Voor u gelezen

The Book of Miracles Till-Holger Borchert en Joshua P. Waterman Taschen, 560 p., 99,99 € Door RUDY DE NOLF

1

Omstreeks 1550 werd in Augsburg een 200 bladzijden dik manuscript met grote, levendige tekeningen in gouache en waterverf vervaardigd. Het geeft een beeld van de latente angst van de 16de-eeuwse mens voor spectaculaire natuurrampen, aardbevingen, zondvloed en vreemde atmosferische verschijnselen. Het is gebaseerd op verhalen uit het Oude Testament en de klassieke oudheid, middeleeuwse broodje aap ver

telsels en eigentijdse kronieken. Het boek, een van de belangrijkste ontdekkingen van Renaissancekunst van de laatste jaren, dook enkele jaren geleden zo goed als intact terug op en werd door een Amerikaanse privéverzamelaar opgekocht. Nu verschijnt voor het eerst een facsimile van dit zo interessante werk voor de studie van renaissancetijd in Duitsland. Uitgeverij Taschen maakte er een kunstig uitgevoerde replica van op ware grootte (21 x 34 cm) waarbij ook de achterkant van ieder blad met o.a. zijn vlekken, net als in het origineel, wordt weergegeven. Naast de facsimile van het manuscript bevat de fraaie cassette ook een aparte uitgave met essays en een gedetailleerde beschrijving die het werk in zijn culturele context plaatsen. Hierin is ook de complete transcriptie van de teksten te vinden. Auteurs van dit wetenschap

regen in een blauwe zee mens en dier voor hun leven zwemmen: een ‘still’ even indrukwekkend als de beelden in de gelijknamige film die deze weken in de bioscopen loopt. Het is verleidelijk dit boek te beschouwen als een laat uitvloeisel van de bijgelovige Middeleeuwen. Volgens de auteurs is dit niet het geval. De Protestantse bewoners van Augsburg waren enthousiaste verzamelaars van de vele gedrukte pamfletten waarin afbeeldingen van monsterachtige wezens en buitengewone astrologische verschijnsels verbonden werden met oude profetieën die een nakende Apocalyps aankondigen. De Protestantse Reformatie was ervan overtuigd dat het Kwaad over de wereld heerste en was hard op zoek naar tekenen en bewijzen van Gods boosheid en het Einde der Tijden dat eraan kwam. Komt daarbij dat de tijdgenoten ook wetenschappelijk nieuwsgierig waren naar de voorlopig onverklaarbare natuurfenomenen zoals kometen en dergelijke. Galileo Galilei zou pas in 1564 geboren worden. Hoe je het ook bekijkt, deze unieke uitgave is een must have voor iedere kunstliefhebber en een echte buitenkans: ze laat ons toe, net als de onbekende opdrachtgever of de hedendaagse eigenaar, ongegeneerd te bladeren in dit 16deeeuwse intrigerende wonderboek.

pelijke en documentaire luik zijn Till-Holger Borchert, de ons welbekende conservator van het Groeningemuseum, en Joshua P. Waterman, specialist Duitse 15de en 16de-eeuwse kunst. Waterman is verbonden aan het Germanisches Nationalmuseum in Neurenberg en werkte ook mee aan ‘Van Eyck tot Dürer’. Het eeuwenoude mirakelenboek balanceert met zijn fantasierijke afbeeldingen tussen werk van Salvator Dali, René Magritte en de animatiefilmpjes van Monthy Python’s Flying Circus. Het illustreert de eeuwige fascinatie van de mens voor het buitenmaatse, ergens op de grens tussen religie, surrealisme en wetenschap. Alsof de zekerheid dat het binnenkort allemaal naar de verdoemenis gaat in ons DNA ingebakken zit. Het boek begint met het verhaal van Noah waarbij getoond wordt hoe onder de gietende 1 The Book of Miracles, voorblad van de box

2 The Book of Miracles, een onheilspellende komeet boven een stad in het jaar 1508

3 The Book of Miracles, bloedtekens aan de hemel en vloedregen aan de kust van Portugal waar op 21 januari 1531 een walvis werd gespot