De Bibliotheek op school
Gedichten in de klas
TIPS
Inhoud 3. In het ijzonder aanbevolen 4. Boekentips Onderbouw Middenbouw Bovenbouw 7. Praten over gedichten 8. Workshops & projecten Gedichten in de klas Samen lezen Praten over boeken 10. Landelijke Poëzie Poëziewedstrijd Poëzieweek
Poëzie kan een vitaminepil zijn in het taal- en leesonderwijs. De compacte teksten brengen de leerlingen op een speelse manier in aanraking met de rijkdom van de taal. Gedichten verrijken de mondelinge en schriftelijke taal, geven inzicht in teksten, voeden de leesbeleving en versterken de leestechniek. Gedichten zijn aantrekkelijk voor kinderen, omdat er zowel herkenning als verrassing in zit. Jos Walta, Open Boek
In het bijzonder aanbevolen In Leesletters staan vijftig gedichten over letters, lezen, voorlezen, leren lezen, boeken, de bibliotheek, boeken zonder papier en lezen in bed. Een bloemlezing voor jong en oud, boekenwurm en leesliefhebber. Met gedichten van o.a.: Hiëronymus van Alphen, Gerard Berends, Ienne Biemans, Daniël Billiet, Herman De Coninck, Thera Coppens, Frank Eerhart, Remco Ekkers, Karel Eykman, Ed Franck, Hans Hagen, Willem Wilmink en Leendert Witvliet...
Tip de nr e voorboek de ek Kin we
Querido’s Poëziespektakel viert zijn vijfde verjaardag met gedichten over feesten in allerlei soorten en maten. Over verjaardagen en Sinterklaas, over partijtjes waar je je het liefst zou verstoppen of cadeaus die je graag wilde maar nooit kreeg. De bundel past goed bij het thema ‘FEEST’ van de Kinderboekenweek 2014. Er zijn ook gedichten over andere onderwerpen zoals een wandelende tak en de Snotterwokkel. Je bent van harte welkom op dit feest van woord en beeld! Feestorganisator Ted van Lieshout stelde “Er zit een feest in mij! samen het met werk van 85 andere dichters en 25 illustratoren”. 3.
Boekentips
Onderbouw (4-6 jaar) Ik zie lichtjes in je ogen Kom eens heel dichtbij Ik zie mij Je ogen zijn twee spiegeltjes Zie jij het ook bij mij
Gedichtjes over allerlei belevenissen van peuters en kleuters, met aansprekende Gezellig voorleesboek voor de sinterklaastijd met verhalen over verschillende kinderen. Met als rode draad dertien bekende Sinterklaasliedjes, rijk geïllustreerd. Leeftijd: 4-6 Uitgever: Kluitman Verschenen: 2009 ISBN: 9789020682809
titels als ‘Bibberbillen’ en ‘Oor tegen oor’. De gedichtjes verschenen eerder in Daar komt de tijger en Misschien een olifant. Leeftijd: 0-6 Uitgever: Van Goor Verschenen: 2001 ISBN: 9789000033485
Edward van de Vendel beschrijft heel veel alledaagse geluiden. Nu eens poëtisch, dan weer speels of met een knipoog. En steeds herkenbaar. Het openen van een chipszakje, papa’s auto die de oprit oprijdt, praten onder water, de wind die door de bomen blaast,...
Leeftijd: 0 - 6 jaar Uitgever: Eenhoorn ISBN: 13 9789058388469
In dit boek vind je meer dan 25 grappige gedichten van Annie M.G. Schmidt: lees over Dikkertje Dap, Hendrik Haan en de spin Sebastiaan... Bij de gedichten zijn nieuwe, kleurrijke illustraties gemaakt. Vanaf 4 jaar. Leeftijd: 4-6 Uitgever: Querido Verschenen: 2011 ISBN: 9789045112886
4.
Middenbouw (6-9 jaar) Verzen en gedichten over alle zaken uit het leven, die zorgen dat je net even anders kijkt. Soms met rijm, vaak ook niet. Met prachtige tekeningen.
Een boek vol gedichten over gevoelens: boos, blij, bang en alles daar tussenin. Door verschillende dichters, samengebracht door Jan Van Coillie. Leeftijd: 6-9 Uitgever: Davidsfonds/Infodok Verschenen: 2009 ISBN: 9789059082960
Joke van Leeuwen schrijft echte luistergedichten. Woorden die alleen bestaan omdat zij ze opschrijft precies zoals zij ze hoort, zoals Oefniejoor: oefniejoor oefegnie egniejoor Leeftijd: 8-12 Uitgever: Querido Verschenen: 2012 ISBN: 9789045113685
Leeftijd: 6-9 Uitgever: De Eenhoorn Verschenen: 2012 ISBN: 9789058387936
In de meeste boeken zijn papa´s sterk en stoer, en beschermen ze hun kinderen. In de drie verhalen in dit boek is telkens de zoon de held. Zijn vader zou niet zonder hem kunnen! (A) AVI-E3
Een bundel vrolijke, verdrietige, grappige en ontroerende gedichten, die ook goed gezongen kunnen worden. Daarom hoort bij dit boek een cd met liedjes. ´Als ik lees dan ben ik mens en dier en iets ertussenin.
Leeftijd: 6-9 Uitgever: Nieuw Amsterdam Verschenen: 2011 ISBN: 978902575000811
Ben ik kikker, ben ik prins en ben ik Kleine Zeemeermin.
Leeftijd: 6-9 Uitgever: Lemniscaat Verschenen: 2008 ISBN: 9789047700760
5.
Bovenbouw (9-12 jaar)
Verzamelbundel van de beste gedichten voor kinderen in tien jaar (2000-2010) door verschillende dichters, samengesteld door Jan Van Coillie. Er staan gedichten in van o.a. Edward van de Vendel, Jaap Robben, Erik van Os, Ted van Lieshout, Hans Hagen en Frank Adam. Leeftijd: 9-12 Uitgever: Davidsfonds/infodok Verschenen: 2011 ISBN: 9789059084254
Deze gedichtenbundel wordt bevolkt door vreemde beesten met rare namen zoals ulevel en avegaar. Hun namen waren ooit gewone woorden, die nu vergeten raken. Dichter Jaap Robben maakte er dieren van met de vreemdste eigenschappen. Leeftijd: 9-12 Uitgever: De Geus Verschenen: 2012 ISBN: 9789044524215
In deze verzamelbundel vind je een selectie van vijftig gedichten uit tien vroegere bundels (1983-2005) van de auteur. Leeftijd: 9-12 Uitgever: Holland Verschenen: 2009 ISBN: 9789025110345
Gedichten over een varken dat turnkampioen wordt, een een kogelslingerend nijlpaard, de verliezers op het podium en zwembadwater dat past als ´een jasje van zee´, met bijzondere tekeningen bij elk gedicht. Leeftijd: 9-12 Uitgever: Querido Verschenen: 2013 ISBN: 9789045115764 Leeftijd: 9-12 Uitgever: Gottmer Verschenen: 2012 ISBN: 9789025750756
Te reserveren als project De vrede is getekend,
Samen Lezen!
de lange ruzie bijgelegd. Mijn vriendje en ik, we hebben alletwee geen woord gezegd. Maar één blik was toevallig net voldoende.
In een verpleeghuis lijken alle oudjes hetzelfde. Maar in deze reeks portretten blijkt dat hun karakters en eigenaardigheden allemaal gevormd werden in het leven dat ze achter de rug hebben. Twee verhalende gedichten horen steeds bij elkaar: over de hoofdpersoon nu en over zijn of haar leven, vroeger. Met kunstzinnige illustraties
6.
Na het voorlezen van een gedicht is er eerst ruimte voor eerste reacties. Vervolgens wordt over de inhoud van het gedicht gesproken. Daarna over de vorm en de beleving.
•
Eerste reacties Ik vind dit gedicht… (Je mag de woorden ‘leuk’ en ‘mooi’ niet gebruiken) Waarom denk je dat dit een gedicht is?
• •
Inhoud Wat is het onderwerp van dit gedicht? Wat zou er (echt) gebeurd kunnen zijn?
•
• •
• • •
Vorm Lopen de zinnen gelijk met de regels? Hoe maakt de dichter gebruik van ritme, rijm, beeldspraak, woorden met dubbele betekenis, herhaling? Selecteer kenmerken die van toepassing zijn op het gedicht. Zie uitleg van de kenmerken hiernaast. Beleving Wat vind je mooie woorden? Wat vind je mooie zinnen? Zou je meer gedichten van deze dichter willen lezen?
Praten over gedichten Vorm Een gedicht is kort, heeft geen zinnen maar versregels, bestaat uit strofen en er wordt dikwijls met woorden en betekenissen gespeeld. Soms rijmt een gedicht, maar dat hoeft niet. Metrum Dit is de afwisseling tussen sterk en zwak beklemtoonde lettergrepen. Ritme Dit is de natuurlijke beweging van de zin. Het ritme wordt bepaald door het tempo, de dynamiek en de melodie. Rijm en klank Er kan sprake zijn van eindrijm of binnenrijm. Er kan sprake zijn van volrijm of halfrijm. Stijlfiguren Beeldspraak Een vergelijking (met ‘als’) of metafoor (zonder ‘als) Personificatie De dichter kent menselijke eigenschappen toe aan dingen Sythesie Combinaties waarbij verschillende zintuigen gemengd worden. (zoals ‘warme kleuren’) Neologisme De dichter verzint nieuwe woorden. Woordspeling De dichter speelt met verschillende betekenissen van een woord.
7.
Workshops & projecten Workshop Gedichten in de klas
8.
Projecten ‘Samen lezen’ Samen lezen en praten over wat je leest is het uitgangspunt van deze projecten, die speciaal zijn ontwikkeld voor de leerkracht en leerlingen van groep 6 t/m 8. In elk project staat een andere titel centraal en een boek, dat de invalshoek bepaalt van het project. Een gedichtenbundel is er daar één van. Verder zijn er uitdagende griffeljuryboeken, een verhalend boek met een informatief karakter en binnenkort ook een theaterleesboek! Interesse in één van de projecten? U kunt de projecten aanvragen via uw bibliotheekconsulent.
Colofon Redactie
Marjolein Droog Elma Plaisier
Vormgeving Marjolein Droog
Drukwerk Print, intern
Oplage 100
TIP
Workshop ‘praten over boeken’ In deze workshop oefen je met het praten over boeken en krijg je inzicht in de aanpak van Aiden Chambers. Door te praten over boeken en leeservaringen met elkaar te delen in de boekenkring, vergroten de leerlingen hun leesbegrip en hun algemene kennis. Interesse in de workshop? Laat het ons weten via uw bibliotheekconsulent.
Datum
Maart 2014
Contact
De Bibliotheek AanZet Groenmarkt 153 3311 BD Dordrecht 078 620 55 00 service@debibliotheekaanzet.nl www.debibliotheekaanzet.nl Social media: @biebaanzet
9.
Landelijke poëzie
Wanneer het zelf gedichten schrijven in de klas een echte sport wordt, kunnen jullie meedoen aan de Nationale Poëziewedstrijd! poeziewedstrijd.nl/doe-mee
Elk jaar, eind januari – begin februari – is er de landelijke Poëzieweek.De Poëzieweek begint met de landelijke Gedichtendag. Een perfecte aanleiding om gedichten centraal te stellen! Elk jaar geeft het CPNB gratis lestips bij gedichten.
poezieweek.com/school/index.html
10.