Park Tysiąclecia to park miejski usytuowany w centralnej części miasta. Już niedługo teren parku zostanie poddany gruntownej rewitalizacji – zgodnie z nowym projektem zagospodarowania. Zanim rozpocznie się ten etap, będziemy obserwować i komentować wydarzenia w Parku.
wspólna przestrzeń
PARK TYSIĄCLECIA №5(10)/2013
MILLENIUM PARK
W NUMERZE
/Razem z mieszkańcami poprawiamy naszą przestrzeń publiczną! /Rewitalizacja /Artyści dla przestrzeni publicznej /Miejski aktywizm
OD REDAKCJI < rotor > Graz/ Austria W nowym, dziesiątym numerze naszego magazynu prezentujemy miejskich aktywistów działających w Polsce i Europie, których zaprosiliśmy do Zielonej Góry do wspólnej dyskusji na temat doświadczeń z pracą w przestrzeni < rotor > to centrum sztuki publicznej. Wśród nich są współczesnej z siedzibą w Grazu w Austrii, stowarzyszenie inicjatywy artystyczne, działa od 1999 roku. Od instytucje i organizacje 2009 roku centrum prowadzi pozarządowe, działające w swoim sąsiedztwie w ścisłej współpracy długoterminowy projekt pn. Sztuka miejskich interwencji, z mieszkańcami swoich miast lub wspólnot lokalnych. W dniach 29-30 listopada 2013 roku odbędzie się spotkanie z przedstawicielami wspomnianych tu inicjatyw, na które serdecznie zapraszamy do Fundacji Salony. Będziemy rozmawiać o tym jak wpływać na nasze miasto, który jest poświęcony by stało się bardziej zaznaczeniu obecności przyjazne mieszkańcom. dzielnicy Annenviertel na Szczegółowy program mapie miasta i jej transformacji spotkania dostępny jest poprzez praktyki artystyczne na stronie internetowej: i kulturalne. To współczesne
milleniumpark.eu
s.1
formy działania stosowane w przestrzeni publicznej i społecznej, które biorą pod wagę uczestnictwo w rozwoju miast, a w szczególności w produkcji artystycznej.
Prezentacja instalacji „Annenviertel manifest“, zrealizowanej przez Izę Rosenberger we współpracy z Marianna Asatrjan, Anya Ditchkovskaya, Endah Ebner, Rosemary Emiohe, Merhanisa Huskić, Marisol Kahrrillo and Jamileh Pahlevan w Metahofpark w Grazu, 2011, dzięki uprzejmości <rotor> Podczas warsztatów prowadzonych przez Georga Dinstla, Christiana Kaspera and Josefa Wurma w Volksgarten park, Graz, 2010, dzięki uprzejmości <rotor>
<rotor> podejmuje zagadnienia, które wynikają z pytań o sposoby funkcjonowania typowej środkowoeuropejskiej dzielnicy miejskiej i wchodzi w dialog z lokalną społecznością: mieszkańcami, przedsiębiorcami, licznymi instytucjami kulturalnymi i społecznymi oraz politykami. www.rotor.mur.at
www.milleniumpark.eu
Dzielnica miejska
s.2
Myatt’s Fields Park/ Londyn
Dostęp do parku fot. Zuza Brzozowska, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki w Łodzi
Ekologie Miejskie/ Muzeum Sztuki w Łodzi
Zespół dobrych praktyk Program Muzeum Sztuki w Łodzi „Ekologie miejskie” bada środowisko w jakim funkcjonuje współczesna instytucja kultury z perspektywy uwarunkowań konkretnego miasta – Łodzi. „Ekologie miejskie” są wyrazem samoświadomości instytucji realizującej się poprzez ciągłe aktualizowanie idei leżących u jej podstaw, czyli awangardowej koncepcji sztuki jako laboratorium, w którym testuje się alternatywne sposoby funkcjonowania w świecie. Funkcjonują więc jako prototypy rozwiązań przestrzennych i społecznych, które zwracają się w stronę miejsc uważanych za porzucone i zaniedbane. Otwarte na współuczestnictwo mieszkańców Łodzi, wytwarzają etyczną więź z miastem. „Ekologie miejskie” mają swoje korzenie w tym co lokalne;
w działaniach zmieniających codzienne praktyki i budujących międzydyscyplinarną platformę współpracy dla różnych grup. Ich celem jest wypracowanie zespołu dobrych praktyk, które wykorzystują potencjał miejski, ale podważają retorykę nowości, na rzecz działań zrównoważonych. Ekologie miejskie to sposób myślenia o otoczeniu, który zakłada świadomość obecności i wpływu innych organizmów – roślin i zwierząt. To kwestionowanie podziału między naturą i kulturą; proces polegający na uświadamianiu skomplikowanych relacji pomiędzy światem materii ożywionej i nieożywionej. Ta metabolistyczna wspólnota nie pozwala być obojętnym na złożoność powiązań ze środowiskiem.
Myatt’s Fields Park to organizacja charytatywna, prowadzona przez grupę lokalnych wolontariuszy. Za cele stawiamy sobie poprawę dostępu do parku oraz promocję zdrowego trybu życia w ubogich okolicach południowego Londynu. Udaje nam się to osiągnąć dzięki: organizacji różnych wydarzeń (m.in. letnich nocy dla rodzin, dożynek, sztuki w parku), organizacji warsztatów dla osób w różnym wieku na temat hodowli roślin, domowej kuchni, dzielenia się wiedzą o jedzeniu z różnych części świata, a także prowadząc kawiarnię, która stała się lokalnym miejscem spotkań. Pracujemy w partnerstwie z około 10 lokalnymi organizacjami i samorządem. Wolontariuszy również angażujemy we wszystkie nasze działania, zaczynając od podejmowania kluczowych decyzji, a na pieczeniu ciast do naszej kawiarni kończąc. www.myattsfieldspark.info
Ekologie miejskie są narzędziem kolektywnej produkcji wiedzy o miejscu; promowaniem idei oddolnego projektowania miasta, poddającej refleksji i krytyce antropocentryczne oraz podporządkowane ekonomii spojrzenie na kulturę. kuratorki: Aleksandra Jach, Katarzyna Słoboda www.ekologiemiejskie.pl www.msl.org.pl
Fot: materiały dzięki uprzejmości Myatt’s Field Park
Przestrzeń i czas Co roku artystka Renata Kamińska organizuje wystawę pod nazwą BEL ETAGE w różnych częściach (zamkniętych i otwartych) Placu Róży Luksemburg w Berlinie. Zaproszeni artyści odpowiadają na zadany im temat, przestrzeń i otoczenie, wpisując się swoimi pracami w przestrzenie domowe, miejskie, prywatne lub publiczne. BEL ETAGE staje się społecznym zgromadzeniem, warunkiem stworzenia przestrzeni i czasu, by połączyć ludzi I artystyczne zagadnienia. Swoją formułą zachęca także, by zadać sobie pytanie o przynależność do domeny publicznej.
www.milleniumpark.eu
BEL ETAGE/ Berlin
www.bel-etage-projects.de
Rzezba: Olaf Holzapfel; Fot.: Yves Sucksdorff, dzięki uprzejmości BEL ETAGE
Fundacja form i kształtów/ Waszawa
Formy i kształty
Fundacja została powołana, by nadawać nowe formy i kształty rzeczywistości. Poprzez swoje działania zmienia przestrzenie w miejsca interakcji ze sztuką. W polu jej zainteresowania są lokalne mity i narracje, analiza obsesji codzienności oraz promocja ich twórczego potencjału. Jej ambicją jest tworzenie platform wymiany pomysłów między twórcami kultury i jej obserwatorami, mobilizowanie do dialogu architektów, ogrodników, filozofów, muzyków, grafików, rolników, kucharzy oraz fizyków. Wymiana tych doświadczeń leży u podstaw realizowanych przez fundację projektów. Założycielką fundacji i autorką wszystkich pomysłów jest Iza Rutkowska. Fundacja Form i Kształtów zajmuje ważną pozycję na mapie projektów artystycznych i partycypacyjnych dzięki realizacji projektów: Plac Zbawiciela, Eugeniusz (w Warszawie, Rzeszowie i Katowicach), Grzybobranie, Wędkowanie 6x6 – 6 rzemieślników, 6 dizajnerów, 6 obiektów, Przytulanka w Warszawie, projekty Teren Budowy z edycjami w Chełmnie i Łowiczu. Sukces Grzybobrania, realizowanego w 2011 roku w Powsinie, zdecydował o zaproszeniu wydarzenia rok później do czeskiej Pragi. W tym roku kolejny projekt Fundacji, Wędkowanie, zrealizowany w Parku Moczydło w 2012 roku, gościł w Brazylii. www.formyikształty.pl
Fot dzieki uprzejmości Fundacji Form i Kształtów
s.3
Fot. dzięki uprzejmości Fundacji Na Miejscu
Fundacja na Miejscu/ Warszawa
Placemaking po polsku MIEJSCE to tak zaprojektowana przestrzeń, aby zachęcała do spotkań i interakcji. MIEJSCA mają potencjał tworzenia żywych wspólnot lokalnych. Tylko przestrzenie stworzone przez mieszkańców mogą sprawnie działać - zawsze pracujemy równolegle z przestrzenią i jej użytkownikami. Dzięki wspólnej pracy z mieszkańcami przywrócona zostanie im ta przestrzeń, zreorganizowana tak, aby chcieli w niej przebywać. Fundacja na Miejscu rozwija i wzmacnia wspólnoty lokalne poprzez tworzenie dospołecznionych, sprzyjających spotkaniom MIEJSC. Pracuje nad przywracaniem i ożywianiem naturalnych przestrzeni spotkań, takich jak rynki czy podwórka, które z różnych przyczyn źle funkcjonują, wyludniają się lub stają niebezpieczne. Znana od wielu lat ze swojej skuteczności w obszarze reaktywowania przestrzeni publicznej na świecie, nowojorska organizacja Project for Public Spaces jest w od tego roku partnerem Fundacji na Miejscu i współpracuje z nią nad zagospodarowaniem przestrzeni wokół Stadionu Narodowego oraz modernizacją opuszczonego placu przy ul. Krochmalnej 3 w Warszawie – jednej z niewielu zielonych przestrzeni publicznych na Osiedlu za Żelazną Bramą. www.namiejscu.org Park Tysiąclecia. Próby, szkice, scenariusze nowej przestrzeni publicznej (c) 2013 nakład: 500 sztuk teksty: dzięki uprzejmości zaproszonych organizacji i instytucji redakcja: Romuald Demidenko, Marta Gendera, Nora Markiewicz projekt graficzny: Magdalena Heliasz (txtpublishing.pl)
Publiczny postument Verejny Podstavec to platforma wymiany pomysłów dotyczących przestrzeni publicznej. Idei towarzyszy długoterminowa praca nad wykorzystaniem pustych postumentów i skwerów do prezentacji sztuki współczesnej. Celem inicjatywy jest stworzenie Tymczasowej Autonomicznej Strefy dla sztuki – przestrzeni ekspresji wolności i solidarności – alternatywną przestrzeń, której tak bardzo brakuje w słowackich miastach. Jednym z ważniejszych miejsc działania jest dla organizatorów– artystów Plac Wolności w Bratysławie. W 2012 roku Verejny Podstavec zaprosił do współpracy nad projektem Pawła Althamera, który zdecydował się stworzyć przestrzenną piaskownicę w od dawna niedziałającej fontannie Družba na Placu Wolności. Impulsem do realizacji tego projektu była chęć stworzenia nici porozumienia pomiędzy dziećmi w wieku szkolnym i przedszkolnym, poprzez wspólną zabawę w piasku, rysowanie i wspólne czytanie książki Janusza Korczaka “Król Maciuś Pierwszy”. Wydarzenie było świętem dla dzieci i dorosłych i prowokowało atmosferę relaksu i wolności wokół całego placu. www.verejnypodstavec.com
Fot: projekt Pawła Althamera na Placu Wolności w Bratysławie, 2012, materiały dzięki uprzejmości Verejny Podstavec
artyści i projektanci: BudCud, Johanna i Helmut Kandl, Aleksandra Kubiak, Basia Niemiec, Verejny Podstavec, Isa Rosenberger, Simone Rueß, Gregor Różański, Magdalena Starska, Jaśmina Wójcik, Janina Wick film: Rafał Wilk zdjęcia: Marek Lalko strona internetowa: Feliks Marciniak / Noviki.net współpraca: BEL ETAGE, Muzeum Sztuki w Łodzi, Fundacja Form i Kształtów, Fundacja na Miejscu, F13, Myatt’s
F13/ Centrala Twórcza, Zielona Góra
Audio-wizualne miasto F13 to nieformalna grupa artystyczna/ kolektyw audio-wizualny, powstały wraz z rozpoczęciem działalności Fabrycznej13 Centrali Twórczej w 2008 roku w Zielonej Górze. F13 to spontaniczne akcje, happeningi, działania w miejskiej przestrzeni, wystawy sztuki zaangażowanej w nietypowych, opuszczonych przestrzeniach tkanki miejskiej. To również galeria TiTmouse i cykl działań Look&See – imprez promujących współczesną kulturę audiowizualną, niszowa muzykę i młodych twórców.
www.milleniumpark.eu
s.4
Verejny Podstavec/ Bratysława
www.f13ww.blogspot.com Park Tysiąclecia/ Millenium Park to projekt zainicjowany przez Fundację Salony i BWA w Zielonej Górze, którego celem jest zmiana wizerunku położonego w centrum miejskiego parku. Realizację projektu rozpoczęliśmy w 2012 roku serią badań socjologicznych, konsultacji społecznych, warsztatów oraz działań artystycznych i społecznych, które posłużyły do stworzenia raportu potrzeb mieszkańców względem tego miejsca. W oparciu o raport powstała nowa koncepcja zagospodarowania Parku Tysiąclecia zlecona pracowni architektonicznej BudCud przez Miasto Zielona Góra. Sugerując się postulatami lokalnej społeczności w latach 2013 – 2014 realizujemy w otoczeniu parku we współpracy z architektami, artystami i projektantami serię tymczasowych działań artystycznych (instalacji, obiektów, happeningów), które prowokują do rozmowy na temat przestrzeni publicznej w Zielonej Górze. Fields Park, <rotor> center for contemporary art, Verejny Podstavec patroni medialni: Magazyn Miasta, Radio Zielona Góra, Res Publica Nowa Dziękujemy Restauracji Winnica na placu Pocztowym! www.milleniumpark.eu facebook.com/milleniumpark www.fundacjasalony.pl
Projekt jest realizowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przy pomocy finansowej Urzedu Miasta Zielona Góra i Austriackiego Forum Kultury w Warszawie