Nieuwe type Chinook-helikopter

DECEMBER 2021 – 5 CHINOOK

NIEUWE CHINOOKS!

‘Deze helikopter is waanzinnig’

Voorjaar 2021 stroomden de eerste vernieuwde Chinookhelikopters bij de Koninklijke Luchtmacht in. Tijd om het multifunctionele militair werkpaard van Defensie van dichtbij te bewonderen: op bezoek bij 298 squadron op vliegbasis Gilze-Rijen. Vlieger Bram onthaalt ons met ‘Ik heb een kistje voor jullie geregeld’.

Dit jaar zijn de eerste vernieuwde Chinookhelikopters in Nederland aangekomen.

DOOR MIREILLE BREGMAN EN NIELS ROELEN

Kapitein Bram is vlieger op de Chinook-helikopter en neemt ons mee naar zijn kantoor, cockpit van zijn ‘kist’. Hier steekt hij enthousiast van wal met een verhaal over zijn werk: ‘Deze helikopter is waanzinnig!’ Bram vertelt eerst over zijn drive om bij de luchtmacht te werken: ‘Het begint vanuit mijn vliegerhart; het graag willen vliegen. Daarbij komt tactisch vliegen bij nacht en laagvliegen. Natuurlijk is het samenwerken met de mensen waar het om draait ook erg belangrijk: mijn crew en de militairen die ik ergens moet afzetten. Onderdeel uitmaken van de ketting waarin we opereren, als crew en squadron, is waanzinnig! ‘Op dit squadron hebben we vier operationele teams, “vluchten” genoemd. Normaliter kent het squadron vijf vluchten, maar door personele tekorten kunnen we slechts vier vluchten vullen. Elk team heeft acht vliegers en acht loadmasters (zij zijn de baas over de “buik” van de helikopter) die rouleren, elke vlucht wordt aangestuurd door een vluchtcommandant. Ik ben zelf ook vluchtcommandant, dus ik geef sturing aan het team, denk na over leerdoelen en bedenk hoe we het best de aanwijzingen van de squadroncommandanten kunnen opvolgen. Stel dat je op uitzending gestuurd wordt, dan doe je dat met de vlucht waarin je nu opereert.’ Een normale werkdag begint met het checken van bijzonderheden en pilot information. Daarna komt de crew bij elkaar en doorloop je een briefing: welke oefeningen en taken moeten er uitgevoerd worden; wie zit waar aan boord; zijn de kaarten geprint; is de datakaart met missiegegevens geprepareerd voor de cockpit? De Technische Dienst zorgt er in de hangar voor dat de helikopter inzetbaar is en buiten staat,

DECEMBER 2021 – 7 CHINOOK

zelf doet de crew ook checks voordat de Chinook wordt opgestart.

Vernieuwde heli

Dit jaar zijn de eerste vernieuwde Chinook-helikopters Nederland binnengekomen. ‘Aan de buitenkant zie je verschil in kleur: waar het oude type groen gekleurd was, is de nieuwe zandkleur volgens het Amerikaanse kleurenpatroon. Wat ook opvalt is dat de nieuwe neus stomper is dan de oude, waardoor de aerodynamica anders is en de kist stabieler vliegt. De structuur van de machine bestaat meer uit één stuk, wat ten goede komt aan onderhoud en reparatie. Voor de vlieger zelf zit het grootste verschil in de cockpit. ‘Voorheen vlogen we in de Delta-helikopters, nu is dat de CAAS. Technologische termen, maar het komt erop neer dat het cockpitsysteem nu beter past bij onze manier van optreden. De eerdere software was verouderd en liep achter op wat er wereldwijd aan mogelijkheden was. Bij vernieuwing waren er twee mogelijkheden: of alles zelf ontwerpen, wat een kostbaar traject is, of bestaande helikopters aankopen en zelf aanpassingen doen. De tweede optie is het geworden: een luchtvaartelektronicasysteem volgens standaardontwerp, oftewel Common Avionics Architecture System (CAAS). Dit systeem vind je in meerdere transporthelikoptertypes over de hele wereld terug. ‘Het systeem speelt in op de wensen van de vlieger, je kunt bijvoorbeeld zelf kiezen wat er op je schermen te zien is. Een simpele maar doeltreffende verbetering is dat de schermen nu in kleur zijn in plaats van monochroom. Nu zijn no-fly areas beter zichtbaar, wat handig is als de heli niet in het vuurgebied van de Pantserhouwitser moet komen. Voorheen zag je een zwarte lijn op een groen scherm en kreeg je een hardcopy-kaart met markeringen. Dat betekende dat je tijdens het vliegen veel moest vergelijken. Nu kunnen we beter focussen op het managen van de missie en gaat er minder aandacht uit naar het vliegen an sich.’

CERTIFICERING De Militaire Luchtvaart Autoriteit zorgt voor certificering. Ze controleert of alle onderdelen van een machine luchtwaardig zijn. Dat behelst (helaas) meer dan alleen een rondje vliegen, waardoor het even tijd in beslag neemt voordat alle helikopters goedgekeurd zijn.

met twee Apaches in formatie vliegen, die terugkeerden van een gezamenlijke oefening met de luchtmobiele brigade. Chinooks zijn gemaakt om laag te vliegen en materieel en mensen van de grond op te pikken. Van alle helikoptertypes vliegen ze niet het hardst. Laagvliegen is dé ‘Chinook-truc’ om ongezien te blijven. Tijdens zo’n oefening en in het echt zijn de Chinooks afgeladen vol. Ten eerste heb je de crew van zeven personen: twee loadmasters, twee vliegers, twee doorgunners die een wapen vanuit de open deur kunnen bedienen. Vervolgens zitten er 38 bepakte militairen. Als de situatie erom vraagt, kunnen er natuurlijk altijd meer personen in. Ondertussen is er buiten een Chinook geland die vervolgens de loods in wordt getrokken. Voor ons is het mooi om te zien, maar ook voor Bram, die dit toch al veel vaker heeft meegemaakt. Er verschijnt direct een big smile op zijn gezicht.

Technologie

Het is duidelijk dat technologie een steeds belangrijkere rol speelt in de helikopter, maar nemen apparaten nu niet de rol van de vlieger over? Dat niet, volgens Bram. ‘De vlieger wordt nu anders ingezet: van manager van het vliegtuig naar manager van de vliegtechnische kant van de missie. We houden ons nu meer bezig met informatiemanagement; de kist beschikt bijvoorbeeld over meer en betere radio’s. Er is communicatie via de satelliet mogelijk waardoor je voor het doorgeven van berichten niet per se in het zicht van de ander hoeft te zijn. ‘Natuurlijk zijn we heel blij met alle technologische snufjes waar we nu mee kunnen werken, maar we worden ook nog steeds getraind in het handmatig vliegen. Niet alles is gedigitaliseerd, er blijft backup. En het samen vliegen en met elkaar ingespeeld raken op handelingen blijft een belangrijke factor, zoals je ziet bij nachtvliegen. Dan moet je elkaar echt vertrouwen. In principe vlieg je dan zonder licht in de cockpit en alleen met nachtzichtapparatuur op, dus non-verbaal communiceren is er niet bij.’

Vredestaak

Nederlandse Chinooks worden naast nationale oefeningen ook ingezet voor vredestaken. Sowieso staat er in Nederland in de zomer altijd een readiness force paraat, die direct kan uitvliegen bij bosbranden binnen de landsgrenzen. Dit jaar werd echter ook de hulp van NAVOpartners ingeroepen toen de bosbranden in Albanië en Griekenland niet controleerbaar bleken. De nieuwe heli’s mochten er helaas nog niet heen omdat de certificeringsprocedure door de Militaire Luchtvaart Autoriteit vertraging heeft opgelopen, maar de donkergroene Chinooks waren wel naar het buitenland. ‘Daar kunnen we echt het verschil maken. Onderaan de heli hangen we een bambi bucket met 10.000 liter water. Dat laat je in één keer los of je maakt een stoplijn naast een brandbaar gebied. Dit is echt iets moois dat we met de Chinook kunnen. Van de aanvraag tot daadwerkelijk daar zijn, zat ongeveer 48 uur, dat ging best snel.’ Waarschijnlijk is volgend najaar de Chinook-vloot compleet. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er vijftien in Nederland rondvliegen en vijf worden ingezet voor trainingsdoeleinden in Texas. Als je er een ziet vliegen, maak dan een foto! Het 298 squadron vindt het op sociale media leuk om getagd te worden, kijk op het account van @298_sqn_rnlaf.

OPLEIDING

Als iemand de volledige officiersopleiding op de Koninklijke Militaire Academie doet, duurt de complete vliegeropleiding ongeveer zes jaar. De KMA duurt vier jaar, daarna volgt de EMVO (Elementaire Militaire Vliegeropleiding) van één jaar op vliegbasis Woensdrecht. De initiële opleiding in Fort Hood, Texas, in de Verenigde Staten van elf maanden is het eind van het traject. werkenbijdefensie.nl.

DECEMBER 2021 – 9 CHINOOK