Jákvæð samskipti ! Páll Ólafsson Ól f félagsráðgjafi
H að skiptir öllu Hvað öll máli! • Hvað gerir okkur hamingjusöm! • Hvað gerir okkur að fjölskyldu! • Hvað hjálpar okkur í vinnunni – skólanum! • GÆÐI MANNLEGRA SAMSKIPTA – og magnið af samskiptunum!
H aða mað Hvaða maðurr er þetta? • • • • • • •
Er með Meistaragráðu í félagsráðgjöf Bjó í Svíþjóð S íþjóð í 11 á ár Hef unnið í Barnavernd í 13 ár Er frelsaður í uppbyggingarstefnunni F Formaður ð Félagsráðgjafafélag Fél áð j f fél ÍÍslands l d y og g fremst þ þá En fyrst á ég konu og fimm börn, 27, 21, 15, 14 og 5 » >>>>>>>>>>>>>>>>>> og hund
à Samskipti fólks – Samskipti fólks í gegnum síma og tölvur à msn, facebook, tvitter, formspring, second live, wow, eve,
à Upplifun fólks ‐ það horfir á heiminn í gegnum netið / TV à you tube, mtv, steindinn, gils, southpark, true blood, fréttir à ofbeldi , neikvæðni, dónaskapur,allt uppá skjáinn, ekkert heilagt ofbeldi neikvæðni dónaskapur allt uppá skjáinn ekkert heilagt
à Kynlíf ‐ y fólk heldur að netið/TV gefi rétta mynd af því / g y þ börn hafa óheftan aðgang að klámi á netinu www.astradur.is er góð síða
börn byrja of snemma að stunda kynlíf börn gera hluti sem þau eru ekki tilbúin til
börn fara í 4 fóstureyðingar á viku á Íslandi nota síður getnaðarvarnir en skandinavar
à Vímuefnaneysla fólks – y deyfa sig, örva sig y g, g à algengasti vímugjafi barna er áfengi bjór og breeser kynslóðin
kannabisefnin kannabisefnin – gras og hass gras og hass – sama eitrið
Er ekkert ljós j í myrkrinu? y Þetta er nú ekki alslæmt ! 94 % barna hafa það bara bærilegt!
Atvinnuleysi er minna en í mörgum öðrum löndum! Búið að vera 20 % á evrusvæðinu undanfarin ár
Kreppan okkar er bara „light light version“ version miðað við: Evrópu munaðarleysingja- svæðin Stöðu barna á Grænlandi þriðja hver stúlka misnotuð kynferðislega 15 % barna reyna y að enda líf sitt Ísrael – Palestína – Líbía – Súdan ...............osfr osfr
Hvað þurfum við þá að gera?
Þetta er niðurstaða allra rannsókna um hvað á að gera í kreppuástandi og í kjölfar kreppu!
Við þurfum að kenna börnunum okkar okkar!!
1 1. 2. 3. 4 4. 5.
Samvinnu Leysa vandamál Samskiptahæfni Tjá sig í töluðu máli Hlusta og skilja
Við þurfum að sinna grunnþörfum okkar kk á ják jákvæðan ð hátt!
Þetta eru þarfir okkar allra!
UMHYGGJA
ÁHRIF
Öryggi
ÁNÆGJA
FRELSI
Á t og umhyggja Ást h j • Vilja að öðrum líki við sig • Mjög félagslynd • Vinir eru mikilvægir • Gaman að vinna saman •
Vinna fyrir kennarann
• Gera mikið til að þóknast öðrum • • • • •
Yfirfæra hollustuna á vinina! T k þátt í einhverju Taka i h j þrátt þ átt fyrir f i að ð vera hrædd h dd við ið það! þ ð! Ekki vera dómharður gagnvart þeim! Vertu gefandi – elskaðu þau skilyrðislaust – fyrir það sem þau eru ! Kenndu þeim að stjórna lífi sínu – má segja nei – ég ræð yfir mínum líkama osfr
•
Foreldri: hvernig ertu að sinna þér – hver elskar þig eins og þú ert – hrósar þú maka þínum?
Áh if ld - Styrkur Áhrifavald St k • Vilja hafa stjórnina • Vilja vera best • Stressast ef mistekst • Mjög skipulögð, skipulögð kerfisbundin • Fylgjast vel með áður en þau prófa nýtt
• • • • •
Gefa þeim tækifæri til að tjá sig – hafa skoðanir á hlutunum. Gefa þeim hlutverk heima og í skóla – að þeim finnist þau vera til gagns. Gefa tækifæri til að sýna færni sína – með verkum við hæfi – td sjá um yngri systkini. Kenna þeim að það er í lagi að gera mistök. Kenna mun á fífldirfsku og hugrekki – –
•
Þurfa mikla aðstoð ef þau eru með námserfiðleika
Foreldri: Finnst þér þú vera hæfur sem foreldri? Hugsar þú um þig – líkamlega andlega? –
Ertu að gera eithvað sem þú ert góður í?
F l i og sjálfstæði Frelsi jálf t ði • Vill velja • Þarf að vera á ferðinni • Gaman af tilraunum » Breyta verkefnum
• Sama hvað öðrum finnst • Til í alla ll nýja ýj og spennandi di hluti hl ti • • •
Leyfa þeim sjálfum að velja td hvað verður í matinn – hvert er farið osfr. Hjálpa þeim að meta árangur sinn sjálf – hvað fannst þér ganga vel – já ég er sammála því. Gefa þeim möguleika á að geta hreyft sig td á ferðalögum eða um helgar – ganga, skokka .
• Kenna mun á hættu og spennu – hraðakstur, netnotkun • Frelsi frá að vera stjórnað – yfir í – frelsi til að verða eitthvað Ég vil losna undan tuðinu í þér – hvað myndir þú velja ef ég væri ekki hér til að segja þér það?
•
Foreldri: ertu stundum þú sjálfur – ekki bara foreldri – heldur fullorðins eitthvað ?
Gl ði og ánægja Gleði á j • • • • • •
Þrá gleði – elska að skemmta sér! Eru stríðin! Vilja fá að njóta vinnunnar – skólans Alltaf gaman, líka að láta illa Gaman að spila, brandarakarlar, fíflast mikið Eru einbeitt – skemmtileg Eru vitur – fást við stóru spurningarnar p g
• • • •
Gefa tækifæri á að leika leiki – td í sumarbústaðnum, heima S il Bingó, Spila Bi ó félagsvist, fél i t jungle j l speed d osfr f Spila spil sem krefjast hreyfingar s.s. Twister, feluleik, Gefa þeim tækifæri á að segja brandara, sögur td. við matarborðið.
•
Kenna þeim mun á stríðni og einelti
•
Foreldri: áttu stundum gleðilega stund með öðrum – færðu að vera skemmtilegur?
Áhrif
É er svona heima! Ég h i ! Umhyggja
Ánægja
Frelsi
Áhrif
É er svona í vinnunni! Ég i i! Umhyggja
Ánægja
Frelsi
Áhrif
Hvernig ert þú? Umhyggja
Ánægja
Frelsi
heima, í skólanum, með vinum, í vinnunni o.s.fr.
ÖRYGGI – Setjið skýr mörk og ákveðið réttlátar afleiðingar • Ræðið hvers vegna lög og reglur eru til » Útivistartími - hámarkshraði
– Hugsum um mat, mat svefn og hreyfingu • Of lítill svefn - Of mikill sykur
– Notum viðeigandi orð » Ef þ þú hættir ekki þ þá er ég g farinn!
– Verndun okkur fyrir ástandinu • Friðhelgi heimilisins
ÁST OG UMHYGGJA • Tölum saman! • Hvernig fjölskylda viljum við vera?
• Gefum okkur tíma! • Tvær mínútur minnst til að hlusta á börn börn.
• Verum ábyrg! • Hrósum öðrum en notum hrósið rétt • Sjáum barnið – en ekki hegðunina
• Opnum fyrir samskipti! • • • •
Spurðu sjálfan þig skiptir þetta raunverulega máli? Segðu já eins oft og þú getur Ef getur ekki kki sagt “Já” segðu ð “Já ef…” f ” Ef þú segir “nei”; ekki breyta því.
ÁNÆGJA OG GLEÐI • Njótið morgnana – finnið tíma á kvöldin • blóm ó og kerti á morgnana, spila saman á kvöldin ö • Fjölskyldudagar, kósíkvöld, slökkva á sjónvarpinu
• BORÐIÐ ALLTAF SAMAN • eldið sem oftast saman
• Munið eftir að hlæja – nota húmor • þið voruð einu sinni börn - unglingar
FRELSI OG VAL • Festumst ekki í hversdagsleikanum • Má á borða íís á mánudögum? á ö ? • Þú mátt ráða hvað er i matinn • Fjörferðir, bíltúrar
• Má gera ekki neitt? • Förum við einhverntíman út úr rammanum?
• Gerum eitthvað skemmtilegt saman! • Það er val að njóta lífsins - að sjá björtu hliðarnar
ÁHRIF OG VÖLD • Gerðu eitthvað sem þú ert góður í! – Finndu styrkleika barnsins!
• Taktu ábyrgð á á hegðun þinni! – Ekki refsa – sekta – kaupa – múta – Notaður reglur skynsamlega og hrósaðu varlega
– Spurðu spurninga – Hughreystu aðra og sjálfan þig – Komdu hinum – þér í jafnvægi – Finndu þörfina fyrir hegðun þeirra – þinni – Finndu hvað hinum – þér þykir mikilvægt
Við þurfum að velja rétta aðferð til að k koma fram f við ið h hvertt annað! ð! Við börnin okkar!
Refsa • • • • •
Fullorðinn F ll ði gerir i Fullorðinn segir g Niðurstaðan B ið segir Barnið i þróar Barnið þ
• • • • •
Hrópar og bendir Ef þú g gerir þetta – þá Uppreisn – fingurinn Mé er sama Mér Endurtekur brotið hefnd, kenna öðrum um
Særa • • • • •
Fullorðinn F ll ði gerir i Fullorðinn segir g Niðurstaðan B ið segir Barnið i þróar Barnið þ
• • • • •
Prédikar P édik og kkennir i um Hvers vegna g g gerðir þ þú þ þetta Fela ljúga neita F i fð – ég Fyrirgefðu é llofa…aldrei... f ld i j Lítið sjálfstraust
Afsaka • • • • •
Fullorðinn F ll ði gerir i Fullorðinn segir g Niðurstaðan B ið segir Barnið i þróar Barnið þ
• • • • •
Afsakar Af k barnið b ið Þú g gerir þ þetta fyrir y mig g Ósjálfstæði É hélt að Ég ð við ið værum vinir i i Veika sjálfsmynd j y
Eftirlit • • • • • •
• Telur T l og mælir li Fullorðinn F ll ði gerir i • Hver er reglan….. g Fullorðinn u oð segir seg • Barnið aðlagast Niðurstaðan • Hvað H ð mikið ikið – hvað h ð lengi l i Barnið segir • Einblínir á afleiðingarnar g Barnið þróar Hver er reglan? » Getur Get r þú gert það ? » Takk fyrir!
Stutt inngrip – gott að nota! Hvað áttu að vera að gera núna?
Hvað get é gert ég til að hjálpa þér svo þú getir --?
Er í lagi með það sem þú ert að gera núna? Þú virðist vera í vandræðum. Hvernig get ég hjálpað þér?
Hvenær ertu tilbúinn að byrja?
Viltu finna betri leið? H Hvernig get ég é hjálpað h ál ð þér? é ?
Er það sem þú ert að gera núna til að hjálpa eða hindra?
Sam inna Samvinna • • • • •
Fullorðinn F ll ði gerir i Fullorðinn segir g Niðurstaðan B ið segir Barnið i Barnið þ þróar
• • • • •
Spyr spurninga S i Hvernig g erum við Styrking, bætt sjálfsálit H ð gett ég Hvað é gertt til að ð .. j pp ygg g Sjálfsuppbyggingu
• H Hvernig i er þín þí mynd d aff góðu óð samkomulagi k l i við barn? Hvað getur þú gert? Hverjum getur þú í raun og veru stjórnað?
Það flotta er að allt þetta skiptir ki ti eiginlega i i l engu máli! áli!
Aðalatriðið er aðÆ
Þ ð er ekki Það kki mikilvægast ikil th hvað ð þú segir! i! Heldur hvernig þú segir það!
Það sem er ennþá mikilvægara ikil er að ðÆ Þú verður að nota heilann og barnið verður að fá tækifæri til að nota heilann
Til þ þess að geta g notað heilann verður þú þ að róa þig! þg Reyndu aldrei að ræða málin ef þú eða aðrir eru reiðir, hræddir eða æstir
K lití i! Kælitími! • Áður en þú reynir að leysa vandamál gefðu þér og hinum aðilanum tíma Æ kælitíma • Róa sig niður ef það er reiði, ótti eða æsingur í gangi. • Verið þolinmóð þar til að fólk er í raun tilbúið til að hugsa og hjálpa. • Að rjúka júk í hl hlutina ti getur t b bara gertt illt verra geta beðið í nokkrar mínútur eða • Flestir hlutir g jafnvel þar til daginn eftir
K Kennið ið bö börnum að ð stjórna tjó sér é sjálf! jálf! | Hjálpið barninu að taka ábyrgð á mistökum | Hughreystið barnið - það er í lagi að gera mistök, mistök eru til að læra af þeim | Komið K ið bbarninu i í jafnvægij f i þú ert ekki kki sáá eini, i i enginn i er fullkominn f llk i | Finnið þ þörfina- þþað er ástæða fyrir y allri hegðun g svo þþetta var ekki að ástæðulausu,, hefðir þú getað gert eitthvað verra, ef svo er þá getur þú gert betur líka! | Fi Finnið ið hvað h ð trúir t úi barnið b ið á - getur t þú gertt betur, b t hvernig h i persóna ó viltu ilt vera, hvað h ð segir i það þ ð um þig ef þú bætir fyrir mistökin?
|Börn eiga að hegða sér að því að þau vilja það sjálf!
Sjö atriði t iði varðandi ð di kkennslu l í sjálfsaga! jálf ! 1. 2 2. 3. 4. 5 5.
Allir gera mistök Við vitum it þ þegar við ið gerum eitthvað itth ð rangtt Skammir/gagnrýni g g ý ýýta undir að fólk fari í vörn Fólk getur lært betri leiðir Þ Þegar bö börn fá að ð vaxa aff þ þvíí að ðb bæta t ffyrir i mistök sín reyna þau ekki að ljúga eða fela þau 6. Að læra sjálfsaga er skapandi ferli 7 Þeir sem fá að byggja sig upp og bæta fyrir 7. verða umburðarlyndari gagnvart öðrum
Kenn m árang Kennum árangusríkar sríkar aðferðir • • • • •
Byrja á verkefninu L Leggja j h hartt að ð sér é Biðja j um hjálp j p Vera þolinmóður S j – ég Segja é þ þarfnast f t
• • • •
Taka einn dag í einu V Vera jákvæður ják ð Læra að taka leiðsögn g Halda áfram þegar það er erfitt • Segja – ég get bætt úr þessu
Skref í átt að samkomulagi! samkom lagi! • Segðu sjálfum þér hver ósk þín er – Ekki h halda ld í vanlíðanina, líð i reiðina iði
• Segðu g hinum aðilanum hver ósk þ þín er – Ekki kvarta, ekki nota kaldhæðni
• Hinn aðilinn hlustar hlustar, þú hlustar til að skilja – Ekki endilega sammála, ekki ögra, ekki ásaka
• Leysið þetta í sameiningu þannig að báðir aðilar fái það sem þeir þarfnast þarfnast. – En kannski ekki það sem þið báðuð um upphaflega
Aðalatriðið er að m muna! na! • • • • • • • • • • •
Að það er gaman að eiga börn Að þ það er g gaman að lifa Að það er gott að vera saman Að það er gott að vera stundum ein Að það eru hæðir og lægðir í lífinu Að flest vandamál er hægt að leysa Að það er mikilvægara að hlusta en að koma með lausnina Að nota réttan tón þegar við tölum saman Að nota líkama okkar í samskiptum Að við stjórnum lífi okkar – ekki aðrir Að við erum samfélag – ekki hópur af einstaklingum!
Takk fyrir og gangi ykkur vel! palloisland@hotmail.com Fyrirlesturinn y er m.a. byggรฐur ygg รก verkum Diane Gossen www.realrestitution.com
Nokkrar heimasíður! heimasíð r! • • • • • • • •
https://sites.google.com/site/uppeldid/ www.realrestitution.com www saft is www.saft.is www.heimiliogskoli.is g www.umhuga.is www.foreldrahus.is www.astradur.is t d i www persona is www.persona.is