#OutstandingPLWomen - Olga Tokarczuk

Page 1

Wybitna prozaiczka i eseistka. Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 2018 rok oraz Międzynarodowej Nagrody Bookera za rok 2018 za powieść „Bieguni”. Miłośniczka natury, zwierząt i drugiego człowieka. W książkach Olgi Tokarczuk rzeczywistość obiektywna i wyobrażona są równie prawdziwe. Tworzona przez nią fikcja nie jest jednak wyssana z palca, bo kiedy pisze, musi ją czuć wewnątrz siebie samej. Szwedzka Akademia Nauk uhonorowała ją właśnie za „narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”. Zaczęła tworzyć już jako nastolatka. Jednak zanim na dobre poświęciła się pisaniu, imała się różnych prac – była nawet pokojówką w jednym z londyńskich hoteli. Gdy odbierała Nagrodę Bookera, miała na sobie kolczyki, które kupiła za pieniądze zarobione 31 lat wcześniej w Londynie. „Kiedy usłyszałam werdykt jury i zupełnie nie wiedziałam, co powiedzieć, przyszły mi do głowy te kolczyki. Ich historia w jakiś sposób zamyka moją historię jako pisarki. A wszyscy lubimy takie zamknięte opowieści, bo dają nam poczucie sensu i spełnienia”. Nagroda Bookera nie zamknęła jednak historii Olgi jako pisarki. Nagroda Nobla wisiała w powietrzu. Informacja o jej przyznaniu dotarła do niej na niemieckiej autostradzie, w drodze na spotkanie autorskie w związku z niemieckojęzycznym wydaniem „Ksiąg Jakubowych”. Zupełnie zaskoczona mówiła, że wiedziała, że pisze dobrze, ale nie wiedziała, że pisze na miarę Nagrody Nobla. Urodziła się w 1962 roku w Sulechowie. Jej rodzice byli nauczycielami – mama uczyła literatury i języka polskiego, tata pracował w bibliotece. Zawód pisarza zdawał się być jej przeznaczeniem. Nie wybrała jednak studiów polonistycznych. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Jak sama mówi: ”Fascynowało mnie wszystko, co peryferyjne, ekscentryczne, inne, wszelkie zaburzenia, choroby, każdy rodzaj kontestacji tzw. normy”. Niesiona chęcią wyciągania ludzi z chaosu urojeń pracowała w szpitalu psychiatrycznym oraz poradni zdrowia psychicznego. To doświadczenie, w połączeniu z wiedzą ze studiów, nauczyło ją słuchać ludzi i lepiej

rozumieć ludzką psychikę w całej jej złożoności. Dzięki temu, budowane przez nią postacie są autentyczne i przekonujące wewnętrznie. Jest przeciwna klasyfikowaniu twórcy w konkretnym gatunku literackim, co według niej znacznie ogranicza proces twórczy i wyklucza z niego wszelką ekscentryczność. W jej dorobku literackim znaleźć można powieść paraboliczną, historyczną, kryminalną, prozę mitograficzną, eseje, opowiadania, hybrydy tekstowe a nawet swoiste studium psychologii podróży. Jej literatura jest pełna różnych kontekstów i odniesień – do historii, religii, mitologii, natury. Przede wszystkim jednak to pogłębiona, duchowa refleksja nad stanem współczesnego człowieka. Ona sama twierdzi, że pisze po to, aby nieco ludzi zaniepokoić – aby zaczęli pytać o to, co do tej pory było dla nich oczywiste. Pomocnym narzędziem pracy jest dla niej język polski, który – zdaniem Tokarczuk – jest jednym z bardziej mięsistych i znakomitych języków do wyrażenia trudnych rzeczy, wspierający tych, którzy mają wizję i wiedzą, co chcą napisać. Niektóre z jej utworów doczekały się inscenizacji teatralnych i adaptacji filmowych. Na podstawie powieści „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, Agnieszka Holland nakręciła w 2017 roku film „Pokot”, do którego Olga napisała scenariusz. Powieść ta znalazła się na przygotowanej przez „The Guardian” liście 100 najlepszych książek XXI wieku, jako wspaniała mieszanka thrillera, komedii i rozprawy politycznej. Jest wegetarianką, ekolożką, feministką oraz aktywną obywatelką udzielająca się społecznie. Najczęściej można ją spotkać we Wrocławiu, gdzie mieszka. Po otrzymaniu Nagrody Nobla, pasażerowie komunikacji publicznej we Wrocławiu zostali zwolnieni z opłat za bilety, jeśli mieli przy sobie którąś z książek noblistki. Rzadko wypowiada się na temat swojego życia prywatnego. Woli, by mówiły za nią jej książki. Zostały one przetłumaczone na 37 języków, a pracowało nad nimi aż 94 tłumaczy.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.