EEN (H)ECHT ENSEMBLE

EEN HEcht ENsEmbLE

alexanDer sCHreuDer in gesprek MeT Délano, eDouarD, MaxiMe en pHilippe

De acteurs van ons ensemble zitten bij elkaar. voor een goed gesprek. Het is één van die zeldzame momenten waarop iedereen toevallig hetzelfde plekje in zijn agenda vrij heeft. een zondagochtend tussen 9 en 11 uur. Het gesprek wordt gecombineerd met een ontbijt, want zoveel tijd is er dan ook weer niet: er moeten foto’s geschoten worden voor de nieuwe posters – óók op deze zondag, wanneer anders?

vier theaterseizoenen hebben we inmiddels achter de rug. Het ‘wehebben-toch-niks-te-verliezen-gevoel’ van de eerste jaren is voorbij. Het afgelopen seizoen was zwaar en vruchtbaar tegelijk. we hebben verder gebouwd aan onze band met publiek en de kwaliteit van ons werk. Tegelijkertijd ging het gezelschap door een kleine maar fikse crisis heen: waarom in hemelsnaam doen we onszelf dit aan? Dag in dag uit voor theater gaan in de wetenschap dat je als medewerker in een tankstation meer zou verdienen? en ook de vraag: zijn we wel aan het worden wie en wat we willen zijn? wij hebben als Moor weer & zo niks te klagen. we hebben een fantastisch publiek, dat in aantal groeit. we hebben als gezelschap een warm wij-gevoel. we hebben een schare enthousiaste vrijwilligers zonder wie we het niet zouden redden. Toch… Door de vele voorstellingen die we speelden en de waan van de dag bleef praten met elkaar te vaak uit. en dat is wél nodig. Je moet elkaar blijven bevragen, je moet met de anderen delen wat je bezig houdt. waarom maken we onze voorstellingen? wat willen we vertellen? Het ‘artistieke gesprek’ is de bron van ons werk.

MooI WEER & Zo. GAAT ALWEER ZIJN VIJFDE THEATERSEIZoEN IN! JuLLIE ZIJN ER VANAF HET BEGIN, IN 2014, BIJ GEWEEST. MET ZIJN VIEREN ZIJN JuLLIE INMIDDELS WAT WE HET ‘VASTE ENSEMBLE’ VAN oNS GEZELSCHAP NoEMEN. MAAR DAARMEE GAAN WE EIGENLIJK TEGEN DE HEERSENDE TREND IN. DE MEESTE THEATERGRoEPEN WERKEN Zo NIET oP HET MoMENT. ACTEuRS ZIJN MEESTAL FREE LANCE, oF ZIJN MAAR VooR EEN BEPERKTE PERIoDE AAN EEN GEZELSCHAP VERBoNDEN. SoMS IS DAT oMDAT REGISSEuRS HET FIJNER VINDEN oM MET EEN WISSELEND ACTEuRSBESTAND TE WERKEN. SoMS oMDAT SPELERS DAT ZELF WILLEN. EN VAAK ooK oMDAT HET GEZELSCHAP VASTE AANSTELLINGEN TE DuuR VINDT. BIJ MooI WEER & Zo. KIEZEN WE HEEL BEWuST VooR EEN VASTE KERN, NAMELIJK JuLLIE MET ZIJN VIEREN. WAT IS DE KRACHT DAARVAN?

PHILIPPE: ik zie het als een combinatie van twee krachten. enerzijds is Mooi weer & zo. iets wat heel logisch, bijna planmatig ontwikkeld is. en anderzijds hebben we helemaal niet het gevoel dat we iets sturen, maar dat we ons laten meedrijven op de golven. er verandert iets, en daardoor verandert het volgende. DéLANo: Het is eigenlijk op een natuurlijke manier zo gegroeid. De eerste drie jaar was het trainen, ontwikkelen. er gingen mensen weg, er kwamen mensen bij. vanaf vorig jaar is duidelijk dat wij met zijn vieren een soort constante vormen met elkaar. nu is duidelijk: dát is het vaste ensemble, en dát zijn de gastacteurs. zo’n vaste kern heb je gewoon nodig om goed te worden. kijk naar voetbal, daar zijn de spelers ook pas na een aantal seizoenen op elkaar ingespeeld. eerst moeten ze gezamenlijk trainen trainen trainen… Dan pas worden ze kampioen. EDouARD: Dat gezamenlijke trainen is ook lang niet altijd prettig. Je repeteert zó vaak met dezelfde medespelers. en dan speel je ook nog al die voorstellingen met hen. er zijn momenten dat je nooit meer met elkaar wilt werken. Je komt heel dicht bij elkaar. Dus ook bij iemands kanten waar je zelf moeilijk mee om kunt gaan. MAxIME: Ja. ed en ik hebben afgelopen jaar wel een paar keer tegen elkaar gezegd dat we nooit meer met elkaar wilden spelen! EDouARD: Maar de volgende dag ben je dat gevoel weer kwijt. Je hebt voor elkaar gekozen. DéLANo: Je bouwt met elkaar een soort ‘brutaal vertrouwen’. Daarin kun je de grenzen verleggen. Dingen doen die je niet zomaar zou durven. Je kunt iets bij elkaar teweegbrengen. Dat is ook heel erg logisch. als je weet hoe je medespeler werkt, hoe hij of zij in elkaar zit, dan kom je verder. Je herkent het meteen als iemand iets nieuws doet, iets anders dan alles dat je al honderd keer van diegene gezien hebt. Terwijl, als je in een groep met onbekenden speelt, is alles in principe nieuw. Dat is dan dus niet zichtbaar.

IS ER EEN VooRBEELD VAN EEN VooRSTELLING DIE JuLLIE NIET HADDEN KuNNEN SPELEN ZoNDER DAT ‘BRuTALE VERTRouWEN’ WAAR DéLANo HET oVER HEEFT?

MAxIME: vluchtelingsgesprekken! Dat was moeilijke materie. Die droge taal, dat politieke van Bertolt Brecht. en dan het feit dat we met zijn vieren twee personages speelden. Dat was allemaal erg pittig om te repeteren. Maar uiteindelijk is het een feest geworden om de voorstelling te spelen.

HET WAS NATuuRLIJK ooK DE EERSTE ‘CoNFRoNTATIE’ MET JoHAN SIMoNS…

DéLANo: Ja, maar doordat we zogezegd met elkaar dezelfde taal spreken, kom je vooruit. in de basis vind ik het helemaal niet zo leuk om zo’n voorstelling te repeteren. Je moet heel erg openstaan, constant openstaan, ook voor minder leuke dingen. iemand doet iets, daarop moet je als medespeler reageren. Je moet meegaan, ook als je dat zelf niet had bedacht. MAxIME: Daarom is repeteren eigenlijk altijd heftig. DéLANo: omdat je ‘er’ nog niet bent, je voelt de hele tijd dat je je doel nog niet bereikt hebt, maar dat dat wel moet. en daarin kun je elkaar helpen. Dat is natuurlijk ook een groot voordeel van het werken met een vaste groep mensen. Dan bedoel ik overigens ook iedereen om het ensemble heen. Je bent voor elkaar kritische ‘toeschouwers’, die allemaal hetzelfde willen: een zo goed mogelijke voorstelling maken. MAxIME: Het is een veilige omgeving waarin je ‘gevaarlijke’ dingen kunt doen.

EN WAT IS ER IN DIE VEILIGE oMGEVING VERANDERD DE AFGELoPEN VIER JAAR?

DéLANo: we zijn ouder geworden. Met elkaar! MAxIME: Je ziet elkaar groeien. DéLANo: nu gaat er een nieuwe fase aanbreken. Johan simons die nu na de twee eerdere korte projecten een grote voorstelling met ons wil komen maken. elsie de Brauw die komt spelen. Het feit dat we dit seizoen zes avondvullende voorstellingen maken. Dat zijn allemaal dingen die we nu durven te doen. we zijn begonnen met korte voorstellingen te spelen in de vorm van een eigen festival. Maar we hebben de afgelopen jaren zoveel geleerd, zoveel ‘kilometers gemaakt’, dat we nu toe zijn aan grotere projecten. Dat hadden we in het begin niet gekund. niet eens gedurfd. nu móeten we dat doen. ook om te voorkomen dat we niet meer uit bepaalde vaste patronen met elkaar kunnen ontsnappen. want dat is het gevaar van een vast ensemble met elkaar zijn. Maar nu, doordat we aan de grote voorstellingen ook veel langer gaan repeteren, gaan we ook op een nieuwe manier in contact staan met elkaar. EDouARD: we gaan meer tijd hebben om verdieping in het spelen van onze personages te zoeken. ze ‘rijker’ te maken, meer kanten te geven.

JE Zou HET BIJ AL DEZE oNTWIKKELINGEN BIJNA VERGETEN, MAAR HET EERSTE JAAR BEGoN MooI WEER & Zo. ALS EEN SooRT ‘PILoT’.

PHILIPPE: we hadden een jeugdvoorstelling gemaakt. een impressariaat zou die voor ons verkopen. Maar dat bureau verkocht vrijwel niks! Dus toen hebben we besloten om het zelf te doen, door mensen een soort ‘kijkje in de keuken’ te geven. Toen dachten we: we hebben eigenlijk veel meer op voorraad. eva (lemaire) had op de Toneelacademie Maastricht een stuk van anton Tsjechov geënsceneerd. Marijke (de kerf) had een stuk van pinter geregisseerd, op dezelfde Toneelacademie. en wij hadden met Bart kiene op onze opleiding who’s afraid of virginia woolf en De Beer gemaakt. Dat sloeg aan. Toen wisten we wat we moesten doen.

DAT IS HET VERLEDEN. EN HoE ZIT HET MET DE ToEKoMST? KuNNEN JuLLIE JE VooRSTELLEN oM oVER TIEN JAAR NoG ALTIJD MET ELKAAR EEN ENSEMBLE TE ZIJN? oF MISSCHIEN ZELFS oVER VEERTIG JAAR?

DéLANo: waarom niet? onze eerste avondvullende voorstelling was wedekinds lulu, kerst 2015. Dat was ook de eerste grote regie van eva. Hoe mooi zou het zijn om die voorstelling iedere vijf jaar opnieuw te maken. iedere keer zou iedereen weer een stukje ouder geworden zijn. Dat zou toch prachtig zijn om lulu, gespeeld door Maxime, ouder te zien worden?

DuS NIET ALLEEN JuLLIE WoRDEN ouDER. ooK DE VERHALEN DIE JuLLIE MET ELKAAR WILLEN VERTELLEN VERANDEREN?

DéLANo: Ja. Dat is zeker zo. want de wereld verandert. Dus wij ook. en dus ook wat we willen vertellen.

De waan van de dag dient zich alweer aan. Het is 11 uur geweest. er moeten foto’s gemaakt worden; de lampen in ons theater moeten nog afgesteld; er moeten nog kostuums worden gehaald uit de opslag. ‘we hadden meer tijd moeten hebben voor dit gesprek’ concludeert edouard. ‘zodat je samen écht ergens komt.’ Tijd is schaars – ook in onze theatergroep. Misschien geeft dat niet. we komen al doende achter wie en wat we zijn.

‘mAg Ik mISSchIEn ook Af En toE onAAngELIjnd nAAr buItEn!?’ Sloon