Gimp Kullanımı
Temel İşlemler Açma: Sol-üst taraftaki Dosya başlığına tıkladığımızda açılan menüden Aç hanesine tıklıyoruz. Bu, bize açmak istediğimiz dosyayı bulabileceğimiz Resim aç diyaloğunu gösterecektir. Açmak istediğimiz dosyayı bulup işaretlediğimizde diyalog penceresinin sağ tarafında önizlemesini göreceğiz. İstediğimiz dosyayı bulduysak open tuşuna basarak fotoğrafı GIMP ile işlemek üzere artık açabiliriz. Döndürme Bir çok windows programında olduğu gibi fotoğrafı file>open ile açtıktan sonra image>transform>rotate ile istediğimiz ortantasyona getirelim
Eğrilik Düzeltme Sonra düzeltilmesi gereken bir eğikliği olup olmadığını kontrol edelim. Eğiklik varsa tools>transform tools>rotate ile düzeltelim. Ayar penceresinde hem kayan çubuk ile büyük, hem de soldaki rakamsal ayar hanesini kullanarak küçük ayarlamalar yapalım Son olarak Rotate düğmesine tıklayarak fotoğrafımızı gerektiği gibi döndürelim.
Kırpma (Crop) Fotoğraf döndürüldükten sonra kenarlarda fazlalıklar oluştuğunu görebilirsiniz, oraları kesmek için crop (kırpma) aletini kullanacağız, alet penceresinde neşter ikonuna tıklayalım. Fotoğrafta istediğimiz kısımları fare ile belirledikten sonra karşımıza çıkan menüden crop'a tıklayınca fotoğrafımızı gerektiği gibi kırpmış olacağız. Şimdi sıra fotoğrafı internete gönderebilmek için küçültmeye ve sıkıştırmaya geldi. Tekrar boyutlandırma (resize) Image>scale image yolunu izleyerek açılan pencerede fotoğrafımızın istediğimiz yeni boyutlarını belirleyelim. Burada dikkat edilmesi gereken küçültme için kullanılan interpolasyon metodunu cubic (best) olarak seçmek. Sonrası yatay fotoğraflar için en fazla 800* en az 640 genişlik dikey fotoğraflar için ise yaklaşık en az 640* en fazla 720 yükseklik olarak berlirleyerek scale tuşuna tıklamaktan ibaret. (*) İnternete göndermek için önerdiğim boyutlar. Bir kenarı siz belirleyince program diğerini otomatik olarak belirleyecektir. Keskinleştirme (Sharpen) Tekrar boyutlandırılan fotoğraflarda daima keskinlikte azalma meydana gelir. Bu nedenle bir miktar keskinleştirmeye ihtiyaçları vardır. Filters>Enhance>Sharpen yolunu
kullanarak keskinleştirme penceresini açalım. Açılan pencerede keskinleştirme miktarı olarak 10 ila 50 arasında bir değer girelim. Mesela aşağıdaki örnekte 30. Tamam'a tıklayıp fotoğrafımıza dönelim. Artık fotoğrafın eğriliğini giderdik, kırptık, tekrar boyutlandırdık, keskinleştirdik. Şimdi internette paylaşmak üzere .jpeg olarak sıkıştırıp kaydedeceğiz. Sıkıştırma (Compression) ve Kaydetme File>save as yolunu izleyerek kaydetme penceresini açalım. O ana kadar işaretlemediysek select file type kısmına tıklayarak açılan menüden jpeg image'ı seçelim. Kaydet ya da save tuşuna basarak diğer pencereye geçelim. Arada bir uyarı gelirse dikkat orjinal dosyanızın üzerine kaydetmeyin. Ya ismini değiştirin ya da kaydetme yerini değiştirin. Burada çok işinize yarayacak özellikler göreceksiniz. Quality kayan çubuğunu kullanarak fotoğrafın ne kadar sıkıştırılacağına karar verin. Hemen altında show preview in image window işaretli ise yeni dosyanızın tahmini boyutunu file size kısmında okuyabilirsiniz (85 quality için 77.6kb örnekte). Ben dosya boyutunu 130 ila 180kb arasında tutmaya çalışıyorum.
Kolay renk düzeltme Bazı fotoğraflarımızın renkleri çekim anında gözümüze görünenlerden farklı çıkar. Özellikle ışık değiştikçe renkler doğallığını yitirebilir. Bunu düzeltmek için GIMP kullanarak yapabileceğimiz kolay müdahalelerden biri fotoğrafta gri olması gereken nokta belirlemektir. Örnekte renkleri akşam çekilmiş olmasına rağmen maviye çalan bir fotoğraf görüyorsunuz
Fotoğrafı GIMP ile açtıktan sonra tools>color tools>levels yolunu izleyerek levels penceresini açalım.
Açılan pencerede sağ altta görünen damlalıklardan gri renk için olanına (ortadakine) tıklayalım, fare imleci damlalık şeklini alacak.
Şimdi fotoğrafta gri olması gereken bir nokta arayalım. Deneme yanılma ile fotoğrafımıza tıklayalım.
Fotoğrafın ilk haliyle karşılaştırınca düzeltilmiş halinde kaya mezarlarının tonlarının gerçeğe daha yakın olduğunu görebilirsiniz. Seçme yaparak levels ile renk düzeltme Fotoğraflarımızın belli bölgelerine yapmak istediğimiz müdahaleler dikkat etmezsek çok belli olabilir. Mesela bir bölgenin gölge detayını almak istiyorsak o bölgeyi seçip kısmi bir ton açma işlemi uygulayabiliriz. Ama bölgenin kenarlarında seçim çizgisi çok belli olursa fotoğrafımız berbat olur. Bu fotoğrafta kara, deniz ve gökyüzüne ayrı ayrı müdahale yapmamız gerekiyor
Şimdi GIMP alet penceresinden lasso (serbest seçim) aletini seçelim.
Bu alet seçiliyken fotoğrafımızın üzerinde müdahale etmek istediğimiz bölgelerden birini, örneğin gökyüzünü, seçelim. Sonra seçtiğimiz kısıma uygulayacağımız değişiklikler kademeli biçimde fotoğrafın geri kalan kısmı ile karışsın, çok belli olmasın diye select>feather yolunu izleyerek feather selection penceresini açalım.
Feather miktarını seçim kenarlarının yumuşama miktarı gibi düşünebilirsiniz. Fotoğrafın boyutuna ve seçilen alanın içeriğine göre buraya piksel cinsinden bir değer yazmanız lazım. Bu fotoğrafta alan geniş ve fotoğraf da büyük boyutlu olduğundan 100-150 gibi bir değer uygun. Bu işlemleri fotoğraflarınızı internete uygun boyuta indirgemeden, küçültmeden yapmanız daha iyi sonuç verecektir. Ama küçültülmüş 500X700 boyutunda bir fotoğrafta feather 50 pixel yeter de artar. Seçimi onaylayıp levels penceresini açalım. Oradaki üçgenleri bir yandan fotoğrafımızı bir yandan da grafiği izleyerek ayarlayalım. Soldakini sağa, sağdakini sola, grafikteki ton dağılımının kenarlarına doğru hareket ettirelim.
Levels penceresini onaylayarak kapattınca gökyüzü ile işimiz bitti. Hemen (seçimimiz hala aktifken) kolayca select>invert yolunu izleyerek fotoğrafın geri kalanını seçebiliriz. Biraz önce uyguladığımız feather işlemi hala geçerli olduğundan seçimimiz yine yumuşak geçişli olacak
Yine levels penceresini açıp klasik yöntemi uygulayıp üçgenleri grafiğin kenarlarına çekeceğiz.
Şimdi select>none yolunu izleyerek seçimi kaldırıp fotoğrafımıza bakalım, sanırım daha iyi oldu, ne dersiniz? Öncesi Sonrası Kontrast Maskeleme Fotoğraf 1
Fotoğraf 2 Bazen ortamın kontrastı yüksek ise fotoğrafın az ışık alan bölümleri istediğimizden çok daha karanlık çıkabilir. O bölgelerden detay almak için kontrastı azaltmamız gerekir ki o da çoğu zaman istediğimiz sonucu vermez. Şekilde gökyüzüne göre yapılan ölçüm sonrasında yapı ve bitkiler çok koyu çıkmış. Bunu düzeltmeye çalışalım (Fotoğraf 1). GIMP ile fotoğrafımızı açtıktan sonra katmanlar (layers) penceresine bir göz atalım. Burada tek bir arkaplan (background) katmanı göreceğiz. Ona sağ tıklayarak ya da alttaki duplicate layer simgesine tıklayarak aynısından bir kopya katman oluşturalım.
Background copy isimli katmanın oluştuğunu görüyorsunuz. O seçili iken (mavi görünüyor) tools>color tools> Hue-saturation yolunu izleyerek sadece o katmanı renksizleştirelim.
Kopya katmanı renksizleştirdikten sonra Filters>colors>value invert yolunu izleyerek negatif görüntüye çevirelim. Katmanlar penceresinde gördüğünüz gibi yapılan değişiklikler sadece kopya katmanı değiştirdi, asıl orjinal katman renkli pozitif hali ile aynen duruyor. Şimdi katmanın karışma modunu (blending mode) normal yerine overlay olarak değiştirelim. Fotoğrafımızın ışık dağılımı şimdi çok daha iyi, gölge detaylarını daha iyi görebiliyoruz, fotoğraf da renk ve ton dengesinden bir şey kaybetmedi (Fotoğraf 2). Kopya katmanın kenarındaki göz ikonuna tıklayarak -katmanın görünürlüğünü simgelerfotoğrafınızın ilk hali ve kontrast maskelenmiş hali arasında gidip gelebilirsiniz. Aradaki farkı görmeniz daha kolay olacaktır. Çerçeve Yapımı
Fotoğrafları çerçevesiz de paylaşabileceğimiz gibi özellikle bazı fotoğrafları çerçeveli sunmak isteyebiliriz. Hatta bazen çerçevemiz imzamız olur. Şekildeki Script-Fu>Decor> Add Border yolunu izleyerek fotoğrafımıza ilk kenarımızı ekleyelim. Açılan add border ayar penceresinde eklenecek kenarın boyutlarını 50 pixel olarak belirleyelim, orada önseçimli gelen mavi renge tıklayıp beyaz seçelim, en son delta value olarak 0 ya da 1 girelim. Şekle bakınız Tamam'a tıkladığımızda fotoğrafa basit beyaz bir kenar eklediğimizi görüyoruz. Şimdi klasik bir gölge yapalım. Katmanlar penceremize bakalım, iki katman görüyoruz, background ve border-layer katmanları. Background katmanını şekildeki gibi seçip hemen altta yer alan duplicate layer ikonuna tıklayıp o katmanın bir eşini yaratalım. Sonra aşağıdaki şekildeki gibi yeni oluşan kopya katmanı seçerek ya fare ile (sürükle bırak) ya da alttaki yukarı okuna tıklayatak diğer katmanların üstüne taşıyalım.
Işte katmanlarımızın son durumu, background copy katmanı (arkaplan katmanı kopyası) seçili.
Şimdi aşağıdaki şekildeki gibi Script-Fu>Shadow>Drop-Shadow yolunu izleyerek çerçecemize gölge etkisi vermek için ayar penceremizi açabiliriz. Açılan pencerede gölgemizin yatay ve dikey eksenlerdeki boyutunu, fluluk derecesini, rengini ve koyuluğunu ayarlayabiliriz. Siz oradaki değerler ile denemeler yapabilirsiniz. Ben daha hafif gölge için 8, 8, 15 yerine bazen 4, 4, 11 kullanıyorum. Bu seferlik değiştirmeyeceğim.
Tamam ikonuna tıklayınca beyaz kenarımızın üzerine geçen bir gölgemiz oldu. İsterseniz fotoğrafa vereceğimiz ismi çerçevesine de yazalım. Alet penceremizde yer alan T (text) ikonuna tıklayalım.
Alet penceresinde, aşağıda, yazı özelliklerinin belirdiğini göreceksiniz. Bu seçtiğiniz tüm aletler için geçerlidir, aletin özelliklerini oradan değiştirebiliriz.
Ben fotoğrafın ismini ortaya hizalayarak yazacağım için ortaya hizzalama düğmesine tıklıyorum. Sonra şekildeki gibi çerçevenin ortasına bir kez tıklayınca yazı kutusu açılıyor, otomatik olarak yazı katmanı da oluşuyor. Açılan kutunun içine çerçeveye yazmak istediğimiz yazıyı yazıyoruz, sonra soldaki alet penceresinde yazı karakterini ve büyüklüğünü ayarlıyoruz. Buradaki Hinting, Force autohinter ve Antialiasing ayarları ile oynayarak karakterin görünümünü değiştirebilirsiniz gerekiyorsa. Ben yazı rengini hafif maviye çalan bir gri olarak belirliyorum bu fotoğraf için (şekilde color hanesindeki siyah bölüme tıklayarak).
Yazı tam istediğiniz yerde oluşmadıysa taşıma aletine tıklayarak istediğiniz yere taşıyabilirsiniz.
Son olarak isteğe göre yazıya da yine çerçeveye uyguladığımız gibi gölge ekleyebilirsiniz. Sadece yazı katmanının seçili olduğuna ve altına transparan katmanların sonunda beyaz çerçeve denk geldiğine emin olunuz. En dış kısma da ilk beyaz kenarı eklediğim yöntem ile 1 pixellik bir kenar daha ekliyorum. Katmanlarla Grad Filtre
Foto 1 (öncesi)
Foto 2 (Sonrası) Bazı fotoğraflarda gökyüzü istediğimiz renklerde olmayabilir. Daha dramatik, daha çarpıcı olsun isteyebiliriz. O halde gökyüzünü seçerek, ardından seçimi yumuşatarak levels ayarı yapabileceğimiz gibi (seçme aracı ile levels bölümünde biraz anlatmıştım) gradient katmanlar da kullanabiliriz. Fotoğrafımızı GIMP ile açtıktan sonra alet penceresinde "renkli gradyan ile doldur" ikonuna tıklıyoruz.
Hemen aynı pencerenin aşağı kısmında seçtiğimiz aletin özellikleri çıkıyor, oradan gradyan tipini seçebiliriz. Şekildeki Gradient ikonuna tıklayınca önümüze seçenekler çıkacak.
Çıkan seçenekler içinde FG (foreground-önplan) to transparent seçeneğini işaretleyip kabul edelim.
Alışkanlık olarak yapacağımız değişiklikleri hep yeni bir katman oluşturarak uygulamak yerinde olur. Biz de yeni geçirgen katmanımızı oluşturalım. Katmanlar penceresini artık biliyorsunuz. Orada, şekilde görülen fare imlecinin gösterdiği ikona tıklayıp yeni katmanımızı oluşturabiliriz. Açılan new layer penceresinde layer fill type transparent kalmalı, zaten önayarlı olarak öyledir.
İşte katmanlar penceresinin yeni görünümü. Tam geçirgen, boş bir katman yarattık. Şimdi uygulayacağımız filtrenin rengini seçelim. İstediğiniz rengi seçmekte özgürsünüz, siyah dahil. Siyah seçerseniz grad nötral densite uygulamış olursunuz. Yani renklerde bir değişiklik olmaksızın, yeryüzünü korurken gökyüzünü karartmanız mümkün olur. Biz ise şimdilik yaklaşık tütün rengi bir filtre deneyelim. Aşağıdaki şekildeki gibi alet penceresinde önplan rengi hanesine tıklayalım. Açılan renk seçimi penceresinde istediğimiz rengi bulalım. Dikey yerleşimli pencerecikten yaklaşık rengi seçip kare biçimindeki daha büyük yerden tonunu ayarlamaya çalışalım. Tamamlayıp ok ile çıkalım. Artık filtre uygulamamızı denemenin vakti geldi. Fare ile fotoğrafın üst kısmına tıklayalım, fare tuşunu bırakmadan fotoğrafı dikey olarak çizer gibi aşağı inelim. Eğer rengin denize bulaşmasını istemiyorsanız teknenin oraya geldiğinizde tuşu bırakmanız yerinde olacaktır.
Filtre uygulandığında hayal kırıklığına uğramayın. Çok belli oldu değil mi? Daha işimiz bitmedi çünkü. Şu ana kadar tütün rengi bir filtre oluşturduk ve fotoğrafımıza katman olarak ekledik. Katmanın karışım modu ise hala normal görünüyor. Onu overlay, multiply olarak değiştirebilir ya da bu etkiyi sevdiyseniz katmanın opacity ayarını düşürerek de kullanabilirsiniz.
Katman karışım (blending) modunu overlay olarak belirledikten sonra bulutlarda tütün renginin etkisini görebilirsiniz.
Daha abartılı bir sonuç isteyen; ben bu işten hala bir şey anlamadım! diyenler, aşağıdaki gibi duplicate layer ikonuna tıklayarak oluşturduğumuz filtre katmanının bir eşini oluşturabilir ve etkiyi kuvvetlendirebilir. Bu seferlik de bu kadar. Deneme önerileri: Yeni bir katman oluşturup, FG rengi olarak hoş bir mavi ton vererek, ama bu sefer aşağıdan yukarı uygulayarak denizin renklerini de değiştirebilir ya da FG rengi olarak beyaz kullanarak suyun parlaklığını artırabilirsiniz. Burada üç bilgi eklemek istiyorum. • Yarattığınız her katmanın gerçirgenliğini opacity ayarı ile değiştirebilirsiniz. • Fotoğrafınız üzerinde yaptığınız değişiklikleri katmanları ile birlikte saklamak istiyorsanız .xcf formatında kaydetmelisiniz. Böylece sonra katmanları değiştirebilir, silebilirsiniz. • Fotoğrafta katmanlar ile işiniz bittiyse ve tekrar boyutlandırma ve keskinleştirme vb gibi işlemler yapacaksanız önce katmanları birleştirmeniz gerekir. Bunu image>Flatten Image yolu ile yapabilirsiniz. Sonuç sizi tatmin ettiyse, fotoğrafınızı jpeg olarak kaydederek internette paylaşıma hazır hale getirebilirsiniz. Lab Color ile Siyah Beyaz
Orjinal Renkli LAB Color yöntemi ile Siyah-Beyaz Çeşitli metodlar kullanılarak GIMP ile fotoğrafları siyah beyaza çevirmemiz mümkün. Bunlardan en çok tercih edilenler arasında LAB color ve Channel Mixer yöntemlerini sayabiliriz. LAB color yöntemi Bu yöntem elimizdeki renkli fotoğraftaki tonları mümkün olduğunca kaybetmeden ham bir siyah beyaz fotoğraf elde etmemizi sağlar. Yöntem oldukça basittir. GIMP ile fotoğrafımızı açtıktan sonra image>mode>decompose yolunu izleyerek seçeneklere göz atalım. Açılan pencerede LAB 'ı seçtikten sonra alttaki decompose to layers seçeneğini inaktif yapalım.
Tamam ile devam ettiğinizde A, B ve L (Luminance) olarak 3 ayrı pencere çıkacak karşınıza. Oradaki pencerelerden A ve B yi kapatabilirsiniz, sadece L penceresini kullanacağız.
Berbat görünüyor değil mi? Daha işimiz bitmedi. Luminance kanalının en önemli avantajı orjinaldeki her bir pikselin tüm RGB kanallarının birleşmiş aydınlık değerini içermesidir. RGB kanallarının her biri ise sadece orjinal tonal değerlerin bir kısmını içerir. Elimizdeki Luminance kanalı ile oluşturulmuş beti benzi solmuş gibi görünen siyah beyaz fotoğrafı levels ayarlarını kullanarak son haline getirelim.
Tools>color tools>levels yolunu izleyerek açacağımız levels ayarı penceresinde histograma ve eş zamanlı olarak fotoğrafımıza bakarak bir ayar çekelim.
Sonuçta elde ettiğimiz siyah beyaz fotoğraf üzerinde bölgesel yakma-açma, seçim ile levels gibi ek müdahalelerde bulunabiliriz. Bu yöntemin en iyi tarafı da fotoğrafımızdan ne kadar detay almak istiyorsak onu bize diğer yöntemlerde olduğu gibi kayba uğratmadan sunuyor olması. Sonrası sizin işçiliğinize kalıyor ama hammadde sağlam oluyor. Diğer bir popüler yöntem olan Channel Mixer uygulamalarında oluşabilecek gren ve bozulmalar da minimum oluyor. GIMP ve RAW GIMP programı 12 ve 16 bit resim formatlarını tanımamakta ve işleyememektedir. JPEG dosyaları 8 bit dosyalar olduğu için GIMP ile işlenebilir ama RAW dosyaları 12 (16) bit oldukları için GIMP tarafından ancak 8 bit'e dönüştürülerek kullanılabilir. RAW olarak çektiğiniz fotoğrafları, fotoğraf makinenizle gelen yazılımı (NikonView, Olympus Camedia, Canon Zoom Browser EX, vb) kullanarak ya da RAW Shooter Essentials gibi bedava ama yetkin programların yardımı ile 8 bit TIFF ya da JPEG'e dönüştürerek GIMP içinde kullanabilirsiniz. İki ayrı program kullanmak zor geliyorsa bir GIMP plug-in'i olan UFRaw'ı deneyebilirsiniz. GIMP önceden sisteminize yüklü olmalı, sonrası UFRaw Windows versiyonu'nu indirip yükleme talimatlarını uygulamaktan ibaret. UFRaw ekran görüntüsü
Yakma ve Açma Bu başlık altında, LAB color metodunu kullanarak daha önce anlattığım gibi siyah beyaza çevrilmiş bir fotoğrafı, sadece yakma (burn) ve açma (dodge) kullanarak nasıl işleyebileceğimizi anlatacağım.
Lab color ile ayrıştırdığımız orjinali renkli jpeg olan fotoğrafı oluşan 3 kanaldan luminance kanalını kullanarak aşağıdaki görüntüyü elde ettik (Bkz Lab color ile siyah beyaz)
Ön Hazırlık: Şimdi GIMP paletinden yakma ve açma aracını seçelim. Aracı şekilde görüldüğü gibi seçtikten sonra pencerenin alt kısmında aracın özelliklerinin belirdiğini göreceksiniz. Burada fırça çeşidi öntanımlı olarak Circle 19 olarak gelecek. Şekle bakınız. Bu kenarları keskin ve küçük fırça bizim işimizi görmez. O nedenle büyük ve kenarları yumuşatılmış bir fırça oluşturalım. Bunun için katmanlar penceresinde, aşağıda görülen fırçalar kısmında yeni fırça (new brush) ikonuna tıklayalım. Bu ikona tıklayınca açılan fırça editörü penceresinde fotoğrafımızın ve yapacağımız işlemin gerektirdiği büyüklükte bir fırça yaratalım. 140 piksel çapında ve %50 sertlikle oluşturduğum bu fırçaya Genis_soft adını verip kaydediyorum. Artık yeni fırça GIMP içinde
kullanılmaya hazır. Bir dahaki sefere bu işlemi yapmamıza da gerek kalmadı.
Yakma İşlemleri: Şimdi palet penceresindeki yakma aracının özelliklerine dönelim. Burada bazı püf noktalarına dikkat etmemiz lazım. 1- Elbette Burn (yakma) aracı seçili olacak 2- Mode gölgeler (shadows) için seçimli olacak 3- Pozlama (Exposure) 3-8 arasında bir değerde olacak, (Örnekte 5) 4- Fırçamızın kenarları daima soft olacak (bir önceki basamakta oluşturduğumuz soft kenarlı fırçayı kullanıyoruz) Bu şekilde ayarları tamamladıktan sonra fotoğrafımızı yumuşak ve geniş çaplı fırçamız ile yavaş yavaş yakacağız. Sabır, sabır! Bu işlem, koyu alanlar (gölgeler) seçili olduğu için, aydınlık yerlere pek dokunmaksızın diğer bölgeleri istediğimiz ölçüde karartmamızı sağlayacak. Böylece fotoğrafa bizim kontrolümüz dahilinde istediğimiz dramatik etkiyi verebileceğiz. Yakma Sonrası Açma İşlemleri: Yakma aracı ile işimizin bittiğine kanaat getirdiysek artık açma (dodge) aracına geçebiliriz. Aynı prensipler burada da geçerli. Yalnız bu sefer mode aydınlık alanlar için (highlights) seçimli olacak. Yine sabırla fotoğrafta lokal kontrasttaki artış nedeniyle piksel bozulmalarına yol açmamaya çalışarak açma işlemimizi yavaş yavaş yapacağız. Açma Sonrası Bu işleme de biz tatmin olana kadar devam ettikten sonra artık fotoğrafı internete göndermek için tekrar boyutlandırıp keskinlik vermek yapılacak son müdahaleler olacak. Not: Bu fotoğrafta fazla vakit harcanmadığı için bazı pürüzler oluştu, normalde hiç sıkıştırılmamış TIFF formatında dikkatli ve özenli yapılan bir işleme sonucu sizi çok daha fazla tatmin edecektir.