Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 2
2014-08-11 09:04:18
BĄDŹ
paryżanką, GDZIEKOLWIEK JESTEŚ Miłość, szyk i złe nawyki
ANNE BEREST AUDREY DIWAN CAROLINE DE MAIGRET SOPHIE MAS
przełożyła: Małgorzata Kozłowska
Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 3
2014-08-11 09:04:18
Tytuł oryginału: How to Be Parisian Wherewer You Are: Love, Style and Bad Habits Projekt okładki: Paweł Panczakiewicz/PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN Redaktor prowadzący: Ewa Orzeszek-Szmytko Redakcja: Maria Braunstein Redakcja techniczna: Sylwia Rogowska-Kusz Korekta: Dorota Jakubowska
Fotografie na okładce © Raphaël Lugassy © Francesca Mantovani © Anne Berest, Audrey Diwan, Caroline de Maigret and Sophie Mas, 2014 © for the Polish edition by MUZA SA, Warszawa 2014 © for the Polish translation by Małgorzata Kozłowska
ISBN 978-83-7758-865-9
Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA Warszawa 2014
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 4
2014-08-11 09:04:18
Każda historia powinna mieć swój początek, środek i koniec, ale niekoniecznie w tej kolejności. —JEAN-LUC GODARD
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 5
2014-08-11 09:04:18
SPIS TREŚCI
WSTĘP
| 11
1. Refleksje ogólne ZŁOTE MYŚLI
| 15
PARYŻANKA WIDZIANA OCZAMI PARYŻANINA
| 16
CZEGO NA PEWNO NIE ZNAJDZIECIE W SZAFIE PARYŻANKI NAJSŁYNNIEJSZE PARYŻANKI TO CUDZOZIEMKI PIERWSZA RANDKA W CAFÉ DE FLORE PARYSKI HUMOR
| 22
| 26
| 30
PARYSKA UKŁADANKA MELANCHOLIA
| 20
| 32
| 34
MATKA NIEDOSKONAŁA
| 36
JAK ODBIERAĆ TELEFON (KIEDY WRESZCIE ZADZWONI) SZYKOWNY SZCZEGÓŁ GARDEROBY NATURALNY WYGLĄD
| 40
| 44
PARYŻANKA NA ŁAWCE
| 50
NIEWYBACZALNE WPADKI ZESTAW PRZETRWANIA
| 38
| 52
| 53
SCENY Z ŻYCIA PARYSKIEGO. ODSŁONA 1
| 54
6
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 6
2014-08-11 09:04:18
2. Przyznaj się do złych nawyków | 58
PARADOKSY
CO ZROBIĆ, ŻEBY MYŚLAŁ, ŻE… MASZ KOCHANKA PARYŻANKA ZA KIEROWNICĄ O SZTUCE CAŁOWANIA
| 60
| 62
| 66
JAK PRZYJMOWAĆ GOŚCI NA KOLACJI CHŁODNA CZY ODPYCHAJĄCA WYNIOSŁA MINA PARYŻAN
| 68
| 78
| 82
| 84
PARYSKIE SNOBIZMY
PARYŻANKA W BIURZE
| 86
DZIECI: O NICH PARYŻANKA NIGDY NIE MÓWI
| 88
| 90
JAK PECH, TO PECH
JAK ZBIĆ MĘŻCZYZNĘ Z TROPU
| 92
DYLEMAT Z SALĄ GIMNASTYCZNĄ
| 94
SCENY Z ŻYCIA PARYSKIEGO. ODSŁONA 2
| 96
3. Pielęgnuj swój styl 24-HOUR LOOK
| 100
BAZA GARDEROBY
| 102
TRZY CENTYMETRY I ANI JEDNEGO WIĘCEJ BIBLIOTEKA
| 106
| 108
SPÓDNICZKA MINI
| 112
RATUJ SKÓRĘ
| 114
BYĆ BOGATĄ
| 116
KOBIETA W CZERNI
| 118
7
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 7
2014-08-11 09:04:18
CHWILE ZAWIESZONE W CZASIE
| 120
PARYŻANKA W GRANATOWYM SWETERKU
| 124
WIDZIANE OCZAMI AMERYKAŃSKIEGO PISARZA TRZY SIMONE’Y NA WSI
| 126
| 128
| 132 | 136
LEPSZA WERSJA SIEBIE
NA WSZYSTKO MIEJ CZAS BIŻUTERIA
| 139
| 140
SCENY Z ŻYCIA PARYSKIEGO. ODSŁONA 3
| 142
4. Odważ się kochać | 146
IDEALNY MĘŻCZYZNA
| 148
OPTYMISTYCZNIE O MIŁOŚCI JAK SOBIE W ŻYCIU RADZIĆ MIŁOŚĆ DO MIŁOŚCI
| 156
RADY NASZYCH MATEK MAŁY DODATEK NA IMPREZIE
| 158
| 160
| 164
AFTER- SEX LUNCH O NAGOŚCI
| 150
| 170
| 172
W BABSKIM GRONIE
| 175
MĘŻCZYZNA, KTÓREGO NIGDY NIE ZDOBĘDZIESZ ŚLUB PO PARYSKU
| 176
| 179
OSOBNE SYPIALNIE
| 184
SCENY Z ŻYCIA PARYSKIEGO. ODSŁONA 4
| 188
8
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 8
2014-08-11 09:04:18
5. Kilka paryskich rad JAK SPĘDZAĆ CZAS PO PARYSKU PARYSKIE WYCINANKI
| 200
ABC CUDZOŁÓSTWA
| 202
SZTUKA UDAWANIA
| 192
| 204
KLASYKI FRANCUSKIEJ KUCHNI JAK NAKRYWAĆ DO STOŁU
| 206
| 212
POTPOURRI, CZYLI TAKIE SOBIE PAMIĄTKI KURTUAZJA ŚWIATŁO
| 214
| 216
| 218 | 220
GRY TOWARZYSKIE
MAŁE, ACZ ZNACZĄCE LUKSUSY PRZEPISY NA NIEDZIELĘ
| 224
| 226
TAJEMNICE Z RODZINNYCH STRON
| 230
FILMY, KTÓRE PRZENOSZĄ CIĘ DO PARYŻA
| 234
SCENY Z ŻYCIA PARYSKIEGO. ODSŁONA 5
| 238
CO MAMY WSPÓLNEGO
| 242
15 SŁÓW, KTÓRE MUSISZ ZNAĆ
| 244
ADRESY, KTÓRE WARTO ZAPAMIĘTAĆ PODZIĘKOWANIA ILUSTRACJE
| 250
| 261
| 263
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 9
2014-08-11 09:04:18
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 10
2014-08-11 09:04:18
WSTĘP
Paryżanki nie są szczupłe z natury, nie zawsze są łatwe we współżyciu i nie są doskonałymi matkami. Mają wiele wad, są niekonkretne, chaotyczne, nie całkiem szczere. Ale potrafią też być zabawne, życzliwe, ciekawe świata, odziedziczyły po przodkach charakterystyczną dla Francuzów sztukę życia. Cudzoziemcy często się zastanawiają: skąd ten luz, jak one to robią, że są eleganckie, chociaż na pozór wcale się do tego nie przykładają? I jak dbają o artystyczny nieład na głowie? W jaki sposób rozbudzają w mężczyznach erotyczne fantazje, narzucając im równość płci? Jesteśmy przyjaciółkami ze szkolnej ławki, razem wkraczałyśmy w świat dorosłych. Mieszkamy w Paryżu, każda z nas ma całkiem inne życie i inny charakter, ale wszystkie lubimy, jak większość Francuzów, zamieniać swoje życie w powieść.
11
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 11
2014-08-11 09:04:18
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 12
2014-08-11 09:04:18
1 REFLEKSJE OGÓLNE
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 13
2014-08-11 09:04:18
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 14
2014-08-11 09:04:18
ZŁOTE MYŚLI do powtarzania co wieczór przed zaśnięciem, nawet wtedy, kiedy jesteś nie całkiem trzeźwa: Nie bój się zestarzeć. Nie bój się niczego. Z wyjątkiem strachu. Zdecyduj się przed trzydziestką na jedne perfumy i używaj ich przez następne trzydzieści lat. Kiedy rozmawiasz, kiedy się śmiejesz, rób to tak, żeby nikt się nie domyślił koloru twoich dziąseł. Wybierz sobie coś, co wszyscy lubią – operę, kocięta, truskawki – i… nie kryj się z tym, że tego nie znosisz. Jeśli w garderobie ma być tylko jeden sweter, powinien być z kaszmiru. Noś czarną bieliznę pod białą bluzką. Będzie się kojarzyć z nutami na partyturze. Z płcią przeciwną trzeba żyć, nie wolno z nią walczyć, chyba że w uścisku miłosnym. Bądź niewierna. Dopuść się zdrady wobec swoich perfum. Ale tylko wtedy, gdy jest zimno. Bądź świadoma swoich zalet. I swoich wad. Pielęgnuj je po cichu. Ale nie trać dla nich głowy. Wszystko, co robisz, przychodzi ci z łatwością, tak przynajmniej powinno to wyglądać. Nie przesadzaj z makijażem, z kolorami, z dodatkami. Nie rozpędzaj się. Im tego mniej, tym lepiej. Nie musisz dopracowywać do końca wszystkich szczegółów swojego wyglądu. Bo diabeł tkwi właśnie w szczegółach. Jesteś bohaterką sama dla siebie. Przede wszystkim. Sama się strzyż. Lub poproś o pomoc siostrę. Wiemy, że znasz najlepszych fryzjerów. Ale to tylko twoi przyjaciele. Wyglądaj zawsze ponętnie. W niedzielę rano, gdy idziesz po pieczywo, w środku nocy, gdy wychodzisz po papierosy, czy w środku dnia, gdy czekasz na dzieci przed szkołą. Nigdy nie wiadomo… Żadnych siwych włosów. A jeśli już, to na całej głowie. Moda panuje nad światem. Paryżanki panują nad modą. Czy naprawdę tak jest? Mniejsza o to. Świat potrzebuje legend.
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
15
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 15
2014-08-11 09:04:27
Paryżanka widziana oczami paryżanina Kogo by tu poprosić o prawdziwą definicję paryżanki? Długo się nad tym zastanawiałam i wreszcie doznałam olśnienia: no przecież jego. Faceta, który stoi obok mnie… w kuchni. Mężczyznę, z którym dzielę życie. Zaskoczony moim pytaniem, zaczął coś bąkać pod nosem. Patrzę na niego zirytowana. Czyżby tylko na takie truizmy – niezwykły styl, perfumy numer taki a taki… – było go stać? „Pytasz poważnie? Naprawdę chcesz wiedzieć?”, zapytał, oparłszy się o zlew, i zaczął mówić. Mówił bez chwili przerwy. Jakby odmawiał wyuczoną na pamięć modlitwę, którą potrafi wyrecytować z zamkniętymi oczami. Po pierwsze, stwierdził, paryżanka jest wiecznie niezadowolona. Jesteś tego najlepszym przykładem. Wciąż ci powtarzam, że jesteś najpiękniejsza na świecie, a ty nigdy nie masz dość.
16
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 16
2014-08-11 09:04:27
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 17
2014-08-11 09:04:27
Paryżanka uważa, że wszyscy powinni brać z niej przykład. Zasypuje cały świat życiowymi radami na swoich blogach i w książkach. U w i e l b i a zresztą, gdy ktoś ją prosi o radę. Przecież to normalne. Wszystkiego już w życiu spróbowała. Wszystko widziała. Wszystko wie. Będzie ci na pewno chciała polecić swojego lekarza – to prawdziwy geniusz. Swojego dentystę – nikt nie zadba o twoje uzębienie tak jak on. Swojego ginekologa – tak, tak, tego samego, do którego chodzi Catherine Deneuve. Paryżance nie wystarcza, że jest snobką, jest t a k w i e l k ą snobką, że nie krępuje się ze swoim snobizmem obnosić. Co w tym złego? Paryżanka jest arogancka. Interesuje ją sztuka, kultura, polityka. Pielęgnuje swoje pasje tak, jak pielęgnuje na balkonie rzodkiewki – z wielkim uczuciem. Tłumaczy ci, trzymając konewkę w ręku, że film, który zdobył ostatnią Złotą Palmę, to gniot. Oczywiście go nie widziała, ale to bez znaczenia. Paryżanka nie musi zgłębiać tematu, z góry wie, co ma o tym sądzić – coś całkiem przeciwnego niż ty. Paryżanka wiecznie się spóźnia. Ma ważne sprawy do załatwienia, w odróżnieniu od ciebie. Przychodzi nieumalowana na randkę z ukochanym. Jej wyjątkowość zwalnia ją z obowiązku uciekania się do takich sztuczek. Maluje usta przed pójściem w niedzielę do sklepu po pieczywo – a nuż spotka kogoś znajomego? Jest chorobliwą megalomanką. Wciąż sobie wymyśla jakieś powody do niezadowolenia. Gdyby je wszystkie zsumować i wykorzystać do rozwiązywania równań, dostawałaby co roku Nobla w dziedzinie matematyki. Gdy ci powie, że twój nowy chłopak jest „bardzo oryginalny”, nie bierz tego za dobrą monetę. W jej ustach „oryginalność” znaczy tyle co defekt.
18
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 18
2014-08-11 09:04:34
Kiedy przechodzi przez jezdnię w nieoznakowanym miejscu, uważa, że to odważny akt sprzeciwu wobec władzy. Ludzie stojący w kolejce budzą w niej lęk. Nie zawsze mówi „dziękuję”, nie zawsze mówi „dzień dobry”, ale nie znosi impertynencji paryskich kelnerów. Ma niewyparzony język, potrafi kląć jak szewc. Ale czuje wstręt do ludzi, którzy mówią „smacznego!”. Przejaw złego smaku jest w jej oczach czymś gorszym niż dyplomatyczna gafa. Nigdy nie rozstaje się z okularami przeciwsłonecznymi, nawet w deszczowe dni, ale gardzi gwiazdami, którym się wydaje, że przemkną incognito, kryjąc się za przyciemnionymi szkłami… Słowem, gdybym miał na tym poprzestać i krótko podsumować, co myślę o paryżance – a zapewniam cię, że znam ją nie najgorzej – powiedziałbym: „paryżanka jest s z a l o n a ”.
19
Badz Paryzanka_NOWA PAGINA.indd 19
2014-08-11 09:04:34