6 minute read
Politiek: HCSS over China’s visie
China’s partijdige neutraliteit
Het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) publiceert jaarlijks meerdere studies rond de thema’s geopolitiek, Defensie en veiligheid. In dit artikel betoogt Joris Teer, China-analist bij HCSS, waarom het ondanks de Oekraïne-crisis onwaarschijnlijk is dat China een draai naar het Westen maakt. Xi Jinping ziet immers de Verenigde Staten als China’s grootste bedreiging.
Advertisement
‘W e kunnen China niet voor altijd buiten de familie van naties laten, daar om zijn fantasieën te voeden, zijn haat te koesteren en zijn buren te bedreigen,’ schreef Richard Nixon vijf jaar voor zijn reis naar China. Afgelopen maand een halve eeuw geleden landde de president in Peking om de Grote Roerganger te ontmoeten. Mao Zedongs culturele revolutie – een politieke massacampagne waarbij de Volksrepubliek bijna weggleed in burgeroorlog – was in volle gang. China verkeerde in isolement inclusief gesloten landsgrenzen en was straatarm. Het binnenlands beleid van de Volksrepubliek stond geheel in het teken van de Partijvoorzitters communistische orthodoxie. Mao redeneerde echter koel. Nixon hoopte de oorlog in Vietnam te beëindigen. Zowel China als de VS vreesden de Sovjet-Unie. Een deal moest mogelijk zijn. De Volksrepubliek was in zijn eerste decennium volledig overgeleverd aan zijn bondgenoot de Sovjet-Unie voor de ontwikkeling van zijn industrie. Eind jaren 1950 ontstonden er barsten. Mao vreesde dat zijn opvolgers afstand van hem zouden nemen zoals het nieuwe Sovjetleiderschap met zijn ‘destalinizatie’-campagne had gedaan. Daarnaast weigerde de Sovjet-Unie uiteindelijk de atoombom te geven aan China. China moest ‘vechten met twee vuisten’ tegen zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde Staten, besloot Mao. China-Sovjet-betrekkingen bereikten een absoluut dieptepunt tijdens een zeven maanden durend militair grensconflict in 1969. Met de Amerikaanse imperialisten kon gewerkt worden om de Sovjetrevisionisten buiten de deur te houden. Zelfs met de fervente anticommunist Nixon, die het handelsembargo tegen de Volksrepubliek ophief, wilde Peking zaken doen. Partijvoorzitter Mao zag namelijk Moskou als de voornaamste bedreiging voor hemzelf en zijn land.
Antisovjetcoalitie en fabriek van de wereld
Vier jaar nadat Nixon China losweekte van de Sovjet-Unie stierf Mao. De samenwerking met de VS kreeg handen en voeten onder China’s nieuwe leider Deng Xiaoping. Samen met de Amerikanen steunde China de Antisovjetcoalitie met wapens en trainingen in hun guerrillastrijd tegen de Sovjetbezetting van Afghanistan. Vanaf Chinees territorium in Xinjiang monitorde het Amerikaanse leger Sovjetrakettesten in Kazachstan. Deng en zijn opvolgers hervormden en openden de economie van het land om zo van buitenlandse kennis, technologie en investeringen gebruik te maken. Leunend op China’s ongeëvenaarde arbeidspotentieel werd het land in twee decennia de fabriek van de wereld. Honderden miljoenen werkten in erbarmelijke omstandigheden. Zo werd China een vitaal onderdeel van internationale toeleveringsketens en uiteindelijk een wereldmacht. Nixons reis en Dengs hervormingen maakten relatief goedkope smartphones, zonnepanelen en Alipayprullaria mogelijk.
Antiamerikanisme
Drie trauma’s rondom het einde van de Koude Oorlog, twee politiek en één militair, transformeerden China’s ‘antisupermacht’- en vooral ‘antisovjet’-visie in een exclusieve ‘anti-Amerikaanse’filosofie, betoogt Bidens Chinaadviseur Rush Doshi in zijn boek The Long Game. Door de massademonstraties op het Plein van de Hemelse Vrede leerde de Communistische Partij dat protest- en democratiebewegingen ook in China konden wortelschieten. Vijf maanden later leidde soortgelijke opstanden tot de val van de Muur. De Sovjet-Unie kwam ten val. Een oppermachtig Amerika zonder tegenhanger bleef over. Deze supermacht liet zijn wereldwijd inzetbare militaire macht meteen blijken. Tijdens de Golfoorlog schopte de VS met hightechovermacht het leger van Saddams Irak uit het door hem bezette Koeweit. Enkele jaren later zette Clinton deze macht in dichtbij China. Hij plaatste twee Amerikaanse vliegdekschipgroepen in de Taiwanese Straat om een einde te maken aan een Chinese intimidatiepoging tegen het eiland. In 1997 stelde de Amerikaanse president dat de Chinese Communistische Partij
MAART 2022 – 23 HCSS
Bernadetta Devecchi en haar collega’s van TNO Electronic Defence werken aan slimme technologie waarmee marineplatforms zelf kunnen bepalen hoe detecteerbaar ze zijn voor vriend en vijand. Het tactisch voordeel dat dit oplevert, kan net het verschil maken.
“In het Electromagnetic Signatures-team van Electronic Defence ontwikkelen we wetenschappelijke modellen en software waarmee operators van marineplatforms kunnen vaststellen hoe waarneembaar ze zijn als doelwit voor aanvallen vanaf zee of uit de lucht, zodat ze hierop actie kunnen ondernemen. Onze stip op de horizon is het ontwikkelen van systemen waarmee je zelf kunt regelen dat je niet meer te detecteren, classi ceren en identi ceren bent voor dreiging die is uitgerust met een infraroodcamera en/of radarsensor. Ik maak modellen waarmee we de werkelijkheid nabootsen om onze ideeën te testen en verder te verbeteren, tot de technologie zo ver is dat Defensie deze kan toepassen. We denken altijd twee stappen vooruit: welke functionaliteiten moeten we ontwikkelen om nieuwe bedreigingen voor te zijn? Dit is een complex samenspel van technologie en geopolitiek.”
Maatschappelijke impact “Ik heb natuurkunde gestudeerd en mijn PhD gehaald in Milaan. In Leiden, waar ik twee jaar postdoctoraal onderzoek heb gedaan, leerde ik TNO kennen. In die tijd begon ik me steeds vaker af te vragen of ik niet liever onderzoek wilde doen dat dichter bij de praktijk staat en meer maatschappelijke impact heeft. Dat doe ik nu bij Electronic Defence, tien jaar alweer. Daarnaast maak ik deel uit van een multidisciplinair team dat de onderzoeksdirecteur adviseert op welke opkomende technologieën we ons het best kunnen richten om de nationale veiligheid optimaal te kunnen beschermen. Dat we hier met zo veel verschillende vakgebieden samenwerken, ook binnen de onderzoeksprojecten, is uniek. Al die verschillende expertises en perspectieven stellen TNO in staat om tot baanbrekende innovaties te komen waar de samenleving echt iets aan heeft.”
TNO.NL/WERKENBIJ Beschermd door onzichtbaarheid. Zie jij het voor je?
75 JAAR DEFENSIEONDERZOEK TNO werkt al 75 jaar met Defensie aan topinnovaties die de samenleving veiliger maken. topinnovaties die de samenleving veiliger maken. Baanbrekende technologie stelt onze krijgsmacht in Baanbrekende technologie stelt onze krijgsmacht in staat zich in te zetten voor onze vrede en veiligheid. staat zich in te zetten voor onze vrede en veiligheid. Heb je een technische universitaire achtergrond Heb je een technische universitaire achtergrond en wil je hieraan een bijdrage leveren? Kijk op onze en wil je hieraan een bijdrage leveren? Kijk op onze vacaturepagina op TNO.nl en zie het voor je.
MAART 2022 – 25 HCSS
Presidenten Xi en Poetin
op mensenrechtengebied ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis’ stond. De conclusie in Peking was duidelijk: de grootste bedreiging voor de Chinese Communistische Partij komt vanuit de Verenigde Staten. Tijdens de COVID-19-crisis had de wereld wederom te maken met een Chinese leider in isolement, soortgelijk de situatie waarin Poetin de laatste twee jaar verkeerde. Secretaris-Generaal Xi stelt vanaf zijn troon in Zhongnanhai dat ‘de wereld veranderingen ongezien in honderd jaar ondergaat’ en ‘het Oosten opkomt en het Westen vervalt’. De financiële crisis, Brexit, de verkiezing van Trump en het onvermogen van de westerse wereld om de pandemie te bedwingen zijn in de ogen van de Partij bewijs voor dit verval. Xi maakte van de gelegenheid gebruik om aan landen te laten zien dat het kostbaar is om met Washington op te staan tegen Peking. China deed dit door hen een ‘onderwijzende dosis pijn’ te bezorgen, stelt bureauchef Peking bij The Economist David Rennie. Zo legde Xi onder andere een handelsembargo op aan Australië nadat Canberra opriep tot een onderzoek naar de oorsprong van de COVID-19-pandemie, vocht het Volksbevrijdingsleger een minioorlog uit met India in de Himalaya en dreigde China met sancties tegen het VK omdat het HuaWei uitsloot van het 5G-netwerk en paspoorten aanbood aan Hongkongers die de repressie aldaar ontvluchtten.
