(Not all) ่ ีเจอ ผู้้�ชายดีี ๆ ไม่มี “Not all men…” วลีีตอบโต้้การเหมา รวมว่่าผู้้�ชายทุุกคนบนโลกล้้วนเป็็นคนไม่่ ดีี ที่่�ผู้้�หญิิงแทบทุุกคนต้้องเจอเมื่่อ � หยิิบยก ประเด็็นการถููกคุุกคามทางเพศขึ้้น � มาพููด มัันยากที่่�จะเถีียงว่่า โลกที่่�เราอยู่่�นั้้�นกำำ�หนด บทบาททางเพศอย่่างชััดเจนมาตั้้�งแต่่ไหน แต่่ไร เมื่่อ � เพศหญิิงถููกยึึดโยงกัับความเป็็น เหยื่่อ � (universal victim) และเพศชายถูก ู ยึึดโยงกัับความเป็็นผู้้�กระทำำ�ผิิด (universal perpetrator) ความเท่่าเทีียมจึึงหาไม่่มีีเจอ ในมุุมมองของเฟมิินิิสต์์ “not all men” เป็็นเพีียงวลีีที่่ผู้ � ้�พููดใช้้เพื่่อ � แยกตััวเองออก มาจากกลุ่่�มของผู้้�กระทำำ� เป็็นคำำ�พููดที่่ไ� ม่่ได้้ มีีประโยชน์์ใด ๆ ซ้ำำ�ยั � ังเบนประเด็็นจากการ หาทางออกให้้ผู้้�ถููกกระทำำ� ไปสู่่�การปกป้้องผู้้� กระทำำ�ซะอีีก “ไม่่ใช่่ฉลามทุุกตััวจะกิินคน แต่่ ถ้้าคุุณว่่ายน้ำำ�� อยู่่�แล้้วเห็็นฉลาม คุุณก็็คงจะ รี ีบขึ้้น � ฝั่่� ง” —ตีีความโดยเพจเฟมิินิิสต์์ That Mad Woman อย่่างไรก็็ตาม เราก็็ยัังได้้ยิิน คนใช้้วลีีนี้้อ � ยู่่�บ่่อยครั้้�ง สิ่่�งที่่�พวกเขาควร ตระหนัักได้้ก็็คืือ การพููดแบบนี้้�บ่่อย ๆ ไม่่ได้้ ทำำ�ให้้ผู้้�หญิิงรู้้�สึึกหวาดกลััวน้้อยลงเลย ผู้้�ชาย ที่่�ไม่่ได้้มีจิ ี ิตใต้้สำำ�นึึกดีีพอจะยั้้�งตััวเองจากการ คุุกคามทางเพศยัังมีีอยู่่�มากในสัังคมไทย มััน เป็็นปััญหาที่่�เกิิดขึ้้น � กัับทุุกเพศ และมัันยิ่่�งใกล้้ ตััวเรามากขึ้้น � ทุุกทีี เราเชื่่อ � ว่่าคุุณที่่�กำ�ลั ำ ังอ่่านบทความนี้้�อยู่่� มีี โอกาสสููงที่่�ยัังคงศึึกษาอยู่่�ในรั้้�วมหาวิ ิทยาลััย ในปีี พ.ศ. 2560 มููลนิิธิิหญิิงชายก้้าวไกล ได้้ทำำ�การสำำ�รวจข่่าวหนัังสืือพิิมพ์์ของทั้้�งปีี พบว่่าจากทั้้�งหมด 317 ข่่าว ข่่าวการล่่วงละเมิิดทางเพศ 17 ข่่าวเกิิดขึ้้น � ในโรงเรี ียน ห้้องเรี ียน และมหาวิ ิทยาลััย คิิดเป็็น 5.8 เปอร์์เซ็็นต์์จากทั้้�งหมด ส่่วนที่่�เหลืือเกิิดขึ้้น � ในบ้้านและที่่�เปลี่่�ยว อย่่างไรก็็ตามสถิิติินี้้ยั � ัง ไม่่ครอบคลุุมคดีีที่่ไ� ม่่มีีการฟ้้องร้้องจนถึึงขั้้�น ออกข่่าว ซึ่่�งส่่วนใหญ่่ก็็จะเข้้าข่่ายนั้้�น ทำำ�ให้้ เรามองเห็็นได้้ว่า่ ปััญหาการคุุกคามทางเพศ เป็็นเรื่่�องที่่�ไม่่ได้้ถููกพููดถึึงอย่่างเปิิดเผยเลย โดยธรรมชาติิถ้้าเกิิดมีีใครจะพููดถึึงเรื่่�องนี้้�ขึ้น ้� มา ก็็จะเกิิดขึ้้น � ในบรรยากาศการซุุบซิิบ หรื ือ การบอกต่่อแบบปากต่่อปาก โดยเฉพาะผ่่าน ทางโซเชีียลมีีเดีีย
หลายคนอาจเคยได้้ยิินหรื ือได้้เห็็นแฮชแท็็ก (hashtag) ผ่่านตากัันมาบ้้าง ไม่่ว่า่ จะเป็็นการเคลื่่อ � นไหว (movement) ระดัับโลกอย่่าง #MeToo ซึ่่�ง เป็็นการเปิิดช่่องทางให้้ผู้้�หญิิงจากทั่่�ว โลกกล้้าออกมาพููดเรื่่�องที่่�ตััวเองถููก คุุกคาม เพื่่อ � สร้้างความกระจ่่างของ ปััญหาว่่า มัันไม่่ใช่่คนจำำ�นวนน้้อยเลยที่่� ต้้องเจอประสบการณ์์เลวร้้ายแบบนี้้� ยิ่่�ง ไปกว่่านั้้�น มัันอาจเป็็นครั้้�งแรกที่่�ใคร บางคนได้้ออกมาเล่่าเรื่่�องส่่วนตััวอย่่าง เปิิดเผย และเพิ่่�งได้้มาแก้้ปมความ ละอายใจของตััวเอง ทั้้�งที่่�มัันไม่่ควรมีี อยู่่�ตั้้�งแต่่แรกด้้วยซ้ำำ�� นอกจากในระดัับ สากล ประเทศไทยเราเองก็็มีีกระแส เรื่่�องนี้้�ขึ้น ้� มาให้้เห็็นอยู่่�ไม่่ขาดสาย โดย เฉพาะการกระทำำ�ที่่เ� กิิดในสถานศึึกษา เช่่น #ครููรรดัังย่่านลาดพร้้าว #ศิิลปิิน ชายท่่านหนึ่่�ง #นิิติิจุุฬา ซึ่่�งมัันน่่าเอะใจที่่� ทั้้�ง 3 เรื่่�องเกิิดเป็็นกระแสขึ้้น � มาภายใน ระยะเวลาแค่่เดืือนเดีียว เพราะยิ่่�งเป็็น เรื่่�องที่่�เหยื่่อ � เป็็นผู้้�น้้อย เป็็นนัักเรี ียนผู้้� ไม่่มีีอำำ�นาจ เลยต้้องพึ่่�งพาศาลทวิ ิตเตอร์์เป็็นกระบอกเสีียง มัันจะดีีกว่่า นี้้�ไหม? ถ้้าเกิิดกระบวนการยุุติิธรรม ในสถานศึึกษาเองจะสามารถจััดการ ปััญหาได้้ทัันท่่วงทีี ก่่อนที่่�โรงเรี ียนที่่� ตััวเองรััก และหวงแหนนัักหนาจะเสื่่อ � ม เสีียเพราะโดนตราหน้้า แต่่มัันก็็ใช่่ว่า่ จะ เป็็นเรื่่�องง่่ายซะทีีเดีียว ความเพิิกเฉยของกระทรวงศึึกษาธิิการ ทำำ�ให้้หลายคนมองว่่าปััญหาการคุุกคาม ทางเพศไม่่ใช่่เรื่่�องใหญ่่ เพราะต้้นเหตุุ ของหลายคดีีมาจากเรื่่�องส่่วนตััว มหาวิ ิทยาลััยไม่่มีีสิิทธิ์์เ� ข้้าไปยุ่่�งเกี่่�ยว และถึึงจะจััดการได้้ ก็็ทำำ�ได้้แค่่แก้้ปััญหา ที่่�ปลายเหตุุ จััดบทลงโทษตามเรื่่�อง ตามราว ไม่่ก็็จัดสั ั ัมมนาอบรมอาจารย์์ และบุุคคลที่่�เกี่่�ยวข้้อง เพื่่อ � ให้้เด็็กรัับรู้้� ว่่าพวกเขาเล็็งเห็็นถึึงปััญหา อีีกอย่่าง เด็็กมหาวิ ิทยาลััยก็็โต ๆ กัันแล้้ว ทำำ�ไม จะป้้องกัันตััวเองไม่่เป็็น ทว่่าปััญหาไม่่ ได้้อยู่่�ที่่�ว่า่ เราป้้องกัันตััวเองได้้ดีีแค่่ไหน การคุุกคามทางเพศเป็็นหนึ่่�งในปััญหา ประเภทที่่�มีีผู้้�ผิิดเพีียงฝ่่ายเดีียวนั่่�นก็็คืือ ผู้้ก � ระทำำ� ไม่่ว่า่ เหยื่่อ� นั้้�นจะป้้องกัันตััวเองมาก เท่่าไหร่่ ก็็ไม่่สามารถหยุุดยั้้ง� ผู้้�กระทำำ�ได้้ ยิ่่�งไปกว่่านั้้�น มัันไม่่ใช่่เรื่่�องที่่�จะต้้องมา นั่่�งป้้องกัันตััวเองตั้้�งแต่่แรก
#MeToo #นิิติิจุุฬา ่� ง ายท่่านหนึ่ ช น ิ ปิ ล ิ ศิ #
#ผััวบาร์์บี้้�สาขาหััวลำำ�โพง
#ครููรรดััง
ย่่านลาดพ ร้้าว
การคุกคามทางเพศคืออะไร? What is sexual harassment? จากสารนิพนธ์เรอื่ ง ทัศนะของนักศึกษา ต่อการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา (2559) นพวรรณ ปรากฏวงศ์ได้รวบรวม และให้ความหมายของค�ำนีว้ ่า “เป็นการ กระท�ำหร ือพฤติกรรมทางเพศที่ผู้ถูก กระท�ำหร ือผู้ตกเป็นเหยื่อไม่พึงปรารถนา และไม่ต้องการให้เกิดขึ้น โดยการคุกคาม ทางเพศดังกล่าวอาจอยู่ในลักษณะของ การแสดงออกทางวาจา กิร ิยาท่าทาง หร ือ การสัมผัสทางร่างกาย อีกทัง้ ยังเป็นการ แสดงออกทางเพศทีส ่ ะท้อนให้เห็นถึง อ�ำนาจต่อรองทีเ่ หนือกว่าอีกฝ่ายหนึ่ง ภายในสถานศึกษา ซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบ ต่อสภาพร่างกายและจิตใจ โดยผู้คุกคาม และผู้ถูกคุกคามอาจเป็นเพศหญิงหร ือเพศ ชายก็ได้” สรุปง่าย ๆ ก็คือ การคุกคาม ทางเพศในสถานศึกษาประกอบไปด้วย 4 เงื่อนไขด้วยกัน 1. เหยื่อไม่ยินยอม 2. มาในรูปแบบวาจา กิร ิยา การสัมผัส ฯลฯ 3. อาจมีอ�ำนาจต่อรองเข้ามาเกีย ่ ว 4. เกิดขึ้นกับเพศใดก็ได้
ไม่่ว่า่ จะมาในรููปแบบใดก็็ตาม หััวใจ หลัักของการคุุกคามทางเพศก็็คืือ ‘ความยิินยอม’ (consent) ถ้้าผู้้�ถูก ู กระทำำ�ไม่่ยิินยอมในการกระทำำ�ของผู้้� กระทำำ� ก็็ล้้วนถืือเป็็นการคุุกคามทาง เพศได้้ แต่่ความซัับซ้้อนของปััญหา นี้้�ไม่่ได้้อยู่่�ที่่�ฝ่า่ ยใดฝ่่ายหนึ่่�งเพีียง ฝ่่ายเดีียว การที่่�คน ๆ หนึ่่�งจะลงมืือ กระทำำ�มัันตั้้�งอยู่่�บนความสััมพัันธ์์ ระหว่่างทั้้�งสอง เราจะสัังเกตได้้ว่า่ คดีีส่่วนใหญ่่ที่่ป � รากฏตามสื่่อ � มัักจะ เป็็นผู้้�มีีอำำ�นาจที่่�ลงมืือกระทำำ�ต่่อผู้้�ที่่� อำำ�นาจด้้อยกว่่า เช่่น หััวหน้้าคุุกคาม ลููกน้้อง ครููคุุกคามนัักเรี ียน อาจารย์์ คุุกคามนัักศึึกษา รุ่่�นพี่่�คุุกคามรุ่่�น น้้อง และเพศชายคุุกคามเพศหญิิง เพราะงั้้�นการคุุกคามทางเพศไม่่ใช่่ แค่่ปััญหาด้้านศีีลธรรม แต่่เป็็น ปััญหาที่่�เกี่่�ยวเนื่่อ � งกัับระบบอำำ�นาจ นิิยม (authoritarianism) รวมถึึง ระบบปิิตาธิิปไตย (patriarchy) ที่่� สถานภาพสัังคมของเราเป็็นอยู่่�ด้้วย (status quo)
ผู้หญิงค่อนประเทศอาจถูกปลูกฝังมาแต่ เด็กว่าให้ “รักนวลสงวนตัว” แต่แล้วค�ำ สอนโบราณแบบนีแ้ หละ ทีแ่ สดงถึงการ จ�ำยอมต่อ status quo ทีม ่ องว่าผู้หญิง มีอ�ำนาจด้อยกว่าผู้ชาย และจะต้องเป็น ฝ่ายป้องกันตัวเองจากภัยคุกคาม แทนที่ จะสอนให้ผู้ชายมีจิตใต้ส�ำนึกในการให้ เกียรติผู้หญิงตัง้ แต่แรก คอนเซปต์นี้ มีชื่อเร ียกสากลว่า ‘victim blaming’ หร ือการโทษเหยื่อ ซึ่งเป็นการลดทอน น�้ำหนักค�ำพูดของเหยื่อ โดยไม่มีหลัก ฐานมารองรับ ไม่น�ำไปสู่การหาทางออก เพราะใช้การตัดสินด้วยทัศนคติส่วน บุคคลในเชิงกล่าวหามากกว่าเห็นใจ ซึ่ง แสดงถึงการมองความข้างเดียว แน่นอน ว่าเหตุการณ์แบบนีพ ้ บเห็นได้บ่อยมาก และชัดเจนมาก ๆ ในบร ิบทของสถาน ศึกษา ไม่ว่าจะเด็กเล็กหร ือเด็กโต ตัวอย่างเช่น กรณีทเี่ กิดขึ้นในสถานศึกษา (เถื่อน) แล้วกลายเป็นกระแสขึ้นเมื่อช่วงกลาง ปี พ.ศ. 2562 อย่าง #ผัวบาร์บี้ สาขาหัวล�ำโพง เป็นเรอื่ งของครูสอน พิเศษด้านสถาปัตย์ฯ ชื่อดังคนหนึ่ง ที่ ใช้ถ้อยค�ำและการกระท�ำทีส ่ ่อไปในทาง คุกคามทางเพศ ซึ่งนักเร ียนหลายคนที่ ถูกกระท�ำได้ออกมาเล่าประสบการณ์ที่ เจอมากับตัวในทว ิตเตอร์ ด้วยเหตุทีค ่ รู คนดังกล่าวมีการใช้ว ิธีพูดขู่ ข่มเหง เพื่อ ควบคุมเด็กให้อยู่ในกรอบระเบียบว ินัยที่ ตัวเองวางไว้ เขาจึงใช้ความหวาดกลัวใน การระงับไม่ให้นักเร ียนกระจายข่าวออก ไป และหลีกเลีย ่ งการโดนฟ้องร้องได้มา ตลอดเกือบ 10 ปีทเี่ ปิดโรงเร ียนกวด ว ิชานีม ้ า โดยคดีนีจ ้ บลงทีเ่ พจถูกปิด และ ตัวโรงเร ียนเองถูกปิด โดยข้อหาทีไ่ ม่ได้ ขึ้นทะเบียนเป็นสถานศึกษากับกระทรวง และเรอื่ งนีก ้ ็ถูกพูดถึงน้อยลง
ซึ่่�งมัันเป็็นเรื่่�องน่่าสลดใจที่่�คดีีเหล่่านี้้�ต้้องถููกปล่่อยผ่่านมานัับครั้้�งไม่่ถ้้วน เพราะเหตุุผลหลาย ๆ ด้้าน เพื่่�อที่่�จะยกประเด็็นนี้้�ขึ้้�นมาพููด เราจึึงได้้ทำำ�แบบสำำ�รวจให้้เพื่่�อน ๆ นัักศึึกษาทั้้�งในและนอกจุุฬาฯ มาเล่่า ประสบการณ์์การถููกคุุกคามทางเพศ โดยมีีคนทำำ�แบบสำำ�รวจเป็็นเพศกำำ�เนิิดหญิิง 91 เปอร์์เซ็็นต์์ และ เพศกำำ�เนิิดชาย 9 เปอร์์เซ็็นต์์ เพศวิ ิถีีหญิิง 84 เปอร์์เซ็็นต์์ เพศวิ ิถีีชาย 9 เปอร์์เซ็็นต์์ และเพศวิ ิถีีนอนไบนารี่่� (สำำ�นึึกทางเพศที่่�ไม่่ใช่่ชายและหญิิง) 7 เปอร์์เซ็็นต์์ ประสบการณ์์การถููก คุุกคามทางเพศที่่�เจอ มาเป็็นอย่่างไร
เราไม่่รู้้�ว่า่ มัันถึึงขั้้�นคุุกคามทางเพศไหม เเต่่ มัันทำำ�ให้้เรารู้้�สึึกไม่่ปลอดภััยมาก ๆ คืือหอ เราเป็็นทางผ่่านไปยัังค่่ายทหาร เเล้้วจะชอบ มีีรถเปิิดหลัังที่่�มีีรด. หรื ือนัักเรี ียนนายร้้อย ไม่่เเน่่ใจนั่่�งอยู่่�ข้้างในเยอะ ๆ ขัับผ่่านมา เเล้้ว เกืือบทุุกรอบพวกเขาจะต้้องส่่งเสีียงโห่่ หรื ือ ไม่่ก็็เรี ียกเพื่่อ � นทั้้�งคัันรถให้้หัันมามอง บาง ครั้้�งก็็ตะโกนใส่่ ซึ่่�งเรารู้้�สึึกไม่่โอเคมาก ๆ คืือ ไม่่รู้้�ว่า่ ทำำ�ไมต้้องทำำ�แบบนี้้�ด้้วย
เพศกำำ�เนิิด
ชาย หญิิง
เพศวิ ิถีี
เดิินกลัับจากมหาวิ ิทยาลััยไปหอ โดนแซว และถููกพููดจาคุุกคามใส่่ ถึึงจะเป็็นแค่่คำ�พููด ำ แต่่ก็็รู้้�สึึกแย่่และกระทบต่่อจิิตใจมาก ้ ยังเร ียนอยู่มัธยมปลาย ขณะยืนอยู่บน ตอนนัน รถไฟฟ้าในช่วงชัว่ โมงเร่งด่วนทีค ่ นเบียดกัน ประมาณหนึ่ง ผู้ชายทีย ่ ืนอยู่ข้างหลังเราพยายาม เอาตัวมาเบียดใกล้ ๆ ให้โดนตัวเรามาก ๆ
ได้้รัับคำำ�ขอโทษหรื ือค่่าเสีียหายจาก ผู้้�กระทำำ�บ้้างหรื ือไม่่? ผู้้�กระทำำ�มีีการ ชดใช้้สิ่่�งที่่�ตััวเองทำำ�อย่่างไร? ผู้้�กระทำำ�คนนั้้�นน่่าจะยัังไม่่รู้้� เพราะยัังไม่่มีี ใครไปบอกเขาไปตรง ๆ ขอโทษแบบส่่ง ๆ ไม่่ได้้มีีความจริ ิงใจ ขอโทษเพื่่อ � ทำำ�ในครั้้�งหน้้าอีีก ไม่่เคยได้้รัับคำำ�ขอโทษเลย
ชาย หญิิง นอน-ไบนารี่่� เลสเบี้้�ยน
เรามีีการ call out (เรี ียกร้้อง) ต่่อผู้้� กระทำำ�อย่่างไร บอกเพื่่�อน ขอความ ช่่วยเหลืือ แจ้้งความ ฯลฯ? บอกแม่่ แต่่ไม่่ได้้ทำำ�อย่่างอื่่น � เพราะตอนนั้้�น ยัังเด็็กมาก ๆ จึึงยัังไม่่รู้้�ว่า่ มัันคืือการคุุกคาม
อยากฝากข้้อคิิดอะไรให้้ผู้้�กระทำำ�? การกระทำำ�เหล่่านี้้�เป็็นเรื่่�องเห็็นแก่่ตััวมาก มััน ไม่่ได้้ทำำ�ร้้ายแค่่ร่่างกาย แต่่ยัังส่่งผลไปถึึงสภาพ จิิตใจของผู้้�ถููกกระทำำ�ด้้วย อยากให้้รู้้�ว่า่ สิ่่�งที่่�ทำำ�มัันสร้้างบาดแผลให้้ใจคน
ถ้้าคนอื่่�นเจอเหมืือนตััวเอง จะรัับมืือกัับ เหตุุการณ์์แบบนี้้�ได้้ยัังไง มีีวิ ิธีีป้้องกัันมั้้�ย? � งที่่�ฝ่า่ ยใดฝ่่ายหนึ่่�งควรต้้อง มัันไม่่ควรเป็็นเรื่่อ � งของการเคารพและให้้ ระวัังเลย แต่่เป็็นเรื่่อ เกีียรติิกัน ั มากกว่่า ถ้้าย้้อนเวลากลัับไปตรงนั้้�น ได้้ก็อ ็ ยากจะต่่อว่่าว่่าคุุณไม่่ควรทำำ�ตัวั แย่่ ๆ แบบ นี้้�กับ ั ผู้้ห � ญิิงที่่�คุณ ุ ไม่่แม้้แต่่จะรู้้�จัก ั ชื่่อ� ด้้วยซ้ำำ�� คิิดว่่าเพราะอะไรเราถึึงโดน ล่่วงละเมิิดทางเพศ? ผู้้�ชายไม่่ได้้รัับการสอนอย่่างถููกต้้องให้้ให้้เกีียรติิผู้�้ หญิิง สัังคมปิิตาธิิปไตยทำำ�ให้้พวกเขาคิิดว่า่ จะทำำ� อะไรกัับผู้้�หญิิงก็็ได้้ เพราะพวกเขาเป็็นใหญ่่กว่่า ส่่วนมากที่่�เราโดนตะโกนหรื ือโห่่ใส่่คืือตอนที่่�เรา เดิินคนเดีียว เราก็็ไม่่รู้้�ว่า่ เขาทำำ�ไปทำำ�ไม อาจจะ เพราะเห็็นว่่าเราเดิินคนเดีียวเขาถึึงได้้กล้้าทำำ� ตอนนั้้�นเราใส่่ชุุดนัักเรี ียน เเล้้วบนรถไฟฟ้้ามััน เบีียดมาก ถ้้าดููตามสถานการณ์์ปกติิโอกาสที่่�จะ โดนล่่วงละเมิิดในสถานที่่�เเบบนั้้�นมีีสููงมาก
ถ้้าพููดตามตรงวิ ิธีีป้อ ้ งกัันที่่�น่่าจะเห็็นผลมาก ที่่�สุุด คืือ พยายามอย่่าไปไหนมาไหนคนเดีียว มีี คนไปช่่วยกัันเป็็นหููเป็็นตาน่่าจะดีีที่่สุ � ด ุ แต่่ความ จริ ิงมัันก็็ไม่่ควรเป็็นเรื่่�องที่่�ผู้้�หญิิงจะต้้องมาระ แวงด้้วย ในส่่วนของการ call out เราเคารพใน ทุุกการตััดสิินใจของผู้้�ถูก ู กระทำำ� แต่่สุุดท้้ายแล้้ว มัันจะเป็็นผลดีีต่่อตััวเองและคนอื่่น � ในอนาคต อยากให้้ช่่วยกัันสร้้างความตระหนัักรู้้� (awareness) และช่่วยกัันพููดถึึงปััญหาที่่�ไม่่เคยได้้รัับ การแก้้ไข และมีีแนวโน้้มที่่�จะเกิิดขึ้้น � อีีก
ความคิิดเห็็นอื่่�น ๆ สำำ�หรัับเราอยากพููดเรื่่�อง “Men are trash.” เรารู้้�สึึกว่่าผู้้�ชายควรจะเลิิกหาข้้อแก้้ต่่างให้้ คำำ�ว่า่ “Men are trash.” เเล้้วมองเข้้าไปใน ปััญหาจริ ิง ๆ ได้้เเล้้ว มัันไม่่ใช่่ว่า่ คุุณไม่่ทำ�ำ เเล้้ว คุุณจะต้้องเถีียงว่่าประโยคนี้้�มัน ั ไม่่จริ ิงนะ “not all” คุุณต้้องคิิดว่า่ มัันมีีคนที่่�โดนจริ ิง ๆ เจ็็บปวด และเสีียหายกัับการกระทำำ�ของผู้้�ชาย บางส่่วนเหล่่านั้้�น เเล้้วพยายามหาวิ ิธีีเเก้้ไข ปััญหามากกว่่า อยากให้้ผู้�ช ้ ายทั้้�งโลกให้้เกีียรติิผู้�ห ้ ญิิงและเลิิก คุุกคามผู้้�หญิิงในทุุกรููปแบบ อยากให้้โรงเรี ียน สอนนัักเรี ียนตั้้�งแต่่เด็็กถึึงเรื่่�องนี้้� มีีคนตระหนััก รู้้�แล้้วก็็จริ ิง แต่่ถืือว่่าเป็็นส่่วนน้้อยมากเมื่่อ � เทีียบกัับทั้้�งประเทศ
เพศกำำ�เนิิด ญ เพศวิ ิถีี ญ สถาปััตยกรรมศาสตร์์ ปีี 3 เล่่าเหตุุการณ์์ถูก ู คุุกคามทางเพศ ที่่�เกิิดขึ้้�นหน่่อย คืือเจอมาหลายช่่วงเลย ตั้้�งแต่่ตอนประถม มััธยม ต้้น มััธยมปลาย และมหาวิ ิทยาลััย ช่่วงประถมขึ้้น � มััธยม ก็็จะมีีกลุ่่�มเพื่่อ � นผู้้�ชายเริ่่�มพููดถึึงเพื่่อ � นผู้้�หญิิงในทางไม่่ดีี เหมืือนถ่่ายรููปผู้้�หญิิงแล้้วก็็พููดถึึง เรื่่�องหน้้าอก มีีการเปรี ียบเทีียบคนนู้้�นคนนี้้� บางทีี ก็็ตั้้ง� ใจพููดคุุกคามให้้เจ้้าตััวได้้ยิินให้้เขาเสีียความ มั่่�นใจ แต่่ก็็พอเข้้าใจได้้ว่า่ ยัังเด็็ก ยัังไม่่มีีวุฒิ ุ ิภาวะ ที่่�จะสำำ�นึึกได้้ แต่่พอขึ้้น � มััธยมปลายมา รู้้�สึึกว่่าเจอ กัับตััวโดยตรงแล้้วมัันกระทบเลยก็็คืือ ตอนนั้้�นอยู่่� ระหว่่างทางกลัับบ้้าน ขึ้้น � รถไฟฟ้้าบีีทีีเอสช่่วงที่่�คน เยอะ ไปกัับเพื่่อ � นหลายคน แต่่ต้้องกระจายตััวออก มาเพราะมัันเบีียดมาก มีีผู้้�ชายคนหนึ่่�งเข้้ามาเบีียด ข้้างหลัังแล้้วเอาอวััยวะเพศมาถููข้้างหลััง ตอนแรก นึึกว่่าเป็็นกระเป๋๋า ก็็ยัังไม่่กล้้าหัันไปมอง แต่่เขาไม่่ หยุุดเลยจนกระโปรงเราเลิิกขึ้้น � มา ก็็เริ่่�มไม่่โอเค พอใกล้้ถึึงสถานีีที่่เ� ราจะลงแล้้ว เราทนไม่่ไหวเลย หัันไปมอง เลยรู้้�ว่า่ ไม่่ใช่่กระเป๋๋า จนถึึงวัันนี้้�มัันก็็ยััง เป็็นภาพจำำ�อยู่่� หน้้าผู้้�ชายคนนั้้�นคืือตกใจมากแล้้ว รี ีบรููดซิิปปิด ิ แล้้วหัันหนีีไปเลย เราก็็เดิินออกมาแล้้ว เล่่าให้้เพื่่อ � นฟััง เพื่่อ � นก็็บอกว่่าเคยเจอเหตุุการณ์์ คล้้าย ๆ กััน แต่่ไม่่มีีใครกล้้าเล่่า มัันแย่่ตรงที่่�ไม่่มีี ผู้้�เห็็นเหตุุการณ์์ด้้วย เพราะรถไฟฟ้้ามัันก็็เป็็นที่่� ๆ ต่่างคนต่่างมีีโลกส่่วนตััว ทุุกคนเล่่นโทรศััพท์์ ใส่่ หููฟััง ไม่่ได้้สนใจคนรอบตััว พอเข้้ามหาวิ ิทยาลััย เราก็็เจอเหตุุการณ์์ที่่โ� ดนรุ่่�นพี่่�ผู้้�ชายแอบถ่่ายรููป เอาไปพููดในทางไม่่ดีี แล้้วโดนเอาไปแชร์์ต่่อจนถึึง มหาวิ ิทยาลััยอื่่น �
ถ้้าเกิิดเราเป็็นคนที่่�ไม่่เคยโดนคุุกคามทาง เพศเลย เราจะสามารถใช้้ชีีวิ ิตในสัังคมได้้ อย่่างวิ ิตกกัังวลน้้อยลงหรื ือไม่่? ถึึงเราจะไม่่ได้้โดนโดยตรงก็็คงระแวงอยู่่�ดีี เพราะข่่าวแบบนี้้�มีีเยอะมาก สัังคมก็็ไม่่ได้้เอื้้�อให้้ เราใช้้ชีีวิ ิตอย่่างสบายใจอยู่่�ดีี เรายัังต้้องป้้องกััน ตััวเอง ไม่่ใส่่เสื้้�อผ้้าโป๊๊ ไม่่กลัับบ้้านดึึก ไม่่เดิิน ที่่�เปลี่่�ยว เรายัังต้้องคิิดอีีกว่่า ถ้้าโดนแล้้วคนที่่� บ้้านจะรู้้�สึึกยัังไง จะทำำ�ให้้เขาเป็็นห่่วงรึ ึเปล่่า คิิดยัังไงกัับการคุุกคามทางเพศในรั้้�ว มหาวิ ิทยาลััย มีีอะไรที่่�อยากเปลี่่�ยนไหม? เราว่่าปััญหามัันคืือคนที่่�โดนไม่่รู้้�วิ ิธีีฟ้อ ้ งร้้อง อยากให้้ดููกรณีี #นิิติิจุุฬา เพราะว่่าอัันนั้้�น เป็็นเรื่่�องที่่�มีีคนออกมาพููดมากพอที่่�จะเอา ความ และยื่่น � เรื่่�องไปถึึงคณะได้้จริ ิง ได้้รัับ โทษจริ ิง คิิดว่า่ การออกมา call out ก็็ช่่วย ได้้ส่่วนหนึ่่�ง เพราะพอมีีคนกล้้าพููด ที่่�เหลืือ ก็็กล้้าพููด ส่่วนการรณรงค์์ก็็ช่่วยได้้บ้้าง แต่่ อยากให้้เน้้นการสอนเรื่่�องนี้้�ในโรงเรี ียน เพื่่อ � จะได้้แก้้ตั้้ง� แต่่จุุดเริ่่�มต้้น
เขีียน มิินนี่่� อิินด้้า 87 ภาพ เบ๊๊บ คอมดีี 87
การคุกคามทางเพศรูปแบบอื่น ๆ ที่อยากให้พูดถึง การถ่่ายรููปคนอื่่น � ระหว่่างเล่่นกีีฬาหรื ือออกกำำ�ลัังกาย เพราะเวลาเล่่นกีีฬาเราจะจดจ่่อกัับร่่างกาย ตััวเอง ไม่่ได้้โฟกััสกัับภายนอกขนาดนั้้�น ก็็ยัังมีี คนมองหรื ือลวนลามทางสายตา บางคนก็็หยิิบ โทรศััพท์์ขึ้้น � มาถ่่าย มัันไม่่ใช่่แค่่เรื่่�องคุุกคามทาง เพศ แต่่การที่่�เขาถ่่ายรููปแล้้วเอาไปแชร์์ต่่อในทาง เสีีย ๆ หาย ๆ มัันเป็็นเรื่่�องของมาตรฐานความ งามที่่�สัังคมกำำ�หนดขึ้้น � มา (beauty standard) ด้้วย ทำำ�ให้้ฝ่า่ ยที่่�โดนกระทำำ�มีีความมั่่�นใจน้้อยลง อีีกกรณีีหนึ่่�งก็็คืือตอนเราอยู่่�โรงเรี ียน เวลาแข่่ง ว่่ายน้ำำ�� มัันจะมีีชุุดว่า่ ยน้ำำ�ที่่ � ผู้ � ้�หญิิงต้้องใช้้ใส่่แข่่ง ซึ่่�งมัันโชว์์ต้้นขาแล้้วก็็เป็็นสายเดี่่�ยว แต่่โรงเรี ียน ออกกฎไม่่ให้้ใส่่เพราะมัันเคยเกิิดเรื่่�องที่่�ไม่่ดีี กลาย เป็็นว่่าผู้้�หญิิงต้้องใส่่เสื้้�อแขนยาวขายาวซึ่่�งมััน ทำำ�ให้้ประสิิทธิิภาพในการว่่ายน้ำำ�ลดล � ง อัันนี้้�ก็นั ็ ับ เป็็นความไม่่เท่่าเทีียมทางเพศอย่่างหนึ่่�ง ความคิิดเห็็นเพิ่่�มเติิม อยากให้้ทุุกคนออกมา call out มากกว่่านี้้� คิิดว่า่ มัันดีีกว่่าเมื่่อ� ก่่อนมากแล้้ว เด็็กรุ่่�นใหม่่มีหั ี ัวคิิดที่่จ � ะ เปลี่่�ยนแปลงสัังคม ในฐานะเด็็กออกแบบ เราก็็ รู้้�สึึกว่่าการจััดนิท ิ รรศการ งานศิิลปะ การรณรงค์์ โดยใช้้ภาพยนตร์์หรื ือเพลง ก็็ส่่งผลกระ-ทบกัับคน ได้้เยอะมาก ๆ แต่่มัันต้้องเป็็นอะไรที่่�ดููแล้้วสะกิิดใจ คนดููจริ ิง ๆ เพราะมัันสามารถเป็็นสื่่�อกลางในการ เปลี่่�ยนเเปลงสัังคมได้้เลย
ความรู้้�สึึกเป็็นอย่่างไร แบกรัับความรู้้�สึึก อะไรเอาไว้้ ตั้้�งแต่่ตอนนั้้�นจนถึึงตอนนี้้� เราใช้้เวลานานมากนะ กว่่าจะทำำ�ใจเล่่าเรื่่�องที่่�ตััว เองเจอได้้ พยายามปล่่อยผ่่านหลายเรื่่�องมาก ๆ ยกเว้้นเรื่่�องรถไฟฟ้้า อัันนั้้�นคืือรัับไม่่ได้้เพราะ มัันรู้้�สึึกแย่่ไปแล้้ว ทุุกครั้้�งที่่�มีีคนพููดถึึงรถไฟฟ้้าบีีทีีเอส ภาพนั้้�นก็็จะโผล่่ขึ้้น � มา
จากแบบสำำ�รวจและบทสััมภาษณ์์ ทำำ�ให้้เราเห็็นได้้ชััดเลยว่่า การคุุกคามทาง เพศนั้้�นเป็็นภััยใกล้้ตััวที่่�เกิิดขึ้้น � จริ ิง และมีีผลกัับทุุกเพศ ไม่่ว่า่ จะกระทำำ�ด้้วย คำำ�พููด การสััมผััส ล้้วนมีีผลกระทบต่่อจิิตใจผู้้�ถููกกระทำำ�ไม่่มากก็็น้้อย ถ้้ามอง ออกมาให้้เห็็นภาพใหญ่่ การคุุกคามทางเพศไม่่ได้้ส่่งผลกัับแค่่ตััวบุุคคล แต่่มััน ส่่งผลกัับทุุกคน ในแง่่ที่่�ว่่า ถ้้าหากเราเป็็นหนึ่่�งในกลุ่่�มเหยื่่�อ เราสามารถบอกต่่อ ประสบการณ์์ให้้คนอื่่�นตระหนัักถึึงปััญหา สภาพสัังคม และรู้้�จัักระวัังตััวกัันมากขึ้้�น มัันเป็็นเรื่่�องน่่าเศร้้าที่่�ในยุุคดิิจิิทััลนี้้� เราต้้องทำำ�เรื่่�องส่่วนตััวให้้กลายเป็็นเรื่่�องส่่วนรวมก่่อน ที่่�ปััญหาจะถููกมองเห็็น แทนที่่�จะมีีกระบวนการยุุติิธรรมที่่�แน่่นหนาพอจะให้้เหยื่่อ � สามารถฟ้้องร้้อง ได้้เองโดยไม่่ต้้องพึ่่�งเสีียงของประชาชนคนนอก อย่่างไรก็็ตาม การมีีพื้้น � ที่่�ในการออกมา call out ก็็ถืือ เป็็นเครื่่�องมืือที่่�ดีชิ้้ ี น � หนึ่่�ง เราจะต้้องใช้้มัันอย่่างคุ้้�มค่่า
*หากเกิิดเหตุุคุุกคามทางเพศให้้รี ีบตั้้�งสติิ และโทร ขอความช่่วยเหลืือดัังนี้้� สายด่่วน 191 สายด่่วนศููนย์์ช่่วยเหลืือสัังคม 1300 สายด่่วนศููนย์์คุ้้�มครองและช่่วยเหลืือนัักเรี ียน นัักศึึกษาซึ่่�งถููกล่่วงละเมิิดทางเพศ (ศคพ.) โทร. 02-007-0001 หรื ือ 1579