Skólahornið 2014 - 2015

skóla hornið Greinar úr bæjarblaðinu Mosfellingi veturinn 2014-2015

Skólaskrifstofa mosfellsbæjar

Cei\[bbiX続h

ร essa dagana hefur menntamรกlarรกรฐherra fariรฐ um landiรฐ og kynnt Hvรญtbรณk mennta- og menningarmรกlarรกรฐuneytisins um umbรฆtur รญ menntun. Rรกรฐherra kom meรฐal annars รญ Mosfellsbรฆ og kynnti fyrir bรฆjarbรบum hugmyndir sรญnar. ร rangur nemenda รญ lestri er รกhyggjuefni og skรณlar รญ Mosfellsbรฆ hafa orรฐiรฐ varir viรฐ slakari รกrangur nemenda รญ lestri og lesskilningi undanfarin รกr. Of mรถrg bรถrn og รพรก sรฉrstaklega drengir eru aรฐ รบtskrifast รบr skรณlum bรฆjarins รกn รพess aรฐ geta lesiรฐ sรฉr til gagns.

Maryanne Wolf prรณfessor og forstรถรฐumaรฐur lestrar- og tungumรกlarannsรณknarstรถรฐva viรฐ Tufts University รญ Boston hรฉlt รกhugaverรฐan fyrirlestur 27. รกgรบst sรญรฐastliรฐinn รญ Hรถrpu. Fyrirlesturinn bar รพaรฐ skemmtilega nafn โ Okkur var aldrei รฆtlaรฐ aรฐ lesaโ . Inntak fyrirlestursins var sรก aรฐ lestur er lรฆrรฐ athรถfn sem viรฐ mannkyniรฐ hรถfum komiรฐ okkur upp.

Taugakerfiรฐ okkar var upphaflega hannaรฐ fyrir sjรณn, mรกl og รพekkingarรถflun. Viรฐ erum hinsvegar grรญรฐarlega รณlรญk og heilinn รญ okkur vinnur รก misjafnan hรกtt. ร aรฐ er รพvรญ erfitt aรฐ steypa

la รณ iรฐ k n S or h

Tรถkum hรถndum saman

mannkyniรฐ รญ sama mรณtiรฐ. ร eir sem eru meรฐ lestrarรถrรฐugleika, tengja sumir hverjir รก annan hรกtt og eru oft skapandi einstaklingar. Lestrarfรฆrni getur komiรฐ seinna hjรก รพeim og รพaรฐ รพarf aรฐ hjรกlpa รพeim nemendum sรฉrstaklega aรฐ tengja รกkveรฐnar stรถรฐvar til aรฐ fรฆrnin geti รพrรณast.

Maryanne kom meรฐ gott dรฆmi aรฐ รพaรฐ hafi tekiรฐ mannkyniรฐ tvรถ รพรบsund รกr aรฐ รพrรณa ritmรกliรฐ og innsรฝn รญ รพaรฐ en bรถrnin okkar fรก aรฐeins tvรถ รพรบsund daga til aรฐ nรก รพroska fyrir lestrarnรกm. Skortur รก lestrarfรฆrni hefur alvarlegar afleiรฐingar รญ fรถr meรฐ sรฉr. Einstaklingur fylgir ekki bekknum eftir, รกhugaskortur รก sjรกlfstรฆรฐum lestri, รกhugahvรถt nemenda fyrir nรกmi minnkar og รกrangur sรถmuleiรฐis.

Viรฐ รพurfum aรฐ taka hรถndum saman, heimili, skรณli og grenndarsamfรฉlag.

Eflum lestur nemenda og veitum รพeim tรฆkifรฆri til aรฐ takast รก viรฐ krefjandi verkefni framtรญรฐar.

Viรฐ รญ skรณlunum Mosfellsbรฆjar รฆtlum aรฐ gera betur. Ert รพรบ meรฐ okkur รญ liรฐi? ร รณranna Rรณsa ร lafsdรณttir, skรณlastรฝra viรฐ Varmรกrskรณla.

SkรณlaSkrifStofa moSfellSbรฆjar 23. oktรณber 2014

+++ #D '

$$ $" ## ##

Mikið er rætt um læsi og lestur þessi dægrin í þjóðfélaginu og reyndar í öðrum þjóðfélögum einnig. Kemur það eflaust til vegna niðurstaðna í PISA könnunum en þær vísa í að árangur barna og ungmenna í lestri og lesskilningi virðist fara hrakandi jafnt og þétt. Nú getur fólk deilt um hvort PISA sé marktækt og réttmætt en ég segi, eyðum ekki orkunni í það heldur snúum vörn í sókn.

Lestur byggist á tungumálinu Það má segja að lestrarnám barnsins byrji strax við fæðingu þegar það heyrir fyrstu málhljóðin og svo smá saman að greina á milli ólíkra hljóða. Máltaka barna er ótrúlegt afrek því mannlegt mál er mjög flókið kerfi tákna og reglna.

Börn ná þó valdi á tungumálinu svo til sjálfkrafa og án áreynslu og á undraverðum tíma. Það gerist þó ekki án fyrirmynda og þjálfunar, börnin verða að fá mörg og margvísleg tækifæri til að tileinka sér tungumálið og efla orðaforða. Foreldrar eru ávallt lykilpersónur í námi og þroska barna sinna. Börn eru á næmiskeiði máltöku frá fæðingu til 6 ára aldurs, það þýðir að á þeim tíma þurfa þau að læra meginhljóð og reglur tungumálsins. Eftir þann tíma eru þau að auka málskilninginn og orðaforðann jafnt og þétt til fullorðinsaldurs ásamt því að styrkja sig í að tjá hugsanir sínar og hugmyndir. Það gerist í samskiptum

la ó ið k n S or h

Æfingin skapar meistarann

við aðra, bæði við jafningja en ekki síður við fullorðna og þar eru foreldrar og nærfjölskyldan lykilpersónur.

Hvað geta foreldrar gert til efla málþroska barna sinna ?

• Hlusta á börnin og tala við þau.

• Syngja og kenna þeim rím, vísur og þulur.

• Hvetja börnin til að segja frá atburðum og sögum og nota málið í mismunandi samhengi.

• Lesa fyrir þau sögur og bækur sem innihalda litríkt mál og góðan orðaforða, • Ræða og útskýra lesefnið jöfnum höndum.

• Spyrja spurninga til að athuga hversu vel börnin fylgjast með.

• Biðja börnin um að giska á framhald og sögulok til að skapa eftirvæntingu og gera þau að meiri þátttakendum í sögunni.

• Halda áfram að lesa bækur fyrir börnin á meðan þau eru að ná tökum á lestri.

• Hvetja börnin og styðja þau til að lesa sjálfum sér til ánægju.

Málumhverfi barna hefur mikil áhrif á hvernig þau eru í stakk búin fyrir lestrarnámið en til þess að geta lesið þurfa þau að hafa gott vald á máltjáningu og málskilningi.

Gunnhildur María Sæmundsdóttir Skólafulltrúi Mosfellsbæjar

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 13. nóvember 2014

00 -

æðni a og

i og eftir ndann egu

ar og þjónustu við yngri iðkendur og foreldra.

„Lestur er líkams­ rækt hugans“ Í leikskólanum Hlíð viljum við efla og virkja enn frekar mátt bókarinnar. Börn elska bækur, sogast að þeim, fletta og skoða. Þá er mikilvægt að vera til staðar, lesa fyrir börnin og svara spurningum er vakna og viðhalda þannig áhuga þeirra.

Við erum núna að merkja allar bækur leikskólans ákveðnum aldri svo auðveldara sé að finna bækur er henta aldri barnanna.

Hjá yngstu börnunum skipta myndirnar meginmáli, síðar fer textinn að skipta mestu og þar með ritmálið. Smá saman lengjast bækurnar og börnin þjálfast í að komast í gegnum bókina.

Oft skapast skemmtilegar samræður um innihaldið, hvað ætli gerist næst? Þannig eflum við orðaforðann sem gefur börnunum tækifæri til frekari tjáskipta. Þegar við byrjum að lesa fyrir börnin byrjum við á að kynna bókina, heiti hennar, höfundinn og segjum e.t.v. örlítið frá sögupersónunum, eins lesum við textann aftan á bókinni. Þegar lesið er ræðum við innihald textans, orðin sem fyrir koma og athugum hvaða skilning og upplifanir börnin leggja í textann. Lesturinn vekur iðulega upp spurningar

la ó ið k n S or h

u

ein fjármálastofnun styrkji sama félagið og taki þannig

og heimspekilegar vangaveltur verða í framhaldinu. Börnunum er einnig kennt að fara vel með bækurnar. Á degi íslenskrar tungu var bókadagur í leikskólanum, allir tóku með bók að heiman. Af því tilefni útbjuggum við lítið bókahorn þar sem foreldrar geta sest niður með börnunum, lesið og skoðað bækur. Bókahornið er vinsælt og þétt setið. Bókaormurinn góði liggur þar, fylgist með og passar að allir gangi vel um hornið. „Litla bókasafnið“ er nýtt á einni deildinni en þar geta foreldrar fengið bækur láni heim. Með því eykst vonandi enn frekar lesskilningur, umræður, samvera og gæðastundir. Í Hlíð er stór hópur barnanna pólskumælandi, og hafðar eru sérstakar sögustundir fyrir þau sem pólskur kennari sér um. Mikilvægt er að börn sem eiga annað tungumál en íslensku efli orðaforða og málskilning á móðurmálinu um leið og þau læra íslenskuna.

Jóhanna S. Hermannsdóttir, leikskólastjóri Ása Jakobsdóttir, aðstoðarleikskólastjóri

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 4. desember 2014

s

u

óst gg-

Páll

því að aðsóknarmet var slegið á sýninguna og aldrei fleiri aðstandendur mætt.

la ó ið k n S or h

ur ll

að vera rúmlega 180 iðkendur í að vera með 300 iðkendur.

Ljúf í geði leika sér, lítil börn í desember Desember býður upp á fullt af lestrarhvetjandi tækifærum fyrir börn á öllum aldri. Ótal möguleikar gefast til að fást við raunveruleg lestrartengd verkefni sem hafa mikla þýðingu fyrir unga lesendur. Það er einmitt við þannig aðstæður sem námsáhuginn er mestur og skemmtilegast er að læra. Gildir þá einu hvort börnin eru að læra stafi, ný orð, fást við að skrifa nafnið sitt eða ljúka við að lesa heila bók.

Til að viðhalda og glæða áhugann er tilvalið að nýta skemmtileg tækifæri sem eru í nærumhverfi barnsins. Í hversdagsleikanum þarf t.d. að versla til heimilisins, leyfum börnunum að bæta við á listann eða skrifa sjálf innkaupalistann. Það getur verið áskorun fyrir barn að skrifa mandarínur eða að sjá alfarið um að skrifa listann. Óskalisti fyrir jólin er áhugaverð skrif og jóladagatölin ganga beinlínis út á það að lesa tölur og telja.

Komur jólasveinanna gefa tilefni til lesturs og skrifta, því oft er eitt af fyrstu

bréfum barna einmitt til þeirra bræðra.

Gefum áhugasömum lesendum færi á að merkja jólapakkana, lesa á kortin og að vera pakkastjóri er afar mikilvægt hlutverk ungs lesanda.

Að syngja gömul og gild jólalög er gott tilefni til gæðastunda í bílnum í jólaösinni sem og leikur að orðum sem við sjáum á skiltum á ferðum okkar. Það eru gullin námstækifæri fólgin í því að gefa börnum tíma til þess að spila og lesa.

Hins vegar auðgar það ekki líf neins að gefa börnum spil eða bækur í jólagjöf ef gjöfin dagar uppi í hillu, þar sem hún er hvorki til gagns né gleði. Tækifæri til lesturs á margvíslegan máta eru bæði mörg og dýrmæt og mega ekki glatast. Látum ekki happ úr hendi sleppa. Njótum aðventunnar við lestur á fjölbreyttan hátt.

Lítum upp, njótum og sjáum námstækifærin í kringum okkur. Ágústa Óladóttir og Andrea Anna Guðjónsdóttir Krikaskóla

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 18. desember 2014

www.fullfrisk.com la ó ið k n S or h

garildir

viðfellattir essu

on KKi

ns

eru alti-

Lesum!

Í Aðalnámskrá grunnskóla er tekið fram að starfsfólk skóla, nemendur og foreldrar myndi skólasamfélag í hverjum skóla og að mikilvægt sé að þessir hópar vinni saman að mótun þess samfélags. Þar er litið á menntun nemenda sem sameiginlegt og samábyrgt verkefni heimila og skóla. Í nútíma þjóðfélagi skiptir gott vald á læsi sköpum fyrir lífsgæði hvers og eins, enda er læsi grunnur að námi og menntun. Því er grundvallaratriði að lögð sé rækt við læsi á heimilum og á öllum stigum menntakerfisins. Á undanförnum áratugum hefur komið fram verulega aukin þekking á læsi.

Fræðimenn hafa fundið að sá stuðningur, reynsla og samskipti sem barn finnur í fjölskyldu sinni, hefur mikil áhrif á læsisnám þess. Jafnframt skiptir sögulestur, reynsla barnsins af öðru prentuðu máli, áhugi og viðhorf sem það skynjar innan fjölskyldunnar, miklu máli og hefur

áhrif á nám þess. Ekki dugar að vinna með læsi einangrað í skólum án tengsla við aðra kima samfélagsins. Með því að foreldrar leiti markvisst leiða til að nýta læsi við mismunandi aðstæður eru líkur á að börn öðlist betri færni í að skilja ólíkan texta og sjái hagnýtt gildi læsis í daglegu lífi. Í upphafi árs er gott að setja sér markmið og getur fjölskyldan sameinast t.d. um að lesa eina bók á mánuði annað hvort saman eða hver sína bók og sagt svo hvert öðru frá. Heimsækjum bókasafnið, skiptumst á bókum við vini og ættingja, lesum fyrir hvort annað, fyrir gæludýrin, fyrir ömmu og afa. Fullorðnir þurfa að sýna frumkvæði að því að auka lestur inni á heimilum og vera fyrirmyndir, því lestrarnám barnanna okkar byggist á samvinnu heimilis og skóla. Munum að börn læra það sem fyrir þeim er haft. Áhugaverður tengill: http://lesvefurinn.hi.is

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 8. janúar 2015

la ó ið k n S or h

PALS Ef þú vilt verða meistari þá verður þú að æfa þig. Þetta er nokkuð sem við öll vitum og tengjum gjarnan við íþróttir. En auðvitað á þetta við um fleira, ekki síst lestur. Börn læra að lesa með því að lesa og því meiri sem þjálfunin er því betri verður árangurinn.

Mikil umræða hefur verið síðustu ár um að börn á Íslandi komi ekki nógu vel út í lestri og þá sérstaklega lesskilningi. Skólayfirvöld í Mosfellsbæ vildu bregðast við þessu og ein af þeim leiðum sem þau völdu var að innleiða PALS lestrarþjálfunaraðferðina. Það gerðu þau í samstarfi við SÍSL verkefnið og fenginn var bandarískur sérfræðingur til að kynna aðferðina fyrir nokkrum kennurum.

PALS er gagnreynd aðferð. Það merkir að á bak við hana eru virtar rannsóknir sem sýna að hún virkar. PALS er verkfæri fyrir kennara til að þjálfa nemendur í lestri á markvissan hátt. Nemendur vinna tveir og tveir saman eftir ákveðnu ferli. Þeir fara í gegnum fjögur verkefni

sem saman þjálfa þá þætti sem góður lesari þarf að hafa, þ.e. lestrarfærni, framsögn, lesskilning og gagnrýna hugsun. Þjálfunin fer fram þrisvar sinnum í viku í 35 mínútur í senn.

Gestir sem líta inn í PALS kennslustund hafa það oft á orði hvað allir séu virkir og að allir hafi jafnt hlutverk. Aðferðin var einmitt hönnuð með skóla margbreytileikans í huga. Hún á að henta vel inn í blönduðum bekk eða sem einstaklingsmiðað nám. Ástæðan fyrir því að aðferðin virkar svona vel er m.a. að strúktúrinn er mjög ákveðinn og stífur, fyrirmælin einföld og ferlið endurtekur sig aftur og aftur. Vissulega er PALS einnig mjög krefjandi fyrir nemendur.

Mosfellsbær var fyrsta sveitafélagið á Íslandi til að innleiða PALS aðferðina.

Hróður hennar hefur breiðst út og skólum sem nýta sér hana fjölgar stöðugt.

Kristín Inga Guðmundsdóttir, kennari í Lágafellsskóla

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 29. janúar 2015

Undanfarið hafa komið fram sláandi tölur um stöðu ólæsis meðal barna.

Mikilvægt er að snúa þessari þróun við, framkvæmum strax!

Bernskulæsi er færni sem byggð er upp í gegnum uppgötvanir í umhverfi barna og málhvetjandi umhverfi við fullorðna og önnur börn. Börn læra það sem fyrir þeim er haft, snemmtæk íhlutun er mikilvæg. Ungabörn þróa með sér læsi allt frá fæðingu, í samskiptum við foreldra sína, leikskólakennara, starfsmenn og nærsamfélagið. Foreldrar eru sérfræðingar í uppeldi barna sinna og örvun í gegn um samskipti og gott atlæti skipta miklu máli. Börnin eiga rétt á fullri athygli í samskiptum við fullorðna, gefum þeim tíma. Mikilvægt er að að vera meðvitaður um áhugasvið barnsins því þannig getum við virkjað það, í að nema í gegnum leik og daglegar athafnir hversdagsins. Barnið þarf að vera í afslöppuðu umhverfi á sínum forsendum. Þessi samskipti eru ókeypis, notum umhverfið og okkur sjálf til samskipta, þannig stuðlum við að bernskulæsi. Í gegnum leik er stuðlað að grunnhæfni í læsi og hreyfingu. Stöðugt endurmat á starfsháttum leikskólans er mikilvægt til þess að gera gott starf enn betra með tilliti til læsishvetjandi umhverfis. Í tengslum við gerð skólastefnu Mosfellsbæjar árið 2010 var gerð skýrsla sem fjallaði um raddir barna í leik- og grunnskólum. Börnin voru spurð að því hvernig góður skóli eigi að vera. Ein af

la ó ið k n S or h

Að vita meira í dag en í gær

hugmyndunum var sú að þau fái tækifæri til að setja sig í spor kennarans. Á degi íslenskarar tungu hefur skapast sú hefð að unglingar í Lágafellsskóla eru með upplestur fyrir leikskólabörnin á Huldubergi. Markmiðið með þessu er að börnin læri hvert af öðru og skapa samvinnu milli skólastiga. Nemendur velja bækur með íslenskukennaranum sínum sem hentar hverjum aldurshópi.

Verkefnið hefur gefist vel og í vetur var mikill áhugi hjá unglingunum að koma oftar. Í samstarfi við Auði Ásgrímsdóttur íslenskukennara kemur hópurinn því einu sinni í mánuði fram á vor á Hulduberg til að lesa sögur.

Börnin eru snillingar, þau lesa í aðstæður. Búum þeim gott uppeldislegt umhverfi þannig að þau njóti sín og þroskist sem sjálfstæðir, virkir einstaklingar í samfélaginu.

Guðrún Viktorsdóttir aðstoðarleikskólastjóri, Gerður Pálsdóttir sérkennslustjóri Huldubergi.

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 19. febrúar 2015

Það var ánægjuleg sjón sem undirrituð varð vitni að í febrúar þegar lestrarátakið stóð yfir í skólanum. Sjá mátti nokkra nemendur taka með sér bókina og lesa meðan þeir biðu eftir að komast að í mötuneytinu. Þegar nemendurnir voru spurðir út í þessa skemmtilegu nýbreytni sögðu þeir að bókin væri svo spennandi að þeir gætu ekki hætt að lesa og svo væri tíminn svo miklu fljótari að líða. Það er sannarlega gleðiefni þegar við verðum vitni að slíku, sérstaklega þegar horft er til þess að ítrekaðar mælingar sýna hrapandi lestur íslenskra barna og unglinga og dvínandi áhuga á lestri.

Tíminn sem veittur er í lesturinn er mikilvæg yfirlýsing skólans um að lestur skipti miklu máli hvað varðar námsárangur nemenda. Við lítum svo á að yndislestur auki við orðaforða, skilning og almenna þekkingu, þroski vitsmuni, tilfinningar, ímyndunarafl, samskiptahæfni, efli málþroska, hæfileikann til að einbeita sér og sé mótvægi við hraða og áreiti tölvuleikja og snjallsíma.

Full ástæða er til að vinna á sem fjölbreyttastan hátt að lestrarhvatningu barna og unglinga. Ungt fólk virðist lesa lítið nema því sé markvisst gefinn tími til að lesa í skólastarfi og það fái

la ó ið k n S or h

Unglingar og lestur

kynningu á áhugaverðu lesefni í skólanum og ekki síður heima fyrir. Algengt er að við foreldrar styðjum börnin okkar við lesturinn fyrstu árin en svo þegar börnin eru farin að ná tökum á lestrinum ætlumst við til að þau sjái um þetta sjálf. Það er engin ástæða til að hætta að lesa fyrir þau eða hlusta á lestur þeirra þó þau séu orðin læs. Það getur líka verið töfrum líkast hve áhugi og hvatning foreldra getur haft mikið að segja um námsárangur barna.

Gjarnan er bent á að margvísleg afþreyingartæki eins og tölvuleikir og snjallsímar hafi smám saman dregið úr lestri bóka en símarnir og tölvurnar eru komnar til að vera, heimur tækninnar verður áfram mikilvægur hluti af samfélaginu. Þess vegna er mikilvægt að ungt fólk læri að nýta sér tæknina á jákvæðan og uppbyggilegan hátt og skilja kjarnann frá hisminu. Líklega er nokkuð til í því sem nemandi einn hélt fram, að á meðan tölvuleikir, snjallsímar og myndbandaáhorf virka æsandi á krakka, þá virkar bóklestur róandi.

Foreldrar, hvetjið börnin ykkar til að lesa – það er dýrmætt en kostar lítið.

Björk Einisdóttir, deildarstjóri eldri deild Varmárskóla.

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 12. mars 2015

la ó ið k n S or h

Umhverfislæsi og hreyfing Umhverfislæsi - flott orð finnst ykkur ekki?

En hvað merkir það?

Umhverfislæsi segir til um skilning einstaklinga á umhverfi sínu og samfélagi. Einstaklingur sem er umhverfislæs áttar sig á samspili ýmissa þátta í náttúrunni og hvernig þeir tengjast innbyrðis svo og tengslum þeirra við vistkerfi og gerðir okkar. Okkur finnst nauðsynlegt að börnin okkar séu læs á bókina, en umhverfislæs, er það eitthvað nauðsynlegt? Svarið er stórt JÁ.

Börnin okkar læra í leik og starfi innan dyra sem utan bæði heima með foreldrum sínum og í leikskólanum. Læsi í leikskóla felur í sér leikni, þekkingu og hæfni barna til þess að lesa í umhverfi sitt og tjá upplifun sína, tilfinningar og skoðanir á fjölbreyttan hátt.

Umhverfislæsi tengist þroska einstaklinga og því er mikilvægt að við séum fyrirmynd og tölum við börnin um hvað fyrir augun ber, setjum orð á athafnir, kennum þeim að bera virðingu fyrir umhverfi sínu og náttúrunni og skapa þeim tækifæri til að upplifa og njóta. Hreyfing er jafn mikilvæg fyrir þroska barna og matur og svefn, hún er þeim eðlislæg og er frjáls og skipulögð hreyfing undirstaða vellíðunnar og heilbrigðis.

Umhverfislæsi og hreyfing tengjast traustum böndum. Í gegnum hreyfingu auka börnin orðaforða sinn, málskiln-

ing, læra stærðfræði, liti og svona mætti endalaust telja. Börn elska til dæmis gönguferðir en gönguferð og gönguferð er ekki það sama. Þau hafa engan áhuga og úthald í að ganga bara á beinum göngustígum, ferðirnar þurfa að vera á forsendum barnsins, þar sem tekið er tillit til ýmissa þátta eins og að þjálfa jafnvægi (ganga á trjábolum, stikla milli steina, fara upp og niður hóla, ganga í þúfum o.fl.), styrk (ganga upp og niður brattar brekkur, lyfta steinum o.fl.), færni (t.d. klifra upp og niður steina, kasta grjóti í tjörn), hugtakaskilning (t.d. undir, yfir, aftan, framan), o.s.frv.

Við á leikskólanum Hlaðhömrum leggjum mikla áherslu á fjölbreytta hreyfingu jafnt inni sem úti. Við erum svo heppin að hafa óspillta náttúru rétt við skólann okkar sem er endalaus uppspretta ævintýra. Þar erum við búin að koma okkur upp útikennslustofu þar sem fram fer kennsla í umhverfislæsi ásamt ýmsum þroskaþáttum byggðum á allskonar æfingum og leikjum sem örva alhliða hreyfiþroska, hreysti, úthald og þol á jákvæðan og skemmtilegan hátt. Verum dugleg að hlúa að börnunum okkar og vera þeim góð fyrirmynd, góða skemmtun.

Dóra Wild,

leikskólakennari Hlaðhömrum

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 1. apríl 2015

Vorboðarnir syngja

bjarKi spjallar Við guðrúnu

Bernskulæsi, hvað er það?

Bernskulæsi er skilgreint sem ákveðin færni, þekking og viðhorf sem þróast sem undanfari læsis. Það vísar til lestrarhegðunar barns á leikskólaaldri áður en formleg lestrarkennsla hefst í grunnskóla. Hugmyndafræðin felst í því að ung börn byggi upp þekkingu sína, í gegnum uppgötvanir um ritmálið í umhverfi sínu, bóklestur og málhvetjandi samskipti við fullorðna og börn.

Börn alast upp við mismikla læsismenningu á heimilum sínum og það hefur áhrif á læsisvitund þeirra. Börn læra mikið, mest ómeðvitað, um mál og ritmál þegar lesið er fyrir þau og sú vitneskja sem þannig síast inn er nauðsynleg forsenda læsis. Börn læra jafnframt tungumálið í leik við önnur börn en rannsóknir segja að börn læra tungumálið mest af foreldrum sínum. Það er því í hlutverki foreldranna að efla mál barna sinna strax frá fæðingu. Það gerum við með því að tala við og lesa fyrir þau. Við þurfum að nýta hinar ýmsu stundir strax frá fæðingu, t.d. á skiptiborðinu, við brjóstið/pelagjöf, við matarborðið og í bílnum. Það er ekki nóg að hefja bóklestur fyrir börn um 2-3 ára aldur, heldur þurfum við að byrja strax frá fæðingu. Fyrst með því að tala við þau, gefa þeim athygli, nota svipbrigði og fleira.

Síðan þróast samskiptin og

la ó ið k n S or h

Bernskulæsi, börnum fyrir bestu

bóklestur smátt og smátt í takt við þroska, getu og áhuga barnsins.

Foreldrar eru fyrirmyndir barna sinna og hafa þeir því mikil áhrif á bernskulæsi þeirra. Þegar við lesum sjálf; bækur, dagblöð eða texta á skjámiðlum gerum við ritmálið sýnilegt og aðgengilegt fyrir börnin. Okkur ber að nýta bókasöfn með börnunum og gefa okkur tíma til að ræða við þau í dagsins önn. Hlustum vel á hvað börnin hafa til málanna að leggja og fáum þau til að segja frá. Höfum gaman, leikum við börnin, ræðum við þau um leikefnið og nefnum það. Börn þurfa jafnframt að hafa aðgengi að ritföngum og pappír til að fá að skrifa sjálf en einnig að nota tölvur. Umhverfi okkar, inni sem úti, býður upp á mikla möguleika til að ýta undir áhuga barna á myndrænum táknum, skiltum og ritmáli. Því auðugri sem reynsla barnsins er þeim mun meiri bakgrunnsþekkingu fer það með sér inn í grunnskólann. Það er því æskilegt að byrja að lesa fyrir barnið strax frá upphafi. Nýtum okkur forvitni og áhuga ungra barna okkar til að leika og upplifa saman. Það er dýrmæt gjöf sem endist langt inn í komandi grunnskólagöngu og út í lífið sjálft.

Hildur Helga Sævarsdóttir Sérkennslustjóri leikskólans Reykjakots

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 22. spríl 2015

16

- Stærsti auglýsinga- og fréttamiðill í Mosfellsbæ

Kr hl

M

lákssonar.

gesti velkomna með sumarlegum t

Nám barna í leikskóla ætti að mestu að fara fram í gegnum leik. Það sama á við um málörvun. Margar leiðir eru til sem hægt er að nota í daglegu starfi til að efla málþroska og orðaforða barna.

Leirvogstunguskóli notast við kennsluaðferð sem nefnist „Leikur að læra“, þar sem meðal annars stafir og hljóð eru kennd í gegnum leik og hreyfingu á skemmtilegan, líflegan og árangursríkan hátt. Börnin fá að handfjatla stafi og hafa þá sýnilega í umhverfinu.

Kennsluaðferðin „Leikur að læra“ hugsar námsefnið út frá sjónarhorni barna og þörf þeirra til að hreyfa sig. Hreyfing hefur áhrif á hæfileikann til að varðveita nýja þekkingu eða kunnáttu og endurheimta hana.

Foreldrar taka einnig þátt ásamt börnunum í kennsluaðferðinni með því að leysa verkefni tengd stafakennslu í fataklefa á morgnana og nefnist það „Lærum á leið inn“. Það hefur sýnt sig að samvinna foreldra og skóla skilar árangri. Annað árangursríkt og skemmtilegt kennsluefni sem hægt er að notast við eru svokallaðir sögupokar.

Sögupokinn er taupoki með bók og leikföngum sem tengjast sögunum. Þeim er ætlað að örva lesskilning yngstu barna í gegnum lestur og leik. Þetta hjálpar börnunum að halda einbeitingu

la ó ið k n S or h

Læsi og hreyfing

á meðan verið er að lesa bókina. Þau fá að handfjatla leikföngin og sagan verður því raunverulegri. Einnig læra þau að skiptast á og bíða. Þetta er einnig einstakt tækifæri til að gefa börnunum færi til að tjá sig og skapa umræður. Það sem við getum gert til að efla málþroska barna í daglegu lífi er að vekja athygli á stórum sem smáum hlutum í umhverfinu. Skapa umræðu í kringum það sem vekur athygli barnsins.

Eiga samræður við matarborðið, í bílnum eftir leikskóla.

Setja orð á athafnir, endurtaka orð og setningar á réttan hátt.

Líney Ólafsdóttir aðstoðarleikskólastjóri og Freyja Hrönn Sveinbjörnsdóttir þroskaþjálfi

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 13. maí 2015

14

- Stærsti auglýsinga- og fréttamiðill í Mosfellsbæ

Vin

H

ÁH í ve fyrs veri tveg blan blön féla brú N 78 Brek leik skól sam hóp Í 78 b Hve alla íbúð fleir um, hug fyrir vill

Í sát

Í sérk ast þur í sát því og t ímy þeg áfal fóta viðf nefn Þ

sem hafi það að meginmarkmiði að að efla starfið í báðum félögum. Það er meðal annars gert með þeim hætti að ið-

Í vetur hefur einn bekkur af sex ára nemendum í Höfðabergi, útibúi Lágafellsskóla, gert tilraunir með notkun aðferða ASL í ritunar- og lestrarkennslu.

Hugmyndafræði ASL gengur út á það að nemendur, sem ekki eru læsir, læri lestur saman í gegnum ritun með hjálp tölvu.

Aðferðina þróaði norski kennslufræðingurinn Arne Trageton og byggir hana meðal annars á eftirfarandi atriðum: • Það er auðveldara fyrir unga nemendur að skrifa bókstafi og orð en lesa • Auðveldara er að skrifa með lyklaborði en blýanti • Samvinna nemenda eykur verkgleði þeirra, orðaforða og hæfileika til samstarfs • Það glæðir lestraráhuga að skrifa sjálfur það sem síðan á að lesa Í Höfðabergi hefur bekkurinn aðgang að tveimur tölvum við vinnuna. Nemendur vinna í pörum og hvert par fær úthlutað verkefni, t.d. að skrifa fjögur orð sem byrja á eða innihalda ákveðinn staf.

Orðin eru síðan prentuð út, nemendur klippa þau út og líma inn í sérstaka bók og teikna mynd með hverju orði.

Eftir því sem nemendur þjálfast í vinnubrögð-

9. júní kl. 20:00 25. júní kl. 20:00

la ó ið k n S or h

Að skrifa sig til læsis –ASL

Þriðjudagur Fimmtudagur

unum hafa verkefnin þyngst og er jafnvel búin til heil setning í kringum ákveðin orð.

Nemendur eru ákaflega áhugasamir um þessa tölvuvinnu. Óhætt er að segja að um allt annars konar nálgun er að ræða þegar nemendur vinna á þennan hátt að því að ná færni í lestri og ritun. Má þar nefna vangaveltur milli nemenda varðandi rétta stafsetningu orða þar sem rautt strik birtist undir orðum séu þau ekki rétt skrifuð. Þá þarf að prófa sig áfram og ræða saman um hvað geti hugsanlega verið rangt við orðið.

Hér er um að ræða samtöl milli nemenda sem skilja meira eftir sig heldur en þegar hver og einn vinnur að sinni ritun. Að auki fer fram heilmikil sköpun í gegnum vinnuna því nemendur semja sjálfir texta sem ætlaður er þeim og öðrum nemendum í bekknum til að lesa á síðari stigum. Afraksturinn er bækur í bekkjareign og þykir nemendum afar gaman að lesa þær, bæði það sem þeir sjálfir hafa skrifað og það sem hinir hóparnir hafa skrifað. Þetta er vinna sem haldið verður áfram með á Höfðabergi, enda árangurinn ótvírætt mikill fyrir nemendur.

Sigrún Björk Cortes umsjónarkennari 1. SBC

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 4. júní 2015

20

- Íþróttir

um Helgu og einnig eru munir frá henni í sýningarkassa.

la ó ið k n S or h

Sumarlestur í Mosfellsbæ

M arin

Sumarlestur barnanna er fastur liður í starfi Bókasafns Mosfellsbæjar og hefur þátttakendum fjölgað ár frá ári.

Sumarlestur er verkefni í yndislestri fyrir börn. Markmið sumarlestrar er að minna á mikilvægi lestrar. Sýnt þykir að málskilningur og orðaforði eykst með lestri fjölbreyttra bóka og með lestri má bæta námsárangur og auka almennan skilning á samfélaginu sem við lifum í. Það er auðvelt að koma lestri að í daglegum venjum. Það eina sem þarf að gera er að taka sér bók í hönd einu sinni á dag, í 15 mínútur í senn.

Börnin velja sjálf það efni sem þau lesa. Þetta er hvatning fyrir öll börn, ekki síst yngstu lesendurna, að þjálfa lesturinn. Þannig halda þau við lestrarþjálfun vetrarins og njóta þess um leið að lesa allt sem þau komust ekki yfir að lesa í vetur. Sumarlestur barnanna í Bókasafni Mosfellsbæjar er fastur liður í starfi safnsins. Verkefnið hófst 1. júní og því lýkur 1. september. Sumarlesturinn er aðallega hugsaður fyrir 6 til 12 ára, en öðrum aldurshópum er velkomið að taka þátt.

Að þessu sinni fá börnin glaðning þegar þau skrá sig til þátttöku, og jafnframt fá þau sérstakan Bókapésa. Í hann skrá þau bækur sem þau lesa. Einnig er hægt að skrá hljóðbækur og þær bækur sem lesnar eru fyrir þátttakendur. Í sumar er drekaþema og geta börnin valið sér drekamyndir til að lita og ef þau vilja, límum við þær upp á vegg.

Leikfélag Mosfellsbæjar hefur lánað safninu stóran tvíhöfða dreka til að minna á lesturinn.

Bæjarbúar! Hvetjum börnin okkar til að taka þátt í Sumarlestrinum og veitum þeim á þann hátt aðgang að fjölbreyttum ævintýraheimi bókanna. Hjálpum þeim að tengja þjálfun og skemmtun.

Kveðja starfsfólk Bókasafns Mosfellsbæjar

SkólaSkrifStofa moSfellSbæjar 25. júní 2015

18

- Fréttir af Mosfellingum

Sk贸laskrifstofa mosfellsb忙jar