mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Apirilaren 28a
Laneko segurtasunaren eta osasunaren
Munduko Eguna
Aurkibidea FORMAKUNTZA • prebentzioari buruzko dibulgazio eta prestakuntza jarduerak • LEGEAK • LAnaldia behin betiko murriztea kaleratzeak eragozteko • PRESTAZIOAK • jakinarazpenak telematikoki egiteko gizarte sgurantzaren sistema berria• PREBENTZIOA • laneko arriskuen prebentzioari buruzko 10. argazki lehiaketa• • apirilaren 28a: laneko segurtasunaren eta osasunaren munduko eguna • GAUR EGUN • Mutualia, EUSKALITEKO PRAKTIKO ONEN SARIAREN IRABAZLE•
GAUR EGUN
mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Praktika Onen Sariaren irabazle
Mutualia
Aurten 400 Klubeko Praktika Onen Sariaren 10. Edizioa ospatu da. Oraingoan, aukeraturiko gaia pertsonen motibazioa eta konpromisoa izan da. Aurkeztutako erakunde guztien artean, epaimahai espezializatu batek 6 praktika on aukeratu zituen:
► Begoñazpi Ikastola “Proiektua geurea da” ► EgaMaster “Urrezko Egak urteko aintzatespen sariak” ► Mutualia “LIDERA Proiektua: kudeaketan liderrak inplikatuz” ► EUSKALTEL “IEstrategia eta konpromisoa, guztion artean” ► Icaza “La estrategia y el compromiso, entre todos” ► Lauaxeta Ikastola “P faktorea, ezkutuko berrikuntza irakaslegoan”
Martxoaren 19an,Zamudioko Teknologi Parkeko Areto Nagusian, finalista ziren erakundeek, bere praktika onak aurkeztu zituzten. Mutualiak Lidera Proiektuko bi kide bidali zituen euren esperientzia azaltzeko asmoz. Leire Sainz de Vicuña eta Iratxe Ijalba, gure lankideek, Mutualiaren esperientzia aurkeztu zuten, Lidera Proiektuaren bitartez kudeaketan eta lidergoan gure pertsonak nola inplikatu adieraziz. Emaitza ezin hobea izan zen: MUTUALIA IRABAZLE!!!! Begoñazpi Ikastolarekin batera. Aintzatespen hau oso berri ona da, praktikan jarritako ideia baten ondorioz, beste erakundeengandik bereizten gaitu. Epaimahaiak, proiektu honen emaitzak, berrikuntza eta beste erakundeetara zabaltzeko posibilitateak azpimarratu zituen. Gainera, irabazleak garenez, CEX 2013 Sari Nazionalean Euskadi ordezkatuko dugu, Begoñazpi Ikastolarekin batera.
aurkibidea
FORMAKUNTZA
mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Dibulgazio eta prestakuntza jarduerak
Maiatza
Mutualiako Prebentzio Sailak antolatutako doako jardunaldi hauetan parte hartzera gonbidatzen zaituztegu: BALIOESPEN ERGONOMIKOA EGITEKO METODOA Gaixotasun profesionala eragin dezaketen mugimenduak eta posturak ezagutzeko beharrezkoa den informazioa emango du; baita kasu bakoitzean aplikagarri diren balioespen ergonomikoa egiteko metodoen berri ere. (8:30etatik 11:30etara).
Bilbo, maiatzaren 14a Donostia-San Sebastiรกn, maiatzaren 21a Vitoria-Gasteiz, maiatzaren 28a
Jardunaldiak Prebentzio Saileko Silvia Amo eta Jaione Fernandez teknikariek emango dituzte. Prestakuntza jarduera hauek enpresaburuei, arduradunei, izendatutako langileei, prebentzio alorreko teknikariei, lan istripuen estaldura duten langile autonomoei eta aholkularitzei zuzenduta daude. OINARRIZKO MAILA LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOA Urruneko trebakuntza ikastaroa LAPko oinarrizko mailan, 50 ordutakoa. Ikastaro erdipresentziala izango da, 5 ordu aurrez aurrekoak izango direlarik. Laneko istripuen estaldura duten autonomoei zuzendua. (8:30etatik 1 3:30etara)
Bilbo, maiatzaren 16a Donostia-San Sebastiรกn, maiatzaren 23a Vitoria-Gasteiz, maiatzaren 30a
Jardunaldiak Prebentzio Saileko Alberto Sainz de la Maza, Arrate Arrillaga eta Gonzalo Arroyo teknikariek emango dituzte. Prestakuntza jardunaldiak lan istripuen estaldura duten langile autonomoei eta aholkularitzei zuzenduta daude. Jardunaldietan parte hartu nahi izanez gero, bidali izena emateko buletina honako helbide elektronikora edo fax zenbakira: prevencion@mutualia.es
Mutualiaren Prebentzio Saila
/ fax: 944042103
Leku kopuru mugatua
aurkibidea
L
LEGEAK
mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Lanaldia behin betiko murriztea
Alternatiba
Enpresetan enplegurik ez suntsitzeko, hitzarmen kolektibotik eratorriak ez diren barneko malgutasuna errazteko neurrien barruan daude, beste batzuen artean, lan-baldintzen funtsezko aldaketak, lan-kontratuak etetea eta lanaldia murriztea. Azkenaldian lanaren arloan egin diren erreforma bakar batek ere –ez otsailaren 10eko 3/2012 Errege Lege Dekretuak, ez ekainaren 6ko 3/2012 Legeak, ez duela gutxi onartutako martxoaren 15eko 5/2013 Errege Lege Dekretuak– ez dio heldu nahi izan praktikan hainbat arazo sortzen dituen egoera bati. Enpresak, hainbat kasutan, bere langileen lanaldia murriztea erabakitzen du, lan-kontratuak etetea ekiditeko, zalantzan jarri ezin daitezkeen kasuetan (beste batzuen artean, enpresaren aktibitatea gutxitu izana, epe labur edo ertainean egoera alderantzikatuko denik aurreikusten ez denean). Gauza jakina da Espainiako lan-zuzenbidean lanaldia murrizteko bi modalitate daudela, behin betikoa, Langileen Estatutuko 41. artikuluak arautzen duena, eta aldi baterakoa, Langileen Estatutu bereko 47. artikuluan arautua. Legegileek kontuan izan behar lukete ondorio legal desberdinak dituztela bi modalitateek, batez ere, langabezia partzialagatiko prestazioa eta murriztu ez den lanaldiari dagokion soldata bateragarri egiteari dagokionez. Egia esan, lanaldia murrizteari dagokionez, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko 208.3 artikuluak langabezia egoera soilik aurreikusten du:
“ Eguneroko lanaldia murrizten denean, aldi baterako, Langileen Estatutuko 47. artikuluan ezarritakoaren babesean enpresaburuak hala erabaki duelako, …» ” Enpresak, azkenean, lanaldia behin betiko murriztea erabakitzen badu –Langileen Estatutuko 41. artikuluak arautzen dituen lan-baldintzen funtsezko aldaketen markoan egin beharko du hori, berdin neurria kolektiboa edo indibiduala bada–, langileak bidegurutze batean ikusiko du bere burua: edo lanpostua galdu, bere kontratua eteteko eskatuz, zerbitzu-urte bakoitzeko 20 eguneko soldataren kalte-ordainarekin, gehienera 9 hilabete-sari direla; edo bere lanpostuari eutsi, lanaldi murriztuarekin eta, ondorioz, haren proportzioko soldata-jaitsierarekin, lanaldiaren behin betiko murrizketari kontra egin gabe eta langabezia partzialik gabe geratuz. Egoera hori ez da oso ongi ezkontzen Langileen Estatutuan kaleratze kolektiboei buruzko 51. artikuluak kontsulta-aldien gutxieneko edukiari buruz xedatzen duenarekin:
aurkibidea
“… Langileen legezko ordezkariekin egindako kontsulta, gutxienez, kaleratze kolektiboak ekiditeko edo murrizteko aukerei buruzkoak izango dira, eta ondorioak leuntzeko beharrezko neurriei buruzkoak, laguntzarako gizarte-neurrietara jotzearen bidez, nola dien berriro lanean hasteko neurriak edota prestakuntza edo birziklatze profesionalerako ekintzak, berriro enplegua lortzeko modua egiteko. Langabezia partzialaren legezko egoeran egoteko bideak murriztuta, hartutako neurria lanaldia behin betiko murriztea denean negoziazioaren esparruan –hori, inondik ere, ez da kaleratzea bezain neurri traumatikoa–, zigortzen ari dira, eta ondorio kontrakoak langilearen bizkar ipintzen dituzte; lanaldia aldi baterako murrizten zaionarekiko desberdintasun horrek itxuraz ez dauka justifikaziorik. Hausnarketa doktrinal hau eta bere balizko konponbidea egileek hainbat neurritan jaso dute. Gero eta jarraitzaile gehiago ditu, gainera: • Langabezia-prestazioa jasotzeko eskubidea Langileen Estatutuko 41. eta 47.2 artikuluetako kasu guztietara hedatzea. GSLO, 208.3 artikulua. • Gaur egun GSLOren 208.3 artikuluaren arabera: aldi baterakoa denean, 47. artikulua. • Langileen Estatutuko 47.2 artikuluko prozeduran biltzea lanaldi murrizketa kasu guztiak, ordainsaria ere modu proportzionalean murrizten bada • Langileen Estatutuko 12.4 artikuluko debekua kentzea, partzialera bihurtzekoa • Zuzenbideko prozedura kolektibo bat ad hoc artikulatzea, egiaztatutako enpresa-arrazoiak direla medio lanaldi osoko jardunaldiak behin betiko murriztea posible egiteko (Langileen Estatutuko 51. artikulu ohia) • Araura espresuki bilduko da langabezia prestazioa legez jasotzeko aukera, Langileen Estatutuko 51. artikuluaren testuinguruan adostutako behin betiko lanaldi murrizketa kasuetan
Susana Castaños. Abokatua. Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko burua
aurkibidea
PRESTAZIOAK
mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Gizarte Segurantzaren sistema berria
Jakinarazpenak
Gizarte Segurantzako Diruzaintza Nagusiak jakinarazpenak bitarteko elektronikoen bidez egiteko erabakia orokortuko du 2013an, prozeduren kudeaketa azkartzeko eta enpresekin komunikazioa arintzeko asmoz. Helburua orain arte posta bidez egiten ziren jakinarazpenen eta aldizkari ofizialetako argitalpenen ordez, jakinarazpen telematikoak egingo dira. Aldaketa ezartzea derrigorrezkoa izango da eta 2013an era mailakatuan jarriko da indarrean. Agindua indarrean jarri ostean sortutako eta derrigortasun-irizpideak betetzen dituzten enpresak automatikoki sartuko dira komunikazio sistema berrian. Horrez gain, Gizarte Segurantzako egoitza elektronikoan 2012. urtetik eskuragarri den borondatezko izen-emate zerbitzua ere indarrean mantenduko da, legez izen-ematera derrigortuta ez dauden subjektuek ere jakinarazpenak elektronikoki jasotzeko hautua egiteko aukera izan dezaten. Honako kolektiboak daude derrigortuta agindua betetzera: 2013ko martxoaren 26ko ESS/484/2013 Ministro Aginduaren arabera RED Datuen Bidalketa Elektronikoko Sisteman izena ematera derrigortuta dauden subjektuak, beraien kotizazio-kontu kodeak indarrean izan edo ez, honakoak dira: •
Gizarte Segurantzako edozein erregimenetan sartuta dauden enpresa guztiak, duten jarduera eta langile kopurua gorabehera.
•
Norberaren konturako langileen edo langile autonomoen Gizarte Segurantzako erregimen berezian sartuta izanik, kontratutako langileen datuak RED sistemaren bidez igortzera derrigortuta dauden enpresariak. (Norberaren Konturako Nekazaritzako Langileen Erregimen Berezian izena emandako nekazariak salbuetsita daude)
•
Erregimen Orokorreko sistema berezietan sartutako enpresa eta gainontzeko subjektu arduradunak, Etxeko Langileen Sistema Berezikoak salbu.
Jakinarazpenak derrigorrez telematikoki egiteko agindua era mailakatuan ezarriko da 2013an zehar.
aurkibidea
Sistema berria ezartzera derrigortutako subjektuek postaz jasoko dute jakinarazpen elektronikoko sisteman sartu dituztela ezagutaraziko dien jakinarazpena, derrigortasuna hilabeteko epean sartuko delarik indarrean komunikazioa jaso ondorengo egunetik bertatik kontatzen hasita. Jakinarazpen telematikoen gaineko ESS/485/2013 Ministro Agindua indarrean jarri aurretik borondatezko izen-emate zerbitzuaren bidez izena eman duten derrigortutako subjektuek, jakinarazpenak telematikoki jasotzen jarraituko dute zerbitzuan izena emanda jarraitzen duten bitartean. Behin derrigorrezko izen-ematea izapidetzen den unetik aurrera, sistemak ez du aukerarik emango legez derrigorrez telematikoki egin beharreko prozeduretatik baja emateko. Bestalde, ESS/485/2013 Ministro Agindua 2013ko apirilaren 1ean indarrean sartu ostean sortutako eta derrigortasun-irizpideak betetzen dituzten enpresa berriak, jakinarazpenak telematikoki bideratzen dituen sistemaren pean geratuko dira Gizarte Segurantzako administrazioak aldez aurreko komunikaziorik egin beharrik gabe. Jakinarazpen telematikoen harrera Jakinarazpenak bai horiek jasotzera derrigortuta dagoen subjektu arduradunaren bai une bakoitzean RED sisteman kotizazio-kontu kode nagusiaren, edo, hala dagokionean, Gizarte Segurantzako afiliazio zenbakiaren, kudeaketaren ardura duen subjektu baimenduaren esku jarriko dira. Aldiz, subjektu arduradunek jakinarazpenen hartzaile bakarrak izatea ere aukeratu ahal izango dute. Horretarako, RED sistemako subjektu baimenduari funtzio hori kendu beharko diote helburu horrekin Gizarte Segurantzako egoitza elektronikoan eskura jarriko den zerbitzuaren bitartez. Bestalde, subjektu arduradunak RED sistemako subjektu baimendua ez den beste pertsona batek berari dagozkion jakinarazpenak jasotzea nahi baldin badu, REAT Ahalordetze Telematikoko Erregistro Elektronikoaren bidez egin ahalko du eskaera. Zerbitzu hori Gizarte Segurantzako egoitza elektronikoan ere erabilgarri izango da aurki. Edozein kasutan, subjektu arduradunaz gain jakinarazpenak jasoko dituen hartzaile bakar bat gehiago izan daiteke, RED sistemako subjektu baimendua izan edo ahaldundutako beste edozein subjektu izan. Telematikoki jakinaraz daitezkeen ekintzak Honakoak dira telematikoki jakinaraz daitezkeen diru-bilketa kudeaketako ekintzak: - - - -
Zor erreklamazioak Premiazko erabakiak Dedukzio prozeduraren hasiera jakinarazteko komunikazioak Kuotak ordaintzea eskatzeko premiazko prozedurak, eta baterako diru-bilketako eta beste baliabide batzuetako kontzeptuak
Gutxika-gutxika beste ekintza batzuk ere hasiko dira telematikoki jakinarazten. Gizarte Segurantzako Estatu Idazkaritzaren ebazpenen bidez arautuko da noiz hasiko den ekintza horiek telematikoki jakinarazten. Jakinarazpen elektronikoaren praktika Gizarte Segurantzaren administrazioak bere egoitza elektronikoan aurkezteko sistemaren bidez egingo ditu jakinarazpen elektronikoak, https://sede.seg-social.gob.es helbidean. Behin derrigortasuna eraginkorra denean, pertsona eta enpresak jakinarazpenak sistema elektronikoaren bidez jasotzen hasiko dira, aldez aurretik inolako izapiderik egin behar izan gabe. Behin jakinarazpen edo komunikazioa Gizarte Segurantzako egoitza elektronikoan eskuragarri jartzen denean, 10 egun naturaleko epea izango da bertara sartzeko. Epe hori igarotakoan, interesduna ez bada jakinarazpenaren edukira sartzen, jakinarazpena ez duela onartu ulertuko da, baina, betiere, jakinarazpenaren izapidea betetzat emango da eta dagokion prozedurarekin aurrera jarraituko da. Garrantzitsua da honakoa nabarmentzea: jakinarazpenaren ondorio juridikoak jakinarazpena onartzen den edo onartzen ez den unean bertan sartuko dira indarrean, onarpena edo onarpen eza enpresak berak, RED sisteman baimendutako subjektuak edo ahaldundutakoak gauzatu duen gorabehera. Berdin-berdin gertatuko da ezarritako 10 eguneko epean jakinarazpenaren edukira ez sartzeagatik jakinarazpena onartu ez den kasuetan ere. Jakinarazpenak Gizarte Segurantzako egoitza elektronikoan eskuragarri izateari uzten dionean, jakinarazitako ekintzaren inguruko edozein informazio jasotzeko Gizarte Segurantzako administrazio batera jo beharko da.
Diego Badosa Quintana. ABEKP Prestazioetako Arduraduna
aurkibidea
PREBENTZIOA
mutua informazioa
Lehiaketa
2013ko apirila 27 zbk.
10. edizioa
Atera kamera eta fokatu! Hemen da berriz ere Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Mutualiaren argazki lehiaketa! Gaurtik hasita eta datorren maiatzaren 31ra arte, Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko 10. argazki lehiaketan parte hartu eta hiru sari hauetakoren bat irabazi ahalko duzu: 1.200, 900 eta 600 euro, irabazleak eta bi finalistek jasoko dituztenak
Edonork har dezake parte lehiaketan, baldin eta 18 urte baino gehiago baditu. Nahi beste argazki bidali ahalko ditu, baina betiere laneko arriskuen prebentzioari buruzkoak izan beharko dira. Argazkietan prebentzio-jardunbide egokiak edo laneko arrisku-egoerak islatu daitezke. Jatorrizko argazkiak bidali beharko dira eta ez dute jabetza eskubiderik izango. Posta elektronikoz bidali ditzakezu gurera. Lehiaketaren oinarriak ezagutzeko, kontsultatu gure web gunea: www.mutualia.es. Edozer zalantza edo kontsulta izanez gero, deitu telefono zenbaki honetara: 94 404 21 05
Mutualiaren Prebentzio Saila
aurkibidea
PREBENTZIOA
mutua informazioa
2013ko apirila 27 zbk.
Apirilaren 28a
Laneko segurtasunaren eta osasunaren munduko eguna:
Gero eta gehiagok dakite apirilaren 28an, san Prudentzio eguna, laneko segurtasunaren eta osasunaren munduko eguna ospatzen dela. Egun horren bitartez, gizarte guztiak kontzientzia hartzea bilatzen da, laneko arriskuen prebentzioaren garrantziari buruz. Gertatzen diren lan-istripuak beti dira gehiegi, baina egia da beheranzko joera hautematen dela azken urteotako istripu-kopuruan. Lan egin dezagun guztiok zifra horiek are gehiago murriztu daitezen eta ospa dezagun prebentzioari atergabeko arreta eskaini behar zaiola gogorarazten digun egun hau.
46.888
37.144
35.697 2008
2009
32.103 2010
2011
Euskal Autonomia Erkidegoan baja eragin duten lan-istripuak
Enpresa askotan garatzen dira laneko arriskuen prebentzioaren inguruko kontzientziatze eta barne-sustapen jarduerak, ahotan dugun egun hori aitzakia hartuta: prebentzioaren eguna, segurtasunaren astea, hitzaldiak, sentsibilizatze-kanpainak, eta abar. Aste honetan, e-mail bidezko kanpaina bat egin da, laneko segurtasunaren eta osasunaren egunari buruzko informazioa ematearren eta berorren garrantziaz sentsibilizatzearren. Era horretan, egun horren esanahiaren berri ematen diegu mezua jasotzen duten guztiei. Mila esker parte hartzeagatik. Eta zuen erakundean, nola ospatzen duzue apirilaren 28a? Konta iezaguzu hemen: prevencion@mutualia.es
Mutualiaren Prebentzio Saila
aurkibidea
a