Heerlijckheid achterhoek bitebook

rd

Va

er naar Bo o B n BITE book

HEERLIJCKHEID ACHTERHOEK ECHT ACHTERHOEK = ECHT ETEN

2/3

HEERLIJCKHEID ACHTERHOEK ECHT ACHTERHOEK = ECHT ETEN

6

rd

Va

er naar Bo o B n BITE book

Ambitie

‘Regio van de Smaak’ & de Achterhoek Ambitie

6

Heerlijckheid Achterhoek

Wild eten in de Achterhoek

33

Streekmarkt Hart van Grolle

34

Slow Food Achterhoek

38

Proef de 8erhoek

40

Identiteit van de Achterhoek

17

Smaakacademie Achterhoek

41

Heerlijke rechten

19

Zwarte Cross

42

Achterhoekse helden

24

Country fair

45

Producten & belevingen

28

Asperge Gilde

46

Blije markt

31

Achterhoekse Foodtruck

47

Gaon Etten

32

Mañana Mañana

48

De initiatiefnemers van de Achterhoek als Regio van de Smaak

79

De organisatoren

66

31

Van boer naar bord

De blije markt

de droom Onze droom

52

Hoofdstad van de smaak

73

Beleven van Smaak

54

De Versfabriek

74

Doelen voor 2025

56

Doelgroep

58

Doelstelling

59

De organisatoren

79

Programma en kansen

60

Burgemeesters

80

Van boer naar bord

66

Ambassadeurs

83

Stichting Smaak van de Achterhoek

68

Colofon

83

Samenwerking Heerlijckheid

71

Begroting

84

Initiatiefnemers ‘Regio van de Smaak’ & Achterhoek

‘regio van de smaak’ de achterhoek &

6/7

Ambitie Als je de Achterhoek inkomt vanuit het westen is de

Coalitievorming en betere samenwerking zodat

overgang kenmerkend. Na Arnhem wordt het leven

de lijn tussen boer en bord kort is en de consument

rustiger en de omgeving mooier. Het landschap heet

weet wat hij op zijn bord krijgt. Ons hoogste doel

je welkom, net als de gemoedelijkheid van de mensen.

is dat de tussenschakels tussen boer en bord

Je treedt binnen in de wereld van de Heerlijckheid

weggenomen worden en er meer waardering komt

Achterhoek; een gebied met een eigen cultuur en eigen

voor ambachtelijk eten. Met de kandidaatstelling

gebruiken. Waar mensen aandacht voor elkaar en voor

voor Regio van de Smaak gaat de rest van

het product hebben en naoberschap een begrip is.

Nederland en daarbuiten kennis maken met het

Waar ambacht en meesterschap centraal staat en

Achterhoekse verhaal en zal men de Heerlijckheid

waar men eet wat het seizoen en het land te bieden

Achterhoek leren kennen als een gebied waar echte

heeft. Waar we met elkaar regels afspreken en elkaar

aandacht voor mens en product centraal staat.

helpen en ondersteunen.

Met Heerlijckheid willen we het aangename uitstralen wat de Achterhoek te beiden heeft.

Regio van de Smaak gaat als katalysator werken voor

Maar ook met een eigen gezag en eigen infor-

nieuwe initiatieven, innovaties en samenwerking.

mele maar belangrijke regels. Het gezag van

Doel is om (lokale) producenten, bedrijfsleven,

buurtschappen en buurtmaken, naoberschap,

non-profit organisaties en overheden te verbinden

Zwarte cross en Superboeren van de Graafschap.

en elkaar nog beter te leren kennen en ondersteunen.

Na 2016 met eigen regels; • zoals de Algemene Achterhoekse Voorwaarden om zaken te doen (met een glimlach maar afspraak=afspraak).

• Doen wat we beloven en gewoon doen, ook wel d’ran genoemd daar is de Achterhoek groot mee geworden!

Samenvatting Op een mooie dag in 2016 heet de Achterhoek ; Heerlijckheid Achterhoek met eigen paspoort en banieren langs de grenzen. En dat doen we met de blik naar buiten gericht. Samen verleggen we onze grenzen en verbinden we ons met de rest van Europa. Boeren leveren rechtstreeks producten aan de consument. Via internet, de streekmarkt en de groothandel.

8/9

De achterhoek is synoniem voor Ambacht & Innovatie

‘de voedselsector is een onderschatte kracht van de achterhoek’ Onderbouwing Uit het rapport van WUR 2013 komt met betrekking tot de voedselsector

Feiten

het volgende naar voren:

78% van het oppervlak in de Achterhoek wordt benut

●

19,4% 19,4% BEDRIJVEN

voor landbouw.

●

17,7%

(vergelijking bouw: 9,4%

WERKGELEGENHEID

13,6% INKOMSTEN

van de bedrijven, 7,4% van de werkgelegenheid en 7,3% van de inkomsten).

Bijna 50% van de koeien, vleeskuikens en varkens van provincie Gelderland komt uit de Achterhoek.

10/11

De rode draad uit het WUR rapport:

‘Ambachtseconomie Duurzame ondernemingen Grootschalig duurzaam’

Samen met vertegenwoordigers uit de regio en op basis van eerder onderzoek zijn ontwikkelbeelden geselecteerd die het meest waarschijnlijk zijn voor de regio.

Deze ontwikkelbeelden geven inzicht hoe de autonome ontwik-

ambachtseconomie

Grootschalig duurzaam

het verkorten en integratie van

ketens van specialisatie en

ketens. Dit beeld concentreert

samen-werking. In dit beeld

zich op het verkorten en verticale

gaan schakels in de keten zich

integratie van de voedselketen met

meer specialiseren en op een

als doel onderscheidende productie,

kosten-efficiĂŤnte schaal produ-

verwerking en het stimuleren van

ceren binnen (inter)nationale

regionaal ambachtelijk voedsel.

productiestandaarden (marktconcepten van bulk tot biologisch)

keling op onderdelen gekeerd kan worden, waarbij de rode draad is het inspelen op en ontwikkelen van

met als doel het bedienen van de

Duurzame ondernemingen

nieuwe product-marktcombinaties.

De beelden kunnen naast elkaar

verbreden van de keten.

bestaan. De beelden zijn:

Hierin gaan ondernemers in de voedsel-keten zich verbreden met acti-viteiten uit andere sectoren en ketens om naast inkomen uit de voedselketen ook inkomen te verkrijgen uit andere sectoren.

internationale markt.

12/13

‘ijs volledig vrij van e-nummers’

Ronald Pelgrom

Melkveehouder en ambachtelijk ijsbereider Hij zoekt altijd naar nieuwe klanten, probeert hen met speciale smaken te verleiden. Bijvoorbeeld met rode-bietenijs of roomijs met macadamianoot, caramel en zeezout. Op zijn productenlijstje staat ook ijs dat volledig vrij is van e-nummers. En in december produceert hij natuurlijk pepernotenijs.

‘Verleiden met speciale smaken’

14/15

heerlijckheid achterhoek

16/17

‘Waer iemant duisent vreugden soek. Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek’

Identiteit van de Achterhoek

kleine pittoreske dorpjes en stadjes.

barrière voor verkeer uit het westen.

Dit kenmerkende landschap heet

Het gebied kent ook nu nog geen grote

Coulisselandschap, dat zoveel betekend

steden en is niet intensief geïndustriali-

dat verschillende bomenrijen en bossen

seerd, met uitzondering van het gebied

De Achterhoek is een streek in het oosten

ervoor zorgen dat het landschap op een

rond de Oude IJssel.

van Nederland, in de provincie Gelderland.

toneel met coulissen lijkt. Een ritje door

Met ongeveer 350.000 inwoners is het een

dit landschap laat je genieten van een

In de Achterhoek lijkt de klok langzamer

grote streek met relatief weinig inwoners.

prachtig landschappelijk toneelstuk

te lopen. Je kan er als toerist uutbloazen

Het heeft een oppervlakte van ongeveer

waar je middenin zit.

en op verhaal komen. De Achterhoek is nu een natuurlijke omgeving voor de gast

1475 vierkante kilometer. De streek ontleent zijn naam aan een gedicht die

De Achterhoek ligt tussen de IJssel in het

die rust, natuur en eindeloze afwisselende

dominee Willem Sluyter in de 17e eeuw

westen, de Oude IJssel en Montferland in

fietspaden zoeken met mooie vergezichten

schreef. Hierin sprak hij “Waer iemant

het zuidwesten, Duitsland aan de oost-

en landhuizen en kastelen op de achter-

duisent vreugden soek / Mijn vreugt is

kant en Twente en Salland in het noorden.

grond. Overal stuiten ze daarbij op

in dees’ Achter-hoek”. De predikant was

De Achterhoek was in het verleden moei-

verhalen, sagen en legenden die zelf

verknocht aan de Achterhoek, en heeft

lijk toegankelijk. Het gebied bestaat uit

weer nauw verbonden zijn met het

in zijn leven dan ook veel over deze plek

de uitlopers van een hoog terras aan de

Achterhoeks dialect.

geschreven. Wat de Achterhoek zo speci-

Duitse zijde. Het water stroomde in beken

aal maakt, zijn de lange uitgestrekte land-

van oost naar west naar en laag gebied

De Achterhoeker voelt zich deel van de

schappen, die worden afgewisseld met

van moerasbos en veen. Dat vormde een

gemeenschap. Aanvankelijk echt op

18/19

dorpse wijze, inmiddels verstedelijkt dit

Onderzoek naar de identiteit van de

oorsprong waarschijnlijk in de feodale

beeld steeds meer. Maar de gemeenschap

Achterhoek maakt gaandeweg steeds

cultuur die lang in de Achterhoek heeft

blijft een verbinding houden met het

meer lagen zichtbaar. Ook lagen die op

geheerst. Naast de op afhankelijkheid

eenvoudige, harde en eerlijke boeren-

het eerste gezicht slecht te verenigen

gebaseerde relatie met de landeigenaren

leven. Daar past ‘buurt maken’ bij

lijken worden hier op een bijzondere

was er de onderlinge cultuur van op

en ‘naoberschap’.

manier verbonden. Zo is in het land-

elkaar aankunnen en daardoor immuun

schap prachtige natuur overal verbonden

voor gezag blijven. ‘Joa, joa’ en ‘Kieken

De natuurlijke manier van werken en

met agrarische invloeden. In de cultuur

wat wordt’ zijn typische voorbeelden van

organiseren is kleinschalig. Daarbij is de

is grote geborgen- en saamhorigheid

het lijdzaam en stil verzet dat hier bij

voedselketen de kracht van de Achterhoek;

verbonden met vitale en eigenzinnige

hoort. Een slimme vorm omdat het niet

de keten is goed voor 19,7% van de

trots. En in het tegemoet treden van

opstandig of conflictueus is. Eerder een

bedrijven in de Achterhoek en 13,6% van

gasten staan hartverwarmend welkom

bedachtzaam uittesten hoe serieus en

het Achterhoekse inkomen. Achterhoekse

en een kritisch observerende benadering

volhoudend een zaak en degene die de

samenhang ontstaat stapje voor stapje uit

vlak naast elkaar.

zaak naar voren brengt is. In de verhalen romdom dominee Willem Sluyter duikt

verwerving van kleinschalige activiteiten tot arrangementen. De rol van papier

De Achterhoekse cultuur is aan de ene

naast de term achter-hoek ook de term

en officiële en formele communicatie

kant nederig en volgzaam, conflict

Heerlijckheid op. Geheel van toepassing

is minder groot, men wil elkaar leren

vermijdend en loyaal. Aan de andere

heden ten dage het is er aangenaam en

kennen, weten dat het goed zit, dat

kant eigenzinnig, gesteld op vrijheid

ook een vrije staat in Nederland; rebels

je elkaar aan kunt spreken.

en spottend met gezag. Dit vindt haar

en eigenzinnig, eerlijk en rechtvaardig.

Heerlijke rechten

en boetes) met zich meebracht.

Op zich had de heer het recht zelf

Het bezit van een Heerlijckheid is iets

als meier of schout op te treden,

anders dan het bezit van grond.

maar veelal lieten de heren zich

Het bezit van een Heerlijckheid gaf

vertegenwoordigen door een door

de eigenaar slechts bepaalde rechten. hen benoemde schout. Door de

In de verhalen romdom dominee Willem Sluyter duikt naast de term achter-hoek ook de term Heerlijckheid op.

Het kon zelfs voorkomen dat de heer

controle over het schoutsambt en de

geen grondbezit in zijn Heerlijckheid

lokale rechtspraak, kon de heer zich

had. Met ‘Heerlijckheid’ werd dan het

in ‘zijn’ Heerlijckheid als een kleine

gebied aangeduid waar die rechten

potentaat gedragen. Er bestonden

betrekking op hadden. Binnen de

nochtans tal van beperkingen.

Heerlijckheid was de heer gerechtigd

Veelal beschikte de heer slechts

om lokale overheidsdienaren en

over de lagere of middele jurisdictie.

gezagsdragers (zoals een meier,

De zware geldboeten en lijfstraffen

baljuw of schout) te benoemen.

vielen onder de hogere jurisdictie

Met name het benoemen van deze

die door grafelijke of hertogelijke

ambtenaar (een soort burgemeester,

ambtenaren werd waargenomen

politiecommissaris en kantonrechter

(hoofdschout, hoofdmeier, drossaard,

in één persoon verenigd) gold als

amman). Bovendien diende de heer

een belangrijk recht, aangezien dit

zich steeds te gedragen naar het

inkomsten (uit rechtspleging

plaatselijke gewoonterecht.

20/21

•

•

•

•

•

•

•

•

DNA van de Achterhoek Gastvrij maar niet kritiekloos Dienstverlenend maar niet slaafs Rebels maar niet onbeschaafd Kleinschalig en lokaal Gastvrij voor tijdelijke gasten Het goede leven Rust Ruimte en geborgenheid Innovatieve maakindustrie

Onderling

Eigenzinnig

Kleinschalig

coรถperatief

Bedachtzaam

Het goede leven Evolutionair

neulen

Doorleefd Rebels

Verhalend

Doortastend

GeborgenHeid Genieten

ACHTERHOEKSE WAARDEN ACHTERHOEKSE WAARDEN Zelfbewust

Ondernemend

Collectief

Ambachtelijk meesterschap

Ruig

Kleindenkend Streven

Onderscheidend Rentmeesterschap Authentiek

Natuurlijk

trots

22/23

‘Van dichtbij is vers genieten’

Bron:Michiel Bussink in Bouillon! Magazine

Nel Schellekens

Ambassadeur van Slow Food Achterhoek Niets wat eetbaar is, is veilig voor Nel. Alles wil ze eten en verwerken tot iets smaakvols. Opdat de boeren in de Achterhoek een fatsoenlijk inkomen weten te verdienen, met mooie smakelijke producten. Ik ben een ‘reserve-Belg’: een mix van Brabant en Belgisch. Thuis werd er echt gekookt, door ons bonmama en ons tante Anneke. Ik hielp altijd mee met koken.

“Giesz” Geduld is een schone Zaak. Giesz is een eigen productenlijn van Nel. Alles heeft zijn tijd nodig, tijd om te groeien, tijd van rijpen, tijd van bereiden, tijd om te genieten.

‘Ik wil alles eten’

24/25

Gijs Jolink Zwarte Cross Zwarte Cross

Onze Achterhoekse helden

Heel Nederland weet inmiddels wat de Zwarte Cross is. Uit een feest in de wei bij boer Teunis in Hummelo is een mega-evenement gegroeid met meer dan 165.000 bezoekers. Zoiets gebeurt als Gijs Jolink met mede vennoten, HendrikJan Lovink en Ronnie Degen (eigenaren van de Feestfabriek, Alles Komt Goed BV) iets leuks willen doen. Elk jaar komen de heren wel met iets nieuws of verrassends.

Zoals dit jaar een kinderboek in het dialect of met Manana Manana. Mooi toch?

“Weet je wat me aan het “Weet hart gaat? De verstedelijking, de leegloop van het platteland”

Hennie Rossel

Nico Wissing

Pomoloog

NL Greenlabel NL Greenlabel

In zijn achtertuin in het Gelderse

Nico Wissing en Lodewijk Hoekstra zijn een nieuwe beweging gestart met hun

Vorden staat welgeteld ĂŠĂŠn appel-

NL Label. Met dit initiatief willen ze een gids zijn op het gebied van duurzame

boom, een Sterappel, en toch is

producten en materialen. Het NL Label moet de consument bewust maken van

Hennie Rossel (69) in de ban van

de mogelijkheden in de tuin- en landschapsvoorziening en de vakman tot innovatie

fruitbomen. Hij brengt oude appel-

op het gebied van duurzame producten aanzetten.

en perenrassen op naam en doet hierdoor met grote regelmaat

Het label legt producten en materialen langs de duurzame meetlat en zoekt

verrassende ontdekkingen, vindt

alternatieven voor het huidige aanbod in de groenvoorziening. Wanneer producten

pareltjes die al lang als verdwenen

voldoen aan de criteria die zij stellen, krijgen zij het NL paspoort. Dit paspoort

werden beschouwd en waarvan toch

geeft inzicht in hoe het product scoort op onder andere herkomst, ecologische

nog ergens in het land een stokoude

footprint en levensduur.

boom bewaard is gebleven.

Wissing en Hoekstra hebben daarnaast de stichting Eerlijk Buitenleven opgericht.

Deze stichting wil benadrukken dat er een keuze is, een van de mogelijkheden is een product die een minder grote footprint op het milieu heeft. De stichting wil leveranciers en producenten in de groenbranche prikkelen te blijven verduurzamen en innoveren.

26/27

Peter Gast Restaurant ’t Schultenhues Restaurant ’t Schultenhues Winnaar van Diamond Award 2015 Winnaar van Diamond Award 2015 Peter werkt samen met zijn partner Jacqueline van Liere in het met een ster bekroonde bedrijf ‘t Schultenheus.

Inspiratie haalt Peter uit de seizoenen en de producten die dan worden aangeboden.

‘Ons credo is “werk met verse ingrediënten van zo dichtbij mogelijk”. ‘Je moet als chef en ondernemer je eigen filosofie volgen.

Het gaat erom dat je de producten in hun waarde laat. Het gaat om de versheid.

En dan maakt het me niks uit of er een kronkel in de komkommer zit. Graag zelfs!

Leuk! Zo’n product heeft tenminste wat bijzonders. Niemand en niets is perfect.

Ik ook niet. En tóch kun je je onderscheiden.

Met Peter Gast is het meer genieten.

Met Peter Gast is het meer genieten.

Nel Schellekens

Raymond Prinsen

Renier Grobben

Restaurant de Gulle Waard Restaurant de Gulle Waard Ambassadeur van Slow Food Ambassadeur van Slow Food Achterhoek.

Restaurant De Stenen Tafel Restaurant De Stenen Tafel en Bistro de Olliemölle en Bistro de Olliemölle SVH Meesterkok SVH Meesterkok

Boerderij-restaurant Boerderij-restaurant Op de Brusse Op de Brusse Onze passie is het maken van gerechten

Nel Schellekens is een bijzonder

Patron cuisinier Raymond zijn grootste

van zelf geteelde biologische groenten en

fenomeen. Ze wordt gelukkig van

passie is de klassieke keuken, omdat

fruit, eigen eieren, vlees en zuivelproducten

goed eten en wil dat met iedereen

het authentieke traditionele gewoon

voor onze restaurantgasten. Eerlijk en

delen. Álles wat eetbaar is en haar

goed is. Koken voor gasten betekent

pure ingrediënten omgetoverd tot lekkere

keuken binnenkomt, verwerkt ze in

maatwerk voor elk niveau. Menukaart

eigentijdse Slow Food gerechten met een

haar gerechten. Dag en nacht is ze er

wordt aangepast naar het aanbod

Italiaanse inslag. Bij Op de Brusse kan

mee bezig. Nel heeft net, als IkkOOK-

van versproducten. Het restaurant is

de gast zelf zien waar zijn eten vandaan

bewust, een missie. Nel verwerkt

gevestigd in een mooie oude water-

komt, hoe het wordt gemaakt en hoe de

alles, van het varken betekent dat

molen , met een prachtig terras, gele-

dieren worden behandeld. Het motto van

letterlijk van kop tot en met de staart.

gen aan de oude loop van de Berkel.

Petra en Renier is “van grond tot mond”.

Achterhoekse gastvrijheid met allure!

Achterhoekse gastvrijheid met allure!

High Tea of kookworkshops op afspraak High Tea of kookworkshops op afspraak

Van dichtbij is vers genieten Van dichtbij is vers genieten Nel zelf: Ik ben slow in volle galop Nel zelf: Ik ben slow in volle galop

Beantri ham

Rauwmelkse Zuivel

Kemper kip

scharrelvarkens

Biologische varkens

Naegelholt

Champagne, wijn en bier

Spelt

Zwarte ZWARTECross CROSS

Proef de 8erhoek

Gaon etten

Smaakacademie Achterhoek

Country Fair

Horeca Talentendag

Wild eten in de Achterhoek

Castle fair Vorden

30/31

Dick Garritsen voorvechter van het Achterhoekse Streekproduct.

Ambachtsman pur sang

Streekmarkten Verschillende leden van de Verenigde Streekboeren Achterhoek (VSA) organiseren door de hele Achterhoek streekmarkten, zoals Kaasboerderij Weenink met 3K en de boerenmarkt Achterhoek.

Men kan hier proeven en genieten van de Achterhoekse producten.

‘AMbacht’

www.achterhoekstreekproduct.nl www.boerenmarktachterhoek.nl

Blije markt De Blije markt is een De Blije markt is een goed goed voorbeeld van een voorbeeld van een prachtige markt met prachtige markt met een rijk en gevarieerd een rijk en gevarieerd aanbod aan inspirerende, aanbod aan inspirerende, creatieve, duurzame en creatieve, duurzame en exclusieve biologische exclusieve biologische streekproducten. streekproducten.

Qua vermaak zorgt de organisatie voor genoeg invulling zoals lezingen, demonstraties en bijzondere creatieve diensten, een klimwand of inspirerende workshops tegen een kleine vergoeding. Neem als voorbeeld een lezing over Oervoeding.

Het is een echte ‘feel good’ markt aangevuld met hergebruikte en ecologische producten, kunst, muziek en spiritualiteit. Toegang is gratis. Het is dé plek in de Achterhoek waar mensen elkaar ontmoeten en zich kunnen ontspannen met of zonder kinderen.

Filmpje Blije Markt: Filmpje Blije Markt: Scan de QR-code voor een impressie.

32/33

Gaon Etten Hèt Achterhoekse pop-up restaurant ‘Gaon etten’ is inmiddels een begrip in de Achterhoek. Lange mooi gedekte tafels, flessen Achterhoekse wijn op tafel, Achterhoeks vermaak en mooie gesprekken is het recept voor een prachtige, culinaire avond met Etten!

Gaon Etten!

Restaurant voor 1 dag op een unieke

Verassende locaties

inspirerende locatie in de Achterhoek.

De kassen bij Piet Oudolf in Hummelo,

Het is een avond vol verrassingen.

houtzagerij Agneta in Ruurlo, geiten

De locatie, het eten en de tafelgenoten

boerderij ‘de Brömmels’ in Winterswijk,

blijft allemaal geheim tot 48 uur voor

tussen de druiven op Wijngaard Schepers-

de start van de avond. Er wordt een

hof in Groenlo, ijsboerderij De Steenoven

welkomstcocktail geserveerd, een amuse

in Hummelo.

en een 3-gangen menu met Achterhoekse producten. Tussen de gangen door wordt

Dit is slechts een greep van de locaties

vermaak verzorgd, hierbij kan gedacht

waar Gaon Etten reeds is georganiseerd.

worden aan bijv. muzikaal, informatief

Neem als voorbeeld ijsboerderij

of cultureel vermaak. Beleef bij Gaon

De Steenoven in Hummelo waar men

Etten de Achterhoek in de Achterhoek.

een geweldige avond beleefden tussen de koeien.

Wild eten in de Achterhoek In de Achterhoek komen veel wildsoorten van nature voor. ReeĂŤn en duiven komen er het meeste voor, maar je ziet er ook veel konijnen, hazen, fazanten en eenden rondspringen, -vliegen of -zwemmen.

De jagers dragen hier al generaties lang

Achterhoekse wildrestaurants werken

hun steentje aan bij door het verzorgen

dit jaar al voor de 34e keer samen bij

van hun jachtveld gedurende het hele

de promotie van wildgerechten in de

jaar. Zij scheppen de nodige rustplaatsen

campagne Wild! eten in de Achterhoek

voor het wild, leggen fauna-akkers aan

(Stichting Achterhoek Toerisme).

waar de dieren rustig en ongestoord

Zo’n twintig hotels en restaurants

kunnen foerageren, inventariseren en

serveren heerlijke wildgerechten, vaak

houden toezicht, voorkomen wildschade

gecombineerd met aantrekkelijke

en bejagen sommige wildsoorten in

en sfeervolle arrangementen.

bepaalde perioden van het jaar.

Elke wild liefhebber kan tijdens het wild seizoen zijn hart ophalen in de Achterhoek. Van half oktober tot eind januari staan er weer tal van smakelijke en bijzondere wildgerechten op de menukaart.

34/35

Streekmarkt Hart van Grolle Middenin in Groenlo komt een streekmarkten winkel waar verschillende ambachten op het gebied van Food elkaar treffen.

Iedereen kan koken.

En sommige iets beter. Net als thuis zal

’s Avonds koken vrienden voor elkaar.

het binnen de streekmarkt niet iedere dag

Je huurt de keuken, krijgt een (korte)

hetzelfde zijn: soms kookt iemand anders

instructie hoe te gebruiken en erop te

(een professionele kok), soms zijn er vrien-

letten dat wat je voor je vrienden kookt

den over de vloer (en zet moeders of vader

niet alleen lekker is en uit de streek

een net wat grotere pan op het vuur), soms

komt, maar ook gezond is.

wordt geëxperimenteerd met hele oude of juist nieuwe recepten, soms vertelt een goede kennis over iets heel lekkers, dat hij heeft gemaakt. ’s Middags worden een lunch aangeboden

Mensen delen in een gezellige sfeer goed, eerlijk en gezond eten.

in de lijn van “wat de pot schaft” (simpel en goed). Je kunt kiezen tussen eten en niet eten. Het is altijd genieten!

Tapas verrijken het aanbod. Even rond borreltijd. Of mee te nemen naar huis voor een gezellige avond.

Kernwoorden: • Ambachtelijk • Streek • Biologisch • Vegetarisch • Oma’s recepten • Producten met een verhaal

Aangevuld wordt dit aanbod met streekproductenwinkels: • Slagerij en groente Gosselink: BBQ, catering, maaltijden, smoothies (verkoop of ter plekke nuttigen) • Bakker Nales: belegde broodjes, ijs, evt. chocolaterie (catering of ter plekke te nuttigen) • Streekwinkel Reusen: milkshakes, yoghurt & fruit (ter plekke te nuttigen), cracker kaas, kaasplankje, vers gebakken nootjes etc.

• De Groene Lach Koffiebar: eerlijke koffie, thee en andere drankjes.

36/37

‘gezond eten is een nieuwe way of living’

Arthur Ross

Chef kok Hotel Villa Ruimzicht Voorvechter van streekproducten en gezond voedsel: Want gezond eten is een nieuwe way of living geworden en niet omdat het toevallig een trend is. Het draait om goed voor jezelf zorgen via voeding, maar ook door te sporten. Het gaat om de gezondere lifestyle !

‘Think Global, Eat Local’

38/39

Slow Food in de Achterhoek

En dat vonden ze erg. Niet alleen vanwege nostalgische reden. Maar ten eerste door het besef dat de in eeuwen opgebouwde

Slow Food Achterhoek is een vereniging. Waarom een Engelse term voor Achterhoekse streekproducten? Dit vergt enig uitleg. Slow Food als beweging is ontstaan in Italië in 1989, toen een aantal Italianen bij het zien van de zoveelste opening van een winkelketen met fast food bedachten dat in hoog tempo hun eetcultuur aan het verdwijnen was.

ervaringen rond het telen en bereiden van voedsel in enkele jaren zou verdwijnen.

Zelfs voorgoed want alleen de ouderen weten hier nog wat van en de jongeren niet meer. Ten tweede signaleerden ze dat dit proces niet alleen in Italië plaatsvond, maar wereldwijd.

Ze vonden dat er iets moest gebeuren, want stilzwijgend wordt ons voedsel steeds grootschaliger georganiseerd, door steeds minder én grotere bedrijven, gebruik makend van steeds minder rassen en soorten, met steeds minder variatie in smaak. Willen we dat? Wat betekent dit voor de voedselvoorziening? Is dat veilig en leuk voor ons allen? Nee, vonden de Italianen en richten een vereniging op

genaamd Slow Food. Een vereniging

Eerlijk, een eerlijke prijs voor de

een netwerk van boeren, chefs, bereiders

voor het behoud van de eetcultuur

producent én een eerlijk transparant

en liefhebbers in elke uithoek op deze

en biodiversiteit wereldwijd, en om

verhaal voor de consument.

aardbol, maar vooral in de Achterhoek.

vol in te zetten op smaakeducatie en

Binnen Slow Food werken we wereldwijd

Hier zijn zo’n 140 leden lid. Eén van de

het verbinden van consumenten en

aan het veilig stellen van bedreigde

hoofdactiviteiten van de vereniging: het

producenten. Dat sloeg aan, want in 25

landbouwproducten in de Ark van

bij elkaar brengen van consumenten en

jaar tijd zijn meer dan 100.000 mensen

de Smaak. Vanuit elke regio worden

kleine, ambachtelijke producenten van

lid van deze vereniging in meer dan 150

producten hiervoor aangedragen en

duurzaam streekvoedsel. Activiteiten zijn

landen. Slow Food is dus veel meer dan

werken boeren, chefs en winkeliers

smaakdemo’s op markten, wedstrijden

aandacht voor ‘streekproducten’, de

samen. De Ark omvat nu zo’n 1000

organiseren, discussie- en thema-

samenwerking wereldwijd is noodzakelijk

producten. Voor meer informatie, kijk

avonden houden en op bezoek gaan

om ervoor te zorgen dat ook in kwetsbare

eens op www.slowfood.nl en

bij de producent.

ontwikkelingslanden er eerlijke kansen

op www.slowfood.com.

komen voor voldoende en duurzaam voedsel Slow Food is opgebouwd uit regionale

Lekker, Puur een Eerlijk

verenigingen, convivium genoemd

Dit is het motto van Slow Food. Lekker,

(Latijn voor feestelijk tafelgezelschap).

voedsel dient smakelijk te zijn. Schoon

Slow Food Achterhoek is een regionale

(puur), zonder giftige residuen, onnodige

vereniging van Slow Food. Via het

toevoegingen, milieu- en diervriendelijk.

lidmaatschap ben je zo verbonden met

40/41

Proef de 8erhoek Proef de 8erhoek creëert een ongedwongen sfeer door de combinatie van vele Achterhoekse wijnboeren, streekproducenten, live entertainment en heerlijk culinair vermaak.

Het concept

Achterhoeks vermaak

Proef de 8erhoek is een festival met

Proef de 8erhoek verzorgt haar gasten

een grote verscheidenheid aan lokale

met een vermakelijk programma met

streekproducenten en wijnboeren.

Achterhoeks entertainment zoals André

Het park van Villa Ruimzicht te Doetinchem

van Gessel en Firma Irma. Een opvallend

wordt omgetoverd tot een volwaardig

item op het festival in 2014 was circus

streekpark, denk hierbij aan Achterhoekse

“Zanzara” waar meerdere voorstellingen

pompoensoep, rood wit geblokte

werden gegeven voor het publiek.

tafelkleden en verrassende gerechten en een ongedwongen sfeer. Proef de 8erhoek laat haar bezoekers beleven welke heerlijke producten de Achterhoek te bieden heeft.

Filmpje YouTube: Scan de QR-code voor een impressie

Smaakacademie Achterhoek; Vakmanschap is Meesterschap Smaakacademie Achterhoek is opgericht door kenniscentrum Nelles om een impuls te geven aan het Achterhoekse streekeigen eten, samen met vakmensen en het vakonderwijs (AOC-Oost en Graafschap College). Van boer tot winkelvloer wordt samengewerkt aan de Smaak van de Achterhoek; de vernieuwde Achterhoekse keuken waar ambacht, traditie en Achterhoekse grond én natuur de basis voor vormen. Vakmanschap is meesterschap vormt hierbij het credo.

Smaakacademie Achterhoek is daarmee één van de oplossingen om te komen tot groei en een betere concurrentiepositie van Achterhoekse voedselsector met de inzet op hoogwaardige producten. Producten met z.g. toegevoegde waarde die zich onderscheiden van bulk en anonieme ingrediënten. Toegevoegde waarde en onderscheid vindt men op het gebied van smaak, beleving, herkomst/authenticiteit en verduurzaming binnen verschillende groot- en kleinschalige afzetkanalen.

Echter de kennis over streekeigen eten en het organiseren van inkoop en logistiek is op de achtergrond verdwenen in het onderwijs en bij vakmensen. Daarnaast zijn de beroepen in de voedselsector relatief minder populair bij de jeugd zodat de instroom beperkt is. Smaakacademie Achterhoek zet in op het populair maken van deze beroepen als onderdeel van de ambachsteconomie, zodat de komende jaren voldoende vakmensen beschikbaar zijn. Immers de kok, bakker en slager en boer maken ons eten zorgen voor de Smaak van de Achterhoek.

De Smaakacademie organiseert smaakwerkplaatsen, publiceert smaakboeken (handboeken) en zorgt voor publiciteit. Rabobank Graafschap Zuid en Midden en KNS steunen de Smaakacademie.

42/43

Een 4-daags evenement dat alle ingrediĂŤnten voor een mooi feest in zich draagt: muziek, sport, spektakel, emotie, stunts, theater, camping, dorst, vuurwerk en met name humor.

Zwarte Cross Jong en oud viert samen feest op de

brandweerwagens, shovels , rollators of

gastvrijheid van deze streek waar jong

Zwarte Cross en dat is duidelijk te zien

wegmotoren om tot woeste machines of

en oud nog samen feest viert. Vanaf de

aan het muziek- en theateraanbod op

hijsen zich in absurde outfits.

eerste editie (1.000 bezoekers) tot aan de vorige editie in 2014 (185.000 bezoekers)

de vele verschillende festivalweides.

Ruim 150 bands en 1.000 theaterartiesten

Voor kinderen (en ouders) is er

is voor bezoeker en organisatie één ding

staan er op het programma, van blues,

‘Het Blagenparadijs’ met gratis attracties en

duidelijk: niets is onmogelijk!

dance, reggae, rock&roll, kinderacts,

coole bandjes en voor de fijnproevers is er

metal, cabaret, singer-songwriter,

het Michelinsterren restaurant met biologi-

kleinkunst tot aan feestmuziek.

sche streekgerechten ‘Le Carburateur’.

Daarnaast is de Zwarte Cross een enorm

Achterhoek

groot motorcrossevenement. Dit houdt in:

Zoals hierboven beschreven, de Zwarte

van amateurs in zelfgebouwde voertuigen

Cross is een mix van motorcross, muziek,

die de baan over schieten afgewisseld

stunts, theater, humor en veel gekte

met serieuze motorsport door echte

en spektakel. De duidelijke connectie

wereldkampioenen. Deelnemers in de

met ‘De Achterhoek’, waar het festival

‘humorklasses’ werken vaak een jaar lang

plaats vindt, komt naar voren in de

aan de raarste voertuigen, bouwen

kenmerkende gezelligheid en

Filmpje YouTube: Scan de QR-code voor een impressie

44/45

Country fair Aalten De Farm & Country Fair is reeds 20 jaar een geweldig belevenisfestival met zo’n 400 stands wat te vergelijken is met de grote Engelse plattelandsshows.

Themadorpen Er zijn verschillende themadorpen met vele verschillende producten, voorlichting en presentaties. Zo is er een enorm smaakplein met een kooktheater, een uitgebreid wolplein, dierendorpen, machinepark en het

Jaarlijks bezoeken duizenden

Vintage festival.

enthousiaste mensen uit heel Nederland, Duitsland en BelgiĂŤ

Daarnaast zijn er volop shows,

dit bijzondere buitenevenement.

keuringen en exposities. Duizenden dieren, vele (kinder)activiteiten,

Het is een uitgebreide en toon-

akoestische muziek, het follybos,

aangevende beurs welke bekend

bloemrijke decoraties en het

staat om de veelzijdigheid die er

doorlopende showprogramma zorgen

te vinden is. Het platteland staat

voor een bruisende en levendige Fair.

hier volop in de schijnwerpers.

46/47

Asperge Gilde Met de campagne ‘Asperges eten in de Achterhoek’ slaan restaurants, telers en Achterhoek Toerisme de handen ineen om culinair Achterhoek onder de aandacht te brengen van gast en inwoner.

Vanaf de tweede donderdag van april tot 24 juni (Sint Jan) siert het witte goud menig Achterhoekse menukaart en dit wordt, samen met andere streekproducten, onder de aandacht gebracht van een breed publiek. Met de jaarlijkse verkiezing van de Achterhoekse aspergewijn zijn ook de Achterhoekse wijngaarden verbonden aan de campagne.

Met Asperges in de Achterhoek wordt gestreefd, door bundeling van middelen, een groter publiek te bereiken dat verblijf en restaurantbezoek in de Achterhoek stimuleert.

Achterhoekse Foodtruck

Concept Deze truck zal een Achterhoeks streekmenu aanbieden. ‘Think global, eat local’ is hierop van

Evenementenbureau Momentenmakers, onderdeel van HIM+ (Horeca Inspiratie Maatschappij), is bezig met de ontwikkeling van een Achterhoekse foodtruck.

toepassing. Wat deze foodtruck onderscheidend maakt, is het feit dat er gebruik gemaakt wordt van Achterhoekse streekproducten waarbij de Achterhoek gepromoot wordt (‘kom eens proeven wat voor lekkers er in de Achterhoek gemaakt wordt’). Deze truck kan breed worden ingezet op onder andere festivals, scholen, parken, markten, cateringpartijen en feesten.

Door middel van deze foodtruck zullen Achterhoekse streekproducten een breed podium krijgen. Deze truck zal overal te zien zijn waardoor men steeds bekender (en vervolgens enthousiaster) wordt met Achterhoekse streekproducten.

48/49

Mañana Mañana

Culinair Liefhebbers van overheerlijk oervoedsel doen goed aan een drie dagen durend Mañana Mañana

‘Het meest relaxte festival van Nederland!’ ‘Wat vandaag niet komt, komt morgen wel.’ Landgoed Enghuizen in Hummelo is het decor van het - vooral relaxte - festival Mañana Mañana.

dieet. Neem als voorbeeld de vis die je zelf kan vangen en bereiden met kruiden uit de eigen kruidentuin. Echte Bourgondiërs kunnen de wijn per fles bestellen en met de voetjes in het water proosten op het goede leven!

In het mooie Achterhoek in het bos, bij het kampvuur en aan en op het water worden

Filmpje Mañana Mañana:

optredens gegeven door niet de minste artiesten.

Scan de QR-code voor een impressie.

Het is een fantastische plek voor een festival voor levensgenieters, muziekliefhebbers en Bourgondiërs.

50/51

‘Monumentale panden een tweede leven geven met eigentijdse horeca’

Kees Hensen Horecaman

Zijn ambitie is om samen met partners eigentijdse horeca neer te zetten in monumentale panden. Door samen met anderen horecaprojecten op te zetten kan veel bereikt worden waarbij ieder zijn passie en kennis inbrengt. Door dit toe te passen op monumentale panden kan een pand weer een tweede leven gegeven worden. Dit is gedaan bij Villa Copera en Hotel de Tolkamer en zijn we aan het doen bij Hotel Villa Ruimzicht, de StrandLodge en Golfbaan ‘t Zelle. Hierdoor wordt ondernemen vooral genieten. Onze bedrijven kenmerken zich door haar Triple AAA Status; Ambacht Authentiek Achterhoek.

‘Triple AAA:

Ambacht Authentiek Achterhoek’

52/53

De droom

Onze Droom Het doel van de Regio van de Smaak is om te komen op de langere termijn tot een nieuwe smaakindustrie en smaakbeleving van de Achterhoek met als kernwoorden: • verbinden; • duurzaam heid; • ambacht & Innovatie.

Verbinden

van het moderne bestaan. Zonder goede

om (lokale) producenten, bedrijfsleven,

ambachtslui staan we thuis zonder

non-profit organisaties en overheden te

handen, zit ons haar slecht en rammelen

verbinden. Weten van elkaar wat je doet en

onze tanden. Zonder goede ambachtslui

hoe je toegevoegde waarde kunt creëren.

kunnen we onze oude gebouwen niet onderhouden en onze schilderijen niet

Duurzaamheid

renoveren. Zonder goede ambachtslui

De Achterhoek streeft ernaar om de 1e

blijven onze auto’s langs de kant staan

energieneutrale regio van Nederland te

en houden apparaten op te functioneren.

worden. Alle daken voor zonne-energie

Zonder goede ambachtslui kwijnen

en ruimte voor eigen windmolens van en

allerlei hoogstaande industrieën weg,

voor buurtschappen en woonwijken.

moeten werven de deuren sluiten en wordt werkelijke innovatie onmogelijk.

Ambacht en Innovatie Ambacht is een vorm van vakmanschap.

Filmpje youtube:

De beoefening van een ambacht vereist

Scan de QR-code voor een impressie

specifieke kennis en toewijding.

Feit is dat een aanzienlijke groep mensen nog steeds met de handen werkt; bijna een miljoen, 12% van alle werkers.

Al die ambachtslieden leveren een wezenlijke bijdrage aan de kwaliteit

54/55

Smaak

Beleven van Smaak Over smaak valt niet te Over smaak valt niet te twisten... Een interessant twisten...

Een interessant spreekwoord met ongespreekwoord met ongetwijfeld een zeer lange twijfeld een zeer lange historie.●

Bij smaak gaat het blijkbaar om de

een ander. Bij de smaakwaarneming gaat

wisselwerking tussen mens en product.

het ook om je persoonlijke ervaring en je

Dus: een product is niet lekker, maar

associaties. De waardering van de smaak

wordt lekker gevonden. Smaak is op te

is persoonlijk. Niemand kan ervaren hoe

vatten als de persoonlijke waardebeleving

jij van een kop koffie geniet. Dat geldt

van een product. Vraag maar aan een

ook voor andere menselijke ervaringen.

vegetariër hoe biefstuk smaakt.

Iedereen heeft zijn eigen vakantie- of werkervaring. Niemand is hetzelfde en

Ander voorbeeld: iemand die niet graag

persoonlijke ervaringen zijn belangrijk.

Smaakbeleving van de consument is

kookt zal een kant-en-klaar maaltijd

(bron: Centrum voor Smaakonderzoek)

complex. Enkele voorzetjes: er bestaat

eerder lekker vinden dan iemand die

geen product dat door iedereen lekker

koken leuk vindt. Smaak is een interactief

wordt gevonden. Ieder mens ontwikkelt

proces, met het individu als stuurman.

De Achterhoek zet in op internationale

zijn eigen voorkeuren. Mensen houden

Voor de wetenschap is smaak een lastig

her- en erkenning van de Smaak van de

hun gewoonten graag in stand.

te vatten begrip. Dat komt omdat smaak

Achterhoek. ‘Achterhoeks nieuw ruig’.

een multi-zintuiglijk proces is, inclusief emotionele invloeden. Alle zintuigen zijn

Deze dromen zullen zorgen voor

bij smaak betrokken en afhankelijk van

een Achterhoek waar men trots is

situatie en product is soms het ene

om er te wonen en waar toeristen

zintuig er meer bij betrokken en soms

op adem komen.

56/57

Wat willen we bereikt hebben in 2025

Marketing • Echt Achterhoek staat bekend als regio waar eten en smaak echt en duurzaam is • Heerlijckheid Achterhoek is een begrip binnen Nederland • Herkomst Achterhoek is een pré • De Achterhoek staat bekend om haar rebelse karakter waar men eigen regels heeft en waar men gezamenlijk tot oplossingen komt

Onderwijs • MBO vak-universiteit Smaakacademie Achterhoek gerealiseerd • Veel aandacht op scholen voor groen, eten, smaak en gastheerschap

Economie • Ambachtseconomie is verdubbeld • Tweejaarlijkse Achterhoekse Terra Madre evenement met landelijke aandacht

Ons motto

• Groothandel / permanente markthal waar alle streekproducten verkocht worden

• Van boer naar bord

onder de merknaam Heerlijckheid Achterhoek • Verkrijgbaarheid van Achterhoekse producten voor elke Achterhoeker in de directe omgeving, bij voorkeur in een ambachtlijke markthal.

• Export van Achterhoekse producten naar buiten de Heerlijckheid

• Achterhoek is aandacht • Van grond naar mond • Eet de Achterhoek in de Achterhoek

58/59

Wie is onze doelgroep inwoners van de verschillende dorpen en steden in de Achterhoek middels

de groeiende groep foodies

alle evenementen

Kinderen

die veel belangstelling heeft voor voedsel van eigen bodem dat op een eerlijke manier wordt verbouwd.

die door middel van onder andere smaaklessen en het moestuinen project bij school in aanraking komt met gezond voedsel

Overheid en bestuurders

Inwoners van de Benelux

van maatschappelijke

die de Achterhoek ontdekken

instellingen

als de ware Heerlijckheid

Wat is onze doelstelling?

1 Vanaf 2016 spreekt men van de Heerlijckheid Achterhoek als de regio waar eerlijk en duurzaam eten wordt geproduceerd en geconsumeerd.

2

‘Vanaf 2016 spreekt men van de Heerlijckheid Achterhoek als de regio waar eerlijk en duurzaam eten wordt geproduceerd en geconsumeerd’

Meer mensen komen naar de Heerlijckheid voor lekker eten, meer restaurants en winkels hebben echte Achterhoekse producten, meer Achterhoekers eten Achterhoeks.

3 De Achterhoek promoten middels de bijzondere smaken van de streek en middels het merk Heerlijckheid Achterhoek.

60/61

Welk programma en kansen zien wij voor ons?

Heerlijckheid

Heerlijckheid

Heerlijckheid

als drager van de beweging

als streek

als eventorganisator

• Achterhoekers voelen zich thuis in

• De Heerlijckheid strekt zich uit over

• De Pure markt

de Heerlijckheid • De Heerlijckheid staat voor een andere manier van leven

de gehele Achterhoek

• Smaak kermis in alle dorpen

• Heeft eigen gezag

• Ouderwetse vee markt

• Heeft eigen regels zoals Algemene

• Pop up (Gaon Etten) bij dorpshuizen,

leveringsvoorwaarden, eigen paspoort, eigen taal

zorginstellingen, kantines, gemeenten • Zwarte markt met enkel streekproducten zonder BTW • Verticale tuinen / Koeien in de stad (alles anders) • Kerstmarkt • Meet the maker • Kookwedstrijd de beste amateur, leerling en professionele kok van de Achterhoek

Heerlijckheid

Heerlijkckheid

Heerlijckheid

als groothandel en thuisbezorgwinkel

als katalysator

als kenniscentrum

• ECHT ETEN - challenge (mensen

• Ondernemers helpen bij hun plannen

• Achterhoekse groothandel

kunnen zich inschrijven om mee te

• Mandje Heerlijckheden • Koelkasten aan de wand plaatsen voor thuisbezorgdienst

○

(dromen realiseren, eet je eigen droom)

doen om bijv. een week lang alleen

• Project met basis scholen

lokaal te eten. Maak een soort

• Gastronomische MBO vak-universiteit,

eet-clubs met evenementen/

Smaakacademie Achterhoek, VMBO

markten hieromheen)

en basisscholen (kennis delen) • Smaakwedstrijden met typische Achterhoeks recepturen karnemelksaus, Smaak van de Inmaak)

62/63

g n a l e b r e e m : l e s d e Trends in vo , t s m o k r e h r o o v g n stelli r u u p / d n o z e g , k a a m duurzaam, s

Consument is op zoek naar nieuwe ‘waarden’ (eerlijkheid, geluk)

Achterhoek heeft go ede uitgangspositie, gezien haar kleinschaligheid en aanwezig vakma nschap (zie parels)

Socia l medi a: snelle r dele n met ie dereen

Wegener: Lekker Achterhoek

Heerlijckheid

Heerlijckheid

Heerlijckheid

als smaakacademie

als bestemming

als merk

• Smaakacademie Achterhoek zet in

• Verbinden met andere toeristische

• We gaan een compact, visueel beeld-

op het bundelen en vernieuwen van Achterhoekse producten en smaken.

• Dit via smaakboeken en smaakwerkplaatsen

sectoren • Pers, promotie en campagnes • Activiteiten die bijdragen aan een langer toeristisch verblijf in de Achterhoek • Samenwerking met landelijke en lokale media

merk ontwikkelen voor een product of dienst afkomstig uit de Achterhoek.

• Beeldmerk voor product dat op eerlijke wijze is verbouwd • Ice bucket challenge gerelateerde campagne

64/65

‘We weten te weinig over de herkomst van voedsel’

‘Ode aan de koe’

Ellen Willems Verslaggever

Ode aan de koe vertelt het verhaal van de Achterhoekse boer en de liefde voor zijn vee, van het ambacht van de slager, van de chef-koks die zoeken naar dat mooie stukje rundvlees van Achterhoekse bodem en hun lekkerste gerechten met ons delen.

Ellen Willems voelt haar hele leven al liefde voor de natuur en is nieuwsgierig naar de herkomst van voedsel.

Als redacteur voor Lekker Achterhoek/De Gelderlander zoekt ze de verhalen van Achterhoekse boeren en koks.

Ode aan de koe Ellen Willems Ellen Willems • Zelf koken: 30 streekgerechten van chef-koks • 101 koeienweetjes • De passie van Achterhoekse boeren • Op bezoek bij de bierbrouwer, de wijnbouwer, aardappelteler en jammakerij

66/67

Heerlijckheid: Van Boer naar Bord De heerlijckheid moet De heerlijckheid moet een platform worden voor een platform worden voor ontzorgen van de producent ontzorgen van de producent van duurzame en/of van duurzame en/of biologische streekproducten biologische streekproducten door rechtstreekse levering door rechtstreekse levering van streekproducten aan de van streekproducten aan de consument en aan restaurants consument en aan restaurants en hotels. en hotels.

Organisatie ‘Van Boer naar Organisatie ‘Van Boer naar bord’, waar waardering bord’, waar waardering voor het streekproduct en voor het streekproduct en een eerlijke prijs voor de een eerlijke prijs voor de producent en zijn afnemers producent en zijn afnemers centraal staan. centraal staan.

promotie via website

‘Van Boer naar Bord’

Ontzorgen

Bezorgen

Door het regelen van het gehele traject

‘Van Boer naar Bord’ maakt het recht-

biedt het platform de leverancier betaal-

streeks leveren van duurzame en/of

bare en professionele ondersteuning bij

biologische streekproducten mogelijk.

zonder de inspanning van distributie

verkoop en distributie van zijn producten.

Deze rechtstreekse levering geschiedt

en afhandeling

‘Van Boer naar Bord’ streeft met het plat-

van de producent/ kweker/ teler naar de

• Producent en zakelijke afnemer hebben

form naar een eerlijke prijs van duurzame

zakelijke afnemer en in een later stadium

hierdoor beiden een eerlijke prijs voor

en/of biologische streekproducten voor

aan de particuliere consument.

een duurzaam en hoogwaardig product

• De zakelijke afnemer bestelt rechtstreeks bij de aangesloten leverancier • De leverancier bepaalt zijn verkoopprijs

zowel de producent/kweker/teler als voor de zakelijke afnemer.

Local for Local Local for Local Om het milieu zoveel mogelijk te ontlasten

Onze dienstverlening Onze dienstverlening

Verzorgen

heeft ‘Van Boer naar Bord’ een fijnmazig

• Regionale en voedselveilige distributie

‘Van Boer naar Bord’ heeft een laag-

distributienetwerk. Via de regionale op- en

• Klantenservice en klachtenafhandeling

drempelige en pragmatische aanpak

overslag worden de duurzame producten

• Administratie

en geeft ondersteuning bij de verdere

zo efficiënt mogelijk en volgens de HACCP-

• Begeleiding/ontwikkeling webshop

ontwikkeling van streekproducten. Op

normen bezorgd bij de regionale afnemer.

• Ondersteuning bij marketing en verkoop

deze wijze wil ‘Van Boer tot Bord’ een bijdrage leveren aan de toename van

Het platform Het platform

het gebruik van duurzame en/of

Het platform ‘Van Boer naar Bord’ richt zich

We gaan een traject inzetten om te

biologische streekproducten.

op betaalbare duurzame streekproducten:

komen tot een goede distributie voor alle betrokken partijen.

68/69

Stichting Smaak van de Achterhoek Stichting Smaak van de Achterhoek De Stichting zet zich in om de Smaak van de Achterhoek uit te bouwen, om de Achterhoeks eetcultuur te versterken en bekend te maken.

De Stichting ondersteunt en verbindt de activiteiten van al die verschillende ondernemers en organisaties in de Achterhoek om te komen tot krachtige projecten en passende financiering. EĂŠn van de eerste projecten die ondersteunt is, is Smaakacademie Achterhoek, een initiatief van kenniscentrum Nelles.

Op de bres voor gezonde kinderen!

Tegenwoordig zitten kinderen teveel achter tv en computer,

Stel je voor; je stopt een klein zaadje in de grond, zorgt voor

ook in de Achterhoek. Ze bewegen te weinig, de balans zoeken

het plantje dat omhoog komt en uiteindelijk groeit het uit tot

is meer dan nodig. Daarnaast eten - , diabetes enzovoort.

iets wat je kan oogsten. Wow, dan heb je zomaar, uit het niets, je eigen eten gemaakt. Het is leuk, je bent trots, en het voelt

In een groene schoolomgeving zou je kinderen enthousiast

geweldig. Als kinderen dat lukt vergeten ze die ervaring nooit

kunnen maken door het telen van eigen groenten en kruiden,

meer. Met een Makkelijke Moestuin lukt dat meteen de eerste

naast “eetbare” struiken en bomen geeft dit de kinderen een

keer. Een duidelijk stappenplan met plantinformatie en kooktips

andere kijk op voedsel, de oorsprong wordt letterlijk weer

(lesbrief) maken het compleet. Voor kinderen en leerkrachten

ervaren. Want als je je eigen groenten, kruiden en fruit kweekt

is de tuin overzichtelijk, het vergt weinig onderhoud.

ga je die waarderen. Volgens onderzoek zullen kinderen die hun eigen groentes verbouwen die groentes ook meer eten en

Uitbreiding met een fruitboom, bessenstruiken, hazelaars of

lekkerder gaan vinden. Logisch: je wilt je zelf-geteelde radijsjes,

aardbeienplanten zou prachtig zijn. Met behulp van ouders kan

sla en tomaatjes toch proberen? Zo krijgen de kinderen een

er met de groenten, de kruiden en het fruit worden gekookt.

steeds gezondere smaak die hun hele leven blijft bestaan Op school kan dat goed met een Makkelijke Moestuin, de zogenaamde “vakkenbakken”.

Onze parels: Stadse boeren en Jacqueline Kiwitz boerderijscholen

70/71

In de Heerlijckheid Achterhoek werken samen

Ondernemers

Onderwijs en zorg

• Streekproducenten en streekwinkels

• Scholing en opleiding. Basisschool

• Verbindingen maken met

Media

maakindustrie, energie (Agem), zorg,

• De Gelderlander/Stentor:

natuur/landschap (Vala, NL Green,

Lekker Achterhoek

(groep 1 t/m 8), voortgezeten vakonderwijs • Ziekenhuizen en zorginstellingen

streekfonds) en toerisme (campagne

• Mediapartner: RTV

en evenementen als Zwarte Cross,

• Noaber

Huntenpop, etc.)

• Kantines

Overheid en Bestuur

• Supermarkten

Als media campagne zien wij de volgende kanalen & thema’s:

Horeca

• Lekker Achterhoek

Marketing projecten

• Hotels en restaurants

• Think global, eat local

• Wild eten in de Achterhoek

• Bekende horeca mensen

• Eigen rubriek op radio/tv/krant

• Aspergegilde

• Wijnboeren en bierbrouwers

• Transparantie door sociale media:

• Proeflocaties en smaakwedstijden

• Achterhoekse Foodtrucks

• Agenda Achterhoek 2020: Provincie Gelderland

• Grote producenten zoals Aviko en Friesland Campina

• Gemeentes

• Horeca Talentendag

laten zien hoe je iets maakt/eerlijk • Kwaliteitsstempel

72/73

Benutten wat er is, versterken wat er loopt en vernieuwen daar waar het moet.

Producenten

Achterhoek; Hoofdstad van de smaak We hebben onze krachten gebundeld in Heerlijckheid Achterhoek.

Een netwerk van liefhebbers en praktische doeners die samen krachtig zijn en beseffen dat door samenwerking ambities en dromen waar kunnen worden. We ervaren nog dagelijks dat er nog veel te ontdekken

Maatschappelijke organisaties

en proeven valt in de eigen omgeving. Verassende ondernemers met smakelijke initiatieven te over. De smaak van de Achterhoek kan niet het best bewaarde geheim van NW Europa blijven. De initiatiefnemers staan open voor verdere samenwerking met ook andere sectoren als zorg en duurzame maakindustrie. Heerlijkckheid Achterhoek is de paraplu die zorgt voor zichtbaarheid van de verschillende initiatieven en biedt tijdelijke ondersteuning en schuilmogelijkheid voor prille

Overheid

initiatieven die veel potentieel hebben en met wat steun later op eigen benen kunnen staan in ‘weer & wind’. Inzet op het vergaren van de titel Hoofdstad van de Smaak is een belangrijk middel om te benutten wat er is, versterken wat er loopt en vernieuwen daar waar het moet en versterkt de zichtbaarheid en transparantie van de ambachtelijke innovatieve smaakindustrie van de Achterhoek.

74/75

De Versfabriek als voorbeeld

Kinderen als boer, Kinderen als boer, ondernemer en producent ondernemer en producent

Bouwstenen De Versfabriek is modulair opgebouwd

Het educatieve concept ‘de Versfabriek’ speelt

en bestaat uit verschillende bouwstenen.

in op het ondernemerschap van kinderen. Dit

Ieder schoolteam kiest de elementen die

programma biedt u als docent de kans om

geschikt zijn voor hun school, zoals:

diverse lesonderdelen samen te brengen in

• De moestuin passend bij het plein

één. Het inzetten van 21st century skills zijn het uitgangspunt en de moestuin gebruiken we als middel. Kinderen maken kennis met natuur en oorsprong en worden tegelijkertijd gestimuleerd om creatief aan de slag te gaan. Door samen te werken aan een tastbaar en eetbaar

en gebouw • Begeleiding en deskundigheidsbevordering door de Bossche Boeren • Groenplan; doorgaande leerlijn natuur en duurzaamheid • Ouder- en wijkparticipatie; samenwer-

eindproduct stimuleren we de leerervaring.

ken en het overdragen van kennis en

Jam, soep, smoothie en sap, ze zitten allemaal

vaardigheden

in het assortiment van de Versfabriek.

• Fabriek en winkel; van productie tot eigen winkel met kinderen als ondernemers • Producten en lesbrieven; als vervanging van of aanvulling op uw lesstof

Stadse Boeren Stadse Boeren

De Versfabriek in een notendop De Versfabriek in een notendop

De Versfabriek is een programma. Door deel te nemen

• Programma voor basisschoolleerlingen

aan dit programma leren de kinderen van uw school op

• Werkend vanuit natuur en oorsprong

een ondernemende manier wat stadslandbouw is en

• Moestuin als middel

wat daarbij komt kijken. De moestuin wordt binnen dit

• Modulair opgebouwd; u kiest de bouw-

programma ‘slechts’ ingezet als voedingsbodem voor het leren van een breed scala aan kennis en vaardigheden.

Denk hierbij oa. aan:

stenen die bij u passen • Lesarrangementen gebaseerd op 21st century skills • Lesstofvervangend en/of lesstof

• Kennis

• Ondernemerschap

• Vaardigheden

• Duurzaamheid

• Natuur

• Creativiteit

• Taal en rekenen

• Samenwerking

• Gezonde voeding

• Communiceren

verrijkend • Hoge Fun factor voor de leerlingen

76/77

‘Inspannen voor de belangen van de achterhoek’

Niels joosten

Voorzitter Regio Achterhoek Regio Achterhoek spant zich in voor de belangen van de Achterhoek. Dit doet zij onder andere met de nieuwe Uitvoeringsagenda Achterhoek 2020 en door het leggen en benutten van contacten met provincie, Rijk, Europa en omliggende regio’s, waaronder die in Duitsland.

‘Echt Achterhoek!’

78/79

De initiatiefnemers van de Achterhoek als Regio van de Smaak

De organisatoren ○Vereniging Slow Food Achterhoek

De ‘Grand Dame’ van de Achterhoek:

○St. Gaon Etten

Wouke van Scherrenburg

○St. Smaak van de Achterhoek ○St. Achterhoek Toerisme

Schepenen:

○Horeca Inspiratie Maatschappij+

(vormen het dagelijks bestuur)

○Vereniging Streekproducten Achterhoek

Carel de Vries Maurits Steverink

Binnen de Heerlijckheid Achterhoek

Kees Hensen

hebben bepaalde personen een speciale

Ans van Bergen

positie, zoals hiernaast weergegeven.

Dick Garritsen Wim Slotboom

Raadsmannen en -vrouwen: Manuel Hezeman – Achterhoek Toerisme Marit Maglio – Rijke – Regio Achterhoek Peter Drenth – Wethouder gem. Doetinchem Foppe Atema - Achterhoek 2020

80/81

Burgemeesters vertegenwoordigen de steden en dorpen in de Achterhoek Bert Berghoef

Niels Joosten

gemeente Aalten

gemeente Doetinchem

Joost van Oostrum

Sebastiaan van ‘t Erve

gemeente Berkelland

gemeente Lochem

Helmi Huijbregts-Schiedon

Ina Leppink - Schuitema

gemeente Bronkhorst

gemeente Montferland

Gosse Noordewier

Annette Bronsvoort

gemeente Doesburg

gemeente Oost Gelre

Thijs van Beem gemeente Winterswijk

Arnold Gerritsen gemeente Zutphen

Waarnemend burgemeester gemeente Oude IJsselstreek Tot schout wordt benoemd Niels Joosten als voorzitter van de Regio Achterhoek.

82/83

Colofon

Ambassadeurs Kookambassadeur

Vormgeving ○

Frappant, Aalten

○

Sterk! buro in creatieve communicatie,

○

Nel Schellekens, Gulle Waard

Buiten de heerlijckheid ambassadeur

○

Peter Gast, SchultenHues

○

Clemence Cornielje

○

Raymond Prinsen, De Stenen Tafel

○

Otwin van Dijk

○

Rene Klein, Lekker Achterhoek

○

Arthur Ross, Villa Ruimzicht

○

Mike Vrijdag, StrandLodge

Groen ambassadeur

Redactioneel

○

Jos Weel, de Tuinkamer

○

Nico Wissing

○

Horeca Inspiratie Maatschappij (HIM+)

Reinier Grobben, Op de Brusse

○

Paul van Nieuwenhuizen

○

Jacqueline Kiwitz

Leon Masselink

○

Hans Hooft, Stadse Boeren

Rob Roth

○

Kenniscentrum Nelles

Doetinchem ○

Joost Berndes, Winterswijk

Media ambassadeur ○

Wouke van Scherrenberg

○

Gerard Russchen

Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij

Feest ambassadeur ○

Tanja Abbas

○

Gijs Jolink

financiering van de provincie Gelderland.

© 2015 - Horeca Inspiratie Maatschappij (HIM+) Doetinchem. E-mail: info@himplus.nl

84/85

Begroting Kosten

Toelichting

Bijdrage aan landelijke promotiekosten

Specificatie volgt

Procesmanagement

Opstellen bidbook; organiseren bijeenkomsten met ondernemers;

â‚Ź â‚Ź

50.000

werven ambassadeurs; leggen contacten met overige stakeholders (overheden, pers, projectpartners etc).; uitwerken programma 2016; projectportfolio ontwikkelen; werven fondsen Projectontwikkeling

40.000

Samen met ondernemers in 2015 projecten ontwikkelen die starten in 2016, maar daarna op eigen kracht verder kunnen. Budget is bedoeld om de projecten te ontwikkelen en van co-financiering te voorzien. Per project zullen ondernemers mee-investeren en zullen indien nodig aanvullende middelen worden gezocht.

Communicatie/marketing

Kick off bij toewijzing Achterhoek als regio van de Smaak; persbijeenkomsten; website; social media; startbijeenkomst in 2016; folders, vlaggen, posters,

Totaal Totaal

60.000

banners, overig drukwerk etc. tbv. promotie in 2015 en 2016

50.000

200.000

Financiering

Door

Gemeenten

Elf gemeenten à € 5.000

Provincie Gelderland

Subsidie, waarvan € 40k euro bij aanvang tbv organisatie en € 60k te

declareren ten behoeve en op basis van nog te ontwikkelen projecten Fondsen

€

55.000

100.000

Private fondsen ten behoeve van duurzame ontwikkeling Voedselnetwerk Gelderland Leaderprogramma

Ondernemers

KHN afdeling Gelderland

20.000

Crowdfunding onder participerende ondernemers en geïnteresseerde burgers

25.000

Totaal Totaal

200.000

HEERLIJCKHEID ACHTERHOEK Als je de Achterhoek inkomt vanuit het westen is de overgang kenmerkend. Na Arnhem wordt het leven rustiger en de omgeving mooier.

Het landschap heet je welkom, net als de gemoedelijkheid van de mensen. Je treedt binnen in de wereld van de Heerlijckheid Achterhoek; een gebied met een eigen cultuur en eigen gebruiken. Waar mensen aandacht voor elkaar en voor het product hebben en naoberschap een begrip is. Waar ambacht en meesterschap centraal staat en waar men eet wat het seizoen en het land te bieden heeft.