سخن مدارا :در نبود حقوق اقلیت های مذهبی در ایران
t e n . s w e n i a h a b . w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
مرتضی اسماعیل پور سردبیر مجله مدارا
w
پیــش از آغــاز در خصــوص نقــض حقــوق اقلیــت هــا مــی بایســت از معنــی حقــوق اقلیــت هــا نیــز ســخن گفــت .واژه حقــوق اقلیــت هــا واژه ی متصــل شــده بــه حقــوق طبیعــی افــراد در جامعــه را بیــان مــی کنــد کــه فــرد بــا اراده خــود و مصالــح حقــوق مشــترک بــا هــم فکــران خــود در جامعــه زیســت مــی کنــد .مســئله اقلیــت هــا کــه موضوعــی مربــوط بــه مذهــب ،طبقــه ،نــژاد ،قــوم ،زبــان و جنســی مــی باشــد همــواره موضوعــی بحــث برانگیــز تلقــی شــده و در طــول ســالیان دراز همــواره ایــن حــق از حقــوق حقــه شــهروندان درجایــگاه اقلیــت کاســته شــده اســت.اگر بخواهیــم ایــن موضــوع را در قالــب کشــور ایــران بررســی کنیــم شــاهد خواهیــم بــود کــه در ســه دوران قاجــار ،پهلــوی و جمهــوری اســامی فشــار بــر اقلیتــی همچــون پیــروان دیانــت بهایــی بــه طــور مســتمر ادامــه داشــته و گاه در دوران حکومــت پهلــوی ایــن فشــارها تنهــا از ســوی حکومــت کاســته و از ســوی نیروهــای خودســر و تنــدرو افزایــش یافتــه اســت امــا همــواره نقــض حقــوق انســانی و طبیعــی و اجتماعــی ایــن جامعــه بــه دلیــل دگراندیــش بــودن و نبــود قوانیــن دفــاع از حقــوق اقلیــت هــا و یــا تضمیــن هــای اجــرای قوانیــن موجــب نقــض آشــکار حقــوق اقلیــت هــای همچــون جامعــه بهایــی بــوده اســت. حــال کــه ســخن از قوانیــن مندرجــه در حکومــت هــا شــد الزم اســت اشــاره کــرد کــه اجــرای نشــدن ایــن قوانیــن خــود یکــی دیگــر از مصادیــق نقــض آشــکار حقــوق اقلیــت هــا اســت.طبق اصــل 13 قانــون اساســی ادیــان آزادانــه حــق انجــام مراســمات مذهبــی خــود را دارنــد امــا ایــن قانــون درخصــوص دیانــت بهایــی کــه دیانتــی الهــی و خداپرســتانه اســت از ایــن حقــوق بــه دور بــوده و حــق انجــام مراســمات مذهبــی رادر اکثریــت مواقــع را ندارنــد .مــا در اخبارهــای مجموعــه بهایــی نیــوز بارهــا خبــر از انتقــال اجســاد بــه مکانــی دورتــر از یــک ســاعت بــا محــل زندگــی و عــدم انجــام آداب دفــن بهایــی بــوده ایــم و یــا بــه دلیــل گرفتــن جلســاتی مربــوط بــه دیانــت بهایــی بازداشــت هــای دســته جمعــی داشــته ایــم .حــال کــه بــه گفتــه جمهــوری اســامی ایــن قانــون بــرای ادیــان بــه رســمیت شــناخته شــده اســت و دیانــت بهایــی بــه رســمیت شــناخته نشــده کــه خــود نشــان از نقــض حقــوق اقلیــت هــا در ایــران را مــی دهــد. جمهــوری اســامی در دعــوای خــود مدعــی آن اســت کــه دیانــت بهایی یک دین الهی نیســت در حالی که در قران و شــرع اســامی نیــز ذکــر شــده اســت کــه اگــر دینــی خداپرســت باشــد آن دیــن الهــی و جــز ادیانــی مــی باشــد کــه اســام نمــی توانــد آن را محکــوم کنــد. دومیــن اشــاره قانونــی در ایــن خصــوص مربــوط بــه اجــرای مقــررات مذهبــی خویــش در احــوال شــخصیه اســت کــه ایــن قانــون نیــز از ســوی جمهــوری اســامی رد و نقــض شــده اســت کــه شــرح آن را مــی تــوان بــر عــدم رعایــت حقــوق پیــروان دیانــت بهایــی خوانــد.در قوانیــن جمهــوری اســامی در اصــل 26قانــون اساســی بــه تشــکیل انجمــن بــرای ادیــان اشــاره کــرده اســت امــا در تبصــره آن تنهــا بــه ســه دیــن بــه رســمیت شــناخته شــده تاکیــد ورزیــده اســت و نســبت بــه ادیــان دیگــر ایــن قوانیــن نادیــده گرفتــه شــده اســت. بــا وجــود عــدم دخالــت بهائیــان در سیاســت اصــل 64قانــون اساســی تاکیــد بــر آن دارد کــه اقلیــت هــای دینــی شــناخته شــده مــی تواننــد در مجلــس شــورای اســامی نماینــده داشــته باشــند و بــاز بــا تاکیــد برآنکــه بهائیــان هرگــز بــه مقــوالت سیاســی ورود نخواهنــد کــرد امــا از حقــوق بزرگتریــن اقلیــت مذهبــی در ایــران هیچ اشــاره ی نشــده و بهائیــان هیــچ جایــی در اصــل 64قانــون اساســی نیــز
ندارنــد و ایــن نیــز یکــی دیگــر از مصادیــق نقــض حقــوق اقلیــت هــا قلمــداد مــی شــود.جمهوری اســامی در ســالهای گذشــته همــواره ســعی کــرده اســت کــه خــود را یکــی از کشــورهای نشــان دهــد کــه بــه دگراندیشــان و اقلیــت هــای مذهبــی احتــرام میگــذارد امــا آنچــه در اصــل ماجــرا روی میدهــد تنهــا نقــض حقــوق بهائیــان در ایــران نبــوده و اکثریــت اقلیــت هــای مذهبــی در ایــران نقــش و جایگاهــی ندارنــد .بــا نگاهــی بــه گزارشــات جمهــوری اســامی خواهیــم دیــد کــه در مطالــب خــود ذکــر کــرده انــد کــه در ایــران اقلیــت هــای مذهبــی آزادی کامــل خــود را دارنــد و بــه طــور مثــال بــه مــواردی همچــون ،آزادی انجــام مراســم و آیینهــای دینــی ،آزادی عقیــده و اندیشــه ،آزادی بیــان و حــق اظهارنظــر ،حــق رای دادن و حــق انتخــاب شــدن ،امــکان اشــتغال در پسـتهای دولتــی و دانشــگاهی، حــق برخــورداری از اماکــن اختصاصــی مذهبــی ،مــدارس، ورزشــگاه هــا و انجمنهــای مخصــوص و ...اشــاره کــرده انــد کــه تنهــا بــه چنــد نکتــه در نقــض ایــن ادعــا بســنده خواهــم کــرد. جمهــوری اســامی بهائیــان را بــه دلیــل بــاور بــه دیانــت بهایــی متهــم و عضویــت در جامعــه بهایــی را یکــی از مصادیــق جــرم تلقــی کــرده اســت و ایــن ه معنــای نبــود آزادی عقیــده و اندیشــه عنــوان مــی شــود و یــا اینکــه در دادگاه بــه بهائیــان مــی گوینــد کــه « شــما مــی توانــی مســلمان شــوی و آزاد کــه دیگــر کاری به کارت نداشــته باشــیم» و ایــن بــه معنــای نبــود همــان آزادی بیــان و عقیــده و اندیشــه مــی باشــد کــه فــرد پــس از اظهارنظــر درخصــوص بهایــی بــودن خــود بــا احــکام ســنگین روبــرو مــی شــود.بهائیان حــق انتخــاب شــدن بــا توجــه بــه گفتــه مســئولین جمهــوری اســامی ندارنــد حــال کــه بهائیــان وارد عرصــه سیاســت نمــی شــوند امــا یکــی از اتهامــات بــزرگ علیــه بهائیــان حضــور بهائیــان در سیاســت ورزی اســت کــه ایــن گفتــار در تناقــض محــض بــا اعمــال بهائیــان اســت.طبق فتواهــا و ابالغیــه هــای متعــدد کــه نمونــه هــای آن بســیار اســت بهائیــان پــس از انقــاب از تمامــی مشــاغل دولتــی و حتــی خصوصــی اخــراج شــدند و شــورای عالــی انقــاب فرهنگــی در تاریــخ 6اســفند 1369اعــام کــرد کــه دیگــر بهائیــان اجــاره تحصیــل در دانشــگاه هــا را ندارنــد و در صــورت مشــاهده حضــور یــک بهائــی و احــراز شــدن هویــت مذهبــی وی بایــد از دانشــگاه اخــراج شــود کــه پیــش از آن تمامــی اســتادان بهائــی از دانشــگاه اخــراج شــده بودند.حــال بگذریــم از اینکــه تمامــی مــکان هــای مذهبــی بهائیــان در ایــران تخریــب و یــا مصــادره شــد اســت کــه ایــن قــول از قوانیــن نیــز نقــض و محــرز مــی باشــد. اقلیــت هــای مذهبــی در ایــران از جملــه نوکیشــان مســیحی و حتــی مذهــب اهــل ســنت در ایــران زیرفشــارهای حکومــت ایــران از حقــوق حقــه خــود بازمانــده و بــه دلیــل نبــود جایــی بــرای اعتــراض بــه ایــن رفتارهــا در جمهــوری اســامی همــواره مجبــور بــه تحمــل بــوده انــد .نبایــد از یــاد بــرد کــه اقلیــت هــای جنســی ،قومیتــی و فکری_اجتماعــی نیــز از ایــن فشــارها در امــان نبــوده و جمهــوری اســامی در ماهیــت رفتــاری خــود هرگــز روی خوشــی بــه اقلیــت هــای مذهبــی در ایــران نشــان نــداده و ســعی بــر همســان اندیشــی و ایجــاد حــس تابعیــت محــض و هــم کیــش شــدن بــا نظــرات خــود را داشــته و هرگــز بــر دگراندیشــان تحملــی نداشــته اســت.
پیام بیت العدل اعظم ژوئیه 2016 دوست عزیز روحانی، لطفا ً مطالب ذیل را به آقای ......ابالغ نمائید.
t e n . s w e n i a h a b . w w w
مکتــوب آن بــرادر گرامــی حــاوی چنــد ســوال در تاریــخ 13 مقــرر ژوئیــه 2015بــه بیــت العــدل اعظــم الهــی واصــل گشــت. ّ فرمودنــد بــه قــرار ذیــل مرقــوم گــردد .تاخیــر در ارســال جــواب ناشــی از تراکــم کار در مرکــز جهانــی بهائــی موجــب تاســف اســت. در مــورد تفــاوت بیــن دو واژه «پیــام» و «دســت خــط» در رابطــه بــا هدایــات معهــد اعلــی بــه اســتحضار مــی رســاند کــه در عمــل مــی تــوان آنهــا را بــه جــای یکدیگــر اســتفاده کــرد. خــاص شــما در مــورد اینکــه آیــا یــک پیــام یــا راجــع بــه ســوال ّ ّ خــط خصوصــی خطــاب بــه یــک فــرد مــی توانــد ماننــد دســت پیــام هــای عمومــی میزانــی بــرای عمــوم احبّــا باشــد بــه اطــاع مــی رســاند کــه دســت خــط هــای خصوصــی خطــاب بــه افــراد معمــوالً پاســخ بــه ســواالتی اســت کــه مخاطــب در نامــه خــود مطــرح نمــوده اســت .هدایــات موجــود در بســیاری از مــوارد البتــه مــی توانــد جنبــه عمومــی نیــز داشــته باشــد و تشــخیص ایــن خــاص مــی باشــد. مســئله محتــاج بــه قضــاوت در هــر مــورد ّ پیــام هــای بیــت العــدل اعظــم چــه عمومــی و چــه خطــاب بــه یــک فــرد اغلــب حــاوی مضامیــن و مفاهیمــی غنــی مــی باشــد و فهــم صــی نیســت .در عیــن آن منحصــر بــه درک و تفســیر افــراد خا ّ حــال برخــی افــراد بــر اســاس تجربــه ممکــن اســت درک بهتــری از بینــش هــای عمیــق منــدرج در ایــن متــون داشــته باشــند .بنــا بــر ایــن روش یادگیــری در عمــل ،اســتفاده از تجربــه ،تمســک بــه مشــورت و مطالعــه گروهــی مــی توانــد تاثیــر بســزایی در آگاهــی فزاینــده نفــوس بــه مفاهیــم ایــن پیــام هــا داشــته باشــد .تبــادل افــکار بیــن احبّــای مملــو از روح و ریحــان و محبّــت و شــفقت عزیــز در محیطــی ّ نیــز البتّــه امــری مطلــوب و منتــج بــه نتایــج مفیــد خواهــد گشــت. در خصــوص ســوال شــما راجــع بــه نحــوه تمشــیت امــور جامعــه، همــان طــور کــه مســتحضرید معهــد اعلــی بــه احبّــای عزیــز مهــد ـرللا پیوســته تاکیــد مــی فرماینــد کــه بــا عــدم وجــود تشــکیالت، امـ ّ عــاوه بــر انجــام فرایــض روحانــی فــردی ،از طریــق مشــورت در گــروه هــای کوچــک بــه تمشــیت امــور جامعــه بپردازنــد .پیــروان حضــرت بهــاءهللا در آن کشــور مقــدّس ایــن نصایــح را بــا جــان
و دل پذیرفتــه امــر مشــورت را جزئــی الینفــک از زندگــی فــردی و جمعــی خــود نمــوده انــد .بنــا بــر ایــن اگــر تحــت شــرایط فعلــی مجــرب بــه طــور غیــر رســمی و خیــل نفوســی مشــتاق ،خــدوم و ّ خودجــوش بــرای رتــق و فتــق امــور و تشــویق و حمایــت متقابــل از یکدیگــر در حرکتنــد و علــی رغــم مشــکالت فــراوان بــه خدمــات فــردی در میادیــن مختلــف قائــم مــی باشــند البتــه نــه تنهــا امــری ـرت فــراوان مــی باشــد .ایــن روش اســت طبیعــی بلکــه موجــب مسـ ّ تمشــیت امــور طبیعتـا ً چنیــن ایجــاب مــی کنــد کــه فــرد و یــا افــرادی نیــز از طــرف جامعــه مامــور بــه انجــام وظایفــی شــوند و یــا بــه ایفای صــی دعــوت گردنــد .مــواردی نیــز موجــود اســت کــه خدمــات خا ّ افــراد چــه در رابطــه بــا خدمــات فــردی ،چــه در حمایــت از دیگــران و چــه در زمینــه فعّالیّــت هــای جمعــی تقاضــای دریافــت هدایــت مــی نماینــد و ســعی وفیــر مبــذول مــی دارنــد تــا آن را بــا حکمــت و درایــت عمــل نماینــد و بــا دیگــران نیــز در میــان بگذارنــدو ایــن نفــوس ز ّکیــه بــا درک عمیــق از حقایــق منــدرج در ایــن هدایــات، پــی مــی برنــد کــه موفّقیّــت شــان در مقــام یــک مومــن دل ســوز مســتلزم آن اســت کــه بــا کمــال خضــوع و خشــوع و از طریــق مشــورت و بــدون تحمیــل نظــرات خویــش بــر دیگــران ســعی نماینــد تــا در کمــک بــه دیگــران ،هــم افــراد در اتّخــاذ و اجــرای تصمیمــات خــود از حمایــت الزم برخــوردار باشــند و هــم نظــم و انســجام در میــان فعّالیّــت هــای جامعــه بــه نحــوی طبیعــی ایجــاد شــود. اه ّمیّــت اساســی وحــدت نظــر و حفــظ اتّحــاد جامعــه در ایــن دوران پــر افتتــان البتّــه بــر همــه واضــح و مبرهــن اســت .انشــاءهللا احبّــای عزیــز ایــران بــا انقطــاع و انجــذاب کــه از خصوصیّــات عاشــقان روی دلجــوی حضــرت محبــوب اســت بیــش از پیــش به آن نائــل آیند. معهــد اعلــی بالنّیابــه از طــرف احبّــای جــان فشــان ایــران در اعتــاب مقدّســه علیــا دعــا مــی نماینــد تــا همگــی مشــمول عنایــات و الطــاف النهایــه جمــال اقــدس ابهــی گردنــد. با تقدیم تحیّات داراالنشاء بیت العدل اعظم
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
یادداشت هفته :تبعیض دینی ،مخالف اصول اخالقی و ناقض قوانین بین المللی
t e n . w e n i a h a b . w w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
ظلــم و بــی عدالتــی نســبت بــه اقلیــت هــای قومــی و دینــی تــا قــرن گذشــته دراکثــر جوامــع و حکومــت هــای ملــی مســئله ای رایــج بــود .پــس از تشــکیل ســازمان ملــل متحــد بــا صــدور منشــور هــای گوناگــون در زمینــه حقــوق سیاســی ،ااقتصــادی و اجتماعــی افــراد و ملــت هــا و خصوصــا اعالمیــه جهانــی حقــوق بشــر لــزوم رعایــت حقــوق اقلیــت هــای قومــی و مذهبــی صریحــا تأکیــد گردیــد .در اعالمیــه جهانــی حقــوق بشــر عــاوه بــر تثبیــت حقــوق فــردی بــدون در نظــر گرفتــن نــژاد و باورهــای شــخصی آنهــا آزادی جهــت تشــکیل اجتماعــات مذهبــی و اجــرای مراســم دینــی نیــز تضمیــن گردیــده.
s
فرح دوستدار_ پژوهشگر و محقق علوم سیاسی
در حکومــت هــای ملــی کــه در واقــع پدیــده عصــر جدیــد هســتند از دو ســو تحولــی در زمینــه احــراز حقــوق و آزادی اقلیــت هــا ایجــاد گردیــد .از ســوئی جنبــش هــای دموکراســی خواهــی کــه از قــرن هفــده میــادی بــا خواســته هــای برابــری و آزادی تمامــی اقشــار جامعــه آغــاز شــده بــود الجــرم میبایســت بــه احقــاق حقــوق اقلیــت هــا ارج نهــد .از ســوی دیگــر جنبــش سکوالریســم یــا جدائــی دیــن از سیاســت و محــدود ســاختن اختیــارات کلیســا بــه حیطــه دیــن موجــب گردیــد کــه خواســته آزادی تمامــی اقلیــت هــا و برابــری شــهروندان در مقابــل قانــون قابــل اجــرا گــردد .از اینــرو حکومــت هــای دموکراتیــک کــه بصــورت کنونــی آن پــس از جنــگ جهانــی دوم در نیمکــره غربــی شــکل گرفــت براحتــی توانســتند مفــاد اعالمیــه جهانــی حقــوق بشــر را در قانــون اساســی خــود بگنجاننــد. از اینــرو در کشــورهای دموکراتیــک قانــون حافــظ حقــوق و آزادی اقلیــت هــای دینیســت. باوجــود پیشــرفت هــای چشــمگیر در زمینه بســط اعالمیــه جهانــی حقــوق بشــردر بســیاری از ممالــک جهــان تبعیــض و آزار و ظلــم نســبت بــه اقلیــت هــای قومــی و دینــی کمــاکان ادامــه دارد .دلیــل آنــرا بایــد از ســوئی در تمامیــت خواهــی و قــدرت طلبــی رؤســای دینــی و سیاســی ،عــدم رشــد فکــری تــوده مــردم ،تنــزل اصــول اخالقــی و جایگزیــن ســاختن دیــن بوســیله خرافــات و توهمــات مذهبــی در ایــن جوامع
جســتجو کــرد و از ســوی دیگــر درناتوانــی حقوقــی سیســتم بیــن المللــی .تــا زمانــی کــه منشــور هــای ســازمان ملــل متحــد دارای قــدرت اجرائــی نباشــند کشــور هــا براحتــی میتواننــد آنهــا را زیرپــا گذارنــد. در جهــان کنونــی همــواره منشــاء بســیاری از جنــگ هــا و خونریــزی هــا اختالفــات دینــی یــا قومــی ونــژادی اســت .موقعیــت اقلیــت هــای قومــی و مذهبــی در نقــاط مختلــف جهــان متفــاوت اســت .در سیســتم هــای اســتبدادی چــه سیاســی و چــه دینــی تبعیــض و پایمــال کــردن حقــوق اقلیــت هــا بصــورت قانونــی اجــرا میشــود و در برنامــه روزانــه جامعــه قــرار دارد .در کشــور هــای دموکراتیــک بــه چنــد دلیــل مســئله تبعیــض تــا حــدود زیــادی حــل شــده )١ :قانــون اساســی دموکراتیــک کلیــه شــهروندان را بــدون توجــه بــه وابســتگی هــای قومــی و نــژادی و دینــی مســاوی قــرار میدهــد )٢ .حقــوق و آزادی افــراد بوســیله حقــوق شــهروندی تضمیــن میشــود. )٣تشــکیل اجتماعــات و تأســیس ســازمانها آزاد اســت. بــا وجــود تضمینــات قانونــی در بســیاری از کشــورهای پیشــرفته جهــان نیــز هنــوز تبعیضــات جنســی ،نــژادی ، دینــی در احساســات و در بــاور برخــی از شــهروندان موجــود اســت .احــزاب راســتگرا یــا چپگــرای افراطــی کــه اخیــرا در کشــورهای دموکراتیــک هواخواهانــی یافتــه و در گسترشــند چــراغ قرمــز و زنــگ خطــری در ایــن زمینــه امحســوب
یادداشت هفته :تبعیض دینی ،مخالف اصول اخالقی و ناقض قوانین بین المللی
t e n . s
میشــوند .ایــن واقعیــت هــا نشــان میدهــد کــه قانــون بــه تنهائــی نمیتوانــد ضامــن اجــرای بســیاری از اصــول اجتماعــی و خصوصــا اخالقــی باشــد .بــدون در نظــر گرفتــن بعــد اخالقــی و بیــداری وجــدان بهتریــن و کامــل تریــن قوانیــن نیــز در معــرض چشــم پوشــی و گریــز از قانــون قــرار میگیرنــد .در اینجاســت کــه اهمیــت احکام اخالقــی و تعالیم اجتماعــی بهائــی در زمینــه عدالــت و آزادی واضــح میگــردد ،احــکام و تعالیمــی ماننــد: لزوم ترک تعصبات آزادی وجدان یا آزادی در انتخاب دین وباورهای شخصی برابری ارزش جمیع انسانها بدون توجهبه نژاد ،جنسیت و باور آنها
وحدت در کثرت رعایت حقوق اقلیت هاو رؤســای سیاســی و دینــی آنزمــان در بشر عموم به لزوم شفقت و مهربانیایــران نگاشــته شــده ایــن پیــش بینــی لزوم داشتن یک زبان واحد و بسیاریجضــرت بهــاءهللا را چنیــن توجیــه میکننــد: دیگر از تعالیم «بلــی تمــدّن حقيقــی وقتــی در قطــب عالــم بهــاءهللا حضــرت پیشــنهاد و در خاتمــه علَــم افــرازد کــه چنــد ملــوک بزرگــوار بلنــد َ (حــدود هفتــاد ســال قبــل از تأســیس ســازمان ه ّمــت چــون آفتــاب رخشــندهء عالــم غيــرت و ملــل متحــد ) جهــت ایجــاد یــک نظــام حميّــت بجهــت خيريّت و ســعادت عموم بشــر جهانــی و محکمــه کبــرای بیــن المللــی بــا بعزمــی ثابــت و رأی راســخ قــدم پيــش نهــاده هــدف برقــراری نظــم وعدالــت در جهــان مســئلهء صلح عمومی را در ميدان مشــورت نشــانگر لــزوم رفــرم در ســازمان ملــل و گذارنــد و بجميــع وســائل و وســائط تشــبث دادن اختیــارات اجرائــی بــه ایــن مرجــع نمــوده عقــد انجمــن دول عالــم نماينــد و يــک بیــن المللــی اســت .حضــرت عبدالبهــاء معاهــدهء قويّــه و ميثــاق و شــروط محکمــهء در «رســاله مدنیــه» کــه در اواخــر قــرن ثابتــه تأســيس نماينــد و اعــان نمــوده باتفــاق نــوزده میــادی و خطــاب بــه زمامــدار عمــوم هيئــت بشــريّه مؤ ّکــد فرماينــد »...
w e n i a h a b . w w w ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
خبرهای کوتاه جامعه بهائیان
t e . s w e n i a h a b .
بــه گــزارش خبرگــزاری بهایــی نیــوز هفــده شــهروند بهایــی ســاکن یــزد بازداشــت و پــس از بازجویــی در اداره اطالعــات شــهر یــزد تمامــی افــراد جــز دو تــن از ایــن شــهروندان آزاد شــدند. بنابــر اخبــار رســیده بــه خبرگــزاری بهایــی نیــوز مامــوران امنیتــی شــهر یــزد پــس از بــاال رفتــن از درب منــزل وارد ســاختمان مســکونی شــده و تمامــی افــرادی کــه در منــزل آقایــان ســهیل روحانــی فــرد و عــزت هللا خــرم بودنــد را بازداشــت و منــزل شــخصی ایــن دو شــهروند بهایــی نیــوز مــورد تفتیــش قــرار گرفتــه اســت.
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
بــه گــزارش خبرگزاری بهایــی نیوز پس از
بازداشت دسته جمعی شهروندان بهایی در یزد
بــه گــزارش خبرگــزاری بهایــی نیــوز یاشــار رضوانــی شــهروند بهایــی ســاکن تهــران (طهــران) توســط مامــوران اداره اطالعــات بازداشــت شــد. بــه گــزارش مجموعــه خبــری بهایــی نیــوز مامــوران امنیتــی بــا یــورش بــه منــزل ایــن شــهروند بهایــی ضمــن شکســتن درب منــزل و تفتیــش منــزل یاشــار رضوانــی را بــه بازداشــتگاه اداره اطالعــات اســتان تهــران منتقــل کردنــد. در حالــی ایــن شــهروند بهایــی بازداشــت شــد کــه همچنــان دلیــل بازداشــت وی از ســوی نیروهــای امنیتی عنوان نشــده اســت.
w
فشار به دو شهروند شیرازی مرتبط با بهائیان
یاشار رضوانی توسط اطالعات بازداشت شد
w
بنابرگــزارش خبرگــزاری بهایــی نیــوز لحظاتــی پیــش منــزل دســت کــم ســه تــن از شــهروندان بهایــی در یــزد توســط مامــوران امنیتــی مــورد تفتیــش قــرار گرفــت. بنابــر گــزارش مجموعــه خبــری بهایــی نیــوز منــزل شــخصی ماشــاهلل شــادپور و صفــا زرندیــون و یکــی دیگــر از شــهروندان بهایــی یــزد بــه نــام مهــران بنــدی توســط مامــوران امنیتــی مــورد تفتیــش قــرار گرفــت و امــوال شــخصی آنهــا از جملــه کتــاب هــای مربــوط بــه دیانــت بهایــی ،سیســتم کامپیوتــر و ریســیور ماهــواره ضبــط شــد. بــه گفتــه یــک منبــع مطلــع بــه خبرگــزاری بهایــی نیــوز مامــوران امنیتــی از روی دیــوار بــه منــزل شــخصی ایــن افــراد یــورش بــرده و بدون داشــتن مــدرک تفتیش منــزل انجــام بــه تفتیــش منــزل کــرده انــد. ایــن منبــع مطلــع همچنیــن افــزود کــه خانــم صفــا زرندیــون بــه دلیــل داشــتن ســن بــاال و بیمــاری حتــی تــوان راه رفتــن را نداشــته (وی هشــتاد و نــه ســال ســن دارنــد) و مامــوران امنیتــی بــدون اجــازه وارد منــزل وی شــده انــد. همچنیــن مامــوران امنیتــی بــه محــل کســب آقــای ماشــاهلل شــادپور نیــز رفتــه انــد و محــل کســب وی را نیــز تفتیــش کــرده انــد. در روزهــای گذشــته هفــده شــهروند بهایــی در یــزد در یــک بازداشــت دســته جمعــی بازداشــت شــدند و پــس از چنــد ســاعت بازجویــی آزاد شــدند.
n
تفتیش منزل چند شهروند بهایی در یزد توسط ماموران امنیتی
بازداشــت تعــدادی از شــهروندان بهایــی در شــیراز دو تــن از شــهروندان شــیرازی نیــز بازداشــت و پس از قرار تعهد ،آزاد شــدند. بنابــر گــزارش مجموعــه خبــری بهایــی نیــوز رضــا شــفیعی بــه همــراه همسرشــان پــس از بازداشــت نعیــم قائــد شــرفی، نبیــل تهذیــب ،رامیــن شــیروانی و ســعید حســنی از ســوی مامــوران امنیتــی اداره اطالعــات شــهر شــیراز در مســیر شــیراز بــه مرودشــت بازداشــت و بــه بازداشــتگاه اطالعــات معــروف بــه پــاک ۱۰۰منتقــل شــدند و پــس از بازجویــی طوالنــی مــدت در یــک روز بــه قیــد تعهــد مبنــی بــر عــدم هرگونــه ارتبــاط بــا شــهروندان بهایــی و هرگونــه همــکاری و رفت و آمد ،آزاد شــد. فشــار بــر شــهروندان بهایــی شــیراز در حالــی رو بــه افزایــش یافتــه اســت کــه پیشــتر نیــز شــهروندان بهایــی بــه صــورت دســته جمعــی از ســوی مامــوران اداره امنیتــی اطالعــات بــه دلیــل اعتقــاد بــه دیانــت بهایــی بازداشــت شــده انــد.
در حالــی مامــوران امنیتــی در ســاعات پایانــی شــب بــه منــزل دو شــهروند بهایــی هجــوم آوردنــد کــه دلیــل بازداشــت ایــن افــراد همچنــان معلــوم نیســت امــا بازداشــت هــای دســته جمعــی پیشــتر نیــز در اســتان یــزد بارهــا صــورت گرفتــه اســت. پیشــتر ســهیل روحانــی فــرد نزدیــک بــه دو ســال را در زنــدان یــزد بــه عنــوان متهــم بهایــی زندانــی بــوده اســت. همچنیــن آقــای عــزت هللا خــرم نیــز پــس از انقــاب مدتهــا بــه دلیــل بهایــی بودنــد در زنــدان بــه ســر مــی بردنــد.
خبرهای کوتاه جامعه بهائیان دلنوشته یکی از اعضای خانواده واحد خلوصی :به کدامین جرم ناکرده؟
t e n . s w e n i a h
بــه گــزارش مجموعــه خبــری بهایــی نیــوز شــهره رئوفــی خلوصــی یکــی از اعضــای خانــواده واحــد خلوصــی فعال حــق تحصیل و زندانــی بهایــی در زنــدان رجایــی شــهر طــی یادداشــتی کــه در اختیــار مجموعــه حقــوق بشــری بهایــی نیــوز قــرار گرفتــه اســت مطالــب زیــر را بیــان کــرده اســت. واحــد خلوصــی فعــال حــق تحصیــل و زندانــی عقیدتــی در زنــدان رجایــی شــهر در حــال گذرانــدن پنــج ســال محکومیــت خــود در زنــدان رجایــی شــهر مــی باشــد. ایــن متــن عینــا از مجموعــه بهایــی نیــوز منتشــر می یابد که به شــرح زیر می باشــد. ســیدی پیــر بــه نــام ســید علی صالحــی گفت « :ســام حــال همــه مــا خوب اســت ماللی نیســت جــز گــم شــدن گاه بــه گاه خیالی دور کــه مــردم بــه آن شــادمانی بــی ســبب مــی گوینــد .از نــو برایــت مــی نویســم حــال همــه مــا خــوب اســت امــا تــو بــاور نکن ».
a b . w w w
واحد عزیز؛ در زنــدان مــا ایــن ســوی میلــه هــای تــو بــازار آشــفته ایســت کــه تــو از آن بیخبــری .در زنــدان تــو آن ســوی میلــه هــای مــا آرامشــی اســت غریــب و ســکوتی مبهــم بــا عالمــت ســوال ،بــه کدامیــن جــرم ناکــرده؟ ! ایــن ســوی میلــه هــا در زنــدان مــا هــر روز هیاهویــی غریــب، کشــتارهایی تلــخ و حجــم لبریــز اخبــاری گنــگ کــه دم از قهقــرای آدمیــت مــی زنــد! آســوده بــاش عزیــز مــن؛ یــادت هســت گفتــم بــه ســکوت چهاردیواریــت خــو نگیــر تــا هیاهــوی دنیــای مــا را از یــاد نبــری ، نشــنیده بگیــر! خــو بگیــر بــه آرامشــت آنجــا کــه حضــور خــدا جاریســت .خــو بگیــر بــه لحظــات نــاب دعــا .خــو بگیــر بــه امنیــت وجدانــی آســوده .خــو بگیــر بــه تالشــی بــی وقفــه بــرای رســیدن بــه حقــی واضــح. واحد؛ روزهــا میگــذرد و مــن بــه تــو و دوســتان در بنــدت بــه فرزنــدان کوچکــم و نســل هایــی فکــر میکنــم کــه مــی آینــد در آرزوی روزگاری بــی دغدغــه و دلــم مــی ســوزد بــرای جوانیــت و جوانــی تمــام آنانــی
کــه ناعادالنــه اســیر بــی عدالتــی شــدند. عزیز من ؛ صبــور بــاش همانگونــه کــه هســتی تــا کودکــم از تــو بیامــوزد آنجــا کــه بایــد لــب بگشــاید و قلــم در دســت گیــرد و از حــق خــود و هــم نســانش دفــاع کنــد ،خامــوش نباشــد و زانــوی حســرت در بغــل نگیــرد. واحدم؛ بــی صبرانــه در آرزوی آن روزم کــه دیوارهــای بــی عدالتــی فــرو ریــزد و مــن طنیــن گام هــای مســتحکمت را بــر صفحــه روزگار بشــنوم .دنیــای ایــن ســوی میلــه هــا محتــاج قــدم هــای مردانــه ات روز شــماری مــی کنــد.
بــه ۵ســال زنــدان محکــوم شــده اســت . بنابرگــزارش بهایــی نیــوز ایــن شــهروند بهایــی در تاریــخ ۲۲شــهریور ۱۳۹۴ توســط مامــوران امنیتــی مقابــل منــزل خــود بازداشــت شــد همچنیــن وی پیشــتر در اســفند مــاه ۱۳۸۸توســط مامــوران اطالعــات ســپاه بازداشــت و بــا قــرار وثیقه دویســت میلیــون تومانــی آزاد شــده بــود. الزم بــه یــادآوری اســت کــه ایــن شــهروند بهایــی بــه همــراه ۲۰تــن از فعــاالن حقــوق بشــر بــه دلیــل کمــک بــه مــردم زلزلــه زده آذربایجــان نزدیــک بــه دو مــاه در زنــدان تبریــز و اداره اطالعــات ایــن شــهر بازداشــت بــود.
پلمب محل کسب در میاندوآب و فک پلمب در قائمشهر و ساری
واحد خلوصی این بار در زندان رجایی شهر محروم از تحصیل شد بــه گــزارش خبرگــزاری بهایــی نیــوز واحــد خلوصــی ،فعــال حــق تحصیــل و دانشــجوی محــروم از تحصیــل زندانــی کــه پیشــتر از طریــق خانــواده در کنکــور ثبــت نــام کــرده بــود ،علــی رغــم وعدههــای مســئولین زنــدان رجایــی شــهر ،امــکان شــرکت در ایــن آزمــون را پیــدا نکــرد. بــه گــزارش مجموعــه خبــری بهایــی نیــوز محرومیــت ســیزده ســاله واحــد خلوصــی از ادامــه تحصیــل و بســیاری از باورمنــدان بــه آییــن بهایــی بــه اســتناد شــورای عالــی انقــاب فرهنگــی و در حالــی ادامــه مییابــد کــه حتــی زندانیــان عــادی و مجرمیــن غیرامنیتــی از ایــن امــکان محــروم نیســتند. درایــن خصــوص ،وکیــل آقــای خلوصــی از طــرح شــکایت علیــه ســازمان زندانهــا و ســازمان ســنجش ،به دلیل رفتار غیرقانونی در عــدم برگــزاری آزمــون تا احقــاق حقوق قانونــی ایــن زندانــی خبــر داده اســت. واحــد خلوصــی ،فعــال حــق تحصیــل و دانشــجوی محــروم از تحصیــل بهایــی
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
بنابرگــزارش مجموعــه بهایــی نیــوز محــل کســب احســان ذهنــی دارای واحــد صنفــی تعمیــرات یخچــال و طاهــر مقصــودی دارای موبایــل فروشــی شــب گذشــته در تاریــخ ۳۰تیرمــاه ۱۳۹۵توســط مامــوران اداره اماکــن عمومــی پلمــب گردیــد و تاکنــون دلیــل پلمــب محــل کســب ایــن دو شــهروند بهایــی مشــخص نشــده اســت. همچنیــن در تاریــخ ۳۱تیرمــاه ۱۳۹۵ نیــز محــل کســب شــهروندان بهایــی قائمشــهر و ســاری کــه پیشــتر در تاریــخ ۱اردیبهشــت ۱۳۹۵بــرای بــار اول پلمــب شــد بــرای بــار ســوم فــک پلمــب شــد. در ســالهای گذشــت اداره اماکــن بارهــا محل کســب شــهروندان بهایی در شــهرهای مختلــف کشــور را بــا پلمــپ از ســوی ایــن اداره دولتــی روبــرو ســاخته اســت. خبرگــزاری بهایــی نیــوز پیشــتر دلیــل پلمب محــل کســب شــهروندان بهایــی را مقابلــه نیروهــای امنیتــی بــا اعیــاد دیانــت بهایــی در تعطیلــی مذهبــی ۹روز دیانــت بهایــی اعــام کــرده اســت و همــواره در ســالهای گذشــته شــاهد پلمبمحــل کســب شــهروندان بهایــی و همچنیــن بازداشــت شــهروندان بهایــی ســاکن ایــران پــس از ایــام تعطیلــی دیانــت بهایــی بــوده ایــم .طبــق قوانیــن صنفــی کشــور کســانی کــه دارای مجــوز فعالیــت هســتند مــی تواند در ســال ۱۵روز تعطیلــی اعــام نماینــد و بیــش از ۱۵روز تعطیلــی را بــه اداره اماکــن اطــاع دهنــد.
وقایع و تقویم تاریخ بهائی در ماه مرداد ۲مرداد۱۳۳۲ ، صعود ایادی امراهلل جناب زگفرید شافالچر (فرد شافالچر) در کانادا
۱۴مرداد۱۳۶۰ ، شهادت جناب تیمسار سپهبد حسین رستگار در طهران
۶مرداد۱۲۱۰ ، تولد نبیل زرندی ملقب به نبیل اعظم از یاران اولیه حضرت بهاءاهلل t e
مــا م ّحمــد زرنــدی ملقــب بــه نبیــل اعظم یــا نبیــل زرنــدی از پیروان اولیــه حضــرت بهــاءهللا بــود کــه آثــر معــروف او مطالــع االنــوار یــا تاریــخ نبیــل اســت کــه در ثبــت وقایــع تاریخــی دوران اولیــه اظهــار امــر حضــرت بــاب و حضــرت بهــاءهللا نقــش بســیاری داشــته اســت.
n . s w
۷مرداد۱۳۳۰ ، صعود ایادی امراهلل جناب لوئیس گریگوری
e n i a b .
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
۹مرداد۱۳۰۶ ، افتتاح مدرسه تابستانی بهائی گایزرویل در کالیفرنیا
۲۳مرداد۱۲۴۷ ، عزیمت حضرت بهاءاهلل با کشتی از بندر سامسون به اسالمبول ( قسطنطنیه )
w
دکتــر آدلبــرت مولشــگل از بهائیــان برجســته آلمــان بــود کــه در خانــواده ای مســیحی پروتســتان بدنیــا آمــد .در ســال ۱۹۲۰بــه امــر مبــارک ایمــان آورد و آثــار فراوانــی را ترجمــه نمــود ،وی همچنیــن بــه عنــوان عضــو محفــل ملّــی آلمــان خدمــت میکــرد و در فوریــه ســال ۱۹۵۲توســط حضــرت ولــی امــرهللا بــه مقــام ایــادی امــرهللا نائــل آمــد کــه پــس از آن ســفرهای فروانــی انجــام جنــاب لطــف هللا خــان حکیــم متولــد ســال ۱۸۸۸در ایــران نــوه داد تــا اینکــه در ســال ۱۹۸۰در شــهر آتــن یونــان صعــود نمــود .نخســتین فــرد کلیمــی بــود کــه بــه امــر مبــارک الهــی ایمــان آوردنــد. جنــاب دکتــر حکیــم عضــو محتــرم ّاولیــن بیــت العــدل اعظــم بودنــد کــه در ســال ۱۹۶۳بــه ایــن ســمت انتخــاب شــدند تــا اینکــه در ســال ۷مرداد۱۳۶۰ ، ۱۹۶۸صعود نمودند .ایشــان در خانواده شــناخته شــده کلیمی به دینا شهادت بسیاری از احبای تبریز در سال۱۳۶۰ آمــد ،دکتــر حکیــم در ســال ۱۹۲۰بــه خواســته حضــرت عبدالبهــاء شــهادت جنابان پرویز فیروزی ،هللا وردی میثاقی ،حبیب هللا حقیقی ،بــه همــراه شــوقی ربّانــی بــه انگلســتان عزیمــت کردنــد و ۱۹۲۴بــه مهــدی باهــری ،منوچهــر خاضعــی ،عبدالعلــی اســدیاری ،دکتــر ایــران بازگشــتند و ســپس در ۱۹۵۰مجــددا ً عــازم انگلســتان شــدند. منصــور مســرور ،حســین اســدهللا زاده و اســماعیل زهتــاب در تبریــز
۱۹مرداد۱۳۴۷ ، صعود جناب لطف اهلل حکیم عضو نخستین بیت العدل اعظم
w
۷مرداد۱۳۵۹ ، صعودی ایادی امراهلل جناب آدلبرت مولشگل در یونان
بــاب ســختیهای فراوانــی را جهــت ابــاغ امــرهللا تح ّمــل نمودنــد. بــه دســتور حضــرت بــاب در نمــاز جمعــه امــر مبــارک و ظهــور جدیــد را بــه اطــاع مــردم رســاند و بدیــن ســبب حســینخان آجــودان باشــی دســتور داد کــه او را هــزار ضربــه تازیانــه زدنــد و ریــش او را ســوزانده بــا غــل و زنجیــر در تمــام شــهر گرداندنــد.
h
لوئیــس جــرج گرگوری پس از صعودشــان توســط حضرت ولــی امــرهللا در ســال ۱۹۵۱بــه مقــام ایــادی امــرهللا نائــل آمدنــد .ایشــان در خانــواده ای آمریکایــی آفریقایــی تبــار بدنیــا آمــد کــه در ۳۰آوریــل ســال ۱۹۱۲تنهــا عضــو مـ ّـا محمــد صــادق خراســانی ملقــب بــه مق ـدّس خراســانی از جملــه محفــل آمریــکا و کانــادا بــود کــه تبــار آفرقایــی داشــتند .اولیــن کســانی بــود کــه در اولّیــن ســال پــس از ظهــور حضــرت
a
۱۵مرداد۱۲۲۴ ، قدوس مقدس خراسانی و جناب ّ بازداشت و محاکمه ّ در شیراز به دستور حسینخان آجودان باشی
وقایع و تقویم تاریخ بهائی در ماه مرداد ۲۴مرداد۱۲۳۱ ، ـال ـاه و بدنبـ ـن شـ ـان ناصرالدیـ ـه جـ ـد بـ ـوء قصـ سـ آن دســتگیری حضــرت بهــاء اهلل و زندانــی شدنشــان در ســیاه چــال طهــران
t e
۲۵مرداد۱۲۴۲ ، ـتانبول ـه اسـ ـان بـ ـاء اهلل و همراهـ ـرت بهـ ورود حضـ ـر ـگام ظهـ هنـ
n w
۲۵مرداد۱۲۹۱ ، اقامت حضرت عبدالبهاء در مدرسه بهائی گرین ایکر آمریکا بمدت یک هفته
. s
حضــرت بهــاءهللا و خانوادۀ ایشــان در روز ٢۵مــرداد ١٢۴٢هجری شمســی ( ١۶آگســت ١٨۶٣میــادی) از کشــتی پیــاده و وارد اســتانبول شــدند و حــدود چهــار مــاه در ایــن شــهر اقامــت داشــتند.
w e n i a
۲۹مرداد۱۲۵۱ ، تولد ایادی امراهلل مارثاروت در اوهایو
h a b . w w
۲۷مرداد۱۲۳۱ ، شهادت حضرت طاهره در باغ ایلخانی در طهران
خدمــات مســتمر او بــرای آئیــن بهائــی ۲۰ ،ســال بــه طــول انجامیــد و بــرای تبلیــغ ۴بــار بــه دور زمیــن حرکــت کــرد و حضــرت شــوقی افنــدی او را افخــم و اعظــم ســفیر امــر الهــی نامیــد .وی در رابطــه بــا تبلیــغ ،دارای القابــی نظیــر فخــر مبلغیــن و مبلغــات اســت.
۳۱مرداد۱۲۴۷ ، عزیمت حضرت بهاء اهلل و همراهان با کشتی از بندر گلیپولی به حیفا و سپس به عکا
زریــن تــاج قزوینــی (فاطمــه یــا امالســلمه) مشــهور بــه طاهــره قُرةالعَیــن در ســال ۱۲۳۳هجــری قمــری ( )۱۸۱۷در قزویــن بــه دنیــا آمــد ،فقــه و اصــول و کالم و ادبیــات عــرب را نــزد پــدرش آموخــت .در ســال ۱۸۴۴از پیــروان اولّیــه حضــرت بــاب بــود کــه در عالــم رویــا ایمــان آورده و از حــروف حــی بــودهاســت ،او از مهمتریــن خــدام در واقعــه بدشــت بــودهاســت و حکــم کشــف حجــاب را بــا جــرات تمــام در آن جمــع اجــرا کــردهاســت .بعــد از کشــته شــدن حضــرت بــاب او را از قزویــن بــه تهــران آوردنــد و در بــاغ محمودخــان ،کالنتــر تهــران ،در یــک باالخانــه بــی پله زندانــی کردند و بــا توجــه بــه اســناد ،یقین ـا ً تاریــخ دقیــق شــهادت ایشــان بیــن روز پانزدهــم و بیســت و دوم مــاه اوت ســال ۱۸۵۲بــوده و بــه احتمــال زیــاد اندکــی پیــش از روز نوزدهــم همــان مــاه بــه شــهادت رســیدند. ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
خاطراتی از تور دو هزار روزه در زندان های جمهوری اسالمی ایران
t e n . s w e n i a h a b . w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
تجدیــدی و مــردودی نداشــتم و همــواره جــزو شــاگردان متوســط و خــوب بــودم. در تمــام دوران تحصیــل بــا وجــودی کــه همــه همکالســی هــا بــا عقیــده بنــده مخالــف بودنــد همیشــه مــورد احتــرام آن هــا بــودم. پــس از فراغــت از تحصیــل از دانشــکده پزشــگی طهــران مــدارک تحصیلــی ام در گــرو انجــام یــک ســال خدمــت در وزارت بهــداری باقــی مانــده بــود .بــا ســپردن تعهــد بــرای انجــام خدمــت بــرای ادامــه تحصیــات بــه آمریــکا رفتــم .یــک ســال Internship Rotatingرا در American Hospital of Chicagoبــه پایــان رســاندم .یــک ســال رزیدنســی آســیب شناســی را در Cook Country of Chicagoو ســال دوم رزیدنســی آســیب شناســی را در پیوریــا ایلینویــز در Saint Francis Hospital و ســال ســوم رزیدنســی را در Bridge Port Hospitalدر شــهر Bridge Port ایالــت Connecticutتمــام کــردم و در چهــار ســال توقف در آمریکا غیــر از دوران
w
پرســیدند :آیــا بــه اســراییل ســفر کــرده ای؟ جــواب نوشــتم بلــی دو مرتبــه ســفر کــرده ام .پرســیدند :بــه چــه علــت؟ جــواب دادم بــرای زیــارت اماکــن متبرکــه بهایــی. ســپس ســؤال کننــده گفــت یــک بیوگرافــی از خــودت بنویــس .بنــده هــم مختصــر شــرحی نوشــتم تــا جایــی کــه بــه یــادم هســت بــه ایــن مضمــون بــود: در ســال ۱۳۰۴در شــهر اصفهــان وقتــی مــادرم کــه حاملــه بودنــد بــرای عروســی یکــی از منســوبین رفتــه بودنــد در همــان عروســی متولــد شــدم .دوره کالس هــای ابتدایــی را در دبســتان قدســیه اصفهــان بــه پایــان رســاندم و دوره دبیرســتان را در دبیرســتان هــای علیــه و ادب و ســعدی اصفهــان بــه پایــان رســانده و دیپلــم طبیعــی گرفتــم در ســن پانــزده ســال تمــام رســما ً درجامعــ ٔه بهاییــان ایــران تســجیل شــدم .بعــد از دیپلــم یــک ســال کارهــای متفرقــه کــردم ،ســپس وارد آموزشــگاه عالــی بهــداری اصفهــان کــه تــازه تأســیس شــده بــود شــدم چهــار ســال ایــن دوره را تمــام کــرده از کمــک هزینــه تحصیلــی اســتفاده کــردم و تعهــد ســپردم ۱۲ســال در بخــش هــا انجــام وظیفــه کنــم بعــدا ً ایــن مــدت بــه شــش ســال تقلیــل یافــت .بــا قرعــه کشــی کــه در وزارت بهــداری انجــام شــد ،بنــده را ابتــدا بــرای معالجــات بیــن لــر هــای چــادر نشــین نزدیــک اندیمشــگ فرســتادند و ســپس شــش ســال بــه دیوانــدره کردســتان اعــزام کردنــد .چهــار ســال در دیوانــدره انجــام وظیفــه کــردم .بعــدا ً مــرا بــه جوشــقان قالــی کاشــان فرســتادند .در ایــن موقــع کــه در مــاه مبــارک رمضــان بــود آقــای فلســفی واعــظ شــهیر هــر روز از رادیــو طهــران قســمت اعظــم نطــق رادیویــی خــود را بــه بهاییــان تخصیــص داده بــود و مســایلی بــرای بنــده کــه همــه مــی شــناختند بهایــی هســتم پیــش آمــد کــه از ذکــر آن خــودداری مــی شــود. پــس از ســپردن تعهــد بــرای انجــام یــک ســال باقــی مانــده خدمــت خــود وارد ســال چهــارم
دانشــکده پزشــگی شــدم .ســال چهــارم و پنجــم و ششــم را بــه پایــان رســاندم .در تمــام دوران تحصیــل غیــر از پنجــم متوســطه کــه تجدیــدی داشــتم و در تابســتان خــود را آمــاده کــرده قبــول شــدم دیگــر هرگــز
انترنــی حــدود چهارصد اتوپســی کــرده و در بخــش هــای میکــرو بیولــوژی ،ســرم شناســی و خــون شناســی کار کــردم .در ایــن موقــع بــا وجــودی کــه مــی توانســتم یــک ســال و دومــاه دیگــر در آمریــکا بمانــم تصمیــم گرفتــم بــه ایــران مراجعــت کنــم و از طریــق نیویــورک ـ لنــدن ـ پاریــس و فرانکفــورت بــه طهــران بازگشــتم .در ایــران بــه وزارت بهــداری رفتــه و رســما ً نامــه نوشــتم کــه حاضــرم یــک ســال خدمــت باقــی مانــده را در هــر نقطــه ایــران و بــا هر ســمتی انجــام دهــم .ولــی معذالــک مــرا یــک ســال تمــام ســرگردان نــگاه داشــتند و جــواب مشــخصی ندادنــد تــا ایــن کــه همــان یــک ســال و دو ماهــی کــه مــی توانســتم در آمریــکا بمانــم ســپری شــد ،حکــم صــادر گردیــده مــرا بــه کردســتان فرســتادند .و مــدت خدمــت را یــک ســال و نیــم کــرده و چهــار ســال طــول کشــید تــا مــدارک بنــده آزاد شــد. تصمیــم گرفتــم هــر چــه زودتــر خــود را بازنشســته کنــم .ولــی مقــدور نشــد و تــا ســی ســال در شــهر ســببدج خدمــت کــردم و بنــا بــه تقاضــای خــود در ســال ۱۳۵۹یعنــی بعــد از دو ســال از انقــاب اســامی ایــران بــا تقدیــر کتبــی از کار بازنشســته شــدم .در تیــر مــاه ســال ۱۳۶۲حقــوق بازنشســتگی بنــا بــه تقاضــای رئیــس بهــداری وقــت و تصویــب هیــأت بازســازی نیــروی انســانی قطــع شــد و تــا کنــون قطــع بــوده اســت .در تاریــخ ۶ـ ۶ـ ۱۳۶۲بازداشــت و در خدمــت شــما هســتم. پــس از ایــن بیوگرافــی بــرای هــر ســؤال امضــاء گرفتنــد و در پایــان گفتنــد :بــرای امشــب کافــی اســت .ســاعت حــدود دو بعد از نیمــه شــب بــود ســپس چشــم بنــد را بســته و ســؤال کننــده رو در رو پرســید :آیــا اعتیــاد بــه مــواد مخــدر داری؟ گفتــم :خیــر .گفــت: مشــروبات الکلــی مــی خــوری؟ گفتــم :خیــر. گفــت :آیــا ســیگار مــی کشــی؟ گفتــم :خیــر ســپس گفتــم :بــه چــای نیــز عــادت نــدارم .بــا تمســخر گفــت :البــد آب هــم نمــی خــوری؟ بــه او جــواب نــدادم ،چــون واقعــا خاموشــی را گویاتــر از هــر جــواب دانســتم .بعــد مــرا بــه قســمت دیگــری از ســاختمان بردنــد کــه
خاطراتی از تور دو هزار روزه در زندان های جمهوری اسالمی ایران
t e n . s w e n i a h a b . w w w
پلــه مــی خــورد و در زیــر زمیــن واقــع بــود و در ســلول انفــرادی حبــس کردنــد و در را از بیــرون بســتند .در ایــن موقــع چشــم بنــد را برداشــتم .ایــن ســلول انفــرادی تقریب ـا ً ۲ در ۲متــر بــود .زیــر پلــه واقــع شــده و هیــچ روزنــه ای بــه جایــی نداشــت .درب ورودی کــه زمانــی نــرده داشــته بــا ورق آهــن گرفتــه شــده بــود و فقــط تهویــ ٔه ســلول از البــای درز ایــن در انجــام مــی شــد .البتــه مــاه آخــر تابســتان و هــوا هنــوز گــرم بــود .کف ســلول یــک زیلــوی کهنــه و کثیــف و مقــداری نــان خشــکیده و پیــاز بــود .بنــده مدتــی طبــق معمــول ایــام فراغــت خــود کــه قــدم مــی زدم در ایــن چهــار دیــواری کوچــک قــدم زدم و بــا افــکار خــود مشــغول بــودم .بــه خاطــرم آمــد کــه در ســال ۱۳۶۰یــک افســر ارتــش کــه ســروان بــود بــا هشــت پاســدار تحــت دســتور او بــه منــزل هجــوم آورده و ناگهانــی وارد منــزل شــده دو نفــر در اطــراف حیــاط منــزل توقــف کــرده و بقیــه داخــل ســاختمان شــده و شــروع بــه تجســس و بازرســی دقیــق از همــه جــا و همــه چیــز کردنــد .حــدود ۳۶۰ جلــد کتــاب امری و ســال هــای زیــادی از آهنــگ بدیــع و ترانــه امیــد و اخبــار امــری و مجالتــی از خاطــرات جوانــی در اصفهــان بــه نــام شــمع افروختــه کــه نشــریه جوانــان بهایــی اصفهــان و بــه وســیله جوانــان تهیــه و چــاپ استینســل مــی شــد .بنــده و آقــای حبیــب هللا رضوانــی کــه در حــال حاضــر در کلمبیــا از خادمیــن ثابــت قــدم و معــروف جامعـ ٔه بهایــی هســتند، باهــم در تهیـ ٔه مطالــب و چــاپ آن همــکاری داشــتیم .روی جلــد آن بــا نقاشــی روی کاغــذ استنســل شــمع افروختــه ای کشــیده شــده بــود کــه جوانــان اصفهــان آن را بــه جــای شــمع افروختــه بــه طنــز چــوب نیــم ســوخته مــی گفتنــد .بــه هــر حــال کتــاب هــا را جمــع کرده و همــه را بــا ماشــین جلــوی درب منــزل منتقــل کردنــد .خانــم بنــده بــا حســرت بــه
کتــاب هــا نگاهــی کــرده و بــه آن هــا اصــرار کردنــد کــه ال اقــل یــک کتــاب مناجــات بــرای مــا باقــی بگذاریــد یکــی از پاســداران دلــش بــه رحــم آمــد و یــک کتــاب مناجــات بــه ایشــان داد .بنــده در ایــن فکــر بــودم کــه از ایــن همــه کتــاب آن طــور کــه بایــد و شــاید اســتفاده نکــردم و حــق همیــن بــود کــه از بنده گرفتــه شــود و خواهشــی از آن هــا نکــردم ولــی پاســداری کــه بــه خانــم یــک کتــاب مناجــات داد یــک کتــاب از همــه کوچکتــر بــه بنــده داد در جیبــم گذاشــتم .مــی دانیــد ایــن کتــاب چــه بــود؟ کتــاب مســتطاب اقــدس بــود. روز بعــد همــان ســروان بــا دو نفــر مأمــور بــه مطــب بنــده آمــد کــه حــدود ۶۰ـ ۷۰متری دادگاه انقــاب بــود آمده نگذاشــتند بیماران را ویزیــت کنــم .همــه مطــب را بازرســی کــرده چیــزی نیافتنــد بعــد بنــده را از مطــب بــه
دادســتانی انقــاب بردنــد .در اتــاق دادســتان انقــاب روی صندلــی نزدیــک درب نشســتم. دادســتان و چنــد نفــر دیگــر نشســته بودنــد و کتــاب هــای بنــده در اتــاق بــود .دادســتان شــروع بــه ســؤال کــرد وگفــت :آیــا بهایــی هســتید؟ جــواب دادم :بلــی .گفــت :آیــا شــما از طرفــداران شــاه هســتید؟ جــواب دادم در کتابــی کــه از منــزل بنــده آورده انــد ببینیــد چــه نوشــته شــده کتــاب حــال و آینــده جهــان از دیــدگاه آییــن بهایــی را کــه روی کتــاب هــا
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
بــود برداشــته و قســمتی را کــه نوشــته بــود پادشــاهان جــای وطــن مــی کننــد را خوانــدم و گفتــم :اگــر مــا از طرفــداران شــاه بودیــم چنیــن مطالبــی در کتــاب هایمــان نمــی بــود. بعــد گفــت بهــاءهللا ادعــای خدایــی کــرده. جــواب دادم :اگــر آیینــه پــاک و صافــی جلــوی خورشــید بگیریــد و در آینــه نــگاه کــرده و بگوییــد خورشــید اســت حقیقــت را بیــان کــرده ایــد .یکــی از حضــار بیــان کــرد کــه در کتــاب هــای شــما نوشــته شــده کــه بایــد از اثــر پــی بــه مؤثــر بــرد .پــس نتیجــه مــی گیریــم کــه شــما مــی گوییــد فرزنــد را والدینــش خلــق کــرده انــد .جــواب دادم والدیــن وســیله بــوده انــد ّ وال آن روســتایی کــه نمــی دانــد قلــب در کجــای قفســه ســینه قــرار گرفتــه اســت چطــور مــی توانــد خالــق او باشــد .دادســتان بــه او گفــت شــما دیگــر ســؤال نکنیــد .در ایــن اثنــا شــخصی بــا لبــاس ارتشــی ظاهــر شــد و دادســتان گفــت ایشــان نماینــده امــام خمینــی در کردســتان هســتند .بنــده چیــزی نگفتــم. نماینــد ٔه امــام و دادســتان انقــاب زیــر لــب صحبــت هایــی کردنــد و نماینــد ٔه امــام رفتنــد .بعــد مجــددا ً دادســتان گفــت :شــما شــاه پرســتید .جــواب دادم اگــر شــما بخاطــر داشــته باشــید شــاه در اواخــر ســلطنت خــود حزبــی نــه نــام حــزب رســتاخیز تأســیس کردنــد و همــه را مجبــور کردنــد کــه در آن عضویــت پیــدا کننــد تنهــا گروهــی کــه در حــزب رســتاخیز اســم نویســی نکردنــد بهاییــان بودنــد .اگــر قبــول نداریــد شناســنامه مــا را بیاوریــد ببینیــم شناســنامه چــه کســی مهــر حــزب رســتاخیز دارد .در ایــن وقــت دادســتان جوابــی نــداد و از اتــاق بیــرون رفــت .بقیــه افــراد نیــز بیــرون رفتنــد .منشــی بازگشــت و گفــت :شــما بازداشــت هســتید. گفتــم :در ایــن اتــاق یــا جــای دیگــر؟ مجــددا ً بیــرون رفــت و برگشــت و گفــت ضمانــت بدهیــد تــا شــما را آزاد کنیــم ،باالخــره ســند ماشــین بنــده را بــه ضمانــت گرفتــه آزاد شــدم ولــی از شــهر ممنــوع الخــروج گردیــدم.
جلسات مخفی ؛گفتگوی ناتالی فولنر با فرهاد ثابتان
t e n . s w n i a h a b . w w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
اســتاد اقتصــاد فرهــاد ثابتــان از دانشــگاه کل اســتیت ایســت بــی ( ســی اس یــوای بــی) بــرای دانشــجویان موسســه بهائــی آمــوزش عالــی در ایــران از طریــق دوره هــای آنالیــن تدریــس مــی کنــد ،کــه بــه گفتــه وی ،او ملــزم بــه آگاهــی از اوضــاع جهانــی اســت .او مــی گویــد «در ایســت بــی ،مــن بایــد خــودم را بــا ادبیــات ،رونــد اقتصــادی و آخریــن یافتــه هــا و برنامــه هــای کاربــردی حــال حاضــر مطلــع نــگاه دارم». «ایــن بــرای دانشــجویان موسســه بهائــی آمــوزش عالــی فــوق العــاده مفیــد اســت کــه بــه ســختی قــادر بــه دریافــت هــر گونــه اخبــار بــی طرفانــه در ایــران هســتند». هــر شــب ،پــس از تکمیــل یــک روز تدریــس در دانشــکده تجــارت و اقتصــاد دانشــگاه ایالتــی ایســت بــی ،اســتاد فرهــاد ثابتــان کامپیوتــر خــود را بــاز کــرده و پــس از ورود بــه کالس درس آنالیــن تدریــس خــود را دوبــاره آغــاز میکنــد .دانشــجویان وب ســایت بســیار مشــتاق هســتند و بســته بــه دروس ،آنهــا بیــش یــا کــم همــان اصــول را کــه دانشــجویان او رودررو در دانشــگاه کل اســتیت ایســت بــی ( ســی اس یــوای بــی) مــی بیننــد یــاد میگیرنــد .امــا در ایــن میــان یــک تفــاوت اساســی وجــود دارد: دانشــجویان آنالیــن در خفــا در دیگــر نیمــه جهــان بــه یادگیــری مشــغول هســتند. دکتــر ثابتــان چندیــن ســال اســت کــه بــرای موسســه آمــوزش عالــی بهائــی در ایــران
e
دانشجویان بهایی از تحصیالت در ایران محروم هستند اما فرهاد ثابتان از ادامه تدریس آنان متوقف نمی شود
بــه آمــوزش مشــغول اســت ،او داوطلبانــه در حالــی کــه بهائیــان بــرای 150ســال وقــت خــود را بــه کمــک بــه دانــش آموزانــی گذشــته مــورد آزار و اذیــت بــوده انــد، کــه بــه خاطــر ایمــان خــود ،از حضــور از ســال 1979کــه اســام دیــن ملــی در دانشــگاه هــای ایــران ممنــوع هســتند ،کشــور شــد پیــروان دیانــت بهائــی بــا وقــف کــرده اســت .بــه جــای پــر کــردن شــدت بیشــتری هــدف قــرار گرفتــه انــد ، ســالن ســخنرانی ،دانشــجویان در مؤسســه و از همــه چیــز از جملــه تحصیــات تــا آمــوزش عالــی بهائــی مخفیانــه در اتــاق داشــتن یــک کســب و کار ممنــوع هســتند. نشــیمن و زیرزمینــی و یــا بــا ورود بــه اتــاق بــه گفتــه آنتونــی ونــس ،مدیــر روابــط هــای امــن گفتگــوی مجــازی جمــع شــده ،عمومــی بهائیــان ایــاالت متحــده ،تفاهــم بــا علــم بــه اینکــه اگــر در حــال یادگیــری نامــه ای در ســال 1991منتشــر شــده و دانشــگاهی بوســیله مأموریــن گرفتــار شــوند توســط رهبــر ایــران بــه تصویــب رســیده ،مــی توانــد بــه معنــی ســالها حبــس باشــد .کــه محدودیــت بــر روی بهائیــان را ترویــج دکتــر ثابتــان ،یــک بهائی ،ایران را در ســال مــی دهــد .اگــر چــه هیــچ «قانــون» رســمی 1976قبــل از انقــاب اســامی تــرک کــرد .منتشــر شــده بــر علیــه بهائیــان وجــود او بــه دلیــل دســت انــدرکاری در جامعــه نــدارد -حداقــل آنگونــه کــه در دولــت هــای بهائــی و فعالیــت هــای حقــوق بشــر ،هرگــز غربــی متــداول اســت -ایــن اقــدام از ابتــدا بــه ایــران بازنگشــت .امــا عشــق او بــه دیانت موجــب ســالها آزار و شــکنجه شــده اســت. و تمایــل بــه کمــک بــه نســل بعــدی بهائــی اســنادی کــه پــس از تفاهــم نامــه 1991 تقریبــا در هــر جنبه از زندگی اش نفوذ دارد .صــادر شــد شــیوه هــای جلوگیــری مختلفــی او مــی گویــد« :ایــن کار دســتمزدی نیســت ،کــه در آن بایــد از پیشــرفت بــرای همــه امــا دانشــجویان مشــتاق هســتند ...مــن بهائیــان کــه در ایــران زندگــی مــی کننــد چنــدی از آنــان را مالقــات کــردم و آنهــا از جملــه ممنوعیــت ورود بــه دانشــگاه شــگفت انگیــز و مصمــم هســتند .آنهــا واقعـا ً و اخــراج در مــواردی کــه پذیــرش تشــنه انــد کــه در میــان همســاالن خــود باشــند اشــتباها انجــام شــده مشــخص شــده اســت. و در گفتمــان روشــنفکری شــرکت کننــد ».دانشــجوی ســابق مؤسســه نیکنــاز افتحــی، موسســه آمــوزش عالــی بهائــی ،در حالــی 30ســاله ،کــه در حــال حاضــر در برکلــی کــه بــه طــور رســمی توســط دولــت ایــران زندگــی مــی کنــد ،زمانــی را بیــاد مــی آورد بــه رســمیت شــناخته نشــده اســت ،دارای کــه بــه دلیــل ضــرورت بــرای نشــان دادن 700نفــر اعضــای هیئــت علمــی ماننــد یــک کارت شناســایی کــه نشــاندهنده بهائــی دکترثابتــان اســت ،کــه بســیاری از آنهــا بــودن او بــود او را از کتابخانــه هــا بیــرون زمانــی مدرســین در دانشــگاه هــای دولتــی کردنــد .دکتــر ثابتــان مــی گویــد دیگــر در ایــران بــوده انــد ،امــا شــغل خــود را بــه بهائیــان کشــته شــده انــد و یا تهدید می شــوند. دلیــل وابســتگی بــه جامعــه بهائــی از دســت هنگامــی کــه افتحــی در مؤسســه مشــغول داده انــد .موسســه در حــال حاضــر بیــش بــه تحصیــل بــود ،جایــی کــه او بــا از 1050کالس اعــم از ادبیــات فارســی مســئولیت خــود و بــه جــای نرفتــن بــه تــا شــیمی ارائــه مــی دهــد و ســالیانه 450کالــج پذیرفتــه شــد ،دانشــگاه یــک اســتودیو از حــدود 1000متقاضیــان را مــی پذیــرد .معمــاری کوچــک داشــت .امــا دانشــجویان دکتــر ثابتــان مــی گویــد« :مؤسســه از مــی دانســتند کــه آنهــا تحــت نظــر هســتند مربیــان خــود خواســتار اعمــال شــرایط و و بعــد از یکــی دو ســال ،ایــن فضــای اســتانداردهای مشــابه آنچــه در تدریــس یادگیــری توســط دولــت بســته شــد. دروس خــود در دانشــگاه مجــری مــی دارنــد افتحــی مــی گویــد« :گاهــی اوقــات مــردی مــی شــود .ایــن مهــم اســت چــرا کــه مؤسســه بیــرون روی یــک صندلــی نشســته بــود و بــرای رســیدن بــه باالتریــن اســتانداردهای بــه خوانــدن روزنامــه تظاهــر میکــرد، علمــی ممکــن ،بــا محدودیــت هائــی کــه درســت مثــل فیلــم هــای جاسوســی». بــا آن رودررو اســت تــاش میکنــد ».بــه طــور مشــابه ،دکتــر ثابتــان قطــع و یــا توقــف ارتباطــات در حالــی کــه او بــه تدریــس کالس هــای آنالیــن مشــغول اســت زیر آتش امــری عــادی میدانــد .او بــه یــاد مــی آورد پیــروان دیانــت بهایــی بزرگتریــن اقلیــت یــک روز ،یــک دانــش آمــوز یازدهــم در مذهبــی غیــر مســلمان در ایــران هســتند .کالس هــای مجــازی -10نفــره نمایــان شــد
جلسات مخفی ؛گفتگوی ناتالی فولنر با فرهاد ثابتان و او و دانشــجویان متوجــه شــدند کــه یــک مقــام دولتــی مشــغول گــوش کــردن اســت. ایــن یــک واقعیــت اســت کــه بســیاری از دانشــجویان دانشــگاه کل اســتیت ایســت بــی ( ســی اس یــوای بــی) نمــی تواننــد درک کننــد ،امــا افتحــی مــی گویــد بــرای او و دانشــجویان دیگــر موسســه بهائــی آمــوزش عالــی زندگــی بــا تــرس و دســتگیر شــدن در زمــان تحصیــل بســیار طبیعــی شــد t e
قیمت تحصیالت
n . s w e n i a h a b . w w w
وقتــی پرســیدیم کــه چــرا دانشــجویان در مــورد ایمــان خــود در مــدارک مــورد نیــاز بــرای شــرکت در دانشــکده هــای دیگــر در ایــران دروغ نمــی گوینــد ،ونــس توضیــح مــی دهــد« ،صداقــت در آییــن بهایــی بســیار مهــم و یکــی از صفــات اساســی معنــوی اســت ،بنابرایــن در مــورد هــر چیــزی دروغ گفتــن نابجــا اســت ،امــا دروغ گفتــن در مــورد اســاس اعتقــادات شــخصی و در ارتبــاط بــا خــدا بــه ویــژه نا شایســته اســت». افتحی یکی از تقریبا 50،000دانشــجویانی اســت کــه از زمــان آغــاز موسســه بهائــی آمــوزش عالــی ،در ســال ،1987در موسســه بــه تحصیــل پرداختــه اســت. او مــی گویــد« :مــن مــی دانســتم کــه مخفــی کــردن تحصیالتــم دشــوار خواهــد بــود ،امــا تمــام مــدت در دبیرســتان در حــال برنامــه ریــزی بــرای آموزش و پرورش دانشــگاهی خــود بــودم و بــا خــود فکــر مــی کــردم ،ایــن آخریــن ســالی اســت کــه بهائیــان از ورود بــه دانشــگاه محــروم خواهنــد بــود ،و امیــدوار بــودم کــه تبعیــض آموزشــی بــه پایــان مــی رســد ،و مــن مــی توانــم بــا تمــام دوســتان دبیرســتانی ام بــه دانشــگاه وارد شــوم .از ســنین کودکــی ،همیشــه فکــر مــی کــردم کــه آیــا درب دانشــگاه بــاز خواهــد شــد». دکتــر ثابتــان مــی گویــد« :خطــر همیشــه وجــود دارد چــرا کــه دولــت در مــورد موسســه بهائــی آمــوزش عالــی آگاه اســت ...در هــر لحظــه اگــر آنهــا بخواهنــد مــی تواننــد ایــن دانشــجویان را دســتگیر کننــد». او مــی گویــد امــا بــه جــای اینکــه از چنیــن احتمالــی بترســند ،در واقــع ،آنهــا مصمــم تــر مــی شــوند. «مــن مــی بینــم کــه ایــن دانشــجویان بســیار مشــتاق هســتند و بــا ســختی بــرای ادامــه
تحصیــل تــاش مــی کننــد .آنهــا بــرای یادگیــری از خــود گذشــتگی زیــادی نشــان مــی دهنــد – حداقــل کاری کــه مــن مــی توانــم انجــام دهــم ایــن اســت کــه ســاعتی بــه آمــوزش آنــان بپــردازم .غالبــا ترکیبــی از احساســات وجــود دارد کــه غــم انگیــز و همزمــان بســیار شــعف انگیــز اســت». گســترش محدودیتهــای دولتــی نیــز معلمانــی ماننــد دکتــر ثابتــان را مســتلزم بــه خالقیــت در زمینــه چگونگــی آمــوزش وا مــی دارد، و دانشــجویان را بــه تفحــص در رویدادهــا و دیــدگاه هــای مهــم بیــن المللی ترغیــب میکند. دکتــر ثابتــان گفــت« :در دانشــگاه کل اســتیت ایســت بــی ( ســی اس یــوای بــی)، مــن بایــد در آشــنائی بــا ادبیــات ،رونــد اقتصــادی و آخریــن یافتــه هــا و برنامــه
هــای کاربــردی جــاری همــگام باشــم». «ایــن بــرای دانشــجویان موسســه بهائــی آمــوزش عالــی فــوق العــاده مفیــد اســت کــه بــه نــدرت قــادر بــه دریافــت هــر گونــه اخبــار بــی طرفانــه در ایــران هســتند ... البتــه همانگونــه کــه آنهــا از آخریــن تحــوالت مــی آموزنــد ،ایشــان نیــاز بــه دســتیابی بــه بســیاری از اطالعــات پــس زمینــه دارنــد کــه بــه راحتــی در دســترس آنهــا نیســت».
خــود در دانشــگاه هــای ســنتی هــم در ایــران و فراتــر از آن باشــند .بســیاری از دانشــجویان بــه دنبــال فــوق لیســانس و یــا دکتــرا راهــی دانشــگاه هــای سراســر جهــان شــده انــد .اکنــون تعــدادی از فــارغ التحصیــان موسســه بهائــی آمــوزش عالــی در میــان دانشــجویان 69موسســه آمــوزش عالــی ،از جملــه دانشــگاه یــل ،دانشــگاه بوســتون و دانشــگاه برکلــی هســتند. افتحــی پــس از فــارغ التحصیلــی از مؤسســه در ســال ،2010بــرای دوره فــوق لیســانس در ایــاالت متحــده اقــدام کــرد .در ابتــدا ،او در تــاش بــرای توضیــح فــارغ التحصیلی از یــک دانشــگاه غیــر ســنتی بــه چالــش کشــیده شــد .بــا ایــن حــال ،او در دانشــگاه برکلــی پذیرفتــه شــد و تحصیالتــش را در ســال 2012آغــاز کــرد ،و در ســال 2014بــا مــدرک فــوق لیســانس فــارغ التحصیــل شــد. افتحــی مــی گویــد« :معمــوال دانشــجویان موسســه بهائــی آمــوزش عالــی بــرای معرفی مدرســه خــود در اینجــا تقــا مــی کننــد .شــما بایــد تمامــی داســتان دربــاره تضییقــات مذهبــی را توضیــح داده و بگوئیــد کــه گروهــی از مــردم بواســطه اعتقــادات مذهبی خــود از رفتــن بــه دانشــگاه ممنــوع هســتند». امــروزه ،دانشــگاه برکلــی و تقریبــا 30 دانشــگاه دیگــر در ایــاالت متحــده موسســه بهائــی آمــوزش عالــی را بــه طــور رســمی بــه عنــوان یــک برنامــه کارشناســی مشــروع تشــخیص داده انــد ،حرکتــی کــه بــه گفتــه افتحی ادامه تحصیل در خارج از کشــور را بــرای دانشــجویان بهائــی مقدور کرده اســت.
آینده نا معلوم
افتحــی نیــز ماننــد دکتــر ثابتــان ،بــه دلیــل فعالیــت هــای حقــوق بشــری کــه بــا آنهــا درگیــر بــوده او را از بازگشــت بــه ایــران (و یــا خطــر بازداشــت) بــاز مــی دارد ،امــا او بــا ایــن حــال امیــدوار اســت کــه روزی بــه ایــران برگــردد و بــه تدریــس بپــردازد نیکنــاز افتحــی ،فــارغ التحصیــل و افتحــی مــی گویــد« :مــن در دراز مــدت، اخیــرا معلــم مؤسســه مــی گویــد :پیــدا خیلــی دوســت دارم بــه ویــژه بــرای کــردن راه هایــی بــرای مطالعــه بــا هــم آمــوزش و تمریــن معمــاری در کشــورم و دســت در انجــام کار بــه ویــژه بــرای بــه ایــران برگــردم .در حالــی کــه مــن از رشــته هــای ماننــد معمــاری مهــم اســت .ایــن فرصتــی کــه در حــال حاضــر بــرای امــا معلمــان خــود را وقــف نمــوده تــا پیشــبرد در حرفــه ام در ایــاالت متحــده و اطمینــان حاصــل کننــد کــه دانشــجویان در کمــک بــه جامعــه ام دارم خوشــحال و یادگیــری همپایــه و یــا باالتــر از همســاالن سپاســگزارم ،مایلــم بــه ایــران بازگــردم و
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
جلسات مخفی ؛گفتگوی ناتالی فولنر با فرهاد ثابتان و کمــک بــه ایجــاد رفــاه و آینــده کشــورم باشــم. « ارتبــاط رودررو بــا دانشــجویان و داشــتن کالس هــای حقیقــی ،تبــادل نظــر در معماری را بســیار آســان مــی کنــد ،بنابرایــن امیــدوارم اگــر اوضــاع تغییــر کنــد ،مــن بتوانــم در آینــده نزدیــک برگــردم».
آنتونی ونس ،مدیر روابط عمومی بهائیان ایاالت متحده می گوید« :این واقعا ً بخشی از یک طرح کلی برای به حاشیه راندن جامعه بهائی بواسطه فقر و نگاه داشتن آن تحت بیسوادی است ،که کامال مخالف با آنچه پیش از انقالب اسالمی (در سال t e n . s w e n i a h b . w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
جامعه جهانی بهائی ،در قرن نوزدهم توسط بهاء هللا در ایران بنیان نهاده شده و دارای بیش از 5میلیون پیروان و در 191کشور ایران تاسیس شده است .یکی از ادیان توحیدی است که تاکید بر وحدت معنوی تمام بشریت دارد. تعالیم و آموزه آن بر سه اصل استوا است: وحدت الهی ،وحدت ادیان و وحدت بشریت. با توجه به تعالیم بهائی ،هدف انسان معرفت و عشق به خدا از طریق دعا ،تامل و خدمات است .تعالیم دیگر عبارتند از برابری بین زن و مرد؛ تحری حقیقت؛ رفع تمام موارد تبعیض؛ و راه حل های معنوی به مشکالت اقتصادی است. با این حال ،از سال ،1991زمانی که یک تفاهم نامه با تصویب رهبر ایران برای ایجاد و اعمال محدودیت برای بهائیانی که در ایران زندگی می کنند شکل گرفت، هزاران نفر در جمهوری اسالمی با آزار و اذیت و فشارهای شدید مواجه شده اند .تفاهم نامه و اسناد و مدارک صادر شده پس از آن شاخص شیوه های مختلف مسدود کردن
a
درک آزار و شکنجه بهائیان: تاریخچه مختصر
)1979بود». بنا به گفته جامعه جهانی بهایی ،در 40 سال گذشته ،بیش از 200بهائی کشته شده اند و صدها نفر به زندان افتاده و شکنجه شده اند .ده ها هزار نفر شغل ،دسترسی به تحصیالت و حقوق اجتماعی دیگر خود را از دست داده اند .حمالت دولت به بهائیان ایران در دهه گذشته شدت یافته است ،و بنا به جامعه جهانی بهایی ،بیش از 7000 عنوان تبلیغات ضد بهائی از طریق رسانه های دولتی ایران از سال 2013منتشر شده است. این مصاحبه از سوی دانشگاه کالیفرنیا انجام شده است.
w
در حــال حاضــر ،او مصمــم اســت بــه هــر ترتیبــی بــه موسســه بهائــی آمــوزش عالــی کمــک کنــد .او در حــال حاضــر در کنــار شــوهرش ،یــک دانشــجوی ســابق مؤسســه ،بــه تدریــس کالس هــای آنالیــن مــی پردازنــد ، ،و بــه عــاوه بــر کار خــود در شــرکت معمــاری و طراحــی ای-ال-اس کــه یــک شــرکت معمــاری عالــی رتبــه در ایــاالت متحــده اســت ،مــی پــردازد. او مــی گویــد اتصــال ایــن زوج بــه موسســه بهائــی آمــوزش عالــی و درک آنچــه دانشــجویان قربانــی کــرده کــه بــه تحصیــل بپردازنــد ،الهــام بخــش آنهــا بــرای تدریــس داوطلبانــه در مؤسســه اســت. افتحــی مــی گویــد« :مــن فکــر مــی کنــم تجربیــات و تمــام چالــش هایــی کــه مــا تجربــه کــرده ایــم ،مــا را از آنچه دانشــجویان احســاس مــی کننــد آگاه مــی کنــد .مــن مــی دانــم چقــدر طاقــت فرســا اســت وقتــی کــه بــه یــک کتــاب نیــاز داریــد و از داشــتن آن ممنــوع هســتید ،بــا وجــود اینکــه میدانیــد آنچــه شــما انجــام مــی دهیــد نــه تنهــا اشــتباه نیســت و در واقــع بســیار مفیــد و مثبــت اســت». در مــاه هــای آینــده ،دکتــر ثابتــان امیــدوار اســت کــه بــه موسســه بهائــی آمــوزش عالــی در تقویــت برنامــه هــای تحصیلــی کمــک کنــد .شــروع و پشــتیبانی برنامــه هــای پیشــرفته بســیار آســان نیســت بــه دلیــل اینکــه دانشــجویان فــوق لیســانس و دکتــرا نیــاز بــه مــواد تحقیقاتــی بیشــتری دارنــد و بــا توجــه بــه ممنوعیــت کتابخانــه هــای عمومــی بــرای بهائیــان ،دسترســی بــه آن بســیار دشــوار اســت .در حــال حاضــر ،موسســه بهائــی آمــوزش عالــی درجــه کارشناســی ارشــد در رشــته هــای جامعــه شناســی ،روانشناســی، مهندســی عمــران و علــوم کامپیوتــر را ارائــه مــی دهــد. دکتــر ثابتــان مــی گویــد کــه او بســیار عالقمنــد اســت کــه تــا آنجــا کــه مــی توانــد در مــورد تضییقــات بــر علیــه بهائیــان بــه ویــژه
در مــورد ممنوعیــت از تحصیــل بــه اطــاع جهــان برســاند. او توضیــح مــی دهــد« :ایــران یکــی از بزرگتریــن مراکــز فــرار مغزهــا در جهــان اســت .تحصیــل جــرم نیســت -مــن ادعــا نمیکنــم کــه بایــد مجانــی باشــد ،امــا حداقــل نبایــد غیــر قانونــی باشــد».
پیشرفت زندگی بهائیان در ایران ،از جمله دسترسی به آموزش عالی ،می باشد.
اقلیت ها چگونه مورد ظلم و تبعیض واقع می شوند؟
t e n
کتایون تقی زاده
. s w e n i a h a b . w w w
ابتــدا بایــد دیــد اقلیــت بــه چــه کســانی گفتــه مــی شــود .بــه گمــان مــن اقلیــت هــا دارای مشــخصه هــای زیــر بایــد باشــد: ۱ـ از لحــاظ تعــداد كــم باشــند ،اقليــت هــا قاعــد تــا ً بايــد ار لحــاظ تعــداد كمتــر از ســاير اقشــار جمعيــت كــه حكومــت را در دســت دارنــد ،باشــند. ۲ـ حاكميــت را در دســت نداشــته باشــند، گــروه اقليــت ،گروهــي اســت كــه قــدرت حكومــت را در دســت ندارنــد .اقليتــی کــه از لحــاظ تعــداد كمتــر از گروههــاي ديگــر اســت و حاكميــت را در دســت دارد ،طبعــا ً مصــداق اقليتــي كــه بايــد موردحمايــت قــرار گيــرد محســوب نخواهــد شــد. ۳ـ تفــاوت نــژادي ،ملــي ،فرهنگــي ،زبانــي و يــا تفــاوت مذهبــي دیگــر افــراد آن کشــور داشــته باشــند .یعنــی افــراد اقلیــت و اکثریــت بایــد تابعیــت یــک کشــور را داشــته باشــند ولــی از لحــاظ نــژاد ،زبــان و يــا مذهــب بــا یکديگــر متفــاوت باشــند .،بنابرايــن اقليــت را مــي تــوان ايــن گونــه تعريــف كــرد: «گروهــي از اتبــاع يــك كشــور كــه از لحــاظ ملــي ،نــژادي ،زبانــي ،يــا مذهبــي از ديگــر اقشــار مــردم متفــاوت بــوده ،ار لحــاظ تعــداد كمترنــد و قــدرت حكومــت را در دســت ندارنــد». البتــه در ایــن گفتــار از تبعیــض بــه علیــه اقلیــت هــای دینــی صحبــت مــی کنیــم. مــاده ۱۸اعالمیــ ٔه حقــوق بشــر بــه ایــن شــرح اســت هــر کــس حــق دارد از آزادی فکــر ،وجــدان و مذهــب بهــره منــد شــوداین حــق متضمــن آزادی تغییــر مذهــب یــا عقیــده و ایمــان مــی باشــد و نیــز شــامل تعلیمــات مذهبــی و اجــرای مراســم دینــی اســت .هــر کــس مــی توانــد از ایــن حــق منفــردا ً یــا مجتمعــا ً بــه طــور خصوصــی
یــا بــه طورعمومــی بــر خــوردار باشــد. امــا در قانــون اساســی جمهــوری اســامی ایــران در مــورد اکثــر آزادی هــای اساســی از جملــه آزادی مذهــب مــی گویــد همــه افــراد آزاد هســتند ولــی بعــد از آن آزادی را محــدود بــه افــرادی مــی کنــد .یعنــی آزادی شــامل حــال همــه ایرانیــان نمــی شــود و ایــن از عیــوب قانــون اساســی ایــران اســت کــه مخالــف اعالمیــه حقــوق بشــر کــه حکومــت جمهــوری اســامی آن را امضــا کــرده و متعهــد بــه اجــرای آن شــده اســت ،مــی باشــد .اصــل ســیزدهم قانــون اساســی ایــران تنهــا اقليــت هــاي دينــي رســمي را ســه ديــن يهــودي ،مســيحي و زرتشــتي ذكــر مــي كنــد. متأســفانه آنچــه کــه در حکومــت هــای فاشیســتی و دیکتاتــوری مشــترک اســت ایــن اســت کــه انســان را بــه عنوان موجــودی آزاد و اندیشــمند نفــی مــی کننــد و بــه او اجــازه اندیشــیدن از روی خــرد و بررســی واقعیــت را نمــی دهنــد و بــر علیــه گروهــی از انســان هــا کــه دریــک اقلیــت جــای دارنــد ،دســت بــه پراکنــدن شــایعات دروغ و افتــرا مــی زنــد و خــود را بــر اســاس تضــاد بــا آن گــروه اقلیــت تعریــف مــی کنــد .و آن گــروه اقلیــت کــه بــه عنــوان دیگــر آن جامعــه و فرهنــگ تعریــف مــی شــوند ،مــی توانــد در حکومــت هــای نــژادی اقلیــت هــای نــژادی باشــند و یــا در حکومــت هــای دینــی ،اقلیــت هــای دینــی .حکومــت هــر آنچــه کــه در آن جامعــه نفــرت انگیــز و بــد تعریــف مــی شــود را بــه آن گــروه دیگــر اجتماعــی نســبت مــی دهــد. و بــرای ایــن کــه مــردم پــی نبرنــد کــه ایــن نســبت هــا دروغ اســت مــردم را از نزدیــک شــدن و معاشــرت بــا آنهــا نهــی مــی کنــد و حتــی افــرادی را کــه بــا آنهــا معاشــرت مــی کننــد را مــورد آزار و اذیــت قــرار مــی دهــد. بایــد اذعــان کنــم کــه ،هموطنــان مــا کــه پیــرو ســایر ادیــان هســتند و حتــی مســلمانانی کــه پیــرو ســایر مذاهــب اســامی بــه جــز شــیعه هســتند نیــز در ایــران مــورد ظلــم و ســتم مــی باشــند ولــی چــون تبعیــض علیــه بهاییــان بســیار گســترده تــر اســت، مــی خواهــم در مــورد تبعیضــات وارد بــر جامعــه بهاییــان ایــران ســخنانی بگویــم. هــر فرهنگــی گــروه دیگــر را بــر اســاس عقــده هــا و حساســیت هــای خــود تعریــف می کنــد ،مثــا بهاییــان ایــران از قــرن نوزدهــم مــورد فرافکنــی جنســی قــرار گرفتــه اســت و شــایعاتی از قبیــل ،خامــوش کــردن چــراغ در
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
جلســات و داشــتن روابــط جنســی بــا یکدیگــر و ازدواج بــا محــارم بــه قــدری بــرای مــردم تکــرار شــده کــه هنــوز هــم عــده ای آن را بــاور دارنــد و در بــار ٔه آن مــی پرســند. فــردی ایمانــش را بــه دیانــت بهایــی ایــن گونــه برایــم تعریــف کــرد :او در زمــان فلســفی کــه تمــام امــاک جامعـ ٔه بهایــی ایران توســط دولــت وقــت ضبــط شــد ،روزی بــه خانمــش کــه بهایــی بــود ،مــی گویــد: «دینتــان کــه تمــام شــد ،حظیــره القدســتان را هــم کــه گرفتنــد» خانمــش در جــواب مــی گویــد« :اگــر حظیــره القــدس هــا را پــس دادنــد تــو در بــاره دیــن بهایــی تحقیــق کــن و اگــر پــس ندادنــد مــن مســلمان مــی شــوم» وقتــی حظیــره القــدس هــا را پــس مــی دهنــد خانمــش بــا اصــرار او را بــه جلســات تبلیغــی مــی بــرد .او تعریــف مــی کــرد جلس ـ ٔه اول تمــام حواســم بــه ایــن بــود کــه کــی بــرق هــا خامــوش مــی شــود .بعــد کــه جلســه تمــام مــی شــود بــدون ایــن کــه بــرق خامــوش شــود او فکــر مــی کنــد خــب جلس ـ ٔه اول بــود ،بــرای جلــب اعتمــاد مــن در جلسـ ٔه اول ایــن کار را نکردنــد .او تعریــف مــی کــرد در پنــج شــش جلســ ٔه اول حواســم بــه ایــن موضــوع بــود و چیــزی از مطالــب گفتــه شــده نفهمیــدم. بعــد کــه مطمئــن شــدم ایــن موضــوع صحــت نــدارد تصمیــم گرفتــم گــوش بدهــم و بفهمــم آن هــا چــه مــی گوینــد کــه منجــر بــه ایمانــم بــه ایــن دیانــت مقــدس بهایــی گردیــد». فرافکنــی دیگــر کــه در قــرن نوزدهــم بــر علیــه بهاییــان بــود ایــن بــود کــه شــایع کــرده بودنــد کــه بهاییــان ،بهــاءهللا را خــدا مــی داننــد و مخالــف و دشــمن اســام هســتند .هــر چنــد کــه بهاییــان تنهــا دیندارانــی بــه جــز خــود مســلمین هســتند کــه حقانیــت اســام و رســول اکــرم را تأییــد مــی کننــد ولــی معتقدنــد کــه احــکام هــر دیــن بــرای دور خــودش مناســب و قابــل اجــرا مــی باشــد و بــا پیشــرفت فکــری و ادراکــی بشــر او نیــاز بــه تعالیــم جدیــدی دارد ،آنوقــت اســت کــه دیــن جدیــد ظاهــر مــی شــود و بشــر بــرای ایــن کــه پیشــرفت فرهنگــی و فکریــش ادامــه پیــدا کنــد ،ناگزیــر از پیــروی از دیــن جدیــد اســت .و از طــرف دیگــر حضــرت بهــاءهللا در بســیاری از آثــار خــود توضیــح فرمــوده انــد کــه خداونــد مقــدس از شــناخته شــدن بــا درک محــدود بشــری اســت و آنچــه کــه بشــر در ذهــن خــود از خــدا تصــور مــی کنــد (ادامه در صفحه آخر)
خاطرات زندان
t e n . s w e
حشمت اهلل صادق زاده
n
به قول حافظ رقص با شعر تر و نالهء نی خوش باشد خاصه وقتی که در آن دست نگاری گیرند
i
بــا افزایــش تعــداد زندانیــان ,از کــرد و لــر و درویــش و گروههــای سیاســی و غیــره ,.جــا تنــگ شــد ومجبــور شــدند مــارا ســه نفــر ســه نفــر در یــک ســلول بــه ابعــاد تقریبــا یــک متــر در دو ونیــم جــا دهنــد .جــا تنــگ بــود و بخصــوص در موقــع خوابیــدن مــا مجبــور بودیــم طاقبــاز خوابیــدن را نوبتــی کنیــم .ا ّمــا بــاز هــم از اینکــه بــا هــم هســتیم و تنهــا نیســتیم خوشــحال بودیم.تصمیــم گرفتیــم عــاوه بــر دعــا و مناجــات ,ســر گرمــی دیگــری هــم بــرای خــود پیــدا کنیــم .دو کتــاب بــرای ارشــاد مــا داده بودنــد و ســه دفترچه.کــه کتابهــا را بخوانیــم و نتایــج مطالعاتمــان را در دفترچــه یادداشــت کنیــم .خاطــرم هســت یکــی از کتابهــا درمــورد دنیــای بعــد بــود و عاقبــت حــال کافــران و مشــرکان ,اثــر آیــت هللا دســتغیب .کتابهارا خواندیــم امــا مطلــب قابــل یادداشــت در آن هــا نیافتیــم .نویســنده بیشــتر کاراکتــر مــادری را داشــت کــه میخواهــد بچــه را بترســاند .گاهــی مطالبــش از فــرط دور از ذهــن بــودن و خیالبافــی جنبــهء طنــز پیــدا میکــرد و مــارا میخندانــد .مثــل وصــف حوریــان بهشــت و مقــدار آتــش و غیــره .بــه هــر حــال کتابهــا را کنــار گذاشــتیم و تصمیــم گرفتیــم هرکــس هــر تعــداد مناجــات حفــظ دارد بخوانــد و بقیــه بنویســند و حفــظ کننــد .بعــد ســراغ هنــر رفتیــم .مــن بــه دوســتانم گفتــم مــن شــعر زیــاد بلــدم بنویســید و در فرصتهــا بخوانیــد دوســت دیگرمــان کــه بچــهء شــمال بــود گفــت مــن چنــد ترانــه ء گیلکــی حفظــم بــه شــما یــاد میدهــم تــا باهــم بخوانیــم .دوســت
دیگــر کــه کــرد بــود گفــت مــن رقــص کــردی بلــدم اگــر دل بدهیــد بــه شــما خواهــم آموخــت .روزهــا بــه ایــن تــر تیــب میگذشــت . هــر وقــت از شــعر و ترانــه خســته میشــدیم زیــر پیراهنهایمــان را دســت میگرفتیــم ,در هــوا میچرخاندیــم ,و بــاال و پائیــن مــی پریدیــم و دور میگشــتیم و مــی رقصیدیــم .در آن تنگــی و ســختی حــال خوشــی داشــتیم .موقــع تــاوت مناجــات در تاریکــی شــبها حالتــی دســت میــداد کــه در خــارج از زنــدان قابــل تکــرار نبــود . یکشــب خــواب حضــرت عبدالبهــا را دیــدم کــه بــه مــن فرمودنــد «کاش منهــم در میــان شــما بــودم و بــا شــما کــردی ســنندجی میرقصیــدم « .صبــح بــرای بچــه هــا خوابــم را بــاز گــو کــردم .خوشــحال شــدند و همانوقــت بــه رقــص پرداختیــم و در صــف دستشــوئی جریــان را آهســته بــرای احبــای محبــوس دیگــر تعریــف کردیــم و آنهــارا هــم بــه رقــص کــردی تشــویق نمــو دیــم .هنــوز هــم در گردهمائیهــا و جشــن هــا هــر وقــت آهنــگ کــردی پخــش کننــد یــک روســری پیــدا میکنــم و بــه یــاد آن دوران میرقصــم.
a h a b . w w w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
نامه فریبا کمال آبادی از زندان اوین به نوه تازه متولد شده خود بــه گــزارش خبرگــزاری بهایــی نیــوز فریبــا کمــال آبــادی یکــی از مدیــران جامعــه بهایــی ایــران دلنوشــته ی بــه نــوه تــازه متولــد شــده خــود از زنــدان اویــن نوشــته شــده اســت کــه متــن ایــن نامــه در اختیــار مجموعــه بهایــی نیــوز قــرار گرفتــه اســت .
t e
مســیحی و بســیاری از بســتگان پــدر ات معتقــد بــه دیانــت اســامند و همگــی بــه تــو و بــه یکدیگــر عشــق مــی ورزنــد ،گواهــی اســت صــادق بــر وحــدت اســاس ادیــان الهــی و بطالنیســت واضــح بــر تعصــب سرســخت و منجمــد مذهبــی کــه قرنهاســت ســایه ی ســرد و ســیاهش حیــات دلهــای بشــری را از وصــول بــه گرمــای صمیمیــت و ســعادت بازداشــته اســت چنانکــه حتــی هــم اکنــون این نامــه را در حالــی برایــت مــی نــگارم کــه نهمیــن ســالی اســت کــه مــن و دوســتانم را بــا زنجیــر تعصــب مذهبــی بــه بنــد کشــیده انــد.
n . s w e n i a h a b . w w w
بنابــر گــزارش مجموعــه بهایــی نیــوز فریبــا کمــال آبــادی از جملــه مدیــران جامعــه بهایــی ایــران اســت کــه پیشــتر به بیســت ســال و پس از نزدیــک بــه هشــت ســال بــا کاهــش حکــم بــه ده ســال زنــدان محکــوم بوده اســت و طی ســالها گذشــته تنهــا پنــج روز ایــن شــهروند بهایــی اجــازه مرخصــی داشــته اســت .پســرم ،وجــود نازنینــت کــه ثمــره ی اتحــاد دو نــژاد مختلفــه زرد و ســفید اســت حکایتــی متــن زیــر دلنوشــته ایــن شــهروند اســت از حقیقــت وحــدت نــوع بشــر و داللتــی بهایــی مــی باشــد کــه عینــا از ســوی اســت بــر ســخافت تعصــب نــژادی کــه هــادم مجموعــه بهایــی نیــوز منتشــر مــی یابــد .بنیــان انســانی اســت .بلــی «ای اهــل عالــم ســراپرده ی یگانگــی بلنــد شــد بــه چشــم شــیرین تــر از شــهد و شــکرم ،پســرم بیگانــگان یکدیگــر را مبینیــد همــه بــار یــک داریــد و بــرگ یــک شاخســار» نازنینــم، قــدم نهادنــت بــه جهــان پرتــو امیــد در تولــدت از مــادری فیلیپینــی و پــدری ایرانــی ریــاض قلوبمــان افکنــده و رشــحات تائیــد در کشــور اســترالیا بــه زبــان حــال مــی گویــد بــر حدائــق وجودمــان پراکنــده .شــادابی « :عالــم یــک وطــن محســوب و مــن علــی و لطافــت وجــودت نشــانی اســت از خلــق االرض اهــل آن « و بــا ایــن حقیقــت حقــارت مــدام طــراوت و لطافــت در جهــان .نرمــی و ذلــت تعصــب وطنــی و ناسیونالیســت و ظرافــت روی و مویــت رمــزی اســت افراطــی را کــه در قــرن نوزدهــم و نیمــه ی از تکــرار تکویــن نرمــی و ظرافــت در اول قــرن بیســتم بشــریت را بــه مهلکــه دمــار امــکان .و صفــا و معصومیــت روحــت ،و تباهــی کشــانده بــود آشــکار مــی ســازد. طلیعــه ای اســت بــر ظهــور مکــرر خورشــید صفــا و معصومیــت در کیهــان .بلــی ورود نــوه ی محبوبــم ،تولــدت نــه تنهــا نویــد هــر طفــل بــه جهــان ،طلــوع مهــر تابانــی بخــش والدت دائمــی لطافــت و صفــا در اســت کــه مهــر ختــام بــر شــب تــا مــی نهــد عالــم امــکان ،بــل امیــد بخــش تحقــق وحــدت و ظهــور روز فیــروز را نویــد میدهــد .عالــم انســان در کــره ی خاکــی اســت. چگونــه میتــوان شــاهد خلــق هــر روزه صفــا کودکــم ،چــه خوشــبخت وســعادتمندی کــه و لطافــت و ظرافــت در جهــان بــود و بــه امــکان اصــاح آن بــاور و امیــد نداشــت. پســرم ،نامــت «مســیح» یــادآور وجــود مقدســی اســت کــه بــه اراده ی خویــش تــن بــه صلیــب ســپرد تــا مــردگان فــراش غفلــت را بــه حیــات ابدیــه داللــت نمایــد و نــام دیگــرت «بندیکــت» تــذکار متفکــری الهــی و فیلســوفی متعالــی -اســپینوزا -ســت کــه بشــر قرنهاســت خــود را مرهــون تعالیــم اخالقــی او مــی دانــد .والدینــت بــا ایــن نامگــذاری بــه تــو مــی آموزنــد که در مســیر اقــدام ایشــان گام نهــی .دلبنــدم ،تولــدت در خانــواده ای بهایــی در حالــی کــه خانــواده و خویشــان مــادری ات وابســته بــه دیانــت ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
والدیــن نازنینــت از بــدو پیدایشــت بــه تــو خدمــت بــه نــوع انســان را مــی آموزنــد و در گوشــت نجــوا مــی کننــد »:امــروز انســان کســی اســت کــه بــه خدمــت جمیــع مــن علــی االرض قیــام نمایــد» صداقــت و راســتی را تعلیــم میدهنــد و برایــت میخواننــد »:زبــان گــواه راســتی مــن اســت او را بــه دروغ میاالییــد ».تــو را بــا روح محبــت بــار مــی آورنــد و برایــت ترنمــات محبــت ســر مــی دهنــد که»:محبــت نــور اســت در هــر خانــه بتابــد و عــداوت ظلمــت اســت در هــر کاشــانه النــه نمایــد ».تــو را بــه علــم و خــرد دعــوت مــی نماینــد و برایــت چنیــن تکــرار مــی کنند»:کنــز حقیقــی ازبــرای انســان علــم اوســت و اوســت علــت عــزت و نعمــت و فــرح و نشــاط». عشــق مــن ،اگــر چــه از دیدنــت ،لمــس کردنــت ،بوییــدن و بوســیدنت و در آغــوش فشــردنت محرومــم ،امــا نمیدانــی چقــدر در انتظــار ورودت لحظــه هــا شــماردم ،بــرای ســامتیت دســت بــه دعــا و نیایــش گشــودم ، بــرای ابــراز عشــقم رشــته هــای نــخ بــه هــم بافتــم ،گرمــای محبتــم را در آن دمیــدم و در هــر دانــه ای هــزاران بــار حــق را ســپاس گــذاردم و شــکرانه نمــودم که با دســتان لطف و مرحمتــش تــو را بــه مــا هدیــه نموده اســت. مادربزرگت ،فریبا اوین -مرداد ماه ۹۵
اخیــرا ً مقالــه ای از دکتــر ســهیمی در مــورد جــواب بــه ایــرادات آقــای ســروش بــه دیانــت بهایــی وعــدم پشــتیبانی ایشــان ازحقــوق بشــر جامعــه بهایی در فضای مجازی منتشــر شــد. کــه ایــن مقالــه در جــواب بعضــی از ایــرادات دکتــر ســروش نوشــته شــده اســت.
e n . s w e n i a h a b . w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
(امــر و خلــق جلــد ســوم صفحــ ٔه )۲۱۱ ای اهــل بهــا ،بایــد بایــد بــا جمیــع اهــل عالــم بــه روح و ریحــان معاشــرت نماییــد، اگــر نــزد شــما کلمــه یــا جوهــری اســت کــه دون شــما از آن محــروم بــه لســان محبــت و شــفقت القــا نماییــد و بنماییــد ،اگــر قبــول شــد و اثــر نمــود مقصــود حاصــل ّ وال او را بــه او واگذاریــد و دربــار ٔه او دعــا نماییــد نــه جفــا .لســان شــفقت جــذاب قلــوب مائــده روح و ماننــد افــق اســت از اســت و ٔ بــرای اشــراق آفتــاب حکمــت و دانایــی». الزم بــه ذکــر اســت کــه اهــل بهــا با فــداکاری قیامــی عاشــقانه و گذشــتن از زندگــی راحــت در ســرزمین خودشــان ،همــواره بــه نقاطــی کــه بهایــی نداشــته مهاجــرت کــرده انــد و ســعی کــرده انــد دانــه هــای ایمــان بــه ایــن
w
بــرای جــواب ایــن ایــراد مراجعــه مــی کنــم بــه کتــاب دو قــرن ســکوت دکتــر عبدالحســین زریــن کــوب .او در ایــن کتــاب در صفحــ ٔه ۸۴مــی نویســد: « اســتیالی عــرب بــدون غــارت و انهــدام و کشــتار انجــام نیافــت .در برابــر ســیل هجــوم تازیــان شــهر هــا و قلعــه هــای بســیاری ویــران گشــت ،خانــدان هــا و دودمــان هــای زیــادی بــر بــاد رفــت .نعمــت هــا و امــوال توانگــران را تــاراج کردنــد و غنائــم و انفــال نــام نهادنــد. دختــران و زنــان ایــران را در بازارهــای مدینــه فروختنــد و ســبایا و اســرا خواندنــد ،از پیشــه وران و برزگــران کــه دیــن مســلمانی را نپذیرفتنــد بــاج و ســاوگران بــه زور گرفتنــد و جزیــه نــام نهادنــد ،همــه ایــن کارهــا را نیــز عربــان در ســایه شمشــیر تازیانــه انجــام مــی دادنــد .هرگــز در برابــر ایــن کارهــا هیــچ کــس آشــکارا یــارای اعتــراض نداشــت. حــد و رجــم و قتــل و حــرق تنهــا جوابــی بــود کــه عــرب خاصــه در عهــد امویــان بــه هــر گونــه اعتراضــی مــی داد». و در صفح ٔه ۱۲۳همین کتاب نوشــته اســت: «در جنــگ جلوالغنیمــت بســیار بــه چنــگ اعــراب افتــاد ،چنــدان غنیمــت کــه بیــش از آن نیافتــه بودنــد .زنــان و دختــران بســیار نیــز بــه اســارت رفتنــد ،چنــدان کــه عمــر را از کثــرت اســیران نگرانــی در دل پدیــد آمــد .دینــوری مــی نویســدکه: عمــر مکــرر مــی گفــت :از فرزنــدان ایــن زنــان کــه در جلــوال اســیر شــده انــد بــه خــدا پنــاه مــی بــرم .کشــته شــدگان جلــوال را بالــغ بــر صــد هــزار نفــر نوشــته انــد».
اینگونــه بــود پیشــرفت ســریع اســام بــه ضــرب شمشــیر و قتــل هــزاران نفــر کــه مخالــف شــریعت اســام بودنــد در حالــی کــه در قــرآن فرمــوده انــد «ال اکــراه فــی الدین». امــا در دیانــت بهایــی مــی فرماینــد: (مضمــون بیــان مبــارک) آنچــه را داریــد بنماییــد اگــر مقبــول افتــاد مقصــود حاصــل واال تعــرض باطــل» و حتــی در بســیاری از بیانــات مــی فرماینــد در حــق کســی کــه آییــن الهــی را نپذیرفــت دعــا کنیــد. حضــرت بهــاءهللا چنیــن فرمــوده انــد:
آییــن الهــی را در قلــب مردمــی در ســرزمین هــای دور و در میــان قبایلــی کــه ممکــن اســت مــا نامــی از آنهــا نشــنیده باشــیم و یــا در جزایــری کــه در نقشـ ٔه جهــان بــه صورت نقطــه ای نمایــان هســتند و بــا فرهنــگ هایــی متفــاوت ،بکارنــد و فتــح مدائــن قلــوب و بــاد نماینــد .و ایــن اســت کــه دیانت بهایــی پراکنده تریــن دیــن بعــد از دیانــت مســیحی کــه بیــش از دوهــزار ســال از ظهــور آن مــی گــذرد و قبــل از اســام کــه حــدود هــزار و چهارصــد ســال از ظهــور آن مــی گــذرد قــرار گرفتــه اســت .در ســال ۲۰۰۴میــادی در ۱۷۳کشــور محفــل ملــی تشــکیل شــده اســت و در ۲۱۰۰ گــروه و نــژاد نفــوذ یافته اســت. امــا در مــورد مقایســه پیشــرفت دیانــت بهایی با مرام کمونیســتی کــه هــر دو تقریبــا ً در یــک زمــان بوجــود آمــده انــد ،ابتــدا بیانــی از حضــرت ولــی امــرهللا را در توقیــع عصــر ذهبــی امــر بهایــی زیــارت مــی کنــم و بعــد مختصــری در مــورد مکتــب کمونیســم صحبــت مــی کنــم. حضــرت شــوقی ربانــی ولــی محبوب امــرهللا در توقیع عصر ذهبــی (صفحــه ۷۲کتــاب نظــم جهانــی بهایــی) مــی فرماینــد: چــه نابجــا و چــه نارســا اســت کــه ارتفــاع بطئــی و تدریجــی امــر حضــرت بهــاءهللا را بــا نهضــت هــای ســاخت ٔه بشــری مقایســه نماینــد .زیــرا ایــن نهضــت هــا کــه ســر چشــمه اش امیــال و آمــال انســانی و مربــوط بــه عالــم فانــی اســت ،ناچــار محکــوم بــه تدنــی و زوال اســت .موجــد ایــن نهضــت هــا عقــل محــدود بشــری اســت و زاد ٔه اوهــام اوســت و غالب ـا ً محصــول نقشــه هایــی نادرســت اســت و اگــر فــی الجملــه ایــن نهضــت هــا چنــد صباحــی بــه توفیقاتــی رســند عجبــی نیســت زیــرا چــون جدیدنــد و غرایــز فرومای ـ ٔه انســانی بــه آن هــا راغــب و بــر منابــع ایــن جهــان آلــوده متکــی .شــاید یــک چنــد قبــل از ایــن کــه از اوج رفعــت بــه حضیــض فنــا افتنــد چشــم هــا را بــه خــود خیــره ســازند ،ولــی بالمــآل همــان قوایــی کــه ســبب ایجادشــان شــده بــود ســبب اضمحاللشــان خواهــد شــد .بــر عکــس ،آییــن حضــرت بهــاءهللا نــه چنیــن اســت ،زیــرا بــا وجــود آن کــه ایــن امــر نــوزاد یزدانــی
t
بیشــترین ایــراد دکتــر ســروش بــه جامعــه بهایــی ایــن بــوده کــه چــرا بعــد از بــه قــول ایشــان ۱۵۰ســال از ظهــور دیانــت بهایــی تعــداد بهاییــان پنــج میلیــون نفــر اســت؟
رفع شبهات
رفع شبهات
t e n . s w e n i a h a b . w w w
در محیطــی پســت و قهقرایــی تولــد یافــت و از کشــوری برخاســت کــه بــر ســرش طــی قــرون و اعصــار ،خــاک تعصــب و فســاد نشســته بــود و اصولــی را در پیــش نهــاد کــه بســیار از موازیــن رایــج زمانــش برتربــود و نیــز از ابتــدا بــا عــداوت ســخت دولــت و ملــت و اصحــاب دیــن و شــریعت روبــرو گشــت .بــا ایــن همــه قــادر شــد بــه نیــروی ذاتــی آســمانیش در مدتــی کمتــر از نــود ســال خــود را از یــوغ ســنگین تســلط اســامی آزاد کنــد و کفایــت مــرام هایــش را اعــان نمایــد و اســتقالل حــدود و احکامــش را بــه ثبــوت رســاند و پرچمــش را بــر فــراز چهــل کشــور از ممالــک راقیــ ٔه عالــم بــر افــرازد( »...الزم بــه ذکــر اســت کــه ایــن توقیــع درســال ۱۹۳۲عــز نــزول یافته اســت) در ســال ۱۸۴۸کارل مارکــس بــا انتشــار کتــاب مانیفســت پیدایــش مکتــب و معتقــدات جدیــدی را اعــان کــرد .او مذهــب را موجب تخدیــر جامعــه دانســت .در جریــان جنــگ جهانــی اول رژیــم امپراتــوری تــزاری ســقوط کــرد وحکومــت مبتنــی بــر مارکسیســم لنینیســم در شــوروی پــا گرفــت .بــا بررســی کتــاب هــای لنیــن در مــی یابیــم کــه بنــا بــه اعتقــاد لنیــن «امپریالیســم بــه هیــچ صورتــی و تحــت هیــچ عنــوان و شــرایطی نمــی توانــددر کنــار اتحــاد جماهیــر شــوروی قــرار گیــرد ...بــروز اختــاف و جنــگ بیــن آنهــا اجتنــاب ناپذیــر اســت ... مســأل ٔه تاریخــی مــا برپــا ســاختن انقــاب جهانــی و انتقــال ایــن ـدوده تنــگ ملــی بــه انقــاب از محـ ٔ سراســر جهــان اســت ( »...کتــاب لنیــن تــا گرباچــف صفحــ ٔه )۴۰۸ در زمــان زمامــداری خروشــچف سیاســت همزیســتی مســالمت آمیــز بــه مــورد اجــرا گذاشــته شــد بــه ایــن ترتیــب اولیــن گفتــه لنیــن کــه کشــورهای شــوروی نمــی توانــد در کنــار قــرار گیــرد و برنامــه ریــزی اقتصــادی ســرمایه داری قــرار گیــرد بــه زیــر ســؤال کالً بایــد زیــر نظــر دولــت صــورت گیــرد رفــت و گرباچــف کــه سیاســتمداری واقــع تــا اطمینــان حاصــل کــرد کــه منابــع یــک بیــن بــود بــه درســتی مشــخص کــرد کــه مملکــت جهــت رفــع نیازهــای جامعــه و بقــدری صنایــع نظامــی پیشــرفت کــرده ایجــاد بــازار کار مــورد اســتفاده قــرار بخصــوص بــا توســع ٔه زرادخانــه هــای اتمــی گیــرد و تأکیــد بــر سیاســت هایــی دارد کــه و موشــک هــای قــاره پیمــا بــا کالهــک هــای نیــاز هــای اولیــه و اصلــی جامعــه را بــر اتمــی و خــارج شــدن رقابــت هــای تســلیحاتی طــرف مــی ســازد (ماننــد شــرایط مناســب از محــدود ٔه زمیــن بــه فضــای الیتناهــی و و عادالنــه کار ،تــأ میــن حــد اقــل درآمــد، آزمایشــات مربــوط بــه جنــگ ســتارگان
معــادالت نظامــی و سیاســی را متحــول نمــود و در نیم ـ ٔه دوم ده ـ ٔه ۱۹۸۰درســت نبــودن نظریــات مارکــس و لنیــن بــه اثبــات رســید . گرباچــف پــی بــرد کــه بــا وجــود زرادخانــه هــای اتمــی اگــر جنگــی بیــن شــرق و غــرب در گیــرد نتیجــه اش ویرانــی کــره زمیــن خواهــد بــود و بشــریت نابــود خواهــد شــد .او در کتــاب پروســتریکا (بازســازی) نوشــت« :امنیــت را دیگــر نمــی تــوان بــا وســایل نظامــی تأمیــن کــرد ...از نقطــه نظــر امنیــت رقابــت تســلیحاتی مبــدل بــه عملــی لغــو شــده اســت چــون بنــا بــر نتیجــه گیــری منطقــی بــه بــی ثبــات ســاختن روابــط بیــن الملــل و در نهایــت بــه درگیــری هســته ای منجــر خواهــد شــد». بــه ایــن ترتیــب غلــط بــودن هــر دو نظریــه مارکسیســم لنینیســم بــه ثبــوت رســید. و از نظــر اقتصــادی هــم کــه نظریــه سوسیالیســم معتقــد بــود کــه بــرای از بیــن بــردن فقــر بایــد عوامــل اقتصــاد یعنــی تولیــد و توزیــع و امــور مالــی کالدر اختیــار دولــت
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
آمــوزش و پــرورش عمومــی ،مســکن مناســب بهداشــت و غیــره) ولــی مــی بینیــم کــه کمونیســت هــا در اقتصــاد هــم موفــق نشــدند کــه اهــداف خــود را بــرآورده کننــد. چنــان کــه ادوارد شــوآرد ناتــزه کــه وزیــر خارجــه اتحــاد جماهیــر شــوروی در زمــان زمامــداری گورباچــف بــود در کتــاب ادوارد شــوآرد ناتــزه صفحــه ۱۰۸و ۱۰۷نوشــت: «در آمریــکا ســهم پرداختــی بــرای هزینــه هــای حفاظــت از ســامتی دوبرابــر و نیــم کشــور ماســت .گــر چــه بــه خــود مــی بالیــم کــه از نظــر نظامــی بــه برابــری بــا ایــاالت متحــده رســیده ایــم امــا در رویــا هــم نمــی بینیــم کــه در تولیــد ســرنگ هــای یــک بــار مصــرف بــه ایــاالت متحــده برســیم و یــا بــر تولیــد مــواد غذایــی و وســایل مــورد نیــاز زندگــی روزمــره کــه نقصــان فاجعــه انگیــز آن بــه هیــچ وجــه امنیــت مــان را تقویــت نمــی کنــد و تضمیــن عالئــق ملــت هــا را موجــب نمــی شــود بیفزاییــم .در ایــن شــرایط از کــدام امنیــت ملــی واقعــا ً مــی شــود ســخن گفــت؟ مــا گــر چــه بــا بیســت و هشــت در صــد فــروش اســلحه در بازرگانــی بــر دیگــران پیشــی گرفتــه ایــم و کالشــنیکف بــه نمــود تکنیــک برترمــان تبدیــل شــده اســت لکــن از نظــر ســطح زندگــی شــهروندانمان در ســطح جهانــی در مرتبــ ٔه زیــر پنجــاه و در مرتبــ ٔه بیســت و دو از نظــر متوســط ســن و در مرتبــه پنجــاه از نظــر مــرگ و میــر اطفــال طبقــه بنــدی مــی شــویم .نــه فقــط از نظــر اخالقــی جــای ســؤال باقــی مــی گــذارد بلکــه از نظــر سیاســی نیــز مخاطــره انگیز اســت کــه امنیت ملی را بــه زره پــوش هــا و کالهــک های اتمــی متکــی ســازند و چنیــن امــر حقیــری چــون زندگــی و رفــاه انســان هــا مــورد توجــه قــرار نگیــرد». در اینجــا اســت کــه بــه ایــن ســؤال بیــت العــدل اعظــم در بیانیــه صلــح جهانــی مــی رســیم کــه:د «یگــر وقــت آن فــرا رســیده تــا بــه حســاب مروجیــن مــرام هــای مــادی چــه در غــرب و چــه در شــرق ،منســوب بــه کاپیتالیســم یــا کمــو نیســم کــه مدعــی رهبــری اخالقــی جهانیــان بــوده انــد رســیدگی کــرد و پرســید کــه آیــا جهــان جدیــدی کــه ایــن مــرام هــا وعــده داده بودنــد در کجاســت؟
روزی را که هرگز فراموش نمی کنم
t e n . s w e n i a h a b . w w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
روز هفدهــم دی مــاه ۱۳۵۷بــود .صبــح که چشــمم را از هم گشــودم، هنــوز خســته بــودم .اولیــن چیــزی کــه بــه یــادم آمــد صدایــی بــود کــه روز قبــل هنــگام غــروب آفتــاب شــنیده بــودم بــدون ایــن کــه گوینــده آن را دیــده باشــم .صــدا گفتــه بــود فــردا نونــت ایــن هاســت .و مــن از شــنیدن آن صــدا دلــم فــرو ریختــه بــود ولــی بــه روی خــودم نیــاورده بــودم چــون نمــی خواســتم باعــث تضعیــف روحیــه اطرافیانــم شــوم. آن ســال هــا مــا در شــاه آبــاد غــرب (اســام آبــاد غــرب) زندگــی مــی کردیــم .در آن روزهــا ایــران در آتــش انقــاب و بــی نظمــی مــی ســوخت .کنتــرل مملکــت از دســت رژیــم قبــل خــارج شــده بــود و هنــوز جمهــوری اســامی مســتقر نشــده بــود .حــدود دو ماهــی مــی شــد کــه شــروع کــرده بودنــد شــبنامه هایــی تهدیــد آمیــز خانــه بهاییــان مــی انداختنــد بــه ایــن مضمــون کــه بایــد ایــن شــهر را تــرک کنیــد ّ وال خانــه تــان را آتــش مــی زنیــم .مــدت هــا بــود کــه جــرأت نمــی کــردم بچــه هــا را در اتــاق خودشــان بخوابانــم .همــه در یــک اتــاق مــی خوابیدیــم و در کنــار اتــاق ســاک کوچکــی بــود کــه بــرای هــر کــدام از اعضــای خانــواده یــک دســت لبــاس و چیــز هایــی کــه الزم بــود را در آن گذاشــته بــودم کــه هــر وقــت آمدنــد خانــه مــا را بــه آتــش بکشــند ،مــن و همســرم هــر یــک یکــی از بچــه هــا را بغــل کنیــم و ســاک را برداریــم و جانمــان را نجــات دهیــم. عصــر روز قبــل خانــه دوســتم خانــم گلســتانی بــودم کــه او هــم بهایــی بــود .چــون خانــه هایمــان خیلــی نزدیــک بــود مرتب ـا ً گاه و بــی گاه بــه خانــه همدیگــر مــی رفتــم .آن روز مــا در آشــپزخانه بودیــم کــه پنجــره ای رو بــه بیــرون داشــت کــه بــا شیشــه هــای مــات پوشــیده شــده بــود و صداهــای بیــرون را بــه خوبــی مــی شــنیدیم ولــی کســی را نمــی دیدیــم .بــه کمــال وضــوح صــدا را شــنیدم کــه گفــت فــردا نوبــت ایــن هاســت .هرگــز از دوســتم نپرســیدم آیــا او هــم در آن لحظــه بــه آن صــدا توجــه کــرده بــود یانــه؟ مــن آن را شــنیدم ولــی بــه روی خــودم نیــاوردم. روز هفدهــم دیمــاه اولیــن چیــزی کــه بــه یــادم آمــد آن صــدا بــود بعــد از صبحانــه از همســرم خواســتم بــرو بــه احبــا ســر بــزن ببیــن در چــه حالــی هســتند بخصــوص دو خانــواده ای کــه بیشــتر از همــه تهدیــد مــی شــدند یعنــی خانــواده هــای مهنــدس بــاالزاده و آقــای صالحــی .آقــای صالحــی مغــازه بــزرگ لــوازم خانگــی داشــت و خانــه اش در پشــت مغــازه بــود و در کنــار مغــازه او مغــازه فــرش فروشــی یکــی دیگــر از احبــا بــود و خانــواده مهنــدس بــاالزاده در خانــ ٔه شــرکتی ای زندگــی مــی کردنــد کــه شــرکت اکباتــان بــرای کارکنانــش ســاخته بــود و آن طــرف رود و تقریبـا ً پــرت بــود و تنهــا یــک خیابــان بــه آنجــا منتهــی مــی شــد و راه دیگــری بــرای رفتــن بــه آنجــا نبــود .همســرم خیلــی زود برگشــت و پرســیدم چــی شــد؟ گفــت جمعیــت زیــادی داشــتند بــه آن طــرف مــی رفتنــد و مــن نتوانســتم بــه آنجــا بــروم .تصمیــم گرفتیــم بــه خانــه آقــای گلســتانی برویــم و ببینیــم در چنیــن موقعیتــی چــه بایــد بکنیــم .هیــچ راهــی بــرای تمــاس بــا خانــواده مهنــدس بــاالزاده نداشــتیم ولــی بــه خانــه آقــای صالحــی زنــگ زدیــم یــک نفــر گوشــی را برداشــت و فقــط گفــت وضــع خــراب اســت و گوشــی را گذاشــت .بــه بیمارســتان زنــگ زدم از حــال شــوهر خواهــرم دکتــر قناعتــی کــه خانــه اشــان کرنــد بــود ولــی در بیمارســتان شــیر و خورشــید شــاه آبــاد شــاغل بــود خبــردار شــوم رییــس بیمارســتان گفــت مگــر نمــی دانــی امــروز بهایــی کشــی داریــم؟ مــن گوشــی را گذاشــتم. چنــد روزی بــود کــه اتومبیلمــان را فروختــه بودیــم کــه اتومبیــل
بهتــری بخریــم و در آن لحظــه اتومبیــل هــم نداشــتیم کــه ال اقــل بــه جایــی برویــم بــه فرمانــداری زنــگ زدیــم و گفتیــم :جانمــان در خطــر اســت ,آنهــا گفتنــد :مــا کاری بــرای شــما نمــی توانیــم بکنیــم .در ایــن وقــت صــدای چنــد تیــر شــنیده شــد و متعاقــب آن صدایــی همــه جــا پیچیــد کــه در بلنــد گــو مــی گفــت هللا ،هللا ,دولــت بــه بهاییــان تفنــگ داده کــه جوانــان انقالبــی مســلمان مــا را بکشــند و مرتــب ایــن جملــه را تکــرار مــی کــرد .ایــن صــدای شــیخ بهشــتی روحانــی شــهر بــود (البتــه نــه آیــت هللا بهشــتی) کــه مــردم را بــر علیــه بهاییــان تحریــک مــی کــرد .بــه پشــت بــام رفتیــم شــعله هــای آتــش را مــی دیدیــم کــه از خانــه آقــای صالحــی بلنــد مــی شــد .بــرای ایــن دو خانــواده خیلــی نگــران بــودم و دوســت داشــتم هــر چــه زودتــر بدانــم آنهــا در چــه حالــی هســتند .البتــه دو خانــواده بهایــی دیگرهــم ســاکن شــاه آبــاد بودنــد ولــی مطمئــن بــودم آن هــا خیلــی زود شــهر را تــرک کــرده انــد .مــا بــا هــم مشــورت مــی کردیــم چطــور از حــال آنهــا خبــردار شــویم اول قــرار شــد همســرم و آقــای گلســتانی برونــد و از حــال آنهــا خبــر بگیرنــد .ولــی مــن گفتــم شــما خیلــی زود شــناخته مــی شــوید ولــی مــن چــادر ســر مــی کنــم و کمتــر امــکان شــناخته شــدنم هســت، مــن مــی روم و بقیــه موافقــت کردنــد .مــن بــه همســرم گفتــم اگــر دیــدی اوضــاع بــد اســت تــو منتظــر مــن نبــاش بچــه هــا را بــردار و بــرو .چــادری بــه ســرم انداختــم و از خانــه بیــرون رفتــم .تمــام خیابــان هــا و کوچــه هایــی کــه منتهــی بــه خانــه آقــای صالحــی مــی شــدند مملــو از جمعیــت بــود .مــن از بیــن جمعیــت رد شــدم ،دیــدم آتــش را خامــوش کــرده بودنــد ولــی هنــوز دود از آن خانــه بلنــد مــی شــد .پلیــس هــا وســط خیابــان بــه فاصلــه کمــی از هــم ایســتاده انــد و فقــط از ســاختمان شــهربانی کــه روبــروی خانــه آقــای صالحــی بــود ،حفاظــت مــی کننــد کــه مــورد حملــه واقــع نشــود .در بیــن آن هــا ســروانی کــه رییــس کالنتــری بــود ،را شــناختم کــه تــا دو روز قبــل در یکــی از واحــد هــای خانــه آقــای صالحــی مســتأجر بــود و دو روز پیــش آنجــا را تخلیــه کــرده بــود .پیــش او رفتــم از او در بــار ٔه ایــن دو خانــواده پرســیدم گفــت :آن هــا ســالم هســتند و همــه بــه کرنــد رفتــه انــد .از دو خانــواد ٔه دیگــر بهایــی پرســیدم گفــت آنهــا را نمــی شناســم البتــه بــرای آنهــا نگــران نبــودم و مطمئــن بــودم آن هــا شــهر را تــرک کــرده انــد .موقــع برگشــت بــه خانــه یکــی از کســانی کــه در همســایگی مــا زندگــی مــی کــرد و دختــری معلــم بــود ,مــن را شــناخت و بــا خوشــحالی بــرای ایــن کــه دل مــن را بســوزاند گفــت: تبریــک مــی گــم ،تبریــک مــی گــم ,خانــه بهایــی هــا را آتــش زدیــم. مــن چــه مــی توانســتم بگویــم؟ در حالــی کــه فکــر مــی کــردم آیــا وحشــی گــری تبریــک دارد؟جوابــی بــه او نــدادم و قاطــی گروهــی از خانــم هایــی شــدم کــه داشــتند بــه ســمت خانــه مــا مــی رفتند.بــه خانــه کــه رســیدم دیــدم همســرم و بچــه هابــه اتفــاق نــدا دختــر آقــای گلســتانی دارنــد خانــه را تــرک مــی کننــد .پرســیدم چــه شــده؟ همســرم گفــت :همســایه هــا ازداخــل حیــاط گفتــه انــد ,بعــد از دفــن فــردی کــه در آتــش ســوخته مــی خواهنــد بــه ایــن طــرف بیاینــد (توضیــح ایــن کــه قبــل از آتــش زدن خانــه هــا و مغــازه هــا ،اول آنجــا هــا را غــارت مــی کردنــد بعــد بــه آتــش مــی کشــیدند .جوانــی آن روز در آتــش ســوخته بــود تمــام بــازوی او پــر از ســاعت مچــی بــوده ,آنقــدر طمــع داشــته کــه بــرای ایــن کــه بتوانــد چیــز بیشــتری ببــرد تعــداد زیــادی ســاعت مچــی را بــه دســتش کــرده بــود کــه بتوانــد بــا دســتش چیــز دیگــری بــردارد ولــی متأســفانه طعمــه حریــق شــده بــود) .رفتــم دیــدم آقــای گلســتانی حاضــر بــه تــرک خانــه نیســت.
روزی را که هرگز فراموش نمی کنم
t e n . s w e n i a h a b . w w w
و خانــم او هــم میگویــد وقتــی او نمــی آیــد مــن هــم نمــی آیــم و پســر ایشــان پیــام هــم مــی گویــد وقتــی پــدر ومــادرم نمــی آینــد ،مــن چطــور بیایــم اصــرار فایــده ای نداشــت .مــا خانــه را تــرک کردیــم در حالــی کــه نمــی دانســتیم بــه کجــا برویــم در ایــن وقــت یکــی از دوســتان کــه همــکار همســرم بــود را دیدیــم .او پرســید چــه مــی کنیــد؟ او حاضــر شــد مــا را بــه کرمانشــاه برســاند .در تمــام طــول راه ســاکت بــودم و بــه وقایــع آن روز فکــر مــی کــردم ،آن شــب بــه خانــه آقــای زمانــی کــه منشــی محفــل کرمانشــاه بــود رفتیــم .یــادم اســت کــه خانــم زمانــی وقتــی مــن را بــا رنــگ و روی پریــده دیــد پرســید چــه شــده؟ کــه مــن دیگــر خــودداری خــودم را از دســت دادم و ســرم را بــر شــانه او گذاشــتم و بــه شــدت گریــه مــی کــردم و فقــط مــی گفتــم جــان آقــا و خانــم گلســتانی و پیــام در خطــر اســت .اعضــای محفــل بالفاصلــه جلســه تشــکیل دادنــد و کســانی را دنبــال آنهــا فرســتادند ولــی قبــل از رســیدن آنهــا دو ســرباز وظیفــه بهایــی کــه در تیــپ مســتقر در شــاه آبــاد خدمــت مــی کردنــد بــا ماشــین ارتــش رفتــه بودنــد از حــال احبــا بــا خبــر شــوند ،آن هــا را بــه کرنــد رســانده بودنــد. ایــن بــود ماجــرای آن روز کــه بــرای اولیــن بــاز طعــم نــا امنــی و تبعیــض را چشــیدم .مــی دانــم کــه تــا کســی آن لحظــات را خــودش ندیــده باشــد و آن دلهــره هــا را تحمــل نکــرده باشــد نمــی توانــد حــال مــادر جوانــی را در آن شــرایط کــه نمــی دانــداز آن ظلــم و بــی داد، بایــد بــه کجــا پنــاه ببــرد و تنهــا ملجــاء و پناهــش خداونــد اســت را درک کنــد .آیــا کســی مــی تواندحــال فــردی را کــه نگــران حــال خانــواد ٔه خــود و خانــواده هــای دیگــر بــی گناهــی اســت کــه ماننــد او بــی گنــاه و فقــط بــه دلیــل ایمانشــان بــه دینــی دیگــر ،مــورد بغــض کینــه واقــع شــده انــد را بفهمــد ؟ولــی در هــر شــرایط تنهــا چیــزی کــه انســان را امیــدوار نــگاه مــی دارد تنهــا یــاد حــق اســت و بــس. وقتــی بــه آن روز فکــر مــی کنــم واقعـا ً هیــچ کینــه ای از آنهــا نــدارم ولــی آنچــه کــه مایـ ٔه عبــرت اســت ایــن کــه آن روز پیرمــردی بــه نــام آقــای رســولی کــه معمــار شــهرداری بــود و بــا یکــی از احبــا دوســت بــود و بــه قــول معــروف نــان و نمکــی خــورده بــود ،در میــان جمعیــت بــود و نــام کســانی را کــه چیــزی از آن خانــه هــا و مغــازه هــا بــه غــارت بــرده بودنــد یادداشــت کــرده بــود و تــا جایــی کــه توانســته بــود سرنوشــت آنهــا را تعقیــب کــرده بــود و جالــب ایــن بــود
کــه خیلــی زود بســیاری ازآنهــا بــه ســزای عملشــان رســیده بودنــد. ولــی آنچــه کــه بــه وضــوح همــه مــردم شــاه آبــاد غــرب دیدنــد ،ایــن بــود کــه ،هنــوز دو ســال ازماجــرای آتــش ســوزی نگذشــته بــود کــه جنــگ ایــران و عــراق شــروع شــد و در ســی و یکــم شــهریور ۱۳۵۹اولیــن بمبــی کــه بــه وســیل ٔه هواپیمــا هــای عراقــی در شــاه آبــاد غــرب افتــاد بــه روی خانــه و مســجد شــیخ بهشــتی (همــان روحانــی ای کــه در روز آتــش ســوزی مــردم را تحریــک مــی کــرد) کــه در کنــار هــم بودنــد افتــاد و در یــک لحظــه هفــت نفــر از اعضــاء خانــواده اش کشــته شــدند. اتفــاق دیگــری چنــد مــاه بعــد از جریــان آتــش ســوزی افتــاد زمانــی کــه حکومــت اســامی مســتقر شــده بــود و ادارات بــاز گشــایی شــده بودنــد .یــک روز چنــد نفــر از هــم وطنــان کــرد بــه اداره ای کــه مــن در آن کار مــی کــردم ،آمدنــد و خیلــی هیجــان زده بودنــد ،یکــی از آنهــا گفــت :آه خــدای صالحــی فالنــی (اســمش را فرامــوش کــرده ام) را گرفــت (یــادم نمــی رود ،دقیقـا ً بــا همیــن کلمــات ســخن مــی گفــت). یــک روز دیدیــم مغــازه و خانــه صالحــی را غــارت مــی کننــد و امــروز دیدیــم خانــه و مغــازه او را آتــش زدنــد .جریــان ایــن بــود کــه در روز آتــش ســوزی ،او کــه چهــار پســر داشــت بــه آن هــا گفتــه بــود اگــر امــروز خانــه بهاییــان را آتــش نزنیــد فرزنــدان مــن نیســتید و آن روز فرزنــدان او در جلــوی جمعیتــی بودنــد کــه مبــادرت بــه آتــش زدن خانــ ٔه احبــا کــرده بودنــد .بعــد از اســتقرار حکومــت اســامی فرزنــدان او جــزو جوانانــی شــده بودنــد کــه شــبها بــا اســلحه کشــیک مــی دادنــد و بــه قــول خودشــان شــهر را از حملــ ٔه ضــد انقــاب محافظــت مــی کردنــد .آن شــب مــردی کــرد از دهــات اطــراف فرزنــد بیمــارش را مــی خواســت بــه بیمارســتان برســاند ،یکــی از پســران آن فــرد ضــد بهایــی ،کشــیک بــوده و ایســت مــی دهــد ولــی مــرد روســتایی نمــی شــنود و نمــی ایســتد ،و آن کشــیک تیــر انــدازی مــی کنــد و موجــب مــرگ فرزنــد بیمــار آن فــرد روســتایی مــی شــود و روز بعــد افــراد آن روســتا بــه خانــه آن فــرد حملــه مــی کننــد و بــه خونخواهــی فرزنــد بیمــار آن روســتایی خانــه و مغــاز ٔه او را بــه آتــش مــی کشــند. خاطره از کتایون تقی زاده
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
معرفی کتاب «سرکوب و کشتار دگر اندیشان مذهبی در ایران»
t e n . s w e n i a h a b . w w
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
w
در ســال ۱۳۸۸خورشــیدی کتابــی بــه نــام « ســرکوب و کشــتار دگراندیشــان مذهبــی» در دو جلــد بــه وســیله انتشــارات پیــام در لوکزامبــورگ منتشــر شــد کــه نویســنده آن ســهراب نیکومنــش مــی باشــد . .جلــد نخســت ایــن کتــاب ســرکوب دگــر اندیشــان مذهبــی را از ابتــدای حکومــت صفویــه تــا انقــاب اســامی دربــر مــی گیــرد و جلــد دوم آن وقایــع بعــد ازاســتقرار حکومــت اســامی را تــا ســال ۱۳۸۶بیــان مــی کنــد. صفویــان بــرای تحکیــم حکومــت خــود ،مذهــب شــیعه را مذهــب رســمی ایــران کردنــد ،و چــون اکثریــت مــردم ایــران ســنی بودنــد، بــه تحریــک روحانیــان شــیعه ،ســرکوب و کشــتار را متوجــه ســنیان کردنــد بــه طــوری کــه بســیاری از ســنیان را از دم تیــغ گذراندنــد مگــر آنهایــی را کــه بــه مذهــب شــیعه گرویدنــد. در زمــان قاجــار بــر نفــوذ علمــا افــزوده شــد .بــه نظــر نویســنده: «روحانیــون بــه دوران قاجــار گاه از ســاطین قدرتمنــد تــر بــوده و مدیریــت اغلــب عرصههــای زندگــی اقتصــادی ،آموزشــی، حقوقــی و قضایــی مــردم را در انحصــار داشــتند .روحانیــون شــیعه ثروتهــای هنگفتــی را گــرد آورده و بــا آلــوده شــدن بــه فســاد بــه نارضایتــی مــردم دامــن میزدنــد ».در ایــن زمــان نــه تنهــا پیــروان ســایر ادیــان ماننــد بســیاری زرتشــتیان و یهودیــان بــه قتــل رســیدند و مــورد ســرکوب شــدید بودنــد و عــاوه بــر مالیــات هــای معمــول کــه شــامل حــال همــه بــود ،مــی بایســت جزیــه پرداخــت مــی کردنــد، بلکــه پیــروان ســایر مذاهــب اســامی ماننــد متصوفــه و دراویــش و شــیخیه هــم تحــت فشــار بودنــد. در ســال ۱۲۶۰هجــری قمــری ســید علــی محمــد بــاب کــه جوانــی از خانــدان تاجــر بــود دعــوی خــود را آشــکار کــرد .بــه عقیــده نویســنده بــه دلیــل فســاد حاکــم بــر حکومــت و علمــا و بــه علــت شکســت در دو جنــگ بــا روس کــه بــه تحریــک علمــا صــورت گرفتــه بــود و حکومــت ایــران بــرای پرداخــت غرامتــی کــه مــی بایســت بــه روســیه بپــردازد مالیــات هــای کمــر شــکنی را بــه مــردم تحمیــل کــرده بــود. بــه عقیــده نویســنده بــه ایــن علــت ،بــا ظهــور بــاب و نــو آوری هایــی کــه دیانــت بابــی داشــت بــا اســتقبال شــدید مــردم روبــرو شــد.
نویســنده خشــونت شــدید در پیــکار بــا پیــروان بــاب را بــه دو علــت میدانــد :یکــی گســترش ســریع آرای بــاب در میــان مــردم ناراضــی، و دیگــر آن کــه« :اســاس مشــروعیت ،قــدرت و نفــوذ روحانیــت شــیعه بــر ادعــای نیابــت امــام غایــب اســتوار اســت .مدعــای ســید علــی محمــد بــاب مبنــی بــر ایــن کــه امــام غایــب خــود اوســت، مشــروعیت روحانیــت شــیعه را منتفــی میکــرد( ....انــکار) ادعــای مهدویــت یــا ادعــای رابطــه مســتقیم بــا امــام دوازدهــم ،روحانیــت شــیعه را از یکــی از مهمتریــن مبانــی مشــروعیت و قــدرت خــود، حــق انحصــاری تفســیر و وضــع قوانیــن از طریــق فتــوا محــروم میکنــد .ســید علــی محمــد بــاب نــه تنهــا ادعــای مهدویــت کــرد، کــه بــر آن بــود کــه دیــن و مذهــب بــه روحانیــون و نهــاد روحانیــت نیازمنــد نیســت. بنــا بــر نوشــته کتــاب بهــاءهللا در ســال ۱۸۶۹در ادرنــه دعــوی خــود را آشــکار کــرد و خــود را همــان موعــودی نامیــد کــه بــاب بــه ظهــورش بشــارت داده بــود .اکثریــت بابیــان دعــوی او را پذیرفتنــد و بــه او ایمــان آوردنــد. بعــد از قیــام ایرانیــان بــرای مشــروطه بــاز هــم حکومــت بــرای حفــظ خــود از وجــود روحانیــان خشــک اندیشــی ماننــد شــیخ فضــل هللا نــوری اســتفاده کــرد و او همــه مشــروطه خواهــان را بابــی (بــه بهاییــان هنــوز بابــی مــی گفتنــد) مــی دانســت و بــه ایــن وســیله بــا تحریــک عــوام ،بســیاری از بهاییــان را کشــتند و یــا آواره و زندانــی کردنــد. بعــد از انقــاب مشــروطه در بســیاری از نقــاط ایــران بهاییــان کشــته مــی شــود بخصــوص بلــوای یــزد و شــهر هــا و روســتاهای اطــراف آن بســیار فجیــع بــود از زن و مــرد و کــودک شــیر خــوار و جــوان و پیــر از کشــت و کشــتار در امــان نماندنــد ولــی متأســفانه بــا وجــودی کــه بهاییــان مــورد تعــدی و آزار قــرار گرفتنــد روشــنفکران و مشــروطه خواهــان در ایــن مــورد ســکوت کردنــد. در زمــان رضــا شــاه کــه دســت روحانیــان از حکومــت کوتــاه شــد ولــی ایــن بــه معنــی رهایــی غیــر مســلمانان از تعــدی و فشــار نبود .د ر بعضــی از شــهر هــا عــده ای از بهاییــان بــه دســت مــردم متعصــب
معرفی کتاب «سرکوب و کشتار دگر اندیشان مذهبی در ایران»
t e n . s w e n i a h a b . w w w
نادان کشته شدند .در این زمان دولت با توسل به سرپوشهای قانونی ،بهائیان را زیر فشار میگذاشت .در سال ۱۳۱۴شمسی مدارس بهایی را در تمام ایران بستند. در زمان محمد رضا شاه دوباره آخوند ها نفوذ پیدا می کنند و باز هم به آزار و اذیت و کشتار اقلیت های مذهبی بخصوص بهاییان می پردازند .روحانیون از جمله «نفوذ موذیانه» افراد بهایی در مقامات باالی دولتی را دستاویز تحریک اذهان علیه آنها قرار میدادند .نویسنده در بخشی تحت عنوان «افسانه نفوذ بهائیان در حکومت پهلوی دوم» چنین آورده است« :تعداد بهائیان شاغل در ادارات دولتی نسبت به کل مستخدمین کشور در دوران محمد رضا شاه ناچیز بود .در ارتش افسران بهایی در رشتههای فنی ،طب و حسابداری خدمت میکردند و هرگز به مقام فرماندهی نمیرسیدند. در سایر ادارات هم بهائیان با این که دارای تواناییهای علمی بودند هیچگاه به مقامات عالی نرسیدند ...تعداد بهائیانی که در دوران سلطنت محمد رضا شاه دارای مقام اداری مهمی بودند از انگشتان یک دست تجاوز نمیکرد... کسانی که در تبلیغات روحانیون شیعه ،بهایی معرفی شدهاند ،مانند هویدا نخست وزیر یا فرخرو پارسا، وزیر آموزش و پرورش بهایی نبودند. پس از واقعه ۲۸مرداد ۱۳۳۲به فلسفی واعظ اجازه داده می شود در ماه رمضان هر روز ظهر یک ساعت نطق کند و نطق او که بیشترینش بر علیه جامعه بهایی بود مستقیم از رادیو ایران پخش می شد و در این زمان نادر باتمانقلیچ، رئیس ستاد ارتش و تیمور بختیار، فرماندار نظامی تهران با حضور فلسفی ،کلنگ به دست گرفتند و شخصا در اشغال و تخریب «مرکز بهائیان» حظیره القدس تهران شرکت کردند .با راه افتادن کارزار تازهای علیه بهائیان ،مراکز آنها ویران شد ،خانههای آنها به چپاول رفت و عده بیشماری کشته شدند .نویسنده با ذکر نمونههای بسیار یادآوری میکند« :نیروهای دولتی نه تنها مانع قتل و غارت نشدند ،بلکه از مهاجمین حمایت کردند». در جلد دوم این کتاب ابتدا نویسنده شرح مختصری در باره آزار و کشتار سایر اقلیت های دینی آورده و بقیه را اختصاص به اوضاع بهاییان داده است .این کتاب روشن می کند دیانت بهایی که طبق آمار غیر رسمی در ایران بین سیصد تا سیصد و پنجاه هزارپیرو دارد بزرگترین اقلیت دینی در ایران محسوب می شود. با استقرار نظام جمهوری اسالمی ،دیگر هیچ مانعی برای روحانیت شیعه در کشتار و حذف ف فیزیکی و معنوی بهاییان وجود نداشت و حکومت اسالمی با استفاده از اهرم هایی مانند کمیته و دادگاه انقالب ،دستگیری ،اعدام ،ضبط اموال ،اخراج
بهائیان از مراکز آموزشی ،ادارات دولتی و خصوصی را به شدت دنبال کرد.حذف فیزیکی و معنوی دگراندیشان مذهبی به ویژه بهائیان را در جمهوری اسالمی به برخورد اصلی نظام یافتهی روشمند حکومت بدل کرد .چرا که این بار مانع دربار را در برابر خود نداشت و همه امکانات دولتی مدرن از نهادها تا رسانهها نیز در انحصار او بود. کتاب مشخص می دارد نه تنها زندگان بهایی از آزادی بیان منع شدند و با ارائه ده ها سند مشخص می کند بسیاری از بهاییان با جرم هایی مانند ارتباط با اسراییل و ساواک ،محاربه با خدا و تبلیع دین بهایی راهی زندان ها شدند ،بلکه قبرستان های آنها ابتدا در تهران در چهارده آذرماه ۱۳۶۰مصادره شد و سیزده نفر از کارکنان آن راهی زندان شدند و سپس در ۲۴دی ماه ۱۳۶۰ قبرستان بابا سلمان روستایی در نزدیکی طهران ضبط شد و بهائیان تهران مجبور شدند مردگان خود را در محل مشخصی که برای کافرین اختصاص داده شده بود ،زمین بایری به نام ‹لعنتآباذ دفن کنند. اتهام جاسوسی و یا ارتباط با دولت صهیونیستی اسراییل تنها به این دلیل به بهاییان زده می شود که مراکز اداری بهایی در اسراییل هستند و دلیل آن هم این است که شارع این دین ،بهاءهللا بعد از تبعید به عکا که بعد ها جزو کشور اسراییل شد در این شهر درگذشت و در شهر دیگری به نام حیفا کالبد عنصری باب ،دفن شده که آن هم جزو کشور اسراییل است و مرکز اداری بهایی در اطراف آرامگاه حضرت باب بوجود آمد. بعد از انقالب بسیاری از اعضاء محافل ملی و محلی بهایی بعد از دستگیری به این سؤال روبرو می شدند یا اسالم یا اعدام و آنها که حاضر به تبری از آیین خود نمی شدند مواجه با اعدام می شدند. دادستانی جمهوری اسالمی در سال ۱۳۶۲با نشر بیانیهای تشکیالت بهائی را نهادی محارب و توطئهگر شناخت .به دنبال این بیانیه محفل ملی سوم با انتشار نامه ی سرگشاده ای اعالم کرد بنا به دستور دولت و تبعیت از احکام بهایی که تبعیت از دولت را الزم می شمارد ،تشکیالت بهایی را تعطیل اعالم کرد .ولی این تعطیلی مانع دستگیری اعضاء سابق تشکیالت بهایی نشد. در گاه شمار سرکوب بهاییان در جمهوری اسالمی این کتاب ،نام و سرگذشت کوتاهی از بیش از دویست بهایی که بعد از انقالب اغلب به وسیله حکومت کشته شده اند آمده است. در این کتاب برای هر یک از مظالم وارده بر بهاییان مانند اخراج از دانشگاه ها ،رانده شدن آنها از روستاهایی که در آن زندگی می کردند ،اخراج از کارهای دولتی و محرومیت های اقتصادی ،قطع حقوق بازنشستگی ،مصادره اموال بهاییان و و تخریب گلستان های جاوید (گورستان ها) اسناد زیادی را ارائه داده است که یکی از نقاط قوت این کتاب می باشد.
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
شعر سروش سروش من پدرت را بین چه حیران است ببین چگونه سر خویش در گریبان است ببین چگونه گـرفتار ظالمان شده اسـت ببین چگونه چو یوسف به چاه کنعان است
e . s e
غمین مباش که الطاف دوست شامل شد بدین لحاظ مکان تو کنج زندان است
غنیمت است چنین باده های رنگارنگ علی الخصوص که ساقی جمال جانانست به حیرتم که ز کدامین پیاله نوش کنم زبس که باده درین بزم خوش فراوانست اگرچه صفح ٔه سلول غرق تاریکیست جمال دوست به گلزار سینه تابان است زحالت خوش ما قاضی ار خبر یابد یقین بدان ز فرمان خود پشیمان است خورید باد ٔه عرفان در اختـفا یاران که تازیانه قصاص شما حریفان است
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع
i
درین میانه سروشی بگوش هوش رسید زچه مرغ دلت سخت زار و ناالن است؟
یکی ز باد ٔه «قدوس ربنا» مدهوش دگر ز نغم ٔه «لواللبلیه» حیران است
و آنطــور کــه از خاطــره ای کــه در قســمت خاطــرات زنــدان از همیــن دوســت بســیار عزیــز نقــل شــده اســت، بــر مــی آیــد او مــوالی محبــوب حضــرت عبدالبهــا را بعــدا ً بــه خــواب دیــد.
h
فضای کلب ٔه ما پر شد از جفای عدو شماتت است که نازل به سان باران است
یکی زنغم ٔه «یا هو» پرازنشاط شدست دگر ز نغم ٔه «المستغاث» گریان است
b
کتاب وجزوه ونشریه هرچه بود برفت شـمایل رخ محبوب ،که چون جان است
یک تران ٔه «سبحان ربی االبهی» دگر تران ٔه « تری عاشقیک» گویان است
وتوضیــح ســوم اینکــه چنــان کــه از ایــن شــعر بــر مــی آیــد شــاعر آرزو داشــته روی محبــوب را بــه خــواب ببینــد و تــا زمانــی کــه ایــن شــعر را ســروده خــواب مــوالی محبــوب را ندیــده بــود.
w
مغول صفت به منازل هجوم آوردند چنان که لشگر تاتار و جنـگ توران است
صفیرصیح ٔه «هل من مفرج»یاران پران است به سوی عرش خدا چون عقاب ّ
w
توهمچوبرگ به آغوش مام لرزیدی از این خبـر که پـدر ،در یـد عـوانان اسـت
نفیـر نعر ٔه «یا ربنـا البها» بشـنو که همچو رعد طنین افکنست و غرانست
توضیــح ایــن کــه کلماتــی کــه بیــن دو گیومــه نوشــته شــده قســمت هایــی از دعاهــا و مناجــات هــای بهایــی اســت. توضیــح دیگــر ایــن کــه ســروش نــام پســر شــاعر اســت کــه در زمــان زندانــی شــدن پدرنــوزادی ،چهــار ماهــه بــوده اســت.
w
ببین چـگونه عـدو آشیانه بر هم زد کنون که باد خزان ،وز پیـش زمستان است
فضای کوچک سلول های زندان بین پرازصدای مناجات و ذکر یزدان است
.
تمام هستیم اینک فدای دوست شدست ولی چه سود که دلبـر ز من پریشان اسـت
ح ـ صادق زاده
a
حبیـب هیـچ به خـواب پدر نمی آید اگر چـه هسـتیش از بهر وی گریزان است
شود که چشم ٔه خورشید را بخشکانند اگر چه ابر کنون یکه تاز میدان است
شعری از
a
پدر به خاطر محبوب می تپد قلـبش ولی حبیـب زوی سـخت روی گردان است
اگرکمیته نوارصدای دوست شکست چه غم که مرغ دلت طایرخوش الحانست
به لطف مرکز میثاق تلخی زندان چوشهد گشته وسختیش سهل وآسان است
n
پدر به جانب محبوب می رود ،لیکن حبیـب هر چـه فراتر ز وی گـریزان اسـت
اگرکتاب مناجات عدو بغارت برد کتیبه های فراوان به سینه پنـهان اسـت
هزارشکرکه زندان به یاری محبوب برای شیفتگانش چنان چو ایوان است
w
سـروش من بنـگر اوج شـور بختی را پدر چه خواهد و اقبال بر چه سامان است
اگر شـمایل عبـدالبها گرفت از من چه غم هماره به دیوار دل نمایان است
مباش مضطرب ازحال همسروفرزند خدا پناه یتیمان و بی پناهان است
n
کجاست آنکه شب وروزچشم برمن داشت؟ طنین صوت حزینش کجا نوا خوان است؟
ز دست ساقی دوران بنوش جام بال چنان که شیـو ٔه نام آوران دوران اسـت
t
سروش من تو ز حال پدر نمی پرسی؟ کجاست آن که به من مهربان تراز جانست؟
بالیای دوست عنایات اوست شادی کن خوشا سری که سزای کمند جانان است
ببیـن مـراتب نادانـی نگـهبان را که من مست مستم واو انضباط خواهانست
ماهنامه بهائینیوز (مدارا) سال اول -شماره دهم سردبیر :مرتضی اسماعیلپور
همکاران این شماره : اللــه خانــه بــاز ،فــرح دوســتدار ،کتایــون تقــی زاده ،حشــمت هللا صــادق زاده صفحه آرایی :محمد ذوالفقاری طراح جلد :فریده خیراتی سعدی
t
اقلیت ها چگونه مورد ظلم و تبعیض واقع می شوند؟
e n . s w e n i a h a b .
آن نمــی توانــد خــدا باشــد چــون ســاخته ذهــن بشــر اســت و ایــن تصاویــر ذهنــی کــه بشــر از خداونــد دارد در حقیقــت بــه مظاهــر و تجلیــات خــدا مربــوط مــی شــود کــه مربــوط بــه همـ ٔه پیامبــران اســت نــه تنهــا بــاب و بهــاءهللا .و ایــن باالتریــن مرتبــه توحیــد و بیــان منــزه بــودن خداونــد از هــر وصــف و صفــت و اســمی و رســمی مــی باشــد. تــا حــدود شــصت ســال بعــد از اعــان دیانــت بهایــی ایــرادات و فرافکنــی هــا معمــوالً محــدود بــه ایــن موضوعــات بــود .بعــدا ً مســایل سیاســی هــم بــه آنهــا اضافــه شــد و هــر زمــان سیاســتی کــه در نــزد مــردم منفــور تریــن بــود ،بهاییــان را ســاخته و پرداختــه آن سیاســت قلمــداد مــی کردننــد .ابتــدا بــا انتشــار یاداشــت هــای مجعولــی منســوب بــه کینیــاز دالگورکــی ســفیر روســیه ،دیانــت بهایــی را ســاخته و پرداختــه روس دانســتند و بعــد انگلیــس ســازنده دیانــت بهایــی شــد و دلیلشــان هــم تقدیــم لقــب ســر بــه حضــرت عبدالبهــا بــود و بــا وجــود اینکــه بارهــا پاســخ داده شــده حضــرت عبدالبهــا تنهــا فــردی نبــوده اند کــه بــرای خدمــات بشــر دوســتانه ایــن لقــب را گرفتــه انــد و ایشــان هیچــگاه از ایــن لقــب اســتفاده نفرمودنــد .چــون آن را مای ـ ٔه افتخــار خــود نمــی دانســتند .بــاز هــم ایــن افتــراء را تکــرار مــی کننــد .و جدیدتریــن کشــورهایی کــه بوجــود آمــدن دیانــت بهایــی را بــه آنهــا
منســوب کــرده انــد آمریــکا و اســراییل مــی باشــد .همیــن خــود تعــدد کشــورهایی کــه بوجــود آمــدن دیانــت بهایــی را بــه آن منســوب کــرده انــد دلیــل بــر دروغ بــودن آن اســت. مســأل ٔه دیگــری کــه بهاییــان را بــه آن متهــم مــی کننــد جاســوس بــودن بهاییــان اســت اگــر ایــن اتهــام درســت بــود در تســخیر ســفارت آمریــکا و انگلیــس مــی بایســت ســندی بــرای آن پیــدا مــی کردنــد نــه تنهــا ســندی در ایــن ســفارت خانــه هــا پیــدا نکــرده انــد ،بلکــه جوابگــو نیســتند کــه اگــر بهاییــان جاســوس بودنــد بــه کــدام مــدارک طبقــه بنــدی شــده دسترســی دارنــد؟ و اگــر بهاییــان گروهــی جاســوس بودنــد آیــا شــارع ایــن دیــن آنهــا را از دخالــت در سیاســت هــای حزبــی بــر حــذر مــی کــرد؟ و یــا تشــویق مــی نمــود کــه بیشــتر وارد سیاســت شــوند تــا بــا اشــغال پســت هــای حســاس دسترســی بــه اســناد طبقــه بنــدی شــده ،داشــته باشــند؟ اگــر بخواهــم اگــر بخواهــم همــه دروع هــا و اتهاماتــی را کــه بــه جامعــه بهائــی نســبت مــی دهنــد را شــرح دهــم ,مثنــوی هفتــاد مــن کاغــذ مــی شــود .تــو خــود بخــوان حدیــث مفصــل از ایــن مجمــل.
w w w ماهنامه بهائینیوز (مدارا) /سال اول -شماره دهم /یوم الكمال ۱۶ ،شهر الكمال ۱۷۳ ،بدیع