Mi Oso by Mirjam Groothuis

mi Oso Mijn huis, mijn droomhuis

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 1

24-07-2009 15:02:23

Inhouds opgave

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 2

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 2

24-07-2009 15:02:24

1 2

Voorwoord

Onze aanpak

Zoektocht naar identiteit

Bestuderen van de context

Interview met Jenny van Dalen

mi Oso: mijn huis , mijn droomhuis

Eigen buurtje in de buurt Tropische architectuur

Groen en beheer

Binnen- en buitenwereld

Veiligheid & geborgenheid

Interview met Santusha Renfurm

Uitwerking van de droom

Architectuur

Woningtypen

Interview met ouderencentrum Henriette Roland Holst Interview met Evangelische Broedergemeenschap

Verleiden & begeleiden

40 46

Afstemmen

Marketing & verkoop

Verleiden

Kopersbegeleiding

Brainstormsessie

Interview met Vikaash

Stedenbouw

Openbare ruimte

mi Oso, een droom die uitkomt

Kortvoort straks

Fasering, Planning, Grondopbrengst, Openbare ruimte, Referenties

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 3

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 3

24-07-2009 15:02:25

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 4

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 4

24-07-2009 15:02:27

Voorwoord Zuidoost; Op naar de toekomst!

Bij de laatste uitreiking van de Zuiderkerkprijs prees wethou-

het werkt, is inmiddels wel bewezen. De lat wordt daarom

der Maarten van Poelgeest de voortvarende woningbouw-

terecht steeds hoger gelegd. Er wordt nu vooral gezocht naar

productie in Amsterdam Zuidoost, op dat moment het enige

meer variatie in het woningaanbod en woonmilieus, naar

stadsdeel dat conform de gemeentedoelstellingen blééf

(nog) meer eigenheid en kwaliteit met behoud van de eigen,

presteren, ondanks de crisis. Natuurlijk, het economisch tij

onderscheidende multiculturele identiteit, het vele groen dat

speelt ook Zuidoost parten. Maar het optimisme is niet weg,

Zuidoost rijk is en de onmiskenbare, vriendelijk gekruide cou-

integendeel.

leur locale. Er mag en kan gerust nog een schepje bovenop, in Zuidoost.

Geloof in de toekomst van het eigen stadsdeel heeft de laatste 10 jaar een belangrijke, zeer positieve rol gespeeld bij

Ziedaar de ingrediënten voor het realiseren van een nieuwe

de vernieuwingen en veranderingen in Zuidoost. Dat merkten

droom in Kortvoort. De opgave is ingewikkeld; de plek en tijd

we al bij de verkoop van de door ons ontwikkelde woningen

werken tegen en hoe komen wonen, scholen en kerk samen

in Florena in 2001. Bestuurders, buurtbewoners en kopers rea-

tot een sterk geheel? Dat kan door een droom te realise-

geerden enthousiast op de nieuwe plannen, de nieuwe buurt,

ren. Geloof in een markt en een wijk die in zichzelf gelooft.

de nieuwe perspectieven. Er ontstond snel een gemeen-

Samenwerken met mensen die alles en iedereen kennen in

schapsgevoel onder kopers en later in de nieuwe straten, dat

Zuidoost. En geloof in de kennis en kunde van ERA Contour

werd onderstreept door de fleurig gevulde bloembakken (de

om het onderscheid te maken, de gebaande paden te verla-

erfafscheidingen), de stijgende prijzen van de koopwoningen,

ten, de geëikte oplossingen met rust te laten, iets nieuws te

de regelmatige buurtfeestjes en de gezellig buiten spelende

creëren, waar mensen in kunnen gedeien. Geloof in de passie

kinderen.

van ERA Contour om steden sterker te maken. Vooruit, de ambities van Zuidoost achterna. Daar hebben we in Florena (de

Het is sinds Florena - en andere vernieuwingsprojecten van

‘bloemenwijk’) goede ervaringen mee opgebouwd. Maar ook

het eerste uur - hard gegaan in Zuidoost. Of, zoals de met de

in bijzondere, multigekleurde droombuurten zoals Le Medi en

tai-ati speld onderscheiden Jenny van Dalen (ZO Wonen) het

De Oriënt in Rotterdam en Den Haag. Nu graag en met liefde

graag benoemt: ‘Je ziet nu dat het vernieuwingsproces flink

in Kortvoort.

aan het slagen is.’ De ambities van het stadsdeel gaan dan ook allang niet meer

Job van Zomeren,

alleen uit naar (puur) vernieuwen. Dat Zuidoost dat kan en dat

Directeur ERA Contour B.V.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 5

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 5

24-07-2009 15:02:27

1 Onze aanpak

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 6

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 6

24-07-2009 15:02:28

Consumentenbetrokkenheid is een belangrijk speerpunt van ERA Contour. Door de eindgebruiker tijdens het

ontwerpproces steeds centraal te stellen (focusgroep),

kunnen wij woningen en een woonomgeving ontwikkelen

die goed aansluiten op de woonwensen van de consument. Daarom is het – hoe de opgave dan ook geformuleerd is –

en wat moet je ze dan bieden? Wat zijn hun specifieke ken-

van wezenlijk belang om te beginnen bij de plek zelf en de

merken zoals leeftijd, inkomen en gezinssamenstelling? En

mensen die er op dit moment al wonen en gebruik maken van

wat is hun leefstijl, welke ‘sfeer’ en uitstraling sluiten daarop

de buurt. Daarnaast zijn er natuurlijk de in de opgave gestelde

aan, welke woningtypologie zou op een specifieke plek

randvoorwaarden. Door diepgaand onderzoek te doen naar

gewenst zijn? En vervolgens: welke prijs kan daarvoor dan

de context en de identiteit van de plek, kom je er goed achter

betaald worden? Grondig onderzoek is de sleutel naar een

voor wie de nieuwe wijk nu precies ontwikkeld moet worden:

bijzonder, gewilde woonomgeving. Dat hebben we dus ook

wie wonen er nu, wie wil en kan hier nog meer komen wonen

voor Kortvoort gedaan.

1 Bestuderen context

2 Zoektocht identiteit

Concept

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 7

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 7

24-07-2009 15:02:28

Bij ons kriebelt het nog steeds!

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 8

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 8

24-07-2009 15:02:37

Kwaliteiten: •

Gaasperplas in de buurt

•

Bijlmerpark in de buurt

1.1 Bestuderen van de context

•

Ontsluiting: A9/Gooiseweg, metro, bus

•

Scholen dichtbij

•

Kerk dichtbij

•

Vernieuwd winkelcentrum Kraaiennest op komst

•

Goede voorzieningen in Zuidoost

•

Veel dorpse rust en volwassen groen (t.o.v. bijvoorbeeld

Locatie: kwaliteiten, kansen, kritieken

Kansen:

de veel stedelijker, nabijgelegen Bijlmerdreef en andere straten) •

ArenA en ArenA Boulevard (grootste uitgaansgebied van Amsterdam in wording)

•

Het steeds groeiende geloof van Zuidoosters in eigen identiteit en eigen stadsdeel

•

Mogelijkheid om een echt onderscheidend buurtje in de buurt te maken. Een soort ‘dorp’, met alles erop en eraan. Scholen, een kerk, wonen en misschien meer (eetcafé, modern zorgaanbod/centrum?)

•

Autovrij wonen in het groen

•

Wonen van generatie op generatie en met elkaar (van heel jong tot heel oud)

•

Onderscheidende woonproducten voor doelgroep die iets anders wil/zoekt (dan het standaard appartement of de wel zeer ‘Hollandse’ rijtjeswoning)

•

Bijzonder concept = herkenbare identiteit + meerwaarde voor de hele wijk (ook de aangrenzende buurten)

Kritieken: •

Geluid van de weg

•

Horecavoorzieningen worden gemist

•

Sociale controle in het gebied

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 9

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 9

24-07-2009 15:02:40

Zeer goede ontsluiting: A9, metrostations, busvervoer en treinstations

Winkelcentrum Ganzenhoef

Golfbaan Amsterdam Old Course

Zwembad Bijlmer

En diiverse huisartsen, apotheken, kinderopvang, basisscholen, middelbaar onderwijs en hbo’s

Winkelcentrum Kraaiennest

Winkelcentrum Amsterdamse Poort

Arena stadion

Henriette Roland Holsthuis (verpleeghuis en aanleunwoningen)

Woonboulevard Villa Arena

Ajaxmuseum Bioscoop Pathé Arena

Heineken Music Hall

Bijlmerpark

Pepsi Stage

Dagrecreatie aan de Gaasperplas

Voorzieningenkaart Amsterdam Zuidoost

Ruimtelijke opbouw omgeving (ontstaansgeschiedenis, morfologie)

Als we via Google Maps het plangebied van bovenaf bekijken, ontdekken we niet direct een stedenbouwkundig ‘systeem’ of helder ontwerpprincipe. We vinden rondom het plangebied een grote hoeveelheid aan versnippering; een veelheid van diverse bebouwingsprincipes. Samenhang en een logische eenheid ontbreekt.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 10

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 10

24-07-2009 15:02:43

Inzicht in marktsituatie

(vraag/aanbod, bestaand/nieuwbouw, aanbod versus opnamecapaciteit) De cijfers en de interviews duiden op:

van 105m² is de maximum vraagprijs

titeit, aansprekende architectuur,

•

De stroperige huizenmarkt in het

circa € 2.300,- per m², voor een

enzovoorts.

algemeen, ook in Zuidoost

woning van 125m² circa € 2.200,-

Goede prijs-kwaliteitverhouding is

per m². Bij 175m² is het plafond

duidelijk sprake van veel meer di-

essentieel om relatief hoge verkoop-

bereikt bij € 2.000,- per m². “Maar

versiteit dan vroeger. Als we Funda

prijzen (en dus grondprijzen) te

eigenlijk ga je dan al ver door het

bezien, bestaat ruim een derde van

kunnen realiseren

prijsplafond heen. Een woning van

het woningaanbod inmiddels uit

Er is veel concurrentie; met

175m² is geen kansrijke optie, aldus

eengezinswoningen. Het aanbod

andere nieuwbouwplannen binnen

Christine Blankert, verkoopmanager

is wel vrij eentonig. Veelal zijn het

Zuidoost, maar ook met Almere,

bij Ymere.

de platte daken en de min of meer

•

Zaanstad en Purmerend waar jonge

•

Er is op de Zuidooster woonmarkt

Het totale woningaanbod is op dit

kleurloze/gemiddelde architectuur

Zuidoosters veelvuldig naar toe

moment zo’n 300 woningen per jaar

die overheersen. Daarnaast veel

trekken.

in Zuidoost, de opnamecapaciteit

appartementen. Ook hier signaleren

Boven de drie ton heb je echt te

bedraagt 100 woningen per jaar. Er

we derhalve een goede kans voor

maken met een prijsplafond, aldus

is dus een goede reden om eruit te

een onderscheidend, opvallend

Jenny van Dalen en de medewer-

willen springen en een project te

woonconcept.

kers van Ymere: Voor een woning

realiseren met een passende iden-

Andere actoren Wie zijn de huidige bewoners/

EBG- kerk

nu zit, maar het zou goed zijn als er

gebruikers van het gebied?

De Evangelische Broedergemeen-

meer ouderen in de buurt komen

Wie zijn de buren?

schap. We hebben gebeld met de

wonen die gebruik maken van de vele

toekomstige gebruiker en architect.

voorzieningen van HRH! Zie ook het

Zie ook het interview op pagina 47.

interview op pagina 46.

Verzorgingshuis Henriëtte Roland Holst

Scholen

andere culturele centra. Nu is ze er nog en is het zaak rekening te houden

Ook met hen hebben we gesproken.

len kunnen spreken in verband met

met haar aanwezigheid én eventu-

Het betreft een ouderencentrum met

de zomervakanties. Dat ze binnen de

ele vertrek. Zie ook het interview op

aanleunwoningen en ouderenzorg

contouren van Kortvoort een essen-

pagina 54.

dat prima in het pand zit waar het

tiele rol spelen, staat buiten kijf.

Cultureel Centrum Vikaash Er wordt gezegd dat er plannen zijn om Vikaash samen te voegen met

Helaas hebben we geen van de scho-

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 11

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 11

24-07-2009 15:02:43

Dromen over een karaktervol, toekomstbestendig Kortvoort In een brainstorm met architect, marketingbureau en eigen

de uitdaging van afzetbaarheid echter graag aan. We

conceptontwikkelaars hebben we de vele aspecten van de

weten, dat als we een zeer onderscheidend concept

context nog eens op een rij gezet. Een aantal aspecten zijn

neerzetten met een identiteit die goed aansluit op de

ons inziens bepalend voor zowel de financiële waarde (op-

wensen en de woonambities van de doelgroep, we erin

brengst) als de sociale toekomstwaarde van de buurt:

kunnen slagen om de woningen goed af te zetten. Ook in de toekomst.

•

De ruimtelijke opbouw van de omgeving ofwel de versnipperde stedenbouwkundige opzet. Er liggen mooie

•

Een onderscheidend woonmilieu is wat Kortvoort nodig

kansen om een nieuw ‘geheel’ te creëren. Het is zowel

heeft, voor de marktkansen van het project, maar ook

ruimtelijk als sociaal gezien heel jammer als de plots 2,

voor de waarde van de buurt zelf + de aangrenzende

3 en 4 niet nu worden meegenomen. Want in één keer

buurten. Een onuitgesproken, ‘gewoon’ project op deze

goed doen betekent én meer eenheid én maar één keer

plek realiseren helpt niet mee aan het vergroten van de

overlast voor de buurt.

trots en de leefbaarheid van de buurt. Het juiste, positieve verschil maken is de ambitie.

•

De voorzieningen die er zijn in de buurt (zorgcentrum, scholen, buurtcentrum, EBG-kerk) vormen een grote

•

Het juiste, positieve verschil maken kan alleen sámen

kans; ze zouden elkaar heel erg kunnen versterken -

met de mensen – de professionals, maar vooral ook de

1 + 1 = 3 effect - als ze meer (ook ruimtelijk) met elkaar

gebruikers. Die er (gaan) wonen, die er werken, naar de

in verband worden gebracht waardoor er een echt

kerk gaan of op school zitten - en goed kijkend naar de

‘buurtje’ (bijna compleet dorp) ontstaat. Wie wil er niet

context van de omgeving: welke kwaliteiten, kansen en

wonen in een groene, autoluwe buurt met een sterke

kritieken zijn er te vinden en hoe benutten we die kansen

eigen identiteit waar de kinderen veilig naar school

voor de volle 100%?

kunnen, de kerk om de hoek is en er ook nog goede verzorging voor oma naast de deur is?! •

Om een echt onderscheidend ‘buurtje’ te kunnen maken – ook in Kortvoort – is een kritieke massa nodig. Na het grondig bestuderen van de markt, kunnen we concluderen dat die hier zeker niet gemakkelijk is (opnamecapaciteit 100, aanbod 300 woningen per jaar voor heel Zuidoost, prijsplafond 300.000,-). Het realiseren van een maximale opbrengst staat onder druk. Vanuit onze ervaring met ingewikkelde, binnenstedelijke herstructureringen (bijvoorbeeld Nieuw-Crooswijk in Rotterdam, Transvaal in Den Haag en Florena in Zuidoost), gaan wij

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 12

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 12

24-07-2009 15:02:44

Het geheel dat meer is dan de som der delen Sinds de vernieuwing van de F-buurt voelen we ons verbon-

worden. Op een soortgelijke manier (lees: soortgelijke archi-

den met Zuidoost. We komen nog steeds bij de mensen

tectuur, openbare ruimten en stedenbouwkundige structuur).

thuis om te kijken hoe de situatie verbeterd is en hoe men de

Hiermee hebben we rekening gehouden in de planvorming.

woonomgeving ervaart. Vanuit onze passie voor het sterker maken van steden, voelt het als onze plicht om opnieuw een

Aan de gestelde randvoorwaarden willen we graag zo veel

echt goede woonwijk voor Zuidoost te maken, met een sterk

mogelijk voldoen. Zo zijn we voor het overgrote gedeelte bin-

concept, waarmee nieuwe bewoners zich graag identificeren.

nen het bestemmingsplan gebleven, houden we ons aan de

Dat doen we heel graag.

parkeerbalans, kunnen wij meegaan in de planning en houden wij ons aan het akoestisch onderzoek. Dit voorstel is dus niet

Om een sociaal sterke, ruimtelijk hoogwaardige en trotse

zomaar een idee of een droom, maar een concept dat past op

buurt te ontwikkelen (identiteit) en tot een optimaal plan te

deze plek en de wensen van het stadsdeel.

komen, is meer ‘volume’ nodig. Het plangebied zouden we daarom graag uitbreiden tot en met de plangrenzen van de

Op naar een woonmilieu dat zo anders is qua architectuur, zo

plots 2, 3 en eventueel 4. Alleen zo kunnen we een compleet

onderscheidend in de beleving en inrichting van de openbare

buurtje binnen Kortvoort maken, vol goede voorzieningen voor

ruimte en zo één met de identiteit en wensen van z’n bewo-

de mensen (generaties) waarvoor we bouwen. Het claimen

ners, dat er een overduidelijke meerwaarde ontstaat voor de

van de gunning op de latere planvlekken is niet nodig, het

huidige gebruikers en omwonenden, de nieuwe bewoners.

samen met het Stadsdeel overzien van het grotere geheel

Een wijk die een nieuwe mijlpaal durft te vormen in de ver-

wel. De vlekken die niet aan de bouwenvelop toebehoren,

nieuwing van Zuidoost: kijk, zo kan het óók!

kunnen ook in een later stadium (zie fasering) ontwikkeld

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 13

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 13

24-07-2009 15:02:48

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 14

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 14

24-07-2009 15:02:53

1.2 Zoektocht naar identiteit Een succesvolle buurt ontwikkelen we bij ERA Contour met een scherpe, duidelijke doelgroep voor ogen. Halve definities en

Bewoners Zuidoost Huidige bewoners van Amsterdam Zuidoost (E-, G- en K-buurt zijn samen genomen, volgens het CBS):

Leefstijdsopbouw •

0-14 jaar

21%

•

15-24 jaar

15%

•

25-44 jaar

30%

•

45-64 jaar

26%

•

65 jaar en ouder

Samenstelling allochtonen/autochtonen •

Niet-westerse allochtonen

70%

onduidelijke profielen leiden tot compromis-

Huishoudensamenstelling

sen en ‘gemiddelde oplossingen’. En dat is

•

Eenpersoons

50%

nu juist wat we niet willen, in Kortvoort. Op

•

Zonder kinderen

16%

zoek gaan naar een uitgesproken identiteit

•

Met kinderen

34%

begint dus met de zoektocht naar de juiste doelgroep.

Arbeid •

Werkzame personen

57%

•

Bijstandsuitkeringen

175

(huishoudens per 1000)

Inkomen •

Gemiddeld inkomen (2005)

€ 16.800,-

•

Inkomensverdeling

Laag 37%, hoog 13%

Woningen •

Aantal

11.190

•

Huur/koop (2007)

78% huur, 22% koop

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 15

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 15

24-07-2009 15:02:53

De focusgroep voor de ontwikkeling van Kortvoort (de groep op wie we de identiteit van de buurt enten) Er wonen veel Surinaamse Nederlanders in Zuidoost en

maar niet verliezen wat je hebt: een goede baan, een auto en

zeker ook in Kortvoort. Deze groep manifesteert zich op alle

een nieuwe woning in Nederland. In een buurt als Kortvoort, die

plekken van de sociaal-economische ladder. De steeds groter

qua voorzieningenniveau alleen al bestemd is om verschillende

wordende jonge middenklasse van Surinaamse afkomst (zoals

generaties te bedienen (van scholen tot zorgcentrum) is het

Santusha Renfurm, zie interview) is van essentieel belang voor

combineren van Nederlands en Surinaams, maar ook jong en

de sociaal-economische vitaliteit van Zuidoost!

oud in een gezamenlijk nieuw woonconcept een unieke kans.

Kenmerkend voor de ‘nieuwe generatie Surinaamse Neder-

Omdat Zuidoost een groot deel van haar identiteit ontleent

landers’ is dat er aan de ene kant sterke wortels en banden

aan de grote bewonersgroep ‘Surinaamse Nederlanders’, wil-

zijn met Suriname (vaders en moeders, opa’s en oma’s), maar

len wij de architectuur, stedenbouwkundige opzet en land-

dat er aan de andere kant ook behoefte is aan de netheid en

schappelijke uitwerking voor een deel ontlenen aan Suriname.

welvaart van Nederland. Je wilt houden wat je had aan identiteit

We formuleren daarmee een logisch antwoord op de zeer

en waarde blijven hechten aan tradities en sociale structuren,

eigen identiteit van Zuidoost: de mix van generaties, de mix

In een buurt als Kortvoort, die qua

voorzieningenniveau alleen al bestemd is om verschillende generaties te

bedienen (van scholen tot zorgcentrum) is het combineren van Nederlands en Surinaams, maar ook jong en oud in

een gezamenlijk nieuw woonconcept een unieke kans.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 16

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 16

24-07-2009 15:02:59

van culturen en de vorming van een eigen, kleurige samenle-

sen kwamen niet op de plek af, maar juist op het concept: het

ving met ingrediënten ‘van allebei’.

on-Nederlandse, warme element in de architectuur. Het voelde daardoor als ‘op het lijf geschreven’. Ook in de wijk Bospolder-

Richten we ons daarmee alleen op de Surinaamse Neder-

Tussendijken leverde Le Medi een belangrijke bijdrage aan de

landers? Nee. Juist omdat het concept zo’n uitgesproken

identiteit en uitstraling van de hele wijk.

identiteit krijgt, wordt het een sterk woonmilieu voor iederéén die van een exotisch woonconcept houdt. Dus ook voor de Ne-

In de gesprekken met Jenny van Dalen en Santusha Ren-

derlandse Spanjaard, de Nederlandse Nederlander en alle an-

furm, viel op dat jonge Zuidoosters sterk naar andere plekken

deren, die het tropische element in de uitstraling en beleving

neigen. Vooral Almere is in trek. Waarom? Volgens Jenny en

weten te waarderen. Uit ervaring weten we dat het zo werkt.

Santusha is er in Zuidoost geen aanbod dat aansluit op de

In het project Le Medi trok de mediterrane architectuur niet

identiteit, leefstijl en portemonnee van deze groep. Zonde! De

alleen Nederlandse Turken en Nederlandse Marokkanen, maar

kansrijke middenklasse moet juist voor het gebied behouden

ook 70% Nederlandse Nederlanders en daarnaast mensen

blijven, door een aanbod te presenteren dat wél goed aansluit

mensen uit Chili, Cuba, Duitsland, Ghana, Iran, Kaapverdië,

op de (vraag naar en behoefte aan) identiteit, leefstijl en inko-

Pakistan, Servië, Spanje, Suriname, Tanzania en Vietnam. Men-

mens van de jonge middenklasse.

“Le Medi” te Rotterdam, Bospolder-Tussendijken

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 17

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 17

24-07-2009 15:03:08

Doelgroepen binnen de focusgroep: Binnen de focusgroep zoals hierboven beschreven, kunnen ver-

ruimte voor het gezin zou prettig zijn. De voorzieningen

schillende socio-economische groepen worden onderscheiden:

die Kortvoort te bieden heeft, zijn uitermate geschikt voor gezinnen. De kinderen kunnen lopend door het

•

Starters geven de wijk een nieuwe impuls en wij geven

groen naar school. Ideaal. Spelen hoeft niet op straat,

starters de kans om in een hun geliefde Zuidoost te

tussen de auto’s, maar kan hier veilig op de autovrije

blijven wonen. De starter is 20 tot 30 jaar, single of

paadjes.

samenwonend en na een afgeronde mbo- hbo- of WOopleiding, vol enthousiasme begonnen aan zijn/haar

•

Het gebied is bij uitstek geschikt om alle generaties

eerste baan: de toekomst lacht ze tegemoet. Net als bij

te bedienen: van school tot zorgcentrum. Oók dat sluit

Santusha (zie interview). De starter is toe aan de eerste

naadloos aan bij de Surinaamse cultuur, waar generaties

stap in zijn wooncarrière. Zelfstandig wonen! Op zoek

elkaar helpen en veel meer samen wonen en leven dan

naar een eigen plek onder de zon. De starter gaat voor

in Nederland. Wat in Suriname kan, kan hier ook: opa’s

een betaalbaar koopappartement in een unieke woonom-

en oma’s kunnen hier vlakbij hun kinderen en kleinkinde-

geving.

ren wonen, zelfs in hetzelfde gebouw, en kunnen daarbij naar wens gebruik maken van de uitgebreide diensten

•

Om het gebied echt goed in de lift te helpen, is het van

van Henriëtte Roland Holst. Kinderen en kleinkinderen

belang om ook hogere inkomens aan te trekken. Niet

kunnen opa en oma vertroetelen. En andersom… als de

hoog-hoog, want dat is nog net te hoog gegrepen op

ouders aan het werk zijn, kan oma komen oppassen.

deze plek. Maar wel het gezin met werkende ouders, die toe is aan een nieuwe stap in de wooncarrière. Meer

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 18

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 18

24-07-2009 15:03:08

Interview met

Jenny van Dalen

“Er wordt hier veel buiten geleefd, net als in de tropen.” Zuidoost-promotor Jenny van Dalen over haar stadsdeel

Zuidoost is de laatste tien jaar op grote schaal vernieuwd en

hier ben komen wonen.” Ze hielp bij de gezinshereniging van

veranderd, maar de ‘buitenwacht’ realiseert zich dat nog niet

Turkse gezinnen. Ruim 85% van de woningvoorraad stond

altijd, weet Jenny van Dalen, medewerkster van ZO Wonen

toen leeg. Jenny heeft ontzettend veel sociale activiteiten

en hartstochtelijk Zuidoost-promotor.Nog altijd wordt 70%

opgezet. Zo kwam er een zeefdrukwerkplaats voor mensen

van de koopwoningen aan Zuidoost bewoners verkocht. Jam-

die geen werk hadden, kwam ze in contact met creatieven,

mer genoeg trekken jonge carrièremakers vaak weg, omdat

waarmee ze samen het Bijlmerkookboek maakte, zat ze in

ze bijvoorbeeld in Almere meer ‘waar’ krijgen voor hun geld.

de politiek en werd eigenlijk kortweg dé “Bijlmerpromotor”.

Hoe behoud je deze interessante doelgroep in het stadsdeel?

Jenny was initiatiefnemer van de organisatie ‘United’; een

Jenny gelooft zeer in het mi Oso concept. De veranda’s, de

organisatie, opgericht door mensen uit Zuidoost met als doel

openbare ruimte, de schuine daken: dat is nu precies het

het negatieve beeld van het stadsdeel drastisch te verande-

bijzondere woningtype dat we hier nodig hebben, denkt

ren. Er werden rondleidingen georganiseerd langs nieuw-

Jenny. Bovendien: “Zuidoosters leven graag buiten, net als in

bouw, oudbouw en gerenoveerde delen van de buurt.

de tropen.”

Twijfels van mensen ‘van buitenaf’

Ruim 24 jaar geleden, nadat ze het Kwakkoe-festival had

Met haar prachtige verhalen en anekdotes brengt Jenny

bezocht, verhuisde Jenny van Dalen van Amersfoort naar

tijdens de Bijlmertours het stadsdeel tot leven, vaak tot

Zuidoost. De aanleiding: “Ik zag een enorme gemixte bevol-

verbazing van bevooroordeelde toehoorders. De groepen die

king en dacht: hier hoor ik thuis”. Jenny was getuige – of beter

erop af komen zijn zeer divers; van vooraanstaande politici

gezegd – de voorloper en voortrekker van de vernieuwingen

tot de huisvrouwenvereniging uit Staphorst. Jenny heeft nog

in Zuidoost, in Gaasperdam. “Ik heb nooit spijt gehad dat ik

veel meer – bijna ontelbaar – georganiseerde activiteiten op

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 19

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 19

24-07-2009 15:03:09

haar cv staan. Zo was er ‘Logerenstein’, waarbij tien BN’ers

en willen graag een appartement met lift, makkelijk parkeren

rondgeleid werden door Zuidoost en er kwamen logeren, ont-

en goede voorzieningen in de buurt. Van hieruit ben je zo met

wikkelde ze ‘Streetcornerwork’, waarbij ze samen met drugs-

de metro in de stad.”

verslaafden de openbare ruimten onderhield en adopteerde blijven de twijfels over Zuidoost nog bij veel mensen ‘van

Er wordt hier veel buiten geleefd, net als in de tropen.

buitenaf’ bestaan. Zeker de koop van een woning betekent

Momenteel is Zuidoost vooral in de K-buurt bezig met een

een grote stap. Hoe is het om in Zuidoost te wonen, welke

vernieuwingsslag. Uiteindelijk zal de helft van alle woningen

mensen wonen er en pas ik daar wel tussen?

in Zuidoost in de koopsector terecht komen. Op die manier

zij samen met diezelfde verslaafden het Gaasperpark. Toch

wordt er een nieuwe doelgroep aangetrokken. Het overgrote Om potentiële kopers goed te informeren over Zuidoost en

deel van de bevolking hier, heeft de Surinaamse identiteit.

hun vooroordelen weg te nemen, heeft Jenny samen met

Dat is duidelijk te merken aan hun culturele achtergronden.

drie andere vrouwen die allemaal in Zuidoost wonen, ‘ZO

Er wordt veel buiten geleefd, net als in de tropen. “Het is de

Wonen’ opgezet. “De eerste indruk van de meeste mensen

openhartige mentaliteit van mensen in Zuidoost. Ze zeggen

is dat er zo ontzettend veel zwarte mensen op straat lopen,

wat ze denken.”

alsof dat bedreigend is, maar ik kijk daar met een hele andere blik naar. Die mensen leven nou eenmaal graag buiten, er

Het eilandjesgevoel en de angst zijn weg

wordt gehockeyd, gespeeld, gevoetbald op straat, enzovoort.

Rondom 1992 begon de grote vernieuwingsslag. Er kwam

Het is juist leuk!”

veel onrust en tegenstand, vooral vanwege de privacy die

De vernieuwing werpt vruchten af

men in de hoogbouw als waardevol beschouwde. Even later leek een huis met een tuin bij diezelfde mensen toch ook

“Je ziet nu dat het vernieuwingsproces flink aan het slagen

wel erg interessant. Jenny is blij met de verlaging van de

is; jongeren zijn goed opgeleid en vinden goede banen.” Het

dreven. “Daarmee is het eilandjesgevoel weg. En de angst

is belangrijk dat dit ook overgebracht wordt op mensen die

is weg. Vroeger wist je nooit wat je stond te wachten achter

(op)nieuw in Zuidoost willen komen wonen. Op de vraag wat

die groene heuvels.” Om de wijk succesvol te laten zijn, moet

voor mensen er nu eigenlijk kopen in Zuidoost, antwoordt

vooral de middenklasse hier behouden blijven. “We moeten

Jenny dat ruim 75% van de kopers uit het eigen stadsdeel

zorgen dat zij hier geld willen en kunnen besteden. Er zijn nu

komt. Daarnaast zijn er veel spijtoptanten die kopen, vroegere

veel te weinig eetgelegenheden. “Ik zeg altijd maar, er wordt

stadsdeelbewoners die – veelal vanwege een niet passend

hier hartstikke lekker gekookt, maar je kunt alleen nergens

woningaanbod of prijs-kwaliteitverhouding – naar Almere zijn

eten.” “Waar ik altijd van moet huilen – en dat meen ik

getrokken. Ook ziet Jenny steeds meer oudere kopers vanuit

serieus, want de tranen springen in mijn ogen – is als ik al die

het centrum naar Zuidoost komen. “Zij zijn ouder geworden

mensen zie, nadat ze in de Heineken Music Hall, de ArenA en

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 20

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 20

24-07-2009 15:03:09

dergelijke, geweest zijn, en ze gaan allemaal in grote massa’s

in één paviljoenachtig gebouw, opgehoogde veranda’s of op

weer weg. Dat is zo jammer! Het zou allemaal werkgelegen-

hoge neuten en die losse villaatjes staan verstrooid in het

heid zijn en goed voor het imago van Zuidoost, om te zorgen

groen. Appartementen voor vooral starters, maar ook voor

voor goede restaurants.”

senioren. En unieke woningen voor gezinnen met kinderen

Parate Kortvoortkennis

daar tussenin. Jenny ziet het al helemaal voor zich. “Dat past hartstikke goed bij die doelgroep! En dan die hangmatten on-

Even terug naar de opgave voor Kortvoort. Wat weet Jenny

der die verhoogde balkons/ hoge neuten en lekker luieren in

te vertellen over de locatie, voorzieningen, enzovoorts?

een schommelstoel op de veranda. Het zou mooi zijn als jullie

Vikaash, het cultureel centrum, wordt vooral door Hindoe-

de politiek kunnen overtuigen van het feit dat jullie idee hier

stanen gebruikt. Of het weggaat of niet, is bij haar nog niet

zo goed past. Uiteindelijk is iedereen er ontzettend trots op

bekend. ‘In kringen’ is de naam van Vikaash wat twijfelachtig,

als er een fantastisch, bijzonder concept in Zuidoost neerge-

weet Jenny, niet alle verhalen die erover verteld worden zijn

zet wordt. Het is van belang dat de startende middenklasser

positief. De gymzaal is nog vrij nieuw, van eind jaren ’90. Qua

wordt vastgehouden. Zij zijn de toekomst, maar verdwijnen

winkelaanbod zijn er de winkelcentra ‘Ganzenhoef’ en ‘De

steeds vaker naar bijvoorbeeld Almere.” Een andere doel-

Kameleon’ in de buurt. Over het woningaanbod in de buurt is

groep die volgens Jenny niet goed wordt bediend, zijn de

ze niet altijd even enthousiast. Veel van hetzelfde, “de grauwe

in Zuidoost geboren jongeren die zelfstandig willen gaan

blokkendozen” en helemaal niets voor jonge starters. Jenny:

wonen. “Er is een wachtlijst van tien jaar voor een zelfstan-

“Voor startende gezinnen is er wél aanbod, maar juist voor

dige woning!”

die starter van een jaar of 20, 22, die nog alleen is en geen duur appartement kan kopen, is er niets. Zij willen graag

Prijsplafond

hun eigen plekje huren. Slechts een kleine woning van zo’n

Als we verder inzoomen op de gewenste woningtypen,

56m² en twee kamers hebben zij nodig. Hier is absoluut geen

vertelt Jenny dat het parkeren voor iedereen erg belangrijk

aandacht voor en wat zou het toch zonde zijn als zij Zuidoost

is en dat woningen met kappen en gezellige architectuur als

moeten verlaten. We zien al veel uitstroom van Zuidoosters,

zoete broodjes over de toonbank kunnen gaan. Dat heeft ze

die trekken naar Almere.”

al meegemaakt bij sommige projecten. “Maar dan moeten ze

mi Oso past goed in de markt

écht bijzonder zijn en in ieder geval niet duurder dan drie ton, anders raak je ze niet kwijt. Dat is echt het prijsplafond.”

We leggen onze droom voor Kortvoort aan Jenny uit. Over de vele culturen die in Zuidoost wonen en het bijzondere concept dat we vanuit hun identiteit ontwikkeld hebben. De Surinaamse architectuur, witte woningen, veranda’s en een groene, geborgen binnenwereld. Meerdere woningen steeds

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 21

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 21

24-07-2009 15:03:09

2 mi Oso

Mijn Huis, mijn droomhuis

Op basis van voorgaande hebben wij een aantal essenties benoemd: de unique selling points van het project, de dragers van het plan. Als aan de essenties vastgehouden wordt, blijft het concept altijd overeind. â&#x20AC;&#x153;mi Osoâ&#x20AC;?: Eigen buurtje in de buurt, Tropische architectuur (in een modern-Nederlandse vertaling), Groen en beheer, Veiligheid en geborgenheid, Binnen- en buitenwereld Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 22

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 22

24-07-2009 15:03:11

“Ik woon daar, in die witte tropische woningen met die veranda’s, bij de school en de kerk. In mi Oso.”

1 Eigen buurtje in de buurt Een sterke eigen identiteit te worden binnen de K-buurt,

Vervolgens binden we ze aan de wijk door de juiste diversiteit

is absoluut de potentie van deze plek. Door de contouren

aan woonproducten te bieden, zodat men in de toekomst kan

goed aan te zetten en een reëel plangebied te kiezen, krijgt

doorgroeien naar een andere woning (of het zorgcentrum). Zo

het plangebied de ruimte om een eigen buurtje te worden.

houden we mensen vast die gaan houden van de wijk, zich er-

De bestaande voorzieningen zijn divers en gericht op alle

mee verbonden voelen. Om mi Oso écht een eigen buurtje te

leeftijden; van de brede school tot sportaccommodatie, kerk

laten zijn, is een specifieke uitstraling in zowel woonproduct

en buurtcentrum tot ouderenzorg. Hier kunnen generaties

als openbare ruimten van groot belang; een integraal plan

samen groot en oud worden en elkaar helpen. Met een sterk

voor wonen, buitenleven en voorzieningen.

concept verleiden we de doelgroepen om hier te gaan wonen.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 23

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 23

24-07-2009 15:03:18

“Mijn huis is exotisch, tropisch wit, bijzonder. Op mijn veranda geniet ik van het buiten zijn.”

2 Tropische architectuur De bestaande identiteit van Kortvoort is helder. De mensen

worden in de identiteit en eigenheid van de woonomgeving.

die er wonen zíjn deze identiteit. Meegebracht vanuit vooral

Daarom hebben we gekozen voor tropische architectuur. In

Suriname, waar allerlei culturen samenwonen. De Surinaamse

Suriname bouwt men onder een zeer specifieke, bijzondere

bevolking is immers een mix van Hindoestanen, Creolen,

architectuur. Een heel zonnige architectuur; wit van kleur,

Javanen, Indianen, Chinezen, Libanezen, Brazilianen. Zij leven

met grote veranda’s voor een privéplekje in zon of schaduw.

daar allen met en naast elkaar. De cultuur van Suriname zit

En op neuten. Hoge neuten of lage neuten, dit zijn ‘poten’

ook de Surinaamse Nederlander die hier is opgegroeid in het

onder de woning, bedacht om ongedierte en onveiligheid

bloed. Ouders zijn er geboren, er wordt in duizenden huizen

buiten de deur te houden. Hier, in Kortvoort, zetten we een

elke dag Surinaams gekookt, je gaat met de hele familie naar

sterk concept neer door een eigen interpretatie te geven

het Kwakoefestival, kwettert Sranantongo of Javaans met

aan de Surinaamse architectuur; een vrije vertaling tot een

je buurvrouw op de markt. Blijven in Zuidoost doe je echter

Surinaams-Nederlands product van hier en nu. De witte kleur,

alleen als Zuidoost je iets kan bieden dat opweegt tegen de

de kapvorm, zonnige veranda’s, chique luiken of louvres en

goedkopere prijzen en de ‘meer-meter woningen’ die je kunt

de bijzondere materiaalkeuze: dat alles zorgt voor een flinke

kopen in bijvoorbeeld Almere. Die meerwaarde moet gezocht

vleug exotische architectuur in Zuidoost.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 24

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 24

24-07-2009 15:03:19

“Mijn huis is omgeven door een groene wereld. Onder de tamarinde of de eik rust ik uit in mijn hangmat.”

3 Groen en beheer Een groene wijk is altijd prettig, maar in Kortvoort is het groen

kunnen zijn. In Le Medi wonen mensen aan een gezamenlijk

zo nadrukkelijk aanwezig en ook nú al een kwaliteit, dat dit

binnenplein met een fontein. De woningen zelf zijn volledig

absoluut een essentieel punt is in de verdere ontwikkeling.

eigendom en dus de verantwoordelijkheid van de kopers

Er staan in Kortvoort straks veel mooie, volwassen bomen:

zelf. Het beheer van de gezamenlijke openbare ruimte is

kastanjes, eiken, tamarindes. Het openbaar gebied wordt ont-

geregeld in een vereniging van eigenaren. Deze ontvangt van

wikkeld tot dorpse, boomrijke, parkachtige omgeving zonder

de deelgemeente de begrootte jaarlijkse beheerkosten. De

auto’s, waarin afzonderlijke paviljoens losjes ‘neergestrooid’

bewoners dragen een eigen deel bij. Zo wordt het karakter en

worden. In het groen kan men elkaar ontmoeten en kunnen

de kwaliteit van de buitenruimte bewaakt en onderhouden. In

kinderen veilig spelen. Lopend naar school en tikkertje doen

een beheersovereenkomst tussen de deelgemeente en VvE

zonder uit te hoeven kijken voor de auto’s. Groen, groener,

zijn de wederzijdse afspraken over deze bijzondere manier

groenst en geen auto’s of asfalt in de openbare ruimten dus.

van beheren vastgelegd. Dat kunnen ze uitbesteden, maar

Net als in Suriname vormt de groene openbare ruimte, de

ook zelf doen door bijvoorbeeld enkele malen per jaar samen

plek bij de tamarinde (en de eik) een vriendelijke, natuurlijke

het binnenterrein aan te pakken. In de praktijk blijkt het goed

ontmoetingsplaats voor jong en oud.

te werken: het is onderdeel van de eigen woonomgeving en

Het beheer verdient aandacht. De aanpak die we bij ‘Le

daarom belangrijk dat het er goed uitziet. De openbare ruimte

Medi’ hebben gekozen zou ook voor ‘mi Oso’ toepasbaar

wordt behandeld alsof het de eigen privétuin is.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 25

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 25

24-07-2009 15:03:26

“In dit groene woonpark voel ik me altijd veilig, gezien.”

4 Veiligheid & geborgenheid Een veilige omgeving, geborgenheid. In het door ons ont-

lopen, voel je het; een plek met intimiteit, geborgenheid.

worpen Kortvoort kun je rustig ademhalen. De sfeer is dorps,

Dit is wat we ook voor Kortvoort willen bereiken. Naast de

vriendelijk. De mooie, ‘tropische urban villas’ in het groen

stedenbouwkundige opzet en de groeninvulling, dragen ook

worden in ons plan ‘omarmd’ door stevige stedenbouwkun-

de fijnmazige overgangen van openbaar naar privé hieraan bij.

dige wanden met duidelijke entrees naar het binnengebied.

Bijvoorbeeld de ‘lage neuten’ woning met haar veranda aan

Doordat die entrees zo geprononceerd zijn uitgewerkt, voelt

het groen in plaats van een grote schutting. Hier ben je nooit

het bijna alsof je de drempel naar een privégebied overstapt.

alleen. Er wordt gespeeld en mensen ontmoeten elkaar. Er is

Een gebied waar je te gast bent. En waar je dan ook rust

leven op straat. Vanaf de veranda’s kunnen ouders en groot-

behoudt en geen rommel maakt. Goede referenties zijn bij-

ouders makkelijk een oogje in het zeil houden. Het verkeer

voorbeeld project Vondelparc in Utrecht of het GWL-terrein in

raast hier niet door de straten. Er heerst een dorpse vorm van

Amsterdam. Zodra je het project – of eigenlijk park – in komt

geborgenheid en intimiteit in het ‘binnenste’ van Kortvoort.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 26

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 26

24-07-2009 15:03:28

“Op de veranda voor mijn woning kijk ik zo uit over het groene binnengebied. Daar ontmoet ik mijn buren en kunnen mijn kinderen veilig boomtikkertje spelen.”

5 Binnen- en buitenwereld We ontwerpen vriendelijke erfafscheidingen in plaats van harde

belangrijke extra kwaliteit, vraagt om een bijzondere uitwer-

overgangen. We onderscheiden twee soorten overgangen:

king.

Overgangen tussen privé en openbaar

Overgangen van het autoluwe plangebied naar daarbuiten zijn

(de woning en het openbaar gebied);

tweeledig; enerzijds zijn er de duidelijke contouren om het

Overgangen tussen het plangebied en aangrenzend

plangebied heen, anderzijds trekt de invulling van openbare

gebied daaromheen.

ruimten het plangebied juist bij het gebied daaromheen. Zo

ontstaat er wel een verbinding naar buiten, maar krijgt het auDe overgang tussen privé en openbaar kan een groene

toluwe gebied een semi-openbaar karakter. Je voelt dat je een

overgang zijn: een veranda met een trapje tussen privé en

meer privé-achtig gebied binnenloopt. Dit geeft de geborgen-

openbaar. De veranda is een prima plek voor een simpel bankje

heid van het binnengebied weer. Door het juiste gebruik van

of een compleet ‘buitenkamertje’ met mooie planten. Deze

erfafscheidingen kunnen deze doelen worden bereikt.

veranda, de ‘eyecatcher’ van de tropische urban villa’s, een

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 27

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 27

24-07-2009 15:03:28

Interview met

Santusha Renfurm Santusha droomt mee over mi Oso

Ze ziet veel vrienden wegtrekken uit haar geliefde Zuidoost,

Of in Zaandam of Purmerend. Ze kunnen Zuidoost niet meer

omdat ze het stadsdeel te duur vinden. Santusha zelf heeft een

betalen. Ik ken de wijken in Almere al op mijn duimpje, zo veel

goede baan en wil liever in het stadsdeel blijven. Zeker als mi

vrienden zijn daar naartoe vertrokken. Een aantal wonen in de

Oso doorgaat, want “Hoge neuten zijn top!”. Een op Surinaam-

Regenboogbuurt bijvoorbeeld, het is er best mooi.”

se leest geschoeid huis ziet ze meteen helemaal zitten. Dat is ook wat ze zelf zoekt als ze van de zomer weer naar Suriname

Iets bijzonders en gemengds

gaat. Buiten koken en elkaar ontmoeten zijn belangrijke ingre-

Santusha woont in een portiek met een Surinamer, een Afri-

diënten voor het droomwonen van Santusha. Maar je moet je

kaanse vrouw, twee Nederlanders en een Hindoestaan, een

óók kunnen terugtrekken, want: “Soms zijn Surinamers erg

gezellige mengelmoes dus. “Wij houden van privacy, maar

lawaaierig en daar heb je niet altijd zin in.”

willen elkaar wel ontmoeten. Bijvoorbeeld om een oogje in het

Veel van mijn vrienden zijn in Almere gaan wonen

zeil te houden, op de kinderen te letten of de planten water te geven als mijn buren op vakantie zijn.” “Hoe ik het liefst zou willen wonen? In een buurt met gemeng-

Santusha is geboren en getogen in Zuidoost en heeft lange tijd

de culturen. En dan bedoel ik ook écht gemengde culturen hè;

in het Kelbergengebied gewoond. We maken een afspraak voor

dus niet alleen Surinamers, maar ook Nederlanders, Turken,

een interview en worden bij haar op kantoor uitgenodigd. Ze

Hindoestanen, Javanen, echt van allerlei mensen als buren!

heeft een goede baan bij Fortis. Tot enkele weken geleden was ze personal assistant; inmiddels is ze gepromoveerd en maakt ze deel uit van de projectteams.

“Hoge neuten zijn top.”

Santusha heeft haar kansen schoon gezien. “Sinds tweeënhalf

Het liefst zou ik bij een parkje wonen, waar ik mijn eigen huis

jaar woon ik op mezelf. In Reigersberg, samen met mijn zoon

heb en mijn kind lekker buiten kan spelen. Kunnen jullie niet

van elf maanden. In een portiekappartement, met een huur van

een kindvriendelijk thema verzinnen, iets met kleur ofzo, een

€ 460,- per maand.” Blij is ze met het feit dat ze een woning

Surinaams tintje, eens iets anders dan anders?!”

heeft kunnen krijgen. “Veel van mijn vrienden zijn in Almere gaan wonen, omdat ze hier geen woonruimte konden vinden.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 28

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 28

24-07-2009 15:03:31

Hoge neuten zijn top!

bijna niet ziet dat er een restaurant zit, je moet het echt weten

We leggen ons concept over het buurtje voor Kortvoort aan

anders kom je er niet.” Verder is er nog “‘Smeltkroes’ in Gan-

Santusha voor. Ze pakt haar pen en schriftje en tekent volop

zenhoef, maar dat vind ik niet zo lekker. En anders moet je toch

plattegronden over hoe de woningen er volgens haar uit zouden

echt naar de Albert Kuyp.” Het Surinaamse koken neemt een

moeten zien. Ze tekent plattegronden van de woning van

belangrijk deel van de dag in beslag.

grootmoeder in Suriname tot aan haar eigen plattegrond van haar huidige woning. “Hoge neuten zijn helemaal top!” zegt ze, vol

Buiten leven en koken

enthousiasme. De woningen hebben een grote keuken beneden,

Een algemene kookgelegenheid – een soort stenen buurtbar-

zodat de etensluchten van kerrie en dergelijke weg kunnen uit de

becue – voor bewoners, om vis op te bakken? Santusha vindt

woning. Boven is er dan een kleine bar, een soort pantry, waar je

het een goed idee. “Of je zou ieder een eigen stenen barbecue

koffie kunt zetten en een koelkastje hebt. Verder is er beneden

voor op het erf moeten geven.” De ideale tuin, volgens San-

een washok, er hangt onder de woning een heerlijke hangmat

tusha: “Het moet een stenen tuin zijn, met niet zoveel onder-

en staat er een tafel in de tuin. Een privé buitenruimte is erg

houd. Met wat bloemen erin, aan de zijkant bijvoorbeeld. Tuinen

belangrijk. Er moet zeker genoeg privacy zijn. Boven is er dan de

onderhouden Surinamers niet.” Santusha over hoe ze haar

woonkamer en zijn er slaapkamers en een balkon. “Ja, dit moe-

woning het liefst ingedeeld zou zien: “Een appartement met

ten jullie echt maken. Iedereen gaat enthousiast zijn en iedereen

een woonkamer en twee slaapkamers. Of later, een huis bij de

gaat het willen kopen. Dit is echt te gek!” Santusha vertelt dat

grond. Omdat wij met veel kruiden koken, houden wij ervan om

ze komende zomer in Suriname op vakantie gaat. Ook daarvoor

keuken liever apart te hebben. Anders gaat de woonkamer ook

zoekt ze in Suriname een woning op hoge neuten. “Zo leuk!”

naar kerrie ruiken.” Wat Santusha verder nog belangrijk vindt; “Een huis met geluidsdichte muren. Surinamers praten altijd

Alleenstaande moeders als doelgroep

zo hard, of er zijn feestjes. Dat is wel gezellig hoor, maar soms

We vragen Santusha wat meer over haar culturele achter-

heb je ook wel behoefte aan rust.” Ook over het parkeren heeft

grond. Is ze erg ‘vernederlandst’ en in hoeverre heeft ze nog

ze een duidelijke mening. Voor haar liever niet de parkeerplaats

interesse in haar Surinaamse identiteit? Hoe ziet haar leven

direct naast de woning. “Dan gaan ze aan hun auto’s klussen en

eruit? Santusha vertelt over de vele alleenstaande Surinaamse

auto’s wassen en gaat de muziek hard aan. Liever de auto wel

moeders die in Zuidoost wonen. Ze is zelf ook alleenstaande

dichtbij, maar dan netjes in een soort hof ofzo.”

moeder. “Het zou goed zijn om woningen voor hen te ontwikkelen. Ik vind het belangrijk dat als mijn kind vier is, dat ik dan

Orde, netheid, veiligheid

bij de grond kan wonen. Hier in Zuidoost zou ik graag blijven.

Ook over de openbare ruimte heeft Santusha haar woordje

Alles is hier in de buurt met de auto, de fiets of lopend. Ik woon

klaar. “Orde, netheid, veiligheid.” Een zin die ze zeker nog drie

dicht bij mijn werk en ben zo in de stad.” “In Kortvoort zou het

keer herhaalt in ons interview, blijkbaar een zeer belangrijke

zeker een pluspunt zijn dat de school dichtbij zit.” Verder is het

woonessentie voor haar. “Dus geen hangplekken, maar een

hier elke vrijdag ‘Kraaiennestmarkt’. “Daar kun je alle lekkere

park met prullenbakken en een functie.” Ten slotte vragen we

culturele eten ophalen”, aldus Santusha. Eigenlijk kun je verder

Santusha nog of ze voor haar moeder of grootmoeder aan huis

nergens eten. “Er is één restaurant in de E-buurt, het is heel

zou willen zorgen. “Ik wil wel graag zorgen, maar liever ook wel

Surinaams. Recepten staan op de muur geplakt. Daar kan je

een plekje privé hebben. Een andere woning in dezelfde wijk

voor vier euro héérlijke bami kopen! Jammer dat je van buiten

zou top zijn.”

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 29

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 29

24-07-2009 15:03:31

uitwerking van de droom

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 30

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 30

24-07-2009 15:03:40

Kortvoort begint vorm te krijgen. In dit hoofdstuk worden de planessenties verder uitgewerkt.

3.1 Stedenbouw Sterke eenheid

De stedenbouwkundige uitdaging bestaat vooral uit het

•

Een goede verbinding voor het hele gebied, waardoor de

creëren van een duidelijke identiteit in een versnipperde ste-

bestaande voorzieningen óók bij de buurt gaan horen,

denbouwkundige omgeving. Dat kan onmogelijk door aan te

geeft eenheid;

sluiten op al die aanwezige (zeer verschillende) stijlen en identiteiten: het moet iets heel sterks zijn, dat op zichzelf staat:

•

Die eenheid wordt onder meer bereikt door de openbare

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 31

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 31

24-07-2009 15:03:42

ruimte als drager te nemen van de stedenbouwkundige

en de Groesbeekdreef. Deze gebouwen zorgen ervoor

opzet, met daarin verschillende niveaus van ‘openbaar-

dat Kortvoort sterk wordt beëindigd maar tegelijkertijd

heid’, met de bomengroepen als onmiskenbaar centrum

aansluit op de volumes en morfologie van haar omge-

van het gebied.

ving. Zo zal het appartementengebouw ook een logische spiegeling zijn van de recente nieuwbouw, ontworpen

•

Binnen de groene, parkachtige omgeving – die aan de

door Dick van Gameren aan de andere zijde van de

ene kant kenmerkend is voor Zuidoost, maar ook refe-

Groesbeekdreef.

reert aan de vroegere Surinaamse stedenbouw – worden tropische urban villa’s geplaatst die niet zozeer blokken

•

In mi Oso worden enkele rijwoningen in de zuid-west-

vormen maar echt als ensemble in het groen staan;

punt doorgetrokken over het terrein van de toekomstige EBG-kerk. Dat is niet voor niets. Uit onze gesprekken

•

Zo is het mogelijk de reeds aanwezige gebouwen (de

met deze kerk is duidelijk dat zij mogelijkheden overwe-

scholen, cultureel centrum, gymzaal en toekomstige

gen om de ontwikkeling en realisatie van de kerk verder

kerk) op te nemen in het geheel.

af te stemmen en samen te laten vallen met de rest van de locatie. Zo zouden diverse win-win situaties benut

•

Om Kortvoort echt eenheid en geborgenheid te geven, is

kunnen worden. Het ontwikkelen van enkele woningen

het van belang aan de randen geen losse blokjes neer te

op het terrein van de kerk, is een van de concrete mo-

zetten maar aaneengesloten woningen in een rij. Of ap-

gelijkheden om de maximale toegevoegde waarde voor

partementengebouwen op de hoek van de Karspeldreef

zowel de kerk als de rest van Kortvoort te bereiken.

0ROGRAMMAOVERZICHT

Fasering

Fase 1 &ASE

Fase 2 &ASE

De stedenbouwkundige opzet van het gebied is zo ontworpen dat in eerste instantie plot 6, 7 en 8 ontwikkeld kunnen worden. Maar in de tweede fase kunnen ook plot 2 en 3 worden

ontwikkeld. Wij pleiten er echter voor deze ontwikkeling gelijk

11 4

op te pakken en het gebied in één keer een nieuwe identiteit en toekomst te geven. In een later stadium kan ook de locatie van Vikaash en de gymzaal worden opgenomen in het plan.

Fase 3 &ASE

Fase 1: Type A - Drive in woning (24x) Type B - Kwadrantwoningen (28x Type C - Starters appartementen + 900 m2 bedrijfsruimte Type D - Starters appartementen

50 4

Ze kunnen ook blijven; beide scenario’s passen in de steden-

bouwkundige opzet en de essentiële ruimtelijke structuur van

de openbare ruimte. 21

Fase 2: Type B - Kwadrantwoning (8x) Cultureel centrum (1x) Type E - Rijwoningen (11x)

4 13

A &ASE Fase 3

Fase 3: Type B Kwadrantwoningen (12x) Type E Rijwoningen (4x)

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 32

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 32

24-07-2009 15:03:42

Vogelvlucht Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 33

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 33

24-07-2009 15:03:47

Parkeerplekken 0ARKEERPLEKKEN

26 9

EERPLEKKEN

24 24

8 8

12 12

25 16

Parkeren op eigen terrein

Parkeren in publieke ruimte Parkeren op eigen terrein 24

27 27

Parkeren in publieke ruimte

Parkeren De parkeeroplossing is een bijzondere kwaliteit die is meege16

geven in de stedenbouwkundige opzet die door het stadsdeel is gekozen. Ondanks de intensievering van het programma

dat wij voorstellen, werken wij deze opzet in ons voorstel uit zodat het gebied volledig autovrij is. Dat gebeurt onder andere door extra parkeerplaatsen te realiseren achter het appartementencomplex. Bovendien zullen twee van de drie strookjes rijwoningen in het gebied op â&#x20AC;&#x2DC;hoge neutenâ&#x20AC;&#x2122; staan. Daarmee worden het drive-in woningen waaronder geparkeerd wordt.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 34

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 34

24-07-2009 15:03:48

Ooghoogte impressie

3.2 Openbare ruimte De openbare ruimte is de essentiële drager van het plan. Het

ving en inrichting zullen bezoekers echter wel het gevoel

parkachtige gebied is volkomen autovrij en wordt daarmee bij-

hebben dat ze “te gast” zijn. De centrale assen zijn

zonder veilig en gebruiksvriendelijk. Die openbare ruimte dient

tegelijk essentieel voor de kinderen die dagelijks door

dan ook met extra aandacht ontworpen te worden:

het gebied lopen, van en naar school.

•

Één van de essenties daarbij is gelaagdheid in openbaarheid: deze lagen moeten goed worden gemarkeerd.

•

De tweede laag in openbaarheid is te vinden in het collectief inrichten van de tuinen achter de rijwoningen (de ‘Hoge Neutenwoningen’). Deze woningen beschikken

•

De centrale assen door het gebied vormen de eerste

over een privé-terras en worden door deze tuinen met

laag en zullen volledig openbaar zijn. Door hun vormge-

elkaar verbonden: ontmoeten op eigen voorwaarde.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 35

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 35

24-07-2009 15:03:56

•

De woningen in het middengebied krijgen een privé-

De gymzaal zal blijven en vraagt daarom om een slimme aan-

tuintje, grenzend aan de veranda van de woning. Dat is

pak. Wij stellen voor de gymzaal ‘in te pakken’ met begroei-

de derde laag. Door de erfafscheiding van deze tuintjes

ing. Deze begroeiing wordt ook toegepast bij de begrenzing

mee te ontwerpen in een uitvoering van halfhoge hagen,

van de schoolpleinen. Zo komt deze vorm van openbaar groen

ontstaat een groene eenheid die voldoende privacy biedt

terug en wordt de gymzaal opgenomen in haar omgeving. De

aan de bewoners.

parkeerplaatsen voor de appartementen hebben daarachter een goede plek.

Deze gelaagdheid in openbaarheid van de openbare ruimte is essentieel voor het plan. Het biedt bescherming en privacy

Voor de inrichting en materialisatie van de openbare ruimte

voor bewoners maar het stimuleert ook ontmoeting voor de

moet gedacht worden aan halfhoge (beuken) hagen, mee-

mensen die door Kortvoort wandelen, fietsen, of er een tijdje

ontworpen hekwerken en slingerende schelpenpaden die om-

komen zitten, wachtend tot de school uit gaat, of tot oma van-

zoomd worden door gras. De al aanwezige bomen zullen het

uit het Henriette Roland Holst langskomt voor een babbeltje in

gebied vanaf het eerste uur een volwaardig karakter geven.

de schaduw van de bomen.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 36

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 36

24-07-2009 15:04:04

'ROENSTRUCTUUR

Groenstructuur School School

School

Lommerrijke laan

Ingepakte gymzaal

Bomen

Groene

Collect Privé tu

Bomengroep : ontmoetingsplek Groene inkadering Collectief groen Privé tuin

+WADRANT WONING

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 37

4USSENPAD

6ERANDA

#OLLECTIEF GROEN

6ERANDA

$RIVE IN WONING

6ERANDA

3TRAAT

!ANZICHT WONING

/PENBAAR GROEN

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 37

24-07-2009 15:04:11

3.3 Architectuur Referentiekader voor mi Oso is onmiskenbaar de Surinaamse architectuur met veranda’s, flauwe kappen, witte muren, rode kappen en neuten. Neuten: de ‘poten’ waar (onder andere) in Suriname de woningen op worden gebouwd. Uit onze gesprekken met bewoners en Zuidoost-kenners blijkt dat deze neuten een krachtig uitgangspunt kan zijn voor ontwerp en vormgeving: veel mensen in Zuidoost zullen zich erdoor aangesproken voelen. Het is bijzonder, exotisch, onderscheidend en voor veel bewoners van Zuidoost zeer herkenbaar.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 38

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 38

24-07-2009 15:04:17

Ooghoogte impressie Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 39

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 39

24-07-2009 15:04:23

0ROGRAMMAOVERZICHT

Fase 1 &ASE

Fase 1:

Fase 2 &ASE

B 11 4

Fase 3 &ASE

C 50 4

B 4

Fase 2: Type B -Totaal: Kwadrantwoning (8x) 123 woningen Cultureel centrum (1x) Type E - Rijwoningen (11x)

4 13

Type A: “Hoge Neuten” woning (Drive in woning) 24x Type B: Tropische urban villa (Kwadrantwoningen) 28x Type C: Veranda appartementen (Starters appartementen) 5,4m 50x + 900 m2 Bedrijfsruimte Fase 1: Type D: Type A - Drive in woning (24x) appartementen Type B -Veranda Kwadrantwoningen (28x) Type C -(Starters/senioren Starters appartementen 5,4m (50x) appar+ 900 m2 bedrijfsruimte 7,2 m 21x Type D -tementen) Starters appartementen 7,2 m (21x)

A &ASE Fase 3

Programmaoverzicht

Fase 2:

Fase 3: Type B: Type B Kwadrantwoningen (12x) Type E Rijwoningen Tropische(4x) urban villa

(Kwadrantwoning) 8x Cultureel centrum 1x Type E: “Lage Neuten” woning (Rijwoningen) 11x Totaal: 19 woningen

3.4 Woningtypen Binnen de gekozen stijl voor de

architectuur en het stedenbouwkundig raamwerk kunnen bijzondere

woningtypen worden gerealiseerd:

Fase 3: Type B: Tropische urban villa (Kwadrantwoningen) 12x Type E: “Lage Neuten” woning (Rijwoningen) 4x Totaal: 16 woningen

Totaal mi Oso: 158 woningen

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 40

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 40

24-07-2009 15:04:24

4YPE ! Drive-in woning GBO +/- 135 m2 Beukmaat: 5,4 m

“Hoge Neuten” woning

“Hoge Neuten” woningen De rijwoningen aan de rand van het gebied zijn gebaseerd op het principe van de ‘Hoge Neuten’ woningen. Dit zijn woningen op poten met daaronder schaduw, een plek voor de auto, een wasruimte, een hangmat en een keuken. In mi Oso worden dit drive-in woningen waar de auto in de plint geparkeerd kan worden. Daar is ook de keuken gesitueerd. Op de verdieping bevindt zich de woonkamer, met een terras aan de achterzijde. Vanuit daar gaat een trap naar beneden, naar de (collectieve) tuin. Of die echt collectief moet worden, gaan we

Voor het gezin: GBO +/- 135 m2 Beukmaat: 5,4 m

uitvinden in klantenpanels.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 41

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 41

24-07-2009 15:04:25

2IJWONINGEN

4YPE % 2IJWONINGEN GBO +/- 120 m2 Beukmaat: 5,4 m

“Lage Neuten” woning

“Lage Neuten” woningen Deze woningen liggen aan de noordzijde van het gebied in fase 2. De verschillende doelgroepen binnen Kortvoort die

we proberen te verleiden, bedienen we zo dat de kleine verschillen in woonwensen opgevangen worden. Zo is de ene persoon heel trots op de auto en heeft hij deze het liefst direct naast de deur, de ander wil graag in een woning met een wat meer traditionele plattegrond wonen. Voor die laatste groep is de “Lage Neuten” woning ontwikkeld; een woning met een meer traditionele plattegrond, wel iets opgetild vanaf maaiveld, maar niet zodanig dat de auto eronder komt te staan. De “Lage Neuten” woningen vormen tevens een logische overgang naar het noordelijk gelegen gebied. De woning is een degelijk ontworpen rijwoning van ongeveer 120 meter GBO met een prachtig georiënteerde tuin en een handige zolder. Voor het startend gezin!

Voor het gezin: GBO +/- 120 m2 Beukmaat: 5,4 m

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 42

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 42

24-07-2009 15:04:27

4YPE " +WADRANTWONINGEN GBO +/- 120 m2 Beukmaat: 7,2 m

Tropische urban villa

Tropische urban villa’s Ze zien eruit als vrijstaande villa’s, maar dat zijn het niet: in elk van deze villa’s zijn steeds vier bijzondere woningen ontworpen met veel daglichttoetreding en een onmiskenbaar Surinaams karakter: Veranda’s, flauwe kappen, witte muren, chique louvres en een neut. Die neut is niet hoog, maar wel voldoende om genoeg privacy te geven aan de veranda’s. De woningen hebben een beuk van 7,5 meter en kamers die aan twee zijden ramen hebben! 120 Meter GBO zal door zijn uitstekende prijs-kwaliteit-identiteitverhouding een groot aantal mensen uit de Surinaams-Nederlandse groep (die nu vooral kijkt naar Almere) kunnen vasthouden. Veranda’s en tuinen zijn altijd gunstig gepositioneerd op de zon. Voor het gezin: GBO +/- 120 m2 Beukmaat: 7,2 m

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 43

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 43

24-07-2009 15:04:28

3TARTERSAPPARTEMENTEN 3TARTERSAPPARTEMENTEN

plint: bedrijfsruimte 4YPE $ 3TARTERS APPARTEMENTEN GBO +/- 70 m2 Beukmaat: 7,2 m

plint: bedrijfsruimte 0LINT "EDRIJFSRUIMTE

4YPE # 3TARTERS APPARTEMENTEN GBO +/- 55 m2 Beukmaat: 5,4 m

Veranda-appartementen

Veranda-appartementen We onderscheiden twee typen: Startersappartementen van 55m2 GBO en doorgroeiappartementen van ongeveer 75m2 GBO. De startersappartementen kunnen ook voor senioren geschikt worden gemaakt, in aansluiting op de aanwezige diensten van ouderencentrum Henriette Roland Holst. Een buitenruimte op de zon en in de luwte van het binnengebied zorgt voor een belangrijke, extra kwaliteit.

Voor de starter: GBO +/- 55 m2 Beukmaat: 5,4 m

Voor de senior: GBO +/- 70 m2 Beukmaat: 7,2 m

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 44

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 44

24-07-2009 15:04:34

Vogelvlucht Kortvoort, een compleet buurtje Ymere zal in ieder geval afnemer zijn van de appartementen.

beroep worden gedaan op deze (extra) ruimte. Op eenzelfde

Ook nu het er meer dan 40 zijn, is Ymere zeer geïnteresseerd

manier zouden we de ruimtebehoefte van andere kerkgenoot-

in afname van de woningen en het maatschappelijk vastgoed

schappen kunnen onderzoeken: zijn er combinaties mogelijk?

cq de commerciële ruimten. De invulling van dit maatschappe-

Ook de haalbaarheid van een horecagelegenheid lijkt ons het

lijk en commercieel vastgoed willen we nader bezien in over-

onderzoeken waard. Er is in Zuidoost weinig horeca. Een goed

leg met makelaar en kopers (klantenpanels). Wij zien bijvoor-

(buurt)restaurant zou dus veel toevoegen aan Zuidoost maar

beeld goede mogelijkheden in een overloop van de EBG-kerk

ook veel toevoegen aan Kortvoort; dan is het ‘dorp’ helemaal

naar (een deel van) deze ruimte. Als het erg druk is in de kerk,

compleet.

bij bijzondere gelegenheden of festiviteiten, kan wellicht een

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 45

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 45

24-07-2009 15:04:41

Interview / Bellen met de buren:

Verbinding met ouderencentrum Henriette Roland Holst Om te weten wat er op een plek leeft, kun je het best de

bereikbaar en veilig. En dat zou ook met de vernieuwing van

buren bellen. Dat hebben we gedaan. In een uitgebreid

Kortvoort doorgezet moeten worden. Maar dan wel door ook

telefoongesprek met Huub Rijnbeek, de beleidsadviseur van

verbindingen te leggen. Verbinding is het kernbegrip dat door

het Evean Henriette Roland Holst zien we kansen naar voren

het zorgcentrum wordt aangedragen als kans. “Wij organi-

komen om de ontwikkeling van Kortvoort te verknopen met

seren verschillende activiteiten die toegankelijk zijn voor de

haar omgeving.

wijk. Zoals het ‘Wijkrestaurant’ waar ouderen uit de wijk voor een schappelijk prijsje kunnen komen eten. Als jullie zorgen

Het Evean Henriette Roland Holst is een centrum voor

dat Kortvoort de verbinding met ons en de wijk versterkt, dan

ouderenzorg en aanleunwoningen. Haar bewoners komen

zou dat veel toevoegen aan de wijk. Het moet toegankelijk

uit heel Zuidoost. Vroeger vooral autochtone Nederlanders,

zijn, laagdrempelig.” Voor de verbinding met de nieuwe woningen in Kortvoort komen we al pratend tot steeds betere ideeën. Juist de verbinding tussen jong en oud kan hier gelegd worden door activiteiten van de school en het ouderencentrum op elkaar af te stemmen. Daar is veel in mogelijk. Maar ook praktisch gezien zijn er ideeën genoeg. Zo zou het ouderencentrum graag een in Kortvoort zelfstandig (hurende) groep senioren willen bedienen met de service die zij kunnen leveren. Op die manier ontstaat er verbinding in de wijk. Ook weten ze bij het Evean Henriette Roland Holst als geen ander hoe belangrijk de nabijheid van familie is. “Als de kinderen van onze bewoners hiernaast komen wonen en hun kinderen daar naar school laten gaan, dan is echt de hele familie - van jong tot oud - binnen handbereik. Dat maakt Kortvoort echt aantrek-

nu ook steeds meer Surinaamse Nederlanders. Kwaliteiten

kelijk om te gaan wonen!”

van de directe omgeving worden verwoord als rustig, groen,

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 46

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 46

24-07-2009 15:04:43

Interview

Impressie van het nieuwe EBG-kerkgebouw

Samenwerken met de Evangelische Broedergemeenschap Een belangrijke toekomstige gebruiker van Kortvoort zal de

krijgen we artist impressions waaruit het prachtige ontwerp van

Evangelische Broedergemeenschap zijn. Deze gemeenschap is

de kerk blijkt. Zandkleurig, zachte steen en zorgvuldig ontwor-

groot in Amsterdam Zuidoost maar ook in Almere. Nieuwbouw

pen, ingetogen raampartijen.

van een kerk voor deze gemeenschap is dan ook in het bestemmingsplan van Kortvoort opgenomen. Hoe staat de ontwikke-

Wanneer met de bouw van de kerk gestart wordt, is nog niet

ling van de kerk ervoor? Wanneer zal er iets gaan gebeuren? En

duidelijk; de nieuwbouw vergt een forse investering. Daarom

hoe ziet het ontwerp eruit? We leggen contact met de Evangeli-

onderzoekt de Gemeenschap mogelijkheden om efficiĂŤnt en

sche Broedergemeenschap en 70F architecture uit Almere. Bas

eventueel in afstemming en samenwerking met de overige

ten Brinke, architect, vertelt dat het ontwerp al vrijwel helemaal

ontwikkeling van Kortvoort, het kerkgebouw te realiseren. Na

gemaakt is en klaar ligt voor een bouwaanvraag. Het program-

afloop van het gesprek komen wij - in overleg met de archi-

ma is omvangrijk, met zowel een kerkfunctie als overleg- en

tect - tot de conclusie dat we diverse mogelijkheden zien om

vergaderruimtes. We achten het van groot belang dat de kerk

de voordelen te onderzoeken om ontwikkeling en realisatie

onderdeel wordt van het geheel en dat daarom onze ontwerp-

van Kortvoort en de EBG-kerk verder te integreren.

visie aansluit bij het ontwerp van de kerk. Van Bas ten Brinke

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 47

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 47

24-07-2009 15:04:44

4 Verleiden & begeleiden Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 48

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 48

24-07-2009 15:04:46

Alleen de bewoners zelf

kunnen wijken en buurten gezond en sterk maken.

Het gaat dus om mensen. En hoe ze zich voelen in hun woonomgeving. Daarom besteden wij maximale tijd en aandacht aan het zoeken naar de juiste doelgroep(en) en hun specifieke woonwensen. Tijdens het hele traject van ontwikkeling en realisatie houden we contact met de toekomstige afnemers en gebruikers. Wij onderscheiden hierbij de volgende fasen:

1. Afstemmen 2. Verleiden 3. Marketing & verkoop 4. Kopersbegeleiding

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 49

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 49

24-07-2009 15:04:48

1 Afstemmen Voor ‘mi Oso, mijn huis mijn droomhuis’ hebben we verschil-

derzoek). Tijdens een klantenpanel wordt in kleine groepjes niet

lende bewoners, ondernemers en Zuidoostkenners gespro-

alleen het stedenbouwkundig concept maar ook de voorgestelde

ken. Ook hebben we het leefstijlonderzoek van Smart Agent

architectuur, de voorlopige woningplattegronden, de VON prijzen,

voor Zuidoost bestudeerd. We hebben zo een aardig beeld

de uitbreidingsopties en eventuele beheervormen op tafel ge-

kunnen vormen van de toekomstige bewoners van Kortvoort.

legd. Evenals de openbare ruimte, een belangrijk onderdeel van mi Oso! Soms nodigen we een (landschap)architect of cartoonist

Wanneer we deze droom verder mogen ontwikkelen zullen

uit om de wensen van het panel direct te vertalen in schetsen.

we daarmee verder gaan en starten met een kwantitatief onderzoek. Dit doen we in de vorm van een online woonbelevingsonderzoek. Respondenten worden benaderd door middel van bijvoorbeeld advertenties en flyers en/of posters waarin de essentie van het concept goed naar voren komt. In het onderzoek toetsen we ons huidige concept en woonprogramma op hoofdlijnen. Aan de hand van de uitkomsten stellen wij het eerste programma van eisen op en passen we de ontwerpen hierop aan. Dan gaan we de diepte in. We nodigen de deelnemers van de enquête uit om deel te nemen aan een klantenpanel (kwalitatief on-

2 Verleiden Een bijkomend voordeel van het kwantitatief en kwalitatief

Bij Florena in de F-buurt is de verleidingsmachine optimaal

onderzoek is dat we een bestand met betrokken mensen heb-

aangezet – en met succes. Een bloemige huisstijl (geënt op

ben opgebouwd die we kunnen blijven informeren tijdens het

de bloembakken als erfafscheidingen) kondigden een nieuwe

gehele ontwikkelingstraject en vaak belangrijke ambassadeurs

lente aan in Zuidoost. Het bouwterrein werd ingezaaid met

van het project worden.

bloemen en tijdens de eerste-paal werd vanuit een helikopter 1500 kilo bloemblaadjes gestrooid over het terrein.

Om deze betrokken mensen vast te houden is het nood-

Aan het eind van de verleidingsfase zien we vaak dat ons

zakelijk een doordachte verleidingsstrategie- en planning

bestand is gegroeid en meer serieuze gegadigden bevat.

op te stellen. Digitale nieuwsbrieven, een projectsite, het

Hierdoor kunnen we een goede inschatting maken van het

uitwerken van logo en huisstijl zijn vaak belangrijke pijlers van

verkooprisico en daarop anticiperen.

deze strategie. Maar ook bijvoorbeeld leuke acties op locatie.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 50

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 50

24-07-2009 15:04:48

3 Marketing & verkoop Na de verleiding starten we met de verkoop. Op locatie worden verkoopborden en eventueel een informatiecentrum geplaatst. De website wordt ge-update en extra gepromoot, er worden prikkelende flyers verspreid in geselecteerde gebieden, in samenwerking met de makelaar organiseren we informatie- en verkoopdagen. Het opgebouwde bestand geïnteresseerden krijgt voorrang in geval van loting. Vaak zien we dat een aantal geïnteresseerden van het eerste uur ook daadwerkelijk kopers worden en ook nieuwe geïnteresseerden aandragen.

4 Kopersbegeleiding Uiteraard hebben kopers specifieke wensen die niet in ons optiepakket zijn opgenomen. Alle kopers krijgen dan ook een persoonlijke kopersadviseur toegewezen die de koper begeleid bij het ‘op maat’ maken van zijn woning. Als een geïnteresseerde voor de koop wil weten of zijn wensen uitvoerbaar zijn, zal de kopersadviseur alle vragen in een persoonlijk gesprek beantwoorden en de eventuele financiële consequentie bespreken. Omdat de klant bij ERA Contour centraal staat is de afdeling Kopersservice ook centraal in de organisatie geplaatst. Deze afdeling opereert zelfstandig naast de afdelingen Ontwikkeling en Realisatie zodat zij optimaal haar eigen doelstelling kan bewaken. Deze luidt: ‘Het kunnen aanbieden van een klantgericht totaalpakket op het gebied van woningverkoop, koperskeuzes en begeleiding.’

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 51

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 51

24-07-2009 15:04:50

Brainstormsessie

Op zoek naar het eigene en het onderscheid Het is een ingrijpende beslissing om af te wijken van de

Amsterdamse woningmarkt al jaren en hebben veel ervaring

exacte vraagstelling. Wij hebben dat dan ook zeer bewust

met het bedenken en vermarkten van bijzondere wooncon-

gedaan. De reden daarvoor komt in dit boekwerk op diverse

cepten.

plekken naar voren: wij zien kansen om de potentie van Kortvoort maximaal te benutten door enkele zaken toe te voegen

Ymere werd geconsulteerd in verband met haar kennis van

aan het gevraagde programma en dit in samenwerking met

de lokale woningmarkt en de behoefte van haar doelgroep.

de toekomstige bewoners en gebruikers uit te ontwikkelen.

Zuidoost is één van de grootste regio’s van Ymere. Dat wil zij

Daar komen we niet zomaar op. Direct na het ontvangen van

doorzetten met investeren in de ontwikkeling van Kortvoort.

de selectiebescheiden hebben wij een team samengesteld

Ymere is niet de grootste maar wel één van de meest

waarin diverse expertise aanwezig is.

buurtgerichte en vooruitstrevende corporaties in Zuidoost. De ‘we try harder’ mentaliteit van Ymere in Zuidoost sprak ons

’t Idee Communicatieprojecten hebben we gevraagd van-

aan, alsook de nieuwe projecten die Ymere er realiseerde,

wege hun betrokkenheid bij allerlei projecten in Amsterdam

waaronder het zonnige Fénice aan de Bijlmerdreef, met (voor

Zuidoost. Zij volgen en begeleiden de ontwikkeling van de

de verkoop van fase 1) de gezellige Fénice Woonwinkel van

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 52

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 52

24-07-2009 15:04:56

’tIdee! in de Amsterdamse Poort. Het DNA van ERA Contour

Hij weet bijvoorbeeld dat veel van de Surinamers die in

en Ymere sluit goed op elkaar aan.

Zuidoost wonen, na verloop van jaren ‘heimwee’ krijgen naar Suriname.

Geurst & Schulze hebben we gevraagd om hun brede ervaring met woningbouw- en stedenbouwkundig ontwerp.

Met bovenstaande experts zijn wij op een warme zomerdag

Jeroen Geurst is in staat een extra dimensie toe te voe-

onder de bomen midden in het plangebied gaan zitten en

gen aan het ontwikkelen ontwerptraject. Zijn kennis van

hebben daar de basis gelegd voor het plan mi Oso. De groene

Suriname, Surinaamse architectuur en niet in de laatste

omgeving en de dorpse rust van het plangebied, de Suri-

plaats de Surinamers zelf, is groot. Als we tijdens de eerste

naamse bevolking en de alle generaties omvattende voorzie-

bijeenkomst rondom de plankaart gebogen staan, vertelt

ningen inspireerden al snel tot een ‘community’ met een heel

Jeroen “Kijk, daar in het Henriette Roland Holst, daar woonde

eigen leefomgeving en sociale interactie. Daarna hebben we

mijn schoonmoeder. En daar links, in dat wijkje ernaast,

in separate sessies de eerste ballonnen en dromen een reële

daar woont al jaren mijn schoonzus.” Jeroens vrouw is van

invulling, gewicht en kleur gegeven.

Surinaamse afkomst en hij kent die identiteit dan ook goed.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 53

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 53

24-07-2009 15:05:01

Interview met Vikaash, één van de organisatoren

“Dat eten is voor alle mensen die hier vanavond naartoe komen.” Bij de ingang zijn diverse kooktoestellen en tafels met potten en pannen te vinden, waar meerdere mensen druk bezig zijn met het bereiden van heerlijke etenswaren. Javaans, Indonesisch, zo ruikt het. Daarachter is een prachtige feestzaal. Hier zal vanavond het feest plaatsvinden. Ook worden hier de danslessen gegeven of cursussen georganiseerd, zoals yoga, Bollywood dance, Hindi of zang. We vragen ‘Mister Vikaash’ wat voor mensen hier dan eigenlijk komen. Zijn het alleen de Hindoestaanse mensen of komen er ook andere culturen? “Het zijn niet alleen de Hindoestanen, maar ook Turken, Javanen, enzovoorts.” “We organiseren van alles en het is hier altijd heel leuk!” Of ‘Vikaash’ ook in de toekomst op deze plek zal blijven Tijdens een wandeling door Kortvoort, lopen we langs

bestaan, is nog onduidelijk. Zoals we in het accomodatie-

‘Vikaash’, een Hindoestaans Cultureel Centrum. We komen

plan van het stadsdeel en op diverse sites hebben gelezen,

op de geur af (een heerlijke geur van eten met sterke krui-

bestaat het idee om Vikaash samen met andere etnisch cate-

den) en knopen een praatje aan met één van de organisators

goriale doelgroepen te huisvesten in één accommodatie. Wij

van Vikaash. Wij zijn wel benieuwd naar wat hier eigenlijk

vinden het een goed idee om de verschillende groepen met

gebeurt. En wat voor mensen hier komen.

elkaar te laten integreren en uit kostenoogpunt gezamenlijk gebruik te laten maken van één accommodatie. Onze steden-

We vragen voor wie er zo overheerlijk gekookt wordt. “Dat

bouwkundige visie voor Kortvoort is zo opgezet dat Vikaash

is voor alle mensen die hier komen eten. We vieren namelijk

op dit moment haar plek kan behouden maar wanneer zij

vandaag het einde van het seizoen.” De zomer is aangebro-

verhuist naar een andere locatie, de stedenbouwkundige

ken, de danslessen zijn op zijn einde gelopen. Het slot wordt

opzet kan worden voortgezet.

gevierd. We worden rondgeleid door het kleine buurthuis.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 54

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 54

24-07-2009 15:05:05

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 55

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 55

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 55

24-07-2009 15:05:07

5 mi Oso, een droom die uitkomt

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 56

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 56

24-07-2009 15:05:15

We hebben u meegenomen in onze Kortvoortdroom en

willen natuurlijk niets liever dan deze droom waarmaken. We realiseren ons dat we ons deels buiten de vraagstelling

den te zoeken – is er dan nog ruimschoots. Een optimaal plan

van de selectie hebben begeven en dat we ook niet alle vra-

is niet het plan dat wij bedacht hebben, maar dat in samen-

gen hebben beantwoord. We willen echter graag – op basis

werking met alle betrokken partijen tot stand is gekomen. De

van voldoende enthousiasme voor het concept – met de be-

mooie ‘open plek in het groen’ die Kortvoort nu is, verdient

stuurders van Zuidoost, de huidige en toekomstige bewoners

een optimaal plan.

en gebruikers samen het concept verder ontwikkelen. Ruimte om met elkaar vragen te beantwoorden – of nieuwe antwoor-

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 57

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 57

24-07-2009 15:05:21

5.1 Fasering

5.2 Planning

De aandacht voor duurzaamheid en kwaliteit kan beter uit de

Wij hebben inmiddels veel ervaring opgedaan op gebied

verf komen â&#x20AC;&#x201C; en meer opleveren - als ook de plots 2, 3 en 4

van het ontwikkelen met de consument als co-producent en

bij de ontwikkeling worden betrokken. Stedenbouwkundig en

geleerd dat de extra investering in de onderzoekfase zich ook in

architectonisch kan er dan een sterke eenheid worden gecre-

tijd later uitbetaalt. Wij hebben niet meer tijd nodig dan bij een

ĂŤerd met duidelijke randen en een vrijere binnenwereld waar

traditioneel proces en verwachten dan ook aan de voorgestelde

de bestaande en reeds uitgewerkte gebouwen mooi kunnen

planning te kunnen voldoen.

worden ingepast. Omdat wij niet alle consequenties kunnen overzien van het betrekken van de plots 2, 3 en 4 hebben we

5.3 Grondopbrengst

dit deel van het onze droom benoemd tot fase 2. Zo kan de

Een van de doelstellingen van de selectie is te komen tot een

ontwikkeling en realisatie van fase 1 (plots 6, 7 en 8) onafhan-

optimale grondopbrengst voor de gemeente Amsterdam. Wij zijn

kelijk worden gehouden van fase 2. In de toekomst zou er ook

er van overtuigd dat in de huidige markt dat alleen kan worden

nog een fase 3 of 4 kunnen komen wanneer er ontwikkelingen

bereikt door het ontwikkelen van specifieke, onderscheidende

zijn rondom de huisvesting van Vikaash en/of de gymzaal. Het

producten die optimaal zijn afgestemd op de wensen van

stedenbouwkundig model van mi Oso biedt ruimte om deze

specifieke doelgroepen. Het proces om hiertoe te komen,

fases later in te vullen.

hebben we in dit planboek globaal omschreven. Het voorge-

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 58

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 58

24-07-2009 15:05:21

Het voorgestelde programma van mi Oso biedt substantieel meer woningen dan het referentieprogramma

stelde programma van mi Oso biedt substantieel meer wonin-

de wensen van de doelgroep. In het ‘droomproces’ dat we tot

gen dan het referentieprogramma (158 vs 87). Ook wanneer

nu toe doorlopen hebben, zagen we schelpenpaden omgeven

de plots 2, 3 en 4 buiten beschouwing worden gelaten (123

met gras, afgewisseld door de mooie (bestaande) boomgroe-

vs 87). Daarom moet dit plan naar onze mening tot de meest

pen die een soort natuurlijke pleintjes vormen. Maar één en

gunstige grondopbrengst kunnen leiden. Omdat wij de exacte

ander is natuurlijk ook afhankelijk van het vinden van een goede

randvoorwaarden voor dit voorgestelde optimale programma

beheervorm waarbij gemeente en bewoners gezamenlijk kun-

eerst met u willen definiëren, hebben wij in dit stadium geen

nen optrekken. Dat het kan, hebben we eerder geïllustreerd.

grondopbrengst gecalculeerd.

5.5 Referenties

5.4 Openbare ruimte

Dagdromen is heerlijk maar uiteindelijk gaat het om resultaat.

De inrichting van de openbare en semi-openbare ruimte is mis-

De voldoening om te zien hoe een straat, een wijk of een

schien wel het meest essentiële onderdeel van mi Oso. Het

gebied zich ontwikkelt, sterker wordt. Zien hoe bewoners trots

groene ‘stelsel’ van paden en paadjes vormt een belangrijke

zijn op hun huis, hun straat. Zien hoe andere wijkbewoners de

verbindende factor tussen de verscheidenheid aan gebouwen,

nieuwbouw weten te waarderen. Het project Le medi in Rot-

functies en architectuur. Ook de inrichting van de openbare

terdam (www.lemedi.nl) hebben we reeds eerder genoemd.

ruimte zal nader ontworpen moeten worden aan de hand van

Door het toepassen van mediterrane architectuur zijn juist de

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 59

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 59

24-07-2009 15:05:22

positieve, kleurrijke kanten van de multiculturele samenleving

Beide projecten hebben de boogde doelgroep weten te berei-

geaccentueerd en juist de autochtonen stedelingen verleid om

ken. Maar ook hebben we bevestigd gekregen dat het uitwer-

in de wijk Bospolder te gaan wonen. Dat is gelukt.

ken van specifieke concepten een aantrekkende werking heeft naar andere doelgroepen waardoor hele interessante mixen

Nog dit jaar starten we met de bouw van De Oriënt (www.

ontstaan van mensen met verschillende culturele achtergron-

de-orient.nl) in de krachtwijk Transvaal te Den Haag. De Oriënt is

den maar wel vergelijkbare leefstijlen.

met name geïnspireerd op de vele oosterse culturen die de wijk rijk is met als doel de kansrijke (veelal hindoestaanse) ondernemers voor de wijk te behouden of juist terug te laten komen.

Vanavond is één van de ‘mi Oso’ kinderen jarig!

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 60

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 60

24-07-2009 15:05:24

5.6 Kortvoort straks

jarig. Dat wordt altijd gevierd onder de eiken. De bankjes daar

De scholen gaan uit. Kinderen spelen in het groen. Opa

zijn door de bewoners zelf ontworpen. Iedereen neemt eten en

schuifelt naar Henriëtte Roland Holst voor zijn dagelijkse

drinken mee. Het ruikt er dan heel erg naar Suriname. Zodra de

fysiotherapie. De mussen en merels kwetteren en zingen

ouders thuiskomen van hun werk, kan het feest beginnen. Er

buiten, uit openstaande ramen klinkt het gezang van kleurige

zijn al een paar keer journalisten geweest om het allemaal te

huisvogeltjes. In de verte, niet hier, hoor je af en toe auto’s toe-

verslaan en te fotograferen. Dit is uniek, wordt steeds gezegd.

teren. Oma zit op de veranda met de buurvrouw en houdt de

Dat is jammer, vinden de bewoners. Zo mooi en gezellig zou

kinderen in de gaten. Vanavond is één van de ‘mi Oso’ kinderen

iedereen moeten kunnen wonen…

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 61

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 61

24-07-2009 15:05:29

Het visieboek ‘mi Oso’ is gemaakt in opdracht van ERA Contour in samenwerking met Ymere, in het kader van de selectieprocedure “Kortvoort-ZOKW” van Stadsdeel Zuidoost, gemeente Amsterdam.

Stedenbouw en architectuur Geurst & Schulze architecten, Jeroen Geurst (directeur/ architect) Martina van Ess (projectarchitect), Frank Loer (ontwerper)

ERA Contour B.V. 1e Stationsstraat 185, 2712 HG Zoetermeer T +31 (0)79 3170 170, F +31 (0)79 3165 800 info@eracontour.nl www.eracontour.nl

Redactie en vormgeving ‘tIdee Communicatieprojecten bv Mariska Vlot (directeur/ conceptontwikkeling) Jan van den Berg (art direction) Bart Smit (account management)

Ontwikkelingsteam: Projectontwikkelaar ERA Contour B.V. Marius Heijn, Wilfred Hoogerbrug, Laura Zuidgeest (conceptontwikkelaars)

Copyright: Deze uitgave is bedoeld voor interne publicatie. De auteursrechten van de afbeeldingen en foto’s in deze publicatie zijn ten behoeve van de visieontwikkeling veelal zonder toestemming van derden gebruikt. Derhalve mogen de afbeeldingen en foto’s in deze publicatie op geen enkele wijze openbaar worden gemaakt en/of voor commerciële doeleinden worden aangewend.

Ontwikkelvisie Kortvoort Amsterdam Zuidoost / mi Oso | 62 pantone 188/cmyk 0-94-45-59

Kortvoort_binnenwerk kaal 3_DEF.indd 62

24-07-2009 15:05:55