1
WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
2 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
“Goede omgevingskwaliteit gaat over het belang van aspecten als cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en kwaliteit van natuur en landschap. Het gaat daarbij zowel om de menselijke beleving van de fysieke leefomgeving als om de intrinsieke waarden die de maatschappij toekent aan de identiteit van gebieden en aan dier- en plantensoorten.� Memorie van toelichting - Omgevingswet
3
Voorwoord Purmerend maakt een metamorfose door. In 2019 heeft de welstandscommissie veel plannen mogen beoordelen die zowel in kwantitatieve en kwalitatieve zin bijdragen aan de ruimtelijke ontwikkeling van Purmerend. Getuige dit jaarverslag was de diversiteit in plannen groot. Van kleine plannen voor aanbouwen van bestaande woningen tot transformaties van kantoorgebouwen, van nieuwe bedrijfsgebouwen in de Baanstee Noord tot nieuwbouwwoningen in de directe omgeving van de binnenstad. Zo vordert de nieuwbouw in Kop van West gestaag. Aan de andere kant van het centrum komen aan de Purmersteenweg en in het Wagenweggebied nieuwe initiatieven tot ontwikkeling. Op iets langere termijn zal de omgeving van het stationsgebied en Waterlandland worden ontwikkeld tot een hoogstedelijk woon- en werkgebied. In al dat stedelijk geweld in de directe omgeving van het centrum is het van belang dat de karakteristieke historische binnenstad van Purmerend aantrekkelijk blijft als woon- winkelgebied. De commissie heeft dan ook veel waardering voor de plannen die de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad verbeteren. De binnenstad als woonkamer voor alle Purmerenders. Het stimuleren van wonen boven winkels geeft de binnenstad een impuls die nodig is om deze fraaie binnenstad ook levendig te houden buiten de winkeltijden om. Dit vergt een zorgvuldige inpassing van plannen waarbij de historische context niet uit het oog mag worden verloren en waar tegelijkertijd een antwoord moet worden gegeven op de hedendaagse woonwensen die ook voor een binnenstad gelden.
De commissie heeft dit jaar plannen voor de binnenstad over tafel zien komen die voortbouwen op de fraaie ruimtelijke kenmerken van de panden in de binnenstad. Binnen het kenmerkende stedelijk weefsel van de binnenstad moeten plannen tot bloei komen die de klassieke gevelopbouw van plint, middendeel, beĂŤindiging, verticale gevelopeningen en een topgevel prima weten te vertalen in een passend plan dat zich voegt in zijn historische omgeving. De commissie juicht deze ontwikkeling in de historische binnenstad ten zeerste toe en hoopt dat op dit gebied de ingeslagen weg vervolgd wordt. Ben Ewals Voorzitter Welstandscommissie Purmerend
4 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
De commissie brengt een bezoek aan de BioWarmteCentrale
5
Inhoud 1.
Omgevingswet zet de toon
6
2.
Commissie, beoordelingskaders en werkwijze
8
GROOT PLAN Ontwikkeling van woningen en appartementen aan de Brantjesoever, Purmerend 3. Uw adviezen in 2019
14
16
HERBESTEMMING Wonen boven winkels in de binnenstad, Purmerend
24
KLEIN PLAN Oprichten van een rugbyclub, Purmerend
26
4. Evaluatie en aanbevelingen
28
HOE IS HET MET? OUD PLAN De nieuwbouw woning aan de Purmerweg, Purmerend Colofon
30 32
6 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 1 Omgevingswet zet de toon Terugkijkend op het afgelopen jaar zien we dat de Noord-Hollandse gemeenten zich intensief aan het voorbereiden zijn op de Omgevingswet. Het is een immense opgave om op tijd klaar te zijn met de nieuwe vergunningprocessen en het digitale stelsel. De omgevingsvisie en het omgevingsplan moeten gestalte krijgen. En dan komt ook het vraagstuk van de kwaliteitsadvisering om de hoek kijken. Dat is urgent, want voor het inwerkingtreden van de Omgevingswet moeten alle gemeenteraden in Noord-Holland hun gemeentelijke adviescommissie ingesteld hebben. Zelfs als u niets wilt veranderen aan de advisering, moet de adviescommissie opnieuw worden ingesteld omdat de wettelijke grondslag van de oude commissie vervalt. Wel is het daarbij mogelijk om de oude commissie(s) over te laten gaan naar de nieuwe commissie. Dilemma’s Het afgelopen jaar bent u al geïnformeerd over de veranderingen ten aanzien van de advisering, zoals die in de Omgevingswet zijn opgenomen. In het voorgaande jaarverslag hebben we stilgestaan bij een aantal dilemma’s die daarmee samenhangen. Zoals de vraag hoe maatschappelijke participatie en advisering door deskundigen elkaar kunnen versterken. En de vraag of de advisering wordt ingezet tijdens het hele plan- of ontwerpproces, of alleen als een check aan het eind. Ook het dilemma van de proportionaliteit kwam aan de orde: hoe zorg je dat de advisering in goede verhouding staat tot de betekenis/invloed van een plan op de publieke ruimte, en hoe organiseer je het zo dat iedere initiatiefnemer de route vindt die het beste past bij de vraag? En last but not least: is kwaliteit een kwestie van regelgeving of van anders kijken? Het doel van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering is niet het toetsen aan regels. Het gaat om een zorgvuldige en begrijpelijke afweging: draagt een initiatief bij aan de prettige leefomgeving die de gemeente en de gemeenschap voor ogen heeft.
Handreiking om uw kwaliteitsadvisering ‘Omgevingswet-proof’ te maken Het afgelopen jaar heeft MOOI Noord-Holland actief meegewerkt aan de totstandkoming van een handreiking voor het adviesstelsel onder de Omgevingswet. Deze handreiking werd gemaakt in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK). Op 17 februari 2020 werd het eerste deel van de handreiking gepubliceerd. Deel twee, met voorbeeldregels voor het instellingsbesluit van de nieuwe gemeentelijke adviescommissie, volgt spoedig. De handreiking is een handig hulpmiddel om in de komende periode de advisering over goede omgevingskwaliteit ‘Omgevingswet-proof’ te maken. Hoe zit het precies? Na het inwerkingtreden van de Omgevingswet blijft veel beleid en regelgeving gewoon van kracht. Hier zorgt de ‘bruidsschat’ voor die het Rijk aan de gemeenten meegeeft. Uw bestemmingsplannen, maar ook uw welstandsnota en lokaal cultureel erfgoedbeleid gaan automatisch over naar de nieuwe situatie en maken straks direct of indirect onderdeel uit van het omgevingsplan. Uw huidige Welstandscommissie Purmerend is echter niet in die ‘bruidsschat’ opgenomen. In artikel 17.9 van de Omgevingswet wordt namelijk een nieuwe commissie geïntroduceerd: de gemeentelijke adviescommissie. Gemeenten hebben de taak om zelf invulling te geven aan deze commissie. Art 16.15a van de wet stelt dat gemeenten in ieder geval advies vragen aan de gemeentelijke adviescommissie bij een ingreep aan een rijksmonument en bij alle andere door de gemeenteraad en/of het college van B&W aangewezen gevallen. Dit kan zowel over omgevingsvergunningen als over beleid gaan. Op den duur kan in het omgevingsplan precies worden aangeven bij welke activiteiten advies gevraagd moet worden aan de commissie.
7
Keuzes Met uitzondering van de genoemde advisering over rijksmonumenten, bepaalt u dus zelf hoe de advisering over omgevingskwaliteit wordt ingevuld en welke adviseurs daarbij worden ingeschakeld. De huidige adviescommissie kan vrij eenvoudig overgaan in de nieuwe gemeentelijke adviescommissie. Maar de gemeente kan ook kiezen voor verdere doorgroei naar bredere en vroegtijdige advisering, waarvoor de Tweede Kamer in een vrijwel unaniem aangenomen motie zijn voorkeur heeft uitgesproken. Ook de VNG, opdrachtgever van de handreiking, benadrukt dit streven: brede en vroege kwaliteitsadvisering is nodig bij uitnodigend en meer op ondersteuning van de initiatiefnemer gericht omgevingsbeleid. Dat gebeurt bij voorkeur in een helder en samenhangend adviesstelsel, zodat iedereen weet wie wanneer over wat adviseert. En waarbij de onafhankelijke advisering de ambtelijke processen aanvult en ondersteunt. Verder met advisering over goede omgevingskwaliteit Uw gemeente bereidt zich al voor op het nieuwe adviesstelsel. Het afgelopen jaar hebben wij hier met vertegenwoordigers van uw gemeente regelmatig over gesproken. Wij hebben begrepen dat de voorlopige inzet van de gemeente is om: de onafhankelijke advisering door de gemeentelijke adviescommissie beleidsneutraal in te vullen op basis van de huidige advisering voor welstand/ruimtelijke kwaliteit in samenhang met advisering over cultureel erfgoed en monumenten.
De inhoud van het kwaliteitsbeleid Uiteraard zijn dit vooral procedurele zaken. Eigenlijk gaan we veel liever met uw gemeente in gesprek over de inhoud van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet. Wat zijn uw ambities? Wat is uw opvatting van omgevingskwaliteit. In welke mate neemt de gemeente regie en wat wordt aan de mensen zelf overgelaten. Wat betekent dat voor de verschillende gebieden in de gemeente? En hoe weerspiegelt dat in de omgevingsvisie, het omgevingsplan en ander beleid? De nieuwe vormgeving van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet is een zaak van onderzoeken en uitproberen. We doen dat graag samen met u.
8 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 2 Commissie, werkwijze en beoordelingskaders 2.1 Even voorstellen De Welstandscommissie Purmerend is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Purmerend.
vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur.
Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en
In 2019 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
ir. Ben Ewals Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie
ing. Marcel Heijmans Architect, erfgoedadviseur en gemandateerd lid van de commissie
ir. Willemien van Duijn Architect en lid van de commissie
9
ing. Richard Colombijn Landschapsarchitect, stedenbouwkundige en als lid van de commissie supervisor in het Q-team van het bedrijventerrein Baanstee Noord
ir. Dana Ponec Architect en namens MOOI Noord-Holland supervisor voor de nieuwbouwwijk KopWest
De commissie werd ondersteund door:
Renee Stroomer Commissiecoรถrdinator MOOI Noord-Holland
Jan Kemper Plantoelichter gemeente Purmerend
Jan Boot, mArch Previsor gemeente Purmerend
10 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
De commissie brengt een locatiebezoek aan de Waterlandlaan
“Jan Kemper (plantoelichter van de gemeente), heeft de te behandelen plannen altijd overzichtelijk en accuraat geordend. Hij zorgt voor afstemming met betrokken diensten van de gemeente en zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen.�
11
2.2 Werkwijze De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om het initiatief toe te lichten. Belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om de behandeling van de plannen te volgen. Er wordt gezorgd voor een prettige en respectvolle gespreksomgeving. Jan Boot, adviseur ruimtelijke kwaliteit van de gemeente en previsor, is zoveel mogelijk aanwezig bij de vergaderingen van de commissie. Jan Boot heeft de grote en/ of complexe plannen vooraf bekeken en doorgesproken met de afdeling Stedenbouw. De bevindingen worden ingebracht tijdens de planbehandeling. Jan koppelt tevens de bevindingen en suggesties van de commissie terug. Op deze manier ontstaat er een accurate informatiestroom tussen afdeling Stedenbouw en de Welstandscommissie. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link.
Preadviezen Een deel van de plannen worden pas in het stadium van de vergunningverlening aan de commissie voorgelegd. Als het plan niet groot is, vaker voorkomt en de uitkomst van de behandeling geen verstrekkende gevolgen heeft, is dit meestal geen probleem. Bij omvangrijke of complexe initiatieven wordt de commissie bij voorkeur in een eerder stadium betrokken. Dit zogenaamde vooroverleg vindt steeds vaker plaats en wordt door alle betrokkenen – de commissie, initiatiefnemer en gemeentelijke diensten – erg gewaardeerd. Zo komt het advies van de commissie op een logisch moment in het planproces en kan haar inbreng nog relatief eenvoudig worden meegenomen door de initiatiefnemer of ontwerper. Bovendien kan het advies van nut zijn bij de afweging van de gemeente ten behoeve van een specifiek verzoek van een initiatiefnemer. Het vooroverleg bevordert ook een snelle beoordeling van de definitieve vergunningaanvraag.
De adviezen Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. De commissie streeft ernaar om het advies zodanig te formuleren dat dit begrijpelijk is voor iedereen; helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn.
Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Marcel Heijmans is namens de Welstandscommissie gemachtigd om kleinere plannen alleen te behandelen, in de zogenaamde ‘gemandateerde commissie’. De vergadering van de gemandateerde commissie vindt voorafgaand aan de grote commissievergadering plaats. De plantoelichter van de gemeente legt kleine plannen zoals aanbouwen, dakkapellen, schuttingen of kleine wijzigingen in eerdere aanvragen voor. De plantoelichter bekijkt bij het opmaken van de agenda welke plannen gemandateerd behandeld kunnen worden.
Planregistratiesysteem Nu worden de adviezen nog vastgelegd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, genaamd CorSys. De commissiecoördinator, de plantoelichter en de gemandateerde commissieleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. In 2020 wordt een nieuw verbeterd systeem ingevoerd, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem krijgt de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.
12 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
De commissie voert overleg op locatie
13
2.3 Beoordelingskaders Er zijn meerdere gemeentelijke beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De Welstandsnota Purmerend vastgesteld in 2011 door de gemeenteraad, is het belangrijkste. Via deze link kunt u de welstandsnota voor uw gemeente inzien. De nieuwe Nota Omgevingskwaliteit Purmerend, waarin de nieuwe koers van een meer integraal beoordelingskader wordt uitgewerkt, wordt naar het lijkt in 2020 vastgesteld. Ook bestaat er erfgoedbeleid. Via deze link kunt u lezen welk erfgoedbeleid uw gemeente voert. De beoordeling van bouwplannen ten aanzien van erfgoed wordt behandeld door de centrale Erfgoedcommissie van MOOI Noord-Holland. Toelichting van dit beleid vindt u in het jaarverslag van de Erfgoedcommissie. Naast de welstandsnota vormen de vastgestelde beeldkwaliteitplannen het beoordelingskader van de commissie, waaronder het beeldkwaliteitplan voor bedrijventerrein Baanstee Noord, voor de woonwijk Kop West en voor Klein Where. In 2017 is ook de ‘Hoogbouwvisie’ Purmerend vastgesteld als beoordelingskader. De beoordelingskaders zijn naar onze mening over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen. In de loop van 2019 zijn wij echter wel een aantal verbeterpunten tegen gekomen. Door het wegvallen van Jan Boot mist de commissie stedenbouwkundige voorkennis. De commissie ziet graag iemand aan tafel ter vervanging van Jan die haar kan informeren over het stedenbouwkundig traject.
Verder constateert de commissie dat het wonen boven winkels steeds populairder wordt en ook wordt aangemoedigd door de gemeente. De commissie vraagt aandacht voor de pandsgewijze opbouw en met name voor de achterzijde van de woningen. Een ander groot thema voor Purmerend is de verstedelijking en de hiermee gepaard gaande schaalvergroting. De commissie constateert dat de huidige nota daar niet op is berekend en vraagt dan ook aan de gemeente om aanvullende toetsingskaders op te stellen voor die plannen waar de schaalsprong zich opdringt.
14
Impressie van de nieuwbouw aan de Brantjesoever gezien vanaf De Where
Impressie van de bebouwing aan de Brantjeoever tijdens de eerste behandeling
15
15 PROJECT GROOT PLAN
PURMEREND
Realiseren van een wooncomplex aan de Brantjesoever Aan de Brantjesoever worden 116 woningen gerealiseerd in een gevarieerd plan. Op het terrein tussen de Purmersteenweg en het water van De Where werd in 1824 door Nicolaas Brantjes de houtzaagmolen ‘De Burcht’ met bijbehorende houtloodsen en werven aangekocht. Na ruim een eeuw keert ‘De Burcht’ terug in dezelfde omgeving, maar nu in de vorm van een appartementencomplex. De Brantjesoever is onderdeel van de stedelijke rug waar hoogbouw conform de hoogbouwvisie mogelijk is.. Uitgangspunt voor de opzet van het plan is een stedelijke buurt die aansluiting vindt bij het stadscentrum in de pandsgewijze benadering, baksteen architectuur en afwisselend kleurenpalet in traditionele kleuren, maar vertaald naar een eigentijdse architectuurstijl. Het plan bestaat uit vier woonblokken opgedeeld door drie autovrije straten richting De Where. Deze straten vormen de open zichtlijnen naar het water. Richting de Burgemeester D. Kooimanweg wordt het volume van gebouwen groter en beëindigd door een hoger appartementencomplex. Het volume is visueel opgedeeld door afwisselende hoogten, verspringende dakbeëindigingen en verschillende gevelbehandelingen. Ter plaatse van de parkeergarage is de plint opengewerkt en afgezet met sierlijk geperforeerde staalplaten met historische afbeeldingen die ’s avonds verlicht worden. De commissie had een aantal opmerkingen op het plan die voornamelijk betrekking hadden op het aanbrengen van rust en logica in het totaalbeeld. Het plan is in samenspraak met de commissie verbeterd. De commissie heeft dan ook veel waardering voor het uiteindelijke plan en prijst de goed uitgewerkte aansluitingen tussen maaiveld en gevels en de prettige verblijfsruimte in het openbaar gebied. Het betreft een zorgvuldige invulling van deze locatie passend bij de binnenstad.
16 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 3 Uw adviezen in 2019 Aantal planbehandelingen In 2019 heeft de Welstandscommissie Purmerend 142 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 14 betrekking 3.1 Cijfers hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig De Welstandscommissie Purmerend heeft in 2019 184. Bij 37% van de planbehandelingen was de hadden, was het totaal aantal planbehandelingen advies uitgebracht over 128 aanvragen voor een ten initiatiefnemer ontwerper aanwezig. Het aantal In 2019 heeft de Welstandscommissie Purmerend 142opzichte vergunningaanvragen behandeld, waarvan 14 betrekking Het aantal nieuwe plannen is met ca 8 % gedaald van 2018.ofHet aantal behandelingen daalde met hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig omgevingsvergunning. In 2018 waren er 139 preadviezen bedroeg 28 gevallen in 2019 ten In 2019 heeft de Welstandscommissie ca 9 % ten opzichte van het vorige jaar.Purmerend 142 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 14 betrekking hadden,op was het totaalvan aantal planbehandelingen 184. met uitgebrachte adviezen. Bij 60% van de aanvragen opzichte vandie 43meerdere gevallen in 2018. hadden aanvragen voorgaande jaren. In verband plannen behandelingen nodig Het aantal nieuwe plannen is met ca 8 % gedaald ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen daalde met kon in ĂŠĂŠn keer een positief advies gegeven worden. hadden, Tabel 1 was het totaal aantal planbehandelingen 184. ca 9 % ten opzichte van het vorige jaar. Het aantal nieuwe plannen is met ca 8AANTAL % gedaald ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen daalde met SOORT AANVRAAG AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN ca 9 % ten opzichte van het vorige jaar. Omgevingsvergunning 101 137 Tabel 1 Aantal planbehandelingen SOORT AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Tabel 1 AANVRAAG waarvan een monument 1 1 SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Omgevingsvergunning 101 137 waarvan nieuwbouw 41 61
Aantal planbehandelingen Aantal planbehandelingen
Omgevingsvergunning waarvanverbouwing een monument waarvan
101
waarvan monument waarvan een nieuwbouw Preadvies* waarvan waarvan nieuwbouw verbouwing Reclameaanvraag
137
23
1 59 1 41
29
1 75 1 61
10
41 59
10
61 75
waarvan verbouwing Preadvies* Adviesaanvraag handhaving Preadvies* Reclameaanvraag Advies ruimtelijke plannen
323 10 223
59
329 10 229
75
Reclameaanvraag Adviesaanvraag handhaving Overige vergaderonderwerpen Adviesaanvraag handhaving Advies ruimtelijke plannen Totaal
3 310 32 142
3 310 32 184
*Advies Dit zijnruimtelijke devergaderonderwerpen preadviezen waarvoor nog geen23omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. plannen 23 Het totaal aantal preadviesaanvragen was Overige 28.
Overige 3142 3184 Totaal vergaderonderwerpen * Dit zijnplanbehandelingen de preadviezen waarvoorten nogopzichte geen142 omgevingsvergunningaanvraag Het totaal aantal preadviesaanvragen was Aantal voorgaande jaren: is ontvangen. Totaal 184 28. * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was Tabel 2 28.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: SOORT AANVRAAG 2019 2018 Aantalplanbehandelingen planbehandelingent.o.v. ten opzichte voorgaande jaren: Aantal voorgaande jaren Nieuwe 128 139 Tabel 2 aanvragen
2017 170
SOORT Tabel 2 AANVRAAG Aanvragen van voorgaande jaren SOORT Nieuwe AANVRAAG aanvragen Herhalingen
2019 14 2019 128 42
2018 21 2018 139 43
2017 16 2017 170 58
Nieuwe aanvragen Aanvragen van voorgaande jaren Totaal behandelingen Aanvragen Herhalingenvan voorgaande jaren
128 14 184 14 42
139 21 203 21 43
170 16 244 16 58
Herhalingen Totaal behandelingen
42 184
43 203
58 244
203
244
2018
2017
Vorm van behandelingen Totaal behandelingen 184 Vorm van behandelingen Tabel 3
Vorm van behandelingen 2019 Vorm van behandelingen
VERDELING AANVRAGEN Totaal Tabel 3behandelingen
VERDELING AANVRAGEN Tabel 3 Gemandateerd behandeld VERDELING AANVRAGEN Totaal behandelingen In de welstandscommissie behandeld Totaal behandelingen Gemandateerd behandeld Gemandateerd behandeld In de welstandscommissie behandeld In de welstandscommissie behandeld
184
2019 2019 184 184
203 47 % 53 % 47 %
2018 2018 203 203
244 49 % 51 % 49 %
2017 2017 244 244
41 % 59 % 41 %
47 % 53 %
49 % 51 %
41 % 59 %
53 %
51 %
59 %
17
Hoe vaak behandeld? Hoe vaak behandeld? Tabel 4
ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
2019
2018
124
2017
136
169
Bij eerste behandeling akkoord
38 %
47 %
54 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
22 %
15 %
12 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
9%
7%
9%
Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
7%
4%
5%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
17 %
20 %
13 %
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
7%
7%
7%
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Op de gemeentepagina van Purmerend op onze website zijn meer cijfers te vinden.
18 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Eerste ontwerp
Aangepast ontwerp
Impressie veld F, www.kopwest.nl
Impressie veld J, www.purmerend.nl
Impressie Wagenweg, PBV Architects
19
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2019 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. Effect van welstand aan het Tutein Noltheniusplein in Purmerend. Aan de commissie wordt een plan voorgelegd voor het realiseren van een energieregelstation van de BioWarmteCentrale middenin een woonwijk. Het station wordt uitgevoerd in beton met aan één zijde een zitelement. De commissie acht het eerste ontwerp nog niet vriendelijk genoeg. Tevens merkt de commissie op dat het object uitnodigend zou kunnen zijn voor een jongeren-ontmoetingsplek, dit kan een meerwaarde zijn, maar ook tot weerstand uit de omgeving leiden. Een aangepast ontwerp wordt aan de commissie voorgelegd waarbij ook rekening is gehouden met de conclusies uit de buurtparticipatie, één daarvan was dat het zitelement moest verdwijnen. Het nieuwe ontwerp toont een stoer object van beton uitgevoerd met hetzelfde patroon van de gemeentelijke biomassa centrale. De commissie heeft waardering en spreekt van een object dat gezien mag worden. 3.3 Adviezen grote ruimtelijke plannen In 2019 zijn meerdere ruimtelijke plannen aan de orde geweest, zoals Veld F en J in Kop West en het oprichten van een appartementencomplex aan de Wagenweg. Aan de commissie werd de aanvraag voorgelegd voor de ontwikkeling van een woningcomplex op veld F van Kop West. Het woningcomplex is vormgegeven als een ‘bastion’, een gesloten bouwblok dat aan vier zijden is opengeknipt door poorten. De hoeken van het bouwblok worden gevormd door de hogere appartementencomplexen en markeren het bastion als geheel. De gemeenschappelijk binnentuin is openbaar toegankelijk. Het plan is, voordat het aan de commissie wordt voorgelegd, beoordeeld door de supervisor. De commissie heeft veel waardering voor het ontwerp en volgt het positieve advies van de supervisor.
Ook de ontwikkeling van een wooncomplex op veld J in Kop West werd dit jaar aan de commissie voorgelegd. Veld J is de middelste van de drie kronen aan de Wolgalaan. Het gebouw heeft een trapsgewijze opbouw en de parkeerbehoefte wordt opgelost middels een dubbel parkeersysteem onder het gebouw. De commissie heeft waardering voor de kwaliteit van het plan en volgt het advies van de supervisor. Wel dringt de commissie aan op de inrichting van de openbare ruimte rondom het gebouw door een landschapsarchitect in samenwerking met de gemeente. Verder werd aan de commissie de aanvraag voorgelegd voor de ontwikkeling van een appartementencomplex aan de Wagenweg. De locatie ligt aan de singel binnen de oude bastionlijn. Het ontwerp toont een duidelijke voet die de vorm van het perceel volgt met daarboven verspringende schijfvormige torens met zadeldak. De torens verspringen in hoogte en worden, op advies van de commissie, geheel opgetrokken uit metselwerk, in plaats van deels bekleed met metalen gevelplaten. Het plan is uitvoerig door de commissie behandeld en in een aantal stappen flink verbeterd. Het gebouw kent een helder ontwerp en toont voldoende plasticiteit. Wel vraagt de commissie nog aandacht voor de inrichting van het buitenterrein waarbij voor de singels de ambitie geldt dat deze toegankelijker en aantrekkelijker worden gemaakt als wandelroute.
20 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Jan Wilslezing
21
3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De adviseurs van MOOI Noord-Holland doen meer dan hun werk in de gemeentelijke adviescommissies. Wij ondersteunen vrijwel alle gemeenten in Noord-Holland bij het behoud en de ontwikkeling van omgevingskwaliteit. Voor gemeente Purmerend hebben wij de volgende ondersteunende activiteiten uitgevoerd: • Supervisie door MOOI Noord-Holland adviseur Richard Colombijn in het Q-team van Baanstee-Noord, een hoogwaardig bedrijventerrein. • Supervisie door MOOI Noord-Holland adviseur Dana Ponec in het kwaliteitsteam KopWest, een nieuwbouwwijk in ontwikkeling. • Op 15 januari organiseerde MOOI Noord-Holland de Jan Wilslezing waarbij samen met de Stadsastronauten een reis werd gemaakt van uitzicht naar inzicht. Leidraad was het overzichtseffect dat optreedt bij een groot aantal astronauten die vanuit de ruimte naar de aarde kijken, met als gevolg de helderheid die ontstaat door op afstand naar de eigen leefomgeving te kijken. Veel van hen ervaren een overweldigend gevoel van verbondenheid met en verantwoordelijkheid voor onze aarde. Commissieleden Ben Ewals en Marcel Heijmans waren bij deze bijeenkomst aanwezig. • Op 7 juni 2019 organiseerde MOOI Noord-Holland de zomerbijeenkomst. Commissieleden Ben Ewals, Marcel Heijmans en Willemien van Duijn waren daarbij aanwezig.
22 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
De bijeenkomst Historische verenigingen, gemeenten en de Omgevingswet
23
3.5 Steunpunt Monumenten & Archeologie • Op 27 mei 2019 organiseerde het Steunpunt Noord-Holland Monumenten & Archeologie Noord-Holland de Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse bijeenkomst ‘Historische verenigingen, gemeenten gemeenten kunnen bij het Steunpunt Monumenten & en de omgevingswet’. Atie Schenk, beleidsmedeArcheologie Noord-Holland terecht met vragen over werker Erfgoed, was hierbij aanwezig; alles wat met erfgoed en cultuurlandschap te maken heeft. Het Steunpunt is een samenwerking tussen • Op 15 oktober 2019 organiseerde het Steunpunt MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt Monumenten & Archeologie Noord-Holland de mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland bijeenkomst ‘Gebiedsbiografie en de omgevingsen de RCE. Het Steunpunt organiseert diverse netwerkvisie’. Martin Deinum, beleidsmedewerker en kennisbijeenkomsten door het jaar heen en levert Ruimtelijke Ordening en Cultureel Erfgoed was bij informatie over erfgoed in de Omgevingswet en het deze bijeenkomst aanwezig; landschaps- en erfgoedbeleid van diverse overheden. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen • Op 28 november 2019 organiseerde het Steunvoor een expertmeeting, een onderzoek of als punt Monumenten & Archeologie Noord-Holland interessant voorbeeldproject op het gebied van het Erfgoedteam met als thema ‘Innovatie bij duurzaamheid en herbestemming of het inpassen van Restauratie’. Atie Schenk, beleidsmedewerker zonnevelden in een kwetsbaar cultuurlandschap. Kijk Erfgoed van de gemeente was hierbij aanwezig. voor inspiratie en voorbeelden eens op www.steunpunterfgoednh.nl. En de Steunpunt-kaartviewer biedt een rijke bron aan informatie over allerlei erfgoedzaken, ook in uw gemeente. De gemeente Purmerend heeft ook gebruikgemaakt van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. • Op 16 april 2019 organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie een netwerkbijeenkomst in museum BroekerVeiling in Broek op Langedijk. Deze bijeenkomst is bijgewoond door Martin Deinum, beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening en Cultureel Erfgoed; • Op 14 mei 2019 organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland in samenwerking met de Rijkdienst voor het Cultureel Erfgoed de Cursus Erfgoed in de Omgevingswet. Deze bijeenkomst is bijgewoond door Atie Schenk, beleidsmedewerker Erfgoed en Martin Deinum, beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening en Cultureel Erfgoed;
24 PROJECT HERBESTEMMING
PURMEREND
Wonen boven winkels in de binnenstad Waar het in het verleden zeer gebruikelijk was dat de eigenaar boven zijn winkel woonde, is dat nu nog een zeldzaamheid. De winkelstraten in de binnenstad van Purmerend bestaat uit mooie monumentale panden met fraaie puien en etalages. Echter, staan de verdieping(en) daarboven vaak leeg of worden gebruikt als opslag. De gemeente wil met het project ‘Wonen boven Winkels’ meer woningen in de binnenstad ontwikkelen. Dit komt ten goede aan een levendige stad, een sociale en veilige binnenstad, het aangezicht van de stad en heeft een positief effect op het winkelklimaat. Het afgelopen jaar zijn er een aantal plannen aan de commissie voorgelegd om de ruimte boven winkels weer beschikbaar te maken voor wonen, hierbij vinden over het algemeen gevelwijzigingen plaats en wordt nogal eens het extra volume toegevoegd. Voorbeelden hiervan zijn de gevelwijzigingen in de Dubbele Buurt en aan het Waagplein. De commissie heeft over het algemeen waardering voor de intentie om meer kwaliteit aan de stad toe te voegen, maar heeft ook wel eens haar twijfels over de daarmee gepaard gaande vergroting van de korrel en massa. De welstandsnota is vrij duidelijk over het aanzicht van de binnenstad, dat in principe bestaat uit een verzameling van individuele panden waarvan de geleding een smal en verticaal karakter heeft. De commissie adviseert dan ook te kiezen voor een pandsgewijze benadering, die tevens aanleiding geeft om meer verticaliteit in de gevel aan te brengen. Dit kan worden bewerkstelligd door verschil aan te brengen in goothoogte, verschil in kleur- en materiaalgebruik en verschil in gevelindeling en kozijntypen. Het is voor de commissie van belang dat het beeld van een aaneengesloten straatwand bestaande uit individuele panden wordt hersteld of behouden blijft.
25
Voorbeeld van wonen boven winkels aan de Dubbele Buurt
Oude gevel aan het Waagplein
Nieuwe gevel aan het Waagplein
26 PROJECT KLEIN PLAN
PURMEREND
Het oprichten van een rugbyclub Naast sporthal De Beuk wordt een nieuw clubgebouw voor de rugbyclub van Purmerend gerealiseerd. Het ontwerp bestaat uit een eenvoudig en sober volume en is B.K. DAKRAND 4030+P
SPUWER 88 X 88 MM
ALUMINIUM DAKRAN
geplaatst op een sokkel. Aan de veldzijde komt een stalen luifel in een blauwe accentkeur. Het gebouw wordt opgedeeld door een sportstraat, die tevens een splitsing in het programma betekent.
PEIL = 0 -600
GRONDSPOT 2000
24300
2000
26688
De commissie prijst de kwaliteit van het voorliggende plan, maar vraagt wel aandacht 2000
voor de sociale veiligheid van het pad tussen de rugbyclub en sporthal De Beuk. Het is van belang dat dit pad open, licht en veilig blijft.
ENTREEGEVEL | SCHAAL 1:100
Een volgend plan toont een ontwerp waarbij de opmerking van de commissie ter harte is genomen. In de gesloten gevel zijn twee gevelopeningen aangebracht en langs de gehele gevel worden grondspots geplaatst. De grondspots lijken de commissie voldoende om tegemoet te komen aan de sociale
COPYRIGHT 2019, VENDRIG LEEGWATER ARCHITECTEN BEZIT DE AUTEURSRECHTEN VAN DEZE TEKENING. NIETS VAN DEZE TEKENING MAG ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN VENDRIG LEEGWATER ARCHITECTEN GEKOPIËERD, VERMENIGVULDIGD WORDEN OF AAN DERDEN TER BESCHIKKING WORDEN GESTELD.
veiligheid. Zij is van mening dat de toepassing van gevelopeningen in de gesloten RENVOOI
wand toch de architectuur van het gebouw niet ten goede komt. Met het vervallen van - ALLE MATEN OP TEKENING ONDERLING EN IN HET WERK CONTROLEREN
- DEUREN, RAMEN, KOZIJNEN EN DAARMEE GELIJK TE STELLEN CONSTRUCTIEONDERDELEN
Veldgevel, www.regiopurmerend.nl
MATERIAAL GEVELS: METSELWERK, ROOD
- HOOFDDRAAGCONSTRUCTIE 60 MINUTEN BRANDWEREND M.B.T. BEZWIJKEN
VAN EEN GEBOUW MOETEN INBRAAKWEREND ZIJN, ALS ZIJ LIGGEN IN EEN BEREIKBAAR
- BEREKENINGEN / TEKENINGEN CONSTRUCTIE CONFORM GEGEVENS CONSTRUCTEUR
DEEL VAN DE GEVEL TE BEPALEN VOLGENS NEN 5087, MOETEN VOLDOEN AAN WEER-
LATEIEN, DORPELS & AFDEKKERS: BETON, KLEUR GRIJ
- BEREKENINGEN / TEKENINGEN INSTALLATIE CONFORM GEGEVENS INSTALLATEUR
STANDSKLASSE INBRAAKWERENDHEID 2
KOZIJNEN: KUNSTSTOF, KLEUR RAL 9010
deze gevelopeningen kan de commissie akkoord gaan met het zorgvuldige en verfijnde plan.
MATERIAAL EN KLEU
VOEGWERK GEVELS: MORTEL, KLEUR LICHTGRIJS BEA
- DAGLICHTTOETREDING CONFORM NEN 2057
- TEKENING IS NIET GESCHIKT OM TE GEBRUIKEN ALS WERKTEKENING IN DE UITVOERINGSFASE
DEUREN: KUNSTSTOF, KLEUR RAL 9010
- VERBLIJFSRUIMTEN WORDEN MECHANISCH GEVENTILEERD CONFORM NEN 1087
- DEFINITIEVE MAATVOERING KOZIJNEN IN HET WERK TE BEPALEN
RAMEN: KUNSTSTOF, KLEUR RAL 9010
- WARMTEWEERSTAND VAN DE SCHEIDINGSCONSTRUCTIES VLOER, RC > 3,5 M2.K/W, GEVEL, RC > 4,5 M2.K/W EN DAK, RC > 6 M2.K/W.
DAKRAND : ALUMINIUM, KLEUR NATUREL LUIFEL : STAAL IPE, BLAUW GEMOFFELD
Purmerweg, architectenbureau Ruben Wennekers
27
GEVELFRAGMENT 1 TEKENING OV-08
GEVELFRAGMENT 2 TEKENING OV-09
B.K. DAKRAND 7330+P
ND
METSELWERK AFM. 288x88x88 mm BLOK VERBAND
B.K. LIGGER 3672+P O.K. LIGGER 3012+P B.K. KOZIJN 2412+P
B.K. HEKWERK 1000+P PEIL = 0 -600
T T.B.V.GEVELVERLICHTING 2388
3312
3588
1212
3288
1212
3312
11988
4000
21288
4000
51288
PROJECT
URENSTAAT
OPDRACHTGEVER
GLAS: HR++ ISOLATIEGLAS, KLEUR NATUREL
AMIX
HEMELWATERAFVOER: PVC IN SPOUW
JS
DAKBEDEKKING: PVC DAKBEDEKKING ZWART
4000
NIEUWBOUW RUGBY CLUB WATERLAND
R. C. WATERLAND
SCHUIF HEKWERK: GEPERFOREERD STAAL, GROEN GEMOFFELD HEKWERK ENTREE: GEPERFOREERD STAAL, GROEN GEMOFFELD HEKWERK LIFT: GEPERFOREERD STAAL, GROEN GEMOFFELD
TEKENING
FASE
Verbijzondering entree, Vendrig Leegwater Architecten
GEVEL VELD
OV
PROJECTTEAM
R. VENDRIG R. LEEGWATER
FORMAAT SCHAAL DATUM GEWIJZIGD
A1 SCHAAL 1:100 04-03-2019
TEKENINGNR.
OV-04
VENDRIG LEEGWATER KOLKSTRAAT 9 1441 CA PURMEREND WWW.VENDRIGLEEGWATER.NL INFO@VENDRIGLEEGWATER.NL
28 WELSTANDSCOMMISSIE PURMEREND JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 4 Evaluatie en aanbevelingen 4.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 18 mei 2020 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2019. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: • Over het algemeen spreken de commissie en de gemeente van een prettige onderlinge samenwerking; • De ontwikkelingen in Kop West zijn besproken. Vanuit het kwaliteitsteam wordt er met veel enthousiasme aan gewerkt. Vanuit de gemeente komen er positieve geluiden over dit bijzondere gebied; • De ontwikkelingen in Baanstee Noord zijn besproken; • Hoewel er veel grote ontwikkelingen plaatsvinden binnen de gemeente, blijft er aandacht bestaan voor de kleinere plannen; • De toekomstige fusie met gemeente Beemster is besproken; • De ontwikkelingen met betrekking tot de Omgevingswet zijn besproken.
4.2 Overige aanbevelingen door de commissie De commissie Purmerend doet - vanuit haar ervaringen en inzichten - nog de volgende aanbevelingen: • Blijf in uw gemeente steeds het debat voeren over de vraag hoe ruimtelijke kwaliteit, inclusief het cultureel erfgoed, kan worden ingezet als pijler voor de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Hoewel bestaande beleidskaders, zoals de welstandsnota, na inwerkingtreding van de Omgevingswet automatisch onderdeel worden van het omgevingsplan (de zogenaamde ‘bruidsschat’), kan actualisatie van de huidige beleidskaders – gericht op een meer integrale, uitnodigende én meer inspirerende regelgeving – zeer nuttig zijn. • In 2020 zal de gemeenteraad moeten besluiten over de toekomst van de kwaliteitsadvisering, die begint na de invoering van de Omgevingswet. De kaders in de omgevingsvisie en het omgevingsplan zullen zeker aanleiding geven om de gemeentelijke adviescommissie constructiever en nog effectiever in te zetten. Eind dit jaar brengen wij samen met de VNG een handreiking uit over hoe dat zou kunnen. Het ambtelijke gesprek hierover is in uw gemeente al begonnen. Wij bevelen u aan begin volgend jaar met de VNG-handreiking in de hand het debat met ons te voeren. • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle vragen die spelen rond (het verduurzamen van) monumenten, cultuurlandschap, herbestemming en andere erfgoed-gerelateerde zaken. Het Steunpunt verwelkomt u graag tijdens activiteiten en bijeenkomsten.
29
4.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de Welstandscommissie Purmerend, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen. De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om in 2020 bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.
30 PROJECT HOE IS HET MET?
PURMEREND
De nieuwbouw woning aan de Purmerweg In 2018 werd aan de commissie een plan voorgelegd voor de sloop/nieuwbouw van een woning aan de Purmerweg. De woning die gesloopt werd was een woning uit de jaren ’50. Kenmerkend voor woningen uit deze bouwperiode is de sobere en doelmatige bouwstijl. De vrijstaande woning is gelegen in een lint van woningen uit dezelfde bouwperiode en zal worden vervangen door een moderne en duurzame woning. De commissie had veel waardering voor de kwaliteit van het ontwerp en de duidelijke en consequente manier van denken. Echter schrijft de welstandsnota bij nieuw- of verbouw voor: het behouden of versterken van de karakteristiek van de omgeving. De commissie constateerde dat de naastgelegen vrijstaande panden ook verbouwd zijn tot een eigentijdse woning waardoor de individualiteit al is ingezet. De samenhang van deze woningen bij elkaar wordt nog gevormd door de duidelijke kapvorm. De commissie is van mening dat het ontwerp de individualiteit versterkt. Het advies van de commissie was er met name op gericht om het getoonde concept in de detaillering van de woning verder te versterken. Inmiddels is de bouw voltooid en staat aan de Purmerweg nu een eigentijdse vormgegeven woning. De donkere zinken kap vouwt zich om de woning en de berging heen en integreert daarmee de berging in het hoofdvolume. De kap vormt een sterke omkadering van het rechthoekige hoofdvolume en de kapvorm wordt duidelijk benadrukt.
De achterzijde van de gerealiseerde woning aan de Purmerweg, Aannemer Volendam BV
31
De gerealiseerde woning aan de Purmerweg, Aannemer Volendam BV
Impressie van het ontwerp uit 2018
32
Colofon Auteur Renee Stroomer, coördinator Welstandscommissie Purmerend Met bijdragen van José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Primo Reh, communicatieadviseur MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking IAAY | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, april 2020
MOOI NOORD-HOLLAND ADVISEURS OMGEVINGSKWALITEIT Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh
