Fotofestival Schiedam In woord en beeld 17 t/m 26 oktober 2014
Voorwoord Het eerste Fotofestival Schiedam ‘Uit het leven gegrepen’ heeft vorig jaar iets los gemaakt in de stad. Een zindering, een gevoel dat er van alles mogelijk is in Schiedam. Wim van Sinderen, curator van de Zilveren Camera, vergeleek de start van het festival met het Fotofestival in Arles dat inmiddels is uitgegroeid tot een groots en internationaal gerenommeerd festival. Ook in Arles is men ooit klein begonnen. “Wij kunnen hier zo maar getuige zijn van de start van een festival met internationale allure.” Hetzelfde gevoel van nieuwsgierig optimisme en prikkelende verwachting heb ik nu en hoop ik, ook als liefhebber van fotografie, in dit korte woord aan u over te brengen. Allereerst ben ik er trots op te constateren dat dit festival niet alleen met de compacte bemensing van het CBK op poten wordt gezet, maar ook door vele handen gedragen. Allerlei partijen haken aan, denken en werken mee. En als ik me afvraag wat dit festival zo sterk maakt, dan is het dit: alle kwaliteit, alle positieve energie en creativiteit die de stad, die wij, in ons hebben, worden samen gepakt en omarmd. De internationale allure volgt dan later vanzelf… Het Fotofestival Schiedam koppelt fotografie aan literatuur. De kern wordt wederom gevormd door de tentoonstelling van de journalistieke fotowedstrijd de Zilveren Camera. Al deze foto’s zijn eigenlijk tot 1 beeld gecomprimeerde verhalen. Hier is veel meer te zien dan techniek, compositie, een plaatje. Neem nu de foto van Mark Rutte die Kamervoorzitter Anouschka van Miltenburg een handkus geeft. Wat zien we hier nu echt? Welk verhaal vertelt dit ene beeld? Wat is er dat wij niet weten? Een foto als literair beeld. Ik ga tijdens dit Fotofestival ‘beelden lezen’! Marcel Houtkamp, wethouder Cultuur, gemeente Schiedam
Foto voorzijde: Lennie Oosterwijk, winnaar 2de prijs Nationale Portretprijs Zilveren Camera 2013, Tommy Wieringa
2
Inleiding Fotofestival Schiedam ‘In woord en beeld’
Bijna helemaal gratis
Vandaag precies een jaar geleden vond de opening plaats van het allereerste Fotofestival Schiedam ooit. Rondom de tentoonstelling van de persfotowedstrijd de Zilveren Camera organiseerde het CBK een groot aantal activiteiten met het thema Uit het leven gegrepen. De programmering was groots en divers, het festival werd een daverend succes. We hebben meer dan vijfduizend bezoekers geteld en daar zijn we trots op! Omdat het CBK niet alleen over fotografie gaat maar over alle visuele kunstdisciplines, hebben we besloten het succes te herhalen binnen een nieuw concept; weer een fotofestival, maar vanaf nu elke keer fotografie gekoppeld aan een andere kunstdiscipline, om mee te beginnen fotografie en literatuur. Dit jaar bestaat het programma uit tentoonstellingen, voordrachten, films, workshops, interactieve projecten, fotowedstrijden, performances, fotoroutes door de stad en meer. Laat je verrassen door het fotografisch verleden, heden en toekomst van Schiedam en dompel jezelf tien dagen lang onder in de wereld van de fotografie en literatuur. Locaties zijn o.a. Wennekerpand, CBK Schiedam, Zakkendragershuisje, Pompstation, De Bibliotheek, bij particulieren aan de Lange Haven, galerie Emmy Miltenburg, CS projectruimte en meer.
Foto: Martijn Beekman, winnaar 1ste prijs Binnenlands Nieuws enkel Zilveren Camera 2013, Handkus Rutte
3
Foto: Ilvy Njiokiktjien, winnaar Zilveren Camera 2013, Nelson Mandela door de straten van Pretoria
4
5
Foto: Wilfried de Jong door Annaleen Louwes voor de bundel Aal, het romandebuut van Wilfried de Jong, uitgegeven in 2000 door Podium
6
Openingsavond Opening Fotofestival Schiedam In woord en beeld Locatie: Grand Café Wennekerpand Tijd: 17 oktober 2014, 20.00 uur
Graag verwelkomen wij u voor de opening van het tweede Fotofestival Schiedam – In woord en beeld. Marcel Houtkamp, wethouder Cultuur en groot liefhebber van fotografie, geeft om 20.00 uur het startschot, waarna multi-talent Wilfried de Jong en schrijver Ernest van der Kwast in een geestige en ontroerende openingsact het festival toepasselijk inluiden. Tenslotte zingt Lula Bir haar dromerige lyrics. Lula Bir zingt over alles tussen wat ‘het is’ en ‘zou kunnen zijn’ in kleine collages van woord en klank. Lula Bir is de artiestennaam van Janna Haring. Ze keert zichzelf, haar gedachtegang en haar dromen binnenstebuiten en daar komt muziek uit die zich het best laat omschrijven als dromerige poëzie-pop. Tien dagen lang zal het historische centrum van de stad in het teken staan van het geschoten beeld en het geschreven woord. Let op: het festival is op vrijdag 17 oktober vanaf 12.00 uur – voorafgaand aan de opening – ook al te bezichtigen!
De poëzie ligt op straat Tentoonstelling
Wanneer komen volgens u woord en beeld samen? Amateurs en professionals werden uitgedaagt om foto’s met het thema ‘Schiedam, in woord en beeld’ in te zenden voor de fotowedstrijd. De jury bestond uit Karin Moerman, hoofdredacteur van het Nieuwe Stadsblad, fotograaf Eric van Straaten en het CBK Schiedam. Zij maken de winnaars bekend tijdens de opening van het festival op vrijdag 17 oktober. De expositie van de ingezonden foto’s wordt gedurende het festival getoond in het Grand Café van het Wennekerpand. 7
Programmering 1. Zilveren Camera Tentoonstelling Locatie: CBK Schiedam
U kunt nog langer genieten van de Zilveren Camera dan de duur van het festival! Nog tot en met zaterdag 15 november, tijdens de reguliere openingstijden van het CBK!
Datum: 17 t/m 26 oktober Tijd: alle dagen van 12.00 – 17.00 uur
De Zilveren Camera is een Nederlandse fotografiewedstrijd. De prijs wordt sinds 1949 toegekend aan de fotograaf die de beste persfoto van het jaar heeft gemaakt. Daarnaast zijn er prijzen te winnen in diverse categorieën, zoals Binnen- en Buitenlands Nieuws, Sport, Kunst & Cultuur en Portretten. De reizende tentoonstelling is al op diverse plekken in het land getoond van Hengelo tot aan het ministerie in Den Haag. In de regio Rotterdam Rijnmond heeft Schiedam de primeur!
2. Smakken om woorden
Tentoonstelling / Participatieproject
Locatie: Zakkendragershuisje Tijd: vrijdag 17 t/m zondag 19 oktober en woensdag 22 t/m zondag 26 oktober, 12.00 – 17.00 uur
Twee doelgroepen die mijlenver van elkaar af lijken te liggen komen samen voor de tentoonstelling Smakken om woorden in het zojuist gerestaureerde Zakkendragershuisje. Voorafgaand aan het festival hebben de bewoners van verzorgingstehuis Frankeland samen met kinderen van buitenschoolse opvang Mundo deelgenomen aan een poëzieproject van het Huis van Gedichten. De resultaten van deze bijzondere samenwerking met de levenswijze ouderen en speelse eigenwijsheid van de kinderen zijn tijdens het Fotofestival te zien in een expositie waarin fotografie en poëzie hand in hand gaan.
8
9 Foto: Robin de Puy, winnaar 1ste prijs Nationale Portretprijs Zilveren Camera 2013, An-Sofie Kesteleyn
3. Afzender Schiedam Tentoonstelling Locatie: Jenevermuseum Tijd: dinsdag t/m vrijdag, 12.00 – 17.00 uur / zaterdag en zondag, 12.00 – 18.00 uur Toegangsprijs: Normaal € 5,50 (als festivalbezoeker krijgt u korting)
Toen was geluk nog heel gewoon! Museumcurator Henk Hettinga selecteerde samen met Ton Heuchemer speciaal voor het festival een bijzondere collectie antieke ansichtkaarten. De kaarten tonen foto’s en beschreven ansichten uit vervlogen tijden. De gouden eeuw van de verjaardagskaart herleeft weer in het Jenevermuseum, een periode waarin postzegels niet uit ons leven weg te denken waren. Geachte broeder! Hartelijk gefeliciteerd met het herdenken uwer geboortedagen dat u nog vele jaren met de moe mag gedenken en tevens met de a.s. nieuwe jaarkring. Groete uw zuster en tante C. Neem een kijkje in het Schiedam van vroeger en lees stiekem mee met persoonlijke verhalen van weleer. De tentoonstelling gaat gepaard met een interactieve component en daagt u uit zelf weer eens een kaart te schrijven en versturen.
4. Poetry Pavilion
Presentatie dichtregels
Zie nummer 17, p 20
Locatie: Paviljoen Stationsplein Tijd: dit betreft een buitenlocatie en is het gehele festival te bezichtigen
Het Poetry Pavilion van kunstenaarsechtpaar Martin en Inge Riebeek is een monument voor de ontmoeting op het Stationsplein. Tijdens het festival vormt het paviljoen het decor voor een samenwerking met de jongeren van het jeugdhonk Tha New Generation. Voorafgaand aan het Fotofestival wordt een workshop gegeven door Remco Leliënhof waarin lyrics en raps worden gecreëerd die tijdens het festival onderdeel gaan uitmaken van het Poetry Pavilion. De jongeren performen hun eerlijke en rauwe raps tijdens de Hollandse Huiskamers op donderdag 23 oktober om 20.00 uur; ze vormen die avond het voorprogramma van de Spoken Word kunstenaar Charlie Dichter.
10
5. Ik en mijn boek Tentoonstelling Locatie: Gat van Bolmers Tijd: dit betreft een buitenlocatie en is het gehele festival te bezichtigen
De Schiedamse fotografen John Middelkoop en Jeroen Akersloot hebben het thema fotografie en literatuur aangegrepen om het project Ik en mijn boek te realiseren. In Ik en mijn boek zijn prachtige portretten te zien van de lezende Schiedammer. Hiervoor hebben de fotografen talloze trouwe lezers in de bibliotheek van Schiedam gevraagd om over hun favoriete boek te vertellen. De presentatie van de foto’s vindt achter de ramen van de gymzaal in het Gat van Bolmers plaats. De tentoonstelling is van achteren belicht zodat de portrettengalerij met name bij duisternis helemaal goed tot z’n recht komt.
6. Sprekende dichters Tentoonstelling
Let op: in verband met workshops niet altijd toegankelijk
Locatie: De Bonte Koe Tijd: maandag 13.00 – 17.30 uur / dinsdag t/m vrijdag 9.00 – 17.30 / zaterdag 9.00 – 17.00 uur
Foto: Gerard van Soest, Pretstad Ahoy uit de serie ‘Kijken is een werkwoord’
Foto: Hans Pattist Simon Vinkenoog tijdens Poetry International in de jaren ’80
In de jaren ‘81 tot ‘86 maakte fotograaf Hans Pattist voor het poëzie festival Poetry International prachtige foto’s van dichters, schrijvers en voordragers. Dit leverde een serie mooie actiefoto’s op van o.a. Leo Vroman, Bert Schierbeek, Lucebert, Jana Berenova, Breyten Breytenbach, Simon Vinkenoog, Jules Deelder en vele anderen. De presentatie van de dichters is niet groots en monumentaal opgezet, maar juist klein en subtiel. De werken worden op een bijzonder plekje in de stad in een intieme ambiance getoond, compleet met de dicht- en verhalenbundels erbij ter inzage.
11
7. Kijken is een werkwoord Tentoonstelling Locatie: 2de verdieping Wennekerpand Tijd: alle dagen van 12.00 – 17.00 uur
Je kunt zeggen dat kijken het concept is van het werk van fotograaf Gerard van Soest. Hij vindt ieder onderwerp de moeite waard van het bekijken en dus van het fotograferen. In dit kijken als levensprincipe vindt de diversiteit van zijn werk zijn oorsprong en tevens is het de factor die zijn fotoseries met elkaar verbindt. In iedere serie en bij iedere foto gaat het om de aandacht waarmee hij waarneemt en de zorgvuldigheid waarmee hij ‘zijn’ beeld op het moment van fotograferen bepaalt. Voor Van Soest is kijken het doel en is fotograferen het middel om te delen wat hij gezien heeft.
8. Heilige woorden Tentoonstelling Locatie: begane grond Wennekerpand Tijd: alle dagen van 12.00 – 17.00 uur
In dit project combineert Marjo van Soest foto’s met geschreven woorden op papier. Deze woorden als o.a. Liefde, Lachen, Leven en Dood zijn repeterend geschreven op gelinieerd papier. In het samengaan met de foto’s ontstaat een beeldverhaal dat op associatieve wijze bekeken kan worden. Woord en beeld vullen elkaar aan tot een ‘verhaal’ over ‘La condition humaine’, de rode draad in het werk van Van Soest.
9. Woord en beeld Tentoonstelling Locatie: de Bibliotheek Tijd: ma/di/wo/vr 10.00 – 17.00 uur, donderdag 10.00 – 20.00 uur, zaterdag 10.00 – 15.00 uur
Gastcurator Hans van der Sloot selecteerde speciaal voor het Fotofestival de beste foto’s uit de kunstcollectie van het CBK. De werken worden tentoongesteld op de eerste en tweede etage van de Bibliotheek Schiedam aan het Stadserf. Bij de keuze van Van der Sloot ligt de nadruk op kunstwerken die fotografie-gerelateerd zijn en/of kunstwerken waarbij het geschreven woord een grote rol speelt. Hans van der Sloot is historicus, tekenaar en voormalig hoofdredacteur bij het Schiedamse culturele magazine Musis. 12
10. VOL Broedplaats Locatie: Hoogstraat 14 – 18 Tijd: alle dagen van 12.00 – 17.00 uur
Mickey Vissers en Folkert Koelewijn zijn twee Willem de Kooning studenten die een fotografische broedplaats beheren op de Hoogstraat. Tijdens het festival maken zij portretten van de bezoekers in hun studio en heeft u de kans om geheel gratis een fotoprint mee naar huis te nemen. Daarnaast zal er werk geëxposeerd worden van jonge opkomende fotografen. Kom tijdens het 10 dagen durende festival naar VOL en laat u fotograferen en inspireren!
11. Werkers van Schiedam Tentoonstelling Locatie: Pompstation Tijd: vrijdag 17 t/m zondag 19 oktober en woensdag 22 t/m zondag 26 oktober, 12.00 – 17.00 uur
Fotograaf Jan van der Ploeg maakte de serie Werkers van Schiedam over de vaak onzichtbare vakmannen- en vrouwen in de industriële sector. Werkers van Schiedam wordt getoond in combinatie met opmerkelijke uitspraken en quotes van de ambachtslieden. De indrukwekkende machinerie van het Pompstation zorgt daarbij voor de juiste ambiance. Het pompstation wordt binnenkort overgedragen van de gemeente aan BOEi -een organisatie voor de herbestemming van industrieel erfgoed- en zal daarna een nieuwe bestemming tegemoet gaan. Tijdens het Fotofestival wordt tevens een documentaire over het pompstation getoond.
Foto: Jan van der Ploeg, uit de serie Werkers van Schiedam
13
Foto: Camera Obscura door Sjef van Duin, gemaakt tijdens een eerder gehouden workshop
12. Camera Obscura
Uitleg over het principe van de Camera Obscura
Locatie: Schreiershuisje Tijd: zaterdag 18 t/m zondag 26 oktober, 14.00 – 16.00 uur
Het Schreiershuisje is tijdens het Fotofestival één grote Camera Obscura. In het duister komt door een klein gaatje licht naar binnen dat een spectaculaire afbeelding van de Nieuwe Maas op de achterliggende muur projecteert. Hierdoor ziet men de schepen langzaam op hun kop voorbij glijden. Tijdens de openingsuren krijgen bezoekers van Sjef van Duin tekst en uitleg over de werking van de Camera Obscura. Tevens is het resultaat te zien van het educatieve project van Esther Zitman en Sjef van Duin waarin kinderen leren met een pinhole camera te fotograferen.
13. Stedelijke verstilling Tentoonstelling Locatie: Monopole Tijd: closed unless open
Koffie MET presenteert in samenwerking met het Fotofestival Schiedam de eerste solotentoonstelling van de jonge Schiedamse fotograaf Darryll Atema. De serie kenmerkt zich door de voelbare afwezigheid van de mens in de stedelijke omgeving. Met Schiedam en Rotterdam als zijn werkveld weet Atema met een opvallend spel van lijnen en vlakken die leegte op te vullen. Stedelijke Verstilling is de eerste presentatie van zijn vrije werk.
14
Foto: Francesca Woodman door Fransesca Woodman
15
Programma Vrijdag 17
Zaterdag 18
Zondag 19
8
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
Jenevermuseum
10
12.00 – 17.00
12.00 – 18.00
12.00 – 18.00
Poetry Pavilion
Stationsplein
10
5
Ik en mijn boek
Gat van Bolmers
11
6
Sprekende dichters
De Bonte Koe
11
9.00 – 17.30
9.00 – 17.00
7
Kijken is een werkwoord
Wennekerpand, 2e etage
12
8
Heilige woorden
Wennekerpand, b.g.
12
9
Woord en beeld
De Bibliotheek
12
10.00 – 17.00
10.00 – 15.00
10
VOL
Hoogstraat 14 – 18
13
11
Werkers van Schiedam
Pompstation
13
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12
Camera Obscura Stedelijke verstilling
Schreihuisje
14
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
Monopole
14
Closed unless open
INCIDENTEEL Francesca Woodman Chambres de Schie Koffie MET literatuur Charlie Dichter kijkt dia’s Alles van waarde … Poging tot Poëzie* Filmprogramma Piet Paaltjens Poëziesloepje A.L. Snijders
LOCATIE
VAST PROGRAMMA
LOCATIE
1
Zilveren Camera
CBK Schiedam
8
2
Smakken om woorden
Zakkendragershuisje
3
Afzender Schiedam
4
13
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
PAG.
PAG.
Vrijdag 17
Zaterdag 18
Zondag 19
11.00 – 17.00
11.00 – 17.00
Monopole
18
Lange Haven/Gallerie EM
18
Monopole
19
CS Projectruimte
20
Hoogstraat 85
20
Pand Paulus
21
aanvang 14.30
Wennekerpand
22
vanaf 13.00
Pand Paulus
23
Lange Haven
23
De Bibliotheek
23
14.00 – 17.00
14.00 – 17.00
* De tentoonstelling Poging tot Poëzie is speciaal tijdens het festival geopend van woensdag t/m zondag tussen 12.00 – 15.00 uur De adressen van de locaties zijn te vinden op pagina 30. Kijk voor wijzigingen in openingstijden op de website www.fotofestivalschiedam.nl 16
Maandag 20
Dinsdag 21
Woensdag 22
Donderdag 23
Vrijdag 24
Zaterdag 25
Zondag 26
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 18.00
12.00 – 18.00
9.00 – 17.30
9.00 – 17.30
9.00 – 17.00
10.00 – 20.00
10.00 – 17.00
10.00 – 15.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
Alle dagen van 12.00 – 17.00
12.00 – 17.00
Dit betreft een buitenlocatie en is het gehele festival te bezichtigen Dit betreft een buitenlocatie en is het gehele festival te bezichtigen 13.00 – 17.30
9.00 – 17.30
9.00 – 17.30
Alle dagen van 12.00 – 17.00 Alle dagen van 12.00 – 17.00 10.00 – 17.00
10.00 – 17.00
10.00 – 17.00
Alle dagen van 12.00 – 17.00 uur
14.00 – 16.00
14.00 – 16.00
Closed unless open
Maandag 20
Dinsdag 21
Woensdag 22
Donderdag 23
Vrijdag 24
Zaterdag 25
Zondag 26
aanvang 20.00
aanvang 16.00 aanvang 19.30 aanvang 17.00 aanvang 13.30
start 14.00 14.00 – 17.00
14.00 – 17.00
aanvang 20.00
www.fotofestivalschiedam.nl 17
Programmering [incidenteel] 14. How to play Francesca Woodman
Gratis, wel reserveren!
Voorstelling Locatie: Monopole Tijd: vrijdag 24 oktober, 20.00 uur
De theatervoorstelling How to play Francesca Woodman ging maart dit jaar in première bij Toneelgroep Maastricht. Het is geschreven door Erik-Ward Geerlings en Dichter des Vaderlands Anne Vegter. De unieke combinatie van fotografie en literatuur in deze voorstelling was aanleiding om hen te vragen tijdens het Fotofestival Schiedam voor te dragen. Een vereenvoudigde versie van het stuk in combinatie met grote opgeblazen afbeeldingen van de foto’s van Woodman vormen het decor. Fransesca Woodman (1958 – 1981) maakte tussen haar 13de en 22ste een enorme hoeveelheid foto’s. Woodman had op jonge leeftijd al een zeer eigen stijl waarin ze veelal haar eigen naakte lichaam toonde in vervreemdende ruimtes. Op haar 22ste pleegde zij zelfmoord. Haar foto’s verwierven een cultstatus en hangen in musea over de hele wereld.
15. Chambres de Schie Kunstroute ‘Chambres d’Amis’ hebben we voor de gelegenheid omgedoopt in Chambres de Schie. ‘Chambres d’Amis’ schreef in 1986 geschiedenis door uit de muren van het museum te breken en 51 hedendaagse kunstwerken tot in de privé-woningen van de Gentse binnenstad te brengen.
15a. Chambres de Schie Kunstroute Lange Haven Locatie: Lange Haven nr. 56 / 75a / 75b / 90 / 109 / 141 Tijd: zaterdag 18 en zondag 19 oktober, 11.00 – 17.00 uur
In deze route bieden wij pas afgestudeerde fotografen de mogelijkheid binnen de intimiteit van de particuliere woningen hun werk aan een breed publiek te tonen. Het concept van Chambres de Schie inspireert des te meer aangezien het gemeentelijk themajaar 2014 in Schiedam ‘wonen’ is. Met de titel verk(n)ocht legt Schiedam de focus op haar stad als aantrekkelijke plek om te wonen, werken en verblijven. De Lange Haven is een kenmerkende straat in het historische centrum van Schiedam. Verschillende woningen zullen een weekend lang speciaal voor het festival hun deuren openen. 18
15b. Basisstation Chambres de Schie Tentoonstelling Locatie: Galerie Emmy Miltenburg Tijd: vrijdag 17 t/m zondag 19 oktober en woensdag 22 t/m zondag 26 oktober, 12.00 – 17.00 uur
Basisstation voor de fotografische werken van alumni van diverse kunstacademies. Na het eerste weekend zijn de fotowerken nog te zien in de Galerie Emmy Miltenburg tot en met het einde van het festival.
Foto: Jorinde Beijerling
16. Koffie MET literatuur
Literair café
Locatie: Monopole Tijd: zaterdag 25 oktober, 16.00 – 18.30 uur
Toegang gratis
Sanneke van Hassel en Vrouwkje Tuinman dragen voor uit eigen werk. Teksten worden afgewisseld met fotografisch beeld uit beide bundels. Nadien worden zij bevraagd door schrijver, spreker en verhalenverteller Vincent Cardinaal van Vers Beton, over de unieke wisselwerking tussen fotografie en literatuur. In het onlangs verschenen Hier blijf ik laat schrijver Sanneke van Hassel zich inspireren door nieuwe stadsbeelden van jonge fotografen, naar aanleiding van de tentoonstelling De kracht van Rotterdam. De bundel geeft een dynamisch portret van de moderne stad. In een grootstedelijke wereld leiden kleurrijke figuren dicht op elkaar totaal verschillende levens. De verhalen gaan een magisch verband aan met de foto’s. De portretten in woord en beeld werden afgelopen jaar wekelijks in het Financieel Dagblad gepubliceerd. Intensive Care is een poëtische vertelling van fotografe Andrea Stultiens en auteur Vrouwkje Tuinman. Intensive Care vertelt in woord en beeld over het onvoorstelbare en onverwachte van een plotselinge dood. De beelden en gedichten delen hun weinig sentimentele, maar eerder alledaagse benadering van de dood en van wat deze losmaakt. 19
Uit: Hier Blijf ik van Sanneke van Hassel
17. Charlie Dichter kijkt dia’s
Spoken Word performance
Locatie: CS projectruimte / Hollandse Huiskamer ’70 Tijd: donderdag 23 oktober, aanvang 19.30 uur
De jaren ’70 Hollandse Huiskamer van Stichting Mooiwerk is een van de locaties voor de programmering. Tijdens deze avond komen woord & beeld en heden & verleden samen in een bijzondere Spoken Word performance door Charlie Dichter. Geïnspireerd door oude dia’s uit de gevarieerde Schiedamse gemeenschap schrijft hij speciaal voor deze gelegenheid een nieuw stuk. De jaren ’70 en dia’s zijn natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Velen van ons zijn opgegroeid met het welbekende geluid van de dia-slide. De samenkomst van poëtische lyrics en een nostalgische diashow staan garant voor een unieke performance. In het voorprogramma een optreden van ‘Tha New Generation’.
Zie nummer 4, p 10
18. Alles van waarde is weerloos Voordracht Locatie: Hoogstraat 85 Tijd: woensdag 22 oktober, 17.00 uur
Wie kent niet de bekende dichtregel Alles van waarde is weerloos van Lucebert, die sinds de jaren ‘80 in neon hoog boven de stad Rotterdam uitsteekt? Speciaal voor het Fotofestival Schiedam leest de Voorleesbrigade voor uit diverse dichtbundels uit de jaren ‘80. Naast Lucebert laten zij u ook meegenieten van verhalen, gedichten en voordrachten van tijdgenoten als Vinkenoog, Deelder en vele anderen; geheel passend binnen de styling en de ambiance van Hollandse Huiskamers jaren ‘80, locatie Hoogstraat 85. 20
19. Poging tot Poëzie Tentoonstelling Locatie: Pand Paulus Tijd: 2 oktober t/m 2 november (tijdens festival woensdag t/m zondag 12.00 – 17.00 uur)
Poging tot Poëzie wordt gezien als de overkoepelende benaming voor het werk van SAGE dat bestaat uit het kunstenaarsduo Saskia van Herwijnen en Gerrit van Schuppen. Hun werk speelt zich grotendeels af op de grens van taal en beeld. Waar deze disciplines elkaar raken en versterken vormt hun symbiose een geheel eigen beeldtaal. Op uitnodiging van kunstenaarsechtpaar Marjo en Gerard van Soest toont SAGE het werk in een overzichtstentoonstelling. 19a. Poëziemiddag
Voordracht en film
Locatie: Pand Paulus Tijd: zondag 19 oktober 14.30 uur Afwisselend poëzievoordrachten en korte kunstenaarsfilms. SAGE nodigt bevriende dichters en kunstenaars uit hun werk voor te dragen en/of te tonen. Wilt u zelf enkele gedichten voordragen meldt u dan aan via poezieplein@SAGE-art.nl.
19b. Wegstreepgedichten
Educatief programma
Gratis, wel opgeven!
Locatie: Yoia – Pand Paulus Tijd: woensdag 22 oktober, 13.30 – 15.00 uur In samenwerking met Cilia Batenburg van het Fotofestival Schiedam organiseert SAGE een workshop met rondleiding voor kinderen en jongeren. De kinderen krijgen een rondleiding door de tentoonstelling en een workshop streepgedichten. De workshop vindt plaats in Yogastudio Yoia op de eerste verdieping van Pand Paulus. De workshop is helemaal gratis! Wel graag van tevoren opgeven via info@fotofestivalschiedam.nl
De voorleesbrigade is ook verantwoordelijk voor de gedichten die tijdens het festival door de speakers in de Hoogstraat te beluisteren zijn. Buitenlocatie: Hoogstraat Tijd: doorlopend gedurende festival
21
20. Filmprogramma
Film, foto en literatuur
Locatie: Wenneker Cinema, Wennekerpand Tijd: 13.00 uur / 14.00 uur / 16.00 uur
Reserveren via www.wennekercinema.nl
Speciaal voor het fotofestival hebben Wenneker Cinema en het CBK Schiedam gekeken naar een programmering waarin fotografie en literatuur vertegenwoordigd zijn. Het resultaat is een veelzijdige mix van speelfilms en documentaires. De films zijn onafhankelijk van elkaar te zien en hiervoor geldt de reguliere prijs van € 9. Een passepartout kost € 15. 20a. Lucebert, tijd en afscheid
Film over Lucebert
Drieluik over de in 1994 overleden schilder en dichter Lucebert. Deel 1 Lucebert/dichter – schilder volgt de schilder bij diens creatieve proces, terwijl op de voice-over de dichter enkele van zijn gedichten voordraagt. Deel 2 Een film voor Lucebert is een kleurrijke en bonte film waarin de camera beweeglijk langs de schilderijen van Lucebert glijdt, waarbij het ontstaansproces getoond wordt. Het derde en laatste deel Lucebert, tijd en afscheid filmde Johan van der Keuken vlak na de dood van Lucebert. Hij dwaalt als een stille getuige door zijn atelier en probeert nog een keer in aanraking te komen met de man die hem zo sterk beïnvloedde. Aanvang 13.00 uur.
20b. Never a dull moment Documentaire over Sam Wagenaar Sam Waagenaar is een reislustige levensgenieter, die – schijnbaar zonder vooropgezet plan – succesvol van de ene baan in de andere rolt. Hij ontwikkelt zich gestaag tot fotograaf en reist als journalist/fotograaf over de hele wereld. Begin jaren zestig genoot Sam Waagenaar bekendheid als fotograaf en schrijver van zijn biografie over Mata Hari, maar langzaamaan is hij in de vergetelheid geraakt. Op basis van uniek archiefmateriaal, de fotografie en een ongepubliceerde autobiografie neemt regisseur Pim Zwier de kijker mee in Waagenaars uitzonderlijke levensverhaal. Aanvang 14.00 uur.
20c. Als twee druppels water Film n.a.v. roman De donkere kamer van Damokles Als twee druppels water is een sterke verfilming van de roman De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans, gemaakt door Fons Rademakers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog komt de sigarenwinkelier Ducker via de geheimzinnige luitenant Dorbeck terecht in het verzet. Hij pleegt diverse aanslagen en beschouwt zichzelf als verzetsheld. Dorbeck lijkt als twee druppels water op Ducker. Door precies te doen wat Dorbeck hem opdraagt voelt Ducker eindelijk zingeving in zijn lege bestaan. Aanvang 16.00 uur. 22
21. Piet Paaltjens
Poëzie wandelroute Deelname aan de wandeling is zonder inschrijving
Locatie: Pand Paulus Tijd: zaterdag 25 oktober, 14.00 uur (start wandeling)
Architectuurhistoricus Marcel Teunissen maakt ter gelegenheid van het Fotofestival een speciale editie van de Piet Paaltjens route; een wandeling door de Schiedamse binnenstad die in het teken staat van het leven en werk van de bekendste Nederlandse dichter uit de 19e eeuw, Piet Paaltjens (1835 – 1894). Paaltjens was het alter ego van François Haverschmidt uit Leeuwarden, die in 1864 werd benoemd als tweede vrijzinnig predikant in Schiedam.
22. Poëziesloepje
Persoonlijke poëzie voordracht op het water
Opstapplaatsen: Wennekerpand, Lange Haven trap woonhuis Piet Paaltjens, Lange Haven Appelmarkt, Lange Haven Bonte Koe Tijd: zaterdag 18, zondag 19, zaterdag 25 en zondag 26 oktober, 14.00 – 17.00 uur
Tijdens het Fotofestival vaart het poëziesloepje van Rob Dijkstra door de Schiedamse wateren. Het sloepje brengt u naar diverse festivallocaties. Zo beleeft u de fotogenieke binnenstad van Schiedam vanaf het water terwijl er voor u wordt voorgedragen uit het rijke Schiedamse literaire leven. Een gepaste versnapering geeft het tochtje extra cachet.
23. Schiedam leest: A.L. Snijders Lezing Locatie: Bibliotheek Tijd: woensdag 22 oktober, 20.00 – 21.30€uur
Let u ook op de etalage van boekhandel Van Leeuwen
€ 10,00 (€ 2,50 korting bieb- en CBK leden)
A.L. Snijders, de beroemde schrijver van het zkv geeft een lezing uit eigen werk. Dit is meteen de eerste schrijver dit seizoen in de reeks ‘Schiedam leest’. A.L. Snijders, pseudoniem van Peter Cornelis Müller maakte furore als schrijver van columns en staat nu bekend als een van de grootste schrijvers van het zeer korte verhaal, kortweg zkv genoemd. Hij schrijft anekdotes en schetsen die veel weg hebben van stemmige zwart-wit foto’s. Tevens is A.L. Snijders een graag geziene gast op diverse literaire podia.
23
Foto: Jeroen Hofman, 1ste prijs Portretten Zilveren Camera 2013, Hans van Manen
24
Elders in de stad Merchandising Locatie: Wennekerpand, alle dagen 12.00 – 17.00 uur Stedelijk Museum Schiedam, dinsdag t/m zondag 10.00 – 17.00 uur
Ter aankondiging van het Fotofestival Schiedam van vorig jaar met de titel Uit het leven gegrepen lieten wij affiches en banieren maken met foto’s van De Zilveren Camera. De affiches waren blijkbaar zo mooi dat ze gewilde objecten waren. We kregen regelmatig de vraag of we de affiches ook verkochten en ze werden zelfs uit de openbare ruimte verdonkeremaand. Dit bracht ons op het idee om ze dan maar voor een schappelijke prijs aan te bieden. Vandaar dat we naast alle activiteiten een merchandising-stand organiseren. Producten zijn zowel in het CBK Schiedam als in het Stedelijk Museum Schiedam te verkrijgen. Hier vindt u naslagwerken, fotoboeken, dichtbundels, routeboekjes, affiches en wat dies meer zij; allerlei producten die met de programmering van het Fotofestival te maken hebben. Sla uw slag!
Foto: Martijn Beekman, winnaar 2de prijs Binnenlands Nieuws enkel Zilveren Camera 2013, SGP partijdag
25
Tegelijkertijd De stad in transitie Tentoonstelling work-in-progress Locatie: nader te bepalen Tijdsduur: 17 t/m 26 oktober, exacte tijd nader te bepalen
Begin september bestormden 400 Willem de Kooning Academie studenten Schiedam. Zij hebben van de academie de opdracht gekregen om onderzoek te doen naar de leegstand in het centrum van Schiedam. Onder deze jonge creatieven bevinden zich ook vijfentwintig studenten Fotografie, begeleid door fotograaf Eric van Straaten. De fotografen in opleiding haken waar mogelijk aan op het festival. Tijdens het tiendagen durende Fotofestival tonen zij de resultaten van hun onderzoek onder de titel work-in-progress. De locatie van deze tentoonstelling wordt nog op de website aangekondigd.
Heart2Art Manifestatie Locatie: Korenbeurs /diverse buitenlocaties Tijd: 3 oktober t/m 2 november vrijdag t/m zondag 11.00 – 18.00 uur
De bekende documentaire fotograaf Jan Banning exposeert zijn indringende portretten van bekende (ex)Schiedammers van toen en nu die belangrijk zijn geweest voor de ontwikkeling van de muziek. De portretten, beeld en tekst, vertellen het persoonlijke verhaal achter de wereld van glamour en glitter. Daarnaast toont het kunstenaarsduo Joop Reijngoud en Linda Malherbe diverse groepsportretten die zij maakten van talloze Schiedamse bewoners. De foto’s tonen mensen die samen één passie delen: muziek. Op verschillende buitenlocaties, aan gevels maar ook binnen op de 1e verdieping van de Korenbeurs vertellen bewoners en families uit de Schiedamse muzikale samenleving hun persoonlijke geschiedenis in beeld en tekst. De foto’s tonen belangrijke momenten uit hun leven. www.heart2art.nl
26
herman de vries. all Locatie: Stedelijk Museum Schiedam Tijd: 20 september 2014 – 18 januari 2015 dinsdag t/m zondag 10.00 – 17.00 uur
herman de vries is een internationaal gewaardeerd kunstenaar. Sinds 1953 maakt hij collages, schilderijen, sculpturen, ruimtelijke installaties, foto’s en films waarbij de relatie tussen cultuur en natuur immer het onderwerp is. Hij publiceert teksten en gedichten en is uitgever van kunstenaarspublicaties. herman de vries is een multi-talent die in zijn werk wetenschap, kunst, leven en natuur met elkaar weet te verbinden.
herman de vries.no thing Locatie: Ketelfactory Tijd: 20 september t/m 18 januari 2015 woensdag t/m zondag 12.00 – 17.00 uur
Gelijktijdig met de tentoonstelling in het Stedelijk Museum Schiedam is de presentatie herman de vries. no thing te zien bij de Ketelfactory. Het oudste stadspark van Nederland, De Plantage, tevens de verbindingsas tussen het Stedelijk Museum Schiedam en de Ketelfactory, is de locatie voor verschillende kunsttoepassingen van herman de vries. herman de vries is de Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië 2014
27
Foto: Robin de Puy, 5de prijs Nationale Portretprijs Zilveren Camera 2013, Eva Jinek
28
Horeca Tijdens het festival bieden horecaondernemers in de binnenstad een speciaal arrangement of festivalmenu aan.
Prego
Café Sjiek
Lange Haven 24 – 26
Oude Sluis 17
Beloofd
OOK LEUK: • Uit je eigen stad • Expresso • Koffie MET • Brasserie de Beurs
Land van Belofte 11A
Brasserie Stadhuis Grote Markt 1
Restaurant Záálig Grote Markt 2A
Muziekcafé Van der Wal Grote Markt 17
Marjo van Soest, Goodbye 3 en Orpheusslot uit de serie ‘Heilige woorden’
29
Festivallocaties
G
A. Wennekerpand, Vijgensteeg 2, (CBK Schiedam, Grand Café, Wenneker Cinema), www.cbkschiedam B.
VOL, Hoogstraat 14 – 18
C. Galerie Emmy Miltenburg, Lange Haven 106, www.emmymiltenburg.nl D. Diverse particulieren, Lange Haven nr. 56 / 75a / 75b / 90 / 109 / 141 E. Pompstation, Rotterdamsedijk 50C F.
De Bibliotheek Schiedam, Stadserf 1, www.debibliotheekschiedam.nl
G. Stedelijk Museum Schiedam, Hoogstraat 112, www.stedelijkmuseumschiedam.nl H. Jenevermuseum, Lange Haven 74 – 75, www.jenevermuseum.nl I.
CS Projectruimte, Stationsplein 10, www.stichtingmooiwerk.nl
J.
Poetry Pavilion, Stationsplein Schiedam
K. Pand Paulus, Korte Kade 125, www.stichtingkunstwerkt.nl L.
Hoogstraat 85, Hoogstraat 85
M. Zakkendragershuis, Schie / Oude Sluis N. Schreihuisje, Hoofdplein / Maasboulevard
Overige locaties
Ketelfactory, Hoofdstraat 44, www.ketelfactory.nl
Korenbeurs, Lange Haven 145, www.heart2art.nl
E N
Colofon Centrum Beeldende Kunst Schiedam, 2014 / Opdrachtgever: CBK Schiedam / Voorwoord: Marcel Houtkamp / Projectteam: Cilia Batenburg, Jeroen Dijkstra, Annemarie van Grinsven, Annerieke Kooi, Anouk van Mil, Aad Riepsaame / Redacteur: Annerieke Kooi / Redactie: Laurens Abbink Spaink, Tjitske Houkes / Ontwerp en beeldredactie: Studio Minke Themans / Lithograaf: Marc Gijzen / Redactie: Anouk van Mil / Drukker: Mediacenter, Rotterdam / Oplage: 5.000 / Fotografie: CBK Schiedam (mits anders vermeld)
30
Route
I J
A
M F
K
C G L H
B E
N
31
Ik vind dat nu wel iemand anders een tijdje dood mag zijn. Een top tien is zo gemaakt. Uit: Iemand die ik liever mis een gedicht van Vrouwkje Tuinman uit de bundel Intensive Care van Andrea Stultiens & Vrouwkje Tuinman