MINOAN WAVE JUNE JULY 2022 by Minoan Lines

WAVE JUNE - JULY 2022 C

3 JUNE - JULY 2022

ΕDITORIAL TOURISM AWARDS 2022 3 ΣΠΟΥΔΑΙΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ!

ρεις σημαντικές ανώτατες διακρίσεις απέσπασαν οι Μινωικές Γραμμές στο φετινό θεσμό των TOURISM AWARDS 2022, που πραγματοποιήθηκε σε μια λαμπρή εκδήλωση τη Δευτέρα 09 Μαΐου 2022, στο Θέατρον, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Στην εξαιρετική, όσο και άρτια εκδήλωση, που διοργανώθηκε παρουσία εκπροσώπων και φορέων του τουρισμού, οι Μινωικές Γραμμές κέρδισαν: ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στις Δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που υλοποιεί η εταιρεία, με τίτλο υποψηφιότητας «Οι Μινωικές Γραμμές είναι πάντα κοντά στον άνθρωπο και τις αξίες του!». Η εταιρεία στηρίζει έμπρακτα την τοπική κοινωνία και διακρίνεται για το αξιόλογο κοινωνικό της πρόσωπο. Tο βραβείο παρέλαβε με ιδιαίτερη τιμή, ο κ. Αντώνης Μανιαδάκης, τέως Διευθύνων Σύμβουλος των Μινωικών Γραμμών. ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την παρουσία τους στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης / Social Μedia Presence, με τίτλο υποψηφιότητας «Οι Μινωικές Γραμμές Συνεχίζουν τη Δυναμική τους Παρουσία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης». Η εταιρεία συνεχίζει την επιτυχημένη της παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook και Instagram), αξιοποιώντας τις δυνατότητές αλληλεπίδρασης που

THREE SIGNIFICANT DISTINCTIONS FOR MINOAN LINES!

inoan Lines is proud to announce that it won three important top distinctions in this year’s institution of TOURISM AWARDS 2022, which took place in a special event at the Foundation of the Hellenic World Cultural center, on Monday May 9, 2022. In this well-organized event, in the presence of renowned representative executives and organizations from the tourism sector, Minoan Lines won: GOLD AWARD in the Corporate Social Responsibility Actions category, with nomination title “Minoan Lines is always close to the society and its values!” Corporate responsibility and social contribution are inextricably correlated with the culture of Minoan Lines. The company actively participates in many sponsorship activities, proving in practice its anthropocentric philosophy, its sensitivity to fundamental values and its essential contribution to society. The award was received by Mr Antonis Maniadakis, former Managing Director of Minoan Lines. GOLD AWARD in the Social Media Presence category, with the nomination title: “Minoan Lines continues its dynamic presence in Social Media”. The company continues its successful presence in social media (Facebook and Instagram), utilizing the interaction possibilities they offer as a connoisseur of the domestic tourism product, to create a community of users from Greece and many

WAVE

4 JUNE - JULY 2022

προσφέρουν, ως γνώστης του εγχώριου τουριστικού προϊόντος, για το χτίσιμο ενός community χρηστών από την Ελλάδα, αλλά και πολλές χώρες του εξωτερικού. Το ως άνω βραβείο παρελήφθη από τον νυν Διευθύνοντα Σύμβουλο, κ. Λουκά Σιγάλα. Οι παραπάνω διακρίσεις επιβεβαιώνουν τις διαρκείς προσπάθειες που καταβάλλουν η Διοίκηση και το προσωπικό των Μινωικών Γραμμών σε στεριά και θάλασσα για την ποιοτική αναβάθμιση των θαλάσσιων μεταφορών στη χώρα μας και τη συνεχή προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο.

other foreign countries. The award was received by Mr Lucas Sigalas, current Managing Director of Minoan Lines. The above distinctions confirm the continuous efforts made by the Management and the personnel of Minoan Lines on land and at sea for the qualitative upgrading of maritime transport in our country and the continuous contribution to society as a whole.

WAVE

ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΚΡΗΤΗ - ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΚΡΗΤΗ - ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΚΡΗΤΗ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ ή ΧΑΝΙΑ) ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΚΡΗΤΗ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ ή ΧΑΝΙΑ) ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΜΗΛΟΣ* - ΚΡΗΤΗ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ ή ΧΑΝΙΑ) ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΜΗΛΟΣ* - ΚΡΗΤΗ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ ή ΧΑΝΙΑ) *ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΣΥΡΟΣ - ΤΗΝΟΣ - ΜΥΚΟΝΟΣ - ΠΑΡΟΣ *ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΣΥΡΟΣ - ΤΗΝΟΣ - ΜΥΚΟΝΟΣ - ΠΑΡΟΣ ΝΑΞΟΣ - ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΝΑΞΟΣ - ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ

PIRAEUS - CRETE - CYCLADES PIRAEUS - CRETE - CYCLADES PIRAEUS - CRETE (HERAKLION or CHANIA) PIRAEUS - CRETE (HERAKLION or CHANIA) PIRAEUS - MILOS* - CRETE (HERAKLION or CHANIA) PIRAEUS - MILOS* - CRETE (HERAKLION or CHANIA) *PIRAEUS - SYROS - TINOS - ΜΥΚΟΝΟS - PAROS *PIRAEUS - SYROS - TINOS - ΜΥΚΟΝΟS - PAROS NAXOS - SANTORINI - HERAKLION NAXOS - SANTORINI - HERAKLION

*Εποχικό δρομόλογιο • *Seasonal Route *Εποχικό δρομόλογιο • *Seasonal Route

ΑΓΚΩΝΑ ΑΓΚΩΝΑ ANCONA ANCONA

ΜΠΡΙΝΤΙΖΙ ΜΠΡΙΝΤΙΖΙ BRINDISI BRINDISI

ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΕΡΚΥΡΑ CORFU CORFU ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ IGOUMENITSA IGOUMENITSA

ΠΑΤΡΑ ΠΑΤΡΑ PATRAS PATRAS

ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ PIRAEUS PIRAEUS

ΤΗΝΟΣ ΤΗΝΟΣ TINOS ΜΥΚΟΝΟΣ TINOS ΜΥΚΟΝΟΣ MYKONOS ΣΥΡΟΣ MYKONOS ΣΥΡΟΣ SYROS ΝΑΞΟΣ SYROSΠΑΡΟΣ ΝΑΞΟΣ NAXOS ΠΑΡΟΣ PAROS NAXOS ΜΗΛΟΣ PAROS ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΜΗΛΟΣ MILOS ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ SANTORINI MILOS SANTORINI

ΧΑΝΙΑ ΧΑΝΙΑ CHANIA CHANIA

**ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ **ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ ΠΑΤΡΑ - ΑΓΚΩΝΑ ΠΑΤΡΑ - ΑΓΚΩΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΑΓΚΩΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΑΓΚΩΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΜΠΡΙΝΤΙΖΙ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ - ΚΕΡΚΥΡΑ* - ΜΠΡΙΝΤΙΖΙ

**ADRIATIC ROUTES **ADRIATIC ROUTES ANCONA - PATRAS ANCONA - PATRAS ANCONA - CORFU* - IGOUMENITSA ANCONA - CORFU* - IGOUMENITSA BRINDISI - CORFU* - IGOUMENITSA BRINDISI - CORFU* - IGOUMENITSA

**Εκτελούνται από την GRIMALDI EUROMED Spa • **Operated by GRIMALDI EUROMED Spa **Εκτελούνται από την GRIMALDI Spa • **Operated by GRIMALDI EUROMED Spa *ΕποχικόEUROMED δρομόλογιο • *Seasonal Route *Εποχικό δρομόλογιο • *Seasonal Route

www.minoan.gr www.minoan.gr

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ HERAKLION HERAKLION

ΤΗΛ.: 2810 370130 - 2810 252469

ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ 31, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΗΛ.: 2810 370130 - 2810 252

ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ 31, ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΤΗΛ.: 2810 370130 - 2810 252469

ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ 31, ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΤΗΛ.: 2810 370130 - 2810 252469

ΚΟΝ∆ΥΛΑΚΗ 31, ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΤΗΛ.: 2810 370130 - 2810 252469

ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ 31, ΗΡΑΚΛΕΙΟ

AIO & MIKRO

“Spilia” means “Ca ve”. ―

Visit the natural cave of Mykonos

Δίνουμε ζωή στην παράδοση! Η εταιρεία μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε εκτέλεση έργων υψηλών απαιτήσεων, και είναι εξειδικευμένη σε παραδοσιακές κατασκευές κουφωμάτων διατηρητέων

κτηριών και κατοικιών, πάντοτε με τη χρήση σύγχρονων υλικών για την καλή λειτουργία και αντοχή στο πέρασμα του χρόνου.

FORMA

ΕΡΓΟΣTΑΣΙΟ: ΠΕΡΙΟΧΗ ΦΟΙΝΙΚΙΑΣ ΤΗΛ.2810-881-518

ΞΥΛΙΝΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ

EMAIL: WEBSITE:

info@forma.com.gr www.forma.com.gr

14 JUNE - JULY 2022

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΕ

Ναυτιλιακή Εταιρεία 25ης Αυγούστου 17, 71202, Ηράκλειο Tηλ. 2810-399800, Φαξ: 2810-330308

www.minoan.gr

ΠΑΡΑΓΩΓH – EΚΔΟΣΗ

WELCOME MAGAZINES

Κηφισίας 312, 152 32, Χαλάνδρι, Αθήνα Τηλ: 210 3212037, φαξ 210 3211383

info@welcomemagazines.com

ΔΙΕΥΘYΝΤΡΙΑ: Ξανθή Ηλιοπούλου ΔΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΣYΝΤΑΞΗΣ: Θανάσης Τολούδης CREATIVE ART DIRECTOR: Nίκος Βατσίτσης ART DIRECTOR: Ράνια Αναγνώστου ΣYΝΤΑΞΗ: Mαρία Ατματζίδου, Αστερόπη Λαζαρίδου,

Μία Κόλλια, Εύα Πετροπούλου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νίκη Σταθιά ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Εβίτα Λύκου ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ανδρέας Σιμόπουλος,

OWNERSHIP

MINOAN LINES S.A.

Shipping Company 17, 25th Avgoustou str. | Heraklion, Crete - Greece Tel.: +30 2810-399800, Fax: +30 2810-330308

www.minoan.gr

PRODUCTION – PUBLISHING

WELCOME MAGAZINES

312 Kifisias Ave., 152 32, Chalandri, Athens Τel.: 210 3212037, fax: 210 3211383

info@welcomemagazines.com

MANAGING DIRECTOR: Xanthi Iliopoulou MANAGING EDITOR: Thanassis Toloudis CREATIVE ART DIRECTOR: Nikos Vatsitsis ART DIRECTOR: Rania Anagnostou CONTRIBUTORS: Maria Atmatzidou, Asteropi Lazaridou,

Mia Kollia, Eva Petropoulou COPY EDITOR: Niki Stathia TRANSLATION: Evita Lykou PHOTOS: Andreas Simopoulos,

ΕΜΠΟΡΙΚH ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ: Σταύρος Κεφαλόπουλος

COMMERCIAL DIRECTOR: Stavros Kefalopoulos

ΥΠΕYΘΥΝΟΙ ΔΙΑΦHΜΙΣΗΣ: Γιώργος Ανδρεαδέλλης,

ADVERTISING MANAGERS: Giorgos Andreadelis,

Λένα Κονίτσα, Βούλα Καραβαγγέλη, Καίτη Κονίτσα ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΓΟΡΑΣ: Μάγδα Γεωργίου ΕΚΤYΠΩΣΗ: PaperGraph A.Ε. Το τεύχος διατίθεται δωρεάν Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η αναμετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Η ΜΙΝΟΑΝ LINES δεν φέρει ευθύνη για τις απόψεις των συντακτών του περιοδικού, όπως αυτές διατυπώνονται στα θέματα.

Lena Konitsa, Voula Karavaggeli, Kaiti Konitsa ΒUSINESS DEVELOPMENT: Magda Georgiou PRINTING: PaperGraph S.A. Your Free Copy It is illegal to publish, reproduce, or transmit in whole or part of the magazine without the written permission of the publisher. The MINOAN LINES isn’t responsible for the contributors’ opinions as they are represented on issues.

WAVE

16 JUNE - JULY 2022

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CONTENTS

Lounge

Με το βλέμμα στον καμβά With the eyes οn the canvas

Το μυστικό του δημαρχείου The secret of the town hall

Με ένα ποτήρι στο χέρι Let’s raise a glass

Έμμετρος έρωτας Poetic love

Ένας τόπος-πρότυπο A model site

Η τέχνη της κίνησης The art of movement

Main deck

Βασίλης Kικίλιας Vassilis Κikilias

Για το παρελθόν, από το μέλλον For the past, from the future

Mykonos unplugged

Η μοναδική γεύση της Κρήτης The unique flavor of Crete

74 WAVE

2021-2022

18 JUNE - JULY 2022

118

100

Το νησί που του αξίζει να αγαπηθεί The island that deserves to be loved

108

Μια νέα σελίδα Turning over a new leaf

118

Απολαυστικός περίπλους A delightful cruise

124

100

124

Ζωή Σγουρού Zoie Sgourou

132

Πειρατές και κουρσάροι Pirates and corsairs

142

La dolce vita

153 Health

160 Αγορά Market

163

About us

142 90

Summer starts

To καλοκαίρι ξεκινάει εδώ! Γιατί καλοκαίρι χωρίς αντηλιακό δεν είναι καλοκαίρι. Ανακάλυψε όλα τα αντηλιακά Cien Sun σε ένα κατάστημα Lidl και απόλαυσε μόνο την καλή πλευρά του ήλιου.

lidl-hellas.gr

Α summer without sunscreen is not a summer. Discover our range of Cien Sun sunscreens in a Lidl store and enjoy only the bright side of the sun.

| τηλ. 26610 30855 - 39593 | Κέρκυρα | e-mail: moutsos@otenet.gr www.moutsos.gr Α.Ε.Β.Ε.Ν.Ο.Ξ

Εισαγωγική Χριστόδουλος Α. Μούτσος

Women… Greek accessories! Greek designs & Greek imaginations.

Capture the Greek beauty & Greek mood! Τα μπιζού με τα Ελληνικά σχέδια & τις Ελληνικές φαντασίες.

Αιχμαλωτίστε την Ελληνική ομορφιά & Ελληνική διάθεση!

| τηλ. 26610 30855 - 39593 | Κέρκυρα | e-mail: moutsos@otenet.gr www.moutsos.gr Α.Ε.Β.Ε.Ν.Ο.Ξ

A souvenir brand that includes the Greek Sea, Plus the sun, the hospitality, the people and all your Greek memories. Tο brand των σουβενίρ που περιλαμβάνει την Ελληνική θάλασσα, τον ήλιο, τη φιλοξενία, τους ανθρώπους και όλες τις Ελληνικές αναμνήσεις σας!

Εισαγωγική Χριστόδουλος Α. Μούτσος

Souvenirs are...Greek!

TOM-GRIMBERT - UNSPLASH

people, places, events

lounge

Σάββας Γεωργιάδης, Πρόσκληση (2012), λάδι σε καμβά. Οι συλλέκτες εικονίζονται όρθιοι. Το έργο δεν περιλαμβάνεται στην έκθεση  Savas Georgiadis, Invitation (2012), oil on canvas. The collectors are shown standing. This work is not included in the exhibition.

ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΉ ΖΩΓΡΑΦΙΚΉ ΑΠΌ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΊΑ ΤΟΥ ’80 ΈΩΣ ΣΉΜΕΡΑ ΘΑ ΈΧΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΊΑ ΝΑ ΓΝΩΡΊΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΘΑΥΜΆΣΟΥΝ ΑΠΌ ΚΟΝΤΆ ΟΙ ΚΆΤΟΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΣΚΈΠΤΕΣ ΤΩΝ ΧΑΝΊΩΝ, ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΑ ΈΡΓΑ 64 ΣΎΓΧΡΟΝΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΏΝ, ΣΤΗΝ ΈΚΘΕΣΗ «ΤΟ ΠΆΘΟΣ ΤΟΥ ΟΡΑΤΟΎ: ΈΡΓΑ ΑΠΌ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΉ ΑΝΤΏΝΗ ΚΑΙ ΆΖΙΑΣ ΧΑΤΖΗΙΩΆΝΝΟΥ».

ΜΕ ΤΟ ΒΛΈΜΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΜΒΆ

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΑ ΠΕΤΡΟΠΟΎΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΣΥΛΛΟΓΉ ΑΝΤΏΝΗ ΚΑΙ ΆΖΙΑΣ ΧΑΤΖΗΙΩΆΝΝΟΥ  BY EVA PETROPOULOU, PHOTOS: ANTHONY AND ASIA HADJIOANNOU COLLECTION

λο το καλοκαίρι και έως τις 22 Σεπτεμβρίου, η ζωγραφική θα έχει στα Χανιά την τιμητική της. Η πολύ αξιόλογη συλλογή του ζεύγους Χατζηιωάννου, που αριθμεί περισσότερα από 1.200 έργα, έρχεται ξανά στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πριν από 15 χρόνια, με την αφορμή της συμπλήρωσης 40 χρόνων από τη γέννησή της. Ο συλλέκτης κ. Αντώνης Χατζηιωάννου, δικηγόρος στο επάγγελμα, θυμάται το πώς ξεκίνησαν όλα: «Το πρώτο έργο της συλλογής μας ήταν “H πράσινη μπλούζα” του Λάμπρου Άλας, το οποίο αποκτήσαμε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και, όπως είναι φυσικό,

hroughout the summer and until the 22nd of September, painting will be honoured at Chania. The very remarkable collection of Anthony and Asia Hadjioannou, which numbers more than 1,200 works, returns to the Municipal Art Gallery of Chania, where it was presented for the first time 15 years ago, on the occasion of the 40th anniversary of its foundation. The collector Mr. Anthony Hadjioannou, a lawyer by profession, remembers how it all started: “The first work in our collection was Lambros Alas’s “The Green Blouse”, which we acquired in the 1980s and, naturally, has of particular sentimental value to us. The criteria for the selection of works and the formation of

WAVE

25 JUNE - JULY 2022

WITH THE EYES ON THE CANVAS Μιχάλης Μαδένης, Το τείχος (2013), λάδι σε καμβά  Michalis Madenis, The wall (2013), oil on canvas.

THE RESIDENTS AND VISITORS OF CHANIA WILL HAVE THE OPPORTUNITY TO GET TO KNOW AND ADMIRE GREEK FIGURATIVE PAINTING FROM THE 1980S TO THE PRESENT DAY, THROUGH THE WORKS OF 64 CONTEMPORARY GREEK ARTISTS, IN THE EXHIBITION “THE PASSION OF THE VISIBLE: WORKS FROM THE ANTHONY AND ASIA HADJIOANNOU COLLECTION”.

Μαρία Γιαννακάκη, Χωρίς τίτλο (2016), φύλλο χρυσού και ακρυλικό σε καμβά επικολλημένο σε ξύλο  Maria Giannakaki, Untitled (2016), gold leaf and acrylic on canvas mounted on wood.

έχει για εμάς ιδιαίτερη συναισθηματική αξία. Τα κριτήρια της επιλογής των έργων και αντίστοιχα της διαμόρφωσης της συλλογής μας, πάντως, ήταν ανέκαθεν απλά: διαλέγουμε έργα τα οποία αρέσουν στα μάτια μας». Όσο για την επιλογή της πόλης των Χανίων για την έκτη κατά σειρά παρουσίαση μέρους της συλλογής τους, δεν ήταν τυχαία: «Η σχέση μας με την Κρήτη είναι στενή, διότι η σύζυγός μου Άζια, το γένος Δημοτάκη, έχει καταγωγή από τα Χανιά. Είναι, λοιπόν, μεγάλη η συγκίνησή μας που επιστρέφει η συλλογή μας στη φιλόξενη Πινακοθήκη Χανίων και χαιρόμαστε που θα τη δει σημαντικός αριθμός Ελλήνων και αλλοδαπών επισκεπτών. Είμαστε, γι’ αυτό, απείρως ευγνώμονες προς τον δήμαρχο Χανίων και προς

our collection, however, have always been simple: we choose works that appeal to our eyes”. As for the selection of the city of Chania for the sixth presentation of part of their collection, it was not by chance: “Our relationship with Crete is close because my wife Asia is of the Dimotakis family, originally from Chania. We are, therefore, very excited that our collection returns to the hospitable Art Gallery of Chania and we are delighted that it will be viewed by a significant number of Greek and foreign visitors. For this, we are infinitely grateful to the Mayor of Chania and to the President and members of the Board, as well as to the staff of the Municipal Art Gallery of the city”.

WAVE

26 JUNE - JULY 2022

τον πρόεδρο και τα μέλη του ΔΣ, καθώς και προς τα στελέχη της Δημοτικής Πινακοθήκης της πόλης». Για την τρέχουσα έκθεση έχουν επιλεγεί 104 έργα. Προτιμήθηκε να δοθεί έμφαση σε νέα αποκτήματα, καθώς και σε έργα που δεν είχαν εκτεθεί στα Χανιά το 2007, χωρίς όμως να απουσιάζουν και ορισμένα έργα-πυλώνες της συλλογής. Ακολουθώντας τη μορφολογία του κτηρίου της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων, που αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα, η έκθεση δομήθηκε γύρω από ισάριθμες ενότητες, οι οποίες επιχειρούν να αναδείξουν τους βασικούς αισθητικούς άξονες της συλλογής. Από την πρώτη ενότητα («Η πρόκληση του βλέμματος: Αίνιγμα και αθωότητα»), στη δεύτερη («Οι εμμονές του βλέμματος: Μοτίβο και ζωγραφική»), μέχρι την τρίτη («Η υπερβολή του βλέμματος: Το πάθος του ορατού»), κλιμακώνεται σταδιακά μια τρίπτυχη παρουσίαση, η οποία κινείται ανάμεσα στη ζωγραφική του βλέμματος και στη ζωγραφική του νου. Η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης Ελισάβετ Πλέσσα, η οποία επέλεξε τα έργα για την παρουσίαση στα Χανιά, αναφέρει: «Μέσα από την ανίχνευση της ματιάς των ανθρώπων

Επάνω: Λαμπρινή Μποβιάτσου, Σημείο θέασης (2015), λάδι σε μεταλλικό αντικείμενο  Up: Lamprini Boviatsou, Point for view (2015), oil on metal object. Αριστερά: Μανταλίνα Ψωμά, Μαζί III (2008), λάδι σε καμβά  Left: Mantalina Psoma, Together III (2008), oil on canvas. Κάτω: Κώστας Παπανικολάου, Το ποτάμι της ζωής (2019), αυγοτέμπερα σε κόντρα πλακέ  Down: Kostas Papanikolaou, The river of life (2019), egg tempera on plywood. 104 works have been selected for the current exhibition. The emphasis was put on new acquisitions, as well as on works that had not been exhibited in Chania in 2007, without, however, missing out on some works that are the pillars of the collection. Following the morphology of the building of the Municipal Art Gallery of Chania, which is developed on three levels, the exhibition is structured around numerous sections, which attempt to highlight the basic aesthetic axes of the collection. From the first section (“The challenge of the gaze: Enigma and innocence”), to the second (“The obsessions of the gaze: Pattern and painting”), to the third (“The excess of the gaze: The passion of the visible”), a three-part presentation gradually escalates, moving between the painting of the gaze and the painting of the mind.

WAVE

28 JUNE - JULY 2022

Γιάννης Μιγάδης, Παραλία (1985), ακρυλικό σε χαρτόνι  Yannis Migadis, Beach (1985), acrylic on cardboard.

που συγκέντρωσαν τα έργα αυτά στη διάρκεια των τελευταίων 40 χρόνων, προκύπτει μοιραία και ένα ειδικό πανόραμα της ελληνικής παραστατικής ζωγραφικής από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα. Για την επίτευξη του διπλού, εκθεσιακού και εκδοτικού, αυτού εγχειρήματος, κατέφυγα, για άλλη μια φορά, στη βοήθεια της εικόνας, δηλαδή στα ίδια τα έργα -όχι στα εξωτερικά τους στοιχεία, στο θέμα τους ή στην ηλικία τους, αλλά στον κοινό αέρα που τα ενώνει, στις εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσά τους. Ιχνηλατώντας τα συνειδητά και ασυνείδητα βήματα εκείνων που κάποτε επέλεξαν το κάθε έργο, εντέλει προσπάθησα με όχημα τη δική μου ματιά, να ενορχηστρώσω πάνω σε κάθε ζωγραφική επιφάνεια μια πολλαπλή συνάντηση βλεμμάτων: του δημιουργού, του συλλέκτη και του θεατή». Τη διοργάνωση συνοδεύει δίγλωσσος (ελληνικά-αγγλικά) εικονογραφημένος κατάλογος, σε επιμέλεια της Ελισάβετ Πλέσσα και σχεδιασμό της Εριφύλης Αράπογλου, με κείμενα των συλλεκτών, του ακαδημαϊκού και ζωγράφου Αλέκου Λεβίδη, του προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης Σταύρου Ζουμπουλάκη και της επιμελήτριας. Τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της έκθεσης ανέλαβε ο Σταύρος Παπαγιάννης (Stage Design Office).

The art historian and curator of the exhibition, Elizabeth Plessa, who selected the works for the presentation in Chania, says: “Through tracing the gaze of the people who collected these works over the last 40 years, inevitably emerges a special panorama of Greek figurative painting from the 1980s to the present day. In order to achieve this dual, exhibitional and editorial, project, I resorted, once again, to the assistance of the image, that is, to the works themselves -not to their external elements, their subject matter or their age, but to the common atmosphere that unites them, to the elective affinities between them. By tracing the conscious and unconscious steps of those who chose each work once upon a time, I ultimately tried to orchestrate a multiple encounter of gazes on each painting surface with the assistance of my own gaze: the creator, the collector and the viewer”. The event is accompanied by a bilingual (Greek-English) illustrated catalogue, edited by Elizabeth Plessa and designed by Erifili Arapoglou, with texts by the collectors, the academic and painter Alecos Levidis, the chairman of the Supervisory Council of the National Library, Stavros Zoumboulakis, and the curator. The architectural design of the exhibition was carried out by Stavros Papagiannis (Stage Design Office).

Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102. www.pinakothiki-chania.gr Facebook & Instagram: @MunicipalArtGalleryChania Ωράριο λειτουργίας: • Δευτέρα - Σάββατο 10:00 - 14:00 και 19:00 - 22:00 • Κυριακή κλειστά. Διάρκεια έκθεσης: 28 Μαΐου - 22 Σεπτεμβρίου 2022.

Municipal Art Gallery of Chania, Chalidon 98-102. www.pinakothiki-chania.gr Facebook & Instagram: @ MunicipalArtGalleryChania Opening hours: • Monday - Saturday 10:00 - 14:00 and 19: 00 - 22: 00 • Sunday closed. Duration of the exhibition: 28 May - 22 September 2022.

WAVE

30 JUNE - JULY 2022

Το μυστικό The secret του Δημαρχείου of the  Town Hall ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ

BY MARIA ATMATZIDOU

Η αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας: Πίνακας του Franz Xaver Winterhalter, 1865.  Empress Elisabeth of Austria, painting by Franz Xaver Winterhalter, 1865.

ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΤΥΧΑΊΟ ΠΟΥ Η ΣΎΡΟΣ ΘΕΩΡΕΊΤΑΙ Η «ΑΡΧΌΝΤΙΣΣΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΆΔΩΝ» ΚΑΙ Η ΕΡΜΟΎΠΟΛΗ ΈΝΑ ΖΩΝΤΑΝΌ, ΑΝΟΙΚΤΌ ΜΟΥΣΕΊΟ. ΈΝΑΣ ΘΗΣΑΥΡΌΣ ΠΟΥ ΚΡΎΒΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΊΟ ΤΗΣ ΈΡΧΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΕΘΕΊ ΣΤΟΝ ΜΑΚΡΎ ΚΑΤΆΛΟΓΟ ΤΩΝ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΏΝ ΚΤΙΡΊΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΡΜΑΡΟΣΤΡΩΜΈΝΩΝ ΔΡΌΜΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΠΝΈΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΠΡΈΠΕΙΑ ΜΙΑΣ ΆΛΛΗΣ ΕΠΟΧΉΣ -ΚΑΙ ΔΗ… ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΉΣ! IT IS NO COINCIDENCE THAT SYROS IS CONSIDERED THE “LADY OF THE CYCLADES” AND ERMOUPOLIS IS A LIVING, OPEN AIR MUSEUM. A TREASURE HIDDEN IN ITS TOWN HALL ADDS TO THE LONG LIST OF NEOCLASSICAL BUILDINGS AND MARBLE-PAVED STREETS THAT EXUDE THE GRANDEUR OF ANOTHER ERA -AND IN FACT... AN IMPERIAL ERA!

he 19th century three-storey Town Hall, the work of the German Ernst Ziller, is an excellent example of architecture, which makes its mark on the Miaouli Square of Ermoupolis with the imposing palm trees. It is worth a visit not only to enjoy your coffee in the atrium or climb the impressive staircase to the Conference Hall, but also to see on the ground floor the carriage in which Elisabeth, Empress of Austria -the famous “Princess Sissi”- used to ride. It was a chaise made of wood and wicker, a very elegant passenger carriage, light and easy to use, drawn by only one horse. But who really was Sissi, who was a source of inspiration for painters, poets and film directors? And how did she get from Austria to Syros?

ο τριώροφο Δημαρχείο του 19ου αι., έργο του Γερμανού Ερνέστου Τσίλερ, είναι ένα εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικής, που δίνει το στίγμα του στην Πλατεία Μιαούλη της Ερμούπολης με τους επιβλητικούς φοίνικες. Αξίζει να το επισκεφτείτε όχι μόνο για να απολαύσετε τον καφέ σας στο αίθριο ή να ανεβείτε την εντυπωσιακή σκάλα για την Αίθουσα Συνεδριάσεων, αλλά και να δείτε στο ισόγειο την άμαξα με την οποία έκανε κάποτε τις βόλτες της η Ελισάβετ, Αυτοκράτειρα της Αυστρίας -η γνωστή «Πριγκίπισσα Σίσσυ». Πρόκειται για ένα μόνιππο από ξύλο και ψάθα, μία ιδιαίτερα κομψή επιβατική άμαξα, ελαφριά και εύκολη στη χρήση, που την έσερνε μόνο ένα άλογο. Ποια, όμως, ήταν πραγματικά η Σίσσυ, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για ζωγράφους, ποιητές αλλά και κινηματογραφικούς σκηνοθέτες; Και πώς από την Αυστρία βρέθηκε στη Σύρο; Η Ελισάβετ γεννήθηκε το 1837 στη Βαυαρία -το τέταρτο παιδί (από τα δέκα) του Δούκα Μαξιμιλιανού Ιωσήφ και της Δούκισσας Λουδοβίκας. Παρά την ευγενική της καταγωγή, η ανατροφή της ποτέ δεν υπέκυψε στις αυστηρές επιταγές του καθωσπρεπισμού της εποχής -κυρίως λόγω του πατέρα της, που ήταν γνωστός bon viveur και μουσικόφιλος. Η 15χρονη Σίσσυ θα συνέχιζε για χρόνια

Το Δημαρχείο της ΕρμούποληςThe Town Hall of Ermoupolis.

WAVE

32 JUNE - JULY 2022

ακόμη να ζει ανέμελη και ελεύθερη από κανόνες, αν δεν έκλεβε την καρδιά του 23χρονου τότε Φραγκίσκου Ιωσήφ, Αυτοκράτορα της Αυστρίας και πρώτου της ξαδέρφου (τον οποίο παρεμπιπτόντως προόριζαν για την αδερφή της, Ελένη-Νένε). Κι ενώ η ένωση αυτή είχε όλα τα εχέγγυα για το… «έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα», μιας και το ειδύλλιο ήταν αμοιβαίο, η ζωή της πριγκίπισσας μόνο παραμύθι δεν ήταν. Ο αυτοκράτορας προσπαθούσε να αντεπεξέλθει στις αυξανόμενες υποχρεώσεις του σε μία Ευρώπη που ταλανιζόταν από πολέμους και επαναστάσεις και η -ουσιαστικά έφηβη- Σίσσυ είχε να αντιμετωπίσει το αυστηρό πρωτόκολλο της αυλής και την άκαμπτη πεθερά-δυνάστη Αρχιδούκισσα Σοφία, που ήθελε να ελέγχει τα πάντα πάνω της, από τα ρούχα και τη συμπεριφορά της μέχρι την ανατροφή των τεσσάρων παιδιών της. Παρ’ όλα αυτά, ως αυτοκράτειρα η Σίσσυ συνέβαλε στη διατήρηση της Ουγγαρίας εντός της αυτοκρατορίας -κάτι όχι εύκολο, λόγω των εξεγέρσεων εκείνης της εποχής. Η τραγωδία δεν άργησε να χτυπήσει την πριγκίπισσα, που ασφυκτιούσε και έπασχε συχνά από ψυχοσωματικές ασθένειες -το ένα της κορίτσι πέθανε σε ηλικία δύο ετών, ενώ ο γιος της και μοναδικός διάδοχος του θρόνου, Ροδόλφος, βρέθηκε νεκρός υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες μαζί με την ερωμένη του Μαρία Βετσέρα, στο Μάγιερλινγκ. Η Σίσσυ, βυθισμένη στη θλίψη, ταξίδευε όσο μακρύτερα μπορούσε για να βρει παρηγοριά. Την Ελλάδα τη λάτρευε, πολύ συχνά διέμενε στην Κέρκυρα, στο «Αχίλλειον», το προσωπικό της καταφύγιο, διάβαζε ιστορία, λογοτεχνία και ποίηση και μάλιστα μάθαινε ελληνικά. Παρά τη δυστυχία της, η Σίσσυ ήταν πάντα πολύ όμορφη -έδινε ιδιαίτερη σημασία στη διατροφή της και στην καθημερινή της άσκηση και ήταν δεινή ιππεύτρια. Όμως, σε ένα ταξίδι στη Γενεύη το 1898, έμελλε να έρθει το τέλος της

Η άμαξα της Πριγκίπισσας Σίσσυ στο ισόγειο του Δημαρχείου της Ερμούπολης  Princess Sissi’s carriage on the ground floor of the Town Hall of Ermoupolis.

Elisabeth was born in 1837 in Bavaria; the fourth child (out of ten) of Duke Maximilian Joseph and Duchess Ludovika. Despite her noble origins, her upbringing never succumbed to the strict demands of the propriety of the time -mainly because of her father who was a well-known bon viveur and music lover. The 15-year-old Sissi would have continued for years to live carefree and devoid of rules, if she had not stolen the heart of the then 23-year-old Franz Joseph, Emperor of Austria and her first cousin (who, by the way, was intended for her sister, Helene “Néné”). And while this union had all the guarantees for... “they lived happily ever after”, since the romance was mutual, the life of the princess was anything but a fairy tale. The Emperor was trying to cope with his growing responsibilities in a Europe reeling from wars and revolutions, and Sissi, still a teenager, had to deal with the strict protocol of the court and her rigid mother-in-law, the powerful Archduchess Sophie, who wanted to control everything about her, from her clothes and behaviour to the upbringing of her four children. Nevertheless, Sissi, as an Empress, helped to keep Hungary within the Empire -not an easy task due to the uprisings of the time. Tragedy did not take long to strike the suffocating princess, who often suffered from psychosomatic illnesses; one of her girls died at the age of two, while her son and sole heir to the throne, Rudolf, was found dead under unclear circumstances with his mistress,

WAVE

34 JUNE - JULY 2022

-ένας Ιταλός αναρχικός ονόματι Λουίτζι Λουτσένι τη μαχαίρωσε στο στήθος. Σε ηλικία μόλις 60 ετών, η εμβληματική πριγκίπισσα έφυγε από τη ζωή με τρόπο τραγικό. Τάφηκε στην Κρύπτη των Καπουτσίνων στη Βιέννη, παρόλο που η ίδια θα επιθυμούσε η τελευταία της κατοικία να είναι κάπου στη Μεσόγειο. Σε ένα μεσογειακό νησί, όμως, υπάρχει ένα ενθύμιο της πολυτάραχης ζωής της. Το αν είχε έρθει η ίδια στη Σύρο σε κάποιο ταξίδι της δεν είναι σίγουρο. Μία από τις άμαξές της, όμως, βρίσκεται εδώ, καθώς τέσσερα χρόνια μετά τη δολοφονία της, σε πλειστηριασμό που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη και μάλλον οργανώθηκε από τον σύζυγό της, αγοράστηκε από τον Αθανάσιο Ελπιδοφόρο Λαδόπουλο, επιφανή βιομήχανο της Σύρου. Μάλιστα, με βάση μαρτυρίες, ο ίδιος χρησιμοποιούσε την άμαξα αυτή για τις μετακινήσεις του -άλλωστε ήταν πολύ διαδεδομένο μεταφορικό μέσο εκείνη την εποχή, προτού εμφανιστούν τα πρώτα αυτοκίνητα. Στην πορεία, τη χάρισε σε έναν άλλο διακεκριμένο Συριανό, τον δικηγόρο Θεμιστοκλή Καλομενόπουλο, που με βάση το διασωθέν φωτογραφικό υλικό και εκείνος χρησιμοποιούσε την ιστορική άμαξα. Σύμφωνα με την επιγραφή του εκθέματος, η άμαξα πέρασε στα χέρια του γιου του Κωνσταντίνου και κατόπιν επιθυμίας του, μετά τον θάνατό του δωρίσθηκε στον Δήμο Σύρου-Ερμουπόλεως, το 1992, από την οικογένεια Ευάγγελου Ν. Μαδία, που ήταν οι κληρονόμοι του. Χάρη στους ανθρώπους της Σύρου και στη συνεισφορά τους να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη, το σημαντικό αυτό κειμήλιο αποτελεί ένα είδος αποχαιρετισμού και αγάπης προς την ασυμβίβαστη πριγκίπισσα που άνοιξε τη (λαβωμένη) καρδιά της για να δεχθεί την Ελλάδα.

Το αίθριο με το παραδοσιακό καφενείο στο Δημαρχείο της Ερμούπολης  The atrium with the traditional coffee shop at the Town Hall of Ermoupolis.

Mary Vetsera, in Mayerling. Sissi, immersed in grief, travelled as far as she could to find solace. She adored Greece, very often stayed in Corfu at the “Achilleion”, her personal refuge, read history, literature and poetry and even started learning Greek. Despite her misfortune, Sissi was always very beautiful -she paid particular attention to her diet and her daily exercise, being an avid horsewoman. However, during a trip to Geneva in 1898, she was to meet her end -an Italian anarchist named Luigi Lucheni stabbed her in the chest. Only at age 60, the iconic princess tragically passed away. She was buried in the Capuchin Crypt in Vienna, although she would have preferred her final resting place to be somewhere in the Mediterranean. However, on a Mediterranean island, there is a reminder of her turbulent life. Whether she herself had come to Syros on one of her trips is not certain. Yet, one of her carriages is here, as four years after her murder, at an auction held in Vienna and probably organised by her husband, it was bought by Athanasios Elpidophoros Ladopoulos, a prominent industrialist of Syros. In fact, according to testimonies, he himself used this carriage for his transportation -after all, it was a very common means of transport at that time, before the first cars appeared. Subsequently, he gifted it to another distinguished man of Syros, the lawyer Themistocles Kalomenopoulos, who, based on the preserved photographic material, also used the historic carriage. According to the inscription of the exhibit, the carriage passed into the hands of his son Konstantinos and after his death it was donated to the Syros Ermoupolis Municipality, in 1992, by the family of Evangelos N. Madias, who were his heirs. Thanks to the people of Syros and their contribution to keep the memory alive, this important relic is a kind of farewell and love to the uncompromising princess who opened her (wounded) heart to accept Greece.

WAVE

36 JUNE - JULY 2022

LET’S RAISE

A GLASS Η SOMMELIER ΙΩΆΝΝΑ ΝΕΡΆΝΤΖΗ ΜΆΣ ΕΞΗΓΕΊ ΤΑ ΙΔΙΑΊΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΩΝ ΚΡΑΣΙΏΝ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΊΝΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΕΤΈΣ ΤΟΥ ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΎ, ΕΝΏ ΜΟΙΡΆΖΕΤΑΙ ΜΑΖΊ ΜΑΣ ΤΑ ΑΓΑΠΗΜΈΝΑ ΤΗΣ ΜΈΡΗ ΣΤΟ ΝΗΣΊ ΚΑΙ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΌ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΌ ΤΡΑΠΈΖΙ.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΣΤΕΡΌΠΗ ΛΑΖΑΡΊΔΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΚΊΜΩΝΑΣ ΠΑΤΗΝΙΏΤΗΣ  ΒY ASTEROPI LAZARIDOU, PHOTOS: KIMONAS PATINIOTIS SOMMELIER JOANNA NERANTZI EXPLAINS THE SPECIAL CHARACTERISTICS OF SANTORINI WINES AND THE VIRTUES OF WINE TOURISM, WHILE SHARING WITH US HER FAVOURITE LOCATIONS ON THE ISLAND AND THE IDEAL SUMMER TABLE.

Σαντορίνη έχει μεθυστική ομορφιά και ένα από τα πολύ δυνατά χαρτιά της είναι και ο οινοτουρισμός. Η sommelier Ιωάννα Νεράντζη, έχοντας ήδη ξεχωρίσει για τη δουλειά της στο εξωτερικό, μας μιλάει για την επιστροφή της στην Ελλάδα από το Λονδίνο και για τα μυστικά του καλού κρασιού. «Βρίσκομαι πλέον στην Οία Σαντορίνης, στον πιο δημοφιλή ξενοδοχειακό όμιλο του νησιού, το Canaves Oia Resorts, και εργάζομαι ως Group Sommelier. Το Canaves Oia Resorts αποτελείται από τέσσερα ξενοδοχεία και πέντε εστιατόρια. Το εκπληκτικό οινικό πρόγραμμα επιμελείται η Ελίνα Δακανάλη, ως Wine Director του ομίλου, και είναι γεννημένο μέσα από τα μάτια αλλά και το όραμά της. Μία λίστα με πάνω από πεντακόσιες ετικέτες



antorini has an exhilarating beauty and one of its strong points is wine tourism. Sommelier Joanna Nerantzi, already distinguished for her work abroad, talks to us about her return to Greece from London and the secrets of good wine. “I am now in Oia of Santorini, in the most popular hotel group of the island, Canaves Oia Resorts, working as a Group Sommelier. Canaves Oia Resorts consists of four hotels and five restaurants. The amazing wine program is curated by Elina Dakanali, as Wine Director of the group, born through her eyes and her vision. A list of over five hundred wine labels of exquisitely selected wines. The Group Sommelier is essentially the sommelier in charge of the wine activity within a business, responsible for its organisational and executive function” she says, referring to her new position.

WAVE

37 JUNE - JULY 2022

Με Eνα ποτHρι

ΣΤΟ ΧEΡΙ

WAVE

38 JUNE - JULY 2022

κρασιού εξαιρετικά επιλεγμένες. Ο Group Sommelier ουσιαστικά είναι ο sommelier που είναι υπεύθυνος για την οινική δραστηριότητα μέσα σε μία επιχείρηση, υπεύθυνος για την οργανωτική και εκτελεστική λειτουργία της» λέει, αναφερόμενη στη νέα της θέση. Η μέρα της ξεκινά νωρίς, «καθώς τις πρωινές ώρες ασχολούμαι με την οργανωτική πλευρά της δουλειάς μου. Συνήθως επισκέπτομαι το κελάρι και παραμένω τρεις με τέσσερις ώρες, για να οργανώσω την υπόλοιπη μέρα και εβδομάδα. Μέσα στο κελάρι αισθάνομαι περισσότερο σπίτι μου. Επίσης, φροντίζω αρκετές ημέρες της εβδομάδας να επισκέπτομαι τα οινοποιεία του νησιού και να ενημερώνομαι σχετικά με την παραγωγή κρασιού και τα οινικά -κυρίως- νέα της Σαντορίνης».

Η επαφή με τον κόσμο

«Η δημιουργική και πιο σαγηνευτική φύση της δουλειάς μου είναι τις απογευματινές ώρες στα εστιατόρια του ομίλου, καθώς έχω τη δυνατότητα να έρθω σε επαφή με καλεσμένους από όλο τον κόσμο και φυσικά να δοκιμάσω, να συζητήσω, να ανταλλάξω απόψεις για τα κρασιά της Σαντορίνης αλλά και της παγκόσμιας αγοράς, με ανθρώπους που τρέφουν βαθιά αγάπη για το κρασί», εξηγεί με ενθουσιασμό.

«Συνήθως το κρασί είναι ο λόγος που μας επισκέφτηκαν και αν όχι, βρίσκουν τρομερά ενδιαφέρον το πόσο κρασί παράγει η Σαντορίνη, κάτω από τις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες -ξηρασία, ζέστη, ήλιος, ηφαιστειακά εδάφη. Είναι κάθε φορά και πιο ενδιαφέρον να εισάγεις νέα πρόσωπα στον θαυμαστό κόσμο του κρασιού μέσω μιας γαστρονομικής εμπειρίας. Τα βράδια, απολαμβάνω κι εγώ η ίδια ένα ωραίο μπουκάλι κρασί από τη Σαντορίνη, με πολύ καλή παρέα», συνεχίζει.

Γιατί στη Σαντορίνη;

Προερχόμενη από το Λονδίνο και μια πολύ σημαντική θέση, τι ανακαλύπτει και πάλι επιστρέφοντας στην Ελλάδα; Ο οινοτουρισμός -ειδικά στη Σαντορίνη- περνά μία από τις πιο ένδοξες περιόδους του; «Η πιο βασική ανακάλυψη όταν επιστρέφεις στην Ελλάδα είναι το πόσο φιλόξενη χώρα είναι, αλλά κυρίως πόσο φιλόξενοι είναι οι άνθρωποί της. Δημιουργώντας απολαυστικές εμπειρίες, πρώτα για εμάς τους ίδιους και έπειτα για τους ανθρώ-

Her day starts early, “as I spend the early hours of the day dealing with the organisational side of my work. I usually visit the cellar and stay for three to four hours to organise the rest of the day and week. Inside the cellar I feel more at home. I also make sure that several days of the week I visit the wineries of the island and stay informed about wine production and -mainly- the wine news of Santorini”.

Contact with the world

“The creative and most captivating nature of my work is in the afternoon hours in the group’s restaurants, as I have the opportunity to interact with people and guests from all over the world and of course to taste, discuss and exchange views on the wines of Santorini and the global market, with people who have a deep love for wine”, she explains enthusiastically. Usually, the wine is the reason they visit us, and if not, they find incredibly interesting how much wine Santorini produces under the specific climatic conditions -drought, heat, sun, volcanic soils. It is always more interesting to introduce new people to the wonderful world of wine through a gastronomic experience. In the evenings I myself enjoy a nice bottle of wine from Santorini with very good company”, she continues.

Why Santorini?

Coming from London and a very important position, what did she discover again when she returned to Greece? Is wine tourism -especially in Santorinigoing through one of its most glorious periods? “The most basic discovery when you return to Greece is how hospitable the country is, but particularly how hospitable its people are. By creating delightful experiences, first for ourselves and then for the people who choose to visit us and get to know us, we manage to bring out an authentic hospitable profile that is hard to find abroad. Arriving in Greece from London I could not imagine myself settling anywhere else but Santorini. It all happened very naturally. I don’t know if it’s the climate or the incredible energy of the island, but it’s characterised by a landscape and a feeling that you never get used to! It’s a small paradise! It’s like entering a tiny world that is at the same time tremendously dynamic and extroverted. Considering that wine as a product is going through one of its most glorious periods in the world, my personal opinion is that wine tourism is indeed going through one of the most glorious periods in Greece!”

WAVE

40 JUNE - JULY 2022

πους που επιλέγουν να μας επισκεφτούν και να μας γνωρίσουν, καταφέρνουμε να αναδείξουμε ένα αυθεντικό φιλόξενο προφίλ, που όμοιό του δύσκολα θα συναντήσεις στο εξωτερικό. »Φτάνοντας στην Ελλάδα από το Λονδίνο δεν μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου να εγκαθίσταται πουθενά αλλού εκτός της Σαντορίνης. Όλα έγιναν πολύ φυσικά! Δεν γνωρίζω αν οφείλεται στο κλίμα ή στην απίστευτη ενέργεια του νησιού, αλλά χαρακτηρίζεται από ένα τοπίο και ένα συναίσθημα που δεν συνηθίζεται ποτέ. Είναι ένας μικρός παράδεισος! Σαν να μπαίνεις σε έναν μικροσκοπικό κόσμο και ταυτόχρονα τρομερά δυναμικό και εξωστρεφή. »Αν σκεφτούμε ότι το κρασί ως προϊόν περνά μια από τις πιο ένδοξες περιόδους του ανά τον κόσμο, η προσωπική μου άποψη είναι πως όντως ο οινοτουρισμός περνά μια από τις πιο ένδοξες περιόδους στην Ελλάδα!». Όπως τονίζει, βασισμένη στην προσωπική της πείρα, «η Σαντορίνη και τα κρασιά που παράγει έχουν κερδίσει ήδη μία θέση στα βρετανικά τραπέζια, με εξαιρετικά σχόλια και παρουσίες, κάτι που στηρίζει αδιαμφισβήτητα τον τουρισμό και οινοτουρισμό του νησιού και κατ’ επέκταση της χώρας». Τι κάνει τα κρασιά Σαντορίνης να ξεχωρίζουν; «Η δυναμική, η ένταση και η αυστηρότητά τους. Ωραίες οινοποιητικές εκφράσεις που σχετίζονται άμεσα με το φρούτο και όχι τόσο πολύ με την οινοποιητική τεχνική, αλλά με το πάθος του οινοποιού να αναδείξει όσο καλύτερα μπορεί τη φυσική δυναμική του σταφυλιού. Φυσικά και αρκετοί οινοπαραγωγοί πειραματίζονται ασταμάτητα και αρκετά δημιουργικά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικές ετικέτες για κάθε γούστο. Η παλέτα και το γευστικό γούστο ενός sommelier εναλλάσσονται και προσαρμόζονται ανά διαστήματα».

As she points out, based on her personal experience, “Santorini and the wines it produces have already earned a place on the British tables with excellent reviews and presentations, something that undoubtedly supports tourism and wine tourism on the island and, by extension, in the country”. What makes Santorini wines stand out? “Their dynamics, intensity and severity. Beautiful winemaking expressions that are directly related to the fruit and not so much to the winemaking technique, but to the winemaker’s passion to bring out the natural dynamics of the grape as best they can. Of course, many winemakers experiment endlessly and quite creatively, resulting in different labels for every palate. A sommelier’s palette and taste buds rotate and adapt from time to time”.

The Queen of the Cyclades

In Santorini, “you fall in love at first sight with the view of the tiny white houses and the blue domes, but that’s just the beginning... It is unique how many wineries can be visited on a small island like Santorini where at any time you can take a break and enjoy a delicacy and a glass of wine -that’s what I call well-being! One of the best spots is the mountain of Prophet Elias, just north of Pyrgos, from where you can view the island from an altitude of 500 metres, understand the morphology and the structure of Santorini. If you like geology, you’re gonna love it. Also, the path that starts from Oia and ends at Fira (or vice versa), which you can only access on foot and from where you can enjoy the Caldera in all its glory. The view is breathtaking and the atmosphere is amazingly refreshing. Of course, I

WAVE

41 JUNE - JULY 2022

Η βασίλισσα των Κυκλάδων

Στη Σαντορίνη, «κεραυνοβόλα ερωτεύεσαι τη θέα με τα μικροσκοπικά λευκά σπιτάκια και τους μπλε τρούλους, αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή… Μοναδικό είναι το πόσα επισκέψιμα οινοποιεία έχει ένα μικρό νησί σαν τη Σαντορίνη, που ανά πάσα ώρα μπορείς να κάνεις ένα διάλειμμα και να απολαύσεις μια λιχουδιά και ένα ποτήρι κρασί -αυτό θα πει ευ ζην! Ένα από τα καλύτερα σημεία είναι το βουνό του Προφήτη Ηλία, λίγο βορειότερα του Πύργου, απ’ όπου μπορείς να αγναντέψεις το νησί από 500 μέτρα υψόμετρο, να αντιληφθείς τη μορφολογία και να καταλάβεις τη δομή της Σαντορίνης. Αν σου αρέσει η γεωλογία, θα τη λατρέψεις! »Επίσης, το μονοπάτι που ξεκινάει από την Οία και καταλήγει στα Φηρά (ή και αντίστροφα), στο οποίο έχεις πρόσβαση μόνο με τα πόδια και μπορείς να απολαύσεις την Καλντέρα σε όλο της το μεγαλείο. Η θέα κόβει την ανάσα και η ατμόσφαιρα είναι εκπληκτικά αναζωογονητική. Φυσικά δεν θα μπορούσα να αφήσω εκτός τους απίστευτους παλαιούς αμπελώνες στον Πύργο, γύρω από το αμπελοτόπι Λούροι».

couldn’t leave out the incredible old wineries in Pyrgos around the Louroi vineyard”.

Wine tourism and development

“More and more people visit the island every year to taste the wines. On the island you will also find the most experienced, in my opinion, wine guides. But what I enjoy even more about wine tourism is the people who know the wine of Santorini here: the excitement of discovery is a unique feeling, but I love being the presenter. In London I was trying to create this experience in a guest room, whereas here I have the opportunity to do it in every corner of the island. I think that everyone has the right to know how much fun you can have with a glass of wine! The sun, combined with the rhythms of a Greek island, which are quite slow compared to big cities, give you the necessary time to observe the simplicity around you, to live in the moment, to breathe fresh air and blend in with nature. You stop running and suddenly everything looks different and more seductive”. For the end, we asked Joanna Nerantzi to describe the ideal summer table in Santorini. What Greek dishes would it feature and what wines would they be paired with, from appetizer to dessert?

WAVE

42 JUNE - JULY 2022

Οινοτουρισμός και ανάπτυξη

«Όλο και περισσότερος κόσμος επισκέπτεται το νησί ετησίως, για να δοκιμάσει τα κρασιά του. Στο νησί επίσης θα βρείτε και τους πιο έμπειρους, κατά τη γνώμη μου, οινικούς ξεναγούς. Αυτό που απολαμβάνω ακόμη περισσότερο όμως στον οινοτουρισμό είναι τον κόσμο που γνωρίζει το κρασί της Σαντορίνης εδώ: Ο ενθουσιασμός της ανακάλυψης είναι μοναδικό συναίσθημα, αλλά λατρεύω να είμαι η εισηγήτρια. Στο Λονδίνο, προσπαθούσα να δημιουργήσω αυτή την εμπειρία σε ένα δωμάτιο για καλεσμένους, ενώ εδώ έχω την ευκαιρία να το κάνω σε κάθε γωνιά του νησιού. Νομίζω ότι όλοι έχουν δικαίωμα να γνωρίσουν πόσο ωραία μπορείς να περάσεις μέσα από ένα ποτήρι κρασί! Ο ήλιος σε συνδυασμό με τους ρυθμούς ενός ελληνικού νησιού, οι οποίοι είναι αρκετά αργοί σε σύγκριση με τις μεγάλες πόλεις, σου δίνουν τον απαραίτητο χρόνο να παρατηρήσεις γύρω σου την απλότητα, να ζήσεις τη στιγμή, να αναπνεύσεις καθαρό αέρα και να γίνεις ένα με τη φύση. Σταματάς να τρέχεις και ξαφνικά όλα δείχνουν διαφορετικά και πιο σαγηνευτικά». Για το τέλος, ζητήσαμε από την Ιωάννα Νεράντζη να μας περιγράψει το ιδανικό καλοκαιρινό τραπέζι στη Σαντορίνη. Ποια ελληνικά πιάτα θα είχε και με ποια κρασιά θα τα συνόδευε, από το ορεκτικό μέχρι το επιδόρπιο; «Προτείνω παρά πολύ φαγητό, είναι προαπαιτούμενο. Κυρίως δροσερό, γιατί οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές! »Σαντορινιά σαλάτα με τοπικό ντοματάκι Σαντορίνης και κατσούνι, ένα τοπικό λαχανικό κάτι ανάμεσα σε αγγούρι και κολοκυθάκι, χλωρό Σαντορίνης (λευκό τυρί) και φύλλα τοπικής κάππαρης. Κατσούνι τηγανητό με σάλτσα γιαούρτι. Φάβα Σαντορίνης με ανθούς κάππαρης και φρέσκο ελαιόλαδο. Κρύα μελιτζανοσαλάτα με λευκή μελιτζάνα Σαντορίνης. Φρέσκο ψάρι ceviche ή tartare. Και φυσικά, χταπόδι μαγειρεμένο μέσα σε ξίδι ή στη σχάρα. »Ακόμα και στην πιο απλή ξηρή ετικέτα Σαντορίνης θα συναντήσεις τόση δροσιστική οξύτητα, που δύσκολα θα ζητήσεις κάτι περισσότερο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει λευκό κρασί στη Σαντορίνη που θα αποτύγχανε να κάνει αυτό το γεύμα εξαιρετικό. »Ως επιδόρπιο, θα επέλεγα ένα σιροπιαστό γλυκό με φιστίκι από τον Πύργο Σαντορίνης και παγωτό κρέμα, με συνοδεία ένα ποτήρι Vinsanto, το παραδοσιακό πολύ γλυκό και κρεμώδες κρασί από λευκά λιαστά σταφύλια, που μας κάνει γνωστούς παγκοσμίως». Η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στο Οινοποιείο Βασάλτης

Ο οινοτουρισμός περνά μια από τις πιο ένδοξες περιόδους στην Ελλάδα! Wine tourism is indeed going through one of the most glorious periods in Greece! “I recommend a lot of food, it’s a prerequisite. Santorini salad with local tomato of Santorini and κatsouni, a local vegetable, something between cucumber and zucchini, chloro of Santorini (white cheese) and local caper leaves. Fried katsouni with yogurt sauce. Santorini fava with caper flowers and fresh olive oil. Cold eggplant salad with white eggplant from Santorini. Fresh fish, ceviche or tartare. And of course, octopus cooked in vinegar or on the grill. Even in the simplest dry Santorini label you will find so much refreshing acidity that you would hardly ask for anything more. I don’t think there is a white wine in Santorini that would fail to make this meal exceptional. For dessert, I would choose a syrupy dessert with pistachio from Pyrgos of Santorini and vanilla ice cream, accompanied by a glass of Vinsanto, the traditional very sweet and creamy wine made from white sun-dried grapes that has made us famous all over the world”. The photoshooting took place at Vassaltis Vineyards

44 JUNE - JULY 2022

ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΟ ΔΙΕΘΝΈΣ ΣΥΝΈΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΡΩΤΌΚΡΙΤΟ», ΠΟΥ ΘΑ ΓΊΝΕΙ ΤΟΝ ΙΟΎΛΙΟ ΣΤΗ ΣΗΤΕΊΑ ΑΠΌ ΤΗ «ΣΤΈΓΗ ΒΙΤΣΈΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΆΡΟΣ», ΥΠΌ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΠΡΌΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ, ΑΝΑΨΗΛΑΦΟΎΜΕ ΤΗ ΖΩΉ ΚΑΙ ΤΟ ΈΡΓΟ ΤΟΥ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΎ ΠΟΙΗΤΉ.

POETIC

ΈΜΜΕΤΡΟΣ EΡΩΤΑΣ

LOVE ON THE OCCASION OF THE INTERNATIONAL CONFERENCE ON “EROTOKRITOS”, WHICH WILL BE HELD IN JULY IN SITIA BY THE “STEGI VITSENTZOS KORNAROS”, UNDER THE AUSPICES OF THE PRESIDENT OF THE HELLENIC REPUBLIC, WE REFLECT ON THE LIFE AND WORK OF THE EMBLEMATIC POET.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΑ ΠΕΤΡΌΠΟΥΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΣΤΈΓΗ ΒΙΤΣΈΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΆΡΟΣ ΒY EVA PETROPOULOU, PHOTOS: STEGI VITSENTZOS KORNAROS

οιος δεν γνωρίζει τον «Ερωτόκριτο»; Όχι μόνο στην Κρήτη, πατρίδα του δημιουργού του, Βιτσέντζου Κορνάρου, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, ακόμα και στην Ευρώπη, δεδομένου ότι αποτελεί μέρος του πολιτισμού της. Η ιστορία του έρωτα του νεαρού Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, που ξυπνά ο φτερωτός θεός και σιγά σιγά αυτή θεριεύει, συναντά εμπόδια, αλλά στο τέλος νικά, έχει αγαπηθεί από γενιές και γενιές και συνεχίζει να εμπνέει τους ανθρώπους του λόγου και της τέχνης.

ho doesn’t know “Erotokritos”? Not only in Crete, the homeland of its creator, Vitsentzos Kornaros, but also throughout Greece and even in Europe, since it is part of the European culture. The story of the love between the young Erotokritos and Aretousa, which is awakened by the winged god and slowly grows, encounters obstacles, but in the end wins, has been loved by generations and continues to inspire people of art and literature.

Επάνω αριστερά: ©Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη  Τop left: ©American School of Classical Studies at Athens, Gennadius Library. Επάνω δεξιά: Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, «Ερωτόκριτος και Αρετούσα» (1933), © Μουσείο Θεόφιλου, Δήμος Μυτιλήνης  Top right: Theofilos Hadjimichael, “Erotokritos and Aretousa” (1933), © Theophilos Museum, Municipality of Mytilene.

WAVE

45 JUNE - JULY 2022

«ΒΙΤΣΈΝΤΖΟΣ ΕΊΝ’ Ο ΠΟΙΗΤΉΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΕΝΙΆ ΚΟΡΝΆΡΟΣ…»

“BY THE POET VITSENTZOS, OF THE FAMILY OF KORNAROS...”

Υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της Κρητικής Αναγέννησης. Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα της Σητείας το 1553 από εξελληνισμένη βενετσιάνικη οικογένεια. Μετά το 1590 εγκαταστάθηκε στον Χάνδακα (Ηράκλειο), όπου και πέθανε το 1613 ή το 1614. Το κορυφαίο έργο του, ο «Ερωτόκριτος», ένα έμμετρο μυθιστόρημα 10.012 στίχων, γράφτηκε γύρω στο 1600 και αρχικά κυκλοφόρησε σε χειρόγραφα. Το μόνο που σώζεται από αυτά είναι το επτανησιακό, του 1710, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1713 στη Βενετία, στο τυπογραφείο του Antonio Bortoli και από την πρώτη αυτή έκδοση σώζονται τρία αντίτυπα: στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, στην Biblioteca Civica της Vicenza και στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών. Το έργο ανατυπώθηκε ξανά στο τυπογραφείο Bortoli το 1737 και αντίτυπο της έκδοσης βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Ακολούθησαν αρwκετές ανατυπώσεις, λιγότερο ή περισσότερο προσεγμένες, σε Βενετία και Αθήνα. Η πρώτη φιλολογική έκδοση είναι εκείνη του Στέφανου Ξανθουδίδη (1915), βασισμένη στο επτανησιακό χειρόγραφο, επόμενη αυτή του Στυλιανού Αλεξίου (1980) και πιο πρόσφατη εκείνη που επιμελήθηκε ο Γεώργιος Σαββίδης (1998).

He was one of the main representatives of the Cretan Renaissance. He was born in Trapezounda, Sitia, in 1553 to a Hellenised Venetian family. After 1590 he settled in Chandax (Heraklion) where he died in 1613 or 1614. His magnum opus, “Erotokritos”, a narrative poem of 10,012 rhymed verses, was written around 1600 and originally circulated in manuscripts. The only copy that survives is the 1710 Ionian Isles manuscript, which is now at the British Museum. It was printed for the first time in 1713 in Venice, at the printing house of Antonio Bortoli, and three copies of this first edition survive: in the Gennadius Library, in the Biblioteca Civica of Vicenza and in the Public Central Library of Grevena. The work was reprinted at the Bortoli printing house in 1737 and a copy of this edition can be found in the National Library of Greece. Several reprints, more or less meticulous, followed in Venice and Athens. The first literary edition is that of Stephanos Xanthoudidis (1915), based on the Ionian manuscript, followed by that of Stylianos Alexiou (1980) and most recently the one edited by Georgios Savvidis (1998). But what is the value of “Erotokritos”? Stefanos Kaklamanis, Professor of Modern Greek Philology at the University of Athens, the scientific director of the conference, answers our questions:

Έργο του Γιώργου Κόρδη για το συνέδριο «Η φύση των πραμάτων»  Work by Giorgos Kordis for the conference “The nature of things”.

46 JUNE - JULY 2022

Ποια όμως είναι η αξία του «Ερωτόκριτου»; Μας απαντά ο Στέφανος Κακλαμάνης, καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ, επιστημονικός υπεύθυνος του συνεδρίου: «Πρόκειται για ένα έργο οικουμενικό. Απαλλαγμένο από τόπο, χρόνο και ιδεολογικούς προσδιορισμούς, μιλά με καίριο τρόπο για αξίες, συναισθήματα και καταστάσεις που αφορούν τον άνθρωπο κάθε εποχής. Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται διαχρονικό και βαθιά ανθρωπιστικό και ως τέτοιο αποτελεί σταθερό κομμάτι του αναλυτικού προγράμματος στο μάθημα της Λογοτεχνίας στην εκπαίδευση. Δίκαια διεκδικεί ισότιμη θέση δίπλα σε σύγχρονά του ξένα αριστουργήματα, αισθητοποιώντας ταυτόχρονα το βάθος και την προσφορά της Κρητικής Αναγέννησης στο ευρύτερο ευρωπαϊκό της πλαίσιο».

ΤΟ ΣΥΝΈΔΡΙΟ Η πολυαναμενόμενη διεθνής επιστημονική συνάντηση με τίτλο «“Η φύση των πραμάτω”: από τη γένεση στη διάχυση και την πρόσληψη του Ερωτοκρίτου» θα πραγματοποιηθεί 22-24 Ιουλίου στη Σητεία, στο Αμφιθέατρο του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, από τη Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος (ΣΒΚ), με φυσική παρουσία 20 εισηγητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι εισηγήσεις θα δημοσιευτούν με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Στο επίκεντρο των εργασιών του συνεδρίου, που τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, θα τεθούν ζητήματα που αφορούν κυρίως δύο τομείς: α) τη λογοτεχνικότητα του «Ερωτόκριτου», όπως αυτή τεκμηριώνεται μέσα από τον πολυφωνικό διάλογο του ποιητή με τη λογοτεχνία που διαμορφώθηκε

Από αριστερά: Ιταλική έκδοση του «Ερωτόκριτου» (μτφ. Cr. Luciani). Πρόσφατη έκδοση κόμικ (2019). Γερμανική έκδοση του «Ερωτόκριτου» (μτφ. Σπ. Ευαγγελάτου). Κάτω: Η πρώτη φιλολογική έκδοση του «Ερωτόκριτου», του Στ. Ξανθουδίδη (1915)  From left: Italian edition of “Erotokritos” (transl. Cr. Luciani). Recent comic book edition (2019). German edition of “Erotokritos” (transl. Sp. Evangelatos). Below: The first literary edition of “Erotokritos”, by St. Xanthoudidis (1915). “This is a universal work. Devoid of place, time and ideological specifications, it speaks in a crucial way about values, emotions and situations that concern people of every era. In this way it becomes timeless and profoundly humanistic and as such it is an integral part of the curriculum of literature in education. It rightly claims an equal place next to its contemporary foreign masterpieces, while at the same time it demonstrates the depth and contribution of the Cretan Renaissance in its wider European context”.

THE CONFERENCE The long-awaited international scientific meeting entitled ““The nature of things”: from the creation of Erotokritos to its diffusion and reception”, will be held on 22-24 July in Sitia, at the Amphitheatre of the Hellenic Mediterranean University, by the Stegi Vitsentzos Kornaros (SVK), with the physical presence of 20 speakers from Greece and abroad. The proceedings of the conference will be published with the funding of the Ministry of Maritime Affairs and Insular Policy. The conference, which is held under the auspices of Η.Ε. the President of the Hellenic Republic Katerina Sakellaropoulou, will focus on two main areas: a) the literary character of “Erotokritos”, as documented through the

WAVE

Κουβανέζικη αύρα, αφοπλιστική θέα στην Ακρόπολη και τα πιο εξωτικά cocktails της πόλης! Εάν δεν το έχετε ήδη επισκεφθεί, το έχετε σίγουρα ακούσει από φίλους και γνωστούς. Το Buena Vista Social Bar Athens είναι το talk of the town του τελευταίου καιρού, τόσο για το λαχταριστό καθημερινό του brunch (όλη την εβδομάδα 10:30 - 17:30) όσο και για τα… ανατρεπτικά party vibes! Η μέρα στην προστατευμένη ταράτσα του «Buena», όπως το αποκαλούν οι περισσότεροι, ξεκινάει από νωρίς το πρωί με εξαιρετικά χαρμάνια καφέ, χυμούς και… brunch! Αυγά, pancakes & energy bowls έχουν την τιμητική τους μέχρι τις 17:30, ενώ η κουζίνα, με την επιμέλεια του Σωτήρη Κουκουβίνου, περνάει σε bar-restaurant διάθεση με την ονειρεμένη paella, τα tacos και τα tapas, που θα σας στείλουν σε ένα γευστικό ταξίδι σε μέρη εξωτικά από την πρώτη κιόλας μπουκιά, με λατινοαμερικάνικες αναφορές. Τι γίνεται στην μπάρα; Τα ηνία κρατάει ο bar manager Γιάννης Δεληδημή-

τρης, με ένα ολοκαίνουριο menu που συνοψίζει όλα όσα θέλεις από τα cocktails σου: πολυπλοκότητα, φρεσκάδα, φρούτα, χρώματα κι αρώματα μπαίνουν στα πιο fun ποτήρια και είναι έτοιμα να τα φωτογραφίσεις με θέα την Ακρόπολη. Απολαύστε τα κάτω από τον αττικό ουρανό και αφεθείτε στα grooves και τα μιξαρίσματα των DJs, που πιάνουν θέση πίσω από τα decks και ντύνουν τις καλοκαιρινές μας στιγμές με διαφορετικές μουσικές και ήχους κάθε βράδυ. Η νύχτα όμως είναι… νέα, όσο αργά κι αν πάει, γι’ αυτό ακολουθήστε τη μυστική διαδρομή με την εσωτερική σκάλα και «ξετρυπώστε» το νέο «El Tropicana». Το μικρό αδερφάκι του Buena Vista Social Bar Athens ανοίγει τις πόρτες του στις 19:00 κάθε απόγευμα, με special DJ sets που εναλλάσσονται και την πιο uplifting διάθεση (είσοδος και από την πλ. Αβησσυνίας).

Buena Vista Social Bar Αγίου Φιλίππου 7, 105 55 Μοναστηράκι T. 210 321 0017 Κ. 698 21 02 787 7 Agiou Filippou str., 105 55 Monastiraki T. 210 321 0017 M. 698 21 02 787 athensbuenavista@gmail.com

The aura of Cuba, the arresting view of the Acropolis and the most exotic cocktails in town! If you haven’t already visited, you have certainly heard about it from friends and acquaintances. Buena Vista Social Bar Athens is the talk of the town lately, both for its delicious daily brunch (all week 10:30 - 17:30), and for its... revolutionary party vibes! The day on the sheltered rooftop of “Buena”, as most people call it, starts early in the morning with excellent blends of coffee, juices and... brunch! Eggs, pancakes & energy bowls are served until 17:30, while the kitchen, under the supervision of Sotiris Koukouvinos, goes into a bar-restaurant mood with a dreamy paella, tacos and tapas that will send you on a tasty journey to exotic places from the very ﬁrst bite, with Latin American references. What’s going on at the bar? Bar manager Yannis Delidimitris takes the reins, with a brand new menu combining everything you want from your cocktails: complexity, freshness, fruits, colours and aromas are put in the most fun glasses and are ready to be photographed with a view of the Acropolis. Enjoy them under the sky of Attica and indulge in the grooves and mixes of the DJs who take their seat behind the decks and dress up our summer moments with different music and tones every night. However, the night is young, no matter how late it gets, so follow the secret route with the internal staircase and discover the new “El Tropicana”. The little brother of Buena Vista Social Bar Athens opens its doors at 19:00 every afternoon, with rotating special DJ sets and the most uplifting mood (entrance from Abyssinias Square). buenavistasocialbarathens buenavistasocialbarathens

48 JUNE - JULY 2022

υπό την επίδραση της ελληνορωμαϊκής παράδοσης στα χρόνια της Πρώιμης Νεωτερικότητας και β) την ακτινοβολία της Κρητικής Αναγέννησης και του «Ερωτόκριτου» σε πολιτισμικά περιβάλλοντα, όπου το ποίημα του Κορνάρου και η ελληνική παιδεία έπαιξαν δεσπόζοντα ρόλο στη σφυρηλάτηση της νεοελληνικής ιδιοπροσωπίας από τον 18ο αιώνα έως σήμερα. Τι προσδοκά η ΣΒΚ και ο κ. Κακλαμάνης, προσωπικά, από το συνέδριο; «Η μελέτη του Ερωτόκριτου βρίσκεται στην αρχή. Οι προηγούμενες γενιές έχουν προσεγγίσει με επάρκεια τη γραμματολογική ανάλυση και έχουν τεθεί στέρεες βάσεις ως προς αυτή. Η ποιητικότητα όμως και η λογοτεχνικότητα του έργου αποτελούν ένα πεδίο που προσφέρει ακόμα πολλές δυνατότητες για αναστοχασμό και έρευνα. Τα συνέδρια που κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση εκκινούν από την ερευνητική παρακαταθήκη των προηγούμενων μελετητών και στοχεύουν σε μια ανανεωμένη και πιο στοχαστική “ανάγνωση” του έργου. Μέσα από το συνέδριο της Στέγης Βιτσέντζος Κορνάρος, πρωτότυπες μελέτες, ιδέες και προσεγγίσεις θα διευρύνουν τον ορίζοντα πρόσληψης του έργου και θα ανιχνεύσουν με ακρίβεια το πολιτισμικό του αποτύπωμα. Ως επιστέγασμα, τα πρακτικά του συνεδρίου θα συμβάλουν στην προώθηση της έρευνας και την ανανέωση του επιστημονικού ενδιαφέροντος για το έργο του ποιητή». Παράλληλα με το συνέδριο, θα πραγματοποιηθεί μια σειρά εκδηλώσεων: Έκθεση ζωγραφικής του Γιώργου Κόρδη, θεατρικό αναλόγιο από το Θέατρο της Σητείας, σύμπραξη-performance Χαΐνηδων-Κι όμως κινείται και βαρκαρόλα με τους Tsita Corda.

Το οικόσημο της οικογένειας στον ναό του Αγ. Γεωργίου των Κορνάρων, στο Πισκοκέφαλο Σητείας. Αριστερά: Ο ιδρυτής της Στέγης Βιτσέντζος Κορνάρος, Γιώργος Γαλανάκης. Κάτω: Η είσοδος της ΣΒΚ στη Σητεία  The coat of arms of the family in the church of St. George of Kornaros, in Piskokefalo Sitia. Left: The founder of the Stegi Vitsentzos Kornaros, Yiorgos Galanakis. Below: The entrance of the SVK in Sitia. poet’s polyphonic dialogue with literature that was shaped under the influence of the Greco-Roman tradition in the years of Early Modernity and b) the impact of the Cretan Renaissance and “Erotokritos” in cultural environments where the poem of Kornaros and Greek education played a dominant role in the formation of the modern Greek identity, from the 18th century to the present day. What does the SVK and Mr. Kaklamanis, personally, expect from the conference? “The study of “Erotokritos” is at the beginning. Previous generations have approached grammatical analysis with competence and have laid a solid foundation for it. However, the poetic and literary nature of the work is a field that still offers many opportunities for reflection and research. Conferences moving in this direction start from the research legacy of previous scholars and aim at a renewed and more reflective “reading” of the work. Through the Stegi Vitsentzos Kornaros conference, original studies, ideas and approaches will broaden the horizon of the work and accurately trace its cultural footprint. To conclude, the proceedings of the conference will contribute to the promotion of research and the renewal of scholarly interest in the poet’s work”. Alongside the conference, a series of events will take place: a painting exhibition by Giorgos Kordis, a stage reading by the Theatre of Sitia,

WAVE

A state-of-the-art and environmentally friendly brewery welcomes you to its facilities. An absolute destination for beer lovers and not only, where five different types of fresh sparkling beer are waiting for you to taste them! Combine a tour and lunch on the terrace of the Cretan Brewery, in the hinterland of the Cretan nature, amidst citrus fruits and avocados.

Ένα υπερσύγχρονο και περιβαλλοντολογικά φιλικό ζυθοποιείο σάς καλωσορίζει στις εγκαταστάσεις του. Απόλυτος προορισμός για τους ζυθοφανατικούς και όχι μόνο, όπου 5 διαφορετικά είδη φρέσκιας απαστερίωτης μπύρας σάς περιμένουν να τα γευτείτε! Συνδυάστε ξενάγηση και φαγητό στη βεράντα του ζυθοποιείου της Κρητικής Ζυθοποιίας, στην ενδοχώρα της κρητικής φύσης, εν μέσω εσπεριδοειδών και αβοκάντο.

Charma beer is fresh, unpasteurised and without preservatives. Apart from the brewery, you will find it only in restaurants, taverns and bars, in about 450 locations throughout Greece. To find the store closest to you, visit our website www.cretanbeer.gr in the «Stores» section. To book a tour and tasting at our place, visit our website in the section «Visit us».

Η μπύρα Χάρμα είναι μπύρα φρέσκια, απαστερίωτη και χωρίς συντηρητικά. Εκτός από το ζυθοποιείο, θα τη βρείτε μόνο σε καταστήματα εστίασης, σε περίπου 450 σημεία σε όλη την Ελλάδα.

Our beer production, bottling and distribution methods are certified according to ISO 22000:2018. The company follows all standards and regulations regarding Covid-19 in terms of welcoming visitors to its premises.

Για να βρείτε το κατάστημα που είναι πιο κοντά σε εσάς, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας www.cretanbeer.gr στο section «Καταστήματα». Για να κλείσετε ξενάγηση και γευσιγνωσία στον χώρο μας, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο section «Επισκεφθείτε μας». Οι μέθοδοι παραγωγής, εμφιάλωσης αλλά και διανομής μπύρας είναι πιστοποιημένες σύμφωνα με ISO 22000:2018. Η εταιρεία ακολουθεί όλες τις προδιαγραφές και κανονισμούς σχετικά με Covid-19, αναφορικά με την υποδοχή επισκεπτών στον χώρο της.

VISIT US FOOD • BEER • NATURE

Κρητική Ζυθοποιία Α.Ε. | Cretan Brewery SA Ζουνάκι Κυδωνιάς, 73002, Χανιά | Zounaki Kydonias, 73002, Chania T: +3028240 31002, F: +3028240 31003 info@cretanbeer.gr | tour@cretanbeer.gr FB. charma beer-cretan beer | IN. cretan_brewery

www.cretanbeer.gr

50 JUNE - JULY 2022

Έργο από την πρόσφατη έκθεση ζωγραφικής του Αστέρη Γκέκα στη ΣΒΚ. Κάτω: F. Basilicata, «Πόλη της Σητείας» (1618) © Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη  Work from the recent painting exhibition of Asteris Gkekas at the SVK. Below: F. Basilicata, “City of Sitia” (1618) © Library of the Aikaterini Laskaridis Foundation.

ΣΤΈΓΗ ΒΙΤΣΈΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΆΡΟΣ Πρόκειται για αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, που ιδρύθηκε το 2020 στη Σητεία, γενέτειρα του Κορνάρου, ως κέντρο πολιτισμού. Εμπνευστής και χορηγός της είναι ο τοπικός επιχειρηματίας Γιώργος Γαλανάκης και η σύζυγός του Αλίκη, ενώ υπεύθυνη για τη λειτουργία της είναι Διαχειριστική Επιτροπή με ετήσια θητεία. Η ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη μελέτης και ανάδειξης του «Ερωτόκριτου» και της Κρητικής Αναγέννησης, με τους ιδρυτές να φιλοδοξούν να αποτελέσει η ΣΒΚ σημείο συνάντησης, συνεργασίας, δημιουργίας, εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας, ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού. Ο Γιώργος Γαλανάκης εξηγεί: « Όραμά μας είναι να δημιουργηθεί ένα ανοιχτό και σύγχρονο εκθεσιακό, εκπαιδευτικό και μελετητικό κέντρο, μέσα από το οποίο θα αναδειχθεί περαιτέρω το έργο του Κορνάρου. Να καλλιεργηθεί η παιδεία και ο πολιτισμός στη Σητεία και να δοθούν, σε άτομα και ομάδες, τα μέσα για διάλογο και προβληματισμό, επιμόρφωση, έκφραση, δημιουργία και ανάταση για μια καλύτερη κοινωνία. Να γίνει ξανά ο Ερωτόκριτος συστατικό της σύγχρονης παιδείας, όπως ήταν για αιώνες, να αποκτήσει η Σητεία πολιτισμικό βάρος αντίστοιχο με αυτό των γενέθλιων τόπων όλων των μεγάλων της Αναγέννησης και η Κρητική Αναγέννηση να πάρει τη θέση που της αξίζει δίπλα στις άλλες εκφάνσεις της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης».

a collaboration-performance of Chainides - Ki Omos Kineitai and a barcarolle by Tsita Corda.

STEGI VITSENTZOS KORNAROS It is a civic non-profit company, founded in 2020 in Sitia, the homeland of Kornaros, as a cultural centre. Instigator and sponsor of this project is the local businessman Yiorgos Galanakis and his wife Aliki, while a Management Committee is appointed to direct operations, on a yearly basis. The idea stemmed from the need for further study and distinction “Erotokritos” and the Cretan Renaissance, while its founders aspire to create a meeting point that promotes collaboration, creativity, education and entertainment, a living cell of culture. Yiorgos Galanakis explains: “Our vision is to create an open and modern exhibitional, educational and research centre, through which the work of Kornaros will be further promoted. To cultivate education and culture in Sitia and to provide individuals and groups with the means for dialogue and reflection, education, expression, creation and elevation for a better society. To make “Erotokritos” a component of modern education again, as it has been for centuries; to give Sitia a cultural weight equivalent to that of the homelands of all the great creators of the Renaissance; and to give the Cretan Renaissance the place it deserves alongside the other manifestations of the European Renaissance”. 97 Vitsentzou Kornarou and Kazantzaki, Sitia www.vitsentzoskornaros.org, YouTube: Stegi Vitsentzos Kornaros, Facebook: @ stegivitsentzoskornaros. Opening hours: Daily 17:00 - 21:00.

Βιτσέντζου Κορνάρου 97 & Καζαντζάκη, Σητεία www.vitsentzoskornaros.org, YouTube: Stegi Vitsentzos Kornaros, Facebook: Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος. Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά 17:00 - 21:00.

WAVE

Find your inner snob! www.winerymonsieurnicolas.gr Μεσενικόλας Καρδίτσας Ι 2441070871

52 JUNE - JULY 2022

Ένας A model site τόπος-πρότυπο ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ  BY MARIA ATMATZIDOU

Κρήτη, με το ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον της, τη μακραίωνη ιστορία και τις ανεξάντλητες τοπικές παραδόσεις, ήταν πάντα στο προσκήνιο: Για την περιβαλλοντική και οικολογική τους αξία, 53 περιοχές σε όλο το νησί είναι ήδη ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000. Από το 1981, το Φαράγγι της Σαμαριάς αποτελεί το ένα από τα δύο «Αποθέματα Βιόσφαιρας» του Προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO στην Ελλάδα -το άλλο είναι ο Όλυμπος. Περίπου 40 χρόνια αργότερα, ήρθε μια νέα σημαντική διάκριση για την Κρήτη, καθώς τα Αστερούσια Όρη αποτελούν πια το τρίτο «Απόθεμα Βιόσφαιρας» στην Ελλάδα. Πρόκειται για τη νοτιότερη οροσειρά του νησιού -αλλά και της Ευρώπης-, που υπάγεται στην Περιφέρεια Ηρακλείου και αποτελεί το φυσικό σύνορο μεταξύ της πεδιάδας της Μεσαράς και του Νότιου Κρητικού Πελάγους.

Τι είναι τα Αποθέματα Βιόσφαιρας; Το δίκτυο περιλαμβάνει 727 Αποθέματα Βιόσφαιρας σε 131 χώρες. Πρόκειται για περιοχές με παγκόσμια αναγνώριση, που περιλαμβάνουν χερσαία, θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα και σύμφωνα με την UNESCO, είναι «τόποι μάθησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη». Είναι μεγάλες γεωγραφικές ενότητες όπου προωθείται η ορθή διαχείριση της βιοποικιλότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς και προάγεται η αειφόρος οικονομική τους ανάπτυξη. Στην ουσία, είναι «περιοχές που παρέχουν τοπικές λύσεις σε παγκόσμιες προκλήσεις», με στόχο περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία να συνυπάρχουν αρμονικά. Δεν είναι τυχαία η ένταξη των Αστερουσίων στα Αποθέματα Βιόσφαι-

ΤΑ ΜΟΝΑΔΙΚΆ ΑΣΤΕΡΟΎΣΙΑ ΌΡΗ ΑΠΟΛΑΜΒΆΝΟΥΝ ΠΛΈΟΝ ΚΑΙ ΕΠΊΣΗΜΑ ΤΑ ΕΎΣΗΜΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΔΙΑΊΤΕΡΟ ΧΑΡΑΚΤΉΡΑ ΤΟΥΣ, ΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΆΚΡΙΣΗ «ΑΠΌΘΕΜΑ ΒΙΌΣΦΑΙΡΑΣ» ΤΗΣ UNESCO.

THE UNIQUE ASTEROUSIA MOUNTAINS NOW OFFICIALLY ENJOY THE RECOGNITION OF THE INTERNATIONAL COMMUNITY FOR THEIR SPECIAL CHARACTER, DESIGNATED AS A “BIOSPHERE RESERVE” BY UNESCO.

rete, with its unique natural environment, its history and inexhaustible local traditions, has always been in the spotlight: for their environmental and ecological value, 53 areas across the island are already included in the NATURA 2000 network. Since 1981, the Samaria Gorge has been one of the two “Biosphere Reserves” of the UNESCO “Man and Biosphere” Programme in Greece -the other one being Mount Olympus. About 40 years later, a new important distinction came for Crete, as the Asterousia Mountains are now the third “Biosphere Reserve” in Greece. It is the southernmost mountain range of the island -also of Europe- which belongs to the Heraklion Regional Unit and is the natural border between the Messara Plain and the South Sea of Crete.

What are the Biosphere Reserves? The network includes 727 “Biosphere Reserves” in 131 countries. These are globally recognised sites, which include terrestrial, marine and coastal ecosystems and, according to UNESCO, are “learning sites for sustainable development”. They are large geographical units promoting good management of biodiversity and cultural heritage and fostering sustainable economic development. In essence, they are “places that provide local solutions to global challenges” with the aim that environment, society and economy coexist in harmony. The inclusion of Asterousia in the “Biosphere Reserves” did not

WAVE

54 JUNE - JULY 2022

Σπιζαετός  Bonelli’s eagle. Αγριόγατος της Κρήτης  Cretan wildcat

ρας. Σε μία τοποθεσία που περιλαμβάνει 371,6 τ.χλμ. χερσαίας έκτασης, εκτενή παράκτια και θαλάσσια ζώνη (μέρος της Ελληνικής Τάφρου με βάθη που ξεπερνούν τις 3.000 μ.) και με 14 καταγεγραμμένους τύπους οικοτόπων, ευδοκιμούν 1.800 είδη φυτών με τριάντα ενδημικά φυτά που δεν απαντούν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου (όπως η Λομελόσια των Αστερουσίων Lomelosia minoana subsp. Asterusica), 450 φυτά της θαλάσσιας χλωρίδας (ανάμεσά τους λιβάδια από ποσειδωνίες που παίζουν ζωτικό ρόλο στην υγεία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων), περισσότερα από 192 είδη πουλιών (με αρπακτικά όπως ο Κρητικός Χρυσαετός, ο γυπαετός και ο σπιζαετός), θηλαστικά (όπως ο Αγριόγατος της Κρήτης ή Φουρόγατος), ερπετά και αμφίβια, όπως είναι η θαλάσσια χελώνα (Caretta caretta), η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) και φυσητήρες. Φαράγγια και σπήλαια, κορυφογραμμές και παραλίες, συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικό. Σε συνδυασμό με την πλούσια ιστορική και αρχαιολογική κληρονομιά από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους, με θρύλους να συνοδεύουν τα ερειπωμένα χωριά και κατάλοιπα οικισμών από τη Μινωική ακόμη εποχή να μαρτυρούν την αδιάλειπτη συνέχεια μέσα στις χιλιετίες, ο τόπος αυτός αναδύει μία αρχέγονη γοητεία.

Γιατί να επισκεφτεί ο ταξιδιώτης τα Αστερούσια; Πέρα από τις απαράμιλλες φυσικές ομορφιές και τις περιοχές με ιστορικό/αρχαιολογικό ενδιαφέρον, για να πεζοπορήσει στα μονοπάτια, να επισκεφθεί σπήλαια και καταρράκτες, να κάνει ορειβασία ή αναρρίχηση, mountain bike ή ιππασία σε έναν τόπο με ιδιαίτερη γεωμορφολογία, ή κανό στα επιβλητικά φαράγγια, ή παρά πέντε για να φτάσει η αδρεναλίνη στα ύψη (κυριολεκτικά!), ή birdwatching (πάντα βέβαια με σεβασμό στα προστατευόμενα είδη), ή καταδύσεις στα παράλια. Ή, πάλι, να δει από κοντά πώς οι κάτοικοι των Αστερουσίων χρησιμοποιούν παραδοσιακές μεθόδους για την παραγωγή τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, όπως λάδι, κρασί, τυροκομικά και μέλι. Στη συνύπαρξη, όμως, φύσης και ανθρώπου, ενυπάρχουν προκλήσεις. Καθώς τα Αστερούσια αναδεικνύονται σε κορυφαίο προορισμό για λάτρεις της φύσης, της περιπέτειας και της ιστορίας ή απλά ταξιδιώτες που επιθυμούν έναν εναλλακτικό τρόπο διακοπών, ένας από τους στόχους της ένταξής τους στα Αποθέματα Βιόσφαιρας, σύμφωνα με τον ιστότοπο των Αστερουσίων (https://asterousiacrete.gr/), είναι η περαιτέρω ανάπτυξη του αειφόρου τουρισμού της υπαίθρου. Με σεβασμό, πάντα, στο περιβάλλον και στην πολιτιστική ταυτότητα και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες και τους φορείς.

happen by chance. It is a location that includes 371.6 square kilometres of land area, extensive coastal and marine zone; it has 14 recorded habitat types; 1,800 species of plants thrive here, with thirty endemic plants that are not found in any other part of the world (such as the Lomelosia minoana subsp. Asterusica); 450 marine flora plants (including meadows of Posidonia seagrass that play a vital role in the health of marine ecosystems); more than 192 species of birds (with predators such as the Golden Eagle of Crete, the Bearded vulture and the Bonelli’s eagle); mammals (such as the Cretan wildcat), reptiles and amphibians, such as the sea turtle (Caretta caretta), the Mediterranean seal (Monachus monachus); and Sperm whales. Gorges and caves, ridges and beaches, compose a unique landscape. Combined with the rich historical and archaeological heritage from prehistoric to modern times, with legends accompanying the ruined villages and remnants of settlements from the Minoan era testifying to the uninterrupted continuity through the millennia, this place radiates a primeval charm.

Why should a traveller visit Asterousia? Apart from the unparalleled natural beauty and areas of historical/ archaeological interest, to hike the trails; visit caves and waterfalls; go mountaineering or climbing; mountain biking or horseback riding in a place with a special geomorphology; or canoeing in the imposing gorges; or just to get their adrenaline flowing (literally!); or birdwatching (always with respect for protected species); or diving on the coast. Or again, to see how the people of Asterousia use traditional methods to produce local high quality products such as olive oil, wine, cheese and honey. However, there are inherent challenges in the coexistence of nature and humans. While Asterousia is emerging as a top destination for nature, adventure and history lovers or simply travellers looking for an alternative way of holidaying, one of the aims of its inclusion in the “Biosphere Reserves”, according to the Asterousia website (https:// asterousiacrete.gr/), is the further development of sustainable rural tourism -from climbing to gastronomy and culture. Always with respect for the environment and cultural identity, and in cooperation with local communities and institutions.

WAVE

Βρίσκουμε λύσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας στη Βιομηχανία σας! ∆ικτύων και Ειδικών Ρευστών •• Εξοπλισμός Εξαρτήματα για ανοξείδωτα δίκτυα ατμού (γαλακτοβιομηχανίες, τυροκομεία και φαρμακοβιομηχανίες)

Βελτίωσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας • •Προτάσεις Περιορισμός θερμικών απωλειών

••

• Περιορισμός υγρασίας του ατμού • Επιστροφή συμπυκνωμάτων Μελέτες δικτύων Ατμού και Ρευστών Ενεργειακές Μετρήσεις

ALEKAN ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Λ. Κωνσταντίνου Καραμανλή 177 Αχαρνές – Αθήνα | Τ: 210 240 1370 www.alekan.gr | e-mail: info@alekan.gr

56 SUMMER JUNE - AUTUMN JULY 20222021

DANCE DAYS CHANIA

Η ΤΈΧΝΗ ΤΗΣ ΚΊΝΗΣΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΑ ΠΕΤΡΟΠΟΎΛΟΥ  BY EVA PETROPOULOU ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: DANCE DAYS CHANIA  PHOTOS: DANCE DAYS CHANIA

WAVE

THE ART OF

ΧΟΡΕΥΤΈΣ ΚΑΙ ΧΟΡΟΓΡΆΦΟΙ ΑΠ’ ΌΛΟ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΔΊΝΟΥΝ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΚΑΙ ΦΈΤΟΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΆ ΓΙΑ ΤΟ 12Ο ΔΙΕΘΝΈΣ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΣΎΓΧΡΟΝΟΥ ΧΟΡΟΎ, ΑΠΌ ΤΙΣ 23 ΙΟΥΛΊΟΥ ΈΩΣ ΤΙΣ 4 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ. ΜΙΑ ΠΡΏΤΗΣ ΤΆΞΕΩΣ ΕΥΚΑΙΡΊΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΕΙ ΤΟ ΚΟΙΝΌ ΑΠΌ ΚΟΝΤΆ ΣΠΟΥΔΑΊΕΣ PERFORMANCES ΚΑΙ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΈΣ ΠΡΕΜΙΈΡΕΣ.

MOVE MENT DANCERS AND CHOREOGRAPHERS FROM ALL OVER THE WORLD MEET AGAIN THIS YEAR IN CHANIA FOR THE 12TH INTERNATIONAL CONTEMPORARY DANCE FESTIVAL, FROM 23 JULY TO 4 AUGUST. A FIRST-CLASS OPPORTUNITY FOR THE AUDIENCE TO WATCH GREAT PERFORMANCES AND EUROPEAN PREMIERES.

έσα στην καρδιά του καλοκαιριού, τα Χανιά γίνονται ξανά η πόλη του χορού, χάρη στο Dance Days Chania, το μοναδικό διεθνές φεστιβάλ που υλοποιείται στην Κρήτη με θέμα τον σύγχρονο χορό, που έρχεται και πάλι για να μας ξεσηκώσει στον ρυθμό του. Άλλωστε, πέρα από την ίδια την καλλιτεχνική δημιουργία, η επικοινωνία της τέχνης του χορού με την κοινότητα αποτελεί βασικό στόχο των διοργανωτών και των συμμετεχόντων. Η Σοφία Φαλιέρου, χορογράφος, καλλιτεχνική διευθύντρια και «ψυχή» του φεστιβάλ, συμπληρώνει: «Η τέχνη είναι το αντίδοτο στην κρίση. Έχει τη δύναμη να μαλακώνει την ψυχή των ανθρώπων και να τους κρατά σε αφύπνιση. Αυτό είναι ένα ζητούμενο».



n the heart of summer, Chania turns again into the city of dance, thanks to Dance Days Chania, the only international festival on contemporary dance in Crete, which comes again to stir us to its rhythm. Besides, beyond the artistic creation itself, the communication of the art of dance with the community is a key objective of the organisers and the participants. Sofia Falierou, choreographer, artistic director and the “soul” of the festival, comments: “Art is the antidote to the crisis. It has the power to mellow people’s souls and keep them awake. This is one of the objectives”.

58 JUNE - JULY 2022

Το Dance Days Chania υλοποιείται από τον Σύλλογο Εκφραστικού Χορού Συν-Κίνηση από το 2011, με εθελοντική εργασία των μελών του και αστείρευτο κέφι. Φέτος, συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Χανίων (ΚΕΠΠΕΔΗΧ- ΚΑΜ), την Περιφέρεια Κρήτης - Π.Ε. Χανίων και την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, καθώς και της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα. Η κα Φαλιέρου μάς μιλά γι’ αυτό με έναν ενθουσιασμό που είναι μεταδοτικός: «Ο χορός μάς αφορά όλους και η κίνηση αντιμετωπίζεται ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Η δημιουργία εμπεριέχει την πόλη και η πόλη τη δημιουργία, με αποτέλεσμα η κοινότητα να αποτελεί ουσιαστικό μέρος του φεστιβάλ. Αναζητώντας την ταυτότητα του 12ου Dance Days Chania, πηγαία, προέκυψε η ανάγκη να επιστρέψουμε στις ρίζες μας, να ξαναθυμηθούμε ποιοι είμαστε και ποια έμπνευση μας οδήγησε σε αυτή τη διοργάνωση, που δίνει τροφή στο σώμα, στην ψυχή και στη σκέψη μας. Μπροστά στις προκλήσεις ενός κόσμου που διαρκώς μεταβάλλεται, προσφέρει μια ευκαιρία για επανασύνδεση, προσωπική αναζήτηση και ανταλλαγή χορευτικών διαλόγων». Η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει 18 παραστάσεις σε χώρους πολιτισμού και σημεία της πόλης, 8 σεμινάρια, 7 εργαστήρια/ masterclasses, την ενότητα Νέοι Δημιουργοί & Δημόσιος Χώρος και ένα διήμερο αφιέρωμα Video Dance. Η κα Φαλιέρου προσθέτει: «Επιπλέον, φέτος εγκαινιάζουμε την ενότητα “Γνωριμία

Dance Days Chania is implemented by the Association of Expressive Dance “Syn-Kinisi” since 2011, with voluntary work and endless enthusiasm by its members. This year, it is co-organised by the Municipality of Chania,, the Region of Crete - Regional Unit of Chania and the support of the J. F. Costopoulos Foundation, as well as the Austrian Embassy in Athens. Ms Falierou talks to us about it with an enthusiasm that is contagious: “Dance is something that concerns us all and movement is seen as an integral part of our everyday life. Creation involves the city and the city involves creation, so the community is an essential part of the festival. Searching for the identity of the 12th Dance Days Chania, a need arose to return to our roots, to remember again who we are and the inspiration that led us to this event, which feeds our body, soul and mind. Faced with the challenges of an ever-changing world, it offers an opportunity for reconnection, personal exploration and exchange of dance dialogues”. This year’s event includes 18 performances in cultural venues and parts of the city, 8 seminars, 7 workshops/masterclasses, the New Creators & Public Space section and a two-day Video Dance

ο CRETAquarium Θαλασσόκοσμος, το μεγαλύτερο ενυδρείο στην Ελλάδα και ένα από τα μεγάλα ενυδρεία της Μεσογείου, ιδρύθηκε και λειτουργεί ως τμήμα του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε), του μεγαλύτερου κέντρου θαλάσσιας επιστήμης και ανάδειξης του μεσογειακού θαλάσσιου κόσμου. Περισσότεροι από 2.500 οργανισμοί, που αντιστοιχούν σε 200 περίπου είδη της Μεσογείου, φιλοξενούνται σε 61 μεγάλες και μικρότερες δεξαμενές που αναπαριστούν τους φυσικούς τους βιότοπους. Από τους μεγάλους θηρευτές μέχρι τους μικροσκοπικούς κάβουρες και τη φαντασμαγορία των μεδουσών, η ποικιλία των θαλάσσιων ειδών της Μεσογείου αναδεικνύεται με φόντο υποθαλάσσια τοπία της κρητικής θάλασσας όπως τα βράχια των Ματάλων και τον βυθό του Βάι.

Ανακαλύψτε επίσης:

•

Ακουστική Ξενάγηση Ατομικές συσκευές ακουστικής ξενάγησης σε 9 διαφορετικές γλώσσες. Εμπειρία Εικονικής Πραγματικότητας Απολαύστε τη μοναδική εμπειρία μιας εικονικής κατάδυσης σε κοραλλιογενείς υφάλους.

•

RETAquarium Thalassokosmos, the largest aquarium in Greece and one of the largest aquariums in the Mediterranean, was founded and operates as part of the Hellenic Centre for Marine Research (HCMR), the largest centre for marine science and the promotion of the Mediterranean marine world. More than 2,500 organisms corresponding to about 200 Mediterranean species are hosted in 61 large and smaller tanks representing their natural habitats. From large predators to tiny crabs and the spectacle of jellyﬁsh, the diversity of Mediterranean marine species is highlighted against the backdrop of underwater landscapes of the Cretan Sea such as the rocks of Matala and the seabed of Vai.

Discover more:

• Audio guide device •

Ιndividual audio guide system in 9 different languages. Virtual Reality Experience Enjoy the unique experience of a virtual dive on coral reefs.

Στον χώρο του Ενυδρείου λειτουργεί snack bar/εστιατόριο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει πριν ή μετά την επίσκεψή του. There is a snack bar/restaurant in the Aquarium where visitors can relax before or after their visit.

www.cretaquarium.gr

60 JUNE - JULY 2022

με τις/τους Χορογράφους” που θα παρουσιάσουν έργα τους στο φεστιβάλ, προσκαλώντας μαθητές, σπουδαστές, επαγγελματίες χορευτές να μπουν στον χώρο της δημιουργικής διαδικασίας, να διδαχτούν στοιχεία της από τους ίδιους τους δημιουργούς, να την κατανοήσουν βαθύτερα και να συνομιλήσουν χορευτικά». Η δουλειά της ομάδας διοργάνωσης δεν περιορίζεται στο δεκαπενθήμερο υλοποίησης του φεστιβάλ. Δράσεις σύγχρονου χορού πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, μέσα από σεμινάρια, residencies, συζητήσεις και παρουσιάσεις, πάντα με σκληρή δουλειά. Όπως μας εξηγεί η κα Φαλιέρου: «Η ομάδα εργάζεται όλο τον χρόνο, εξασφαλίζοντας ένα πλούσιο καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αναγνωρίσιμο ως ένα από τα καλύτερα στην Ευρώπη. Σημειωτέον, ο σύλλογός μας κάθε χρόνο υποβάλλει αιτήματα συνδιοργάνωσης, επιχορήγησης, υποστήριξης και συνεργασίας εκ νέου, χωρίς δεδομένη υποστήριξη, ενώ τα έσοδα από τις πωλήσεις εισιτηρίων δίνονται στο σύνολό τους στις ομάδες και στους χορογράφους». Στο πλαίσιο του φεστιβάλ, καλλιτέχνες ταξιδεύουν από 11 χώρες και πραγματοποιούν πανευρωπαϊκές και πανελλαδικές πρεμιέρες: «Είναι σπουδαίο το να μπορεί ο performer να επικοινωνήσει τη

 tribute. Ms Falierou adds: “In addition, this year we are launching the section “Meet the Choreographers” who will present their works at the festival, inviting students, amateur and professional dancers to enter the space of the creative process, to learn its elements from the creators themselves, to understand it more deeply and to engage in a dance conversation”. The work of the organising team is not limited to the fortnight of the festival. Contemporary dance activities take place throughout the year, through seminars, residencies, discussions and presentations, always involving hard work. As Ms Falierou explains: “The team works all year round, delivering a rich artistic and educational programme, recognised as one of the best in Europe. It should be noted that every year our association submits applications for co-organisation, grants, support and cooperation anew, with no guaranteed support, while the proceeds from ticket sales are distributed in their entirety to the groups and choreographers”. As part of the festival, artists travel from 11 countries and perform European and national premieres: “It is great for performers to be able to communicate their work directly with the audience out of

WAVE

PROFESSORE PROFESSORE PROFESSORE

d adla l dal

N A X O S

Local fresh fish, meat and fresh pasta in all its glor y

Seafront, Naxos Town, 84300 Naxos, Greece T +30 22850 27034 E info@dalprofessorenaxos.com

Dalprofessorenaxos.com

Born out of Dedication to Quality and Creativity!

SOUTH SPACE FOR PHOTOGRAPHY.

JUNE - JULY 2022

δουλειά του άμεσα με το κοινό και έξω από την ασφάλεια του θεάτρου. Αυτό απαιτεί γενναιότητα. Αλλά η ελπίδα θέλει δύναμη!». Για το τέλος, ρωτήσαμε τη Σοφία Φαλιέρου ποια είναι η ανταμοιβή για όλη αυτή την πολύμηνη δουλειά και προσπάθεια: «Η ανταπόκριση των καλλιτεχνών και η συμμετοχή του κοινού είναι μεγάλη ανταμοιβή. Ξεκινήσαμε το 2011 με 10 αιτήσεις συμμετοχής και πλέον ξεπερνούν κάθε χρόνο τις 400, από όλο τον κόσμο. Για εμάς, σε μια τέτοια συνθήκη, στην εποχή του κορωνοϊού, με τις οικονομικές δυσκολίες και τις πολεμικές συρράξεις, το φεστιβάλ είναι ένας φακός που μας επιτρέπει να βλέπουμε τον κόσμο με άλλο μάτι. Μέσα από τις καλλιτεχνικές προτάσεις που δεχόμαστε κάθε χρόνο, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τι συμβαίνει στον κόσμο. Ο χορός για εμάς είναι η τέχνη του να μπορείς να αλλάζεις!».

the safety of the theatre as well. This requires courage. But hope takes strength!”. At the end, we asked Sofia Falierou which is the reward for all these months of work and effort: “The response of the artists and the participation of the audience is a great reward. We started in 2011 with 10 applications and now we have over 400 applications every year, from all over the world. For us, under such circumstances, in the age of the coronavirus, with the economic difficulties and the wars, the festival is a torch that allows us to see the world in a different light. Through the artistic proposals we receive every year we get a better understanding of what is happening in the world. Dance for us is the art of being able to change!”

https://dancedays.gr/festival Facebook: DanceDaysChania Instagram: dancedayschania_festival

WAVE

Μοναδικό στυλ - Διακριτική πολυτέλεια για μοναδικούς επισκέπτες!

Το ELYSIAN LUXURY HOTEL & SPA 5 ***** μπροστά στη θάλασσα, εκεί που το απέραντο γαλάζιο της Μεσσηνιακής θάλασσας συναντά το γαλάζιο του καθαρού Ελληνικού ουρανού, σας συστήνει μια ολοκαίνουρια ολιστική εμπειρία διακοπών και επαναπροσδιορίζει την αίσθηση της πολυτέλειας στην Καλαμάτα. Μέσα σε ένα γαλήνιο τοπίο, αγκαλιασμένο από τη θάλασσα που το ιχνηλατούν οι φοίνικες, η πισίνα σε σχήμα του απείρου, σας χαμογελά και σας προσκαλεί να απολαύσετε τον ήλιο. Χαλαρώνοντας σε ένα από τα κιόσκια και ξαπλώστρες… Μια κομψή collection από 44 πολυτελή δωμάτια και σουίτες με ξεχωριστή και εκλεπτυσμένη διακόσμηση και με 22 ιδιωτικές πισίνες, καλωσορίζει τους επισκέπτες σε μια παραδεισένια όαση ομορφιάς. Διαλέξτε ένα από τα 22 πολυτελή μας δωμάτια και τις 22 σουίτες με ιδιωτικές πισίνες, σε μια εναρμονισμένη παλέτα από χρώματα που απαθανατίζουν το απέραντο λευκό της καθαρότητας, το απαλό αρμονικό γαλάζιο, τα δημιουργικά, θετικά και χαλαρωτικά χρώματα της γης, το εκλεπτυσμένο γκρι ή το κομψό μαύρο και το μυστηριώδες βαθύ βιολετί.

Η επιλογή είναι δική σας. Συνοικία Κορδιά

Καλαμάτα 24100

Τ.: 0030 2721 180100

E-mail: elysianreception@gmail.com

www.johnp-shop.com John p. @johnp_shop

TOM-GRIMBERT - UNSPLASH

articles & interviews

main deck

66 JUNE- JULY 2022

ΒΑΣΊΛΗΣ ΚΙΚΊΛΙΑΣ VASSILIS KIKILIAS

Ο ΜΑΧΗΤΉΣ THE FIGHTER Ο ΥΠΟΥΡΓΌΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ ΞΈΡΕΙ ΑΠΌ ΑΓΏΝΕΣ: Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΌΣ, Η ΙΑΤΡΙΚΉ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΕΊΝΑΙ ΤΡΕΙΣ ΤΟΜΕΊΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΊΟΥΣ ΈΧΕΙ ΠΑΛΈΨΕΙ ΣΚΛΗΡΆ ΚΑΙ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΊΑ -ΜΕ ΜΌΝΟ ΓΝΏΜΟΝΑ ΝΑ ΔΊΝΕΙ ΤΟΝ ΚΑΛΎΤΕΡΌ ΤΟΥ ΕΑΥΤΌ ΚΑΙ ΝΑ ΒΆΖΕΙ ΤΟΝ ΠΉΧΗ ΚΆΘΕ ΦΟΡΆ ΚΑΙ ΛΊΓΟ ΠΑΡΑΠΆΝΩ. THE MINISTER OF TOURISM KNOWS HOW TO FIGHT: SPORTS, MEDICINE AND POLITICS ARE THREE AREAS IN WHICH HE HAS FOUGHT HARD AND SUCCESSFULLY -WITH THE SOLE AIM OF GIVING HIS BEST AND RAISING THE BAR A LITTLE HIGHER EVERY TIME.

ΑΠΌ ΤΗ MIA ΚΟΛΛΙΑ  ΒY MIA KOLLIA ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΙΜΌΠΟΥΛΟΣ  PHOTOS: ANDREAS SIMOPOULOS

«Γεννήθηκα από δύο υπέροχους γονείς»

“I was born to two wonderful parents”

γράφετε στο βιογραφικό σας. Είναι πάντα ενδιαφέρον το τι μας δίνει το περιβάλλον όπου μεγαλώνουμε, τα στοιχεία που παίρνουμε από τους γονείς μας και από το σχολείο. Θα μας αναφέρετε τα πιο σημαντικά από αυτά;

you write in your resume. It’s always interesting, what the environment we grow up in provides us with; what we get from our parents and from school. Would you name the most important of these things?

Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε, η οικογένειά μας, αναμφίβολα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τη μετέπειτα πορεία και την εξέλιξή μας. Οι γονείς μας είναι τα πρώτα μας πρότυπα, αυτοί μάς διδάσκουν τις ηθικές αξίες της ζωής, την αγάπη, τον σεβασμό, τη συμπόνια, την υπευθυνότητα. Η αδελφή μου κι εγώ είχαμε την τύχη να μεγαλώσουμε σε μια πολύ αγαπημένη, μεσοαστική, οικογένεια και το μεγαλύτερο εφόδιο που μας έδωσαν οι γονείς μας ήταν η μόρφωση, η παιδεία -αλλά αισθάνομαι ότι το πιο πολύτιμο ήταν πως μας έμαθαν να παλεύουμε για το μέλλον μας με αφοσίωση και εντιμότητα, να δίνουμε μάχες για να πετύχουμε τους στόχους μας.

The environment in which we grow up, our family, is undoubtedly the cornerstone for our subsequent course and development. Our parents are our first role models, they teach us the moral values of life, love, respect, compassion, responsibility. My sister and I were fortunate enough to grow up in a very loving, middle-class family, and the greatest asset that our parents provided us with was literacy, education, but I feel that the most valuable thing was that they taught us to fight for our future with dedication and honesty, to fight battles to achieve our goals.

Η ιατρική, η επιστήμη που επιλέξατε να σπουδάσετε, ο πρωταθλητισμός και η πολιτική απαιτούν όλα πίστη, αφοσίωση και συνεχή προσπάθεια παρά τις αντιξοότητες και τις συνθήκες. Εσείς πώς νιώσατε τις απαιτήσεις του κάθε χώρου, πού συναντιούνται οι ιδιότητες του καθενός; Από πολύ μικρός είχα τεράστια αγάπη για τον αθλητισμό. Έπαιζα μπάσκετ όπως χιλιάδες παιδάκια και ο πρωταθλητισμός προέκυψε όταν οι γονείς μου και οι προπονητές μου είδαν ότι είχα ταλέντο και κυρίως ότι πάλευα με όλες μου τις δυνάμεις -ήμουν μαχητής. Αυτό «έχτισε» την προσωπικότητά μου. Ο πρωταθλητισμός με γαλούχησε, χαρίζοντάς μου συγκλονιστικές και πολύ όμορφες εμπειρίες, που

Medicine, the science you chose to study, sports and politics all require faith, dedication and constant effort in the face of adversity and circumstances. How did you perceive the requirements of each discipline, where do the attributes of each of them intersect? From a very young age I loved sports immensely. I was playing basketball like thousands of kids and I became a competitive player when my parents and my coaches saw that I had talent and most importantly that I was playing with all my might -I was a fighter. This has “built up” my personality. Competitive sports nurtured me, giving me exciting and very beautiful experiences that helped me to cope with both the demanding study of the science I followed, medicine, and the difficulties of the political arena. Adversity, the handling of

WAVE

69 JUNE- JULY 2022

με βοήθησαν να αντεπεξέλθω τόσο στις απαιτητικές σπουδές της επιστήμης που ακολούθησα, της ιατρικής, όσο και στις δυσκολίες που έχει ο πολιτικός στίβος. Οι αντιξοότητες, η διαχείριση της νίκης και κυρίως της ήττας, το πώς ξανασηκώνεσαι, καταφέρνεις να σταθείς και πάλι στα πόδια σου και παλεύεις ακόμα πιο σκληρά, διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μου και την προσωπικότητά μου και με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα. Τα εφόδια αυτά και το γεγονός ότι είχα μάθει από πολύ μικρός να λειτουργώ υπό πίεση, με βοήθησαν πολύ και στην πολιτική. Και στο κομμάτι της διοίκησης -υπηρέτησα ένα ομαδικό παιχνίδι και αυτό έχει μεγάλη σημασία- αλλά και στη διαχείριση κρίσεων.

victory and especially defeat, how you get back up, how you manage to get back on your feet and fight even harder, shaped my character and my personality and made me what I am today. These assets and the fact that I had learned from a very young age to work under pressure helped me a lot in politics as well. In the administration aspect too -I served a team game and that is very important-, but also in crisis management.

Από όλα τα Υπουργεία που έχετε περάσει και τις θέσεις-κλειδιά, ποιες στιγμές ή ποια θέματα σας δυσκόλεψαν περισσότερο και για ποια συγκεκριμένα αποτελέσματα ή αποφάσεις είστε ιδιαιτέρως υπερήφανος;

As a Minister, I try each time to fulfil my duties with the common good, the respect for my fellow citizens, the support of the Greek family, the protection of the weakest and the prosperity of the country in mind. Every portfolio has its own difficulties. At Citizen Protection, my goal was to build an effective Greek Police force with a human face, so that every citizen can feel safe 24 hours a day, all year round and in every corner of the country. At the Ministry of Health, I had to work under pandemic conditions to defend State Health, to protect the most vulnerable who were most at risk and to strengthen the Greek National Health System in order to cope with this very big challenge and to be able to treat all coronavirus patients without collapsing; as happened with much stronger health systems in other European countries. Now, at the Ministry of Tourism, we are upgrading our tourism product. Greece is the 5th brand in the world and with the increased traveller flows that we have started to see very early this year, we are strengthening the average Greek family and the Greek economy. But all of this is the product of a collective effort, in all ministries we worked as a team. As I mentioned before, as an athlete I served as a team player and that’s how I’ve learned to work. So, I am proud that we are all doing it together. From the political leadership of the Ministry to the police officer serving at the border, the nurse who, despite being exhausted, is there for every patient, the hotel worker who shows every tourist with a smile what Greek hospitality means.

Ως υπουργός προσπαθώ κάθε φορά να αντεπεξέλθω στα καθήκοντά μου με γνώμονα το κοινό καλό, τον σεβασμό στους συμπολίτες μου, την ενίσχυση της ελληνικής οικογένειας, την προστασία των πιο αδύναμων και την ευημερία της χώρας. Όλα τα χαρτοφυλάκια έχουν τις δυσκολίες τους. Στο Προστασίας του Πολίτη, στόχος μου ήταν μια αποτελεσματική Ελληνική Αστυνομία με ανθρώπινο πρόσωπο, έτσι ώστε ο κάθε πολίτης να αισθάνεται ασφαλής όλο το 24ωρο, όλο τον χρόνο και σε κάθε γωνιά της χώρας. Στο Υπουργείο Υγείας, έπρεπε μέσα σε συνθήκες πανδημίας να εργαστώ για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας, την προστασία των πιο ευάλωτων που κινδύνευαν περισσότερο και την ενίσχυση του ΕΣΥ, προκειμένου να αντεπεξέλθει σε αυτή την πολύ μεγάλη δοκιμασία και να μπορέσει να περιθάλψει όλους τους ασθενείς με κορωνοϊό, χωρίς να καταρρεύσει, όπως συνέβη με πολύ πιο ισχυρά συστήματα υγείας άλλων κραταιών ευρωπαϊκών χωρών. Τώρα, στο Υπουργείο Τουρισμού, αναβαθμίζουμε το τουριστικό μας προϊόν. Η Ελλάδα είναι 5ο brand στον κόσμο και με τις αυξημένες ροές ταξιδιωτών που έχουμε αρχίσει να βλέπουμε φέτος από πολύ νωρίς, ενισχύουμε τη μέση ελληνική οικογένεια και την ελληνική οικονομία. Όλα αυτά όμως αποτελούν προϊόν συλλογικής προσπάθειας, σε όλα τα υπουργεία εργαστήκαμε ομαδικά. Όπως σας προανέφερα, ως αθλητής υπηρέτησα ομαδικό παιχνίδι και έτσι έχω μάθει να εργάζομαι. Είμαι, λοιπόν, υπερήφανος που τα καταφέρνουμε όλοι μαζί. Από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου μέχρι τον αστυνομικό που υπηρετεί στα σύνορα, τον νοσηλευτή που χωρίς να υπολογίζει κούραση είναι δίπλα σε κάθε ασθενή, τον εργαζόμενο στο ξενοδοχείο που με χαμόγελο δείχνει στον τουρίστα τι σημαίνει ελληνική φιλοξενία.

Υπήρξατε υπουργός Υγείας τη χειρότερη ίσως περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της χώρας και παγκοσμίως. Τι πιστεύετε ότι καταφέρατε στο μάξιμουμ, πότε λυγίσατε και ποιο είναι το μυστικό για να αντεπεξέλθει κάποιος σε τέτοια πίεση; Ως χαρακτήρας δεν λυγίζω, έχω μάθει να μάχομαι μέχρι τέλους. Στο Υπουργείο Υγείας, όμως, όχι μόνο δεν υπήρχε το περιθώριο να λυγίσω, αλλά έπρεπε άμεσα να πάρω πρωτοβουλίες και να προχω-

Of all the ministries you have served in and the key positions you have held, which moments or issues have been most difficult for you and which specific results or decisions are you particularly proud of?

You were the Minister of Health during perhaps the worst period in the modern history of the country and the world. What do you think you managed to the maximum, when did you buckle and what is the secret to cope with such pressure? It is not in my character to buckle; I have learned to fight to the end. At the Ministry of Health, however, not only was there no margin for me to buckle, but I also had to take immediate initiatives and make interventions so that our doctors, our nurses, our caterers, our cleaners, our administrative staff, would not buckle. That is, the people who support the Greek National Health System and have selflessly borne the burden of this unprecedented health crisis. If they were to buckle, all would have been lost, it would have meant the collapse of

WAVE

70 JUNE- JULY 2022

ρήσω σε παρεμβάσεις προκειμένου να μη λυγίσουν οι γιατροί μας, οι νοσηλευτές μας, οι τραπεζοκόμοι, οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, οι διοικητικοί. Οι άνθρωποι δηλαδή που στηρίζουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας και σήκωσαν με αυταπάρνηση το βάρος της πρωτόγνωρης αυτής υγειονομικής κρίσης. Αν λύγιζαν αυτοί, όλα θα είχαν χαθεί, αυτό θα σήμαινε κατάρρευση του υγειονομικού συστήματος, θα χάνονταν εκατοντάδες ασθενείς που θα μπορούσαν να σωθούν. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για τις θυσίες τους, συγκινούμαι κάθε φορά που σκέφτομαι τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που έκαναν οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία μας. Από την πλευρά μου, ως υπουργός Υγείας νομίζω ότι έκανα τα πάντα για να τους στηρίξω και γι’ αυτό, ναι, αισθάνομαι υπερήφανος, γιατί σώθηκαν ανθρώπινες ζωές. Είμαι υπερήφανος που κατάφερα να υπερδιπλασιάσω τις κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Θα μπορούσα όμως να το κάνω αυτό χωρίς τη συνδρομή των διοικητών, χωρίς τις δωρεές των ιδιωτών; Όχι. Ενισχύσαμε το ΕΣΥ με χιλιάδες γιατρούς, νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό. Θα είχε γίνει αυτό αν δεν ήταν βούληση της Κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη, αν δεν έδινε τα χρήματα το Υπ. Οικονομικών; Προφανώς και όχι. Επομένως και πάλι η συλλογική προσπάθεια ήταν αυτή που έφερε αποτελέσματα. Νομίζω ότι ως υπουργός Υγείας κατάφερα να κρατήσω όρθιο ένα σύστημα υγείας που αντιμετώπιζε ούτως ή άλλως πολλές διαχρονικές παθογένειες και ξαφνικά κλήθηκε να αντεπεξέλθει και στη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών. Ξαναλέω όμως ότι η επιτυχημένη διαχείριση της πανδημίας πιστώνεται σε όλους. Από την Κυβέρνηση και τον υπουργό Υγείας μέχρι τον γιατρό, τον νοσηλευτή, τον πολίτη που τήρησε τα μέτρα για να προστατέψει τους συνανθρώπους μας που κινδύνευαν περισσότερο.

Ελλάδα και Τουρισμός: η οικονομική μας στήριξη και ελπίδα κάθε χρόνο. Πάνω σε ποια θέματα δουλεύετε πυρετωδώς και ποιες καινοτομίες ονειρεύεστε να αφήσετε ως παρακαταθήκη; Στο Υπουργείο Τουρισμού, από την πρώτη στιγμή προχωρήσαμε στη χάραξη μιας πολυεπίπεδης στρατηγικής, με στόχο την αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος, τις επωφελείς συμφωνίες με μεγάλους tour operators, την προσέλκυση high spenders ταξιδιωτών, το άνοιγμα σε νέες αγορές, την επένδυση στον θεματικό τουρισμό και την ανάπτυξη με νέες υποδομές. Οι εντατικές προσπάθειές μας έχουν αρχίσει ήδη να δίνουν καρπούς. Το είδαμε το Πάσχα, την Πρωτομαγιά και του Αγ. Πνεύματος, με υψηλές πληρότητες σε ξενοδοχεία και καταλύματα ακόμα και σε όχι τόσο δημοφιλείς προορισμούς, το βλέπουμε τώρα, με τις πολύ αυξημένες ταξιδιωτικές ροές, που σε κάποιες περιοχές της χώρας αγγίζουν ακόμα και τα ποσοστά του 2019, που ήταν χρονιά-ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό. Αισιοδοξούμε ότι αυτή θα είναι η εικόνα μέχρι το τέλος του έτους, οπότε και θα «κάνουμε ταμείο».

Πώς μπορούμε να πείσουμε τους επισκέπτες να παραμείνουν περισσότερο στην Αθήνα προτού αποδράσουν στα νησιά; Κατ’ αρχάς έχουμε ήδη αυξήσει τις πτήσεις από πόλεις του εξωτε-

Ως αθλητής υπηρέτησα ομαδικό παιχνίδι και έτσι έχω μάθει να εργάζομαι Αs an athlete I served as a team player and that’s how I’ve learned to work the health system, hundreds of patients who could have been saved would have been lost. I thank them from the bottom of my heart for their sacrifices, I am touched every time I think of the superhuman efforts of the workers in our hospitals. For my part, as Minister of Health, I think I did everything I could to support them and for that, yes, I feel proud, because human lives were saved. I am proud to have managed to more than double the number of beds in the Intensive Care Units. But could I have done this without the assistance of the administrators, without the donations of the private sector? No. We have reinforced the Greek National Health System with thousands of doctors, nurses and other staff. Would this have happened if it had not been the will of the government of Mr. Mitsotakis; if the Ministry of Finance had not given the money? Obviously not. So once again it was the collective effort that brought results. I think that as Minister of Health I managed to keep standing a health system that was in any case facing many long-standing pathologies and was suddenly called upon to cope with the biggest health crisis of the last 100 years. But I repeat that the successful management of the pandemic is to be credited to everyone. From the Government and the Minister of Health to the doctor, the nurse, the citizen who observed the measures in order to protect our fellow human beings who were most at risk.

Greece and Tourism: our financial support and hope every year. What are the issues you are working hard on and what innovations do you dream of leaving as a legacy? At the Ministry of Tourism from the very first moment we proceeded to develop a multi-level strategy aimed at upgrading our tourism product, beneficial agreements with major tour operators, attracting high spenders, opening up new markets, investing in thematic tourism and developing new infrastructure. Our intensive efforts have already started to bear fruit. We saw it on Easter, May Day and at the Holy Spirit Monday with high occupancy rates in hotels and accommodation even in not so popular destinations. We can see it now with the very increased

WAVE

73 JUNE- JULY 2022

ρικού προς την Αθήνα. Η Condor πετάει στην πρωτεύουσά μας για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια, φέρνοντας χιλιάδες τουρίστες από τη Γερμανία. Επίσης, καταφέραμε να κλείσουμε συμφωνία με τις τρεις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από τον Μάρτιο να πραγματοποιούν 63 πτήσεις την εβδομάδα. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το τέλος του έτους, θα έχουν έρθει στην Αθήνα μισό εκατομμύριο high spenders Αμερικανοί ταξιδιώτες, χωρίς σε αυτούς να υπολογίζουμε όσους έρθουν με transit. Επίσης επενδύσαμε στο city break με την καμπάνια Greekend που έγινε viral και προχωράμε σε παρεμβάσεις για την ενίσχυση του συνεδριακού τουρισμού. Τέλος, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, τα συναρμόδια υπουργεία, αλλά και με τους ξενοδόχους και τους επαγγελματίες του εμπορίου και της εστίασης, εργαζόμαστε για την τουριστική ανάκαμψη όχι μόνο του ιστορικού κέντρου αλλά και άλλων περιοχών της Αττικής, όπως η «Αθηναϊκή Ριβιέρα», έτσι ώστε να διασφαλίσουμε μεγαλύτερο χρόνο παραμονής των ταξιδιωτών στην ελληνική πρωτεύουσα. Ήδη τα αποτελέσματα είναι ορατά από την άνοιξη, με το Μοναστηράκι και την Πλάκα να έχουν κατακλυστεί από τουρίστες οι οποίοι ξοδεύουν σε σημείο που, όπως μας ενημερώνουν οι καταστηματάρχες του κέντρου, δεν ρωτούν καν το κόστος πριν αγοράσουν. Έτσι, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια δημοσιονομικής και υγειονομικής κρίσης, τα εμπορικά καταστήματα και τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος βλέπουν τα ταμεία τους να γεμίζουν με «ζεστό χρήμα».

Πώς μπορεί να ενισχυθεί ο χειμερινός, ορεινός τουρισμός; Η ενίσχυση του χειμερινού τουρισμού αποτέλεσε εξαρχής μια από τις στρατηγικές μας στοχεύσεις, γι’ αυτό και προχωρήσαμε σε 12μηνη καμπάνια για τον ελληνικό τουρισμό, κάτι που ο ΕΟΤ έκανε για πρώτη φορά στην ιστορία του. «Φωτίσαμε» πανέμορφους προορισμούς της ηπειρωτικής χώρας και οι ξενοδόχοι, οι ιδιοκτήτες καταλυμάτων αλλά και οι επαγγελματίες που ζουν από τον τουρισμό -καφέ, μικρά εμπορικά καταστήματα, ταβέρνες- καθώς και ο πρωτογενής τομέας που εφοδιάζει τις επιχειρήσεις με τα μοναδικά ελληνικά προϊόντα -τυρί, λάδι, κρασί, μέλι- είδαν φέτος να μπαίνει στις τσέπες τους συνάλλαγμα χωρίς καμία μεσολάβηση. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε τον βασικό μας στόχο, που είναι η ενίσχυση της μέσης ελληνικής οικογένειας. Επιπλέον, αναπτύσσουμε τον ορεινό τουρισμό -χειμερινά καταλύματα, χιονοδρομικά κέντρα, ορειβατικά μονοπάτια κ.λπ.-, εξελίσσουμε τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία.

Πώς βρίσκει χρόνο ένας πολιτικός σε τόσο νευραλγικές και απαιτητικές θέσεις για την οικογένειά του; Είναι θέμα ισορροπίας αλλά και επιθυμίας. Ό,τι ελεύθερο χρόνο έχω -και αν δεν έχω, φροντίζω έστω για λίγα λεπτά να βρω- τον αφιερώνω στο παιδί μου και στη γυναίκα μου, που είναι πάντα στο πλάι μου, με στηρίζει και με αποφορτίζει από τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Πρέπει να συμβαδίζουν η προσωπική με την επαγγελματική ζωή, πρέπει να υπάρχει ισορροπία. Πάντα το πίστευα αυτό.

travel flows that in some areas of the country even reach the rates of 2019, which was a record year for Greek tourism. We are optimistic that this will be the case until the end of the year when we will “cash in”.

How can we convince visitors to stay longer in Athens before escaping to the islands? First of all, we have already increased the number of flights from foreign cities to Athens. Condor flies to our capital for the first time in 25 years, bringing thousands of tourists from Germany. We have also managed to secure an agreement with the three major US airlines which have started operating 63 flights a week since March. This means that by the end of the year half a million high spenders, American travellers will have come to Athens, not counting those who come in transit. We have also invested in city break with the Greekend campaign that went viral and we are moving forward with interventions to boost conference tourism. Finally, in cooperation with the local government, the relevant ministries, but also with hoteliers and professionals of trade and catering, we are working for the tourist recovery not only of the historic centre but also of other areas of Attica, such as the “Athenian Riviera”, in order to ensure a longer stay of travellers in the Greek capital. Already the results are visible since Spring, with Monastiraki and Plaka being flooded with tourists who spend so much that, as the shopkeepers of the centre inform us, they don’t even ask the price before they buy. Thus, for the first time after many years of fiscal and health crisis, shops and the catering sector are seeing their coffers filling up with “hot money”.

How can winter, mountain tourism be boosted? Boosting winter tourism was one of our strategic objectives from the very beginning, which is why we launched a 12-month campaign for Greek tourism, something that the Greek National Tourism Organisation did for the first time in its history. We “highlighted” beautiful destinations of the mainland and hoteliers, accommodation owners and professionals who live from tourism -coffee shops, small shops, taverns- as well as the primary sector that supplies businesses with unique Greek products -cheese, oil, wine, honey- saw this year that foreign currency entered their “pockets” without any mediation. In this way we are achieving our main goal, which is to strengthen the average Greek family. Furthermore, we are developing mountain tourism -daily accommodation, ski resorts, hiking trails, etc-, we are developing agrotourism and gastronomy.

How can a politician find time for family in such important and demanding positions? It is a matter of balance but also of desire. Whatever free time I have -and if I don’t have it, I try to find it, even for a few minutes- I dedicate it to my child and my wife who is always by my side, supporting me and relieving me from the difficulties of everyday life. Personal and professional life must go hand in hand, there must be a balance. I’ve always believed that.

WAVE

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΧΑΝΊΩΝ ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΆΘΗΚΕ ΠΡΌΣΦΑΤΑ ΣΤΟΝ ΝΈΟ ΣΎΓΧΡΟΝΟ ΧΏΡΟ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΆΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΔΟΜΉΘΗΚΕ ΕΙΔΙΚΆ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΗ ΧΡΉΣΗ, ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΣΥΝΟΙΚΊΑ ΤΗΣ ΧΑΛΈΠΑΣ. ΤΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΌΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΞΕΝΑΓΟΎΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΕΚΘΈΜΑΤΆ ΤΟΥ.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΌΝ, ΑΠΌ ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΑ ΠΕΤΡΟΠΟΎΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΥΠ.ΠΟ.Α./ΕΦΟΡΕΊΑ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΧΑΝΊΩΝ

επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων ανέκαθεν ήταν σπουδαία εμπειρία. Άλλωστε, το κτήριο που το φιλοξένησε από το 1962 έως το 2020, το καθολικό της ενετικής μονής του Αγίου Φραγκίσκου, ήταν από μόνο του άξιο θαυμασμού. Ωστόσο, όσο αξιόλογο και να είναι ως κτήριο και ως μνημείο, παρουσίαζε σημαντικές ελλείψεις υποδομής, που το καθιστούσαν ακατάλληλο για τη συγκεκριμένη χρήση. Το νέο μουσείο βρίσκεται σε μια ιστορική γειτονιά της πόλης, τη Χαλέπα, σε οικόπεδο 12 στρεμμάτων, με συνολική έκταση περίπου 6.000 τ.μ. και πανοραμική θέα στο παραλιακό μέτωπο. Το κτήριο, που σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Θεοφάνη



isiting the Archaeological Museum of Chania has always been a great experience. Besides, the building that hosted it from 1962 to 2020, the main church of the Venetian monastery of St. Francis, was in itself worthy of admiration. However, remarkable as it is as a monument, it was inadequate as a building, which made it unsuitable for this particular use. The new museum is located in a historic neighbourhood of the city, Halepa, on a plot of 1.2 hectares, with a total surface area of approximately 6,000 sq.m. and a panoramic view of the coastal front. The building, designed by Bobotis + Bobotis Architects, is characterised by the composition of two distinct linear volumes that emerge from the earth. Eleni Papadopoulou, archaeologist,

WAVE

FOR THE PAST, FROM THE FUTURE

THE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM OF CHANIA WAS RECENTLY RELOCATED TO ITS NEW MODERN PREMISES, DESIGNED AND BUILT SPECIFICALLY FOR THIS USE, IN THE HISTORIC DISTRICT OF ΗALEPAS. WE VISIT IT AND TAKE A TOUR OF ITS EXHIBITS.

BY EVA PETROPOULOU, PHOTOS: HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS/EPHORATE OF ANTIQUITIES OF CHANIA

76 JUNE - JULY 2022

Ένα μουσείο-τοπόσημο  A landmark museum.

Μπομπότη, χαρακτηρίζεται από τη σύνθεση δύο διακριτών γραμμικών όγκων που αναδύονται από τη γη. Η Ελένη Παπαδοπούλου, αρχαιολόγος, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων, μας εξηγεί: «Πρόκειται για μια συμβολική αναφορά στα τεκμήρια του πολιτισμού που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της γης. Έχει κατασκευαστεί σύμφωνα με τις αρχές των δημόσιων κτηρίων και τις διεθνείς προδιαγραφές και ξεχωρίζει ως ένα δυναμικό, εμβληματικό κτήριο-τοπόσημο». Ένα νέο κέλυφος, λοιπόν, ήρθε για να καλύψει με τον καλύτερο τρόπο τις αυξημένες ανάγκες λειτουργίας ενός σύγχρονου μουσείου. «Οι συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και φωτισμού είναι άριστες. Όλα είναι ελεγχόμενα πλέον, ενώ το κτήριο υποστηρίζεται και από εφεδρικά συστήματα στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του», συμπληρώνει η κα Παπαδοπούλου. Εμείς το μόνο που έχουμε να προσθέσουμε, είναι ότι ήδη από τον αύλειο χώρο του νιώσαμε ευχάριστα και οικεία, αίσθηση που συνεχίστηκε και εντός του μουσείου.

head of the Ephorate of Antiquities of Chania explains: “It is a symbolic reference to the cultural artefacts that lie beneath the surface of the earth. It has been constructed in accordance with the principles of public buildings and international standards, and stands out as a dynamic, iconic landmark building”. Therefore, a new shell was created to best meet the increased needs of a modern museum. “The temperature, humidity and lighting conditions are excellent. Everything is now controlled, while the building is supported by backup systems in its electromechanical installations”, adds Ms Papadopoulou. The only thing we have to add is that already from the courtyard we felt a pleasant and familiar sense, a feeling that continued inside the museum.

Artefacts, reconstructions, a trip to the past

Τέχνεργα, αναπαραστάσεις, ταξίδι στο παρελθόν

Το νέο κτήριο άνοιξε για το κοινό στις 16 Απριλίου 2022, δηλαδή το μουσείο έμεινε κλειστό για 19 μήνες. «Δεδομένων των συνθηκών, λόγω της πανδημίας, με πολλά προβλήματα και

Ειδώλιο ταύρου. 4ος-1ος αι. π.Χ.  Bull figurine. 4th-1st century BC.

WAVE

The new building opened to the public on 16 April 2022, meaning that the museum was closed for 19 months. “Given the circumstances, due to the pandemic, with many problems and unavoidable delays, I think the relocation

77 JUNE - JULY 2022

αναπόφευκτες καθυστερήσεις, η μετεγκατάfrom the old museum to the new one was σταση από το παλιό μουσείο στο νέο θεωρώ completed very fast. In fact, only one summer ότι έγινε πολύ σύντομα. Ουσιαστικά, χάθηκε season was lost” says Ms Papadopoulou. μόνο μία θερινή περίοδος», σχολιάζει η κα What the visitor who has also visited the Παπαδοπούλου. old building realises immediately is that Αυτό που συνειδητοποιεί άμεσα ο επισκέthe exhibits that used to be there are now πτης που έχει επισκεφτεί και το παλιό κτήριο, seen here in a new perspective. They are είναι ότι τα εκθέματα που υπήρχαν εκεί, τα perfectly displayed and seem to breathe, βλέπει πλέον εδώ με νέα ματιά. Αναδεικνύοwhereas before they were suffocating due νται άριστα και δείχνουν να ανασαίνουν, ενώ to the limited space. A typical example is the πριν ασφυκτιούσαν λόγω του περιορισμένου magnificent mosaic floors of the 3rd century χώρου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα υπέAD, from Kydonia. ροχα μωσαϊκά δάπεδα του 3ου αι. μ.Χ., από The permanent exhibition is divided into την Κυδωνία. three halls on the ground floor and one on Η μόνιμη έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις the first floor. In the first hall, the narrative Πυξίδα (αγγείο φύλαξης) με πώμα. 525-500 π.Χ. αίθουσες στο ισόγειο και σε μία στον όροbegins with the origins of human existence in  Pyxida (storage vessel) with lid. 525-500 BC. φο. Στην πρώτη αίθουσα, η αφήγηση ξεκινάει Chania and continues with the presentation από τις απαρχές της ανθρώπινης ύπαρξης of life in prehistoric settlements. “Through στα Χανιά και συνεχίζει με την παρουσίαση της ζωής στις προϊancient objects and representations related to public and private στορικές εγκαταστάσεις. «Μέσα από αρχαία αντικείμενα και αναlife, emerges the splendour of the Minoan past of western Crete, παραστάσεις, που σχετίζονται με τον δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο, the arrival of the Mycenaeans and the importance of the palatial αναδύεται το μεγαλείο του μινωικού παρελθόντος της δυτικής centre of Kydonia, today’s Chania”. Κρήτης, η έλευση των Μυκηναίων και η σπουδαιότητα του αναIn the second hall, the exhibition continues with the historical

Άποψη της μόνιμης έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων  View of the permanent exhibition of the Archaeological Museum of Chania.

WAVE

78 JUNE - JULY 2022

κτορικού κέντρου της Κυδωνίας, τα σημερινά times and the foundation of the city-states Χανιά». of western Crete, with Kydonia, Aptera and Στη δεύτερη αίθουσα, η έκθεση συνεχίζει με the Koinon of the Oreioi (an alliance of cities τους ιστορικούς χρόνους και την ίδρυση των πόcreated in the 3rd century BC). “Emphasis λεων-κρατών της δυτικής Κρήτης, με προεξάρis placed on productive activities, alliances, χουσες την Κυδωνία, την Απτέρα και το Κοινό coinage and trade conducted with the East and των Ορείων (ομοσπονδία πόλεων που δημιουρthe West, which is presented with particular γήθηκε τον 3ο αι. π.Χ.). « Έμφαση δίνεται στις prominence”. παραγωγικές δραστηριότητες, τις συμμαχίες, τη In the third hall, aspects of everyday νομισματοκοπία και το εμπόριο που διεξαγόταν life during historical times unfold through με Ανατολή και Δύση, το οποίο παρουσιάζεται numerous crafts and the reconstruction of a με ειδική προβολή». house that was destroyed by an earthquake in Στην τρίτη αίθουσα, ξεδιπλώνονται πτυχές 365 AD. “The sanctuaries and worship habits, του καθημερινού βίου κατά τους ιστορικούς the Asclepion of Lissos, burial practices and χρόνους μέσα από πλήθος τεχνέργων και την typical examples of sculptures and funerary Ενώτιο (σκουλαρίκι) με φτερωτή Νίκη. 320-290 π.Χ.  Earring with winged αναπαράσταση οικίας που καταστράφηκε από monuments complete the narrative of the life Victory. 320-290 BC. σεισμό, το 365 μ.Χ. «Τα ιερά και οι λατρευτικές of the people of western Crete up to the 4th συνήθειες, το Ασκληπιείο της Λισού, οι ταφικές century AD”. The Asclepion of Lissos, with its πρακτικές και αντιπροσωπευτικά δείγματα γλυπτών και επιτύμβιων unique set of marble sculptures, is also presented with a special μνημείων ολοκληρώνουν την αφήγηση για τη ζωή των ανθρώπων projection, as well as the destruction of the “Miser’s House”.

Άποψη της περιοδικής έκθεσης  View of the periodic exhibition.

WAVE

79 JUNE - JULY 2022

της δυτικής Κρήτης έως τον 4ο αιώνα μ.Χ.». Το Ασκληπιείο της Λισού, με το μοναδικό σύνολο μαρμάρινων γλυπτών, παρουσιάζεται και με ειδική προβολή, όπως και η καταστροφή της «Οικίας του Φιλάργυρου». Δύο νησίδες με απτικά εκθέματα, όπως το περίφημο «Αγγείο του Κιθαρωδού» και λεζάντες σε γραφή Braille εμπλουτίζουν την έκθεση. Στην αίθουσα του ορόφου, εκτίθεται αξιόλογος αριθμός αντικειμένων της Συλλογής Κωνσταντίνου, Μαρίκας και Κυριάκου Μητσοτάκη, που χρονολογούνται από την 4η χιλιετία π.Χ. έως τον 3ο αι. μ.Χ. Όσο για την αθέατη πλευρά του μουσείου, τα τέσσερα πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια συντήρησης και τις αποθήκες του, μπορεί να βρίσκονται στο υπόγειο του κτηρίου, όμως ο ρόλος τους είναι σπουδαίος. Όπως τονίζει η κα Παπαδοπούλου, «εκεί χτυπά η καρδιά του μουσείου».

Θερμή υποδοχή, συγκινητική ανταπόκριση

Η ανταπόκριση του κόσμου είναι μεγάλη, γεγονός ιδιαίτερα συγκινητικό: «Έχουμε σταθερά υψηλή επισκεψιμότητα και μεγάλη προσέλευση από πεζούς, μεγαλύτερη από ό,τι στο κτήριο της οδού Χάληδων. Μόλις ένας μήνας έχει περάσει από τα εγκαίνια κι όμως ο κόσμος έχει ήδη αγκαλιάσει το μουσείο. Οι επισκέπτες γοητεύονται από τον χώρο και την παρουσίαση των εκθεμάτων και εκφράζουν την επιθυμία να έρθουν ξανά και ξανά. Εισπράττουμε την αγάπη και το ενδιαφέρον τους. Οι Χανιώτες, δε, λένε ότι είναι πολύ υπερήφανοι για το μουσείο τους. Από την αρχή αποτελούσε για εμάς όνειρο και επιθυμία το να αγαπήσει ο κόσμος το μουσείο και αυτό να αποτελέσει χώρο μάθησης, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και καινοτομίας». Η θερμή υποδοχή που επεφύλασσε το κοινό στο μουσείο αποτελεί συγχρόνως και ένα μεγάλο στοίχημα: «Είναι πρόκληση για εμάς να το τροφοδοτούμε συνεχώς με νέες δράσεις, εκθέσεις, εκδηλώσεις, παραστάσεις, που να έχουν ενδιαφέρον και νόημα για την κοινωνία». Και ποια τα σχέδια του υπουργείου Πολιτισμού για το παλιό κτήριο

Two islands with tactile exhibits, such as the famous “Vessel of Kitharodos” and Braille captions enrich the exhibition. In the hall on the first floor, is exhibited a remarkable number of objects from the Collection of Konstantinos, Marika and Kyriakos Mitsotakis, dating from the 4th millennium BC to the 3rd century AD. As for the unseen side of the museum, the 4 fully equipped conservation workshops and warehouses may be located at the basement of the building, but their role is important. As Ms Papadopoulou points out “This is where the heart of the museum beats”.

A warm welcome, a moving response

The response of the people is enormous, which is very touching: “We have consistently high attendance and a great turnout of pedestrians, higher than in the building on Chalidon Street. It has been only a month since the opening and yet people have already embraced the museum. The visitors are fascinated by the space and the presentation of the exhibits and express the desire to come back again and again. We receive their love and interest. The people of Chania say they are very proud of their museum. From the very beginning it has been our dream and desire for the world to love the museum and for it to become a place of learning, entertainment, education and innovation”. The warm welcome that the public has given to the museum is at the same time a big bet: “It is a challenge for us to constantly feed it with new activities, exhibitions, events, performances that are interesting and meaningful for the community”. And what are the plans of the Ministry of Culture for the old building in Chalidon Street? “For now, we don’t want the space to remain closed, but to open periodically and host events. Our goal, however, is to host there, in the future, the Byzantine and Post-Byzantine Collection of Chania, after the necessary studies and work on the monument”.

Επάνω: Σύμπλεγμα ειδωλίων. 1ος αι. π.Χ. Αριστερά: Η Μονή του Αγ. Φραγκίσκου, όπου στεγαζόταν το μουσείο  Top: Cluster of figurines. 1st century BC. Left: The Monastery of St. Francis, where the museum was formerly housed.

WAVE

80 JUNE - JULY 2022

στην οδό Χάληδων; «Προς το παρόν, δεν θέλουμε να μείνει κλειστός ο χώρος, αλλά να ανοίγει ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για να φιλοξενεί εκδηλώσεις. Στόχος μας, ωστόσο, είναι να φιλοξενηθεί εκεί μελλοντικά η Βυζαντινή και η Μεταβυζαντινή Συλλογή Χανίων, αφού υλοποιηθούν οι απαραίτητες μελέτες και εργασίες στο μνημείο».

Bath Time! Σώμα - Νερό - Διάλογοι (23/5 - 5/9/2022)

Η πρώτη περιοδική έκθεση που φιλοξενεί το μουσείο πραγματοποιείται πάνω στην ιδέα και σε συνεργασία με το MuCEM (Musée des civilisations de l’Europe et de la Méditerranée) της Μασσαλίας στη Γαλλία και με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης. Μέσα από 137 αντιπροσωπευτικά αρχαία αντικείμενα, έργα τέχνης, ιστορικά τεκμήρια και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, παρουσιάζονται ποικίλες όψεις των λουτρικών συνηθειών στους πολιτισμούς της Μεσογείου. Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων και του MuCEM, καθώς επίσης από μεγάλα μουσεία, φορείς και ιδρύματα πολιτισμού, και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Όπως αναφέρει η κα Παπαδοπούλου, «οι έξι θεματικοί κύκλοι της έκθεσης ξεκινούν από το μυθολογικό λουτρό των θεοτήτων, συνεχίζουν στο λουτρό, διαχρονικά, ως πρακτική ιεροτελεστίας και διαβατήριας τελετής, περνούν στην έννοια της καθαριότητας, της ομορφιάς και της υγιεινής, εκδιπλώνουν την πολιτισμική ορίζουσα των δημόσιων λουτρών ως χώρων ευεξίας και κοινωνικοποίησης, για να καταλήξουν στην κοινωνικά διευρυμένη εκδοχή του θαλάσσιου λουτρού και της αναψυχής. Η τελευταία ενότητα της έκθεσης παρουσιάζει τον δεσμό μεταξύ Μασσαλίας και Χανίων μέσα από τις εμβληματικές σαπωνοποιίες των δύο πόλεων».

Δεξιά: Αγαλμάτιο του Απόλλωνα, 2ος αι. μ.Χ. Κάτω: Ειδώλιο Έρωτα. 200-150 μ.Χ. Στη δεξιά σελίδα: Ειδώλιο γυναικείας μορφής, τέλος 4ου αι. π.Χ.  Right: Statuette of Apollo, 2nd century AD. Below: Eros figurine. 200-150 AD. On the right page: Female figure figurine, late 4th century BC.

Bath Time! Body - Water - Dialogues (23/5 - 5/9/2022)

Πινακίδα Γραμμικής Α’ γραφής (περίπου 1450 π.Χ.)  Τablet of linear Α writing (circa 1450 BC)

The first periodic exhibition hosted by the museum is based on the idea and in collaboration with the MuCEM (Musée des civilisations de l’Europe et de la Méditerranée) in Marseille, France, and with the support of the Region of Crete. Through 137 representative ancient artefacts, works of art, historical documents and objects of everyday use, are presented various aspects of bathing habits in Mediterranean cultures. The exhibits come mainly from the collections of the Archaeological Museum of Chania and MuCEM, as well as from major museums, cultural institutions and private collections in Greece and France. As Ms Papadopoulou says “The six thematic cycles of the exhibition start from the mythological bath of the deities, continue with the bath, through time, as a practice of ritual and passage ceremony, move on to the concept of cleanliness, beauty and hygiene, unfold the cultural determinant of public baths as places of wellness and socialisation, in order to arrive at the socially expanded version of the sea bath and recreation. The last section of the exhibition presents the link between Marseille and Chania through the emblematic soap factories of the two cities”.

WAVE

81 JUNE - JULY 2022

Τι άλλο μάς τράβηξε το βλέμμα

- Οι εργαλειοτεχνίες της Γαύδου (700.000/200.000-120.000 Π.Π.). - Το τμήμα πινακίδας γραμμικής Β’ γραφής (περίπου 1250 π.Χ.) από την Κυδωνία, από όπου προκύπτει ότι η λατρεία του Διονύσου είχε εισαχθεί στον ελλαδικό χώρο πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστευόταν στο παρελθόν. - Το ολόγραμμα του «Σφραγίσματος του Ηγεμόνα» (1450 π.Χ.), που ίσως εικονίζει τον λόφο Καστέλλι στα Χανιά, όπου βρέθηκε. - Ο σκύφος με την ταφή νεογέννητου σκύλου (1400-1375 π.Χ.) από την Κυδωνία. - Οι πολύ επιτυχημένες αναπαραστάσεις τάφων (θαλαμοειδούς, λακκοειδούς με πλευρικό θάλαμο και κτιστού λακκοειδούς) από την Κυδωνία (τέλη 15ου-αρχές 14ου αι. π.Χ.). - Το σύνταγμα με τα αγαλμάτια των αδελφών θεών Άρτεμης και Απόλλωνα (2ος αι. μ.Χ.). - Ο ανδριάντας του αυτοκράτορα Αδριανού (2ος αι. μ.Χ.). - Τα μαρμάρινα αγαλμάτια παιδιών από το ιερό του Ασκληπιού στη Λισό (3ος αι. π.Χ.)



Info

What else caught our eye?

Σκρα 15, Χαλέπα, www.amch.gr, Facebook: AMChania, Instagram: amchania, τηλ.: 28210-23315. Ωράριο λειτουργίας: Απρίλιος-Οκτώβριος: 8:00-20:00 (Τρίτη κλειστά). Νοέμβριος-Μάρτιος: 8:30-15:30. Επιπλέον παροχές: Αμφιθέατρο 120 θέσεων, αίθουσα εκπαιδευτικών δράσεων (από το φθινόπωρο), καφέ (από τέλη Ιουνίου), πωλητήριο, δίγλωσση ακουστική ξενάγηση, δωρεάν wi-fi.

- The tool works of Gavdos (700,000/200,000-120,000 BP). - The part of a tablet of linear B writing (circa 1250 BC) from Kydonia, which shows that the worship of Dionysus had been introduced in Greece much earlier than previously believed. - The hologram of the “Master Impression” (1450 BC), which may depict the Kastelli Hill in Chania, where it was found. - The skyphos depicting the burial of a new-born dog (1400-1375 BC) from Kydonia. - The very successful representations of tombs (chamber tomb, pit tomb with lateral chamber and built pit tomb) from Kydonia (late 15th-early 14th century BC). - The set with the statues of the sibling gods Artemis and Apollo (2nd century AD). - The statue of the emperor Hadrian (2nd century AD). - The marble statuettes of children from the temple of Asclepios in Lissos (3rd century BC)

 

WAVE

15 Skra, Halepa, www.amch.gr, Facebook: AMChania, Instagram: amchania, tel.: +3028210-23315. Opening hours: April-October: 8:00-20:00 (Tuesday closed). November-March: 8:30-15:30. Additional amenities: 120-seat auditorium, training room (from autumn), coffee shop (from the end of June), shop, bilingual audio tour, free wi-fi.

82 JUNE - JULY 2022

O ΦΩΤΟΓΡΆΦΟΣ ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΟΡΔΆΚΗΣ ΑΠΑΘΑΝΑΤΊΖΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΌ ΤΟΥ ΤΗ ΔΙΚΉ ΤΟΥ ΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΉ ΜΎΚΟΝΟ, ΣΕ ΈΝΑ ΆΛΜΠΟΥΜ-ΑΡΙΣΤΟΎΡΓΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΉΣ, ΠΟΥ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ ΉΔΗ ΣΤΑ ΣΑΛΌΝΙΑ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ.

MYKONOS UNPLUGGED ΑΠΌ ΤΗ MIA ΚΟΛΛΙΑ  ΒY MIA KOLLIA

PHOTOGRAPHER YIORGOS KORDAKIS CAPTURES WITH HIS LENS HIS OWN, BUT ALSO A UNIVERSAL MYKONOS, IN AN ALBUM MASTERPIECE OF AESTHETICS THAT ALREADY CAN BE FOUND IN THE LOUNGES OF THE WORLD.

WAVE

ι εικόνες του καλλιτέχνη φωτογράφου Γιώργου Κορδάκη είναι απολύτως αναγνωρίσιμες: εκπέμπουν όλες μια συγκεκριμένη αύρα και ατμόσφαιρα, είναι σαν να έχουν ένα απαλό χρώμα και μια υφή που σε αφήνουν να αισθανθείς χωρίς να σε υποβάλλουν, είναι σαν να έχουν ξεπροβάλει από τη βιβλιοθήκη του πλανήτη μας, του σύμπαντος των ανθρώπων και της φύσης. Το νέο του φωτογραφικό λεύκωμα, με τίτλο «Mykonos Mediterranean Cycladic - Everlasting Summer» (εκδ. ODE STUDIO, www.ode-studio.com), είναι αφιερωμένο στην «αμόλυντη» ψυχή του Νησιού των Ανέμων, τη Μύκονο, την οποία επισκέφθηκε πρώτη φορά ως έφηβος στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Η Μύκονος είναι το νησί που γνωρίζει καλά και στο οποίο πάντα επιστρέφει. Είναι ο τόπος που έχει καταγράψει φωτογραφικά μέσα στα χρόνια με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Μέσα από τη χαρακτηριστική ματιά του, αποτίνει φόρο τιμής στον ανάλαφρο bohemian χαρακτήρα του νησιού καθώς και στην «ουτοπία» του jet set. Η ισχυρή ενέργεια της Μυκόνου αιχμαλωτίζει αμέσως την καρδιά του καθένα πάνω στα βράχια, μέσα στη θάλασσα και ψηλά στους ανέμους. Ακόμα και όταν ήταν μια σχεδόν αχαρτογράφητη περιοχή, το νησί είχε μια μυστηριώδη φήμη μέσα από τις διάφορες ιστορίες απόλυτης ελευθερίας. Για τον Γιώργο Κορδάκη, η Μύκονος είναι ένας οργανισμός που αναπνέει και ένας τόπος όπου συνυπάρχουν το παρελθόν και το παρόν. Και στο φωτογραφικό αυτό ταξίδι αποτυπώνεται η τέλεια αισθητική ισορροπία. Πέρα από τις φωτογραφίες, μοιράστηκε μαζί μας και τις σκέψεις του για τη δουλειά του και τη Μύκονο.



he images of the artist photographer Yiorgos Kordakis are absolutely recognisable: they all emit a certain aura and atmosphere, they appear to have a soft colour and texture, allowing you to feel without being subjected, they seem to have emerged from the library of our planet, the universe of people and nature. His new photo album, entitled “Mykonos Mediterranean Cycladic - Everlasting Summer” (ODE STUDIO, www.ode-studio.com), is dedicated to the “untainted” soul of the Island of Winds, Mykonos, which he first visited as a teenager in the late 1980s. Mykonos is the island he knows well and always returns to. It is the place that he has photographed through the years in his own unique way. Through his distinctive look, he pays homage to the island’s light bohemian character as well as to the “utopia” of the jet set. The powerful energy of Mykonos immediately captures the heart of everyone on the rocks, in the sea and high up the winds. Even when it was still an almost uncharted territory, the island had a mysterious reputation through its various tales of absolute freedom. For Yiorgos Kordakis, Mykonos is a breathing organism and a place where the past and the present coexist. And this photographic journey captures the perfect aesthetic balance. Apart from the photos, he also shared with us his thoughts about his work and Mykonos.

84 JUNE - JULY 2022

Τι σημαίνει καλή φωτογραφία για εσάς και πόσο εύκολα ή δύσκολα καταλήγετε σε αυτήν;

What does good photography mean to you and how easy or difficult is it to come up with it?

Καλή φωτογραφία είναι αυτή που σου μιλάει, σε κάνει να αισθάνεσαι. Δεν υπάρχει κανόνας ούτε μαγική συνταγή. Κάτι που αρέσει σε εμένα όμως μπορεί να είναι αδιάφορο για κάποιον άλλο. Πρόκειται για μία από τις πιο πολύπλοκες διεργασίες του μυαλού, όταν αποφασίζει αν κάτι του αρέσει ή όχι. Όσο μεγαλώνω, διαπιστώνω ότι όλο και πιο δύσκολα ικανοποιούμαι, επομένως η απάντηση είναι ότι όλο και πιο δύσκολα καταλήγω σε αυτό που θεωρώ εγώ καλή φωτογραφία.

A good photograph is one that talks to you, makes you feel. There’s no rule, no magic formula. Something that I like, may be completely indifferent to somebody else. It must be one of the most complex processes of the mind, when it decides whether it likes something or not. As I grow older, I realise that I find it harder and harder to be satisfied, so the answer is that it is harder and harder to come up with what I consider to be good photography.

Ποια ιστορία διηγείστε μέσα από τις εικόνες του βιβλίου;

What story do you tell through the photographs of the book?

Επισκέπτομαι τη Μύκονο ανελλιπώς τα τελευταία 30 χρόνια. Ένιωσα την ανάγκη να σταματήσω τον χρόνο και να καταγράψω τη σημερινή ισορροπία. Από τη μία, η Μύκονος που γνώρισα ως έφηβος, που υπάρχει ακόμα και από την άλλη, η σύγχρονη μορφή της που εξελίσσεται.

I have been visiting Mykonos continuously for the last 30 years. I felt the need to stop time and record the present balance. On the one hand the Mykonos that I knew as a teenager, which still exists, and on the other hand its modern form that is evolving.

WAVE

Τόποι ή άνθρωποι; Χρώμα ή όχι; Κίνηση ή ακινησία; Τι αγαπάτε και πώς τα διαχειρίζεστε; Η απάντηση αλλάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα… Σήμερα είναι όλα αυτά μαζί και πιο συγκεκριμένα, άνθρωποι μέσα σε ορισμένο αρχιτεκτονικό πλαίσιο, με χρώμα ή όχι, απαραίτητα με κίνηση ή μπορεί και σε ακινησία. Με ενδιαφέρει πολύ η κλίμακα και η γεωμετρία των πραγμάτων.

 Places or people? Colour or not? Movement or stillness? What do you love and how do you handle it? The answer changes periodically... Today it is all these things together and more specifically people in a specific architectural context, with or without colour, essentially in motion or maybe even in stillness. I am very interested in the scale and geometry of things.

WAVE

87 JUNE - JULY 2022

WAVE

88 JUNE - JULY 2022

Στη Μύκονο...

In Mykonos...

Αγαπώ την αντίθεση αλλά και τον μοναδικό συνδυασμό της παραδοσιακής κυκλαδίτικης και της κοσμοπολίτικης ταυτότητας. Συνηθίζω να μπαινοβγαίνω συχνά μέσα στην ημέρα σε αυτόν ακριβώς τον συνδυασμό. Χαλαρώνω στις, ομολογουμένως, ελάχιστες πλέον μη οργανωμένες παραλίες. Κάνω βόλτες στη Μαού. Τρώω στις Ρίζες και στο Αλεμάγκου και αν τύχει καλή παρέα, στην πόλη. Μένω σε φίλους. Δεν αντέχω την ασέβεια που δείχνουν στο νησί όλοι όσοι κοιτάζουν το σήμερα και όχι το αύριο.

I love the contrast and the unique combination of traditional Cycladic and cosmopolitan identity. I tend to go in and out of this combination frequently during the day. I relax on the, admittedly few now, unorganised beaches. I’m walking around Maou. I eat at Rizes and Alemagou, and if I happen to be in good company in town. I stay with friends. I cannot stand the disrespect shown on the island by all those who focus on today and ignore the future.

Ο Γιώργος Κορδάκης σπούδασε Σχέδιο Αυτοκινήτου και Media Management στο Τορίνο της Ιταλίας και στο Λονδίνο αντίστοιχα και μέχρι να επιστρέψει στην Ελλάδα, η φωτογραφία ήταν κάτι που δεν του είχε καν περάσει από το μυαλό. Έχει ταξιδέψει σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο, και από το 2005 μέχρι το 2011 κατέγραφε με την Polaroid του τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο κόσμος το καλοκαίρι σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία. Τον Φεβρουάριο του 2013 έλαβε μέρος στο 6ο «Photography Masters Cup Awards», μαζί με άλλους 8.500 φωτογράφους. Και χωρίς να το περιμένει, κέρδισε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία Americana, με μια φωτογραφία του από ένα μοτέλ στο Βέγκας, από τη σειρά «10.000 American Movies», ενώ μια δεύτερη πήρε Εύφημο Μνεία.

Yiorgos Kordakis studied Automotive Design and Media Management in Turin, Italy and London respectively and until he returned to Greece photography was something that had not even crossed his mind. He has travelled almost all over the world, and from 2005 to 2011 he documented with his Polaroid the way people perceive summer in Europe, America, and Asia. In February 2013 he took part in the 6th “Photography Masters Cup Awards”, along with 8,500 other photographers. And without expecting it, he won first prize in the Americana category with one of his own photos (a motel in Vegas) from the “10,000 American Movies” series, while a second one got an Honourable Mention.

WAVE

Combine your holidays in Crete with high-quality healthcare services

Euromedica Mitera Kritis General Clinic 56 Arch. Makariou & S. Venizelou St., ∙ +30 2810 396700 Euromedica Heraklion Diagnostic Center 3 Ag. Mina & Ioanninon St., 712 01, Heraklion ∙ +30 2810 396600-602 Euromedica Rethimno Diagnostic Center 4 Dimokratias St., 74 100, Rethimno ∙ +30 28310 51878-9 International Patients Department +30 2810 396753 ∙ +30 6981 737 252 ∙ ipd.crete@euromedica.gr Internal Medicine

General Surgery (incl. Laparoscopic Surgery) Outpatient Clinics

euromedica.gr

Digital Imaging

Obstetrics – Gynecology Microbiology Lab

Plastic Surgery

90 JUNE - JULY 2022

Η ΜΟΝΑΔΙΚΉ ΓΕΎΣΗ ΤΗΣ ΚΡΉΤΗΣ

 ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ

ΣΤΟ ΝΗΣΊ ΠΟΥ ΤΌΣΟ ΑΠΛΌΧΕΡΑ ΠΡΟΊΚΙΣΕ Η ΦΎΣΗ ΜΕ ΧΡΏΜΑΤΑ, ΑΡΏΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΏΤΕΣ ΎΛΕΣ, ΑΦΉΣΤΕ ΤΙΣ ΝΟΣΤΙΜΙΈΣ ΝΑ ΣΑΣ ΣΥΝΑΡΠΆΣΟΥΝ! ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΈΧΕΤΕ ΕΝΟΧΈΣ, ΝΑ ΘΥΜΆΣΤΕ ΌΤΙ Η ΚΡΗΤΙΚΉ ΚΟΥΖΊΝΑ ΈΧΕΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕΊ ΔΙΕΘΝΏΣ ΩΣ ΠΡΌΤΥΠΟ ΔΙΑΤΡΟΦΉΣ.

να πιάτο με χοχλιούς μπουμπουριστούς. Ένας ντάκος περιχυμένος με παρθένο ελαιόλαδο. Μια πιρουνιά κρητικό απάκι. Ένα αρωματικό καλιτσούνι να λιώνει στο στόμα. Και μια τσικουδιά. Μπροστά σου, ο Φάρος των Χανίων. Ή η Κρήνη των Λεόντων. Ή μια από τις μαγευτικές παραλίες. Μαζί σου, η καλύτερη παρέα. Γιατί στην Κρήτη δεν πίνεις ποτέ μόνος. Ούτε και τρως μόνος. Γιατί εδώ ζεις το όνειρο!

plate of hochlioi boubouristi (“burbling snails”). Dakos (rusk topped with chopped tomatoes and crumbled feta cheese) drizzled with virgin olive oil. A forkful of Cretan apaki (smoked and salted pork). An aromatic kalitsouni (small sweet cheese pie) melting in your mouth. And a shot of tsikoudia. Before you, the Lighthouse of Chania. Or the Lions Fountain. Or one of the enchanting beaches. With you, is the best company. Because in Crete you never drink alone. You don’t eat alone either. Because here, you’re living the dream!

Ο «θησαυρός» της Κρήτης

The “treasure” of Crete

Χάρη στον πλούτο της γης, τη μοναδική της βιοποικιλότητα,

Thanks to the richness of the land, its unique biodiversity,

WAVE

THE UNIQUE FLAVOUR OF CRETE

BY MARIA ATMATZIDOU 

THE ISLAND SO GENEROUSLY ENDOWED BY NATURE WITH COLOURS, AROMAS AND INGREDIENTS, LET THE DELICACIES FASCINATE YOU! AND SO THAT YOU DON’T FEEL GUILTY, REMEMBER THAT CRETAN CUISINE IS INTERNATIONALLY RECOGNISED AS A NUTRITIONAL MODEL. το εύκρατο κλίμα αλλά και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της, στην Κρήτη γεννήθηκε ένα είδος διατροφής αναγνωρισμένο παγκοσμίως για την απλότητα και συνάμα την πρωτοτυπία του, την καθαρότητα αλλά και τη φαντασία του, τη νοστιμάδα αλλά και τα οφέλη του στην υγεία, την ευεξία και τη μακροβιότητα. Συνταγές από τη Μινωική ακόμη εποχή, 5.000 χρόνια πριν, γνήσια τοπικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και ο χαρακτηριστικός τρόπος μαγειρέματος συνθέτουν έναν πραγματικό γευστικό θησαυρό. Δεν είναι τυχαίο ότι στα μινωικά ανάκτορα ήρθαν στο φως μεγάλα πιθάρια για λάδι, κρασί, σιτηρά, όσπρια, καθώς και τριποδικές χύτρες για το μαγείρεμα του φαγητού µε λάδι. Στο πέρασμα του χρόνου, η κρητική κουζίνα διατήρησε την αυ-

the temperate climate and the way of life of its inhabitants, in Crete was born a diet recognised worldwide for its simplicity and at the same time its originality, its purity and imagination, its deliciousness and its benefits for health, well-being and longevity. Recipes from the Minoan era, 5,000 years ago, genuine local products of high quality and the characteristic way of cooking make up a real culinary treasure. It is no coincidence that in Minoan palaces have come to light large pithoi for oil, wine, grains, legumes, as well as tripod pots for cooking food with oil. Over time, Cretan cuisine has maintained its authenticity with a

Ντάκος, ο Κρητικός

θεν τ ι κ ότ ητ ά της με ένα ρεπερτόριο γεύσης που βασίζεται σε ό,τι προσφέρει η κρητική γη, με σεβασμό στην εποχικότητα: λαχανικά, άγρια χόρτα, όσπρια, φρούτα όπως πορτοκάλια (π.χ. του Μάλεμε, που είναι ΠΟΠ), κεράσια, μπανάνες, μήλα, σύκα και αβοκάντο. Αλλά και αρωματικά βότανα για να δίνουν την έξτρα νοστιμιά ή για τονωτικά αφεψήματα, όπως το δίκταμο και η μαλοτήρα. Τα γαλακτοκομικά έχουν επίσης την τιμητική τους (κάποια χαρακτηρισμένα ως ΠΟΠ), χάρη στην υψηλή ποιότητα του γάλακτος και στη διατήρηση του παραδοσιακού τρόπου τυροκόμησης: κρητική γραβιέρα (δοκιμάστε την με μέλι!), κεφαλοτύρι, γιδοτύρι, νωπή και ξερή μυζήθρα, πηχτόγαλο Χανίων και ξύγαλο Σητείας, είναι μερικά μόνο από τα γευστικότερα και ποιοτικότερα ελληνικά τυριά, όπως και η μαλάκα, η στάκα και το τυροζούλι. Και τι να πει κανείς για τις τηγανητές σαρικόπιτες (στο σχήμα του σαρικιού, του παραδοσιακού κεφαλομάντιλου) με τραγανιστό φύλλο και ξινομυζήθρα, ή τα καλιτσούνια, καλτσούνια ή λυχναράκια, αλμυρά ή με ντόπιο μέλι -όπως και να τα πει κανείς, μια μπουκιά και ο ουρανίσκος εκστασιάζεται! Κι ας μην ξεχνάμε τα θαλασσινά και τα ψάρια, αλλά κυρίως τα σαλιγκάρια ή αλλιώς χοχλιούς, το κρητικό superfood με τις χαμηλές θερμίδες και την υψηλή διατροφική αξία (πηγή σιδήρου, πρωτεΐνης, βιταμινών και ιχνοστοιχείων). Η βάση της κρητικής διατροφής δεν περιλάμβανε ιδιαίτερα το κρέας -κάτι που όμως έχει αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες- και όταν υπήρχε στο μενού, αφορούσε κυρίως σε κατσίκι και αρνί ή κουνέλι και πουλερικά. Ακόμη κι έτσι, όμως, πολλές από τις παραδοσιακές συνταγές με κρέας περιλαμβάνουν χόρτα και λαχανικά, όπως το κλασικό αρνάκι με σταμναγκάθι (ή με ασκόλυμπρους). Πολύ διαδεδομένο είναι επίσης το «αντικριστό», τρόπος ψησίματος του κρέατος που έχει τις ρίζες του στα μιτάτα των ορεινών περιοχών αλλά και στην «Ιλιάδα» του Ομήρου.

Αν η χωριάτικη σαλάτα είναι η (γευστική) βασίλισσα του καλοκαιριού, τότε ο ντάκος είναι σίγουρα ο βασιλιάς. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι το κρητικό παξιμάδι, ο «διπυρίτης άρτος» κατά τους αρχαίους (ψωμί ψημένο δύο φορές) και σήμερα Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ -παράγεται αποκλειστικά στην Κρήτη). Πόσο απλή και γρήγορη μπορεί να είναι μία τόσο απίστευτη λιχουδιά: μια κριθαροκουλούρα ή ένα παραλληλόγραμμο παξιμάδι (ονόματι ντάκος), ντομάτα τριμμένη ή/και σε κυβάκια, ξινομυζήθρα, ρίγανη και γνήσιο παρθένο ελαιόλαδο! Στο Ρέθυμνο και στα Χανιά τον λένε «κουκουβάγια», ενώ στο Ηράκλειο και στο Λασίθι τον λένε και «λαντουριστό» (από το λαντουρίζω που σημαίνει ραντίζω, δηλ. το ράντισμα του παξιμαδιού με νερό). Στα στρογγυλά παξιμάδια που έχουν κοπεί στη μέση, το πάνω μέρος («πανωκαύκαλο»), ως πιο αφράτο, προσφέρεται στους επισκέπτες, ενώ το «κατωκαύκαλο» το καταναλώνει η οικογένεια. Όποιο και αν δοκιμάσετε, η γεύση είναι μοναδική! Και έχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και φυτικές ίνες. Καθώς όμως η κλασική συνταγή είναι γύρω στις 650-700 θερμίδες, αν ακολουθείτε ειδική δίαιτα, καλό είναι να τον καταναλώνετε ως κυρίως γεύμα και όχι ως συνοδευτικό.

WAVE

93 JUNE - JULY 2022

Dakos, the Cretan

If the Greek salad is the (delicious) queen of summer, then dakos is certainly the king. Its main characteristic is the Cretan rusk, the “dipyrite bread” according to the ancients (bread baked twice), and today it is a Product of Geographical Indication (PGI -produced exclusively in Crete). How simple and quick such an incredible delicacy can be: a barley bun or a rectangular rusk (called dakos), grated and/or diced tomatoes, xinomyzithra, oregano and original virgin olive oil! In Rethymno and Chania it is called “owl”, while in Heraklion and Lassithi it is also called “lantouristo” (from the verb “lantourizo” meaning to sprinkle, viz. the sprinkling of the rusk with water). In the round rusks cut in half, the top part (“panokaukalo”) is offered to guests as it is the fluffiest, while the “katokaukalo” is consumed by the family. Whatever you try, the taste is unique! And it has all the necessary nutrients, vitamins and fibre. However, as the classic recipe contains around 650-700 calories, if you are following a special diet, it is advisable to eat it as a main meal and not as a side dish.

repertoire of flavours based on what the Cretan land offers, with respect to seasonality: vegetables, wild greens, legumes, fruits such as oranges (e.g. Maleme oranges, which are PDO), cherries, bananas, apples, figs and avocados. But there are also aromatic herbs to give the extra flavour or for energising infusions, such as dictamnus and ironwort. Dairy products also have their place of honour (some of them are PDO), thanks to the high quality of milk and the preservation of the traditional way of cheese making: cretan gruyere (try it with honey!), kefalotyri, gidotyri, fresh and dry myzithra, pichtogalo of Chania and xygalo of Sitia are just some of the most delicious and highest quality Greek cheeses, as well as malaka, staka and tyrozouli. And what can we say about the fried sarikopites (in the shape of sariki, the traditional kerchief) with crispy dough and xinomyzithra, or the kalitsounia (or kaltsounia or lychnarakia), savoury or with local honey, whatever you want to call them, one bite will make your palate ecstatic! And let’s not forget seafood and fish, but especially snails, the Cretan superfood with low calories and high nutritional value (source of iron, protein, vitamins, and minerals). The basis of the Cretan diet did not particularly include meat -something that has changed in recent decades- and when they had it on the menu it was mainly goat and lamb or rabbit and poultry. Even so, however, many of the traditional meat recipes include greens and vegetables, such as the classic lamb with stamnagathi (spiny chicory) or askolympros (golden thistle). Very widespread is also the “antikristo”, a way of cooking meat that has its roots in the mitata of the mountainous regions and in Homer’s “Iliad”. Cretan cuisine does not use imaginative combinations of expensive ingredients, only what it takes pure from the land

WAVE

94 JUNE - JULY 2022

Η κρητική κουζίνα δεν χρησιμοποιεί ευφάνταστους συνδυασμούς ακριβών πρώτων υλών, μόνο ό,τι παίρνει ατόφιο από τη γη της -δίνοντας μεγάλη σημασία στη φρεσκάδα και την καλή ποιότητα. Κρατά επίσης μια ισορροπία στις γεύσεις, με όλα τα συστατικά να «δένουν» αρμονικά μεταξύ τους. Κι όλα αυτά, πάντα μαζί με ένα καλό κρητικό κρασί και μια τσικουδιά, με συνοδεία μιας μαντινάδας και της λύρας της κρητικής που ξεσηκώνει τις παρέες για έναν συρτό, έναν μαλεβιζιώτικο ή έναν πεντοζάλη.

Και νόστιμη και ωφελεί την υγεία! «Φάρμακό σας ας γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει φάρμακό σας», είναι μία φράση που συχνά αποδίδεται στον Ιπποκράτη, τον πατέρα της σύγχρονης ιατρικής. Αλήθεια ή όχι, ταιριάζει πάντως απόλυτα με όλες τις έρευνες που ξεκίνησαν δεκαετίες πριν και συνεχίζονται μέχρι σήμερα σχετικά με την κρητική διατροφή και τη συμβολή της στην υγεία και τη μακροζωία. Το 1960, η μελέτη των Επτά Χωρών (ανάμεσά τους και η Ελλάδα, με την Κρήτη και την Κέρκυρα) από τον Αμερικανό Ancel Keys και τους συνεργάτες του και στη συνέχεια και άλλες, όπως των Γάλλων ερευνητών Serge Renaud και Michel de Lorgeril, έδειξαν ότι τα άτομα που υιοθετούν την κρητική διατροφή (και την αργότερα επονομαζόμενη μεσογειακή διατροφή) παρουσιάζουν μειωμένη θνησιμότητα τόσο από στεφανιαία νόσο και καρδιαγγειακά νοσήματα όσο και από καρκίνο, και το είδος αυτής της διατροφής συμβάλλει στην επιβράδυνση του γήρατος και στη μακροζωία. Το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής (που από το 2010 έχει αναγνωριστεί ως στοιχείο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας από την UNESCO) ορίστηκε από τους επιστήμο-

«Η τσικουδιά είν’ φάρμακο, τα πάντα θεραπεύει, πράμα δεν έχει που η ρακή, να μη γιατροπορεύει»*

Να είσαι στην Κρήτη και να μην πιεις μια τσικουδιά… είναι σαν να μην πήγες ποτέ! Το χαρακτηριστικό ποτό (ΠΓΕ) έχει συνδεθεί άρρηκτα με την καθημερινότητα, τις γιορτές, τη φιλοξενία, τις χαρούμενες και τις δύσκολες στιγμές των Κρητικών. Η τσικουδιά ή ρακή είναι το ποτό μονής απόσταξης από τα στέμφυλα (τα απομεινάρια αφού πατηθούν τα σταφύλια), αλλά και από σύκα, μούρα ή δαμάσκηνα. Ιδανικά, τη συντροφεύουν η άγρια αγκινάρα με αλάτι και λεμόνι, οι μυρωδάτοι ασκορδουλάκοι (βολβοί που σερβίρονται ως σαλατικό), τα φημισμένα τυριά της Κρήτης, ένας πεντανόστιμος ντάκος ή χοχλιοί μπουμπουριστοί να μοσχομυρίζουν θυμάρι, ρίγανη και αρισμαρί (δεντρολίβανο). Αλλά και η οφτή πατάτα, το καπνιστό χοιρινό ή απάκι, τα κρητικά λουκάνικα, αλλά και τα ζυμαρένια πιτάκια, με άγρια χόρτα ή μυζήθρα και ανθότυρο.

WAVE

95 JUNE - JULY 2022

-giving great importance to freshness and good quality. It also keeps a balance of flavours, with all the ingredients blending harmoniously together. And all this, always with a glass of good Cretan wine and a shot of tsikoudia, accompanied by a mantinada and the Cretan lyre that rouses the groups for a sirto, a maleviziotiko or a pentozali.

Both delicious and good for your health!

To be in Crete and not drink a shot of tsikoudia... it’s like you’ve never been there! The characteristic drink (PGI) has been inextricably linked to everyday life, celebrations, hospitality, the happy and difficult moments of the Cretans. Tsikoudia or raki is the single distillation drink from the grape pomace (the remnants after the grapes are pressed), but also from figs, berries or plums. Ideally, it is accompanied by wild artichoke with salt and lemon, the fragrant askordoulakoi (bulbs served as a salad), the famous cheeses of Crete, a delicious dakos with the smell of thyme, oregano and arismari (rosemary). But also, the potato “ofti”, smoked pork or apaki, Cretan sausages, as well as pasta pies, with wild greens or myzithra and anthotyro.the abundant wine won’t affect you).

*https://www.mantinades.gr/

“Tsikoudia is medicine, it cures everything, there is nothing that raki cannot cure”*

“Let food be thy medicine and medicine be thy food” is a phrase often attributed to Hippocrates, the father of modern medicine. True or not, it fits perfectly with all the research that began decades ago and continues to this day on the Cretan diet and its effects on health and longevity. In 1960 the study of the Seven Countries (including Greece, with Crete and Corfu) by the American Ancel Keys and his colleagues, and then others, such as the French researchers Serge Renaud and Michel de Lorgeril, have shown that people adopting the Cretan diet (and what later came to be called the Mediterranean diet) have reduced mortality from both coronary heart disease and cardiovascular disease, as well as cancer, and that this type of diet contributes to delaying aging and increasing longevity. The Mediterranean dietary model (which has been recognised as an Intangible Cultural Heritage of Humanity by UNESCO since 2010) was defined by scientists based on the dietary model of Crete in 1960 (and other Mediterranean regions that shared common dietary habits), and has been the subject

WAVE

Ψάρια «ψήνονται» στον ήλιο στη Πάρο. Η παραδοσιακή ρεβιθάδα της Σίφνου (αριστερά)  Fish drying in the sun by the seaside at Paros. Traditional revithatha of Sifnos (left page).

νες με βάση το διατροφικό πρότυπο της Κρήτης το 1960 (αλλά και άλλων περιοχών της Μεσογείου που μοιράζονταν κοινές διατροφικές συνήθειες) και από τότε αποτελεί αντικείμενο διαρκούς επιστημονικής έρευνας -ιδιαίτερα καθώς πολλές από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως οφείλονται σε χρόνια νοσήματα. Όσον αφορά άλλα σοβαρά προβλήματα, όπως η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και ο διαβήτης, φαίνεται ότι μία μεσογειακού τύπου διατροφή μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σωματικού βάρους και σε μειωμένη συχνότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου και της νόσου του διαβήτη.

o f o n g o i n g s c i e n t i fi c research ever since -especially as many of the leading causes of death worldwide are due to chronic illnesses. As for other serious problems, such as obesity, metabolic syndrome and diabetes, it seems that a Mediterranean-style diet can help control weight and reduce the incidence of metabolic syndrome and diabetes. It is no coincidence that many people refer to the “miracle of the Cretan diet”: the exclusive use of olive oil (instead of butter or other fats), the preference for fruits, vegetables and legumes instead of red meat, combined with the (religious) fasting requirements, the lifestyle of the Cretans who walked and engaged in manual labour, and ate together at family or festive tables, all these contributed to the maintenance of good health. In the modern age of fast food, with the excessive meat

WAVE

97 JUNE - JULY 2022

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί αναφέρονται στο «θαύμα της κρητικής διατροφής»: Η αποκλειστική χρήση του ελαιόλαδου (αντί για βούτυρο ή άλλα λίπη), η προτίμηση σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια αντί για κόκκινο κρέας, σε συνδυασμό με τις επιταγές της (θρησκευτικής) νηστείας, τον τρόπο ζωής των Κρητικών που και περπατούσαν και επιδίδονταν σε χειρωνακτικές εργασίες και έτρωγαν όλοι μαζί στα οικογενειακά ή γιορτινά τραπέζια, όλα αυτά συνέβαλαν στη διατήρηση της καλής υγείας. Στη σύγχρονη εποχή του γρήγορου φαγητού, της υπερβολικής κατανάλωσης κρέατος και της (υπερ)κατανάλωσης junk food μπροστά στην τηλεόραση ή στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, είναι ίσως μονόδρομος η επιστροφή μας στις ρίζες -σε μία πιο ισορροπημένη διατροφή, που όμως παραμένει πεντανόστιμη. Ας εμπιστευτούμε το κρητικό μοντέλο -το αξίζει!

consumption, and (over)consumption of junk food in front of the TV or computer, it is perhaps a one-way street to return to our roots -to a more balanced diet, which is still delicious. Let’s trust the Cretan model -it’s worth it!

WAVE

98 SUMMER JUNE - AUTUMN JULY 20222021

Παραδοσιακές ΣΥΝΤΑΓEΣ ΑΠO ΤΗΝ ΚΡHΤΗ Καλτσούνια της Λαμπρής

Easter Kaltsounia

Υλικά

Ingredients

ων (1,5 κιλό μαλάκα Χανίων προαιρετικά), 3 αυγά, 1 ματσάκι δυόσμο. Για το φύλλο: 4 ποτήρια των 200 ml νερό, 2 κουταλάκια αλάτι, μισό ποτήρι ελαιόλαδο, 2 σφηνάκια τσικουδιά, περίπου 2 κιλά σκληρό αλεύρι (η ζύμη πρέπει να είναι ελαστική, να ανοίγει εύκολα με τον πλάστη), 1-2 αυγά χτυπημένα για την επάλειψη, σουσάμι για το πασπάλισμα.

of Chania (1.5 kg malaka of Chania optional), 3 eggs, 1 bunch of spearmint. For the dough: 4 200 ml glasses of water, 2 teaspoons of salt, half a glass of olive oil, 2 shots of tsikoudia, about 2 kg of bread flour (the dough should be elastic and easy to roll out with a rolling pin), 1-2 beaten eggs for brushing, sesame seeds for sprinkling.

Για τη γέμιση: Μισό κιλό μυζήθρα Χανίων και 1 κιλό ανθότυρο Χανί-

Εκτέλεση

1. Ετοιμάζετε τη ζύμη για το φύλλο ανακατεύοντας τα υλικά και την αφήνετε στην άκρη (η ζύμη πρέπει να «ξεκουραστεί» λίγο, για να ανοίγει πιο εύκολα το φύλλο.) 2. Ετοιμάζετε τη γέμιση ανακατεύοντας καλά τα τυριά με τον δυόσμο. Χτυπάτε τα αυγά και αναμιγνύετε. 3. Χωρίζετε τη ζύμη σε μικρότερα μέρη για ευκολία στο άνοιγμα. Αλευρώνετε καλά μια επιφάνεια και ανοίγετε κάθε μπαλάκι ζύμης σε φύλλο, με τον πλάστη. 4. Χρησιμοποιώντας ως οδηγό ένα πιατάκι του τσαγιού, κόβετε με μαχαίρι από κάθε φύλλο στρογγυλά κομμάτια. 5. Στο κέντρο κάθε κομματιού βάζετε μια κουταλιά γέμισης και διπλώνετε αντικριστά τις άκρες προς το κέντρο, ώστε να σχηματιστεί ένα τετράγωνο καλιτσούνι (μοιάζει με φάκελο). 6. Αλείφετε την επιφάνειά τους με αυγό και πασπαλίζετε με σουσάμι. 7. Τοποθετήστε τα στα ταψιά σας, έχοντας στρώσει αντικολλητικό χαρτί ή αλείφοντάς τα με λάδι. 8. Ψήνετε στους 200 βαθμούς μέχρι να ροδίσουν και να ψηθεί το φύλλο (περίπου 20 λεπτά). 9. Τρώγονται ζεστά ή κρύα, όχι μόνο το Πάσχα αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Θερμές ευχαριστίες στην οικογένεια της Ευαγγελίας Θωμαδάκη, Μικρασιάτισσας στην καταγωγή, που, όμως, γεννήθηκε Κρητικιά.

For the filling: half a kilo myzithra of Chania and 1 kg anthotyro

Directions

1. Prepare the dough for the pastry by mixing the ingredients and set it aside (the dough needs to rest a little so that it’ll be easier to roll out the pastry.) 2. Prepare the filling by mixing the cheese and spearmint well. Beat the eggs and mix. 3. Divide the dough into smaller portions to make it easier to roll out. Flour a surface well and roll each ball of dough into a sheet of pastry, using a rolling pin. 4. With a tea saucer as a template, use a knife to cut round pieces from each sheet. 5. Put a spoonful of filling in the centre of each piece and fold the edges towards the centre to form a square kalitsouni (like an envelope). 6. Brush the surface with egg and sprinkle with sesame seeds. 7. Place them on your baking trays that you have lined with parchment paper or brushed with oil. 8. Bake at 200°C degrees until it is golden brown and the pastry is cooked through (about 20 minutes). 9. They are eaten hot or cold, not only at Easter but throughout the year.

Warm thanks to the family of Evangelia Thomadaki, of Asia Minor origin, but born in Crete.

WAVE

99 JUNE - JULY 2022

Οφτό (δηλ. ψητό) αρνί

Ofto (i.e. roast) lamb

Υλικά

Ingredients

Οδηγίες - Εκτέλεση

Directions

είναι πάνω από 10 κιλά, αλλιώς θα «στεγνώσει» πολύ. 2. Ζητάμε να κοπεί σε τέσσερα κομμάτια (γουλίδια) και ένα από αυτά το ψήνουμε στην κουζίνα μας (σημείωση: πλευρά και μπροστινό μέρος είναι ιδανικά για το οφτό). 3. Μετά, δεν το κόβουμε σε παραπάνω κομμάτια. 4. Αν ψήσουμε σε ξυλόφουρνο, μπορούμε να βάλουμε σε λαμαρίνα όλα τα γουλίδια πάνω σε κληματόβεργες. 5. Δεν πλένουμε το κρέας διότι θέλουμε τραγανή την πέτσα, το καθαρίζουμε μόνο από τυχόν τριχούλες. 6. Αλατίζουμε το κρέας πολύ καλά από όλες τις πλευρές και το βάζουμε σε ταψί, χωρίς να το στριμώξουμε. 7. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για μιάμιση ώρα περίπου, αδειάζουμε τα ζουμιά, γυρίζουμε το κρέας από την άλλη πλευρά και ψήνουμε μισή ώρα ακόμη. 8. Κατά τη διάρκεια του ψησίματος δεν πρέπει να ανοίγουμε τον φούρνο. 9. Το οφτό είναι το κυρίως πιάτο σε κρητικούς γάμους, μαζί με το γαμοπίλαφο.

10 kg or it will get too dry. 2. We ask for it to be cut into four pieces (goulidia) and we roast one of them in our cooker (note: the side and front are ideal for the ofto). 3. Then, we do not cut it further into pieces. 4. If we roast in a wood-fired oven, we can put all the goulidia on a baking tray on vine stems. 5. We don’t wash the meat because we want the skin to be crispy, we only clean it from any hairs. 6. Salt the meat very well on all sides and place it on a baking tray, do not squeeze it together. 7. Roast at 180°C degrees for about an hour and a half, pour out the juices, turn the meat over and roast for another half hour. 8. Do not open the oven during the roasting process. 9. Ofto is the main dish at Cretan weddings along with the traditional gamopilafo.

Θερμές ευχαριστίες στην κα Χρυσούλα Γιαννακάκη από το Ηράκλειο Κρήτης.

Warm thanks to Ms Chrysoula Giannakaki, Heraklion, Crete.

Μόνο δύο: 3 κιλά αρνί και αλάτι.

1. Όταν αγοράζουμε αρνίσιο κρέας για οφτό, το αρνί πρέπει να

Only two: 3 kilos of lamb and salt

1. When buying lamb for ofto, the lamb must weigh more than

100 JUNE - JULY 2022

ΤΉΝΟΣ

ΤΟ ΝΗΣΊ ΠΟΥ ΤΟΥ ΑΞΊΖΕΙ ΝΑ ΑΓΑΠΗΘΕΊ ΜΊΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΉ ΑΦΉΓΗΣΗ ΑΠΌ ΤΟΝ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΌ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟ ΚΟΣΜΆ ΒΊΔΟ, Ο ΟΠΟΊΟΣ ΜΑΣ ΞΕΝΑΓΕΊ ΣΤΙΣ ΦΑΝΕΡΈΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΈΣ ΟΜΟΡΦΙΈΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΑΔΊΤΙΚΟΥ ΝΗΣΙΟΎ ΑΠΌ ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΚΑΤΆΓΕΤΑΙ.

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΑΣΤΕΡΌΠΗ ΛΑΖΑΡΊΔΟΥ  EDITED BY ASTEROPI LAZARIDOU ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΚΟΣΜΆΣ ΒΊΔΟΣ  PHOTOS: KOSMAS VIDOS

AN EXPERIENTIAL NARRATIVE BY THE CHARISMATIC JOURNALIST KOSMAS VIDOS, WHO GUIDES US THROUGH THE OBVIOUS AND SECRET BEAUTIES OF THE CYCLADIC ISLAND HE ORIGINATES FROM.

TINOS

THE ISLAND THAT DESERVES TO BE LOVED

WAVE

102 JUNE - JULY 2022

Θυμάρια, φρύγανα, βράχια (και τα τρία, χαρακτηριστικά συστατικά του νησιού) και ένα μεγάλο φεγγάρι, προάγγελος της νύχτας που έρχεται  Thyme, phrygana, rocks (all three are characteristic components of the island) and a big moon, a herald of the coming night.

γάπησα την Τήνο ασυναίσθητα, όπως το μικρό παιδί αγαπά την οικογένειά του, τους γονείς του, γιατί δεν μπορεί παρά να τους αγαπήσει. Ήταν και θέμα γονιδιακό: Όλοι, σχεδόν όλοι οι συγγενείς μου, και από την πλευρά της μητέρας μου και από την πλευρά του πατέρα μου, κατάγονταν από εκεί. Γιαγιάδες και παππούδες, θείες και θείοι και τα μεγαλύτερα ξαδέλφια στην καθημερινή επικοινωνία τους (την εποχή που τα σόγια σχεδόν συμβίωναν) δεν υπήρχε περίπτωση να μην αναφέρουν έστω μια φορά τη μαγική λέξη: Τήνος. Άλλος αναπολώντας όσα είχε ζήσει εκεί, άλλος ζώντας με την προσδοκία της επιστροφής έστω για μερικές μέρες διακοπών, άλλος επειδή περίμενε ένα δέμα με τυρί, λούζα, χόρτα και μέλι «από το νησί», άλλος επειδή έψαχνε να βρει μάστορα για να του ασπρίσει «το σπίτι στο νησί», καθένας για τον δικό του λόγο. Δεν μπορούσα να μην επηρεαστώ και να μην αγαπήσω κι εγώ αυτόν τον ευήλιο και ευάερο (συχνά άνω των 9 μποφόρ) πυρήνα της οικογενειακής ιστορίας μας. Στα χρόνια που ήρθαν, όπως η ενστικτώδης αγάπη προς τους γονείς μου έγινε αγάπη ειλικρινής και βαθιά, όταν μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας μπόρεσα να διακρίνω πως εκτός από γεννήτορές μου ήταν άνθρωποι με πολλές και σπάνιες ποιότητες, έτσι και η αγάπη μου για την Τήνο άλλαξε. Αγάπησα εκ νέου τον τόπο, επειδή αναγνώρισα και κατανόησα τις δικές του σπάνιες ποιότητες, χάρη στις οποίες η Τήνος παραμένει ο συναισθηματικός και αισθητικός παράδεισος του δικού μου κόσμου. Ο τόπος όπου θα ήθελα ιδανικά να ζω, όπου επιστρέφω νοερά κάθε φορά που έχω ανάγκη να αναπνεύσω καθαρό αέρα, όπου ξαναβρίσκω τα τρυφερά και τα όμορφα που απώλεσα μεγαλώνοντας και ζώντας σε μια άσχημη γειτονιά της Αθήνας.

loved Tinos unconsciously, like a small child loving their family, their parents, because the only thing they can do is love them. It was also a genetic thing: all, almost all of my relatives, both on my mother’s side and my father’s side, came from there. Grandmothers and grandfathers, aunts and uncles and older cousins in their daily communication (at the time when sibs almost cohabited) would never fail to mention, at least once, the magic word: Tinos. Some reminiscing about what they had lived there, others living with the expectation of returning at least for a few days of holidays, others because they were waiting for a parcel with cheese, louza, greens and honey “from the island”, others because they were looking for a craftsman to whitewash their “home on the island”, each for their own reason. There was no way I wouldn’t be influenced by and love this sunny and breezy (often over 9 BFT) core of our family history. In the years that followed, just as my instinctive love for my parents became a sincere and deep love, when I grew up and matured and was able to see that apart from my parents they were people with many rare qualities, so my love for Tinos changed. I loved the place anew because I recognised and understood its own rare qualities, thanks to which Tinos remains the emotional and aesthetic paradise of my own world. The place where I would ideally like to live, where I return mentally every time I need to breathe fresh air, where I rediscover the tender and beautiful things I lost growing up and living in an ugly neighbourhood of Athens.

WAVE

103 JUNE - JULY 2022

Αμέτρητα πανέμορφα χωριά

Countless beautiful villages

Όπως και αν έχει, τα δεκάδες χωριά της -ποιο άλλο αιγαιοπελαγίτικο νησί έχει τόσα πολλά χωριά;- παραμένουν μικρά μουσεία της αιγαιοπελαγίτικης παράδοσης. Από τον Πύργο των μαρμαρογλυπτών (το χωριό καταγωγής μου, που κατά τη γνώμη μου είναι και το ομορφότερο του νησιού, αν όχι όλων των Κυκλάδων), τα Υστέρνια και την

Be that as it may, its dozens of villages -which other Aegean Island has so many villages?- remain small museums of the tradition of the Aegean. From Pyrgos of the marble sculptures (my home village, which in my opinion is the most beautiful of the island, if not of all the Cyclades), Ysternia and Kardiani (of the Exo Meria, as we call the north-western part of Tinos), Tarambados, Kambos, Xynara, Loutra

Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι: Η Τήνος στην οποία αναφέρομαι, είναι το νησί που εγώ έζησα πριν αρχίσει να γίνεται δημοφιλής τουριστικός προορισμός του Αιγαίου. Τότε που θεωρούνταν κέντρο θρησκευτικού τουρισμού και… τελεία! Που ελάχιστοι (κυρίως Γερμανοί και Γάλλοι) είχαν ανακαλύψει τα χωριά της, την ιδιαίτερη γοητεία του φυσικού τοπίου της (το οποίο τις ομιχλώδεις χειμωνιάτικες ημέρες θυμίζει τα Ηighlands της Σκωτίας) και τις θαυμάσιες παραλίες της. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά. Το νησί παραμένει όμορφο, όμως επιτρέψτε μου να προτιμώ μια Τήνο χωρίς φασαριόζικα μπαράκια και ομπρελοκαθίσματα στις παραλίες, χωρίς ορδές επισκεπτών στα στενά σοκάκια, χωρίς τη φασαρία που φέρνει μαζί του ο υπερβολικός τουρισμός.

I want to make something clear: the island of Tinos I am talking about is the island I lived on before it became a popular tourist destination in the Aegean. Back when it was considered a centre of religious tourism and... period! When only a few (mainly Germans and French) had discovered its villages, the particular charm of its natural landscape (which on foggy winter days reminds the Highlands of Scotland) and its wonderful beaches. Since then, a lot has changed. Τhe island remains beautiful, but let me say that I prefer a Tinos without noisy bars and umbrella seats on the beaches, without hordes of visitors in the narrow streets, without the hustle and bustle that comes with excessive tourism.

Λαϊκά μοτίβα-κεντήματα, σε περιστερεώνα στην περιοχή του Βολάξ  Folk motifs - embroidery, in a dovecote in the area of Volax.

Καμάρες, στοές, σκεπαστά σοκάκια και σκαλιά, σε χωριά που μοιάζουν με λαβύρινθους  Arches, arcades, covered alleys and stairs, in villages that feel like labyrinths.

WAVE

104 JUNE - JULY 2022

Καρδιανή (της Έξω Μεριάς, όπως αποκαλούμε το βορειοδυτικό τμήμα της Τήνου), ως τον Ταραμπάδο, τον Κάμπο, την Ξυνάρα, τα Λουτρά (με τη Μονή-οικοτροφείο των Ουρσουλίνων και τη Μονή των Ιησουιτών), το Αγάπη, την Καλλονή, το Σκλαβοχώρι (όπου γεννήθηκε ο Νικόλαος Γύζης), το Βολάξ (με τους εντυπωσιακούς σχηματισμούς των τεράστιων βράχων του), τον Φαλατάδο, τη Στενή, τα Δυο Χωριά και τόσους άλλους οικισμούς της Μέσα Μεριάς και της πλευράς που ατενίζει προς τη Μύκονο, τη Νάξο και την Πάρο. Αλλά και ως την παρεξηγημένη Χώρα, η οποία πίσω από δυο-τρεις κακοχτισμένες πολυκατοικίες κρύβει γωνιές, γειτονιές ολόκληρες, που έχουν μείνει ίδιες και απαράλλακτες εδώ και πολλές δεκαετίες.

Παντού αξιοθέατα!

Απαραίτητη προϋπόθεση για να γνωρίσει κανείς όσο καλύτερα μπορεί την Τήνο είναι το αυτοκίνητο. Το νησί δεν είναι μικρό και τα αξιοθέατα είναι σκορπισμένα παντού, σε κάθε γωνιά του, ξεκινώντας από το ακατοίκητο χωριό Ισμαήλ απέναντι από την Άνδρο και από τα παλαιά λατομεία (η Τήνος φημίζεται και για το μάρμαρό της) πίσω από το χωριό Μαρλά και φτάνοντας στον φάρο της Λειβάδας (και την ομώνυμη παραλία με τα μεγάλα βότσαλα) απέναντι από τη Μύκονο, ή ξεκινώντας από το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά και το Μουσείο Μαρμαρογλυπτικής στον Πύργο (όπου εκτός από τον πατέρα της ελληνικής γλυπτικής γεννήθηκε και ο Νικηφόρος Λύτρας) και φτάνοντας στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού και στον ναό της Μεγαλόχαρης (μία πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονικά εκκλησία) στη Χώρα. Μια άλλη προϋπόθεση είναι να μη φοβάται τον ποδαρόδρομο: Τα μονοπάτια γύρω και έξω από τα χωριά θα τον οδηγήσουν σε τοποθεσίες και σε παραλίες ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Οι

Χαρακτηριστική γειτονιά του Πύργου, με τα φρεσκοασπρισμένα σπίτια, τις περιποιημένες εκκλησίες και τις απαραίτητες μπουκαμβίλιες να προσθέτουν τα έντονα χρώματά τους στο λευκό κάδρο  A typical neighbourhood of Pyrgos, with freshly whitewashed houses, well-kept churches and the essential bougainvillea adding their bright colours to the white frame.

(with the Ursuline Convent and School, and the Jesuit Monastery) and Agapi, Kalloni, Sklavochori (where Nikolaos Gyzis was born), Volax (with its impressive rock formations), Falatados, Steni, Dyo Choria and so many other settlements of Mesa Meria and the side facing Mykonos, Naxos and Paros. But also, the misunderstood Chora, which behind two or three badly built apartment buildings hides corners, whole neighbourhoods that have remained the same and unchanged for many decades.

Sightseeing everywhere!

A car is a prerequisite for getting to know Tinos as well as possible. The island is not small and the sights are scattered everywhere, in every corner, starting from the abandoned village of Ismael across Andros and the old quarries (Tinos is also famous for its marble) behind the village of Marlas and reaching the lighthouse of Livada (and the homonymous beach with the large pebbles) across Mykonos; or starting from the house of Yannoulis Chalepas and The Museum of Marble Crafts in Pyrgos (which is not the birthplace only of the father of Greek sculpture, but also of Nikiforos Lytras) and reaching the Cultural Foundation of Tinos and the church of Megalochari (a church with very special architecture) in Chora. Another prerequisite is to not be afraid of walking: the paths around and outside the villages will lead you to

105 JUNE - JULY 2022

Σκαλισμένα στο μάρμαρο της εισόδου, κατά την παράδοση, τα στοιχεία του πρώτου ιδιοκτήτη σπιτιού στον Πύργο  Carved into the marble of the entrance, according to tradition, are the details of the first house owner in Pyrgos.

Ο μαρμαροστρωμένος κεντρικός δρόμος του Πύργου οδηγεί στη διάσημη πλατεία με τον πλάτανο και τις καφετέριες  The marble-paved main street of Pyrgos leads to the famous square with its plane tree and coffee houses.

διαδρομές στο σεληνιακό τοπίο του Βολάξ, ο παλιός δρόμος που ενώνει τον Πύργο με τον Πάνορμο, ο αρχαίος δρόμος που οδηγεί στην κορυφή του κάστρου, του Εξώμπουργκου, που δεσπόζει στο κέντρο του νησιού, η πεζοπορία στο πιο ψηλό βουνό της Τήνου, τον Τσικνιά, που τελειώνει στον ανεμοδαρμένο φάρο, είναι μερικές μόνο από τις προτεινόμενες βόλτες. Μία συμβουλή: Κατά τους μήνες του καλοκαιριού, μεγάλη προσοχή στα φίδια, τα οποία αφθονούν στο νησί, και δη στις οχιές. Για τους περιπάτους στη φύση, τα κλειστά παπούτσια κρίνονται απαραίτητα.

Η νόστιμη Τήνος

Η Τήνος έχει γίνει διάσημη και για το φαγητό της. Πιάτα της πλούσιας τοπικής κουζίνας ή και προτάσεις των σεφ της νέας γενιάς που δραστηριοποιούνται στο νησί και αξιοποιούν στη μαγειρική τους τα τοπικά υλικά, σερβίρονται σε εστιατόρια που λειτουργούν σε όλα σχεδόν τα χωριά. Η αγκινάρα, τα τυριά, η κάππαρη, το μέλι, τα γλυκά τυροπιτάκια (λυχναράκια τα λέμε στο χωριό μου) είναι μερικά από τα πιο αναγνωρίσιμα προϊόντα της. Και κρασί καλό παράγει το νησί, «Και καλά παιδιά έχει», όπως έλεγε μια ψυχή στην προσπάθειά της να δέσει ένα προξενιό που δεν έλεγε να ευοδωθεί. Όλα τα έχει η Τήνος και όλα απλόχερα τα προσφέρει στον επισκέπτη της. Έχει και έναν θεότρελο αέρα, που όταν αρχίζει να φυσάει δεν σταματάει με τίποτε, προκαλώντας απόγνωση στους επισκέπτες που ξεκινούν για μπάνιο και δεν μπορούν να σταθούν στην παραλία από την αμμοβολή. Όμως, και αυτό προς υπεράσπιση του Αιγαίου, Κυκλάδες χωρίς

sites and beaches of particular natural beauty. The routes in the lunar landscape of Volax, the old road that connects Pyrgos with Panormos, the ancient road that leads to the top of the castle, Exomburgo, which dominates the centre of the island, the hike on the highest mountain of Tinos, Tsiknias, which ends at the windswept lighthouse, are just a few of the suggested routes. A word of advice: During the summer months, be especially alert to the snakes that abound on the island, especially the vipers. For nature walks closed shoes are considered essential.

Tasty Tinos

Tinos has also become famous for its food. Dishes of the rich local cuisine or proposals of the new generation of chefs who are active on the island and use local ingredients in their cooking, are served in restaurants operating in almost all the villages. Artichoke, cheese, capers, honey, sweet cheese pies (we call them “lychnarakia” in my village) are some of its most recognisable products. The island also produces good wine, “And it has good boys too”, as one soul used to say in her attempt to arrange a matchmaking that was not going to work. Tinos has it all and offers everything generously to its visitors. It also has a crazy wind; when it starts blowing it doesn’t stop under any circumstances, causing despair to visitors who set off for a swim

Τα βράχια στην παραλία της Λειβάδας γίνονται πασαρέλα για τα αγριοκάτσικα που πλησιάζουν τους λουόμενους (στοχεύοντας τις τσάντες με το κολατσιό τους)  The rocks on the beach of Livada turn into a catwalk for the wild goats that approach the bathers (aiming for their lunch bags).

WAVE

106 JUNE - JULY 2022

αέρα, χωρίς μελτέμια, θα ήταν ένας τόπος μονίμως πυρωμένος, κοντολογίς ένας τόπος χωρίς ζωή.

Φρέσκο θυμάρι και αφρισμένη θάλασσα

Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες, να προτείνω δεκάδες διαδρομές, εστιατόρια, μουσεία, χωριά, φυσικά αξιοθέατα, μοναστήρια, εκκλησίες, εκκλησάκια και ξωκκλήσια. Ήταν ανέκαθεν χαρά μου να ξεναγώ τους φίλους μου στον τόπο μου, μια χαρά που γινόταν ακόμα μεγαλύτερη όταν καταλάβαινα πως άρχιζαν να τον αγαπούν όπως του αξίζει. Γιατί της Τήνου της αξίζει να αγαπηθεί. Επειδή άντεξε και δεν έγινε οικόπεδο προς πώληση όπως έγιναν άλλα νησιά και άλλες περιοχές της Ελλάδας. Επειδή διατήρησε σε μεγάλο βαθμό ανέπαφο τον χαρακτήρα της, τα ιδιαίτερα νησιώτικα σπίτια με τις μεγάλες σάλες στον πάνω όροφο και τα δροσερά κατώγια, τις μικρές ασπρισμένες εκκλησιές, τους μοναδικούς σε όλο τον κόσμο περιστερώνες, τα μαρμάρινα μονοπάτια, τα κοιμητήρια-γλυπτοθήκες, τις ξερολιθιές (πέτρινους τοίχους) και τα πέτρινα αλώνια της. Ο επισκέπτης δεν μπορεί παρά να τα παρατηρήσει όλα αυτά και να τα (επαν)εκτιμήσει την εποχή της ασχήμιας και των αισθητικών εκπτώσεων. Ελπίζω μόνο, όσα διασώθηκαν μέχρι σήμερα και φέρουν πάνω τους την ιστορία αιώνων να μην καταστραφούν μέσα σε μερικά χρόνια, τώρα που όλο και πιο πολλοί επισκέπτονται το νησί. Εγώ εξακολουθώ να κρατώ μέσα μου την Τήνο που με μεγάλωσε: Τα καλοκαίρια της που μύριζαν ανθισμένο θυμάρι, αφρισμένη θάλασσα και φρεσκοτηγανισμένους πατατοκεφτέδες, και την τσιριχτή φωνή της γιαγιάς: «Έλα να τους φας τώρα που είναι ζεστοί, γιατί μετά δεν θα τρώγονται!» (πάντα μου άρεσαν και κρύοι!).

WAVE

107 JUNE - JULY 2022

Η αμμουδερή παραλία της Αγίας Θάλασσας φωτογραφημένη από ψηλά και στο βάθος δεξιά, μερική άποψη της Ρόχαρης, της παραλίας-επινείου του χωριού Πλατιά  The sandy beach of Agia Thalassa photographed from above and in the background on the right, partial view of Rochari, the beach-port of the village Platia.

and can’t stand on the beach because of the sandblast. But, and this comes in defence of the Aegean, the Cyclades without wind, without meltemia, would be a permanently fiery place, therefore a place without life.

Fresh thyme and foamy sea

I could talk for hours, suggest dozens of routes, restaurants, museums, villages, natural sights, monasteries, churches, smaller churches and chapels. It was always a pleasure to show my friends around my homeland, a pleasure that became even greater when I realised that they were beginning to love it the way it deserves. Tinos deserves to be loved. Because it endured and did not become a plot of land for sale like other islands and other areas of Greece. Because it has maintained intact to a large extent its character, the special island houses with the large halls on the upper floor and the cool backyards, the small whitewashed churches, the dovecotes, which are unique across the world, the marble paths, the cemeteries - sculpture galleries, the dry stone walls and the stone threshing floors. The visitor cannot help but notice all this and (re)appreciate it in the age of ugliness and aesthetic decline. I can only hope that what has survived until today and bears the history of centuries will not be destroyed within a few years, now that more and more people are visiting the island. I still keep inside me the Tinos that raised me: its summers that smelled of blooming thyme, foaming sea and freshly fried potato patties, and my grandmother’s shrill voice: “Come and eat them now while they’re hot because they won’t be eatable afterwards!” (I always liked them cold too!).

WAVE

109 JUNE - JULY 2022

ΜΙΑ ΝΈΑ ΣΕΛΊΔΑ TURNING OVER A NEW LEAF

ΜΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΆ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ ΠΟΥ ΥΠΉΡΞΕ ΓΝΩΣΤΉ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΚΌΦΗΜΑ ΣΤΈΚΙΑ ΤΗΣ, ΣΉΜΕΡΑ ΑΠΟΚΤΆ ΚΑΙΝΟΎΡΙΑ ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ, ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΤΈΧΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ. ΓΝΩΡΊΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΛΆΚΚΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΎΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΉ, ΑΠΌ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΌ ΚΈΝΤΡΟ ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ ΈΩΣ ΤΗ ΧΑΝΙΏΠΟΡΤΑ.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΑ ΠΕΤΡΟΠΟΎΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΕΎΑ ΠΕΤΡΟΠΟΎΛΟΥ

A NEIGHBOURHOOD OF HERAKLION THAT HAS BEEN KNOWN FOR ITS INFAMOUS HANGOUTS, TODAY ACQUIRES A NEW IDENTITY THROUGH ART AND CULTURE. WE GET TO KNOW LAKKOS (TRANSLATING AS “PIT”) AND THE WIDER AREA, FROM THE CULTURAL CONFERENCE CENTER OF HERAKLION CRETE TO CHANIOPORTA.

 ΒY EVA PETROPOULOU, PHOTOS: EVA PETROPOULOU WAVE

110 JUNE - JULY 2022

ταν πάνω στο γύρισμα του αιώνα, το 1900, που στην περιοχή του Λάκκου εγκαταστάθηκαν τα κακόφημα σπίτια του Ηρακλείου. Η περιοχή βρισκόταν κοντά στο αγγλικό στρατόπεδο, αλλά και αρκετά μακριά από τα σημεία όπου σύχναζε η καθωσπρέπει αστική τάξη. Σιγά σιγά, δημιουργήθηκε εκεί μια μικροκοινωνία, καθώς μαζί με τους οίκους ανοχής άνοιξαν τεκέδες, καφενέδες, ταβέρνες, που προσέλκυσαν τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τύπους του υποκόσμου, αλλά και απλούς βιοπαλαιστές (λατερνατζήδες, γραμμοφωνατζήδες, σαλεπιτζήδες, μικρέμπορους κ.ά.). Σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του προπολεμικού Λάκκου έπαιξαν οι πρόσφυγες που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Λάκκος παρέμεινε μια πολύβουη,

t was at the turn of the 20th century, in 1900, that the infamous houses of Heraklion were settled in the area of Lakkos. The area was close to the English camp, but also quite far from the places frequented by the respectable bourgeoisie. Gradually, a micro-society was established there, since, along with the brothels, people opened hash dens, coffee houses and taverns, which attracted the poorer, lower classes, figures of the underworld, as well as ordinary breadwinners (organ-grinders, people who played gramophone records for a living, salep sellers, small traders, etc). An essential part in shaping the identity of prewar Lakkos was played by the refugees who came and settled in the area after the Asia Minor Catastrophe. Lakkos remained a bustling, infamous quarter of harlotry and debauchery until

WAVE

111

JUNE - JULY 2022

κακόφημη συνοικία του πληρωμένου έρωτα και της διασκέδασης μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε υπέστη σημαντικές ζημιές από τους βομβαρδισμούς. Ακολούθησε η Κατοχή με τα δεινά της, ενώ ακόμη και οι ιερόδουλες επιτάχθηκαν από τους κατακτητές. Σήμερα, στον Λάκκο, που βρίσκεται βορειοανατολικά της Λεωφόρου Πλαστήρα και χονδρικά περικλείεται από τις οδούς Ρωμανού, Σπιναλόγκας και Κουνάλη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, έως πριν τη Χανιώπορτα, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Ανηφορίζοντας τα στενοσόκακα από την Καλοκαιρινού, συναντάμε γωνιές που φέρνουν στον νου περασμένες εποχές: παλιά καφενεία και κυρίως κατοικίες σε διάφορους βαθμούς συντήρησης ή ερήμωσης, ωραίες αν και χορταριασμένες ή φτωχικές εξώθυρες, γάτες που λιάζονται στην άκρη του δρόμου και γλάστρες με γεράνια.

World War II, when it suffered considerable damage due to the bombings. Then came the Occupation with its suffering, and even the prostitutes were commandeered by the conquerors. Today, in Lakkos, located northeast of Plastiras Avenue and surrounded roughly by Romanos, Spinalonga and Kounali streets, but also in the wider area, up to Chanioporta, the picture is completely different. Walking up the narrow streets from Kalokairinou Avenue, we come across corners that remind us of bygone times: old coffee houses and mainly residential buildings, in varying degrees of conservation or desolation; beautiful though overgrown or poor front doors; cats basking on the side of the road; and pots with geraniums. In this multicultural area, you can hear different languages, from immigrants and tourists alike, as

112 JUNE - JULY 2022

Επάνω & δεξιά σελίδα: Εγκαταλελειμμένα κτήρια συνυπάρχουν με street art στην περιοχή. Κάτω: Το καφενείο «Ο Λάκκος», στην πλατεία του Λάκκου  Up & right page: Abandoned buildings coexist with street art in the area. Below: The cafe house «O Lakkos», in the square of Lakkos.

Στην πολυπολιτισμική αυτή περιοχή, ακούς διάφορες γλώσσες, από μετανάστες αλλά και από τουρίστες, καθώς παλιά σπίτια έχουν ανακαινιστεί και ενοικιάζονται μέσω Airbnb. Παρέα στη βόλτα μας αυτή έχουμε την εικαστικό Ιωάννα Ξημέρη, που διατηρεί εργαστήριο στην περιοχή. Απολαμβάνουμε το περπάτημα, μακριά από τις πολύβουες οδικές αρτηρίες του Ηρακλείου. «Τα στενά εδώ είναι πραγματικά… στενά! Ελάχιστα τροχοφόρα κυκλοφορούν, ενώ σε μερικά δρομάκια ίσα που χωράει να περάσει ένα μηχανάκι. Αυτό δημιουργεί μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, την οποία αγαπώ», μας λέει. Πλησιάζοντας στην πλατεία του Λάκκου, συναντάμε όμορφα καφενεδάκια και ταβερνάκια. Όχι πολλά (ακόμη), αλλά πολύ αγαπητά από τους Ηρακλειώτες. Βαδίζοντας, συχνά κοντοστεκόμαστε για να θαυμάσουμε τις τοιχογραφίες και τα γκραφίτι που υπάρχουν σχεδόν παντού. Άλλωστε, κάθε καλοκαίρι εδώ δίνει το παρών και το φεστιβάλ τέχνης δρόμου του Δήμου Ηρακλείου «Καθ’ Οδόν», κατά τη διάρκεια του οποίου street artists από όλη την Κρήτη προσθέτουν τη δική τους πινελιά. Τελευταία, φαίνεται να υπάρχει η τάση καλλιτέχνες να επιλέγουν τη συγκεκριμένη περιοχή για να στήσουν τα ατελιέ τους. «Η γειτονιά έχει αρχίσει να αποκτά νέα ζωή, ως κύτταρο πολιτισμού. Δεν έχει γίνει ακόμα κάτι μεγάλο, βρισκόμαστε όμως στην αρχή μιας νέας κίνησης. Υπάρχει η ανάγκη για νέους χώρους σύγχρονης έκφρασης και εδώ το έδαφος νομίζω ότι είναι πρόσφορο».

old houses have been renovated and are rented out via Airbnb. We are accompanied on this walk by the artist Ioanna Ximeri, who has a workshop in the area. We enjoy walking, away from the busy roads of Heraklion. “The narrow streets here are really... narrow! Very few wheeled vehicles are around, while in some streets you can barely pass a motorbike. This creates a special atmosphere, which I love” she says. Approaching the square of Lakkos, we find beautiful little coffee shops and taverns. Not many (yet), but very much loved by the people of Heraklion. While walking, we often stop to admire the murals and graffiti that can be found almost everywhere. After all, every summer, the Municipality of Heraklion holds here its Street Art Festival (Art en Route), during which street artists from all over Crete add their own touch. Lately, there seems to be a trend for artists to choose this area to set up their ateliers. “The neighbourhood has begun to gain new life, as a cultural hotspot. Nothing big has happened yet, but we are at the beginning of a new movement. There is a need for new spaces for contemporary expression and here I think that the ground is fertile”.

WAVE

113 JUNE - JULY 2022

Από ό,τι μαθαίνουμε, στην ευρύτερη περιοχή έχει εγκατασταθεί επίσης ένας κεραμίστας, μια σχολή σχεδίου, άλλος ένας ζωγράφος, ένα αρχιτεκτονικό γραφείο και το πολυβραβευμένο στο εξωτερικό ατελιέ γραφικών τεχνών Lazy Snail Design. Η Ιωάννα μετέφερε το εργαστήριό της εδώ τον Νοέμβριο του 2021. «Έτυχε να επισκεφτώ τον χώρο Materia prima, του γλύπτη Χρήστου Τσουμπλέκα, και ενθουσιάστηκα. Μετά από δύο χρόνια καραντίνας, χρειαζόμουν μια αλλαγή. Είχα ανάγκη να είμαι σε επαφή με τον κόσμο και με άλλους καλλιτέχνες. Είναι και οικονομική γειτονιά, πράγμα σημαντικό στις μέρες μας». Η Ιωάννα αποζητά τη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ καλλιτεχνών και τις δημιουργικές ζυμώσεις που αυτή φέρνει. «Για να δούμε κάτι καινούργιο στον χώρο της τέχνης, τη δουλειά άλλων καλλιτεχνών, ό,τι συμβαίνει πιο έξω, για να επικοινωνήσουμε και να εμπνευστούμε από τις νέες τάσεις, πρέπει να ταξιδέψουμε στην Αθήνα ή και στο εξωτερικό. Πλέον εδώ δεν υπάρχουν ούτε γκαλερί! Αν θέλεις να δείξεις τη δουλειά σου, κατά κύριο λόγο πρέπει να πας στην Αθήνα. Σκέφτηκα λοιπόν να συμβάλω όπως μπορώ. Να μην

Το κτήριο του Πολιτιστικού-Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου δεσπόζει στην περιοχή  The Cultural Conference Center of Heraklion building dominates the top of Lakkos.

From what we hear, the area is also home to a ceramist, a design school, another painter, an architectural practice and the award-winning Lazy Snail Design graphic design studio. Ioanna moved her workshop here in November 2021. “I happened to visit Materia prima, the space of sculptor Christos Tsoumplekas, and I was fascinated. After the two years of quarantine, I needed a change. I needed to be in touch with the world and with other artists. It is also an affordable neighbourhood, which is important nowadays”. Ioanna longs for the fruitful interaction between artists and the creative fusions it brings with it. “In order to see something new in the field of art, the work of other artists, what is happening outside, to communicate and be inspired by new trends, we have to travel to Athens or abroad. Even galleries don’t exist here anymore! If you want to show your work, mainly, you have to go to Athens. So, I thought I would contribute in any way I could. Without complaining about what

114 JUNE - JULY 2022

γκρινιάζω για ό,τι δεν υπάρχει, αλλά να συνειdoesn’t exist, but contributing so that σφέρω ώστε να δημιουργηθεί κάτι. Μάλιστα, something can be created. As a matter of σκέφτομαι να φιλοξενώ και εγώ στο ατελιέ μου fact, I am thinking of hosting the work of τη δουλειά άλλων καλλιτεχνών». other artists in my atelier”. Το έργο της έχει να κάνει με την ομορφιά και Her work is about the beauty and fragility την ευθραυστότητα του φυσικού περιβάλλοof the natural environment. “Through the ντος. «Μέσα από την παρουσίαση εικόνων presentation of images of nature, I aim to της φύσης, στόχος μου είναι η ανάδειξη του highlight its magnificence and the necessity μεγαλείου της και η αναγκαιότητα διατήρησης of preserving the environment for future του περιβάλλοντος για τις επόμενες γενιές». generations”. She uses a very interesting Χρησιμοποιεί μια πολύ ενδιαφέρουσα τεχνική cut-out technique, with translucent paper, cut-out, με τη χρήση ημιδιαφανούς χαρτιού, που which creates a misty, dreamy atmosphere: δημιουργεί μια ομιχλώδη, ονειρική ατμόσφαι“I replace the drawing with a process of ρα: «Αντικαθιστώ το σχέδιο με μια διαδικασία removing material from the paper. I remove αφαίρεσης υλικού από το χαρτί. Αφαιρώ την the materiality, the weight of matter. What Ιωάννα Ξημέρη  Ioanna Ximeri υλικότητα, το βάρος της ύλης. Αυτό που μένει, remains is purity. The final, allusive image is είναι η καθαρότητα. Η τελική, υπαινικτική εικόνα created from successive layers of translucent δημιουργείται από απανωτές επιστρώσεις ημιδιpaper, reflecting clarity as the goal of the αφανούς χαρτιού, αντικατοπτρίζοντας τη διαύγεια ως ζητούμενο της inner quest. This expresses the desire for a return to the beginning, εσωτερικής αναζήτησης. Έτσι εκφράζεται η επιθυμία για μια επιστροφή to purity, to nature, which is exalted as something sacred”. στην αρχή, στην αγνότητα, στη φύση, η οποία εξυψώνεται ως κάτι ιερό». Based on her knowledge of ikebana, the Japanese art of Με αφορμή την ενασχόλησή της με την ikebana, την ιαπωνική τέχνη flower composition, she creates compositions/constructions σύνθεσης λουλουδιών, δημιουργεί με υλικά που βρίσκει στη φύση, with materials she finds in nature, both plant and animal, that

Ιωάννα Ξημέρη, «Temples of Nature Ι» (2020)  Ioanna Ximeri, «Temples of Nature Ι» (2020).

115 JUNE - JULY 2022

Materia prima, το εργαστήριο του Χρήστου Τσουμπλέκα  Materia prima, Christos Tsoublekas’ workshop.

φυτικά και ζωικά, συνθέσεις/κατασκευές που υπενθυμίζουν τον κύκλο της ζωής αλλά και την καταστροφική επέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον. «Κάνω πολλούς πειραματισμούς με φυσικά υλικά, τα οποία εμβαπτίζω μέσα σε λευκό, παχύρρευστο χρώμα. Οι συνθέσεις αυτές παραπέμπουν τόσο στην ιαπωνική όσο και στη δυτικοευρωπαϊκή τέχνη. Είναι μικροί ναοί της φύσης, εύθραυστοι και πολύτιμοι, όπου ο χρόνος έχει παγώσει». Τα έργα της αποπνέουν μια μελαγχολία για το μέλλον και μια έντονη ανάγκη για φως. «Προειδοποιούν για την έλευση του σκοταδιού, με στόχο την αφύπνιση. Είναι έργα υβριδικά και δυστοπικά, που έχουν το βλέμμα τους στραμμένο σε ένα μέλλον απειλητικό, παραμορφωμένο, αλλά νοσταλγικά αναστρέψιμο». www.ioannaximeri.com

remind us of the cycle of life and the destructive intervention of humans in the environment. “I do a lot of experimentation with natural materials, which I immerse in white, viscous paint. These compositions refer to both Japanese and Western European art. They are small temples of nature, fragile and precious, where time is suspended”. Her works exude a melancholic sense of the future and an intense need for light. “They warn of the coming of darkness, aiming to awaken. They are hybrid and dystopian works, looking towards a future that is threatening, distorted, but nostalgically reversible”. www. ioannaximeri.com

In the Materia prima workshop

Στο εργαστήριο Materia prima

Ο Χρήστος Τσουμπλέκας είναι γλύπτης που επέστρεψε στο Ηράκλειο και έστησε το εργαστήριό του εδώ το 2018, σε έναν χώρο που επίσης φιλοξενεί εκθέσεις άλλων εικαστικών και καλλιτεχνικά εργαστήρια. Τον βρήκαμε να προετοιμάζει τον χώρο για το στήσιμο μιας έκθεσης: «Μέσα στον Ιούνιο, θα φιλοξενήσουμε τη δουλειά της Ελληνοϊταλίδας φωτογράφου και καλλιτέχνιδος Έλενα ντι Γκιοσία. Τα έργα της συνδυάζουν τη ζωγραφική, τη φωτογραφία, το κολάζ, ενώ θα έχει και κάποιες

Χρήστος Τσουμπλέκας  Christos Tsoublekas

WAVE

Christos Tsoublekas is a sculptor who returned to Heraklion and set up his workshop here in 2018, in a space that also hosts exhibitions of other visual artists and art workshops. We found him in preparation for an exhibition: “In June we will host the work of the Greek-Italian photographer and artist Elena di Giosia. Her works combine painting, photography, collage, and she will also have some dolls that she has created with mixed techniques”, explains Christos. The space is open to artists from different

116 JUNE - JULY 2022

κούκλες που έχει δημιουργήσει με μεικτές τεχνικές», εξηγεί ο Χρήστος. Ο χώρος είναι ανοικτός σε καλλιτέχνες από διαφορετικούς χώρους. «Στόχος μας είναι να έρθουν σε επαφή δημιουργοί και κοινό και να λειτουργήσει ο χώρος ως βήμα παρουσίασης ποικίλων μορφών σύγχρονης καλλιτεχνικής έκφρασης». Ο ίδιος δουλεύει κυρίως με πηλό, πέτρα, μάρμαρο και τσιμέντο. «Τα έργα μου είναι τα ημερολόγια καταστρώματός μου, η προσωπική μου συνομιλία με τις μορφές, τους όγκους, τις γραμμές και τις αρχές που διέπουν τη σύνθεση. Είναι η δική μου ντοπιολαλιά στη γλώσσα της γλυπτικής». Facebook: Materiaprimarts

Χορός στη Χανιώπορτα

Λίγο πιο κάτω βρίσκεται το Κέντρο Χορού και Παραστατικών Τεχνών Σίκιννις, που στεγάζεται σε ένα υπέροχο ανακαινισμένο κτήριο κοντά στη Χανιώπορτα. Ψυχή του Σίκιννις είναι ο χορευτής και χορογράφος Κωνσταντίνος

disciplines. “Our aim is to bring creators and the public together and to function as a platform for the presentation of various forms of contemporary artistic expression”. He works mainly with clay, stone, marble and cement. “My works are my deck logs, my personal conversation with the forms, volumes, lines and principles that govern composition. It’s my own vernacular in the language of sculpture”. Facebook: Materiaprimarts

Dance at Chanioporta

A little further down the road is the Sikinnis Dance and Performing Arts Centre, housed in a beautifully renovated building near Chanioporta. The soul of Sikinnis is the dancer and choreographer Constantinos Tsakirelis, who is well known in the city for his extensive activity.

Νίκος Δαμιανάκης, «Courcelles», ελαιογραφία  Nikos Damianakis, “Courcelles”, oil painting.

WAVE

117 JUNE - JULY 2022

Τσακιρέλης, που είναι γνωστός στην πόλη για την πλούσια δράση του. Στη σχολή παραδίδονται μαθήματα κλασικού και σύγχρονου χορού, μουσικοκινητικής αγωγής, ενώ διοργανώνονται εργαστήρια και σεμινάρια θεάτρου και χορού. Φέτος τον Ιούλιο, διοργανώνεται για πρώτη φορά και το Παιδικό Camp Sikinnis, με στόχο να μεταδώσει στα παιδιά την αγάπη για τις τέχνες. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει χορό, θέατρο, μουσική, εικαστικές τέχνες και απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες Δημοτικού. Facebook: Sikinnis

The school offers courses in classical and contemporary dance, and music and movement education, while it organises workshops and seminars in theatre and dance. This July, for the first time, they organise the Sikinnis Children’s Camp, with the aim to transmit to children the love for the arts. The programme includes dance, theatre, music and visual arts, and is addressed to primary school students. Facebook: Sikinnis

Το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου

The Cultural Conference Center of Heraklion

At the top of Lakkos, dominates the imposing Cultural Conference Center of Heraklion. It is a decades-long dream for the city of Heraklion, which was completed and opened its doors in 2019, aiming to offer a platform for artistic expression to all arts and cultures. It includes six event halls and its artistic director is the internationally renowned Heraklion-born conductor Myron Michailidis. www.cccc.gr

Στην κορυφή του Λάκκου, δεσπόζει το επιβλητικό Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου. Ένα όνειρο δεκαετιών για την πόλη του Ηρακλείου, που ολοκληρώθηκε και άνοιξε τις πόρτες του το 2019, με στόχο να δώσει βήμα καλλιτεχνικής έκφρασης σε όλες τις τέχνες και τους πολιτισμούς. Περιλαμβάνει έξι αίθουσες εκδηλώσεων και καλλιτεχνικός διευθυντής του είναι ο διεθνούς φήμης Ηρακλειώτης αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης. www.cccc.gr

WAVE

118 JUNE - JULY 2022

Απολαυστικός περίπλους

A DELIGHTFUL CRUISE ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ  BY MARIA ATMATZIDOU

WAVE

ΌΜΟΡΦΗ ΣΑΝ ΤΗΝ «ΑΦΡΟΔΊΤΗ» ΤΗΣ, ΑΝΥΠΌΤΑΚΤΗ ΣΑΝ ΤΑ ΗΦΑΊΣΤΕΙΑ ΠΟΥ ΤΗ ΓΈΝΝΗΣΑΝ, ΠΟΛΎΧΡΩΜΗ ΣΑΝ ΤΑ ΓΑΛΑΖΟΠΡΆΣΙΝΑ ΝΕΡΆ ΤΗΣ, Η ΜΉΛΟΣ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΝΗΣΊ ΜΑΓΕΥΤΙΚΌ. ΓΙΑ ΝΑ ΖΉΣΕΤΕ ΌΜΩΣ ΤΗ ΜΑΓΕΊΑ ΤΗΣ, ΠΡΈΠΕΙ ΟΠΩΣΔΉΠΟΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΊΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΉ ΤΗΣ: ΝΑ ΒΟΥΤΉΞΕΤΕ ΣΕ ΚΡΥΣΤΆΛΛΙΝΑ ΝΕΡΆ ΔΥΣΠΡΌΣΙΤΩΝ ΠΑΡΑΛΙΏΝ ΚΑΙ ΝΑ ΘΑΥΜΆΣΕΤΕ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΎΣ ΣΧΗΜΑΤΙΚΟΎΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΎΣ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ.

BEAUTIFUL AS ITS “VENUS”, UNYIELDING AS THE VOLCANOES THAT BIRTHED IT, COLOURFUL AS ITS TURQUOISE WATERS, MILOS IS AN ENCHANTING ISLAND. HOWEVER, IN ORDER TO EXPERIENCE ITS MAGIC, YOU SHOULD DEFINITELY GET TO KNOW ITS COASTLINE: DIVE INTO THE CRYSTAL CLEAR WATERS OF INACCESSIBLE BEACHES AND ADMIRE GEOLOGICAL FORMATIONS THAT ARE UNIQUE IN THE WORLD.

Κλέφτικο  Kleftiko

120 JUNE - JULY 2022

εν έχει σημασία πόσες ημέρες θα μείνετε στη Μήλο. Σημασία έχει τη μία από αυτές να την αφιερώσετε οπωσδήποτε στον γύρο του νησιού με σκάφος, μηχανοκίνητο ή ιστιοπλοϊκό, μόνοι σας ή σε οργανωμένο tour με παραδοσιακό ξύλινο ιστιοφόρο. Το ταξίδι ξεκινά πρωί, πριν πιάσει η καλοκαιρινή ζέστη, από το λιμάνι του Αδάμαντα, τον μεγαλύτερο οικισμό της Μήλου. Ξυπνήστε, όμως, νωρίτερα για να απολαύσετε το χάραμα, με τον ήλιο να βγαίνει πίσω από το βουνό, σηματοδοτώντας την αρχή μιας πανέμορφης ημέρας. Αφήνοντας το λιμάνι, το σκάφος περνά ξυστά από σπηλιές λαξεμένες πάνω στους κάτασπρους βράχους πριν από το γραφικό ψαροχώρι Κλήμα (ή Κλίμα) με τα εμβληματικά πολύχρωμα «σύρματα» δίπλα στο νερό -τα κτίσματα αυτά παλαιότερα χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση των βαρκών, ενώ τώρα πολλά από αυτά έχουν μετατραπεί σε παραθεριστικές κατοικίες. Στην κορυφή του λόφου ξεχωρίζει ο Προφήτης Ηλίας και λίγο παρακάτω ο Άι Νικόλας, που προστατεύει τους ναυτικούς. Πιο πάνω, δεσπόζει το Ενετικό Κάστρο της Πλάκας και οι δύο πανέμορφες εκκλησίες, η Παναγία Θαλασσίτρα και η Μέσα Παναγιά. Κι αν κοιτάξετε καλύτερα στην πλαγιά πάνω από το Κλήμα, διακρίνετε τα κατάλοιπα του τείχους της αρχαίας πόλης, το αρχαίο θέατρο, δεξιότερα τις Κατακόμβες (οι μοναδικές που σώζονται στην Ελλάδα) και λίγο πιο πίσω, τον παραδοσιακό οικισμό της Τρυπητής. Σε λίγο ξεπροβάλλουν οι Αρκούδες -ναι, καλά ακούσατε, δύο βράχοι σαν αρκούδες που βρυχώνται, έτοιμες θαρρείς να παλέψουν η μία με την άλλη. Στην πορεία συναντάμε δύο βραχονησίδες: την Αντίμηλο, που προστατεύεται λόγω της παρουσίας ενός σπάνιου είδους αίγαγρου στο νησί και την Ακραδιά με τον παλαιό φάρο της Μήλου. Κι ενώ το σκάφος πλέει δίπλα από τον Φυροπόταμο με τα υπόσκαφα «σύρματα» και την παραλία με τον πανέμορφο βυθό, σε όλη την ακτογραμμή είναι φανερά τα χνάρια που άφησε ανεξίτηλα η ηφαιστειακή δραστηριότητα που ξεκίνησε στη Μήλο πριν από εκατομμύρια χρόνια

Παραλία του Γέρακα  Gerakas Beach

t doesn’t matter how many days you stay in Milos. It is important to dedicate one of them to the tour of the island by boat, either motor or sailboat, alone or in an organised tour with a traditional wooden sailing boat. The journey starts in the morning, before the summer temperatures hit in, from the port of Adamas, the largest settlement of Milos. Just make sure to wake up early so as to enjoy the dawn, with the sun coming out from behind the mountain, marking the beginning of a beautiful day. Leaving the port, the boat scrapes past caves carved into the white cliffs before reaching the picturesque fishing village of Klima with its iconic colourful “wires” by the water -these buildings were formerly used for storing boats, while now many of them have been converted into holiday homes. At the top of the hill stands out the Profitis Ilias Chapel and a little further on is the Church of Agios Nikolaos the protector of sailors. Further up, stands the Venetian Castle of Plaka and the two beautiful churches, Panagia Thalassitra and Mesa Panagia. And if you take a closer look at the slope above Klima, you can see the remains of the ancient city wall, the ancient theatre, to the right are the Catacombs (the only ones that survive in Greece) and a little further back the traditional settlement of Trypiti. Soon you will see the Arkoudes emerging -two rocks resembling of two roaring bears, ready to fight each other. On the way we meet two rocky islets: the Antimilos, protected due to the presence of a rare species of wild goat on the island, and Akradia with the old lighthouse of Milos. And while the boat sails past Fyropotamos with

WAVE

και σταμάτησε 90.000 χρόνια πριν. Οι βράχοι αλλάζουν χρώματα, από λευκό σε γκρίζο, σε καφέ και σε κόκκινο. Το ίδιο αλλάζει και η θάλασσα –εδώ, όλες οι αποχρώσεις του μπλε έχουν την τιμητική τους. Και όλα αυτά προτού καν φτάσουμε στο εμβληματικό Σαρακήνικο, ένα τοπίο μοναδικό στον κόσμο, ένα θαύμα της φύσης, που το λευκό των βράχων συναντά το γαλάζιο της θάλασσας σε ένα απίστευτα εντυπωσιακό κοντράστ. Παρόλο που εδώ φτάνεις και οδικώς, από το σκάφος έχεις μία ξεχωριστή οπτική στους πάλλευκους ηφαιστειακούς τόφους που «καίγονται» θαρρείς από τον ήλιο, τις μισοκρυμμένες σπηλιές στους βράχους και τη «γαλάζια λίμνη» από θαλασσινό νερό που χαρίζει πολυπόθητη δροσιά στους λουόμενους. Δίπλα τους, το μισοβυθισμένο ναυάγιο προσθέτει στο μυστήριο που τυλίγει αυτό το πάλαι ποτέ λημέρι των Σαρακηνών πειρατών. Σειρά έχει μία συστάδα τριών νησιών, τα Γλαρονήσια -εντυπωσιακοί κάθετοι γκριζόμαυροι βράχοι από ανδεσιτική λάβα, που μοιάζουν με γιγαντιαίους σταλακτίτες που κρέμονται από ψηλά και βυθίζονται σε νερά με το πιο σκούρο μπλε που έχουμε αντικρίσει. Μη διστάσετε, βουτήξτε από το σκάφος στα βαθιά -εκτός κι αν είστε λάτρεις της extreme περιπέτειας και προτιμήσετε την αναρρίχηση. Επόμενος σταθμός στην Πολύαιγο, ένα από τα μεγαλύτερα ακατοίκητα νησιά του Αιγαίου, που πήρε το όνομά του από τις αίγες (κατσίκες). Πριν τη βουτιά σας στα τιρκουάζ νερά, «χαιρετήστε» τις μοναδικές και ιδιαίτερα φιλικές κατοίκους του νησιού που καταφτάνουν στην ακτή πηδώντας από βράχο σε βράχο. Στην πορεία, συναντάμε τα απομεινάρια των θειωρυχείων πάνω σε

Κλήμα  Klima

its in-cave “wires” and the beach with its beautiful seabed, the traces left by the volcanic activity that started in Milos millions of years ago and stopped before 90,000 years are evident all along the coastline. The rocks change colours, from white to grey to brown and red. So does the sea -here all shades of blue have their place of honour. And all this before we even reach the emblematic Sarakiniko, a landscape unique in the world, a wonder of nature, where the white of the rocks meets the blue of the sea in an incredibly impressive contrast. Although you can also get here by road, from the boat you have a special view of the white volcanic tuffs that appear to be “burning” from the sun, the half-hidden caves in the rocks and the “blue lake” of seawater providing much needed coolness to the bathers. Next to them, the half-submerged shipwreck adds to the mystery surrounding this former den of Saracen pirates. Next in line is a cluster of three islands, Glaronisia -impressive vertical grey-black andesitic lava rocks that look like giant stalactites hanging from above and plunging into waters of the darkest shade of blue we’ve ever seen. Don’t hesitate, dive from the boat into the depths -unless you are a fan of extreme adventure and prefer climbing. Next stop is Polyaigos, one of the largest uninhabited islands in the Aegean, named after the wild goats. Before you dive into the turquoise waters, “greet” the unique and very friendly inhabitants of the island who arrive at the shore jumping from one rock another. Along the way, we come across the remains of the sulphur mines on a very special beach. Only in Milos, from all of Greece, sulphur has been found in large quantities and its exploitation goes way back in time, to the Ancient Greeks and Romans. It is one of the most important monuments of the industrial history of Greece. Besides, mineral wealth Προβατάς Provatas is one of the main characteristics of Milos -an island whichis an “openair geological museum” with a timeless mining history.

122 JUNE - JULY 2022

μία πολύ ιδιαίτερη παραλία. Μόνο στη Μήλο, από όλη την Ελλάδα, έχει βρεθεί θείο σε μεγάλες ποσότητες και η εκμετάλλευσή του πάει πολύ πίσω στον χρόνο, στους Αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας. Άλλωστε, ο ορυκτός πλούτος είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Μήλου -ένα νησί «υπαίθριο γεωλογικό μουσείο» με διαχρονική μεταλλευτική ιστορία. Ακολουθεί το Φυρλίγκο: Κι άλλες σπηλιές εδώ, αυτή τη φορά στους γεωλογικούς σχηματισμούς στην παραλία, ορύγματα που ίσως δημιουργήθηκαν χιλιάδες χρόνια πριν. Τα νερά εδώ γίνονται σμαραγδένια και σε κάποια σημεία της παραλίας η άμμος είναι καυτή, με μία μεγάλη ατμίδα (ή φουμαρόλα) να αναβλύζει μέσα από το νερό, κατευθείαν από τα έγκατα της γης. Μακάρι να μη βαρεθήκατε τις βουτιές. Γιατί στον Γέρακα, απλώνεται μια κατάλευκη παραλία, απαλή σαν πούδρα, μια θάλασσα εκτυφλωτικά τιρκουάζ, μια μεγάλη σπηλιά με θερμές πηγές και μια λευκή άμμος που χύνεται σαν παιδική τσουλήθρα στη θάλασσα. Μπορείτε να σκεφτείτε κάτι πιο δελεαστικό; Κι όμως, ναι! Γιατί έφτασε η ώρα για τον πρωταγωνιστή της ακτογραμμής, το Κλέφτικο. Δεν είναι τυχαίο το όνομά του -από το ρήμα «κλέβω» καθώς οι πειρατές το είχαν κάνει κρησφύγετό τους. Σίγουρα πάντως κλέβει τις εντυπώσεις αυτό το σύμπλεγμα των γιγαντιαίων λευκών βράχων που αναδύονται από τη θάλασσα, με τις φυσικές καμάρες, τις στοές και τις σπηλιές λαξεμένες από τα στοιχεία της φύσης. Τα σκάφη πλέουν μέσα στη μεγάλη θαλάσσια λίμνη που περικλείεται από τους λευκούς τόφους -και είναι σαν να ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο, στους θρύλους και τους μύθους.

Firlingo follows: more caves here, this time in the geological formations on the beach, trenches that may have been created thousands of years ago. The waters here turn emerald and in some parts of the beach the sand is hot, with a large steam vent (or fumarola) gushing out of the water, straight from the depths of the earth. I hope you’re not tired of diving. Because in Gerakas, lies a white beach, soft as powder, a dazzling turquoise sea, a large cave with hot springs, and white sand that spills into the sea like a child’s slide. Can you think of anything more tempting? And yet, there is! Because the time has come for the star of the coastline, Kleftiko. Its name is no coincidence -from the verb “klevo”, meaning “to steal” as the pirates had made it their hideout. Certainly, however, this complex of giant white rocks emerging from the sea, with its natural arches, tunnels and caves carved by the elements, is a real eye-catcher. The boats sail through the great sea lake surrounded by the white tuffs -and it’s like travelling back in the time of legends. And as much as you want to stay here forever, the journey continues. Now for Sykia, another impressive geological formation, a cave named after the namesake tree (a fig tree) that stands there. Due to the small opening of the cave, only very small or inflatable boats can enter it. Part of its ceiling has collapsed, but this is what gives it its wonderful feature -like a huge “eye”, it offers a fantastic

Συκιά  Sykia

123 JUNE - JULY 2022

Aρκούδες  Arkoudes

Κι όσο κι αν θέλετε να μείνετε για πάντα εδώ, το ταξίδι συνεχίζεται. Τώρα για τη Συκιά, έναν ακόμη εντυπωσιακό γεωλογικό σχηματισμό, μια σπηλιά που πήρε το όνομά της από ένα ομώνυμο δέντρο που βρίσκεται εκεί. Λόγω του μικρού ανοίγματος της σπηλιάς, μόνο πολύ μικρές βάρκες ή φουσκωτά μπορούν να περάσουν στο εσωτερικό της. Μέρος της οροφής της έχει καταρρεύσει, όμως σε αυτό οφείλεται και η υπέροχη ιδιαιτερότητά της -σαν ένα τεράστιο «μάτι», προσφέρει μία φανταστική θέα στο γαλάζιο του ουρανού, όταν κολυμπάτε στη μικρή, εσωτερική παραλία. Τελευταίος σταθμός το Βάνι, στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού. Μια περιοχή γνωστή για το εγκαταλελειμμένο ορυχείο μαγγανίου, ελάχιστα κατάλοιπα του οποίου βλέπεις από τη θάλασσα. Καταλαβαίνεις όμως πως πρόκειται για εδάφη με σιδηρομετάλλευμα και αποθέματα μαγγανίου, από τις βαθυκόκκινες αποχρώσεις πάνω στους σκουρόχρωμους σχηματισμούς. Κι αν στην Πλάκα, τον μεγαλύτερο παραδοσιακό οικισμό της Μήλου, το ηλιοβασίλεμα είναι must για όποιον θέλει να θαυμάσει την ανεξάντλητη παλέτα της φύσης, η εναλλακτική να δει κανείς το ηλιοβασίλεμα στο Βάνι, λίγο πριν μπει στον κόλπο του Αδάμαντα, σε αποζημιώνει και με το παραπάνω -ο πορφυρόχρωμος ήλιος βυθίζεται στη θάλασσα, τα νερά βάφονται μενεξεδιά και οι βράχοι μοιάζουν να έχουν πάρει φωτιά! Αν είστε σε οργανωμένη εκδρομή με σκάφος, το σίγουρο είναι ότι ανάμεσα σε όλους αυτούς τους προορισμούς και τις αμέτρητες βουτιές, θα απολαύσετε ξεχωριστές συνταγές. Και σίγουρα θα γίνετε όλοι μια μεγάλη παρέα. Γιατί θα μοιράζεστε πάντα ένα μυστικό: ότι σας κόπηκε η ανάσα όταν αντικρίσατε την ομορφιά της ακτογραμμής. Γιατί η Μήλος ξέρει πώς να μαγεύει τους επισκέπτες -και να τους κρατά πάντα δεμένους στα δίχτυα της!

Γλαρονήσια  Glaronisia

view of the blue sky when you swim in the small, inland beach with its pebbles, rocks and turquoise waters. The last stop is Vani, on the north-western side of the island. An area known for the abandoned manganese mine, few remnants of which can be seen from the sea. Yet, you can tell that these are soils with iron ore and manganese deposits, from the deep red hues on the dark-coloured formations. And if in Plaka, the largest traditional settlement of Milos, the sunset is a must for anyone who wants to admire the inexhaustible palette of nature, the alternative to see the sunset in Vani, just before entering the bay of Adamas, is more than worth it -the crimson sun sinks into the sea, the waters are dyed in violet and the rocks appear to be on fire! If you are on an organised boat trip, it is certain that among all these destinations and the countless dives, you will enjoy special recipes of Milos -from the amazing fava beans, the freshly cut salads and the well-cooked dishes with beltes, the tomato paste of Milos, to the freshly baked doughnuts and bright red watermelon. And it’s certain that you will all become a great group of friends. Because you will always share one secret: that when you saw the beauty of the coastline, it took your breath away. Because Milos knows how to enchant visitors -and always keep them tied to its nets!

WAVE

124 JUNE- JULY 2022

ΖΩΉ ΣΓΟΥΡΟΎ ZOIE SGOUROU

ΈΧΕΙ Η ΖΩΉ…

ΓΥΡΊΣΜΑΤΑ

ZOIE IS...

ON A ROLL ΣΥΝΑΝΤΉΣΑΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗΜΈΝΗ ΣΚΗΝΟΘΈΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΉΣΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΗΣ ΝΑ ΡΙΖΏΣΕΙ ΣΤΗΝ ΚΡΉΤΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΏΣ ΣΥΝΔΥΆΖΕΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΆ ΤΗΣ ΣΧΈΔΙΑ ΜΕ ΤΗ ΖΩΉ ΣΤΟ ΝΗΣΊ. WE MET THE SUCCESSFUL DIRECTOR ON THE SET OF HER NEW SERIES AND DISCUSSED HER CHOICE TO SETTLE DOWN IN CRETE AND HOW SHE COMBINES HER PROFESSIONAL PROJECTS WITH HER LIFE ON THE ISLAND.

ΑΠΌ ΤΗ MIA ΚΟΛΛΙΑ  ΒY MIA KOLLIA ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΙΜΌΠΟΥΛΟΣ  PHOTOS: ANDREAS SIMOPOULOS ΜΑΛΛΙΆ/ΜΑΚΙΓΙΆΖ: ΜΌΡΦΗ  HAIRSTYLING/MAKEUP ARTIST: MORFIE

Ζωή Σγουρού, σκηνοθέτιδα με πολλές επιτυχίες και ιδιαίτερη ματιά, εγκατέλειψε τη ζωή στην πόλη για τον μαγευτικό, ιδιωτικό της παράδεισο στην Κρήτη. Ωστόσο, δεν μένει για πολύ μακριά από τα πλατό και ακροβατεί μεταξύ δημιουργικών υποχρεώσεων και χαλάρωσης στο υπέροχο σπίτι της στο νησί. Συνεργάτιδα και επιστήθια φίλη της Βικτόρια Χίσλοπ, σκηνοθετεί τώρα το «Μια νύχτα του Αυγούστου» για την ΕΡΤ.

oie Sgourou, a director of many successful works, with a unique gaze, left the urban life for her enchanting private paradise in Crete. However, she doesn’t stay away from the sets for long and alternates between creative duties and relaxing at her lovely home on the island. An associate and close friend of Victoria Hislop, she is now directing “One August Night” for the Hellenic Broadcasting Corporation (ERT).

Πείτε μας λίγα πράγματα για την πορεία σας, για τη σχέση σας με την Κρήτη και τον χώρο της μικρής και της μεγάλης οθόνης.

Tell us a few things about your journey, your relationship with Crete and the world of the small and big screen.

Μεγάλωσα μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης και γενικά μετακινιόμουν πάρα πολύ, μέχρι που αποφάσισα να ριζώσω στην Κρήτη. Είναι και η καταγωγή μου από αυτό το όμορφο νησί, από την πλευρά του πατέρα μου, οπότε τα καλοκαίρια εκεί κάναμε διακοπές. Η μεγάλη μου αγάπη για το σινεμά αναπτύχθηκε από τα νεαρά, εφηβικά μου χρόνια -η μητέρα μου έβλεπε με πάθος ταινίες και μαζί της και εγώ. Έτσι ήταν από πολύ νωρίς ξεκάθαρο για μένα ότι θέλω να ασχοληθώ με αυτό και τελειώνοντας το σχολείο πήγα κατευθείαν στο Λονδίνο να σπουδάσω ιστορία κινηματογράφου. Μετά αποφάσισα ότι θέλω να μπω πιο πρακτικά στον χώρο και συνέχισα με σπουδές κινηματογράφου. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, γνώρισα, πολύ νωρίς για την καριέρα μου, τον Κώστα Κουτσομύτη. Δεθήκαμε από την αρχή παρά πολύ, οπότε ξεκίνησα να δουλεύω μαζί του. Η πρώτη μου δου-

I grew up between Athens and Thessaloniki and generally moved around a lot, until I decided to settle down in Crete. Also, I have roots on this beautiful island, on my father’s side, so we used to spend our summers there. My great love for the cinema developed from my young, teenage years -my mother watched films passionately, and so did I. Thus, it was clear to me very early on that I wanted to do this and when I finished school, I went straight to London to study film history. Then I decided that I wanted to join the industry in a more practical way and continued with film studies. Upon returning to Greece I met, very early in my career, Kostas Koutsomytis. We bonded from the beginning, so I started working with him. My first job was as a screenwriter for the ERT TV series “The Children of Niobe”. Later, as his assistant, I worked

WAVE

126 JUNE- JULY 2022

λειά ήταν ως σκριπτ στην τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Τα παιδιά της Νιόβης». Αργότερα, ως βοηθός του, δούλεψα στις «Μάγισσες της Σμύρνης» και στην «Τυφλόμυγα», δύο πολύ επιτυχημένες σειρές. Ο Κουτσομύτης, στον οποίο είχα ιδιαίτερη αδυναμία, ήταν ο άνθρωπος που με έβαλε στη δουλειά και μου έμαθε το σινεμά.

Το σινεμά είναι κάτι που το μαθαίνεις σπουδάζοντας ή πρέπει να το γνωρίσεις στην πράξη και, αν είσαι τυχερός, να έχεις και έναν καλό μέντορα; Και τα δύο μπορούν να συμβούν, έχει να κάνει με το ταλέντο σου αλλά και με το πώς προσλαμβάνεις τις πληροφορίες που παίρνεις. Υπάρχουν άνθρωποι που μπήκαν σε ένα πανεπιστήμιο, έμαθαν τη δουλειά και βγαίνοντας σκηνοθέτησαν κατευθείαν μια σπουδαία ταινία. Η δική μου διαδρομή δεν ήταν έτσι. Νομίζω όμως ότι, όπως κάθε τέχνη, τον κινηματογράφο τον μαθαίνεις στην πράξη. Πρέπει να τη δουλέψεις για να τη νιώσεις, να την αντιληφθείς και ίσως κάποια στιγμή να την κάνεις.

Τι σημαίνει κατά τη γνώμη σας σκηνοθετικό ταλέντο; Έχει να κάνει με την αισθητική, την έμπνευση που διοχετεύει ο σκηνοθέτης στους άλλους -διότι πρόκειται για μια απόλυτα ομαδική δουλειά-, το όραμα που μοιράζεται, το οποίο πρέπει και οι συνεργάτες του να το εξελίξουν. Πρέπει να αντιλαμβάνεται πλήρως τι σημαίνει υποκριτική, τι σημαίνει δραματουργία -για να μη μιλήσουμε για το τεχνικό κομμάτι. Κάμερα, πλάνα, μοντάζ και τι λειτουργία έχουν αυτά την κάθε ξεχωριστή στιγμή, που στο τέλος θα αποδώσουν το σύνολο. Η δουλειά του σκηνοθέτη είναι πάρα πολύ ωραία αλλά και πάρα πολύ δύσκολη.

Κάποια στιγμή βρεθήκατε και στο Λος Άντζελες. Ήταν intermezzo πριν από την επιστροφή στα πάτρια εδάφη; Είχα κάποια όνειρα που ήθελα να πραγματοποιήσω όσον αφορά τον κινηματογράφο και το Λος Άντζελες είναι αυτό το πολύ ιδιαίτερο μέρος που τα έχει όλα. Ομολογώ ότι ως νεαρή Ευρωπαία τότε, ταράχτηκα. Είναι μια τεράστια και πολύ ενδιαφέρουσα πόλη, στην οποία όμως δεν υπάρχει ούτε καν μετρό για να κινείσαι εύκολα. Αισθάνθηκα ότι δεν θα μπορούσα να ζήσω εκεί, οπότε γύρισα και αποφάσισα να πάω στην Κρήτη για ένα διάστημα. Εκεί δούλεψα ως βοηθός του Θοδωρή Παπαδουλάκη στο «Νησί», κάτι που αποτελεί ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή μου και στην καριέρα μου. Όταν τέλειωσε αυτή η σειρά, ήταν πολύ ξεκάθαρο σε μένα ότι θα μείνω στην Κρήτη. Είχα γνωρίσει και τον άντρα μου και είχα σχηματίσει και τον κύκλο που σε κάνει να νιώθεις ότι αυτό το μέρος είναι για σένα. Έβαλα τα πράγματα σε μια ζυγαριά και σκέφτηκα ότι προτιμώ να ζω σε ένα μέρος που είμαι πολύ κοντά στη φύση και ζω σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Από την άλλη, αν χρειαστεί, μπορώ να πάρω το αεροπλάνο και σε μία ώρα να είμαι στην Αθήνα. Στην Κρήτη όμως δουλεύω πολύ, γίνονται πάρα πολλές παραγωγές, γιατί δεν είναι ένα μέρος αποκομμένο. Ίσα ίσα, είναι ιδανικός προορισμός για πολλά και διαφορετικά πράγματα.

Η μεγάλη μου αγάπη για το σινεμά αναπτύχθηκε από τα νεαρά, εφηβικά μου χρόνια My great love for the cinema developed from my young, teenage years on “The Witches of Smyrna” and “Tyflomyga” (A Game of Tag), two very successful series. Koutsomytis, of whom I was particularly fond, was the man who got me into the work and trained me in cinema.

Is cinema something you can get trained in by studying or do you have to experience it in practice and, if you’re lucky, to have a good mentor? Both can happen, it has to do with your talent and how you perceive the information you get. There are people who got into the university, learned the job and when they graduated, they went straight into directing a great film. My route was not like that. However, I think that, just like with any other vocation, you learn cinema by practice. You have to work at it in order to feel it, to perceive it and maybe at some point you will do it.

What does directing talent mean to you? It has to do with the aesthetics, the inspiration that the director channels to others -because it is totally a team effort-, the vision that they share, which their associates also have to develop. They must understand fully what acting means, what dramaturgy means -not to mention the technical part. Camera, shots, editing and how all of these function in each individual moment, which in the end will deliver the whole. The work of a director is very nice but also very difficult.

At some point you got to Los Angeles. Was it an intermezzo before returning to the homeland? I had some dreams that I wanted to fulfil in terms of cinema and Los Angeles is the very special place that has it all. I have to admit that as a young European at the time, I was shaken. It is a huge and very interesting city, but there isn’t even a subway to get around easily. I felt that I couldn’t live there, so I came back and decided to go to Crete for a while. There I worked as an assistant to Theo Papadoulakis at “The Island”, which is a very big chapter in my life and in my career. When this series was over, it was very clear to me that I was going to live in Crete. I had met my husband

WAVE

129 JUNE- JULY 2022

Η Κρήτη έχει μια απίστευτη σχέση με την παράδοση και ταυτόχρονα είναι ένας σύγχρονος και ανοιχτός τόπος Crete has an incredible connection with the tradition and at the same time it is a modern and open place

Πώς γνωριστήκατε με τη Βικτόρια Χίσλοπ; Έχω πολύ στενή συνεργασία μαζί της από την εποχή που κάναμε το «Νησί». Τώρα πια έχουμε και οικογενειακές σχέσεις, γιατί έχει βαφτίσει την κόρη μου! Το όραμά μας είναι κοινό και κάνουμε διάφορα πράγματα μαζί. Πέρυσι κάναμε το «Καρτ Ποστάλ», τη σειρά που παίχτηκε στην ΕΡΤ, και μετά αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το πρόσφατο βιβλίο της, με τίτλο «Μια νύχτα του Αυγούστου». Πρόκειται για μια πιο λεπτομερή ματιά πάνω σε κάποιους χαρακτήρες και σε ένα γεγονός που συνέβη στο πρώτο βιβλίο της, το «Νησί». Έτσι, για έξι μήνες έχω έρθει στην Αθήνα, γιατί κατά βάση τα γυρίσματα γίνονται εδώ. Θα είναι 14 επεισόδια, πάλι για την κρατική τηλεόραση και αυτή τη φορά σκηνοθετώ εγώ. Όλα αυτά τα χρόνια που είμαι στην Κρήτη, έχω κάνει και μια δική μου εταιρεία παραγωγής και έχω γυρίσει δύο ταινίες μικρού μήκους, τον «Γενάρη» και τη «Χουχού».

Τι είναι η Κρήτη τελικά; Ποια είναι η δύναμή της; Πολλές φορές το συζητάμε με τον άντρα μου αυτό και έχουμε καταλήξει ότι η Κρήτη είναι οι αντιθέσεις της. Είναι ένα πανέμορφο νησί στο οποίο μπορείς να έχεις μια κανονική ζωή, χωρίς να σου λείπει τίποτα. Η φύση της έχει τα πάντα -βουνά, θάλασσα, λίμνες, καταρράκτες, δάση. Επίσης έχει μια απίστευτη σχέση με την παράδοση και ταυτόχρονα είναι ένας σύγχρονος και ανοιχτός τόπος που αγκαλιάζει τους ανθρώπους. Κάποτε ο πατέρας μου μου είχε πει, «η Κρήτη έχει μέλι, μια φορά να πας, θα ξαναγυρίσεις οπωσδήποτε». Νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει κυρίως με τους ανθρώπους της. Είναι άνθρωποι με βαθιά σοφία οι περισσότεροι και ανοιχτοί, κάτι που δεν είναι δεδομένο στη χώρα μας. Εγώ που πήγαινα

and I had formed the circle that makes you feel like this place is for you. I weighed things up and thought I’d rather live in a place where I’m very close to nature and live at a normal pace. On the other hand, if necessary, I can take the plane and be in Athens in an hour. However, I have a lot of work in Crete, there are many productions, because it is not an isolated place. In fact, it is an ideal destination for many and various things.

How did you and Victoria Hislop meet? I have worked with her very closely since the time of “The Island”. Now we have a family tie too, because she is the godmother of my daughter! We share a common vision and we do several things together. Last year we did “Cartes Postales”, the series that was broadcast on ERT, and then we decided to work on her recent book, “One August Night”. It is a more detailed look at some of the characters and one event that took place in her first book, “The Island”. So, I have come to Athens for six months, because basically the filming is done here. It’s going to be 14 episodes, again for the national television and this time I will be the director. In all these years that I have been in Crete, I have also set up my own production company and I have made two short films, “Yenaris” and “HouHou”.

What is Crete after all? Which is its power? My husband and I often discuss this and we have come to the conclusion that Crete is its contrasts. It is a beautiful island where you can have a normal life without missing anything. Its natural landscape has everything -mountains, sea, lakes, waterfalls, forests. It also has an incredible connection with the tradition and

WAVE

130 JUNE- JULY 2022

στο νησί από μικρή θυμάμαι ότι οι πόρτες των σπιτιών ήταν όλες ανοιχτές, κανείς δεν κλείδωνε. Έρχονται εδώ άνθρωποι από όλο τον κόσμο και οι Κρητικοί ανοίγουν τα σπίτια τους, δεν υπάρχει περίπτωση να πας και να μην κάτσεις στο τραπέζι τους να φας. Οι τουρίστες φεύγουν με τις καλύτερες εντυπώσεις. Εννοείται ότι υπάρχει η βιομηχανία του τουρισμού, με όμορφα ξενοδοχεία, σε καταπληκτικές τοποθεσίες, τα οποία προσφέρουν και κάθε είδους δραστηριότητες. Η ανθρώπινη επαφή με τους ντόπιους όμως είναι αυτή που τους προσφέρει τις καλύτερες αναμνήσεις.

Έχει και η νέα γενιά της Κρήτης αυτή τη νοοτροπία; Βεβαίως, γιατί έτσι έχουν μεγαλώσει. Επίσης αγαπάνε πολύ την παράδοσή τους. Τα νέα παιδιά παίζουν μουσικά όργανα, λύρα και λαούτο, ακούνε μουσικές της Κρήτης, λένε μαντινάδες. Μου αρέσει πολύ αυτό.

Πώς έχει διατηρηθεί αυτή η παράδοση στο νησί, σε τόσο μεγάλο βαθμό; Σίγουρα έχει να κάνει με τον τρόπο που μεγαλώνουν οι γενιές εδώ, αλλά έχω και μια αίσθηση ότι είναι σαν να συμβαίνει μαγικά. Δεν μπορώ να το εξηγήσω ακριβώς. Είναι σε κάθε σπίτι και πάει από τον μεγαλύτερο στον μικρότερο και πάλι από την αρχή. Είναι έτσι η ζωή σε αυτό τον τόπο.

Ποια είναι τα πιο χαρακτηριστικά μέρη της Κρήτης κατά τη γνώμη σας; Αυτό που έχω να πω είναι ότι στην Κρήτη δεν σταματάς ποτέ να ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο. Μένω εκεί 13 χρόνια, την έχω γυρίσει ολόκληρη και όμως, ακόμη θα τύχει να βρεθώ σε ένα χωριό που δεν το γνώριζα, θα πάρω έναν δρόμο που θα με οδηγήσει σε ένα καταπληκτικό τοπίο -είναι ανεξάντλητη. Ο κάθε νομός έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, με τη δική του ντοπιολαλιά πολλές φορές και τα δικά του καταπληκτικά και αγνά προϊόντα. Εγώ μένω στον Άγιο Νικόλαο του Λασιθίου, που έχει πανέμορφα μέρη. Το Ηράκλειο είναι η μεγάλη πόλη της Κρήτης, με πολλά πράγματα να δεις. Το Ρέθυμνο είναι μια κοσμοπολίτικη πόλη, αλλά ο νομός έχει και πολλά χωριά με έντονα στοιχεία παράδοσης. Τα Χανιά συνήθως έχουν πολύ τουρισμό, αλλά καταφέρνουν να κρατάνε το δικό τους χρώμα, κάτι που το καμαρώνω. Η νότια Κρήτη έχει μια πιο άγρια ομορφιά, τα τοπία της είναι πιο καθαρά και πιο απομονωμένα. Κάτι άλλο που θα ήθελα να πω για την Κρήτη είναι το «ταξίδι» που κάνεις μέσα στη χρονιά. Δηλαδή έχεις πολύ μοναχικούς χειμώνες, φτάνεις στον Μάρτιο και ανυπομονείς να φτιάξει ο καιρός και να αρχίσουν να επισκέπτονται το νησί οι άνθρωποι, ακολουθεί το καλοκαίρι που σφύζει από ζωή και γύρω στον Σεπτέμβρη αρχίζεις να νιώθεις ότι επιστρέφεις στην κανονική σου ζωή. Αυτό σε κάνει να μη βαριέσαι ποτέ, οι εναλλαγές είναι πολλές και αισθάνεσαι πλήρης.

Η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στο H/S/F KNOSSOS PALACE των ΜΙΝΩΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ

at the same time it is a modern and open place that embraces people. My father once told me that “Crete is sweet as honey; if you visit once, you will definitely return”. I think this is mainly due to its people. Most of them are people with deep wisdom and openness, which is not a given in our country. When I went to the island as a child, I remember that the doors of the houses were all open, nobody would lock them. People come here from all over the world and the Cretans open their homes; no way you can go there and not join them at their table for a meal. Tourists leave with the best impressions. Of course, there is the tourism industry, with beautiful hotels, in amazing locations, which offer all kinds of activities. But it is the human contact with the locals that gives them the best memories.

Does the new generation of Cretans have this mentality? Of course, because that’s how they’ve been raised. They also love their tradition very much. The young people play musical instruments, lyre and lute, they listen to Cretan music and recite mantinades. I really like that.

How has this tradition been preserved on the island to such a great extent? It certainly has to do with the way generations are raised here, but I also have a sense that it’s like it happens magically. I can’t really explain it. It’s in every house and it goes from the oldest to the youngest and all over again. That’s how life is in this place.

Which are the most characteristic sites of Crete in your opinion? What I have to say is that in Crete you never cease to discover something new. I’ve lived there for 13 years, I’ve been all over it and yet I will still find myself in a village I didn’t know, I will take a road that will lead me to an amazing landscape -it’s inexhaustible. Each prefecture has its own characteristics, with its own local flavour and its own amazing and pure products. I live in Agios Nikolaos in Lasithi, which has beautiful sites. Heraklion is the big city of Crete, with many things to see. Rethymno is a cosmopolitan city, but the prefecture also has many villages with strong elements of tradition. Chania usually has a lot of tourism, but it manages to keep its own colour, of which I am proud. Southern Crete has a wilder beauty, its landscapes are more pristine and more isolated. Another thing I would like to point out about Crete is the “journey” you take during the year. That is, you have very lonely winters, you get to March and you can’t wait for the weather to warm up and for people to start visiting the island, then comes the summer which is full of life and around September you start to feel like you’re back to your normal life. That way you never get bored, there are many transitions and you feel complete.

The photoshooting took place at H/S/F KNOSSOS PALACE of MINOAN LINES

WAVE

132 JUNE - JULY 2022

Όταν στο Αιγαίο έπλεαν… ΠΕΙΡΑΤΕΣ και

When PIRATES and CORSAIRS ΤΙ ΔΙΑΦΟΡΆ ΥΠΉΡΧΕ ΜΕΤΑΞΎ ΤΩΝ ΔΎΟ; ΉΤΑΝ ΠΆΝΤΑ ΦΌΒΟΣ ΚΑΙ ΤΡΌΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΏΝ; ΤΙ ΟΔΉΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΑΚΜΉ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΤΏΣΗ ΤΟΥΣ; ΠΡΟΣΠΑΘΟΎΜΕ ΝΑ ΒΡΟΎΜΕ ΑΠΑΝΤΉΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΟΗΤΟΥΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΈΣ ΜΙΑΣ ΆΛΛΗΣ ΕΠΟΧΉΣ.

ΚΟΥΡΣΑΡΟΙ roamed the Aegean Sea WHAT WAS THE DIFFERENCE BETWEEN THE TWO? WERE THEY ALWAYS A SOURCE OF FEAR AND TERROR FOR THE INHABITANTS OF THE ISLANDS? WHAT LED TO THEIR RISE AND FALL? WE TRY TO FIND ANSWERS FOR THE ΝΟΤΟRIOUS PROTAGONISTS OF A BYGONE ERA. ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ  ΒY MARIA ATMATZIDOU

WAVE

134 JUNE - JULY 2022

το καταγάλανο Αιγαίο, όπου καθημερινά πλέουν εκατοντάδες επιβατικά και εμπορικά πλοία, ιστιοφόρα και σκάφη αναψυχής, καΐκια και βάρκες, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πειρατές και κουρσάρους να σπέρνουν τον φόβο και τον τρόμο σε νησιωτικές περιοχές που σήμερα κατακλύζονται από επισκέπτες από όλο τον κόσμο; Και όμως, αυτή η θάλασσα, τόσο δεμένη με τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων, λίγους αιώνες πριν ήταν ένα από τα πιο διαβόητα κέντρα πειρατείας -και θέατρο αιματηρών πολεμικών διενέξεων και αντικρουόμενων συμφερόντων ανάμεσα σε μεγάλες ή μικρότερες δυνάμεις, που συγκρούονταν ανελέητα για τον έλεγχο των εμπορικών διαδρομών, την επικράτηση της μίας ή της άλλης θρησκείας και την απόκτηση δύναμης και πλούτου.

Ένα δισεπίλυτο αίνιγμα

Η Μεσόγειος και το Αιγαίο, γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, σταυροδρόμι σημαντικών εμπορικών αξόνων και με αμέτρητα φυσικά λιμάνια, ορμίσκους, κολπίσκους και παραθαλάσσιες σπηλιές για κρυψώνες και καταφύγια, ήταν το ιδανικότερο πεδίο για να γεννηθεί και να εξαπλωθεί η πειρατεία. Ποιος, όμως, ήταν πειρατής και ποιος κουρσάρος; Ενώ στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν περισσότερο η λέξη «ληστής», κατά τον Μεσαίωνα ο πειρατής ήταν ο παράνομος που για ίδιον όφελος (λάφυρα ή αρπαγή ανθρώπων για τα σκλαβοπάζαρα) λήστευε πλοία σε καιρό ειρήνης και πολέμου. Κατά τον 17ο και 18ο αι., εμφανίζεται και η λέξη κουρσάρος, από τη γαλλική corsaire -ο πειρατής, δηλαδή, που ήταν εξουσιοδοτημένος από κάποια ανώτερη αρχή (κράτος, ηγεμόνα, σουλτάνο) για να διαπράττει κούρσο, δηλαδή επιθέσεις σε εχθρικά πλοία ή πληθυσμιακές ομάδες, με σκοπό τη λεία ή τον αποδεκατισμό τους -πάντα σε καιρό πολέμου. Στην περίπτωση των κουρσάρων, υπήρχε γραπτή εντολή με συγκεκριμένες αναφορές στο χρονικό διάστημα, στις γεωγραφικές περιοχές του κούρσου, στην εθνικότητα των πλοίων που θα κουρσεύονταν και στο τι ποσοστό της λείας θα αποδιδόταν στις αρχές -με αυστηρές ποινές για όποιον αθετούσε τους όρους. Κάτι ιδιαίτερα επικερδές για τα

Καγκελόπορτα στο κάστρο της Γραμβούσας  A wrought iron gate in the castle of Gramvousa.

n the deep blue Aegean Sea, where hundreds of passenger and commercial ships, sailboats and yachts, caiques and boats sail every day who could imagine that once pirates and corsairs were spreading fear and terror, in insular areas that are nowadays flooded with visitors from all over the world? And yet, this sea, so

Πολυτελή σκάφη στο Κλέφτικο της Μήλου, αλλοτινό λημέρι πειρατών  Luxury boats at Kleftiko, Milos, a former pirate hideout.

WAVE

Η διάσημη παραλία του Μπάλου και η Γραμβούσα στο βάθος  The famous Balos Beach and Gramvousa in the background.

κράτη, καθώς αποκόμιζαν λάφυρα και σφυροκοπούσαν τον εχθρό, με τις λιγότερες δυνατές επιβαρύνσεις στον τακτικό τους στόλο. Πάντως, για το εχθρικό στρατόπεδο, ο κουρσάρος ήταν πάντα πειρατής. Πολλές φορές τα όρια μεταξύ τους δεν ήταν ευδιάκριτα -ακόμη περισσότερες φορές οι πειρατές γίνονταν κουρσάροι και το αντίστροφο. Φημισμένοι Έλληνες πειρατές και κουρσάροι ήταν ο Λάμπρος Κατσώνης, ο Παναγιώτης Χριστόπουλος, ο Κωνσταντίνος Καλαμάτας, ο Ιωάννης Βαρβάκης (γνωστός και για το εμπόριο χαβιαριού αλλά και για τις ευεργεσίες του στο νεαρό ελληνικό κράτος). Και δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο, κάποιος που ήταν πειρατής ή κουρσάρος να αποκτά υψηλά αξιώματα ή παντοτινή φήμη ως αγωνιστής ενός δίκαιου αγώνα -όπως ο Ανδρέας Μιαούλης, που από κουρσάρος στην εφηβεία του έγινε αρχιναύαρχος του ελληνικού στόλου και ήρωας του 1821.

Από τους Γενοβέζους πειρατές στον αδίστακτο Μπαρμπαρόσα

«Αφότου τα πρώτα πλοία διέσχισαν τη Μεσόγειο, η πειρατεία και η αρπαγή συνιστούν έναν από τους πόρους ζωής που προσφέρει

closely tied to mankind since time immemorial, a few centuries ago was one of the most notorious centres of piracy -and the scene of bloody wars and conflicting interests between great or minor powers, ruthlessly clashing for control of trade routes, the predominance of one religion or another, and the acquisition of power and wealth.

A riddle that is hard to solve

The Mediterranean and the Aegean, a bridge between the West and the East, a crossroads of important trade routes, featuring countless natural harbours, coves, bays and coastal caves for hideouts and shelters, was the ideal environment for piracy to be born and flourish. But who was a pirate and who was a corsair? While in the antiquity the word “bandit” was more commonly used, during the Middle Ages a pirate was an outlaw who for his own benefit (loot or snatching people for the slave trade) robbed ships in times of peace and war. During the 17th and 18th centuries, appears the word corsair, from the French “corsair” -that is, the pirate who was commissioned by a higher authority (state, ruler, sultan) to plunder, which means to attack enemy ships or population groups, in order to loot or decimate them; always during wartime. In the case of the corsairs, there was a written order

Σπίτι κάτω από τεράστιο ογκόλιθο, για προστασία από τους πειρατές  House under a huge boulder for protection from pirates.

WAVE

136 JUNE - JULY 2022

η θάλασσα», γράφει η Γιούλη Βελισσαροπούλου, εντεταλμένη υφηγήτρια Ιστορίας Δικαίου Παν/μίου Αθηνών. «Για τους Έλληνες των Ομηρικών επών και των Αρχαϊκών χρόνων, η πειρατεία δεν είναι αξιόποινη, παρά μόνο όταν στρέφεται εναντίον συμπολιτών ενώ θεωρείται απόλυτα θεμιτή και αποδεκτή, όταν θύματά της είναι ξένοι». Κατά τους Μινωικούς χρόνους, οργανώνεται η πρώτη απόπειρα καταστολής της πειρατείας από το «κράτος» -προτού οι Κρήτες γίνουν οι ίδιοι αδίστακτοι πειρατές-, ενώ προσπάθειες γίνονται και αργότερα, κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο. Μέχρι που οι Βένετοι, οι Οθωμανοί και οι Άγγλοι κυριαρχούν στο Αιγαίο -και η πειρατεία «ακμάζει» ξανά. Από τον 13ο αι., Γενοβέζοι αλλά και μουσουλμάνοι πειρατές λυμαίνονταν το Αιγαίο και λεηλατούσαν πλοία. Όμως μετά το 1453 και την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ξεκινά η συστηματική πειρατεία των Τούρκων, ιδιαίτερα τον 16ο αι., όταν ο διαβόητος ελληνικής καταγωγής Μπαρμπαρόσα (ο Κοκκινογένης, αν και μάλλον επρόκειτο για δύο αδέρφια) τίθεται στην υπηρεσία του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς ως αρχιναύαρχος και οι αιμοσταγείς πειρατές της Μπαρμπαριάς (Αλγέρι, Τύνιδα και Τρίπολη) επανδρώνουν τις δυνάμεις του οθωμανικού στόλου. Σπέρνουν τον τρόμο στα νησιά, λεηλατούν τα παράλια της βόρειας Κρήτης, καταστρέφουν ολοσχερώς ολόκληρα χωριά και αιχμαλωτίζουν χιλιάδες νησιώτες για δούλους, λύτρα ή για τα σκλαβοπάζαρα της Βόρειας Αφρικής. Το 1571, η Ναυμαχία της Ναυπάκτου, με την καταστροφή του στόλου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον Ενωμένο στόλο του Ιερού Συνασπισμού, αναπτερώνει το ηθικό των υπόδουλων λαών, ιδιαίτερα των Ελλήνων αλλά δίνει και την ευκαιρία σε Μαλτέζους (τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου), Βένετους, Κορσικανούς, Ναπο-

with specific terms of reference to the period of time, the geographical areas for the plunder, the nationality of the ships to be looted and what percentage of the booty would be paid to the authorities -with severe penalties for anyone who violated these terms. This was particularly profitable for the states, as they could obtain booty, and hammer the enemy with the least possible strain on their ordinal fleet. However, for the enemy camp, the corsair was always a pirate. Often the boundaries between the two were not clearly defined -even more often, the corsairs would become pirates and vice versa. Famous Greek pirates and corsairs were Lambros Katsonis, Panagiotis Christopoulos, Konstantinos Kalamatas, Ioannis Varvakis (known for his caviar trade and for his benefactions to the newly established Greek state). And it was not at all uncommon for someone who was a pirate or a corsair to acquire high office or an everlasting reputation as a fighter of a just cause -like Andreas Miaoulis, who went from being a corsair in his teens to becoming the chief admiral of the Greek fleet and a hero of the Revolution of 1821.

From the Genoese pirates to the ruthless Barbarossa

“Ever since the first ships crossed the Mediterranean, piracy and raiding have been one of the vital resources that the sea has to

Αναπαράσταση πειρατικών πλοίων ανοιχτά από τον φάρο της Άνδρου  Representation of pirate ships off the lighthouse of Andros.

WAVE

137 JUNE - JULY 2022

Το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου στη Ρόδο  The palace of the Grand Master of the Knights of Rhodes.

λιτάνους, Ισπανούς, Κορσικανούς, Σικελούς και Γάλλους πειρατές και κουρσάρους να ξεχυθούν ασυγκράτητοι στο Αιγαίο. Αν ο 5ος αι. π.Χ. ήταν ο Χρυσός Αιώνας του Περικλή στην Αθήνα, ο 17ος αι. μ.Χ. είναι ο Χρυσός Αιώνας των πειρατών στο Αιγαίο -την Άσπρη Θάλασσα, όπως την αποκαλούσαν οι Οθωμανοί, ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη του κόσμου εκείνη την εποχή. Αυτή την περίοδο, που Βένετοι και Οθωμανοί συγκρούονται αλύπητα μεταξύ τους, το Αιγαίο γίνεται η πιο «φιλόξενη» θάλασσα για στίφη πειρατών, διαφορετικής καταγωγής και θρησκείας, που επιδίδονται σε ένα αδίστακτο παιχνίδι αρπαγής και ληστείας, αλλά και σε αλλαγές στρατοπέδων ανάλογα με την περίσταση -και τις απολαβές. Τα νησιά ζουν συνεχώς με τον καθημερινό φόβο των πειρατών αλλά και των Οθωμανών κατακτητών. Είναι μια εποχή γεμάτη ανα-

Λάβαρο των Ιωαννιτών Ιπποτών στη Ρώμη  Banner of the Knights Hospitaller in Rome.

offer”, writes Yiouli Velissaropoulou, Associate Professor of History of Law at the University of Athens. “For the Greeks of the Homeric epics and the Archaic times, piracy is not punishable, except when it is directed against fellow citizens, while it is considered perfectly legitimate and acceptable when its victims are foreigners”. During the Minoan period, it was organised the first attempt of the “state” to suppress piracy -before the Cretans became ruthless pirates themselves-, while attempts were also made later, during the Roman and Byzantine periods. That is until the Venetians, the Ottomans and the English dominated the Aegean -then piracy “flourishes” again. From the 13th century, Genoese and Muslim pirates ravaged the Aegean Sea and looted ships. However, 1453 and the fall of Constantinople, marked the beginning of systematic Turkish piracy, especially in the 16th century when the notorious Barbarossa (meaning Red Beard in Italian; although it was probably two brothers) of Greek origin, was put in the service of Suleiman

Άγαλμα του διαβόητου Μπαρμπαρόσα στην Κωνσταντινούπολη Statue of the infamous Barbarossa in Constantinople.

WAVE

138 JUNE - JULY 2022

Άγαλμα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες στη Ναύπακτο -ο διάσημος Ισπανός συγγραφέας έλαβε μέρος στην ομώνυμη ναυμαχία  Statue of Miguel de Cervantes in Nafpaktos -the famous Spanish writer took part in the Battle of Lepanto. Kάτω: Μεσαιωνικός χάρτης της Μάλτας και της Ρόδου, με τα τάγματα ιπποτών τους  Medieval map of Malta and Rhodes, with their battalions of knights.

the Magnificent as a chief admiral and the bloodthirsty pirates of Barbary (Algiers, Tunis and Tripoli) manned the forces of the Ottoman fleet. They wreak havoc on the islands, pillaging the coast of northern Crete, destroying entire villages and capturing thousands of islanders for slaves, ransom or for the slave markets of North Africa. σφάλεια, κακουχίες και συνεχή εγρήγορση, αλλά και ξεριζωμούς, σκλαβιά και θάνατο. Έλληνες καπεταναίοι, ναυτικοί και έμποροι, αλλά και απλοί νησιώτες που μαστίζονται από τη φτώχεια, εξοπλίζουν πλοία για να αντισταθούν ταυτόχρονα και στους δύο αδυσώπητους εχθρούς. Γίνονται και οι ίδιοι πειρατές και κουρσάροι, τολμηροί και ριψοκίνδυνοι, και αποκτούν δημοτικότητα και εμπειρία ζηλευτή -τόση που να αναλαμβάνουν συνεχώς αποστολές εκ μέρους των ναυτικών δυνάμεων της εποχής εναντίων των Οθωμανών.

Αντίγραφο πειρατικού πλοίου  A replica of a pirate ship.

Οι πειρατές δεν προκαλούσαν μόνο φόβο

Στο Αιγαίο μπορεί η πειρατεία να ήταν μάστιγα, αλλά αποτελούσε και σημαντικό παράγοντα της οικονομίας. Δεν ήταν λίγα τα νησιά που πρόσφεραν τα καλύτερα ορμητήρια και φυσικά κρησφύγετα στους πειρατές και τους κουρσάρους -μαζί και προμήθειες, διασκέδαση αλλά και πληροφορίες. Παρόλο που στέναζαν από τις συνεχείς πειρατικές επιδρομές -και είχαν βιγλάτορες που τα μάτια τους δεν άφηναν τον ορίζοντα μήπως και δουν πειρατικό πανί για να ειδοποιήσουν τους νη-

WAVE

139 JUNE - JULY 2022

Τo «Neptune» στο παλιό λιμάνι της Γένοβας, ένα γαλιόνι-πιστό αντίγραφο πειρατικού του 17ου αιώνα  The “Neptune” in the old port of Genoa, a galleon-faithful replica of a 17th century pirate ship. σιώτες-, κάποια νησιά εξελίχτηκαν σε πανίσχυρες οικονομικά κοινότητες, όπου πραγματοποιούνταν παντός είδους εμπόριο (από τα λάφυρα μέχρι την εξαγορά αιχμαλώτων) και παρέχονταν κάθε λογής υπηρεσίες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η Μήλος (όπου περνούσαν τον χειμώνα οι πειρατές) και η Πάρος, νησιά που έσφυζαν από ζωή και απέκτησαν ισχύ και πλούτο. Και άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, όπως η Ίος, η Κίμωλος και η Μύκονος, αλλά και η Αστυπάλαια, οι Φούρνοι, η Ικαρία και η Κάσος αποτέλεσαν βάσεις και λημέρια των πειρατών -μαζί και τα Σφακιά και η Μάνη. Από την άλλη, νησιώτες και στεριανοί, χωρίς στον ήλιο μοίρα, μπάρκαραν με τα πειρατικά

In 1571, the Battle of Lepanto, with the destruction of the fleet of the Ottoman Empire by the united fleet of the Holy League, revives the morale of the enslaved peoples, particularly the Greeks -but also gives the opportunity for Maltese (the Knights Hospitaller of Rhodes), Venetians, Corsicans, Neapolitans, Spaniards, Sicilians and French pirates and corsairs to rampage unrestrained through the Aegean. If the 5th century BC was the Golden Age of Pericles in Athens, the 17th century AD is the Golden Age of the pirates in the Aegean Sea -the White Sea, as the Ottomans called it, was one of the most dangerous places in the world at the time. During this period when the Venetians and the Ottomans clashed mercilessly with each other, the Aegean became the most “hospitable” sea for swarms of pirates of different origins and religions, who engaged in a ruthless game of snatching and robbing, but also in changing camps depending on the circumstances -and the profits. The islands live in constant fear of pirates and Ottoman conquerors. It is a time of insecurity, hardship and constant vigilance, as well as uprooting, slavery and death. Greek captains, sailors and merchants, but also ordinary islanders plagued by poverty, equip ships to resist both relentless enemies at the same time. They turn into pirates and corsairs themselves, daring and risky, and gain popularity and enviable experience -so much so that they constantly undertake missions on behalf of the naval forces of the time against the Ottomans.

The pirates didn’t just induce fear «Η ναυμαχία της Ναυπάκτου», αγνώστου δημιουργού, που βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Παύλου στην Αμβέρσα  “Battle of Lepanto”, by an unknown artist, located in St. Paul’s Church in Antwerp.

In the Aegean, piracy may have been a scourge, but it was also an important economic factor. There were many islands that offered the

140 JUNE - JULY 2022

γιατί δεν μπορούσαν να θρέψουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, προύχοντες των νησιών και άνθρωποι της Εκκλησίας συνδέονταν έμμεσα με την πειρατεία.

Η αρχή του τέλους

Μετά τις συνεχείς ήττες στα πεδία της μάχης, ξεκινά και η σταδιακή παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που επικυρώνεται και με τις συνθήκες του Κάρλοβιτς (1699) και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). Πέραν του να αναδειχτούν νέες δυνάμεις στην περιοχή, ευνοούνται ταυτόχρονα οι Έλληνες ναυτικοί και έμποροι που ενδυναμώνουν τις εμπορικές τους σχέσεις με τη Δύση και επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους σε νέους εμπορικούς δρόμους. Το Αιγαίο γνωρίζει οικονομική άνθιση, ενώ ταυτόχρονα οι Έλληνες έρχονται σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες στην Ευρώπη. Η πειρατεία όμως δεν εξαλείφεται ακόμη -έχει ενσωματωθεί πλήρως στη νοοτροπία και στον τρόπο ζωής των κοινοτήτων του Αιγαίου. Στην Επανάσταση του 1821, οι Έλληνες έχουν ήδη την οικονομική δύναμη και εξοπλισμένα πλοία και πληρώματα με γνώση και εμπειρία στη μάχη (από τις πειρατείες και τα κούρσα) για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό. Κι ενώ συνεχίζεται ο αγώνας για την απελευθέρωση, το ίδιο συνεχίζεται και η δράση των πειρατών: με βάσεις τις Βόρειες Σποράδες, την Αντίπαρο, τη Μύκονο, μεταξύ Άνδρου και Τήνου, αλλά και τη Γραμβούσα (Κρήτη), ξεχύνονταν σε όλη τη Μεσόγειο. Μέχρι που ο Καποδίστριας αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας το 1828 -και μαζί την πάταξη της πειρατείας. Χρησιμοποιεί έναν πρώην πειρατή, τον Ανδρέα Μιαούλη, που μαζί με τον Κωνσταντίνο Κανάρη επιχειρούν να «καθαρίσουν» το Αιγαίο από τους πειρατές. Η δολοφονία του Καποδίστρια, όμως, από τους Μαυρομιχαλαίους σταματά απότομα την προσπάθεια αυτή. Το 1850 είναι το έτος-ορόσημο για την οριστική πάταξη της

best bases and natural hiding places to pirates and corsairs -along with supplies, entertainment and information. Although they were suffering from the constant pirate raids -and they had watchmen whose eyes never left the skyline, in order to warn the islanders in case they saw a pirate sail-, some islands developed into powerful economic communities where all kinds of trade (from loot to the repurchase of prisoners) and all kinds of services were provided. Typical examples are Milos (where pirates spent the winter) and Paros, islands that were teeming with life and acquired power and wealth. Other Aegean islands, such as Ios, Kimolos, and Mykonos, but also Astypalea, Fourni, Ikaria and Kasos were also pirates’ bases and hideouts -along with Sfakia and Mani. On the other hand, islanders and mainlanders, who had no prospects in life, sailed with the pirates because they could not sustain themselves and their families, while in some cases, squires of the islands and people of the Church were indirectly connected with piracy.

The beginning of the end

After the repeated defeats on the battlefields, began the gradual decline of the Ottoman Empire, which was ratified by the treaties of Karlowitz (1699) and Kuçuk Kainardji (1774). Apart from the emergence of new powers in the region, Greek seafarers and merchants also benefited, strengthening their commercial relations with the West and expanding their activity on new trade routes.

Το άγαλμα του Ανδρέα Μιαούλη, έξω από το δημαρχείο της Ερμούπολης στη Σύρο  The statue of Andreas Miaoulis, in front of the town hall of Ermoupolis in Syros.

WAVE

141 JUNE - JULY 2022

Ανδριάντας του Κωνσταντίνου Κανάρη  Konstantinos Kanaris’s statue.

πειρατείας στο Αιγαίο, με συντονισμένη δράση του Πολεμικού Ναυτικού και ξένων στόλων -τα ορμητήρια των πειρατών στο Αιγαίο καταστρέφονται οριστικά. Και μένουν μόνο τα εντυπωσιακά φυσικά τοπία στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, όπως το Κλέφτικο και το Σαρακήνικο της Μήλου, να μας θυμίζουν την ιστορία αλλά και τους θρύλους των πειρατών, που συνεχίζουν να εξάπτουν τη φαντασία -σήμερα ίσως περισσότερο από χτες.

The Aegean region is experiencing an economic boom, while at the same time, the Greeks are exposed to revolutionary ideas from Europe. However, piracy is not yet eradicated -it is fully integrated into the mentality and way of life of the Aegean communities. In the Revolution of 1821, the Greeks already had the economic power, and equipped ships, and crews with knowledge and experience in battle (from piracy and raiding) to face the enemy. And while the struggle for liberation continues, so does the activity of the pirates: based in the Northern Sporades, Antiparos, Mykonos, between Andros and Tinos, but also in Gramvousa (Crete), they flowed across the Mediterranean. Until Kapodistrias took over the government of the country in 1828 -and along with it undertook the suppression of piracy. He employs a former pirate, Andreas Miaoulis, who, together with Konstantinos Kanaris, attempts to “cleanse” the Aegean from pirates. However, due to the assassination of Kapodistrias by Konstantinos and Georgios Mavromichalis this effort came to an abrupt end. The year 1850 is the milestone for the definitive suppression of piracy in the Aegean with the coordinated action of the Navy and foreign fleets -the pirate bases in the Aegean are permanently destroyed. The only thing that remains are the impressive natural landscapes of the Aegean islands, such as Kleftiko and Sarakiniko of Milos, to remind us of the history and legends of the pirates, which continue to excite our imagination, perhaps more so today than before.

Τρισδιάστατη αναπαράσταση ναυμαχίας μιας άλλης εποχής  Three-dimensional recreation of a naval battle from another era.

WAVE

142 JUNE - JULY 2022

LA DOLCE VITA

ΜΙΑ ΕΠΊΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΡΏΜΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΊΖΕΙ ΓΛΥΚΆ, ΚΑΘΏΣ ΤΑ ΌΣΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΔΕΊΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΕΊΝΑΙ ΕΚΑΤΟΝΤΆΔΕΣ. ΕΤΟΙΜΆΣΑΜΕ ΛΟΙΠΌΝ 20 TIPS ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΛΑΎΣΕΤΕ ΤΗ ΓΛΥΚΙΆ ΖΩΉ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΉ ΠΡΩΤΕΎΟΥΣΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΘΕΊΤΕ ΓΝΉΣΙΟΣ ΡΩΜΑΊΟΣ!

A VISIT TO ROME IS A SWEET PUZZLE, AS THERE ARE HUNDREDS OF THINGS TO SEE AND DO. THEREFORE, WE HAVE PREPARED 20 TIPS FOR YOU TO ENJOY THE SWEET LIFE IN THE ITALIAN CAPITAL AND FEEL LIKE A GENUINE ROMAN! ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΤΜΑΤΖΊΔΟΥ



BY MARIA ATMATZIDOU

WAVE

144 JUNE - JULY 2022

πορεί για πολλούς το καλοκαίρι να είναι συνώνυμο με την Ελλάδα, αλλά η Αιώνια Πόλη, η αρχαία αλλά και «κινηματογραφική» Ρώμη, είναι ίσως η καλύτερη εναλλακτική για ταξίδι εκτός συνόρων. Είναι όμως πολύ εύκολο να χαθείτε μέσα στην πληθώρα των αξιοθέατων, γι’ αυτό ετοιμάσαμε για εσάς μια λίστα με όσα πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε, να δείτε… και να απολαύσετε!.

1 2

or many, the summer may be synonymous with Greece, but the Eternal City, the ancient yet “cinematic” Rome, is perhaps the best alternative for traveling outside the borders. However, it is very easy to get lost in the multitude of attractions, so we have prepared for you a list of things you must do, see... and enjoy!

Rossini στην Piazza Navona Rossini at Piazza Navona.

Από πού ξεκινάμε; Μα φυσικά από το πού θα μείνετε. Στη Via Margutta, την οδό των καλλιτεχνών, με γκαλερί έργων τέχνης και αντικερί, για να είστε κοντά στα περισσότερα αξιοθέατα. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ κάποτε έμενε ο διάσημος σκηνοθέτης Φεντερίκο Φελίνι!

Φορέστε αναπαυτικά παπούτσια και εξερευνήστε το ιστορικό κέντρο και τις πιο αντιπροσωπευτικές πλατείες με τα σιντριβάνια-κομψοτεχνήματα. Στην Piazza di Spagna θαυμάστε τη Fontana della Barcaccia, σιντριβάνι του Μπερνίνι σε σχήμα μισοβυθισμένης βάρκας, και την περίφημη scalinata (τα ισπανικά σκαλιά). Στη μεγαλειώδη Piazza del Popolo, τον αιγυπτιακό οβελίσκο και τις δίδυμες εκκλησίες της. Και στην μπαρόκ Piazza Navona, τους ζωγράφους να στήνουν τα καβαλέτα τους ανάμεσα στα εντυπωσιακά σιντριβάνια με γλυπτά των Μπερνίνι και Μπορομίνι: την Κρήνη των Τεσσάρων Ποταμών και τα σιντριβάνια του Ποσειδώνα και του Μαυριτανού.

3 4 5

Βυθιστείτε στη μαγεία της Fontana di Trevi. Πρωί ή βράδυ, η μεγαλύτερη μπαρόκ κρήνη (26 μ. ύψος και 49 μ. πλάτος) που κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα από τους Σάλβι και Πανίνι, είναι εντυπωσιακή. Βέβαια, πολλοί θα έχουν την ίδια ιδέα με εσάς. Η εμβληματική σκηνή της «La Dolce Vita», με Ανίτα Εκμπεργκ και Μαρτσέλο Μαστρογιάννι στην έρημη Fontana, είναι σήμερα ουτοπία. Γι’ αυτό οπλιστείτε με υπομονή! Ζήστε την εμπειρία των μονομάχων στο Κολοσσαίο και των Αρχαίων Ρωμαίων στη Ρωμαϊκή Αγορά και στον Παλατίνο Λόφο. Οπωσδήποτε προαγοράστε διαδικτυακά ένα συνδυαστικό εισιτήριο με είσοδο και στην αρένα, για να αποφύγετε την πολύωρη αναμονή στις ουρές. Αφού περιηγηθείτε στον χώρο, βγείτε στη Via dei Fori Imperiali και θαυμάστε την Αγορά του Αυγούστου και του Τραΐανού μέχρι να φτάσετε στην Piazza Venezia με το εθνικό μνημείο του Βιτόριο Εμανουέλε ΙΙ, ή αλλιώς Vittoriano. Απολαύστε πανοραμική θέα της Ρώμης από διαφορετικές γωνίες: την κορυφή του Παλατίνου Λόφου, την εκκλησία della Trinità dei Monti στην Piazza di Spagna, ή τον λόφο Πίντσιο ανεβαίνοντας τα σκαλιά από την Piazza del Popolo.

Where do we start? But of course, at where you stay. On Via Margutta, the artists’ boulevard, with art galleries and antique shops, to be close to most of the attractions. It is no coincidence that the famous film director Federico Fellini once lived here!

Wear comfy shoes and explore the historic centre and the most representative squares with their ornate fountains. In Piazza di Spagna admire the Fontana della Barcaccia, Bernini’s fountain in the shape of a half-submerged boat, and the famous scalinata (the Spanish steps). The magnificent Piazza del Popolo, the Egyptian obelisk and its twin churches. And in the baroque Piazza Navona, the painters set up their easels among the impressive fountains with sculptures by Bernini and Borromini: the Fountain of the Four Rivers and the fountains of Neptune and Moor.

iii iv v

Immerse yourself in the magic of the Fontana di Trevi. Morning or evening, the largest baroque fountain (26m high and 49m wide), built in the 18th century by Salvi and Pannini, is impressive. Of course, many will have the same inspiration as you. The iconic scene of “La Dolce Vita” with Anita Ekberg and Marcello Mastroianni in the deserted Fontana is now a utopia. Therefore, arm yourselves with patience! Experience the life of the gladiators at the Colosseum and the Ancient Romans at the Roman Forum and the Palatine Hill. Be sure to pre-purchase online a combo ticket that includes admission to the arena, in order to avoid long queues. After touring the site, exit onto Via dei Fori Imperiali, admire the Forums of Augustus and Trajan until you reach Piazza Venezia with the national monument of Vittorio Emanuele II, or Vittoriano. Enjoy panoramic views of Rome from different angles: the top of the Palatine Hill, or the church of the Trinità dei Monti in Piazza di Spagna, or the Pincian Hill climbing the steps from Piazza del Popolo.

WAVE

Piazza Navona

Ρωμαϊκή Αγορά  Roman Forum

WAVE

146

Ανακαλύψτε τους αμέτρητους θησαυρούς στα Μουσεία του Βατικανού και θαυμάστε το μεγαλείο της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Καθώς μία ημέρα δεν είναι αρκετή, για να μη χάσετε χρόνο σάς προτείνουμε: τα αγάλματα του Λαοκόοντα και του Απόλλωνα του Μπελβεντέρε, τη Σάλα Ροτόντα με την τεράστια λεκάνη από πορφυρίτη, την ταπισερί με την Ανάσταση του Χριστού (από όποια πλευρά κι αν βρίσκεστε, νιώθετε το βλέμμα Του να σας ακολουθεί), τον διάδρομο των γεωγραφικών χαρτών με το εντυπωσιακό ταβάνι, τις αίθουσες με τις τοιχογραφίες του Ραφαήλ (ιδιαίτερα τη «Σχολή των Αθηνών»), την επιβλητική αίθουσα της Πινακοθήκης με τον πίνακα του Ραφαήλ «Μεταμόρφωση του Σωτήρος», την εμβληματική σπειροειδή σκάλα του Τζουζέπε Μόμο και φυσικά την Καπέλα Σιστίνα με τη φιλοτεχνημένη από τον Μιχαήλ Άγγελο οροφή. Στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, θαυμάστε το θρυλικό γλυπτό της Αποκαθήλωσης (Pieta) του Μιχαήλ Άγγελου, αλλά και την ελληνική επιγραφή στη ζωφόρο. Μετά περπατήστε έως το Castel Sant’Angelo και τη γέφυρα των Αγγέλων στον Τίβερη. Οπωσδήποτε προαγοράστε εισιτήρια για το Μουσείο. Για τη Βασιλική, η είσοδος είναι δωρεάν, χρειάζεται όμως να περιμένετε στην ουρά.

7 8

JUNE - JULY 2022

Απαθανατίστε το ομορφότερο ηλιοβασίλεμα με φόντο τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου από τη γέφυρα Ponte Umberto I. Επισκεφθείτε το Πάνθεον, τo μεγαλύτερο ρωμαϊκό μνημείο που διατηρείται άφθαρτο από τον 2ο αιώνα μ.Χ. (δωρεάν είσοδος). Παρατηρήστε το φως να μπαίνει από τον τεράστιο θόλο, αλλά και τις οπές στο δάπεδο όπου «χάνεται» το νερό της βροχής.

Discover the countless treasures in the museums of the Vatican and marvel at the splendour of St Peter’s Basilica. As one day is not enough, to avoid wasting your time we suggest: the statues of Laocoon and Apollo of Belvedere, the Round Hall (Sala Rotonda) with its huge porphyry basin, the tapestry of the Resurrection of Christ (from whichever side you are, you can feel His gaze following you), the corridor of geographical maps with its impressive ceiling, the halls with Raphael’s frescoes (especially the “School of Athens”), the imposing Gallery Hall with Raphael’s painting “The Transfiguration”, the iconic spiral staircase by Giuseppe Momo and, of course, the Sistine Chapel with its ceiling painted by Michelangelo. In St Peter’s Basilica, admire the legendary sculpture of Michelangelo’s Pieta and the Greek inscription on the frieze. Then walk to Castel Sant’ Angelo and the Bridge of Angels on the Tiber. Be sure to purchase your tickets for the Museum in advance. Admission to the Basilica is free, but you have to wait in a queue.

vii viii viii

Capture the most beautiful sunset with St. Peter’s Basilica in the background from the Ponte Umberto I bridge. Visit the Pantheon, the largest Roman monument preserved intact since the 2nd century AD (free admission). Notice the light coming in through the huge dome, but also the holes in the floor where the rainwater “disappears”. If you’re not a fan of museums, then visit... a church! They all hide masterpieces. For example, admire -and photograph through a floor mirror- Andrea Pozzo’s elaborate frescoes on the ceiling in

WAVE

147

9 10 11 12

JUNE - JULY 2022

Αν δεν είστε λάτρης των μουσείων, τότε επισκεφθείτε… μια εκκλησία! Όλες κρύβουν αριστουργήματα. Ενδεικτικά, θαυμάστε -και φωτογραφήστε μέσα από επιδαπέδιο καθρέφτη- τις περίτεχνες τοιχογραφίες του Αντρέα Πότσο στην οροφή της εκκλησίας Sant’Ignazio di Loyola. Ή την εντυπωσιακή Βασιλική di Santa Maria Maggiore, με τη χρυσοποίκιλτη οροφή που λέγεται ότι κατασκευάστηκε με τον πρώτο χρυσό που έφερε ο Κολόμβος από την Αμερική.

Via Margutta

Μη φύγετε χωρίς να απολαύσετε ένα χωνάκι παγωτό (ιταλιστί gelato) -η δική μας «δοκιμή» έγινε στο Venchi-, ένα απίστευτο τιραμισού με πολλές και διαφορετικές από την κλασική γεύσεις στο Pompi, ή ένα maritozzo, γλυκό ψωμάκι με γέμιση κρέμας, μαζί με τον espresso σας. Για κάποιους, ο καλύτερος καφές της Ρώμης βρίσκεται στο ιστορικό μαγαζί Sant’Eustachio Il Caffè, με το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα. Αν και ο καφές είναι σχεδόν παντού υπέροχος, εδώ έχει ενδιαφέρον το όλο σκηνικό -φεύγοντας μπορείτε να αγοράσετε κίτρινα κουτάκια με κόκκους καφέ καλυμμένους με μαύρη σοκολάτα. Ρώμη χωρίς pizza και pasta δεν γίνεται! Για ζυμαρικά, σίγουρα pasta alla gricia (κλασική ρωμαϊκή συνταγή με καπνιστό guanciale), amatricciana (με ντομάτα), και caccio e pepe (με πεκορίνο, παρμεζάνα και φρεσκοκομμένο πιπέρι). Δοκιμάστε την gricia con carciofi (με αγκινάρες) στην Trattoria da Bucatino στην περιοχή Testacchio, τη mezze maniche (μικρά χοντρά μακαρόνια) με πεκορίνο και μαύρο πιπέρι στην Trattoria Monti με το σπιτικό φαγητό (όπου συχνάζουν κυρίως Ιταλοί) και pizza romana… παντού! Κι αν θέλετε κάτι πιο ιδιαίτερο, απολαύστε ραφινα-

Άποψη της Ρώμης και του εθνικού μνημείου του Βιτόριο Εμανουέλε ΙΙ ή Vittoriano  View of Rome and the national monument of Vittorio Emanuele II, or Vittoriano.

the church of Sant’Ignazio di Loyola. Or the impressive Basilica di Santa Maria Maggiore, with its gold-plated roof said to have been built with the first gold Columbus brought back from America.

x xi xii

Don’t leave without enjoying a cone of ice cream (gelato in Italian) -our “tasting” took place at Venchi-, an incredible tiramisu with many different flavours other than the classic at Pompi, or a maritozzo, a sweet bread roll with cream filling, along with your espresso. For some, the best coffee in Rome is found in the historic and distinctive yellow-coloured Sant’Eustachio Il Caffè. Although the coffee is great almost everywhere, here the whole interior setting is interesting -on the way out you can buy yellow tins with coffee beans covered in dark chocolate. You can’t do Rome without pizza and pasta! For pasta, definitely pasta alla gricia (a classic Roman recipe with smoked guanciale), amatricciana (with tomato), and caccio e pepe (with pecorino, parmesan and freshly ground pepper). Try the gricia con carciofi (with artichokes) at Trattoria da Bucatino in the Testacchio area, the mezze maniche (small thick noodles) with pecorino and black pepper at Trattoria Monti with its homemade food (frequented mostly by Italians), and pizza romana... everywhere! And if you want something more special, enjoy refined Italian cuisine with an arty attitude at ristorante Babette.

xiii

Rossini, Bellini, Aperol Spritz or Negroni? Whichever aperitivo you choose, enjoy it preferably in Piazza Navona!

WAVE

148 JUNE - JULY 2022

13 14 15 16 17 18 19 20

ρισμένη ιταλική κουζίνα με art διάθεση στο ristorante Babette. Rossini, Bellini, Aperol Spritz ή Negroni; Όποιο aperitivo και αν επιλέξετε, απολαύστε το κατά προτίμηση στην Piazza Navona. Χαλαρώστε στη Villa Borghese, το καταπράσινο πάρκο μέσα στην καρδιά της πόλης, και κάντε βαρκάδα στη λιμνούλα με το ομοίωμα αρχαιοελληνικού ναού.

Γραφικό στενό στο Τραστέβερε  Cozy old street in Trastevere.

Μπορεί να είναι μύθος (και τουριστική ατραξιόν), όμως τολμάτε να βάλετε το χέρι σας μέσα στο Bocca della Verità (Στόμα της Αλήθειας) στη Βασιλική Santa Maria in Cosmedin; Το στόμα του μαρμάρινου προσωπείου (λέγεται ότι) κλείνει όταν κάποιος λέει ψέματα -ίσως ο πιο ευρηματικός ανιχνευτής ψεύδους! Περιπλανηθείτε στη γραφική εβραϊκή συνοικία, γνωστή ως Ρωμαϊκό Γκέτο, με τη μακραίωνη -και τραγική- ιστορία. Ανάμεσα στα ατμοσφαιρικά καλντερίμια, θα βρείτε εστιατόρια kosher (δοκιμάστε τις carciofi alla giudia, τηγανητές αγκινάρες), το ιστορικό αρτοποιείο Boccione (απολαύστε crostata di ricotta e visciole, κέικ με ρικότα και βύσσινο), αλλά και την Piazza Mattei με το σιντριβάνι με τις χελώνες-γλυπτά, τον εντυπωσιακό διάδρομο με τις μαρμάρινες κολώνες του Porticus Octaviae και το ρωμαϊκό θέατρο του Μάρκελου. Κάντε μια πρωινή βόλτα στην ανοιχτή αγορά Campo de’ Fiori, που δεν έχει μόνο λουλούδια αλλά και πεντανόστιμα τοπικά προϊόντα. Και μία βραδινή βόλτα στο Trastevere, το hotspot της διασκέδασης. Είναι στέκι κυρίως της νεολαίας, αλλά αξίζει η περιήγηση στα στενά δρομάκια, φαγητό σε κάποια trattoria ή επίσκεψη στην εκκλησία Santa Cecilia, που στα υπόγεια δωμάτιά της φυλάσσονται κατάλοιπα μιας αρχαίας ρωμαϊκής κατοικίας. Για ψώνια ή και μόνο για να θαυμάσετε τις εντυπωσιακές βιτρίνες, περπατήστε στις Via del Corso, Via Condotti και Via del Babuino. Η τελευταία ξεχωρίζει για την εξαιρετική αρχιτεκτονική των κτιρίων. Και εδώ βρίσκεται το εκπληκτικό Canova Tandolini, ρεστοράν-μουσείο γεμάτο αγάλματα και προτομές, για ένα διάλειμμα από τα ψώνια σας. Τέλος, ολόκληρη η πόλη είναι ένα υπαίθριο μουσείο -σε κάθε γωνιά ξεπροβάλλει η ιστορία της. Γι’ αυτό ξεχάστε όλα τα παραπάνω, χαθείτε χωρίς πρόγραμμα στα στενά της Ρώμης και… αφεθείτε στη γοητεία της!

xiv xv xvi xvii xviii xix xx

Relax in Villa Borghese, the lush park in the heart of the city -and take a boat ride in the pond with its likeness of an ancient Greek temple. It may be a myth (and a tourist attraction), but would you dare to put your hand inside the Bocca della Verità (Mouth of Truth) in the Basilica of Santa Maria in Cosmedin? The mouth of the marble mask (it is said) closes when someone is lying -perhaps the most ingenious lie detector! Wander through the picturesque Jewish quarter, known as the Roman Ghetto, with its long -and tragic- history. Among the atmospheric cobbled streets, you’ll find kosher restaurants (try the carciofi alla giudia, fried artichokes), the historic Boccione bakery (enjoy crostata di ricotta e visciole, ricotta and sour cherry cakes), but also Piazza Mattei with its fountain with sculpted turtles, the impressive corridor with the marble columns of the Porticus Octaviae, and the Roman theatre of Marcellus. Take a morning stroll through the Campo de’ Fiori open market which has not only flowers but also delicious local produce. And a night out in Trastevere, the entertainment hotspot. It is mainly a hangout for the young, but it is worth a stroll through the narrow streets, a meal in a trattoria, or a visit to the church of Santa Cecilia, which houses the remains of an ancient Roman dwelling in its underground chambers. For shopping or just to browse the impressive store windows, walk along Via del Corso, Via Condotti and Via del Babuino. The latter stands out for the excellent architecture of its buildings. And here is the stunning Canova Tandolini, a restaurant-museum full of statues and busts, to take a break from shopping. Finally, the entire city is an open-air museum -revealing its history in every corner. So, forget all of the above, wander the streets of Rome without a schedule and... let yourself be seduced by its charm!

WAVE

Neuro & Spine Surgery / Acute Stroke Unit Interventional Cardiology & Cardiac Surgery Mediterraneo Breast Clinic / Radiation Oncology & Stereotactic Radiosurgery Center Mediterraneo hospital’s 164 nursing beds and more than 25 medical specialties cover a wide medical range on a diagnostic and therapeutic level. What characterizes and differentiates Mediterraneo is the pioneering conception and implementation

Pantone Red 032

of the “boutique” approach in a hospital environment. Based

Pantone 288

CMYK 0/90/86/0

CMYK 100/67/0/23

on the standards of “boutique hotels” and following the modern trends in medicine, the “boutique” medical center focuses on more specialized and not mass services, by offering high quality medical and nursing care in an environment that is elegant, intimate, and with discreet luxury which conveys safety and trust. To achieve this entails the recruitment of elite medical teams, high-quality medical technology and cutting-edge equipment.

8-12 Ilias street, Glyfada 16675 Athens , Greece

Professional services combined with the warmth of personal

Call Center +30 210 9117000

contact, is the “stylistic” view, which Mediterraneo Boutique

Email info@mediterraneohospital.gr

Hospital offers and supports as a “life attitude”.

Web www.mediterraneohospital.gr

150 SUMMER - AUTUMN 2021

ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ GRIMALDI GUARANTEED BY GRIMALDI GROUP Ο ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΝΑ ΕΥΡΥ ΔΙΚΤΥΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ.

ε μακρά ιστορία, που χρονολογείται από το 1947, ο Όμιλος Grimaldi δραστηριοποιείται στη λειτουργία φορτηγών (Ro/Ro), οχηματαγωγών (μεταφορέων αυτοκινήτων) και επιβατηγών πλοίων, παρέχοντας. μέσω των θαλάσσιων μεταφορών, ολοκληρωμένες υπηρεσίες logistics στους μεγαλύτερους κατασκευαστές οχημάτων παγκοσμίως. Οι υπηρεσίες που παρέχει ο όμιλος, με έδρα τη Νάπολη, περιλαμβάνουν επίσης τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, παλετοποιημένων και ενοποιημένων φορτίων, αλλά και επιβατών, με έναν σύγχρονο στόλο 130 φορτηγών πλοίων πολλαπλών χρήσεων, αποκλειστικά οχηματαγωγών (μεταφορέων αυτοκινήτων), όπως επίσης και επιβατηγών. Ο όμιλος Grimaldi προσφέρει ένα ευρύ δίκτυο θαλάσσιων υπηρεσιών για επιβάτες στη Μεσόγειο θάλασσα με την Grimaldi Lines, τις Μινωικές Γραμμές και την Trasmed, καθώς και στη Βαλτική και Βόρεια Θάλασσα μέσω της ελεγχόμενης εταιρείας Finnlines. H Grimaldi Lines προσφέρει θαλάσσιες συνδέσεις στους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας (συμπεριλαμβανομένων της Σικελίας και της Σαρδηνίας) και της Τυνησίας. Μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας η εταιρεία προσφέρει συχνά δρομολόγια καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, από τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας και της Πάτρας και προς τα λιμάνια του Μπρίντιζι (Απουλία), της Αγκώνας (Μάρκε) και της Βενετίας (Βένετο), τα οποία μάλιστα συνδέονται και με την Κέρκυρα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Έχοντας επίγνωση της ανάγκης για παροχή περισσότερο καινοτόμων και ανταγωνιστικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, ο Όμιλος Grimaldi διαθέτει έναν στόλο σύγχρονων επιβατηγών κρουαζιερόπλοιων, παρέχοντας στάνταρντ υπηρεσίες κρουαζιέρας, καθώς και επιβατηγών οχηματαγωγών πλοίων (Ro/Ro) νέας γενιάς. Οι ναυαρχίδες του στόλου της Grimaldi Lines είναι τα “Cruise Roma” και “Cruise Barcelona”, τα οποία είναι δρομολογημένα μεταξύ Ιταλίας και Ισπανίας, στη γραμμή Τσιβιταβέκια – Πόρτο Τόρες

THE DYNAMIC CORPORATE GROUP OFFERS A WIDE NETWORK OF HIGH-QUALITY SERVICES FOR TRAVELERS IN THE MEDITERRANEAN.

ith a long history dating back to 1947, the Grimaldi Group specializes in the operation of Ro/Ro (roll-on/roll-off) vessels, car carriers and ferries. It is a dedicated supplier of integrated logistics services based on maritime transport to the world’s major vehicle manufacturers. Through its maritime services, the Naples-based group also transports containers, palletized/unitized cargo and passengers with a modern fleet of about 130 Ro/Ro multipurpose vessels, pure car carriers and ferries. The Grimaldi Group offers a wide network of maritime services for passengers in the Mediterranean Sea, under the Grimaldi Lines, Minoan Lines and Trasmed brands, and in the Baltic and North Sea, through the controlled company Finnlines. Grimaldi Lines offers maritime connections to the most popular tourist destinations in Spain, Greece, Italy (including Sicily and Sardinia) and Tunisia. Between Italy and Greece, the company offers frequent yearround services connecting the ports of Igoumenitsa and Patras and the Italian ports of Brindisi (Apulia), Ancona (Marche) and Venice (Veneto). During the summer, services between the three Italian ports and Corfu exist as well. Aware of the need to offer ever more innovative, high-quality and competitive services, the Grimaldi Group deploys a fleet of modern cruise ferries, providing cruise ship standard facilities, and new generation state-of-the-art Ro/Ro-Passenger ferries. The flagships of the Grimaldi Lines fleet are the Cruise Roma and Cruise Barcelona, both deployed between Italy and Spain on the Civitavecchia-Porto Torres-Barcelona route. Despite being already the biggest cruise ferries in the Mediterranean, in 2019 they were lengthened and refurbished, which has allowed the two sister ships to be able to transport up to 3,500

WAVE

151 SUMMER - AUTUMN 2021

– Βαρκελώνη. Παρά το γεγονός ότι αποτελούν ήδη τα μεγαλύτερα κρουαζιερόπλοια στη Μεσόγειο, το 2019 επιμηκύνθηκαν και ανακαινίστηκαν, γεγονός που τους επιτρέπει να μεταφέρουν πλέον μέχρι και 3.500 επιβάτες. Επιπλέον, χάρη στις μεγάλης διάρκειας μπαταρίες λιθίου, οι οποίες επαναφορτίζονται κατά την πλοήγηση, οι εκπομπές αέριων ρύπων εκμηδενίζονται κατά τη διάρκεια της αγκυροβόλησης. Και τα δυο πλοία είναι εξοπλισμένα με 499 μεγάλες και καλαίσθητες καμπίνες, 600 άνετες αεροπορικές θέσεις, ένα A la Carte και δύο Self-service εστιατόρια, πισίνα, σολάριουμ, και ένα σύγχρονο κέντρο wellness, με σάουνα, χαμάμ και αίθουσα μασάζ. Παρέχοντας επίσης υπηρεσίες αναψυχής εν πλω, όπως καζίνο, video games, ντισκοτέκ, παιδική χαρά και μία αίθουσα συνεδρίων, χωρητικότητας 300 ατόμων. Όλα τα επιβατηγά πλοία του oμίλου Grimaldi, συνδυάζουν εξαιρετική άνεση εν πλω με επιλογές χαμηλού κόστους. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις οικογένειες, καθώς και σε ομάδες φίλων και φοιτητών, με μειωμένες τιμές ναύλων σε όλες τις γραμμές. Επιπροσθέτως, διοργανώνονται θεματικές εκδηλώσεις εν πλω για τα πλοία της Grimaldi Lines στη γραμμή Τσιβιταβέκια – Βαρκελώνη, ενώ η Grimaldi Lines Tour Operator προσφέρει ακτοπλοϊκά και ξενοδοχειακά πακέτα σε Ισπανία και Ιταλία (συμπεριλαμβανομένων της Σικελίας και της Σαρδηνίας). Ο όμιλος Grimaldi είναι η πρώτη Ιταλική ναυτιλιακή εταιρεία που απέκτησε τα πιστοποιητικά SMS, ISO 9001 KAI ISO 14001 για την Ασφάλεια, της Ποιότητα και το Περιβάλλον. Το 2009, στα Lloyd’s List Global Awards, στην τιμητική λίστα που δημιουργήθηκε από την εφημερίδα του Λονδίνου, Lloyd’s List, για την αναγνώριση ενός ευρέως φάσματος θαλάσσιας αριστείας παγκοσμίως, ο Όμιλος βραβεύτηκε στην κατηγορία “Cruise & Ferry”. Δύο άλλες από τις πιο πρόσφατες διακρίσεις της Grimaldi Lines για την εξαιρετική τους επίδοση στις επιβατικές μεταφορές είναι αυτές στα World Travel Leaders Award (2016) και στα Italia Travel Awards (2018 και 2019).

passengers. Moreover, thanks to mega lithium batteries, which are recharged during navigation, they can reduce emissions to zero while at berth. Both vessels are equipped with 499 large, elegant cabins, 600 comfortable reclining seats, an à la carte and two self-service restaurants, a swimming pool, a solarium bar and a modern wellness centre with sauna, hammam and massage room. Onboard entertainment services include a casino, a video game corner, a discotheque, a playground area for children and a 300-person conference room. All the Group’s passenger ships perfectly combine excellent comfort on board with low-cost options. Special attention is given to families, groups of friends and students, with fare reductions offered on all routes. In addition, on-board theme events are periodically organized on board the Grimaldi Lines vessels on the Civitavecchia-Barcelona route, while Grimaldi Lines Tour Operator offers ship and hotel packages in Spain and Italy (including Sardinia and Sicily). The Grimaldi Group is the first Italian shipping company to have obtained the SMS, ISO 9001 and ISO 14001 certifications for Safety, Quality and Environment. In the Lloyd’s List Global Awards 2009, an honor’s list created by the London newspaper Lloyd’s List to recognize a wide range of maritime excellence globally, the Group won in the inaugural category “Cruise & Ferry”. Other, more recent recognitions received by Grimaldi Lines for its outstanding performance in passenger transport include the World Travel Leaders Award (in 2016) and the Italia Travel Awards (in 2018 and 2019).

WAVE

Anti-aging, regeneration & non-invasive medical aesthetics, is the philosophy of Venus Medicine Clinic (VMC) which is located in a state-of-the-art and hospitable space at the foot of Mount Hymettus, in Kareas. The ultimate place for beauty and relaxation with innovative treatments for the face, hair, and body is often a medical tourism destination for citizens from all over Europe. The highly trained staﬀ of the clinic is composed of doctors in Aesthetic Medicine, Plastic Surgery, Aesthetic Gynecology, Ophthalmology, General Medicine, and Complementary Medicine, thus combining classical with holistic medicine. Non-invasive and painless treatments are available with the worldwide known Plexr Plasma technology performed by Prof. Dr. Sotiris Tsioumas (specialist in Plexr applications). Contact us and plan your visit. Together with our excellent medical experts and trusted travel partners in Greece, we will help you make the right healthcare choice and enjoy a wonderful travel experience.

We will make it unforgettable! • Aesthetic Medicine • Plastic surgery • General - Family Medicine • Ophthalmology • Gynecology • Complementary Medicine Aesthetic Medicine - Plastic Surgery • Blepharoplasty is non-invasive without incisions and sutures • Xanthelasmas • Tattoo removal • Treatment of active acne or acne scars • Treatment of hyperkeratosis • Elimination of warts • Scar removal • Face Lifting • Wrinkle removal • Facial tumors from diﬃcult areas (such as eyelids, eyes, and gray Line) • Discoloration • Hair loss • Hemangiomas • Syringes • Hyperpigmentation • Thylomas • Stains • Periocular • Ectropion • Reshaping of the lips, chin,

cheekbones, and wrinkles, without ﬁllings and medicines • Improving facial tone • Reconstruction of face-neck • Face contouring • Creation of autologous threads • Mini Bloodless Lifting • Lipolysis of jawlines • Smoothing skin on the face and body • Lipolysis • Broad vessels • Arachnoid hemangioma • Treatment of expression wrinkles of the forehead and the periocular area • Eyelid spasm • Brow Lift - eyebrow lift • PLEXR - Plasma Exeresis • Needle Shaping - Vibrance • Botox • Hyaluronic - Fillers • Mesotherapy • PRP - Autologous Mesotherapy Vampire Therapy

• Threads • Peelings - White Peel • Heterologous Collagen - Linerase • THUZZLE – Multi-wave technology for face, body, and gynecological rejuvenation • Diode Laser Hair removal General - Family Medicine • Clinical examination • Prescriptions • Hypertension • Diabetes • Lung diseases • Asthma • Depression • Anxiety Disorder • Rheumatism • Chronic pain • Osteoporosis • Infections • Allergies • Gastrointestinal disorders • Geriatric Care • Dermatological Diseases

Contact venusmedicineclinic@hotmail.com | Τ +30 210 8825132 Ellinon Axiomatikon 45, Kareas, Vyronas, 16233, Attica, Greece

https://venusmedicineclinic.gr

Ophthalmology • Glaucoma • Cataract • Macula • Laser Myopia • Hyperopia • Presbyopia • Astigmatism Gynecology • Aesthetic gynecology • Vaginal Dryness • Incontinence • Vaginal Rejuvenation • Pap test Complementary Medicine • Acupuncture • Iridoanalysis • Bio-resonance • Homeopathy • Quit Smoking

TOM-GRIMBERT - UNSPLASH

life & well-being

health

Έχετε κήλη στο κοιλιακό τοίχωμα; Τώρα μπορείτε να χειρουργηθείτε και σε λίγες ώρες να είστε σπίτι σας! Νέες Ρομποτικές τεχνικές eTEP.

Do you have a hernia on the abdominal wall? Now you can have surgery and be home in a few hours! New eTEP Robotic Techniques.

έχρι και πριν από 7-8 χρόνια, οι διαθέσιμες χειρουργικές τεχνικές για την αποκατάσταση μιας βουβωνοκήλης, μιας ομφαλοκήλης ή μιας μετεγχειρητικής κοιλιοκήλης ήταν σταθερά οι ίδιες που υπήρχαν και πριν από 30 χρόνια. Ανοιχτά ή λαπαροσκοπικά, οι διαθέσιμες μέθοδοι ήταν πλέον κλασικές, που δεν είχαν ιδιαίτερες παραλλαγές και μπορούσε να τις κάνει οποιοσδήποτε γενικός χειρουργός με βασική εκπαίδευση. Από το 2014, ξεκίνησε μια πραγματική επανάσταση στη χειρουργική των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Αναπτύχθηκαν καινοτόμες μέθοδοι, που στηρίχτηκαν σε καθαρά ανατομικές βάσεις, εκμεταλλευόμενες τα ήδη υπάρχοντα ανατομικά στοιχεία του κοιλιακού μας τοιχώματος. Πρόκειται για τις τεχνικές eTEP (eTEP-RS και eTEP-TAR). Με βασικό όπλο την τέλεια γνώση της ανατομίας και την άψογη χειρουργική τεχνική και δεινότητα του εξειδικευμένου χειρουργού κηλών, αναπτύχθηκαν μέθοδοι που ανακατασκευάζουν στην κυριολεξία το κοιλιακό τοίχωμα, κλείνοντας τα χάσματα των κηλών και τοποθετώντας το πλέγμα εντελώς έξω από την κοιλιά, ανάμεσα στα κοιλιακά τοιχώματα. Οι τεχνικές αυτές μπορεί να γίνουν ανοικτά, λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, ανάλογα με την αναγκαιότητα, την κρίση και φυσικά τις γνώσεις και την εμπειρία του χειρουργού κηλών. Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η διενέργεια αυτών των τεχνικών με τη βοήθεια ρομποτικών συστημάτων (Ρομποτική τεχνική eTEP) έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, αφού βοηθά τον εξειδικευμένο ρομποτικό χειρουργό κηλών να πραγματοποιήσει την επέμβαση με εξαιρετική ακρίβεια κινήσεων. Τα ρομποτικά χειρουργικά συστήματα (daVinci Xi) εξομοιώνουν τη χειρουργική κίνηση με το ανθρώπινο χέρι και μάτι, κάνοντας αυτές τις επεμβάσεις ασφαλείς και αποτελεσματικές, με ελαχιστοποίηση επιπλοκών και ακόμη ταχύτερη έξοδο του ασθενούς από το νοσοκομείο, ακόμη και την ίδια ημέρα, μέσα σε λίγες ώρες.

Τα πλεονεκτήματα της eTEP

Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική eTEP γίνεται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, με δυνατότητα αποκατάστασης πολλών συνυπαρχόντων κηλών ταυτόχρονα, χωρίς τομές και διατομές μυών, μέσω μόνο μικρών οπών 5-10 χιλιοστών. Για τον εξειδικευμένο χειρουργό, αυτό σημαίνει διενέργεια της επέμβασης με ύψιστα ποσοστά ακρίβειας και ασφάλειας, πλήρη αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας του χώρου και μη ανάγκη καθήλωσης του πλέγματος με ράμματα ή ειδικά καρφιά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τραυματισμός αγγείων ή νεύρων -γεγονός που καθιστά την επέμβαση ανώδυνη και αναίμακτη. Για τον ασθενή, απ’ την άλλη, όλα αυτά μεταφράζονται σε ταχύτατη αποκατάσταση, έξοδο από το νοσοκομείο σε λίγες ώρες και άμεση επιστροφή στην καθημερινότητα. Αρχοντοβασίλης Φώτης MD, PhD, FEHS, Χειρουργός εξειδικευμένος στην Χειρουργική κηλών του κοιλιακού τοιχώματος Master Surgeon – Surgeon of Excellence στη Χειρουργική κηλών (SRC cert.), Εξειδίκευση και Πιστοποίηση στο Ρομποτικό σύστημα daVinci Xi (RAIN cert.), Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General, Διευθυντής Κέντρου Αριστείας Χειρουργικής Κηλών Metropolitan Genaral, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής.

n 2014, a revolution in abdominal wall hernia surgery began, with the development of brand new techniques. Innovative methods were developed that abandoned the previous doctrine «just close the hole…» and relied on purely anatomical bases, taking advantage of the already existing anatomical elements of our abdominal wall. These are the eTEP techniques (eTEP-RS and eTEP-TAR). With the basic weapon of perfect knowledge of anatomy and the impeccable surgical technique and skill of the specialized hernia surgeon, methods were developed that literally reconstruct the abdominal wall by closing the gaps of the hernia, and placing the mesh completely outside the abdomen, in between the abdominal muscles.

The advantages of eTEP

The minimally invasive eTEP surgical techniques are performed laparoscopically or robotically. Robotic surgical systems (daVinci Xi) simulate the surgical movement of the human hand and eye, making these operations safe and effective, with minimal complications and even faster discharge of the patient from the hospital, even on the same day, within a few hours. The eTEP techniques give the patient the possibility of repairing many coexisting hernias at the same time, without incisions and cross-sections of muscles, through only small holes 5-10 mm. For the specialized surgeon, this means performing the operation with the highest percentages of accuracy and safety, complete restoration of the normal anatomy of the space and no need to fix the mesh with sutures or special nails, so that there is no injury to blood vessels or nerves -which makes the operation painless and bloodless. For the patient, on the other hand, all this translates into a quick recovery, discharge from the hospital in a few hours and an immediate return to daily life. Archontovasilis Fotis MD, PhD, FEHS, Abdominal wall hernia and reconstruction Specialist Master Surgeon – Surgeon of Excellence in Hernia Surgery (SRC cert.), Robotic (console) Surgeon (RAIN cert.), Head and Director, Surgical Department Metropolitan General Hospital, Director, Center of Excellence in Hernia Surgery, Metropolitan General Hospital Vice President of Hellenic Association of Endoscopic Surgery.

Archontovasilis Fotis MD, PhD, FEHS | Αρχοντοβασίλης Φώτης MD, PhD, FEHS www.oxeirourgos.gr | www.robotsurgery.gr | https://www.facebook.com/oxeirourgos

Κιρσοί και Eυρυαγγείες: Σύγχρονες θεραπείες

Varicose and Spider Veins: Modern Treatments Τι είναι οι κιρσοί των κάτω άκρων; Είναι οι διογκωμένες, ελικοειδείς φλέβες στα πόδια, που προεξέχουν κάτω από το δέρμα μας. Εμφανίζονται στο 1/3 του πληθυσμού και απασχολούν πιο συχνά τις γυναίκες. Τι είναι οι ευρυαγγείες; Είναι τα μικρά, κόκκινα ή μπλε αγγεία στο δέρμα μας, που μοιάζουν με ιστό αράχνης. Εμφανίζονται και απασχολούν πιο συχνά τις γυναίκες. Πείτε μας για τις καινούργιες μεθόδους θεραπείας των κιρσών. Καινούργιες μέθοδοι υπάρχουν πλέον, που έχουν υποκαταστήσει το κλασικό και αρκετά επεμβατικό χειρουργείο των κιρσών. Οι μέθοδοι είναι ενδοφλεβικές. Εισχωρούμε μέσα στη φλέβα και την καταστρέφουμε. Κατόπιν την απορροφά ο οργανισμός! Χωρίς τομές! Χωρίς γενική αναισθησία. Χωρίς νοσηλεία. Η απλούστερη για τον ασθενή είναι η Υπερηχογραφική Σκληροθεραπεία με Αφρό. Με την καθοδήγηση υπερήχων εισάγουμε στον αυλό της φλέβας, διαμέσου μίας λεπτής βελόνας, ειδικές ουσίες και συρρικνώνουμε χημικά τη φλέβα. Η μέθοδος γίνεται στο ιατρείο με ασφάλεια, χωρίς προφυλάξεις και περιορισμούς, χωρίς ανάρρωση, ούτε αναισθησία. Στα ιατρεία μας, ο ασθενής επιστρέφει στη δουλειά του χωρίς ελαστικές κάλτσες. Αντιμετωπίζονται συγχρόνως όλα τα είδη κιρσών και τα αντιαισθητικά φλεβίδια, με λειτουργικά και ολοκληρωμένα αισθητικά αποτελέσματα. Άλλη εξαιρετική μέθοδος είναι το Laser για κιρσούς ή Ενδοφλεβικό Laser. Είναι λίγο πιο επεμβατικό, γιατί απαιτείται τοπική αναισθησία. Εισάγουμε στον αυλό της παθολογικής φλέβας μια οπτική ίνα laser και χορηγούμε ενέργεια που καταστρέφει τη φλέβα. Με τον τρόπο αυτό εξουδετερώνουμε τη φλέβα που δημιουργεί τους κιρσούς που βλέπουμε στα πόδια μας. Οι κιρσοί είτε θα μικρύνουν με τον καιρό, είτε τους αφαιρούμε με μικροφλεβεκτομές την ίδια στιγμή. Ο ασθενής επιστρέφει σε λίγη ώρα σπίτι του περπατώντας και την επομένη, ή σε δύο ημέρες, πάει στη δουλειά του. Η μέθοδος είναι απλή, ασφαλής και έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Οι μικροί κιρσοί και τα αντιαισθητικά φλεβίδια θα χρειαστούν θεραπεία με σκληρυντικές ενέσεις αργότερα. Επίσης πολύ καλή, ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος είναι η ενδοφλεβική κόλλα Venaseal. Με τη βοήθεια λεπτού καθετήρα και πάντα με τον συνεχή έλεγχο με υπερήχους, εισάγουμε στη φλέβα μικροποσότητες ειδικής ακρυλικής κόλλας και η παθολογική φλέβα σε λίγα δευτερόλεπτα κλείνει. Δεν απαιτείται τοπική αναισθησία. Πώς θεραπεύονται οι αντιαισθητικές ευρυαγγείες; Η Σκληροθεραπεία των Ευρυαγγειών με υγρά ή αφρό είναι η καλύτερη μέθοδος και δίνει εξαιρετικά και ταχύτατα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των αντιαισθητικών σπασμένων αγγείων του δέρματος. Με μικροσκοπικές ενέσεις που γίνονται στο ιατρείο, πετυχαίνουμε όμορφα αισθητικά αποτελέσματα σε λίγες επισκέψεις, χωρίς χρήση ελαστικών καλτσών. Κινδυνεύουμε από τους κιρσούς; Οι κιρσοί δύσκολα θα προκαλέσουν επιπλοκές επικίνδυνες για τη ζωή μας. Όταν όμως εμφανιστούν, συνεχώς διογκώνονται και εξαπλώνονται, επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής μας και της φλεβικής κυκλοφορίας. Σωστό λοιπόν είναι να τους αντιμετωπίζουμε σε αρχικά στάδια, για γρηγορότερα και καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα.

What are the lower limb varicose veins? They are the dilated, tortuous veins in the legs that protrude under our skin. They occur in 1/3 of the population and most often affect women. What are the spider veins? They are the small, red or blue vessels on our skin that look like cobwebs. They occur to and concern women more often. Tell us about the new methods of varicose vein treatment. Nowadays, there are new methods that have replaced the classic and quite invasive varicose vein surgery. These methods are intravenous. We get into the vein and destroy it. Then the organism absorbs it! No incisions! No general anaesthesia. No hospitalisation. The simplest for the patient is the Ultrasound Guided Sclerotherapy with Foam. Guided by the ultrasound, we introduce special substances into the lumen of the vein through a fine needle and chemically shrink the vein. The method is performed in the doctor’s office safely, without any cautions or restrictions, without recovery or anaesthesia. After our procedures the patient returns to work without compression stockings. With sclerotherapy, all types of varicose and unsightly veins are treated at the same time, with functional and complete aesthetic results. Another excellent method is the Laser for varicose veins or Intravenous Laser. It is a bit more invasive, because it requires local anaesthesia. We use laser energy to destroy the vein. We insert a laser fibre into the lumen of the damaged vein and after local anaesthesia, we apply energy that destroys the vein. The damaged vein is absorbed by the body. This way we eliminate the vein that creates the varicose veins we see on our legs. Varicose veins will either shrink over time, or we remove them with microphlebectomies and local anaesthesia during the procedure. The patient walks home in a few hours and goes to work the next day, or in 2 days. The method is simple, safe and has very good results. Small varicose and unsightly veins will need treatment with sclerosing injections later. Also, a very good method with impressive results, is the intravenous adhesive Venaseal. We use a thin catheter and always under constant ultrasound control, we insert small amounts of special acrylic adhesive into the vein and the damaged vein closes within a few seconds and after some time it is absorbed. It requires no local anaesthesia and is very safe. How are unsightly spider veins treated? Sclerotherapy of Spider Veins with liquids or foam is the best method and gives excellent and rapid results in the treatment of unsightly broken skin vessels. With tiny injections carried out in the doctor’s office, we achieve beautiful aesthetic results in a few visits, without the use of compression stockings. Are varicose veins dangerous? Varicose veins are a pathological condition that is unlikely to cause lifethreatening complications. However, when they occur, they constantly swell and spread, affecting the quality of our life and the venous circulation. It is therefore advisable to treat them in the initial stages for faster and better aesthetic results.

Μάριος Βαλσάμης Χειρουργός με εξειδίκευση στη Φλεβολογία. Από το 1997 ασχολείται αποκλειστικά με τις φλεβικές παθήσεις, στα δύο εξειδικευμένα φλεβολογικά κέντρα ValsamisVeins, στο Κολωνάκι και το Ψυχικό. Membre de la Société Française de Phlébologie, Member of the American Vein and Lymphatic Society. Marios Valsamis Surgeon with specialisation in Phlebology. Since 1997 he has been working exclusively with venous diseases in the two specialised venous centres ValsamisVeins, in Kolonaki and Psychiko. Membre de la Société Française de Phlébologie, Member of the American Vein and Lymphatic Society.

www.valsamisveins.gr

Διαμαγνητικός επιταχυντής ενεργών μορίων - διαμαγνητική αντλία: Τι είναι και για τι θεραπείες ενδείκνυται Diamagnetic molecular acceleration - diamagnetic pump: What is it and what treatments is it suitable for? • Ι σχυρός παλμικός μαγνήτης 2 Tesla (20.000 Gauss!) - 7 Hz • Ενεργοποιεί τη διαμαγνητική ιδιότητα των υγρών (αντίθετη μαγνητική πόλωση στην παρουσία ισχυρού μαγνητικού πεδίου) και τα απωθεί βίαια από την περιοχή όπου εφαρμόζεται. • Απομακρύνει το οίδημα από μερικά λεπτά έως 2-3 συνεδρίες, ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού, παροχετεύοντας το υγρό στο λεμφικό σύστημα. •Π ροωθεί τη δραστική ουσία φαρμάκων (υπό μορφή υγρού, gel ή αλοιφής) εντοπισμένα και σε βάθος μέχρι 7 εκατοστά εντός του σώματος χωρίς διάχυση (λόγω απουσίας ηλεκτρικής πόλωσης) και κατά το 95% της δραστικής ουσίας. •Π ροκαλεί έντονη ανάδευση (spin) στο ενδοκυττάριο υγρό, ενεργοποιώντας τις χημικές δραστηριότητες του κυττάρου, με αποτέλεσμα την αναζωογόνησή του και ως εκ τούτου, την ταχεία και απολύτως φυσιολογική αποκατάσταση των τραυμάτων. •Δ ιαθέτει σύστημα Ενεργειακής Μεταφοράς μέσω Ραδιοσυχνοτήτων (εξελιγμένη μορφή της κοινής διαθερμίας RF). • “ Προσαρμοζόμενη Ενδοθερμία, Πυκνωτικής / Ωμικής μορφής” (T.E.Ca.R.Ad) με ισχυρή δράση σε μαλακούς και σκληρούς ιστούς κατ’ επιλογή, διαχέοντας τη θερμότητα από το εσωτερικό της περιοχής προς την επιδερμίδα, με σκοπό την αύξηση του αναλγητικού αποτελέσματος καθώς και της ταχύτητας ανάκαμψης των ιστών. •Δ ημιουργεί εντονότατη ενδογενή, ισότροπο, κυτταρικού τύπου βιοδιέγερση σε γραμμικούς και λείους μυς, νευρώνες και κύτταρα, κατ’ επιλογή. • Θεραπεία Ανώδυνη, απολύτως Ασφαλής, Στοχευμένη. • Θεραπεία με υπερπαλμικά μαγνητικά πεδία υψηλής έντασης ενδείκνυται στην: Ορθοπεδική και Τραυματολογία: Σκελετικές κακώσεις, τραύματα και εκφυλιστικές βλάβες, σχηματισμός οστικού πόρου, κατάγματα και ψευδοαρθρίτιδες. Αθλητιατρική: Τενοντίτιδες, μώλωπες, κράμπες, διαστρέμματα. Ρευματολογία: Ρευματικές παθήσεις και φλεγμονές. Φυσιατρική και Αποκατάσταση: Σε όλες τις βασικές ενδείξεις τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία. Στο θεραπευτήριό μας, οι εφαρμογές διαμαγνητικής αντλίας εφαρμόζονται με απόλυτη επιτυχία. Εξάλλου ο Μουντζούρης Θεοφάνης είναι ο μοναδικός τη στιγμή αυτή πιστοποιημένος Έλληνας εκπαιδευτής διαμαγνητικής αντλίας.

• Powerful pulsed magnet 2 Tesla (20.000 Gauss!) - 7 Hz • It activates the diamagnetic property of liquids (opposite magnetic polarisation in the presence of a strong magnetic field) and forcibly repels them from the area where it is applied. • It removes swelling from a few minutes into the session to 2-3 sessions, depending on the severity of the case, by draining the fluid into the lymphatic system. • It propels the active drug substance (in the form of liquid, gel or ointment) locally and to a depth of up to 7 cm within the body without diffusion (due to the absence of electrical polarisation) and up to 95% of the active substance. • It causes intense spin in the intracellular fluid, stimulating the chemical activity of the cell, resulting in its revitalisation and hence rapid and perfectly natural wound healing. • It has a system of Radio Frequency Power Transmission (an advanced form of the common RF diathermy). • “Adjustable Endothermy, Capacitive/ Ohmic form” (T.E.Ca.R.Ad) with strong action on soft and hard tissues selectively, diffusing the heat from the inside of the area to the epidermis, in order to increase the analgesic effect, as well as the rate of tissue recovery. • T hus, it creates intense endogenous, isotropic, cellular-type biostimulation in linear and smooth muscle, neurons and cells, selectively. • Painless, completely safe, targeted treatment. • T reatment with high-intensity low-frequency pulsed magnetic fields is indicated in: Orthopedics and Traumatology: Skeletal injuries, trauma and degenerative lesions, bone pore formation, fractures and pseudoarthritis. Sports medicine: Tendinitis, bruises, cramps, sprains. Rheumatology: Rheumatic diseases and inflammations. Physiatry and Rehabilitation: In all the main indications for both prevention and treatment. In our clinic the diamagnetic pump applications are implemented with absolute success. Besides, Theofanis Mountzouris is the only certified Greek diamagnetic pump instructor at the moment.

Μουντζούρης Θ. Θεοφάνης Φυσικοθεραπευτής Απόφοιτος του Α.Τ.Ε.Ι Αθηνών, Ενεργό Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών Theofanis Th. Mountzouris Physiotherapist Graduate of Athens University of Applied Sciences, Active member of the Panhellenic Association of Physiotherapists

https://www.physiof.gr/

Παλίνδρομη κύηση πρώτου τριμήνου. Να αγχωθώ;

1st trimester miscarriage. Any need to worry? Όλα τα ζευγάρια πρέπει να γνωρίζουν ότι οι παλίνδρομες κυήσεις πρώτου τριμήνου είναι ιδιαίτερα συχνές (>10%) και δεν πρέπει να πανικοβάλλονται. Πού οφείλονται; Στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλονται στη γονιμοποίηση ενός ωαρίου με λάθος αριθμό χρωμοσωμάτων, οπότε προκύπτει έμβρυο με λάθος γενετικό υλικό, το οποίο δεν μπορεί να αναπτυχθεί φυσιολογικά και παλινδρομεί. Πρόκειται, δηλαδή, για τυχαίο γεγονός και σπάνια επαναλαμβάνεται. Μπορεί να φταίω κάπου εγώ; Αρκετές γυναίκες θεωρούν ότι ευθύνονται για την αποβολή γιατί κουράζονται υπερβολικά, σήκωσαν κάποιο βάρος ή έκαναν σεξ. Η αλήθεια είναι ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει. Μία γυναίκα μπορεί να συμβάλει σε μία αποβολή μόνο αν καπνίζει, καταναλώσει αλκοόλ ή άλλα φάρμακα. Θα νιώσω κάτι σε μία παλινδρόμηση; Συνήθως δεν υπάρχει κανένα απολύτως σύμπτωμα. Μπορεί να εμφανίσετε κολπική αιμόρροια και πόνους περιόδου, αν και αυτά είναι πολύ συχνά και σε κυήσεις που εξελίσσονται φυσιολογικά. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να πραγματοποιείται διακολπικό υπερηχογράφημα, ώστε να ελεγχθεί η πιθανότητα εξωμητρίου κύησης και το καλώς έχειν του εμβρύου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να ζητηθεί μέτρηση β-χοριακής γονοδοτροπίνης(βhCG). Αρκετές φορές, απαιτείται επανάληψη του υπερηχογραφήματος ή της β-hCG, ώστε να τεθεί οριστική διάγνωση. Απαιτείται θεραπεία σε περίπτωση παλινδρόμησης; Τα προϊόντα σύλληψης συχνά αποβάλλονται εντός δύο εβδομάδων με τη μορφή περιόδου. Σε μεγαλύτερες ηλικίες κύησης, απαιτείται η χορήγηση φαρμάκων για την αποβολή τους ή και εκκενωτική απόξεση. Πότε μπορώ να επιδιώξω ξανά εγκυμοσύνη; Στον αμέσως επόμενο κύκλο (συνήθως υπάρχει ωορρηξία δύο εβδομάδες μετά την αποβολή). Υπάρχουν και άλλα αίτια παλινδρόμησης; Υπάρχουν, αλλά αξίζει να διερευνηθούν από ειδικό εφόσον υπάρξουν >2 παλίνδρομες κυήσεις, κάτι που συμβαίνει στο 1% των γυναικών. Ενδέχεται να υπάρχει διαταραχή στο γενετικό υλικό του ζευγαριού (απαιτείται καρυότυπος ζεύγους), κάποια ανωμαλία της μήτρας όπως διάφραγμα ή συμφύσεις (απαιτείται υστεροσκόπηση), σακχαρώδης διαβήτης/αντίσταση στην ινσουλίνη, αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο), θρομβοφιλία ή κοιλιοκάκη (απαιτείται εξειδικευμένος και στοχευμένος εργαστηριακός έλεγχος). Ανευρίσκεται πάντοτε αίτιο στις καθ’ έξιν αποβολές; Αν και συχνά ανευρίσκονται στοιχεία ενδεικτικά κάποιας νόσου, στο 50-75% των περιπτώσεων δεν αναγνωρίζεται ξεκάθαρο αίτιο. Ωστόσο, το 65% αυτών των γυναικών θα επιτύχουν φυσιολογική κύηση χωρίς κάποια παρέμβαση.

Miscarriage during the first 13 weeks of pregnancy is quite common (>10% of pregnancies) and there is no need to worry. Could it be my fault? About 50% of cases of miscarriages are caused by a random event in which the embryo receives an abnormal number of chromosomes, and thus cannot develop normally. Some women worry that they have done something to cause their miscarriage. Working, exercising or having sex do not cause miscarriage. What are the signs of miscarriage? Bleeding and cramping are the most common symptoms of miscarriage but these are quite common in normal pregnancies as well. In case of miscarriage do I have to get treatment? When a pregnancy is lost, one option is to wait and let the pregnancy tissue pass naturally. Another option is to take medication that helps expel the tissue or have a dilation and curettage. If you do wish to become pregnant, there is no medical reason to wait to begin trying again. Is it common not to identify a cause for repeated miscarriages? In 50-75% of women with repeated miscarriages, no cause can be found for the miscarriage. Despite that 65% of women with unexplained recurrent miscarriages have a successful next pregnancy.

Ευαγγελινάκης Νικόλαος, MD, MSc, PhD Χειρουργός Γυναικολόγος - Μαιευτήρας, τ. Ακαδημαϊκός Υπότροφος Γ’ Μαιευτικής & Γυναικολογικής κλινικής, ΠΓΝ Αττικόν, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης Γ’ Μαιευτικής & Γυναικολογικής κλινικής, Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονίκης Evangelinakis Nikolaos, MD, MSc, PhD Gynecological Surgeon - Obstetrician, f. Academic Fellow of the 3rd Obstetrics & Gynecology Department, Attikon General University Hospital Research Fellow of the 3rd Obstetrics & Gynecology Department, Aristoteleion University

www.dr-evangelinakis.gr fb evangelinakis.obgyn

Nektarios Dudulakis

| Plastic and Reconstructive Surgeon

Ζείτε και εργάζεστε στην Αθήνα αλλά έχετε και ασθενείς που έρχονται από το εξωτερικό για το ιατρικό πρόγραμμα «ευμορφία», το οποίο εμπνευστήκατε από την πολυετή εμπειρία σας στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Μιλήστε μας για αυτό. Η «ευμορφία» είναι ένα ιατρικό πρόγραμμα που βοηθάει στην αντιμετώπιση από το τοπικό πάχος έως τη νοσογόνο παχυσαρκία με ολιστικό τρόπο, εξατομικευμένο σε κάθε ασθενή, όπου η πλαστική χειρουργική διαδραματίζει ρυθμιστικό ρόλο.

You are one of the most renowned plastic surgeons in Greece and abroad. Why do you insist on staying in Greece amidst the recession? Although I have lived abroad for many years while studying, retraining and developing collaborations, Greece has never left my heart.

Δηλαδή; Πολλοί ασθενείς έχουν λιποαποθήκες σε σημεία του σώματος που αλλοιώνουν την εικόνα τους. Προσπαθούν με βασανιστικές δίαιτες, προκειμένου να κρατήσουν το βάρος τους χαμηλότερο από το κανονικό, προσπαθώντας να ελέγξουν το λίπος στα σημεία αυτά, που μπορεί να είναι τα «ψωμάκια», η κοιλιά, τα μπράτσα. Άλλες φορές, ακολουθούν δίαιτες που αποδίδουν μέχρι ενός σημείου και μετά μπλοκάρουν, γιατί τα λιποκύτταρα, ο αποθηκάριος ενέργειας του σώματός μας, δεν επιτρέπει να αδειάσουν οι αποθήκες του περισσότερο, μπλοκάροντας τον μεταβολισμό. Με τη βοήθεια της πλαστικής χειρουργικής και την αφαίρεση του επίμαχου σημείου, που εμποδίζει τη βάδιση, την κυκλοφορία στα κάτω άκρα και γενικά τη λειτουργικότητα του ασθενούς, έχουμε καταπληκτικά αποτελέσματα. Γνωρίζω ότι έχετε αφαιρέσει έως και 45 κιλά δερμοϋποδόριου ιστού από έναν ασθενή, ο οποίος δεν χρειάστηκε να μεταγγιστεί και την επόμενη ημέρα περπάτησε μαζί σας στον διάδρομο της κλινικής και τρεις μέρες μετά πήγε σπίτι του. Είναι αλήθεια, το έκανα ζωντανή μετάδοση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι μία μοναδική περίπτωση σε διεθνές επίπεδο. Ο ασθενής είχε και μία τεράστια ομφαλοκήλη. Μετά την επέμβαση, έχασε σε πολύ μικρό διάστημα συνολικά 68 κιλά. Αυτή είναι η προσέγγιση του ιατρικού προγράμματος «ευμορφία». Οδηγούμαστε στο επιθυμητό αποτέλεσμα με την αφαίρεση της περίσσιας των λιποκυττάρων που εμποδίζουν και μπλοκάρουν τον μεταβολισμό και τη λειτουργικότητα του ασθενούς. Δηλαδή, αντίθετα με άλλες προσεγγίσεις στα θέματα της παχυσαρκίας, όπου ζητούν πρώτα την απώλεια των κιλών για να βελτιώσουν το όποιο πρόβλημα; Ακριβώς. Τέτοιες επεμβάσεις επιφέρουν βελτίωση της εικόνας, της κίνησης και του μεταβολισμού. Την ίδια στιγμή, αλλάζει και η ψυχολογία τους μέσω της αλλαγής στην εμφάνισή τους.

You live and work in Athens but you also have patients who come from abroad for the medical program “evmorfia”, which was inspired by your many years of experience in the treatment of obesity. Tell us about it. “Evmorfia” is a medical program that helps to treat cases from localised fat to morbid obesity, in a holistic way, personalised to each patient where plastic surgery plays a regulatory role. Namely? Many patients have fat deposits in parts of their body that distort their body image. They struggle with torturous diets, sometimes leading them almost to anorexia in order to keep their weight lower than normal, trying to control the fat in those areas that can be the outer thighs, the abdomen, the breasts, the arms. Sometimes they follow diets that work up to a certain point and then stall because the fat cells, our body’s energy storehouse, won’t allow our body to empty its stores any more by blocking the metabolism. With the aid of plastic surgery and by removing the offending point, which prevents walking, circulation in the lower limbs and generally the patient’s functionality, we achieve amazing results. I know that you have removed up to 45 kg of subcutaneous tissue from a patient who did not need a transfusion, and the next day was able to walk with you in the corridor of the clinic, and three days later went home. I saw it on your YouTube channel and I was speechless. It’s true, I live-streamed it on social media. It is a unique case at an international level. This particular patient also had a huge umbilical hernia. After the operation he lost a total of 68 kilos in a very short period of time. This is the approach of the medical program “evmorfia”. We achieve the desired result by removing the excess of fat cells that obstruct and block the patient’s metabolism and functionality. That is, unlike other approaches to obesity issues, where they first seek weight loss to improve the problem? Exactly. Such interventions bring about an improvement in image, movement and metabolism. At the same time the psychology of the patients changes through the change in their appearance.

Μιλήστε μου για την εξαιρετική ομάδα σας. Η υποστήριξή του ασθενούς ξεκινάει από το πρώτο τηλεφώνημα με την κοινωνιολόγο μας και συνεχίζεται με τους διαιτολόγους, το νοσηλευτικό προσωπικό, τις αισθητικούς, τους βελονιστές που θα βοηθήσουν στη διαχείριση των βουλιμικων κρίσεων, τους ψυχολόγους, τους γενικούς χειρουργούς που ασχολούνται με τα βαριατρικά χειρουργεία, στις περιπτώσεις που η λύση δεν μπορεί να δοθεί με τη βοήθεια όλων μας.

Tell me about your excellent team. In “evmorfia” we apply a personalised approach to each patient. The support begins with the first phone-call with our sociologist, and continues with the team’s dieticians, nurses, aestheticians, acupuncturists, who will help in the management of bulimic crises, psychologists, general surgeons who deal with bariatric surgery, in cases where the solution cannot come about with the help of us all.

Η ομάδα σας λειτουργεί στον εξαιρετικής αισθητικής χώρο σας. Ναι, θεωρώ ότι ο χώρος έχει μεγάλη σημασία. Πρέπει να σε κάνει να νιώθεις οικεία και να σου παρέχει τη φροντίδα που έχεις ανάγκη, χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθείς ή να απευθύνεσαι σε ειδικούς με διαφορετικές προσεγγίσεις και χωρίς μεταξύ τους συνεργασία.

Therefore, you are a large team working in your space of exceptional aesthetics. Yes, I think that the space is very important. It should make you feel at home and provide you with the care you need without you having to go elsewhere or to specialists with different approaches who do not work together.

Νεκτάριος Ντουντουλάκης Πλαστικός και Επανορθωτικός Χειρουργός

| Nektarios Dudulakis Plastic and Reconstructive Surgeon

www.dudulakis.com

Μικροβίωμα μήτρας:

Επηρεάζει το αποτέλεσμα της εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Uterine microbiome:

Does it affect the outcome of in vitro fertilization; Τι είναι το μικροβίωμα της μήτρας; Είναι το σύνολο των μικροοργανισμών που συνθέτουν τη μικροβιακή χλωρίδα του ενδομητρίου της μήτρας. Μόνο την τελευταία πενταετία έχουμε στοιχεία για τη σύνθεση του μικροβιώματος. Το εύρημα αυτό, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας που επιτρέπει με μοριακές τεχνικές την ταυτοποίηση μικροβίων που δεν ανιχνεύονται με τις συμβατικές καλλιεργητικές μεθόδους, οδήγησε στην πλήρη ανάλυση του μητρικού μικροβιώματος. Πώς γίνεται η εξέταση του μικροβιώματος; Διενεργείται σχετικά εύκολα, σε συνθήκες ιατρείου, χωρίς αναισθησία και τις περισσότερες φορές γίνεται καλά ανεκτή από την ασθενή. Γίνεται λήψη ενδομητρικού ιστού και κατόπιν, το παρασκεύασμα τοποθετείται σε σωληνάριο με συντηρητικό υγρό και αποστέλλεται σε κατάλληλο εργαστήριο. Εκεί, με σύγχρονες μοριακές τεχνικές επιτυγχάνεται η ταυτοποίηση των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο ενδομήτριο. Πώς αξιολογείται το μικροβίωμα; Σε ένα ισορροπημένο μικροβίωμα, ο γαλακτοβάκιλλος πρέπει να είναι ο κυρίαρχος μικροοργανισμός καθώς, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των ενδομητρικών κυττάρων και στο τοπικό ανοσολογικό σύστημα. Επίσης, τα μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας παρέχουν αμυντικούς μηχανισμούς και δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη παθογόνων μικροβίων (μικροβιακός ανταγωνισμός). Όταν οι αμυντικοί μηχανισμοί αναστέλλονται, το μικροβίωμα διαφοροποιείται, με κυριαρχία μη φυσιολογικών αερόβιων και αναερόβιων μικροβίων. Πόσο επηρεάζει η διαταραχή του μικροβιώματος την έκβαση θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση; Σύγχρονες μελέτες επιβεβαιώνουν την παρατήρηση πως η αντικατάσταση των γαλακτοβακίλλων με παθογόνα μικρόβια δυσχεραίνει την εμφύτευση ακόμα και ποιοτικά καλών εμβρύων και συχνά οδηγεί σε καθ’ έξιν αποτυχημένες εμφυτεύσεις. Προς διερεύνηση παραμένει η πιθανότητα να αποτρέπει φυσιολογικές συλλήψεις ή και να οδηγεί σε καθ’ έξιν αυτόματες εκτρώσεις. Πώς μπορούμε να το αποκαταστήσουμε; Με χρήση αντιβιοτικών που χορηγούνται από το στόμα ή με μητρικές πλύσεις, καθώς και με τη χορήγηση προβιοτικών σκευασμάτων που περιέχουν διάφορα είδη γαλακτοβακίλλων. Σε κάθε περίπτωση, πριν την προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης, σκόπιμος κρίνεται ο επανέλεγχος του ενδομητρίου. Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να γίνεται ταυτοποίησή του; Δυστυχώς, η ταυτοποίηση του μικροβιώματος παραμένει μια ακριβή εξέταση που αφορά λίγες σχετικά περιπτώσεις αποτυχίας εξωσωματικής γονιμοποίησης. Κατά συνέπεια, η εξέταση επί του παρόντος περιορίζεται σε αποτυχημένες εμφυτεύσεις καλής ποιότητας εμβρύων.

What is the uterine microbiome? It is the total number of microorganisms that make up the microbiota of the endometrium of the uterus. It is only in the last five years that we have obtained data on the composition of the microbiome. This finding, combined with the development of technology that allows the identification of microbes which are not detected by conventional cultivation, using molecular techniques, has led to the complete analysis of the uterine microbiome. How is the microbiome test performed? It is relatively easy to perform, in a doctor’s office, without anaesthesia and in most cases, it is well tolerated by the patient. Endometrial tissue is sampled and subsequently, the preparation is placed in a tube containing liquid preservative and sent to the appropriate laboratory. There, using modern molecular techniques -most recently the NGS (Next Generation Sequencing)- we are able to identify all the microorganisms (pathogenic and non-pathogenic) present in the endometrium. How is the microbiome evaluated? In a balanced microbiome, the lactobacillus should be the dominant microorganism, it plays an important role in the regulation of endometrial cells and the local immune system. Also, the microbes of the normal flora provide defence mechanisms and do not allow the growth of pathogens (microbial antagonism). When defence mechanisms are inhibited, the microbiome becomes disturbed, with the domination of abnormal aerobic and anaerobic microbes. How much does the microbiome disturbance affect the outcome of IVF treatment? Modern studies confirm the observation that the replacement of lactobacilli with pathogenic microbes makes it difficult to implant even good quality embryos and often leads to failed implants. The possibility that it may prevent normal conception or even lead to spontaneous abortions remains to be investigated. How can we restore a disturbed microbiome? With the use of antibiotics administered orally or with uterine lavage, as well as with the administration of probiotic preparations containing various types of lactobacilli. In any case, before attempting IVF, it is advisable to re-examine the endometrium. In which cases should the uterine microbiome be examined? Unfortunately, identification of the microbiome remains an expensive test that involves relatively few cases of IVF failure. Therefore, the test is currently limited to implantation failure in cases of good quality embryos.

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ Mαιευτήρας Χειρούργος Γυναικολόγος Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Πιστοποιημένος στη Διαγνωστική Κολποσκόπηση από τη European Federation for Colposcopy. Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικολογικής Ενδοσκόπησης. Κάτοχος Άδειας εκτέλεσης Μαιευτικού και Γυναικολογικού Υπερηχογραφήματος. Μετεκπαιδευθείς στο University College Hospital του Λονδίνου στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Εξωσωματική Γονιμοποίηση IOANNIS A. MARINAKIS Obstetrician and Gynecologist Graduate of the School of Medicine of the University of Athens. Certified in Diagnostic Colposcopy by the European Federation for Colposcopy. Member of the Hellenic Society of Gynaecological Endoscopy. Licensed to perform Obstetric and Gynaecological Ultrasounds. Retrained at University College Hospital in London in Assisted Reproduction and In vitro Fertilization

e-mail: iomarinakis@gmail.com

160 JUNE - JULY 2022

AΓΟΡΑ  MARKET

strb

Εμπνευσμένα από τη φύση και ελεγμένα από την επιστήμη Αν επιλέγετε προϊόντα ομορφιάς με συστατικά φυσικής προέλευσης με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, σημειώστε: strb. Στο νέο vegan beauty brand θα βρείτε φράουλα, μήλο, πατάτα, έλαιο jojoba, λυκίσκο, μέντα αλλά και καπνό, σε 6 πολύτιμα προϊόντα για το πρόσωπο και το σώμα.Τα strb παράγονται αποδεικνύοντας εργαστηριακά τις ιδιότητες μιας φυσικής πρώτης ύλης. Εστιάζουν στην κυκλική οικονομία και στο μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μας βοηθούν να είμαστε όμορφοι σε έναν όμορφο κόσμο! Βρείτε τα στο https://strb-beauty.gr



strb

Inspired by nature and tested by science If you choose beauty products with ingredients of natural origin with proven effectiveness, please note: strb. In the new vegan beauty brand, you will find strawberry, apple, potato, jojoba oil, hops, peppermint and tobacco in 6 precious products for the face and body.Strb is produced by laboratory testing evidence of the properties of a natural raw material. It focuses on the circular economy and a reduced environmental footprint. Products that help us to be beautiful in a beautiful world! Find them at https://strb-beauty.gr

Οίνοι Μπουτάρη

Δεκατρείς διακρίσεις στον 22ο Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης Ανάμεσα στις τέσσερις πρώτες εταιρείες που απέσπασαν τα περισσότερα χρυσά μετάλλια αναδείχτηκε η οινοποιία Μπουτάρη στον 22ο Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιήθηκε από τις 9-12 Μαΐου και χάρισε στην Μπουτάρη συνολικά δεκατρία μετάλλια: 4 χρυσά, 2 ασημένια και 7 χάλκινα, αποδεικνύοντας και πάλι την εξαιρετική δουλειά που γίνεται στα αμπέλια και τα οινοποιεία της. Οι οίνοι που διακρίθηκαν είναι οι εξής: • Xρυσά Μετάλλια: Σαντορίνη Μπουτάρη 2021, Scalarea Ερυθρό 2018, Σημείο Στίξης Λευκό 2021, Λευκό Γράμμα 2021 • Ασημένια Μετάλλια: Grande Reserve Nάουσσα Boutari 2016, 1879 Boutari Legacy 2016 • Χάλκινα Μετάλλια: Μαλαγουζιά Μάτσα 2021, Μοσχοφίλερο Μπουτάρη 2021, Φαιά Γη 2020, Dianthos 2021, Scalarea Λευκό 2021, Μοσχοφίλερο Cuvee Speciale 2021, Σημείο Στίξης Ροζέ 2021 www.boutari.gr

International Wine Competition, which took place from 9-12 May and awarded Boutari a total of thirteen medals: 4 gold, 2 silver and 7 bronze, proving once again the excellent work done in its vineyards and wineries. The distinguished wines: • Gold Medals: Santorini Boutari 2021, Scalarea Red 2018, Simio Stixis White 2021, Lefko Gramma 2021 • Silver Medals: Grande Reserve Naoussa Boutari 2016, 1879 Boutari Legacy 2016 • Bronze Medals: Malagouzia Matsa 2021, Moschofilero Boutari 2021, Terra Grigia 2020, Dianthos 2021, Scalarea White 2021, Moschofilero Cuvee Speciale 2021, Simio Stixis Rose 2021 www.boutari.gr



Boutari Wines

Thirteen distinctions at the 22nd Thessaloniki International Wine Competition Among the first four companies that won the most gold medals was the Boutari winery in the 22nd Thessaloniki

WAVE

161 JUNE - JULY 2022

GAIA WINES

Για όλους όσοι αναζητούν την απόλαυση στα ροζέ κρασιά, η GAIA WINES προτείνει τα 4-6h και 14-18h. Tα ονόματά τους μας συστήνουν ευρηματικά τον τρόπο δημιουργίας τους. Τις ώρες, δηλαδή, που συνυπάρχει ο μούστος με τους φλοιούς των σταφυλιών στις ψυχόμενες δεξαμενές του οινοποιείου, ώστε το Αγιωργίτικο να αποκτήσει την απόχρωση αλλά και την πολυδιάστατη προσωπικότητά του που κρύβεται πίσω από το κάθε όνομα. • 4-6h, με ανοιχτό τριανταφυλλί χρώμα, πρωτόγνωρη φρεσκάδα αρωμάτων και γεύσεων, απαιτεί να του συμπεριφερθείτε σαν να είναι λευκό κρασί - εντυπωσιάζει και ως απεριτίφ. • 14-18h, σε πιο βαθιά απόχρωση του ροζ, δροσερό και ανάλαφρο, με φρουτώδες άρωμα και συνιστώσες κερασιού και φραγκοστάφυλου, δένει άψογα με ζυμαρικά, λευκό κρέας, κρύα πιάτα και την κουζίνα της Άπω Ανατολής. www.gaiawines.gr

For all those seeking pleasure in rosé wines, GAIA WINES proposes, 4-6h and 14-18h. The names mark how unique they are, as it is an ingenious way of introducing us to their creation process. That is, the hours that the must coexists with the grape skins in the refrigerated tanks of the company’s winery in Nemea, so that the Agiorgitiko acquires the colour and the multidimensional personality that lies behind each name. • 4-6h, with a light rose colour, original freshness of aromas and flavours, it requires to be treated as a white wine and impresses even on its own as an aperitif. • 14-18h, in a deeper shade of pink, cool and light, with a fruity aroma and components of cherry and blackcurrant, pairs perfectly with pasta, white meat, cold dishes and Far Eastern cuisine. www.gaiawines.gr

4-6h και 14-18h

4-6h and 14-18h

Katerina Vassou

Δημιουργώντας κοσμήματα με προσωπικότητα Ένα σύμπαν πηγαίας δημιουργικότητας, μετουσιωμένης σε αριστοτεχνικά χειροποίητα κοσμήματα. Αυτό είναι το σύμπαν των κοσμημάτων Katerina Vassou, που από την πρώτη τους συλλογή διακρίθηκαν για το καινοτόμο design τους, τον πλούτο σε γοητευτικές φόρμες και τη χρήση απροσδόκητων υλικών. Ημιπολύτιμοι λίθοι, ασήμι, μέταλλο, κρύσταλλοι, κόκαλο, ξύλο, σχοινί, κοράλλια, μεταμορφώνονται μέσα από περίτεχνες διεργασίες σε κοσμήματα με χαρακτήρα, που ωστόσο με κάποιον μαγικό τρόπο ντύνονται την προσωπικότητα του ανθρώπου που τα φορά. https://www.katerinavassou.com/



Katerina Vassou

Creating jewellery with a personality A universe of spontaneous creativity, realised in handcrafted jewellery of great artistry. This is the universe of Katerina Vassou jewellery, which has stood out, already since its first collection, with its innovative design, a wealth of charming forms and the use of unexpected material. Semi-precious stones, silver, metal, crystals, bone, wood, rope, corals, get transformed, through elaborate processes, into jewellery with character; which, in some magical way, incorporates the personality of the wearer. https://www.katerinavassou.com/

WAVE

H/S/F KNOSSOS PALACE

H/S/F FESTOS PALACE

Διεθνές Σήμα Κλήσης / International Call Sign SVDJ4 Μήκος (μ.) / Length (m.) 214 Πλάτος (μ.) / Breadth (m.) 26,40 Υπηρεσιακή Ταχύτητα (Κόμβοι) / Service Speed (Knots) 26,5 Αριθμός Επιβατών / Number of Passengers 1898 Αριθμός κλινών / Number of Beds 644 Χωρητικότητα Αυτοκινήτων / 735 I.X. / Cars ή / or Car Deck Capacity 135 Φορτηγά / Trucks + 110 I.X. / Cars Έτος Ναυπήγησης / Year of Built 2001 Ναυπηγείο / Shipyard FINCANTIERI, ΙΤΑΛΙΑ / ITALY

H/S/F KYDON PALACE

Διεθνές Σήμα Κλήσης / International Call Sign SVDA8 Μήκος (μ.) / Length (m.) 214 Πλάτος (μ.) / Breadth (m.) 26,40 Υπηρεσιακή Ταχύτητα (Κόμβοι) / Service Speed (Knots) 26,50 Αριθμός Επιβατών / Number of Passengers 2104 Αριθμός κλινών / Number of Beds 644 Χωρητικότητα Αυτοκινήτων / 735 I.X. / Cars ή / or Car Deck Capacity 135 Φορτηγά / Trucks + 110 I.X. / Cars Έτος Ναυπήγησης / Year of Built 2002 Ναυπηγείο / Shipyard FINCANTIERI, ΙΤΑΛΙΑ / ITALY

H/S/C SANTORINI PALACE

Διεθνές Σήμα Κλήσης / International Call Sign SYNR Μήκος (μ.) / Length (m.) 214 Πλάτος (μ.) / Breadth (m.) 26,40 Υπηρεσιακή Ταχύτητα (Κόμβοι) / Service Speed (Knots) 28 Αριθμός Επιβατών / Number of Passengers 1718 Αριθμός κλινών / Number of Beds 758/448 Χωρητικότητα Αυτοκινήτων / 665 I.X. / Cars ή / or Car Deck Capacity 115 Φορτηγά / Trucks + 110 I.X. / Cars Έτος Ναυπήγησης / Year of Built 2001 Ναυπηγείο / Shipyard FINCANTIERI, ΙΤΑΛΙΑ / ITALY

Διεθνές Σήμα Κλήσης / International Call Sign SYDM Μήκος (μ.) / Length (m.) 85 Πλάτος (μ.) / Breadth (m.) 21,2 Υπηρεσιακή Ταχύτητα (Κόμβοι) / Service Speed (Knots) 35 Αριθμός Επιβατών / Number of Passengers 1156 Μηχανές / Engines 4X7200 KW/ CATERPILLAR Χωρητικότητα Αυτοκινήτων / 117 I.X. / Cars ή / or Car Deck Capacity 2 Λεωφορεία / Busses + 101 I.X. / Cars Έτος Ναυπήγησης / Year of Built 2005 / 2016 Refit Ναυπηγείο / AUSTAL, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ / AUSTRALIA Shipyard FINCANTIERI, ΙΤΑΛΙΑ / ITALY

www.minoan.gr

ABOUT US 163

SUMMER - AUTUMN 2021

ABOUT US

ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ / MINOAN LINES

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΝ ΠΛΩ Απολαύστε την πολυτέλεια, την άνεση και τις ανθρωποκεντρικές υπηρεσίες που προσφέρουν τα πλοία των Μινωικών Γραμμών.

THE JOY OF THE JOURNEY Enjoy the luxury, comfort and the passenger-oriented services, all standard on every cruise ferry in the Minoan Lines fleet WAVE

164 JUNE- JULY 2022

HEALTH-SAFE VOYAGES, WITH THE COMFORT AND LUXURY OF MINOAN LINES! ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΆ ΑΣΦΑΛΉ ΤΑΞΊΔΙΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΆΝΕΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΥΤΈΛΕΙΑ ΤΗΣ MINOAN LINES!

πό την επιβίβαση μέχρι την άφιξη στο τελικό λιμάνι προορισμού, κύριο μέλημα του εκπαιδευμένου προσωπικού των Μινωικών Γραμμών, είναι η ασφάλεια των επιβατών και η δημιουργία μιας χαλαρωτικής και άνετης ταξιδιωτικής εμπειρίας, εφάμιλλης με εκείνη ενός πολυτελούς ξενοδοχείου. Ξεκινήστε το ταξίδι σας από τους φιλόξενους, μοντέρνους, αναπαυτικούς και υγειονομικά ασφαλείς χώρους των πλοίων της εταιρείας, απολαμβάνοντας τον καφέ, το φαγητό, το ποτό ή το γλυκό σας με θέα το απέραντο γαλάζιο των ελληνικών θαλασσών. Οι Μινωικές Γραμμές, οι οποίες φέτος συμπληρώνουν 50 έτη επιτυχημένης λειτουργίας, ιδρύθηκαν στο Ηράκλειο Κρήτης το 1972 και το 1974 ξεκίνησε η τους πορεία στο χώρο της ακτοπλοΐας. Από τότε μέχρι και σήμερα διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις γραμμές όπου δραστηριοποιούνται και αποτελούν υπόδειγμα ταξιδιωτικής πρωτοπορίας, κατέχοντας περίοπτη θέση ανάμεσα στις κορυφαίες εταιρείες της επιβατηγού ναυτιλίας σε Ελλάδα και Ευρώπη. Η εταιρία δραστηριοποιείται στις γραμμές της Κρήτης και των Κυκλάδων συνδέοντας το Ηράκλειο και τα Χανιά με τον Πειραιά, το Ηράκλειο, τα Χανιά και τον Πειραιά με τη Μήλο, το Ηράκλειο και τον Πειραιά με τη Σαντορίνη, τη Νάξο, την Πάρο, τη Μύκονο, την Τήνο και τη Σύρο. Παράλληλα με τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες εξυπηρετεί ως General Sales Agent όλα τα πλοία του κορυφαίου κύριου μετόχου της Ομίλου Grimaldi που προσεγγίζουν τα λιμάνια της χώρας μας. Πέραν από την απαράμιλλη αισθητική και πολυτέλεια, την υψηλή ασφάλεια, την ποιότητα και την άνεση των πλοίων H/S/Fs Knossos Palace, Festos Palace, Kydon Palace και του catamaran Santorini Palace, κάθε επιβάτης των Μινωικών Γραμμών μπορεί να απολαύσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ανάλογα με την κατηγορία του πλοίου που ταξιδεύει, ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών.

rom the moment of embarkation until the arrival at the final port destination, the main objectives of the trained personnel of Minoan Lines are the safety of their passengers and the assurance of a deluxe and comfortable travel experience on a par with that of a luxury hotel. Begin your journey in one of the welcoming, hospitable, modern, comfortable, health safe lounges and public areas of the company’s cruise ferries, savoring your cup of coffee, meal, drink or dessert while enjoying the great blue color of the Greek seas. Minoan Lines, this year completes 50 years of successful operation. The company was founded in the Cretan city of Heraklion in 1972, and its successful course in the shipping sector began in 1974. Since then, it has played a leading role in the routes it serves and has set the standards in travel innovation, holding a prominent position among the foremost passenger ship companies in Greece as well as in Europe. Τhe company operates on the domestic routes (from Heraklion and Chania to Piraeus, from Heraklion, Chania and Piraeus to Milos and from Heraklion and Piraeus to Santorini, Naxos, Paros, Mykonos, Tinos, Syros). At the same time, the shipping company serves as a General Agent of all the vessels of the Grimaldi Group, which call at the ports of our country. In addition to the highest standards of safety, luxury, quality and comfort that all passengers will find aboard the cruise ferries Knossos Palace, Festos Palace, Kydon Palace and Highspeed catamaran Santorini Palace, every passenger of Minoan Lines can have access and enjoy, depending on the ferry he has chosen to travel, a variety of services during his journey.

WAVE

166 JUNE- JULY 2022

Στα καταστήματα των πλοίων διατίθενται επιλεγμένα προϊόντα για εσάς ή δώρα για τους δικούς σας ανθρώπους, ενώ για online πλοήγηση έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε το smartphone, tablet ή το προσωπικό σας laptop, κάνοντας χρήση των υπηρεσιών του ασύρματου δικτύου Wi-Fi. Σχετικά με τις επιλογές δείπνου, στα δύο εστιατόρια Self Service και Α la carte, που διαθέτουν τα πλοία των Μινωικών Γραμμών, οι έμπειροι σεφ θα σας ταξιδέψουν με τις γαστρονομικές δημιουργίες τους και τα ποιοτικά υλικά, πολλά εκ των οποίων μάλιστα, παράγονται από τα εύφορα εδάφη της κρητικής γης. Οι Μινωικές Γραμμές, από την ίδρυση τους έως και σήμερα, αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αναλογεί απέναντι στην κοινωνία και επιδιώκουν να δραστηριοποιούνται ενεργά και με συνέπεια στα πλαίσια των αρχών της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αναπτύσσοντας καινοτόμες δράσεις και παρουσιάζοντας σημαντικό κοινωνικό έργο. Η εταιρεία προσπαθεί πάντοτε, βάσει της ανθρωποκεντρικής της φιλοσοφίας, και με πλήρη σεβασμό προς τις αρχές και αξίες της, να ενθαρρύνει και να επιβραβεύει αξιόλογες πρωτοβουλίες και προσπάθειες. Με πλήρη επίγνωση του κοινωνικού της ρόλου, στα πλαίσια της εταιρικής στρατηγικής και εμπορικής πολιτική της προωθεί ένα ολοκληρωμένο, συντονισμένο, ποιοτικό και ουσιαστικό κοινωνικό έργο θέτοντας σημαντικούς στόχους, συμμετέχοντας ενεργά και υποστηρίζοντας κάθε χρόνο, μέσω χορηγιών (οικονομικών ή δωρεάν/εκπτωτικών εισιτηρίων με τα πλοία του στόλου των Μινωικών Γραμμών) κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους, κοινωνικούς φορείς, αθλητικά σωματεία, οργανισμούς, εκπαιδευτικά και κοινωφελή ιδρύματα, με σκοπό την ευημερία του κοινωνικού συνόλου και την πρόοδο.

Shop for select products at one of the stores on board – treat yourself or buy for your beloved ones. Hop on-line on your own smartphone, tablet or laptop from the comfort of your coach or seat, using Wi-Fi services available. Dining options, include an A la carte and a self-service restaurant, where experienced chefs take diners on a gastronomic journey with their culinary creations, made with quality ingredients, many of them being the fruits of the fertile Cretan soil. Minoan Lines, since their establishment, have recognized their responsibility towards society and seek to act and operate actively and consistently within the principles of Corporate Social Responsibility by developing innovative actions and presenting important social work. The company always strives, based on its anthropocentric philosophy, and with full respect towards its principles and values, to encourage and reward worthwhile initiatives and efforts. Being aware of its social role and in the context of its corporate strategy and commercial policy, Minoan Lines promote an integrated, coordinated, quality and significant social work, by setting important goals, actively participating and supporting, on an annual basis, through sponsorships (financial support or free / discounted tickets with the cruise ferries of Minoan Lines’ fleet) socially vulnerable groups, various cultural associations, social organizations, sports clubs, organizations, educational and charitable institutions, aiming for the prosperity of the society as a whole and its progress.

WAVE

Με την υπηρεσία Web Check-in από τη Minoan Lines μπορείτε για τις γραμμές εσωτερικού να εκτυπώσετε ή να κατεβάσετε σε ηλεκτρονική μορφή τα εισιτήριά σας στην οθόνη του κινητού σας και να επιβιβαστείτε στο πλοίο, επιδεικνύοντάς τα με τα απαραίτητα ταξιδιωτικά σας έγγραφα (αστυνομική ταυτότητα ή διαβατήριο). With the Web Check-in service by Minoan Lines you can print or download your tickets for the domestic lines on the screen of your mobile phone and embark on the vessel, showing them with the necessary travel documents (police ID or passport).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ INFORMATION & RESERVATIONS: +30 2810 399899 reservation@minoan.gr, booking@minoan.gr @Minoan_Lines https://www.instagram.com/minoanlines https://www.facebook.com/MinoanLines.gr Minoan Lines’ blog: https://getaway.minoan.gr/

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

AWARD-WINNING QUALITY IN TRAVEL

169 JUNE- JULY 2022

ι Μινωικές Γραμμές είναι η πιο αναγνωρισμένη ναυτιλιακή εταιρεία σε Ελλάδα και Ευρώπη. Έχει κερδίσει πολλά βραβεία ποιότητας και κορυφαίες διακρίσεις, που αφορούν τα πλοία της, τις υπηρεσίες και τον επαγγελματισμό της, από αρκετούς ευυπόληπτους οργανισμούς και έντυπα, ως ακολούθως: TOURISM AWARDS 2022 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στις Δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που υλοποιεί η εταιρεία, με τίτλο υποψηφιότητας «Οι Μινωικές Γραμμές είναι πάντα κοντά στον άνθρωπο και τις αξίες του!». ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την παρουσία των Μινωικών Γραμμών στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης / Social Μedia Presence, με τίτλο υποψηφιότητας «Οι Μινωικές Γραμμές Συνεχίζουν τη Δυναμική τους Παρουσία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης». TOURISM AWARDS 2021 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στην κατηγορία Search Engine Optimization (SEO) Strategy - Στρατηγική Βελτιστοποίησης για Μηχανές Αναζήτησης, με τίτλο υποψηφιότητας «Βελτιστοποίηση της SEO Στρατηγικής σε 5 χώρες». ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στην κατηγορία Social Media Presence/Παρουσία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Οι Μινωικές Γραμμές συνεχίζουν τη δυναμική τους παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook και Instagram). TOURISM AWARDS 2020 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την Ταξιδιωτική Εμπειρία (Travel Experience), στην ενότητα Travel. ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την Online Strategy των Μινωικών Γραμμών, στην ενότητα Online Strategy. GREEK HOSPITALITY AWARDS 2020 & 2018 «Καλύτερη εταιρεία στην Ελληνική Ακτοπλοΐα». TOURISM AWARDS 2019 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την Υποστήριξη των Τοπικών Κοινοτήτων / Δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στο σύνολό τους που υλοποιεί η εταιρεία, στην ενότητα Branding / Public Relations / People Strategy. ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για τους νέους προορισμούς, στην ενότητα Attractions & Destinations για την ανάδειξη νέων ελληνικών προορισμών. CORPORATE SUPERBRANDS 2018-2019 & 2016-2017 Η εταιρεία με την «Κορυφαία Επωνυμία στον χώρο των μεταφορών». ICAP GROUP 2018 & 2017 «True Leader» στην κατηγορία «Θαλάσσιες Μεταφορές». TOURISM AWARDS 2018 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για το MINOAN LINES BONUS CLUB, το πρωτοπόρο και ευέλικτο loyalty πρόγραμμα πιστών επιβατών. ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των πλοίων της εταιρείας και την προστασία του περιβάλλοντος. ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ για την ολοκληρωμένη OnLine Digital καμπάνια με τίτλο «Away with the Müllers». TOURISM AWARDS 2017 ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στην κατηγορία «Υποστήριξη τοπικών κοινοτήτων / Δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης». ΧΡΥΣΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στην κατηγορία «Ηλεκτρονική παρουσία & επικοινωνία» για το ΝΕΟ Minoan Lines Online Σύστημα Κρατήσεων. LLOYD’S LIST GREEK SHIPPING AWARDS 2016 Η «Καλύτερη Εταιρεία της Χρονιάς στον κλάδο της Ελληνικής Επιβατηγού Ναυτιλίας - Passenger Line of the Year».

inoan Lines is the most highly regarded shipping company in Greece and Europe. It has won several quality awards and top distinctions for its vessels, services and outstanding professional standards from a number of highly rated institutions and publications, as follows: TOURISM AWARDS 2022 GOLD AWARD in the Corporate Social Responsibility Actions category, with nomination title «Minoan Lines is always close to the society and its values!» GOLD AWARD in the Social Media Presence category, with the nomination title: “Minoan Lines continues its dynamic presence in Social Media”. TOURISM AWARDS 2021 GOLD AWARD in the Search Engine Optimization (SEO) Strategy category, with the nomination title “Optimization of SEO Strategy in 5 countries”. GOLD AWARD in the Social Media Presence category. Minoan Lines continues its dynamic presence in social media (Facebook and Instagram). TOURISM AWARDS 2020 GOLD AWARD for Travel Experience, in the Travel section/category. GOLD AWARD for the Online Strategy of Minoan Lines, in the Online Strategy section/category. GREEK HOSPITALITY AWARDS 2020 & 2018 “Best Greek Coastal Shipping company”. TOURISM AWARDS 2019 GOLD AWARD for the Support of Local Communities and Corporate Social Responsibility actions, implemented by the company, in the Branding / Public Relations / People Strategy category. GOLD AWARD for the “New Destinations” in the Attractions & Destination category. CORPORATE SUPERBRANDS 2018-2019 & 2016-2017 “Top Corporate Brand Name in the Sea Transportation Sector”. ICAP GROUP - 2018 & 2017 “True Leader” in the category “Maritime Shipping”. TOURISM AWARDS 2018 GOLD AWARD for MINOAN LINES BONUS CLUB, the pioneering and flexible customer loyalty program. GOLD AWARD for the reduction of the energy footprint of the company's vessels and the protection of the environment. GOLD AWARD for the integrated On-Line Digital Campaign entitled “Away with the Müllers”. TOURISM AWARDS 2017 GOLD AWARD in the category “Supporting local communities / Actions of Corporate Social Responsibility”. GOLD AWARD in the category “Online presence and communication” for the NEW Minoan Lines’ Online Booking System. LLOYD’S LIST GREEK SHIPPING AWARDS 2016 “Passenger Line of the Year”.

WAVE

Μinoan Lines Bonus Club Μinoan Lines Bonus Club Το πρωτοποριακό ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΒΑΤΩΝ των ΜΙΝΩΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ, έχει συμπληρώσει 430.000 μέλη στα 17 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας από την έναρξη του, αποδεικνύοντας την τεράστια απήχηση του στο επιβατικό κοινό στην Ελλάδα και το εξωτερικό! Χρυσό Βραβείο στο Minoan Lines Bonus Club στα Tourism Awards 2018 & Ασημένιο Βραβείο στα Προγράμματα Επιβράβευσης Τourism Awards 2021 & 2022.

Προνόμια: • 10-20% έκπτωση στις γραμμές ΚΡΗΤΗΣ, ΚΥΚΛΑΔΩΝ, ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ • Δωρεάν εισιτήρια σε όλες τις κατηγορίες επιβατών και οχημάτων. • 10-20% έκπτωση στα εστιατόρια και μπαρ των πλοίων. • 10-15% έκπτωση στα καταστήματα των πλοίων. • Ειδικές προσφορές μόνο για τα μέλη. *Δεν ισχύει για τα λιμενικά τέλη.

Η BONUS CLUB ΚΑΡΤΑ ΣΑΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΨΗΦΙΑΚΑ! Τώρα η Minoan Lines Bonus Club κάρτα σας είναι διαθέσιμη ψηφιακά! Φροντίζουμε για τη δική σας διευκόλυνση! Μπορείτε πλέον να κατεβάσετε την κάρτα μέλους σας, σε ηλεκτρονική μορφή, στη συσκευή που επιθυμείτε και να την έχετε πάντα μαζί σας! Συνδεθείτε στο www.minoan.gr στον Minoan Lines Bonus Club λογαριασμό σας, εκτυπώστε την κάρτα σας η κατεβάστε την στον υπολογιστή, το tablet ή το smartphone σας.

Δεν είστε ακόμα μέλος; Εγγραφείτε τώρα στο www.minoan.gr

και κερδίστε τους πρώτους 100 πόντους! Tηλ.: 2810 399850, Fax: 2810 342607 e-mail: bonusclub@minoan.gr

The truly innovative customer loyalty program of Minoan Lines now has 430.000 members and 17 years of successful operation from the launch, demonstrating its enormous appeal to the passenger public in Greece and abroad. Gold Award for Minoan Lines Bonus Club at Tourism Awards 2018 & Silver Award for Loyalty Programs at Tourism Awards 2021 & 2022.

Benefits: • 10-20% discount on CRETE, CYCLADES, ADRIATIC routes. • Free tickets in all accommodation and private vehicle categories. • 10-20% discount at the bars and restaurants on board. • 10-15% discount at the stores on board. • Promotions and offers only for members. *Not applicable on fixed dues.

YOUR BONUS CLUB CARD IS AVAILABLE DIGITALLY! Minoan Lines Bonus Club goes digital! We have good news for you! As a Minoan Lines Bonus Club member, you don’t need to have a physical card in order to enjoy all the benefits. Log in to your Minoan Lines Bonus Club account at www. minoan.gr and download your digital loyalty card, print it or save it to your smartphone, tablet or laptop for quick access to your membership details.

Not a member yet? Sign up now on www.minoan.gr

and get your first 100 points for free! Tel.: +30 2810 399850, Fax: +30 2810 342607 e-mail: bonusclub@minoan.gr