คูมือการตั้งครรภ สำหรับคุณแมมือใหม เรียนรู
พัฒนาการของลูกนอยและ
PREGNANCY Week by Week
การเปลี่ยนแปลง ของคุณแม
ระหวางการตั้งครรภ
สัปดาหตอสัปดาห
หนงั สอื คณุ ภ
เพียง
ษ
โดย Dr.Jane MacDougall สูตินร�แพทย ที่ปร�กษาและผู อำนวยการทางคลินิกสำหรับ บร�การสตร�ของโรงพยาบาลแอดเดนบรูกส เคมบร�ดจ ประเทศอังกฤษ
ราคาพเิ ศ าพ
130.-
Pregnancy Week by Week
Dr Jane MacDougall
ISBN ราคา
: 978-616-527-372-5 : 130 บาท
ผูเ้ ขียน ผูแ้ ปล
Dr.Jane MacDougall ผศ. ดร.อรกัญญ์ ภูมโิ คกรักษ์
ภายใต้ลขิ สิทธิข์ อง C 2011 Carroll & Brown Limited Adapted from the book originally produced by Carroll & Brown Limited, 20 Lonsdale Road, Queen’s Park, London NW6 6RD. All rights reserved C ลิขสิทธิภ์ าษาไทย 2555 : ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส สงวนลิขสิทธิต์ ามพระราชบัญญัตลิ ขิ สิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�าส่วนหนึง่ ส่วนใด ของหนังสือเล่มนีไ้ ปลอกเลียนแบบ ท�าส�าเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�าไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่าย ต่างๆ ไม่วา่ จะในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รบั อนุญาตเป็นลายลักษณ์อกั ษรจากทางส�านักพิมพ์เท่านัน้ ชือ่ ผลิตภัณฑ์และเครือ่ งหมายการค้าต่างๆ ทีอ่ า้ งถึงเป็นของบริษทั นัน้ ๆ คณะผูจ้ ดั ท�ำ บรรณำธิกำรส�ำนักพิมพ์ ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ ศิลปกรรม ภรณีย์ สนองผัน, นริศรา ช่อสลิด พิสจู น์อกั ษร ชนาภัทร พรายมี, สิรนิ าถ มณีชยั ประสำนงำนฝ่ำยผลิต อิสรีย์ แจ่มข�า ประสำนงำนสือ่ สิง่ พิมพ์ บุษกร กูห้ ลี ฝ่ำยกำรตลำด มยุรี ศรีมงั คละ พิมพ์ที่ บริษทั พิมพ์ดี จ�ากัด ผูพ้ มิ พ์/ผูโ้ ฆษณำ เสริม พูนพนิช จัดพิมพ์โดย ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส 55, 57 ซอยพระรามที่ 3 ซอย 53 ถนนพระราม 3 แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัต)ิ โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com
จัดจ�ำหน่ำยโดย บริษทั ซีเอ็ดยูเคชัน่ จ�ากัด (มหาชน) 1858/87-90 ชัน้ 19 อาคารทีซไี อเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com
หากหนังสือเล่มนีผ้ ลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ�า้ หน้า ขาดหาย ส�านักพิมพ์ยนิ ดีรบั ผิดชอบเปลีย่ นให้ใหม่ โดยส่งมาเปลีย่ นตามทีอ่ ยู่ ด้านบน หรือติดต่อส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัต)ิ
สารบัญ ไตรมาสที่ 1 วางแผนตั้งครรภ์ 6 Week 1 7 การปฏิสนธิ 8 Week 2 9 รับประทานให้ดีต่อสุขภาพ 10 Week 3 11 การวางแผนรายการอาหาร 12 Week 4 13 สิ่งที่อาจเป็นอันตราย 14 Week 5 15 เมื่อพบว่าตั้งครรภ์ 16 Week 6 17 อาการไม่สบายในการตั้งครรภ์ช่วงแรก 18 Week 7 19 การบริบาลสตรีตั้งครรภ์ 20 Week 8 21 การทดสอบที่ท�าเป็นประจ�า 22 Week 9 23 วิธีการคลอด 24 Week 10 25 การทดสอบคัดกรองในช่วงแรก 26 Week 11 27 การเพิ่มน�้าหนัก 28 Week 12 29
ไตรมาสที่ 2 รักษาร่างกายให้แข็งแรง Week 13 ท่าก็ส�าคัญ Week 14 เทคนิคการผ่อนคลาย Week 15 การทดสอบคัดกรองเพิ่มเติม Week 16 เสื้อผ้าส�าหรับแม่ Week 17 ผิวหนัง ผม เล็บ และฟัน Week 18 การสื่อสารกับลูก Week 19 ผู้หญิงท�างาน Week 20 อาการที่พบบ่อย Week 21 อาการที่พบบ่อยเพิ่มเติม Week 22 การคงความชิดใกล้ Week 23 การเลือกอุปกรณ์ส�าหรับทารก Week 24 การเลือกเสื้อผ้าส�าหรับเด็ก Week 25 การเตรียมห้องลูก Week 26 ภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ Week 27
30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59
ไตรมาสที่ 3
การเตรียมคลอดที่บ้าน 60 Week 28 61 การคลอดก่อนก�าหนด 62 Week 29 63 การเตรียมตัวส�าหรับ กระบวนการคลอด 64 Week 30 65 คู่หูในการคลอด 66 Week 31 67 การสร้างความผูกพัน 68 Week 32 69 การจัดของไปโรงพยาบาล 70 Week 33 71 ท่าในกระบวนการคลอด 72 Week 34 73 การบรรเทาความเจ็บปวดใน กระบวนการคลอด 74 Week 35 75 การแทรกแซง 76 Week 36 77 รู้จักกระบวนการคลอด 78 Week 37 79 การคลอดพิเศษ 80 Week 38 81 การผ่าตัดคลอด 82 Week 39 83 การให้ก�าเนิด 84 Week 40 85 เกินก�าหนดคลอด 86 Week 41 87 การตรวจทารกหลังคลอด 88 Week 42 89 การตั้งชื่อลูก 90 การเขียนแผนการคลอด 91 ร่างกายหลังการตั้งครรภ์ 93 ดัชนี 95
ค�าน�า คูม่ อื การตัง้ ครรภ์สปั ดาห์ตอ่ สัปดาห์ เป็นเพือ่ นทีด่ ที สี่ ดุ ของว่าทีค่ ณุ แม่ แม้การตัง้ ครรภ์แต่ละครัง้ จะมีลกั ษณะเฉพาะ ตัว แต่หนังสือครอบคลุมสิง่ ทีส่ ตรีสว่ นใหญ่นา่ จะประสบใน ช่วงเวลาอันส�าคัญ 9 เดือนนี้ พร้อมทัง้ แสดงให้เห็นว่าทารก ในครรภ์พฒ ั นาในมดลูกอย่างไรในแต่ละสัปดาห์ นอกจากนี้ ยังมีตาราง “ไดอารีข่ องคุณ” อยูด่ า้ นล่างของแต่ละหน้าประจ�า สัปดาห์ ให้คุณสามารถจดวันนัดตรวจครรภ์ วันทดสอบ และผลทดสอบต่างๆ บันทึกงานและเหตุการณ์สา� คัญได้ ช่วยให้ มัน่ ใจว่าทัง้ ตัวคุณและลูกจะมีสขุ ภาพดี ช่วยเตรียมความพร้อม
ส�าหรับการคลอด และด้วยขนาดอันพอเหมาะของหนังสือ เล่มนี้ท�าให้คุณสามารถพกพาไปได้ในเวลานัดตรวจครรภ์ หรือเมือ่ ออกไปท�าธุระอืน่ ๆ ภายในเล่มคุณจะได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและเข้าถึงง่าย ให้ข้อมูลทางการแพทย์ปัจจุบันในเรื่องต่างๆ ตั้งแต่การ ดูแลตนเองก่อนตัง้ ครรภ์ วิธจี ดั การกับอาการทีพ่ บบ่อยช่วง ตัง้ ครรภ์ ค�าแนะน�าด้านโภชนาการและการออกก�าลังกาย การทดสอบทางการแพทย์และการวินจิ ฉัยล่าสุด ข้อมูลเกีย่ วกับ สถานทีแ่ ละวิธคี ลอด สิง่ ทีค่ วรเตรียมไปโรงพยาบาล และวิธี ตกแต่งสถานทีเ่ ลีย้ งดูลกู เนือ้ หาประกอบด้วยหัวข้อและกล่องข้อมูลมากมาย ซึง่ ท�าให้คณุ พบเรือ่ งทีต่ อ้ งการได้งา่ ย คุณจะจินตนาการความ เป็นไปของลูกเป็นรายสัปดาห์ได้จากรูปภาพทีท่ า� มาเป็นพิเศษ พร้อมข้อมูลขนาดของทารก คูม่ อื การตัง้ ครรภ์สปั ดาห์ตอ่ สัปดาห์เล่มนีจ้ งึ เป็นหนังสือในอุดมคติสา� หรับคุณ ใครก็ตามที่ก�าลังวางแผนครอบครัว ต้องการซื้อเป็น ของขวัญให้วา่ ทีค่ ณุ แม่หรือว่าทีป่ ยู่ า่ ตายาย หนังสือเล่มนีพ้ ร้อม ให้คา� แนะน�าเพือ่ เสริมสร้างความมัน่ ใจส�าหรับการตัง้ ครรภ์ อย่างมีสขุ ภาพดี มีความสุข ส่งผลให้ทารกสุขภาพดี และท�าให้ คุณพึงพอใจจากการได้เห็นพัฒนาการของทารกคนใหม่ดว้ ย
ข้อมูลติดต่อทีเ่ ป็นประโยชน์ เพื่อการติดต่อที่ง่ายและสะดวกรวดเร็ว จงกรอกข้อมูลต่อไปนี้ด้วยข้อมูลที่เป็นปัจจุบันมากที่สุด หนังสือเล่มนีเ้ ป็นของ ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ หมายเลขโทรศัพท์ของโรงพยาบาล หมูโ่ ลหิต อาการแพ้
ผูช้ ว่ ยดูแลคุณแม่ระหว่างการคลอด ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ โรงพยาบาล ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ ทีป่ รึกษา ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์
แพทย์ ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ ผูผ ้ ดุงครรภ์ ชือ่ ทีอ่ ยู่ หมายเลขโทรศัพท์ ผู้ ให้คา� แนะน�าในชัน้ เรียนเตรียมคลอดบุตร ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ บริการรถยนต์/รถแท็กซี่ ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์ ร้านขายยา ชือ่ ทีอ่ ยู่
หมายเลขโทรศัพท์
ไตรมาสที่ 1
วางแผนตัง้ ครรภ์ ขัน้ แรกของการวางแผนตัง้ ครรภ์คอื การประเมินวิถกี าร ด�าเนินชีวติ ของคุณและคูค่ รอง โดยการทีค่ ณุ ทัง้ สองเตรียมตัว ปรับสุขภาพให้แข็งแรงและมีความพร้อม ด้วยการเตรียมตัว ล่วงหน้าไว้ 1-3 เดือน เพือ่ ก�าจัดหรือลดสารอันตรายในร่างกาย
ว่าคุณจ�าเป็นต้องปรับน�า้ หนักหรือไม่ โดยทัว่ ไปไม่ควรอด อาหารในช่วงตัง้ ครรภ์เนือ่ งจากทารกในครรภ์อาจได้รบั ผล กระทบจากการขาดสารอาหารที่จ�าเป็นต่อพัฒนาการของ ตัวทารก
ก�าจัดหรือลดสารอันตราย
ดูแลสภาวะทางอารมณ์
บุหรี่ แอลกอฮอล์ และแคฟเฟอีนอาจเป็นอันตรายต่อ สตรีตงั้ ครรภ์ ทารกในครรภ์ และทารกแรกเกิด (ดูหน้า 14) ดังนั้นสิ่งที่ส�าคัญอย่างยิ่งคือ คุณทั้งสองต้องหยุดสูบบุหรี่ ลดการดืม่ แอลกอฮอล์และแคฟเฟอีนถ้าต้องการตัง้ ครรภ์ ควบคุมอาหารและน�า้ หนัก
ควรปฏิบตั อิ ย่างน้อย 1 เดือน หรือดีกว่านัน้ คือ 3 เดือน ก่อนตั้งครรภ์และควรรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยสาร อาหารทีจ่ า� เป็น (ดูหน้า 10) ลดการรับประทานอาหารมัน หรือหวาน และควรเสริมอาหารทีป่ ระกอบด้วยกรดโฟลิก การ มีนา�้ หนักตัวมากเกินไปอาจท�าให้เกิดปัญหาในช่วงตัง้ ครรภ์ ในขณะทีก่ ารมีนา�้ หนักตัวน้อยกว่ามาตรฐานอาจมีผลต่อวงจร การเจริญพันธุแ์ ละโอกาสตัง้ ครรภ์ของคุณ จึงควรปรึกษาแพทย์
การตัง้ ครรภ์ การให้กา� เนิด และความเป็นแม่นนั้ มีผลต่อ ความสัมพันธ์ของคุณเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะความสัมพันธ์ กับคูค่ รอง พ่อแม่สว่ นใหญ่จะเต็มไปด้วยความปลืม้ ปีตแิ ละ ความท้าทายจากทารกน้อยทีก่ า� ลังจะเกิดมา แต่พอ่ แม่บางคู่ อาจเกิดความกังวล ไม่พอใจ และแม้กระทัง่ เกิดภาวะซึมเศร้า อีกด้วย ดังนัน้ ควรใช้เวลาก่อนทีจ่ ะตัง้ ครรภ์พดู คุยกับคูข่ องคุณ และปรึกษากันในข้อสงสัยหรือความไม่มนั่ ใจต่างๆ ปรับการคุมก�าเนิด
ถ้าคุณก�าลังใช้ยาเม็ดคุมก�าเนิดหรือห่วงคุมก�าเนิด ให้ เปลีย่ นไปใช้หมวกยางครอบปากมดลูก หมวกยางกัน้ ช่องคลอด หรือถุงยางอนามัยเป็นเวลา 3 เดือนก่อนวางแผนตัง้ ครรภ์ การท�าเช่นนี้จะท�าให้มั่นใจว่าคุณมีรอบประจ�าเดือนปกติ อย่างน้อย 1 รอบก่อนตัง้ ครรภ์ ถ้าคุณตัง้ ครรภ์ขนึ้ ในขณะที่ ก�าลังใช้ยาเม็ดคุมก�าเนิดหรือห่วงคุมก�าเนิดควรปรึกษาแพทย์ หาทีป่ รึกษาทางพันธุศาสตร์
ถ้ามีประวัตโิ รคทางพันธุกรรม เช่น โรคฮีโมฟิเลีย โรค ซิสทิกไฟโบรซิส ในครอบครัวของคุณหรือถ้าทราบว่าคุณและ คูข่ องคุณมีหมูเ่ ลือดทีต่ อ่ ต้านกัน (ดูหน้า 22) ให้พจิ ารณาหา ทีป่ รึกษาทางพันธุศาสตร์กอ่ นตัง้ ครรภ์ ทีป่ รึกษาอาจเสนอให้ ทดสอบเพิม่ เติมโดยจะขึน้ อยูก่ บั ภูมหิ ลังทางชาติพนั ธุ์ ท�ำร่ำงกำยให้แข็งแรง ร่างกายของคุณจะเกิดการเปลี่ยนแปลงมากมายในช่วงตั้งครรภ์ ดังนัน้ ให้ ใช้เวลาก่อนตัง้ ครรภ์ทา� ร่างกายให้แข็งแรง (ดูหน้า 30) การ มีรา่ งกายแข็งแรงจะช่วยให้คลอดได้งา่ ยด้วย
6
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
ตามหลักการแล้วคุณควรท�าสุขภาพให้แข็งแรงทีส่ ดุ เท่าที่ จะเป็นไปได้สา� หรับการตัง้ ครรภ์และการเป็นแม่ในอนาคต ควร หยุดสูบบุหรี่ หยุดดืม่ แอลกอฮอล์มากเกินไป และหลีกเลีย่ ง ยาทีไ่ ม่จา� เป็น คุณควรย้ายหรือวางแผนย้ายออกจากสถานที่
1
ท�างานทีอ่ าจก่อให้เกิดอันตรายต่างๆ (ดูหน้า 44) ถ้าคุณหรือ ญาติใกล้ชดิ ในครอบครัวมีโรคประจ�าตัวให้ปรึกษาแพทย์ถงึ ความเสีย่ งของโรคทีจ่ ะเกิดขึน้ เมือ่ ตัง้ ครรภ์
ตารางอุณหภูมิพื้นฐานของรางกาย ครอบคลุมวันที่ : วัน ___ เดือน ___ ป ___ ถึง วัน ___ เดือน ___ ป ___ รอบวันที่
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
วันในสัปดาห
วันที่ เวลา 37.3° C 37.2° C 37.1° C 37.0° C 36.9° C 36.8° C 36.7° C 36.6° C 36.5° C 36.4° C 36.3° C 36.2° C 36.1° C 36.0° C
ถายเอกสารตารางนี้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุณในแตละวันเปนเวลา 3 เดือน แลวลากเสนตอจุด คุณจะเห็นรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำและสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมีเพศสัมพันธ ถี่ขึ้น
อุณหภูมพ ิ นื้ ฐำนของร่ำงกำย อุณหภูมพิ นื้ ฐานของร่างกายวัดได้โดยใช้ปรอท และท�าการบันทึกเพือ่ หาวันที่ อุณหภูมสิ งู ขึน้ ซึง่ เป็นเวลาทีน่ า่ จะเกิดการตกไข่มากทีส่ ดุ เวลานีอ้ ณ ุ หภูมขิ อง คุณควรอยู่ใกล้ 36.6 C� แต่คาดว่าสัปดาห์ตอ่ ไปอุณหภูมจิ ะสูงกว่านี้
บันทึกการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของ ร่างกายโดยวัดอุณหภูมิทุกเช้าก่อน ลุกจากเตียง
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
7
ไตรมาสที่ 1
การปฏิสนธิ ในช่วงชีวิตวัยเจริญพันธุ์ของคุณนั้น มดลูกจะเตรียม พร้อมส�าหรับการตัง้ ครรภ์ทกุ ๆ เดือน จะเห็นได้ในรูปรอบ ประจ�าเดือน วันแรกของรอบคือ วันแรกทีม่ เี ลือดประจ�าเดือน ซึ่งเป็นเวลาที่ชั้นบุของมดลูก (เยื่อบุมดลูก) ลอกตัวออก เมือ่ เลือดประจ�าเดือนหมดจะมีการสร้างเยือ่ บุมดลูกขึน้ ใหม่ ประมาณวันที่ 5 ไข่จะเริม่ สุกอยูภ่ ายในถุงน�า้ (ฟอลลิเคิล) ที่ อยูใ่ นรังไข่ขา้ งใดข้างหนึง่ ซึง่ อยูใ่ กล้กบั ท่อน�าไข่ ประมาณวันที่ 14 ของรอบ 28 วัน เมือ่ ฟอลลิเคิลเจริญเต็มทีก่ จ็ ะแตกออก และปลดปล่อยไข่ออกมา ฟอลลิเคิลที่แตกจะกลายเป็น คอร์ปสั ลูเทียม ท�าหน้าทีส่ ร้างฮอร์โมนโพรเจสเทอโรนซึง่ มี บทบาทส�าคัญอย่างยิง่ ในการช่วยให้รา่ งกายปรับตัวต่อการ ตัง้ ครรภ์ และในพัฒนาการช่วงต้นของเอ็มบริโอถ้าเกิดการ ปฏิสนธิขนึ้ การจะตัง้ ครรภ์ได้นนั้ ระหว่างการหลัง่ อสุจติ วั อสุจิ จากคูข่ องคุณนับล้านๆ ตัวจะเดินทางจากช่องคลอดของคุณ ไปยังท่อน�าไข่ อสุจไิ ม่กรี่ อ้ ยตัวจะไปถึงไข่ทรี่ ออยูแ่ ละปล่อย เอนไซม์ทจี่ ะท�าให้อสุจติ วั หนึง่ เจาะชัน้ ป้องกันของไข่เข้าไปได้ นีค่ อื การปฏิสนธิ ถ้าตัวอสุจติ วั หนึง่ จากคูข่ องคุณเจาะเข้าไป ในไข่ของคุณแล้วอสุจติ วั อืน่ จะเข้าไปไม่ได้
การตัง้ ครรภ์แฝด แฝดมี 2 ชนิด ได้แก่ แฝดร่วมไข่และแฝดต่างไข่ แฝดร่วมไข่พฒ ั นา มาจากการปฏิสนธิของไข่ ใบเดียวกับอสุจติ วั เดียว ไข่แบ่งเป็นไซโกต (2 เซลล์) แล้วแยกเป็นไซโกต 2 ตัว ไซโกตเหล่านีแ้ บ่งตัวต่อไปตาม ปกติจนในทีส่ ดุ ได้ทารกในครรภ์ 2 คนทีม่ จี นี (gene) เหมือนกัน แฝดร่วมไข่อาจใช้รกและถุงน�า้ คร�า่ ร่วมกันหรือไม่กไ็ ด้ แต่แฝดแต่ละคน จะมีสายสะดือของตนเอง แฝดต่างไข่พฒ ั นาขึน้ เมือ่ ไข่ 2 ใบปฏิสนธิ ด้วยอสุจคิ นละตัวกัน ทารกในครรภ์แต่ละคนมีรกและลักษณะทาง พันธุกรรมของตนเอง
อสุจิ ไข่
อสุจิ
อสุจิ
ไข่
ไข่
แฝดต่ำงไข่ (Non-identical twins) แฝดร่วมไข่ (Identical twins)
เมือ่ อสุจมิ าพบกับไข่ อสุจจิ ะมีขนาดเล็กมากๆ เมือ่ เทียบกับไข่ อสุจิ นัน้ จะพยายามเจาะโซนาเพลลูซดิ าซึง่ เป็นชัน้ ป้องกันของไข่
8
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
การตกไข่มกั เกิดขึน้ ก่อนมีประจ�าเดือนครัง้ ต่อไป 14 วัน ดังนัน้ ถ้า คุณมีรอบประจ�าเดือน 28 วัน วันที่ 14 คือวันทีน่ า่ จะตัง้ ครรภ์มากทีส่ ดุ ในวันนีห้ รือวันอืน่ ทีไ่ ข่ตก (ตามระยะเวลาของรอบประจ�าเดือนของคุณ) คุณควรเริม่ มีเพศสัมพันธ์กบั คูข่ องคุณอย่างสม�า่ เสมอ ส่วนล�าตัวของอสุจิ ณหภูแล้ มิพวนิื้นวฐานของร “ผูโ้ ชคดีตารางอุ ” จะสลาย เคลียสทีม่ สี างกาย ารพันธุกรรมของคูข่ องคุณจะ หลอมรวมกั บมนิวัวนเคลี งึ่ มีสป ารพั ณอยูป ่ ___ ครอบคลุ ที่ : วัยน สของไข่ ___ เดือนซ___ ___ ถึนงธุวักนรรมของคุ ___ เดือน ___ เนื่อรอบวั งจากการตกไข่ มักเกิดขึ้นประมาณวันที่ 14 ถ้าประจ�าเดือน นที่ ขาดไปหลั ง จากนั น ้ 2 สั ปดาห์มักบ่งชี้ถึงการตั้งครรภ์ ตามปกติแล้ว วันในสัปดาห วันที่ จะนับจากวันแรกของรอบประจ�าเดือนครัง้ สุดท้ายของคุณ การตัง้ ครรภ์ อย่างไรก็เวลาตามถ้ากล่าวว่าคุณตัง้ ครรภ์ได้ 4 สัปดาห์ (นัน่ คือหลังจากรอบ ประจ�าเดื37.3°อนครั ้ สุดท้าย 4 สัปดาห์) อายุของทารกในครรภ์และระยะ C ง 37.2° C เวลาการตั ง้ ครรภ์จริงจะเท่ากับ 2 สัปดาห์เท่านัน้ 37.1° C 1
37.0° C 36.9° C 36.8° C 36.7° C 36.6° C 36.5° C 36.4° C 36.3° C 36.2° C 36.1° C 36.0° C
2
ไข่กา� ลังเกิดการปฏิสนธิ
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
ลูก
17
18
เพศของลูกถูกก�าหนดด้วยโครโมโซม 2 แท่ง จาก 46 แท่ง ซึง่ ประกอบกันเป็นลักษณะทาง พันธุกรรมของลูก โครโมโซมทัง้ สองมาจากไข่ และอสุจฝิ า่ ยละ 1 แท่ง ไข่มโี ครโมโซมเอกซ์ แต่อสุจมิ โี ครโมโซมเอกซ์หรือวาย ถ้าอสุจทิ มี่ ี โครโมโซมเอกซ์ปฏิสนธิกบั ไข่ คุณจะได้ลกู สาว ถ้าอสุจมิ โี ครโมโซมวาย คุณจะได้ลกู ชาย เพราะ ฉะนัน้ พ่อจึงเป็นคนก�าหนดเพศของลูก 19
อสุจบิ างตัวเลือกทอ่ น�าไขผ่ ดิ ขา้ ง
อสุจวิ า่ ยผ่านท่อน�าไข่
2
20
21
22
23
24
25
26
27 28
กำรปฏิสนธิ การปฏิสนธิมกั เกิดขึน้ ในท่อน�าไข่ขา้ งหนึง่ แม้ อสุจมิ ากถึง 300 ล้านตัวจะถูกหลัง่ เข้าไปใน ช่องคลอด แต่มเี พียงไม่กรี่ อ้ ยตัวเท่านัน้ ทีไ่ ป ถึงท่อน�าไข่และเพียงตัวเดียวเท่านัน้ ทีจ่ ะเข้าไป ปฏิสนธิกบั ไข่
คอรป์ สั ลูเทียม
ถายเอกสารตารางนี้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุณในแตละวันเปนเวลา 3 เดือน แลวลากเสนตอจุด คุณจะเห็นรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำและสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมีเพศสัมพันธ ถี่ขึ้น
รังไข่
มดลูก
อุณหภูมิที่สูงขึ้น 0.6 ํC ในสัปดาห์นี้ น่าจะบ่งชี้ถึงการตกไข่ ให้ยืนยันด้วย ชุดทํานายการตกไข่
ชายครุยคลา้ ยขน จะพัดไขเ่ ขา้ ไปในทอ่ น�าไข่
ฟอลลิเคิลที่ ไข่ ถูกปลดปล่อย ออกมา
คอมดลูก
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
9
ไตรมาสที่ 1
รับประทานให้ดตี อ่ สุขภาพ ลูกจะได้รับอาหารบ�ารุงทั้งหมดผ่านทางเลือดของคุณ ดังนัน้ การเลือกรับประทานอาหารให้ดตี อ่ สุขภาพจึงเป็นสิง่ ส�าคัญ ปริมาณแคลอรีสว่ นเกินใดๆ ประมาณวันละ 300 แคลอรี (ถ้าคุณน�า้ หนักตัวต�า่ กว่ามาตรฐาน) จะจ�าเป็นเฉพาะ ในช่วง 3 เดือนสุดท้ายเมือ่ ลูกมีไขมันเพิม่ ขึน้ ความต้องการ โปรตีนซึง่ ส�าคัญอย่างยิง่ ส�าหรับการสร้างเนือ้ เยือ่ ใหม่จะเพิม่ ขึน้ มากกว่าเท่าตัวในช่วงตัง้ ครรภ์ เช่นเดียวกับความต้องการ แคลเซียมซึง่ จ�าเป็นส�าหรับการสร้างกระดูกและฟันของทารก อย่างน้อยทีส่ ดุ ในช่วง 3 เดือนสุดท้าย ธาตุเหล็กจ�าเป็นส�าหรับการสร้างฮีโมโกลบินซึง่ เป็นเม็ดสี ทีข่ นส่งออกซิเจนในเม็ดเลือดแดง และปริมาตรเลือดของ ลูกที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ต้องอาศัยธาตุเหล็กปริมาณเพียงพอ จากอาหารทีค่ ณุ รับประทาน การขาดธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 และกรดโฟลิกทีม่ สี ว่ นช่วยพัฒนาเม็ดเลือดทีส่ ง่ ผลดีตอ่ สุขภาพ อาจท�าให้เกิดภาวะเลือดจางได้ กรดโฟลิกจ�าเป็นอย่างยิง่ ส�าหรับป้องกันกระดูกสันหลัง โหว่ซงึ่ เป็นความผิดปกติชนิดหนึง่ และคุณควรรับประทาน ยาเสริมทีป่ ระกอบด้วยกรดโฟลิก 400 ไมโครกรัม ตัง้ แต่ 3 เดือนก่อนตัง้ ครรภ์ ปรึกษาแพทย์เรือ่ งวิตามินส�าหรับสตรีตงั้ ครรภ์และการบริโภคกรดโฟลิกอย่างต่อเนือ่ งเพือ่ ให้มนั่ ใจว่า คุณได้รบั สารอาหารส�าคัญทีจ่ า� เป็นทัง้ หมด ยาทีแ่ พทย์สงั่ บาง ตัวลดการดูดซึมกรดโฟลิก ดังนัน้ อย่าลืมสอบถามแพทย์เพือ่ ขอเพิม่ ขนาดกรดโฟลิกในปริมาณทีส่ งู ขึน้
ปริมาณของเหลวทีค่ วรรับประทาน
เพือ่ ให้ผวิ หนังของคุณดูดแี ละรักษาระบบไหลเวียน และ การย่อยอาหารให้มสี ขุ ภาพทีด่ ี สิง่ ส�าคัญคือควรดืม่ ของเหลว (ควรเป็นน�า้ ) อย่างน้อยวันละ 8 แก้ว (225 มล.) ในช่วงตัง้ ครรภ์ ปริมาตรเลือดทีไ่ หลเวียนทัว่ ร่างกายของคุณจะเพิม่ ขึน้ เท่าตัว ดังนัน้ จึงจ�าเป็นต้องรับประทานของเหลวให้มาก แหลงสารอาหารที่จำเปน วิตามินเอ
ผลิตภัณฑจากนม ไข ปลาที่มีไขมันสูง ผักสีเหลือง สม และเขียว
วิตามินบี 1
ธัญพืชทั้งเมล็ด สาเหลา ถั่ว พืชฝก ผักใบเขียว เนื้อหมู
วิตามินบี 2
ธัญพืชทั้งเมล็ด ผักใบเขียว ไข
วิตามินบี 3
ธัญพืชทั้งเมล็ด สาเหลา ปลาที่มีไขมันสูง ไข นม
วิตามินบี 5
ไข พืชฝก ถั่ว ธัญพืชทั้งเมล็ด อะโวคาโด
วิตามินบี 6
ธัญพืชทั้งเมล็ด สาเหลา มันฝรั่ง เห็ด เนื้อสัตวไรมัน
วิตามินบี 12 ไข เนื้อสัตว หอยนางรม นม กรดโฟลิก
ผักใบเขียว สม พืชฝก
วิตามินซี
ผลไมตระกูลสม สตรอเบอรรี่ พริกหวาน มะเขือเทศ มันฝรั่ง
วิตามินดี
นมเสริมวิตามิน ปลาที่มีไขมันสูง (ซารดีนกระปอง) เนยเทียม ไขแดง แสงแดด
วิตามินอี
น้ำมันพืช จมูกขาว ถั่ว เมล็ดทานตะวัน บรอกโคลี
แคลเซียม
ผลิตภัณฑจากนม ซารดีนและแซลมอนกระปองชนิดมีกาง ผักใบเขียว พืชฝก
เหล็ก
เนื้อแดง พืชฝก ไข ผักใบเขียว
สังกะสี
จมูกขาว รำขาว ถั่ว หัวหอมใหญ หอยนางรม เนื้อสัตวไรมัน สัตวปก
อำหำรว่ำง หลีกเลีย่ งอาหารมัน มีนา�้ ตาลสูง เช่น บิสกิต ให้เคีย้ วผลไม้และผักสดแทน โดยทัว่ ไปผลไม้จะให้ความสดชืน่ และมีเส้นใยทีช่ ว่ ยป้องกันอาการท้องผูก ซึง่ เป็นปัญหาทีพ่ บบ่อยเมือ่ ตัง้ ครรภ์ (ดูหน้า 46)
10
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
ประมาณ 7 วันหลังการปฏิสนธิ มอรูลาซึง่ เป็นกลุม่ เซลล์ที่เป็นก้อนกลมตันจะฝังตัวในชั้นบุมดลูก (เยื่อบุ มดลูก) ของคุณ เมือ่ กลุม่ เซลล์นเี้ จริญขึน้ จะกลายเป็น บลาสโทซิสต์ซงึ่ หลัง่ สารทีก่ ระตุน้ ให้เกิดการเปลีย่ นแปลงอย่าง ณหภู ิพื้นฐานของร างกาย มากในร่ตารางอุ างกายของคุ ณมรวมถึ งระงับรอบประจ� าเดือนด้วย
3
ลูก
หลังจากไข่ปฏิสนธิแล้วจะเกิดการตั้งครรภ์และ เซลล์จะเริม่ เพิม่ จ�านวนทวีคณู ในอัตราเร็วมาก ในเวลา เพียง 7 วัน เซลล์เพียงเซลล์เดียวจะแปรรูปไปเป็นก้อน กลมหลายร้อยเซลล์ คุณอาจจะมองโครงสร้างไม่ออกนัก ครอบคลุมวันที่ : วัน ___ เดือน ___ ป ___ ถึง วัน ___ เดือน ___ ป ___ แม้จะดูดว้ ยกล้องจุลทรรศน์ แต่เซลล์กก็ า� ลังจัดกลุม่ ใน ลักษณะทีก่ า� หนดไว้แล้ว บางเซลล์ถกู ก�าหนดให้กลายเป็น รอบวันที่ เอ็มบริโอ เซลล์อนื่ ๆ เป็นโครงสร้างสนับสนุน (วิลไลและ วันในสัปดาห วันที่ รก) ทีจ่ ะเลีย้ งดูเอ็มบริโอ สิง่ เหล่านีเ้ กิดขึน้ ได้อย่างไร เวลา ยังคงเป็นปริศนาอยู่มาก แต่เราทราบว่าเกี่ยวข้องกับ ปฏิสมั พันธ์ซบั ซ้อนเป็นชุด 37.3° C 37.2° C บลาสโทซิสต์ซงึ่ เป็นก้อนกลมของเซลล์ทมี่ ลี กั ษณะ 37.1° C 37.0° C กลวงและมี ของเหลวอยูภ่ ายใน จะขุดเข้าไปในส่วน 36.9° C 36.8° C บนของมดลูกในช่วงระหว่างวันที่ 4 กับ 7 แม้วา่ 36.7° C อาจจะฝังตัวอย่างไม่มนั่ คงจนกว่าจะถึงวันที่ 10 36.6° C 36.5° C เซลล์จากชั้นนอกของบลาสโทซิสต์จะยื่นส่วน 36.4° C คล้ายรากเรียกว่า วิลไล เข้าไปในเยื่อบุมดลูก 36.3° C 36.2° C วิลไลท�าให้มกี ารแลกเปลีย่ นสารอาหารและของเสีย 36.1° C 36.0° C ระหว่างกระแสเลือดของคุณกับเอ็มบริโอทีก่ า� ลังพัฒนา จำกไข่เป็นถาเอ็ มบริโอ ้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุในที ยเอกสารตารางนี ดในชอ่สงทีุด่ตการเชื รงกับอุณ่อหภูมต่ มิของคุ ในแตละวัญนเปไปเป็ นเวลาน3รกซึ เดือน่งเป็นอวัยวะ อนีณ้จะเจริ นตองจุตัดวคุในเวลาไม่ ณจะเห็นรูปกแบบอุ หภูมิทเป็ี่เกินดขึไซโกตขนาด ้น 2 แบบ คือ อุณ มิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมีเพศสัมพันธ ไข่ทปี่ ฏิสนธิแลถีแ่ขวึ้นล้ลากเส วจะแบ่ ชี่ วั่ ณ โมงได้ 2 หภูมิต่ำและสูง เม�ออุทีณจ่ หภูะให้ อาหารและปกป้องลูกทีก่ า� ลังจะเติบโตต่อไปอีก เซลล์ ซึง่ แบ่งตัวแล้วแบ่งตัวอีกจนกระทัง่ เป็นก้อนกลมตันขนาด หลายเดือนข้างหน้า ขณะเดียวกันชัน้ บุมดลูกจะเติบโต เท่าหัวเข็มหมุดเรียกว่า มอรูลา หลังจากนั้นประมาณ 4 วัน ปกคลุมและห่อหุม้ บลาสโทซิสต์ไว้ภายใน มอรูลาจะแปรรูปไปเป็นก้อนกลมทีม่ ขี องเหลวอยูภ่ ายใน ขนาด 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
ประมาณ 100 เซลล์เรียกว่า บลาสโทซิสต์ รกและเอ็มบริโอจะ พัฒนาจากบลาสโทซิสต์
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
11
ไตรมาสที่ 2
การสือ่ สารกับลูก คุณไม่ต้องรอจนลูกเกิดเพื่อสร้างความสัมพันธ์กับเขา การสร้างความผูกพันและการสือ่ สารนัน้ เริม่ ได้ในขณะทีล่ กู ยังอยูใ่ นมดลูก เมือ่ สแกนด้วยคลืน่ เสียงความถีส่ งู เป็นครัง้ แรก (ดูหน้า 26) คุณอาจพบว่าตนเองรูส้ กึ ใกล้ชดิ กับลูกที่ ก�าลังเติบโตขึน้ เป็นอย่างมาก และจากประมาณสัปดาห์ที่ 18 ความผูกพันระหว่างแม่กับทารกในครรภ์นี้จะเพิ่มขึ้น เนือ่ งจากลูกคุน้ เคยกับจังหวะของร่างกายของคุณ เช่น เมือ่ คุณรับประทานอาหาร นอน และจะได้รบั ผลจากพืน้ อารมณ์ ของคุณได้งา่ ย เป็นเหตุผลว่าเหตุใดการพักผ่อน สงบจิตใจ และมองโลกในแง่บวกจึงส�าคัญ ลูกไวต่อสิง่ กระตุน้ จากภายนอกอย่างมาก ดังนัน้ ถ้าจะ ลูบท้องให้ลบู เบาๆ ลูกจะได้ประโยชน์จากการได้ยนิ คุณและ คูข่ องคุณคุยกับเขาหรือการทีค่ ณุ ร้องเพลงหรือเล่นดนตรีดว้ ย ทารกทีไ่ ด้ยนิ เสียงพ่อแม่บอ่ ยๆ ตัง้ แต่อยูใ่ นมดลูกนัน้ เมือ่ เกิด มาแล้วเสียงพ่อแม่จะท�าให้รสู้ กึ เย็นใจได้งา่ ยขึน้ การเคลือ่ นไหวของทารกในครรภ์
การรู้สึกว่าลูกเคลื่อนไหวเป็นครั้งแรกเป็นสิ่งยืนยันว่า คุณตัง้ ครรภ์ ฉะนัน้ จึงเป็นช่วงเวลาทีน่ า่ ตืน่ เต้นมาก การ เคลือ่ นไหวของทารกในครรภ์จะแทบไม่รสู้ กึ ก่อน 14 สัปดาห์ แม่ทตี่ งั้ ครรภ์เป็นครัง้ แรกส่วนใหญ่รสู้ กึ ได้ในช่วง 18-22 สัปดาห์
42
กำรสร้ำงควำมผูกพันกับทำรกในครรภ์ ทั้งคุณและคู่ของคุณจะชอบสิ่งที่รู้สึกได้บนท้องของคุณที่เกิดจาก การเคลือ่ นไหวของลูก การลูบท้องจะท�าให้ลกู อุน่ ใจ
อย่างไรก็ตามเนื่องจากการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ บางครัง้ รูส้ กึ เหมือนท้องร้องหรือปัน่ ป่วนเล็กน้อย แม่ทตี่ งั้ ครรภ์ เป็นครัง้ แรกจึงอาจไม่ทราบจนประมาณสัปดาห์ที่ 26 ลูกจะมีวธิ ี เคลือ่ นไหวของตนเองซึง่ ไม่เหมือนใคร บางคนมีพลังมาก บางคนก็เคลือ่ นไหวน้อยกว่ามาก คุณอาจจะรูส้ กึ ว่าลูกสะอึก ได้เช่นเดียวกับเวลาเตะหรือกระทุง้ ในขณะเติบโต ลูกจะใช้เนื้อที่ที่มีอยู่จนกระทั่งมีที่เหลือให้เคลื่อนไหว น้อย ถ้าเคลือ่ นไหวอย่างต่อเนือ่ งในบริเวณเดิม เช่น ใต้ซโี่ ครง ของคุณก็ทา� ให้คณุ รูส้ กึ ไม่สบายตัวได้ ถ้ารูปแบบการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหัน โดยเฉพาะถ้าความถีห่ รือความแรงลดลงควรปรึกษาแพทย์ ได้ยนิ เสียงหัวใจลูกเต้น แพทย์จะใช้หฟู งั หรืออุปกรณ์คลืน่ เสียงฟังเสียงหัวใจลูกเต้นได้แต่เนิน่ ๆ ตัง้ แต่สปั ดาห์ที่ 14 ของการตัง้ ครรภ์
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
จนถึงเวลานีค้ ณุ อาจก�าลังรูส้ กึ ถึง “ระยะเด็กเริม่ ดิน้ ” ซึง่ เป็นการเคลือ่ นไหวของลูกทีม่ องเห็นได้เป็นครัง้ แรก การ เปลีย่ นแปลงอืน่ รวมถึงรูปแบบการเพิม่ น�า้ หนักของคุณโดย อาจก�าลังเพิม่ น�า้ หนักในบางบริเวณ เช่น แก้มก้น สะโพก ิพื้นกฐานของร างกาย นอกเหนืตารางอุ อจากช่อณงท้หภู องมมดลู ทีใ่ หญ่ขนึ้ รวมกั บน�า้ หนักที่ เพิม่ ขึน้ ครอบคลุ ในขณะนี ้ ที่:าจมี ผลต่เดืออนท่า___ทางป ___การเดิ และความ มวันอ วัน ___ ถึง วันน ___ เดือน ___ ป ___ สามารถในการนอนหลั บ ลองใช้หมอนหลายๆ ใบหนุน รอบวันที่ และจัดท่วันาในสัให้ปดาห สบายยิง่ ขึน้ ในเวลากลางคืน
19
ลูก
การเติบโตของสมองยังเดินหน้าอย่างไม่หยุดยัง้ เส้น ประสาททีเ่ ชือ่ มต่อกล้ามเนือ้ กับสมอง (เซลล์ประสาทสัง่ การ) เติบโตอยูใ่ นต�าแหน่งทีส่ มควรแล้ว การเคลือ่ นไหวของทารกใน ขณะนีจ้ งึ อยูใ่ นอ�านาจจิตใจ ยิง่ ไปกว่านัน้ การเคลือ่ นไหวเหล่านี้ ยังนุม่ นวลและประสานกันมากขึน้ เนือ่ งจากฉนวนไขมัน เคลือบเส้นประสาททีเ่ รียกว่า ไมอีลนิ ได้เริม่ เติบโตและส่งเสริม การแลกเปลีย่ นข้อมูลอย่างนุม่ นวลและรวดเร็ว ผิวหนังของลูก วันที่ เริม่ หนาขึน้ โดยพัฒนาเป็น 4 ชัน้ เวลา ต่อมไขมันพิเศษเริ่มหลั่งสารที่มีลักษณะเป็นขี้ผึ้ง 37.3° ซ เรียกว่า ไขมันเคลือบผิว เป็นชัน้ ปกป้องกันน�า้ ส�าหรับผิวหนัง 37.2° ซ ของทารกในครรภ์ทเี่ ปราะบางซึง่ แช่อยูใ่ นน�า้ คร�า่ อย่าง 37.1° ซ 37.0° ซ ต่อเนื่อง ขณะนี้กรดในกระเพาะอาหารที่ผลิตขึ้นใน 36.9° ซ ทางเดินอาหารจะช่วยให้นา�้ คร�า่ ใดๆ 36.8° ซ 36.7° ซ ทีก่ ลืนเข้าไปสามารถผ่านเข้าไป 36.6° ซ ของเล่น36.5° ในมดลู ก ซ ในระบบไหลเวียนเลือดเพื่อไป ซ สิง่ ทีเ่ ห็นบ่36.4° อยมากจากการสแกน กรองออกได้ ซ ด้วยคลื่น36.3° เสียงความถี่สูง คือ 36.2° ซ ขณะนี้หูยื่นออกมาจากด้าน ซอบคว้าสายสะดือ 36.1° ช ทารกในครรภ์ 36.0° ซ ข้ า งศี รษะ หน่อฟันแท้ปรากฏหลัง ของตนเอง เนื้อสัมผัสที่หนา ถ า ยเอกสารตารางนี ้ 3 แผ น หรื อ พิ ม พ ต ารางคล า ยกั น จากอิ น เทอร เ น็ ต ทำเคร� อ งหมายจุ ด ในช อ งที ต ่ รงกั บ อุ ณ หภู ม ข ิ องคุ ณ ในแต ล ะวั น นน�เวลา อน หน่อา ฟัจึงเปนควรมี า้ นม3 เดืแขนขาได้ สดั ส่วน และเป็นปุแลม่ ปมของสายแห่ ชีวติ นรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำ และสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกว วลากเสนตอจุด คุณงจะเห็ เพศสั ม พั น ธ ถ ข ่ ี น ้ ึ อันยืดหยุน่ ได้นอี้ าจให้ความรูส้ กึ หัวนมปรากฏขึน้ และมองอวัยวะ หลายอย่างทีก่ ระตุน้ ประสาทสัมผัส เพศออก 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
ความยาวและน�า้ หนักของลูก
23
24
25
26
27 28
ในสัปดาหน์ ี้หรือสัปดาหห์ น้าคุณอาจได้รับการ สแกนด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงอย่างละเอียด เพื่อตรวจสอบกายวิภาคของทารกในครรภ์
ความยาวจากศีรษะถึงกน้ จะอยูท่ ป่ี ระมาณ 13-15 ซม. และจะหนักประมาณ 200 ก.
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
43
ไตรมาสที่ 2
ผูห้ ญิงท�างาน ไม่มีเหตุผลใดที่คุณไม่ควรท�างานในตลอดเวลาที่ ตั้งครรภ์อยู่ นอกจากนี้ยังถือเป็นสิ่งดีที่ท�าตัวเองให้ยุ่ง และไม่ต้องนึกถึงการรอคอยอันยาวนาน! อย่างไรก็ตาม คุณอาจจ�าเป็นจะต้องปรับกิจวัตรการท�างานเพื่อประโยชน์ ของตัวคุณเองและสุขภาพของลูก การสร้างเกราะคุม้ กันสุขภาพของคุณ
งานต่างๆ อาจมีความเสีย่ งอยูบ่ า้ ง ตัวอย่างเช่น การ วิจยั เสนอแนะว่ากิจกรรมทางกายทีห่ นักมากอาจเกีย่ วเนือ่ ง กับการมีความเสีย่ งเพิม่ ขึน้ เล็กน้อยทีจ่ ะท�าให้การเติบโตของ ทารกในครรภ์บกพร่อง งานอืน่ อาจท�าให้เกิดความเสีย่ งโดย ท�าให้สตรีตงั้ ครรภ์สมั ผัสกับสารอันตราย ตัวอย่างเช่น ช่างแต่ง ผมอาจจ�าเป็นต้องหยุดใช้ยาย้อมผมบางชนิดในการท�างาน ถ้างานของคุณต้องยืนเป็นเวลานานหลายชัว่ โมง คุณอาจ ต้องทบทวนสถานการณ์ใหม่เนื่องจากอาการปวดหลัง เป็นอาการทีพ่ บบ่อยช่วงตัง้ ครรภ์ งานกะกลางคืนอาจต้อง ทบทวนใหม่เช่นกัน เนื่องจากการนอนหลับจะส�าคัญขึ้น เรือ่ ยๆ เมือ่ การตัง้ ครรภ์พฒ ั นาไปเรือ่ ยๆ
การจัดโต๊ะท�างาน
ถ้าคุณนัง่ โต๊ะทัง้ วันอาจเสีย่ งต่อการเกิดลิม่ เลือดได้ ดังนัน้ พูดคุยกับแพทย์เกี่ยวกับสถานการณ์การท�างานจ�าเพาะ ของคุณ ถ้าท�างานหน้าจอคอมพิวเตอร์ทงั้ วัน ให้พกั บ่อยๆ เพือ่ ลุกขึน้ เคลือ่ นไหว จัดโต๊ะท�างานให้เหมาะสม นัง่ เก้าอี้ ทีป่ รับความสูงได้ มีพนัก ทีเ่ ท้าแขนและทีร่ องเท้า เวลานัง่ ยกเท้าสูงให้บอ่ ยทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะเป็นไปได้ การแจ้งให้นายจ้างทราบ
คุณควรแสดงใบรับรองแพทย์ที่ยืนยันการตั้งครรภ์ให้ นายจ้างได้ทราบโดยปกติภายในประมาณสัปดาห์ที่ 16 เมือ่ โอกาสแท้งลดลง การแจ้งนายจ้างล่วงหน้าจะท�าให้บริษทั มี เวลาเพียงพอทีจ่ ะจัดการตามจ�าเป็น นโยบายบริษทั เรือ่ งการ ลาคลอดควรรวมอยูใ่ นสัญญาจ้างงาน ถ้าไม่อยูด่ ว้ ยเหตุผล บางประการให้ขอรับข้อมูลทีเ่ กีย่ วข้อง ลูกจ้างตัง้ ครรภ์มสี ทิ ธิลาตรวจครรภ์ (ตรวจสอบนโยบาย บริษทั เช่นเดียวกัน) แต่ถา้ เป็นไปได้พยายามนัดตรวจครรภ์ ให้ไม่ตรงวันท�างาน สตรีที่ได้รับการจ้างงานทุกคนมีสิทธิลาคลอด (มักได้ รับค่าจ้าง) ตราบเท่าทีจ่ า้ งงานมานานพอก่อนตัง้ ครรภ์ คุณ อาจมีสทิ ธิลาคลอดเพิม่ เติมโดยได้รบั ค่าจ้างด้วย ขึน้ อยูก่ บั ว่าท�างานมานานเพียงใด และขึน้ อยูก่ บั นโยบายของบริษทั ให้ตรวจสอบกับนายจ้าง ตรวจสอบออนไลน์ หรือตรวจสอบ กับส�านักงานให้ค�าแนะน�าแก่ประชาชนหรือส�านักงาน ประกันสังคม โต๊ะท�ำงำนทีด ่ ี เมือ่ ผ่านไปหลายสัปดาห์และท้องใหญ่ขนึ้ คุณจ�าเป็นจะต้องปรับโต๊ะ ท�างานให้นงั่ หน้าคอมพิวเตอร์ได้อย่างสบาย
44
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
ขณะนีเ้ ป็นเวลา 18 สัปดาห์นบั จากเริม่ ตัง้ ครรภ์ และ จะดูออกว่าคุณตัง้ ครรภ์แล้ว เอวของคุณได้ขยายขึน้ อย่าง มากจนมองไม่เห็นแล้ว และมดลูกก�าลังดันท้องออกมา ในเวลานี้ส่วนที่สูงที่สุดของมดลูก (ก้นมดลูก) ควรอยู่ ใต้สะดืตารางอุ อพอดี ณหภูมิพื้นฐานของรางกาย ครอบคลุ ที่: วัน ___ เดือน ___ ป ___ ง วัน ___ยเดืน ถ้าคุณได้รมบัวันการสแกนในสั ปดาห์ นอี้ ถึาจจะได้ ิ อเสีน ___ ยง ป ___ หัวใจลูกรอบวั เต้นนผ่ที่ านทางหูฟังหรือคลื่นเสียงความถี่สูงแบบ ดอปเพลอร์ ี่ า่ ตืน่ เต้นเป็นทีส่ ดุ วันในสัไปด้ ดาหเป็นประสบการณ์ทน 1
2
3
4
5
6
7
8
9
วันที่ เวลา 37.3° ซ 37.2° ซ 37.1° ซ 37.0° ซ 36.9° ซ 36.8° ซ 36.7° ซ 36.6° ซ 36.5° ซ 36.4° ซ 36.3° ซ 36.2° ซ 36.1° ซ 36.0° ซ
10
11
12
13
20
ลูก
14
15
ขณะนีเ้ ติบโตได้ครึง่ ทาง เป็นเวลาส�าคัญยิง่ ส�าหรับ พัฒนาการด้านประสาทการรับรู้ ไขหุ้มทารกก�าลังมีการผลิตมากขึ้นโดยมีขนอ่อน นุ ่ ม ยึ ด ให้ อ ยู ่ กั บ ที่ แ ละจะหนาเป็ น พิ เ ศษรอบคิ้ ว ผิวหนังก�าลังหนาขึ้นและขณะนี้มี 4 ชั้น ชั้นหนึ่ง ประกอบด้วยสันหนังก�าพร้าซึ่งเป็นตัวท�าให้เกิดลาย บนผิวที่ปลายนิ้ว ฝ่ามือ และฝ่าเท้า เล็บเท้าก�าลังงอก และผมยังคงงอกต่อไป ถ้าเป็นเพศหญิงขณะนี้จะมีไข่ในรังไข่ประมาณ 6 ล้านใบ (แม้ว่าจะเหลืออยู่เพียง 1 ล้านใบเท่านั้นเมื่อ ถือก�าเนิด) 16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
พัฒนำกำรส�ำคัญยิ่งของ สมอง เซลล์ประสาทที่จ�าเป็นส�าหรับ ความยาวและน�า้ หนักของลูก ความยาวจากศีรษะถึงกน้ จะอยูท่ ปี่ ระมาณ 14-16 ซม. ประสาทสัมผัสทัง้ 5 ได้แก่ การ ถายเอกสารตารางนี้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุ ณในแตกลประมาณ ะวันเปนเวลา260 3 เดืก.อน และจะหนั มองเห็นแลวการรั ลากเสนบตรส อจุด การรั คุณจะเห็บนรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำ และสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมี เพศสัยมน ธถี่ขึ้น มผัส กลิน่ การได้ ิ พันและการสั ได้พัฒนาขึ้นอีกหลายเซลล์ ที่ ก�าลังเพิ่มขึ้น เช่นกันคือ จุด ประสานประสาท (จุดเชื่อมต่อ สัปดาห์นี้คุณอาจได้รับการสแกนในไตรมาส ในระบบประสาท) อันซับซ้อนที่ ที่ 2 หรือการทดสอบเอเอฟพี (ดูหน้า 36) จ�าเป็นต่อความจ�าและความคิด
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
45
ไตรมาสที่ 2
อาการทีพ่ บบ่อย การเปลีย่ นแปลงทางกายและฮอร์โมนช่วงตัง้ ครรภ์ทา� ให้ เกิดอาการทางกายได้หลากหลาย ส่วนใหญ่อาจท�าให้รสู้ กึ ไม่สบายแต่โดยทัว่ ไปไม่รนุ แรงมากนัก ตารางทางขวาเป็น วิธแี ก้บางปัญหาทีพ่ บบ่อยทีส่ ดุ ระดับฮอร์โมนทีเ่ ปลีย่ นแปลงท�าให้อารมณ์เปลีย่ นแปลง ได้งา่ ยด้วย รวมถึงรูส้ กึ หงุดหงิดและกังวล การหายใจแบบมี การควบคุมและการท�าสมาธิเป็น 2 วิธกี ารผ่อนคลายทีใ่ ช้ได้ ผลและท�าให้จติ ใจสงบ (ดูหน้า 34) การเปลีย่ นแปลงอารมณ์ ง่ายอาจเป็นผลจากหรือเกิดร่วมกับการนอนไม่หลับก็ได้
ปัญหา ท�าอย่างไร อาการปวดหลัง
ขอให้คขู่ องคุณหรือเพือ่ นนวดหลังส่วนล่างให้ สวม รองเท้าส้นเตีย้ ตลอดช่วงตัง้ ครรภ์ และใส่ใจในท่าทาง เสมอโดยเฉพาะเมือ่ ยกของขึน้ จากพืน้ (ดูหน้า 32)
ท้องผูก
ดื่มของเหลวอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว (225 มล.) รับประทานอาหารทีม่ เี ส้นใยสูงมากๆ เช่น ผักสด อาหาร เช้าทีท่ า� จากธัญพืชทัง้ เมล็ด การออกก�าลังกายบ่อยๆ (ดูหน้า 30) จะกระตุน้ ทางเดินอาหาร
เวียนศีรษะ
นัง่ เก้าอีแ้ ละก้มตัวให้ศรี ษะอยูร่ ะหว่างเข่า เวลานอนให้ ยกเท้าให้สงู กว่าศีรษะ
อาการแสบร้อน กลางอก
หลีกเลี่ยงไม่ให้อิ่มเกินไปโดยรับประทานน้อยๆ และ บ่อยๆ แทนมือ้ ใหญ่ 3 มือ้ ปรึกษาแพทย์เกีย่ วกับยา ลดกรดทีป่ ลอดภัย
ตะคริวทีข่ า
เพื่อช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด ให้เดินไปมาด้วยเท้า เปล่า และลองยืดขาและเท้า การนวดขาช่วยได้เช่นกัน
ท้องอืด
หลีกเลีย่ งการรับประทานอาหารมือ้ ใหญ่ทอี่ าจท�าให้คณ ุ ท้องอืดและรูส้ กึ ไม่สบาย อย่ารับประทานเร็วเนือ่ งจาก อาจท�าให้กลืนอากาศเข้าไปเก็บไว้แล้วท�าให้ปวดท้องได้
เส้นเลือดขอด
พักและยกขาและเท้าให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ และ นวดเบาๆ รอบบริเวณที่เป็นแต่ไม่ใช่ตรงที่เป็น สวม กางเกงยืดแนบเนือ้
หายใจล�าบาก
พยายามอย่าตืน่ ตระหนกถ้าคุณหายใจได้ไม่ทนั เนือ่ งจาก ท�าให้สถานการณ์เลวร้ายลง ให้ยืนตรง อกผาย พยายามผ่อนคลายให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ และ หลีกเลีย่ งสถานการณ์ทคี่ ณ ุ ทราบว่าท�าให้เครียด ถ้า เริม่ หายใจหวีด เจ็บหน้าอก หรือถ้านิว้ มือและริมฝีปาก เปลีย่ นเป็นสีนา�้ เงินให้ไปพบแพทย์ทนั ที
ผิวแตกลาย
แม้อาจจะไม่เกิดขึน้ เสมอไปในช่วงตัง้ ครรภ์ แต่สตรีจา� นวน มากก็พบว่าตนเองเกิดผิวแตกลายทีท่ อ้ งและเต้านม ลายสีแดง หรือน�า้ ตาลเหล่านีเ้ กิดจากการเพิม่ น�า้ หนักกะทันหัน เมือ่ น�า้ หนัก เพิม่ มากในเวลาสัน้ ผิวหนังจะไม่มโี อกาสปรับตัวและจะยืด ออกเพือ่ รองรับรูปร่างใหม่ แม้ลายเหล่านีจ้ ะค่อยๆ จางไป เป็นเงาสีเงินๆ แต่คณุ ก็ชว่ ยป้องกันไม่ให้เกิดลายตัง้ แต่แรก ได้ อันดับแรกคือ หลีกเลีย่ งการเพิม่ น�า้ หนักมากเกินไป ถ้า รับประทานอย่างสมเหตุสมผลก็ไม่นา่ เป็นปัญหา รักษาผิวหนัง ให้นมุ่ โดยนวดสารพวกเนยโกโก้ (cocoa butter) หรือสารสกัด น�า้ มันอัลมอนด์ให้ซมึ เข้าไปในเต้านมและท้อง พยุงเต้านมให้ดี โดยสวมเสือ้ ชัน้ ในทีพ่ อดีและถ้าเต้านมใหญ่ให้สวมเสือ้ ชัน้ ใน ส�าหรับนอนตอนกลางคืน มือ เท้า และข้อเท้าบวม
สารน�า้ ในร่างกายปกติเพิม่ ขึน้ ช่วงตัง้ ครรภ์ และสตรีตงั้ ครรภ์ ประมาณร้อยละ 75 จะบวมน�า้ ณ เวลาใดเวลาหนึง่ สังเกต ง่ายทีส่ ดุ เมือ่ สิน้ สุดวัน ในอากาศอุน่ หรือเมือ่ ยืนและนัง่ นานๆ เพือ่ ช่วยป้องกันการคัง่ สารน�า้ ให้สวมเสือ้ ผ้าหลวมๆ รองเท้าแตะ และถอดสร้อยหรือแหวนทีค่ บั ออก อย่ายืนหรือนัง่ ท่าเดียว นานๆ การบวมกะทันหันอาจเป็นสัญญาณถึงโรคพิษแห่งครรภ์ (ดูหน้า 58) ถ้าเกิดขึน้ ให้ตดิ ต่อแพทย์ทนั ที 46
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
21
น�า้ หนักของคุณจะเพิม่ ขึน้ อย่างรวดเร็วขึน้ ในช่วง 10 ลูก สัปดาห์ตอ่ จากนีเ้ พราะลูกสะสมชัน้ ไขมัน น�า้ หนักทีเ่ พิม่ ขึน้ น�า้ หนักยังคงเพิม่ ขึน้ ในสัปดาห์นซี้ งึ่ ส�าคัญยิง่ ส�าหรับ นีจ้ ะเป็นประมาณครึง่ หนึง่ ของน�า้ หนักทีเ่ พิม่ ขึน้ ทัง้ หมด คุณ การรักษาร่างกายให้อบอุ่นหลังเกิด ขณะนี้ระบบย่อย อาจสังเกตว่าคุณมีความอยากอาหารเพิม่ ขึน้ ด้วยก็ได้เพราะ อาหารพัฒนามากพอทีจ่ ะดูดซึมน�า้ และน�า้ ตาลจากน�า้ คร�า่ ตารางอุ ณหภู ต้องการพลั งงานเพิ ม่ เติมมิพเพืื้นอ่ ฐานของร ตอบสนองต่างกาย อเมแทบอลิซมึ ทีก่ ลืนเข้าไป กรองบางส่วนผ่านทางไตและไล่ของแข็ง พืน้ ฐานที เ่ พิม่ ขึมวัน้ นที่:จึวังนควรรั หลีเดืกอเลีน ___ ย่ ง ป ___ ครอบคลุ ___ เดืบอประทานต่ น ___ ป ___อไป ถึง วันแต่___ ปริมาณเล็กน้อยมากไปไกลถึงล�าไส้ใหญ่ สิง่ ทีไ่ ตก�าจัด การรับประทานอาหารเพี ย ง 1 หรื อ 2 ชนิ ด เป็ น ประจ� า ไม่ได้จะผ่านรกเข้าไปในกระแสเลือดและไตของคุณ ลูก รอบวันที่ โดยเฉพาะของว่ า งมั น ๆ และไม่ ถ ู ก สุ ข ภาพซึ ่ ง มี ค ุ ณ ค่ า ก�าลังสร้างปุม่ รับรสบนลิน้ ความรูส้ กึ ในการสัมผัสดีขนึ้ วันในสัปดาห ทางโภชนาการน้ อยมาก วันที่ เนื่องมาจากพัฒนาการของสมองและปลายประสาท อย่าเวลา แปลกใจถ้าคุณอยากรับประทานของแปลกซึ่ง เมือ่ สแกนดูอาจเห็นลูกลูบหน้าตนเอง ดูดนิว้ หัวแม่มอื เรียกว่าเป็ น อาการกิ น สิ ง ่ ที ไ ่ ม่ ใ ช่ อ าหาร เขม่ า และดิ น เป็ น หรือเล่นกับสายสะดือของเขา 37.3° ซ 37.2° ซ ตัวอย่างที ่แปลกมาก ว่ากันว่าสตรีตั้งครรภ์รู้สึกอยาก 37.1° ซ รับประทานสิ ่ พวกนีเ้ ป็นอย่างมาก 37.0° ซ ง 36.9° ซ ขณะนี 36.8°้ เซส้ น เลื อ ดขอด 36.7° ซ (ดูหน้า 46) อาจเป็นปัญหา 36.6° ซ 36.5° ซ ดังนัน้ ลดความเสี ย่ งให้เหลือ เครือ ่ งเสียง ซ น้อยทีส่ 36.4° ด36.3° ุ โดยสวมกางเกง ซ การได้ยนิ เป็นลักษณะทีพ่ บตัง้ แต่แรกๆ 36.2° ยืดแนบเนื อ้ ซออกก�าลังกาย ของการตัง้ ครรภ์ มดลูกไม่ใช่ทเี่ งียบ ลูก 36.1° ซ ทุกวันและยกขาให้ มากทีส่ ดุ 36.0° ซ จะได้ยินเสียงของคุณซึ่งรวมถึงเสียง ถายเอกสารตารางนี ้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุณในแต นเปนเสี เวลา 3 วเดืใจเต้ อน น เสียงอวัยวะ เท่าทีจ่ ะเป็ น ไปได้ จามละวัไอ ยงหั แลวลากเสนตอจุด คุณจะเห็นรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำ และสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมี 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
และระบบไหลเวียน “ท�างาน” และเสียง สะอึกของคุณ ในไม่ช้าลูกจะฟังเสียง อยูต่ ลอดเวลา
เพศสัมพันธถี่ขึ้น
ความยาวและน�า้ หนักของลูก
ตอนนี้อาจเป็นเวลาที่ดีที่จะซื้อ หนังสือตั้งชื่อทารก
ความยาวจากศีรษะถึงก้นจะอยูท่ ปี่ ระมาณ 18 ซม. และจะหนักประมาณ 300 ก.
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
47
ไตรมาสที่ 2
อาการทีพ่ บบ่อยเพิม่ เติม นอนหลับยาก
ความวิตกกังวลเรือ่ งสุขภาพของทารกและความรูส้ กึ ไม่ สบายกายท�าให้นอนไม่หลับได้ เพือ่ ช่วยให้นอนหลับลองอาบ น�า้ ให้ผอ่ นคลายด้วยสารทีม่ กี ลิน่ หอมอย่างน�า้ มันลาเวนเดอร์ ก่อนเข้านอน ดูให้แน่ใจว่าเตียงไม่อุ่นหรือเย็นเกินไปและ สวมชุดนอนน�า้ หนักเบาทีไ่ ม่รดั รูป ท�าจากเส้นใยธรรมชาติ ได้ยงิ่ ดี ออกไปกลางแจ้งบ้างให้ได้รบั อากาศบริสทุ ธิม์ ากๆ อย่ารับประทานอาหารมื้อใหญ่ก่อนนอน แต่ลองดื่มชา คาโมไมล์หรือนมอุน่ ๆ ทีช่ ว่ ยส่งผลให้นอนหลับได้ โรคริดสีดวงทวาร
สตรีตงั้ ครรภ์จา� นวนมากเป็นโรคริดสีดวงทวาร โดยมัก เริม่ เป็นประมาณสัปดาห์ที่ 18 ของการตัง้ ครรภ์ โรคริดสีดวง ทวารคือ หลอดเลือดด�าพอง (เส้นเลือดขอด) ภายในไส้ตรง และอาจยืน่ ออกมาทางทวารหนัก เกิดจากมดลูกทีข่ ยายใหญ่ กดไส้ตรง ความดันทีเ่ พิม่ ขึน้ ขัดขวางการไหลเวียนเลือดใน หลอดเลือดด�า หลอดเลือดด�าจึงขยายตัวเพือ่ รองรับเลือดที่ ติดขัด อาจรูส้ กึ เจ็บและคันบริเวณรอบทวารหนัก และอาจ สังเกตพบเลือดออกเมือ่ ถ่ายอุจจาระ เพือ่ บรรเทาอาการคัน ให้ประคบด้วยถุงน�า้ แข็ง หรือทาขีผ้ งึ้ หรือครีมทีท่ า� ให้สบาย ขึน้ ซึง่ แพทย์แนะน�าให้ใช้ ปกติโรคนีจ้ ะหายไปหลังคลอด
การออกก�าลังฐานเชิงกราน (คีเกิล) กล้ามเนือ้ กลุม่ หนึง่ ท�าหน้าทีพ่ ยุงช่องปัสสาวะ ช่องคลอด และไส้ตรง การออกก�าลัง พิเศษจะช่วยปรับความตึงของกล้ามเนือ้ เหล่านี้ ท�าให้สามารถพยุงน�า้ หนักของลูกที่ ก�าลังเติบโตและช่วยดันลูกออกมาระหว่างคลอด การรักษาความแข็งแรงของกล้ามเนือ้ เหล่านีจ้ ะช่วยให้คณ ุ ฟืน้ ตัวเร็วขึน้ หลังคลอดด้วย การฝึกคีเกิล (เรียกตามแพทย์ที่ พัฒนาการออกก�าลังนีข้ นึ้ ) ท�าได้ทกุ ที่ ทุกเวลา และไม่ตอ้ งใช้เครือ่ งมือพิเศษใดๆ การฝึกคีเกิลให้ขมิบกล้ามเนือ้ ฐานเชิงกรานค้างไว้โดยนับ 1-5 (เพิม่ เป็น 10, 15 ฯลฯ) แล้วปล่อยช้าๆ จะช่วยได้ถา้ จินตนาการว่ากล้ามเนือ้ ของคุณเป็นลิฟต์ ทีก่ า� ลังเคลือ่ นทีข่ นึ้ ในการท�าให้ “ลิฟต์” เคลือ่ นทีล่ ง ให้คอ่ ยๆ คลายกล้ามเนือ้ ท�าซ�า้ ให้บอ่ ยทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะท�าได้
แม้แต่ปสั สาวะเล็ดโดยเฉพาะเมือ่ หัวเราะหรือจาม การออก ก�าลังฐานเชิงกรานจะช่วยป้องกันการเล็ด และการใส่ผ้า อนามัยแบบบางหรือแผ่นส�าหรับการกลัน้ ปัสสาวะไม่อยูจ่ ะ รองรับปัสสาวะทีเ่ ล็ดออกมา แม้วา่ คุณจะมีความโน้มเอียง ต่อภาวะนี้แต่อย่าลดการบริโภคของเหลวเนื่องจากท�าให้ เกิดท้องผูกได้ (ดูหน้า 46) การปัสสาวะน้อยลงเป็นอาการ ของการติดเชือ้ ในทางเดินปัสสาวะได้ ให้ตดิ ต่อแพทย์หรือ นางผดุงครรภ์ของคุณ
ความถี่ ในการถ่ายปัสสาวะ
ลูกที่ก�าลังเติบโตจะเพิ่มความดัน บนกระเพาะปัสสาวะซึง่ อาจท�าให้คณุ จ�าเป็นต้องถ่ายปัสสาวะบ่อยขึ้นหรือ ตะคริวทีข่ ำและน่อง การนวดอย่างจริงจังจะบรรเทาตะคริวทีน่ อ่ งหรือต้นขา เมื่อยืนให้ดึงเท้าขึ้นตรงนิ้วเท้าและกดน�้าหนักลงบน ส้นเท้า ถูน่องแรงๆ ถ้าคุณมีแนวโน้มเป็นตะคริวบ่อย แสดงว่าอาจก�าลังขาดแคลเซียมหรือเกลือ
48
ปวดขำ ให้นั่งเก้าอี้ที่สบายและยกขา ให้บอ่ ยทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะเป็นไปได้ ลอง สวมกางเกงยืดแนบเนื้อพิเศษ เพื่อกระชับขา หรือลองนวด ขาของคุณ
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
ปริมาตรเลือดทีเ่ พิม่ ขึน้ ส่งผลให้เลือดเจือจาง ท�าให้ เกิดสิง่ ทีเ่ รียกว่า “ภาวะเลือดจางทางสรีรวิทยาแห่งการ ตัง้ ครรภ์” ภาวะเลือดจางทางสรีรวิทยาพบบ่อย แต่แพทย์ จะดูดว้ ยว่าคุณได้รบั ธาตุเหล็กเพียงพอหรือไม่ เพิม่ การ ตารางอุ ณโหภู ื้นฐานของร บริโภคธาตุ เหล็กได้ ดยรัมบิพประทานเนื อ้ แดงางกาย ร�าข้าว เมล็ดงา และถัว่ ครอบคลุ แขก ร่มววัมกั ส้มเดืคัอน้ นเพื___อ่ ช่ปว___ ยดูดถึงซึมวันธาตุ นที่: บวันน�า้ ___ ___เหล็ เดือนก___ ป ___ มดลูรอบวั กทีน่กที�า่ ลังมีขนาดใหญ่ขึ้นเพิ่มความดันแก่ปอด กระเพาะอาหาร วันในสัปดาห และกระเพาะปัสสาวะของคุณ ซึง่ อาจ วันที่ าบากเมือ่ ออกก�าลังกาย อาหารไม่ยอ่ ยและ ท�าให้หายใจล� จ�าเป็นต้เวลา องถ่ายปัสสาวะบ่อยขึน้ อาจเกิดผิวแตกลายทีท่ อ้ ง เต้านม 37.3° และสะโพกได้ (ดูหน้า 46) ซ 37.2° ซ ให้ค37.1° ณุ คิซดแผนการท่องเทีย่ วในช่วงสุดสัปดาห์ไว้กอ่ น 37.0° ซ เกินไป ทีท่ อ้ งจะใหญ่ 36.9° ซ 1
2
3
4
5
6
7
8
9
36.8° ซ 36.7° ซ 36.6° ซ 36.5° ซ 36.4° ซ 36.3° ซ 36.2° ซ 36.1° ซ 36.0° ซ
10
11
12
13
22
ลูก
14
15
สมองยังคงเติบโตต่อไปอย่างรวดเร็วโดยเฉพาะใน บริเวณทีส่ ร้างเซลล์ประสาท อวัยวะภายในช�านาญงาน ของตัวเองมากขึน้ แม้วา่ ผิวหนังยังมีสแี ดง มีรอยย่นและมีขนอ่อนปกคลุม แต่ผวิ หนังก็โปร่งใสน้อยลงและต่อมเหงือ่ พัฒนาขึน้ ขณะนี้ เล็บมืองอกเต็มแล้วและยังคงงอกต่อ ในเวลานีจ้ ะสามารถบันทึกแบบแผนการนอนหลับ และการตืน่ ของลูกได้ ลูกจะตืน่ ตัวมากขึน้ สามารถปลุก ให้ตนื่ ได้ถา้ เคาะท้องของคุณหรือเมือ่ ได้ยนิ เสียงดัง หรือ มีการเคลือ่ นไหวอย่างกะทันหัน เมือ่ ก�าลังดูดนิว้ หัวแม่มอื นัน้ ลูกสามารถทัง้ ยกนิว้ หัวแม่มอื เข้าปากหรือก้มศีรษะ ลงมาหามือได้ กระบวนการ เรียนรูน้ จี้ ะเกิดซ�า้ ภายหลังเกิด โดยจะบูรณาการความรูเ้ ชิงการ สัมผัสที่ได้รับในมดลูกเข้ากับ ข้อมูลจากตา (และจากการน�า สิง่ ของเข้าปาก) 16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
ลักษณะเฉพำะทำงเพศ ถ้าเป็นเพศชาย อัณฑะของทารก ถายเอกสารตารางนี ้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุณในแตละวันเปนเวลา 3 เดือน แลวลากเส นตอจุด คุงณกราน จะเห็นรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำ และสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภไดมากกวา จึงควรมี จะก�าลังเคลื ่อนจากเชิ เพศสัมพันธถี่ขึ้น ความยาวและน�า้ หนักของลูก ลงมาในถุงอัณฑะและก�าลังสร้าง ความยาวจากศีรษะถึงกน้ จะอยูท่ ปี่ ระมาณ 19 ซม. อสุจิเริ่มแรก ถ้าเป็นเพศหญิง และจะหนักประมาณ 350 ก. ช่องคลอดจะเริม่ เป็นช่อง
ลองนัดจองนวดหรือทําเล็บเท้าช่วง ตั้งครรภ์เพื่อให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า!
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
49
ไตรมาสที่ 2
การคงความชิดใกล้ เพศสัมพันธ์ชว่ งตัง้ ครรภ์ไม่วา่ มีการสอดใส่หรือไม่ จะ เพิม่ ความรูส้ กึ รักใคร่ ความใกล้ชดิ และแบ่งปันระหว่างกัน สตรีจา� นวนมากพบว่าตนเองมีความปรารถนาทางเพศเพิม่ ขึน้ ในช่วงตัง้ ครรภ์โดยเฉพาะไตรมาสที่ 2 สาเหตุหลักเกิดจาก ฮอร์โมนเพศ (ส่วนผสมของเอสโทรเจนและโพรเจสเทอโรน) ซึง่ ไหลเวียนทัว่ ร่างกายตัง้ แต่เริม่ ตัง้ ครรภ์นนั้ เพิม่ ขึน้ อย่างมาก นอกจากท�าให้ความรูส้ กึ ทางเพศรุนแรงขึน้ แล้ว ฮอร์โมนเหล่านี้ ยังท�าให้ผมและผิวหนังเปลีย่ นแปลง (ดูหน้า 40) การไหลเวียน เลือดของสตรีตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นด้วยโดยเฉพาะรอบบริเวณ เชิงกราน ท�าให้อวัยวะเพศไวขึน้ และเร้าได้งา่ ยขึน้ บางครัง้ เพศสัมพันธ์ชว่ งตัง้ ครรภ์กต็ นื่ เต้นกว่าปกติมากและสตรีบางคน อาจถึงจุดสุดยอดเป็นครัง้ แรกด้วยซ�า้ ชายส่วนใหญ่พบว่าร่างกายที่ก�าลังเปลี่ยนแปลงของคู่ ของตนน่าดึงดูดใจเป็นอย่างสูง อย่างไรก็ตามชายบางคน รู้สึกไม่สบายใจเมื่อนึกถึงเพศสัมพันธ์เนื่องจากกังวลว่าจะ ท�าอันตรายคูข่ องตนหรือลูก ไม่มเี หตุผลใดทางสรีรวิทยาถึงการงดเว้นเพศสัมพันธ์ใน ช่วงตัง้ ครรภ์ ลูกถูกหุม้ ห่อด้วยน�้าคร�า่ ซึง่ ป้องกันการกระแทก หรือฟกช�า้ ใดๆ และเมือกทีค่ อมดลูกซึง่ อุดปากทางมดลูก จะป้องกันการติดเชือ้ แบคทีเรีย อย่างไรก็ตามยังมีสงิ่ ทีค่ ณุ ท�าได้อยูเ่ พือ่ ให้รสู้ กึ สบายใจขึน้ เพศสัมพันธ์ในท่า “มิชชันนารี” ควรหลีกเลีย่ งหลังจาก 4 เดือน ท่านอนตะแคงหรือผูห้ ญิงอยูด่ า้ นบนจะควบคุมความ ลึกของการสอดใส่ได้ดขี นึ้ สารหล่อลืน่ ช่วยป้องกันไม่ให้เจ็บ และถลอก และควรใช้แรงผลักดันให้นอ้ ยทีส่ ดุ มีทางเลือกอืน่ แทนเพศสัมพันธ์แบบมีการสอดใส่ซงึ่ อาจ ท�าให้มคี วามสุขทัง้ 2 ฝ่าย ตัวอย่างเช่น การกระตุน้ ความ รู้สึกทางเพศนานๆ นวดกระตุ้น ส�าเร็จความใคร่ให้กัน ใช้ปาก เป็นต้น การอาบน�า้ ด้วยกัน การจูบและกอดก็เป็น วิธแี สดงความรักใคร่อกี วิธหี นึง่
50
ปลอดภัยไว้กอ่ น แม้วา่ โดยทัว่ ไปจะไม่มคี วามเสีย่ งต่อลูกในครรภ์เมือ่ คุณมีเพศสัมพันธ์ แต่คณ ุ อาจ หลีกเลี่ยงเพศสัมพันธ์แบบมีการสอดใส่ไปจนกว่าจะผ่าน 12 สัปดาห์แรกแล้ว ถ้ามีประวัตกิ ารแท้ง อาจหลีกเลีย่ งในไตรมาสสุดท้ายด้วยถ้าคลอดก่อนก�าหนด มาก่อนหรือก�าลังมีอาการว่าอาจคลอดเร็ว และควรหลีกเลี่ยงเพศสัมพันธ์ใน ช่วงหลังของการตัง้ ครรภ์ดว้ ยถ้าถุงน�า้ คร�า่ แตกหรือมีเลือดออก
WEEK
วา่ ทีค่ ณ ุ แม่
ท้องทีก่ า� ลังขยายใหญ่อาจมีผลกระทบต่อระบบย่อย อาหาร ท�าให้เกิดอาการแสบร้อนกลางอกและอาหารไม่ ย่อยได้ การรับประทานอาหารมือ้ เล็กลงและบ่อยขึน้ จะ ช่วยได้เช่นเดียวกับการเดินหลังอาหาร สัปดาห์นคี้ ณุ อาจ เริม่ เกิดภาวะเลือดจาง ดังนัน้ การรับประทานอาหารทีอ่ ดุ ม ด้วยธาตุตารางอุ เหล็กจึงณ เป็หภู นสิง่ มส�ิพาคัื้นญฐานของรางกาย
ลูก
ครอบคลุมวันที่: วัน ___ เดือน ___ ป ___ ถึง วัน ___ เดือน ___ ป ___
การบีบตัวแบบแบรกซ์ทนั่ ฮิคส์อาจเริม่ ประมาณช่วงนี้ ่ สม�า่ เสมอและไม่เจ็บเช่นนีเ้ ป็นส่วนหนึง่ การบีบตัรอบวั วอย่นาทีงไม่ วันในสัปดาห ของการฝึ กเตรียมกระบวนการคลอดของมดลูก เมือ่ การ ตัง้ ครรภ์วัดนทีา� ่ เนินไปการบีบตัวจะแรงขึน้ แต่อย่าเข้าใจผิด เวลา ว่าเป็นการเจ็ บท้องจริง คุณจะรูส้ กึ ได้ถา้ วางมือบนท้อง 37.3° ซ ไม่เช่นนั37.2° น้ ก็อซาจผ่านไปโดยไม่ทนั สังเกต 37.1° ให้ค37.0° ณุ พูซซดคุยกับลูกเนือ่ งจากลูกได้ยนิ เสียงดีแล้ว และ จะตอบสนองต่ ้ย 36.9° ซ อเสียงต่างๆ ได้ดว 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
23
13
14
15
ขณะนีใ้ บหน้าและล�าตัวดูเหมือนทารกครบก�าหนด คลอดมากขึน้ แต่ยงั มองเห็นกระดูกและอวัยวะใต้ผวิ หนังได้ แม้วา่ ลูกก�าลังสะสมไขมันด้วยอัตราเร็วสูง แต่กย็ งั ดู เหีย่ วย่นเนือ่ งจากก�าลังสร้างผิวหนังเร็วกว่าไขมันใต้หนัง ผิวหนังจึงเกาะอยูอ่ ย่างหลวมๆ ริมฝีปากเห็นชัดมากขึน้ หน่อฟันน�า้ นมอยูใ่ ต้แนวเหงือก มีการสร้างตาแต่ยงั คงปิดสนิทและม่านตายังขาดสารสี ตับอ่อนก�าลังพัฒนาไม่หยุด ภายหลังจะผลิตอินซูลนิ ซึง่ เป็นฮอร์โมนส�าคัญในการคงไขมันในเนือ้ เยือ่ การได้ยนิ ไวขึน้ เนือ่ งจากกระดูกหูแข็งขึน้ แล้ว ได้ยนิ เสียงต�า่ ของ ผูช้ ายได้งา่ ยกว่าเสียงแหลมสูงของผูห้ ญิง 16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27 28
36.8° ซ 36.7° ซ 36.6° ซ 36.5° ซ 36.4° ซ 36.3° ซ 36.2° ซ 36.1° ซ 36.0° ซ
กำรเปลีย่ นแปลงของสี ขณะนีผ้ วิ ถหนั งของลูกจะปรากฏ ายเอกสารตารางนี ้ 3 แผน หรือพิมพตารางคลายกันจากอินเทอรเน็ต ทำเคร�องหมายจุดในชองที่ตรงกับอุณหภูมิของคุณในแตละวันเปนเวลา 3 เดือน นตอจุด าคุลัณงจะเห็ ไดมากกวา จึงควรมี เป็นสีแดงแลวเนืลากเส ่องจากก� เริ่มนรูปแบบอุณหภูมิที่เกิดขึ้น 2 แบบ คือ อุณหภูมิต่ำ และสูง เม�ออุณหภูมิสูงจะมีโอกาสตั้งครรภความยาวและน� า้ หนักของลูก เพศสัมพันธถี่ขึ้น ความยาวจากศีรษะถึงกน้ จะอยูท่ ปี่ ระมาณ 20 ซม. สร้างสารสีขนึ้ ท�าให้สผี วิ โปร่งแสง และจะหนักประมาณ 455 ก. น้อยลง
ถ้าคุณมีงานทําอยู่ ให้นัดคุยกับแผนก ทรัพยากรบุคคลเรื่องสวัสดิการจากการ มีลูก
ไดอารี่ของคุณ วันจันทร
วันอังคาร
วันพุธ
วันพฤหัสบดี
วันศุกร
วันเสาร/วันอาทิตย
51
คูมือการตั้งครรภ สำหรับคุณแมมือใหม
• คู มือเล มนี้จะทำให คุณรู ว าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงใดบ างกับตัวคุณระหว าง
การตั้งครรภ และรู ถึงพัฒนาการของลูกน อย ซ�่งทำให คุณสามารถใช ช�ว�ต ช วงตั้งครรภ ได อย างมีความสุข • คำแนะนำที่อยู ในคู มือเล มนี้สามารถนำไปปฏิบัติเพื่อให คุณตั้งครรภ
ได อย างมั่นใจ ทั้งการดูแลตัวเองและลูกน อยระหว างการตั้งครรภ รวมถึงสิ่งที่คาดว าจะเกิดข�้นในช วงใกล คลอดและหลังคลอด
• เห็นพัฒนาการของลูกน อยในครรภ ทุกสัปดาห
ผ านภาพประกอบที่ทำข�้นมาเป นพิเศษสำหรับคุณ • ใช เป นไดอาร�่สำหรับบันทึกความเปลี่ยนแปลง วันนัด
หร�อข อมูลต างๆ ได • สามารถนำคู มือเล มนี้พกใส กระเป าถือเพื่อนำติดตัวไปได ทุกที่
ไม ว าจะเป นที่ทำงานหร�อนำติดตัวไปด วยเมื่อไปพบแพทย โดย Dr. Jane MacDougall สูตนิ ร�แพทย ทีป่ ร�กษาและผูอ ำนวยการ ทางคลินิกสำหรับบร�การสตร�ของโรงพยาบาลแอดเดนบรูกส เคมบร�ดจ ประเทศอังกฤษ
เสริมความรู ISBN 978-616-527-372-5
www.MISbook.com
9
786165 273725
130.-
คูม อื การตัง้ ครรภสำหรับคุณแมมอื ใหม
ผลิตโดย สำนักพิมพเอ็มไอเอส 55, 57 ซอยพระรามที่ 3 ซอย 53 ถนนพระราม 3 แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท 0-2294-8777 (สายอัตโนมั ติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com