Z A A L T E K S T
1. Introductie
Van 1873 tot 1934 vertrekken 12 miljoen mensen
uit Europa vanop deze plek.
Hier start hun reis met de boot naar Noord-Amerika.
Waarom vertrekken ze?
Sommigen willen familie bezoeken in Noord-Amerika.
Anderen hopen daar op een beter leven.
Iedereen heeft een eigen reden om te vertrekken.
Voor ze op de boot stappen, hebben sommigen al een lange tijd gereisd vanuit Oost-Europa.
Ze komen aan met de trein in het Centraal Station.
In Antwerpen wachten ze enkele dagen op hun boot.
Tijdens die dagen zijn ze een deel van de stad.
Dit gebouw is het controle-station van de Red Star Line.
Red Star Line is een bedrijf van schepen.
Die varen naar Noord-Amerika.
In dit gebouw gebeuren de controles van de mensen die reizen in de derde klasse.
De meeste migranten zijn heel arm.
Ze dromen van een beter leven in Noord-Amerika.
Vanop het schip zien ze Europa voor de laatste keer.
Wat ligt er aan de andere kant van de oceaan?
Dat weten ze niet.
In dit museum ontdek je de verhalen van die migranten.
Verhuizen naar een ander land was toen anders dan nu.
Maar de verhalen blijven dezelfde.
I n t r o d u c t i e
2. Controle-station
Je staat in het oudste deel van het controle-station.
De foto is gemaakt waar jij nu staat.
Op de foto zie je mensen van de derde klasse.
Dat zie je aan de rieten koffers.
Ze komen vaak uit Oost-Europa.
Ze zijn dus al lang onderweg.
Ze zijn klaar voor de controles.
Ze moeten eerst langs de dokter.
Ook de kledij en de koffers worden hier ontsmet.
Verder in het gebouw moeten ze hun papieren tonen.
Daarna stappen ze op de boot naar Noord-Amerika.
De boot is van het bedrijf Red Star Line.
3. Het
bedrijf
Red Star Line
De Red Star Line is een bedrijf van schepen.
Het bestaat sinds 1872.
Noord-Amerika en België werken hiervoor samen.
Ze krijgen geld van de Noord-Amerikaanse spoorwegen.
Twee schepen per week
Op 20 januari 1873 vertrekt het eerste schip naar Noord-Amerika.
Het schip heet ‘Vaderland’.
Red Star Line brengt eerst spullen van Noord-Amerika naar Europa. Later brengt het mensen van Europa naar Noord-Amerika.
In Noord-Amerika kunnen de mensen van het schip op de trein stappen. En zo naar hun nieuwe huis gaan.
Voor de Eerste Wereldoorlog heeft Red Star Line veel succes.
Veel mensen willen Europa verlaten.
Elke week vertrekken er twee schepen naar Noord-Amerika vanaf de Rijnkaai.
De laatste reis
In de jaren 1920 mogen minder migranten Noord-Amerika binnen. Vanaf dan gaat het slechter met de Red Star Line.
De laatste reis met de Red Star Line is in 1934.
4. Ketels
In deze ketels worden de koffers en kleren ontsmet.
Als de mensen aankomen, moeten ze eerst douchen.
Ze doen al hun kleren uit. En ze geven hun koffers af.
De koffers en de kleren gaan in deze ketels.
Stoom
De ketels worden gesloten. Zo kan er geen lucht in of uit.
Dan worden de koffers en de kleren ontsmet.
Dat moet met stoom.
Dat is krachtige damp die uit kokend water komt.
Alles moet steriel zijn. Alle luizen en virussen moeten dood.
De mensen krijgen hun kleren en koffers droog terug.
5. Migranten
Tussen 1815 en 1940 vertrekken 60 miljoen mensen uit Europa. Ze willen een beter leven.
Uit heel Europa vertrekken mensen.
In Antwerpen komen vooral veel mensen aan uit landen zoals Duitsland, Rusland of Polen.
Ze gaan met de trein hun land uit naar Antwerpen.
Als ze in Antwerpen aankomen, hebben ze al een lange reis gemaakt.
In Noord-Amerika moet je weer langs de dokter.
Zijn de mensen gezond? Hebben ze geen besmettelijke ziekte?
Zijn ze sterk genoeg om te werken? Dan kunnen ze hun nieuwe land in. Is iemand ziek die niet kan genezen? Kan die niet werken?
Of voldoet een migrant niet aan de regels om binnen te mogen in NoordAmerika?
Dan krijgt die geen attest. Dan moet die terug naar Antwerpen.
Mooie brochures en posters beloven veel:
“Snel en veilig naar Noord-Amerika met ons schip! Het is niet duur.”
Canada zoekt nieuwe boeren. Ze krijgen soms gratis een stuk grond!
Maar niet alle nieuws is positief
Mensen krijgen heel veel info in Europa. Maar wat is juiste info? En wat niet?
Vertrekken of blijven? Het blijft een moeilijke beslissing.
H e t v e r t r e k
Jonge mannen uit Rusland bijvoorbeeld.
In Rusland moeten jonge mannen in het leger
Dat willen sommigen niet. Dus vluchten ze in het geheim.
Mensen smokkelen
Smokkelaars zorgen ervoor dat de mensen de grens kunnen oversteken.
Maar ze vragen geld.
De migranten moeten veel betalen.
Vierde klasse
Mensen die met de trein naar Antwerpen reizen, reizen in vierde klasse.
Ze zitten in koude wagons op houten banken.
Ze kunnen zich niet wassen.
En ze krijgen vaak een controle. Hebben ze luizen? Zijn ze ziek?
Hun koffers en hun kleren worden vaak ontsmet.
Zonder geld, zonder papieren
Na de Eerste Wereldoorlog is de reis naar Antwerpen nog zwaarder.
Veel mensen vertrekken zonder geld of zonder papieren.
Soms zijn ze maanden of jaren onderweg.
8. In Antwerpen
Slechte buurten
Maar de hotels voor de migranten zijn soms vies.
En er slapen vaak te veel mensen samen in die hotels.
In die buurten lopen slechte mensen rond. Die stelen en bedriegen.
Soms raken migranten zo hun geld én hun ticket kwijt.
In de hele stad zie je migranten.
Ze vallen op. Ze zien er anders uit.
De mensen van Antwerpen zijn nieuwsgierig.
Maar ze hebben ook medelijden.
Hulp
De meeste migranten blijven maar een korte tijd in Antwerpen.
Sommigen blijven langer.
Mogen ze niet vertrekken naar Noord-Amerika? Zijn ze ziek?
Dan kunnen ze hulp krijgen van een organisatie, of in een ziekenhuis.
Informatie krijgen ze via de dienst migratie van de overheid.
I n A n t w e r p e n
9. Douchen en Ontsmetten
Wil je naar Noord-Amerika? Dan moet je eerst langs de dokter.
Maar alleen de mensen uit de derde klasse moeten naar de dokter.
Ze doen hun kleren uit. Die doen ze in een zak.
Daarop staat het nummer van hun douche.
De kleren gaan in de ketels.
Die worden eerst chemisch ontsmet en daarna met stoom behandeld.
Dat is krachtige damp die uit kokend water komt.
De mensen douchen een uur lang.
Daarna krijgen ze hun schone kleren terug
Ziekte en quarantaine
De overheden van Noord-Amerika zijn bang voor ziektes, zoals cholera en tyfus.
Ze zijn bang dat de mensen uit de derde klasse die ziektes meebrengen uit Europa.
Daarom moeten die lang douchen.
Hun spullen moeten ook steriel zijn, zonder sporen van ziektes.
Is er ergens in Europa een epidemie?
Dan moeten migranten uit die streek in quarantaine.
Ze mogen dan enkele dagen niet naar buiten
Ook Amerikaanse dokters controleren in Antwerpen.
10. Het bezoek aan de dokter
Grondig onderzoek
Want komen mensen ziek aan in Noord-Amerika? Of zijn ze fysiek niet in orde?
Dan kunnen ze niet werken. Ze moeten terug naar Europa.
Dat kost veel voor de Red Star Line.
Buiten of binnen onderzoeken
In het begin is het onderzoek buiten. Zelfs als het regent, of als het koud is.
De migranten klagen.
Red Star Line bouwt daarom het controle-station in 1893.
Dat moet van de Belgische en Amerikaanse overheid.
Ook al willen ze daar niet voor betalen.
De overheid geeft het stuk grond en Red Star Line betaalt het gebouw
Vanaf dan gebeuren de onderzoeken meestal binnen.
Het attest
Zijn de mensen gezond? Hebben ze geen besmettelijke ziekte?
Zijn ze sterk genoeg om te werken?
Dan krijgen ze een attest Ze mogen vertrekken naar Noord-Amerika
Hebben mensen een ziekte die kan genezen?
Dan krijgen ze verzorging in Antwerpen, bijvoorbeeld van een hulp-organisatie.
Ze kunnen later opnieuw proberen om naar Noord-Amerika te gaan.
Zijn er mensen ziek die niet kunnen genezen? Kunnen ze niet werken?
Dan krijgen die geen attest. De Amerikaanse droom stopt.
Ze gaan terug naar het eigen land.
Met een schip van Red Star Line duurt de reis tien dagen. Migranten weten ook beter wanneer ze vertrekken en aankomen.
1 1 O p h e t s c h i p
De rijke mensen in eerste klasse hebben veel luxe.
Ze hebben een eigen kamer.
Ze hebben lekker eten en ze kunnen kiezen uit een groot buffet.
En 's avonds kunnen ze ontspannen.
Er zijn concerten, een fitness, bibliotheek, zwembad, kamers voor mannen om te roken …
Tweede klasse
Migranten met een beetje geld, reizen in tweede klasse.
Ze hebben minder luxe dan in eerste klasse. Maar er is comfort.
Ze moeten ook niet naar de dokter voor een onderzoek.
Derde klasse
De arme mensen in derde klasse krijgen minder bediening.
Ze hebben minder keuze en eten vaak hetzelfde: aardappelen, brood, granen, soep, vlees en vis.
Ze slapen dicht bij elkaar, soms in grote zalen.
Na de Eerste Wereldoorlog komt er een klasse voor toeristen.
Die is voor toeristen met weinig geld.
Ook migranten reizen in die klasse.
Het is goedkoop en eenvoudig.
Er is geen luxe.
Ze werken hard. Hun kinderen studeren.
Ze denken steeds minder vaak aan Europa.
4
D e A m e r i k a a n s e d r o o m
15. Het einde van de Red Star Line
Na de Eerste Wereldoorlog kan je niet meer zo makkelijk binnen in Noord-Amerika.
Er zijn beperkingen voor het aantal migranten uit Europa. In de jaren 1930 is er een grote crisis
Vanaf 1965 zijn de migratie beperkingen weer weg. Migranten komen nu vooral uit Azië en Afrika.
Veel mensen komen langs de grens met Mexico het land binnen.
Amerikanen
Wat met de kleinkinderen van de Europeanen die 100 jaar geleden naar
Noord-Amerika gingen?
Dat zijn Amerikanen. Ze voelen zich minder Europeaan. Ze hebben vaak ouders en grootouders uit verschillende landen.
Sommigen willen weten waar hun ouders en grootouders vandaan komen.
Ze zoeken info over het verleden van hun familie.
16. Antwerpen vandaag
In Antwerpen wonen 179 nationaliteiten.
Dat zie je als je door de straten wandelt: je ziet verschillende winkels, restaurants …
Elke dag komen er nieuwe inwoners bij.
Sommigen blijven een lange tijd.
Anderen blijven maar kort.
Of ze vertrekken weer naar een ander land.
Dat is hetzelfde als 100 jaar geleden.
Sommige dingen veranderen, andere niet: de hoop en de angst, dromen van een beter leven, het verdriet van het afscheid en bang zijn voor het nieuwe.
17. Echte verhalen
Het Red Star Line Museum gaat over migratie.
Je ziet echte foto’s. En je hoort echte verhalen.
Wil jij jouw verhaal ook delen?
Neem een postkaart.
Schrijf je verhaal of je ideeën op de muur aan de overkant.
Scan je foto’s.
Wat doen we nog?
We doen onderzoek naar migratie vroeger en nu.
We organiseren activiteiten voor gezinnen, scholen en nieuwkomers.
We organiseren een familiezondag elke eerste zondag van de maand.
Kom met jouw familie naar het maakatelier van 13u00 tot 16u00, gratis, zonder reservatie, meer info: www.redstarline.be
Red Star Line museum Montevideostraat 3 2000 Antwerpen redstarline@antwerpen.be
De zaalteksten in klare taal zijn een resultaat van een samenwerking tussen het Red Star Line Museum en Wablieft.
