we straks minder gebonden aan veiligheidseisen. Dus kunnen we met onze klanten binnen afzienbare tijd hun eigen carrosserie ontwerpen. Net zoals de luxe auto’s in de eerste helft van de vorige eeuw werden gemaakt. Uiteraard wel gebonden aan onze standaard natuurlijk. En geen MPV’s om de kinderen naar school te brengen.” Taylor heeft met het nieuwe concept zelfs een oplossing voor het gemis van een van de vaste waarden bij een ‘Rolls’, de chauffeur. In een
BMW BMW Vision Next 100 Ter ere van BMW’s 100-jarig bestaan. BMW trapte af met dit concept, waarna Mini en Rolls-Royce volgden. Naast zelfstandig rijden is er
TEMPUS MAGAZINE
ook een uitschuifbaar stuur waar een geprojecteerde lijn op de ruit de ideale lijn laat zien om zo sportief mogelijk te rijden. Leuke gadget is de Alive Geometry, een ingewikkelde naam voor 800 bewegende driehoekjes in de zijpanelen en het instrumentenpaneel. Renault Trezor Ontworpen door Renault designchef Laurens van den Acker. Dit spectaculaire concept van een GT is voornamelijk gemaakt van koolstofvezel en biedt plaats aan twee
Engels dat zijn upper class opvoeding en kostschooleducatie verraadt: “De dame op de motorkap, de Spirit of Ecstasy komt terug als een kunstmatige intelligentie met de naam Eleanor Thornton. Zij was overigens de inspiratie voor de
128 Giles Taylor: ‘3D-printing en autonoom rijden is de toekomst.’
NAJAAR 2016
Renault
mensen. Aangedreven door dezelfde elektromotor als Renaults Formule E-team. DS E-Tense We moeten nog steeds wennen aan het feit dat DS officieel los staat van Citroën als luxere
Spirit in 1911. Ze rijdt de auto voor, leert van je routes en stelt er één voor zodra je instapt, ze maakt een reservering voor je bij het meest gewilde restaurant. Uiteraard krijg je met Eleanor voorrang. Ook zal ze het heel voorzichtig melden als je
REPORTAGE ROLLS-ROYCE
DS
lijn. Het exterieur van de E-Tense is ontworpen door de Nederlandse autoontwerper Bob Romkes en showt de toekomst van het Franse merk. Een elektrische aandrijving met 402 pk, veel lichtgewicht materialen en de achterruit is vervangen door een camera. Mercedes EQ Mercedes-Benz greep
TEMPUS MAGAZINE
Mercedes
de afgelopen Autosalon van Parijs aan om een nieuw elektrisch concept te presenteren. Generation EQ is ook direct het begin van een submerk binnen Mercedes dat enkel auto’s gaat uitbrengen
vlinderdas scheef zit voordat je op je bestemming arriveert. En dit gaat door in andere apparaten die je gebruikt, zoals je laptop of je smartphone. Ietwat overdreven wellicht en het doet denken aan HAL uit Stanley Kubrick’s 2001: A Space
met een batterij en een schaalbaar modulair platform. En met een eerste bereik van 500 kilometer voor de Generation EQ lijkt range anxiety bijna tot het verleden te behoren.
Odyssey, maar voor dit soort details betalen klanten ons aanzienlijke bedragen.” In alles van de 103EX hebben Taylor en zijn team gedacht aan wat luxe in de volgende honderd jaar betekent. Wat verwacht een Rolls-
Royce eigenaar van zijn auto in de komende decennia? Zoals Taylor al vertelde is dit elektrische aandrijving, een design dat meegaat met de tijd en kunstmatige intelligentie die ‘verzorgt’. Maar het gaat verder in het interieur, waar zelfs zijde tot de opties behoort. Een interieur – of Grand Sanctuary zoals RR het zelf noemt – dat ook geheel op maat gemaakt kan worden. “Dat gaat terug naar onze Koning Charles I, reizend in koetsen met de meest bijzondere stoffen en borduurwerken. Leer was voor boeren of de chauffeur die buiten in de regen zat. Pas recent wordt leer als iets luxueus gezien, vroeger totaal niet. Zelfs onze koningin zit nog steeds niet op leer. Omdat het niet ‘hoort’, maar ze glijdt ook heen en weer op de stoel, zoals ze zelf zegt. Nu is het nog heel kwetsbaar, maar we zijn bezig met een hybride mix van zijde met iets wat niet na één keer vaal is.” Dat is een opluchting, hoewel we ons zorgen maken over de vlekken van een iets te vol geschonken latte. Dat blijkt overigens niet urgent: Taylor verwacht dat de eerste 103EX het straatbeeld niet voor 2030 zal verfraaien; tegen die tijd is onze primaire wens waarschijnlijk een lage instap voor onze rollator.
Een interieur – of Grand Sanctuary zoals RR het zelf noemt – dat ook geheel op maat gemaakt kan worden
129
NAJAAR 2016
TEMPUS MAGAZINE
Adverteerdersindex
Colofon
A. Lange & Söhne Schaap & Citroen Tel: +31 (0)20 346 34 00
MeisterSinger Time Company Tel: +31 (0)570 51 42 00
Tempus is een uitgave van de FD Mediagroep
Audemars Piguet (Benelux & Scandinavia) B.V. Tel + 31 (0)2 06 17 05 50
Montblanc Groupe Richemont Tel: +31 (0)20 342 86 66
Baume & Mercier Groupe Richemont Tel: +31 (0)20 342 86 66
Movado S. Weisz Uurwerken Tel: +31 (0)20 679 46 33
Bell & Ross www.bellross.com
Oris Oris Benelux Tel: +31 (0)6 53 95 33 92
Bigli www.bigli.net Tel: +32 (0)9 282 24 25 Bonebakker Juwelier Tel: +31 (0)20 673 75 77 Bonhams Amsterdam Tel: +31 (0)20 670 97 01 Breitling M. Koster en Zonen Tel: +31 (0)20 659 64 53 BRON Juwelen www.bronjewelry.com Cartier Cartier International Tel: +31 (0)20 342 96 66 Edox S. Weisz Uurwerken Tel: +31 (0)20 679 46 33
130 Frédérique Constant IBB Tel: +31 (0)20 342 80 80
Panerai Groupe Richemont Tel: +31 (0)20 342 86 66 Parmigiani Fleurier www.parmigiani.ch
Commercieel Directeur Job van Wagensveld Hoofdredacteur Mischa van de Woestijne, MI7 Media Intelligence mischa@mi7.nl Redactie Melinda Braaksma (tekst en eindredactie), Wijnand van den Brink, Jorrit Niels, Alphons Overbeek, Ivo Weyel, Mischa van de Woestijne Conceptontwikkeling Jappe Croon, Knook bv info@knookbv.nl Art direction Antoine Hamers, Wolk Ontwerp info@wolkontwerp.nl
Patek Philippe www.patek.com
Sales Hugo Oudejans Sales Manager Hugo.Oudejans@fdmediagroep.nl Tel: +31 (0)20 592 88 52
Raymond Weil S. Weisz Uurwerken Tel: +31 (0)20 679 46 33
Bob Huysmans International Sales Manager bob.huysmans@fdmediagroep.nl Tel: +31 (0)6 53 316 801
Rolex Schaap & Citroen Tel: +31 (0)20 346 34 00
Order en Traffic Joep Roël joep.roel@fdmediagroep.nl Tel: +31 (0)20 592 85 65
Seiko Seiko Nederland Tel: +31 (0)10 400 98 99
Drukwerk Habo Dacosta
TNG Swiss Watches QP Exclusieve Horloges Tel: +31 (0)20 623 64 43
Interhiva Tel: +31 (0)342 42 70 42
Tudor Schaap & Citroen Tel: +31 (0)20 346 34 00
IWC Groupe Richemont Tel: +31 (0)20 342 86 66
Union Glashütte The Swatch Group Tel: +31 (0)40 219 99 38
Jaeger-LeCoultre Groupe Richemont Tel: +31 (0)20 342 86 66
Van der Gang Watches Tel: +31 (0)519 820 220
POENERIG OF PRAKTISCH?
Op de cover van Tempus: De Jaeger-LeCoultre Atmos 568 by Marc Newson, Last Defender by Piet Boon, de Kormaran K7, de IWC Big Pilot uit 1940 en een champagnegun van Champagnegun.com GOUD VOOR DAGELIJKS GEBRUIK
Jaeger-LeCoultre Atmos 568 by Marc Newson
HET FLORENCE VAN CARTIER MODE EN DE’MEDICI
TE LAND... (PIET BOON NEEMT AFSCHEID VAN EEN ICOON)
TER ZEE... (POWERFUL EN PRAKTISCH TE WATER)
EN IN DE LUCHT (PILOTENHORLOGES OM EEN VLIEGBREVET VOOR TE HALEN)
IWC Big Pilot uit 1940
DI T I S E E N C OM M E RC I Ë L E U I T G AV E , V E R S P R E I D M E T H E T F I NA NC I E E L E DAG B L A D. DE R E DAC T I E VA N H E T F I NA NC I E E L E DAG B L A D H E E F T G E E N B E T ROK K E N H E I D B I J DE Z E P RODU C T I E .
Cover.indd Alle pagina's
26-10-16 12:07
De redactie heeft haar best gedaan om alle rechthebbenden van de in dit magazine geplaatste foto’s te achterhalen. Mocht het zo zijn dat u als rechthebbende(n) alsnog niet benaderd bent, dan kunt u hiervoor contact opnemen met de redactie.
Junghans S. Weisz Uurwerken Tel: +31 (0)20 679 46 33 NAJAAR 2016
The superlative-charged chronograph. 50 mm case in Breitlight®. Exclusive Manufacture Breitling Caliber B12 with 24-hour military-style display. Officially chronometer-certified.
Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuyt) - Amsterdam Tel.: 020-623 6443 - www.qpx.nl
DRIVE DE CARTIER MANUFACTURE MOVEMENT 1904 MC THE DRIVE DE CARTIER COLLECTION IS ELEGANCE REDEFINED. THE SLEEK LINES OF THIS CUSHION-SHAPED WATCH CREATE A TRULY STYLISH PIECE, BROUGHT TO LIFE BY THE MAISON MANUFACTURE MOVEMENT 1904 MC. ESTABLISHED IN 1847, CARTIER CREATES EXCEPTIONAL WATCHES THAT COMBINE DARING DESIGN AND WATCHMAKING SAVOIR-FAIRE. # W H ATD R I V E S YO U
Explore and shop www.cartier.com - (020) 719 2455