Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2018 by Muzeum Warszawy

Sprawozdanie Muzeum Warszawy

2018 Warszawa 2020

Spis treści 6 9 10 16 29 30 34

Wstęp Wystawa główna Rzeczy warszawskie Budowa drugiej części wystawy Druga część wystawy Przestrzeń wystawy Kampania Rzeczy w muzeum zapowiadająca otwarcie drugiej części wystawy Otwarcie drugiej części wystawy

Wystawy

37 53

Wystawy czasowe Wystawy poza siedzibą Muzeum

Działania edukacyjne

Lekcje muzealne

Inne działania

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

Dział Edukacji

Wydarzenia

Lekcje muzealne w siedzibach Muzeum

102

Lekcje muzealne poza siedzibami Muzeum

102

Warsztaty / projekty edukacyjne

103

Kino Syrena

104

Spacery

104

Zajęcia Uniwersytetu Trzeciego Wieku

107

Udział pracowników Działu Edukacji w konferencjach, szkoleniach; wizyty studyjne

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

108

Centrum Interpretacji Zabytku

Konwersatoria z cyklu Osobliwki czy fałszywki

108

Wydarzenia

Lekcje muzealne

110

Wykłady

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

113

Działalność edukacyjna

116

Inne działania

116

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

117

Noc Muzeów

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Wydarzenia w siedzibie Muzeum

Wydarzenia poza siedzibą Muzeum

Wykłady

Zajęcia edukacyjne

Nabytki i dary w 2018 roku

121

Pion inwentaryzatorski

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

122

Inwentaryzacja zbiorów

124

Dokumentacja wizualna zbiorów

121

Zbiory

Muzeum Ordynariatu Polowego

125

Udostępnianie informacji o zbiorach

Wydarzenia

126

Wypożyczenia zbiorów

Projekty badawcze

127

Przechowywanie zbiorów

Wystawy

Sesje, konferencje, zjazdy, sympozja

129

Pion konserwatorski

Odczyty, wykłady, referaty

133

Pracownia Konserwacji Malarstwa

Spotkania wokół książek

144

Pracownia Konserwacji Mebli

Inne działania

152

Pracownia Konserwacji Papieru

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

160

Pozyskiwanie i wycena zbiorów

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

160

Wycena zbiorów

Wydarzenia i spotkania

160

Muzealia pozyskane w 2018 roku

Warsztaty i seminaria

163

Statystyki prac wykonanych przez Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko

Uroczystości

Rajdy i biegi rocznicowe

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

ds. Gromadzenia i Wyceny Zbiorów w 2018 roku

165

Opracowanie zbiorów

166

Działania związane z opracowywaniem zbiorów

Muzeum Warszawskiej Pragi

166

Wyceny zbiorów

Spotkania

166

Opieka nad zbiorami

Wydarzenia towarzyszące wystawom czasowym

166

Powiększanie zbiorów

Wykłady

166

Konsultacje naukowe, kwerendy

Wydarzenia

Scena letnia na Pradze

167

Najważniejsze dary i zakupy

185

Projekt e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy

185

Zespół zarządzający projektem

186

Porządkowanie i redakcja słowników w programie Musnet

186

Zespół ds. porządkowania i redakcji słowników Muzeum Warszawy w programie Musnet

189

Działalność naukowa

189

Dział Archeologiczny

190

Udział w konferencjach i posiedzeniach naukowych

190

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

192

Dział Badań nad Warszawą

248 250 251 252 253

256

Finanse Majątek Przychody ze sprzedaży Dotacje Pozyskiwanie dotacji

Inwestycje

257

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

265

Widok strony Dekerta – siedziby głównej Muzeum Warszawy wraz z detalami zewnętrza i wnętrz odrestaurowanych zabytkowych kamienic: metaloplastyki, architektury, kamieniarki, sgraffito, malarstwa, rzeźby i złoceń

269

Projekt zadaszenia Lapidarium

272

Zarządzanie projektem modernizacji staromiejskich kamienic –

193

Korczakianum

193

Wydarzenia

194

Spotkania

194

Wykłady

194

Prelekcje

276

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy

194

Lekcje muzealne

283

Zarządzanie projektem modernizacji Muzeum Woli − oddziału Muzeum Warszawy

195

Spotkania poza Korczakianum

195

Prace archiwalne i zbiory

284

195

Konsultacje i współpraca przy projektach zewnętrznych

Zadania realizowane przez Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów

195

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

284

Najważniejsze działania w 2018 roku

196 196 200

Projekty badawcze Konferencje, seminaria i sesje naukowe III edycja konkursu Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy Publikacje naukowe i popularnonaukowe pracowników Wystąpienia, referaty, wykłady pracowników Działalność pracowników w organizacjach i towarzystwach naukowych, komitetach redakcyjnych, stowarzyszeniach Muzeum w organizacjach krajowych i międzynarodowych

201 206 212 216

219

Biblioteka

224

Wydawnictwa

224 230 235

siedziby głównej Muzeum Warszawy 273

Widok aranżacji drugiego etapu wystawy głównej w przestrzeni Muzeum Warszawy

288

Pion administracyjny

293

Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

297

Dział Promocji i Komunikacji

298 298 299 301 302 302 302 303

Relacje z mediami Obecność w mediach Komunikacja w Internecie Współpraca z influencerami Kampanie reklamowe Działania z lokalną społecznością Konferencje i wystąpienia związane ze zmianą wizerunku Muzeum Warszawy Wybrane projekty graficzne

Zestawienie publikacji Wybrane publikacje „Almanach Warszawy”

307

Dział Marketingu

237

Organizacja Muzeum

310

Frekwencja

237 238 242

Schemat organizacyjny Pracownicy Zawarte umowy i zarządzenia

314

Nagrody

245 245 245

Rada Muzeum Skład Rady Omawiane zagadnienia

Wstęp Szanowni Państwo, jak zapewne pamiętają Państwo z poprzedniego sprawozdania, w 2017 roku zakończyliśmy modernizację siedziby głównej i otworzyliśmy osiem gabinetów wystawienniczych prezentujących odrębne kolekcje muzealne. Wydana w 2018 roku publikacja Muzeum OdNowa. Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015−2018, ilustrująca stan Muzeum przed remontem, w trakcie i po wykonaniu prac, podsumowuje ogrom podjętych działań i ich efekty. W pierwszych dniach czerwca 2018 roku zaprezentowaliśmy naszej publiczności całą wystawę główną składającą się z 21 tematycznych gabinetów. Wśród nowo otwartych sal można wymienić te o lekkiej tematyce, prezentujące unikatowe na tle innych kolekcji muzealnych gabinety Ubiorów czy Opakowań Firm Warszawskich, oraz te poruszające emocjonalnie, jak gabinety Galanterii Patriotycznej czy Relikwii. Jeden z gabinetów został poświęcony planom i mapom Warszawy i jest ściśle związany z serią wydawniczą Plany Warszawy, w ramach której w 2018 roku ukazał się piąty tom, będący opracowaniem powstałego w 1955 roku, ocenzurowanego Planu dzielnic centralnych m.st. Warszawy. W 2018 roku obchodziliśmy stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę. Z tej okazji w siedzibie głównej Muzeum pokazaliśmy wystawę Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915−1918, opowiadającą o stolicy pod okupacją pruską, kiedy to odradzały się inicjatywy społeczne przygotowujące do odzyskania niepodległości i odbudowania zarządzania miastem, oraz wydaliśmy towarzyszącą jej książkę. Muzeum Warszawskiej Pragi, nasz największy oddział, prowadzi liczne projekty nawiązujące do rewitalizacji tej dzielnicy, skierowane do jej mieszkańców. Należy do nich m.in. wieloletni program edukacyjny angażujący rzemieślników prawobrzeżnej Warszawy, realizowany we współpracy z Wydziałem Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Swoistym zwieńczeniem tego przedsięwzięcia była wystawa Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem, która spotkała się z szerokim odzewem. W Sprawozdaniu Muzeum Warszawy 2018 prezentujemy również końcowy etap prac modernizacyjnych w pałacyku przy ul. Srebrnej, dzięki którym oddział na Woli zostanie udostępniony publiczności w nowej odsłonie w 2019 roku. To tylko niektóre spośród muzealnych aktywności w 2018 roku, na które chciałam zwrócić uwagę. Więcej znajdą Państwo na następnych stronach, w relacjach moich współpracowników, którym tym samym dziękuję za kolejny rok wspólnej pracy. Ewa Nekanda-Trepka

DYREKTOR MUZEUM WARSZAWY

Ewa Nekanda-Trepka, fot. MW

Wstęp

Będziemy długo pamiętać 2018 rok. W tym roku otworzyliśmy brakujące gabinety wystawy głównej. Odtąd Rzeczy warszawskie są w komplecie. Takie momenty zdarzają się w pracy muzealnika raz na wiele lat i dlatego na długo pozostają w instytucjonalnej pamięci. Ponad trzydzieścioro kuratorów, redaktorzy i redaktorki, tłumaczki i tłumacze, projektanci i projektantki, liczna grupa osób odpowiedzialnych za realizację, konserwację, rozliczenia, edukację i program towarzyszący – wszyscy mają powody do dumy. Spełniliśmy swój obowiązek. Lata pracy dały w efekcie wystawę różną od większości wystaw w muzeach historycznych. Nie jest linearną opowieścią. Daje się czytać na wiele sposobów i jest osnową dla dowolnie dużej liczby wydarzeń towarzyszących, uzupełniających i wyjaśniających. To kolejne wyzwanie dla Muzeum na długie lata – tchnąć życie w Rzeczy warszawskie. Datę otwarcia nowej wystawy głównej łatwo będzie zapamiętać – to stulecie niepodległości obchodzone na różne sposoby w całym kraju. My również uczciliśmy tę rocznicę. Postanowiliśmy spojrzeć na to, co działo się w Warszawie przed odzyskaniem niepodległości. Trzem latom zapomnianego panowania niemieckiego poświęciliśmy dużą wystawę zatytułowaną Odzyskana stołeczność 1915–1918. Ważne wystawy otworzyliśmy też na Pradze – w 90. rocznicę inauguracji warszawskiego ZOO, a pod koniec roku ekspozycję Praga na wzór, prezentującą i promującą praskie rzemiosło i dizajn. Po raz kolejny współorganizowaliśmy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej festiwal Warszawa w Budowie, tym razem poświęcony sąsiedztwu polsko-ukraińskiemu. Pod koniec roku otworzyliśmy też gabinet pamiątek po Jerzym Waldorffie w Radziejowicach, gdzie lubił spędzać czas. Na zewnątrz Muzeum było widoczne dzięki naszym wydawnictwom. W ręce czytelników oddaliśmy kolejny (piąty już) plan Warszawy – tym razem z 1955 roku, kiedy stolica gościła Festiwal Młodzieży „Wolność i Pokój”, na który przyjechały dziesiątki tysięcy gości z kraju i zagranicy. Opublikowaliśmy książki towarzyszące wystawom czasowym. Z myślą o maturzystach wydaliśmy tom kryminalnych opowiadań inspirowanych rzeczami warszawskimi: Rzeczy warszawskie z dreszczem. A dla ciekawych przebiegu remontu kamienic muzealnych – książkę fotograficzną Muzeum OdNowa. Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015–2018. Minął czas remontów i zmian. Teraz czas na stabilizację. Czas na realizowanie przygotowanego na przyszłe lata programu. Czas na budowanie publiczności. Bądźcie z nami! dr Jarosław Trybuś

ZASTĘPCA DYREKTOR MUZEUM WARSZAWY DS. MERYTORYCZNYCH

dr Jarosław Trybuś, fot. Dawid Żuchowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie Rzeczy warszawskie są na swoich miejscach. Dzieło zostało ukończone. Nie waham się użyć tego wzniosłego rzeczownika. Przez ostatnich pięć lat nad tą wystawą pracowały dziesiątki osób: kuratorów, ekspertów, projektantów, konserwatorów, redaktorów, kurierów, tłumaczy, wykonawców, tych wszystkich, którzy zadania koordynują i rozliczają. Było warto. Te prace scaliły świadomy, odważny i kompetentny zespół. Przypomniały, co nam powierzono. Czemu służy muzeum. Pozwoliły na dojrzałą refleksję nad naszą powinnością. Dzięki nim uporządkowaliśmy zbiory w kolekcje, stworzyliśmy od nowa politykę ich gromadzenia. Wreszcie pozwoliły nam odczytać nasze instytucjonalne posłannictwo i je wypełnić. Muzea to miejsca, w których gromadzi się rzeczy, otacza je opieką, bada i wystawia na widok publiczny. W Warszawie rzeczy starsze niż 80-letnie są rzadkością. Wyjątkowość naszych kolekcji bierze się nie z materialnej, ale historycznej, sentymentalnej wartości. Te rzeczy są historią miasta, często już jedynymi świadkami i uczestnikami minionych zdarzeń. Zbudowaliśmy wystawę, na której prezentujemy rzeczy warszawskie – wyłącznie z naszych zbiorów, wyłącznie z Warszawą związane, wyłącznie prawdziwe. Mam – myślę, że mogę użyć liczby mnogiej – mamy poczucie dobrze spełnionego obowiązku. Wobec rzeczy, które nam powierzono, wobec tych, którzy nam zaufali, wobec naszych poprzedników i wobec warszawiaków. dr Jarosław Trybuś GŁÓWNY KURATOR WYSTAWY

dr Jarosław Trybuś, fot. Dawid Żuchowicz WYSTAWA GŁÓWNA Rzeczy warszawskie

I etap, otwarty w 2017 roku Dane warszawskie Dzieje kamienic Gabinet Archeologiczny Gabinet Syren Warszawskich Gabinet Pomników Warszawskich Gabinet Suwenirów

GŁÓWNY KURATOR: dr Jarosław Trybuś, zastępca Dyrektora Muzeum Warszawy ds. merytorycznych ZESPÓŁ KURATORÓW: Małgorzata Berezowska, Karolina Blusiewicz, Jacek Bochiński, Julian Borkowski, Tomasz Bylicki, Anita Chodkowska, Agnieszka Dąbrowska, Piotr Głogowski, Nicolas Grospierre, Barbara Hensel-Moszczyńska, Małgorzata Heymer, dr Paweł Ignaczak, Paweł Jaworski, Elżbieta Kamińska, dr Ewa Klekot, dr Anna Kotańska, Katarzyna Kuzko-Zwierz, dr Jolanta Niklewska, dr Zofia Oslislo-Piekarska, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Grzegorz Piątek, dr Karol Piekarski, dr Tomasz A. Pruszak, Monika Siwińska, dr Andrzej Skalimowski, Andrzej Sołtan, Aleksandra Sołtan-Lipska, Jakub Supera, Klementyna Świeżewska, Anna Topolska, dr Katarzyna Wagner, dr Paweł E. Weszpiński, Lena Wicherkiewicz, dr Ewa Wieruch-Jankowska, Marcin Więcek, dr Magdalena Wróblewska, Krzysztof Zwierz PROJEKT WYSTAWY: Agnieszka Łańko oraz pracownia PL STUDIO Patryka Żurawskiego z zespołem

KONCEPCJA TEKSTÓW INFORMACYJNYCH

PROJEKT INFORMACJI WIZUALNEJ WYSTAWY

Domaradzka, Kamila Golik, Katarzyna Grinberg, Kamila Hołu-

Gabinet Medali

ORAZ SYSTEMU IDENTYFIKACJI WIZUALNEJ

bowicz, Judyta Jerzyk, Julia Kern-Protassewicz, Julia Missala,

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich

BUDYNKU: Agnieszka Łańko oraz pracownia PL STUDIO

Anna Mizikowska, Ida Skrzeszewska, Weronika Sołtysiak,

Patryka Żurawskiego z zespołem

Jakub Telec, Joanna Trytek

NA WYSTAWIE: dr Ewa Klekot, we współpracy z Małgorzatą Mycielską

Gabinet Widoków Warszawy Gabinet Sreber i Platerów Warszawskich

REDAKCJA TEKSTÓW (WERSJE JĘZYKOWE POLSKA

Gabinet Portretów

i ANGIELSKA): dr Ewa Klekot

Gabinet Pocztówek

SKŁAD TEKSTÓW: Maciej Chodziński PROJEKT GRAFICZNY DANYCH WARSZAWSKICH: dr Anna Światłowska PROJEKT GRAFICZNY DZIEJÓW KAMIENIC: Joanna Bębenek, Maciej Chodziński, dr Anna Światłowska ZESPÓŁ KONSERWATORÓW: Robert Kołodziejski, Beata Galperyn-Kołodziejska, Katarzyna Głogowska, Michał Kempa, Agata Kłos, Katarzyna Lesiakowska-Tofil, Igor Nowak, Edward Pawlikowski, Adam Wrzosek AUTORSKIE ŚCIEŻKI DŹWIĘKOWE: koncepcja i realizacja Anna Mizikowska; montaż i mastering Magdalena Wojtulanis; lektorzy Agnieszka Rogińska i Janusz Szydłowski; oprowadzanie autorskie Beata Tyszkiewicz, prof. Maria Poprzęcka, Jerzy Owsiak, dr Jarosław Trybuś PRODUKCJA WYSTAWY: Anna Dąbrowska, Barbara

WSPÓŁPRACA: Katarzyna Białach, Julia Borowska, Monika Mazurek REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

II etap, otwarty w 2018 roku Gabinet Galanterii Patriotycznej Gabinet Ubiorów Gabinet Brązów Warszawskich Gabinet Rysunku Architektonicznego Gabinet Relikwii Gabinet Zegarów Warszawskich Gabinet Schielów Gabinet Fotografii Gabinet Detalu Architektonicznego Gabinet Planów i Map Warszawy Gabinet Ludwika Gocla

gabinetów

7352

obiekty

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Budowa drugiej części wystawy Projektowanie i nadzór autorski nad realizacją Gabinet Planów i Map Warszawy To niewielkie pomieszczenie ukryte za niepozornymi drzwiami skrywa piękne, zabytkowe sklepienie oraz starą, oryginalną drewnianą posadzkę. W gabinecie znajdują się eksponaty obrazujące początki, rozwój, upadek i odbudowę Warszawy. Gablotę mieszczącą plany i mapy zaprojektowaliśmy jako trzy połączone ze sobą elementy: centralny stół z wyróżnionym obiektem oraz dwie wielkie, przeszklone szufladery. Agnieszka Łańko, fot. MW

Gabinet Fotografii Stalowa czarna konstrukcja, miedziana siatka i 320 zdjęć w pomieszczeniach z drewnianymi malowanymi sufitami to Gabinet Fotografii. Przedściany podążają za obrysem pomieszczenia, przez co dają wrażenie otulenia widza zaraz po wejściu do gabinetu. Dzięki delikatnej miedzianej siatce kompozycje fotografii zdają się unosić w powietrzu, tworząc chmurę złożoną z kombinacji ram ponad 40 rozmiarów, dostosowanych do eksponatów. W centralnych miejscach pomieszczeń gabinetu znajdują się gabloty prezentujące dagerotypy – niezwykłe formy fotografii oraz albumy o niespotykanych obecnie formach.

Patryk Żurawski, fot. MW

AUTORZY PROJEKTU WYSTAWY GŁÓWNEJ: Agnieszka Łańko oraz pracownia PL STUDIO Patryka Żurawskiego z zespołem

To były długie lata, długie rozmowy, chwile radości i bezradności. Praca projektowa dla Muzeum Warszawy wymagała od nas jako architektów dużej konsekwencji. Chcieliśmy, by efekt w postaci otwartej wystawy zadowolił nie tylko nas, ale, co najważniejsze, gości Muzeum i samą instytucję. Z ogromną radością i dużą satysfakcją w czerwcu 2018 roku pokazaliśmy zwiedzającym rezultat naszej wieloletniej pracy. Dziękujemy za docenienie i zachwyt, jaki do nas płynie od tak ogromnej liczby osób zwiedzających wystawę. Opisy niezwykłych gabinetów – pocztówek, suwenirów, pomników, syren, widoków Warszawy, porterów, sreber i platerów, a także pomieszczenia z obrazem Wojciecha Fangora mieliśmy przyjemność zamieścić w Sprawozdaniu Muzeum Warszawy z 2017 roku. Poniżej prezentujemy nasze wrażenia z projektowania i realizacji poszczególnych przestrzeni drugiego etapu wystawy głównej Muzeum Warszawy, udostępnionych zwiedzającym w czerwcu 2018 roku.

Gabinet Rysunków Architektonicznych To szczególnie bliskie nam pomieszczenie, prezentujące niełatwe w odbiorze eksponaty. Ich merytoryczną zawartość wielu osobom trudno dostrzec, tym, którym się to uda, ukazują niezmierne piękno i kunszt wielkich architektów, m.in. Jana Żaryna, Macieja Nowickiego, Feliksa Pancera, Zygmunta Stępińskiego. Dzieła te wymagają od zwiedzającego wysiłku i chwili skupienia, by przełożyć płaskie rysunki na trójwymiarowe koncepcje. Gablota, w której prezentowane są eksponaty, również wymaga wzmożonej interakcji – aby ujrzeć którykolwiek z obiektów, należy odsunąć jeden z blaszanych arkuszy lub wysunąć szufladę. Całość robi wrażenie zamkniętego sejfu, który chroni te wspaniałe rysunki przed dostępem światła, jest to jednak sejf, który z łatwością daje się otworzyć.

Gabinet Detali Architektonicznych To zewnętrzna zadaszona przestrzeń trzech dziedzińców znajdujących się w tylnej części zespołu kamienic. Każdy z dziedzińców ma unikalny charakter. Gabinet zaprojektowaliśmy jako kompozycję grup tematycznych. Obiekty są indywidualnie zakomponowane na czarnych stołach, dopasowanych do nich powierzchnią i wysokością. Dopełnieniem efektu wizualnego jest nocna iluminacja gabinetu, dzięki punktowym reflektorom zawieszonym tuż pod szklanym zadaszeniem.

Gabinet Brązów Warszawskich W gabinecie znajduje się las białych, stalowych postumentów, na których stoją eksponaty wykonane z brązu – od drobnych plakiet po okazałe rzeźby i popiersia. Wszystkie obiekty rozplanowane zostały na wspólnym podeście w układzie litery C. Dzięki temu umożliwiliśmy podejście zwiedzającym bardzo blisko eksponatów i oglądanie ich prawie z każdej strony. Warto również się schylić i poszukać brązowego kotka.

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Medali To prezentacja przekroju zgromadzonych przez Muzeum Warszawy medali i plakiet. Zbiór prezentowany jest na kilku płaszczyznach. Począwszy od plakiety Adama Mickiewicza wiszącej na ścianie, poprzez medale z okresu królestwa, powstań, I i II wojny światowej, dwudziestolecia międzywojennego, przez okres PRL, po współczesność – to wszystko pogrupowane jest w szufladach i na ścianie czarnej, centralnej gabloty. Dodatkowymi bardzo ciekawymi eksponatami są medale jubileuszowe Muzeum Warszawy, które zaprezentowaliśmy na przeciwległej ścianie. Wyzwaniem projektowym i wykonawczym był pionowy element centralnej gabloty, na którym zawiesiliśmy część eksponatów. Smukłość elementu wymagała zaprojektowania specjalnych, niewidocznych dla zwiedzających wzmocnień wewnątrz konstrukcji ścianki.

Gabinet Galanterii Patriotycznej Zbiory gabinetu wyeksponowane są w meblu wykończonym fornirem orzech amerykański. Drewno lakierowane na wysoki połysk stanowi ramę dla białego tła, na którym prezentowana jest bogata kolekcja pamiątek, które za pomocą powszechnie znanych symboli miały przypominać o utraconym państwie, pobudzać odczucia patriotyczne i chronić przed wpływem obcej kultury. U dołu gabloty w małych szufladkach umieściliśmy opisy do każdego z eksponatów. Sposób przeglądania opisów ma przypominać przeglądanie katalogów w bibliotekach. Gabinet Relikwii Przedmioty o niewielkiej wartości materialnej, lecz będące świadkami najdramatyczniejszych chwil życia warszawiaków, zaprezentowane zostały w pozłacanych kwaterach. Gabinet to ciemne pomieszczenie, którego centralnym elementem jest „relikwiarz”. Gablota wykończona drewnem orzechowym, o niszach wyłożonych 24-karatowym złotem, jest miejscem, w którym zobaczymy kapliczkę wykonaną z chleba w więzieniu Pawiak, powstańcze opaski, więzienne pasiaki oraz wiele innych pamiątek z czasów powstania styczniowego, I i II wojny światowej oraz działalności NSZZ „Solidarność”.

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich „Pudełeczka w pudełeczkach” to synteza idei projektu tego gabinetu. Eksponaty – z pozoru błahe, mogące uchodzić za bezwartościowe – opowiadają o Warszawie w nieoczywisty sposób. Możemy tu podziwiać przedstawienia Warszawy na papierkach, pudełkach i butelkach – opakowaniach wyrobów warszawskich producentów. Każdy eksponat otrzymał indywidualny, szklany kubik, który „przebija” stalową ścianę, co umożliwia obejrzenie opakowań z każdej strony. Jest to chyba jeden z najciekawszych gabinetów ze względu na niezwykłą konstrukcję ekspozycji.

Gabinet Ludwika Gocla Dla tego miejsca zaprojektowaliśmy szafę kolekcjonera. Jej zawartość zwiedzający odkrywa w wybranej przez siebie kolejności, otwierając drzwiczki oraz szuflady. Dzięki tej interakcji ma możliwość poznania różnych grup wyselekcjonowanych przedmiotów. Od publikacji książkowych i rycin, przez patriotyczne memorabilia, po wizytówki Adama Mickiewicza.

Gabinet Ubiorów To dwa pomieszczenia, w których od samego wejścia prezentowane są bogato zdobione suknie, kapelusze, torebki, buty i liczna biżuteria. Obiekty umieszczone są w indywidualnie zaprojektowanych szklanych gablotach. Największa z nich, umieszczona centralnie w pierwszej sali, prezentuje suknie powieszone na specjalnie zaprojektowanych, praktycznie niewidocznych manekinach. Celem tego zabiegu było pokazanie eksponatów w sposób niezakłócony, wyeliminowanie efektu ubierania manekinów eksponatami. Indywidualność prezentacji podkreślają subtelnie detale prezentowanych ubiorów wyeksponowane punktowym oświetleniem ukrytym w suficie gabloty. Wzdłuż ściany gabinetu zaprojektowana została gablota, której inspiracją była garderoba. Na półkach prezentujemy elementy ubioru takie jak rękawiczki, czapki i kapelusze, buty, laski oraz biżuterię. W drugim pomieszczeniu gabinetu ubiorów znajdują się trzy eksponaty, dla których zaprojektowaliśmy dwie niezwykłe gabloty stolikowe i jedną gablotę przeszkloną. W niej prezentowany jest fragment szaty książąt mazowieckich. Na szczególną uwagę w tym pomieszczeniu zasługuje XVII-wieczny drewniany, pięknie zdobiony sufit, który został podświetlony specjalnie zaprojektowanymi lampami ściennymi.

Gabinet Schielów To drugi gabinet kolekcjonerski. Aranżacją różni się od pozostałych, jest to koncepcja dioramy − kompozycji eksponatów, która ma przypominać londyński salon, należący do właścicieli kolekcji, darczyńców Muzeum. Gabinet Zegarów Warszawskich Można tu usłyszeć dźwięk zegarów. Tykająca kolekcja zaprezentowana jest na rytmicznie ustawionych czarnych postumentach oraz gablocie pełnej smukłych podstawek z zegarami. Jest to miejsce magiczne, które serdecznie polecamy każdemu – stanowi kulminację wycieczki po Muzeum. Podczas pracy nad projektem i realizacją wystawy głównej Muzeum Warszawy, mieliśmy okazję obcować z wieloma osobami. Szczególnie dziękujemy Pani Kseni Górecznej – osobie niezastąpionej, działowi organizacji wystaw i specjalistom z firmy PPH Mega z Oleśnicy, dzięki którym praca nad ostatnim etapem projektu – realizacją – była ogromną przyjemnością. Agnieszka Łańko, Patryk Żurawski ARCHITEKCI

Wystawa gล รณwna Rzeczy warszawskie

LUTY

MARZEC

Fot. MW

Fot. Marcin Czechowicz

Fot. MW

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

KWIECIEŃ

Fot. MW

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa gล รณwna Rzeczy warszawskie

MAJ

Fot. MW

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa gล รณwna Rzeczy warszawskie

CZERWIEC

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Druga część wystawy OTWARTA W CZERWCU 2018 ROKU

Gabinet Planów i Map Warszawy KURATOR: dr Paweł E. Weszpiński 85 EKSPONATÓW W CIĄGU ROKU, 21 W 1. ZMIANIE

dr Paweł E. Weszpiński, fot. MW

Już u zarania dyskusji toczonej w gronie zespołu przygotowującego wystawę główną akcentowana była potrzeba powstania odrębnego gabinetu kartograficznego. Była obecna zarówno w koncepcjach wystawy opartej na narracji historycznej, gdzie gabinet miał być jednym z samodzielnych uzupełnień wystawowej opowieści, jak i w koncepcji wystawy składającej się z odrębnych gabinetów, gromadzących określone typy muzealiów. Uzasadnieniem obecności wyodrębnionych ekspozycyjnie zbiorów kartograficznych jest, obok samej specyfiki mapy i planu, również niepowszechność takiego podejścia do kartografii w muzeach. Dyskusja nad wyborem obiektów oraz kolejne kuratorskie decyzje zmierzały ku ograniczaniu wielkości ekspozycji, od stale prezentowanych ponad 60 planów miasta i kilkunastu map ziem polskich po ostatecznie przyjęte 21 planów Warszawy, wymienianych czterokrotnie w ciągu roku. Przyczyny decyzji o ograniczeniu liczby jednorazowo pokazywanych planów były różnorodne. Możliwości percepcyjne zwiedzającego, wielkość całej wystawy oraz ograniczona powierzchnia ekspozycyjna skłaniały do wyboru niewielkiej liczby planów miasta. Wymogi konserwatorskie skutkowały koniecznością zaplanowania wymiany co kwartał całości ekspozycji. Ogólna koncepcja wystawy, oparta na idei dekontekstualizacji prezentowanych obiektów, kazała zaś nie uwzględniać geoprzestrzennego kontekstu, jakim miało być pokazanie planów Warszawy na tle map ziem polskich. Zgodnie z koncepcją kuratora gabinetu plany zostały pokazane w ułożeniu poziomym, wszak mapy zwykły być rozkładane przez ich użytkowników płasko na stole. Miejscem eksponowania stały się szuflady. Przyczyny techniczne nie pozwoliły na przeszklenie ich od góry, od spodu i od przodu – masa mebla nawet bez tego ciężkiego rozwiązania przekracza trzy i pół tony. Pomysł taki miał wywołać u zwiedzających pokusę zajrzenia głębiej, a zatem wysunięcia kolejnych szuflad. W efekcie pozostały szuflady nieprzezierne od spodu i od przodu. Tym niemniej ostateczny kształt w istocie jest zbieżny z początkowym konceptem kuratorskim.

Fot. Marcin Czechowicz

W każdej zmianie jeden z planów jest pokazany na osobnym stole, a wybrane jego fragmenty dodatkowo opisane. Celem tego rozwiązania jest przede wszystkim nauka czytania planów i skłanianie zwiedzających do zadawania własnych pytań kolejnym planom miasta. Kolekcja Gabinetu Planów i Map Warszawy umożliwia poznanie dziejów warszawskiej kartografii oraz śledzenie rozwoju przestrzennego miasta. Wybór eksponowanych obiektów nie jest zamknięty – choć zrealizowane zostały cztery zmiany, w planach i w przygotowaniu są już następne. dr Paweł E. Weszpiński KURATOR

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Detali Architektonicznych KURATORKA: Ewa Perlińska-Kobierzyńska 26 EKSPONATÓW

Ewa Perlińska-Kobierzyńska, fot. MW

Fot. Marcin Czechowicz

Na Gabinet Detali Architektonicznych przeznaczono powierzchnię trzech dziedzińców kamienic nr 32, 34 i 36. Ta wyjątkowa przestrzeń zaprojektowana w trakcie powojennej odbudowy zdeterminowała wygląd ekspozycji, a także wprowadziła symboliczne continuum pomiędzy historią powojenną muzeum a współczesnością. W trakcie odbudowy pierzei Dekerta po II wojnie światowej zdecydowano o przebudowie dawnych podwórek studni i stworzeniu jednej połączonej przestrzeni. Nad koncepcją zagospodarowania dziedzińców pracował do 1964 roku Stanisław Żaryn. Zaprojektował on umieszczenie tam bogatego zbioru detali architektonicznych, w większości znalezionych w gruzach Warszawy. Głównym kryterium wyboru były walory estetyczne obiektów, traktowanych jako element uzupełnienia architektury. Ponad pięćdziesiąt lat później, gdy tworzyłam koncepcję gabinetu, postanowiłam dokonać wyboru detali według innego klucza. Decydująca była wiedza o pochodzeniu obiektów, ich lokalizacji w konkretnej przestrzeni Warszawy. W ten sposób powstała narracja ukazująca historie miasta poprzez detal. Dodatkowo tak dokonana selekcja pozwoliła na dostrzeżenie wielu znaczących zjawisk

w architekturze i rzeźbie Warszawy od XVII po początek XX wieku, zarówno stylistycznych, jak i dotyczących pochodzenia osób tworzących środowisko artystyczne stolicy. Po dokonaniu wyboru detali pozostała kwestia przygotowania sposobu ekspozycji. Ten temat był sporym wyzwaniem, gdyż zależało mi na odejściu od lapidaryjnego ustawiania detali w dużej masie na ziemi. Jednocześnie chciałam uniknąć trudnej do rekonstrukcji pierwotnej funkcji i umiejscowienia detali. Ostatecznie wraz z projektantami z PL Studio została wypracowana forma indywidualnych ekspozytorów dla każdego obiektu. W ten sposób detale stały się atrakcyjnymi wizualnie autonomicznymi obiektami w muzeum. Myślę, że ostateczny efekt jest satysfakcjonujący, a przestrzeń gabinetu wraz z luźno ustawionymi eksponatami stanowi doskonałe miejsce do kontemplacji rzeczy oraz odpoczynku − czy to przy smugach światła dziennego wpadającego przez dach, czy przy sztucznym oświetleniu uwypuklającym wartości plastyczne zgromadzonych detali. Ewa Perlińska-Kobierzyńska KURATORKA

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Fotografii KURATORZY: dr Anna Kotańska, Anna Topolska, Nicolas Grospierre 1260 EKSPONATÓW W 4 ODSŁONACH

dr Anna Kotańska, fot. MW

Anna Topolska, fot. MW

Nicolas Grospierre, fot. MW

Zbiór fotografii to największa z kolekcji Muzeum Warszawy, tworzona od ponad 60 lat dzięki zakupom i darom. Składają się na nią zdjęcia o tematyce warszawskiej autorstwa przede wszystkim miejscowych fotografów. Są one wizualną kroniką miasta, a także galerią wizerunków warszawiaków i osób związanych ze stolicą. To również dokumentacja rozwoju samego medium, począwszy od najstarszych form – dagerotypów z końca lat 40. XIX wieku – do współczesnych fotografii cyfrowych, oraz dorobku i skali zainteresowań fotografów. W niewielu muzeach kolekcje oryginalnych fotografii są znaczącą częścią wystawy głównej. Tworząc osobny Gabinet Fotografii, chcieliśmy podkreślić znaczenie i wyjątkową wartość naszego zbioru. Na specjalnie zaprojektowanych czarnych stelażach zostały umieszczone miedziane kraty, na których zawiesiliśmy oprawione fotografie. Obiekty zostały ułożone w porządku wyznaczonym przez dwie osie: pionową – sytuującą je według daty wykonania (na dole najstarsze, pochodzące z połowy XIX wieku) i poziomą – szeregującą je od szczegółu do ogółu (podkreślenie dystansu między fotografem a obiektem). Równolegle prowadzone są dwie narracje odzwierciedlające dwa główne gatunki fotografii: portret i widoki. Zbiegają się one w miejscu, gdzie przypominamy różnej rangi wydarzenia rozgrywające się w Warszawie. Niezwykle rzadkie i cenne w naszej kolekcji dagerotypy i panotypy oraz najciekawsze albumy do fotografii prezentujemy w osobnych gablotach. Pełne opisy eksponowanych obiektów umieściliśmy wraz ze szczegółowym rozrysem w księgach znajdujących się na ruchomych i dobrze oświetlonych pulpitach. Ze względu na wrażliwą i delikatną materię charakteryzującą ten rodzaj eksponatów, pokaz w gabinecie składa się z czterech odsłon, zmienianych co trzy miesiące. Jednorazowo prezentujemy ponad 300 obiektów, co daje łącznie liczbę 1260 – to mniej niż jeden procent całego zbioru, liczącego ponad 150 tysięcy pozycji. Podstawowym kryterium, jakim kierowaliśmy się przy ich wyborze, jest wartość przekazu ikonograficznego i poziom artystyczny, choć w niektórych przypadkach, gdy siła przekazu jest szczególnie cenna, niedostatki warsztatu nie wykluczają fotografii. Wydaje nam się, że ta ekspozycja jest udaną próbą pokazania – za pomocą zbioru fotografii – złożonej wielowarstwowości historii Warszawy. Anna Topolska KURATORKA

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Rysunków Architektonicznych KURATORZY: dr Katarzyna Wagner, dr Andrzej Skalimowski 186 EKSPONATÓW W CIĄGU ROKU, 48 W 1. ZMIANIE

dr Katarzyna Wagner, fot. MW

dr Andrzej Skalimowski, fot. MW

Powstanie Gabinetu Rysunków Architektonicznych było dla nas – kuratorów – sprawą oczywistą. Licząca 11 tysięcy prac kolekcja muzealna wymagała pokazania. Wizja ta kusiła tym bardziej, że brakowało w Polsce stałej ekspozycji przedstawień architektury na kalce czy papierze. Dodatkowym wyzwaniem było pokazanie obiektów uchodzących powszechnie za trudne w prezentacji i niełatwe w odbiorze. Prace nad gabinetem rozpoczęły się w 2015 roku. Uznaliśmy wówczas, że najstosowniejszy będzie układ chronologiczny, w którym miało znaleźć się około 120 prac. Chcieliśmy zaprezentować zmieniające się myślenie o mieście i jego przestrzeni. W toku prac zmieniliśmy koncepcję. Uznaliśmy, że zmniejszenie liczby obiektów – do 50–70 – ułatwi odbiór rysunków architektonicznych. Zaplanowaliśmy trzy zmiany, z których każda – dzięki zachowaniu rygorystycznych warunków konserwatorskich – może być prezentowana przez rok. Zdecydowaliśmy się na podział według nazwisk autorów. Wyjątek stanowią interesujące rysunki XIX-wieczne, które pokazujemy łącznie. W pierwszej zmianie prezentowane są prace Leonarda Schmidtnera i Feliksa Pancera (zbiór XIX wieku), Macieja Nowickiego, Zygmunta Stępińskiego i Stanisława Żaryna. Podjęliśmy także decyzję, by prace tego ostatniego – ze względu na jego zasługi podczas tworzenia gmachu muzeum po odbudowie – pokazywać w każdej odsłonie. Otwarciu każdej wystawy towarzyszą emocje. Zwłaszcza gdy tworzy się koncepcję na najbliższe kilka lat. Efekt końcowy przyjęliśmy z satysfakcją. Mebel mieszczący szuflady z pracami wygląda imponująco. Ponadto cieszy nas, jako kuratorów, widok odwiedzających pochylonych nad koncepcjami odbudowy Warszawy i analizujących zmiany w wyglądzie miasta.

Fot. Marcin Czechowicz

dr Andrzej Skalimowski, dr Katarzyna Wagner KURATORZY

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Medali Niewątpliwie sukcesem jest przeforsowanie naściennych gablot z gipsowymi i brązowymi modelami awersów i rewersów dwóch muzealnych medali jubileuszowych (1986, 2006), które dają zwiedzającemu wiedzę o tym, jak powstaje medal, mały krążek metalu, który trafia do jego rąk. Udało mi się również przekonać projektantów, aby biały kolor mebli zamienić na czarny, na którym obiekty medalierskie wyglądają zdecydowanie korzystniej. Gabinet medali prezentuje się lepiej, niż się spodziewałam. Nie zmienia to jednak faktu, że brakuje mi szerszej prezentacji naściennych plakiet i medalionów.

KURATORKA: Aleksandra Sołtan-Lipska 512 EKSPONATÓW

Aleksandra Sołtan-Lipska KURATORKA

Aleksandra Sołtan-Lipska, fot. MW

Koncepcja Gabinetu Medali powstała jako pierwsza z koncepcji gabinetów tworzących wystawę główną. W dużej mierze zadecydował o tym charakter kolekcji medalierskiej, jej wyjątkowa na tle innych zbiorów muzealnych spójność. Przyjęłam chronologiczny porządek prezentacji obiektów, a w jego ramach podział na poszczególne tematy. Wybrane z kolekcji Muzeum medale podzieliłam na siedem okresów historycznych prezentowanych w oddzielnych meblach, składających się z przeszklonej gabloty i trzech szuflad poniżej. Wyjątek stanowił okres PRL, dla którego ze względu na dużą liczbę eksponatów przeznaczyłam dwa meble. Do przeszklonych gablot wybrałam najcenniejsze medale, zarówno pod względem historycznym, jak i artystycznym. Te umieszczone w szufladach podzieliłam tematycznie na dokumentujące życie polityczne, gospodarcze i społeczne oraz naukowe i kulturalne. Ostateczną decyzję o wyborze medali podjęłam, tworząc z nich poszczególne kompozycje. Starałam się tak dobierać obiekty, aby te kompozycje były także atrakcyjne wizualnie. Na ścianach zaplanowałam prezentację medalionów i plakiet. Układ poszczególnych szuflad został przyjęty bez zastrzeżeń, natomiast prezentacja na ścianach została odrzucona. Projekt plastyczny wystawy głównej przewidywał bowiem umieszczenie mebli z szufladami na środku sali i ograniczenie do nich całej prezentacji. Ściany pozostawały puste. Zsunięcie mebli w jedną całość nie wpływało na układ medali, ale rezygnacja z prezentacji medalionów i plakiet była dla mnie równoznaczna ze zniszczeniem spójności kolekcji oraz zniszczeniem koncepcji gabinetu, zakładającej prezentację rozwoju medalierstwa pod względem formy i funkcji. Niestety, nie udało mi się wpłynąć na zmianę decyzji. Ostatecznie projektanci zaproponowali zawieszenie medalionów i plakiet pod dwóch stronach płaszczyzny umieszczonej nad meblem z medalami. Ograniczona powierzchnia tej „ścianki” pozwoliła na rozmieszczenie na niej zaledwie 30 obiektów. Wybierając je, musiałam nie tylko kierować się ich wartością historyczną i artystyczną, lecz także zwrócić uwagę na to, aby umieszczone na jednej powierzchni pasowały do siebie. Nie było to łatwe. Trzykrotnie zmieniałam układ i mam niedosyt, bo w przeciwieństwie do medali ta niewielka prezentacja nie oddaje charakteru naszego zbioru medalionów i plakiet.

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Brązów Warszawskich KURATORKA: dr Ewa Wieruch-Jankowska 66 EKSPONATÓW

dr Ewa Wieruch-Jankowska, fot. MW

Gabinet Brązów Warszawskich to pierwsza w historii Muzeum Warszawy wydzielona prezentacja brązów. Obiekty zostały dobrane tak, by wyeksponować specjalizację warszawskich warsztatów, wynikającą z zapotrzebowania rynku. W gabinecie zaprezentowałam przedstawienia figuralne, medaliony, przedmioty przeznaczone do salonów, gabinetów, buduarów oraz wyroby powstające na indywidualne zamówienie. Najstarszy przedmiot, lichtarz z faunem, pochodzi z czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. To za jego panowania kształtowały się w Warszawie początki organizacji cechowej brązowników i mosiężników – na zlecenie króla wyposażano wnętrza Zamku Królewskiego i Łazienek w brązy złocone i patynowane. W Gabinecie Brązów zaprezentowałam także obiekty brązowione – między innymi wyroby Fabryki Wyrobów Metalowych i Lakierowanych, powstałej w 1828 roku, której właścicielami byli Karol Fryderyk i Karol Juliusz Minterowie. Nowa, tańsza technologia umożliwiła wytwarzanie do przestrzeni miejskiej Warszawy rzeźb naśladujących brązowe odlewy. dr Ewa Wieruch-Jankowska KURATORKA

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Ubiorów KURATORKA: Agnieszka Dąbrowska 110 EKSPONATÓW W 1. ZMIANIE, 10 WYMIENNYCH, ŁĄCZNIE W CIĄGU ROKU POKAZYWANYCH JEST 120

Agnieszka Dąbrowska, fot. MW

Gabinet Ubiorów prezentuje kolekcję ubiorów i akcesoriów stroju Muzeum Warszawy. Ze względów konserwatorskich niektóre obiekty są co kilka miesięcy zastępowane innymi, co pozwala na szerszą prezentację zbioru, liczącego dzisiaj blisko dwa tysiące muzealiów i wciąż intensywnie rozbudowywanego. Gabinet Ubiorów zajmuje dwa nieduże pomieszczenia. W jednym z nich, w kamienicy Kleinpoldowskiej, znajduje się zabytkowy malowany strop. Obawiałam się dysonansu między ekspozycją ubiorów i osiemnastowiecznym malowidłem, podjęłam więc decyzję o umieszczeniu w tej sali jedynie trzech, najstarszych w kolekcji eksponatów. W drugiej sali prezentowane są ubiory i akcesoria z XIX i XX wieku. Środek pomieszczenia zajmuje gablota przypominająca ogromne akwarium. Znajdują się tam manekiny z 10 ubiorami. To na przykład bluzka z firmy Bogusław Herse, bluzka z jedwabiu spadochronowego, noszona przez uczestniczkę powstania, suknia „Syrena” z milanowskiego jedwabiu czy bawełniana koszulka z antysocjalistycznym nadrukiem. Mimo że wybór i układ obiektów w gablocie jest przemyślany i opleciony siecią wzajemnych powiązań, początkowo trudno oprzeć się wrażeniu dysonansu wynikającego z rozmaitości ubiorów. Te nieoczywiste zestawienia w połączeniu z minimalizmem, by nie rzec sterylnością etalażu, prowokują do oglądania obiektów indywidualnie, jako osobnych artefaktów, niezależnych od kontekstu, w którym się chwilowo znalazły. Taki sposób przyglądania się ubiorom ułatwiają manekiny. Zostały „uszyte na miarę”, czyli przygotowane indywidualnie do każdego ubioru. Są prawie niewidoczne, dyskretnie odtwarzają sylwetki niegdysiejszych właścicieli ubiorów. Wykonał je Wojciech Zasadni, rzeźbiarz od lat współpracujący z muzeami. Agnieszka Dąbrowska KURATORKA Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Ludwika Gocla KURATORKA: dr Ewa Klekot KURATOR POMOCNICZY: Piotr Głogowski 173 EKSPONATY, 44 W 1. ZMIANIE, KSIĘGOZBIÓR – 3200 POZYCJI

dr Ewa Klekot, fot. MW

Piotr Głogowski, fot. MW

W 1964 roku bibliograf i kolekcjoner Ludwik Gocel przekazał do Muzeum Warszawy gromadzoną przez 40 lat kolekcję publikacji i pamiątek związanych z powstaniem listopadowym i Wielką Emigracją. Przechowywane w specjalnych pomieszczeniach, usystematyzowane i ułożone w szafach-kabinetach kolekcje były zaczątkiem instytucji muzeum. Aranżując układ gabinetu, zdecydowano o zaprezentowaniu całej kolekcji w ekspozytorze nawiązującym do formy dawnego kabinetu. W przeszklonych witrynach umieszczono księgozbiór, w szufladach i zamykanych półkach – grafiki, nuty, bilety wizytowe, medale, monety i pozostałe pamiątki. Od tej zasady odstąpiono jedynie w przypadku trzech obrazów olejnych, które zostały wyeksponowane na ścianie. Bogactwo i pasjonująca historia tego zbioru to doskonały punkt wyjścia do dyskusji na temat gromadzenia rzeczy, ich przechowywania i udostępniania. Największym wyzwaniem przy realizacji gabinetu było połączenie funkcji wystawienniczej i bibliotecznej w odniesieniu do cennego księgozbioru. Zadanie to udało się zrealizować znakomicie, a udostępniony katalog kolekcji daje zwiedzającym możliwość wglądu w jej zawartość i wypożyczenia każdej pozycji do celów naukowo-badawczych.

Fot. Marcin Czechowicz

dr Ewa Klekot, Piotr Głogowski KURATORZY

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich KURATORKI: Małgorzata Berezowska, Lena Wicherkiewicz 155 EKSPONATÓW W 1. ZMIANIE 154 EKSPONATY W 2. ZMIANIE

Małgorzata Berezowska, fot. MW

Lena Wicherkiewicz, fot. MW

Muzeum Warszawy jest jednym z nielicznych muzeów w kraju, o ile nie jedynym, które w sposób planowy gromadzi opakowania firmowe. Zbiór obejmuje obecnie ponad 700 obiektów związanych z różnymi dziedzinami warszawskiego przemysłu i handlu. Początkowo te codzienne przedmioty były zbierane jako pamiątki historyczne, zbiór rozszerzał się dzięki osobistemu zaangażowaniu pracowników dawnego Działu Rzemiosła. Pozyskiwaniu eksponatów towarzyszyło przekonanie o potrzebie zatrzymania ich ze względu na urodę i wartości dokumentalne. Powstanie Gabinetu Opakowań Firm Warszawskich na wystawie głównej Muzeum Warszawy i związana z nim polityka gromadzenia zbiorów formalnie nadała zbiorowi status kolekcji i umożliwiła jej dalsze kształtowanie. Dzięki temu w ostatnich dwóch latach powiększona została o ponad 180 obiektów. Trzon zbioru stanowią opakowania z okresu dwudziestolecia międzywojennego, są również bardzo cenne wcześniejsze, z początków XX wieku, jak i współczesne – powstające od zakończenia II wojny światowej do dnia dzisiejszego. Koncepcja gabinetu powstała w 2016 roku. Pracowali nad nią Małgorzata Berezowska i Marcin Więcek. Pod koniec 2017 roku Marcina Więcka zastąpiła Lena Wicherkiewicz. Wybierając najbardziej reprezentatywne i różnorodne obiekty do prezentacji w gabinecie, staraliśmy się, by wybór odzwierciedlał profil kolekcji i występujące w niej proporcje w zakresie rodzajów opakowań i okresu, z którego pochodzą. Kierowaliśmy się zarówno ich atrakcyjnością, jak i przeznaczeniem. Oprócz walorów estetycznych opakowania dostarczają wiele informacji historycznych, np. adresy wytwórców i firm oraz producentów samych opakowań. Do ekspozycji wybraliśmy ponad 200 opakowań, podzielonych na dwie zmiany. Sto trzy obiekty są w gabinecie na stałe – to opakowania szklane i metalowe. Pozostałe – firmowy papier do opakowań, torebki oraz kartonowe pudełka – zmieniamy w cyklu półrocznym. Ta podyktowana względami konserwatorskimi zmiana, poza odmiennym wyglądem gabinetu, powoduje także jego tematyczną odnowę: w pierwszej odsłonie koncentrujemy się przede wszystkim na opakowaniach pochodzących z okresu międzywojennego, w drugiej – na tych powstałych po II wojnie światowej.

Fot. Marcin Czechowicz

Gabinet zajmuje pomieszczenie na trzeciej kondygnacji kamienicy nr 34 (Kleinpoldowskiej). Jest to sala przechodnia, stanowiąca komunikację między gabinetami znajdującymi się w kamienicy nr 34 i 36. Ten aspekt został przez projektantów uwzględniony w koncepcji przestrzennej gabinetu o otwartym, swobodnym planie. Architekci zaproponowali dwa wolno stojące pośrodku pomieszczenia metalowe bloki-ściany, w których umieszczone są szklane kubiki, umożliwiające oglądanie pudełek czy butelek z wielu stron. Gabloty nazwałyśmy „opakowaniami dla naszych opakowań”. W ten sposób projektanci zrealizowali nasze dążenie do przytrzymania uwagi zwiedzających na tych codziennych przedmiotach, by zaciekawić nimi oraz by podkreślić ich wartość, w pewien sposób je „uwznioślić”. Gabinet stał się swoistym „hołdem dla codzienności”. Nam, także zwiedzającym, podoba się pomysł umieszczenia metryczek do eksponatów na luźno zaczepionych „metkach”, przymocowanych do gablotek, podkreślających zawiązek opakowań z handlem. Gabinet cieszy się dużą popularnością wśród zwiedzających. Odnajdują w nim przedmioty znajome, które jeszcze do tej pory mają w domach albo które wywołują wspomnienia z przeszłości, np. pieczołowicie umieszczone w gablotkach pudełka po czekoladach z kwiatowymi dekoracjami czy zachowane torebki z papieru z początku minionego stulecia; zaciekawienie zaś – opakowania po specyfikach o zaskakującym zastosowaniu czy zachowane na pudełkach odręczne notatki ich kolejnych użytkowników. Małgorzata Berezowska, Lena Wicherkiewicz KURATORKI

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Relikwii KURATOR: Julian Borkowski 64 EKSPONATY W CIĄGU ROKU, 53 W 1. ZMIANIE

Julian Borkowski, fot. MW

Gabinet Relikwii to miejsce wyeksponowanych przeze mnie pamiątek po ludziach, którzy w różny sposób wpisali się w historię Warszawy. Poprzez tego rodzaju eksponaty przedstawiłem historię przełomowych momentów i wydarzeń dla miasta, m.in. powstania styczniowego 1863–1864, I i II wojny światowej. Najwięcej pamiątek dotyczy okresu okupacji i powstania warszawskiego 1944. Ponadto pokazałem formy upamiętnień i działalności NSZZ „Solidarność” w latach 80. XX wieku. Rzeczy te miały bezpośredni kontakt z właścicielami, towarzyszyły im w dramatycznych momentach, a także były niemymi świadkami śmierci. Każdy z tych przedmiotów niesie ładunek emocji i informacji. Postrzegane przez rodziny właścicieli i ich najbliższych jako rzeczy szczególne, były przechowywane zawsze z pietyzmem. Przekazywano je do Muzeum Warszawy jako miejsca dbającego o pamięć. Relikwie umieszczono w podzielonym na kwadratowe lub prostokątne moduły ekspozytorze nawiązującym stylistycznie i symbolicznie do relikwiarza. Wnętrze każdego modułu zostało pokryte płatkami złota. Pozwoliło to na silne wyeksponowanie wybranych pamiątek. Powyższe rozwiązanie znalazło się w kręgu dyskusji i wyzwań projektantów z PL Studio ze względu na problematyczne oświetlenie poszczególnych modułów wewnątrz relikwiarza oraz dostosowanie modułów do rozmiarów pamiątek. W gabinecie pokazałem eksponaty związane m.in. ze Stefanem Starzyńskim, Józefem Toczyskim, Leopoldem Belowem, Maciejem Aleksym Dawidowskim, Natalią Eychorn-Hiszpańską, Anną Czuperską-Śliwicką, Andrzejem Romockim, Pablem Picassem. Przy artefaktach zamieszczono historie wykonania, użytkowania, przechowywania i okoliczności, w jakich dotarły do zbiorów Muzeum Warszawy. Odbiór, z jakim spotyka się Gabinet Relikwii, świadczy o zainteresowaniu wszystkich pokoleń warszawiaków oraz turystów odwiedzających Muzeum Warszawy.

Fot. Marcin Czechowicz

Julian Borkowski KURATOR

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Galanterii Patriotycznej KURATORKA: dr Jolanta Niklewska 470 EKSPONATÓW

dr Jolanta Niklewska, fot. MW

Ekspozycja w Gabinecie Galanterii Patriotycznej była przygotowywana pięć lat, a jego koncepcja została wyłoniona w trakcie spotkań i dyskusji w gronie kuratorów wszystkich gabinetów. Ustaliliśmy, że prezentacja zostanie podzielona na cztery części tematyczne. Ich zawartość w postaci obiektów zarówno wyłącznie pamiątkowych, jak i użytkowych będzie obrazować szczególne i niepowtarzalne w skali europejskiej zjawisko, jakim była produkcja galanterii patriotycznej, mającej za zadanie podtrzymanie polskiej świadomości narodowej i tożsamości kulturalnej. Z bogatych zbiorów Muzeum Warszawy zostały wybrane obiekty najbardziej charakterystyczne, ale też najatrakcyjniejsze pod względem urody i poziomu wykonania. Założenia scenariusza oraz wykaz obiektów zostały przekazane autorom aranżacji ekspozycji, którzy stworzyli projekt nowoczesny, przejrzysty i gwarantujący, że drobne przedmioty nie zostaną zdominowane przez obiekty o większych rozmiarach. Niestety, pierwotne, podporządkowane efektowi wizualnemu rozmieszczenie galanterii zniszczyło zasadniczą narrację, co skutkowało merytorycznym chaosem. Powstała konieczność ponownego ułożenia obiektów, tym razem z dbałością o danie im możliwości „przemówienia” do odbiorcy oraz opowiedzenia historii swojej i ludzi z przeszłości, dla których posiadanie przedmiotów o charakterze patriotycznym było tak ważne. Efekt końcowy wielce usatysfakcjonował kuratorkę gabinetu oraz jej kolegów. I małe obiekty, i większe stanowią całość i są wyrazem spontanicznej, trwającej wiele dziesiątków lat na ziemiach polskich akcji społecznej, mającej na celu zachowanie polskiej tożsamości narodowej. dr Jolanta Niklewska KURATORKA

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Schielów KURATORKA: dr Ewa Klekot KURATORKA POMOCNICZA: Małgorzata Heymer 182 EKSPONATY W CIĄGU ROKU, 106 W 1. ZMIANIE

dr Ewa Klekot, fot. MW

Małgorzata Heymer, fot. MW

Gabinet prezentuje dar Henryka i Jadwigi oraz Jana i Barbary Schielów. Rodzina Schielów to warszawscy przemysłowcy, współwłaściciele słynnego warszawskiego browaru. W czasie II wojny światowej Henryk i jego syn Jan walczyli w polskich siłach zbrojnych na Zachodzie, a po wojnie osiedli w Londynie, gdzie dołączyła do nich żona Henryka i matka Jana, Jadwiga, oraz gdzie Jan zawarł małżeństwo z pochodzącą także z Warszawy Barbarą Kreduszyńską. Przekazane do Muzeum Historycznego m.st. Warszawy dary obejmują meble stanowiące wyposażenie londyńskiego salonu państwa Schielów, porcelanę, szkło, srebra, naczynia cynowe, obrazy olejne, rysunki, a także zbiór grafiki oraz dokumenty i pamiątki rodzinne, wśród których są odznaczenia wojskowe i dwa albumy wojenne Jana. Ze względu na charakter zbioru większość obiektów wchodzących w jego skład zaprezentowano w konwencji „dioramy londyńskiego saloniku Schielów”. Konwencja ta zakłada potraktowanie całego saloniku jako muzealium. Diorama zajmuje połowę pomieszczenia i jest oddzielona od widza rodzajem barierki-pulpitu, na którym umieszczone zostały informacje tekstowe. W pozostałej części gabinetu są eksponowane wojenne albumy Jana Schielego i jego odznaczenia oraz zgromadzona przez niego kolekcja grafiki. Prezentowana jest ona na ruchomych panelach zamocowanych do ściany, które umożliwiają samodzielne przeglądanie zbioru. Grafiki podzielono tematycznie na następujące kategorie: plany i przedstawienia Warszawy, mapy Polski, portrety władców i bohaterów, typy i sceny rodzajowe oraz barwę i broń polskiego żołnierza. Gabinet ukazuje kolekcjonerstwo Schielów na tle ich emigracyjnych losów, zbiory te należy interpretować jako przejaw patriotyzmu opartego na konkretnej wizji polskich dziejów oraz wkład emigracji w konstruowanie narodowego imaginarium. Pani Barbara Schiele, wdowa po zmarłym w 2000 roku Janie, była gościem honorowym Muzeum podczas uroczystego otwarcia gabinetu.

Fot. Marcin Czechowicz

dr Ewa Klekot KURATORKA

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Gabinet Zegarów Warszawskich KURATORKI: Agnieszka Dąbrowska, Monika Siwińska 66 EKSPONATÓW

Agnieszka Dąbrowska, fot. MW

Monika Siwińska, fot. MW

W Gabinecie Zegarów Warszawskich pokazujemy zegary stołowe, podróżne, ścienne, kominkowe, kieszonkowe. W większości powstały one w warsztatach warszawskich zegarmistrzów. Kilka zegarów zdobionych motywami patriotycznymi to wyroby francuskie czy szwajcarskie. Sposób ekspozycji – w wolno stojących, dostępnych z każdej strony gablotach – pozwala na podziwianie kunsztu rzemieślników, którzy stworzyli precyzyjne mechanizmy i dekoracyjne obudowy. Przygotowując wystawę, marzyłyśmy o uruchomieniu wszystkich eksponowanych zegarów, by gabinet wypełniało tykanie i dźwięk wybijanych godzin, co w dużej mierze się udało. Część obiektów została poddana konserwacji. W kilku przypadkach jej efekty były spektakularne. Mamy sentyment do zegara ściennego w formie kartusza, z warsztatu Antoniego Gugenmusa, z pierwszej ćwierci XIX wieku. W związku z przygotowaniami do wystawy trafił do pracowni konserwatorskiej. Konserwatorzy usunęli z kartusza wtórną burobrązową warstwę farby, spod której wyłoniła się powierzchnia mieniąca się różnymi odcieniami zieleni. Zegar odzyskał swoją pierwotną urodę. Żartujemy, że to nasze „brzydkie kaczątko”. Agnieszka Dąbrowska, Monika Siwińska KURATORKI

Fot. Marcin Czechowicz

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Przestrzeń wystawy wystawa główna przestrzenie uzupełniające

–1

Dane warszawskie

Gabinet Sreber i Platerów Warszawskich

Dzieje kamienic

Gabinet Portretów

Gabinet Archeologiczny

Gabinet Medali

Gabinet Brązów Warszawskich

Gabinet Ubiorów

1 3 3 1

1 1

Malowidło Kucie kos Wojciecha Fangora

2 3 3 3 3

kasa

14 17 17

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich

Gabinet Galanterii Patriotycznej

Gabinet Relikwii

Gabinet Ludwika Gocla

Gabinet Schielów

Gabinet Zegarów Warszawskich

Gabinet Syren Warszawskich

Gabinet Pomników Warszawskich

Gabinet Suwenirów

Gabinet Pocztówek

Gabinet Planów i Map Warszawy

Gabinet Detali Architektonicznych

20 19

6 7

wejście wystawa główna

wejście księgarnia

Gabinet Widoków Warszawy

Gabinet Fotografii

Gabinet Rysunków Architektonicznych

10 10

0 9

11 11

punkt widokowy

Rys. Anna Piwowar

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Kampania Rzeczy w muzeum zapowiadająca otwarcie drugiej części wystawy Podczas kilkudniowej sesji zdjęciowej zorganizowanej w siedzibie głównej Muzeum Warszawy powstało sześć kompozycji przedstawiających sześcioro bohaterów i bohaterek z rzeczami warszawskimi. Autorką plakatów jest projektantka graficzna Muzeum Warszawy, Joanna Bębenek, autorem zdjęć − fotograf Jacek Kołodziejski, z którym współpracowaliśmy przy pierwszej odsłonie kampanii w maju 2017 roku. 1) dziewczynka ze smokiem, której zdjęcie zachowuje magiczny charakter, nawiązujący do baśni i dziecięcej wyobraźni; 2) d ziewczyna z motywem Syreny warszawskiej na talerzu, pewnej siebie obrończyni; 3) chłopak z kubeczkiem, który się krzywi, postawiony w nowej sytuacji; 4) starsza kobieta z rzeźbą popiersia mężczyzny, wysublimowana, klasycznie ubrana, posągowa; 5) m łody mężczyzna z biżuterią patriotyczną, o mocnym i zarazem melancholijnym wyrazie twarzy, w popkulturowej konwencji; 6) dziewczyna ze starym portretem, którego bohaterka jest dla niej niemalże lustrzanym odbiciem, co stanowi wyjątkowe zderzenie historii ze współczesnością.

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Elementy kampanii Teaser zapowiadający otwarcie drugiej części wystawy

słupy reklamowe WARS&SAWA – plakaty w słupach podświetlanych w prestiżowych lokalizacjach wzdłuż głównych arterii miasta (ul. Krakowskie Przedmieście, ul. Świętokrzyska, ul. Marszałkowska, pl. Trzech Krzyży, pl. Na Rozdrożu) ŁĄCZNIE 36 nośników 1–15 CZERWCA

metro warszawskie – nośniki na słupach, metroboardach, cityscrollach

19–25 LUTEGO – emisja pierwszych spotów na ekranach w komunikacji miejskiej – dzięki uprzejmości Biura Marketingu Miasta tramwaje typu Swing i Jazz: 266 pojazdów, 1536 ekranów autobusy miejskie: 682 pojazdy, 2826 ekranów

Kampania outdoorowa 16–31 MAJA metro warszawskie – nośniki na słupach, metroboardach, cityscrollach (przy wejściach do metra) ŁĄCZNIE 58 powierzchni reklamowych – spoty promujące otwarcie, prezentowane na peronach metra, w tramwajach i w przejściu Metra Świętokrzyska: infoscreeny – 31 ekranów po 200 emisji na dobę, co daje łącznie 6200 emisji dziennie ekrany multimedialne na stacji Metro Świętokrzyska – minimum 6 emisji na godzinę komunikacja miejska – spoty prezentujące bohaterów kampanii wyświetlane na ekranach LCD w autobusach, tramwajach i w SKM

Plakaty kampanii Rzeczy w muzeum, fot. Jacek Kołodziejski, proj. Joanna Bębenek

działania płatne – tramwaje typu Swing i Jazz – 170 pojazdów, ponad 1200 ekranów, minimum 3 emisje na godzinę – dzięki uprzejmości Biura Marketingu Miasta tramwaje typu Swing i Jazz: 266 pojazdów, 1536 ekranów autobusy miejskie: 682 pojazdy, 2826 ekranów Szybka Kolejka Miejska: 26 pociągów, 314 ekranów wiaty przystankowe AMS – plakaty w panelach podświetlanych typu citylight premium ŁĄCZNIE 80 nośników

(przy wejściach do metra) ŁĄCZNIE 58 powierzchni reklamowych – spoty promujące otwarcie, które prezentowane były na peronach metra, w tramwajach i w przejściu Metra Świętokrzyska: infoscreeny – 31 ekranów po 200 emisji na dobę, co daje łącznie 6200 emisji dziennie ekrany multimedialne na stacji Metro Świętokrzyska: minimum 6 emisji na godzinę

komunikacja miejska – spoty prezentujące bohaterów kampanii wyświetlane były na ekranach LCD w autobusach, tramwajach i w SKM

wiaty przystankowe AMS – plakaty w panelach podświetlanych typu citylight premium ŁĄCZNIE 97 nośników

słupy reklamowe WARS&SAWA – plakaty w słupach podświetlanych w prestiżowych lokalizacjach wzdłuż głównych arterii miasta

ŁĄCZNIE 29 nośników

4–15 CZERWCA – wiaty przystankowe AMS – plakaty w panelach podświetlanych typu citylight premium ŁĄCZNIE 70 nośników 16–30 CZERWCA – wiaty przystankowe AMS – plakaty w panelach podświetlanych typu citylight premium ŁĄCZNIE 27 nośników 18–30 CZERWCA – słupy reklamowe WARS&SAWA – plakaty w słupach podświetlanych w prestiżowych lokalizacjach wzdłuż głównych arterii miasta ŁĄCZNIE 15 nośników

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Relacje z mediami Publikacje w mediach

Publikacje w tytułach wysokojakościowych:

PRAWIE

3 300

w mediach ogólnopolskich, wysokonakładowych i opiniotwórczych, m.in.: prasa:

PUBLIKACJI W MEDIACH, W TYM:

274 358 71 2554

prasa: radio: TV: Internet:

ŚREDNIO

9 PUBLIKACJI DZIENNIE

Dotarcie* * CZYLI LICZBA OSÓB, DO KTÓRYCH TRAFIŁ NASZ PRZEKAZ TO:

prasa: Internet: radio: TV:

17 648 197 17 677 239 19 389 150 9 308 081

* Dotarcie jest to wskaźnik potencjalnej liczby odbiorców danego przekazu. Mierzy się go inaczej w zależności od medium. Dla prasy wysokość poziomu czytelnictwa wskazuje średnią liczbę osób, które zetknęły się z danym tytułem (na podstawie danych PCB – Polskiego Badania Czytelnictwa). W przypadku braku danych prezentowany jest nakład gazety. Dla internetu to średnia liczba odsłon, dla radia audytorium przekazów radiowych, dla TV widownia programów telewizyjnych.

WYBÓR PUBLIKACJI PRASOWYCH

R zeczpospolita, Gazeta Wyborcza, Vogue Polska, Elle, Focus, KMAG, Twój Styl, Wysokie Obcasy, Super Express, Skarpa Warszawska, Stolica, Wprost, Wysokie Obcasy Extra, Tygodnik Powszechny, Sens, Nasze Miasto, Zwierciadło, Joy

Internet: V ogue, elle.pl, kukbuk.pl, cojestgrane24. wyborcza.pl, polskieradio.pl, naszemiasto.pl, rp.pl, propertydesign.pl, werandaweekend.pl, tvnwarszawa.pl, natemat.pl, rp.pl, kultura.onet.pl, pb.pl, wyborcza.pl, pap.pl , culture.pl, fmf.fm, fpiec.pl, muratorplus.pl, k-mag.pl, dwutygodnik.com, label-magazine.com TV:

T VN, TVN24, TVP2, Polsat, TVP Polonia, TVP Kultura, Polsat News, TVP3 Warszawa

radio:

rójka Polskie Radio, Czwórka Polskie T Radio, Radio Eska, Radio RMF Maxxx, Eska Rock, Radio RDC, Radio Warszawa, Radio Kolor, Chilli Zet, Radio Wawa, Program 1 PR, Program 2 PR, RMF Classic, Radio Złote Przeboje, Radio Zet

Otwarcie Muzeum Warszawy. Co zobaczymy w 13 nowych gabinetach / „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Co jest Grane” (online)

Zmodernizowane wnętrza w programach telewizyjnych Z naszej inicjatywy przestrzeń Muzeum Warszawy była wielokrotnie wykorzystywana jako tło wielu programów telewizyjnych, m.in.: Dzień Dobry TVN (TVN), Kulturalni PL (TVP Kultura), czy CHIP (TVP Warszawa)

Muzeum Warszawy otwiera drugą część wystawy „Rzeczy warszawskie” / „Elle Decoration” (online)

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Materiały promocyjne Torby Dwie nowe wersje kolorystyczne bawełnianych toreb Rzeczy warszawskie – zielona i chabrowa. PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska Pudełko Rzeczy warszawskie z czekoladkami Dwuczęściowe wysuwane pudełko nawiązujące stylistycznie do pudełka wyprodukowanego z okazji otwarcia pierwszej części wystawy. PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska Powstańcza małpka trafiła do Muzeum Warszawy. Jej historia jest niezwykła / „Gazeta.pl”

Trzy tysiące nowych „Rzeczy warszawskich” / TVN Warszawa (online)

Działania specjalne Prezentacja w Galerii W-Z 1–30 CZERWCA

W przestrzeni galerii przy trasie W-Z zaprezentowane zostały fotografie autorstwa Jacka Kołodziejskiego przedstawiające bohaterów kampanii Rzeczy w Muzeum oraz eksponaty z nowo otwartych gabinetów.

Pudełko czekoladek promujące wystawę główną Rzeczy warszawskie, proj. i fot. Ania Światłowska

Naklejki Dystrybucja 25 tysięcy naklejek informujących o otwarciu wystawy m.in. podczas Nocy Muzeów (19 maja 2018). PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska Dane warszawskie Część wystawy głównej w Muzeum Warszawy pod tym samym tytułem, przeniesiona na papier (ZOB. WIĘCEJ Wydawnictwa, s. 231). PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska

Prezentacja w Galerii W-Z, fot. Miasto Stołeczne Warszawa

Warszawskie opowieści / „Vogue Polska” (online)

Reklama na rowerach miejskich 1–30 CZERWCA

1–31 MAJA; 1–30 CZERWCA W maju zapowiedź otwarcia drugiej części wystawy głównej pojawiła się na 150 rowerach miejskich Veturilo. W czerwcu kampania Rzeczy warszawskie pojawiła się na 155 pojazdach.

Kulisy wystawy „Rzeczy warszawskie” / „Vogue Polska” (online)

Publikacja Dane warszawskie, proj. i fot. Ania Światłowska

Spoty Realizacja spotów w formie zwiastunów: prezentujący kulisy powstawania kampanii oraz otwarcia drugiego etapu wystawy głównej. AUTOR SPOTÓW: Filip Skrońc Opracowano na podstawie materiałów dostarczonych przez Dział Promocji i Komunikacji

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

Otwarcie drugiej części wystawy Otwarcie VIP

Otwarcie dla mieszkańców Warszawy

7 CZERWCA MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy Część oficjalną spotkania poprowadzili Dyrektor Muzeum Warszawy Ewa Nekanda-Trepka, Dyrektor Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy Tomasz Thun-Janowski, Przewodnicząca Rady m.st. Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska oraz Zastępca Dyrektora ds. merytorycznych dr Jarosław Trybuś.

9–10 CZERWCA MIEJSCE: Rynek Starego Miasta, siedziba główna Muzeum Warszawy 9 CZERWCA Oficjalne otwarcie PROWADZENIE: Agata Kwiecińska Przemówienia podczas otwarcia na Rynku Starego Miasta wygłosiły Wiceprezydent m.st. Warszawy Renata Kaznowska i Dyrektor Muzeum Warszawy Ewa Nekanda-Trepka. Uroczystości towarzyszył koncert Sinfonii Varsovii z dyrygentem Grzegorzem Nowakiem.

Koncert Sinfonii Varsovii pod batutą Grzegorza Nowaka, fot. Michał Dąbrowski

Przemówienie Dyrektor Muzeum Warszawy Ewy Nekandy-Trepki

Przemówienie Zastępcy Dyrektora ds. merytorycznych dr. Jarosława Trybusia Fot. Michał Dąbrowski

Przemówienia inauguracyjne Dyrektor Muzeum Warszawy Ewy Nekandy-Trepki i Wiceprezydent m.st. Warszawy Renaty Kaznowskiej, fot. Michał Dąbrowski

Wystawa główna Rzeczy warszawskie

ATRAKCJE DOSTĘPNE PODCZAS DNI OTWARCIA Zwiedzanie wystawy Odwiedzający mieli możliwość bezpłatnego zwiedzania Muzeum w godz. 10.00–22.00. W każdym z gabinetów wystawy byli obecni kuratorzy i opiekunowie ekspozycji udzielający wszelkich informacji o kolekcjach znajdujących się w gabinetach oraz zamyśle wystawy.

Gabinet Medali Wykonanie własnego wzoru medalu MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy Zaprojektowanie i produkcja przypinek z różnymi grafikami Muzeum MIEJSCE: Rynek Starego Miasta

Gabinet Rysunku Architektonicznego Budowanie kamienicy z ze sklejki lub wykrojów tekturowych Tworzenie magnesu na lodówkę ze sklejki, przedstawiającego kamienicę lub zestaw kilku kamienic z warszawskiego Rynku MIEJSCE: Rynek Starego Miasta

Gabinet Detali Architektonicznych Ścianka z fasadami kamienic, na której dzieci i dorośli mogli zaznaczać poszczególne elementy kamienic MIEJSCE: Rynek Starego Miasta

Gabinet Zegarów Warszawskich Montowanie mechanizmów zegarów

Warsztaty rodzinne w Lapidarium Muzeum Warszawy, fot. Michał Dąbrowski Opracowano na podstawie materiałów dostarczonych przez Dział Promocji i Komunikacji oraz Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

w płycie winylowej MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy

Gabinet Ubiorów Szycie naturalnych butów z maty kokosowej i filcu Zwiedzanie wystawy głównej Rzeczy warszawskie, fot. Michał Dąbrowski

Bezpłatne warsztaty rodzinne Warsztaty zostały przygotowane w formie pracowni rzemieślniczych, dawniej funkcjonujących na terenie Warszawy. Ich tematyka umożliwiła uczestnikom zapoznanie się z eksponatami prezentowanymi na wystawie głównej.

Warsztaty z sitodruku

Szycie – nauka ściegów i szycia drobnych rzeczy – wykonanie worka MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy

Gabinet Planów i Map Warszawy Warsztaty dotyczące topografii Starego Miasta Tworzenie własnego planu Starego Miasta MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy

Warsztaty z robienia papieru czerpanego MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy

MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy

Gabinet Fotografii MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy Warsztaty z fotografii otworkowej

Wizyta Barbary Schiele W związku z otwarciem drugiej części wystawy głównej zaprosiliśmy donatorkę Muzeum, Barbarę Schiele. W 2002 roku zgodnie z wolą zmarłego męża, Jana Schielego, przekazała do zbiorów Muzeum Warszawy cenną kolekcję dzieł sztuki i pamiątek rodzinnych, której część została wyeksponowana w jednym z gabinetów wystawy. Podczas dwutygodniowego pobytu w Warszawie pani Barbara odwiedziła miejsca szczególnie sobie bliskie. Jej wizyta w prawobrzeżnej części miasta była okazją do wspomnienia miejsc związanych z rodziną męża. Gościła także w Muzeum Warszawskiej Pragi, gdzie w ramach Archiwum Historii Mówionej Muzeum Warszawy wywiad z nią przeprowadziły Jolanta Wiśniewska i Małgorzata Heymer. Małgorzata Heymer KUSTOSZKA, KURATORKA POMOCNICZA GABINETU SCHIELÓW

Warsztaty z heliograwiury

Wystawy Wystawy czasowe 17 października 2017 – 28 stycznia 2018

Tarchomin ‘80

ORGANIZATORZY: Fundacja AVE, Muzeum Warszawskiej Pragi, Wirtualne Muzeum Białołęki KOMISARZE WYSTAWY: Jolanta Wiśniewska, Bartłomiej Włodkowski

wystawa

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi październik 2017 – styczeń 2018

AUTOR ZDJĘĆ: Wiesław Antosik WSPOMNIENIA: Marta Antosik KONCEPCJA: Fundacja AVE TEKSTY: Bartłomiej Włodkowski FOTOGRAFIA TARCHOMINA Z LOTU PTAKA: Marek Ostrowski

TARCHOMIN ` `80 80

ARANŻACJA: Alicja Ilgiewicz GRAFIKI DO ARANŻACJI WYSTAWY:

Prezentacja fotografii Wiesława Antosika (1938–2013), absolwenta Łódzkiej Szkoły Filmowej, operatora TVP oraz mieszkańca bloku przy ul. Antalla na warszawskim Tarchominie. To opowieść o Tarchominie, którego nie ma. I o rewolucji. Wiesław Antosik utrwalił bowiem moment, kiedy to na terenie osady, między pola i lasy zaczęło wdzierać się miasto. Zachowane fotografie to nie tylko obraz blokowiska, ale przede wszystkim kadry z życia ludzi, którzy tam zamieszkali. Wydarzenia towarzyszące w 2018 roku

Elżbieta Wiśniewska PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

20 STYCZNIA | WARSZTATY ANIMACJI

Joanna Bębenek

POKLATKOWEJ

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Lisik, Michał Tański, Krzysztof Świerczewski; Dział Logistyki KOORDYNACJA WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH: Jolanta Wiśniewska

PROWADZENIE: Krzysztof Rychta, Kama Fundichely Muzeum Warszawskiej Pragi Oddział Muzeum Warszawy Ul. Targowa 50/52

WIRTUALNE MUZEUM BIAŁOŁĘKI

organizatorzy

WIRTUALNE MUZEUM BIAŁOŁĘKI

muzeumpragi.pl | facebook.com/muzeum.warszawskiej.pragi | instagram.com/muzeumwarszawy

PATRONI MEDIALNI: Portal mieszkańców Białołęki

20 STYCZNIA | WARSZTATY TWORZENIA KOLAŻU

WSPÓŁORGANIZATOR WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH: Fundacja AVE

(Kolor Kolektyw)

WIRTUALNE MUZEUM BIAŁOŁĘKI

patroni medialni:

Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

PROWADZENIE: Anna Wigura 20 STYCZNIA | FINISAŻ

TUBIALOLEKA.PL, Wirtualna Grupa Sąsiedzka

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska,

na Facebooku Białołęka i Tarchomin

Bartłomiej Włodkowski (Fundacja AVE)

16 listopada 2017 – 15 kwietnia 2018

Co słychać na Pradze? MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

KOORDYNACJA WYDARZEŃ

KURATORKA, AUTORKA SCENARIUSZA:

TOWARZYSZĄCYCH:

Anna Mizikowska

Ewa Kalnoj-Ziajkowska, Magdalena Staroszczyk

AUTORZY ŚCIEŻKI DŹWIĘKOWEJ:

OSOBY i INSTYTUCJE UDOSTĘPNIAJĄCE

Agnieszka Rogińska i Magdalena Wojtulanis

DŹWIĘKI, EKSPONATY, UDZIELAJĄCE ZGÓD

ARANŻACJA: Studio Rygalik

NA NAGRANIA: Fundacja PBG, Dariusz Czop

WYKONANIE: Stolprof

i Tramwaje Warszawskie, LOTTE Wedel, Galeria

WYKONANIE TYFLOMAPY: Zbigniew Hortyński

Wileńska, Pszczelarium, Szpital Praski, parafia kate-

WYKONANIE TYFLOGRAFIK: firma Altix

dralna św. Michała Archanioła i św. Floriana, parafia

PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

katedralna św. Marii Magdaleny, Teatr Baj, Teatr

Joanna Bębenek

Powszechny, Teatr Rampa, Pożar w Burdelu, pub Łysy

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

Pingwin, Andrzej Renes, Marek Sułek, Warszawski

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska,

Ogród Zoologiczny, Orkiestra Sinfonia Varsovia, Insty-

Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

tut Muzyki i Tańca – twórcy aplikacji Orkiestrownik, Organizacji UEFA i Archiwum Polskiego Radia

Dźwiękowy portret prawobrzeżnej Warszawy, dla którego inspiracją były internetowe mapy dźwiękowe. Wystawa dawała możliwość innego, pozawzrokowego, poznawania przestrzeni miasta. Stworzono ją przy użyciu narzędzi ułatwiających odbiór przez osoby niewidome i niedowidzące; była także dostępna dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Wystawy

Wydarzenia towarzyszące w 2018 roku 4 STYCZNIA | OPROWADZANIE KURATORSKIE GRUPA DOCELOWA: studenci Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego PROWADZENIE: Anna Mizikowska 21 STYCZNIA | OPROWADZANIE KURATORSKIE PROWADZENIE: Anna Mizikowska

Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

6 grudnia 2017 – 18 marca 2018

Mikrokosmos rzeczy – publiczne i prywatne życie kolekcji KURATOR: Tomasz Fudala

PRODUKCJA: Barbara Domaradzka, Katarzyna

WSPÓŁPRACA: dr Magdalena Wróblewska

Grinberg, Kamila Hołubowicz, Julia Kern-Protassewicz,

KONSULTACJE MERYTORYCZNE:

Urszula Kozikowska, Klementyna Świeżewska,

Barbara Hensel-Moszczyńska

Jakub Telec

ARCHITEKTURA WYSTAWY: Pracownia Macieja

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Góreczny,

Siudy: Kuba Andrzejewski, Tomasz Czuban, Maciej

Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski,

Polakowski, Maciej Siuda

Michał Tański

PRACE ARTYSTYCZNE: Zuzanna Ziółkowska-Hercberg

WSPÓŁPRACA: Szymon Ignatowicz, Jan Jurkiewicz,

IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Maciej Chodziński

Anna Kudzia, Paweł Sobczak, Marcin Szubiak

OPIEKA REDAKCYJNA: Katarzyna Sobolewska,

WYKONAWCA: Status Quo

Urszula Drabińska TŁUMACZENIE: Arthur Barys, Jan Szelagiewicz

Eksponaty pokazane na wystawie zostały zakupione i zakonserwowane w ramach projektu pn. Modernizacja, konserwacja oraz digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie, zrealizowanego w ramach programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego. Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych.

Plakat wystawy, proj. Maciej Chodziński

Historię Muzeum Warszawy można opowiedzieć jako losy rzeczy, które z prywatnych przedmiotów codziennego użytku stały się muzealiami. Pierwsza wystawa czasowa w poddanych renowacji kamienicach Muzeum przy Rynku Starego Miasta opowiadała o codziennej pracy muzealników i przygotowaniach, jakim poddawane są obiekty

wydobywane z magazynów na spotkanie z widzem. Zaglądała do nieznanych szerszej publiczności specjalistycznych pracowni, by przybliżyć najważniejsze etapy opieki nad kolekcją. W tle wystawy zaprezentowano dzieje Muzeum i jego zbiorów, od 1936 do 2017 roku.

Wydarzenia towarzyszące w 2018 roku 14 STYCZNIA | OPROWADZANIE KURATORSKIE Z OKAZJI FINAŁU WOŚP PROWADZENIE: Tomasz Fudala 18 MARCA | OPROWADZANIA KURATORSKIE PROWADZENIE: Tomasz Fudala, Zuzanna Ziółkowska-Hercberg

Wystawy czasowe

14 grudnia 2017 – 7 stycznia 2018

Warsztaty psychogeograficzne KURATORZY: Daniel Chmielewski, Ewa Kalnoj-Ziajkowska ORGANIZATORZY: Klub Dzika Strona Wisły,

Wystawa podsumowująca dziecięce warsztaty komiksowo-historyczne o Pradze.

Dom Kultury TUPraga, Muzeum Warszawskiej Pragi Projekt realizowany dzięki środkom Funduszu Animacji Kultury

15 grudnia 2017 – 15 marca 2018

Świętuję na Pradze KURATORKA WYSTAWY: Anna Mizikowska WYBÓR i MONTAŻ FRAGMENTÓW: Anna Mizikowska NAGRANIA: Matylda Kuczyńska, Julia Machnowska, Monika Wesołowska, Kamila Zacharuk i Błażej Culepa TŁUMACZENIE: Oleksandra Mazur, Mateusz Motyka PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Joanna Bębenek REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański Zadanie pn. Projekt badawczy i popularyzatorski Archiwum Historii Mówionej Świętuję na Pradze zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu

Wystawa Archiwum Historii Mówionej Muzeum Warszawskiej Pragi, podsumowująca projekt badawczy o tym samym tytule. W 2017 roku zespół Muzeum Warszawskiej Pragi pytał, które święta są najbliższe prażanom? Czy mają własne, lokalne, święta? Jak celebrują ważne chwile? Wystawa prezentowała fragmenty relacji historii mówionej o rodzinnych niedzielach, zabawach w gronie sąsiadów, obrzędach harcerzy i świętach państwowych, a przede wszystkim o Bożym Narodzeniu, które mieszkańcy Pragi wspominali najchętniej.

Kultura ludowa i tradycyjna

13–27 stycznia

Dawne bale i zabawy MIEJSCE: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego AUTOR SCENARIUSZA i ARANŻACJI: Romuald Morawski

Wystawa przedstawiała odbitki drzeworytnicze o tematyce karnawałowej z dziewiętnastowiecznych warszawskich czasopism: „Kłosy”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Kurier Świąteczny”, „Mucha”. Ilustrowała balowe toalety pań i panów oraz obyczaje.

Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego aktu lokacji z XVII wieku MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

WYSTAWA POWSTAŁA WE WSPÓŁPRACY

KURATOR i AUTOR SCENARIUSZA: Adam Lisiecki

Z ARCHIWUM GŁÓWNYM AKT DAWNYCH

PROJEKT PLASTYCZNO-PRZESTRZENNY:

(wypożyczenie dokumentu lokacyjnego)

Urszula Rojek

SPECJALNE PODZIĘKOWANIA:

PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

dr Zofia Borzymińska, Anna Czajka, Karolina Jusińska,

Joanna Bębenek

Robert Kołodziejski, Janusz Korzeniowski,

KOREKTA: Katarzyna Lisiecka

dr Michał Kulecki, Katarzyna Kuzko-Zwierz,

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Lisik,

Patrycja Labus-Sidor, Edward Nowak, Igor Nowak,

Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

Aleksandra Różycka, Żaneta Urbaniak, Anna Wigura,

DZIAŁANIA PROMOCYJNE: Dominika Dragan,

Jolanta Wiśniewska, Małgorzata Witecka,

Dagmara Mazurek, Dominik Witaszczyk,

Konrad Wojewódzki, Magdalena Zoń, Krzysztof Zwierz

Marek Władyka ORGANIZACJA WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH: Adam Lisiecki, Patrycja Labus-Sidor

Wydarzenia towarzyszące 13 STYCZNIA| WYKŁAD PROWADZENIE: Romuald Morawski 20 STYCZNIA | WARSZTATY LINORYTNICZE 27 STYCZNIA | WARSZTATY TYPOGRAFICZNE

10 lutego – 4 marca Na wystawie pokazano zabytkowy dokument, w którym król Władysław IV wyraził zgodę na założenie miasta Pragi naprzeciwko Warszawy. Okazją ku temu była 370. rocznica jego podpisania. Akt lokacyjny, na co dzień przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych, rzadko jest eksponowany. Publiczność zachęcono do samodzielnego zapoznania się z jego zawartością. Pomogły w tym tłumaczenie treści z łaciny na język polski, historyczne komentarze oraz program towarzyszący. Wystawa wpisywała się w oddolną społeczną inicjatywę Urodziny Pragi.

Wystawy

Wernisaż, fot. MW

Widok wystawy, fot. MW

Wydarzenia towarzyszące

W 1648 roku król Władysław IV zgadza się na założenie miasta Pragi

10 LUTEGO | SPACER

21 LUTEGO | ZAJĘCIA

Wizyta w sercu Pragi. Zwiedzanie kościoła Matki

Z cyklu Do muzeum z nosidełkiem:

Bożej Loretańskiej przy ul. Ratuszowej

Czy w pewnym starym dokumencie zawarty

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska i Anna Wigura

jest przepis na Pragę?

10 LUTEGO | WARSZTATY

Portret króla Władysława

22 LUTEGO | WYKŁAD

PROWADZENIE: Maria Ejchman

Mieszkańcy i właściciele Pragi – od jej narodzin

11 LUTEGO | WARSZTATY

Z cyklu Muzeum dla maluchów:

Zobacz rękopis dokumentu sprzed 370 lat

10 lutego – 4 marca 2018 wystawa Akt urodzenia Pragi Muzeum Warszawskiej Pragi Oddział Muzeum Warszawy ul. Targowa 50/52

muzeumpragi.pl

do przyłączenia do Warszawy PROWADZENIE: Krzysztof Zwierz

Idziemy na bazar

3 MARCA | KONCERT

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

Koncert Chóru Kameralnego Sirenes

13 LUTEGO | WYKŁAD

OFERTA WARSZTATÓW MUZEALNYCH

Wykład w przestrzeni wystawy

DLA GRUP ZORGANIZOWANYCH

PROWADZENIE: Adam Lisiecki

Wszystkiego najlepszego, Prago!

14 LUTEGO i 21 LUTEGO | WARSZTATY

Kaligrafia, czyli sztuka pięknego pisania Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

PROWADZENIE: Adam Lisiecki

GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 1–4

PROWADZENIE: Janusz Korzeniowski

Miasto Praga

KOORDYNACJA: Patrycja Labus-Sidor

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; liceum, technikum

15 LUTEGO | WYKŁAD

Prawem i lewem… Żydzi na Pradze do 1796 roku PROWADZENIE: dr Zofia Borzymińska (Żydowski Instytut Historyczny)

Wystawy czasowe

15 marca – 15 kwietnia

Prof. Jan Bohdan Chmielewski. Wspomnienia o praskim rzeźbiarzu MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi (sala konferencyjna) KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska Ekspozycja przygotowana we współpracy Muzeum Okręgowego im. Marii Konopnickiej w Suwałkach

Kameralna wystawa ukazywała sylwetkę rzeźbiarza i jego związki z warszawską Pragą. Została zorganizowana w ramach spotkania z cyklu Prawobrzeżni, poświęconego twórcy, i oparta na monograficznej ekspozycji zrealizowanej i udostępnionej przez Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach oraz wyborze medali ze zbiorów Tomasza Bylickiego. Plakat wystawy i spotkania w ramach cyklu Prawobrzeżni, proj. Joanna Bębenek

18 kwietnia – 16 września

90. urodziny warszawskiego ZOO MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

KOORDYNACJA WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH:

KURATORKA i KIEROWNICZKA PROJEKTU:

Magdalena Staroszczyk

Anna Mizikowska

UDOSTĘPNIENIE MATERIAŁÓW

SCENARIUSZ WYSTAWY, SCENARIUSZE

ARCHIWALNYCH: Filmoteka Narodowa – Instytut

FILMÓW, TEKSTY: Anna Mizikowska

Audiowizualny, Archiwum Polskiego Radia,

KONSULTACJA MERYTORYCZNA ZE STRONY

Narodowe Archiwum Cyfrowe, Archiwum ZOO,

MIEJSKIEGO OGRODU ZOOLOGICZNEGO

Fundacja Panda, Żydowski Instytut Historyczny, Muzeum

W WARSZAWIE: Katarzyna Myszkorowska,

Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Warszawy;

Uliana Kałążny, Agata Borucka, Dział Dydaktyczny,

wykorzystano fotografie A. Rząśnickiego i H. Poddębskiego

Anna Tadra i opiekunowie zwierząt

Wystawa zorganizowana we współpracy z Miejskim

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

Ogrodem Zoologicznym w Warszawie

urodziny warszawskiego

PROJEKT PLASTYCZNY: Maja Zaleska FIGURY ZWIERZĄT: Waldemar Sochaj i Mieczysław Chmura ANIMACJE: Alicja Adamska, Artur Hanaj, Aleksandra Kucwaj, Aleksandra Wit MONTAŻ FILMÓW: Dorota Roś LEKTORKA: Krystyna Czubówna GŁOS POSTACI ANIMOWANYCH: Jarosław Boberek REALIZACJA NAGRAŃ: Magdalena Wojtulanis REALIZACJA WYSTAWY: Jurtom II Tomasz Jochemski; Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Robert Kołodziejski, Marek Góreczny, Grzegorz Konsalik, Adam Rogowski, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański, Krzysztof Cedro, Krzysztof Hernik, Leszek Sokołowski, Marcin Wronecki, Piotr Wójtowicz, Edward Wydra

Historia jednego z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na Pradze, opowiedziana z innej perspektywy. Na wystawie oddano głos zwierzętom, których pokolenia zamieszkiwały warszawski ogród zoologiczny. Biografie warszawskich słoni, lwów, niedźwiedzi, wielbłądów, małp i hipopotamów przeplatały się w filmowych opowieściach z historią ZOO, Warszawy i świata. Zwierzęta zostały przewodnikami po wystawie i jej dominantą. Były obecne na prawie każdej fotografii i w każdym nagraniu – także w części poświęconej ludziom, którzy w ZOO znaleźli swoje miejsce pracy, odpoczynku, a czasem schronienie.

muzeumpragi.pl | facebook.com/muzeum.warszawskiej.pragi | instagram.com/muzeumwarszawy

KOLAŻE: Nadia Riley

wystawa 18.04.—16.09.2018 Muzeum Warszawskiej Pragi, oddział Muzeum Warszawy | ul. Targowa 50/52

Plakat wystawy, proj. Ania Światłowska Zoo_plakat A2.indd 1

21.03.2018 17:17

Wystawy

Wernisaż, fot. MW

Widok wystawy, fot. MW

Wydarzenia towarzyszące 17 MARCA | SPACER

5 MAJA | WARSZTATY Z CYKLU

25 MAJA | WARSZTATY

Odkrywamy tajemnice warszawskiego ZOO

Mała Akademia Praska

Wyprawa do dioramy

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

Maskę zakładam

PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

24 MARCA | WARSZTATY Z CYKLU

PROWADZENIE: Bożena Ślaga

25 MAJA | SPACER

Mała Akademia Praska

13 MAJA, 25 MAJA, 10 CZERWCA |

Szukamy słowika w parku Skaryszewskim

Projektuję wystawę

OPROWADZANIA KURATORSKIE

PROWADZENIE: Stanisław Łubieński

PROWADZENIE: Paweł Dąbrowski

PROWADZENIE: Anna Mizikowska

7 KWIETNIA | WARSZTATY Z CYKLU

19 MAJA | SPACER

Muzeum dla maluchów

Mała Akademia Praska

Willa Żabińskich

W krainie zwierząt

Ogonem macham

PROWADZENIE: Dział edukacji Miejskiego Ogrodu

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

PROWADZENIE: Bożena Ślaga

Zoologicznego w Warszawie

17 KWIETNIA | WERNISAŻ

19 MAJA | WYDARZENIE

ZOO dźwięki. Muzyka, instrumenty,

Dzika Praska Noc Muzeów (ZOB. WIĘCEJ

piosenki dla dzieci

Popularyzacja wiedzy o Warszawie, s. 118)

PROWADZENIE: Chór Kameralny Sirenes

21 KWIETNIA | WARSZTATY Z CYKLU Mała Akademia Praska

Wycinam ZOO PROWADZENIE: Grzegorz Kozera 26 KWIETNIA | SPOTKANIE

ZOO w muzeum: Ptasi Azyl i konwencja CITES PROWADZENIE: dr Agnieszka Czujkowska (Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie)

KOORDYNACJA: Magdalena Staroszczyk

6 CZERWCA | SPACER

Ranne ptaszki w Skaryszaku

Miasta i zwierzęta – Humanistyczne

PROWADZENIE: Stanisław Łubieński

Perspektywy Badania Miasta X (ZOB. WIĘCEJ Działalność naukowa, s. 197) MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KOORDYNACJA: Magdalena Staroszczyk WSPOŁPRACA: Pracownia Studiów Miejskich,

Oprowadzanie po warszawskim ZOO

Instytut Kultury Polskiej UW

(Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie)

2 CZERWCA | WARSZTATY

24 MAJA | SESJA NAUKOWA

28 KWIETNIA | SPACER PROWADZENIE: Żaneta Antosiewicz

2 CZERWCA | WARSZTATY Z CYKLU

17 CZERWCA | SPOTKANIE

Czytanie na wystawie: Jacques Derrida Zwierzę, którym więc jestem PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk 30 CZERWCA | AKCJA ARTYSTYCZNA

Strefa koloru

24 MAJA | SPOTKANIE

ZOO w muzeum: Jak funkcjonują zwierzęta

PROWADZENIE: Marek Sułek

29 KWIETNIA | SPOTKANIE

w mieście? Problemy ptaków w mieście

22 LIPCA | SPOTKANIE

Czytanie na wystawie: Eric Baratay

PROWADZENIE: dr Agnieszka Czujkowska

Czytanie na wystawie: Dona Haraway

Zwierzęcy punkt widzenia

(Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie)

Zwierzęta laboratoryjne i ich ludzie PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

Wystawy czasowe

23 SIERPNIA | SPACER

ZOO w muzeum: Tajemnice warszawskich słoni – spacer po ZOO z opiekunem słoni PROWADZENIE: Patryk Pyciński 28 SIERPNIA | SPACER

Ptaki znad praskiej Wisły PROWADZENIE: Stanisław Łubieński 11 WRZEŚNIA | SPOTKANIE DLA MŁODZIEŻY

Moshe Tirosh – ocalały z Zagłady PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk 13 WRZEŚNIA | SPOTKANIE DLA DOROSŁYCH

Moshe Tirosh – ocalały z Zagłady PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk 16 WRZEŚNIA | WARSZTATY W RAMACH WARSZAWSKICH DNI RODZINNYCH

Zwierzaki z warszawskiego ZOO PROWADZENIE: Anna Wigura

Widok wystawy, fot. MW

22 maja – 15 listopada

Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa

Na wystawie zaprezentowano zaproszenia wyselekcjonowane z liczącej około dwa tysiące kolekcji w zbiorach Muzeum Drukarstwa Warszawskiego, o przeróżnej tematyce, wyjątkowej formie i wartości kolekcjonerskiej: druki zaangażowane politycznie i propagandowo za czasów PRL, druki o tematyce związanej z poligrafią i książką, rozwiązania graficzne stosowane od lat 50. do pierwszej dekady XX wieku, a także autorskie, ciekawe graficznie, satyryczne druki związane z historią Warszawy, m.in. o tematyce powstańczej, foldery i zaproszenia teatralne, zaproszenia na wystawy sztuki.

SCENARIUSZ I ARANŻACJA WYSTAWY: Maria Biegańska, Barbara Rogalska OPRACOWANIE MERYTORYCZNE: Maria Biegańska, Barbara Rogalska PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Elżbieta Wiśniewska KATALOG WYSTAWY Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa TEKST, OPRACOWANIE MERYTORYCZNE I REDAKCJA: Maria Biegańska, Barbara Rogalska PROJEKT GRAFICZNY: Elżbieta Wiśniewska ISBN 978-83-65777-54-6 NAKŁAD: 200 egz. OKOLICZNOŚCIOWY DRUK TYPOGRAFICZNY: Andrzej Zaborowski

Plakat wystawy, proj. Elżbieta Wiśniewska

Wernisaż, fot. Łukasz Sobierajski

Finisaż, fot. MW

Wystawy

Widok wystawy, fot. MW

Wydarzenia towarzyszące 22 MAJA | WERNISAŻ 16 CZERWCA | WYKŁAD

Projektowanie graficzne zaproszeń PROWADZENIE: Andrzej Tomaszewski

15 WRZEŚNIA| WARSZTATY GRAFICZNE

10 LISTOPADA | WARSZTATY LITOGRAFICZNE

Graficzne projektowanie zaproszeń

Litograficzne projektowanie zaproszeń

PROWADZENIE: Maria Biegańska

MIEJSCE: Doświadczalna Pracownia Litografii

22 WRZEŚNIA | WARSZTATY KALIGRAFICZNE

Kaligraficzne projektowanie zaproszeń

23 CZERWCA | WYKŁAD

Projektowanie graficzne zaproszeń – głos wtóry PROWADZENIE: Andrzej Barecki 8 WRZEŚNIA | WARSZTATY TYPOGRAFICZNE

Typograficzne projektowanie zaproszeń PROWADZENIE: Andrzej Zaborowski

im. Pabla Picassa PROWADZENIE: Przemysław Runo

PROWADZENIE: Barbara Galińska

15 LISTOPADA | FINISAŻ

13 PAŹDZIERNIKA | WYKŁAD

17 LISTOPADA | OPROWADZANIE KURATORSKIE

Historia zaproszeń

PROWADZENIE: Maria Biegańska

PROWADZENIE: Emilia Słomianowska-Kamińska 10 LISTOPADA | WARSZTATY TYPOGRAFICZNE

Typograficzne projektowanie zaproszeń PROWADZENIE: Andrzej Zaborowski

12–23 czerwca

Szympansica Lucy. Malarstwo MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KURATORKA: Anna Mizikowska PRODUKCJA: Anna Mizikowska REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Krzysztof Świerczewski WSPÓŁPRACA: Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie, Cacofonia Milano

W czasie pracy nad wystawą 90. urodziny warszawskiego ZOO kuratorka poznała wielu niezwykłych mieszkańców ogrodu. Talent malarski szympansicy Lucy, Lucynki – jak mówią jej opiekunowie – zasługiwał na szersze omówienie. Jej płótna sprzedawane są na aukcjach, a pozyskane środki służą ochronie goryli w ich naturalnym środowisku. Kolory i ekspresja dzieł warszawskiej szympansicy zainspirowały także projektantów jednej z firm odzieżowych do stworzenia kolekcji ubrań.

Widok wystawy, fot. MW

Wystawy czasowe

26 września 2018 – 3 lutego 2019

Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 MIEJSCE: Muzeum Warszawy KURATORKI: Anna Topolska, Barbara Hensel-Moszczyńska WSPÓŁPRACA: Piotr Głogowski PROJEKT ARCHITEKTONICZNY WYSTAWY: Wojciech Cichecki PROJEKT GRAFICZNY WYSTAWY: Norbert Strukow IDENTYFIKACJA GRAFICZNA: Joanna Bębenek TŁUMACZENIE: Zofia Sochańska OPIEKA REDAKTORSKA: Katarzyna Szaniawska, Alan Lockwood PRODUKCJA: Elżbieta Petruk WSPÓŁPRACA: Katarzyna Białach, Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Monika Mazurek, Weronika Sołtysiak, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański PROGRAM EDUKACYJNY: Radosław Adamski, Jan Bliźniak, Ewa Grzywacz, Patryk Jaworek, Anna Kobyłecka, Teresa Łempicka, Anna Marks,

Wystawa zorganizowana w związku z obchodami stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Jej celem było przybliżenie jednego z najciekawszych okresów w historii stolicy, wplecionego w szeroki kontekst europejski I wojny światowej, wyeksponowanie mało znanych faktów i rzadko przywoływanych wątków z dziejów miasta oraz opowieść o samoorganizacji i współdziałaniu jego mieszkańców. Zaprezentowano oryginalne materiały z epoki – dokumenty, zdjęcia, archiwalia, pamiątki historyczne – przede wszystkim ze zbiorów Muzeum Warszawy, które uzupełniono wybranymi eksponatami z innych kolekcji. Założeniem głównym wystawy było ukazanie znaczenia historii lokalnej, słabo obecnej w powszechnej świadomości, dla losów całego państwa.

Wydarzenia towarzyszące 25 WRZEŚNIA | WERNISAŻ 27 WRZEŚNIA i 9 PAŹDZIERNIKA | OPROWADZANIA KURATORSKIE PROWADZENIE: Anna Topolska 28 WRZEŚNIA, 7 i 11 PAŹDZIERNIKA | OPROWADZANIA KURATORSKIE PROWADZENIE: Piotr Głogowski 11 PAŹDZIERNIKA | WYKŁAD

Warszawa na pocztówkach z lat 1915–1918 PROWADZENIE: Piotr Głogowski 12 i 19 PAŹDZIERNIKA | OPROWADZANIA KURATORSKIE PROWADZENIE: Barbara Hensel-Moszczyńska 14 i 21 PAŹDZIERNIKA | OPROWADZANIA

Katarzyna Szafrańska, Anna Marta Zdanowska

KURATORSKIE

KONSERWACJA: Robert Kołodziejski, Agata Kłos,

PROWADZENIE: Piotr Głogowski

Igor Nowak; Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

25 PAŹDZIERNIKA | WYKŁAD

WYPOŻYCZENIE PRAC: Grzegorz Konsalik,

Kartografia warszawska

Lan Tran Hai

w okresie I wojny światowej

WYKONAWCA: Status Quo

PROWADZENIE: dr Paweł E. Weszpiński

PUBLIKACJA TOWARZYSZĄCA WYSTAWIE

28 PAŹDZIERNIKA | OPROWADZANIE

Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

KURATORSKIE

pod redakcją Barbary Hensel-Moszczyńskiej

PROWADZENIE: Piotr Głogowski

i Anny Topolskiej (ZOB. WIĘCEJ Wydawnictwa, s. 231–232)

15 LISTOPADA | WYKŁAD

Niemieckie fotografie Warszawy z lat 1916–1918 PROWADZENIE: Anna Topolska

ODZYSKANA STOŁECZNOŚĆ WARSZAWA 1915–1918

29 LISTOPADA | OPROWADZANIE KURATORSKIE PROWADZENIE: Barbara Hensel-Moszczyńska 6 GRUDNIA | WYKŁAD

„Przebudzenie” kobiety nowoczesnej. Rok 1918 PROWADZENIE: dr Katarzyna Wagner 7 GRUDNIA | OPROWADZANIE KURATORSKIE PROWADZENIE: Piotr Głogowski 24 STYCZNIA 2019 | WYKŁAD

Sztuka warszawska w latach I wojny światowej PROWADZENIE: Jacek Bochiński 31 STYCZNIA 2019 | WYKŁAD

Warszawska Syrena w latach I wojny światowej PROWADZENIE: Krzysztof Zwierz 26 września – 30 grudnia 2018 Muzeum Warszawy Rynek Starego Miasta 28–42 muzeumwarszawy.pl

Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

Wernisaż, fot. Marcin Sieczka

Wystawy

Widok wystawy, fot. Marcin Sieczka

Wystawy czasowe

Krem i czekolada. Wystawa wokół wspomnień pracownic fabryk Wedla i Polleny-Uroda MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi, Bazar Różyckiego OPIEKA ARTYSTYCZNA: Goshka Macuga KURATORKI: Grupa Artystyczna TERAZ POLIŻ: Kora Gałązka, Dorota Glac, Marta Jalowska; Muzeum Warszawskiej Pragi: Magdalena Staroszczyk PR: Joanna Jasikowska i Muzeum Warszawy PROJEKT GRAFICZNY WYSTAWY: Małgorzata Kłoszewska PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

29 września – 9 listopada

Wystawa wokół wspomnień pracownic fabryk Wedla i Polleny-Uroda z lat powojennych. Podróż przez nią zaczynała się w Muzeum Warszawskiej Pragi, a kończyła na pobliskim Bazarze Różyckiego. Jej przestrzeń tworzyły słowa wypowiadane przez bohaterki oraz figury-pomniki. Przez długi czas głos pracownic polskich fabryk był nie dość dobrze słyszany. Ostatnie lata przyniosły jednak wiele publikacji, przybliżających realia zakładów przemysłowych, w których w znakomitej większości pracowały kobiety. To dziełu ich rąk zawdzięczamy słynne wedlowskie torciki, do tej pory ręcznie dekorowane, mydła Biały Jeleń czy kultowy szampon chmielowy. Obsługę widza w czasie trwania wystawy sprawowali podopieczni Fundacji Zmiana – osoby skazane na prace społecznie użyteczne.

Joanna Bębenek TRANSKRYPCJE: Izabela Szymańska TŁUMACZENIA: Alicja Baczyńska FOTOGRAFIE: Alina Gajdamowicz SPONSORZY: LOTTE Wedel, OKAM/ BOHEMA – Strefa Praga PATRONKI i PATRONI: British Council Polska, Co Jest Grane24, F undacja Feminoteka, Krytyka Polityczna, Miesięcznik Stolica SPECJALNE PODZIĘKOWANIA DLA: Weroniki Majewskiej, Zofii Iwanickiej i Artura Rudasia (Fundacja Zmiana), Ewy Ziajkowskiej (Muzeum Warszawskiej Pragi), Tomasza Drzewieckiego i Jacka Jalowskiego Projekt współfinansowało Miasto Stołeczne Warszawa. Część działań została zrealizowana w ramach projektu Wokół rewitalizacji prowadzonego dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku.

29.09–28.10.2018

Wydarzenia towarzyszące 27 PAŹDZIERNIKA | SPOTKANIE

Fabryczne dziewczyny

Goshka Macuga / TERAZ POLIŻ MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI – BAZAR RÓŻYCKIEGO UL. TARGOWA 50/52

PATRONI MEDIALNI:

Wystawa wokół wspomnień pracownic fabryk Wedla i Polleny-Uroda

SPONSORZY:

PROWADZENIE: Marta Madejska, autorka książki Aleja włókniarek

PROJEKT WSPÓŁFINANSUJE M.ST. WARSZAWA

Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

Widok wystawy, fot. Alina Gajdamowicz

Wystawy

19 października – 2 grudnia

Józef Zejdowski i teatr praski 1903–1957 KURATORKI: Monika Bocheńska, Katarzyna Wodarska-Ogidel (Muzeum Teatralne) PROJEKT PLASTYCZNY: Przemysław Klonowski ORGANIZATOR: Muzeum Teatralne, Teatr Wielki – Opera Narodowa MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi Wystawa będąca częścią projektu Warszawskie Teatrowisko współfinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa

Wystawa opowiadała dzieje teatrów na warszawskiej Pradze poprzez historię życia Józefa Zejdowskiego – aktora, który przez ponad 50 lat związany był z teatrami na prawym brzegu, od swojego pierwszego występu w Parku Aleksandryjskim w 1903 roku po powojenne spektakle w Teatrze Powszechnym. Okres ten dokumentuje kolekcja pamiątek po aktorze oraz afisze, programy, zdjęcia i projekty scenograficzne pochodzące z Muzeum Teatralnego, Biblioteki Narodowej, Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, Teatru Powszechnego oraz prywatnej kolekcji Zbigniewa Rymarza.

KURATORZY: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik,

PRODUKCJA: Weronika Sołtysiak PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem

25.10.2018 – 14.04.2019

PROJEKT WYSTAWY: Paweł Jasiewicz

Joanna Bębenek TŁUMACZENIE: Anna Shimomura OPIEKA REDAKTORSKA: Anna Hegman REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Krzysztof Hernik, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański, Piotr Wójtowicz; Firma L.M. Lech Marek ZDJĘCIA: Grażyna Kułakowska, Paweł Jasiewicz,

muzeumpragi.pl

Krystyna Pawlak, Konstanty Stajniak, Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, Marek Głogowski, Eliza Chojnacka, Gabriela Szałańska, Anna Grzywna, Jarosław Bikiewicz, Agata Małek, Ewa Hiller, Aleksandra Witaszczyk, Szymon Węglowski, Jan Pfeifer, Agnieszka Wlaź, Tomasz Brzeziński

wystawa

FILMY: Jacob Dammas, Marcin Liminowicz,

warsztaty z rzemieślnikami i projektantami

Pola Salicka

MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI ODDZIAŁ MUZEUM WARSZAWY UL. TARGOWA 50/52

PROGRAM EDUKACYJNY: Anna Wigura CZĘŚĆ EKSPONATÓW UDOSTĘPNIONA DZIĘKI UPRZEJMOŚCI: Pracownia Abażurów

30 LISTOPADA | OPROWADZANIE KURATORSKIE PROWADZENIE: Katarzyna Wodarska-Ogidel, Ewa Hevelke

25 października 2018 – 14 kwietnia 2019

Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem Paweł Jasiewicz

Wydarzenia towarzyszące

Plakat wystawy, proj. Joanna Bębenek

Małgorzata Świderska, Hanak Reklamy Wizualne, Dekorum Tomasz Strobel, Stolarstwo Artystyczne

PUBLIKACJA TOWARZYSZĄCA WYSTAWIE

Andrzej Grabiński i Bogdan Trzpil, Wojciech Dzik,

Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem /

Gomar, Sonia Bąk, Anna Grzywna, Jan Pfeifer,

Praga as a Model. The Design with Craft

Gabriela Szałańska, Eliza Chojnacka, Aleksandra

AUTORZY: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik,

Darwaj, Śimon Voźka, Krystyna Pawlak, Szymon

Paweł Jasiewicz

Węglowski, Agnieszka Wlaź, Aga Renes, Kacper

PROJEKT GRAFICZNY: Joanna Bębenek

Kunicki, Ewelina Czaplicka-Ruducha, Specjalistyczna

ISBN 78-83-65777-69-0

Spółdzielnia Pracy „Stopa”

NAKŁAD: 2000 egz.

Wystawa będąca podsumowaniem trzyletniego programu edukacyjnego Projektowanie oparte na rzemiośle, prowadzonego przez Muzeum Warszawskiej Pragi oraz Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (kuratorzy programu: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, MWP; Paweł Jasiewicz, ASP Warszawa). Eksperymenty, prototypy, dzieła rąk – te wszystkie określenia oddają charakter eksponowanych przedmiotów. Jednak proces twórczy oraz techniki powstawania są równie ważne jak produkt końcowy. Wystawa na nowo odkrywała pracownie mistrzów rzemiosła, nadając przedmiotom codziennego użytku unikatową wartość. Łączyła współczesne projektowanie z tradycyjnym rzemiosłem, gdzie świeże spojrzenie młodego pokolenia zderza się z doświadczeniem liczonym w dekadach; spotkanie artystów i rzemieślników tworzy alternatywę dla masowej produkcji i powtarzalności.

Wystawy czasowe

Widok wystawy, fot. MW

Wydarzenia towarzyszące 28 PAŹDZIERNIKA | WARSZTATY

28 PAŹDZIERNIKA, 25 LISTOPADA, 8 GRUDNIA |

8 LISTOPADA | SPOTKANIE

Zielnik w szkle

OPROWADZANIA KURATORSKIE

Projektowanie z rzemiosłem. Aspekty społeczne

PROWADZENIE: Ewa Hiller, projektantka,

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik,

absolwentka Wydziału Wzornictwa Akademii Sztuk

Paweł Jasiewicz

Pięknych w Warszawie, uczestniczka programu Projektowanie oparte na rzemiośle w 2017 roku

Wystawy

21 LISTOPADA | SPOTKANIE

13 GRUDNIA | WARSZTATY

Projektant. Rzemieślnik. Prototyp

Mój kawałek podłogi i ściany

Formowanie i zdobienie bombek

GRUPA DOCELOWA: przedszkole; szkoła podstawowa,

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

PROWADZENIE: KPZ Ozdoby choinkowe

klasy 7–8; szkoły ponadpodstawowe

25 LISTOPADA | WARSZTATY

15 GRUDNIA | WARSZTATY

CYKL FILMÓW towarzyszących wystawie

Szewskie majsterkowanie

Introligatorskie notesy

KONCEPCJA FILMÓW i NADZÓR KURATORSKI:

PROWADZENIE: Julia Kutra, projektantka,

PROWADZENIE: Maria Podwójska,

Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

studentka Wydziału Wzornictwa Akademii Sztuk

właścicielka rodzinnej firmy introligatorskiej

REALIZACJA FILMÓW: Marcin Liminowicz

Pięknych w Warszawie, uczestniczka programu Projektowanie oparte na rzemiośle w 2015 roku

Relacja z wernisażu

LEKCJE MUZEALNE

Film o koncepcji Projektowania z rzemiosłem

Praskie zawody

29 LISTOPADA | WARSZTATY

GRUPA DOCELOWA: przedszkole;

Odlewanie sztukaterii

szkoła podstawowa, klasy 1–3

PROWADZENIE: Grzegorz Boczkowski, mistrz sztukator; Tomasz Strobel, firma Dekorum 8 GRUDNIA | WARSZTATY w ramach wydarzenia

Rzemieślnicza Praga

oraz wystawie Filmy – reklamy do komunikacji miejskiej Filmy dostępne są na kanale vimeo: https://vimeo.com/wykonanenaprawymbrzegu

GRUPA DOCELOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 4–6

Zrób sobie prezent KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

7 listopada 2018 – 10 lutego 2019

Tramwaj. Dominik Śmiałowski MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KURATORKA: Anna Mizikowska AUTOR FOTOGRAFII: Dominik Śmiałowski OPRACOWANIE GRAFICZNE WYSTAWY: Karol Bagiński PRODUKCJA: Anna Mizikowska REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Góreczny,

Tramwaj to zbiorowy portret warszawiaków z początku XXI wieku. Przez dwie zimy (2014 i 2015 roku) Dominik Śmiałowski fotografował ludzi wracających z pracy do domu, na Pragę. Zdecydował się te tramwajowe okna graficznie połączyć i stworzyć bardzo długie zdjęcie. Leopold Tyrmand pisał w Złym (1955): „Żyjemy tu, w Warszawie, życiem tramwajowym. […] Przepełniony irracjonalnie tramwaj warszawski stanowi doskonały odczynnik, przekonujemy się w nim codziennie, jacy jesteśmy”.

Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Ruść, Leszek Sokołowski, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański, Piotr Wójtowicz

Plakat wystawy, proj. Karol Bagiński

Widok wystawy, fot. MW

Wystawy czasowe

12 listopada 2018 – 13 stycznia 2019

Kazimierz Nowak. Praskie pożegnania MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi (sala konferencyjna) RYSUNKI: Kazimierz Nowak

Ekspozycja została udostępniona w ramach spotkania z cyklu Prawobrzeżni. Zaprezentowano na niej wybór 36 „praskich” rysunków Kazimierza Nowaka, wykonanych w latach 1985–2001 jako ilustracje do ukazujących się w „Życiu Warszawy” felietonów Jerzego Kasprzyckiego.

prawobrzeżni

KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska PROJEKT PLAKATU: Joanna Bębenek

wystawa

KAZIMIERZ NOWAK. PRASKIE POŻEGNANIA 12 listopada – 10 grudnia 2018 MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI ODDZIAŁ MUZEUM WARSZAWY UL. TARGOWA 50/52

muzeumpragi.muzeumwarszawy.pl facebook.com/muzeum.warszawy instagram.com/muzeumwarszawy

Plakat wystawy i spotkania w ramach cyklu Prawobrzeżni, proj. Joanna Bębenek

Nowe nabytki Muzeum Warszawy MIEJSCE: Muzeum Warszawy KURATORKA: Aleksandra Sołtan-Lipska PRODUKCJA: Matylda Dobrowolska REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Joanna Bębenek Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kolekcje muzealne 2018

MIEJSCE: Muzeum Warszawy KURATORKA: Monika Siwińska PRODUKCJA: Matylda Dobrowolska WSPÓŁPRACA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Joanna Bębenek Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kolekcje muzealne 2018

Odznaki, żetony i medale nagrodowe ze zbioru rodziny Popielarskich w kolekcji Muzeum Warszawy 12 listopada 2018 – 31 stycznia 2019 Zbiory medalierskie i falerystyczne Muzeum Warszawy wzbogaciły się o kolekcję 56 odznak, żetonów i medali nagrodowych powstałych w znanych warszawskich zakładach grawerskich od połowy XIX wieku do lat 30. XX wieku. Wyselekcjonowany zbiór unikatowych tak pod względem występowania, jak poziomu artystycznego obiektów związanych z Warszawą to efekt pasji kolekcjonerskiej trzech pokoleń radomsko-warszawskiej rodziny Popielarskich. Zakupione pamiątki dokumentują wydarzenia z życia politycznego, gospodarczego, kulturalnego i są świadectwem kunsztu dawnych mistrzów grawerskich.

Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze 14 listopada 2018 − 31 stycznia 2019 Do zbiorów Muzeum Warszawy trafił osiemnastowieczny fajansowy wazon powstały w farfurni króla Stanisława Augusta, działającej w Belwederze zaledwie 10 lat (1770– -1780). Luksusowe, bogato zdobione wazony należały do najlepszych osiągnięć tej manufaktury. Współcześnie zachowało się niewiele wyrobów z królewskiej wytwórni. Ze względu na swoją unikatowość i wysoką jakość artystyczną dekoracji w stylu chinoiserie zakupiony wazon stał się jednym z najważniejszych obiektów w kolekcji ceramiki Muzeum Warszawy.

Wystawy

Widok pokazu, fot. MW

W 2018 roku do zbiorów Muzeum Warszawy zakupiono, dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Stołecznego Warszawy, kolekcję 56 odznak, żetonów i medali nagrodowych powstałych w znanych warszawskich zakładach grawerskomedalierskich w okresie od drugiej połowy XIX wieku do lat 30. XX wieku.

Nowe nabytki Muzeum Warszawy

Kolekcja tworzona była od lat 60. XX wieku przez trzy pokolenia rodziny Popielarskich, którzy w sposób planowy włączali do niej obiekty unikatowe, wyróżniające się wysokim poziomem artystycznym. Przeważająca część tworzących ją obiektów pochodzi z pierwszej ćwierci XX wieku. Kilka powstało w drugiej połowie wieku XIX. Najmłodszy wykonany został w 1938 roku. Walorem kolekcji jest różnorodność tematyczna. Dokumentuje ona bowiem niemal wszystkie dziedziny życia Warszawy, zarówno wydarzenia polityczne, gospodarcze, społeczne, jak i kulturalne, upamiętnia działalność organizacji i stowarzyszeń o różnym charakterze oraz ich członków, mieszkańców miasta. Tworzące kolekcję niewielkie w rozmiarze obiekty, przyciągają uwagę dbałością o szczegół i precyzją wykonania, będąc świadectwem kunsztu ich twórców.

Widok pokazu, fot. MW

NOWE NABYTKI MUZEUM WARSZAWY

Opracowała Aleksandra Sołtan-Lipska Fot. Adrian Czechowski, Andrej Niakrasau Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach Programu: Kolekcje Muzealne 2018, oraz ze środków Miasta Stołecznego Warszawy. Zadanie: Zakup kolekcji falerystycznej do zbiorów Muzeum Warszawy.

Odznaki, żetony i medale nagrodowe z kolekcji Popielarskich

W 2018 roku do zbiorów Muzeum Warszawy trafił XVIII-wieczny fajansowy wazon z królewskiej manufaktury w Belwederze. Współcześnie zachowało się bardzo mało wyrobów z tej warszawskiej wytwórni. Wazon ze względu na swą unikatowość oraz wysoką jakość artystyczną malatury jest jednym z najważniejszych obiektów w kolekcji ceramiki Muzeum Warszawy. Został zakupiony dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kolekcje Muzealne 2018.

Folder pokazu, proj. Joanna Bębenek

NOWE NABYTKI MUZEUM WARSZAWY

Opracowała Monika Siwińska Fot. Adrian Czechowski, Agata Wieczorek Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach Programu: Kolekcje Muzealne 2018, oraz ze środków Miasta Stołecznego Warszawy. Zadanie: Zakup wazonu z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze do kolekcji Muzeum Warszawy.

Folder pokazu, proj. Joanna Bębenek

Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze

Wystawy poza siedzibą Muzeum

Wystawy poza siedzibą Muzeum 10 kwietnia – 30 czerwca

Polska ilustracja książkowa dla dzieci i młodzieży z lat 50–80. XX wieku MIEJSCE: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu KURATORKA i AUTORKA ARANŻACJI: Maria Biegańska SCENARIUSZ: Maria Biegańska, Barbara Rogalska PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ:

Gościnny pokaz wystawy zorganizowanej w Muzeum Drukarstwa Warszawskiego w 2016 roku (ZOB. Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2016, s. 173), przybliżającej prace wybitnych twórców polskiej szkoły ilustracji. Ekspozycja zwracała uwagę na projektowanie książki dla najmłodszych czytelników – rozwiązania graficzne i typograficzne, elementy tworzące jej styl i charakter.

Magdalena Piwowar KOORDYNACJA: Maria Biegańska, Jolanta Potempska-Frysztak (Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu)

8 czerwca

Jan Gutenberg – wynalazca pojedynczej ruchomej metalowej czcionki MIEJSCE: PGE Stadion Narodowy KIEROWNIK PROJEKTU, SCENARIUSZ: Łukasz Sobierajski PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Magdalena Piwowar

Wystawa planszowa poświęcona ruchomej metalowej czcionce i historii druku, przygotowana okazji XXII Pikniku Naukowego, a także dla uczczenia 550. rocznicy śmierci złotnika z Moguncji. Najważniejszym obiektem był portret Jana Gutenberga, rycina wykonana w technice miedziorytowej André Theveta. Przedstawiono ręczną odlewarkę do czcionek, XVI-wieczną rycinę przedstawiającą gisera odlewającego czcionki, fotografie pras i maszyn ze zbiorów Muzeum oraz urządzenia, przybory i utensylia drukarskie. W związku z 90. rocznicą zaprojektowania kroju pisma Antykwa Polska przedstawiliśmy postać jego twórcy, Adama Półtawskiego, oraz Zygfryda Gardzielewskiego (Antykwa Toruńska) i światowej sławy typografa Romana Tomaszewskiego. Wystawie towarzyszył pokaz składu ręcznego, typograficznego.

Piękno rodzimej przyrody w grafice ze zbiorów Muzeum Drukarstwa, oddziału Muzeum Warszawy MIEJSCE: Ogród Botaniczny PAN w Powsinie SCENARIUSZ: Maria Ejchman PROJEKT IDENTYFIKACJI GRAFICZNEJ: Elżbieta Wiśniewska

Wystawa przygotowana na 9. edycję Pikniku Archiwalnego Ogrody w archiwach. Pokazywała piękno rodzimej przyrody, utrwalone w dziewiętnastowiecznej grafice, m.in.nieistniejące już krajobrazy z małych miejscowości Galicji, świat kwiatów ogrodowych i polnych na biletach z życzeniami, tablice z kolorowymi rysunkami roślin i owadów, katalogi słynnych zakładów ogrodniczych C. Ulricha i W. Garnuszewskiego. Podczas trwania pikniku rozdawano odbitki linorytnicze ilustrujące rośliny autorstwa Marii Biegańskiej i Joanny Makuch-Folwarskiej.

2–31 lipca

ZOO w muzeum MIEJSCE: Galeria W-Z KURATORKA: Anna Mizikowska PROJEKT GRAFICZNY PLANSZ: Ania Światłowska PRODUKCJA: Dział Promocji Muzeum Warszawy

8–9 czerwca

Ekspozycja niepublikowanych dotąd fotografii dr. Adolfa Rząśnickiego, przedstawiających warszawski ogród zoologiczny w dwudziestoleciu międzywojennym, uzupełniona dokumentacją fotograficzną Grażyny Kułakowskiej z wystawy czasowej 90. urodziny warszawskiego ZOO.

Widok wystawy, fot. MW

Wystawy

13 października – 11 listopada

Warszawa w Budowie 10: Sąsiedzi MIEJSCE: Pawilon Cepelii, ul. Marszałkowska 99/101

MENEDŻER PROJEKTU: Julia Kern-Protassewicz

TEKSTY: Ołeksij Radynski, Szymon Maliborski

ARTYŚCI: Babi Badalov, Oksana Briuchowecka,

PRODUKCJA: Julia Kern-Protassewicz,

TŁUMACZENIE: Arthur Barys, Iwona Boruszkowska,

Ołeksandr Burłaka, Ołeksij Bykow, Dawid Cziczkan,

Aleksandra Nasiorowska (Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Anna Folta, Monika Fryszkowska, Justyna Krawczuk,

Phil Collins, Ksenia Hnyłycka, Nikita Kadan,

w Warszawie), współpraca: Gabriela Flisińska;

Jan Szelągiewicz

Taras Kamennoj, Gal Kirn i Fokus Grupa,

Elżbieta Petruk, Matylda Dobrowolska, Klementyna

REDAKCJA: Arthur Barys, Beata Duszyńska,

Dana Kosmina, Marginal Act, Maryna Napruszkina,

Świeżewska, Marek Lisik (Muzeum Warszawy)

Kacha Szaniawska

Walentyna Petrowa, Aleka Polis, Serhij Popow

IDENTYFIKACJA GRAFICZNA FESTIWALU:

REALIZACJA: Jakub Antosz, Maja Chmielewska,

i Mykoła Ridnyj, Oliver Ressler, Santiago Sierra,

Pilar Rojo

Marek Franczak, Szymon Ignatowicz, Artur Jeziorek,

Anna Sorokowaja, Hito Steyerl, Łukasz Surowiec

OPRACOWANIE TYPOGRAFICZNE WYSTAWY:

Żenia Masalski, Artur Parkot, Przemek Pryciak, Paweł

we współpracy z Martą Romankiw i Ołeksandrą

Katarzyna Łygońska, Maciej Chodziński

Sobczak, Marcin Szubiak

Owsianikową, TV Kryzys, Piotr Wysocki,

KOMUNIKACJA: Iga Winczakiewicz, Daniel Woźniak,

PODZIĘKOWANIA: Adrian Antoniewicz,

Alina Jakubenko, Florian Jurijew, Artur Żmijewski

Magdalena Zięba (Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Sylwia Borowska-Monkiewicz, Barbara Domaradzka,

KURATORKI i KURATORZY: Anna Kraweć,

w Warszawie); Julia Borowska, Dagmara Mazurek,

Anna Filipowicz-Mróz, Paweł Gawlikowski, Robert

Justyna Krawczuk, Ołeksij Radynski, Rusłana

Dominik Witaszczyk (Muzeum Warszawy)

Jarosz, Kamil Jóźwik, Grzegorz Lewandowski,

Kozijenko, Serhij Kłymko, Wasyl Czerepanyn,

PROGRAM EDUKACYJNY: Marta Hekselman,

Mirosława Keryk, Joanna Kasperowska, Barbara Koryś,

Natalia Heszeweć, Oksana Briuchowecka, Hanna Cyba

Dominika Jagiełło, Marta Przybył, Marta Skowrońska-

Michał Kożurno, Katarzyna Król, Anna Nagadowska,

(VCRC/Visual Culture Research Center/Centrum Badań

-Markiewicz, Zespół Użyj Muzeum

Paweł Nowożycki, Artur Orzeszak, Alena Trafimava –

nad Kulturą Wizualną); Szymon Maliborski

PROGRAM TOWARZYSZĄCY FESTIWALU:

ArtMontage, Anna Tryc-Bromley, Wojtek Radwański,

(Muzeum Sztuki Nowoczesnej)

Wasyl Czerepanyn, Szymon Maliborski

Dagmara Rykalska, Marta Wesołowska,

ARCHITEKTURA WYSTAWY:

WSPÓŁPRACA MERYTORYCZNA:

Anna Wiszniewska, Marcin Woźniak, Michał Ziętek,

Tomasz Świetlik, Michał Kulesza

Paweł Nowożycki, Ewa Perlińska-Kobierzyńska

Szymon Żydek

Jubileuszowej, 10. edycji festiwalu Warszawa w Budowie towarzyszyło motto „Współczesne miasto można opisać jako nieustanną próbę uporania się z Obcym poprzez uczynienie go Sąsiadem”. Do współtworzenia festiwalu zaproszono grupę kuratorów i kuratorek z Centrum Badań nad Kulturą Wizualną w Kijowie. Starali się oni uchwycić obraz dzisiejszych relacji i znaczeń kształtujących się wokół tematu sąsiedzkości, biorąc za jeden z możliwych punktów wyjścia relacje pomiędzy Warszawą a Kijowem jako przykład dla szerszych procesów globalnych, których odmianą może być trwająca pomiędzy tymi miastami migracja. Ekspozycja w Warszawie mogła być ponadto czytana jako zbiór różnorodnych postaw artystycznych na bieżąco odnoszących się do procesów społecznych aktualizowanych poprzez obecność nowych sąsiadów. Składową tych głosów były również wypowiedzi dotyczące sytuacji na Ukrainie wywołanej rozczarowaniem polityką, tlącym się konfliktem zbrojnym, jak również rozpędzoną polityką dekomunizacyjną i rozkwitem ruchów nacjonalistycznych.

Wernisaż, fot. Wojtek Radwański

Wystawy poza siedzibą Muzeum

Widok wystawy, fot. Wojtek Radwański

1 grudnia

Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1999 MIEJSCE: Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach KURATORKA: dr Jolanta Niklewska WSPÓŁPRACA KURATORSKA: dr Ewa Wieruch-Jankowska PROJEKT WYSTAWY: Wojciech Cichecki IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Marta Caban PRODUKCJA: Monika Mazurek REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Michał Tański

Stała ekspozycja poświęcona Jerzemu Waldorffowi, pisarzowi, publicyście, krytykowi muzycznemu, działaczowi społecznemu, niezwykłej osobowości polskiej kultury. Radziejowice przez wiele lat były jego miejscem pracy i wypoczynku. W Domu Pracy Twórczej zainicjował stałą działalność artystyczną – koncerty, wystawy malarskie czy prezentacje literatury. W nowo otwartym gabinecie zgromadzono pamiątki po twórcy – portrety rodzinne, obrazy, fotografie, karykatury, kolekcję lasek, rzeczy osobiste oraz antyczne meble, które zapisał w testamencie Muzeum Warszawy (ówcześnie Muzeum Historycznemu m.st. Warszawy).

WYKONANIE: Status Quo ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawy, Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach

Plakat wystawy, proj. Marta Caban

Wernisaż – przemówienie kuratorki dr Jolanty Niklewskiej i Dyrektor Muzeum Warszawy Ewy Nekandy-Trepki, fot. Dominik Witaszczyk

Wystawy

Widok wystawy, fot. Dominik Witaszczyk

Popularyzacja wiedzy o Warszawie Muzeum Farmacji

im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej ul. Piwna 31/33, 00-265 Warszawa Rok 2018 był pierwszym pełnym rokiem funkcjonowania Muzeum Farmacji w nowej odsłonie. Niepowtarzalną atmosferę muzeum tworzą oryginalne meble apteczne służące jako gabloty do prezentacji eksponatów, ale nie bez znaczenia dla naszego genius loci jest również usytuowanie muzeum w miejscu historycznych straganów aptecznych z XV wieku. Wystawa stała Res pharmaceuticae powstała w celu upowszechniania wiedzy z historii farmacji i została zaprojektowana w taki sposób, by podkreślić edukacyjny aspekt kolekcji. Taka organizacja wystawy pozwala przedstawić historię farmacji w różnych kontekstach: historii aptek, historii ludzi i historii odkryć naukowych. Posługując się eksponatami, przekazujemy wiedzę przyrodniczą związaną z szeroko pojętą historią nauki o leku, opowieść zaczynamy od apteki, bo właśnie tu rodziła się nauka – farmacja. Edukacja stała się prawdziwą misją muzeum. Organizujemy we współpracy z Polskim Towarzystwem Farmaceutycznym konwersatoria, które w 2018 roku miały wspólny temat Osobliwki czy fałszywki. Kilkanaście spotkań było poświęconych nadużywaniu leków, parafarmaceutyków, witamin i suplementów diety. Poruszamy problemy związane z nieufnością do szczepień, fałszowaniem leków oraz dopalaczami i środkami dopingującymi. Spotkania miały swoją część historyczną, a zaproszeni eksperci w fascynujący sposób komentowali najważniejsze problemy życia codziennego związane z lekami, podkreślając często kryminalny charakter pewnych działań, od których nie jest wolna dzisiejsza farmacja. Z okazji 70. rocznicy wyprodukowania pierwszej penicyliny w Polsce zorganizowaliśmy konferencję, na której poruszone były intrygujące wątki: problem pierwszeństwa w odkryciu – Ernest Duchesne (1897) czy Aleksander Fleming (1928) oraz polityczna decyzja zatrzymania pomocy UNRRA, niezbędnej do rozpoczęcia produkcji leku w Polsce (ZOB. WIĘCEJ Działalność naukowa, s. 199). Stulecie uzyskania przez kobiety w Polsce praw wyborczych było okazją do promowania postaci naszej patronki mgr farm. Antoniny Leśniewskiej, która zasłynęła w świecie jako ta, która wprowadziła kobiety do pracy w aptece. Z tej okazji Instytut Polski przy Konsulacie Polskim w Sankt Petersburgu wydał jej wspomnienia Nieprzetartym szlakiem. Oryginalny egzemplarz wspomnień wydany w 1901 roku w języku rosyjskim jest jednym z naszych najcenniejszych eksponatów. Swoje miejsce w Muzeum znajdują magistranci i doktoranci oraz pracownicy naukowi, którzy chętnie korzystają z ogólnodostępnej biblioteki w Forum Magistry Antoniny Leśniewskiej. Sprawdzianem naszej działalności była wizyta przedstawiciela Europejskiego Forum Muzeów (EMF), działającego pod auspicjami Rady Europy. Wizyta zaowocowała nominacją naszego muzeum do Europejskiej Nagrody Muzealnej Roku (EMYA). dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

KIEROWNICZKA MUZEUM FARMACJI IM. MGR FARM. ANTONINY LEŚNIEWSKIEJ

dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN, fot. MW

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Konwersatoria z cyklu Osobliwki czy fałszywki

konwersatoriów

Kolejne spotkanie dotyczyło historii odkrycia oraz stosowania czekolady, która początkowo była używana jako lekarstwo. Pani Maria Głowniak wyjaśniła, w jaki sposób doszło do tego, że gorąca czekolada stała się jednym z najbardziej popularnych napojów na świecie.

341

W tyglu starych aptek

uczestników

15 MAJA MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Czy reklama istnieje dla szczęścia ludzkości?

PROWADZENIE: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

9 STYCZNIA

Spotkanie z twórcami filmów o historii farmacji i pokaz pięciu obrazów wyprodukowanych w latach 70. XX wieku przez zrzeszenie PZF Cefarm. . Przemiany w farmacji po wejściu w życie ustawy o działalności gospodarczej

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej PROWADZENIE: prof. Zbigniew Fijałek, Wydział Farmaceutyczny WUM

Podczas wykładu prowadzonego przez prof. Fijałka poruszony został problem suplementów diety i ich agresywnej reklamy w massmediach. Zaprezentowano również przedwojenny film Dla szczęścia ludzkości.

29 MAJA MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Reklama farmaceutyczna

PROWADZENIE: Maria Głowniak, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne

13 LUTEGO

Wspomnienia farmaceutów z czasów prywatyzacji aptek i hurtowni oraz przemysłu farmaceutycznego po 1988 roku.

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej PROWADZENIE: dr n. farm. Monika Grudzień, Wydział Farmaceutyczny WUM

Konwersatorium było poświęcone historii i praktyce reklamy farmaceutycznej. Poruszone zostały zarówno kwestie prawne, jak i ocena moralna reklamowania wybranych produktów leczniczych.

Powstanie Komisji Leków oraz historia dopuszczania leków do obrotu 12 CZERWCA MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Apteki przedwojennej Warszawy

PROWADZENIE: doc. Jadwiga Leszczyńska

13 MARCA

Kolejne spotkanie poświęcone było historii powstania Komisji Oceny Jakości Leków, która następnie została przemianowana na Komisję Leków. Jej zadaniem było dokonywanie oceny wartości leczniczej, składu oraz celu stosowania leków zgłaszanych do rejestracji.

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej PROWADZENIE: Tomasz Gomoła, NEWBORN

Rozmowie na temat historii przedwojennych aptek w Warszawie towarzyszył pokaz filmu Warszawa 1935 wraz z komentarzem autora dotyczącym jego produkcji.

Pienińska Apteka 26 CZERWCA

Maria Skłodowska-Curie i radioterapia

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

20 MARCA

PROWADZENIE: prof. dr hab. Ludwik Frey, Polska Akademia Nauk

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Na kolejnym konwersatorium prof. dr hab. Ludwik Frey, autor książki Pienińska apteka, opowiedział o swoich badaniach dotyczących występowania i stosowania w medycynie ludowej pienińskich roślin leczniczych.

PROWADZENIE: dr Marcin Dolecki

Referent przedstawił znaczenie badań Marii Skłodowskiej-Curie w zakresie promieniotwórczości dla medycyny, w szczególności dla onkologii.

Immatrykulacja studentów Wydziału Farmaceutycznego. Historia ostatnich 50 lat

Dr August Oetker jako farmaceuta 27 MARCA

16 PAŹDZIERNIKA

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

PROWADZENIE: Anna Romejko, Dr. Oetker

PROWADZENIE: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

Spotkanie było poświęcone postaci aptekarza dr. Augusta Oetkera, założyciela znanej firmy Dr. Oetker. Prowadząca przedstawiła dzieje rozwoju firmy ze szczególnym uwzględnieniem nowatorskiego podejścia Oetkera do sprzedaży i promocji produktów spożywczych.

Wspomnienia profesorów i absolwentów Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie z lat 1968–1973, m.in. prof. Jana Pachecki, prof. Bożenny Gutkowskiej, dr Ireny Eris i Adama Rudzkiego.

Święto czekolady. Co łączy farmację z czekoladą

Rośliny Pienin

17 KWIETNIA

23 PAŹDZIERNIKA

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

MIEJSCE: Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, ul. Długa 16

PROWADZENIE: Maria Głowniak, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne

PROWADZENIE: prof. dr hab. Ludwik Frey, Polska Akademia Nauk

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Lekcje muzealne

Podczas tego spotkania prowadzący opowiedział o wyglądzie i występowaniu niektórych roślin charakterystycznych dla Pienin. Szczególną uwagę poświęcił pochodzeniu nazw roślin, ich zastosowaniu w medycynie oraz w praktykach magicznych.

Apteka, czyli laboratorium STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa

Trucizny i narkotyki w literaturze. Projekt Mr Hyde 2.0

PROWADZENIE: dr Marcin Dolecki

13 LISTOPADA

Zima w mieście: Człowiek i zioła

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

15–26 STYCZNIA

PROWADZENIE: dr Konrad Lewandowski, Fundacja „Strzecha”

GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa

Czy doświadczenia psychodeliczne mają jakąkolwiek wartość poznawczą? A może gonimy za kolorową fatamorganą, omijając prawdziwą oazę? Opinie Alberta Einsteina, Stanisława Lema, Rogera Penrose’a oraz mistrzów duchowości Wschodu wydają się wskazywać, że w istocie mamy wybór pomiędzy Mr. Hyde’em 2.0 na dopalaczach, a Dr. Jekyllem 2.0 i ta druga opcja jest zdecydowanie ciekawsza.

PROWADZENIE: Anna Zabiegałowska-Sitek

Człowiek i substancje narkotyczne STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa PROWADZENIE: dr Marcin Dolecki

Maria Skłodowska-Curie. Kobieta i nauka STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–8; szkoła średnia i zawodowa Prowadzenie: dr Marcin Dolecki

Ignacy Łukasiewicz i pierwsza lampa naftowa STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa PROWADZENIE: dr Marcin Dolecki

Człowiek i przyprawy STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ Grupa docelowa: szkoła podstawowa, klasy 4–8 PROWADZENIE: Anna Zabiegałowska-Sitek Konwersatorium Trucizny i narkotyki w literaturze. Projekt Mr Hyde 2.0, fot. Magdalena Ciepłowska

Człowiek i higiena STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ

Porcelanowe naczynia apteczne w podkarpackich Officinae sanitatis

GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–8

11 GRUDNIA

Człowiek i rośliny lecznicze

PROWADZENIE: Anna Zabiegałowska-Sitek

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

STYCZEŃ–CZERWIEC, WRZESIEŃ–GRUDZIEŃ

PROWADZENIE: Sylwia Tulik, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne

Grupa docelowa: szkoła podstawowa, klasy 1–3

Jaka była jakość oraz estetyka naczyń aptecznych wykorzystywanych przez aptekarzy galicyjskich – w kontekście specyfiki ich zawodu oraz warunków pracy? Podczas spotkania wyjaśniono, jak farmaceuci z tego regionu przyczynili się do rozwoju aptekarstwa oraz propagowania wiedzy na temat zdrowia i higieny w dwudziestoleciu międzywojennym.

PROWADZENIE: Anna Zabiegałowska-Sitek

Aptekarzy podkarpackich wkład w budowę Polski niepodległej

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

Lato w mieście: Rośliny trujące polskich łąk i lasów LIPIEC–SIERPIEŃ GRUPA DOCELOWA: szkoła podstawowa PROWADZENIE: Anna Zabiegałowska-Sitek

11 GRUDNIA MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

INSTYTUT HISTORII NAUKI PAN

PROWADZENIE: dr Lidia Maria Czyż, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne

KONAN WOMEN’S UNIVERSITY, KOBE, JAPONIA

Podczas referatu dowiedzieliśmy się o patriotycznej i niepodległościowej działalności aptekarzy działających na terenie Galicji. Specyfika ich zawodu sprawiała, że podczas I wojny światowej często pełnili oni istotną rolę przy organizacji zaplecza aprowizacyjnego dla wojska.

MUZEUM FARMACJI SANKOUGAN HONTEN CO., LIMITED COMPANY’S, NARA, JAPONIA POLSKIE TOWARZYSTWO FARMACEUTYCZNE

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego ul. Ząbkowska 23/25, 03-736 Warszawa

Minęły cztery lata naszej obecności na Pradze. Stajemy się prawobrzeżnym azylem Jana Gutenberga i jego następców. Rok 2018 był czasem ważnych rocznic, takich jak 550. rocznica śmierci Jana Gutenberga, 440. rocznica pierwszego druku warszawskiego Odprawy posłów greckich, 220. rocznica śmierci Michała Groella – warszawskiego wydawcy, 90. rocznica zaprojektowania kroju pisma Antykwa Polska przez Adama Półtawskiego, 50. rocznica ustanowienia Dnia Drukarza, 20. rocznica śmierci artysty-typografa Leona Urbańskiego. Rocznice te Muzeum uczciło tematycznymi wydarzeniami. Barbara Rogalska, fot. MW

W szczególny sposób w ten rok wpisała się współpraca z Biennale Warszawa przy przygotowaniu spektaklu Globalna wojna domowa wystawianego w Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Użyczyliśmy obiekty potrzebne do scenografii. Zecer Andrzej Zaborowski przygotowywał aktorów do odegrania roli zecera w kluczowej scenie – złożenia i druku ulotki – na finał spektaklu. W minionym roku zrealizowaliśmy pięć wystaw czasowych, a ekspozycja Polska ilustracja książkowa dla dzieci i młodzieży z lat 50–80. XX w. miała trzecią pozawarszawską odsłonę, w Bibliotece Miejskiej i Powiatowej w Zawierciu. Podobnie jak w latach ubiegłych prowadziliśmy działalność edukacyjną – wykłady połączone z zajęciami praktycznymi dla wszystkich grup wiekowych. Z naszych propozycji edukacyjnych korzystają zarówno warszawskie i mazowieckie placówki oświatowe, jak i te spoza granic województwa. Muzeum organizowało wydarzenia w siedzibie oraz na miejskich imprezach kulturalnych, takich jak Europejskie Dni Dziedzictwa „Niepodległa dla wszystkich”, Piknik Archiwalny PAN, Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik na PGE Stadionie Narodowym, Dzień Drukarza, Dni Gutenberga, Festiwal Nauki, Warszawski Festiwal Kultury Bez Barier, Noc Muzeów, Noc Pragi i Święto Ulicy Ząbkowskiej, Otwarta Ząbkowska, Światowy Dzień Książki, Dzień Wolnej Sztuki, Kultura 60+, 370. Urodziny Pragi, Warszawskie Dni Rodzinne. Nasza działalność była nagradzana i zauważana. Udział Muzeum w Europejskich Dniach Dziedzictwa zaowocował przyznaniem nam wyróżnienia, warto odnotować, że po raz drugi. Nasza koleżanka Joanna Makuch-Folwarska prezentowała swoje dokonania artystyczne, ekslibris Renaty Michalak i małą formę graficzną Pracownia Jana Matejki, na wystawie Jubileusz – Jubileusze 2018 w Muzeum Jana Matejki w Krakowie (4 WRZEŚNIA–2 GRUDNIA), której towarzyszył katalog. Barbara Rogalska

KIEROWNICZKA MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO

WYDARZENIA W MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO

4373

uczestników W TYM

WYDARZEŃ W SIEDZIBIE

1927

uczestników

WYDARZEŃ POZA SIEDZIBĄ

2446

uczestników

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Wydarzenia w siedzibie Muzeum Dni Gutenberga

In memoriam Leon Urbański

3 i 4 LUTEGO

26 KWIETNIA

ORGANIZATORZY: Sekcja Poligrafów SIMP; Muzeum Drukarstwa

ORGANIZATORZY: Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie;

Warszawskiego

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska

PROWADZENIE: Krzysztof Jerominek, Andrzej Tomaszewski

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Łukasz Sobierajski, Andrzej Zaborowski

Spotkanie wspomnieniowe poświęcone Leonowi Urbańskiemu, grafikowi i typografowi, współtwórcy Doświadczalnej Oficyny Graficznej. Krzysztof Jerominek i Andrzej Tomaszewski to artyści typografowie, uczniowie i współpracownicy z Doświadczalnej Oficyny Graficznej. Rangi spotkaniu przydała obecność żony Leona, Krystyny Urbańskiej.

Prezentacja eksponatów związanych z Janem Gutenbergiem. Spotkaniu towarzyszył pokaz multimedialny Jan Gutenberg i jego wynalazek druku. Uczestnicy mogli własnoręcznie wytłoczyć na zabytkowej prasie specjalny druk okolicznościowy.

370. Urodziny Pragi

Noc Muzeów

10 LUTEGO ORGANIZATORZY: prascy społecznicy

19 MAJA (ZOB. WIĘCEJ s. 117)

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska PROWADZENIE: Maria Ejchman

Wernisaż wystawy czasowej Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa

Muzeum Drukarstwa włączyło się w popularyzowanie 370. rocznicy nadania praw miejskich dla Pragi przez króla Władysława IV. Z tej okazji pokazano znajdujący się w zbiorach Muzeum portret monarchy z 1860 roku autorstwa Henryka Aschenbrennera, wykonany w warszawskiej pracowni litograficznej Adama Dzwonkowskiego. Zwiedzający otrzymali złożony typograficznie druk okolicznościowy z wizerunkiem króla, wytłoczony na zabytkowej prasie.

22 MAJA (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 43–44)

Dzień Drukarza 26 i 27 MAJA

Spotkanie z kolekcjonerem

ORGANIZATORZY: Sekcja Poligrafów SIMP; Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

10 MARCA

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Łukasz Sobierajski, Andrzej Zaborowski,

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska

Tomasz Groell

PROWADZENIE: Maria Ejchman

Z okazji 220. rocznicy śmierci Michała Groella, właściciela oficyny mieszczącej się na Marywilu (ob. gmachu Opery Narodowej), Muzeum zaprezentowało wydane przez tę oficynę starodruki. Na spotkaniu specjalnymi gośćmi byli potomkowie rodziny Michała Groella.

Spotkanie z warszawskim kolekcjonerem – Edwardem Szymczakiem, podczas którego zaprezentował on unikatową kolekcję przemysłowych etykiet litograficznych.

Światowy Dzień Książki / Dzień Wolnej Sztuki 21 KWIETNIA KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska PROWADZENIE: Maria Biegańska

Muzeum zaprezentowało zaproszenia ze zbiorów na wydarzenia związane z książką – wystawy, promocje książek, spotkania autorskie, targi książki – organizowane w latach 1950–2015.

Dzień Drukarza, fot. Łukasz Sobierajski

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Festiwal Otwarta Ząbkowska

XXVI Europejskie Dni Dziedzictwa

7–8, 21–22 LIPCA; 4–5, 25–26 SIERPNIA

8–9, 15–16 WRZEŚNIA

ORGANIZATOR: Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera

ORGANIZATOR: Narodowy Instytut Dziedzictwa

PROWADZENIE: Maria Biegańska, Joanna Makuch-Folwarska,

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska

Maria Ejchman, Barbara Rogalska, Łukasz Sobierajski, Andrzej Zaborowski

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Maria Biegańska, Andrzej Zaborowski

Goście mogli zwiedzić wystawę czasową Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa.

Noc Pragi i Święto Ulicy Ząbkowskiej

Edycja z 2018 roku nawiązywała do 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Obchodom Dni Dziedzictwa i wystawie Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa towarzyszyły imprezy – warsztaty typograficzne i warsztaty z projektowania graficznego.

8 WRZEŚNIA

Warszawskie Dni Rodzinne – edycja jesienna

ORGANIZATOR: Urząd Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy PROWADZENIE: Maria Biegańska, Barbra Rogalska, Andrzej Zaborowski

16 WRZEŚNIA ORGANIZATORZY: Fundacja Zwalcz Nudę; Muzeum Drukarstwa

Goście mogli zwiedzić wystawę czasową Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa.

Warszawskiego

Goście mogli zwiedzić wystawę czasową Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa.

XXII Festiwal Nauki 22 WRZEŚNIA KOORDYNACJA PO STRONIE MUZEUM WARSZAWY: Radosław Adamski PROWADZENIE: Barbara Galińska, Barbara Rogalska

Warsztaty kaligraficzne związane z wystawą czasową Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa.

Noc Pragi – druk okolicznościowy, skład Andrzej Zaborowski

Warsztaty kaligraficzne, fot. Barbara Rogalska

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

60+ Kultura 7 PAŹDZIERNIKA

29–30 WRZEŚNIA

PROWADZENIE: BARBARA ROGALSKA

Zwiedzanie wystawy czasowej Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa bez określenia niepełnosprawności zwiedzających.

Muzeum i wystawa czasowa Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa zostały udostępnione seniorom.

13 PAŹDZIERNIKA

6. Warszawski Festiwal Kultury Bez Barier

PROWADZENIE: Maria Biegańska

Warsztaty graficzne z projektowania zaproszeń dla osób z niepełnosprawnością intelektualną.

29–30 WRZEŚNIA; 6–7, 13–14 PAŹDZIERNIKA ORGANIZATORZY: Fundacja Warszawski Festiwal Kultury Bez Barier; Muzeum Warszawy

14 PAŹDZIERNIKA

KOORDYNATORKA ZE STRONY MUZEUM WARSZAWY:

PROWADZENIE: Maria Ejchman

Katarzyna Szafrańska

Zwiedzanie wystawy czasowej Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa z przewodnikiem.

KOORDYNATORKA ZE STRONY MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO: Barbara Rogalska

Kuratorskie oprowadzanie po wystawie – pożegnanie z wystawą czasową Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa

29 WRZEŚNIA PROWADZENIE: Barbara Rogalska

Zwiedzanie wystawy czasowej Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa dla osób z dysfunkcją wzroku.

17 LISTOPADA OPROWADZANIE: Maria Biegańska, autorka scenariusza i aranżacji wystawy

30 WRZEŚNIA PROWADZENIE: Maria Biegańska

Prezentacja zbiorów

Zwiedzanie wystawy czasowej Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa bez określenia niepełnosprawności zwiedzających.

24 LISTOPADA PROWADZENIE: Łukasz Sobierajski

6 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Emilia Słomianowska-Kamińska, Barbara Rogalska

Spotkanie w związku z 550. rocznicą śmierci Jana Gutenberga, który jako pierwszy zastosował metalową ruchomą czcionkę, i 440. rocznicą druku pierwszej warszawskiej książki Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego w drukarni polowej Walentego Łapki Łapczyńskiego.

Wykład Emilii Słomianowskiej-Kamińskiej Historia zaproszeń wraz z prezentacją dla osób z dysfunkcją słuchu, z udziałem tłumacza języka migowego Anny Boryckiej.

Wieczór gwiazdkowy Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie 6 GRUDNIA ORGANIZATORZY: Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie; Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Warsztaty z tworzenia papierów marmurkowych 8 GRUDNIA PROWADZENIE: Barbara Kwiatkowska, Barbara Rogalska

Wykład Emilii Słomianowskiej-Kamińskiej Historia zaproszeń w ramach 6. Warszawskiego Festiwalu Kultury Bez Barier, fot. Barbara Rogalska

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

IX Piknik Archiwalny Polskiej Akademii Nauk TEMAT: Ogrody w archiwach 9–10 CZERWCA MIEJSCE: Ogród Botaniczny PAN w Powsinie ORGANIZATORZY: Archiwum Polskiej Akademii Nauk; Ogród Botaniczny PAN w Powsinie PROWADZENIE: Maria Ejchman, Barbara Rogalska

Na wystawie planszowej Piękno rodzimej przyrody w grafice ze zbiorów Muzeum Drukarstwa – oddział Muzeum Warszawy Muzeum zaprezentowało ryciny litograficzne przedstawiające krajobrazy Galicji, tablice z rysunkami roślin i owadów, bilety imieninowe z kwiatowymi ozdobami wykonane techniką litograficzną.

XXII Piknik Naukowy TEMAT: Ruch 9 CZERWCA MIEJSCE: PGE Stadion Narodowy ORGANIZATORZY: Centrum Nauki Kopernik; Polskie Radio KIEROWNIK PROJEKTU: Łukasz Sobierajski PROWADZENIE: Maria Biegańska, Barbara Kwiatkowska, Marzena Łasińska, Joanna Makuch-Folwarska, Łukasz Sobierajski, Andrzej Zaborowski

Wpisując się w tegoroczny temat Pikniku oraz 550. rocznicę śmierci Jana Gutenberga, Muzeum przedstawiło jego wynalazek – ruchomą metalową czcionkę. Warsztaty z tworzenia papierów marmurkowych, fot. Barbara Rogalska

Dzień Gutenberga w Szkole Podstawowej nr 20 im. Jana Gutenberga

Wydarzenia poza siedzibą Muzeum

18 CZERWCA MIEJSCE: ul. Obrzeżna 12a

Warsztaty litograficzne

ORGANIZATOR: Szkoła Podstawowa nr 20 im. Jana Gutenberga z oddziałami dwujęzycznymi Fundacji Szkolnej

W RAMACH WARSZAWSKICH DNI RODZINNYCH

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Łukasz Sobierajski, Andrzej Zaborowski

17 MARCA MIEJSCE: Doświadczalna Pracownia Litografii im. Pabla Picassa,

W związku z rocznicą śmierci Gutenberga Muzeum na zaproszenie Fundacji Szkolnej przeprowadziło dla uczniów placówki lekcję o historii druku i wynalazku patrona szkoły.

ul. Obrońców 28/30 ORGANIZATORZY: Fundacja Zwalcz Nudę; Centrum Promocji Kultury w Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy; Muzeum Drukarstwa Warszawskiego KIEROWNICZKA PROJEKTU ZE STRONY MUZEUM WARSZAWY:

Gra miejska (terenowa)

Anna Marks PROWADZENIE: Przemysław Runo, Maria Biegańska

3 PAŹDZIERNIKA ORGANIZATOR: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Głuchych

Muzeum w ramach otwartych sobotnich zajęć plastycznych, podczas których przeprowadziło wykłady i warsztaty z projektowania graficznego i typograficznego oraz spotkania w specjalistycznych pracowniach graficznych, zorganizowało pokaz i wykład z techniki litografii.

im. Jana Siestrzyńskiego, ul. Łucka 17/23 PROWADZENIE: Maria Ejchman, Barbara Puczyńska (Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Głuchych)

Ośrodek zorganizował grę terenową Śladami patrona w Warszawie, inspirowaną postacią patrona szkoły – założyciela pierwszej pracowni litograficznej w Warszawie Jana Siestrzyńskiego.

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Polska Szkoła Plakatu 17 LUTEGO KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska PROWADZENIE: Maria Biegańska

Podczas spotkania omówiono style poszczególnych artystów tworzących Polską Szkołę Plakatu. Wykładowi towarzyszył pokaz plakatów ze zbiorów Muzeum.

Życie i twórczość Władysława Skoczylasa 14 KWIETNIA KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska PROWADZENIE: Maryla Sitkowska, Joanna Makuch-Folwarska

Podczas wykładu poświęconemu jednemu z najwybitniejszych polskich drzeworytników Muzeum zaprezentowało wybrane z kolekcji własnej drzeworyty artysty. Maryla Sitkowska, historyczka sztuki i kuratorka wielu wystaw sztuki dawnej i współczesnej, jest autorką monografii Władysława Skoczylasa.

Projektowanie graficzne zaproszeń i akcydensów Warsztaty litograficzne, fot. Maria Biegańska

16 CZERWCA WYKŁAD W RAMACH SOBOTNICH ZAJĘĆ TOWARZYSZĄCYCH

Warsztaty litograficzne

WYSTAWIE Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska

10 LISTOPADA

PROWADZENIE: Andrzej Tomaszewski, Maria Biegańska

ORGANIZATORZY: Centrum Promocji Kultury; Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Andrzej Tomaszewski jest grafikiem, typografem, redaktorem, poligrafem, autorem projektów graficznych i typograficznych, autorem publikacji poświęconych typografii i projektowaniu.

MIEJSCE: Doświadczalna Pracowni Litografii, ul. Obrońców 28/30 PROWADZENIE: Przemysław Runo, Maria Biegańska

Pokaz i wykład z techniki litografii towarzyszący wystawie Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa. W trakcie pobytu w Pracowni Litografii można było także obejrzeć zbiór zaproszeń z kolekcji Muzeum Drukarstwa o tematyce niepodległościowej w związku z 100. rocznicą odzyskania niepodległości. Prowadzący, Przemysław Runo, jest grafikiem litografem, od 1997 roku związanym z Doświadczalną Pracownią Litografii im. Pabla Picassa w Warszawie.

Projektowanie zaproszeń – głos wtóry 23 CZERWCA WYKŁAD W RAMACH SOBOTNICH ZAJĘĆ TOWARZYSZĄCYCH WYSTAWIE Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska PROWADZENIE: Andrzej Barecki, Maria Biegańska

Andrzej Barecki jest grafikiem, projektantem książek, laureatem nagród i wyróżnień w konkursach PTWK na Najpiękniejszą Książkę Roku; był asystentem Leona Urbańskiego w warszawskiej ASP.

Wykłady Karnawały w Warszawie XIX-wiecznej

Zajęcia edukacyjne

13 STYCZNIA KIEROWNICZKA PROJEKTU: Barbara Rogalska

LEKCJE MUZEALNE

PROWADZENIE: Romuald Morawski

Tłem dla wykładu była wystawa przedstawiająca odbitki drzeworytnicze o tematyce karnawałowej z ówczesnych czasopism: „Kłosy”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Kurier Świąteczny”, „Mucha”.

216 grup

4707

uczestników

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

do oddziału znalazły się maszyna do bigowania, obijaczka i prasa ręczna – przekazane z wyposażenia zakładu poligraficznego i introligatorni Biblioteki Narodowej. Dzięki tym maszynom można będzie w obrazowy sposób odtworzyć procesy introligatorskie, które nie są już powszechnie stosowane.

Legendy warszawskie dłutkiem opowiedziane PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Maria Biegańska, Joanna Makuch-Folwarska, Andrzej Zaborowski GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 1–2

Artystyczne techniki graficzne. Ilustracja dla dzieci

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

PROWADZENIE: Maria Biegańska, Joanna Makuch-Folwarska,

ARCHIWUM POLSKIEJ AKADEMII NAUK

Andrzej Zaborowski GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–4

CENTRUM NAUKI KOPERNIK

Artystyczne techniki graficzne

CENTRUM PROMOCJI KULTURY W DZIELNICY PRAGA-POŁUDNIE M.ST. WARSZAWY DOŚWIADCZALNA PRACOWNIA LITOGRAFII IM. PABLA PICASSA

PROWADZENIE: Maria Biegańska, Joanna Makuch- Folwarska, Andrzej Zaborowski

FESTIWAL NAUKI

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–6; gimnazja; licea

FUNDACJA HISTORIA i KULTURA

Drewniane, ołowiane literki zaczarowane

FUNDACJA DZIECIĘCY UNIWERSYTET CIEKAWEJ HISTORII FUNDACJA KULTURA BEZ BARIER

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Andrzej Zaborowski GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od lat 5); szkoła podstawowa, klasy 1–2

FUNDACJA ZWALCZ NUDĘ

Jak powstaje książka

INSTYTUT INFORMACJI NAUKOWEJ i STUDIÓW BIBLIOLOGICZNYCH MIEJSKA i POWIATOWA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W ZAWIERCIU

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Andrzej Zaborowski

MINISTERSTWO KULTURY i DZIEDZICTWA NARODOWEGO

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–4

MOISEUM

Czar czcionki w Oficynie Drukarskiej

NARODOWY INSTYTUT DZIEDZICTWA

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Andrzej Zaborowski GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–6; gimnazja; licea

OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY DLA GŁUCHYCH IM. JANA SIESTRZYŃSKIEGO

Ksiąg zdobienie

SEKCJA POLIGRAFÓW STOWARZYSZENIA TECHNIKÓW i INŻYNIERÓW MECHANIKÓW POLSKICH STOWARZYSZENIE MUZEALNIKÓW POLSKICH, ODDZIAŁ MAZOWIECKI

PROWADZENIE: Barbara Rogalska, Joanna Makuch-Folwarska, Maria Biegańska,

STOWARZYSZENIE PRASKA FERAJNA

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5 lat); szkoła podstawowa, klasy 4–6;

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 20 IM. JANA GUTENBERGA FUNDACJI SZKOLNEJ

gimnazja; licea Lekcja realizowana również w czasie Zimy w Mieście i Lata w Mieście

TOWARZYSTWO BIBLIOFILÓW POLSKICH W WARSZAWIE

Dawniej skryba, dziś – kaligraf

TOWARZYSTWO OPIEKI NAD ZABYTKAMI URZĄD DZIELNICY PRAGA-PÓŁNOC

PROWADZENIE: Barbara Galińska, Patryk Martuś, Dorota Letachowicz

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

(Warszawski Dom Kaligrafii), Barbara Rogalska GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa; gimnazjum; liceum

WARSZAWSKI DOM KALIGRAFII WARSZAWSKI FESTIWAL KULTURY BEZ BARIER

Nabytki i dary w 2018 roku

MAGAZYN „WYDAWCA”

W 2018 roku Muzeum Drukarstwa Warszawskiego pozyskało kilka wartościowych nabytków i darów. Wśród nich znalazł się m. in. drzeworyt znanego grafika Witolda Chomicza Staropolska drukarnia z 1981 roku. Uzupełnił zbiór odbitek drzeworytniczych takich twórców, jak Władysław Skoczylas, Jan Styfi, Czesław Borowczyk czy Rudolf Mękicki. Wśród najcenniejszych artefaktów przekazanych

WARSZAWSKA GALERIA EKSLIBRISU WYDAWNICTWO „ELEW” WYDZIAŁ KULTURY URZĘDU DZIELNICY PRAGA-PÓŁNOC ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW PRZEMYSŁU POLIGRAFICZNEGO

Muzeum Ordynariatu Polowego

Muzeum Ordynariatu Polowego ul. Długa 13/15, 00-238 Warszawa

Obchodzone w 2018 roku 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości znalazło odbicie w tematyce wygłoszonych referatów, odczytów, wykładów i innych form działalności, takich jak koncerty, wystawy czy udział w audycjach radiowych. Ekspozycję stałą uzupełniono między innymi szatami liturgicznymi po zmarłych tragicznie w katastrofie smoleńskiej prawosławnym ordynariuszu wojskowym gen. dyw. Mironie Chodakowskim i ks. płk. Adamie Pilchu z Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego. Muzeum współorganizowało dwa koncerty dla widzów reprezentujących różne środowiska, od warszawskich seniorów i kombatantów po młodzież szkolną z klas mundurowych Zespołu Szkół nr 7 w Warszawie i CXXV Liceum Ogólnokształcącego im. Waldemara Milewicza. Muzeum Ordynariatu Polowego i wydawnictwo Bellona zorganizowało promocje książek: księdza prałata Józefa Romana Maja oraz o. Eustachego Rakoczego. Ponadto włączyło się w organizację konferencji naukowej Rycerze i pielgrzymi w tradycji europejskiej. W ramach tworzenia bazy biograficznej duszpasterstwa wojskowego opracowano 102 biogramy kapelanów Wojska Polskiego.

dr inż. Jacek Macyszyn, fot. MW FREKWENCJA W MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

12 977 osób

w grupach zorganizowanych

dr inż. Jacek Macyszyn

2720

KUSTOSZ DYPLOMOWANY KIEROWNIK MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

osób

W TYM

Wydarzenia Noc Muzeów

młodzież szkolna

19 MAJA (ZOB. WIĘCEJ s. 118)

bezpłatnie

575

10 721

osób

Koncert z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości Warszawa piosenką malowana 22 MAJA MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego WP we współpracy z Polskim Związkiem Emerytów,

WYDARZENIA W MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

Rencistów i Inwalidów (PZERiI) Koło nr 6 Warszawa-Śródmieście

1450

WYKONANIE: Chór Reprezentacyjny PZERiI Oddziału Warszawskiego „Bella Donna”; Duet Małgorzata i Krzysztof; Krzysztof Janczar

uczestników

Koncert z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości Dla Niepodległej

W TYM

15 LISTOPADA MIEJSCE: Sala konferencyjno-wystawiennicza Muzeum Ordynariatu Polowego ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego; Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Warszawa-Śródmieście

prelekcji i odczytów

koncerty

WYKONANIE: Krzysztof Janczar i Piotr Rafałko GRUPA DOCELOWA: kombatanci – członkowie stowarzyszeń; seniorzy z Koła nr 6 PZERiI Warszawa-Śródmieście; młodzież klas mundurowych CXXV Liceum Ogólnokształcącego im. Waldemara Milewicza

1100

350

uczestników

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Gala rozdania nagród w konkursie Pocztówka dla Niepodległej

Legiony to… malarski portret legionistów polskich na setną rocznicę ustanowienia Biskupstwa Polowego w Polsce

3 GRUDNIA MIEJSCE: Sala konferencyjno-wystawiennicza Muzeum Ordynariatu Polowego

10 GRUDNIA

ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego;

MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP

Mazowieckie Kuratorium Oświaty

ORGANIZATORZY: Ordynariat Polowy; Caritas Ordynariatu Polowego WP;

GRUPA DOCELOWA: laureaci konkursu i ich rodzice; delegacje mazowieckich

Muzeum Ordynariatu Polowego

szkół – kadra nauczycielska i uczniowie

SCENARIUSZ: dr inż. Jacek Macyszyn

Referat Ordynariat Polowy w służbie Bogu i Ojczyźnie wygłosił dr inż. Jacek Macyszyn.

Wystawa stu portretów legionistów autorstwa Piotra Rafałki.

Sesje, konferencje, zjazdy, sympozja

Projekty badawcze

Międzynarodowa konferencja naukowa Rycerze i pielgrzymi w tradycji europejskiej

W ramach tworzonej bazy biograficznej polskiego duszpasterstwa wojskowego opracowano 102 biogramy kapelanów.

14 KWIETNIA MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP

Wystawy

ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego we współpracy z konfraternią św. Apostoła Jakuba Starszego przy Katedrze Polowej WP,

Duszpasterstwo wojskowe 1 i 2 Armii Wojska Polskiego 1943–1945

Fundacją Pamięci Rosy Bailly i Ordynariatem Polowym

Podczas konferencji dr inż. Jacek Macyszyn (współprzewodniczący komitetu organizacyjnego) wygłosił referat Polskie rycerstwo w tradycji europejskiej.

WYSTAWA PLANSZOWA TOWARZYSZĄCA IV DOLNOŚLĄSKIM DNIOM PIONIERÓW I OSADNICTWA NA ZIEMIACH ODZYSKANYCH 13 MAJA

Konferencja naukowa Saperzy w służbie niepodległej

MIEJSCE: Zamek Piastowski w Legnicy ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego we współpracy z Domem Kultury i Sztuki we Wrocławiu

4 GRUDNIA

KONCEPCJA SCENARIUSZA: dr inż. Jacek Macyszyn

MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP ORGANIZATORZY: Stowarzyszenie Polskich Saperów i Zarząd Inżynierii

„Walka o godność i tożsamość narodową” w 100-lecie odzyskania niepodległości

Wojskowej GRUPA DOCELOWA: członkowie Stowarzyszenia Polskich Saperów; kadra zawodowa Zarządu Inżynierii Wojskowej; kadra naukowa wyższych uczelni: WAT, Politechniki Warszawskiej i Akademii Wojsk Lądowych

22 CZERWCA MIEJSCE: Muzeum Politechniki Warszawskiej (Gmach Główny Politechniki)

Podczas konferencji dr inż. Jacek Macyszyn wygłosił referat Bogu i Ojczyźnie – kapelani wojsk inżynieryjnych w PSZ na Zachodzie i Wschodzie.

ORGANIZATORZY: Muzeum Politechniki Warszawskiej we współpracy z Muzeum Ordynariatu Polowego KONSULTACJE I WYBÓR OBIEKTÓW: dr inż. Jacek Macyszyn

Sport nad Wisłą

Odczyty, wykłady, referaty

MAJ ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawy; Urząd Miasta

Muzeum Ordynariatu Polowego skarbnicą tradycji narodowych

TEKST KURATORSKI: Stanisław Maliszewski

25 STYCZNIA

MIEJSCE: Bulwary nad Wisłą

MIEJSCE: Centrum-Konferencyjno Wystawiennicze Katedry Polowej WP ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego we współpracy z Mazowieckim Oddziałem Stowarzyszenia Gimnastycznego „Sokół" PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn GRUPA DOCELOWA: uczestnicy spotkania członków „Sokoła"

Muzeum Ordynariatu Polowego

Duszpasterstwo Wojska Polskiego na Wschodzie 10 MAJA

Polskie duszpasterstwo wojskowe w realizacji zadań na rzecz pomocy potrzebującym – Caritas Ordynariatu Polowego

MIEJSCE: Urząd Gminy i Miasta Lubomierz

10 PAŹDZIERNIKA

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy konferencji poświęconej osadnictwu

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

wojskowemu na Ziemiach Odzyskanych Szli na Zachód osadnicy

GRUPA DOCELOWA: przedstawiciele Forum Środowiskowych Domów Samopomocy województwa warmińsko-mazurskiego

Wojsko Polskie na Wschodzie 1943–1945 10 MAJA

Gen. dyw. Tadeusz Komorowski, ps. Bór

MIEJSCE: Gaworzyce

30 LISTOPADA

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

MIEJSCE: Siemianowickie Centrum Kultury Park Tradycji

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy konferencji związanej z obchodami

ORGANIZATORZY: Fundacja Polonia Semper Fidelis; Urząd Miasta Siemiano-

Dnia Pionierów i Osadników na Ziemiach Odzyskanych

wice Śląskie; Muzeum Niepodległości w Warszawie; Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie we współpracy z Fundacją Sedeka; Zakład

Wojskowi pionierzy osadnictwa – losy żołnierzy 1 i 2 Armii WP

Biografistyki Polonijnej Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie;

11 MAJA

Stowarzyszenie Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy w Europie z siedzibą

MIEJSCE: Legnica (Zamek Piastowski)

w Paryżu; Stowarzyszenie Muzeum Policji w Kielcach

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

GRUPA DOCELOWA: członkowie Zjazdu IV Dolnośląskich Dni Pionierów

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy XIX Międzynarodowego Sympozjum

Osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych

Biografistyki Polonijnej Polscy działacze emigracyjni w walce o niepodległość; władze samorządowe; uczniowie siemianowickich szkół

Podhale w sztuce polskiej MIEJSCE: Zakopane-Kościelisko

Muzeum Ordynariatu Polowego skarbnicą tradycji polskiego duszpasterstwa wojskowego

ORGANIZATOR: Oddział Twórców Ludowego Towarzystwa Historycznego

3 GRUDNIA

przy Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie

MIEJSCE: Muzeum Ordynariatu Polowego

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy pleneru malarskiego poświęconego

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy warsztatów z retoryki, komunikacji i wystą-

Władysławowi Orkanowi

pień publicznych dla prowadzących uroczystości wojskowe i kulturalno-oświatowe

24 MAJA

zgodnie z ceremoniałem wojskowym SZ RP i protokołem dyplomatycznym

Kapitan Stanisław Przewodowski w służbie brazylijskiej marynarki wojennej

Spotkania wokół książek

16 CZERWCA MIEJSCE: Wydział Dowodzenia Operacji Morskich Akademii Marynarki

Ks. Józef Roman Maj, Oficer słusznej sprawy. Łukasz Ciepliński – żołnierz wyklęty

Wojennej w Gdyni (AMW) ORGANIZATORZY: Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW; Muzeum Niepodległości w Warszawie; Fundacja Polonia Semper Fidelis; Zakład Biografistyki Polonijnej Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie

12 LUTEGO

w Londynie; Stowarzyszenie Polskich Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy

MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP

w Paryżu

ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego, wydawnictwo Bellona

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

GRUPA DOCELOWA: przedstawiciele stowarzyszeń kombatanckich; seniorzy

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy Sympozjum Biografistyki Polonijnej Polacy

warszawscy; młodzież klas mundurowych z Zespołu Szkół nr 7 w Warszawie

i osoby polskiego pochodzenia w siłach morskich państw obcych

O. Eustachy Rakoczy, Jasnogórska Pani tyś naszą Hetmanką

Polskie malarstwo historyczno-rodzajowe 2. poł. XIX wieku 27 CZERWCA

MIEJSCE: Centrum Konferencyjno-Wystawiennicze Katedry Polowej WP

MIEJSCE: Przewięź k. Augustowa

ORGANIZATORZY: Muzeum Ordynariatu Polowego, wydawnictwo Grafika –

ORGANIZATOR: Oddział Twórców Ludowego Towarzystwa Historycznego

usługi wydawnicze

przy Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie

GRUPA DOCELOWA: środowisko kombatantów i weteranów; seniorzy PZERiI

PROWADZENIE: dr inż. Jacek Macyszyn

Oddziału Warszawa-Śródmieście; młodzież klas mundurowych z Zespołu Szkół

GRUPA DOCELOWA: uczestnicy pleneru artystycznego poświęconego

nr 7 w Warszawie

100-leciu odzyskania przez Polskę niepodległości

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Inne działania

MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

Recenzje dla Muzeum Niepodległości w Warszawie

MUZEUM TOWARZYSTWA JEZUSOWEGO PROWINCJI POLSKI POŁUDNIOWEJ

Opinia dla Biura Logistyki Centrali Polskich Kolei Państwowych w Warszawie

MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO NACZELNE DUSZPASTERSTWO EWANGELICKIE

Konsultacja merytoryczna dotycząca kalendarza Ordynariatu Polowego na 2019 rok

ORDYNARIAT PRAWOSŁAWNY WP

Udział w audycji radiowej

PAŃSTWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

PARAFIA EWANGELICKO-REFORMOWANA W WARSZAWIE PARAFIA NAJŚWIĘTSZEGO ZBAWICIELA W WARSZAWIE

AKADEMIA HUMANISTYCZNA W PUŁTUSKU PARAFIA ŚW. KRZYŻA W WARSZAWIE AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ W GDYNI POLSKI UNIWERSYTET NA OBCZYŹNIE W LONDYNIE ARCHIWUM AKT NOWYCH POLSKI ZWIĄZEK EMERYTÓW, RENCISTÓW I INWALIDÓW ARCHIWUM MUZEUM KRAKOWSKIEJ PROWINCJI KAPUCYNÓW RADA DS. KULTURY I OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO KEP ARCHIWUM POLSKIEJ PROWINCJI OO. DOMINIKANÓW W KRAKOWIE STOWARZYSZENIE DAM I KAWALERÓW ORDERU ŚW. STANISŁAWA FUNDACJA WALCZĄCYM O NIEPODLEGŁOŚĆ, WYKLĘTYCH,

W POLSCE

POKRZYWDZONYCH, INTERNOWANYCH, WIĘZIONYCH STOWARZYSZENIE POLSKICH SPADOCHRONIARZY FUNDACJA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO STOWARZYSZENIE POLSKICH SAPERÓW FUNDACJA POLONIA SEMPER FIDELIS STOWARZYSZENIE PAMIĘCI KAPELANÓW WOJSKOWYCH FUNDACJA PROJEKTÓW AUTORSKICH „ARS CREATORI” UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI CENTRALNE ARCHIWUM WOJSKOWE UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE EPISKOPAT POLSKI UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU GALERIA PORCZYŃSKICH UNIWERSYTET PAPIESKI JANA PAWŁA II W KRAKOWIE KAPITUŁA NAGRODY IM. WŁADYSŁAWA ORKANA UNIWERSYTET WARSZAWSKI KONFRATERNIA ŚW. APOSTOŁA JAKUBA STARSZEGO PRZY KATEDRZE POLOWEJ WP

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE

MAZOWIECKIE KURATORIUM OŚWIATY

URZĄD DS. KOMBATANTÓW i OSÓB REPRESJONOWANYCH

MUZEUM ARCHIDIECEZJI WARSZAWSKIEJ

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA

MUZEUM ARMII KRAJOWEJ W KRAKOWIE

ZAKON PAULINÓW NA JASNEJ GÓRZE

MUZEUM HISTORII POLSKIEGO RUCHU LUDOWEGO

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 7 W WARSZAWIE

MUZEUM NIEPODLEGŁOŚCI

ZWIĄZEK PIŁSUDCZYKÓW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ŻYDOWSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry Palmiry, 05-152 Czosnów

Rok 2018 był dla Muzeum w Palmirach wyjątkowy. Większość z kilkudziesięciu imprez i wydarzeń, które się u nas odbyły, nawiązywała do rocznicy 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Na palmirskiej nekropolii spoczywa bowiem wielu wybitnych przedstawicieli przedwojennego życia politycznego, społecznego, kulturalnego czy sportowego, późniejszych uczestników konspiracji. Warto wyróżnić dwa ubiegłoroczne wydarzenia: plenerową uroczystość patriotyczno-religijną (14 WRZEŚNIA) oraz wieczór poetycko-wspomnieniowy (14 GRUDNIA). Doroczne uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej i ofiary egzekucji w Puszczy Kampinoskiej odbyły się w 2018 roku pod Patronatem Narodowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Zgromadziły przedstawicieli administracji rządowej, samorządowej, rodziny ofiar, kombatantów, młodzież, wojsko, mieszkańców okolicznych miejscowości. Po mszy świętej, którą odprawił ks. kardynał Kazimierz Nycz w asyście kapłanów z kapituły bielańskiej i modlitwie ekumenicznej, odczytane zostały okolicznościowe listy, skierowane do uczestników i organizatorów, od Prezydenta RP Andrzeja Dudy, premiera Mateusza Morawieckiego oraz marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. Uroczystości na cmentarzu zakończyły apel pamięci oraz złożenie kwiatów na grobach ofiar egzekucji. Następnie uczestnicy wydarzenia udali się do Muzeum, gdzie otrzymali pamiątkowy album Palmiry. Miejsce Pamięci Narodowej. Historia i upamiętnienie autorstwa Marcina Łady oraz medal z okazji 25-lecia uroczystości. Grudniowy wieczór wspomnieniowo-poetycki Niech nie zgaśnie pamięć to spotkanie organizowane dla uczczenia pamięci ofiar niemieckich egzekucji dokonanych na terenie Puszczy Kampinoskiej, przy współpracy Muzeum Więzienia Pawiak, już od ośmiu lat. Zaproszeni artyści scen warszawskich prezentują przy akompaniamencie skrzypiec i wiolonczeli utwory poetyckie więźniów, ich grypsy, listy do rodzin, często pożegnalne. W 2018 roku, ze względu na stulecie odzyskania niepodległości, nastąpiły zmiany w scenariuszu spotkania. Z pieśni i piosenek patriotycznych śpiewanych przed wojną i w czasie okupacji ułożono śpiewnik patriotyczny. W trakcie spotkania artyści wykonywali te utwory razem ze zgromadzaną publicznością. W 2018 roku pracownicy Muzeum kontynuowali realizację dwóch programów badawczych: Lista pamięci oraz Zachować pamięć. Archiwum historii mówionej. W ramach tych działań udało się nawiązać kontakt z ośmioma nowymi rodzinami ofiar. Dzięki temu pozyskano, tak istotne dla dalszych badań, nowe informacje. Joanna Maldis

KIEROWNICZKA MUZEUM – MIEJSCA PAMIĘCI PALMIRY

Joanna Maldis, fot. MW

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Wydarzenia i spotkania Wizyta uczestników pieszej pielgrzymki Warszawa– Gietrzwałd

Spotkanie z harcerzami z ursynowskiego Szczepu 277 11 LUTEGO

27 CZERWCA

KOORDYNACJA: Dominika Jarzyńska-Pokojska

KOORDYNACJA: Monika Kościk

Spotkanie z uczniami I Społecznego Liceum Bednarska i z uczniami z Niemiec

Spotkanie z wolontariuszami z międzynarodowej grupy Groupon Volunteers

10 KWIETNIA 29 CZERWCA

KOORDYNACJA: Dominika Jarzyńska-Pokojska

KOORDYNACJA: Monika Kościk

Spotkanie ze studentami Wydziału Leśnego SGGW

Spotkanie z międzynarodową grupą nauczycieli historii

11 MAJA 17 LIPCA

KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik

Dni Otwarte Funduszy Europejskich

Wizyta zorganizowana w ramach projektu BEN IPN Poland in the Heart of European History.

1–13 MAJA

Spotkanie z grupą najmłodszych weteranów II wojny światowej

KOORDYNACJA: Joanna Maldis

8 WRZEŚNIA KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik GRUPA DOCELOWA: uczestnicy warszawskiego Jubileuszowego Zjazdu Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych

Wizyta studyjna uczestników międzynarodowej konferencji naukowej Badanie roli dziedzictwa kulturowego w budowaniu (narodowej) tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych 11 WRZEŚNIA KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik ORGANIZATORZY KONFERENCJI: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów Dni Otwarte Funduszy Europejskich, fot. Bartłomiej Grudnik

Spotkanie z młodzieżą liceum im. bł. ks. Sajny (Góra Kalwaria)

Noc Muzeów

18 WRZEŚNIA

19 MAJA (ZOB. WIĘCEJ s. 118)

KOORDYNACJA: Monika Kościk

Spotkanie z przedstawicielami Stowarzyszenia Ziemi Drohobyckiej z Łucka (Ukraina)

Spotkanie ze studentami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego

22 MAJA

27 WRZEŚNIA

KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik

Spotkanie z przedstawicielami Ogólnopolskiego Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej

Spotkania z licealistami z Pabianic 6 LISTOPADA, 27 LISTOPADA

12 CZERWCA

KOORDYNACJA: Monika Kościk

KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik

Spotkania zostały zorganizowane w ramach współpracy z Biurem Senatora RP Macieja Łuczaka.

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Wieczór wspomnieniowo-poetycki Niech nie zgaśnie pamięć

Uroczystości upamiętniające marszałka Macieja Rataja i pozostałe ofiary egzekucji 20–21 czerwca 1940 roku

14 GRUDNIA

23 CZERWCA

KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk, Bartłomiej Grudnik

KOORDYNACJA: Joanna Maldis

ORGANIZATORZY: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry; Muzeum Więzienia

Uroczystości upamiętniające 550-lecie polskiego parlamentaryzmu

Pawiak

13 LIPCA KOORDYNACJA: Bartłomiej Grudnik

Rocznicowe uroczystości patriotyczno-religijne 14 WRZEŚNIA KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk, Bartłomiej Grudnik

Wieczór wspomnieniowo-poetycki Niech nie zgaśnie pamięć, fot. Bartłomiej Grudnik

Warsztaty i seminaria Warsztaty Etyka w rekonstrukcjach historycznych. Scenariusz i organizacja wydarzeń 8 GRUDNIA KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk WYKŁAD WPROWADZAJĄCY, OPIEKA MERYTORYCZNA: dr Karolina Kochańczyk-Bonińska ORGANIZATOR: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Uroczystości Upamiętnienie 78. rocznicy egzekucji mieszkańców Legionowa i okolicznych miejscowości 26 LUTEGO KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk

Upamiętnienie Agnieszki Dowbor-Muśnickiej i pozostałych ofiar egzekucji 20–21 czerwca 1940 roku Rocznicowe uroczystości patriotyczno-religijne. Na zdjęciu: Dyrektor Muzeum Warszawy Ewa Nekanda-Trepka, kierowniczka Muzeum – Miejsca Pamięci Palmiry Joanna Maldis, p.o. pełnomocnika dyrektora ds. administracyjnych Jarosław Skarżyński, fot. Bartłomiej Grudnik

21 CZERWCA KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Rajdy i biegi rocznicowe

Uroczystość ślubowania pierwszych klas warszawskiego Liceum Sportowego przy grobie Janusza Kusocińskiego

V Przełajowy Bieg Pamięci Janusza Kusocińskiego

20 WRZEŚNIA KOORDYNACJA: Monika Kościk

21 CZERWCA KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk

58. Centralny Ogólnopolski Zlot Młodzieży Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Palmiry 2018 w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości

ORGANIZATORZY: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry; Dowództwo Garnizonu Warszawa; Dyrekcja KPN

V Bieg Pamięci w Palmirach

27 PAŹDZIERNIKA KOORDYNACJA: Joanna Maldis, Monika Kościk

21 CZERWCA

ORGANIZATORZY: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry; Dyrekcja Kampi-

KOORDYNACJA: Monika Kościk

noskiego Parku Narodowego (KPN); Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajo-

ORGANIZATORZY: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry; Stowarzyszenie

znawcze; Związek Harcerstwa Polskiego; lokalne samorządy

Razem dla Czosnowa; Gmina Czosnów; Dyrekcja KPN

Młodzież podczas uroczystości kończącej zlot przekazała Muzeum pamiątkową urnę z ziemią pobraną z miejsca egzekucji mieszkańców wsi Łękawica (14 września 1939 roku, pow. miński). W wydarzeniu wzięło udział około 2000 młodych ludzi z całej Polski.

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO IM. J. PIŁSUDSKIEGO BIURO SENATORA RP MACIEJA ŁUCZAKA DOWÓDZTWO GARNIZONU WARSZAWA DYREKCJA KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO FUNDACJA KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO OCHRONA PRZYRODY, KULTURA i SZTUKA INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ LICEUM IM. KS. ZYGMUNTA SAJNY W GÓRZE KALWARII LOKALNE WŁADZE SAMORZĄDOWE, SZKOŁY, BIBLIOTEKI, STOWARZYSZENIA (LEGIONOWO, CZOSNÓW, NOWY DWÓR MAZOWIECKI i IN.) MUZEUM STUTTHOF W SZTUTOWIE MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK MAZOWIECKA JEDNOSTKA WDRAŻANIA PROGRAMÓW UNIJNYCH MAZOWIECKA REGIONALNA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA OŚRODEK BADAŃ NAD TOTALITARYZMAMI IM. WITOLDA PILECKIEGO PAŃSTWOWE MUZEUM NA MAJDANKU POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE POWIAT WARSZAWSKI ZACHODNI

58. Centralny Ogólnopolski Zlot Młodzieży Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Palmiry 2018, fot. Bartłomiej Grudnik

UNITED STATES HOLOCAUST MEMORIAL MUSEUM W WASZYNGTONIE WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA

Muzeum Warszawskiej Pragi

Muzeum Warszawskiej Pragi ul. Targowa 50/52, 03-733 Warszawa W lutym 2018 roku warszawska Praga obchodziła 370. urodziny. Jak co roku Muzeum Warszawskiej Pragi włączyło się w działania zaplanowane z okazji rocznicy przez organizacje pozarządowe i grono zaangażowanych społeczników. Zaprezentowaliśmy wypożyczony z Archiwum Głównego Akt Dawnych oryginał aktu nadania Pradze praw miejskich wraz z kuratorskim komentarzem, objaśniającym niuanse ówczesnych postanowień (wystawa Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego aktu lokacji z XVII wieku). Liczna obecność odwiedzających, szczególnie mieszkańców Pragi, na wystawie i wydarzeniach towarzyszących, może świadczyć o tym, że choć wydarzenie jest odległe w czasie, stanowi ważny punkt odniesienia dla kształtowania tożsamości dzielnicy także w dniu dzisiejszym. Przyczynkiem do wgryzania się w prawobrzeżną tożsamość, ale także do budowania poczucia dumy ze związków z Pragą, Szmulowizną, Bródnem, Tarchominem i innymi historycznymi rejonami prawobrzeżnej Warszawy, były wydarzenia zorganizowane w cykle Prawobrzeżni i Wokół rewitalizacji. Wystawy czasowe eksplorowały natomiast takie tematy jak jubileusz obecności ogrodu zoologicznego w Warszawie, przedstawiony z perspektywy jego mieszkańców (90. Urodziny warszawskiego ZOO), kobiece doświadczenie pracy w praskich zakładach fabrycznych (Krem i czekolada) oraz efekty spotkania tradycyjnych rzemieślników z rejonu prawego brzegu z młodymi projektantami z ASP (Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem) (ZOB. WIĘCEJ O WYMIENIONYCH WYSTAWACH: Wystawy, s. 39–43, 47–50).

Latem po raz pierwszy uruchomiliśmy na dziedzińcu Muzeum scenę letnią, co umożliwiło szerszą prezentację działań realizowanych przez organizacje społeczne i twórcze pracujące na terenie Pragi i innych obszarów rewitalizowanych. Miała tu też premierę wspólna produkcja Muzeum i Praskiego Teatru Lalek, podejmująca wątki aktualne w kontekście rewitalizacji dzielnicy (Piraci z dna Wisły). Kolejną ważną zmianą w działaniu Muzeum było rozpoczęcie współpracy z zespołem edukatorek i edukatorów. Zakończyliśmy rok pracą nad wprowadzeniem pierwszych większych zmian w obrębie ekspozycji stałej po trzech latach jej funkcjonowania. Pojawią się one w zlokalizowanej w piwnicach części Praskie interpretacje, w założeniu mającej być przestrzenią artystycznego dialogu zarówno z przeszłością, jak i współczesnością zmieniającej się Pragi oraz prawobrzeżnych rejonów miasta. Pierwsze efekty tych zmian zostaną zaprezentowane w styczniu 2019 roku. Katarzyna Kuzko-Zwierz

KIEROWNICZKA MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

Katarzyna Kuzko-Zwierz, fot. MW

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Spotkania Cykle spotkań Praskie czwartki PRAWOBRZEŻNI STYCZEŃ–LISTOPAD MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KURATORKA: Jolanta Wiśniewska IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Joanna Bębenek

Kontynuacja cyklu poświęconego osobom i rodzinom związanym z prawobrzeżną Warszawą. To nie tylko możliwość poznania sylwetek zasłużonych prażan, ale także okazja do zapoznania się z unikatowymi materiałami biograficznymi, do bezpośredniego kontaktu z samymi bohaterami lub znawcami tematu, do dyskusji i refleksji nad tożsamością miasta. W tej edycji opowiadaliśmy o artystycznych tradycjach Pragi. Przedstawialiśmy ludzi kultury reprezentujących różne środowiska. PRAWOBRZEŻNI

spotkań

wycieczki

321

Plakat spotkania Zakorzenieni na Pradze. Artyści, proj. Joanna Bębenek

uczestników

Jan Bohdan Chmielewski. Wspomnienie o praskim rzeźbiarzu 15 MARCA PROWADZENIE: Tomasz Bylicki KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska

Małgorzata Malinowska „Kocur”. Rozświetlając rzeczywistość 21 CZERWCA PROWADZENIE: Katarzyna Szumlas

Czy artystyczna Praga na pewno istnieje? Spacer po Starej i Nowej Pradze 11 SIERPNIA PROWADZENIE: Katarzyna Szumlas

Zakorzenieni na Pradze. Artyści 4 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Katarzyna Szumlas UCZESTNICY: Teresa Starzec, Jarosław Lustych

Jacek Hugo-Bader. Powrót na Brzeską 18 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE I KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska Spotkanie z Jackiem Hugo-Baderem Powrót na Brzeską, fot. MW

Muzeum Warszawskiej Pragi

SPOTKANIA I DEBATY

Kazimierz Nowak. Praskie pożegnania 15 LISTOPADA

22 MARCA

PROWADZENIE i KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska

O perspektywach rozwoju podwórka Strzelecka-Stalowa-Środkowa-Konopacka – debata podsumowująca projekt Strażnik podwórka

„Świńskim ryjkiem” na Tarchomin 17 LISTOPADA

PROWADZENIE: Iza Rutkowska, Paweł Jaworski

WYCIECZKI ZABYTKOWYM AUTOBUSEM (dwie tury) TRASA: Muzeum Warszawskiej Pragi – kościół pw. św. Jakuba na Tarchominie

12 KWIETNIA

– cmentarz w Tarchominie – kościół Narodzenia NMP w Płudach – Muzeum

Fajans z „Pragi”

Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Cezary Lisowski

PROWADZENIE: Bartłomiej Włodkowski (Fundacja AVE) ORGANIZATOR: Fundacja AVE KOORDYNACJA WYDARZENIA: Jolanta Wiśniewska

10 MAJA

Wydarzenie dofinansowane ze środków Programu Wieloletniego „Niepodległa”

PROWADZENIE: dr Andrzej Siwek

Czy park kulturowy jest szansą dla warszawskiej Pragi?

na lata 2017–2021 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa” oraz ze środków m.st. Warszawy.

7 CZERWCA

WOKÓŁ REWITALIZACJI. Edycja III

PROWADZENIE: dr hab. Paweł Możdżyński, Instytut Stosowanych

Koncepcja przemysłów kreatywnych a rewitalizacja Pragi Nauk Społecznych UW

MARZEC–GRUDZIEŃ MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MINICYKL WYKŁADÓW Rosyjska przeszłość Warszawy

KURATORKA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska

PROWADZENIE: Andrzej Buczyński

GRUPA DOCELOWA: mieszkańcy dzielnicy, aktywiści miejscy,

KOORDYNACJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska

specjaliści i naukowcy, urzędnicy IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Joanna Bębenek

9 LISTOPADA

Rosyjska przeszłość warszawskiej Pragi. Dobroczynność

Zadania w ramach cyklu Wokół rewitalizacji zostały zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy w ramach Zintegrowanego Programu

6 GRUDNIA

Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku.

Rosyjska przeszłość warszawskiej Pragi. Cerkiew

Warsztaty, spacery, debaty, wykłady, podczas których opowiadamy o historii dzielnicy jako potencjale, który może pomóc nam rozpoznać i nazwać dziedzictwo prawobrzeżnej Warszawy w kontekście prowadzonych działań rewitalizacyjnych. Zapraszamy do współpracy mieszkańców, naukowców, lokalnych artystów. Nawiązując do historii, staramy się budować wspólnotę i wypracowywać dobre praktyki.

20 GRUDNIA

Rosyjska przeszłość warszawskiej Pragi. Wojsko SPACERY KOORDYNACJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska 23 CZERWCA

WOKÓŁ REWITALIZACJI

Klimat osiedli Praga I i Praga II PROWADZENIE: dr hab. Paweł Możdżyński, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW 30 CZERWCA

spotkań i debat

spacerów

warsztaty

Rosyjska przeszłość warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Andrzej Buczyński 21 LIPCA

Stalowa od kuchni PROWADZENIE: Piotr Stryczyński, Towarzystwo Przyjaciół Pragi

313

558

356

uczestników

26 LIPCA

Nowa Praga i okolice PROWADZENIE: Michał Krasucki, Stołeczny Konserwator Zabytków

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

17, 30 LISTOPADA

28 LIPCA

Spacer z konserwatorem malarstwa

Pisanie ikon – sposób praski. Moja praska Madonna

PROWADZENIE: Katarzyna Onisk, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami

PROWADZENIE: Natalia Żychska KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

18 SIERPNIA

Szmulowizna w remoncie

18, 25 LISTOPADA; 1, 16 GRUDNIA

PROWADZENIE: Krzysztof Michalski, Praskie Stowarzyszenie Mieszkańców

Muzyczne praskie pudełka

„Michałów”

PROWADZENIE: Dagna Sadkowska, Anna Bąk KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

25 SIERPNIA

Wokół Bazyliki Praskiej

20 LISTOPADA

Mapetowe warsztaty lalkarskie z Kony Puppets Show (dwie tury)

PROWADZENIE: Krzysztof Michalski, Praskie Stowarzyszenie Mieszkańców „Michałów”

23, 30 LISTOPADA; 15 GRUDNIA 2 WRZEŚNIA

Stacja Warszawa Praga. Ślad Kolei Nadwiślańskiej

Scenariusz, storyboard, komiks – warsztaty dla piszących i rysujących

PROWADZENIE: dr hab. Zbigniew Tucholski, Instytut Historii Nauki PAN

PROWADZENIE: Daniel Chmielewski KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

9 WRZEŚNIA

Dawne rewie i teatry warszawskiej Pragi

1, 15 GRUDNIA

Wiwisekcja Kłopotowskiego 38 – w głąb praskiej kamienicy

PROWADZENIE: Ewa Hevelke, Instytut Teatralny

PROWADZENIE: Iwona Teodorczuk-Możdżyńska alias IwonaTM, Marzena Szugiero

23 WRZEŚNIA

Ślad Kolei Terespolskiej

KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

PROWADZENIE: dr hab. Zbigniew Tucholski, Instytut Historii Nauki PAN 2 GRUDNIA

WARSZTATY

Zaprzyjaźnij się z kolażem PROWADZENIE: Agnieszka Rodowicz

26 SIERPNIA, 30 WRZEŚNIA, 7 PAŹDZIERNIKA, 4 LISTOPADA

KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

2, 9, 16 GRUDNIA

Dzikie warsztaty cyrkowe

PROWADZENIE: Warszawski Cyrk Magii i Ściemy / Państwowa Szkoła Sztuki

Warsztaty cyrkowe dla dorosłych

Cyrkowej w Julinku

PROWADZENIE: Krzysztof Kostera, Warszawski Cyrk Magii i Ściemy /

KOORDYNACJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska

Państwowa Szkoła Sztuki Cyrkowej w Julinku

GRUPA DOCELOWA: dzieci w wieku 5−13 lat

KOORDYNACJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska

7−8 LISTOPADA

16 GRUDNIA

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Agnieszka Szreder

PROWADZENIE: dr arch. Artur Filip, Wydział Architektury Politechniki

KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

Nowo-Jagiellońska bez rezerwy

Twój nowy exlibris

Warszawskiej KOORDYNACJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska UCZESTNICY: Jacek Grunt-Mejer, pełnomocnik Urzędu Miasta ds. rewitalizacji, psycholog transportu; Jan Jakiel, Naczelnik działu strategii i rozwoju w Zarządzie Dróg Miejskich, inżynier budownictwa, specjalizacja drogi i mosty; Małgorzata Dembowska, urbanistka z pracowni WXCA; Agnieszka Siłuszek, naczelnik wydziału w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego, geografka; Teresa Skubij, specjalistka w Zarządzie Zieleni m.st. Warszawy, architektka krajobrazu; Krzysztof Charewicz, specjalista z Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, historyk sztuki; Adam Lisiecki, kustosz z Muzeum Warszawskiej Pragi, archeolog; Ewa Kalnoj-Ziajkowska, adiunkt z Muzeum Warszawskiej Pragi, pomysłodawczyni i organizatorka warsztatów, historyczka sztuki; dr arch. Artur Filip, urbanista, pracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej; dr hab. Paweł Możdżyński, socjolog z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego; dr Iwo Zmyślony, metodolog i filozof z Uniwersytetu Warszawskiego

Muzeum Warszawskiej Pragi

Wydarzenia towarzyszące wystawom czasowym

Wydarzenia towarzyszące wystawie Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego aktu lokacji z XVII wieku 10 LUTEGO – 4 MARCA

Wydarzenia towarzyszące wystawie Tarchomin ‘80

(ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 39–40)

17 PAŹDZIERNIKA 2017 – 28 STYCZNIA 2018

KOORDYNACJA: Jolanta Wiśniewska (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 37)

wydarzeń

698

wydarzenia

uczestników

101

10 LUTEGO

Wizyta w sercu Pragi. Zwiedzanie kościoła Matki Bożej Loretańskiej przy ul. Ratuszowej

uczestników

SPACER

Zrób sobie film! Warsztaty animacji poklatkowej dla dzieci od lat 8

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska, Anna Wigura

20 STYCZNIA

10 LUTEGO

PROWADZENIE: Krzysztof Rychta i Kama Fundichely (Kolor Kolektyw)

Portret króla Władysława

GOŚĆ SPECJALNY: Marta Antosik, córka Wiesława Antosika

WARSZTATY WSPÓŁORGANIZATOR: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Wytnij sobie osiedle! Warsztaty tworzenia kolażu dla rodzin z dziećmi od lat 5

11 LUTEGO

20 STYCZNIA

Idziemy na bazar

PROWADZENIE: Anna Wigura

WARSZTATY W RAMACH CYKLU Muzeum dla maluchów PROWADZENIE: Karolina Jusińska

Finisaż wystawy 20 STYCZNIA

13 LUTEGO

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska, Bartłomiej Włodkowski (Fundacja AVE)

Wykład w przestrzeni wystawy (oraz prezentacja aktu lokacji) – Akt urodzenia Pragi (dwie tury)

GOŚĆ SPECJALNY: Marta Antosik, córka Wiesława Antosika

PROWADZENIE: Adam Lisiecki

Wydarzenia towarzyszące wystawie Co słychać na Pradze?

14 LUTEGO

16 LISTOPADA 2017 – 15 KWIETNIA 2018

Kaligrafia, czyli sztuka pięknego pisania (dwie tury)

(ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 38–39)

WARSZTATY

PROWADZENIE: Janusz Korzeniowski KOORDYNACJA: Patrycja Labus-Sidor

wydarzenia 21 LUTEGO

Kaligrafia, czyli sztuka pięknego pisania (dwie tury)

WARSZTATY PROWADZENIE: Janusz Korzeniowski

uczestników

KOORDYNACJA: Patrycja Labus-Sidor

4 STYCZNIA, 21 STYCZNIA

15 LUTEGO

Oprowadzania kuratorskie PROWADZENIE: Anna Mizikowska

Prawem i lewem… Żydzi na Pradze do 1796 roku

24 MARCA

PROWADZENIE: dr Zofia Borzymińska (Żydowski Instytut Historyczny)

WYKŁAD

Ogonem macham WARSZTATY W RAMACH CYKLU Mała Akademia Praska

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

26 KWIETNIA

21 LUTEGO

Czy w pewnym starym dokumencie zawarty jest przepis na Pragę?

ZOO w muzeum: Ptasi Azyl i konwencja CITES SPOTKANIE PROWADZENIE: dr Agnieszka Czujkowska (Warszawski Ogród Zoologiczny)

ZAJĘCIA W RAMACH CYKLU Do muzeum z nosidełkiem PROWADZENIE: Adam Lisiecki

28 KWIETNIA

Spacer

22 LUTEGO

Mieszkańcy i właściciele Pragi – od jej narodzin do przyłączenia do Warszawy

PROWADZENIE: Żaneta Antosiewicz (Warszawski Ogród Zoologiczny)

WYKŁAD

29 KWIETNIA

Czytanie na wystawie: Éric Baratay Zwierzęcy punkt widzenia

PROWADZENIE: Krzysztof Zwierz

SPOTKANIE PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

3 MARCA

Koncert Chóru Kameralnego Sirenes

5 MAJA

Maskę zakładam WARSZTATY W RAMACH CYKLU Mała Akademia Praska PROWADZENIE: Bożena Ślaga 13 i 25 MAJA, 10 CZERWCA

Oprowadzanie kuratorskie PROWADZENIE: Anna Mizikowska 19 MAJA

Willa Żabińskich SPACER PROWADZENIE: dział edukacji Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego 19 MAJA

Dzika Praska Noc Muzeów

Warsztaty Idziemy na bazar, fot. MW

(ZOB. WIĘCEJ s. 118)

Wydarzenia towarzyszące wystawie 90. urodziny warszawskiego ZOO

24 MAJA

18 KWIETNIA – 16 WRZEŚNIA

SESJA NAUKOWA (ZOB. WIĘCEJ Działalność naukowa, s. 197)

Miasta i zwierzęta. Humanistyczne Perspektywy Badania Miasta X MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

KOORDYNACJA: Magdalena Staroszczyk

WSPÓŁPRACA: Pracownia Studiów Miejskich, Instytut Kultury Polskiej UW

(ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 41–43)

KOORDYNACJA: Magdalena Staroszczyk

24 MAJA

ZOO w muzeum. Jak funkcjonują zwierzęta w mieście? Problemy ptaków w mieście

wydarzeń

SPOTKANIE

2597

PROWADZENIE: dr Agnieszka Czujkowska (Warszawski Ogród Zoologiczny)

uczestników

25 MAJA

17 MARCA

Wyprawa do dioramy

Odkrywamy tajemnice warszawskiego ZOO

WARSZTAT

SPACER

PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

25 MAJA

21 KWIETNIA

Szukamy słowika w parku Skaryszewskim

Mała Akademia Praska: Wycinam ZOO

SPACER

WARSZTATY

Prowadzenie: Stanisław Łubieński

PROWADZENIE: Grzegorz Kozera

Muzeum Warszawskiej Pragi

2 CZERWCA

Wydarzenia towarzyszące wystawie Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem

W krainie zwierząt WARSZTATY W RAMACH CYKLU Muzeum dla maluchów PROWADZENIE: Karolina Jusińska

25 PAŹDZIERNIKA 2018 – 14 KWIETNIA 2019 KOORDYNACJA: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

2 CZERWCA

(ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 48–50)

ZOO dźwięki. Muzyka, instrumenty, piosenki dla dzieci

WARSZTATY PROWADZENIE: Chór Kameralny Sirenes

spotkań

6 CZERWCA

Ranne ptaszki w Skaryszaku

193

SPACER PROWADZENIE: Stanisław Łubieński

uczestników 28 PAŹDZIERNIKA

17 CZERWCA

Zielnik w szkle

Czytanie na wystawie: Jacques Derrida Zwierzę, którym więc jestem

WARSZTAT PROWADZENIE: Ewa Hiller, projektantka, absolwentka Wydziału Wzornictwa

SPOTKANIE

Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uczestniczka programu Projektowanie

PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

oparte na rzemiośle w 2017 roku

30 CZERWCA

28 PAŹDZIERNIKA, 25 LISTOPADA, 8 GRUDNIA

Strefa koloru

Oprowadzania kuratorskie

AKCJA ARTYSTYCZNA

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, Paweł Jasiewicz

PROWADZENIE: Marek Sułek

(Wydział Wzornictwa ASP w Warszawie)

22 LIPCA

8 LISTOPADA

Czytanie na wystawie: Donna Haraway Zwierzęta laboratoryjne i ich ludzie

Projektowanie z rzemiosłem. Aspekty społeczne SPOTKANIE

SPOTKANIE

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, Paweł Jasiewicz

PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

(Wydział Wzornictwa ASP w Warszawie)

23 SIERPNIA

21 LISTOPADA

ZOO w muzeum: Tajemnice warszawskich słoni – spacer po ZOO z opiekunem słoni

Mój kawałek podłogi i ściany SPOTKANIE

SPACER PROWADZENIE: Patryk Pyciński

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

28 SIERPNIA

25 LISTOPADA

SPACER

WARSZTAT

Szewskie majsterkowanie

Ptaki znad praskiej Wisły PROWADZENIE: Stanisław Łubieński

PROWADZENIE: Julia Kutra, projektantka, studentka Wydziału Wzornictwa

11 WRZEŚNIA

oparte na rzemiośle w 2015 roku

DWA SPOTKANIA – DLA MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH

29 LISTOPADA

Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uczestniczka programu Projektowanie

Moshe Tirosh – ocalały z Zagłady PROWADZENIE: Magdalena Staroszczyk

Odlewanie sztukaterii

16 WRZEŚNIA

PROWADZENIE: Grzegorz Boczkowski, mistrz sztukator, Tomasz Strobel

WARSZTAT (firma Dekorum)

Zwierzaki z warszawskiego ZOO WARSZTATY W RAMACH Warszawskich Dni Rodzinnych

13 GRUDNIA

PROWADZENIE: Anna Wigura

Formowanie i zdobienie bombek WARSZTAT PROWADZENIE: KPZ Ozdoby choinkowe

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

15 GRUDNIA

26 LISTOPADA i 20 GRUDNIA

WARSZTAT

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Maria Podwójska, właścicielka rodzinnej firmy introligatorskiej

PROWADZENIE: Anna Mizikowska

Introligatorskie notesy

Polskie Radio na Pradze

ODBIORCY: Uniwersytety Trzeciego Wieku z Grochowa i Ursynowa

Wydarzenie towarzyszące wystawie Krem i czekolada. Wystawa wokół wspomnień pracownic fabryk Wedla i Polleny-Urody

30 LISTOPADA

Dziedzictwo niematerialne w Muzeum Warszawskiej Pragi WYKŁAD DLA STUDENTÓW INSTYTUTU ARCHEOLOGII UNIWERSYTETU KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

(ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 47)

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Anna Mizikowska

27 PAŹDZIERNIKA

Fabryczne dziewczyny SPOTKANIE

Wydarzenia

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Marta Madejska, autorka książki Aleja włókniarek

21 STYCZNIA

Koncert wokalno-instrumentalny

Wykłady

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi WYKONAWCY: studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina; uczniowie Zespołu Państwowych Szkół

19 STYCZNIA

Julian Różycki i jego Praga

Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi 1 LUTEGO

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

Targowa 50/52. Posesja i jej mieszkańcy

ODBIORCY: Uniwersytet Trzeciego Wieku

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi 1 MARCA

PROWADZENIE: Katarzyna Kuzko-Zwierz, Jolanta Wiśniewska

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Spotkanie połączone z promocją wydawnictwa Targowa 50/52. Posesja i jej mieszkańcy.

Wyklęte adresy Pragi PROWADZENIE: Anna Straszyńska (Stowarzyszenie Kolekcjonerzy Czasu) KOORDYNACJA: Adam Lisiecki

8 LUTEGO

23 MARCA

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Chcemy Szkoły Fachów

Prezentacja projektu Prawobrzeżni dla grupy studentów Instytutu Kultury Polskiej w Warszawie

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Spotkanie było kontynuacją dyskusji na temat Szkoły Fachów, która odbyła się

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

w Muzeum Warszawskiej Pragi we wrześniu 2017 roku.

29 PAŹDZIERNIKA

28 LUTEGO

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

WIZYTA STUDYJNA

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

MIEJSCE: Fab Lab Orange, ul. Twarda 14/16

Julian Różycki – nie tylko bazar

Fab Lab Orange

ODBIORCY: Uniwersytet Trzeciego Wieku z Grochowa Spotkanie dla rzemieślników i projektantów współpracujących ze sobą w ramach 28 MAJA

programu edukacyjnego Projektowanie oparte na rzemiośle.

Modlitewnie przy Targowej 50/52 jako zabytek i element przestrzeni muzealnej

21 KWIETNIA

SZKOLENIE DLA EDUKATORÓW MUZEALNYCH

Prażeńka – premiera powieści

W RAMACH SZKOLENIA NOWEJ GRUPY WSPÓŁPRACOWNIKÓW

SPOTKANIE

MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

Premiera powieści Anny M. Brengos, której akcja rozgrywa się na warszawskiej Pradze.

Muzeum Warszawskiej Pragi

9 CZERWCA

22 KWIETNIA

Kronika codzienności. Praga 1918

Uratuj ginące ciastka

AKCJA TEATRALNA W RAMACH WYDARZENIA Polska na start.

WARSZTATY

Festyn ulicy Skaryszewskiej

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

SCENARIUSZ I REALIZACJA: Jolanta Wiśniewska

PROWADZENIE: Weronika Składanek, Paweł Grosicki

(Muzeum Warszawskiej Pragi), Dariusz Kunowski (Fundacja Scena Lubelska 30/32)

(Praska Manufaktura Cukiernicza)

MIEJSCE: namiot u zbiegu ulic Skaryszewskiej i Lubelskiej

KOORDYNACJA: Maciej Malinowski

ORGANIZATORZY: Fundacja Scena Lubelska 30/32, Wspólnota Skaryszewska 10

26 KWIETNIA

18 CZERWCA–9 WRZEŚNIA

Warsztaty sztuki ebru

Międzymuzealna gra Raz, dwa, trzy – warszawiakiem jesteś ty!

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Alparslan Babaoğlu, mistrz ebru, tradycyjnej sztuki zdobienia

KOORDYNATORKA: Patrycja Labus-Sidor

z Turcji

ORGANIZATOR: Muzeum Powstania Warszawskiego

KOORDYNATORKA: Patrycja Labus-Sidor

21 CZERWCA

Śpiewać każdy może – zaproszenie do chóru SPOTKANIE PROWADZENIE: Chórmistrz Marcin Steczkowski (Chór Chór Hurra) ORGANIZATOR: Fundacja Sztuki Arteria PARTNER: Muzeum Warszawskiej Pragi Projekt współfinansowały Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz m.st. Warszawa, realizowany na obszarze objętym Zintegrowanym Programem Rewitalizacji – Na_prawa Warszawa. 23 CZERWCA

Spektakl Dom Teatru Baj Warsztaty Uratuj ginące ciastka, fot. MW

REŻYSERIA: Sebastian Świąder

26–27 MAJA

OBSADA: Elżbieta Bieda, Malwina Czekaj, Hanna Kinder-Kiss, Marek Zimakie-

SCENARIUSZ: Justyna Lipko-Konieczna, Sebastian Świąder

Festiwal Miło cię widzieć. Dni gościnności / Nice to see you. Hospitality days

wicz, Michał Karczewski (gościnnie), Paweł Majchrowski (gościnnie)

FESTIWAL

Zadanie zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy

ORGANIZATOR: Miejsce Spotkań Warszawa

w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku.

WSPÓŁORGANIZATOR: Muzeum Warszawskiej Pragi

Spektakl powstał w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Pedagogów Teatru.

Festiwal skierowany do niepolskojęzycznych mieszkańców Warszawy. W jego

Scenariusz powstał na podstawie rozmów z mieszkańcami Pragi przeprowadzo-

ramach w całej Warszawie odbywały się wydarzenia tłumaczone na języki,

nymi przez zespół: Elżbietę Biedę, Malwinę Czekaj, Hannę Kinder-Kiss, Justynę

m.in. ukraiński, angielski, rosyjski, hiszpański, francuski, wietnamski i arabski.

Lipko-Konieczną, Michała Karczewskiego, Pawła Majchrowskiego, Sebastiana Świądra, Marka Zimakiewicza oraz na podstawie aktorskich improwizacji.

26 MAJA

Nghệ thuật đường phố trên quận Praga / Street art na Pradze

28 CZERWCA

SPACER

Mowa z Grochowa. Spotkanie z autorem książki Przemysławem Śmiechem

PROWADZENIE: Franciszek Płóciennik

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Katarzyna Szumlas

26 MAJA

WSPÓŁPRACA: Fundacja Uwaga na Kulturę!

PROWADZENIE: Paprykalaba – Perkalaba cover band

8 WRZEŚNIA

Paprykalaba – warsztaty rodzinne / сімейні майс

Wyklęte adresy Pragi

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

SPACER 27 MAJA

PROWADZENIE: Anna Straszyńska (Stowarzyszenie Kolekcjonerzy Czasu)

Варшавская Прага по-русски / Warszawska Praga po rosyjsku SPACER PROWADZENIE: Anatol Karoń

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

21 WRZEŚNIA

9 LISTOPADA

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

SPOTKANIE

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

PROWADZENIE: Katarzyna Kuzko-Zwierz

WSPÓŁPRACA: Fundacja Scena Lubelska 30/32

UCZESTNICY: Magda Szeniawska (Stowarzyszenie Mierz Wysoko), Aleksandra

GRUPA DOCELOWA: młodzież ze Stowarzyszenia „Dobre Flow”

Smolińska (Stowarzyszenie Serduszko dla Dzieci), Jacek Grunt-Mejer (koordyna-

Praga. Historia nieoczywista

Zmiany, zmiany

tor ds. rewitalizacji m.st. Warszawy) 6 PAŹDZIERNIKA

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

SPOTKANIE W RAMACH PROJEKTU Praga gada

Podsumowanie działań i pożegnanie placówki wsparcia dziennego na Brzeskiej.

Knapik czyta Wiecha ORGANIZATOR: Fundacja Animacja

16 LISTOPADA 24−26 PAŹDZIERNIKA

Korczak Laboratorium

Premiera książki Adama Dylewskiego Ruda, córka cwiego. Historia Żydów na warszawskiej Pradze

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

KOORDYNACJA: Patrycja Labus-Sidor, Emilia Mazur

PROWADZENIE: Adam Lisiecki

REŻYSERIA: Wojciech Faruga TEKST: Weronika Murek

24 LISTOPADA

Projekt, w którym uczestniczyło 551 osób, zakładał stworzenie platformy realizu-

AKCJA TEATRALNA W RAMACH WYDARZENIA Polska na start. Festyn

jącej działania warsztatowe skierowane do dzieci i młodzieży, inspirowane myślą

ulicy Skaryszewskiej

pedagogiczną Janusza Korczaka.

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Kronika codzienności. Praga 1918

SCENARIUSZ I REALIZACJA: Jolanta Wiśniewska (Muzeum Warszawskiej 27–28 PAŹDZIERNIKA

Pragi), Dariusz Kunowski (Fundacja Scena Lubelska 30/32)

Dalcroze nieodkryty – laboratorium

KOORDYNACJA WYDARZENIA W MUZEUM: Jolanta Wiśniewska

WARSZTATY DLA PROFESJONALNYCH i PÓŁPROFESJONALNYCH

WSPÓŁORGANIZATORZY: Fundacja Scena Lubelska 30/32, Wspólnota

TANCERZY WG TECHNIKI ÉMILE’A JACQUES’A DALCROZE’A

Skaryszewska 10

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Marta Zawadzka ORGANIZATOR: Warszawskie Muzeum Tańca 27 PAŹDZIERNIKA

Wernisaż haftowanej panoramy Warszawy z 1918 roku PROWADZENIE: Katarzyna Żukowska, Miejsce Spotkań Warszawa KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas Panorama powstała jako kolektywne dzieło warszawiaków, turystów, przypadkowych przechodniów – akcja zorganizowana została przez kolektyw kulturalny Miejsce Spotkań Warszawa w parku Saskim we wrześniu 2018. Spotkaniu w Muzeum towarzyszyły warsztaty z techniki haftu. 28 PAŹDZIERNIKA

Uczta Pataraia SPOTKANIE

WYKONAWCY: David Pataraia – performans malarski, Iwona Wojnicka – performans taneczny, India Czajkowska – śpiew i fortepian ORGANIZACJA: Stowarzyszenie Format Zero Projekt finansowany przez Biuro Kultury m.st. Warszawy. 8 LISTOPADA

Bareforytka Roma – warszawscy Romowie SPOTKANIE I WARSZTATY ORGANIZATOR: Fundacja Dom Kultury MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Plakat akcji teatralnej Kronika codzienności. Praga 1918, proj. Joanna Bębenek

PROWADZENIE: Andrzej Grzymała-Kozłowski

Muzeum Warszawskiej Pragi

14.00–16.00

5 GRUDNIA

Muzyczne magiczne Mikołajki

Moja osobista lampa: warsztaty dla rodzin

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Anna Szuflicka

KOORDYNATORKA: Patrycja Labus-Sidor

15.00–16.30

PROWADZENIE: Chór Kameralny Sirenes, Wesołe Mazurki z Pragi

Szycie portfeli z washpapy

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

PROWADZENIE: Marek Głogowski 16.00–17.00

Zrób sobie prezent

Lampiony z wykrojów klaserowych

8 GRUDNIA

PROWADZENIE: Julia Kutra

KOORDYNACJA: Katarzyna Szumlas

16.00–18.00 Projektowanie torebek PROWADZENIE: Ewelina Czaplicka-Ruducha

Świąteczna impreza cyklicznie odbywająca się w muzeum, łącząca tradycje przedświątecznych przygotowań z doświadczeniami praskich rzemieślników.

13 GRUDNIA

Program działań otwartych (realizowany w ramach projektu Wokół rewitalizacji)

Sztuki proste

Działania zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku.

ORGANIZATOR: Fundacja Dom Kultury

10.00–18.00

Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Dekorowanie ceramicznych magnesów

z Funduszu Promocji Kultury.

WARSZTATY i WYSTAWA

PROWADZENIE: Barbara Kuczyńska 10.00–16.00

Wystawa prac dziewcząt i chłopców z warszawskich Młodzieżowych Ośrodków

Haftowana biżuteria – minimalizm i klasyka

Wychowawczych współtworzonych razem z artystami: Pauliną Jędrzejewską,

Warsztaty dla młodzieży i dorosłych

Małgorzatą Karkosz, Jankiem Mioduchowskim, Anną Siekierską, Zosią Szulc.

PROWADZENIE: Katarzyna Żukowska

W warsztatach finałowych wziął udział także artysta Paweł Althamer.

10.00–18.00 Stoisko rękodzielnicze PROWADZENIE: Małgorzata Osas, Dorota Dyda, Ksenia Szuchnik 10.00–12.00 Apasze, włamywacz i hrabina – czyli chodź pośpiewać na Pragę! PROWADZENIE: Justyna Jary, aktorka, pieśniarka, instruktorka wokalna i teatralna 11.00–16.00 Nowoczesna ikona PROWADZENIE: Natalia Żychska 12.00–18.00 Świąteczne portrety rodzinne PROWADZENIE: Agnieszka Rodowicz 14.00–16.00 Warsztaty Haftowana biżuteria – minimalizm i klasyka, fot. MW

Warszawskie ballady podwórzowe – warsztaty wokalne i wspólne śpiewanie PROWADZENIE: Robert Lipka

Warsztaty z projektantami i rzemieślnikami (nawiązujące do wystawy Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem) 10.00–12.00 Moja osobista lampa. Warsztaty dla rodzin – grupa 1 PROWADZENIE: Anna Szuflicka 12.30–14.00 Krzesła dla lalki i misia. Warsztaty rodzinne PROWADZENIE: Szymon Węglowski 12.30–13.30 Formowanie i zdobienie bombek PROWADZENIE: KPZ Ozdoby choinkowe 14.00–15.00

Warsztaty Krzesła dla lalki i misia, fot. MW

Wycinam, skręcam i odjeżdżam PROWADZENIE: Julia Kutra

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

14 GRUDNIA

Pokaz Filmoteki Warszawskiego Muzeum Tańca ORGANIZATOR: Warszawskie Muzeum Tańca / Kolektyw Artystyczny Format Zero 18 GRUDNIA

Historie z warszawskiej Pragi. Opowieść o upiorze praskim MUZYKA: Marcin Steczkowski OPIEKA REŻYSERSKA: Jacek Stachowicz WYKONANIE: Chór Chór Hurra Projekt współfinansowany przez m.st. Warszawa, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. 19 GRUDNIA

Warsztaty Projektowanie torebek, fot. MW

Koncert kolęd 2018 MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi PROWADZENIE: Bartłomiej Gasiul WYSTĄPILI: uczniowie Pracowni i Szkoły Muzycznej La Musique i Ania Rusowicz DEKORACJA: prace uczestników warsztatów La Peinture

Scena letnia na Pradze LIPIEC–WRZESIEŃ MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KOORDYNATORKA: Patrycja Labus-Sidor PROJEKTY GRAFICZNE: Joanna Bębenek

wydarzeń

Warsztaty Warszawskie ballady podwórzowe, fot. MW

koncertów i potańcówek

spektakli

6288

W TYM

uczestników

2596

uczestników

512

uczestników

Koncerty, potańcówki 21 LIPCA

Zdobienie pierników, fot. MW

Same Suki KONCERT W RAMACH FESTIWALU Otwarta Ząbkowska 22 LIPCA

Czereśnie Żywiołak KONCERTY W RAMACH FESTIWALU Otwarta Ząbkowska

Muzeum Warszawskiej Pragi

28 LIPCA

Spektakle teatralne

18 SIERPNIA

Nie znasz mnie

Siwy i Łysy

23 SIERPNIA

Bonanza

MONODRAM

KONCERT Z POTAŃCÓWKĄ

WYKONANIE: Patrycja Rygielska

23 SIERPNIA

1 WRZEŚNIA

RECITAL FORTEPIANOWY W RAMACH Praskich czwartków

REALIZACJA: Scena Lubelska 30/32

24 SIERPNIA

2 WRZEŚNIA

Radomir Rakowski

Ferajna Pana Dropsa

Moribaya

Wiech na 105 REALIZACJA: Scena Lubelska 30/32

26 SIERPNIA

Jerz Igor

Piraci z dna Wisły REALIZACJA: Praski Teatr Lalek

30 SIERPNIA

Mille Vocci

21 WRZEŚNIA

6 WRZEŚNIA

REŻYSERIA: Dawid Żakowski

Dybuk

Koncert Gan Eden pod kierunkiem Pawła Szamburskiego

REALIZACJA: Stowarzyszenie Nowa Sztuka

22 WRZEŚNIA

3O WRZEŚNIA

SHOW RAPOWO-TANECZNE

REALIZACJA: międzynarodowy rosyjskojęzyczny Teatr Dzieci i Młodzieży

Say It Loud

Jesteśmy tą samą krwią, ty i ja ApArt

Wydarzenie współfinansowane ze środków Miasta Stołecznego Warszawy w ramach projektu Pozytywna integracja społeczna realizowanego we współpracy

Zadania zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy

Fundacją Po DRUGIE, Fundacji Twoją Pasja i Stowarzyszeniem Otwarte Drzwi.

w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku. 8−9 WRZEŚNIA, 11−15 WRZEŚNIA, 25−27 WRZEŚNIA, 13−15 LISTOPADA, 15 LISTOPADA, 21−23 LISTOPADA

23 WRZEŚNIA

Karolina Czarnecka

Piraci z dna Wisły SPEKTAKL

OBSADA: Katarzyna Młynarczyk, Konrad „Kony” Czarkowski, Paweł Janyst /

27 WRZEŚNIA

Djembe ze Strefą Rytmu

Justyna Jary, Krzysztof Kostera MUZYKA: Wiktor Stokowski SCENOGRAFIA: Joanna Kotowicz

28 WRZEŚNIA

Chudy Band

LALKI MEDIALNE: Konrad „Kony” Czarkowski SCENARIUSZ i REŻYSERIA: Michał Walczak

POTAŃCÓWKA DLA SENIORÓW

IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Marcin Władyka ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawskiej Pragi, Praski Teatr Lalek KOORDYNACJA i PRODUKCJA: Ewa Kalnoj-Ziajkowska WSPÓŁPRACA: Justyna Chróścielewska, Katarzyna Szumlas Zadania zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Miasta Stołecznego Warszawy w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku. „Podwodna baśń grozy” prezentowana publiczności na scenie letniej oraz w sezonie jesiennym w sali konferencyjnej. Na koniec roku w ramach projektu przygotowano nagranie ścieżki dźwiękowej spektaklu w formie audiobooka (premiera: wiosna 2019).

Koncert Gan Eden, fot. MW

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Cykl warsztatów rodzinnych Muzeum dla maluchów

spektakli

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

3900

KURATORKA: Karolina Jusińska

uczestników

spotkań

Działania edukacyjne

127

uczestników

Cykl Do muzeum z nosidełkiem 11 LUTEGO

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Idziemy na bazar

KIEROWNIK PROJEKTU: Patrycja Labus-Sidor

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

GRUPA DOCELOWA: rodzice i opiekunowie z dziećmi w wieku 0−2

4 MARCA

Zajęcia muzealne dla rodziców na urlopie macierzyńskim lub tacierzyńskim wraz

Z muzeum na luzie, poćwiczymy buzie

z dziećmi. Podczas nich poruszane były takie tematy jak: zabudowania pofabrycz-

PROWADZENIE: Sylwia Chojnacka (logopeda), Karolina Jusińska

ne, pozostałości wielokulturowej Pragi, gentryfikacja czy rewitalizacja. Uczestnicy

WSPÓŁPRACA: LogoMiś (poradnia logopedyczna)

spotkań poznali też historię i tradycję dzielnicy. 17 STYCZNIA

8 KWIETNIA

Pragi słuchamy, wąchamy i dotykamy

spotkań

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

uczestników

2 CZERWCA

W krainie zwierząt PROWADZENIE: Karolina Jusińska

#muzeumpragi, Start

2 WRZEŚNIA

Lato, zostań na Pradze!

PROWADZENIE: Patrycja Labus-Sidor

PROWADZENIE: Karolina Jusińska 21 LUTEGO

Czy w pewnym starym dokumencie zawarty jest przepis na Pragę?

7 PAŹDZIERNIKA

W RAMACH WYSTAWY Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

Budujemy Pragę z klocków

aktu lokacji z XVII wieku PROWADZENIE: Adam Lisiecki

4 LISTOPADA

21 MARCA

PROWADZENIE: Karolina Jusińska

W RAMACH WYSTAWY Co słychać na Pradze?

8 GRUDNIA

W pracowni młodego projektanta

Praga nieoczywista Mikołajki jak z bajki

PROWADZENIE: Anna Mizikowska

PROWADZENIE: Karolina Jusińska 18 KWIETNIA

Cykl Mała Akademia Praska

Co nowego na Pradze? PROWADZENIE: Ewa Kalnoj-Ziajkowska

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KURATORKA: Anna Wigura

16 MAJA

Moda na rzemiosło

GRUPA DOCELOWA: rodzice z dziećmi w wieku 6–12 lat

PROWADZENIE: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

IDENTYFIKACJA WIZUALNA: Joanna Bębenek

20 CZERWCA

Mała Akademia Praska to zaproszenie do wspólnego odkrywania prawobrzeżnej

Wyjątkowe eksponaty

Warszawy. Na program składają się interaktywne zwiedzanie wystaw, spacery,

PROWADZENIE: Anna Wigura

warsztaty plastyczne i spotkania z artystami.

Muzeum Warszawskiej Pragi

27 PAŹDZIERNIKA

spotkań

Wycinam, skręcam i odjeżdżam

229

PROWADZENIE: Julia Kutra, Jacek Dębowski

uczestników 10 LISTOPADA

Zwiedzam Pragę 100 lat temu PROWADZENIE: Grzegorz Kozera

EDYCJA V

24 LISTOPADA

MARZEC−CZERWIEC

Projektuję, wykonuję, siedzę PROWADZENIE: Szymon Węglowski

24 MARCA

Projektuję wystawę

8 GRUDNIA

PROWADZENIE: Paweł Dąbrowski

Brokatu nie żałuję PROWADZENIE: Jacek Lewandowski, Daniel Rymkiewicz

Spotkanie inaugurujące cykl warsztatów rodzinnych, poświęcone wystawie stałej Muzeum Warszawskiej Pragi.

Pretekst praski. Kulturalny klub dyskusyjny

7 KWIETNIA

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Ogonem macham

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Karolina Jusińska

WARSZTATY PLASTYCZNE TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE Co słychać

WSPÓŁPRACA: Stowarzyszenia Konkluzja

na Pradze?

PROWADZENIE: Katarzyna Szumlas (prezes Stowarzyszenia Konkluzja),

PROWADZENIE: Bożena Ślaga

Karolina Jusińska GRUPA DOCELOWA: osoby powyżej 55. roku życia

21 KWIETNIA

Wycinam zoo

Cykl spotkań-dyskusji w Czytelni Muzeum Warszawskiej Pragi o książkach, fil-

WARSZTATY PLASTYCZNE TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE 90. urodziny

mach i dziełach sztuki, skierowany do seniorów.

warszawskiego ZOO PROWADZENIE: Grzegorz Kozera

5 MAJA

spotkań

Maskę zakładam WARSZTATY PLASTYCZNE TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE 90. urodziny

6 MARCA

W poszukiwaniu praskich kontekstów

warszawskiego ZOO PROWADZENIE: Bożena Ślaga

3 KWIETNIA 19 MAJA

Praga w oku kamery

PROWADZENIE: Iga Kołodziej

9 MAJA

Sadzę, wieszam i rozrzucam

Sylwia Chutnik Cwaniary 2 CZERWCA

Jestem generałem

6 CZERWCA

PROWADZENIE: Bożena Ślaga

Praga w oku kamery. Ciąg dalszy

16 CZERWCA

7 LIPCA

Sztukę widzę na ulicy

Spacer śladami Tolka Banana

PROWADZENIE: Franciszek Płóciennik

MIEJSCE: Praga Północ

EDYCJA VI

4 WRZEŚNIA

PAŹDZIERNIK–GRUDZIEŃ

Andrzej Stasiuk Grochów

13 PAŹDZIERNIKA

2 PAŹDZIERNIKA

Bez butów chodzę

Zygmunt Miłoszewski Domofon

PROWADZENIE: Ewelina Czaplicka 6 LISTOPADA

Ulubione praskie konteksty

uczestników

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Lekcje muzealne

318 lekcji

Od osady do miasteczka LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 4–6

617

uczestników

Cała Praga w trzech budynkach LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 7–8, szkoły ponadpodstawowe

Jakie tajemnice skrywają praskie piwnice?

Praga w popkulturze

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: przedszkole

LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 7–8, szkoły ponadpodstawowe

W muzeum jak w bajce

Kulturowy tygiel

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: przedszkole

LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 7–8, szkoły ponadpodstawowe

Dawno, dawno temu

Rzemieślnik. Projektant. Prototyp

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: przedszkole, szkoła podstawowa klasy 0–1

LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 7–8, szkoły ponadpodstawowe

Do krokodyla! Tajemnice straganów Różyca LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: przedszkole, szkoła podstawowa klasy 1–6

Inne działania

Praskie zawody

Program edukacyjny Projektowanie oparte na rzemiośle

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: przedszkole, szkoła podstawowa klasy 1–3

EDYCJA STOLARSKA: Mój kawałek podłogi i ściany

Miastochmura

MARZEC–MAJ

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY

PROWADZENIE: Paweł Jasiewicz, wykładowca Wydziału Wzornictwa ASP

GRUPA WIEKOWA: przedszkole, szkoła podstawowa klasy 1–3

w Warszawie, Katarzyna Chudyńska-Szuchnik WSPÓŁPRACA: Wydział Wzornictwa ASP w Warszawie

Praga na choinkę, Praga pod choinkę

UCZESTNICY: studenci, projektanci i rzemieślnicy

WARSZTATY

GRUPA WIEKOWA: przedszkole, szkoła podstawowa klasy 1–6

Praga z lotu ptaka

studentów wzornictwa, projektantów

LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 4–6

Praga 1918 LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 4–6

pracownia rzemieślnicza

PRAGrA SPACER EDUKACYJNY GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 1–6

Praga opowiedziana, Praga narysowana

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTATY GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 4–6

powstałych prototypów lub kolekcji prototypów

Rzemieślnicza Praga LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa klasy 4–6

Muzeum Warszawskiej Pragi

Klocki drewniane Parkieciaki | PROJEKT i WYKONANIE: Kacper Kunicki Panele ścienne | PROJEKT: Krystyna Pawlak, WYKONANIE: Krystyna Pawlak, Marcin Zbieć (WTD SGGW), Sławek Monder (WTD SGGW) Gorseciki | PROJEKT i WYKONANIE: Szymon Węglowski Posadzka iluzoryczna | PROJEKT: Agnieszka Wlaź, WYKONANIE: Kuba Omalecki, Agnieszka Wlaź Panele dekoracyjne PPD30 | PROJEKT i WYKONANIE: Agnieszka Renes

5 szkoleń

Szkolenie w pracowni ramiarskiej, fot. MW

uczestników

Szkolenia warsztatowe z rzemieślnikami w ramach projektu Modelowa rewitalizacja miast STYCZEŃ–LISTOPAD MIEJSCE: pracownie rzemieślnicze na prawym brzegu Wisły, Muzeum Warszawskiej Pragi KOORDYNATOR: Maciej Malinowski KURATORKA: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

Szkolenie w pracowni kaletniczej, fot. MW

WSPÓŁPRACA: Urząd m.st. Warszawy

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

Kontynuacja projektu rozpoczętego w 2017 roku, tj. realizacja kolejnych szkoleń w obszarze następujących zawodów: kaletnictwo, ramiarstwo-pozłotnictwo, for-

ARCHIWUM GŁÓWNE AKT DAWNYCH

mowanie szkła, kowalstwo artystyczne, cholewkarstwo, prowadzonych przez rzemieślników w swoich pracowniach. Uczestnikami szkoleń były osoby, które swoją

ASSITEJ – POLSKI OŚRODEK MIĘDZYNARODOWEGO STOWARZYSZENIA TEATRÓW DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

przyszłość wiążą z danym zawodem i mają już pierwsze doświadczenia w wybranej profesji. Na podstawie wypracowanych dokumentów i zdobytych doświadczeń

BIURO ARCHITEKTURY I PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

opracowany został model szkoleń z rzemieślnikami. Szkolenia są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej (90%) oraz Urzędu m.st. Warszawy (10%).

BIURO KULTURY M.ST. WARSZAWY

Dokumentacja filmowa szkoleń: https://vimeo.com/wykonanenaprawymbrzegu.

BIURO STOŁECZNEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW CENTRUM INNOWACJI UNIWERSYTETU SWPS CENTRUM KULTURY TURECKIEJ CHÓR KAMERALNY SIRENES DOM KULTURY PRAGA DZIKA STRONA WISŁY EUROPEJSKI INSTYTUT KULTURY FUNDACJA AVE

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

FUNDACJA ANIMACJA

STOWARZYSZENIE MIASTO JEST NASZE, ODDZIAŁ PRAGA

FUNDACJA DOM KULTURY

STOWARZYSZENIE „MIERZ WYSOKO”

FUNDACJA FORM i KSZTAŁTÓW

STOWARZYSZENIE MY

FUNDACJA LOTTO

STOWARZYSZENIE NOWA SZTUKA

FUNDACJA NAPRAW SOBIE MIASTO

STOWARZYSZENIE SERDUSZKO DLA DZIECI

FUNDACJA ROZWOJU WARSZAWSKIEGO OGRODU ZOOLOGICZNEGO „PANDA”

STREFA RYTMU SZKOŁA PODSTAWOWA NR 72

FUNDACJA SCENA LUBELSKA 30/32

TOWARZYSTWO KRAJOBRAZ

FUNDACJA TWOJA PASJA

TOWARZYSTWO OPIEKI NAD ZABYTKAMI, ODDZIAŁ WARSZAWA

FUNDACJA ZAKOCHANA WARSZAWA

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ PRAGI

STOWARZYSZENIE ZA WOLNĄ ROSJĘ / KLUB „ZAWARKA”

WARSZAWSKI CYRK MAGII i ŚCIEMY

GRUPA ARTYSTYCZNA „TERAZ POLIŻ”

WSPÓLNOTA MIESZKANIOWA KAMIENICY KŁOPOTOWSKIEGO 38

INSTYTUT ARCHEOLOGII UKSW

WSPÓLNOTA MIESZKANIOWA SKARYSZEWSKA 10

INSTYTUT GEOGRAFII i GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ PAN

WYDAWNICTWO CZARNE

INSTYTUT HISTORII NAUKI PAN

WYDZIAŁ ARCHITEKTURY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

INSTYTUT KULTURY POLSKIEJ UW

URZĄD DZIELNICY PRAGA-PÓŁNOC

INSTYTUT STOSOWANYCH NAUK SPOŁECZNYCH UW

URZĄD DZIELNICY BIAŁOŁĘKA

MIEJSKI OGRÓD ZOOLOGICZNY W WARSZAWIE

URZĄD MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY

MUZEUM KULTURY ROMÓW W WARSZAWIE

ZARZĄD DRÓG MIEJSKICH

MUZEUM OKRĘGOWE IM. MARII KONOPNICKIEJ W SUWAŁKACH

ZARZĄD GOSPODAROWANIA NIERUCHOMOŚCIAMI PRAGA-PÓŁNOC

MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

ZARZĄD PRASKICH TERENÓW PUBLICZNYCH

NARODOWY INSTYTUT DZIEDZICTWA ODDZIAŁ WARSZAWSKI SARP

ZESPÓŁ DS. ZACHOWANIA i ROZWOJU RZEMIOSŁA PRZY BURMISTRZU DZIELNICY PRAGA-POŁUDNIE

PAŃSTWOWA SZKOŁA SZTUKI CYRKOWEJ W JULINKU

ZHP HUFIEC PRAGA-POŁUDNIE

PARAFIA RZYMSKOKATOLICKA MATKI BOŻEJ LORETAŃSKIEJ W WARSZAWIE

ZIELEŃ WARSZAWSKA

PRACOWNIA ARCHITEKTONICZNA WXCA PRACOWNIA STUDIÓW MIEJSKICH, INSTYTUT KULTURY POLSKIEJ UW PRACOWNIA WIELOPLASTYCZNA PRASKIE STOWARZYSZENIE MIESZKAŃCÓW „MICHAŁÓW” PRASKI TEATR LALEK RADA OSIEDLA ŚLIWICE ROSYJSKOJĘZYCZNY TEATR APART STOWARZYSZENIE KONKLUZJA

Dział Edukacji

Dział Edukacji Misją Muzeum Warszawy jest ukazywanie i tłumaczenie fenomenu stolicy. Zajęcia edukacyjne, warsztaty, wykłady, seanse filmowe organizowane w Muzeum oraz jego oddziałach przekładają ten temat na język przyjazny dla gości odwiedzających nasze miasto. Przygotowując ofertę działań edukacyjnych do drugiej części wystawy Rzeczy warszawskie, wykorzystaliśmy lokalizację i architekturę naszej siedziby. Część zajęć wiąże się z samodzielnym eksplorowaniem ekspozycji, a odnalezienie się w labiryncie wnętrz muzealnych kamienic za każdym razem budzi duże emocje. Zależało nam na tym, aby wizyta w Muzeum dostarczała inspirujących doświadczeń i pozostawiała pozytywne wspomnienia. Poprzez działania edukacyjne umożliwiamy widzom podejmowanie wyzwań, w obliczu których często stają badacze i artyści.

Radosław Adamski, fot. MW

Radosław Adamski

KIEROWNIK DZIAŁU EDUKACJI

Wydarzenia Zima w Mieście 2018 Korczak – warszawiak Prawa dziecka wczoraj i dziś

15–28 STYCZNIA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 0–3, 4–6

MIEJSCE: Korczakianum

LEKCJE MUZEALNE i ZAJĘCIA WARSZTATOWE

KOORDYNACJA: Agnieszka Witkowska

Bajki, baśnie, animacje Kubek, szklanka, filiżanka Muzeum – jak to działa

Warszawskie Dni Rodzinne – edycja wiosenna

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

17–18 MARCA

KOORDYNACJA: Jan Bliźniak

KOORDYNACJA: Anna Marks

Człowiek i zioła

WARSZTATY

Muzeum – jak to działa? Rodzinne rysowanie

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej KOORDYNACJA: Anna Zabiegałowska-Sitek

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Ksiąg wiązanie, czyli książki powstawanie

Warsztaty linorytnicze

MIEJSCE: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego KOORDYNACJA: Łukasz Sobierajski

MIEJSCE: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Poznać Pragę, usłyszeć Pragę Moje Muzeum Pragi Praga lubi książki

Dekoruję, reklamuję Epolety lub kokardy MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi KOORDYNACJA: Anna Wigura

Miasteczko Schumana

Czym jest dziedzictwo?

12 MAJA

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

KOORDYNACJA: Radosław Adamski, Jan Bliźniak

KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Noc Muzeów

Co jest zabytkiem?

19 MAJA (ZOB. WIĘCEJ s. 117–119)

CZERWIEC–PAŹDZIERNIK PROJEKT DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW MUZEUM HISTORII

Tydzień Dziecka w Muzeum Warszawy

POLSKI W WARSZAWIE W RAMACH PROGRAMU Patriotyzm Jutra (ZOB. WIĘCEJ s. 113)

1–7 CZERWCA

MIEJSCE: warszawskie Stare Miasto

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

REALIZACJA: Anna Marks, Teresa Łempicka

KOORDYNACJA: Ewa Grzywacz, Anna Kobyłecka

Przygoda na Starym Mieście

WARSZTATY

LEKCJA SPACEROWA

Miasto – jak to działa? Zakładamy miasto Poszukiwacze rzeczy

Europa Direct – Europa zmienia metropolię warszawską

Lato w Mieście 2018

8 WRZEŚNIA MIEJSCE: Podzamcze, w sąsiedztwie Multimedialnego Parku Fontann

26 CZERWCA – 31 SIERPNIA

ORGANIZATORZY: Miasto Stołeczne Warszawa; Muzeum Warszawy

KOORDYNACJA: Radosław Adamski

KOORDYNACJA: Radosław Adamski, Jan Bliźniak

LEKCJE MUZEALNE i SPACEROWE, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

WARSZTATY

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Gra międzymuzealna Muzealna EduAkcja Warszawy

Moje, twoje, nasze dziedzictwo. Dziedzictwo Starego Miasta

13–15 WRZEŚNIA

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Udekoruj kamienicę Ulubione postacie z legend Zbuduj własną kamienicę

Nowe szaty warszawiaka Freski… kreski… humoreski… Przygoda na Starym Mieście Legendy z dreszczykiem

KOORDYNACJA: Anna Marks, Ewa Grzywacz

Lato ze zwierzakami z warszawskiego ZOO MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Warszawskie Dni Rodzinne – edycja jesienna

Rośliny trujące polskich łąk, pól i lasów

15–16 WRZEŚNIA

MIEJSCE: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

KOORDYNACJA: Anna Marks, Anna Kobyłecka

Ksiąg zdobienie

WARSZTATY

Zakładamy miasto Miasto dźwięków

MIEJSCE: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

Spacerem wokół Palmir

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

MIEJSCE: Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Zwierzaki z warszawskiego ZOO – szyjemy maskotki!

VIII edycja gry Raz, dwa, trzy – warszawiakiem jesteś Ty!

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

GRA MIEJSKA

18 CZERWCA – 9 WRZEŚNIA MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

Przygoda na Starym Mieście

ORGANIZATORZY: Muzeum Powstania Warszawskiego we współpracy

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

z warszawskimi instytucjami kultury

ZWIEDZANIE WYSTAWY CZASOWEJ

Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa MIEJSCE: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego KOORDYNACJA: Barbara Rogalska

Dział Edukacji

XXII Festiwal Nauki 2018

Warszawskie Dni Seniora; 60+ Kultura

21–30 WRZEŚNIA

WRZESIEŃ–PAŹDZIERNIK

MIEJSCE: Muzeum Warszawy i oddziały: Muzeum Warszawskiej Pragi,

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego,

KOORDYNACJA: Jan Bliźniak, Ewa Grzywacz

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

PROJEKCJE FILMOWE W KINIE SYRENA

KOORDYNACJA: Radosław Adamski

Uratowane z potopu Warszawa nie zapomni

LEKCJE MUZEALNE

Żywioł ognia w Warszawie

OPROWADZANIE PO WYSTAWIE GŁÓWNEJ Rzeczy warszawskie

SCENARIUSZ: Anna Marks PROWADZENIE: Jan Bliźniak, Ewa Grzywacz

PROWADZENIE: Ewa Grzywacz, Jan Bliźniak

Wielka Warszawa WSPÓŁPRACA: Anna Kobyłecka

Festiwal Przestrzeń Wolności i wystawa czasowa Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

VI edycja Warszawskiego Festiwalu Kultury Bez Barier

13 PAŹDZIERNIKA

SCENARIUSZ i PROWADZENIE: Marta Zdanowska

MIEJSCE: Muzeum Warszawy ORGANIZATORZY: Miasto Stołeczne Warszawa; Muzeum Warszawy

28 WRZEŚNIA – 14 PAŹDZIERNIKA MIEJSCE: Muzeum Warszawy

GRA MIEJSKA W LAPIDARIUM

KOORDYNACJA PO STRONIE MUZEUM: Katarzyna Szafrańska

TRASY: Przygoda na Starym Mieście; Odbudowa Starego Miasta

OPROWADZANIA MUZEALNE

Oprowadzanie po wystawie głównej Rzeczy warszawskie

PROJEKCJA FILMOWA W KINIE SYRENA

PROWADZENIE: Jan Bliźniak

Frantz (reż. François Ozon, 2016)

GRUPA DOCELOWA: osoby z niepełnosprawnością intelektualną

W RAMACH CYKLU FILMOWEGO TWARZE WOLNOŚCI, TWARZE

i spektrum autyzmu

NIEPODLEGŁOŚCI

Oprowadzanie po wystawie głównej Rzeczy warszawskie

WARSZTATY TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE CZASOWEJ

PROWADZENIE: Ewa Grzywacz

Rzecz, pomysł, zabawa. Ślady niepodległości

GRUPA DOCELOWA: osoby z niepełnosprawnością słuchu

PROWADZENIE: Anna Kobyłecka, Jan Bliźniak

Oprowadzanie po detalach architektonicznych Muzeum Warszawy PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska GRUPA DOCELOWA: osoby z niepełnosprawnością wzroku

ZAJĘCIA WARSZTATOWE

Syrena

PROWADZENIE: Teresa Łempicka GRUPA DOCELOWA: osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Niezły numer PROWADZENIE: Anna Kobyłecka GRUPA DOCELOWA: osoby ze spektrum autyzmu

SEANSE FILMOWE W KINIE SYRENA

Warszawa nie zapomni

Gra miejska w ramach festiwalu Przestrzeń wolności w Lapidarium Muzeum Warszawy, fot. MW

WERSJE FILMU: PJM dla osób z niepełnosprawnością słuchu i ruchu; z napisami i audiodeskrypcją dla osób z niepełnosprawnością słuchu i wzroku

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Lekcje muzealne w siedzibach Muzeum LEKCJE MUZEALNE

1404

27 176 uczestników

W TYM PRZEPROWADZONE PRZEZ

DZIAŁ EDUKACJI MUZEUM WARSZAWY

764

EDUKATORÓW Z POZOSTAŁYCH ODDZIAŁÓW

640

zajęcia edukacyjne

zajęć edukacyjnych

16 339

10 837

uczestników

Muzeum Warszawy

Warsztaty w ramach festiwalu Przestrzeń wolności w Lapidarium Muzeum Warszawy, fot. MW

Bajki, baśnie, animacje LEKCJA WARSZTATOWA

Warszawiacy

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 0–3

DZIAŁANIA EDUKACYJNE WOKÓŁ PROMOCJI KSIĄŻKI Warszawiacy Małgorzaty Ruszkowskiej

Co w murach piszczy? AKTYWNE ZWIEDZANIE

PAŹDZIERNIK

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 0–3, 4–6, 7–8; gimnazjum;

KOORDYNACJA: Ewa Grzywacz, Anna Kobyłecka

szkoła średnia i zawodowa

Design warszawski AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; gimnazjum; szkoła średnia i zawodowa

Kubek, szklanka, filiżanka LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia); szkoła podstawowa, klasy 0–6

Metrem czy autobusem? LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–3, 4–6 Gra miejsko-muzealna Syrena o wielu twarzach, fot. MW

Dział Edukacji

Muzealne ABC (dwa spotkania)

Ozdabiać lub czcić

AKTYWNE ZWIEDZANIE

AKTYWNE ZWIEDZANIE, SPACER

GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 1–3

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; gimnazjum

O zachowaniu się przy stole

Promocja i propaganda

AKTYWNE ZWIEDZANIE

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; gimnazjum;

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; gimnazjum;

szkoła średnia i zawodowa

Rzecz w muzeum

Siedem wieków w Warszawie

AKTYWNE ZWIEDZANIE

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; gimnazjum;

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8; gimnazjum;

szkoła średnia i zawodowa

Spacer z legendą

Warszawski szyk

LEKCJA SPACEROWA

AKTYWNE ZWIEDZANIE

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia); szkoła podstawowa,

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; gimnazjum;

klasy 0–3

szkoła średnia i zawodowa DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, niepełnosprawnością intelektualną,

Start-up nie od dziś

spektrum autyzmu

AKTYWNE ZWIEDZANIE

Centrum Interpretacji Zabytku

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; gimnazjum; szkoła średnia i zawodowa

Co jest zabytkiem?

Szaleństwo kolekcjonowania

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 1–3, 4–6

AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8; gimnazjum

Projekt: miasto

Wizyta u malarza

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła ponadpodstawowa

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–6

Architektura do mieszkania

Warszawa legendarna

LEKCJA WARSZTATOWA

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–3, 4–8;

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia); szkoła podstawowa,

szkoła ponadpodstawowa

klasy 0–3

O interpretacji dziedzictwa

Zagadkowe dekoracje

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; szkoła ponadpodstawowa

AKTYWNE ZWIEDZANIE, SPACER GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–6

Śladami odbudowy Starego Miasta

Temat rzeka

SPACER

LEKCJA WARSZTATOWA

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–3, 4–8;

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia); szkoła podstawowa,

szkoły ponadpodstawowe

klasy 0–3

Na tropie historii

Kogucik czy kurka

GRA MIEJSKA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; szkoła ponadpodstawowa

AKTYWNE ZWIEDZANIE, SPACER GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia); szkoła podstawowa, klasy 1–3

Warszawskie Stare Miasto w XX wieku

DOSTĘPNOŚĆ: osoby z niepełnosprawnością intelektualną

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: szkoły ponadpodstawowe

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Korczakianum

Maria Skłodowska-Curie: kobieta i nauka LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Korczak – warszawiak

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–8; szkoła średnia i zawodowa

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Ignacy Łukasiewicz i pierwsza lampa naftowa

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa; gimnazjum

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Prawa dziecka wczoraj i dziś

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa

LEKCJA + WARSZTAT + DYSKUSJA

Człowiek i przyprawy

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa; gimnazjum

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8

Drewniane, ołowiane – literki zaczarowane

Człowiek i higiena

LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od .5 roku życia); szkoła podstawowa,

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–8

klasy 1–2

Człowiek i rośliny lecznicze

Jak powstaje książka

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–3

LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–4

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Czar czcionki w oficynie drukarskiej LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

Na pomoc walczącej stolicy – Palmiry we wrześniu 1939 r.

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 5–6; gimnazja; licea

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; szkoła średnia

LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

Konspiracja i powstanie 1944 w Puszczy Kampinoskiej; Niepodległa Rzeczpospolita Kampinoska

GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa, klasy 1–2

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; szkoła średnia

Dłutkiem, piórkiem, rysikiem – artystyczne zabawy graficzne. Ilustracja dla dzieci

Wokół Palmir

LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8

Legendy warszawskie dłutkiem opowiedziane

ŚCIEŻKA EDUKACYJNA

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–4

Muzeum Warszawskiej Pragi

Ksiąg zdobienie LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

Jakie tajemnice skrywają praskie piwnice?

GRUPA WIEKOWA: przedszkole (od 5. roku życia) szkoła podstawowa,

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

klasy 4–6, gimnazja, licea

GRUPA WIEKOWA: przedszkola

Dawniej skryba, dziś – kaligraf

W muzeum jak w bajce

LEKCJA MUZEALNA, ZAJĘCIA WARSZTATOWE

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa; gimnazjum; liceum

GRUPA WIEKOWA: przedszkola

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

„Dawno, dawno temu…” LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

Apteka, czyli laboratorium

GRUPA WIEKOWA: przedszkola; szkoły podstawowe, klasy 0–1

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Do krokodyla! Tajemnice straganów Różyca

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

Człowiek i substancje narkotyczne

GRUPA WIEKOWA: przedszkola; szkoły podstawowe, klasy 1–3, 4–6

LEKCJA + AKTYWNE ZWIEDZANIE

Praskie zawody

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 6–8; szkoła średnia i zawodowa

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT GRUPA WIEKOWA: przedszkola; szkoły podstawowe, klasy 1–3

100

Dział Edukacji

Miastochmura

Lekcje muzealne i zajęcia warsztatowe prowadzone w ramach zadań dofinansowanych ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Kolekcje muzealne 2018

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT GRUPA WIEKOWA: przedszkola; szkoły podstawowe klasy 1–3

Praga z lotu ptaka LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 4–6

PRAGrA KWIECIEŃ–CZERWIEC SPACER EDUKACYJNY GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 1–3, 4–6

Zadanie Zakup wazonu z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze do kolekcji Muzeum Warszawy

Praga 1918

24 LISTOPADA – 20 GRUDNIA

WRZESIEŃ–LISTOPAD

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE

PROWADZENIE: Anna Zdanowska, Anna Kobyłecka, Teresa Łempicka

GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 4–6

Ceramika od kuchni. Farfury

Praga na choinkę, Praga pod choinkę

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–6

LISTOPAD–GRUDZIEŃ LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

WARSZTATY RODZINNE

GRUPA WIEKOWA: przedszkola; szkoły podstawowe, klasy 1–3, 4–6

24 i 25 LISTOPADA, 15 i 16 GRUDNIA MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Praga opowiedziana, Praga narysowana LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT

Ceramiczne układanki

GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 4–6

GRUPA DOCELOWA: rodziny z dziećmi w wieku 6–12 lat

Rzemieślnicza Praga

Zadanie Zakup kolekcji falerystycznej do zbiorów Muzeum Warszawy

LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 4–6

21 LISTOPADA – 19 GRUDNIA MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Od osady do miasteczka

PROWADZENIE: Anna Zdanowska, Teresa Łempicka

LEKCJA MUZEALNA, WARSZTAT GRUPA WIEKOWA: szkoły podstawowe, klasy 4–6

Wiele twarzy warszawskiej Syreny GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 3–6

Cała Praga w trzech budynkach LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE

Temat rzeka

GRUPA WIEKOWA: gimnazjum; szkoły podstawowe, klasy 7–8; liceum,

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–3

technikum

Praga w popkulturze LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: gimnazjum; szkoły podstawowe, klasy 7–8; liceum, technikum

Kulturowy tygiel LEKCJA MUZEALNA, AKTYWNE ZWIEDZANIE GRUPA WIEKOWA: gimnazjum; szkoły podstawowe, klasy 7–8; liceum, technikum

Rzemieślnik. Projektant. Prototyp LEKCJA MUZEALNA GRUPA WIEKOWA: gimnazjum; szkoła podstawowa, klasy 7–8; liceum, technikum Warsztaty Temat rzeka, fot. MW

101

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Lekcje muzealne poza siedzibami Muzeum Muzealne ABC

Twórcza RZECZYwistość – od konkretu do twórczych działań

1 LUTEGO

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ

MIEJSCE: Przedszkole nr 115

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

PROWADZENIE: Teresa Łempicka

KOORDYNACJA: Teresa Łempicka GRUPA DOCELOWA: dzieci w wieku 2,5 roku – 5 lat wraz z opiekunami

7 LUTEGO MIEJSCE: Przedszkole Integracyjne nr 209

STYCZEŃ

Co to? Kto to? Piec Co by było gdybyśmy… mieszkali na słońcu?

PROWADZENIE: Teresa Łempicka 13 MARCA MIEJSCE: Przedszkole nr 330

LUTY

Co to? Kto to? Portret Co by było gdyby… zamienić się czupryną?

PROWADZENIE: Teresa Łempicka 21 lutego MIEJSCE: Przedszkole nr 189

MARZEC

Co to? Kto to? Wieżowiec Co by było gdyby… ludzie mieszkali pod ziemią?

PROWADZENIE: Anna Marks

Symbole patriotyzmu

KWIECIEŃ

Co to? Kto to? Wazon Co by było gdyby… chmury były jadalne?

26 KWIETNIA MIEJSCE: Wawerskie Centrum Kultury PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

MAJ

Co to? Kto to? Miniatura Co by było gdyby… istniały olbrzymy?

Warsztaty / projekty edukacyjne

CZERWIEC

Rzecz, pomysł, zabawa

Co to? Kto to? Suwenir

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ

LIPIEC–SIERPIEŃ

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Syrena

KOORDYNACJA: Jan Bliźniak GRUPA DOCELOWA: rodziny z dziećmi w wieku 7–11 lat

WRZESIEŃ

Siłacz

Cykl zajęć rodzinnych odbywających się w tematycznych blokach, trwających cztery miesiące.

PAŹDZIERNIK

Słonie i Słoneczniki

STYCZEŃ

Eksponaty naszych marzeń Moje kolekcje

LISTOPAD

Portretowa pamięciówka

LUTY

GRUDZIEŃ

Moje kolekcje Nowe szaty warszawiaka

Opakowania szyte na miarę

Rodzinne rysowanie

MARZEC

Nowe szaty warszawiaka Od rzeczy do rzeczy

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ MIEJSCE: Muzeum Warszawy KOORDYNACJA: Anna Marks GRUPA DOCELOWA: rodziny z dziećmi w wieku 6–12 lat

102

Dział Edukacji

Poszukiwacze rzeczy

Miasto – jak to działa?

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ

LIPIEC–GRUDZIEŃ

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

KOORDYNACJA: Ewa Grzywacz

KOORDYNACJA: Anna Kobyłecka

GRUPA DOCELOWA: rodziny z dziećmi w wieku 4–12 lat

GRUPA DOCELOWA: 7–12 lat

Zajrzyj do muzeum

LIPIEC

Na tropie warszawskich ulic

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ MIEJSCE: Muzeum Warszawy

SIERPIEŃ

Niezły numer!

KOORDYNACJA: Ewa Grzywacz GRUPA DOCELOWA: młodzież i dorośli; rodziny z dziećmi

WRZESIEŃ

Jak dbać o rzeczy

Miasto dźwięków zajęcia w ramach edycji jesiennej Warszawskich Dni Rodzinnych

LUTY–CZERWIEC MIEJSCE: Muzeum Warszawy

PAŹDZIERNIK

Miasto ogród

KORDYNACJA: Robert Kołodziejski GRUPA DOCELOWA: dorośli

LISTOPAD

Rzeczy z drewna

Warszawa zadumana

28 LUTEGO PROWADZENIE: Edward Pawlikowski, Adam Wrzosek

GRUDZIEŃ

Świąteczna pocztówka z Warszawy

Rzeczy z papieru 21 MARCA

Kino Syrena

PROWADZENIE: Agata Kłos, Igor Nowak

Malarstwo

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

25 KWIETNIA

KOORDYNACJA: Jan Bliźniak

PROWADZENIE: Katarzyna Lesiakowska-Tofil

SEANSE FILMOWE W KINIE SYRENA W 2018 ROKU

Rzeczy z metalu 20 CZERWCA PROWADZENIE: Janusz Mróz

1180 12 658 widzów

REPERTUAR 120, Turcja 2008, reż. Murat Saraçoglu, Özhan Eren Amatorzy, Szwecja 2018, reż. Gabriela Pichler Beksińscy. Album wideofoniczny, Polska 2017, reż. Marcin Borchardt Blask, Japonia 2017, reż. Naomi Kawase Bloki, Polska 2017, reż. Konrad Królikowski Boski porządek, Szwajcaria 2017, reż. Petra Biondina Volpe Columbus, USA 2017, reż. Kogonada

Warsztat Malarstwo z serii Jak dbać o rzeczy, fot. Beata Galperyn-Kołodziejska

103

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Człowiek na linie, USA/Wielka Brytania 2008, reż. James Marsh

Ze mną nie zginiesz, Francja 2014, reż. David Oelhoffen

Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie, Włochy 2016, reż. Paolo Genovese

Zimowi bracia, Dania/Islandia 2017, reż. Hlynur Pálmason

Donbas, Ukraina/Francja 2018, reż. Siergiej Łoźnica

Znikasz, Dania 2017, reż. Peter Schønau Fog

Don’t Look Back, USA 1967, reż. D.A. Pennebaker Droga do Rzymu, Czechy/Polska 2015, reż. Tomasz Mielnik

Spacery

Dusza i ciało, Węgry 2017, reż. Ildikó Enyedi Duża ryba i begonia, Chiny 2016, reż. Xuan Liang, Chun Zhang Dziedziczki, Paragwaj 2018, reż. Marcelo Martinessi

MARZEC – PAŹDZIERNIK

Dziennik maszynisty, Chorwacja/Serbia 2016, reż. Miloš Radović

GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa

Fokstrot, Izrael 2017, reż. Samuel Maoz

PROWADZENIE: pracownicy Działu Edukacji Muzeum Warszawy

Frankofonia, Francja 2015, reż. Aleksander Sokurow Frantz, Francja/Niemcy 2016, reż. François Ozon

Szlakiem legend warszawskich Zagadkowe dekoracje Potwory i upiory dawnej Warszawy Tajemnice staromiejskich zaułków

Gra cieni, Korea Południowa 2016, reż. Kim Jee-woon Grobowiec świetlików, Japonia 1988, reż. Isao Takahata Hannah. Nieznana historia buddyzmu, Dania/Wielka Brytania 2014, reż. Marta György-Kessler, Adam Penny Heavy Trip, Finlandia/Norwegia 2018, reż. Juuso Laatio, Jukka Vidgren High-Rise, Wielka Brytania/Belgia 2015, reż. Ben Wheatley

Zajęcia Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Honorowy obywatel, Argentyna 2016, reż. Gastón Duprat, Mariano Cohn Inna modlitwa, Turcja 2009, Mahmut Fazıl Çoşkun Jajko, Turcja/Grecja 2007, reż. Semih Kaplanoğlu

8 STYCZNIA – 20 GRUDNIA

Jak rozmawiać z dziewczynami na prywatkach?, Wielka Brytania 2017,

MIEJSCE: Muzeum Warszawy i oddziały: Muzeum Warszawskiej Pragi,

reż. John Cameron Mitchell

Centrum Interpretacji Zabytku

Jeszcze nie koniec, Francja 2017, reż. Xavier Legrand

KOORDYNACJA: Katarzyna Szafrańska

Kedi – sekretne życie kotów, Turcja/USA 2016, reż. Ceyda Torun Kosmos, Francja/Portugalia 2015, reż. Andrzej Żuławski ZAJĘCIA UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU

Letnia szkoła życia, Francja 2017, reż. Laurent Cantet Louise nad morzem, Belgia/Francja 2016, reż. Jean-François Laguionie Łagodna, Rosja/Francja/Niemcy 2017, reż. Siergiej Łoźnica Mali bohaterowie, Francja 2016, reż. Anne-Dauphine Julliand Mali mężczyźni, USA 2016, reż. Ira Sachs Mandarynki, Gruzja/Estonia 2013, reż. Zaza Urushadze Marlina: Zbrodnia w czterech aktach, Indonezja 2017, reż. Mouly Surya Młynarski. Piosenka finałowa, Polska 2017, reż. Alicja Albrecht Morderstwo w hotelu Hilton, Francja/Niemcy 2017, reż. Tarik Saleh Najbrzydszy samochód świata, Polska 2017, reż. Grzegorz Szczepaniak Nie jestem czarownicą, Wielka Brytania/Francja 2017, reż. Rungano Nyoni

Nie jestem twoim murzynem, USA 2016, reż. Raoul Peck Party, Wielka Brytania 2017, reż. Sally Potter

spotkań

Pod ciemnymi gwiazdami, Wielka Brytania 2017, reż. Michael Pearce Powrót do Montauk, Niemcy 2017, reż. Volker Schlöndorff Przemiana, Nowa Zelandia/Wielka Brytania 2017, reż. Miranda Harcourt, Stuart McKenzie Rowery kontra samochody, Szwecja 2015, reż. Fredrik Gertten Sergio i Siergiej, Hiszpania/Kuba 2017, reż. Ernesto Daranas Skowyt, USA 2010, reż. Rob Epstein, Jeffrey Friedman Sól ziemi, Brazylia/Francja 2014, reż. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders Sweet Country, Australia 2017, reż. Warwick Thornton

1740

Synekdocha, Nowy Jork, USA 2008, reż. Charlie Kaufman Ślimaki, Polska 2015, reż. Grzegorz Szczepaniak

uczestników

Śmierć prezydenta, Polska 1977, reż. Jerzy Kawalerowicz Tajemnice wielkiego muzeum, Austria 2014, reż. Johannes Holzhausen The Place, Włochy 2017, reż. Paolo Genovese Universam Grochów, Polska 2018, reż. Tomasz Knittel Węgierska robota, Węgry 2017, reż. Nimród Antal

104

Dział Edukacji

Tam gdzie mieszka Złota Kaczka – pałac Gnińskich-Ostrogskich

Kościół św. Marcina

8 i 15 STYCZNIA

15 MARCA i 17 KWIETNIA

PROWADZENIE: Anna Marks

PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Archeologia w Warszawie. Powstawanie kolekcji archeologicznej Muzeum Warszawy

Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

19 MARCA

16 STYCZNIA

PROWADZENIE: Karolina Blusiewicz

Kościół św. Antoniego Padewskiego (Czerniaków)

Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

18 STYCZNIA i 20 LUTEGO PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Pałac Jabłonowskich – dawne serce stolicy

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

9 i 16 KWIETNIA

Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

PROWADZENIE: Anna Marks Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

Warszawa na pocztówce w Gabinecie Pocztówek Muzeum Warszawy 22 STYCZNIA

Kolekcja Opakowań Firm Warszawskich w zbiorach Muzeum Warszawy

PROWADZENIE: Elżbieta Kamińska

16 KWIETNIA

Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

PROWADZENIE: Lena Wicherkiewicz Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Kościół św. Jacka 1 LUTEGO i 20 MARCA

Dyskusje o ustroju Warszawy po 1989 roku

PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

19 KWIETNIA

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

PROWADZENIE: Jan Bliźniak

Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

XIX-wieczne centrum finansowe Warszawy. Trzy pałace przy placu Bankowym

Moje wzgórze – dzieje pałacyku Szustra na Mokotowie

12 i 19 LUTEGO

PROWADZENIE: Anna Marks

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

14 i 21 MAJA

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

Konrad Brandel – dokumentalista i innowator

Bazylika Archikatedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika

15 LUTEGO

15 i 17 MAJA

PROWADZENIE: Jan Bliźniak

PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

Gabinet Syren 19 LUTEGO

Dawne kina Warszawy

PROWADZENIE: Krzysztof Zwierz

17 MAJA

Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

PROWADZENIE: Jan Bliźniak Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

Jak zmieniał się Pałac Staszica 12 i 19 MARCA

Gabinet Ludwika Gocla

PROWADZENIE: Anna Marks

21 MAJA

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

PROWADZENIE: Piotr Głogowski Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Sokrates Starynkiewicz – rosyjski warszawiak 15 MARCA

Kościół św. Kazimierza (sakramentek)

PROWADZENIE: Jan Bliźniak

24 MAJA

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

105

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Rys historyczny wybranych dzielnic – Śródmieście 8 i 15 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

Miasto ogród – o zieleni miejskiej 18 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Anna Kobyłecka Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

Odbudowa przed odbudową 24 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Ewa Perlińska-Kobierzyńska Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Pałac Krasińskich – czy zasłużył na miano najwspanialszego gmachu w Warszawie? 25 PAŹDZIERNIKA i 20 LISTOPADA Wykład Moniki Siwińskiej Wazon z farfurni belwederskiej... dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku, fot. MW

PROWADZENIE: Anna Marks Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

29 PAŹDZIERNIKA

Wyroby warszawskich zakładów grawerskich od końca XIX w. do II wojny światowej

PROWADZENIE: Jolanta Wiśniewska

10 i 13 GRUDNIA

Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

PROWADZENIE: Aleksandra Sołtan-Lipska

Prawobrzeżni. Julian Różycki – nie tylko bazar

Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Rys historyczny wybranych dzielnic – Praga

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

12 i 19 LISTOPADA PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Rys historyczny wybranych dzielnic – Wola

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

10 i 17 GRUDNIA PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska

Powojenna odbudowa Starego Miasta

Uniwersytet Trzeciego Wieku Politechniki Warszawskiej

14 LISTOPADA PROWADZENIE: Ewa Perlińska-Kobierzyńska

Polichromie na staromiejskich kamienicach

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

12 GRUDNIA PROWADZENIE: Sylwia Kot

Wazon z farfurni belwederskiej – kolekcja ceramiki w zbiorach Muzeum Warszawy

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

PROWADZENIE: Monika Siwińska

Belweder – jak prywatny pałacyk stał się siedzibą prezydenta RP

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Towarzystwie Demokratycznym Wschód

20 GRUDNIA

15 LISTOPADA

PROWADZENIE: Anna Marks

Polskie Radio na Pradze

Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

26 LISTOPADA PROWADZENIE: Anna Mizikowska Grochowski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Wędrujący pałac Lubomirskich 29 LISTOPADA i 18 GRUDNIA PROWADZENIE: Anna Marks Ursynowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc

106

Dział Edukacji

Udział pracowników Działu Edukacji w konferencjach, szkoleniach; wizyty studyjne 11–13 MAJA

15 MARCA

Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości

Ogólnopolska Konferencja Naukowa Muzeoterapia

MIEJSCE: PGE Narodowy

MIEJSCE: Dawny Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach, oddział Muzeum

ORGANIZATORZY: Fundacja Warszawskiego Instytutu Bankowości; Fundacja

Narodowego w Kielcach

GPW; Fundacja Think!; Fundacja im. Lesława A. Pagi

ORGANIZATOR: Muzeum Narodowe w Kielcach

18–19 KWIETNIA

18–19 CZERWCA

Warsztaty dla muzealników Niezwykłe królowe – Bona Sforza, czyli kultura i obyczajowość dworu renesansowego

Ogólnopolska Konferencja Naukowa Edukacja w nowych muzeach i instytucjach kultury

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum

MIEJSCE: Brama Poznania ICHOT, Poznań

Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej

ORGANIZATORZY: Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu; Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT w Poznaniu; Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie;

20–21 KWIETNIA

Sesja naukowa Bona Sforza d’Aragona (1494–1567). Legenda i rzeczywistość

Forum Edukatorów Muzealnych

Referat Anny Marks: Edukacja na wystawie bez multimediów – nuda czy wyzwanie? Spojrzenie z perspektywy praktyka

MIEJSCE: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej ORGANIZATORZY: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum Rezydencja

18–20 CZERWCA

Królów i Rzeczypospolitej; National Museum Palace of the Grand Dukes

Szkolenie wspierające dla opiekunów stażowych

of Lithuania

MIEJSCE: Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach 21–23 KWIETNIA

ORGANIZATOR: Narodowe Centrum Kultury

MIEJSCE: Muzeum Pana Tadeusza, Wrocław

13–20 LIPCA

Konferencja Edukacja w muzeum ORGANIZATORZY Zakład Narodowy im. Ossolińskich;

Festiwal Transatlantyk

Muzeum Pana Tadeusza, Wrocław

MIEJSCE: Łódź ORGANIZATOR: Transatlantyk Łódź

24 KWIETNIA

Organizacja warsztatów w ramach konferencji Edukacja varsavianistyczna dla szkół

24–25 SIERPNIA

MIEJSCE: Muzeum Warszawy i oddział Muzeum Warszawskiej Pragi;

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Centrum Nauki Kopernik

Konferencja Pokazać – Przekazać

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KEN 23–29 WRZEŚNIA

ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawskiej Pragi; Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KEN

Konferencja Museum, Education and cultural action. Between old and new meanings

6–8 MAJA

MIEJSCE: Tbilisi, Gruzja

Międzynarodowa konferencja poświęcona rekonstrukcji Odbudowa światowego dziedzictwa – wyzwania

ORGANIZATOR: Committee for Education and Cultural Action (CECA), w ramach Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM)

MIEJSCE: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej ORGANIZATORZY: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Narodowy Instytut Dziedzictwa, przy współpracy z: Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO; Polskim Komitetem ds. UNESCO; Polskim Komitetem Narodowym ICOMOS; Zamkiem Królewskim; Łazienkami Królewskimi; Muzeum Powstania Warszawskiego; Stołecznym Konserwatorem Zabytków; Domem Spotkań z Historią; Centrum Interpretacji Zabytku

107

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Centrum Interpretacji Zabytku ul. Brzozowa 11/13, 00-238 Warszawa Dużą część 2018 roku zajęła nam realizacja projektu edukacyjnego Co jest zabytkiem?, dofinansowanego w ramach programu Patriotyzm jutra Muzeum Historii Polski. Przekazywanie wiedzy na temat odbudowanego Starego Miasta w Warszawie, wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, to złożone zadanie, wymagające szczególnego podejścia do odbiorców oraz odpowiednich narzędzi. Koordynatorka projektu, Sylwia Kot, postanowiła sięgnąć do metod interpretacji dziedzictwa opracowanych przez Freemana Tildena. W ramach podróży edukacyjnych odwiedziliśmy z naszą publicznością dwa miejsca UNESCO: rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej w Turynie i okolicach oraz zabytki znajdujące się na drodze pielgrzymkowej do Santiago de Compostela. Kontynuowaliśmy także serię wykładów poniedziałkowych. Zważywszy na dobrą frekwencję na poszczególnych spotkaniach, trafiliśmy z tematyką w punkt. Bardzo ważnym wydarzeniem 2018 roku było też seminarium Jak uczyć o dziedzictwie? dla nauczycieli Szkół Stowarzyszonych UNESCO, którego głównym prelegentem był prof. Jacek Purchla. Ponadto w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku przygotowaliśmy program edukacyjny dla seniorów zainteresowanych tematem różnych koncepcji odbudowy oraz Listy UNESCO. Anna Zasadzińska

KIEROWNICZKA CENTRUM INTERPRETACJI ZABYTKU

Wydarzenia EDUKACJA VARSAVIANISTYCZNA – MUZEUM JAKO PRZESTRZEŃ DZIAŁANIA

uczestników

URODZINY STARÓWKI

XXVI EUROPEJSKIE DNI DZIEDZICTWA

1003

644

uczestników

NOC MUZEÓW

600

uczestników

2 267

uczestników

108

Anna Zasadzińska, fot. MW

Centrum Interpretacji Zabytku

Edukacja varsavianistyczna – muzeum jako przestrzeń działania 14–15 MAJA MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Warsztaty stanowiły część dwudniowego spotkania dla nauczycieli pracujących w szkołach, zajmujących się tematyką varsavianistyczną. Nauczyciele w sposób aktywny zwiedzili ekspozycję stałą dotyczącą historii Starego Miasta, poznając przy tym działania i pomoce edukacyjne wykorzystywane w jej przestrzeni. Część warsztatowa była wyjściem do opracowania w przyszłości zadań pozwalających nauczycielom różnych przedmiotów ze wszystkich poziomów edukacyjnych na samodzielne przeprowadzenie zajęć dotyczących dziedzictwa Starego Miasta w Warszawie na ekspozycji w Centrum Interpretacji Zabytku oraz w szkołach.

Piknik Konserwatorski 21 LIPCA MIEJSCE: Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków, ul. Nowy Świat 18/20 KOORDYNACJA: Marta Galewska, Sylwia Kot

Podczas rodzinnego pikniku można było wziąć udział m.in. w wykładach konserwatorskich i warsztatach dla dzieci. Marta Galewska i Sylwia Kot zaprezentowały projekt edukacyjny Co jest zabytkiem? Projekt edukacyjny dotyczący historii Starego Miasta w Warszawie i przeprowadziły krótkie warsztaty architektoniczne związane ze staromiejskimi detalami.

Urodziny Starówki Urodziny Starówki, fot. Paweł Czarnecki 22 LIPCA MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku; plaża Rusałka

XXVI Europejskie Dni Dziedzictwa

KOORDYNACJA: Sylwia Kot

15–16 WRZEŚNIA

Dwudziestego drugiego lipca 2018 roku obchodziliśmy 65. rocznicę oddania do użytku pierwszych odbudowanych kamienic na Starym Mieście w Warszawie. Z tej okazji zaprosiliśmy mieszkańców i gości Warszawy do dokładniejszego przyjrzenia się staromiejskim budynkom przez wspólne malowanie panoramy Starówki. Praca powstała na płótnie o wymiarach 20 na 1,5 metra, ustawionym na praskiej plaży. Dla chcących spędzić ten dzień w przestrzeni warszawskiej Starówki w Centrum Interpretacji Zabytku czekały do wypożyczenia plecaki z trasą, mapą i pomocami edukacyjnymi. Udostępnione zostały także karty z zadaniami, umożliwiające gruntowne poznanie stałej ekspozycji.

HASŁO PRZEWODNIE: Niepodległa dla wszystkich MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku; Rynek Starego Miasta KOORDYNACJA: Marta Galewska ORGANIZATOR: Centrum Interpretacji Zabytku, Narodowy Instytut Dziedzictwa

Podczas spotkania rozmawialiśmy o staromiejskich polichromiach, które w 1928 roku, z okazji 10-lecia odzyskania niepodległości, wykonały najznakomitsze polskie artystki i artyści na fasadach kamienic przy Rynku. Poruszyliśmy mniej znany temat związany z dziedzictwem Starego Miasta, porozmawialiśmy o dekoracjach w kontekście powojennej odbudowy i zastanawialiśmy się, z jakich powodów nie odtworzono międzywojennych polichromii.

109

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

KOORDYNACJA: Marta Galewska WYDARZENIA OBJĘTE PATRONATEM ERDK 2018

Wykłady stanowią część stałego programu edukacyjnego skierowanego do dorosłego odbiorcy. Proponujemy tematy związane z Warszawą oraz miejscami wpisanymi na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. W drugim półroczu 2018 roku w dużej mierze skupialiśmy się na kwestiach dotyczących niematerialnego dziedzictwa kulturowego wpisanego na Listę UNESCO.

Odbudowa przed odbudową Zwykle debatę o odbudowie Warszawy rozpoczyna się od analizy zniszczeń 1944 roku i powojennych planów odbudowy. Aby jednak zrozumieć proces odbudowy i jego źródła, należy przyjrzeć się planom przebudowy Warszawy z okresu dwudziestolecia międzywojennego i ich przemianom w trakcie okupacji. Lata 1939–1944 były czasem wytężonej pracy architektów, historyków sztuki i konserwatorów, czego efektem był szereg projektów architektonicznych i urbanistycznych. Ci sami ludzie, mimo zmian ustrojowych, zajęli się po wojnie odbudową. PROWADZENIE: Ewa Perlińska-Kobierzyńska

Środowisko architektoniczne Warszawy w okresie okupacji 22 STYCZNIA

Komisja Rzeczoznawców Urbanistycznych 19 LUTEGO

XXVI Europejskie Dni Dziedzictwa, fot. Marta Galewska

Pracownia Architektoniczno-Urbanistyczna

Noc Muzeów

19 MARCA

Dziedzictwo UNESCO. Zabytki Grecji i Cypru

19 MAJA (ZOB. WIĘCEJ s. 117) MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

Choć Grecję najczęściej kojarzymy ze starożytną cywilizacją, to okazuje się, że spośród 18 obiektów na Liście światowego dziedzictwa UNESCO siedem nie wywodzi się z tego okresu. Są to głównie bizantyńskie i postbizantyńskie kościoły, monastery i skupiska klasztorów, a także średniowieczne miasta. Celem dwóch z trzech wykładów było przybliżenie tego poantycznego greckiego dziedzictwa. Trzeci wykład poświęcony został Wyspie Afrodyty, na której znaleźć można aż trzy obiekty (w tym dwa starożytne) ze wspomnianej listy, stosunkowo mało znane.

KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Wykłady WYKŁADY W CENTRUM INTERPRETACJI ZABYTKU

PROWADZENIE: dr Przemysław Kordos

Monastery i miasta. Bizantyńskie i postbizantyńskie zabytki Grecji cz. 1 29 STYCZNIA

Monastery i miasta. Bizantyńskie i postbizantyńskie zabytki w Grecji cz. 2

2042

uczestników

spotkań

26 LUTEGO

Nieznane oblicza Wyspy Afrodyty

cykli tematycznych

26 MARCA

110

Centrum Interpretacji Zabytku

Rzym za murami. Podmiejskie rezydencje papieskiej arystokracji

Rotterdam, Hawr, Drezno. Nie tylko Warszawę odbudowano Seria wykładów poświęconych miastom, które podobnie jak Warszawa dotkliwie ucierpiały podczas wojny i których przestrzeń po jej zakończeniu przeorganizowano w różny sposób, zmagając się z przeszłością.

Intelektualna podróż do włoskiego Lacjum jako artystycznej ramy Rzymu, by zobaczyć najciekawsze obiekty znajdujące się poza murami Urbs i opowiedzieć historię rezydencji papieskiej arystokracji. Punktem wyjścia było centrum urbanistyczne, które kształtowało się od tysięcy lat i dziś układa się w fascynujący palimpsestowy wizerunek. Kolejnym krokiem będzie przejście do tego, co poza murami.

PROWADZENIE: Krzysztof Mordyński

Rotterdam. Eksperyment modernizmu 23 KWIETNIA

PROWADZENIE: dr Olaf Kwapis

Hawr. Integracja tradycji i modernizmu 28 MAJA

Rzym za bliskimi murami. Od Casino Pio do Villa Torlonia

Drezno. Od trwałej ruiny do rekonstrukcji

12 MARCA

25 CZERWCA

Viterbo. Splendor papieskiej prowincji

Nie tylko Praga. Czeski barok na Liście UNESCO

9 KWIETNIA

Wykłady zabrały słuchaczy poza stolicę Czech, do miejsc docenionych przez UNESCO, takich jak Český Krumlov, miasteczko z średniowiecznymi, renesansowymi i barokowymi budynkami czy zamek arcybiskupów ołomunieckich w Kromieryżu.

14 MAJA

Castelli Romani. Wille rzymskiej arystokracji cz. 1 Castelli Romani. Wille rzymskiej arystokracji cz. 2 11 CZERWCA

Ogrody świata na Liście UNESCO

PROWADZENIE: dr Paweł Ignaczak

Cykl wykładów przybliżył unikalny świat tradycyjnych ogrodów Dalekiego Wschodu. Na przykładzie założeń wyróżnionych na Liście światowego dziedzictwa UNESCO poznaliśmy ich wyjątkową symbolikę i formę. Zaprezentowane zostały założenia ogrodów: chińskich, japońskich i koreańskich, których wpływ na formę ogrodów w Europie był bez precedensu.

Wieś – miasto – zamek 15 STYCZNIA

Czeski barok katolicki 12 LUTEGO

Dziedzictwo UNESCO. Architektura XX wieku

PROWADZENIE: Barbara Maria Werner

Cykl szczegółowo zaprezentował założenia ekspresjonizmu, funkcjonalizmu czy stylu międzynarodowego. Architektoniczne podróże szlakiem Listy UNESCO dotyczyły nie tylko miejsc pod ochroną; zakreśliły także szerszy kontekst historyczny i geograficzny, obejmując takie miejsca jak Stany Zjednoczone, Hiszpanię, Japonię czy Bangladesz.

Ogród chiński. Niezmienność i tradycja 16 KWIETNIA

Czystość i abstrakcja ogrodów japońskich 21 MAJA

Krajobrazy Dalekiego Wschodu jako dziedzictwo UNESCO 18 CZERWCA

PROWADZENIE: Aleksandra Stępień-Dąbrowska

Dieta śródziemnomorska. Kulinarne drogi i bezdroża

W poszukiwaniu nowych form ekspresji 5 LUTEGO

Podczas wykładów poświęconych pizzy, makaronowi i chlebowi zawędrowaliśmy nawet do Chin, Grecji i Nowego Jorku, by pokazać, że dieta śródziemnomorska, wpisana na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, to sprawa wielce skomplikowana.

Estetyczna rewolucja i laboratorium przyszłości 5 MARCA

Życie i śmierć modernizmu 7 MAJA

Przepis na ikonę architektury: opera w Sydney

PROWADZENIE: Bartek Kieżun

4 CZERWCA

111

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Pizza. Z ulicy na królewskie stoły

udawało się zrealizować. Temat architektury okresu Polski Ludowej jest istotny szczególnie dziś, gdy coraz więcej obiektów z lat 1945–1989 znika z przestrzeni miasta.

6 SIERPNIA

Makaron. Starożytne początki 27 SIERPNIA

PROWADZENIE: Ewa Perlińska-Kobierzyńska

Włoski chleb. Mąka i woda

Architektura mieszkaniowa cz. 1. Idee osiedla społecznego

3 WRZEŚNIA

2 LIPCA

Najsłynniejsze regiony winiarskie Francji

Architektura mieszkaniowa cz. 2. Technologia prefabrykatu 23 LIPCA

Wykłady zostały poświęcone regionom winiarskim we Francji umieszczonym na Liście światowego dziedzictwa UNESCO: Szampanii, Burgundii i Bordeaux (Saint-Émilion) oraz wyjątkowym winom, które tam powstają.

Handel i architektura 24 WRZEŚNIA

Sport i architektura 22 PAŹDZIERNIKA

PROWADZENIE: dr Michał Bardel

Kościół i architektura

Dom Perignon. Kto odkrył szampana?

26 LISTOPADA

9 LIPCA

Indonezja. Tradycja i kultura współczesna

Burgundia. Legendy i zagadki 13 SIERPNIA

Spotkania były okazją do poznania indonezyjskich tradycji muzycznych, które zostały wpisane na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Bordeaux i Saint-Émilion. Skąd wzięła się ich wielkość? 10 WRZEŚNIA

Niematerialne dziedzictwo Grecji i Cypru na Liście UNESCO

PROWADZENIE: dr Maria Szymańska-Ilnata

W kategorii niematerialnego dziedzictwa Grecja i Cypr pojawiają się na Liście UNESCO siedem razy. Jedne wpisy mają charakter bardzo lokalny (uprawa drzew mastyksowych na wyspie Chios), inne ponadregionalny (kuchnia śródziemnomorska; zapis obejmuje siedem krajów). Wszystkie jednak dotyczą szeroko pojętej kultury ludowej, a zwłaszcza niektórych jej przejawów, które charakteryzuje niebywała żywotność.

Angklung. Instrument muzyki tradycyjnej i rozrywkowej 30 LIPCA

Jawajski teatr cieni 29 PAŹDZIERNIKA

Jak mieszkała Warszawa. Od małej stabilizacji do wolnego rynku

PROWADZENIE: dr Przemysław Kordos

Kontynuacja cyklu poświęconego stołecznemu designowi. Wygląd mieszkań rekonstruowaliśmy na podstawie literatury poradnikowej, artykułów z powojennych czasopism („Ty i Ja”, „Przekrój”), filmów i archiwalnych fotografii. Rozmawialiśmy o konsumpcji w PRL i III RP, o zmieniających się gustach, wolnym rynku i postmodernizmie.

Cypr. Koronki z Pano Lefkary oraz pojedynki poetyckie (czakismata) 16 LIPCA

Mniej znane zakątki kuchni śródziemnomorskiej 20 SIERPNIA

Grecja. Karnawał z momojeri oraz masticha z wyspy Chios

PROWADZENIE: dr Agata Szydłowska

17 WRZEŚNIA

Od wysokiego połysku do meblościanki

Grecja. Półświatek rebetów i ich muzyka

8 PAŹDZIERNIKA

15 PAŹDZIERNIKA

Od wielkiej płyty do zrób-to-sam

Warszawa po wojnie. Nowe oblicze miasta

12 LISTOPADA

Od dworków do living roomów

Warszawa okresu Polski Ludowej to nie tylko odbudowa miasta sprzed wojny, ale przede wszystkim czas tworzenia jego nowego oblicza. Przyjrzeliśmy się, jak architekci mierzyli się z rzeczywistością i które z projektów powstających na deskach kreślarskich

3 GRUDNIA

112

Centrum Interpretacji Zabytku

Warszawskie domy mody

Zima w Mieście

W 2018 roku mija 150 lat od założenia najsłynniejszego warszawskiego domu mody – firmy Bogusław Herse. Herse oraz jego konkurenci i następcy, magazyny sióstr Kuhnke, Thonnesa, Włodkowskiego, Marceliny Koch, Zmigrydera czy Myszkorowskiego, przyczynili się znacząco do utrwalenia fenomenu eleganckiej warszawianki. Do tradycji warszawskiego domu mody nawiązywała Jadwiga Grabowska, twórczyni powojennej Mody Polskiej. Odwołują się do niej również współcześni projektanci.

16–26 STYCZNIA KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Zima z dziedzictwem Czym jest dziedzictwo? Według jakich kryteriów możemy je podzielić? Czy jako przykłady możemy wymienić tango lub ceremonię picia kawy? Na te i inne pytania odpowiadali uczestnicy wspólnej zabawy – uzupełniali naklejkami mapy świata i układali tematyczne puzzle.

PROWADZENIE: Agnieszka Dąbrowska

Co jest zabytkiem?

Słynne warszawskie domy mody 19 LISTOPADA

PROJEKT EDUKACYJNY DOTYCZĄCY HISTORII STAREGO MIASTA W WARSZAWIE

Modna oferta i reklama

STYCZEŃ–GRUDZIEŃ

17 GRUDNIA

MIEJSCE: Stare Miasto w Warszawie KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Rzymskie rezydencje poza murami Wiecznego Miasta

PROJEKT DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW MUZEUM HISTORII POLSKI W WARSZAWIE W RAMACH PROGRAMU Patriotyzm Jutra

Podczas spotkań kontynuowaliśmy temat rezydencjonalnej architektury poza murami Rzymu. Kulturowe dziedzictwo Rzymu nie może ograniczać się do stałych ikon turystycznych wędrówek i najczęściej pokazywanych w mediach obiektów. Podmiejskie rezydencje papieskiej arystokracji to w pełni naturalna rama dla Rzymu, pozostająca z nim w ścisłej relacji, kształtująca także charakter życia w centrum.

W ramach projektu udostępniliśmy do bezpłatnego wypożyczenia plecaki z prototypami pomocy do realizacji dwóch tras tematycznych do wyboru: Odbudowa Starego Miasta (XX w.) oraz Przygoda na Starym Mieście (XVI–XVII w.). O tym, co będzie działało, najlepiej wiedzą sami odbiorcy, więc prototypy przekazaliśmy osobom w różnym wieku – dzieciom, młodzieży, dorosłym i seniorom oraz grupom w różnych kombinacjach wiekowych. Poprosiliśmy ich o przetestowanie materiałów i uwagi, które następnie wdrożyliśmy. Chcąc umożliwić udział w zabawie jak największej grupie gości, skonsultowaliśmy trasę ze specjalistą do spraw dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz stworzyliśmy dwie wersje językowe, polską i angielską. Koncepcję opracowaliśmy na podstawie teorii interpretacji Freemana Tildena, wedle której najpełniejsze zrozumienie wartości dziedzictwa można osiągnąć poprzez bezpośrednie obcowanie z omawianymi obiektami, odnoszenie się do doświadczeń, z którymi przychodzą uczestnicy, oraz inspirowanie do samodzielnego myślenia. Przy wykonaniu materiałów edukacyjnych postanowiliśmy zastosować elementy pedagogiki Marii Montessori, bazującej na nastawieniu na samodzielną obserwację, doświadczanie, działalność praktyczną oraz sensorykę. Świetnie zaprojektowane i wykonane materiały to zasługa Edyty Ołdak ze Stowarzyszenia z Siedzibą w Warszawie. Projekt promowaliśmy m.in. podczas Pikniku Konserwatorskiego na dziedzińcu Pałacu Branickich, Urodzin Starówki i Europejskich Dni Dziedzictwa. „Trasy w plecakach” dostępne były do końca października i spotkały się z pozytywnym odbiorem, co potwierdziły oceny w ankietach ewaluacyjnych i rozmowy z uczestnikami. Materiały zostaną ponownie udostępnione wiosną 2019 roku.

PROWADZENIE: dr Olaf Kwapis

Od Pałacu Kwirynalskiego do Castel Gandolfo 1 PAŹDZIERNIKA

Rezydencje papieskie w burzliwym wieku XIII 5 LISTOPADA

Studium obiektu. Villa Giustiniani Odescalchi w Bassano Romano 10 GRUDNIA

Działalność edukacyjna ZIMA W MIEŚCIE

224

PROJEKT EDUKACYJNY CO JEST ZABYTKIEM?

3603

JAK UCZYĆ O DZIEDZICTWIE?

uczestników

PODRÓŻE Z MUZEUM

LATO W MIEŚCIE

PROGRAM EDUKACYJNY

uczestników

436

uczestników

1354

uczestników

113

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Zestaw Odbudowa Starego Miasta z projektu edukacyjnego Co jest zabytkiem?, fot. MW

Spotkanie warsztatowe Jak uczyć o dziedzictwie?, fot. MW

Podróże z Muzeum KOORDYNACJA: Anna Zasadzińska ORGANIZATOR: Centrum Interpretacji Zabytku

Program edukacyjny dla dorosłych, realizowany przez Annę Zasadzińską i dr. Olafa Kwapisa, polegający na organizacji podróży, podczas których uczestnicy mają możliwość bezpośredniego obcowania z dziedzictwem UNESCO. Każda wycieczka poprzedzona jest wprowadzeniem historycznym i podsumowana wykładem. Rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej (Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO, kryterium: I, II, IV, V, data wpisu: 1997) 20–25 CZERWCA MIEJSCE: Turyn

Zestaw Odbudowa Starego Miasta z projektu edukacyjnego Co jest zabytkiem?, fot. Paweł Czarnecki

Droga pielgrzymkowa do Santiago de Compostela (Lista światowego dziedzictwa UNESCO, kryterium: II, IV, VI / data wpisu: 1993)

Jak uczyć o dziedzictwie?

2–11 WRZEŚNIA MIEJSCE: drogi do Santiago de Compostela

SPOTKANIE WARSZTATOWE DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ STOWARZYSZONYCH UNESCO 28 MAJA KOORDYNACJA: Sylwia Kot WSPÓŁPRACA: Polski Komitet ds. UNESCO WYDARZENIE OBJĘTE PATRONATEM ERDK 2018

Po nawiązaniu współpracy ze Szkołami Stowarzyszonymi UNESCO, polegającej na przygotowaniu ogólnodostępnych, bezpłatnych materiałów edukacyjnych o dziedzictwie materialnym, niematerialnym i naturalnym UNESCO, wysłaliśmy do wszystkich szkół ankiety dotyczące potrzeb edukacyjnych nauczycieli w tym zakresie. Kolejnym krokiem było zaproszenie nauczycieli-koordynatorów w Szkołach Stowarzyszonych UNESCO na seminarium. Spotkanie rozpoczęło się wykładem wprowadzającym prof. Jacka Purchli Przyszłość przeszłości. Następnym etapem były warsztaty, podczas których nauczyciele wskazali nam drogę do dalszej pracy. Projekt będzie kontynuowany w 2019 roku.

Wyjazd w ramach programu edukacyjnego Podróże z Muzeum, fot. Anna Zasadzińska

114

Centrum Interpretacji Zabytku

Lato w Mieście

O interpretacji dziedzictwa LEKCJA WARSZTATOWA

26 CZERWCA – 31 SIERPNIA

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 7–8; szkoły ponadpodstawowe

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku, Stare Miasto w Warszawie

DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, z niepełnosprawnością intelektualną

KOORDYNACJA: Sylwia Kot

Śladami odbudowy Starego Miasta

Zajęcia dotyczyły światowego dziedzictwa. Oferta pozwalała na wybór zajęć realizowanych w siedzibie lub podczas spaceru po Starym Mieście.

SPACER GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8; szkoły ponadpodstawowe DOSTĘPNOŚĆ: osoby z niepełnosprawnością intelektualną, spektrum autyzmu

Moje, twoje, nasze dziedzictwo Czym jest dziedzictwo? Czy dla każdego będzie ono tym samym? Podczas spotkania w Centrum Interpretacji Zabytku zastanawialiśmy się, jakie znaczenie ma odbudowane Stare Miasto w Warszawie, dlaczego wpisano je na Listę światowego dziedzictwa UNESCO i jakie inne skarby się na niej znajdują.

Na tropie historii GRA MIEJSKA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 4–8; szkoły ponadpodstawowe DOSTĘPNOŚĆ: osoby ze spektrum autyzmu

Warszawskie Stare Miasto w XX wieku LEKCJA WARSZTATOWA

Dziedzictwo Starego Miasta Jak wyglądał proces odbudowy Starego Miasta i jakie decyzje podjęto w tym czasie? Co znajdziemy, wędrując uliczkami historycznego centrum Warszawy? Podczas spotkania uczestnicy szukali odpowiedzi na postawione im pytania bezpośrednio w przestrzeni staromiejskiej.

GRUPA WIEKOWA: szkoły ponadpodstawowe DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, z niepełnosprawnością intelektualną, spektrum autyzmu

Uniwersytet Trzeciego Wieku PAŹDZIERNIK 2018 – CZERWIEC 2019

Oferta edukacyjna 2018/2019

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku (ZOB. TAKŻE s. 104–106)

KOORDYNACJA: Sylwia Kot

W 2018 roku wprowadziliśmy ofertę dla Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Cykl wykładów przybliża problemy warszawskiego środowiska architektonicznego od początku XX wieku do roku 1989, ze szczególnym uwzględnieniem odbudowy Starego Miasta, oraz omawia genezę powstania list UNESCO.

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku, Stare Miasto w Warszawie

W 2018 roku opracowaliśmy nową ofertę edukacyjną dla przedszkoli i szkół związaną z zagadnieniami poruszanymi na wystawie w Centrum Interpretacji Zabytku, czyli historią zniszczenia i odbudowy Starego Miasta oraz jego wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Odbudowa przed odbudową Ewa Perlińska-Kobierzyńska

Co jest zabytkiem? LEKCJA WARSZTATOWA

Powojenna odbudowa Starego Miasta

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8

Ewa Perlińska-Kobierzyńska

DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, z niepełnosprawnością intelektualną,

Polichromie na staromiejskich kamienicach

spektrum autyzmu

Sylwia Kot

Projekt: miasto GRUPA WIEKOWA: przedszkole; szkoła podstawowa; szkoły ponadpodstawowe

Rotterdam, Hawr i Drezno – inne odbudowane miasta europejskie

DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, z niepełnosprawnością intelektualną,

Marta Galewska

LEKCJA WARSZTATOWA

spektrum autyzmu

Stare Miasto na Liście światowego dziedzictwa Kulturowego

Architektura do mieszkania

Anna Zasadzińska

LEKCJA WARSZTATOWA GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa, klasy 1–8; szkoły ponadpodstawowe

Dziedzictwo niematerialne

DOSTĘPNOŚĆ: osoby z dysfunkcją ruchu, z niepełnosprawnością intelektualną,

Sylwia Kot

spektrum autyzmu

115

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

Zagrożone dziedzictwo Anna Zasadzińska

Polski Komitet ds. UNESCO W 2018 roku kontynuowaliśmy współpracę z Polskim Komitetem ds. UNESCO. Rozpoczęte w poprzednim roku działania ze Szkołami Stowarzyszonymi UNESCO miały ciąg dalszy w postaci seminarium Jak uczyć o dziedzictwie? Oprócz tego Muzeum Warszawy gościło stypendystów programu UNESCO / Poland Co-Sponsored Fellowships Programme in Archaeology and Conservation organizowanego przez Komitet i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Aby zaprezentować nasze metody pracy ze zbiorami, dla uczestników programu, z takich instytucji jak Bibliotheca Alexandrina, Grand Egyptian Museum czy Muzeum Narodowe w Aleppo, zorganizowaliśmy spotkania z konserwatorami papieru i metalu oraz archeologami.

Dziedzictwo kulturowe na Liście UNESCO Marta Galewska

Dziedzictwo naturalne Sylwia Kot

Inne działania Wizyty studyjne Jak co roku przyjmowaliśmy wielu zagranicznych gości zainteresowanych poznaniem historii odbudowy Starego Miasta w Warszawie oraz jego wpisu na Listę UNESCO. Wizyty były organizowane we współpracy m.in. z Biurem Stołecznego Konserwatora Zabytków, Narodowym Instytutem Dziedzictwa, Organizacją Miast Światowego Dziedzictwa. Przygotowywaliśmy również spotkania czy wykłady połączone z oprowadzaniem po wystawie dla przedstawicieli różnych zagranicznych uczelni, jak GIBS Business School w Pretorii czy Uniwersytetu IULM w Mediolanie.

Organizacja Miast Światowego Dziedzictwa (OWHC) Jako członek uczestniczymy we wszystkich działaniach organizacji. W tym roku był to między innymi projekt OWHC Young Travelling Scholarship, w ramach którego rozdawane były stypendia na podróż po europejskich miastach światowego dziedzictwa, a także konkurs fotograficzny dotyczący codziennego życia w mieście wpisanym na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, w którym pierwszą nagrodę zdobył warszawski fotograf, Paweł Czarnecki.

Staż studencki

Narodowy Instytut Dziedzictwa Muzeum Warszawy było partnerem międzynarodowej konferencji The Challenges of World Heritage Recovery. International Conference on Reconstruction, która odbyła się 6–8 maja w Zamku Królewskim w Warszawie. Organizatorami konferencji było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa. W ramach programu towarzyszącemu konferencji odbyły się spacery po Starym Mieście i oprowadzanie w Centrum Interpretacji Zabytku.

W drugiej połowie roku został zorganizowany staż studencki, w ramach którego studentka lingwistyki stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, a zarazem przewodniczka po Warszawie, odbyła w Muzeum Warszawy praktyki tłumaczeniowe.

116

Noc Muzeów

Centrum Interpretacji Zabytku 19.00–00.00

19 MAJA

Tradycje UNESCO związane z nocą

ORGANIZATOR: Miasto Stołeczne Warszawa

KOORDYNACJA: Sylwia Kot WSPÓŁPRACA: Koło Varsavianistyczne IV Liceum Ogólnokształcącego

NOC MUZEÓW W MUZEUM WARSZAWY (WSZYSTKIE LOKALIZACJE)

im. Adama Mickiewicza w Warszawie

Tradycje związane z nocą wpisane są na Listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Program opracowaliśmy w ramach projektu partycypacyjnego z uczniami koła varsavianistycznego, działającego w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Podczas warsztatów poprzedzających wydarzenie uczestnicy poznali historię Starego Miasta, zapoznali się z Listą, wybrali najciekawsze elementy i zdecydowali, w jaki sposób je najlepiej pokazać gościom. Podczas Nocy Muzeów członkowie Koła Varsavianistycznego prowadzili warsztaty dla publiczności, zapraszając uczestników do tworzenia własnych masek na wzór tych używanych podczas tańca ćhau w Indiach oraz wykonywania kukieł inspirowanych rekwizytami wykorzystywanymi podczas Sbek Thom przez Khmerów w Kambodży. Materiały zostały przetłumaczone na język angielski i ukraiński.

9037

uczestników BARBAKAN

1221

uczestników

CENTRUM INTERPRETACJI ZABYTKU

uczestników

MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO

uczestników

MUZEUM FARMACJI IM. MGR ANTONINY LEŚNIEWSKIEJ

uczestników

MUZEUM – MIEJSCE PAMIĘCI PALMIRY

uczestników

MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

uczestników

MUZEUM WARSZAWY (SIEDZIBA GŁÓWNA)

uczestników

MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

uczestników

600 403

1490 81

1067 2017 2158

Barbakan 10.00‒00.00 PROWADZENIE: pracownicy Działu Edukacji Muzeum Warszawy

Bezpłatne zwiedzanie wystawy stałej.

Warsztaty w Centrum Interpretacji Zabytku, fot. MW

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego 18.00–0.00 PROWADZENIE: Maria Biegańska, Barbara Rogalska, Andrzej Zaborowski

Publiczność mogła obejrzeć przedpremierowo wystawę Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa.

Zwiedzanie Barbakanu, fot. MW

117

Popularyzacja wiedzy o Warszawie

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry 12.00–20.00

Zwiedzanie ekspozycji stałej. 12.00, 15.00, 18.00

Pokazy filmu dokumentalnego Rzeczpospolita Kampinoska 1944, reż. Maciej Piwowarczuk (2010).

Muzeum Ordynariatu Polowego 19.00–1.00

Koncert organowy pieśni patriotyczno-wojskowych w wykonaniu prof. Emanuela Bączkowskiego w katedrze polowej WP, zwiedzanie wystawy stałej.

Druk okolicznościowy Muzeum Drukarstwa Warszawskiego przygotowany dla uczestniczek i uczestników Nocy Muzeów, skład Andrzej Zaborowski

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej 19.00–1.00

Z Petersburga do Warszawy. Droga mgr farm. Antoniny Leśniewskiej do niepodległej Polski Program poświęcony pamięci patronki Muzeum i jej działalności w latach 1914–1921. Antonina Leśniewska była nie tylko jedną z pierwszych kobiet z wyższym wykształceniem farmaceutycznym, założycielką pierwszej żeńskiej apteki i szkoły farmaceutycznej w Petersburgu, ale także działaczką społeczną odznaczoną Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta.

Zwiedzanie wystawy stałej Muzeum Ordynariatu Polowego, fot. MW

Muzeum Warszawskiej Pragi 19.00–1.00

Dzika Praska Noc Muzeów Wolontariusze warszawskiego ZOO, które obchodziło w 2018 roku 90. urodziny, opowiadali o karaczanach, a w Muzeum Warszawskiej Pragi można było oglądać wystawę 90. urodziny warszawskiego ZOO. 21.00 Muzeum pełne tańca

Warszawskie Muzeum Tańca przedstawiło spektakl plenerowy składający się z pięciu małych form scenicznych. 23.00 Divy, dziwy i Karolina Czarnecka

Występ-niespodzianka Praskiego Teatru Lalek i Karoliny Czarneckiej. 17.00 i 17.30 Zacznij od Zoo

Wycieczki po ZOO. Zwiedzanie wystawy stałej Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

118

Noc Muzeów

proj. Joanna Bębenek

Siedziba główna Muzeum Warszawy 19.00–0.00

Nocne zwiedzanie wystawy głównej Rzeczy warszawskie. SPACERY 20.00 Mroczne miejsca starej Warszawy PROWADZENIE: Katarzyna Szafrańska 21.00 Legendy z dreszczykiem PROWADZENIE: Ewa Grzywacz 22.00 Szlakiem wszetecznic i przestępców dawnej Warszawy PROWADZENIE: Marta Zdanowska

Zwiedzanie wystawy głównej Rzeczy warszawskie, fot. MW

119

Zbiory Pion inwentaryzatorski Ochrona i zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego jest jednym z podstawowych zadań realizowanych przez muzea. W Muzeum Warszawy za jego realizację odpowiadają (w przynależnych im zakresach) dwa piony: inwentaryzatorski i konserwatorski. W 2018 roku pion inwentaryzatorski realizował cykliczne zadania, związane z ewidencją nabytków bieżących, przechowywaniem zbiorów oraz okresową kontrolą zgodności stanu faktycznego zbiorów z zapisami w księgach inwentarzowych oraz ewidencji pomocniczej. Na szczególną uwagę zasługuje zakończenie skontrum zbioru fotografii oraz obsługa ruchu wewnętrznego w związku z wydawaniem zbiorów z magazynów do digitalizacji, a następnie na wystawę główną. W ramach drugiego obszaru, leżącego w gestii pionu inwentaryzatorskiego, obejmującego udostępnianie zbiorów, realizowane były zadania związane z wypożyczeniami, kwerendami oraz udostępnianiem cyfrowych wizerunków zbiorów. Na szczególną uwagę zasługuje jednak projekt, realizowany wspólnie z pionem merytorycznym, dotyczący budowy nowoczesnej, funkcjonalnej strony internetowej, służącej do prezentacji zbiorów online oraz połączenie jej z istniejącymi bazami wewnętrznymi. Równolegle realizowany był także projekt mający na celu uporządkowanie wewnętrznej bazy zbiorów w zakresie metadanych oraz tworzenia słowników kontrolowanych. Osobnym zagadnieniem, które również należy odnotować, była digitalizacja zbiorów. Pracownia Digitalizacji Zbiorów w 2018 roku wykonywała dokumentację wizualną nabytków bieżących, a także zbiorów wytypowanych do publikacji muzealnych i wystaw. Grzegorz Konsalik

GŁÓWNY INWENTARYZATOR ZBIORÓW

121

Grzegorz Konsalik, fot. MW

Zbiory

Inwentaryzacja zbiorów Zadania realizowane przez Dział Inwentaryzacji Zbiorów W 2018 roku jednym z głównych zadań było zakończenie skontrum zbiorów fotograficznych. Dział Inwentaryzacji Zbiorów poza swoimi podstawowymi zadaniami kontynuował prace związane z porządkowaniem dokumentacji akcesyjnej oraz pozyskiwaniem autorskich praw majątkowych. Powyższe działania, ze względu na ich skalę, będą kontynuowane w następnych latach. Aneta Matuszewska, fot. MW

W 2018 roku Dział Inwentaryzacji Zbiorów zewidencjonował

Zbiory Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej:

26 poz. inwentarzowych

1819 artefaktów

(W TYM 21 DARÓW I 5 ZAKUPÓW)

W TYM:

Zbiory Muzeum Drukarstwa Warszawskiego:

9 poz. inwentarzowych Zbiory artystyczno-historyczne:

(W TYM 6 DARÓW I 3 ZAKUPY)

459 poz. inwentarzowych

Zbiory Muzeum Ordynariatu Polowego:

[127 DARÓW I 332 ZAKUPY]

1 poz. inwentarzowa malarstwo grafika rzeźba rzemiosło artystyczne zabytki kultury materialnej pamiątki historyczne medale i numizmaty ubiory

(W TYM 1 DAR)

5 poz. 14 poz. 4 poz. 136 poz. 127 poz. 35 poz. 105 poz. 33 poz.

Zbiory Wydzielone Barbary i Jana Schielów:

6 poz. inwentarzowych (W TYM 6 DARÓW)

Zbiory Wydzielone Mieczników:

3 poz. inwentarzowe (W TYM 3 ZAKUPY)

Zbiory planów i rysunków architektonicznych:

121 poz. inwentarzowych

Zbiory Plakatów:

2 poz. inwentarzowe

(W TYM 119 DARÓW I 2 ZAKUPY)

(W TYM 1 DAR I 1 ZAKUP)

kartografia rysunki architektoniczne

Ponadto w pomocniczym spisie niemuzealiów zewidencjonowano

5 poz. 116 poz.

25 artefaktów

Zbiory fotograficzne:

496 poz. inwentarzowych (W TYM 230 DARÓW I 266 ZAKUPÓW)

inne dobra kultury destrukty

Zbiory archiwaliów:

696 poz. inwentarzowych (W TYM 556 DARÓW I 140 ZAKUPÓW)

122

24 poz. (w tym 24 dary); 1 poz. (1 dar)

Pion inwentaryzatorski

Skontrum zbiorów Przeprowadzono czynności formalno-prawne, w wyniku których Muzeum pozyskało:

Zakończono fizyczne sprawdzanie obecności zbiorów fotograficznych w magazynie i na wystawie głównej. Skontrum podlegało: Archiwum Negatywów (124 851 poz. inwentarzowych), Archiwum Fotografii (37 874 poz. inwentarzowe), Archiwum Ikonograficzne (9768 poz. inwentarzowych) oraz spis variów w liczbie 1594 poz. inwentarzowych. Większość odnotowanych braków została wyjaśniona.

a. autorskie prawa majątkowe do prac: Edwarda Dwurnika (1943–2018) Barbary Schiele Jadwigi Schiele (1897–1975) Henryka Karola Schielego (1898–1966)

Inne prace inwentaryzatorskie

Jana Schielego (1919–2000)

Rozpoczęto prace mające na celu wytypowanie archiwaliów do deakcesji.

Łącznie: 17 poz. inwentarzowych

Rozpoczęto weryfikację ewidencji pomocniczej kopii i makiet. b. licencje do prac:

Przeprowadzono reinwentaryzację zbioru Miejskiego Biura Projektów WAR CENT. Założono 2374 karty inwentarzowe (296 poz. inwentarzowych). Zbiór został oznakowany, a poszczególne muzealia umieszczone w nowych bezkwasowych teczkach.

Antoniego Dygata (1886–1949) Antoniego Łyżwańskiego (1904–1972) Marty i Jerzego Bartłomieja Mieczników Władysława Miecznika (1903–1989)

Uporządkowano i zweryfikowano dokumentację akcesyjną zbiorów Muzeum Warszawskiej Pragi z lat 2007–2013 (2681 poz. inwentarzowych).

Łącznie: 120 poz. inwentarzowych

Uporządkowano i zweryfikowano dokumentację akcesyjną dla muzealiów artystyczno-historycznych z roku 2007 (5821 poz. inwentarzowych).

Dokonano reorganizacji magazynu akcesyjnego, jako przestrzeni do czasowego przechowywania nabytków bieżących oraz zbiorów niezinwentaryzowanych.

Przeprowadzono prace przygotowawcze do inwentaryzacji Archiwum Historii Mówionej.

Przeprowadzono szkolenia indywidualne i grupowe dla nowych i dotychczasowych użytkowników programu do ewidencji zbiorów Musnet.

Dokonano analizy statusu własnościowego spuścizny po Januszu Korczaku oraz przyjęto plan działań mający na celu usankcjonowanie praw własnościowych Muzeum do powyższego zbioru.

Przeprowadzono prace związane z administrowaniem programem Musnet.

Podjęto działania mające na celu usprawnienie i skoordynowanie procesu inwentaryzacji zbiorów w oddziałach Muzeum.

Zorganizowano wizytę studyjną w Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie w ramach wymiany doświadczeń związanych z inwentaryzacją, przechowywaniem, konserwacją i digitalizacją zbiorów fotograficznych.

Zweryfikowano, poprawiono i naniesiono numery inwentarzowe na muzealia podczas: przygotowania artefaktów na wystawę główną; wyceny grafiki; digitalizacji zbiorów; kwerend i udostępniania zbiorów; zwrotów z konserwacji. Zweryfikowano prawa własności dot. negatywów i fotografii zbioru Aleksandra Minorskiego. Dokonano weryfikacji statusu muzealiów pod kątem prawa autorskiego i prawa własności w każdym przypadku udostępniania dokumentacji wizualnej lub wypożyczenia zbiorów.

Aneta Matuszewska

KUSTOSZ, DZIAŁ INWENTARYZACJI ZBIORÓW

123

Zbiory

Dokumentacja wizualna zbiorów Zadania realizowane przez Dział Inwentaryzacji Zbiorów W pierwszym półroczu 2018 roku Pracownia Digitalizacji Zbiorów tworzyła dokumentację zbiorów prezentowanych w drugiej odsłonie wystawy głównej. Ponadto wykonała dokumentację wizualną zbiorów prezentowanych na wystawie czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 oraz w towarzyszącym jej katalogu, a także cyfrowe odwzorowania zbiorów do dwóch innych publikacji: katalogu kolekcji Jana i Barbary Schielów oraz książki Herse. Warszawski dom mody. Do stałych obowiązków pracowni należała dokumentacja nabytków bieżących oraz realizacja zamówień zewnętrznych. W 2018 roku podjęte zostały również prace związane z ujednoliceniem metadanych fotograficznych oraz czynności związane z postprodukcją cyfrowych odwzorowań zbiorów wytypowanych do pierwszej odsłony e-Katalogu Zbiorów. W 2018 roku została wykonana cyfrowa dokumentacja wizualna dla następujących zbiorów: Depozyty Zbiory Archiwaliów

8 poz. 200 poz.

Zbiory Biblioteki

34 poz.

Zbiory Działu Archeologii

14 poz.

Zbiory Fotografii

622 poz.

Zbiory Medalierskie i Numizmatyczne

180 poz.

Zbiory Muzeum Drukarstwa Warszawskiego Zbiory Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej Zbiory Muzeum Ordynariatu Polowego Zbiory Negatywów Zbiory Niemuzealiów Zbiory Planów i Rysunków Architektonicznych

7 poz. 88 poz. 1 poz. 456 poz. 7 poz. 54 poz.

Zbiory Pocztówek

443 poz.

Zbiory Rzemiosła Artystycznego i Pamiątek Historycznych

494 poz.

Zbiory Sztuki

218 poz.

Zbiory Wydzielone

888 poz.

Razem

3714

pozycji

Mikołaj Kalina

SPECJALISTA DS. DOKUMENTACJI WIZUALNEJ ZBIORÓW KOORDYNATOR PRACOWNI DIGITALIZACJI ZBIORÓW

124

Mikołaj Kalina, fot. MW

Pion inwentaryzatorski

Udostępnianie informacji o zbiorach Zadania realizowane przez Dział Udostępniania Zbiorów W działalności Działu Udostępniania Zbiorów rok 2018 był przełomowy. Pod koniec 2017 roku rozpoczęły się prace koncepcyjne nad budową elektronicznego Katalogu Zbiorów, który będzie ściśle powiązany z prowadzeniem kwerend oraz udostępnianiem dokumentacji wizualnej zbiorów. Dotychczas w ramach kwerend Muzeum udostępniało jedynie wewnętrzną komputerową bazę zbiorów. Etapami zostanie ona upubliczniona online, co wpłynie na zmianę koncepcji dalszego prowadzenia kwerend. Z myślą o odbiorcach wprowadzona zostanie nowa forma kwerend – jako rodzaj konsultacji merytorycznych. Indywidualne i bardziej spersonalizowane podejście do odbiorcy zakłada zapoznanie się z jego potrzebami, aby udzielić mu merytorycznego wsparcia w poszukiwaniu właściwych zbiorów dla danego tematu czy zagadnienia. Z tej zmiany skorzystają nie tylko odbiorcy, ale również Muzeum, które wiedzę o potrzebach odbiorców wykorzysta w tworzeniu e-Katalogu Zbiorów. W 2018 roku z wnioskami o przeprowadzenie kwerendy lub udostępnienie cyfrowych wizerunków zbiorów zwracały się pracownie architektoniczne i konserwatorskie realizujące projekty odbudowy lub konserwacji historycznej zabudowy Warszawy. Poszukiwano planów i rysunków architektonicznych oraz materiałów ikonograficznych. Media żywo interesowały się dawnymi widokami Warszawy, szczególnie na fotografiach, a także dokumentacją zniszczeń po II wojnie światowej. W związku z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości interesanci poszukiwali (zarówno do celów wystawienniczych, wydawniczych, jak i naukowych) biżuterii patriotycznej, pamiątek związanych ze zrywami niepodległościowymi oraz z postaciami historycznymi, jak również materiałów ikonograficznych ilustrujących ważne wydarzenia. Dużym zainteresowaniem cieszyła się także tematyka związana z firmami i rodami warszawskimi oraz szeroko pojęta urbanistyka starej Warszawy. Zdarzały się też nietypowe kwerendy, takie jak zapytanie o nowożytne varsaviana ukazujące wpływy Dalekiego Wschodu i carskiej Rusi. Zbiory Muzeum Warszawy w 2018 roku niezmiennie cieszyły się zainteresowaniem odbiorców zewnętrznych, a jedno z najczęściej zadawanych pytań dotyczyło terminu upublicznienia ich w internecie. Z pewnością liczba udostępnień byłaby większa gdyby nie ograniczenie dostępu do zbiorów fotograficznych spowodowane ich skontrum.

Blanka Melania Ciężka

ADIUNKT, DZIAŁ UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW

125

Blanka Melania Ciężka, fot. MW

Do Muzeum wpłynęło:

209 wniosków o ponowne wykorzystanie

informacji sektora publicznego (kwerendy oraz udostępnianie dokumentacji wizualnej zbiorów), w tym – zrealizowano 202 wnioski – odrzucono 7 wniosków z przyczyn formalnych (Muzeum nie posiada praw autorskich) lub organizacyjnych (skontrum zbiorów) – 99 wniosków dotyczyło kwerend – 110 wniosków dotyczyło udostępnienia dokumentacji wizualnej Z wnioskami o udostępnienie informacji o zbiorach Muzeum zwróciły się m.in.: – Urząd Miasta Stołecznego Warszawy – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Muzeum Narodowe w Warszawie – Królikarnia (Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie) – House of European History w Brukseli – Muzeum Historii Polski – Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN – Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym – Wydawnictwo Agora – „Spotkania z Zabytkami” – Instytut Historii Nauk PAN – Teatr Wielki Opera Narodowa – Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Zbiory

Wypożyczenia zbiorów Zadania realizowane przez Dział Udostępniania Zbiorów Zbiory Muzeum Warszawy użyczane są bezpłatnie na wystawy organizowane w Polsce i Europie. W 2018 roku, ze względu na setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, zagadnienia związane z wydarzeniami 1918 roku lub je poprzedzającymi były dominującym tematem wystaw, na których prezentowano zbiory Muzeum. W ramach tych obchodów zbiorami Muzeum interesowano się również w szerszym kontekście zrywów niepodległościowych Polaków.

Zamek Królewski w Warszawie – wystawa czasowa Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej;

Wypożyczenia zbiorów z Muzeum

Muzeum Okręgowe w Koninie – wystawa czasowa Przepraszamy za niedogodności, próbujemy zmienić świat;

Muzeum Architektury we Wrocławiu – wystawa czasowa 1918–2018: Stulecie niepodległości. Polska – światu; Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym – wystawa czasowa Dawny warsztat złotniczy. Historia polskiej biżuterii patriotycznej; Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym – wystawa stała Rekonstrukcja wnętrza dawnego warsztatu złotniczego; Muzeum Narodowe w Krakowie – wystawa czasowa Niepodległość. Wokół myśli historycznej Józefa Piłsudskiego;

Sporządzono

Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu – wystawa czasowa Droga do Niepodległej. Listopad 1918 w Sosnowcu;

32 protokoły zdawczo-odbiorcze Na ich podstawie z Muzeum wypożyczono

Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie – wystawa czasowa Blask orderów w 100-lecie odzyskania niepodległości;

413 muzealiów:

ze względu na miejsce:

do muzeów

259 muzealiów

do innych instytucji

97 muzealiów

do konserwacji

57 muzealiów

Muzeum Techniki i Komunikacji. Zajezdnia Sztuki w Szczecinie – wystawa czasowa Z Niepodległej. Polskie marki przemysłowe 20-lecia międzywojennego;

ze względu na cel:

wystawa czasowa

324 muzealia

depozyt

13 muzealiów

konserwacja

57 muzealiów

inne

19 muzealiów

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN – wystawa czasowa W Polsce króla Maciusia. 100-lecie odzyskania niepodległości; Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku – wystawa czasowa Uzbrojone rzeki. Flotylle Niepodległej; Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach – wystawa stała Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1990.

Zbiory Muzeum Warszawy były prezentowane w: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki – wystawa czasowa Przyszłość będzie inna. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918;

Wypożyczenia zbiorów do Muzeum

Muzeum Lubelskie w Lublinie – wystawa czasowa Obrazy zniewolenia, alegorie wolności;

do Muzeum wypożyczono

152 muzealia:

Muzeum Regionalne w Szczecinku – wystawy czasowe Nowa odrodzona i Biały atrament; Muzeum Zamoyskich w Kozłówce – wystawa czasowa Historia pisana życiorysami. Ziemiaństwo w walce o Niepodległą; Muzeum Narodowe w Gdańsku – wystawa czasowa Bolesław Jan Czedekowski – portrecista wiedeński;

ze względu na miejsce:

od muzeum od osoby prywatnej

24 muzealia 128 muzealiów

ze względu na cel:

wystawa czasowa

Kancelaria Sejmu, Biblioteka Sejmowa – wystawa czasowa 550-lecie parlamentaryzmu polskiego organizowana w Zamku Królewskim w Warszawie; Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi – wystawa czasowa Jerzy Antkowiak – Moda Polska;

Opracowała Lan Tran Hai, adiunkt, Dział Udostępniania Zbiorów.

126

152 muzealia

Pion inwentaryzatorski

Przechowywanie zbiorów Zadania realizowane przez Dział Przechowywania Zbiorów W pierwszym półroczu prace działu skoncentrowane były przede wszystkim na obsłudze magazynowej drugiego etapu wystawy głównej oraz wystawy czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918. Obiekty były udostępniane w celu digitalizacji, konserwacji oraz w związku z działaniami Działu Organizacji Wystaw i Wydarzeń. Realizowane były także kwerendy dotyczące planowanych w Muzeum wystaw, kwerendy naukowe pracowników, konsultacje, a także kwerendy i wypożyczenia do innych instytucji. Obiekty udostępniano na przeglądy konserwatorskie, do pracowni konserwacji oraz dla komisji wyceny zbiorów. Równolegle wydawano obiekty na ekspozycje w kolejnych zmianach w gabinetach wystawy głównej oraz wystawy stałej w Muzeum Warszawskiej Pragi. W drugim półroczu 2018 roku wzrosła liczba próśb o udostępnienie zbiorów oraz ich wizerunków cyfrowych zarówno od pracowników Muzeum, jak i innych instytucji. Podczas kwerend udostępniano kolekcje liczące po kilka tysięcy numerów inwentarzowych, szczególnie ze zbiorów fotograficznych oraz wybranych kolekcji rysunku architektonicznego. W celu ułatwienia pracownikom Muzeum dostępności do zbiorów zapadła decyzja o możliwości pracy kuratorów w magazynie, jeśli pozwala na to rodzaj udostępnianych zbiorów. W magazynie pracowały również komisje wyceny zbiorów. W drugiej połowie roku Dział udostępniał zbiory na wystawy czasowe do innych muzeów oraz do digitalizacji. Poza obsługą ruchu muzealiów kontynuowane były prace porządkowe we wszystkich magazynach zbiorów. Najszerszy zakres prac wykonano w magazynach Muzeum Warszawskiej Pragi. W celu lepszego wykorzystania powierzchni oraz konsolidacji kolekcji, zbiór broni oraz obiektów związanych z II wojną światową liczący 170 numerów inwentarzowych, został przewieziony do magazynu w Muzeum – Miejscu Pamięci Palmiry. Pracownicy działu Przechowywania Zbiorów udzielali się jako członkowie kilku komisji: skontrum zbiorów fotograficznych, wyceny zbiorów (archiwalia i plakaty) oraz deakcesji zbioru archiwaliów. Dział Przechowywania Zbiorów udostępnił do wszystkich działań 180 procent więcej obiektów niż w roku ubiegłym.

127

Zuzanna Sieroszewska-Rolewicz, fot. MW

Zbiory

Udostępnianie zbiorów

na wystawę główną:

2936 muzealiów

na wystawy czasowe Muzeum Warszawy

617 muzealiów

Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 – 545 muzealiów, Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1990 – 72 muzealia

w ramach planowych zmian ekspozycji na wystawie stałej Muzeum Warszawskiej Pragi

132 muzealia

do konserwacji wewnętrznej i zewnętrznej

530 muzealiów do digitalizacji

41 707 muzealiów

Z magazynów zbiorów udostępniono ogółem:

44 577

W TYM

artefaktów (pozycji inwentarzowych)

2870

2487 muzealiów

(liczba udostępnionych z magazynów zbiorów do digitalizacji nie jest tożsama z ogólną sumą obiektów zdigitalizowanych, gdyż w niniejszym zestawieniu nie został uwzględniony ruch zbiorów z magazynu akcesyjnego, będącego pod opieką Działu Inwentaryzacji Zbiorów oraz wewnętrzne użyczenia artefaktów archeologicznych, będących pod opieką Działu Archeologii, a także użyczenia zbiorów Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej)

archiwaliów do kwerend wewnętrznych i zewnętrznych

10 265 muzealiów

do wypożyczeń na wystawy czasowe do innych instytucji

201 muzealiów

(liczba wypożyczonych obiektów nie jest tożsama z ogólną liczbą wypożyczeń ze względu na wypożyczenia zbiorów niepodlegających Działowi Przechowywania Zbiorów)

inne wypożyczenia

12 204 muzealia

(m.in. konsultacje, prace Działu Organizacji Wystaw i Wydarzeń, edukacja, wycena)

Na stan magazynowy przyjęto

u dostępnianie zbiorów w magazynach do celów wewnętrznych dla kuratorów kolekcji, komisji wyceny zbiorów i przeglądów konserwatorskich

1276 artefaktów

(liczba nie jest tożsama z liczbą nabytków Muzeum w 2018 roku ze względu na kilkuetapową procedurę ich przyjmowania do zbiorów).

13 836

muzealiów

Zuzanna Sieroszewska-Rolewicz

KIEROWNIK DZIAŁU PRZECHOWYWANIA ZBIORÓW

128

Pion konserwatorski

Pion konserwatorski W roku 2018, tak jak w poprzednich latach, konserwatorzy zaangażowani byli w tworzenie wystawy głównej Rzeczy warszawskie – oceniali stany zachowania muzealiów, typowali je do konserwacji zewnętrznych i wewnętrznych, uczestniczyli w wydawaniu obiektów i przyjmowaniu ich po ukończonych pracach. Po otwarciu pierwszej części wystawy w 2017 roku obiekty zgromadzone w gabinetach wymagały stałego nadzoru konserwatorskiego i monitorowania warunków klimatycznych. W związku z setną rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę liczne muzea organizowały wystawy poświęcone temu wydarzeniu i wielokrotnie zwracały się do Działu Udostępniania Zbiorów o wypożyczenie obiektów. Dla konserwatorów wiązało się to z dodatkowymi, czasochłonnymi zadaniami. W ciągu roku odbywały się także przeglądy konserwatorskie w magazynach, kwalifikowanie obiektów do konserwacji i przeprowadzanie tych zabiegów oraz uaktualnianie stanów zachowania w kartach systemu Musnet. W ramach działań komisji zakupów konserwatorzy oceniali stan zachowania obiektów, a w przypadku ich pozyskania artefakty były opisywane i znakowane zgodnie z normami przyjętymi w Muzeum. Również intensywna digitalizacja zbiorów wymagała konserwatorskiego przygotowania obiektów do sfotografowania. Konserwatorzy uczestniczyli w sesjach i szkoleniach podnoszących ich kwalifikacje. Sami szkolili praktykantów i studentów odwiedzających nasze pracownie oraz uczestników warsztatów w ramach działań edukacyjnych Muzeum Jak dbać o rzeczy

Robert Kołodziejski, fot. MW

MUZEALNE PRACOWNIE KONSERWACJI PRZEPROWADZIŁY

314 konserwacji pełnych

(ZOB. WIĘCEJ Popularyzacja wiedzy o Warszawie, s. 103).

W specjalistycznych pracowniach zewnętrznych konserwacji poddano 45 eksponatów. Były to między innymi: lustro (MHW 2322) oraz stolik (MHW 19892) w Pracowni Renowacji Mebli Kingi Kielar (FOT. 1−2); kafle ze zbiorów Działu Archeologicznego (zab. wydz. 177/9 oraz 177/2, MH/83/1406,1445,1457/PZ, MH/77/116/PZ), dzięki współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie (FOT. 3), czy bluzki damskie (MHW 27545 i MHW 26387), narzutka (MHW 27543), melonik (MHW 29994) oraz suknia (MHW 30092/a-c), konserwowane przez pracownię tkanin ReKonArt Małgorzata Podkańska. Obiekty te odzyskały właściwy wygląd, ale przede wszystkim zatrzymana została ich postępująca destrukcja; będą prezentowane na wystawie głównej (FOT. 4−8). Na szczególną uwagę zasługuje planowana od wielu lat i zlecona zewnętrznej pracowni ReKonArt konserwacja unikatowego, późnorenesansowego stroju (MHW 16675/a-g) dworzanina Adama Parzniewskiego (1565−1612), pozyskanego do zbiorów w 1956 roku, wydobytego z krypty grobowej archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie, gdzie Parzniewski został pochowany. Wieloczęściowy, kompletny ubiór marszałka dworu królewny Anny Wazówny, siostry króla Zygmunta III, powstał na początku XVII wieku, uszyty zapewne w Polsce z cennych tkanin sprowadzonych prawdopodobnie z Włoch lub Hiszpanii. Ten bezcenny obiekt został poddany konserwacji po raz pierwszy w 1958 roku przez Pracownię Konserwacji Sztuki Zdobniczej PKZ. Pokazywany był przez wiele lat na ekspozycji muzealnej. W latach 80. XX wieku podjęto decyzję o wycofaniu go do magazynu z powodu postępującej destrukcji. Zostanie zaprezentowany w Gabinecie Ubiorów (FOT. 9−16). Robert Kołodziejski

GŁÓWNY KONSERWATOR ZBIORÓW

129

73 konserwacje częściowe

654 konserwacje zachowawcze

Zbiory

4 Bluzka MHW 27545 przed konserwacją

8 Komisyjny zwrot bluzki MHW 26387 po konserwacji

5 Po konserwacji 9 Czapka przed konserwacją

6 Fragment podszewki bluzki MHW 26387 przed konserwacją

9a Czapka rozszyta na elementy składowe podczas konserwacji

1, 2 Komisja konserwatorska w Pracowni Konserwacji Mebli

9b Po konserwacji 3 Kafle ze zbiorów Działu Archeologicznego po konserwacji

7 Po konserwacji

130

Pion konserwatorski

10 Kubrak przed konserwacją

12 Pończochy przed konserwacją

10a Po konserwacji

11 Spodnie przed konserwacją

11a Po konserwacji

13 Kubrak (dublet, wams) − fragment ramienia i kołnierz po konserwacji

131

12a P o konserwacji

Zbiory

14 P eleryna kapa, kubrak i spodnie po konserwacji

16 Analiza mikroskopowa tkanin

15 Komisja konserwatorska i badawcza przy stroju

132

Fotografie: Robert KoĹ&#x201A;odziejski, Ĺ ukasz Brodowicz

Pion konserwatorski

Pracownia Konserwacji Malarstwa Konserwatorzy pracowni mieli ogromny wkład w otwarcie drugiego etapu wystawy Rzeczy warszawskie. Naszym zadaniem było przygotowanie do ekspozycji obrazów i ram. Oprócz prac ściśle konserwatorskich zajmowaliśmy się również oceną stanu zachowania wszelkiego rodzaju eksponatów, typowaniem ich do konserwacji wewnętrznych i zewnętrznych. Uczestniczyliśmy przy wszystkich ruchach muzealiów. W pracowni przeprowadziliśmy osiem pełnych konserwacji obrazów oraz cztery zachowawcze. Podczas prac konserwatorskich scalaliśmy warstwy technologiczne, usuwaliśmy stare pociemniałe nawarstwienia zmieniające kolorystykę i tym samym przywracaliśmy im pierwotny wygląd. Otaczamy opieką konserwatorską również wyroby ze szkła, porcelany, drewna, a także tkaniny, ubiory i te wykonane w technikach mieszanych. Dzięki obecności w naszym zespole doświadczonego konserwatora metalu w 2018 roku odrestaurowanych zostało 178 obiektów srebrnych, mosiężnych, złoconych oraz z innych stopów metali. Eksponaty te, po usunięciu zalegających, często bardzo grubych warstw korozyjnych, odzyskiwały właściwy wygląd i zupełnie inny wyraz estetyczny. Asystowaliśmy w wypożyczeniach i zwrotach ponad 300 obiektów. Równocześnie nadzorowaliśmy wymiany muzealiów w wybranych gabinetach wystawy stałej otwartych w 2017 roku, spowodowane wymogami konserwatorskimi. Zespół konserwatorów przygotowywał również obiekty na wystawę czasową w siedzibie głównej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 45–46) oraz wystawę Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1999 w Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 55–56). Po zakończeniu ubiegłorocznej ekspozycji Mikrokosmos rzeczy. Publiczne i prywatne życie kolekcji nadzorowaliśmy demontaż, pakowanie i transport 1229 muzealiów. W ciągu roku stale współpracowaliśmy z różnymi działami Muzeum. Ocenialiśmy stan zachowania nabytków (199 sztuk) i obiektów oferowanych w darze do zbiorów Muzeum, nanosiliśmy numery inwentarzowe na wymagające tego muzealia. Przygotowywaliśmy obiekty do digitalizacji oraz do tworzonej bazy e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy i katalogu zbioru rodziny Schielów. Wielokrotnie braliśmy udział w komisjach konserwatorskich. Podnosiliśmy swoje kwalifikacje zawodowe, uczestnicząc w szkoleniach, seminariach i sympozjach.

Beata Galperyn-Kołodziejska, fot. MW KONSERWACJE ZAKOŃCZONE

137 obiektów W TYM

obrazy

ramy

metal

127

KONSERWACJE ZACHOWAWCZE

183

obiekty W TYM

4 3

obrazy ramy

szkło i porcelana

51 tkaniny 2 metal

mieszane tektura gips zegar

1 1

malowidło

Beata Galperyn-Kołodziejska

KOORDYNATORKA PRACOWNI KONSERWACJI MALARSTWA KONSERWACJE ROZPOCZĘTE

7 obiektów W TYM

133

obrazy

inne

Zbiory

PRZEGLĄDY KONSERWATORSKIE

ocena stanu zachowania

841 szacowanie zakresu ewentualnych prac konserwatorskich

326 uzupełnianie kart w ewidencji Musnet

828 obiektów

przeglądy na potrzeby współpracy z innymi instytucjami (wypożyczenia i zwroty)

315

obiektów

ocena stanu zachowania nabytków

Przygotowanie konserwatorskie świecznika do zawieszenia na klatce schodowej kamienicy nr 30

Uzupełnianie ubytków zaprawy w ramie

199

obiektów

Oczyszczanie obiektów metalowych

Oczyszczanie figurki oficera napoleońskiego (MHW 174/S)

134

Pion konserwatorski

Wybrane realizacje konserwatorskie Dziedziniec Uniwersytetu Warszawskiego autor nieznany

Obraz trafił do pracowni w złym stanie zachowania. W pierwszej kolejności podklejono odspojone łuski. Następnie lico obrazu oczyszczono z pożółkłego werniksu oraz zmienionych optycznie retuszy i rekonstrukcji. Po usunięciu starego płótna dublażowego obraz zaimpregnowano. W miejscach ubytków podobrazia wklejono płócienne łaty, po czym wykonano nowy dublaż. Ubytki w zaprawie uzupełniono kitem, któremu nadano odpowiednią fakturę oraz wykonano retusz warstwy malarskiej.

MHW 2525 olej na płótnie; 78 × 51,5 cm; po 1844

Stan obiektu w trakcie konserwacji, po oczyszczeniu

W trakcie konserwacji, po uzupełnieniu ubytków zaprawy

Po konserwacji

135

Zbiory

Potyczka w okolicy Dębego January Suchodolski MHW 16170 olej na płótnie; 65 × 86 cm; 1859

Obraz znajduje się obecnie na wystawie Rzeczy warszawskie w Gabinecie Ludwika Gocla. Po oczyszczeniu lica z pożółkłego werniksu oraz zmienionych kolorystycznie retuszy, uzupełniono ubytki w zaprawie. Kitom nadano odpowiednią fakturę, a następnie scalono je kolorystycznie z oryginalną warstwą malarską.

Fragment lica po oczyszczeniu i wklejeniu łat

Stan obiektu w trakcie konserwacji, podczas oczyszczania

Fragment lica po uzupełnieniu ubytków zaprawy

Fragment lica po konserwacji Lico obrazu podczas oczyszczania w luminescencji wzbudzonej promieniowaniem UV

136

Pion konserwatorski

Portret Joanny Żubrowej lub Barbary Czarnockiej autor nieznany MHW 30443 olej na płótnie; 18,6 × 13,5 cm; pierwsza ćwierć XIX wieku

Obraz obecnie znajduje się na wystawie Rzeczy warszawskie w Gabinecie Portretów. Powierzchnię lica oczyszczono z warstwy werniksu i pociemniałych retuszy, uzupełniono ubytki w zaprawie oraz w warstwie malarskiej.

Stan obiektu w trakcie konserwacji, po oczyszczeniu i uzupełnieniu ubytków zaprawy

Po konserwacji

Przed konserwacją

Retusz warstwy malarskiej

137

Zbiory

Lico obrazu przed konserwacjÄ&#x2026; w luminescencji wzbudzonej promieniowaniem UV

Po konserwacji

W trakcie konserwacji, podczas oczyszczania

138

Pion konserwatorski

Portret nieokreślonego urzędnika wojskowego autor nieznany

Stan obiektu

MHW 16732 olej na płótnie; 79,5 × 63 cm; pierwsza ćwierć XIX wieku

Obraz obecnie znajduje się na wystawie Rzeczy warszawskie w Gabinecie Portretów. Usunięto rozległe przemalowania po formie oraz wielowarstwowe kity o źle opracowanej fakturze. Następnie uzupełniono te ubytki i wykonano retusz barwny naśladowczy.

W trakcie konserwacji po oczyszczeniu i uzupełnieniu ubytków zaprawy

Oczyszczanie warstwy malarskiej

Po konserwacji

139

Zbiory

Odznaka sołtysa (Królestwo Polskie) MHW 457 tombak; 10 × 9 cm; XIX wiek

Po oczyszczeniu odznaki z brudu usunięto zielone produkty korozji miedzi. Zastosowano stabilizator BTA w roztworze alkoholu etylowego oraz antykorozyjną warstwę woskową. Ostatecznie wypolerowano powierzchnię. Stan obiektu

przed konserwacją, awers

przed konserwacją, rewers

po konserwacji, awers

po konserwacji, rewers

140

Pion konserwatorski

Odznaka wójta gminnego (Królestwo Polskie) MHW 458 brąz; 5,5 × 4,5 cm; 1864

Aby uzyskać czytelność przedstawienia, usunięto zalegające zanieczyszczenia metodami chemiczno-mechanicznymi, a następnie zastosowano inhibitor i pokryto całość powłoką woskową zabezpieczającą. Po odparowaniu rozpuszczalnika powierzchnię wypolerowano. Stan obiektu

przed konserwacją, awers

przed konserwacją, rewers

po konserwacji, awers

po konserwacji, rewers

141

Zbiory

Odznaczenie rosyjskie, medal Za zdobycie szturmem Warszawy, 25−26 VIII 1831 MHW 250 srebro; śr. 2,5 cm; 1831

Powierzchnię medalu oczyszczono specjalistycznym płynem do czyszczenia srebra. Po uzyskaniu właściwego stanu zastosowano stabilizator BTA, a następnie naniesiono warstwę woskową, którą wypolerowano po odparowaniu rozpuszczalnika. Stan obiektu

przed konserwacją, awers

przed konserwacją, rewers

po konserwacji, awers

po konserwacji, rewers

142

Pion konserwatorski

Odznaka sędziego gminnego (Królestwo Polskie)

Udział w sympozjach i konferencjach

MHW 462

7 CZERWCA

brąz, mosiądz; 7,5 × 5,5 cm; 1875

Pogotowie konserwatorskie – mobilne laboratorium dla ochrony, konserwacji i zabezpieczenia dzieł sztuki i obiektów zabytkowych w architekturze – podsumowanie projektu

Ze względu na rodzaj niekorzystnych nawarstwień zarówno na medalu, jak i łańcuchu, oczyszczono je metodami mieszanymi w trakcie wielokrotnego rozmiękczania preparatami do czyszczenia, a następnie użyto delikatnych szczoteczek. Zastosowano mycie w alkoholu etylowym oraz aplikację stabilizatora BTA i woskowe zabezpieczenie antykorozyjne wypolerowane po odparowaniu rozpuszczalnika.

ORGANIZATOR: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 19−20 KWIETNIA

Sztuka konserwacji 2018 ORGANIZATOR: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie 15 LISTOPADA

Stan obiektu

X Seminarium Kurii Warszawskiej Wokół zabytku II ORGANIZATOR: Muzeum Archidiecezji Warszawskiej 6−7 GRUDNIA

Analiza chemiczna w ochronie zabytków ORGANIZATOR: Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego

Opracowanie programów konserwatorskich Opracowanie programów wraz z opisem stanu zachowania i szacunkową wyceną dla obiektów niebędących w zbiorach Muzeum Warszawy: – kompozycja z rur stalowych, rzeźba sprzed budynku Muzeum Woli; – stalowa latarnia wisząca znad wejścia do Muzeum Woli; – napis informacyjny znad wejścia do Centrum Interpretacji Zabytku.

przed konserwacją

Fotografie: Beata Galperyn-Kołodziejska, Katarzyna Lesiakowska-Tofil, Janusz Mróz, Robert Kołodziejski po konserwacji

143

Zbiory

Pracownia Konserwacji Mebli Po otwarciu pierwszego etapu wystawy głównej i nowej ekspozycji w Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej skupiliśmy się przede wszystkim na zadaniach związanych z otwarciem drugiego etapu wystawy. Przygotowaliśmy obiekty do Gabinetu Schielów, łącznie z małym angielskim zegarem kominkowym oraz do Gabinetu Zegarów Warszawskich, gdzie wyróżniają się trzy największe, trójsegmentowe zegary typu long-case. Pełnej konserwacji poddaliśmy też mniejsze zegary szafkowe wiszące pochodzące z renomowanych XIX-wiecznych wytwórni warszawskich: L.M. Lilpopa i F. Woronieckiego. Z kolei odrestaurowany angielski long-case z misternie wykonaną nadstawką mieszczącą mechanizm zegarowy zdobi obecnie salę konferencyjną Muzeum Warszawy. Istotną częścią naszych prac było przygotowanie zabytkowych mebli wypożyczanych innym muzeom. Wśród nich na uwagę zasługuje rzadko spotykany fotel-sedes zasuwany żaluzją listewkową. Spośród prac interwencyjnych wyróżnić trzeba konserwację małej czernionej ramki z drewna brzozowego stanowiącej oprawę medalionu z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki oraz rekonstrukcję finezyjnej półeczki do pomocnika aptecznego eksponowanego w Muzeum Farmacji. Osobną grupą mebli poddanych kompletnej restauracji były krzesła, z których trzy tapicerowane wymagały żmudnych prac naprawczych. Dotyczy to szczególnie podrzeźbianego drewnem palisandrowym krzesła z tylko jedną zachowaną nogą rzeźbioną w litym drewnie (ostatni z obiektów wypożyczonych z Muzeum Literatury). Równolegle jako koordynator pracowni dokonywałem przeglądów stanu zachowania obiektów przeznaczonych do wypożyczeń, mebli zabytkowych używanych przez pracowników Muzeum oraz dwóch cennych obiektów (stół podrzeźbiany i empirowe lustro-tremo) wytypowanych do restauracji w pracowni zewnętrznej. Dla tych ostatnich przygotowałem również wytyczne konserwatorskie i pełniłem nadzór nad pracami. Oprócz wyżej wspomnianych działań dokonałem przeglądu i oceny stanów zachowania kilkudziesięciu mebli (w tym zabytkowych) użytkowanych jeszcze niedawno przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, a w lecie 2018 roku zmagazynowanych w pomieszczeniach przeznaczonych do remontu. W rezultacie tych prac przygotowałem pisemną opinię dotyczącą stanu tych mebli oraz ogólną wycenę ewentualnych prac konserwatorskich w odniesieniu do wybranych, najcenniejszych mebli. Poza działalnością bezpośrednio związaną z meblami zabytkowymi sfinalizowałem przygotowania formalne do realizacji trzymiesięcznej praktyki konserwatorskiej włoskiej studentki z Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Weronie, w ramach programu Erasmus Plus. W pracowni zostały również przygotowane formalnie i merytorycznie, a następnie zrealizowane trzytygodniowe praktyki konserwatorskie dla studentki trzeciego roku Wydziału Technologii Drewna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Dla publiczności zaproszonej do Muzeum Warszawy zespół przeprowadził warsztaty konserwatorskie w ramach cyklu Jak dbać o rzeczy (ZOB. WIĘCEJ Popularyzacja wiedzy o Warszawie, s. 103). Edward Pawlikowski

KOORDYNATOR PRACOWNI KONSERWACJI MEBLI

144

Edward Pawlikowski, fot. MW

W PRACOWNI KONSERWACJI MEBLI RENOWACJI PODDANO

obiekty W TYM

całkowitej

częściowej

zachowawczej

Pion konserwatorski

Wybrane prace konserwatorskie Angielski zegar szafkowy z kolekcji Schielów pierwsza ćwierć XIX wieku MHW 197/S

Mały zegar kominkowy w stylu regencji angielskiej. Jego drewniana obudowa wyłożona jest wzorzystymi obłogami i fornirami z mahoniu płomienistego. Szafka na czterech odkręcanych mosiężnych kulkach, nakryta jest ściętym czterospadowym daszkiem z odlaną w mosiądzu szyszką wprawioną w kielich kwiatowy. Na stalowej, emaliowanej tarczy zegarowej widnieją napisy: WILMSHURST – oznaczający wytwórnię i CHICHESTER – miejsce powstania. Od tyłu mechanizm zegara widoczny jest przez przeszklone drzwiczki w ramce z litego mahoniu. W ściankach bocznych za prostokątne, mosiężne ażury wklejono ciemnoróżową, rypsową tkaninę. Skrzynka zegarowa wymagała złożonych, precyzyjnych napraw i uzupełnień na froncie, zwieńczeniu, podstawie, bokach i drzwiczkach. Wiązało się to z doborem odpowiednich kawałków forniru, obłogu i litego drewna mahoniowego i brzozowego, scaleniem kolorystycznym wstawek i wykończeniem wszystkich elementów i podzespołów w politurze szelakowej lub kryjąco na czarno. Dodatkowym zagadnieniem okazało się doczyszczenie i montaż silnie zabrudzonej tkaniny wklejonej w ażurowe otwory w bokach obudowy zegara.

Zegar przed konserwacją. Na ściance frontowej ubytki czernionego fryzu pod listwą gzymsu, pęknięcia i odłupania forniru mahoniowego

Doklejanie odspojeń fornirów na dolnych powierzchniach poziomych wieńca oraz reperacja ubytku z prawej strony otworu na pierścieniową ramkę z szybką frontową

Dolna część obudowy zegara z licznymi ubytkami forniru mahoniowego przy krawędziach ramki frontowej. Widoczne pęknięcie z prawej strony na łuku obramienia tarczy zegarowej. Dolna, czerniona listwa kanelowana wytarta, z drobnymi ubytkami drewna

Ramka tylnych drzwiczek obudowy zegara po reperacji wyszczerbionych zewnętrznych krawędzi ramiaka górnego i pionowego przymykowego

Górna, boczna część obudowy zegara po reperacji wyszczerbionego narożnika gzymsu (z lewej strony), przed doklejeniem odspojeń forniru na boku wieńca

Górna część lewego boku szafki z uzupełnionym fragmentem fryzu pod listwą gzymsu – przed scaleniem kolorystycznym

145

Zbiory

Narożnik lewego boku i frontu zegara po konserwacji

Detal zwieńczenia schodkowego wyklejonego fornirem z mahoniu płomienistego i wykończonego politurą szelakową. Ubytki forniru po obu stronach górnej części tarczy zegarowej są uzupełnione i scalone kolorystycznie

Zegar szafkowy wiszący 4. ćwierć XIX wieku MHW 21307

Zegar wykonany został w warsztacie Ludwika Maurycego Lilpopa w Warszawie. Skrzynka zegarowa o konstrukcji z drewna sosnowego i świerkowego, okleinowana fornirem i obłogiem orzechowym z finezyjną ozdobą płaskorzeźbioną nad profilowanym schodkowo gzymsem z listewek orzechowych. Dół skrzynki ozdobiony wklęsło-wypukłą aplikacją oklejoną fornirem orzechowym i zakończoną u dołu toczoną, półkulistą gałką. Drzwiczki szafki przeszklone, podobnie jak jej wąskie, długie boki. Wewnątrz mechanizm zegarowy z wahadłem kolistym i cyferblatem emaliowanym na biało z rzymskimi cyframi. U dołu płyty tylnej znajduje się wycięta w stalowej blasze emaliowana plakietka z napisem: „L. M. Lilpop w Warszawie”.

Prace konserwatorskie polegały w pierwszej kolejności na reperacji uszkodzeń mechanicznych skrzynki, w tym naprawie odłamanej dolnej, przestrzennej ozdoby i połączeniu jej z korpusem, sklejeniu pęknięć i odspojeń. W górnej części płaskorzeźby nad gzymsem odtworzony został brakujący ubytek. Poza tym obiekt wymagał gruntownego oczyszczenia, szczególnie silnie zabrudzonych partii rzeźbionych, ale również powierzchni płaskich i profilowanych listewek.

Dolna część skrzynki zegarowej bez odłamanej ozdoby

Odłamana dolna ozdoba skrzynki zegarowej z brakującą toczoną gałką oraz śladami starego kleju i zabrudzeń

146

Pion konserwatorski

Reperacja pośredniego elementu klockowego między dołem ramiaka prawego boku skrzynki zegarowej a odłączoną dolną rzeźbioną ozdobą – wklejanie brakującego elementu

Doklejanie do obudowy dolnej masywnej ozdoby z drewna orzechowego

Dolna część skrzynki zegarowej z doklejoną rzeźbioną ozdobą zintegrowaną z toczonym elementem, po oczyszczeniu z brudu, nabłyszczeniu pastą woskową i wypolerowaniu

Górna część zegara po konserwacji. Oczyszczono rzeźbione w drewnie orzechowym zwieńczenie i odtworzono wyszczerbiony kawałek rzeźby

Widok otwartej skrzynki zegarowej z mechanizmem, po konserwacji

Fotel-sedes przełom XIX i XX wieku MHW 27099/1

Oryginalny mebel toaletowy o nieokreślonym pochodzeniu, wykonany prawie w całości z litego drewna mahoniowego. Zaopatrzony został w zwykłe siedzisko deskowe z okrągłym otworem zakrywanym żaluzją z mahoniowych listewek przesuwających się w rowkach wykonanych w obu bokach ramy fotela i jego tylnych nogach. Między prawymi nogami mebla, za lekkimi drzwiczkami, na półce pod siedziskiem stawiano porcelanowy nocnik. Prace konserwatorskie były skoncentrowane na naprawie uszkodzonych elementów użytkowych mebla, w tym głównie ramy fotela, siedziska sedesowego wraz z jego wzmocnieniem, naprawie i zabezpieczeniu przesuwu żaluzji i osadzenia drzwiczek. Dokonano również renowacji politury naprawianych elementów.

Fotel-sedes przed konserwacją. Siedzisko zasłonięte żaluzją listewkową. Widoczne wytarte powierzchnie bocznych ramiaków ramy siedziska i pochwytu żaluzji

147

Detal uszkodzenia tylnego ramiaka ramy (odłupanie z odkształceniem), widoczny ubytek w lewym boku ramy na styku z tylnym lewym elementem oparcia

Zbiory

Ramka prawdopodobnie koniec pierwszej połowy XIX wieku MHW 2576

Reperacja tylnego ramiaka ramy fotela. Klejenie w dwóch prostopadłych kierunkach dla zapewnienia styku na górnej powierzchni ramiaka. Z lewej strony – klejenie odłamania kawałka drewna mahoniowego

Konstrukcja fotela od spodu po doklejeniu wzmocnień. Pozostawiono dotychczasowe, ale niewystarczające wzmocnienia z cienkich, długich deszczułek

Siedzisko fotela przed reperacjami. Widoczne cztery pęknięcia wzdłużne w deskach siedziska

Fotel-sedes po konserwacji, bez żaluzji

Oprawa okrągłego medalionu z brązu o średnicy 1,6 cm, przedstawiającego portret Tadeusza Kościuszki, wykonana jest z drewna brzozowego (klejona deska o grubości 2,2 cm) i wykończona kryjąco na czarno na froncie i bokach. Powierzchnie czołowe deski tworzącej ramkę są wzmocnione listewkami o przekroju trójkątnym, wklejonymi w rowki wykonane w tych czołach. Przed renowacją czernionego pokrycia i politurowanego wykończenia ramka wymagała napraw stabilizujących jej powierzchnię i uzyskania odpowiedniej gładkości.

Ramka przed konserwacją, widoczne pęknięcie wzdłużne pośrodku oraz szare smugi i zarysowania na powierzchni lakierowanej, a także odciski materiału ochronnego Spód fotela. Opuszczona do końca żaluzja z listewek mahoniowych zespolonych naklejonymi paskami z płótna lnianego. Brak ograniczników żaluzji w rowkach obu tylnych nóg

Detal prawego bocznego ramiaka ramy po konserwacji, z zamontowaną żaluzją. W rowku prawego boku ramy siedziska wstawiono ogranicznik przesuwu żaluzji

Detal zniszczenia powierzchni licowych, widoczny odcisk faktury tkaniny z prawej strony pionowego pęknięcia oraz nierówności styku lewej i prawej części ramki Doklejanie wzmocnień z deszczułek mahoniowych do spodu siedziska w miejscach pęknięć

148

Pion konserwatorski

Ramka po usunięciu wadliwego pokrycia i wypełnieniu szczelin (pęknięć) szpachlą klejowo-kredową

Detal reperacji pęknięcia w konstrukcyjnym drewnie brzozowym, wzdłuż prawej tylnej krawędzi ramki. Z lewej strony wąska powierzchnia boku ramki wyrównana szpachlą klejowo-kredową

Ramka po konserwacji

Krzesło simmlerowskie

Krzesło z tapicerowanym siedziskiem i medalionowym pluszowym oparciem wykonane zostało z litego drewna mahoniowego. Przednie nóżki lekko podrzeźbiane i esowato wygięte zaopatrzone są w mosiężne rolki. Oparcie krzesła ukształtowane w bogato podrzeźbionej, lekko owalnej ramce sprawia wrażenie filigranowego. Dolna część tej ramy połączona jest płynnie z ażurowo wyprofilowanymi łukowatymi bocznymi podporami, które łączą ją

z siedziskiem. Ta finezyjna, ale dość krucha konstrukcja łatwo uległa uszkodzeniu. Wyłamanie całego oparcia spowodowało gruntowną reperację dolnych elementów owalnej ramy oraz konieczność uzupełnienia wielu fragmentów masywu mahoniowego, wzmocnienia konstrukcji łączącej owal oparcia z dołem ramy i solidnego sklejenia na połączenie wielokołkowe. Całość prac wieńczyły wykończenie naruszonej powierzchni oraz renowacja tapicerki.

Zniszczone, wyłamane, tapicerowane oparcie krzesła leżące na pokrytym pluszem siedzisku

Przykład zniszczenia dolnej części ramy oparcia – wyłupany długi kawałek litego drewna mahoniowego

Klejenie odłupanych fragmentów w dolnej części ramy oparcia

Wklejanie kilku drobnych, ściśle dopasowanych wstawek z drewna mahoniowego w miejscach ubytków na przełomie w dolnej ramie oparcia

Dopasowana i wklejona wstawka ustalająca i wypełniająca przestrzeń między pionowymi dolnymi końcami owalnej ramy oparcia. Z obu stron tej brzozowej listwy widoczne są skalibrowane otwory na nowe kołki łączące dolny poziomy fragment z pionową ramką.

druga połowa XIX wieku MHW 18738/1

149

Sklejanie górnej części oparcia z dolną konstrukcją oparcia na połączenie czterokołkowe

Zbiory

Oparcie po sklejeniu i wyrównaniu nierówności na stykach, a przed scaleniem kolorystycznym i wykończeniem w politurze

Front krzesła po konserwacji

Tył krzesła po konserwacji

Lustro z kolekcji Jana i Barbary Schielów pierwsza połowa XIX wieku MHW 62/S

Lustro pochodzi najprawdopodobniej z Anglii. Prostokątna, sosnowa ramka konstrukcyjna od frontu wyklejona jest finezyjnie wycinanymi w motywy wolutowo-roślinne kawałkami obłogów orzechowych. Górną część ramy ozdobiono dodatkowo płaskorzeźbionym przedstawieniem niedużego, lekko stylizowanego ptaka. Ze względu na liczne ubytki orzechowych kawałków obłogu, rama wymagała żmudnych reperacji, w tym dorobienia brakujących fragmentów ażurowej dekoracji. Silne, tłuste zabrudzenie wszystkich zewnętrznych powierzchni skutkowało, oprócz gruntownego oczyszczenia, nadaniem nowej powłoki politurowej – poza pozłacaną figurą ptaka. Wzmocniono również delikatną konstrukcję sosnowego suportu z tyłu ramki.

Lustro przed konserwacją. Widoczne kawałki odłączonych dekoracyjnych obłogów z drewna orzechowego w narożnikach ramy lustra

Nowy fragment dekoracji z orzecha przed przyklejeniem. Widoczne silne zabrudzenia starej politurowanej powierzchni

Doklejanie zachowanych fragmentów dekoracyjnych obłogów z orzecha, z wykorzystaniem ścisków śrubowych i sprężynowych

150

Pion konserwatorski

Doklejanie nowych brakujących elementów dekoracji

Doklejanie wzmocnień z listewek sosnowych do tyłu ramy

Górna część ramy po naprawach i oczyszczeniu ze starej zabrudzonej politury, a przed scaleniem kolorystycznym nowych wstawek z obłogu orzechowego

Lustro po konserwacji

Uczestnictwo w konferencjach

Praktyki

23−24 LISTOPADA

Organizacja formalna i merytoryczna oraz przeprowadzenie trzytygodniowej praktyki konserwatorskiej dla studentki III roku Wydziału Technologii Drewna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (lipiec).

XIV Symposium − Stichting Ebenist (Tradycyjne i nowe podejście w konserwacji mebli) ORGANIZATOR: Rijksmuseum w Amsterdamie (Edward Pawlikowski)

Kontynuacja i zakończenie formalnych przygotowań przez koordynatora pracowni do realizacji trzymiesięcznej praktyki konserwatorskiej – w ramach programu Erasmus Plus – dla studentki Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Weronie (realizacja od początku marca 2019).

6−7 GRUDNIA

Analiza chemiczna w ochronie zabytków (AChwOZ) ORGANIZATOR: Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego (Adam Wrzosek, Edward Pawlikowski)

151

Zbiory

Pracownia Konserwacji Papieru Rok 2018 to przede wszystkim przygotowania papierowych obiektów do wystawy głównej Rzeczy warszawskie. Znalazły się one w gabinetach otwartych w drugim etapie: Opakowań Firm Warszawskich, Ludwika Gocla, Schielów, Planów i Map Warszawy, Fotografii i Rysunku Architektonicznego. Poza tym stałej kontroli warunków wymagały już eksponowane obiekty w gabinetach Widoków Warszawy, Pocztówek i Syren Warszawskich. Przeprowadziliśmy konserwacje pełne i zachowawcze obiektów znajdujących się w oddziałach Muzeum Warszawy (Muzeum Warszawskiej Pragi, Korczakianum, Centrum Interpretacji Zabytku) oraz konserwacje obiektów wypożyczonych na wystawy czasowe (z Muzeum Teatralnego), a także zakupionych i przyjętych od darczyńców. Kontynuowaliśmy program profilaktyki konserwatorskiej, polegający na masowym odkwaszaniu najbardziej zagrożonych destrukcją zbiorów. Jest on realizowany we współpracy z Biblioteką Narodową w Warszawie (Instytut Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych). Wykonaliśmy liczne przeglądy konserwatorskie, wydawaliśmy opinie o stanie zachowania zabytków na podłożu papierowym, których pozyskaniem Muzeum było zainteresowane. Braliśmy także udział w odbiorach i transportach oraz prowadziliśmy konsultacje dotyczące organizacji konserwacji zlecanych pracowniom zewnętrznym (między innymi fotografii i negatywów w Międzyuczelnianym Instytucie Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki). Mieliśmy również swój udział w działaniach popularyzatorskich: w ramach cyklu warsztatów Jak dbać o rzeczy? Rzeczy z papieru (ZOB. Popularyzacja wiedzy

Igor Nowak, fot. MW

o Warszawie, s. 103).

Uczestniczyliśmy w konferencjach, sesjach i wykładach. Igor Nowak KONSERWATOR GRAFIKI, RĘKOPISÓW i STARYCH DRUKÓW KONSERWACJA PEŁNA

KONSERWACJA ZACHOWAWCZA

167

532

obiektów

obiekty

W TYM:

7 3 2

plan Warszawy Pierre’a Ricauda de Tirregaille’a (MHW 19), 1762

8 20 15 3 47 44 4 6

opakowań do Gabinetu Opakowań Firm Warszawskich projekty Zygmunta Stępińskiego

album przedstawiający obchody rocznicy Konstytucji 3 Maja (AI 3606/1-33), 1916

obiekty do Gabinetu Syren Warszawskich obwieszczeń archiwalnych z lat 1915–1916

9 książek autorstwa Janusza Korczaka ze zbiorów Korczakianum

pocztówek i albumów do Gabinetu Pocztówek grafik i

dokumenty archiwalne do Gabinetu Schielów

grafiki Feliksa Jabłczyńskiego

17 roczników „Życia Warszawy" ze zbiorów Biblioteki Muzeum Warszawy fotografia – widok Pragi ze zbiorów Muzeum Warszawskiej Pragi

grafik Józefa Rapackiego archiwalia na wystawę czasową Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 obwoluty na płyty winylowe na ekspozycję Muzeum Warszawskiej Pragi grafik Janiny Róży Giedroyć-Wawrzynowicz

152

około 50 książek ze zbiorów Biblioteki Muzeum Warszawy, do Gabinetu Ludwika Gocla

Pion konserwatorski

Wybrane prace konserwatorskie OPAKOWANIA PREZENTOWANE W KOLEJNEJ ZMIANIE OBIEKTÓW W GABINECIE OPAKOWAŃ FIRM WARSZAWSKICH Obiekty były uszkodzone mechaniczne – przedarcia, zagniecenia, deformacje, ubytki. Zabrudzoną powierzchnię papieru oczyszczono za pomocą gumek różnej twardości lub gumką w proszku. Odkwaszono papier metodą bezwodną Bookkeeper, natryskując roztwór tlenku magnezu w perfluoroheptanie. Przedarcia podklejono bibułką japońską, przy użyciu klejów odwracalnych (krochmal pszenny) i ustabilizowano ścianki pudełek w pierwotnych pozycjach geometrycznych. Opakowania w formie torebek, których nadruki, zapiski bądź pieczęcie były odporne na procesy w środowisku wodnym, poddano kąpielom wypłukującym substancje kwaśne, a następnie przeklejono strukturalnie roztworem metylocelulozy. Po przeprowadzeniu napraw uszkodzeń mechanicznych papier nawilżono i wyprostowano pod obciążeniem. Ubytki warstwy graficznej dopunktowano farbą wodną i zabezpieczono powierzchnię przed działaniem wilgoci.

Pudełko firmowe po czekoladkach firmy Jan Fruziński początek XX wieku MHW 27285/a-b

Narożnik, stan przed konserwacją i po niej

Papierowa torba firmowa Roman Gising czwarta dekada XX wieku MHW 27486

Odwrocie, stan przed konserwacją i po niej

153

Zbiory

Pudełko po czekoladkach firmy E.Wedel z serii Tańce Polskie – Mazur lata 60. XX wieku MHW 28364

Narożnik, stan przed konserwacją i po niej

Opakowanie po pomadkach firmy E.Wedel z przedstawieniem murarza na rusztowaniu lata 50. XX wieku MHW 28372

Narożnik, stan przed konserwacją i po niej

154

Pion konserwatorski

Opakowanie po czekoladkach deserowych firmy Z.P.C. „22 Lipca", d. E.Wedel, z bukietem kwiatów w dzbanie 1955 MHW 28374/a-b

Narożniki, stan przed konserwacją i po niej

Opakowanie po czekoladkach deserowych firmy E.Wedel z reprodukcją obrazu Zofii Stryjeńskiej około 1950 MHW 28376/a-b

Wieczko i narożnik, stan przed konserwacją i po niej

155

Zbiory

RYSUNKI PREZENTOWANE W KOLEJNEJ ZMIANIE OBIEKTÓW W GABINECIE RYSUNKÓW ARCHITEKTONICZNYCH

Zamek Ujazdowski, widok Bruno Zborowski czas powstania nieznany MHW 6769/Pl

Przed udostępnieniem na wystawie rysunki poddano pełnej konserwacji, aby przywrócić ich wartości estetyczne i ekspozycyjne. Obiekty były zdeformowane, pofalowane z uszkodzeniami mechanicznymi przy krawędziach arkuszy. Powierzchnię arkuszy oczyszczono mechanicznie, poddano kąpielom wodnym, odkwaszono i wzmocniono strukturalnie. Po podklejeniu przedarć i wzmocnieniu osłabionego papieru obiekty rozprostowano w prasie śrubowej. W przypadku tuszy, zapisków i pieczęci nieodpornych na środowisko wodne, arkusze były nawilżane techniką oddaloną w tkaninie gore-tex (działanie wody ograniczone do pary) i wyprostowane pod długotrwałym obciążeniem (przełożone włókninami poliestrowymi i chłonnymi tekturami). Rysunki na papierze transparentnym (kalce) zostały oczyszczone z nieprofesjonalnych podklejeń materiałami niespełniającymi norm ochrony archiwalnej (taśmy syntetyczne, taśmy papierowe typu „gęsia skórka). Następnie kalki poddano kontrolowanemu nawilżeniu w celu rozprostowania i „zrelaksowania” arkuszy, po czym umieszczono je w prasie śrubowej (przekładane filcami, włókninami poliestrowymi i tekturami).

rysunek na kalce

Lico, stan przed konserwacją i po niej

156

Pion konserwatorski

Zamek Ujazdowski, elewacja od Skarpy Bruno Zborowski czas powstania nieznany MHW 6774/Pl rysunek na kalce

Lico, stan po konserwacji

Szkic gmachu MRP i BGK Tadeusz Nowakowski okoĹ&#x201A;o 1927 MHW 6866/Pl rysunek na tekturze

Lico, stan przed konserwacjÄ&#x2026; i po niej

157

Zbiory

Album z fotografiami, dar dla Muzeum Warszawskiej Pragi obiekt spoza zbiorรณw

Uszkodzona oprawa, stan przed konserwacjฤ i po niej

Prace konserwatorskie i fotografie: Igor Nowak

158

Pion konserwatorski

Asysty konserwatorskie, wypożyczenia, opinie

Udział w szkoleniach, konferencjach, sesjach konserwatorskich

przegląd obiektów przed wypożyczeniami do Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie

23 LUTEGO

Kontrola mikrobiologiczna zbiorów bibliotecznych i archiwalnych SZKOLENIE

przeglądy i opisy stanów zachowania obiektów na wystawy czasowe w Muzeum Warszawy: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, Mikrokosmos rzeczy oraz planowaną na 2019 rok wystawę dotyczącą ludności Warszawy we wrześniu 1939 roku

ORGANIZATOR: Biblioteka Narodowa 11−13 KWIETNIA

Care and Conservation of Manuscripts KONFERENCJA

przeglądy i opisy stanów zachowania na wystawę Jerzy Waldorff-Preyss 1910−1999 w Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach

ORGANIZATOR: Uniwersytet Kopenhaski 12−13 KWIETNIA

montaż, demontaż i asysty przy transporcie oryginału aktu lokacyjnego Pragi z 1648 roku na wystawie czasowej w Muzeum Warszawskiej Pragi

Odnowione, odbudowane, uratowane – jak przetrwały druga wojnę. Konserwacja, ochrona i prewencja obiektów z lat 1939−1945 KONFERENCJA

montaż planów i map na sztywne podkładki podczas cyklicznych zmian ekspozycji w Gabinecie Planów i Map Warszawy

ORGANIZATOR: Muzeum Powstania Warszawskiego 18−20 KWIETNIA

zwroty fotografii po konserwacji zewnętrznej w Międzyuczelnianym Instytucie Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki na wystawę czasową Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

Spotkania konserwatorskie Sztuka konserwacji 2018

przygotowanie obiektów z kolekcji Barbary i Jana Schielów do digitalizacji

18−19 PAŹDZIERNIKA

ORGANIZATORZY: Biblioteka Narodowa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

Zabytki – biologia – konserwacja. Teoria a praktyka KONFERENCJA

przygotowanie opisu konserwacji pocztówek do katalogu.

ORGANIZATOR: Zakład Konserwacji Papieru i Skóry Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 6−7 GRUDNIA

Analiza chemiczna w ochronie zabytków KONFERENCJA ORGANIZATOR: Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego

159

Zbiory

Pozyskiwanie i wycena zbiorów W 2018 roku Pracownicy Samodzielnego Wieloosobowego Stanowiska ds. Gromadzenia i Wyceny Zbiorów prowadzili działania w celu pozyskania artefaktów mogących wzbogacić zbiory Muzeum, w tym wystawę główną Rzeczy warszawskie oraz ekspozycje w oddziałach. Ponadto kontynuowali wyceny zbiorów. Oprócz przyjmowania i rozpatrywania bardzo licznych ofert prowadzili poszukiwania na rynku antykwarycznym, odwiedzając domy aukcyjne, antykwariaty i galerie, przede wszystkim warszawskie, ale także krakowskie, łódzkie, katowickie, kieleckie i berlińskie. Istotne było też nawiązanie nowych kontaktów z marszandami i podmiotami handlującymi sztuką oraz monitorowanie ofert aukcyjnych w internecie oraz w drukowanych katalogach aukcyjnych. W 2018 roku wzrosła liczba ofert zakupów w stosunku do roku poprzedniego. Nie mniej istotne było pozyskiwanie darów i znacznych donacji. Oferenci darów to najczęściej mieszkańcy Warszawy. Współpraca, zwłaszcza z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także z osobami zajmującymi się pozyskiwaniem zbiorów w innych muzeach, skutkowała wymianą informacji na temat oferowanych przedmiotów i pozyskaniem niektórych z nich.

dr Tomasz A. Pruszak, fot. MW

Wycena zbiorów Poza bieżącą wyceną pozyskanych w 2018 roku darów kontynuowano wieloletni Projekt wyceny zbiorów mający docelowo objąć całość zbiorów Muzeum Warszawy wraz z jego oddziałami. Spośród działań komisji w ramach niniejszego projektu należy zwrócić uwagę na dobiegającą końca wycenę muzealiów artystyczno-historycznych. Inne zbiory są w trakcie wyceny.

z lat 20.–30. XX wieku. Szczególnie należy zwrócić uwagę na niektóre z zakupionych brązów: cache-pot z trzema hermami z warszawskiego warsztatu Braci Łopieńskich z około 1900 roku, rzeźbę Dziewczyna projektu Wiktora Gontarczyka z lat 30. XX wieku, listownik Braci Łopieńskich z początku XX wieku, rzeźbę Biegacz projektu Jana Witkego z 1931 roku oraz nagrodę sportową dekorowaną 16 plakietami o tematyce sportowej wykonaną przez pracownię Władysława Miecznika w latach 50.–60. XX wieku. Zakupiono także medale, w tym: medal Krajowych Zawodów Lotniczych autorstwa Henryka Grunwalda z 1938 roku, medal dla generała Józefa Zajączka z okazji 66. rocznicy urodzin z 1819 roku, medal poświęcony generałowi Władysławowi Sikorskiemu wykonany w zakładzie Jana Knedlera w 1922 roku oraz medale autorstwa żyjącej artystki Ewy Olszewskiej-Borys. Do kolekcji galanterii patriotycznej zakupiono kilka XIX- i XX-wiecznych wyrobów złotniczych, w tym gwiazdę Orderu św. Stanisława wykonaną w zakładzie Stefana Neubauera w Warszawie w latach 1831–1864. Warte uwagi są także zakupione srebra znanych warszawskich złotników, w tym: dzbanek z podgrzewaczem Jana Pogorzelskiego z lat 1845–1851, cukiernica Kazimierza Klimowicza z 1876 roku, kaseta na cygara będąca nagrodą ministra Józefa Becka ufundowaną na XVI Narciarskie Mistrzostwa Polski w Zakopanem

Muzealia pozyskane w 2018 roku Zakupy finansowane z dotacji celowych – inwestycyjnych Biura Kultury m.st. Warszawy

Muzealia zakupione ze środków dotacji pn. Modernizacja i zakupy inwestycyjne – Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta wzbogaciły między innymi kolekcje brązów, sreber, platerów, ubiorów, biżuterii, galanterii patriotycznej, fotografii, a więc te, którym poświęcone są gabinety wystawy głównej. Najdroższe zakupione w tym roku muzealia to dwa pasy kontuszowe – z manufaktury Paschalisa Jakubowicza z lat 1788–1790 oraz z manufaktury Szczepana Filsjeana w Kobyłce z lat 1787–1794. Kolekcję ubiorów powiększyła także marynarka frakowa ze znanej warszawskiej firmy Dom Mody Bogusław Herse

160

Pozyskiwanie i wycena zbiorów

w 1935 roku, czajnik Franciszka Żernickiego z pierwszej połowy XIX wieku, naczynko na przyprawy Marcina Holkego z drugiej połowy XVIII wieku, balsaminka Abrahama Reinera z 1871 roku oraz wyroby Karola Filipa Malcza z pierwszej połowy XIX wieku: dwie cukiernice skrzynkowe, dzbanek do kawy i samowar. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo rzadka solniczka Michała Borgoniego z drugiej ćwierci XVIII wieku. Zakupiono też liczne wyroby biżuteryjne warszawskiej spółdzielni ORNO, w tym złoty pierścionek z koralem z lat 70. XX wieku. Luksusowym wyrobem złotniczym jest złota, wysadzana diamentami papierośnica damska warszawskiej firmy Jubilart z około 1935 roku. Obok wyrobów ze srebra i złota pozyskano też ciekawe egzemplarze platerów, w tym żardinierę Braci Hempel z początku XX wieku. Natomiast kolejną ozdobą Gabinetu Zegarów Warszawskich będą niewątpliwie: zegar wiszący Franciszka Pluma z drugiej połowy XIX wieku, zegarek naręczny Maurycego Ludwika Lilpopa z mechanizmem Tissot i złotą kopertą z okresu międzywojennego oraz zegar karetowy, także z firmy Lilpopa z drugiej połowy XIX wieku. Z tego finansowania zakupione zostały również prace Henryka Poddębskiego, w tym siedem negatywów żelatynowo-srebrowych na szkle przedstawiających Warszawę z przełomu 1939 i 1940 roku, 12 negatywów żelatynowo-srebrowych na szkle przedstawiających księgarnię niemiecką w oficynie pałacu Potockich w Warszawie z 1940 roku oraz bardzo cenne 32 slajdy kolorowe przedstawiające Warszawę z przełomu 1939 i 1940 roku. Z niniejszej dotacji zakupione zostały też litograficzny plakat Warszawa autorstwa Stefana Norblina z 1926 roku oraz wazon ceramiczny z przedstawieniem syreny i węża z wytwórni Kazimierza Stabrowskiego Złotoglin w Warszawie z początku XX wieku.

Zakupy finansowane ze środków własnych Muzeum

Dokonano też licznych zakupów ze środków własnych. Wśród pozyskanych w ten sposób wyrobów są m.in. obiekty rzemiosła artystycznego, ubiory, malarstwo, grafika i rysunek, fotografia, karty pocztowe oraz archiwalia. Zbiory złotnictwa powiększyły się o srebrny ażurowy kosz klasycystyczny Jerzego Jana Bandaua z końca XVIII wieku, a także o wyroby spółdzielni ORNO: solniczkę i pieprzniczkę z około1970 roku, nóż do papieru projektu Ryszarda Janowskiego z 1962 roku i srebrny naszyjnik z agatami z około 1970 roku. Nowo nabyte platery to: sosjerka firmy Norblin i Spółka z lat 60.–80. XIX wieku i koszyczek do cukru tej samej firmy z początku XX wieku, dzbanek do kawy z Fabryki Wolskiej z początku XX wieku, koszyk w stylu art déco projektu Julii Keilowej z zakładu Braci Henneberg z około 1935 roku. Wśród nabytych brązów warto zwrócić uwagę na miniaturę warszawskiego pomnika Jana Kilińskiego wykonaną przez pracownię Władysława Miecznika według projektu Stanisława Jackowskiego z lat 70. XX wieku oraz pochodzącą z tej samej wytwórni figurę doga wykonaną po 1989 roku. Kolekcja ceramiki powiększyła się między innymi o wazon firmy Złotoglin z lat 20. XX wieku, porcelitową paterę okolicznościową z syreną Zakładu Porcelany Stołowej Wałbrzych z 1958 roku oraz tej samej firmy talerz porcelanowy malowany według projektu Leszka Nowosielskiego z lat 60. XX wieku, a także porcelanową malowaną plakietę z syreną katowickiej firmy Steatyt projektu Zygmunta Buksowicza z lat 60. XX wieku. Do kolekcji ubiorów pozyskane zostały kapelusze męskie z lat 50.–60. XX wieku: kapelusz typu homburg amerykańskiej firmy Stetson w opakowaniu firmowym, kapelusz typu melonik paryskiej firmy Leon w opakowaniu firmowym oraz kapelusz typu panama, jak również damskie pantofle wizytowe artystycznej pracowni obuwia Brunona Kamińskiego z Warszawy powstałe po 1989 roku oraz płaszcz Mody Polskiej z lat 80. XX wieku. Ponadto zakupiono dziewięć guzików różnych warszawskich służb mundurowych z XIX wieku. Trzy opaski na ramię z I wojny światowej, w tym Straży Obywatelskiej Polskiego Czerwonego Krzyża trafiły do kolekcji galanterii patriotycznej. Do tej samej kolekcji nabyta została odznaka w kształcie syreny z kotylionem – pamiątka po Stefanie Kobergu, członku Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy z 1915 roku. Malarstwo nie jest licznie reprezentowane, wynika to ze słabej podaży malarstwa o tematyce warszawskiej. Dlatego warto zwrócić uwagę na trzy zakupione prace: portret Joanny Żubrowej lub Barbary

Zakupy finansowane z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W ramach programu Kolekcje, priorytet: Kolekcje muzealne, zakupiony został unikatowy obiekt – fajansowy, malowany wazon z dekoracją typu chinoiserie, wykonany w warszawskiej Królewskiej Fabryce Farfurowej Belweder w latach 1770-1780. Ponadto z niniejszej dotacji zakupiliśmy liczącą 56 sztuk kolekcję falerystyczną odznak, medali i żetonów warszawskich z drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku.

161

Zbiory

Czarnockiej niezna nego autorstwa (olej na desce) z pierwszej ćwierci XIX wieku, Pejzaż nadwiślański (olej na sklejce) Antoniego Teslara z 1954 roku oraz Wnętrze katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie naśladowcy Marcina Zaleskiego z około 1840 roku. Do zbiorów trafił też rysunek Jana Marcina Szancera Ogień na warszawskim rynku z około 1958 roku (tusz na papierze) będący projektem ilustracji do książki Hanny Januszewskiej Rękopis pani Fabulickiej z 1958 roku. Do zbiorów rzeźby nabyliśmy drewnianą rzeźbę syreny dłuta Jana Ślusarczyka z 1950 roku. Zbiory fotografii powiększyły się między innymi o album zawierający 72 zdjęcia przedstawiające przede wszystkim grono pedagogiczne i uczennice Prywatnego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego Anieli Wereckiej w Warszawie z lat 1919–1921, zbiór 12 fotografii warszawskich Karola Brandla, Jana Mieczkowskiego oraz Waleriana Twardzickiego z lat 70. XIX wieku, tableau Towarzystwa Cyklistów w Warszawie wykonane między 1886 a 1892 rokiem oraz tableau XXV-lecia Towarzystwa Akcyjnego Wyrobów Bawełnianych „Wola” w Warszawie z około 1922 roku. Współczesną fotografię reprezentują dwa cykle autorstwa Anzelmy Klimkowskiej-Woźniak (Zeldy): Koledzy i koleżanki (10 zdjęć) z lat 2001–2003 oraz Społeczności praskie (9 zdjęć) z lat 2004–2006 pozyskane dla Muzeum Warszawskiej Pragi. Nabyte zostały też kolejne karty pocztowe z widokami Warszawy. Wśród zakupionych licznych archiwaliów warto zwrócić uwagę na zbiór 47 dokumentów z okresu I wojny światowej i międzywojnia z reklamami firm i instytucji warszawskich, drukowany tekst uchwały Rady Królewskiego Stołecznego Miasta Krakowa z okazji pierwszego posiedzenia Rady Miasta Warszawy 22 lipca 1916 roku, a także na dokumentację (w tym fotograficzną) dotyczącą rodzin Wasilewskich, Zeydler-Zborowskich, Słabęckich i innych z XIX i XX wieku. Do zbioru opakowań zakupiono liczne butelki, flakoniki, pudełka, puszki i torebki firmowe, w tym puszki firm Agros – Polish Confectionery, Społem i po herbacie Julius Meinl. Wyjątkowe miejsce wśród tego typu nabytków zajmuje kolekcja 35 sztuk drewnianych opakowań-zabawek wykonanych przez warszawską firmę Edwarda Manitiusa dla Wedla, z lat 1923–1939. Nowo nabyte plakaty i afisze to między innymi plakat Deutsche Kulturtage in Warschau … vom 27.9 – 3.10.1942 z 1942 roku autorstwa Hansa Wittiga-Friesena, plakat reklamowy składu papieru Stanisława Winiarskiego w Warszawie z lat 70.–80. XIX wieku, miniaturowe wydanie plakatu V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów autorstwa Wojciecha Fangora i Jerzego Tchórzewskiego z 1955 roku. Szczególnie cenny jest chromolitografowany plakat reklamowy firmy platerniczej Romana Plewkiewicza i Spółki wydany

w Petersburgu około 1909 roku. Na koniec trzeba wspomnieć o różnych przedmiotach związanych z warszawską rodziną Manitiusów, w tym wymienionych już wyżej opakowaniach dla firmy Wedel i tableau Towarzystwa Cyklistów. Niektóre z zakupów były realizowane pod kątem oddziałów Muzeum Warszawy. Dla Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej zakupiono między innymi opakowania po lekach i butelki apteczne, dla Muzeum Warszawskiej Pragi cztery lalki Moniki i Pawła Althamerów z lat 90. XX wieku, dla Muzeum Drukarstwa Warszawskiego m.in. książkę Alfreda de Musseta Les nuits, wydaną w Paryżu w 1911 roku (etui po 1923).

Dary

Wśród darów, zwłaszcza od osób prywatnych, były liczne artefakty z dziedziny rzemiosła artystycznego i kostiumologii, medale i odznaczenia, fotografie, grafika, archiwalia, przedmioty użytku codziennego, jak opakowania (butelki i pudełka). Wymienić należy przede wszystkim obiekty, które zasilą kolekcję ubiorów, w tym: ubrania damskie z różnych lat XX wieku. Przykładem nabytków kostiumologicznych z lat 30. XX wieku są: krawat warszawskiej firmy Ignatowski i kołnierzyk do damskiej sukni, walor pamiątkowy ma apaszka Wyścigu Pokoju z 1950 roku. Do zbioru sreber pozyskaliśmy łyżeczkę spółdzielni ORNO projektu Romualda Rochackiego z około 1960 roku, a do zbioru platerów między innymi łyżeczki z syreną firmy Hefra z lat 70. i 80. XX wieku. Zbiór medali powiększył się między innymi o cztery brązowe medale związane z 75-leciem Teatru Polskiego w Warszawie oraz brązowy srebrzony medal 35-lecia spółdzielni ORNO projektu Wiktorii Czechowskiej-Antoniewskiej z 1987 roku. Do zbiorów grafiki trafiła litografia Bronisława Kopczyńskiego przedstawiająca Rynek Starego Miasta w Warszawie. Z archiwaliów warto wymienić afisz reklamujący koncert symfoniczny Niemieckiej Orkiestry Gubernialnej w salach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie z 1916 roku oraz ulotkę Sekcji Propagandy Werbunkowej Towarzystwa „Rozwój” z okresu wojny polsko-rosyjskiej, zachęcającą do wstępowania do wojska i obrony Warszawy z lat 1919–1920. Ponadto przyjęto zbiór 10 dokumentów dotyczących urzędów i firm warszawskich z lat 1919–1939, siedem dokumentów członków rodziny Szklarków, ukazujących ich edukację i aktywność w latach 1929–1956, a także dokumenty dotyczące rodziny Klawińskich z lat 1920–1951. Do zbiorów ikonograficznych pozyskaliśmy między innymi zbiór fotografii z powstania warszawskiego wykonanych na Woli,

162

Pozyskiwanie i wycena zbiorów

w Śródmieściu i na Powiślu, zbiór fotografii rodziny Charkiewiczów (w tym album) z lat 1918–1923 oraz zbiór 46 XX-wiecznych fotografii dotyczących Teatru Polskiego w Warszawie. Bardzo interesującym obiektem jest też chusta pamiątkowa związana z legendą napoleońską z drugiej połowy XIX wieku. Źródłem do badań nad architekturą warszawską są rysunki techniczno-montażowe domków fińskich z 1944 roku. Wśród pozyskanych opakowań znalazły się pudełka po czekoladkach firmy 22 lipca d. E. Wedel z lat 60. XX wieku oraz butelki alkoholi z lat 20.–30. XX wieku z zachowaną zawartością, w tym dwie butelki tokaju firmy Szustow. Jako dar pozyskane zostały przedmioty związane z warszawską rodziną Manitiusów, w tym szyld i logo firmy, torebki, zabawki i gry dla dzieci, a także dyplomy przyznane Edwardowi Manitiusowi, związane z jego pracą rzemieślniczą. Do zbiorów Muzeum Farmacji trafiły opakowania i butelki po lekach, strzykawki, a także waga torsyjna z 1969 roku i palnik metalowy przenośny z pierwszej połowy XX wieku. Dla Muzeum Ordynariatu Polowego pozyskano obraz Potyczka Stanisława Batowskiego (olej na płótnie, przed 1939). Wyjątkowym darem jest zabawka – małpka „Peemek” powstała przed wrześniem 1939 roku, należąca do Wandy Stawskiej, uczestniczki powstania warszawskiego.

WSZYSTKIE POZYCJE OFERTOWE PRZEDSTAWIONE NA KOMISJACH DS. GROMADZENIA ZBIORÓW

527

W TYM

345

182

w zakresie zakupów

w zakresie darów

POZYCJE OFERTOWE PRZEDSTAWIONE NA KOMISJACH DS. GROMADZENIA ZBIORÓW Z WYNIKIEM POZYTYWNYM

473

W TYM

291

182

w zakresie zakupów

w zakresie darów

Źródła pozyskiwania artefaktów poprzez zakup

dr Tomasz A. Pruszak

KUSTOSZ DYPLOMOWANY SAMODZIELNE WIELOOSOBOWE STANOWISKO DS. GROMADZENIA I WYCENY ZBIORÓW

POZYCJE OFERTOWE ZAAKCEPTOWANE DO ZAKUPU OD OSÓB PRYWATNYCH

Statystyki prac wykonanych przez Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Gromadzenia i Wyceny Zbiorów w 2018 roku

175 POZYCJE OFERTOWE ZAAKCEPTOWANE DO ZAKUPU W ANTYKWARIATACH I GALERIACH

Komisje ds. gromadzenia zbiorów i pozyskiwanie zbiorów

POZYCJE OFERTOWE SKUTECZNIE POZYSKANE NA AUKCJACH

KOMISJE DS. GROMADZENIA ZBIORÓW ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMODZIELNE WIELOOSOBOWE STANOWISKO DS. GROMADZENIA I WYCENY ZBIORÓW

W TYM

w zakresie zakupów

w zakresie darów

163

Zbiory

Wyceny zbiorów

Rada konsultantów ds. wyceny zbiorów dr Tomasz A. Pruszak

POZYCJE INWENTARZOWE WYCENIONE PRZEZ KOMISJĘ DS. WYCENY ZBIORÓW*

PRZEWODNICZĄCY RADY

Kamila Baturo Zofia Morka Aleksandra Sołtan-Lipska

620 W TYM

KOMISJE DS. WYCENY POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ZBIORÓW

548

darów z 2018 roku

pozycje inwentarzowe uczestniczące w ruchu muzealiów w 2018 roku

Komisja ds. wyceny muzealiów artystyczno-historycznych, w tym zbiorów wydzielonych oraz niemuzealiów Małgorzata Heymer PRZEWODNICZĄCA KOMISJI

Agnieszka Dąbrowska Monika Siwińska Lena Wicherkiewicz

* Różnica między liczbą pozycji ofertowych a liczbą pozycji inwentarzowych wynika z faktu, że pozycje ofertowe często zawierają w sobie liczne pozycje cząstkowe, które dopiero po nabyciu i zinwentaryzowaniu są liczone jako odrębne pozycje inwentarzowe.

Komisja ds. wyceny zbioru planów i rysunków architektonicznych

POZYCJE INWENTARZOWE WYCENIONE W RAMACH PROJEKTU WYCENY ZBIORÓW

Ewa Perlińska-Kobierzyńska

5909

PRZEWODNICZĄCA KOMISJI

W TYM

Komisja ds. wyceny muzealiów artystyczno-historycznych, zbiorów wydzielonych oraz niemuzealiów

Komisja ds. wyceny zbioru kart pocztowych

1409

3494

pozycji

dr Paweł E. Weszpiński

Komisja ds. wyceny zbiorów Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

pozycje

350

pozycji

Komisja ds. wyceny zbiorów Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

Komisja ds. wyceny zbioru planów i rysunków architektonicznych

dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN PRZEWODNICZĄCA KOMISJI

dr Marcin Dolecki Anna Zabiegałowska-Sitek

656

pozycji

Komisja ds. wyceny zbioru kart pocztowych Anna Topolska

Struktura Projektu wyceny zbiorów

PRZEWODNICZĄCA KOMISJI

(STAN Z GRUDNIA 2018 ROKU)

Elżbieta Kamińska Piotr Głogowski Ewa Nowak-Mitura

dr Tomasz A. Pruszak KIEROWNIK PROJEKTU

Małgorzata Heymer ZASTĘPCA KIEROWNIKA PROJEKTU

Maciej Rozbicki SEKRETARZ PROJEKTU

164

Opracowanie zbiorów

Opracowanie zbiorów Jednym z najważniejszych zadań w 2018 roku było przygotowanie drugiej części wystawy głównej Rzeczy warszawskie. Kuratorzy wybierali eksponaty, tworzyli koncepcję ich prezentacji wspólnie z projektantami, przygotowywali teksty i podpisy do prezentowanych obiektów. Pracownicy działu są kuratorami dziewięciu gabinetów: Brązów Warszawskich, Fotografii, Planów i Map Warszawy, Galanterii Patriotycznej, Ubiorów, Zegarów Warszawskich, Detali Architektonicznych, Opakowań Firm Warszawskich, Ludwika Gocla. Do gabinetów, w których znajdują się obiekty wrażliwe na światło, jak ryciny, akwarele, rysunki, fotografie, pocztówki, mapy i ubiory, zostały przygotowane trzy lub cztery zestawy eksponatów, regularnie wymieniane co trzy miesiące bądź co pół roku. Wiele czasu poświęcono działaniom promocyjnym i edukacyjnym związanym z nową wystawą. Kuratorzy oprowadzali gości indywidualnych oraz związanych z instytucjami nauki i kultury, m.in. pracowników muzeów, studentów UW, uczestników konferencji Rzeczy na wystawie, Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018, XXXII Ogólnopolską Konferencję Historyków Kartografii Mapa w służbie państwa oraz gości specjalnych Muzeum. Do połowy roku kuratorzy kontynuowali rozpoczęty w 2017 roku cykl piętnastominutowych wykładów o jednym wybranym obiekcie. Wykłady odbywały się codziennie w innym gabinecie o godz. 15.00. Prowadzone były także szkolenia dla pracowników obsługi muzealnej, aby przekazać im wiedzę na temat koncepcji gabinetów i historii pokazywanych przedmiotów, którą będą mogli się dzielić ze zwiedzającymi. Kuratorzy gabinetów udzielili wywiadów dla prasy, radia i telewizji. Przygotowali i nagrali do audioprzewodnika 86 ze 113 opowieści o wybranych przedmiotach prezentowanych na wystawie głównej. Otwarciu drugiej części wystawy towarzyszyła konferencja naukowa przygotowana przez pracowników działu Rzeczy na wystawie (ZOB. WIĘCEJ Działalność naukowa, s. 197−198). Dotyczyła ona strategii budowania ekspozycji muzealnych, w których główną rolę odgrywają oryginalne przedmioty. W związku ze stuleciem odzyskania przez Polskę niepodległości przygotowano wystawę czasową Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915−1918 (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 45−46). Pracownicy działu zajmowali się również naukowym opracowaniem zbiorów oraz ich wyceną. Przygotowywali naukowe i popularnonaukowe publikacje: książkę towarzyszącą wystawie Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, pod redakcją Anny Topolskiej i Barbary Hensel-Moszczyńskiej, publikację dr. Pawła E. Weszpińskiego i dr. Andrzeja Skalimowskiego, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Plan Warszawy 1955. Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy (ZOB. WIĘCEJ Wydawnictwa, s. 231−233), oraz cykl 12 artykułów pod redakcją Jacka Bochińskiego o zbiorach Muzeum w „Skarpie Warszawskiej”. Prowadzili wykłady m.in. w Centrum Interpretacji Zabytku, dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Aktywnie uczestniczyli w konferencjach naukowych organizowanych przez m.in. Uniwersytet Warszawski, Zamek Królewski w Warszawie, Polską Akademię Nauk, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Gdański. Zorganizowali konferencję naukową w Muzeum Warszawy: Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018 oraz współorganizowali XXXII Ogólnopolską Konferencję Historyków Kartografii Mapa w służbie państwa (ZOB. WIĘCEJ Działalność naukowa, s. 198–199). Służyli pomocą instytucjom i osobom prywatnym podczas kwerend w zbiorach Muzeum. Pracownicy działu zaopiniowali zakup i włączenie do zbiorów kilkuset muzealiów, dzięki czemu pozyskano znaczną liczbę warszawskich sreber, pamiątek historycznych, suwenirów, fotografii, pocztówek, projektów architektonicznych i archiwaliów. Warto wspomnieć, że dzięki wnioskowi o dotację do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zakupiono cenny wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej

165

Jacek Bochiński, fot. MW

Zbiory

w Belwederze. Realizacja wniosku obejmowała przygotowanie programu edukacyjnego, wystawę i publikacje. Pracownicy angażowali się również w inne projekty, m.in. stworzenie e-katalogu zbiorów Muzeum Warszawy i przygotowanie zeszytu Warszawa w ramach serii Atlas Historyczny Miast Polskich. Uczestniczyli w wyjazdach studyjnych do Paryża i Wiednia; ich celem było zapoznanie się ze zbiorami w tamtejszych muzeach oraz sposobami prezentacji na wystawach stałych i czasowych.

Wycena wyrobów firmy ORNO wypożyczanych na wystawę Spółdzielnia ORNO. Biżuteria

ok. 1000 poz.

KOMISJA: Agnieszka Dąbrowska, Monika Siwińska

Wycena dóbr kultury (malarstwo i grafika) w posiadaniu Urzędu m.st. Warszawy

60 poz.

KOMISJA: Jacek Bochiński zakończenie wyceny w 2019 roku

Jacek Bochiński

KIEROWNIK DZIAŁU OPRACOWANIA ZBIORÓW

Opieka nad zbiorami

Działania związane z opracowywaniem zbiorów

Wypożyczanie zbiorów na wystawy, do digitalizacji, konserwacji (dotyczy zbiorów archiwaliów oraz fotografii, negatywów i pocztówek; zbiory byłego Działu Ikonografii przekazano w styczniu 2018 do Działu Przechowywania Zbiorów).

Opracowanie naukowe zbiorów – 1030 poz.

Udostępnianie zbiorów do skontrum (dotyczy zbiorów pocztówek i albumów).

Złożenie kart ewidencyjnych w systemie komputerowym Musnet dla obiektów, które ich dotychczas nie miały – 3236 poz. (dotyczy archiwaliów oraz zbioru fotografii i pocztówek).

Przygotowanie merytoryczne wniosku do MKiDN Konserwacja ubiorów z kolekcji Muzeum Warszawy (nie uzyskano dofinansowania).

Weryfikacja i uzupełnianie danych na istniejących kartach ewidencyjnych ok. 4600 poz.

Powiększanie zbiorów

Porządkowanie słowników artystów, technik i materiałów w systemie komputerowym Musnet.

Śledzenie rynku antykwarycznego, przegląd katalogów aukcyjnych i aukcji internetowych (m.in. Dom Aukcyjny Desa-Unicum, Rempex, Sopocki Dom Aukcyjny, Ostoya, Rynek Sztuki).

Jacek Bochiński, Piotr Głogowski, Lena Wicherkiewicz wraz z pracownikami Pionu Inwentaryzatorskiego brali udział w pracach Zespołu ds. e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy (ZOB. WIĘCEJ s. 185). We współpracy z Działem Udostępniania Zbiorów tworzyli koncepcję, dokonali wyboru około tysiąca różnorodnych obiektów przeznaczonych do pierwszej prezentacji w 2020; uzupełniali dane, wytypowali ścieżki tematyczne.

Kwalifikowanie obiektów do przyjęcia na komisję darów i zakupów, ocena ich przydatności do zbiorów, porównanie z istniejącymi zasobami zbiorów, wycena. Przygotowanie kilkuset opinii i wniosków w formie ustnej i pisemnej dla komisji darów i zakupów na temat oferowanych Muzeum obiektów. Udział w posiedzeniach komisji.

Wyceny zbiorów

Konsultacje naukowe, kwerendy Udzielenie kilkudziesięciu konsultacji naukowych i pomocy w kwerendach dotyczących zbiorów MW osobom prywatnym, muzeom, uczelniom, instytucjom kultury i wydawnictwom. Przedmiotem zainteresowania były: ikonografia Warszawy, zbiory kartograficzne, zbiory pocztówek i fotografii, wizerunki powstańców 1863 roku i zesłańców na Syberię, moda warszawska, dokumenty i archiwalia dotyczące historii Warszawy. Kwerendy przeprowadzono we współpracy z Działem Udostępniania Zbiorów.

Wycena zbioru pocztówek

3496 poz.

KOMISJA: Anna Topolska (przewodnicząca), Elżbieta Kamińska, Piotr Głogowski zakończenie wyceny w 2019 roku

Szkolenie dla studentów Muzeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na temat zasad opracowywania zbiorów.

Wycena zbioru planów i rysunków architektonicznych oraz warszawskiej kartografii

Organizacja pracy dla trojga praktykantów z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

450 poz.

KOMISJA: Ewa Perlińska-Kobierzyńska, dr Paweł E. Weszpiński zakończenie wyceny w 2020 roku

Wycena zbioru archiwaliów

3629 poz.

KOMISJA: dr Rafał Radziwonka

166

Najważniejsze dary i zakupy

Najważniejsze dary i zakupy Wnętrze katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie autor nieznany

Widok halowego wnętrza katedry na nawę główną i północną nawę boczną, ujęty od strony wejścia. Z prawej pogrążone w półmroku prezbiterium z barokowymi stallami fundowanymi przez Jana III Sobieskiego. Z lewej, za filarami, trzy portale z czarnego marmuru. Najlepiej widoczny jest portal środkowy, do kaplicy Najświętszego Sakramentu (Ubiczowania). Pod sklepieniem przy prezbiterium wisi chorągiew. We wnętrzu kilka sylwetek ludzkich. Koloryt obrazu utrzymany w ciepłej, złocisto-różowej tonacji. Gruntowną przebudowę gotyckiej katedry, która znajdowała się w złym stanie, przeprowadzono z funduszy rządowych w latach 1837–1842. Projektantem i kierownikiem robót był Adam Idźkowski. Podczas prac budowlanych wzmocniono fundamenty i filary, wymieniono część sklepień przy prezbiterium, ułożono nową posadzkę, wprowadzono bogaty wystrój architektoniczny z gipsowej zaprawy oraz nowe wyposażenie wnętrza. Kościół otrzymał znacznie niższy i lżejszy dach oraz neogotycką fasadę. Architekt starał się nadać budowli jednolity charakter inspirowany gotykiem angielskim. Zakupiony widok ma dużą wartość historyczną, mimo, że w pewnej mierze nie jest zgodny z rzeczywistością. Pokazuje bowiem stan katedry równocześnie przed jej przebudową i podczas. Wiadomo, że w trakcie prac budowlanych prowadzonych w jej wnętrzu (od kwietnia 1837 do grudnia 1840 roku) katedra była dla wiernych zamknięta. Tymczasem na obrazie są wierni, nie ma natomiast budowniczych i rusztowań. Widoczne są nie zmienione jeszcze filary – mają ceglane obudowy, na których wiszą epitafia, przeniesione później na ściany naw bocznych. Jedno z nich – na pierwszym filarze z lewej – to nieistniejące już podwójne epitafium malarza Marcella Bacciarellego i jego żony Fryderyki, pędzla Jana Gładysza. Na filarach nie ma również gipsowych figur ojców kościoła i ewangelistów zawieszonych w 1841 roku. Tych zmian malarz jeszcze nie zarejestrował, w przeciwieństwie do ustawionej w 1838 roku przy pierwszym filarze nowej neogotyckiej ambony. Wykonana przez Konstantego Hegla według projektu Adama Idźkowskiego składała się z kamiennej kazalnicy wspartej na żeliwnych kolumnach i drewnianego baldachimu. Nowością jest także żeliwna balustrada przy prezbiterium wykonana w warszawskich zakładach odlewów Evansa i Lilpopa. Sposób malowania obrazu wskazuje, że autor starał się naśladować znanego warszawskiego wedutystę Marcina Zaleskiego (1796–1877), który kilkakrotnie podejmował ten temat w różnych ujęciach – przed remontem, w jego trakcie i po zakończeniu, a obrazy prezentował na wystawach sztuk pięknych w Warszawie w latach 1836, 1838 i 1841. Sprawa renowacji świątyni była ważnym tematem dla warszawiaków, pisała o niej warszawska prasa. Uroczyste otwarcie nastąpiło 24 grudnia 1840 roku w obecności władz rządowych. Prace wykończeniowe wewnątrz trwały jeszcze do października następnego roku, a przy fasadzie ciągnęły się do 1843 roku.

MHW 30461 olej na płótnie; 49,4 × 34,5 cm; około 1840 zakup

Opracował Jacek Bochiński

167

Zbiory

Pas kontuszowy persjarnia Paschalisa Jakubowicza MHW 30419 jedwab, nić srebrna; dł. 348 cm, szer. 37 cm; 1788 –1790 zakup

Jedwabny pas stanowił uzupełnienie ubioru polskiego szlachcica. Strój kontuszowy noszony był od XVII wieku aż do lat międzywojennych XX wieku, kiedy używano go podczas szlacheckich ślubów. Słynna wytwórnia pasów kontuszowych Ormianina Jakuba Paschalisa powstała w Warszawie około 1788 roku. W 1790 roku Paschalis założył kolejną persjarnię w podwarszawskim Lipkowie, do której rok później dołączył manufakturę warszawską. Król Stanisław August nobilitował Jakuba Paschalisa – nadał mu nazwisko Jakubowicz i herb z wyobrażeniem baranka paschalnego z chorągiewką. Persjarnia w Lipkowie przestała działać w 1794 roku. Zakupiony przez Muzeum Warszawy pas jest utrzymany w odcieniach brązów, zieleni i szarości i ma typowe wymiary. Przy końcach pasa, nazywanych głowami, umieszczone są po dwa duże motywy dekoracyjne: stylizowane bukiety kwiatów, związane taśmą z kokardą. Środek wypełnia dekoracja roślinna umieszczona w poprzecznych paskach, nazywanych pólkami.

Suknia damska wizytowa Wizytowa suknia z czarnego jedwabiu, ozdobiona aplikacjami z koronek w odcieniu złamanej bieli i turkusowego aksamitu jest dziełem anonimowej pracowni rzemieślniczej, zapewne warszawskiej. Krój wskazuje na to, że suknia powstała na przełomie lat 80. i 90. XIX wieku: bufiaste główki rękawów mają kształt nazywany „baranim udźcem” (fr. gigot), a spódnica poniżej talii, z tyłu, modelowana jest tak, aby dobrze układała się na tiurniurze (czyli stelażu, formującym z tyłu obfite, modne wtedy wybrzuszenie). Zachowała się także spódnica spodnia, uszyta ze sztywnego płótna w odcieniu zgniłej zieleni, z usztywniającym pikowaniem i sztywną falbanką przy dolnej krawędzi.

wyrób rzemieślniczy MHW 30092/A-C jedwab, aksamit, koronki, płótno; szycie maszynowe i ręczne; halka dł. 84 cm, spódnica dł. 103 cm, stanik dł. 39 cm, szer. w ramionach 35 cm; lata 80./90. XIX w. dar

168

Najważniejsze dary i zakupy

Marynarka frakowa Adama Ronikiera

Papierośnica damska

Dom Mody Bogusław Herse

firma Jubilart

MHW 30664

MHW 30538

wełna, jedwab: atłas, ryps, bawełna: satyna, płótno; szycie maszynowe i ręczne;

złoto, platyna, diamenty, onyks; giloszowanie, inkrustacja;

szer. pleców 44 cm, dł. 111 cm, dł. rękawa: 63 cm; 1921–1936

wys. 1 cm, szer. 7,8 cm, gł. 6,1 cm; lata 30. XX w.

zakup

Marynarka frakowa uszyta jest z cienkiej czarnej tkaniny wełnianej, z wyłogami z czarnego jedwabiu, z czarną jedwabną podszewką. Na kołnierzu od wewnątrz na karku znajduje się firmowa metka – wąska czarna taśma z maszynowo haftowanym nicią w kolorze złotym napisem firmowym: „BOGUSŁAW HERSE. VARSOVIE”. Marynarka uzupełnia muzealny zbiór ubiorów z najbardziej znanego warszawskiego domu mody. Należała do Adama Ronikiera (1881–1952), działacza społecznego i politycznego o poglądach konserwatywnych, współzałożyciela Stronnictwa Narodowego, filantropa, prezesa Rady Głównej Opiekuńczej w czasie I i II wojny światowej. Przechowywana była przez rodzinę i razem z innymi elementami garderoby: kamizelkami, spodniami, koszulą, kołnierzykiem i kilkoma mankietami, w 2018 roku trafiła do zbiorów Muzeum Warszawy.

Damska papierośnica to świadectwo zmiany obyczajów – jeszcze na początku XX wieku palenie papierosów przez kobiety było uważane za niedopuszczalne, ale w latach 30. już nie szokowało. Papierośnica powstała w warszawskiej firmie Jubilart, której salon mieścił się przy ulicy Kredytowej 18. Firma działała od 1901 roku, pierwotnie z siedzibą w Kijowie. Zyskała renomę w latach międzywojennych – doceniano utrzymaną w stylu art déco biżuterię i galanterię ze złota i coraz modniejszej platyny, z inkrustacjami z brylantów i innych szlachetnych kamieni. Szczyciła się licznymi nagrodami przyznanymi m.in. na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku.

169

Zbiory

Broszka Syrena Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego ORNO proj. Aleksander Łącki MHW 30789 srebro; wys. 4 cm; proj. 1952, wyk. lata 60. XX w. zakup [AI 9731] Wkroczenie do Warszawy wojsk niemieckich 5 sierpnia 1915, wyd. Österreichische Photographische Gesellschaft; 1915, fot. MW

Broszka w kształcie stylizowanej sylwetki Syreny powstała w warszawskiej wytwórni srebrnej biżuterii i galanterii, działającej w latach 1949–2003. Założyciele ORNO – Romuald Rochacki i Adam Jabłoński, kształcąc zatrudnianych rzemieślników, wcielali w życie idee symbiozy sztuki i rzemiosła. Ornowska biżuteria – prosta, wykonana przy użyciu nieskomplikowanych technik – do dzisiaj zachwyca inwencją i wyrafinowaniem. Zaprojektowana przez Aleksandra Łąckiego broszka Syrena uformowana jest z zaginanego drutu. To jeden z licznych warszawskich suwenirów wytwarzanych w warsztatach ORNO – powstawały tam także zdobione motywem Syreny spinki, puderniczki, łyżeczki, solniczki i szkatułki. Wzbogaci wciąż powiększaną muzealną kolekcję wyrobów ORNO liczącą obecnie blisko sto rzeczy.

[AI 9768] Oddział ułanów 2. Brygady Legionów Polskich na placu Saskim, 1 grudnia 1916, autor nieznany, fot. MW

Pocztówki z okresu okupacji niemieckiej (1915–1918) W 2018 roku Muzeum Warszawy zakupiło 11 pocztówek z okresu okupacji niemieckiej w latach 1915–1918. Uzupełniły one muzealną kolekcję i były pokazane na wystawie czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918. Najciekawsze w tej grupie są pocztówki o charakterze propagandowym, ukazujące zdobycie Warszawy przez wojska sprzymierzone 5 sierpnia 1915 roku. Na karcie wydanej przez Österreichische Photographische Gesellschaft z Wiednia (AI 9731) wykorzystano kolaż fotografii i rysunku, przedstawiający fantazyjny widok rynku z dymiącymi, częściowo uszkodzonymi ostrzałem artyleryjskim kamienicami i okazałą prawosławną świątynię. Analiza ikonograficzna detali świątyni ujawniła źródło inspiracji rysownika – była nim cerkiew garnizonowa św. Aleksandra Newskiego w Suwałkach. Maszerującym, uradowanym żołnierzom piechoty niemieckiej towarzyszą dorysowane grupy austro-węgierskich dragonów i ludności cywilnej przyglądającej się z boku. Cennym dokumentem fotograficznym są także dwie zakupione karty przedstawiające wkroczenie 2. Brygady Legionów Polskich do Warszawy 1 grudnia 1916 roku (AI 9767, AI 9768). W zbiorach Muzeum znajdują się zdjęcia tego wydarzenia wykonane przez polskich fotografów Antoniego Dulębę i Wacława Saryusza-Wolskiego. Zakupione fotograficzne karty pocztowe wykonane zostały prawdopodobnie przez jednego z fotografów niemieckich, o czym świadczy umieszczony, retuszowany podpis: „Einzug d. poln. Legion / Warschau, 1.XII.16”. Jest to materiał dotychczas nieznany i unikatowy, uzupełniający w istotny sposób ikonografię Warszawy z lat I wojny światowej. Opracowała Agnieszka Dąbrowska

Opracował Piotr Głogowski

170

Najważniejsze dary i zakupy

Dokumentacja projektowa Edwarda Mazika MHW 8769/Pl – 8882/Pl

W 2018 roku kolekcja rysunków architektonicznych wzbogaciła się o dokumentację projektową architekta Edwarda Mazika (1921–2013). Do inwentarza wpisano 113 numerów, obejmujących rysunki koncepcyjne, projekty techniczne i wykonawcze, wykonane odręcznie, jak również z użyciem technik powielania, głównie ozalidy. W bogatym materiale wizualnym znalazły się również zdjęcia makiet projektowych. Edward Mazik urodził się i wychował w Kownie, tam też w 1946 roku ukończył Wydział Architektury na Uniwersytecie Witolda Wielkiego. Do Warszawy przyjechał po studiach. Pracował m.in. dla Biura Projektów Budownictwa Komunalnego „Stolica”, Miastoprojektu Stolica oraz Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych Oddział Główny w Warszawie. Gros architektonicznej działalności Mazika stanowią projekty architektury przemysłowej m.in. budynków oczyszczalni ścieków, zajezdni autobusowych. Stanowią one unikalną dokumentację tego często pomijanego w badaniach obszaru architektury warszawskiej. Część z nich to eksperymentalne projekty inżynieryjne nieznane szerszemu gronu. Szczególne miejsce w spuściźnie architekta odgrywają projekty typowych stacji benzynowych dla Centrali Produktów Naftowych z lat 50. (zachowana dokumentacja projektowa oraz zdjęcia realizacji).

Zajezdnia tramwajowa Annopol w Warszawie (makieta) MHW 8818/Pl odbitka fotograficzna, koniec lat 60. XX w. dar

Projekt stacji benzynowej CPN Edward Mazik MHW 8797/4/Pl papier, ołówek; lata 50. XX w. dar

171

Zbiory

Projekt podstawowy typowej stacji benzynowej CPN, Typ A

Legitymacja

Edward Mazik

MHW A/I/4252

MHW 8769/Pl

papier zielony, druk, rękopis, pieczęć tuszowa; wys. 9 cm, szer. 12,8 cm; 1 czerwca

papier, ozalid; 29 stycznia 1952

1920

dar

Legitymacja numer 624 wydana Filipowi Baumanowi 1 czerwca 1920 roku przez Wydział Zaopatrywania Magistratu Stołecznego Miasta Warszawy. Potwierdzała, że pełnił on funkcję robotnika w Sekcji Administracji Taboru Wydziału Zaopatrywania. Dokument nie został podpisany.

Legitymacja MHW A/I/4257 papier, papier fotograficzny, metal, druk, druk kolorowy, rękopis, pieczęć tuszowa, fotografia; wys. 9,8, szer. 7,3 cm; 27 maja 1949 dar

Legitymacja członkowska numer 1809, wydana Stanisławie Soszce 27 maja 1949 roku przez Zgromadzenie Kupców m.st. Warszawy (z siedzibą przy ulicy Widok 22). Była ona współwłaścicielką przedsiębiorstwa handlowego branży konfekcji galanteryjnej firmy Soszka D. i S. na Bazarze Ząbkowska, boks 303. Dokument podpisał Dyrektor Zgromadzenia Kupców m.st. Warszawy.

Opracowała Ewa Perlińska-Kobierzyńska

172

Najważniejsze dary i zakupy

Album fotograficzny

Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze

MHW A/VII/1425

Królewska Manufaktura w Belwederze

fotografia; papier fotograficzny, karton, sznurek

MHW 30592

dar

fajans, farby muflowe, złocenia; wys. 37,5 cm, śr. 19 cm; 1770–1780

Album fotograficzny Uderzenie w serce Narodu zawierający trzydzieści czarnobiałych fotografii z pogrzebu bł. księdza Jerzego Popiełuszki, który odbył się 3 listopada 1984 roku w kościele parafialnym p.w. św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu. W albumie znajdują się także zdjęcia ukazujące życie księdza, m.in. z pogrzebu Grzegorza Przemyka. Wydawnictwo NSZZ „Solidarność” z 19 października 1985 roku można było nabyć w cenie 1200 złotych.

ZAKUP ZE ŚRODKÓW MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO

Dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do zbiorów zakupiono wazon z działającej zaledwie przez 10 lat (1770−1780) królewskiej farfurni w Belwederze. Ze względu na unikatowość oraz wysoką jakość artystyczną malatury jest on jednym z najważniejszych obiektów w muzealnej kolekcji ceramiki. Jest to fajans kryty nieprzezroczystym białym szkliwem ołowiowo-cynowym. Jego powierzchnię pokrywa kompozycja roślinno-figuralna, malowana farbami muflowymi. Dekoracja utrzymana została w modnej w XVIII wieku stylistyce chinoiserie – co oznacza, że przedstawione sceny i motywy nawiązują do chińskiej ceramiki jedynie w warstwie wizualnej, nie zaś symbolicznej czy treściowej. Malatura wykonana jest w świetlistej, intensywnej kolorystyce. W zharmonizowanej palecie barw dominują szmaragdowa zieleń, tony różowe, czerwone i rdzawe dopełnione przez subtelne elementy złoceń. Na płaszczu wazonu umieszczono kwiaty peonii, barwne owady i dwa bażanty walczące o owoce wiśni. Podstawę zdobi motyw „karpiej łuski” i umieszczone w rezerwach peonie. Na brzuścu została namalowana chińska sosna oraz scena rodzajowa – dwie Chinki na tle architektury ogrodowej. Prowadzony wprawną ręką spokojny, płynny rysunek, czyste barwy oraz motywy dekoracyjne to charakterystyczne cechy reprezentacyjnych belwederskich fajansów. Również forma wazonu wywodzi się z ceramiki Dalekiego Wschodu. Podobnie jak w chińskich naczyniach typu zun korpus belwederskiego wazonu został podzielony na trzy części: kielichowatą podstawę, kulisty brzusiec i wysmukłą, kielichowato rozszerzającą się szyję. Wazon zakupiony do zbiorów pozbawiony został niestety górnej części wylewu, przez co zakłócone zostały jego pierwotne proporcje. Ze względu na nadzwyczajną rzadkość wyrobów belwederskich ten ubytek nie zmniejsza wartości artystycznej obiektu. Opracował dr Rafał Radziwonka

173

Zbiory

Medal na pamiątkę 66. rocznicy urodzin gen. Józefa Zajączka MHW 30796 srebro; śr. 4,85 cm; 1819 niesygnowany zakup Awers: Napis w otoku: „ZA PANOWANIA NAYLEPSZEGO Z KROLOW ALEXANDRA IGO.” i poziomo: „PAMIĄTKA / 66 ROCZNICY URODZIN / NAMIESTNIKA KROLGO / XIĘCIA IOZEFA / ZAIĄCZKA.”. Rewers: Trzy kolumny: koryncka, jońska i romańska połączone girlandą, na nich napisy: „CNOCIE / OBYWATELSKIEY.”, „WALECZNOSCI / ŻOLNIERZA”, „SPRAWIEDLIWOSCI / I˚ URZĘDNIKA”. W otoku napis: „OBYWATELE I URZĘDNICY WOIEWÓDZTWA KRAKOWSKIEGO * DNIA 19. MARCA 1819 *”.

Bardzo rzadki medal zaprojektowany najprawdopodobniej przez pierwszego medaliera Mennicy Warszawskiej Karola Baerenda (1770–1825), wybity w niewielkim nakładzie. Znacząco wzbogacił muzealną kolekcję medali z pierwszej połowy XIX wieku. W kolekcji nie było dotąd obiektu związanego z kontrowersyjną, niemniej nieprzeciętną i ważną w polskiej historii postacią gen. Józefa Zajączka (1752–1826).

Opracowała Monika Siwińska

174

Najważniejsze dary i zakupy

Odznaki, żetony i medale nagrodowe z kolekcji Popielarskich Kolekcję tworzą obiekty wykonane w znanych warszawskich zakładach grawerskich. Najstarszy powstał w 1849 roku, najmłodszy w 1938. Są one unikatowe zarówno pod względem występowania, jak i poziomu artystycznego. Ich walorem jest także różnorodność tematyczna. Najliczniejszą grupę stanowią obiekty z okresu I wojny światowej dokumentujące m.in. wydarzenia wojenne w Warszawie i odradzającą się jej stołeczność. Licznie reprezentowane są odznaki i medale nagrodowe warszawskich stowarzyszeń sportowych. Pozostałe dokumentują życie gospodarcze miasta, działalność organizacji cechowych i branżowych oraz szkół, upamiętniają oficjalne wizyty, wystawy, przedsięwzięcia budowlane. Kolekcję zakupiono dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Stołecznego Warszawy.

Odznaka Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej Stanisław Reising MHW 30603 srebro złocone, emalia; wys. 3,5, szer. 2,2 cm; 1916; niesygnowana zakup

Odznaka jednostronna, owalna z uszkiem. Pośrodku rosyjski żołnierz zwrócony w lewą stronę podtrzymuje prawą ręką zranioną głowę, w lewej ręce trzyma karabin. Po obu stronach tarcze: na lewej pokrytej czerwoną emalią herb Warszawy – Syrena, na prawej – czerwony krzyż. Brzegi poniżej tarcz okolone gałązkami laurowymi. Wokół sylwetki żołnierza widoczne ślady złocenia. Odznaka członków prywatnego lazaretu przy ulicy Okopowej 14, wybita na pamiątkę wspólnej pracy.

Medal nagrodowy Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów Jan Knedler MHW 30625 srebro, emalia; wys. 3,2 cm, szer. 2,6 cm; 1908; sygnowany zakup

Medal jednostronny z łańcuszkiem, o nieregularnym kształcie. Na tle pokrytym czerwoną emalią sylwetka rowerzysty. Po jego bokach tarcze: na lewej napis: „NAGRODA”, na prawej monogram „WTC”. U dołu pod rowerem, na złączeniu gałązek laurowej i dębowej trzecia tracza pusta, przeznaczona na herb miasta. Na odwrocie grawerunek: „T. BRUECHLOWI / ZA WYŚCIG / POCIESZENIA / 16 VIII 1908” i sygnatura „J. KNEDLER”.

175

Zbiory

Odznaka czeladnika Zgromadzenia Kotlarzy Miedzi Józef Chyliński MHW 30606 miedź złocona, śr. 2,5 cm; 1914 sygnowana zakup

Odznaka jednostronna z gwintem i nakrętką w kształcie ośmioramiennej gwiazdy. Pośrodku koło pokryte białą emalią, w otoku napis: „ZGROMADZENIE KOTLARZY MIEDZI”. Na środek koła nałożona emaliowana na czerwono tarcza z pozłacaną Syreną. Sygnowana na odwrocie: „J. CHYLIŃSKI”. Warszawski Cech Kotlarzy Miedzi powstał w 1655 roku. Około 1918 roku liczył 171 członków, w tym 100 czeladników. Po II wojnie światowej został włączony do Cechu Rzemiosł Metalowych.

Odznaka pamiątkowa Kursu Gracjana Pyrka Stanisław Lipczyński MHW 30598 miedź srebrzona, emalia, złocenie; wys. 3,9 cm, szer. 2,8 cm; 1911; sygnowana zakup

Odznaka jednostronna, ażurowa, o nieregularnym kształcie, z gwintem i nakrętką. W dolnej części wypukłe koło imitujące glob ziemski, na nim monogram „GP” [Gracjan Pyrek]. Poniżej wstęga wypełniona niebieską emalią z napisem w języku łacińskim: „SCIENTIA ET NEGOTIUM” [Nauka i handel]. Pod nią skrzyżowane gałązki laurowa i dębowa. Po lewej stronie globu postać kobiety trzymającej pochodnię (oświata), pod nią retorty chemiczne, w tle fabryki o dymiących kominach. Z prawej strony globu postać Merkurego, rzymskiego boga handlu, zysku i kupiectwa, za nim żaglowiec, przy nim beczka. Nad globem wypełniona czerwoną emalią tarcza z Syreną, a nad nią corona muralis. U góry odznaki gloria z umieszczoną pośrodku cyfrą „II”. Sygnowana na nakrętce: „S. LIPCZYŃSKI / GRAVEUR / VARSOVIE / 149 MARSZAŁKOWSKA”. Inżynier Gracjan Pyrek prowadził kursy handlowe i języków obcych od około 1905 do około 1941 roku. Zajęcia odbywały się przy ulicy Świętokrzyskiej 11. Można było uczestniczyć w nich także korespondencyjnie. Rzymska „II” umieszczona w glorii może oznaczać ukończenie kursów z drugą lokatą bądź drugi rok ich prowadzenia.

176

Najważniejsze dary i zakupy

Plakieta Fryderyk Chopin proj. Czesław Makowski, wyk. Bracia Łopieńscy MHW 30734 brąz, wys. 23 cm, szer. 16,7 cm; 1910 sygnowana zakup

Popiersie kompozytora w lewym profilu, wymodelowane w stylu realistycznego impresjonizmu, o nierównej i szorstkiej fakturze. W prawym górnym rogu „F. CHOPIN”. Sygnowana na ramieniu sportretowanego „1910 CM”. W lewym dolnym rogu punca „BR. ŁOPIEŃSCY”. Rzadka plakieta znakomitego warszawskiego artysty Czesława Makowskiego (1873–1921), który spopularyzował na przełomie XIX i XX wieku tę formę medalierską. W latach 1901–1921 Makowski wykonał około 1200 plakiet, przedstawiających zasłużonych Polaków ze świata polityki, gospodarki i kultury. Swoje Profile odlewał m.in. w zakładzie Braci Łopieńskich. Plakiety Makowskiego przedstawiały popiersia zarówno osób znanych, jak i mniej rozpoznawalnych, a dziś już niemal zapomnianych. Spośród osób związanych z polskim życiem kulturalnym i artystycznym wizerunek Fryderyka Chopina należał, obok podobizn Adama Mickiewicza i Józefa Ignacego Kraszewskiego, do tematów najczęściej podejmowanych w sztuce medalierskiej. W zbiorach Muzeum Warszawy znajduje się 28 medalionów, plakiet i medali zaprojektowanych przez Makowskiego.

Medal Krajowe Zawody Lotnicze proj. Henryk Grunwald, wyk. Mennica Państwowa MHW 30692 brąz, bicie stemplem; śr. 6 cm; 1938 sygnowany zakup AWERS:

Połączone głowy lotnika i orła, zwrócone w przeciwnych kierunkach. Powyżej korona, pod nią napis: „AEROKLUB”, pod głowami: „RZECZPOSPOLITEJ / POLSKIEJ”. Sygn. „HG” pod głowami.

REWERS: n apis: „1938 / KRAJOWE ZAWODY / LOTNICZE / P. RUDOLFOWI WEIGLOWI / PILOTOWI ZESPOŁU / A.[EROKLUBU] LWOWSKIEGO / ZA I MIEJSCE”.

Ten rzadki medal został wybity z okazji VIII Krajowych Zawodów Lotniczych zorganizowanych przez Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie 20–25 sierpnia 1938 roku. W zawodach wzięło udział dziewięć klubów, które w sumie zgłosiły 41 samolotów z dwuosobowymi załogami. Zwyciężył Aeroklub Lwowski, mimo trudności z kompletowaniem załóg, które pojawiły się w ostatniej chwili. Z powodu ćwiczeń wojskowych zamiast sześciu zgłoszonych załóg klub wystawił trzy, a dwóch uczestników, w tym inż. Rudolf Weigel, przesiadło się z foteli obserwatorów na miejsca pilotów. Medal zaprojektował znany warszawski grafik, metaloplastyk i złotnik Henryk Grunwald (1904–1958), którego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Warszawy. Nie było jednak dotąd wśród nich żadnej pracy medalierskiej.

177

Zbiory

Medale Ewy Olszewskiej-Borys Ewa Olszewska-Borys (ur. 1939) uznawana jest za jedną z najwybitniejszych na świecie współczesnych medalierek. Zastępując płaskie tło medalu rzeźbiarską formą, stworzyła nową jakość w medalierstwie. Tworzone przez nią trójwymiarowe kompozycje, czyste i precyzyjne w rysunku, przez grę światła i cieni wywołują wrażenie ruchu. Większość jej prac to portrety, w których po mistrzowsku oddaje podobieństwo postaci, ukazując jednocześnie cechy ich osobowości. Muzeum Warszawy nabyło do zbiorów pięć medali odlanych w brązie w niewielkiej liczbie egzemplarzy oraz brązowe modele awersów i rewersów do trzech medali wybitych przez Mennicę Państwową. Obiekty te pochodzą z lat 1987–2015 i wzbogacają znacząco zbiór prac artystki, złożony z 48 monet wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski w latach 1984–2008, oraz czterech medali (trzy bite, jeden odlewany) z lat 1975–1988.

Medal Bieg

Modele awersu i rewersu medalu Zygmunt III Waza

proj. Ewa Olszewska-Borys

MHW 30530

MHW 30525/a-b

brąz, odlew, wys. 11 cm, szer. 10,5 cm; 1987;

brąz, odlew; śr. 20,5 cm; cm; 1999

sygnowany

zakup

AWERS:

sylwetki biegaczy, którzy wydają się

AWERS: półpostać króla na tronie w ujęciu trzy

wybiegać na zewnątrz, poza medal.

czwarte, zwrócona w lewo, z Orderem

Zróżnicowana głębokość reliefu

Złotego runa na piersi, berłem w prawej

i cieniowana seledynowa patyna

dłoni i czapką Monomacha na kolanach.

potęgują złudzenie ruchu. Sygnowany

Napis w otoku:

w prawym, dolnym rogu „EO”.

„1587 ZYGMUNT III WAZA 1632”. Sygnowany przy rancie z prawej.

REWERS: s tylizowany widok Warszawy. U dołu na tle

Na skraju płaszcza „EO”.

Wisły napis: „GŁÓWNY / KOMITET KULTURY FIZYCZNEJ / I TURYSTYKI”.

REWERS: w idok barokowego kościoła jezuitów pw. Matki Bożej Łaskawej w Warszawie przy ul. Świętojańskiej, ufundowanego przez monarchę w latach 1609–1626. Napis w otoku: „KOŚCIÓŁ NMP ŁASKAWEJ JEZUITÓW – WARSZAWA”.

Medal jest 34. z serii królewskiej, wydanej w latach 1985–2003 nakładem koszalińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego (od 1991 roku Polskie Towarzystwo Numizmatyczne). Serię tworzą medale z wizerunkami królów i książąt polskich według pocztu Jana Matejki. Na awersie każdego znajduje się wizerunek władcy, na rewersie przedstawienie architektury z nim związanej lub pochodzącej z okresu jego panowania. Medale w tombaku, w dwóch wersjach: posrebrzanej i oksydowanej oraz patynowanej, o średnicy 7 cm, wybiła Mennica Państwowa w Warszawie.

Medal Grand Prix du Disque Frédéric Chopin Warszawa 2015 proj. Ewa Olszewska-Borys MHW 30531 brąz, odlew; wys. 11,1 cm, szer. 11,7 cm; 2015; sygnowany zakup

Medal został po raz pierwszy wykonany w 1985 roku jako nagroda w organizowanym co pięć lat przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina międzynarodowym konkursie na najlepsze nagranie płytowe. Awers: z wyobrażeniem skupionej twarzy pianisty z przymkniętymi oczami, zatopionego w muzyce i napis: „Medal Grand Prix du Disque Frédéric Chopin Warszawa 2015”. Sygnowany u dołu „EO”. Rewers: stylizowany krajobraz wiejski, nawiązujący do inspiracji pianisty polską muzyką ludową.

178

Najważniejsze dary i zakupy

Nagroda sportowa wyk. pracownia brązowniczo-grawerska Władysława Miecznika MHW 1335/JM brąz, marmur, odlew; wys. 58,5, szer. 20,2 cm; lata 50. XX w. tabliczka firmowa na podstawie zakups

Efektowny, wykonany zaledwie w kilku egzemplarzach wyrób w kształcie kolumny na dwóch stopniach, dekorowanej 16 plakietami z przedstawieniami różnych dyscyplin sportowych (po cztery z każdej strony), zwieńczonej figurami orłów. Wyróżnia się formą i okazałością spośród innych nagród sportowych wykonanych przez tę warszawską pracownię. Powstał w latach 50. XX wieku, kiedy firma działała przy ulicy Marszałkowskiej 108, tj. między 1945 a 1961 rokiem.

Butelka Coca-Coli 25 lat wolności dla Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o., Warszawa MHW 30471 szkło, folia, metal; wyrób fabryczny; wys. 19,5, śr. 5,5 cm; 2014 dar

Opracowała Aleksandra Sołtan-Lipska

179

Zbiory

Kokarda w barwach narodowych

Pudełko po Kremie Promiennym

MHW 30472

wytwórnia opakowania nieznana, producent wyrobu Laboratorium Perfection,

wstążka; śr. 6 cm; 2014

Warszawa

dar

MHW 30589/a-b tworzywo sztuczne, tłoczenie; wys. 2,5 cm, śr. 7 cm; lata 20.–30. XX w. zakup

Zespół 25 lat wolności, składający się z butelki z napojem Coca-cola oraz kokardy w barwach narodowych, to przykład współczesnej pamiątki patriotycznej. Butelka w typowym dla marki kształcie – cylindryczna ze żłobkowaniem, charakterystycznym przewężeniem nad podstawą, wybrzuszeniem w części środkowej i wąską szyjką – oklejona jest folią w biało-czerwonych, narodowych barwach, z napisami: „Coca-Cola smak wolności”, „25 lat wolności”, stylistycznie nawiązującymi do typografii napisu „Solidarność”. Specjalna edycja popularnego napoju pod nazwą Smak wolności została wyprodukowana przez firmę Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o. (Warszawa, ul. Annopol 20) i pojawiała się w sprzedaży 4 czerwca 2014 roku, w 25. rocznicę pierwszych, częściowo wolnych wyborów parlamentarnych. Butelka, podarowana do kolekcji razem z kokardą, jest pamiątką jednego z uroczystych spotkań, które odbywały się w „Roku wolności” w Pałacu Prezydenckim. Pamiątka odwołuje się zarówno do tradycyjnej symboliki narodowej (barwy narodowe), jak i doświadczeń współczesności: z kultury popularnej (butelka Coca-Coli) czy z ikonografii związanej z wydarzeniami najnowszej historii (ruch „Solidarność”). Coca-Cola pojawiła się w Polsce w 1957 roku, została zaprezentowana na Targach Poznańskich. Od 1972 roku zaczęto ją produkować, ale dostępna była tylko w sklepach PEWEX-u czy Baltony. Napój, a także kształt butelki i typografia nazwy stały się jednymi z charakterystycznych znaków kultury konsumpcyjnej.

To nieco „techniczne” w wyrazie, brązowe pudełko o żłobkowanych brzegach jest pierwszym opakowaniem w kolekcji Muzeum Warszawy przypominającym działalność warszawskiego Laboratorium Perfection. Na lekko wypukłym wieczku wytłoczona jest gałązka lilii oraz napis „Abarid”, na spodzie: „Perfection / Krem Promienny / Warszawa”. Linia kosmetyków Abarid obejmowała różnorodne produkty pielęgnacyjne – kremy, pudry, otrąbki do mycia twarzy, mydła. Założone w 1890 roku Laboratorium Prefection w okresie międzywojennym stało się jedną z ważniejszych warszawskich firm kosmetycznych. Poza produkcją własnych wyrobów, obok wspominanej serii Abarid, słynnego Kremu Prałatów, olejków do opalania czy kremów do depilacji, Laboratorium było również dystrybutorem kosmetyków zagranicznych (m.in. francuskiej marki Petrole Hahn). Firma została założona przez Stefana Pikulskiego, członka Związku Fabrykantów Wyrobów Perfumeryjno-Kosmetycznych i Mydeł Toaletowych w Polsce. Mieściła się początkowo przy ulicy Szpitalnej 10, później przy Śniadeckich 16. W latach 30. XX wieku sklep firmowy, z nowoczesną witryną z białego metalu, znajdował się przy Marszałkowskiej 109.

Opracowała Lena Wicherkiewicz

180

Najważniejsze dary i zakupy

Zespół obiektów związanych z warszawską rodziną Manitiusów oraz działającą na Pradze wytwórnią zabawek „E. Manitius” Manitiusowie to zasłużona dla Warszawy rodzina ewangelicka. Najbardziej znaną postacią jest Karol Gustaw Manitius (1823–1904), który na przełomie XIX i XX wieku pełnił funkcję generalnego superintendenta Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim. Jego syn, Ludwik Karol (1855–1935), był inżynierem chemikiem, dyrektorem emalierni w fabrykach „Wulkan” i „Labor”. Był także właścicielem kamienicy przy Kępnej 15 na warszawskiej Pradze. Z małżeństwa z Jadwigą Rozmanith miał czworo dzieci – trzech synów i córkę, Halinę (zm. 2001). Najstarszy syn Ludwik (1900–2003), również inżynier, wyjechał z kraju we wrześniu 1939 roku i zamieszkał w Kanadzie. Bogdan (1909– 1944), absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej, ożenił się z artystką-malarką Elżbietą Nałęcz-Socharską. Oboje zginęli podczas powstania warszawskiego. Syn Edward (1902–1975) to jeden z najwybitniejszych polskich mistrzów zabawkarskich. W 1926 roku założył własną wytwórnię zabawek i opakowań, która funkcjonowała m.in. pod nazwą Wytwórnia Zabawek i Wyrobów Zdobniczych oraz Pomocy Dydaktycznych dla Przedszkoli „E. Manitius”. Zakład specjalizował się w projektowaniu i produkcji gier, zabawek, opakowań i galanterii wykonywanych z drewna. Opatentowane przez Manitiusa pomoce dydaktyczne i zabawki to oryginalne, autorskie projekty, znajdujące uznanie w kraju i zagranicą. W 1950 roku firma została objęta Przymusowym Zarządem Państwowym i przejęta przez Skarb Państwa. W 1956 roku, gdy ówczesne władze zezwoliły na prowadzenie działalności rzemieślnikom, Edward Manitius powrócił do produkcji zabawek, gier i galanterii, początkowo tylko drewnianej, a od końca lat 60. XX wieku także z innych surowców, w tym tworzyw sztucznych. Do dziś na Pradze zachowała się kamienica przy ulicy Kępnej 15, dom rodzinny i siedziba firmy.

Wybrane opakowania-zabawki Ptak Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius” MHW 30804/a-b drewno, toczenie, lakierowanie; wys. 19,5 cm, szer. 10,3 cm, gł. 7,3 cm; 1926–1939 zakup

Zakupiony do kolekcji muzealnej zespół obejmuje 60 obiektów. Opakowania-zabawki oraz elementy identyfikacji wytwórni „E. Manitius” Szczególnie cenna i interesująca jest część zbioru dotycząca wytwórni zabawek Edwarda Manitiusa, obejmująca m.in. opakowania na słodycze wyprodukowane dla firmy Wedel, zabawki pedagogiczne, gry towarzyskie, drewniane ozdoby i akcesoria. Zaprojektowane i wykonywane przez Edwarda Manitiusa opakowania-zabawki charakteryzują się wyjątkowymi walorami estetycznymi, starannym wykonaniem, z szacunkiem dla materiału i z dbałością o detal. Czyste kolory i opływowe kształty zwierzęcych postaci odwołują się do dziecięcej wrażliwości. Wydrążone w drewnie wnętrze można było wypełnić słodyczami. Edward Manitius produkował je w okresie międzywojennym dla firmy Wedel.

Bocian Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius” MHW 30823/a-b drewno, toczenie, lakierowanie; wys. 24,5 cm, szer. 8,7 cm, gł. 7 cm; 1926–1939 zakup

181

Zbiory

Rak Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius” MHW 30807/a-b drewno, metal, lakier, toczenie, cięcie, lakierowanie; wys. 6 cm, szer. 20 cm, gł. 12,5 cm; 1926–1939 zakup

Słoń Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius” MHW 30811/a-b drewno, toczenie, lakierowanie; wys. 12 cm, szer. 14 cm, gł. 9 cm; 1926–1939 zakup

182

Najważniejsze dary i zakupy

Pamiątki rodzinne Manitiusów

Pszczoła

Ślimak

Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek

i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius”

MHW 30824/a-b

MHW 30826/a-b

drewno, tworzywo sztuczne, metal, toczenie,

drewno, toczenie, lakierowanie;

cięcie, lakierowanie;

wys. 9,2 cm, szer. 15,5 cm, gł. 8,7 cm; 1926–1939

wys.13 cm, szer. 12,5 cm, gł. 17 cm; 1926–1939

zakup

Na zbiór składają się m.in. fotografia portretowa Ludwika Karola Manitiusa; fotografia jego dzieci: Ludwika i Haliny; tableau Towarzystwa Cyklistów w Warszawie 1886–1892 (wśród członków Towarzystwa znajduje się także Ludwik Karol Manitius); tableau uczniów Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie 1927–1933, do którego uczęszczał Bogdan Manitius. Do zbiorów Muzeum trafił także portret Bogdana Manitiusa, namalowany przez żonę Elżbietę Nałęcz-Socharską, dwa emaliowane dzbanuszki na herbatę i mlecznik firmy „Labor” należące do Ludwika Karola Manitiusa oraz przedmioty związane z kamienicą przy Kępnej: lampy oraz lista lokatorów (numery 1–23) z przełomu XIX i XX w. Zakup ten uzupełniają pozyskane wcześniej katalogi i fotografie praskich firm „Labor” i „Wulkan”.

Mors

Szyld Wytwórni Zabawek E. Manitius

Portret Ludwika Karola Manitiusa (1855−1935)

Edward Manitius; Wytwórnia Zabawek

MHW 30714

AF 38049

i Wyrobów Zdobniczych „E. Manitius”

metal, lakierowanie; wys.14,5, szer. 35 cm;

fotografia, papier fotograficzny, karton, drewno;

MHW 30825/a-b

ok. 1956–1974

wys. 38 cm, szer. 27 cm, w ramie wys.70,5 cm,

drewno, toczenie, lakierowanie;

dar

szer. 62,5 cm, gł. 7,8 cm; przed 1935

wys. 17 cm, szer. 21 cm, gł. 9,5 cm; 1926–1939 zakup

zakup

Odcisk znaku firmy – monogram EM MHW 30715 blacha, drewno; wys. 2, 5cm, szer. 9,8 cm, gł. 9,7 cm; ok. 1956–1974 dar

Portret Haliny Manitius (1898−?) i Ludwika Manitiusa (1900−2003) – dzieci Ludwika Karola Manitiusa i Jadwigi z d. Rozmanith AF 38050 fotografia, papier fotograficzny, karton, drewno; wys. 63 cm, szer. 48 cm, w ramie wys. 90,4 cm, szer. 74,2 cm, gł. 2,3 cm; ok. 1903 zakup

183

Zbiory

Edward Manitius (1902−1975) i wytwarzane przez niego zabawki AF 37695 fotografia, papier fotograficzny; wys. 13 cm, szer. 8,5 cm; 1960–1969 dar

Dokumentacja projektowa kamienicy Manitiusów MHW 8760/Pl − 8764/Pl

W zbiorze znalazły się też projekty architektoniczne kamienicy Manitiusów na Pradze oraz księga meldunkowa domu z przełomu XIX i XX wieku. Około 1897 roku Ludwik Karol Manitius wzniósł przy ulicy Kępnej 15 kamienicę dochodową. Na zachowanych projektach widać trójkondygnacyjną bryłę, plan budynku zbliżony do litery „c”, a także fragment neorenesansowej elewacji frontowej z bramą prowadzącą na podwórze.

Lista lokatorów należącej do Ludwika Karola Manitiusa kamienicy przy ul. Kępnej 15 MHW 30839 drewno, metal; wys. 86 cm, szer. 42 cm, gł. 5,8 cm; XIX/XX w. zakup

Opracowały: Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Jolanta Wiśniewska, Lena Wicherkiewicz Fotografie: MW

184

Projekt e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy

Projekt e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy W listopadzie 2017 roku stanęliśmy przed wyzwaniem stworzenia e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy. Zespół projektowy rozpoczął prace koncepcyjne od analizy e-katalogów największych światowych muzeów – Rijksmuseum w Amsterdamie oraz Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku jako tych, które dają użytkownikowi wiele możliwości interakcji z dziełami w internecie. W oparciu o staranny wywiad stworzona została lista funkcjonalności dla e-katalogu. Wyodrębniliśmy grupy użytkowników, wychodząc naprzeciw ich potrzebom i zainteresowaniom. Z jednej strony to grupa profesjonalistów poszukujących naszych zbiorów w celu ich wykorzystania w projektach naukowych czy publikacjach, z drugiej zaś osoby amatorsko zainteresowane Warszawą i Muzeum. Nie zapomnieliśmy o dzieciach i młodzieży szkolnej. Celem było stworzenie e-katalogu opowiadającego historię Warszawy poprzez zbiory Muzeum. Kolejne zadanie zespołu to zintegrowanie pożądanych funkcji ze stroną wizualną przyszłego e-katalogu. Chcieliśmy, aby grafika była minimalistyczna, czysta i elegancka zarazem, operująca krojem pisma i dwiema tonacjami szarości z muzealnej księgi znaku. Podjęliśmy decyzję, że e-katalog nie będzie lokalnym programem ani bazą, ale stroną internetową stworzoną przy użyciu wiodących i łatwych w utrzymaniu oraz rozwijaniu technologii oraz języków programowania. Wyłoniony w postępowaniu wykonawca – firma 10Clouds sp. z o.o. – miał również zadanie zbudowania ścieżki eksportowej łączącej e-katalog z repozytorium wizerunków cyfrowych iART, który z kolei jest połączony z wewnętrzną bazą zbiorów Musnet. Ścisła współpraca z zespołem e-katalogu pozwoliła na ukończenie prac projektowych w końcu listopada 2018 roku. Strona internetowa jest jedynie szkieletem bez wkładu merytorycznego i zdjęć obiektów. Dlatego równolegle do prac koncepcyjnych zespół projektowy opracowywał schemat wkładu merytorycznego. Na potrzeby e-katalogu udało nam się stworzyć nowe pole w bazie Musnet dla opisów merytorycznych. W e-katalogu dostępne będą także ścieżki tematyczne w postaci esejów wraz ze zdjęciami muzealnych obiektów. Jesienią 2018 roku na potrzeby e-katalogu została zdigitalizowana większość obiektów z wystawy stałej Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej oraz 30 obiektów ze zbioru archeologicznego. Fotografowane były w oparciu o normy digitalizacyjne przy jednoczesnej dbałości o estetykę fotografii i oddanie charakteru artefaktu. Struktura e-katalogu jest gotowa. Kolejny etap to wypełnianie jej treścią. Myślimy też o kolejnych funkcjach, by zaspokajać potrzeby użytkowników. Przed nami wiele zadań, jak uregulowanie sytuacji prawnej prezentowanych dzieł. Kluczowe są dalsze prace koncepcyjne, merytoryczne, inwentaryzatorskie i redakcyjne. Blanka Melania Ciężka

KIEROWNICZKA PROJEKTU E-KATALOGU ZBIORÓW MUZEUM WARSZAWY

185

Blanka Melania Cieżka, fot. MW

Zespół zarządzający projektem Kierowniczka projektu Blanka Melania Ciężka Członkowie zespołu Lena Wicherkiewicz Jacek Bochiński Grzegorz Konsalik Piotr Głogowski

Budżet Dotacja inwestycyjna Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy Koszty Budowa strony internetowej e-katalogu zbiorów oraz spięcie strony z programem iART 127 500 zł netto Redakcja i korekta tekstów do ścieżek tematycznych 900 zł netto

Zbiory

Porządkowanie i redakcja słowników w programie Musnet Projekt porządkowania słowników został zatwierdzony zarządzeniem Dyrektora Muzeum Warszawy w sierpniu 2018 roku. Zespół do końca 2018 roku pracował według harmonogramu narzuconego koniecznością udostępnienia wybranych zbiorów w e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy. W pierwszej kolejności porządkowano słownictwo dla wybranych dwóch zespołów zbiorów: malarstwa i grafiki oraz sreber (730 obiektów). Następnie rozpoczęto redakcję zestawów składających się z około 30 obiektów, wybranych przez opiekunów zbiorów, m.in. medalierstwa, brązów, opakowań, syren, fotografii, planów i map. Redaktorzy pracowali zdalnie za pomocą narzędzi internetowych oraz na spotkaniach roboczych. Przeprowadzono także indywidualne konsultacje w zakresie słownictwa specjalistycznego z pracownikami Działu Opracowania Zbiorów, Działu Badań nad Warszawą oraz Samodzielnym Wieloosobowym Stanowiskiem ds. Wydawnictw. Chociaż główny nacisk położono na obiekty przeznaczone do e-katalogu, efektem była redakcja opisów dla kilku tysięcy muzealiów. Zespół dokonał redakcji danych opisowych dla kategorii: „Autor” i „Wytwórnia”, „Materiał”, „Technika”, „Miejsce powstania”, „Czas powstania”. W grudniu trwały jeszcze prace nad wzorem wypełniania pól opisowych: „Typ obiektu”, „Nazwa/tytuł” oraz „Słowa kluczowe”, a także ustalenia standaryzujące zapis datowania i wymiarów. Oprócz uporządkowania i redakcji słownictwa, pierwsza część projektu miała na celu ustalenie zasad opisywania muzealiów za pomocą słownictwa kontrolowanego, w oparciu o standardy międzynarodowe oraz te stosowane przez inne polskie muzea. Wymienione wyżej kategorie opisowe służą do precyzyjnego wyszukiwania zbiorów w e-katalogu i wewnętrznej bazie danych Muzeum, dlatego zespół słownikowy musiał ustalić jednolity zestaw haseł dla opisów redagowanych muzealiów oraz zasady tworzenia haseł dla pozostałych zbiorów na przyszłość. Aby przybliżyć temat słownictwa kontrolowanego, jego zastosowań w katalogach internetowych i bazach danych, koordynator projektu przeprowadził warsztat dla pracowników opracowujących zbiory w Muzeum Warszawy. Oprócz uporządkowanych i zredagowanych opisów w e-katalogu jednym z efektów projektu będzie wdrożenie w 2019 roku wewnętrznej instrukcji wypełniania kart katalogu naukowego zbiorów. Dzięki uzgodnieniom ze wszystkimi działami biorącymi udział w ewidencjonowaniu i opracowaniu naukowym powstanie ujednolicony system opisu zbiorów dla całego Muzeum Warszawy i jego oddziałów. W 2019 roku redagowane będą kolejne zespoły obiektów. Marcin Mondzelewski

KOORDYNATOR ZESPOŁU DS. PORZĄDKOWANIA I REDAKCJI SŁOWNIKÓW MUZEUM WARSZAWY W PROGRAMIE MUSNET

186

Marcin Mondzelewski, fot. MW

Zespół ds. porządkowania i redakcji słowników Muzeum Warszawy w programie Musnet Koordynator projektu Marcin Mondzelewski (DZIAŁ INWENTARYZACJI ZBIORÓW)

Członkowie zespołu Jacek Bochiński Monika Siwińska Lena Wicherkiewicz (DZIAŁ OPRACOWANIA ZBIORÓW)

Działalność naukowa Dział Archeologiczny Rok 2018 był dla Działu Archeologicznego pracowity, choć nie wiązał się z wydarzeniami tak spektakularnymi jak wydanie rok wcześniej dwuczęściowego czwartego tomu „Archeologii dawnej Warszawy” – Między miastem a dworem. Badania archeologiczne placu Zamkowego w Warszawie w latach 1977–1983. Wydawnictwo udostępniające wyniki badań prowadzonych przez Muzeum Historyczne m.st. Warszawy na placu Zamkowym w latach 70. i 80. XX wieku tylko symbolicznie wieńczyło dwa lata ciężkiej pracy. Rozliczenie tego dofinansowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa projektu przypadło już na rok 2018, podobnie jak jego udostępnienie zainteresowanym osobom i instytucjom. Trzeba też było na nowo włączyć do zbiorów działu opracowywane przez poszczególnych autorów zabytki, w tym: – 110 numizmatów, – 2669 fragmentów wyrobów ze skóry, – 1336 fragmentów szklanych naczyń stołowych, – 8797 fragmentów szklanych naczyń aptecznych, – 11 034 fragmentów szkła okiennego, – 17 000 fragmentów butelek, – 49 370 fragmentów naczyń ceramicznych. Ten etap działalności Działu Archeologicznego zakończyło spotkanie zorganizowane 3 grudnia dla pracowników Muzeum w Centrum Interpretacji Zabytku. Autorzy mieli na nim okazję zaprezentować najciekawsze zagadnienia omawiane w publikacji. Jednocześnie wydawnictwo to stało się punktem wyjścia dla działań, które były prowadzone w roku 2018 i które zamierzamy kontynuować w latach następnych. Przygotowując do opracowania terenową dokumentację z badań placu Zamkowego, rozpoczęliśmy proces jej digitalizacji. Chcielibyśmy, by cała znajdująca się w naszych zbiorach terenowa dokumentacja rysunkowa dostępna była w wersji cyfrowej. Znakomicie ułatwi to w przyszłości zarówno naukowe opracowywanie badanych stanowisk, jak i prowadzenie wszelkiego rodzaju kwerend. Tym bardziej, że dokumentacja z badań rozpoczętych w roku 1949 sama w sobie ma już wartość zabytkową i korzystanie z oryginałów składających się na nią rysunków należałoby ograniczyć do niezbędnego minimum. To samo odnosi się do analogowych fotografii dokumentujących nie tylko ówczesne wykopaliska, ale także wojenne zniszczenia Warszawy i kolejne etapy jej odbudowy. Rozpoczęliśmy też proces porządkowania i digitalizacji zespołu barwnych rysunków inwentaryzacyjnych i rekonstrukcyjnych zabytków ruchomych, dziś, w dobie powszechnej dostępności fotografii barwnej, nieco lekceważonych, stanowiących jednak niezwykle bogaty zespół, świadectwo profesjonalizmu i znakomitych umiejętności pracowników działu. Opracowanie materiałów z badań placu Zamkowego ujawniło też wartość niedocenianych zwykle kategorii zabytków, jakimi są szklane naczynia zasobowe czy szkło okienne. Prowadzone obecnie prace stanowią nawiązanie do tradycji badań nad dawnym szklarstwem, które w Dziale Archeologicznym zapoczątkowała niegdyś Sławomira Ciepiela.

189

Zbigniew Polak, fot. MW

Działalność naukowa

Punktem wyjścia do dalszych prac jest stworzenie pełnej bazy danych znalezisk zabytków szklanych. W tym celu na podstawie dawnego wzoru muzealnej karty zabytku wykonano projekt karty nowej, z opisem i fotografią w wersji cyfrowej. Skatalogowano w ten sposób zabytki szklane z placu Zamkowego. Podobnie uporządkowano zbiór z badań prowadzonych w latach 1952–1964 przez Komisję Badań Dawnej Warszawy, dokonując zliczenia z natury 2676 sztuk zabytków pochodzących z 32 stanowisk. Dla 1570 wybranych przedmiotów wykonano dokumentację fotograficzną. Kontynuowano też rozpoczętą w 2017 roku współpracę z prof. Manuelą Reben oraz dr Elżbietą Greiner-Wroną z krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. W ramach umów zawartych pomiędzy Muzeum Warszawy a AGH wykonywane są badania składu chemicznego datowanych na XVI–XVII wiek szkieł okiennych pochodzących z placu Zamkowego. W roku 2018 zapoczątkowano realizację czteroletniego projektu badań nad szkłem zasobowym znajdującym się w zbiorach Muzeum Warszawy i działania te już zaowocowały kilkoma artykułami w prasie fachowej. Przedstawicielki Działu Archeologicznego brały też aktywny udział w posiedzeniach Sekcji Polskiej Association Internationale pour l'Histoire du Verre. Planując publikację materiałów z kolejnych stanowisk, z których zabytki i dokumentacja znajdują się w zbiorach Działu Archeologicznego, rozpoczęliśmy wstępne prace mające na celu pełne opracowanie wyników badań z Rynku Starego Miasta (strona Dekerta), Pałacu Saskiego, Ogrodu Krasińskich. Ale najciekawsze znaleziska archeologiczne znajdujące się w zasobach działu będą udostępniane nie tylko poprzez publikacje materiałowe. W 2018 roku zainicjowaliśmy przygotowanie sekcji archeologicznej katalogu internetowego Muzeum Warszawy. Stale też powiększamy nasze zbiory, przyjmując zabytki z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Warszawy przez inne instytucje. W 2018 roku wpłynęło do nas 31 próśb o przyjęcie materiałów z takich wykopalisk. Swoistym urozmaiceniem codziennych obowiązków są natomiast działania takie jak: – kontynuacja współpracy z Wydziałem Konserwacji Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Studenci w ramach prac dyplomowych wykonywali konserwację wybranych zabytkowych kafli piecowych i mieli okazję zapoznać się ze znajdującymi się w naszych zbiorach ciekawszymi ich przykładami,

– goszczenie wizytującej nasz dział stypendystki z Muzeum Archeologicznego w Aleppo, – zapoznanie z wybranymi kategoriami zabytków średniowiecznych i nowożytnych studentów archeologii z UKSW. Zbigniew Polak

KIEROWNIK DZIAŁU ARCHEOLOGICZNEGO

Udział w konferencjach i posiedzeniach naukowych 16 MAJA | Warszawa (Kamila Baturo) Posiedzenie Polskiej Sekcji Association Internationale pour l’Histoire du Verre ORGANIZATOR: Instytut Archeologii i Etnologii PAN 13 PAŹDZIERNIKA | Mikulov, Czechy (Elżbieta Wilczak-Dąbrowska) Międzynarodowa doroczna konferencja dotycząca badań nad szkłem Glastag ORGANIZATORZY: Uniwersytet w Kolonii, Muzeum w Mikulovie 22–23 LISTOPADA | Gdańsk (Elżbieta Wilczak-Dąbrowska) V Pomorska Sesja Sprawozdawcza ORGANIZATOR: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I CERAMIKI, KATEDRA TECHNOLOGII SZKŁA I POWŁOK AMORFICZNYCH AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W WARSZAWIE, WYDZIAŁ KONSERWACJI ASSOCIATION INTERNATIONALE POUR L'HISTOIRE DU VERRE, SEKCJA POLSKA INSTYTUT ARCHEOLOGII I ETNOLOGII PAN MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO, WYDZIAŁ NAUK HISTORYCZNYCH I SPOŁECZNYCH, INSTYTUT ARCHEOLOGII

190

Działalność naukowa

Spotkanie wokół książki Między miastem a dworem. Badania archeologiczne placu Zamkowego w Warszawie w latach 1977–1983 3 GRUDNIA | Centrum Interpretacji Zabytku

Archiwalna dokumentacja rysunkowa zabytków pochodzących z dawnych badań, udostępniona uczestnikom spotkania. Fot. MW

Wybrane materiały z zespołu barwnych rysunków inwentaryzacyjnych i rekonstrukcyjnych zabytków ruchomych Czworoboczna butelka kamionkowa wyprodukowana w latach 70.–80. XVIII wieku w Zaječicach (Czechy), skąd sprowadzono w niej wodę mineralną. Znaleziona w „potrzebnicy” na posesji Bochenkowiczów. Rys. Jadwiga Rembiewska

Publikacja Między miastem a dworem. Badania archeologiczne placu Zamkowego w Warszawie w latach 1977–1983, wydana przez Muzeum Warszawy w 2017 roku jako 4. tom serii wydawniczej „Archeologia dawnej Warszawy”. Fot. MW

Dr Anna Gręzak z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego opowiedziała o metodach rozpoznawania surowca kościanego, z którego wykonano znalezione na placu Zamkowym zabytki. Fot. MW

Znaleziony na placu Zamkowym talerz z kobaltowym ornamentem przedstawiającym w części centralnej Kaina zabijającego Abla. Holandia, koniec XVII wieku. Rys. Jadwiga Rembiewska

Pochodząca także z Zaječic butelka kamionkowa po wodzie mineralnej, z piwnicy Apteki Królewskiej znajdującej się niegdyś na terenie dzisiejszego placu Zamkowego. Rys. Bożena Wójcik

Dr Maciej Trzeciecki z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk zaprezentował najciekawsze aspekty badań nad naczyniami ceramicznym produkowanymi i używanymi w dawnej Warszawie. Fot. MW

Zdobiona podszkliwnie misa z XVIII wieku, zapewne wyrób z Miechocina, znaleziona w trakcie badań placu Zamkowego w „piwniczce Bochenkowiczów”. Rys. Bożena Wójcik

191

Pseudomajolikowy dzban, wyrób warsztatów w Miechocinie z I połowy XVII wieku. Znaleziony w trakcie badań prowadzonych na placu Zamkowym. Rys. Jadwiga Rembiewska.

Działalność naukowa

Dział Badań nad Warszawą Ważnym zadaniem realizowanym przez Dział Badań nad Warszawą była budowa drugiej części wystawy głównej, otwartej 7 czerwca 2018 roku. Pracownicy działu, kuratorzy Gabinetu Relikwii, Gabinetu Opakowań Firm Warszawskich i Gabinetu Medali, przygotowywali teksty towarzyszące wystawie, rozmieszczali obiekty w przestrzeniach wystawienniczych. Angażowali się także w działania promocyjne i popularyzatorskie związane zarówno z przygotowywanymi gabinetami, jak i udostępnioną w ubiegłym roku pierwszą częścią wystawy: udzielali wywiadów do mediów, organizowali oprowadzania kuratorskie dla gości Muzeum i grup, prowadzili zajęcia dla studentów oraz szkolenia dla opiekunów ekspozycji, uczestniczyli w cyklu codziennych 15-minutowych wykładów o wybranych obiektach prezentowanych na wystawie. W związku z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości podjęto prace nad wystawą jubileuszową Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, otwartą 26 września. Wystawa była inspiracją do pogłębienia badań nad Warszawą i jej mieszkańcami w okresie I wojny światowej. Punktem wyjścia były obiekty oraz dokumenty przechowywane w archiwum naukowym. W minionych latach zbiory te znacznie się powiększyły poprzez zakupy i dary. Efektem prowadzonych badań były publikacje, wykłady, wystąpienia na konferencjach. Rozpoczęto także przygotowania do kolejnej jubileuszowej wystawy, dotyczącej oblężenia Warszawy w 1939 roku, której otwarcie planowane jest na wrzesień 2019 roku. Wystawie będzie towarzyszyło wydawnictwo źródłowe fragmentów niepublikowanych do tej pory wspomnień warszawiaków, zawartych w Pamiętniku Warszawiaka, plonie konkursu z lat 1947–1948. Pod koniec roku dział zorganizował międzynarodową konferencję Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018, która odbyła się w Muzeum Warszawy w dniach 6–7 grudnia. Jej celem było interdyscyplinarne ujęcie problemu ciągłości i zmian w postrzeganiu Warszawy przez obcokrajowców reprezentujących różne środowiska. W ramach konferencji, oprócz wystąpień i prezentacji, odbył się panel dyskusyjny Warszawa: od agonii PRL po wstąpienie do Unii Europejskiej, z udziałem świadków historii – gości z zagranicy. Pracownicy działu zajmowali się również przygotowywaniem naukowych i popularnonaukowych publikacji oraz kwerendami w muzeach i archiwach polskich, dawali wykłady, udzielali konsultacji specjalistycznych dla polskich i zagranicznych instytucji, uczestniczyli w wyjeździe studyjnym do Paryża. W minionym roku w dziale powstała także praca doktorska autorstwa Krzysztofa Zwierza, poświęcona rozwojowi Warszawy w pierwszym, 85-letnim okresie sejmowym miasta. Aleksandra Sołtan-Lipska KIEROWNICZKA DZIAŁU BADAŃ NAD WARSZAWĄ

192

Aleksandra Sołtan-Lipska, fot. MW

Działalność naukowa

Korczakianum Pracownia naukowa ul. Jaktorowska 6, 01-202 Warszawa Korczakianum – w którego siedzibie od 30 kwietnia do 20 września 2018, ze względu na prace budowalne i remontowe, niedostępna była stała ekspozycja – włączyło się w obchody jubileuszowego roku 2018 poprzez współpracę z Muzeum POLIN. Pracownia aktywnie uczestniczyła w realizacji wystawy czasowej W Polsce króla Maciusia. 100-lecie odzyskania niepodległości, otwartej 9 listopada 2018 (poprzez konsultacje, udział w opracowaniu wydawnictwa i wydarzeniach towarzyszących oraz użyczenie obiektów ze zbiorów pracowni). Najważniejsze inne projekty zrealizowane z udziałem Korczakianum to: – dwutomowe wydanie pism Janusza Korczaka How to Love a Child and Other Selected Works w języku angielskim (w brytyjsko-amerykańskim wydawnictwie Vallentine Mitchell); – projekt archiwalno-wydawniczy pt. Nasz Dom na Bielanach 1927–1939. Program kwerend uzupełniających Zuzanny Sękowskiej (stypendium artystyczne m.st. Warszawy) oraz publikacja (w opracowaniu zespołowym) Nasz Dom na Bielanach 1928–2018. Historia miejsca; – weryfikacja faktograficzna biografii Betty J. Lifton The King of Children. A Biography of Janusz Korczak (wyd. I 1988, New York) – dla francuskiego wydawcy (Édition Fabert), szykującego poprawione wznowienie przekładu.

Marta Ciesielska, fot. MW

W 2018 ROKU KORCZAKIANUM PRZYJĘŁO ŁĄCZNIE

4964

Marta Ciesielska

osoby

KOORDYNATORKA KORCZAKIANUM

W TYM:

Wydarzenia Third European Conference on Nazi Medicine: Building Memory – Building Resilience

4557

(jedna z sesji) 3 PAŹDZIERNIKA ORGANIZATOR (główny): Oddział Katedry Bioetyki UNESCO (Hajfa), Uczelnia Łazarskiego

Wstążki niepodległości – finał projektu edukacyjnego (8 placówek) w ramach programu Kręgi wolności i niepodległości Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka 7 LISTOPADA ORGANIZATOR: Warszawski Krąg Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka

193

238

osób

zwiedzający stałą ekspozycję, osoby indywidualne i w zorganizowanych grupach (w dużej części goście z zagranicy) oraz uczestnicy spotkań studyjno-edukacyjnych

odwiedzający pracownię archiwalno-dokumentacyjną

Działalność naukowa

Spotkania

25 WRZEŚNIA PROWADZENIE: Marta Ciesielska Wykład dla nauczycieli i edukatorów z Wielkiej Brytanii.

28 WRZEŚNIA

SPOTKAŃ

PROWADZENIE: Marta Ciesielska Wykład dla pracowników Szkoły Podstawowej nr 2 im. Janusza Korczaka

293

z Rudy Śląskiej.

uczestników

Prelekcje

W TYM

22 MAJA

SPOTKAŃ OBCOJĘZYCZNYCH dla uczestników z Japonii, Izraela, Niemiec i Wielkiej Brytanii

WYKŁADÓW dla grup studyjnych (studenci, pracownicy naukowi, pedagodzy, edukatorzy)

PRELEKCJI dla grup edukacyjnych (uczniowie i nauczyciele)

PROWADZENIE: Marta Ciesielska Prelekcja dla podopiecznych Gesellschaft für Jugendhilfe z Warendorf w Niemczech. 21 WRZEŚNIA PROWADZENIE: Marta Ciesielska Prelekcja dla niemiecko-polskiej grupy uczniów gimnazjum ze Straubing w Niemczech, i IV Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza.

TEMATYKA WYKŁADÓW i PRELEKCJI: spuścizna życiowa Janusza Korczaka i jej aktualność, życie i aktywności Janusza Korczaka, jego związki z Warszawą; działalność podstawowa i edukacyjna Korczakianum.

3 PAŹDZIERNIKA PROWADZENIE: Marta Ciesielska Prelekcja dla uczniów szkół zawodowych z Ibbenbürenw Niemczech. 4 PAŹDZIERNIKA

Wykłady

PROWADZENIE: Magdalena Pęzińska

10 STYCZNIA

25 PAŹDZIERNIKA

PROWADZENIE: Marta Ciesielska

PROWADZENIE: Magdalena Pęzińska

Wykład dla studentów pracy socjalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Prelekcja dla uczniów Szkoły Podstawowej Specjalnej nr 6.

Prelekcja dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 48 im. Adama Próchnika.

26 LUTEGO

Lekcje muzealne

PROWADZENIE: Marta Ciesielska Wykład dla działaczy ruchu praw dziecka z Japonii.

ZIMA W MIEŚCIE

2 MARCA

PROWADZENIE: Marta Ciesielska Wykład dla studentów pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego.

7 MARCA PROWADZENIE: Agnieszka Witkowska-Krych

uczestników

Wykład dla studentów pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. 27 MARCA

Janusz Korczak: życie i dzieło

PROWADZENIE: Marta Ciesielska

17 i 23 STYCZNIA

Wykład dla nauczycieli z Izraela.

GRUPA WIEKOWA: szkoła podstawowa (klasy 5–7) PROWADZENIE: Agnieszka Witkowska-Krych

19 KWIETNIA PROWADZENIE: Marta Ciesielska Wykład dla grup seniorów zainteresowanych tematyką varsavianistyczną.

194

Działalność naukowa

Spotkania poza Korczakianum

Do księgozbioru Korczakianum podarowanych zostało 30 pozycji, polskich i obcojęzycznych, m.in. wydania utworów Janusza Korczaka w przekładach i prace o nim w językach angielskim, chińskim, francuskim, japońskim, rosyjskim, szwedzkim.

SPOTKANIA PROMOCYJNE

Wieczór z rodziną Janusza Korczaka Promocja wyboru pism O prawo do szacunku Józefa i Jakuba Goldszmitów (2017), z udziałem edytorek Bożeny Wojnowskiej i Marleny Sęczek oraz Andrzeja Mencwela

Konsultacje i współpraca przy projektach zewnętrznych

28 WRZEŚNIA MIEJSCE: Instytut Badań Literackich PAN w ramach Festiwalu Nauki PROWADZENIE: Marta Ciesielska

Konsultacje prac licencjackich – 1; doktorskich, w toku i planowanych – 3; publikacji/tematów badawczych i źródłowych – 8; projektów artystycznych – 2.

Niedziela w księgarni – rozmowa o książce Anny Landau-Czajki Wielki „Mały Przegląd”, z udziałem autorki i Marty Ciesielskiej

Współpraca przy przygotowaniu projektu edukacyjnego z zakresu edukacji ekonomicznej, inspirowanego powieścią Bankructwo małego Dżeka Janusza Korczaka, w ramach programu EduAktywni – Przedsiębiorczość dla każdego (inicjator i koordynator projektu: Fundacja Warszawski Instytut Bankowości, projekt w toku).

25 LISTOPADA MIEJSCE: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma PROWADZENIE: Wojciech Lasota PRELEKCJA

Janusza Korczak – życie i dzieło. Działalność Korczakianum, pracowni Muzeum Warszawy

Udział w realizacji V edycji Warszawskiej Nagrody Wychowawczej im. Janusza Korczaka (główny organizator: Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy).

27 LISTOPADA MIEJSCE: Oddział Warszawa Polskiego Związku Esperantystów – Międzypokoleniowa Klubokawiarnia Domu Kultury Śródmieście PROWADZENIE: Marta Ciesielska

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

WYKŁAD

BIURO EDUKACJI URZĘDU M.ST. WARSZAWY

Biografia Janusza Korczaka, jego myśl pedagogiczna i praktyka oraz ich współczesna recepcja

BIURO RZECZNIKA PRAW DZIECKA

12 GRUDNIA MIEJSCE: Centrum Edukacji Muzeum POLIN

FUNDACJA WARSZAWSKI INSTYTUT BANKOWOŚCI

PROWADZENIE: Marta Ciesielska

INSTYTUT BADAŃ LITERACKICH PAN

Prace archiwalne i zbiory

KAPITUŁA WARSZAWSKIEJ NAGRODY WYCHOWAWCZEJ IM. JANUSZA KORCZAKA

W ramach prac archiwalnych nad zasobami Korczakianum podjęto intensywne działania przygotowawcze do prawnej regulacji statusu dawnych zasobów należących do Kolekcji Korczakowskiej, m.in. wykonano skontrum materiałów archiwalnych (I część, główny trzon kolekcji, w tym fotografie) oraz przeprowadzono uzupełniające kwerendy archiwalne dotyczące losów dawnego Archiwum Korczakowskiego (w Archiwum Akt Nowych, Instytucie Badań Edukacyjnych i Domu Dziecka nr 2 im. Janusza Korczaka). Uporządkowano i uzupełniono część materiałów dokumentacyjnych dotyczących Towarzystwa „Pomoc dla Sierot”, Zakładu Wychowawczego „Nasz Dom”, „Małego Przeglądu”, ruchu korczakowskiego oraz recepcji twórczości i działalności Janusza Korczaka – 50 jednostek aktowych. Ponadto dopełniono źródłowo – dzięki kwerendom w Archiwum Urzędu m.st. Warszawy i Archiwum Akt Nowych – historię budynku dawnego Domu Sierot przy ul. Jaktorowskiej 6 (d. Krochmalna 92).

MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE IM. JANUSZA KORCZAKA / INTERNATIONAL JANUSZ KORCZAK ASSOCIATION MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN POLSKIE STOWARZYSZENIE IM. JANUSZA KORCZAKA ZACHĘTA – NARODOWA GALERIA SZTUKI

195

Działalność naukowa

Projekty badawcze

Projekt badawczy Archiwum Historii Mówionej Muzeum Warszawskiej Pragi (kontynuacja) KOORDYNATORKA PROJEKTU: Anna Mizikowska

Rzeczy warszawskie Obiekty z pracowni brązowniczo-grawerskiej Władysława Miecznika w zbiorach Muzeum Warszawy (kontynuacja)

Muzealnictwo i muzeologia

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Aleksandra Sołtan-Lipska

Wywiady z byłymi pracownikami Muzeum Warszawy (kontynuacja)

Dawne modlitewnie żydowskie przy ul. Targowej 50/52 w przestrzeni muzealnej (kontynuacja)

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Izabella Maliszewska

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Jolanta Wiśniewska

Projekty badawcze Korczakianum

Rzemiosło od transformacji do cyfryzacji

Dzieła zebrane Janusza Korczaka – dokończenie edycji (tomy XV i XVI)

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

Zeszyt Warszawa tomu Mazowsze „Atlasu Historycznego Miast Polskich” – kontynuacja prac przygotowawczych we współpracy z Instytutem Historii PAN oraz Wydziałem Geografii i Studiów Regionalnych UW

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Marta Ciesielska OPIEKA MERYTORYCZNA: dr hab. Hanna Kirchner (IBL PAN)

Materiały Domu Sierot oraz Głównego Domu Schronienia (1939−1942)

KIEROWNIK PROJEKTU: dr Paweł E. Weszpiński

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Agnieszka Witkowska-Krych

e-Muzeum Kartografii Warszawy – uruchomienie pierwszego etapu publikacji dawnych planów Warszawy w portalu Warszawa historyczna Biura Geodezji i Katastru m.st. Warszawy – projekt powiązany merytorycznie i organizacyjne z projektem zeszyt Warszawa tomu Mazowsze „Atlasu Historycznego Miast Polskich”

OPIEKA MERYTORYCZNA: Marta Ciesielska

Konferencje, seminaria i sesje naukowe

KIEROWNIK PROJEKTU: dr Paweł E. Weszpiński

Edukacja varsavianistyczna w szkole

Fenomen Warszawy

KONFERENCJA METODYCZNA i WARSZTATY DLA NAUCZYCIELI

Nowa historia Warszawy (kontynuacja) KIEROWNIK PROJEKTU: dr hab. Błażej Brzostek

23−24 KWIETNIA MIEJSCE: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KEN w Warszawie

Miasto – ludzie – polityka w mieście sejmowym. Warszawa w latach 1570–1655 (kontynuacja)

ul. Gocławska 4, Muzeum Warszawy ORGANIZATORZY: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KEN

KIEROWNIK PROJEKTU: Krzysztof Zwierz

w Warszawie ul. Gocławska 4, Muzeum Warszawy KOORDYNACJA I PROWADZENIE: Lilla Kołodziejczyk, Anna Wigura

Wpływ działań podziemnej propagandy akcji „N” na świadomość niemieckich żołnierzy i administracji na terenie III Rzeszy (kontynuacja)

PROJEKT GRAFICZNY: Joanna Bębenek PATRONAT HONOROWY: Polski Komitet ds. UNESCO, Towarzystwo Przyjaciół Warszawy

KIEROWNIK PROJEKTU: Julian Borkowski

UCZESTNICY: Renata Marut / Towarzystwo Przyjaciół Warszawy, Joanna Jasiewicz, Szkoła Podstawowa nr 373 im. gen. Piotra Szembeka, Halina Polak /

Wrzesień 1939

Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej, Karolina Czerwińska / Fundacja Polskie

KIEROWNIK PROJEKTU: Julian Borkowski

Forum Migracyjne, Franciszek Płóciennik / Fundacja Dialogu Kultur i Religii,

CZŁONKINIE ZESPOŁU: Małgorzata Berezowska, Izabella Maliszewska

Paulina Haratyk / Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, Katarzyna Szczepaniak / Oficyna Wydawnicza Oryginały, Małgorzata Herbich / Polski Komitet ds. UNESCO,

Prawobrzeżni (kontynuacja)

Anna Wigura / Muzeum Warszawskiej Pragi, Lilla Kołodziejczyk / Pedagogiczna

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Jolanta Wiśniewska

Biblioteka Wojewódzka KOORDYNACJA WARSZTATÓW: Teresa Łempicka, Sylwia Kot, Anna Wigura PROWADZENIE WARSZATÓW: Jan Bliźniak, Ewa Grzywacz, Sylwia Kot, Teresa Łempicka, Anna Wigura

196

Działalność naukowa

Miasta i zwierzęta – Humanistyczne Perspektywy Badania Miasta X

Praga OdNova

SESJA NAUKOWA

KONFERENCJA

24 MAJA

19 CZERWCA MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

ORGANIZATOR: Urząd Dzielnicy Praga Północ

KOORDYNACJA: Magdalena Staroszczyk

PROWADZENIE: Adam Lisiecki

ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawskiej Pragi, Instytut Kultury Polskiej

UCZESTNICY: Wojciech Zabłocki / Burmistrz Dzielnicy Praga-Północ,

Uniwersytetu Warszawskiego

Jacek Grunt-Mejer / pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. rewitalizacji,

UCZESTNICY: Joanna Gellner / Muzeum Historyczne Miasta Krakowa,

Michał Krasucki / Dyrektor Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków m.st. War-

Stephanie Weismann / Uniwersytet Wiedeński, Karolina Wróbel-Bardzik /

szawy, dr Aleksandra Jadach-Sepioło / Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej

Uniwersytet Warszawski, Małgorzata Roeske / Uniwersytet Jagielloński,

i Mieszkalnictwa, Andrzej Brzozowy / Projekty Miejskie, dr hab. Paweł Możdżyń-

Monika Żółkoś / Uniwersytet Gdański, Stanisław Łubieński,

ski / Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Bartosz Skaldawski /

Aleksander Wójtowicz / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej,

Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dr Agnieszka Cieśla /

Justyna Włodarczyk / Uniwersytet Warszawski

Politechnika Warszawska

Sesja, zorganizowana w związku z wystawą czasową 90. urodziny warszawskiego ZOO poświęcona była relacjom ludzi i zwierząt w przestrzeni miejskiej. Uwaga skupiona została na konkretnych praktykach kulturowych oraz narracjach, które definiują i kształtują te relacje oraz wyobrażenia na ich temat.

Celami konferencji były otwarcie debaty publicznej o znaczeniu kontekstu architektonicznego, urbanistycznego i kulturowego warszawskiej Pragi oraz wypracowanie ram dla działań projektowych i artystycznych, które mają doprowadzić do ożywienia jej przestrzeni publicznej i gospodarki.

Rzeczy na wystawie KONFERENCJA OGÓLNOPOLSKA 18–19 CZERWCA MIEJSCE: Muzeum Warszawy ORGANIZATOR: Muzeum Warszawy KIEROWNICZKA PROJEKTU: Lena Wicherkiewicz OPIEKA MERYTORYCZNA: dr Jarosław Trybuś WSPÓŁORGANIZACJA KONFERENCJI: Agnieszka Dąbrowska, dr Paweł Ignaczak, Monika Siwińska UCZESTNICY: dr Jarosław Trybuś, Zastępca Dyrektora Muzeum Warszawy ds. Merytorycznych, dr hab. Dorota Folga-Januszewska, prof. ASP w Warszawie / Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, dr hab. Michał Mencfel / Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Jan Michalski / Galeria Zderzak, Monika Siwińska / Muzeum Warszawy, Agnieszka Dąbrowska / Muzeum Warszawy, dr Andrzej Iwo Szoka i dr Alicja Soćko-Mucha / Dział Folkloru i Tradycji Krakowa Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Dorota

Referat Stanisława Łubieńskiego Ptaki Warszawy, czyli jak, gdzie i kiedy obserwować ptaki w stolicy, fot. MW

Żaglewska / Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Emilia Jastrzębska / Muzeum Wojska Polskiego, dr Katarzyna Wagner / Muzeum Warszawy, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Monika Widzicka / Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Aneta Kopczacka / Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, dr Paweł E. Weszpiński / Muzeum Warszawy, dr hab. Waldemar Baraniewski, prof. ASP w Warszawie, dr hab. Tomasz F. de Rosset, prof. Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu / Zakład Muzealnictwa Wydziału Sztuk Pięknych, Małgorzata Jaszczołt / Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, dr Paweł Ignaczak / Muzeum Warszawy, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, dr hab. Piotr Korduba, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Historii Sztuki, Magdalena Weber-Faulhaber / Muzeum Sztuk

197

Działalność naukowa

W konferencji wzięli udział referenci i słuchacze z 39 krajów, wygłoszono 365 referatów i zaprezentowano 54 postery. Wśród oferty programowej konferencji znalazła się jednodniowa wycieczka po Warszawie, koordynowana programowo i organizacyjnie przez Muzeum Warszawy. Jej program oparty był na elementach rozwoju przestrzennego miasta, z uwzględnieniem istotnych osi urbanizacyjnych a także progów rozwojowych wyznaczonych przez linie kolejnych obwałowań i wojskowych umocnień miasta. W programie muzealnym znalazło się też zwiedzanie wystawy głównej Muzeum Warszawy Rzeczy warszawskie, z prezentacjami wybranych gabinetów przygotowanymi przez ich kuratorów. Z programu w ramach oferty Muzeum Warszawy skorzystało około 50 uczestników konferencji.

Użytkowych, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, dr Tamara Sztyma-Knasiecka / Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Magdalena Lewna / Ośrodek Edukacji Łazienki Królewskie, dr Renata Pater / Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, dr Monika Bryl, dr Przemysław Deles / Ośrodek Badań Historycznych Zamek Królewski w Warszawie − Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej.

Konferencja, zorganizowana jako wydarzenie towarzyszące otwarciu drugiej części wystawy głównej Rzeczy warszawskie, dotyczyła strategii ekspozycji muzealnych, w których główną rolę odgrywają rzeczy. Podczas dwudniowych obrad uczestnicy zastanawiali się nad zagadnieniami związanymi z obecnością oryginalnych rzeczy na wystawach muzealnych, nad sposobami ich eksponowania oraz budowania wokół nich narracji.

XXXII Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii Mapa w służbie państwa KONFERENCJA OGÓLNOPOLSKA 11−13 PAŹDZIERNIKA MIEJSCE: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej oraz Muzeum Warszawy ORGANIZATORZY: Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Warszawy i Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej KOMITET NAUKOWY: dr hab. Radosław Skrycki, prof. US, dr hab. Beata Konopska, prof. UMCS, dr Paweł E. Weszpiński KIEROWNIK PROJEKTU ZE STRONY MUZEUM WARSZAWY: dr Paweł E. Weszpiński

Referat Moniki Widzickiej, Dźwięki jako eksponaty muzealne, fot. MW

W konferencji uczestniczyli historycy kartografii, geografowie, kartografowie, reprezentujący m.in. wyższe uczelnie: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Uniwersytet Szczeciński – Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Wojskową Akademię Techniczną, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie, Uniwersytet Warszawski – Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski – Wydział Geografii i Studiów Regionalnych; instytuty Polskiej Akademii Nauk: Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN; muzea i biblioteki: Muzeum Warszawy, Zamek Królewski w Warszawie, Centralną Bibliotekę Geograficzną Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Bibliotekę Uniwersytecką we Wrocławiu.

XVII Międzynarodowa Konferencja Geografii Historycznej KONFERENCJA MIĘDZYNARODOWA 15−20 LIPCA MIEJSCE: Uniwersytet Warszawski oraz Muzeum Warszawy ORGANIZATORZY: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, Uniwersytet Warszawski – Wydział Geografii i Studiów Regionalnych oraz Instytut Historyczny WSPÓŁPRACA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNA: Muzeum Warszawy, Uniwersytet w Białymstoku i Uniwersytet Łódzki PRZEWODNICZĄCY KOMITETU NAUKOWEGO: prof. Michael Heffernan PRZEWODNICZĄCY KOMITETU ORGANIZACYJNEGO: dr hab. Marek Słoń, prof. PAN PATRONAT: Polskie Towarzystwo Geograficzne, Polskie Towarzystwo Historyczne KOORDYNATOR ZE STRONY MUZEUM WARSZAWY: dr Paweł E. Weszpiński

198

Działalność naukowa

Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018 KONFERENCJA MIĘDZYNARODOWA 6−7 GRUDNIA MIEJSCE: Muzeum Warszawy ORGANIZATOR: Muzeum Warszawy PARTNER: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego KIEROWNIK PROJEKTU: Aleksandra Sołtan-Lipska WSPÓŁPRACA: Krzysztof Zwierz UCZESTNICY: dr Fabien Bellat / Université Paris X, dr Matthieu Gillabert / Uniwersytet we Fryburgu, dr Marcin Grad / Katedra Hungarystyki Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. Jerzy Kochanowski / Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, dr Andrzej Skalimowski / Instytut Historii Nauki PAN, Matan Shefi / Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej / Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Jürgen van Zwoll, Tessa Capponi-Borawska, Myroslava Keryk / Fundacja „Nasz Wybór”, Ora Regev-Heumann, dr hab. Błażej Brzostek / Instytut

Referat Moniki Siwińskiej i dr. Pawła E. Weszpińskiego, V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów 1955 roku w zbiorach Muzeum Warszawy, fot. MW

Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Oleg Czerwiński / „Almatyński Kurier Polonijny”, dr hab. Katarzyna Andrejuk / Instytut Filozofii i Socjologii PAN, dr Maria Schicht, Monika Siwińska, dr Paweł Weszpiński, Ewa Perlińska-

70. rocznica wyprodukowania pierwszej penicyliny w Polsce

-Kobierzyńska, Aleksandra Sołtan-Lipska, Lena Wicherkiewicz / Muzeum Warszawy

Celem konferencji było interdyscyplinarne ujęcie problemu ciągłości i zmian w postrzeganiu Warszawy przez obcokrajowców, którzy, reprezentując różne środowiska, mając różnoraką wiedzę i wyobrażenia o mieście, a także odmienne wrażenia i doświadczenia z pobytu, wpływają na kształtowanie opinii o Warszawie rozpowszechnianych za granicą.

SESJA NAUKOWA 10 GRUDNIA MIEJSCE i ORGANIZATOR: Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej UCZESTNICY: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN, Sławomir Łotysz, Sławomir Naparty, Krzysztof Królikowski, Anna Trojanowska

Podczas sesji naukowej w Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej omówione zostały wydarzenia historyczne oraz szczegóły techniczne, które wiążą się z wyprodukowaniem 8 grudnia 1948 roku pierwszych czterech gramów polskiej penicyliny.

Referat prof. dr. hab. Jerzego Kochanowskiego, Goście zza Łaby. Niemieckojęzyczne reportaże o gomułkowskiej Warszawie, 1956–1970, fot. MW

Sesja naukowa z okazji 70. rocznicy wyprodukowania pierwszej penicyliny w Polsce, fot. MW

199

Działalność naukowa

III edycja konkursu Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy

Kapituła III edycji konkursu Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy prof. dr hab. Wiesław Bielawski REKTOR SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE

dr hab. Witold Bielecki PROF. ALK, REKTOR AKADEMII IM. L. KOŹMIŃSKIEGO

KOORDYNACJA: Anna Zasadzińska, Magdalena Jurczak

dr hab. Marek Bryx

Konkurs Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy organizowany jest od 2016 roku i ma na celu wspieranie zainteresowania młodych uczonych i środowiska akademickiego współczesnym rozwojem stolicy. Kapituła, w której skład wchodzą przedstawiciele wiodących warszawskich szkół wyższych, a także reprezentanci Rady Miasta, Urzędu Miasta, Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz Muzeum Warszawy, oceniając prace, zwraca uwagę na wartość naukową, w tym ogólną metodologię, sposób ujęcia problemu, a także jego umieszczenie w kontekście rozwoju Warszawy. W trzeciej edycji konkursu wzięło udział 41 badaczy, spośród których kapituła wybrała laureatów nagrody głównej i przyznała trzy wyróżnienia w każdej kategorii. Uroczysta gala Dyplomów dla Warszawy odbyła się 22 października 2018 roku w Muzeum Warszawskiej Pragi.

PRZEWODNICZĄCY KAPITUŁY, PEŁNOMOCNIK REKTORA DS. ROZWOJU KAMPUSU/KIEROWNIK KATEDRY MIASTA INNOWACYJNEGO, SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE

dr hab. Anna Fidelus PROF. UKSW, PROREKTOR DS. STUDENCKICH I KSZTAŁCENIA, UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE

dr hab. Anna Giza-Poleszczuk PROF. UW, PROREKTOR DS. ROZWOJU, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

dr hab. Wiesław Godzic UNIWERSYTET HUMANISTYCZNOSPOŁECZNY SWPS

Ewa Masny-Askanas WICEPRZEWODNICZĄCA RADY M.ST. WARSZAWY

dr hab. Jerzy Paweł Nowacki PROF. PJATK – REKTOR POLSKO-JAPOŃSKIEJ AKADEMII TECHNIK KOMPUTEROWYCH

Andrzej Trzeciakowski WARSZAWSKA RADA DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO

inż. Krzysztof Urbaniak POLITECHNIKA WARSZAWSKA

dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś REKTOR WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO

dr Edyta Winiarska-Lisiecka LAUREATKA NAGRODY GŁÓWNEJ W KATEGORII DOKTORATÓW

Przemówienie dr. Jarosława Trybusia, Zastępcy Dyrektora ds. merytorycznych Muzeum Warszawy, fot. MW

W DRUGIEJ EDYCJI KONKURSU

Marcin Wojdat SEKRETARZ M.ST. WARSZAWY

dr Magdalena Wróblewska P.O. PEŁNOMOCNICZKI DYREKTORA MUZEUM WARSZAWY DS. NAUKOWO-BADAWCZYCH

200

Działalność naukowa

Laureaci i laureatki konkursu Dyplomy dla Warszawy

Juliusz Markowski Bioremediacja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środowisku zurbanizowanym

Magisteria

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

NAGRODA GŁÓWNA Joanna Karlikowska Możliwości wprowadzania zieleni w koncepcji uspokojenia ruchu na przykładzie ul. Mokotowskiej w Śródmieściu Warszawy

praca pod kierunkiem prof. dr. hab. Stanisława Gawrońskiego

Publikacje naukowe i popularnonaukowe pracowników

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO praca pod kierunkiem dr inż. arch. Kingi Kimic

WYRÓŻNIENIA Leszek Wiśniewski Miastotwórcza rola kolei: Nowa dzielnica wokół nowego węzła kolejowego na przykładzie Węzła Grochowskiego w Warszawie POLITECHNIKA WARSZAWSKA

I. Arabas (tłumaczenie i wstęp), Nieprzetartym szlakiem. Wspomnienia pionierskiej farmaceutki Antoniny Leśniewskiej, red. W. Liewtow, Mińsk 2017 [dwujęzyczne wydanie polsko-rosyjskie].

praca pod kierunkiem: prof. zw. dr. hab. inż. arch. Sławomira Gzella

Tomasz Koczur Architektura jako narzędzie polityki / Polityka jako narzędzie architektury – na przykładzie sieci budynków mikrospółdzielni jako realizacji zapisów w strategii rewitalizacji warszawskiej Pragi

I. Arabas, Natural and Medicinal Sciences – Nature and Man, w: Poland 100 Years, red. A. Romanowski, M. Płażewska, Lesko 2018, s. 456–467.

POLITECHNIKA WARSZAWSKA praca pod kierunkiem mgr. Pawła Grodzickiego

I. Arabas, Nauki przyrodnicze i medyczne – natura a człowiek, w: Polska. Eseje o stuleciu, red. A. Romanowski, M. Płażewska, Lesko 2018, s. 258–262.

Przemysław Chimczak Mieszkania adresowane do generacji Y jako sposób na przyciąganie talentów. Inkubator mieszkaniowy – budynek w miejskiej zabudowie zwartej

I. Arabas, Nauki przyrodnicze i medyczne – natura a człowiek, w: Polska 100 lat, red. A. Romanowski, M. Płażewska, Lesko 2018, s. 456–467.

POLITECHNIKA WARSZAWSKA praca pod kierunkiem dr hab. Joanny Giecewicz

Doktoraty

I. Arabas, O księżnej Jabłonowskiej, która „pierwsza w kraju naszym […] historii naturalnej naukę zaszczepić wielkim kosztem przedsięwzięła…”, „Medycyna Dydaktyka Wychowanie” 2018, nr 10, s. 34–36.

NAGRODA GŁÓWNA Monika Wróbel Miejsce sztuki współczesnej w przestrzeni miasta na przykładzie Warszawy

I. Arabas, L. Bodnar, Источники для изучения истории естественного кабинета герцогини Анны Яблоновской в собрании спбф АРАН, „Series ad Fontes Materials and Studies on the History of Science” 2018, nr 14: Müller’s Conference —2018 Continuity and Traditions in Preserving and Studying Documentary Academic Heritage Materials of the II International Scientific Conference May 24–26, 2018, St. Petersburg, red. I.V. Tunkina, s. 263–279.

POLITECHNIKA WARSZAWSKA praca pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. inż. arch. Sławomira Gzella

WYRÓŻNIENIA Piotr Kubkowski Sprężyści. Warszawskie Towarzystwo Cyklistów w perspektywie historii kultury (1895−1905) UNIWERSYTET WARSZAWSKI praca pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Mencwela

I. Arabas, L.M. Czyż, Pod patronatem Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. Promocja wspomnień magistry Antoniny Leśniewskiej w Instytucie Polskim w St. Petersburgu, „Farmacja Polska” 2018, nr 6, s. 356–359.

Urszula Koźmińska Architektura, ekonomika i środowisko jednostki miejskiej. Wykorzystanie materiałów wtórnych w budownictwie POLITECHNIKA WARSZAWSKA

I. Arabas, L.M. Czyż, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne na stulecie odzyskania niepodległości, „Farmacja Polska” 2018, nr 11, s. 651–654.

praca pod kierunkiem prof. dr hab. inż. arch. Elżbiety Dagny Ryńskiej

201

Działalność naukowa

I. Arabas, L.M. Czyż, Statuetka mgr farm. Antoniny Leśniewskiej wręczona szczególnie zasłużonym dla rozwoju historii farmacji, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2018, nr 3, s. 220–224.

J. Bochiński, Sztuka Warszawy. Warszawa w obrazach. „Obchody uroczystości świata Jordanu w Warszawie” Marcina Zaleskiego, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 8, s. 74–76.

I. Arabas, L.M. Czyż, Święto polskiej farmacji w Instytucie Polskim w Madrycie, „Farmacja Polska” 2018, nr 7, s. 411–412.

J. Bochiński, Sztuka i artyści Warszawy w latach I wojny światowej, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 171–181.

K. Baturo, Szyldy semaforowe – ich historia i znaczenie konserwatorskie. Dlaczego konserwatorzy kochają semafory? w: Powojenna metaloplastyka – element genius loci ośrodków staromiejskich, Warszawa 2018, s. 9–18.

J. Bochiński, Warszawa z lotu ptaka. „Budowa Dworca Centralnego” Edwarda Dwurnika z Muzeum Warszawy, portal edukacyjny „Historia Poszukaj” [publikacja elektroniczna], https://historiaposzukaj.pl/wiedza,obrazy,865,obraz_dwurnik.html [dostęp 15 grudnia 2019].

K. Baturo, A.J. Kasprzak, Błędów – Huta Błędowska (1801– 1806/7), woj. mazowieckie, pow. grójecki, „Szkło i Ceramika” 2018, nr 4, s. 30–32.

J. Borkowski, Bytnar Stanisław; Bytnar Zdzisława Józefa, w: Sto postaci na 100-lecie Niepodległej. Poczet zasłużonych dla Ziemi Koneckiej, Końskie 2018, s. 28–33.

K. Baturo, A.J. Kasprzak, Lutkówka – Huta Lutkowska (1838– 1851/1852), woj. mazowieckie, pow. żyrardowski, „Szkło i Ceramika” 2018, nr 5, s. 36–38. K. Baturo, A.J. Kasprzak, Stanisławów – Huta Stanisławowska (1796–1801/1803, 1805–1806?), woj. łódzkie, pow. rawski, „Szkło i Ceramika” 2018, nr 6, s. 34–37.

J. Borkowski, Działalność Urszuli Głowackiej „Urki” w Szarych Szeregach i w Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, więźniarki Pawiaka i KL Auschwitz, „Materiały Historyczne Stowarzyszenia Szarych Szeregów”, 2018, nr 106, s. 55–67.

K. Baturo, A.J. Kasprzak, Trębaczew – Huta Trębaczewska (1819–1829), woj. łódzkie, pow. rawski, „Szkło i Ceramika” 2018, nr 3, s. 30–33.

J. Borkowski, Hanna Szczepanowska „Heban” w walce o niepodległą, „Materiały Historyczne Stowarzyszenia Szarych Szeregów” 2018, nr 106, s. 44–55.

J. Bochiński, Dyskretny urok biedermeieru, „Komunikaty. Rocznik Oddziału Mazowieckiego Stowarzyszenia Muzealników Polskich” 2017, nr 1 [wyd. 2018], s. 12.

K. Chudyńska-Szuchnik, P. Jasiewicz, Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem, Warszawa 2018. K. Chudyńska-Szuchnik, P. Jasiewicz, Projektowanie oparte na rzemiośle, w: Innowacyjne rzemiosło, Cieszyn 2018 [publikacja elektroniczna], s. 48–55, http://www.zamekcieszyn.pl/ files/1543587959-7innowacyjne-rzemioslo.pdf [dostęp 15 grudnia 2019].

J. Bochiński, Ku niepodległej. Obraz Stanisława Bagieńskiego „Warszawa w latach okupacji” oraz litografie Józefa Rapackiego z Muzeum Warszawy, portal edukacyjny „Historia Poszukaj” [publikacja elektroniczna], https://historiaposzukaj.pl/wiedza,obrazy,835,obraz_warszawa_w_latach_okupacji.html [dostęp 15 grudnia 2019].

M. Ciepłowska, Warszawskie Muzeum Farmacji znowu otwarte!, „Manager Apteki” [publikacja elektroniczna], http://managerapteki.pl/warszawskie-muzeum-farmacji-znowu-otwarte/ [dostęp 15 grudnia 2019].

J. Bochiński, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 258–259. J. Bochiński, Rzeczy na wystawie – konferencja naukowa w Muzeum Warszawy, „Almanach Warszawy”, t. 12 [w druku].

M. Ciesielska, „Dziecko – już mieszkaniec, obywatel i już człowiek”. Między praktyką a utopią, w: Szklane Domy. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918, red. J. Kordjak, Warszawa 2018, s. 36–49.

J. Bochiński, „Obchody uroczystości świata Jordanu w Warszawie”. Odnaleziony obraz Marcina Zaleskiego z Muzeum Warszawy, portal edukacyjny „Historia Poszukaj” [publikacja elektroniczna], https://historiaposzukaj.pl/wiedza,obrazy,871,obraz_swieto_jordanu.html [dostęp 15 grudnia 2019].

M. Ciesielska, Efterord. „Mitt liv har varit svårt, men interessant.”, w: Svenska Korczaksällskapets Skriftserie, t. 4: Gettodagboken. Från maj till 4 augusti 1942, Malmö 2018, [s.] 109–116.

J. Bochiński, Sztuka Warszawy. Warszawa w grafice, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 6, s. 72–74.

202

Działalność naukowa

M. Ciesielska, Korczak o dziecku, jego prawach i wychowaniu / Korczak on Children, their Rights and Upbringing, w: W Polsce króla Maciusia. 100-lecie odzyskania niepodległości / In King Matt’s Poland. The 100th Anniversary of Regaining Independence, Warszawa 2018, s. 207–213, 229–233.

P. Głogowski, B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska, Wstęp, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 7.

M. Ciesielska, „The Child — Already a Resident, a Citizen, and Already a Person”. Between Practice and Utopia, w: Glass Houses – Vison and Practices of Social Modernisation after 1918, red. J. Kordjak, Warsaw 2018 [publikacja elektroniczna], s. 24–35, https://zacheta.art.pl/public/upload/mediateka/pdf/5bca152e40a3d.pdf [dostęp 15 grudnia 2019].

B. Hensel-Moszczyńska, Niezrealizowany projekt Domu Literatury Polskiej na Starym Mieście, „Almanach Warszawy”, t. 12 [w druku]. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (redakcja merytoryczna), Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018.

M. Ciesielska, Z. Sękowska, T. Skudniewska (opracowanie), Nasz Dom na Bielanach 1928–2018. Historia miejsca, Warszawa 2018, s. 86.

B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska, Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. tychże (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 9–169.

A. Dąbrowska, Cekiny na tanecznym parkiecie. Międzywojenna suknia do tańca z Muzeum Warszawy, portal edukacyjny „Historia Poszukaj” [publikacja elektroniczna], https://www.historiaposzukaj.pl/ wiedza,obiekty,846,obiekt_suknia _dacingowa.html [dostęp 15 grudnia 2019].

B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska, P. Głogowski, Wstęp, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 7.

A. Dąbrowska, Herse. Warszawski dom mody [w druku]. A. Dąbrowska, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 272–278.

P. Ignaczak, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 260.

A. Dąbrowska, Stolica elegancji – jak ubierała się Warszawa w dwudziestoleciu międzywojennym, „Stolica” 2018, nr 5, s. 22–27.

P. Ignaczak, Redlich Henryk (1838/1840–1884), w: Allgemeines Künstlerlexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, t. 98, München–Leipzig 2018, s. 84.

A. Dąbrowska, Wdzięk i dobry smak, czyli wzorce elegancji w międzywojennej Warszawie, „Stolica” 2018, nr 7–8, s. 22–27.

P. Ignaczak, G. Hałasa, Zbiory grafiki i rysunku na zamku w Gołuchowie, w: Życie sztuką. Gołuchów Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej, red. I. Głuszek (katalog wystawy), Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 2018, s. 322–336.

A. Dąbrowska, M. Siwińska, Sztuka Warszawy. Suweniry z czasów pierwszej wojny światowej, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 8, s. 74–75.

E. Kalnoj-Ziajkowska, A.J. Filip, K. Herman, Wytyczne konserwatorskie do fragmentu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu parku Ujazdowskiego w granicach układu urbanistycznego osiedla Jazdów, Warszawa 2018.

A. Dąbrowska, M. Siwińska, Sztuka Warszawy. Wyroby Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego ORNO, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 2, s. 38–39. M. Dolecki, Z historii szczepień [publikacja elektroniczna], http://muzeumwarszawy.pl/historii-szczepien-muzeum-farmacji/ [dostęp 15 grudnia 2019].

E. Kalnoj-Ziajkowska, I. Zmyślony; P. Możdżyński, P. Paga (współpraca), Przygotowanie lokalnej oceny ex-ante dotyczącej projektu pilotażowego Centrum Kreatywności Nowa Praga, Warszawa 2018.

P. Głogowski, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 266–267.

E. Kamińska, Jan Strożecki i jego fotograficzne wspomnienia z Jakucji, w: Polscy odkrywcy, badacze i eksploratorzy Syberii oraz Azji Środkowej (XIX–początek XX wieku), red. G. Pełczyński, Wrocław 2018, s. 269–286.

P. Głogowski, Warszawa na kartach pocztowych w okresie okupacji niemieckiej 1915–1918, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 171–182.

E. Kamińska, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 268–269.

203

Działalność naukowa

J. Macyszyn, Europejskie tradycje polskiego rycerstwa, w: Rycerze i pielgrzymi w tradycji europejskiej, red. Ł. Stefaniak, Warszawa 2018, s. 157–174.

J. Niklewska, Postawy warszawiaków wobec kwestii niepodległości opisane we wspomnieniach i dziennikach z lat 1915–1918, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska, (oprac. zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej) Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 221–241.

J. Macyszyn, Portret w polskiej kulturze narodowej, w: 100 polskich legionistów, red. I. Korpyś, Częstochowa 2018, s. 10–16.

J. Niklewska, Roman Dmowski wobec Józefa Piłsudskiego – fascynacja, rozczarowanie, odpowiedzialność, „Kronika Warszawy” 2018, nr 2, s. 46–60.

J. Macyszyn, Stanisław Przewodowski – kapitan brazylijskiej marynarki wojennej, w: Polacy i osoby polskiego pochodzenia w siłach morskich państw obcych, red. A. Drzewiecki, K. Słowi, Gdynia 2018, s. 46–52.

J. Niklewska, Roman Dmowski – współtwórca niepodległej Polski, w: Polscy działacze emigracyjni w walce o niepodległość, Warszawa 2018, s. 233–236.

J. Macyszyn, Wierni tradycji i przysiędze, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego”, red. D. Pasiak-Wąsik, Warszawa 2018, s. 459–467.

J. Niklewska, „Szorstka przyjaźń” Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego 1909–1939, „Niepodległość i Pamięć” 2019, nr 1, s. 191–214.

J. Macyszyn, Wstęp, w: Legiony to…, malarski poczet legionistów polskich na setną rocznicę ustanowienia Biskupstwa Polowego w Polsce, red. A. Buszko (folder wystawy), Ordynariat Polowy, Warszawa 2018.

E. Nowak-Mitura, Warszawa na fotografiach Edwarda Hartwiga, „Skarpa Warszawska” 2019, nr 1, s. 14–17.

J. Macyszyn, Gen. dyw. Tadeusz Komorowski ps. Bór (1 VI 1895 – 24 VIII 1966), w: Polscy działacze emigracyjni w walce o niepodległość, red. J. Gmitruk, Z. Judycki, T. Skoczek, Warszawa 2018, s. 211–217.

E. Pawlikowski, Meble na wystawie „Biedermeier” (5 października 2017 – 7 stycznia 2018, Muzeum Narodowe w Warszawie), „Komunikaty. Rocznik Oddziału Mazowieckiego Stowarzyszenia Muzealników Polskich” 2017, nr 1 [wyd. 2018], s. 5–11.

I. Maliszewska, Rozmowa z Emilią Borecką, kustosz w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy, „Almanach Warszawy”, t. 12 [w druku].

E. Perlińska-Kobierzyńska, Eksperymentalne osiedle w przestrzeni miejskiej. WSM Rakowiec w Warszawie, w: Architektura XX wieku – jej ochrona i konserwacja w Gdyni i w Europie, red. M.J. Sołtysik, R. Hirsch, Gdynia 2018, s. 61–66.

J. Mróz, Czarny Anioł – pomnik nagrobny Izy Salmonowiczówny z cmentarza na Starej Rossie w Wilnie. Próba określenia proweniencji formy oraz zagadnienia konserwatorskie, w: publikacja IV Międzynarodowego Kongresu Naukowego Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, Rzeszów–Jarosław, 3–5 października 2018 [w przygotowaniu].

E. Perlińska-Kobierzyńska, Powojenny modernizm w projektach architektonicznych, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 5, s. 74–76. M. Pęzińska, Historia budynku dawnego Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej 92 w czasach stalinowskich, „Almanach Muzealny”, t. 12 [w druku].

J. Mróz, Tradycje metalowego rzemiosła warszawskiego w odbudowie Starego Miasta. Problematyka związana z konserwacją wystroju kamienic historycznych, w: Powojenna metaloplastyka – element genius loci ośrodków staromiejskich, Warszawa 2018, s. 19–36.

M. Pietranik, Celebracja cesarskich zwycięstw militarnych w późnym Bizancjum w świetle kroniki Jerzego Akropolitesa, „Wieki Stare i Nowe” 2018, t. 13, s. 33–51. Z. Polak, Problemy przechowywania znalezisk archeologicznych z perspektywy Muzeum Warszawy, w: Znaleziska archeologiczne. Problemy konserwacji, inwentaryzacji i przechowywania, red. K. Zdeb, seria Archaeologica Hereditas. Prace Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, t. 14, Warszawa 2018, s. 85–87.

J. Mróz, A. Koss, Konserwacja nagrobka Fryderyka Chopina na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu (1995–2018), „Rocznik Chopinowski” 2018, t. 26, s. 185–203. J. Mróz, A. Koss, Konserwacja nagrobka Fryderyka Chopina, „Cenne, bezcenne, utracone” 2018, nr 3–4 [wersja elektroniczna], http://cennebezcenne.pl/wp-content/uploads/2018/12/2018-3-4_ KOSS_MROZ_m.pdf [dostęp 15 grudnia 2019].

R. Radziwonka, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 270–271. R. Radziwonka, Sztuka Warszawy. Warszawa w dokumentach, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 7, s. 46–48.

204

Działalność naukowa

M. Siwińska, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 279–285.

A. Topolska, B. Hensel-Moszczyńska, P. Głogowski, Wstęp, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. B. Hensel-Moszczyńska, A. Topolska (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 7.

M. Siwińska, Sztuka Warszawy. Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 11, s. 76–77.

Z. Tuta-Różańska, Plastyka antropomorficzna jako źródło do badań nad zagadnieniem płci kulturowej w neolicie, w: Inspiracje i funkcje sztuki pradziejowej i wczesnośredniowiecznej, Biskupin– Wrocław 2018, s. 137–149.

M. Siwińska, A. Dąbrowska, Sztuka Warszawy. Suweniry z czasów pierwszej wojny światowej, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 8, s. 74–75. M. Siwińska, A. Dąbrowska, Sztuka Warszawy. Wyroby Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego ORNO, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 2, s. 38–39.

Z. Tuta-Różańska, Plastyka antropomorficzna ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Koniecmosty 2, gm. Wiślica, pow. buski, woj. świętokrzyskie, „Archeologia Polski” 2017, t. 62 [wyd. 2018], s. 65–77.

A. Sołtan-Lipska, Maria Nietyksza (1936–2017), „Kronika Warszawy” 2018, nr 1, s. 5–6.

Z. Tuta-Różańska, recenzja Images of the Past. Gender and its Representations, red. J.E. Fries, D. Gutsmiedl-Schumann, J.Z. Matias, U. Rambuscheck, seria Frauen–Forschung–Archaologie, t. 12, Münster–New York 2017, „Archaeologia Polona” 2018, t. 56, s. 203–206.

A. Sołtan-Lipska, Kalendarz warszawski, wrzesień 2017– -luty 2018, „Kronika Warszawy” 2018, nr 1, s. 7–24. A. Sołtan-Lipska, Kalendarz warszawski, marzec–sierpień 2018, „Kronika Warszawy” 2018, nr 2, s. 5–23.

P.E. Weszpiński, Kartograficzny obraz elementów niematerialnych w mieście na przykładzie planów Warszawy od 1641 roku do końca XIX wieku, „Polish Cartographical Review. Suplement w języku polskim” 2018, t. 3, s. 21–31.

A. Sołtan-Lipska, Sztuka Warszawy. Percepcja przestrzeni – medale Ewy Olszewskiej-Borys, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 12, s. 76–77.

P.E. Weszpiński, Dawne plany miasta – modele i powidoki, w: XLI Ogólnopolska Konferencja Kartograficzna. Funkcjonalność a estetyka map. Gdańsk, 18–19 września 2018 roku. Streszczenia referatów i posterów, Warszawa 2018, s. 32–33.

A. Sołtan-Lipska, Sztuka Warszawy. Z warszawskich zakładów grawerskich początku XX wieku, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 10, s. 76–77. A. Sołtan-Lipska, Zabytki warszawskiego grawerstwa XX wieku, „Spotkania z Zabytkami” 2018, nr 11–12 [wydanie internetowe], http://www.spotkania-z-zabytkami.pl/files/2018/10/Zabytki%20 warszawskiego%20grawerstwa%20z%20pocz%C4%85tku%20 XX%20wieku.pdf [dostęp 15 grudnia 2019].

P.E. Weszpiński, Plan Warszawy 1825, „Geodeta. Magazyn geoinformacyjny” 2018, nr 3, s. 48–53. P.E. Weszpiński, Porównanie urzędowych i komercyjnych XIX-wiecznych planów miasta na przykładzie Warszawy, w: XXXII Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii. Mapa w służbie państwa. Streszczenia referatów i katalog wystawy, Warszawa 2018.

A. Sołtan-Lipska, Kolekcja rodziny Popielarskich. Warszawskie odznaki, żetony i medale nagrodowe (połowa XIX wieku–lata 30. XX wieku), „Almanach Muzealny”, t. 12 [w druku].

P.E. Weszpiński, Warszawa 1939 (plan załącznikowy) oraz plany w: J. Leociak, Biografie ulic, Warszawa 2018.

A. Sołtan-Lipska, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2018, s. 286–289.

P.E. Weszpiński, When graphic designer corrects after the cartographer / Gdy grafik poprawia kartografa, w: I Cartographic Open Plenary Meeting. I Międzynarodowy Plener Kartograficzny. Primer Taller Cartográfico Internacional. Book of abstracts, Lublin 2018, s. 50.

A. Topolska, B. Hensel-Moszczyńska (redakcja merytoryczna), Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 (oprac. zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej), Muzeum Warszawy, Warszawa 2018. A. Topolska, B. Hensel-Moszczyńska, Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, w: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918, red. tychże (opracowanie zbiorowe towarzyszące wystawie czasowej, Muzeum Warszawy, Warszawa 2018, s. 9–169.

P.E. Weszpiński, M. Happach, E.C. Król, J.S. Majewski, Warszawa po stu latach – miasto zaplanowane i zrealizowane [zapis debaty], „Kronika Warszawy” 2018, nr 2, s. 24–45.

205

Działalność naukowa

P.E. Weszpiński, B. Konopska (redakcja), XXXII Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii. Mapa w służbie państwa. Streszczenia referatów i katalog wystawy, Warszawa 2018.

K. Zwierz, Sztuka Warszawy. Wycinanki z Syreną w twórczości Wojciecha Czerwosza, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 6, s. 76–77. K. Žák-Caplot, Biblioteka muzealna OdNowa, czyli między drugim a trzecim miejscem, w: Nowe zmiany a kondycja bibliotek, Wrocław 2018, s. 31–43.

P.E. Weszpiński, B. Konopska B., J. Ostrowski, Z dziejów kartografii. Dawna kartografia historyczna i wojskowa, t. 22, Instytut Historii Nauki PAN, Muzeum Warszawy [publikacja przygotowana do druku].

K. Žák-Caplot, Kniha a knihovny v průběhu staletí (Katowice, 23.5.2018), „Knihy a dějiny” 2018, nr 1–2, s. 105–106.

P.E. Weszpiński, A. Skalimowski, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Plan Warszawy 1955. Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy, z serii Plany Warszawy, Warszawa 2018.

K. Žák-Caplot, Księgozbiór rapperswilski w Bibliotece Muzeum Warszawy, „Almanach Warszawy”, t. 12 [w druku].

L. Wicherkiewicz, Najważniejsze dary i zakupy, w: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017, Warszawa 2017, s. 261–265.

Wystąpienia, referaty, wykłady pracowników

L. Wicherkiewicz, Przestrzenie możliwe, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2017, nr 4 [wyd. 2018], s. 25–26. L. Wicherkiewicz, Warszawa w rysunku współczesnym, „Skarpa Warszawska” 2018, nr 2, s. 74–75.

dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

L. Wicherkiewicz, Wrażliwym okiem. Wystawa O potrzebie tworzenia widzeń 1929–2017, „Kwartalnik Rzeźby Orońsko” 2018, nr 1, s. 17–24.

16 KWIETNIA Nieprzetartym szlakiem Referat wygłoszony na konferencji poświęconej wspomnieniom

E. Wieruch-Jankowska, Żelazne początki firm w XIX wiecznej Warszawie, w: Technika w dziejach cywilizacji – z myślą o przyszłości, t. 13, red. S. Januszewski, rec. J. Biliszczuk, S. Januszewski, W. Hepner, Wrocław 2017, s. 149–160.

mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

E. Wieruch-Jankowska (redakcja naukowa), M. Biegniewicz-Steyer, O powstańczych dniach trochę inaczej, Warszawa 2018.

Wykład wygłoszony w ramach kursu Akademia Otwarta – dorośli do sztuki

A. Witkowska-Krych, „Piekło już jest”. Ostatnie lata Głównego Domu Schronienia (1940–1942) / „Hell is Here”. The Last Years of the Main House of Refuge (1940–1942), w: Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska / The Rights of the Child Yesterday, Today and Tomorrow – the Korczak’s Perspective, t. 3, red. M. Michalak, Warszawa 2018, s. 44–95.

17 KWIETNIA

A. Witkowska-Krych, Smutne oczy, w: „Przecież ich nie zostawię”. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny, red. M. Kicińska, M. Sznajderman, Warszawa 2018, s. 147–165.

Zbiory Gabinetu Historii Naturalnej księżnej Anny Jabłonowskiej na podstawie

MIEJSCE: Instytut Polski w Sankt Petersburgu 12 KWIETNIA Warszawskie niezaistniałe muzeum historii naturalnej MIEJSCE: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Patronka warszawskiego Muzeum Farmacji, mgr farm. Antonina Leśniewska. Historia walki o wyższe farmaceutyczne wykształcenie kobiet Referat wygłoszony na konferencji 100 lat polskich leków MIEJSCE: Instytut Polski w Sankt Petersburgu 24 MAJA dokumentów petersburskiego Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu Referat wygłoszony dla Sekcji Historii Botaniki Polskiego Towarzystwa Botanicznego w Krakowie

A. Zabiegałowska-Sitek, Otwarcie wystawy stałej „Res pharmaceuticae” w Muzeum Farmacji im. Antoniny Leśniewskiej, oddział Muzeum Warszawy, „Farmacja Polska” 2018, nr 1, s. 34.

29 CZERWCA–1 LIPCA Podlaska kolekcja roślin księżnej Anny Jabłonowskiej Referat wygłoszony na VII Konferencji Zielarskiej Kobiet MIEJSCE: Ziołowy Zakątek, Koryciny

A. Zabiegałowska-Sitek, Wystawa w Muzeum Farmacji, „Gazeta Farmaceutyczna” 2018, nr 1, s. 6.

206

Działalność naukowa

24–26 MAJA

Marta Ciesielska

Источники для изучения истории естественного кабинета герцогини Анны Яблоновской в собрании спбф АРАН

17 MAJA

Referat wygłoszony (wspólnie z L. Bodnar) na 14 Müller’s Conference

„Przestańmy być pasożytami zasłużonych…; na życiu ich, jak na trupie,

Continuity and Traditions in Preserving and Studying Documentary Academic

uczmy się anatomii własnego…”

Heritage Materials of the II International Scientific Conference

Referat wygłoszony na konferencji Janusz Korczak/Stefania Wilczyńska.

MIEJSCE: Sankt Petersburg

Warianty biografii pedagogicznych MIEJSCE: Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Szczecin

28 WRZEŚNIA

organizatorzy: Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli,

Wystąpienie na temat historii nauczania farmacji w Polsce

Uniwersytet Szczeciński, Polskie Towarzystwo Autobiograficzne, Zachodniopo-

ORGANIZATOR: Ministerstwo Zdrowia, Warszawa

morskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli

Kamila Baturo

19 LISTOPADA Czy mały Dżek naprawdę zbankrutował? Janusz Korczak o przedsiębiorczości

26 PAŹDZIERNIKA

Referat wygłoszony na seminarium Niepodległa i przedsiębiorcza. Władysław

Zbiory szkła archeologicznego Muzeum Warszawy

Grabski i Janusz Korczak. Historyczne inspiracje dla przyszłości, w ramach

Referat wygłoszony na posiedzeniu Sekcji Polskiej Association Internationale

programu edukacyjnego EduAktywni – Przedsiębiorczość dla każdego

pour l’Histoire du Verre

MIEJSCE: Centrum Bankowo-Finansowe „Nowy Świat”, Warszawa

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii

ORGANIZATOR: Fundacja Warszawski Instytut Bankowości

Nauk, Warszawa

12 GRUDNIA

Karolina Blusiewicz

Biografia Janusza Korczaka, jego myśl pedagogiczna i praktyka oraz ich współczesna recepcja

7–8 LISTOPADA

Wykład wprowadzający do zajęć warsztatowych w ramach cyklu

Raw material in the late medieval shoemaking in small Pomeranian towns

Środy dla nauczycieli

Referat wygłoszony na 8th International Shoe Conference

MIEJSCE: Centrum Edukacji POLIN, Warszawa

MIEJSCE: Izegem, Belgia

organizator: Dział Edukacji Muzeum POLIN

Jacek Bochiński

Agnieszka Dąbrowska

13 GRUDNIA

Cykl wykładów Warszawskie domy mody

Sztuka warszawska w latach I wojny światowej

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

Wykład towarzyszący wystawie czasowej Odzyskana stołeczność.

WSPÓŁPRACA: Lena Wicherkiewicz

Warszawa 1915–1918

19 LISTOPADA | Słynne warszawskie domy mody

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

17 GRUDNIA | Modna oferta i reklama

Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

dr Marcin Dolecki

13 LISTOPADA

28 LISTOPADA

Projektowanie oparte na rzemiośle

Personalizm oniryczny. O metafizycznych konsekwencjach tezy: życie jest snem

Wystąpienie (wspólnie z P. Jasiewiczem) na konferencji Innowacyjne rzemiosło

Referat wygłoszony na I Colloquium Medioznawstwa Personalistycznego

(12–13 LISTOPADA)

im. prof. Walerego Pisarka Nurty personalizmu w nauce i kulturze polskiej

MIEJSCE: Zamek Cieszyn

MIEJSCE: Centrum Transferu Wiedzy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ORGANIZATOR: Szkoła Języka i Kultury Polskiej Katolickiego Uniwersytetu

Historia mówiona w praktyce

Lubelskiego

Wykład dla studentów Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego

8–9 GRUDNIA Podstawowe twierdzenia personalizmu onirycznego Referat wygłoszony na VIII Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej Episteme MIEJSCE: Instytut Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie organizatorzy: Instytut Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju „Tygiel”

207

Działalność naukowa

Piotr Głogowski

Adam Lisiecki

26 LISTOPADA

12 LUTEGO

Warszawskie karty pocztowe z lat 1915–1918 jako źródło historyczne

Praski Monopol, czyli Koneser przy Ząbkowskiej

Referat wygłoszony na konferencji Do nas zawitała Wolność. W setną rocznicę

Wykład

odzyskania niepodległości

MIEJSCE: POSUL – Praski Otwarty Samozwańczy Uniwersytet Latający

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli

21 MARCA Przemysł praski – wódki, silniki, kosmetyki. Gdzie się podziały praskie fabryki

11 PAŹDZIERNIKA

Wykład

Warszawa na kartach pocztowych z lat 1915–1918

MIEJSCE: Warszawski Oddział Przewodników Polskiego Towarzystwa

Wykład towarzyszący wystawie Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

Turystyczno-Krajoznawczego

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Anna Marks

dr Paweł Ignaczak

18–19 CZERWCA 9 MAJA

Edukacja na wystawie bez multimediów – nuda czy wyzwanie?

Kazimierz Filip Wize. Zapomniany darczyńca – niewykorzystany wzór

Spojrzenie z perspektywy praktyka

Referat wygłoszony na konferencji naukowej Darczyńcy polskich muzeów.

Referat wygłoszony na ogólnopolskiej konferencji naukowej Edukacja w nowych

Historia i współczesność (9–11 maja)

muzeach i instytucjach kultury

MIEJSCE: Zamek Królewski w Warszawie

MIEJSCE: Brama Poznania, Poznań

ORGANIZATORZY: Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Narodowe

ORGANIZATORZY: Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu

w Warszawie

Artystycznego w Poznaniu, Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT w Poznaniu, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Forum Edukatorów Muzealnych

11 MAJA

Anna Mizikowska

Grafika czasów konfederacji barskiej. Twórcy, ikonografia, funkcje Referat wygłoszony na konferencji naukowej Za wiarę i wolność. 250. rocznica konfederacji barskiej (9–11 maja)

16 LISTOPADA

MIEJSCE: Pałac Działyńskich w Poznaniu

Historia mówiona w praktyce

ORGANIZATORZY: Biblioteka Kórnicka PAN, Biblioteka Raczyńskich,

Wykład wygłoszony dla studentów Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu

Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk,

Warszawskiego

Wielkopolskie Muzeum Niepodległości

MIEJSCE: Uniwersytet Warszawski

Elżbieta Kamińska

30 LISTOPADA Dziedzictwo niematerialne w Muzeum Warszawskiej Pragi

11 CZERWCA

Wykład wygłoszony dla studentów Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała

Fotografie syberyjskie w zbiorach Muzeum Warszawy

Stefana Wyszyńskiego

Wykład dla Komisji Syberyjskiej

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MIEJSCE: Polska Akademia Nauk (Pałac Staszica)

Janusz Mróz

29–30 LISTOPADA Polscy zesłańcy w zakładach fotograficznych Irkucka w drugiej połowie

12–13 KWIETNIA

XIX wieku, na podstawie zbioru fotografii Muzeum Warszawy

Prezentacja historii warszawskiej Syreny

Referat wygłoszony na Międzynarodowej Konferencji Naukowej

Udział w sesji plakatowej (wspólnie z R. Kołodziejskim) w ramach III spotkania

Polacy w Irkucku w wiekach XIX i XX

poświęconego konserwacji obiektów metalowych oraz obiektów złożonych

MIEJSCE: Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

technologicznie

ORGANIZATORZY: Komisja Historyczna Polskiej Akademii Nauk, Oddział

MIEJSCE: Tczew

w Lublinie, Katedra Historii XIX Wieku (Instytut Historii Katolickiego

ORGANIZATOR: Polski Komitet Narodowy The International Council

Uniwersytetu Lubelskiego), Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu

of Museums (ICOM)

Lubelskiego 10 GRUDNIA Fotografowie polscy w Irkucku w drugiej połowie XIX w. Wykład dla Komisji Syberyjskiej MIEJSCE: Polska Akademia Nauk (Pałac Staszica)

208

Działalność naukowa

3 PAŹDZIERNIKA

7 GRUDNIA

Czarny Anioł – pomnik nagrobny Izy Salmonowiczówny z cmentarza na Starej

Cudzoziemscy architekci i rzeźbiarze w Warszawie od XVII po XIX wiek

Rossie w Wilnie. Próba określenia proweniencji formy oraz zagadnienia

Oprowadzanie dla uczestników konferencji Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018

konserwatorskie

po Gabinecie Widoków Warszawy i Gabinecie Detali Architektonicznych

Referat wygłoszony na IV Międzynarodowym Kongresie Naukowym Stan badań

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej (3–5 października).

Michał Pietranik

MIEJSCE: Rzeszów, Jarosław ORGANIZATOR: Narodowy Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”

28 WRZEŚNIA Emperor and sanctity at war. The case of Maurice (582–602)

dr Jolanta Niklewska

Referat wygłoszony na konferencji The Cult of Saints in Late Antiquity (27–29 września) MIEJSCE: Uniwersytet Warszawski

25 KWIETNIA Działalność Romana Dmowskiego w pierwszym okresie wojny 1914–1915

Zbigniew Polak

Referat wygłoszony na konferencji naukowej Roman Dmowski. Niepodległość. Dziedzictwo. Pamięć MIEJSCE: Muzeum Niepodległości, Warszawa

18 MAJA

ORGANIZATORZY: Muzeum Niepodległości, Muzeum Historii Polskiego Ruchu

Zespół klasztorny dominikanów w przestrzeni historycznej Płocka

Ludowego

Referat wygłoszony na spotkaniu z cyklu Rewitalizacja a strategia rozwoju – płockie dylematy

Igor Nowak

MIEJSCE: Płock ORGANIZATOR: Towarzystwo Naukowe Płockie

Wykład o konserwacji zabytków papierowych dla studentów archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Monika Siwińska

Ewa Perlińska-Kobierzyńska

25–26 MAJA Wyroby Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego ORNO z lat 50. i 60. XX wieku

STYCZEŃ–MARZEC

Referat wygłoszony na 17. sesji naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne

Cykl wykładów Odbudowa przed odbudową

i wzornictwo w Polsce. Biżuteria w Polsce. Konteksty, zbiory, ekspozycje

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

MIEJSCE: Siedziba Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa

20 STYCZNIA | Środowisko architektoniczne Warszawy w okresie okupacji 19 LUTEGO | Komisja Rzeczoznawców Urbanistycznych

6–7 GRUDNIA

19 MARCA | Pracownia Architektoniczno-Urbanistyczna

V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów 1955 roku w zbiorach Muzeum Warszawy

LIPIEC–LISTOPAD

Referat wygłoszony (wspólnie z dr. P.E. Weszpińskim) na konferencji

Cykl wykładów Warszawa po wojnie. Nowe oblicze miasta

Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018

MIEJSCE: Centrum Interpretacji Zabytku

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

2 LIPCA | Architektura mieszkaniowa cz. 1. Idee osiedla społecznego

Anna Topolska

23 LIPCA | Architektura mieszkaniowa cz. 2. Technologie prefabrykacji 24 WRZEŚNIA | Handel i architektura 22 PAŹDZIERNIKA | Sport i architektura

15 LISTOPADA

26 LISTOPADA | Kościół i architektura

Niemieckie fotografie Warszawy z lat 1916–1918 Wykład towarzyszący wystawie Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

PAŻDZIERNIK

MIEJSCE: Muzeum Warszawy

Wystąpienia w ramach Festiwalu Warszawa w Budowie 10 ORGANIZATORZY: Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Muzeum Warszawy

dr Jarosław Trybuś

20 PAŹDZIERNIKA | Niechciane dziedzictwo: Pomniki PRL-u

3–4 GRUDNIA

Spacer miejski

O czym wiemy za mało – inwestycje władz niemieckich w Warszawie 1939–1944 Referat wygłoszony na konferencji: Kłopotliwe dziedzictwo Trzeciej Rzeszy

21 PAŹDZIERNIKA | Architektura handlowa powojennej Warszawy

w Polsce; Eine schwierige Hinterlassenschaft. Architektur und Städtebau

Wykład

der NS-Zeit auf dem Gebiet Polens

MIEJSCE: Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa

MIEJSCE: Kraków ORGANIZATORZY: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie Zentralinstitut für Kunstgeschichte, München

209

Działalność naukowa

dr Katarzyna Wagner

Pomiędzy rzeczą a słowem. O zbiorach kartograficznych w muzeum Referat wygłoszony na konferencji Rzeczy na wystawie

7–9 MARCA

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Muzeum Warszawy

Prace nad zeszytem Warszawa „Atlasu Historycznego Miast Polskich” Referat wygłoszony (wspólnie z dr. P.E. Weszpińskim) na I Dorocznej Konferencji

15–20 LIPCA

Stowarzyszenia Muzealników Polskich Miejsca – nie miejsca? Muzea wobec

„Delineations of the Town of Residence of HRH”. The first plan of Warsaw’s

zmian społecznych

spatial development

MIEJSCE: Muzeum Śląskie w Katowicach

Referat wygłoszony (wspólnie z dr K. Wagner) na 17th International Conference

ORGANIZATORZY: Stowarzyszenie Muzealników Polskich, Muzeum Śląskie

of Historical Geographers MIEJSCE: Uniwersytet Warszawski

dr Paweł E. Weszpiński

ORGANIZATORZY: Uniwersytet Warszawski, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

26 STYCZNIA Ciągłość miasta w kontekście zbiorów kartograficznych Muzeum Warszawy

18–19 WRZEŚNIA

Referat

Dawne plany miasta – modele i powidoki

MIEJSCE: Towarzystwo Przyjaciół Warszawy

Referat wygłoszony na XLI Ogólnopolskiej Konferencji Kartograficznej

ORGANIZATOR: Komisja Historyczna Towarzystwa Przyjaciół Warszawy

Funkcjonalność a estetyka map MIEJSCE: Uniwersytet Gdański

23 LUTEGO

ORGANIZATORZY: Oddział Kartograficzny Polskiego Towarzystwa

Seria wydawnicza Muzeum Warszawy „Plany Warszawy”

Geograficznego, Uniwersytet Gdański

Wykład MIEJSCE: Towarzystwo Przyjaciół Warszawy

11–13 PAŹDZIERNIKA

ORGANIZATOR: Komisja Historyczna Towarzystwa Przyjaciół Warszawy

Porównanie urzędowych i komercyjnych XIX-wiecznych planów miasta na przykładzie Warszawy

7–9 MARCA

Referat wygłoszony na XXXII Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii

Prace nad zeszytem Warszawa „Atlasu Historycznego Miast Polskich”

Mapa w służbie państwa

Referat wygłoszony (wspólnie z dr K. Wagner) na I Dorocznej Konferencji

MIEJSCE: Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Warszawy

Stowarzyszenia Muzealników Polskich Miejsca – nie miejsca? Muzea wobec

ORGANIZATORZY: Instytut Historii Nauki PAN ‒ Zespół Historii Kartografii,

zmian społecznych

Muzeum Warszawy, Zamek Królewski w Warszawie

MIEJSCE: Muzeum Śląskie w Katowicach ORGANIZATORZY: Stowarzyszenie Muzealników Polskich, Muzeum Śląskie

16–19 PAŹDZIERNIKA

w Katowicach

When graphic designer corrects after the cartographer / Gdy grafik poprawia kartografa

10 KWIETNIA

Referat wygłoszony na I Międzynarodowym Plenerze Kartograficznym Treść,

Kartograficzne prolegomena do dyskursu o rozwoju przestrzennym Warszawy

forma i funkcje map tematycznych w erze systemów informacji geograficznej / I Cartographic Open Plenary Meeting Content, form and function of thematic maps

Miasto według kartografów od XVII do XXI wieku

in the era of Geographical Information Systems

Wykłady

MIEJSCE: Lublin, Zwierzyniec

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

ORGANIZATOR: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

12 CZERWCA

7 GRUDNIA

„Ze zbiorów kartograficznych Muzeum Warszawy” jako przykład edycji źródeł

V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów 1955 roku w zbiorach Muzeum

kartograficznych

Warszawy

Referat wygłoszony na konferencji Edycja źródeł historycznych. Potrzeby

(wspólnie z M. Siwińską)

i wyzwania

Referat wygłoszony na konferencji Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

(6–7 grudnia) MIEJSCE: Muzeum Warszawy

18–19 CZERWCA

ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawy, Instytut Historyczny Uniwersytetu

Wybrane plany Warszawy w zbiorach szwedzkich

Warszawskiego

Referat wygłoszony na Międzynarodowej konferencji naukowej Polskie dziedzictwo kulturowe w Szwecji. Rzeczy i historia

21 CZERWCA

MIEJSCE i ORGANIZATOR: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Warszawa po stu latach. Miasto zaplanowane i zrealizowane Udział w debacie „Kroniki Warszawy” MIEJSCE: Dom Spotkań z Historią, Warszawa ORGANIZATORZY: redakcja „Kroniki Warszawy”, Dom Spotkań z Historią, Archiwum Państwowe w Warszawie

210

Działalność naukowa

dr Ewa Wieruch-Jankowska

3 PAŹDZIERNIKA Korczak’s last day

25–26 MAJA

Referat wygłoszony na Third European Conference on Nazi Medicine.

Polska biżuteria zoomorficzna okresu międzywojennego.

Building Memory – Building Resilience (3–5 października)

Piękno. Talizman. Symbol

MIEJSCE: Warszawa, Lublin

Referat wygłoszony na XVII sesji naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne

GŁÓWNI ORGANIZATORZY: Maimonides Institute for Medicine,

i biżuteria w Polsce: Biżuteria w Polsce. Konteksty, zbiory, ekspozycje

Ethics and the Holocaust (MIMEH), Oddział Katedry Bioetyki UNESCO w Hajfie,

MIEJSCE: Toruń

Korczakianum

ORGANIZATOR: Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki

Krzysztof Zwierz 11–12 PAŹDZIERNIKA Kobieca bielizna lat 60. XX wieku na podstawie wybranych przykładów z prasy

22 LUTEGO

francuskiej

Mieszkańcy i właściciele Pragi – od jej narodzin do przyłączenia do Warszawy

Referat wygłoszony na III Ogólnopolskiej Interdyscyplinarnej Konferencji

Wykład towarzyszący wystawie Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego

naukowej Ciało, strój, biżuteria w kontekście przemian kulturowych, społecznych

aktu lokacji z XVII wieku

i politycznych drugiej połowy XX wieku

MIEJSCE: Muzeum Warszawskiej Pragi

MIEJSCE: Akademickie Centrum Kultury Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Katarzyna Žák-Caplot

w Lublinie Chatka Żaka ORGANIZATORZY: Wydział Artystyczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Akademickie Centrum Kultury Chatka Żaka

23 MAJA Dzieje Biblioteki Muzeum Warszawy i jej kolekcji do końca lat 80. XX wieku

3–4 GRUDNIA

Referat wygłoszony na ogólnopolskiej konferencji Książka i biblioteki

Biżuteria 2. poł. XIX w. a biżuteria lat międzywojennych noszona w Warszawie.

na przestrzeni wieków

Przeobrażenia znaczeń, motywów i symboliki

MIEJSCE: Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka, Katowice

Referat wygłoszony na X Międzynarodowej konferencji naukowej Symbol – znak

ORGANIZATORZY: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej

– rytuał. Nagość i odzienie

Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka

MIEJSCE: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Akademicka

ORGANIZATORZY: Katedra Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego

29 WRZEŚNIA

Jana Pawła II, Gréckokatolícka teologická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove,

Warszawa dla średnio zaawansowanych

Komisja Historyczna Polskiej Akademii Nauk, oddział w Katowicach

Referat wygłoszony na II Forum Glottodydaktycznym MIEJSCE i ORGANIZATOR: Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej

Jolanta Wiśniewska

dla Cudzoziemców Uniwersytetu Warszawskiego

23 LISTOPADA

30 LISTOPADA

Prawobrzeżni przedsiębiorcy – innowatorzy

Biblioteka muzealna OdNowa, czyli między drugim a trzecim miejscem

Referat wygłoszony na konferencji naukowej Transformator innowacyjności

Wystąpienie na X Konferencji Korporacji Bibliotekarzy Wrocławskich

MIEJSCE: SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

Nowe zmiany a kondycja bibliotek

ORGANIZATOR: Centrum Innowacji SWPS Uniwersytetu Humanistyczno-

MIEJSCE: Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna, Wrocław

społecznego w Warszawie

ORGANIZATORZY: Korporacja Bibliotekarzy Wrocławskich, Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna

Agnieszka Witkowska-Krych 14 WRZEŚNIA Szary dom w białej Warszawie, czyli historia żydowskiego Domu Sierot Referat wygłoszony na konferencji Wellbeing of children and youth – interdisciplinary perspective / Wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży – perspektywa interdyscyplinarna MIEJSCE: Stary BUW GŁÓWNY ORGANIZATOR: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego

211

Działalność naukowa

Działalność pracowników w organizacjach i towarzystwach naukowych, komitetach redakcyjnych, stowarzyszeniach dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

Kamila Baturo

The International Council of Museums (ICOM)

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

Komitet Historii Nauki i Techniki PAN

Małgorzata Berezowska

WICEPRZEWODNICZĄCA

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne WICEPRZEWODNICZĄCA ZARZĄDU ODDZIAŁU WARSZAWSKIEGO

Maria Biegańska

SKARBNIK ZARZĄDU GŁÓWNEGO

Związek Polskich Artystów Plastyków

Towarzystwo Historyków Medycyny, Farmacji i Nauk Pokrewnych

CZŁONKINI

CZŁONKINI-ZAŁOŻYCIELKA Zespół Sekcji Historii Farmacji

Karolina Blusiewicz

CZŁONKINI ZARZĄDU

„Almanach Warszawy” (rocznik naukowy Muzeum Warszawy) CZŁONKINI REDAKCJI

Rada Programowa Biomedyczne i Humanistyczne Podstawy Farmacji CZŁONKINI

Jacek Bochiński

Rada Naukowa IHN PAN

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

CZŁONEK

Rada Naukowa Archiwum PAN

Julian Borkowski

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Akadémie International d’Histoire de la Pharmacie

CZŁONEK

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Szarych Szeregów

International Society for the History of Pharmacy

KIEROWNIK ARCHIWUM (MUZEUM HARCERSTWA)

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Szarych Szeregów Krąg „Zamek”

Komitet redakcyjny „Farmacji Polskiej”

CZŁONEK KOMENDY KRĘGU

CZŁONKINI

Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka”

Rada Muzeum Azji i Pacyfiku

CZŁONEK

CZŁONKINI

Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

Rada Muzeum Częstochowskiego

Zespół ds. zachowania dziedzictwa i rozwoju rzemiosła przy Burmistrzu Dzielnicy

CZŁONKINI

Praga-Południe

Rada Muzeum Historii Medycyny WUM

CZŁONKINI

Magdalena Ciepłowska

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

Rada Naukowa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny

Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne

Laboratoryjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

CZŁONKINI

212

Działalność naukowa

Marta Ciesielska

Barbara Hensel-Moszczyńska

Międzynarodowe Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka – International Janusz

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Korczak Association

CZŁONKINI

CZŁONKINI ZARZĄDU

„Almanach Warszawy” (rocznik naukowy Muzeum Warszawy)

Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka

CZŁONKINI REDAKCJI

CZŁONKINI ZARZĄDU

Małgorzata Heymer

Komitet Redakcyjny Dzieł Janusza Korczaka

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

SEKRETARZ KOMITETU

CZŁONKINI

Komitet Redakcyjny reedycji Dzieł Janusza Korczaka [projekt zawieszony]

Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski

CZŁONKINI

Kapituła Warszawskiej Nagrody Wychowawczej im. Janusza Korczaka CZŁONKINI

dr Paweł Ignaczak

Agnieszka Dąbrowska

The International Council of Museums (ICOM)

Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski

CZŁONEK

(Klub Kostiumologii i Tkaniny Artystycznej)

Rada Muzeum Łazienki Królewskie

CZŁONKINI

CZŁONEK

dr Marcin Dolecki

Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski

Polskie Towarzystwo Chemiczne

CZŁONEK

Towarzystwo Historyczno-Literackie, Paryż CZŁONEK

Andrzej Filipkowski Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym

CZŁONEK

Julia Głogowska

„Almanach Warszawy” (rocznik naukowy Muzeum Warszawy) CZŁONEK REDAKCJI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Dominika Jarzyńska-Pokojska Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Katarzyna Głogowska

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Ewa Kalnoj-Ziajkowska Międzysektorowy zespół ds. kultury przy Biurze Kultury Urzędu m.st Warszawy,

Magdalena Gryc

w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

Elżbieta Kamińska Komisja Badań nad Historią Syberii Komitetu Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk CZŁONKINI

213

Działalność naukowa

Grzegorz Konsalik

Ewa Nekanda-Trepka

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Rada konserwatorska w województwie warmińsko-mazurskim

CZŁONEK

CZŁONKINI

Polskie Stowarzyszenie Inwentaryzatorów Muzealnych

Rada Muzeum Literatury

CZŁONEK

CZŁONKINI Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Agata Korycka-Marciniak

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP CZŁONKINI

Katarzyna Kuzko-Zwierz

Liga Miast i Miejsc UNESCO

Polskie Towarzystwo Historii Mówionej

SEKRETARZ

CZŁONKINI-ZAŁOŻYCIELKA

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Stowarzyszenie Gwara Warszawska

CZŁONKINI

dr Jolanta Niklewska

Patrycja Labus-Sidor

The International Council of Museums (ICOM)

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Adam Lisiecki

CZŁONKINI

Międzysektorowy zespół ds. kultury przy Biurze Kultury Urzędu m.st Warszawy, w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji

Igor Nowak

CZŁONEK

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONEK

dr inż. Jacek Macyszyn Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Ewa Nowak-Mitura

CZŁONEK

Stowarzyszenie Historyków Fotografii CZŁONKINI

Joanna Maldis The International Council of Museums (ICOM)

Edward Pawlikowski

CZŁONKINI

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONEK

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

dr Tomasz A. Pruszak Rada Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu

Izabella Maliszewska

CZŁONEK

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski CZŁONEK

Stanisław Maliszewski

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONEK

Zespół ds. Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych

Towarzystwo Miłośników Historii

przy Prezydencie m.st. Warszawy

CZŁONEK

Marcin Mondzelewski The International Council of Museums (ICOM) CZŁONEK Polskie Stowarzyszenie Inwentaryzatorów Muzealnych CZŁONEK ZARZĄDU

214

Działalność naukowa

Barbara Rogalska

dr Jarosław Trybuś

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski

CZŁONKINI

CZŁONEK

Kapituła Konkursu Mazowieckie Zdarzenie Muzealne – WIERZBA

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

organizowanego przez Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział

CZŁONEK

Mazowiecki i Urząd Marszałkowski

Zespół Nazewnictwa Miejskiego

CZŁONKINI

CZŁONEK

Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie

dr Katarzyna Wagner

CZŁONKINI ZARZĄDU – SKARBNICZKA

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Rada Muzeum Sportu i Turystyki

CZŁONKINI

The International Council of Museums (ICOM)

Maciej Rozbicki

CZŁONKINI

Towarzystwo Oświatowe im. Cecylii Plater-Zyberkówny

Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym

CZŁONEK

CZŁONKINI

Joanna Rykiel

Svenska Historiska Föreningen

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONKINI

„Almanach Warszawy” (rocznik naukowy Muzeum Warszawy) REDAKTOR NACZELNA

Zuzanna Sieroszewska-Rolewicz The International Council of Museums (ICOM)

dr Paweł E. Weszpiński

CZŁONKINI

„Harcerstwo” (rocznik naukowy Muzeum Harcerstwa) REDAKTOR NACZELNY

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Polskie Towarzystwo Geograficzne – Oddział Kartograficzny WICEPRZEWODNICZĄCY KOMISJI REWIZYJNEJ

Polskie Stowarzyszenie Inwentaryzatorów Muzealnych CZŁONKINI

Polskie Towarzystwo Geograficzne – Komisja Geografii Historycznej CZŁONEK

Łukasz Sobierajski Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONEK

Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Warszawski

Towarzystwo Lindleyowskie „Societas Lindleiana”

CZŁONEK

SEKRETARZ Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk

Aleksandra Sołtan-Lipska

CZŁONEK

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Zespół Nazewnictwa Miejskiego

CZŁONKINI

CZŁONEK

Towarzystwo Miłośników Historii, oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego

Komisja Historyczna Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Warszawy

CZŁONKINI

CZŁONEK

Polskie Towarzystwo Numizmatyczne

Związek Harcerstwa Polskiego – Komisja Stopni Instruktorskich Hufca ZHP

CZŁONKINI

Warszawa-Żoliborz

„Kronika Warszawy” (półrocznik Archiwum Państwowego w Warszawie i Domu

WICEPRZEWODNICZĄCY

Spotkań z Historią)

Związek Harcerstwa Polskiego – Sąd Harcerski Chorągwi Stołecznej ZHP

ZASTĘPCZYNI REDAKTORA NACZELNEGO

CZŁONEK

Anna Topolska

Sąd Harcerskiego Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz

Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

CZŁONEK

CZŁONKINI

Lan Tran Hai Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

215

Działalność naukowa

Muzeum w organizacjach krajowych i międzynarodowych

dr Ewa Wieruch-Jankowska The International Council of Museums (ICOM) CZŁONKINI Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków CZŁONKINI Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Jolanta Wiśniewska Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki

Muzeum Warszawy jest członkiem instytucjonalnym Międzynarodowej Rady ds. Muzeów ICOM (The International Council of Museums).

CZŁONKINI

dr Magdalena Wróblewska The International Council of Museums (ICOM)

W ramach ICOM Muzeum ma delegowanych przedstawicieli w trzech komitetach międzynarodowych:

CZŁONKINI Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Warszawski

INTERCOM (International Committee for Museum Management) Ewa Nekanda-Trepka

CZŁONKINI „Almanach Warszawy” (rocznik naukowy Muzeum Warszawy) CZŁONKINI RADY NAUKOWEJ

CAMOC (International Committee for the Collections and Activities of Museums of Cities) dr Jarosław Trybuś

Kapituła Konkursu Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy CZŁONKINI

ICMS (International Committee for Museum Security) Artur Zbiegieni

Adam Wrzosek Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONEK

Muzeum Warszawy jest członkiem Warszawskiej Organizacji Turystycznej.

Anna Zabiegałowska-Sitek Stowarzyszenie Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki CZŁONKINI

Anna Zasadzińska The International Council of Museums (ICOM) CZŁONKINI Organization of World Heritage Cities REPREZENTANTKA M.ST. WARSZAWY

Krzysztof Zwierz „Almanach Warszawy” P.O. REDAKTORA NACZELNEGO

216

Biblioteka Po kilku latach wypełnionych przeprowadzką, porządkowaniem zbiorów i organizacją magazynów, w 2018 roku Biblioteka Muzeum Warszawy mogła w pełni skoncentrować się na działalności merytorycznej, naukowej i edukacyjnej. Utrudniony dostęp do zbiorów oraz zastępcza lokalizacja w czasie modernizacji siedziby głównej Muzeum wpłynęły na zmniejszenie aktywności czytelników zewnętrznych. Z tego powodu nasze poczynania skoncentrowały się wokół promowania księgozbioru varsavianistycznego oraz pozyskiwania nowych grup użytkowników. Zważywszy na ogromne zmiany, które pod wpływem projektu Muzeum OdNowa zaszły w Bibliotece Muzeum Warszawy, jednym z ważniejszych zadań staje się popularyzacja nowego wizerunku biblioteki w środowisku branżowym (również naukowym) oraz zainteresowanie go do tej pory niszową tematyką bibliotek muzealnych i kierunkiem, w którym będą się one rozwijać w Polsce. W tym celu pracownicy uczestniczyli w konferencjach naukowych, pisali artykuły i odbywali wizyty studyjne w Polsce i za granicą.

Katarzyna Žák-Caplot, fot. MW

Katarzyna Žák-Caplot KIEROWNICZKA BIBLIOTEKI MUZEUM WARSZAWY

Gromadzenie zbiorów

Udostępnianie zbiorów BIBLIOTEKĘ ODWIEDZIŁO

ŁĄCZNIE W ZBIORACH PRZYBYŁY Z KUPNA, WYMIANY I DARÓW

983

2014

jednostki biblioteczne W TYM

użytkowników

UDOSTĘPNIONO W CZYTELNI

1164

w zbiorach Muzeum Warszawskiej Pragi

w zbiorach głównych

861

jednostek bibliotecznych

288

druki zwarte

woluminów czasopism

WYPOŻYCZONO

ZAKUPIONO

601

druków zwartych

466

woluminów czasopism

jednostek bibliotecznych WYPOŻYCZENIA MIĘDZYBIBLIOTECZNE

PRACOWNICY BIBLIOTEKI PRZYGOTOWALI

ZA SUMĘ

18 746,47 zł brutto

jednostki biblioteczne

219

kwerendy tematyczne

Biblioteka

Katalogowanie zbiorów

Projekty

Do inwentarzy Biblioteki Muzeum Warszawy oraz systemu bibliotecznego MAK+ wprowadzono 7441 rekordów bibliograficznych oraz 7976 rekordów egzemplarzy. W roku 2018 rozpoczęto porządkowanie zbiorów bibliotecznych oddziałów Muzeum Warszawy. Jako pierwsze zostały zinwentaryzowane oraz skatalogowane zbiory Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej. Do inwentarzy Muzeum Farmacji i systemu bibliotecznego MAK+ wprowadzono 727 rekordów bibliograficznych oraz 752 rekordy egzemplarzy. Odnotowano 884 wejścia użytkowników do katalogu internetowego OPAC.

16 STYCZNIA III edycja konkursu literackiego Ogłoszenie konkursu Rzecz o rzeczach warszawskich. Zadaniem uczniów było napisanie opowiadania tematycznie związanego z wybranym eksponatem z wystawy Rzeczy warszawskie i jednocześnie z historią Warszawy. Głównym celem tegorocznego konkursu było promowanie wystawy głównej Muzeum Warszawy oraz zbiorów bibliotecznych, popularyzowanie wiedzy o Warszawie oraz pogłębienie zainteresowań varsavianistycznych i literackich uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Na konkurs wpłynęło 56 prac z 38 szkół z całej Polski oraz szkół polskich z zagranicy, m.in. z Londynu i Paryża. Komisja przyznała łącznie 16 nagród i 6 wyróżnień. Wręczenie nagród odbyło się 25 kwietnia 2018 roku.

Lekcje biblioteczne W lipcu 2018 roku biblioteka wprowadziła do oferty nową propozycję edukacyjną dla szkół i przedszkoli. Są to płatne lekcje biblioteczne. W ramach proponowanych zajęć (Freski, kreski, humoreski…, Warszawa z dziecięcej wyobraźni, Spotkanie z książką) dzieci i młodzież mogą poznać freski zdobiące ściany czytelni oraz przestrzenie i księgozbiór biblioteczny, samodzielnie wyszukać w katalogach i znaleźć w magazynie wybraną publikację, zaprojektować i przygotować własną książkę lub wykonać gadżet biblioteczny. Od września do grudnia 2018 roku w lekcjach bibliotecznych wzięło udział 153 uczniów wraz z opiekunami. Biblioteka uczestniczyła również w akcji Lato w Mieście. W zajęciach wzięło udział 56 uczniów wraz z opiekunami.

Wręczenie nagród w konkursie literackim Rzecz o rzeczach warszawskich, fot. MW

Warszawa dla średnio zaawansowanych Kontynuacja projektu, który koncentruje się wokół zagadnienia nauczania języków obcych bezpośrednio na wystawie muzealnej oraz przy wykorzystaniu zbiorów bibliotecznych, zgodnie z europejską strategią zintegrowanego nauczania przedmiotowo-językowego (CLIL) oraz koncepcją pluralistycznego podejścia do nauczania języków obcych (FREPA). Również w tym roku biblioteka zaprosiła do współpracy Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” i w ramach 63. wakacyjnego kursu języka polskiego, organizowanego przez Uniwersytet Warszawski, przeprowadzono 11 lekcji na pięciu poziomach klasyfikacji Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dwie gry miejskie oraz lekcję dla nauczycieli. W projekcie wzięło udział 131 studentów i 20 nauczycieli. Nowością w ofercie dla cudzoziemców były gry miejskie, które przeprowadzono głównie na Rynku Starego Miasta. Celem przeznaczonej dla studentów zaawansowanych gry Legendarna Starówka było zapoznanie uczestników z warszawskimi legendami i ze związanymi Lekcja biblioteczna dla uczniów szkoły podstawowej, fot. Aldona Weselińska

220

Biblioteka

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi

z nimi miejscami. Gra Starówka kulturalnie, w której wzięli udział studenci początkujący i średnio zaawansowani, zaprezentowała najważniejsze instytucje kultury, rezydujące na Starym Mieście w Warszawie. W listopadzie 2018 roku rozpoczęto też współpracę z Instytutem Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego w ramach trymestralnych kursów stacjonarnych języka polskiego jako obcego. Zajęcia przygotowywane są w porozumieniu z lektorem, opiekującym się daną grupą, tak by mogły wpisywać się w program kursantów oraz wykorzystywać znany studentom materiał językowy i kulturowy. Łącznie z oferty nauczania języka polskiego jako obcego w 2018 roku skorzystało 151 obcokrajowców.

BIBLIOTEKA AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH W WARSZAWIE BIBLIOTEKA ARCHIWUM GŁÓWNEGO AKT DAWNYCH BIBLIOTEKA INSTYTUTU HISTORYCZNEGO PAN BIBLIOTEKA INSTYTUTU SZTUKI PAN BIBLIOTEKA MIĘDZYNARODOWEGO CENTRUM KULTURY BIBLIOTEKA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN BIBLIOTEKA MUZEUM LITERATURY BIBLIOTEKA MUZEUM NARODOWEGO W KIELCACH BIBLIOTEKA MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE BIBLIOTEKA MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE BIBLIOTEKA NARODNOG MUZEJA SRBIJE W BELGRADZIE BIBLIOTEKA MUZEUM ŚLĄSKIEGO BIBLIOTEKA NAUKOWA ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU BIBLIOTEKA NARODOWA BIBLIOTEKA NAUKOWA ZAMKU KRÓLEWSKIEGO W WARSZAWIE BIBLIOTHÈQUE NATIONALE DE FRANCE BIBLIOTEKA PUBLICZNA M.ST. WARSZAWY CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA

Zajęcia w ramach projektu Warszawa dla średnio zaawansowanych, fot. Katarzyna Žák-Caplot

CENTRUM JĘZYKA POLSKIEGO I KULTURY POLSKIEJ DLA CUDZOZIEMCÓW „POLONICUM”

Biblioteka OdNowa

GERMANISCHES NATIONALMUSEUM BIBLIOTHEK

Projekt stworzony w celu zwiększenia komfortu korzystania z księgozbioru podręcznego biblioteki, a także konserwacji zbiorów, z których najczęściej korzystają użytkownicy. W ramach projektu oprawiono 262 zeszyty czasopism „Stolica” i „Kronika Warszawy”, „Polskiego Słownika Biograficznego”, a także poddano drobnym naprawom cenniejsze druki zwarte.

KNIHOVNA NÁRODNÍHO MUZEA V PRAZE KNIŽNICA SLOVENSKÉHO NÁRODNÉHO MÚZEA MAZOWIECKA BIBLIOTEKA CYFROWA NARODNA BIBLIOTEKA SRBIJE RIJKSMUSEUM RESEARCH LIBRARY

Działalność naukowa i wizyty studyjne

SLOVANSKÁ KNIHOVNA (NÁRODNÍ KNIHOVNA ČR)

W 2018 roku pracownicy biblioteki wygłosili referaty na trzech konferencjach naukowych, dotyczących historii bibliotek oraz nauczania języka polskiego jako obcego. Odbyli również studyjne wizyty zagraniczne w bibliotekach i muzeach Katowic, Wrocławia, Pragi oraz Belgradu.

221

Wydawnictwa W 2018 roku wydawnictwa skupiały się na popularyzacji wystawy głównej Rzeczy warszawskie oraz wystawy czasowej w siedzibie przy Rynku Starego Miasta Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918. Książka Rzeczy warszawskie z dreszczem powstała z myślą o młodych czytelnikach. Opowiadania znanych pisarzy z obiektami z wystawy głównej w tle to literackie improwizacje na temat rzeczy warszawskich. Natomiast w książce Odzyskana stołeczność towarzyszącej wystawie czasowej zaproszeni przez redaktorki Barbarę Hensel-Moszczyńską i Annę Topolską autorzy rozwinęli i omówili wybrane wątki ekspozycji. Wielki finał modernizacji muzealnych kamienic uczczony został albumową publikacją obszernie prezentującą poszczególne etapy remontu staromiejskich kamienic. Dwujęzyczna (polsko-angielska) publikacja jest dopełnieniem wydanej w 2016 roku książki Małgorzaty Popiołek Od kamienicy do muzeum. Historia siedziby Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta. Poszerzyła się także seria Plany Warszawy o kolejne, piąte opracowanie – Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy z 1955 roku. Wnikliwe teksty badaczy dopełniają w tej publikacji wyjątkowe obrazy Warszawy – kolorowe fotografie miasta i uczestników V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów autorstwa Wojciecha Jankowskiego, zakupione do zbiorów Muzeum Warszawy. Nowa historia Warszawy dr. hab. Błażeja Brzostka – pisana na zlecenie Muzeum Warszawy oryginalna, autorska wizja rozwoju stolicy – wkroczyła w etap redakcji i recenzji oraz opracowania materiałów infograficznych. Ze względu na dużą objętość tekstu, prace redakcyjne przeciągną się do 2019 roku. Staranne opracowanie redakcyjne i graficzne książek jak co roku docenione zostały przez liczne kapituły.

Małgorzata Mycielska, fot. MW

Małgorzata Mycielska

KOORDYNATORKA DZIAŁU WYDAWNICTW

Zestawienie publikacji PUBLIKACJE W SERII: Tytuł publikacji: Z serii PLANY WARSZAWY: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych,

Plan Warszawy 1955, Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy Rodzaj: publikacja naukowa i kolekcjonerska, zestaw; druk kolorowy, oprawa twarda i miękka Autor / tłumacz / redaktor: dr Andrzej Skalimowski, dr Paweł E. Weszpiński (autorzy); Małgorzata Mycielska (redaktor prowadząca, redakcja),

Małgorzata Jurkiewicz (redakcja), Julia Odnous-Pawlińska (fotoedycja) Autor projektu graficznego: Anna Piwowar Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-66-9 Nakład: 2000 Data publikacji: grudzień

224

Wydawnictwa

ELEMENTY PUBLIKACJI: Autor projektu Tytuł publikacji:

Rodzaj:

Autor / tłumacz / redaktor:

Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Plan Warszawy 1955, Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy

opracowanie

Andrzej Skalimowski, Paweł E. Weszpiński (autorzy); Małgorzata Mycielska (redaktor prowadząca, redakcja), Małgorzata Jurkiewicz (redakcja), Julia Odnous-Pawlińska (fotoedycja)

graficznego:

ISBN / ISSN:

Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy

reprint – mapa składana

Spis ulic do Planu dzielnic centralnych miasta stołecznego Warszawy

reprint – broszura

Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy z naniesioną siatką ulic i placów z 2018 roku

opracowanie Planu (kalibracja) – mapa składana

Witold Pietrusiewicz (opracowanie)

978-83-65777-64-5

Ulice i place na Planie dzielnic centralnych m.st. Warszawy

opracowanie – broszura

Paweł E. Weszpiński (opracowanie)

978-83-65777-65-2

978-83-65777-61-4

978-83-65777-62-1

Anna Piwowar

978-83-65777-05-8

PUBLIKACJE POZA SERIAMI Tytuł publikacji: Dane warszawskie Rodzaj: publikacja towarzysząca wystawie Rzeczy warszawskie, kolekcjonerska, zestaw kart; druk kolorowy, oprawa twarda Autor / tłumacz / redaktor: Paweł Jaworski, dr Zofia Oslislo-Piekarska, Grzegorz Piątek, dr Karol Piekarski, Klementyna Świeżewska (autorzy);

dr Ewa Klekot (redakcja), Łukasz Mojsak (tłumaczenie na język angielski) Autor projektu graficznego: Ania Światłowska Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Dział Promocji i Komunikacji

ISBN / ISSN: 978-83-65777-55-3 Nakład: 850 Data publikacji: czerwiec

Tytuł publikacji: Gabinety wystawy głównej Rzeczy warszawskie Rodzaj: zestaw broszur w oprawie spiralnej dla osób z niepełnosprawnością wzroku Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

ISBN / ISSN: 978-83-65777-53-9 Nakład: 20 Data publikacji: czerwiec

225

Wydawnictwa

ELEMENTY PUBLIKACJI: Tytuł publikacji:

Autor / tłumacz / redaktor:

ISBN / ISSN:

Gabinet Archeologiczny

Karolina Blusiewicz

978-83-65777-32-4

Gabinet Brązów Warszawskich

dr Ewa Wieruch-Jankowska

978-83-65777-46-1

Gabinet Detali Architektonicznych

Ewa Perlińska-Kobierzyńska

978-83-65777-40-9

Gabinet Fotografii

dr Anna Kotańska, Anna Topolska

978-83-65777-43-0

Gabinet Galanterii Patriotycznej

dr Jolanta Niklewska

978-83-65777-47-8

Gabinet Ludwika Gocla

dr Ewa Klekot

978-83-65777-50-8

Gabinet Medali

Aleksandra Sołtan-Lipska

978-83-65777-44-7

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich

Małgorzata Berezowska, Lena Wicherkiewicz

978-83-65777-49-2

Gabinet Planów i Map Warszawy

dr Paweł E. Weszpiński

978-83-65777-39-3

Gabinet Pocztówek

Elżbieta Kamińska

978-83-65777-41-6

Gabinet Pomników Warszawskich

Tomasz Bylicki

978-83-65777-34-8

Gabinet Portretów

dr Paweł Ignaczak, dr Magdalena Wróblewska

978-83-65777-38-6

Gabinet Relikwii

Julian Borkowski

978-83-65777-48-5

Gabinet Rysunków Architektonicznych

dr Andrzej Skalimowski, dr Katarzyna Wagner

978-83-65777-42-3

Gabnet Schielów

dr Ewa Klekot

978-83-65777-51-5

Gabinet Sreber i Platerów Warszawskich

Monika Siwińska

978-83-65777-37-9

Gabinet Suwenirów

Agnieszka Dąbrowska, Monika Siwińska

978-83-65777-35-5

Gabinet Syren Warszawskich

Krzysztof Zwierz

978-83-65777-33-1

Gabinet Ubiorów

Agnieszka Dąbrowska

978-83-65777-45-4

Gabinet Widoków Warszawy

Jacek Bochiński

978-83-65777-36-2

Gabinet Zegarów Warszawskich

Agnieszka Dąbrowska, Monika Siwińska

978-83-65777-52-2

Tytuł publikacji: Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa Rodzaj: broszura towarzysząca wystawie czasowej pod tym samym tytułem, druk kolorowy, oprawa miękka Autor / tłumacz / redaktor: Maria Biegańska, Barbara Rogalska (oprac. merytor.) Autor projektu graficznego: Elżbieta Wiśniewska Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

ISBN / ISSN: 978-83-65777-54-6 Nakład: 200 Data publikacji: maj

226

Wydawnictwa

Tytuł publikacji: Muzeum OdNowa. Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015−2018 Rodzaj: książka w miękkiej oprawie Autor / tłumacz / redaktor: Joanna Dudelewicz (koncepcja); Marcin Czechowicz (zdjęcia); Agnieszka Rasmus-Zgorzelska

(redakcja, redaktor prowadząca) Autor projektu graficznego: Iwo Rutkiewicz Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-59-1 Nakład: 1000 Współwydawca: Publikacja zrealizowana w ramach projektów: Modernizacja, konserwacja i digitalizacja obiektów zabytkowych

siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie, współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego. Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii Data publikacji: grudzień

Tytuł publikacji: Rzeczy warszawskie z dreszczem. Opowiadania dla młodych dorosłych

[wersja dla absolwentów szkół warszawskich] Rodzaj: zbiór opowiadań, publikacja na zlecenie Prezydent m.st. Warszawy, wręczana absolwentom warszawskich szkół

średnich, druk kolorowy, oprawa twarda Autor / tłumacz / redaktor: Jarosław Klejnocki, Łukasz Orbitowski, Joanna Olech, Hubert Klimko-Dobrzaniecki (autorzy);

Agnieszka Rasmus-Zgorzelska (redakcja, redaktorka prowadząca) Autor projektu graficznego: studio Homework Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-30-0 Nakład: 17 000 Data publikacji: kwiecień

Tytuł publikacji: Rzeczy warszawskie z dreszczem. Opowiadania dla młodych dorosłych Rodzaj: zbiór opowiadań, druk kolorowy, oprawa twarda Autor / tłumacz / redaktor: Jarosław Klejnocki, Łukasz Orbitowski, Joanna Olech, Hubert Klimko-Dobrzaniecki (autorzy);

Agnieszka Rasmus-Zgorzelska (redakcja, redaktorka prowadząca) Autor projektu graficznego: studio Homework Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-31-7 Nakład: 3000 Data publikacji: kwiecień

227

Wydawnictwa

Tytuł publikacji: Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017 Rodzaj: sprawozdanie roczne, druk kolorowy, oprawa miękka Autor / tłumacz / redaktor: Julia Odnous (koncepcja i opracowanie redakcyjne na podstawie materiałów przygotowanych przez pracowników

Muzeum Warszawy), Małgorzata Mycielska, Agnieszka Rasmus-Zgorzelska (współpraca) Autor projektu graficznego: Anna Piwowar Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-57-7 Nakład: 800 Data publikacji: sierpień

Tytuł publikacji: Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915−1918 Rodzaj: publikacja towarzysząca wystawie czasowej pod tym samym tytułem, druk kolorowy, oprawa miękka Autor / tłumacz / redaktor: Anna Topolska, Barbara Hensel-Moszczyńska (redakcja merytoryczna, tekst); Małgorzata Mycielska, Julia Odnous

(redakcja); Piotr Głogowski, Jacek Bochiński, Małgorzata Dubrowska-Sołtan, dr Jolanta Niklewska (teksty) Autor projektu graficznego: Iwo Rutkiewicz Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

ISBN / ISSN: 978-83-65777-56-0 Nakład: 1000 Data publikacji: sierpień

Tytuł publikacji: Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem / Praga as a Model. The Design with Craft Rodzaj: publikacja towarzysząca wystawie czasowej pod tym samym tytułem, druk kolorowy, oprawa miękka Autor / tłumacz / redaktor: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, Paweł Jasiewicz Autor projektu graficznego: Joanna Bębenek Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Muzeum Warszawskiej Pragi

ISBN / ISSN: 978-83-65777-69-0 Nakład: 2000 Data publikacji: grudzień

228

Wydawnictwa

Tytuł publikacji: Almanach Warszawy, t. XII Rodzaj: rocznik naukowy, publikacja elektroniczna Autor / tłumacz / redaktor: dr Katarzyna Wagner (redaktorka naczelna), Krzysztof Zwierz (p.o. redaktora naczelnego), Karolina Blusiewicz,

Barbara Hensel-Moszczyńska, dr Paweł Ignaczak, dr Jarosław Trybuś; Zofia Wieluńska (redakcja językowa); Dominika Gajewska (tłumaczenie na język angielski) Autor projektu graficznego: Ania Światłowska Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

zespół redakcyjny

ISBN / ISSN: e-ISSN: 2460-2952

DRUKI: Tytuł publikacji: Kalendarz warszawski 2019 Rodzaj: kalendarz książkowy, druk kolorowy, oprawa twarda Autor / tłumacz / redaktor: Jacek Bochiński, Agnieszka Dąbrowska, Elżbieta Kamińska, Monika Siwińska, Lena Wicherkiewicz (teksty);

Marta Michalska (redakcja i tumaczenie na język angielski); Adrian Czechowski, Mikołaj Kalina, Michał Matyjaszewski, Andrei Niakrasau, Igor Oleś, Skanery Niewiarygodne (zdjęcia) Autor projektu graficznego: Joanna Bębenek Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Dział Promocji i Komunikacji, Dział Opracowania Zbiorów

ISBN / ISSN: 978-83-65777-60-7 Nakład: 1000 Data publikacji: grudzień

Tytuł publikacji: Kalendarz warszawski 2019 [ścienny] Rodzaj: kalendarz składany, druk kolorowy Autor projektu graficznego: Joanna Bębenek Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Dział Promocji i Komunikacji, Dział Opracowania Zbiorów

Nakład: 800 Data publikacji: grudzień

Tytuł publikacji: Notes warszawski Rodzaj: notes, druk czarno-biały, oprawa twarda Autor projektu graficznego: Joanna Bębenek Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Dział Promocji i Komunikacji, Dział Opracowania Zbiorów

Nakład: 2000 Data publikacji: grudzień

229

Wydawnictwa

Tytuł publikacji: Książki Muzeum Warszawy. Katalog wydawnictw jesień 2018 / zima 2019 Rodzaj: broszura, druk kolorowy, oprawa miękka Autor projektu graficznego: Joanna Bębenek Dział odpowiedzialny

za wydanie publikacji:

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw

Nakład: 2500 Data publikacji: grudzień

Wybrane publikacje Rzeczy warszawskie z dreszczem. Opowiadania dla młodych dorosłych AUTORZY: Jarosław Klejnocki, Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Joanna Olech, Łukasz Orbitowski ILUSTRACJE, PROJEKT GRAFICZNY i SKŁAD: studio Homework (Joanna Górska, Jerzy Skakun) REDAKTORKA PROWADZĄCA: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska REDAKCJA: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska KOREKTA: Urszula Drabińska, Julia Odnous KOORDYNACJA: Małgorzata Mycielska WYDAWCA: Muzeum Warszawy Wydanie I Warszawa 2018 ISBN 978-83-65777-31-7 NAKŁAD: 3000 egz. (do sprzedaży) ISBN 978-83-65777-30-0 NAKŁAD: 17 000 egz. (do dyspozycji Urzędu m.st. Warszawy) 304 strony, format 130 × 205 mm; druk kolorowy, oprawa twarda z płóciennym grzbietem, wersja językowa: polska DATA WYDANIA: kwiecień 2018 PREMIERA KSIĄŻKI 9 MAJA MIEJSCE: Lapidarium Muzeum Warszawy PROWADZENIE: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska CZYTANIE JEDNEGO Z OPOWIADAŃ: Janusz Chabior GOŚĆ: Łukasz Orbitowski

Druga publikacja Muzeum Warszawy z opowiadaniami dla młodych dorosłych, po 20 rzeczach o Warszawie wydanych w 2017 roku. To historie czasem przerażające, a czasem po prostu zabawne. Zakorzenione w rozpoznawalnej rzeczywistości, lecz traktujące ją z ironicznym dystansem. Grające z konwencją literatury kryminalnej. Do współpracy przy książce zaprosiliśmy czworo uznanych pisarzy o własnym, wyrazistym głosie literackim i ze znakomitym dorobkiem. Zainspirowani obiektami z wystawy głównej Muzeum Warszawy napisali opowiadania o charakterze sensacyjnym. W każdym pojawiają się – bardziej lub mniej bezpośrednio – jeden obiekt z ekspozycji oraz motywy warszawskie. Oprócz opowiadań w książce znalazły się informacje o rzeczach warszawskich – opisy kuratorskie oraz przetworzone zdjęcia i metryczki. Oprawa graficzna książki charakteryzuje się lapidarnością i celnością metafor, a także – podobnie jak opowiadania – poczuciem humoru, ironicznym dystansem i subtelnie naszkicowanym klimatem grozy. Specjalny nakład książki Rzeczy warszawskie z dreszczem trafił również do wszystkich absolwentek i absolwentów warszawskich szkół ponadgimnazjalnych jako prezent od Prezydent m.st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz.

Premiera książki. Na zdjęciu, od lewej: Janusz Chabior, Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, Łukasz Orbitowski, fot. Dominik Witaszczyk

230

Fot. MW

Wydawnictwa

Dane warszawskie AUTORZY: Paweł Jaworski, dr Zofia Oslislo-Piekarska, Grzegorz Piątek, dr Karol Piekarski, Klementyna Świeżewska REDAKCJA: dr Ewa Klekot TŁUMACZENIE NA JĘZYK ANGIELSKI: Łukasz Mojsak, Agence Gemra PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska WYDAWCA: Muzeum Warszawy Wydanie I Warszawa 2018 ISBN: 978-83-65777-55-3 NAKŁAD: 850 egz. 14 falcowanych kart w teczce, format: 230 × 340 mm (teczka po złożeniu), oprawa twarda, wersja językowa: polska i angielska DATA WYDANIA: czerwiec 2018

Część wystawy głównej Muzeum Warszawy Rzeczy warszawskie przeniesiona na papier – 12 tematycznych plansz o przejrzystej i oryginalnej formie, umieszczonych w eleganckiej teczce. W publikacji, tak jak na ekspozycji, zrezygnowano z klasycznej narracji historycznej, która w centrum zainteresowania stawia ważne postaci, wydarzenia polityczne i wojny. Ich miejsce zajmują infografiki – diagramy, mapy i wizualizacje danych – ilustrujące gwałtowne przemiany w przestrzeni Warszawy. Proj. i fot. Ania Światłowska

Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918. Pod redakcją Barbary Hensel-Moszczyńskiej i Anny Topolskiej Publikacja towarzysząca wystawie pod tym samym tytułem (26 września – 30 grudnia 2018) Lata I wojny światowej to dla Warszawy czas zmian, które zaowocowały po odzyskaniu niepodległości. Nie tylko dramatyczne wydarzenia wojenne, lecz także przemiany polityczne, administracyjne i społeczne całkowicie zmieniły życie miasta. Na początku wojny było ono jednym z wielu gubernialnych ośrodków wielkiego imperium rosyjskiego, na końcu – stolicą niepodległego, odrodzonego państwa polskiego. Stało się to dzięki ogromnemu społecznemu zaangażowaniu mieszkańców pochodzących z różnych środowisk,

o różnych poglądach i często odmiennym wyobrażeniu o politycznej przyszłości państwa. W 1918 roku Warszawa jako stolica miała przygotowane struktury administracyjne, kilkanaście tysięcy wyszkolonych urzędników i znacznie zwiększone terytorium. Publikacja towarzysząca wystawie czasowej zawiera szkic historyczny, wybór obiektów z lat I wojny światowej ze zbiorów Muzeum Warszawy oraz teksty omawiające zagadnienia nawiązujące do tematu ekspozycji. Rozszerzają one wiedzę o postawach społecznych i politycznych, życiu kulturalnym w pierwszych latach odzyskanej stołeczności oraz popularyzują wybrane kolekcje Muzeum Warszawy.

231

Fot. MW

Wydawnictwa

WYBÓR i UKŁAD TEKSTÓW:

REDAKCJA MERYTORYCZNA:

Barbara Hensel-Moszczyńska i Anna Topolska

AUTORZY: Barbara Hensel-Moszczyńska,

REDAKCJA: Małgorzata Mycielska, Julia Odnous

Anna Topolska, Odzyskana stołeczność. Warszawa

KOREKTA: Urszula Drabińska

1915–1918; Piotr Głogowski, Warszawa na kar-

ZDJĘCIA: Adrian Czechowski, Andrei Niakrasau,

tach pocztowych w okresie okupacji niemieckiej

Michał Matyjaszewski, Agata Wieczorek, Igor Oleś,

1915–1918; Jacek Bochiński, Sztuka i artyści

Mikołaj Kalina, Skanery Niewiarygodne

Warszawy w latach I wojny światowej; Małgorzata

POSTPRODUKCJA ZDJĘĆ: Tomasz Kubaczyk

Dubrowska-Sołtan, Wydarzenia I wojny światowej

PROJEKT GRAFICZNY i SKŁAD: Iwo Rutkiewicz

utrwalone w kolekcji medalierskiej i falerystycznej

KOORDYNACJA: Małgorzata Mycielska

Krzysztofa Klingera ze zbiorów Muzeum Warszawy;

WYDAWCA: Muzeum Warszawy

dr Jolanta Niklewska, Postawy warszawiaków

Wydanie I

wobec kwestii niepodległości opisane we wspomnie-

Warszawa 2018

niach i dziennikach z lat 1915–1918

ISBN: 978-83-65777-56-0

Fot. MW

NAKŁAD: 1000 egz. 240 stron, format 165 × 265 mm; druk kolorowy, oprawa miękka, wersja językowa: polska DATA WYDANIA: sierpień 2018

Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017 KONCEPCJA i OPRACOWANIE REDAKCYJNE:

W Sprawozdaniu Muzeum Warszawy 2017 szczegółowo opisany został pierwszy etap wystawy głównej Rzeczy warszawskie. Kuratorzy omówili pracę nad ośmioma udostępnionymi zwiedzającym w maju 2017 roku gabinetami oraz wystawami Dane warszawskie i Dzieje kamienic. Wnikliwie zaprezentowane zostały także m.in. działalność Muzeum i poszczególnych oddziałów, pozyskanie zbiorów, konserwacja a także ostatnie prace modernizacyjne kamienic przy Rynku Starego Miasta oraz modernizacja budynku Muzeum Woli. Wizualnym motywem przewodnim są zdjęcia Marcina Czechowicza pokazujące nowo otwartą część wystawy Rzeczy warszawskie.

Julia Odnous, współpraca Małgorzata Mycielska, Agnieszka Rasmus-Zgorzelska na podstawie materiałów przygotowanych przez pracowników Muzeum Warszawy PROJEKT GRAFICZNY, SKŁAD i PRZYGOTOWANIE DO DRUKU: Anna Piwowar KOREKTA: Urszula Drabińska ZDJĘCIA (JEŚLI NIE PODPISANO INACZEJ): Adrian Czechowski, Mikołaj Kalina, Grażyna Kułakowska, Michał Matyjaszewski, Andrei Niakrasau, Igor Oleś / Muzeum Warszawy ORAZ DZIĘKI UPRZEJMOŚCI: Ewy Behrens, Krystyny Lipki-Sztarbałło, Office Plus, Anny Piwowar, Warexpo, Jacka Wiśniewskiego, Daniela Wymoczyła POSTPRODUKCJA ZDJĘĆ OBIEKTÓW MUZEALNYCH: Eliza Kowalska ZDJĘCIA WNĘTRZ GABINETÓW OTWARTYCH W PIERWSZYM ETAPIE: Marcin Czechowicz KOORDYNACJA: Małgorzata Mycielska Wydawca: Muzeum Warszawy Wydanie I Warszawa 2018 ISBN: 978-83-65777-57-7 NAKŁAD: 800 egz. 368 stron, format 200 × 260, druk kolorowy, oprawa miękka, wersja językowa: polska

Fot. MW

DATA WYDANIA: sierpień 2018

232

Wydawnictwa

Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Plan Warszawy 1955, Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy SERIA: Plany Warszawy Koncepcja serii i poszczególnych publikacji w serii: dr Paweł E. Weszpiński AUTORZY OPRACOWANIA: dr Paweł E. Weszpiński, dr Andrzej Skalimowski, Witold Pietrusiewicz RECENZJA TEKSTU DR. PAWŁA WESZPIŃSKIEGO: dr hab. Beata Konopska, Zakład Kartografii i Geomatyki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin; Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN, Warszawa REDAKTORKA PROWADZĄCA SERII: Małgorzata Mycielska REDAKCJA: Małgorzata Jurkiewicz, Małgorzata Mycielska KOREKTA: Urszula Drabińska KWERENDA FOTOGRAFICZNA: Agnieszka Kubaś FOTOEDYCJA: Julia Odnous-Pawlińska PROJEKT GRAFICZNY SERII: Anna Piwowar SKŁAD i PRZYGOTOWANIE DO DRUKU: Anna Piwowar WYDAWCA: Muzeum Warszawy Wydanie I Warszawa 2018 ISBN: 978-83-65777-66-9 NAKŁAD: 2000 egz. 252 strony (książka), format 130 × 240 mm; reprint planu, reprint spisu ulic, opracowanie planu, opracowanie spisu ulic na planie; druk kolorowy, oprawa miękka i twarda, wersja językowa: polska DATA WYDANIA: grudzień 2018

Fot. MW

Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy jest niezwykle interesującym dokumentem swoich czasów, chociaż w myśl ówczesnej polityki państwa nie miał być źródłem obiektywnej informacji. Uproszczony i zdeformowany za sprawą ingerencji cenzury przekaz topograficzny uniemożliwiał zrozumienie przestrzeni miasta, co uzasadniano względami bezpieczeństwa. W 1955 roku Warszawa liczyła milion mieszkańców. Rezultatem pierwszego etapu odbudowy było powstające w duchu socrealizmu centrum z Pałacem Kultury i Nauki, odtworzona zabytkowa tkanka Starego Miasta, nowe osie-

233

dla mieszkaniowe, wielkie fabryki i zakłady przemysłowe oraz infrastruktura miejska z Trasą W-Z na czele. Dla Bolesława Bieruta, patrona tych przemian, niedoścignionym ideałem estetycznym była nowa Moskwa. Seria Plany Warszawy, prezentująca wybitne dzieła kartograficzne ze zbiorów Muzeum Warszawy, umożliwia prześledzenie rozwoju przestrzennego miasta. Każda z publikacji zawiera m.in. plan w oryginalnej skali, szkic historyczny poświęcony Warszawie z czasu jego powstania oraz szczegółowy opis kartograficzny.

Wydawnictwa

Muzeum OdNowa Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015–2018 Museum ReNEWed Modernisation of the Tenement Houses of the Museum of Warsaw 2015–2018 KONCEPCJA: Joanna Dudelewicz ZDJĘCIA: Marcin Czechowicz WYBÓR ZDJĘĆ i TEKST: Joanna Dudelewicz REDAKCJA: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska KOREKTA TEKSTU POLSKIEGO: Urszula Drabińska TŁUMACZENIE NA JĘZYK ANGIELSKI: Łukasz Mojsak KOREKTA TEKSTU ANGIELSKIEGO: Zofia Sochańska PROJEKT GRAFICZNY i SKŁAD: Iwo Rutkiewicz OPRACOWANIE SCHEMATÓW: Anna Piwowar REDAKTOR PROWADZĄCA: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska WYDAWCA: Muzeum Warszawy Wydanie I Warszawa 2018

Publikacja Muzeum OdNowa dokumentuje zakres oraz skalę modernizacji przeprowadzonej w siedzibie Muzeum Warszawy w latach 2015–2018. Przybliża czytelnikom główny cel tej inwestycji, czyli pierwszy od czasu powojennej odbudowy gruntowny remont kamienic muzealnych, przywracający idee odbudowy i kolorystykę elewacji z lat 50. XX wieku. Muzeum OdNowa jest albumem fotograficznym pozwalającym na porównanie decyzji konserwatorów i projektantów z lat. 50. XX wieku z tymi z XXI wieku. Fotografie zawarte w publikacji są podzielone tematycznie na zagadnienia związane z elewacjami i dziedzińcami kamienic oraz wnętrzem obiektu.

ISBN: 978-83-65777-59-1 NAKŁAD: 1000 egz. 272 strony, format 165 × 265 mm; druk kolorowy, oprawa miękka, wersja językowa: polska i angielska

Fot. MW

DATA WYDANIA: grudzień 2018

Projekt pn. Modernizacja, konserwacja oraz digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie, współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego. Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych.

Projekt pn. Zakup sprzętu i wyposażenia w celu realizacji II etapu wystawy głównej Muzeum Warszawy oraz prowadzenia działalności kulturalnej w siedzibie przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. Przedmiotowe zadanie jest jednocześnie częścią projektu dofinansowanego w ramach działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.

234

Wydawnictwa

„Almanach Warszawy” Zapełnianie białych plam w wiedzy o Warszawie, odkrywanie bogactwa i różnorodności miasta, walka z uproszczeniami i uprzedzeniami oraz ukazywanie więcej niż jednego aspektu zagadnienia są ważnymi zadaniami „Almanachu Warszawy”. Pismo jest obecnie jedynym rocznikiem publikującym teksty o tak różnorodnym zakresie tematycznym i chronologicznym, które łączy problematyka warszawska. Specyficzny status Warszawy, od końca XVI wieku centrum politycznego i de facto stolicy państwa, powodował, że przez wieki do miasta napływały różne osoby, często tworząc nowe społeczności. Okoliczności decyzji przyjazdu do miasta poszczególnych osób były bardzo różne. Część z nich na stałe związywało swoje losy Krzysztof Zwierz, fot. MW z Warszawą, w dużym stopniu przyczyniając się do kształtu, wyglądu i tożsamości miejsca. Na łamach „Almanachu Warszawy” ukazujemy związaną z tym procesem różnorodność miasta i jego mieszkańców. Na tle skomplikowanych dziejów „Almanach Warszawy”, t. XII miasta pokazujemy różnorodne przemiany, składające się na jego ogólny wygląd REDAKCJA JĘZYKOWA: Zofia Wieluńska i charakter. Autorzy tekstów opracowują niezbadane dotychczas lub zanalizowane KOREKTA: Ewa Stempniewicz w niewielkim stopniu tematy. Artykuły nadsyłają nie tylko muzealnicy, varsavia- TŁUMACZENIE NA JĘZYK ANGIELSKI: niści, pasjonaci dziejów miasta, ale również badacze akademiccy z innych ośrod- Dominika Gajewska ków, w tym z zagranicy. Dzięki różnym warsztatom badawczym naszych autorów, PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska zagadnienia prezentowane na łamach pisma ukazywane są nie tylko w jednej per- SKŁAD I ŁAMANIE: Włodzimierz Zakrzewski WYDAWCA: Muzeum Warszawy spektywie, ale, co bardzo cenne, w różnorodnych spojrzeniach. Ważną częścią każdego tomu „Almanachu Warszawy” są teksty poświęcone Mu- e-ISSN: 2460-2952 zeum oraz jego zbiorom. Pracownicy Muzeum Warszawy, a niejednokrotnie także WERSJA JĘZYKOWA: polska + tłumaczenia na język angielski inni badacze z zewnątrz, ukazują bogactwo rzeczy związanych z Warszawą, które na co dzień znajdują się w muzealnych magazynach. Opisywane są zarówno kolekcje muzealne, jak i nowo zakupione interesujące nabytki. „Almanach Warszawy”, jak w latach poprzednich, jest otwarty na nowatorskie teksty badaczy reprezentujących różne dziedziny, podejmujących ważne tematy i zagadnienia varsavianistyczne. Nie ustajemy w wysiłkach nad utrzymaniem wysokiego poziomu merytorycznego pisma. Krzysztof Zwierz

P.O. REDAKTORA NACZELNEGO

Proj. Ania Światłowska

RADA NAUKOWA

REDAKCJA

prof. Maria Karpińska

prof. zw. dr hab. Jerzy Miziołek

PRZEWODNICZĄCA

MUZEUM UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO,

INSTYTUT HISTORYCZNY UW

INSTYTUT ARCHEOLOGII UW

dr hab. Piotr Majewski, prof. UKSW

dr Piotr Rypson

NARODOWY INSTYTUT MUZEALNICTWA

MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE

I OCHRONY ZBIORÓW

prof. Carla Tonini

dr Tomasz Makowski BIBLIOTEKA NARODOWA W WARSZAWIE

dr Katarzyna Wagner REDAKTORKA NACZELNA DO KWIETNIA 2018

Krzysztof Zwierz P.O. REDAKTORA NACZELNEGO

UNIVERSITÀ DI BOLOGNA

dr Magdalena Wróblewska INSTYTUT HISTORII SZTUKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO, MUZEUM WARSZAWY

235

Karolina Blusiewicz Barbara Hensel-Moszczyńska dr Paweł Ignaczak dr Andrzej Skalimowski dr Jarosław Trybuś

Organizacja Muzeum Schemat organizacyjny DYREKTOR MUZEUM WARSZAWY PION DYREKTORA MUZEUM

ZASTĘPCA DYREKTORA DS. MERYTORYCZNYCH PION MERYTORYCZNY

Dział Kadr Dział Marketingu Dział Promocji i Komunikacji Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Obsługi Prawnej i Zamówień Publicznych Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. BHP Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Gromadzenia i Wyceny Zbiorów Administrator Bezpieczeństwa Informacji Pełnomocnicy Dyrektora Muzeum Dział Opracowania Zbiorów Dział Badań nad Warszawą Dział Archeologiczny Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń Dział Edukacji Biblioteka Centrum Interpretacji Zabytku Korczakianum Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw ODDZIAŁY MUZEUM WARSZAWY:

Muzeum Woli Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej Muzeum Drukarstwa Warszawskiego Muzeum Ordynariatu Polowego Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry Muzeum Warszawskiej Pragi Dział Logistyczny Dział Obsługi Muzeum Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Bezpieczeństwa Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Archiwum Zakładowego

PEŁNOMOCNIK DYREKTORA DS. ADMINISTRACYJNYCH PION ADMINISTRACYJNY

Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Nadzoru Inwestycji Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Inwestycji Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Pozyskiwania Dotacji

ZASTĘPCA DYREKTORA DS. INWESTYCYJNYCH PION INWESTYCYJNY

GŁÓWNY INWENTARYZATOR ZBIORÓW PION INWENTARYZATORSKI

Dział Inwentaryzacji Zbiorów Dział Udostępniania Zbiorów Dział Przechowywania Zbiorów Pracownia Konserwacji Malarstwa Pracownia Konserwacji Mebli Pracownia Konserwacji Papieru

GŁÓWNY KONSERWATOR ZBIORÓW PION KONSERWATORSKI

Dział Finansowo-Księgowy Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Kontrolingu Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Rachuby Płac

GŁÓWNY KSIĘGOWY PION FINANSOWY

237

Organizacja Muzeum

Pracownicy DANE Z 31 GRUDNIA 2018

268

pracowników

258,45 etatu

130

pracowników merytorycznych

pracowników obsługi

37 10 5

pracowników administracji

pracowników technicznych

kierownictwo

123,45 etatu

84,5 etatu

36 etatów

9,5 etatów

5 etatów

Ewa Nekanda-Trepka DYREKTOR

Pion Dyrektora Muzeum Dział Kadr Agnieszka Manota KIEROWNICZKA

Katarzyna Lipka-Kadaj Katarzyna Roguska Elwira Wieczorek Dział Marketingu Katarzyna Maciantowicz-Siołkowska KIEROWNICZKA

Nina Belczyk Antonina Hejwowska Aleksandra Koszalska Katarzyna Mieleszko Wiesława Predko Katarzyna Radecka Marcin Selerski Anna Skiba Magdalena Stankiewicz Jolanta Szyman

Dział Promocji i Komunikacji Dagmara Mazurek P.O. KIEROWNICZKI Klementyna Belina-Brzozowska Joanna Bębenek Julia Borowska Dominika Dragan-Alcantara Julia Głogowska Grażyna Kułakowska Marta Michalska Katarzyna Muranty-Sawicka dr Anna Światłowska Dominik Witaszczyk Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Obsługi Prawnej i Zamówień Publicznych Konrad Wojewódzki KOORDYNATOR KOMÓRKI Klaudia Sosnówka Jadwiga Turlej Kinga Wiśniewska

238

Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. BHP Joanna Niedzielska Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Gromadzenia i Wyceny Zbiorów dr Tomasz A. Pruszak KOORDYNATOR KOMÓRKI Małgorzata Heymer Adam Michalak Maciej Rozbicki p.o. Pełnomocniczki Dyrektora Muzeum ds. Naukowo-Badawczych dr Magdalena Wróblewska

Pracownicy

Pion merytoryczny

Oddziały Muzeum Warszawy

dr Jarosław Trybuś ZASTĘPCA DYREKTORA DS. MERYTORYCZNYCH

Dział Opracowania Zbiorów Jacek Bochiński KIEROWNIK

Agnieszka Dąbrowska Piotr Głogowski dr Paweł Ignaczak Elżbieta Kamińska dr Anna Kotańska Izabela Lewoczewicz Beata Mielcarz dr Jolanta Niklewska Ewa Nowak-Mitura Ewa Perlińska-Kobierzyńska Zofia Rojek Monika Siwińska Anna Topolska dr Paweł E. Weszpiński Magdalena Wicherkiewicz dr Ewa Wieruch-Jankowska Dział Badań nad Warszawą Aleksandra Sołtan-Lipska KIEROWNICZKA

Małgorzata Berezowska Julian Borkowski Barbara Hensel-Moszczyńska Izabella Maliszewska dr Katarzyna Wagner Krzysztof Zwierz Dział Archeologiczny Zbigniew Polak KIEROWNIK

Kamila Baturo Karolina Blusiewicz Zuzanna Różańska-Tuta Urszula Skwara-Nieckuła Ewelina Więcek Elżbieta Wilczak-Dąbrowska Grażyna Zborowska-Znajkowska Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń Barbara Domaradzka KIEROWNICZKA

Elżbieta Petruk Weronika Sołtysiak Krzysztof Świerczewski Klementyna Świeżewska Michał Tański

Muzeum Woli Anna Banaś Anna Kobyłecka Adam Lisiecki Magdalena Staroszczyk

Dział Edukacji Radosław Adamski

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN

KIEROWNIK

Jan Bliźniak Ewa Grzywacz Sylwia Kot Aleksandra Kwietniewska Teresa Łempicka Anna Marks Władysław Roguski Katarzyna Szafrańska Anna Zdanowska Biblioteka Katarzyna Žák-Caplot KIEROWNICZKA

Grażyna Deneka Anna Krzysztofik Aldona Weselińska

KIEROWNICZKA

Magdalena Ciepłowska dr Marcin Dolecki Anna Zabiegałowska-Sitek Muzeum Drukarstwa Warszawskiego Barbara Rogalska KIEROWNICZKA

Maria Biegańska Maria Ejchman Joanna Makuch-Folwarska Łukasz Sobierajski Andrzej Zaborowski Muzeum Ordynariatu Polowego dr Jacek Macyszyn KIEROWNIK

Centrum Interpretacji Zabytku Anna Zasadzińska KIEROWNICZKA

Adam Borsuk Stanisław Maliszewski Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry Joanna Maldis

Marta Galewska Agnieszka Krasoń

KIEROWNICZKA

Korczakianum Marta Ciesielska KOORDYNATORKA KOMÓRKI

Bartłomiej Grudnik Monika Kościk

Magdalena Pęzińska

Muzeum Warszawskiej Pragi Katarzyna Kuzko-Zwierz

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Wydawnictw Małgorzata Mycielska

KIEROWNICZKA

KOORDYNATORKA KOMÓRKI

Julia Odnous-Pawlińska Agnieszka Rasmus-Zgorzelska

Ksenia Góreczna Katarzyna Grinberg Katarzyna Kuczyńska-Bogdan Ewa Lenczewska Marek Lisik Monika Mazurek

239

Katarzyna Chudyńska-Szuchnik Karolina Jusińska Ewa Kalnoj-Ziajkowska Patrycja Labus-Sidor Anna Mizikowska Franciszek Płóciennik Renata Sokołowska Katarzyna Szumlas Anna Wigura Jolanta Wiśniewska

Organizacja Muzeum

Pion administracyjny Jarosław Skarżyński PEŁNOMOCNIK DYREKTORA DS. ADMINISTRACYJNYCH

Dział Logistyczny Janusz Kurczak KIEROWNIK

Michał Bogumił Dorota Braun Kamil Cedro Krzysztof Cedro Natalia Drozdowska Krzysztof Hernik Tomasz Maślanka Artur Miniewicz Paweł Pawlik Aleksandra Rykiel Leszek Sokołowski Mariusz Stawski Piotr Wójtowicz Marcin Wronecki Edward Wydra Danuta Zembrzuska Dział Obsługi Muzeum Barbara Rosiak P.O. KIEROWNICZKI

Wojciech Andrzejewski Krystyna Bielecka Wojciech Biliński Maryla Błachewicz Adam Burakowski Katarzyna Cedro Kinga Fabianowicz

Agata Fronczyk Tomasz Gałek Mirosława Gral Jolanta Haponiuk Małgorzata Kaczmarek Karolina Kędzierska Izabella Kielak Agata Kłoszewska Marta Konopka Barbara Końska Mateusz Korol Małgorzata Kościelniak Aneta Kozak Anna Koźniewska Paulina Krajewska Bogusław Kurek Barbara Kwiatkowska Maria Lejmanowicz Arletta Liro Aleksandra Lis Marzena Łasińska Anna Łęgowska Małgorzata Łysak Danuta Mantycka Małgorzata Marciniak Ewa Matej Agata Mączka Izabela Modzelewska Monika Pawlik Michał Pietranik Grażyna Piwko

Pion inwestycyjny Artur Zbiegieni ZASTĘPCA DYREKTORA DS. INWESTYCYJNYCH

Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów Andrzej Karolak

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Inwestycji Joanna Dudelewicz

KIEROWNIK

KOORDYNATORKA KOMÓRKI

Mariusz Chudzyński Rafał Koński Anna Okulus Paweł Przyborowski Adam Rogowski

Marta Krakowska Agnieszka Zemlak Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Pozyskiwania Dotacji Teresa Krupa

240

Dominika Pliszka Joanna Proskień Teresa Przewodowska Dominika Radecka Roman Rąba Bożena Rogowska Małgorzata Rosak Weronika Roś Dominik Rudzki Maria Ruszczak Alicja Sokołowska Kamila Szadkowska Elżbieta Tańska Anita Tomaszewska Agnieszka Werner Nikodem Węgier Sebastian Wojcieszko Janina Zasada Justyna Żak Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Bezpieczeństwa Edward Nowak KOORDYNATOR KOMÓRKI

Emilia Majdak Paweł Mika Tomasz Walusiński Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Archiwum Zakładowego Mirosław Zwierzchowski

Pracownicy

Pion inwentaryzatorski

Pion konserwatorski

Pion finansowy

Grzegorz Konsalik

Robert Kołodziejski

Krystyna Salamonik-Latos

GŁÓWNY INWENTARYZATOR ZBIORÓW

GŁÓWNY KONSERWATOR ZBIORÓW

GŁÓWNA KSIĘGOWA

Dział Inwentaryzacji Zbiorów Katarzyna Czajkowska-Gajcy Adrian Czechowski Mikołaj Kalina Eliza Kowalska Aneta Matuszewska Michał Matyjaszewski Marcin Mondzelewski Andrei Niakrasau Igor Oleś

Pracownia Konserwacji Malarstwa Beata Galperyn-Kołodziejska

Dział Finansowo-Księgowy Monika Lewicka-Kielczyk

KOORDYNATORKA KOMÓRKI

P.O. KIEROWNICZKI

Anna Dąbrowska Katarzyna Głogowska Katarzyna Lesiakowska-Tofil Janusz Mróz

Dorota Wyrębek

Pracownia Konserwacji Mebli Edward Pawlikowski KOORDYNATOR KOMÓRKI

Dział Udostępniania Zbiorów Agata Korycka-Marciniak

Adam Wrzosek

KIEROWNICZKA

Pracownia Konserwacji Papieru Igor Nowak

Blanka Ciężka Lan Tran Hai

KOORDYNATOR KOMÓRKI

Dział Przechowywania Zbiorów Zuzanna Sieroszewska-Rolewicz KIEROWNICZKA

KIEROWNICZKA

Aneta Derewęda Jolanta Jakubowska Anna Rosiak Małgorzata Szopa Patrycja Śliwińska Magdalena Zoń Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Kontrolingu Mariusz Sejdak Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Rachuby Płac Barbara Kobus

Andrzej Filipkowski Magdalena Gryc Dominika Jarzyńska-Pokojska Marta Kuźmińska Dorota Parszewska dr Rafał Radziwonka Joanna Rykiel

WIEK PRACOWNIKÓW

WYKSZTAŁCENIE PRACOWNIKÓW

DOKSZTAŁCANIE PRACOWNIKÓW W RAMACH BUDŻETU SZKOLENIOWEGO

podniesienie kwalifikacji zawodowych podstawowe

do 40 lat

140 osób

41–55 lat

osób

powyżej 55 lat

5 osób

zasadnicze zawodowe

15 osób

średnie

51 osób

licencjackie

22 osoby

magisterskie

119 osób

podyplomowe

44 osoby

doktorat

11 osób

habilitacja

1 osoba

251

pracowników

w tym podjęcie/kontynuacja studiów wyższych lub podyplomowych

osób

pracowników

241

Organizacja Muzeum

Zawarte umowy i zarządzenia W 2018 roku Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Obsługi Prawnej i Zamówień Publicznych opracowało prawie 1200 umów, z czego najpopularniejsze były umowy o dzieło. Warto wspomnieć o niezwykłej – w porównaniu z poprzednimi latami – liczbie porozumień w sprawie świadczenia wolontariatu (niemal 50 z nich dotyczyło samej imprezy otwarcia II etapu wystawy głównej), a także bardzo zauważalnym zwiększeniu się liczby umów, których przedmiotem są artystyczne wykonania – koncerty, spektakle, przedstawienia (wzrost implikowany przede wszystkim otwarciem Sceny Letniej w Muzeum Warszawskiej Pragi). W kontekście rozwoju i działań Muzeum istotne były zawierane w 2018 roku porozumienia z partnerami, przede wszystkim z innymi muzeami, ale też ze stowarzyszeniami (m.in. Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, Stowarzyszenie Upowszechniania Inicjatyw Kulturalnych Sztuka Nowa), fundacjami (m.in. Fundacja Sceny Lubelska 30/32, Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej), teatrami (m.in. Teatr Wielki – Opera Narodowa, Teatr Baj), uczelniami wyższymi (Uniwersytet Warszawski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), a także z Towarzystwem Przyjaciół Warszawy czy Ambasadą Republiki Turcji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje porozumienie z Domem Pracy Twórczej w Radziejowicach w zakresie realizacji wystawy czasowej Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1999. Dzięki tej współpracy liczne pamiątki po Jerzym Waldorffie, należące do zbiorów Muzeum Warszawy, eksponowane były we wnętrzach radziejowickiego pałacu, w którym znany publicysta spędził wiele lat życia. W 2018 roku Dyrektor Ewa Nekanda-Trepka wydała 49 zarządzeń, przy czym kilka z tych wewnętrznie obowiązujących aktów reguluje najbardziej fundamentalne kwestie dotyczące funkcjonowania Muzeum. Dwa szczególnie istotne z perspektywy pracowników wprowadziły kolejno Regulamin wynagradzania pracowników MW oraz Regulamin organizacyjny MW, dwa ważne z perspektywy gości to odpowiednio: zarządzenie dostosowujące dotychczasową politykę bezpieczeństwa danych osobowych do wymogów wskazanych przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej, a także zarządzenie wprowadzające regulamin zwiedzania Muzeum Warszawy. Muzeum przeprowadziło 55 postępowań o wartości powyżej 30 000 euro. Część dotyczyła obsługi własnych potrzeb Muzeum, realizowanej w tym zakresie przede wszystkim przez Dział Logistyki, liczne miały na celu realizację promocji Muzeum, wiele było ściśle związanych z pracą Działu Organizacji Wystaw i Wydarzeń. Konrad Wojewódzki

KOORDYNATOR SAMODZIELNEGO WIELOOSOBOWEGO STANOWISKA DS. OBSŁUGI PRAWNEJ I ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

242

Konrad Wojewódzki, fot. MW

zarządzeń

postępowań o udzielenie zamówień publicznych powyżej 30 000 euro

1152 wszystkie umowy (wraz z aneksami)

Rada Muzeum Skład Rady ZGODNIE Z UCHWAŁĄ RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY NR LXXX/2054/2014 Z DNIA 3 KWIETNIA 2014 ROKU

ZGODNIE Z UCHWAŁĄ RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY NR LXVI/1825/2018 Z DNIA 10 MAJA 2018 ROKU

dr Tomasz Makowski

PRZEWODNICZĄCY

prof. dr hab. Marek Bryx

prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej

Maciej Fijałkowski (DO 2015 ROKU)

prof. dr hab. Marek Bryx

Andrzej Golimont

dr hab. Dorota Folga-Januszewska

Jarosław Jóźwiak

prof. Jacek Lohman

dr hab. Andrzej Kunert

Maria Łukaszewicz

prof. Jacek Lohman

Ewa Malinowska-Grupińska

Maria Łukaszewicz

dr Agnieszka Morawińska

Ewa Malinowska-Grupińska

Jarosław Myjak

Maciej Miłobędzki

Michał Niezabitowski

Jarosław Myjak

prof. dr hab. Jacek Purchla

prof. dr hab. Maria Poprzęcka

dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka

Ryszard Wojtkowski

prof. dr hab. Iwona Szmelter

dr hab. Michał F. Woźniak

Robert Zydel

Robert Zydel (OD 2015 ROKU)

Omawiane zagadnienia Przedstawienie informacji finansowej za rok 2017 Omówienie planu merytorycznego na rok 2018 Wnioski ws. fragmentów książki Nowa historia Warszawy Omówienie sprawy Domu ks. Baudouina Ukonstytuowanie nowego składu Rady Muzeum Prezentacja działań promocyjnych i marketingowych Muzeum Prezentacja Sprawozdania Muzeum Warszawy 2017 Przedstawienie opinii dotyczącej książki zamówionej u dr. hab. Błażeja Brzostka

245

Finanse Muzeum Warszawy od połowy 2014 roku realizowało projekt współfinansowany przez Miasto Stołeczne Warszawa oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pod nazwą Modernizacja, konserwacja oraz digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. Środki finansowe stanowiły wsparcie udzielone z funduszy norweskich oraz funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, a także środków krajowych. Inwestycja, w której efekcie zmodernizowano 11 staromiejskich kamienic wraz z udostępnieniem zwiedzającym wystawy stałej w siedzibie głównej Muzeum, zakończyła się w grudniu 2018 roku. Inwestycja będzie kontynuowana w 2019 roku (przewidywane zakończenie w grudniu 2019 roku). Zakładane prace w znacznej części będą związane z ostatecznym wykończeniem obiektu oraz otwarciem drugiej części wystawy stałej, a także z identyfikacją zewnętrzną obiektu. W 2018 roku Muzeum Warszawy kontynuowało rozpoczętą w 2017 roku inwestycję modernizacyjną w budynku stanowiącym siedzibę oddziału Muzeum na Woli. Modernizacja wnętrz pałacyku Sikorskiego z przeznaczeniem na cele kulturalno-oświatowe była możliwa dzięki otrzymanym środkom finansowym z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego oraz Miasta Stołecznego Warszawy. Zakończenie projektu inwestycyjnego planowane jest w 2020 roku. W roku 2018 inwestycja była prowadzona z uzyskanych środków inwestycyjnych Miasta Stołecznego Warszawy i została przeznaczona na doposażenie wnętrz oraz budowę wystawy stałej oddziału. Rok 2018 to pierwszy pełny rok działalności zmodernizowanej siedziby głównej przy Rynku Starego Miasta w Warszawie – zarówno udostępnionej dla publiczności wystawy, jak i pomieszczeń biurowych dla pracowników. Staromiejskie kamienice przeszły pierwszy od powojennej odbudowy remont generalny. Muzeum zostało otwarte i zaczęło realizować wszystkie swoje statutowe zadania: gromadzenie i digitalizację zbiorów, ich ewidencję, inwentaryzację, opracowania naukowe, działalność badawczo-dokumentacyjną, wystawienniczą, wydawniczą, konserwację zbiorów, działalność oświatową, edukacyjną i naukowo-badawczą. W 2018 roku zrealizowanych zostało 19 wystaw czasowych: w siedzibie głównej Muzeum przy Rynku Starego Miasta oraz w jego oddziałach. Muzeum Warszawy współpracowało także z innymi instytucjami, efektem czego były

248

Krystyna Salamonik-Latos, fot. MW

Finanse

wystawy i festiwale: Warszawa w Budowie 10 (współpraca z Muzeum Sztuki Nowoczesnej), Warszawska Jesień (współpraca ze Związkiem Kompozytorów Polskich) oraz wystawa Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1999 (współorganizowana z Domem Pracy Twórczej w Radziejowicach). W ramach działań cyklicznych Muzeum wzięło udział m.in. w: Nocy Muzeów, konkursie Prezydenta m.st. Warszawy Dyplomy dla Warszawy (jako organizator), Warszawskich Dniach Rodzinnych, Festiwalu Nauki, Warszawskich Dniach Seniora, Pikniku Naukowym i Warszawskim Tygodniu Kultury Bez Barier. W ofercie stałej Kina Muzeum Warszawy wyświetlane były dwa filmy: Warszawa nie zapomni oraz Uratowane z potopu. W kinie studyjnym Syrena wyświetlano 91 filmów dotyczących kultury, sztuki i tematyki miejskiej. Muzeum prowadziło intensywną działalność wydawniczą. W 2018 wydaliśmy kolejny plan Warszawy ze zbiorów Muzeum – Plan Warszawy 1955, Plan dzielnic centralnych m.st. Warszawy. Wobec wyczerpania nakładów wznowiliśmy w poprawionej wersji trzy wcześniej wydane plany z 1768, 1912 i 1939 roku, wydaliśmy kolejną publikację dla maturzystów Rzeczy warszawskie z dreszczem, a także jej wersję przeznaczoną do sprzedaży w Muzeum, książkę towarzyszącą nowej wystawie czasowej w siedzibie głównej Muzeum Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918. Ukazała się książka o przeprowadzonej modernizacji siedziby głównej Muzeum OdNowa. Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015–2018, w wersji polskiej i angielskiej, a także wydany został rocznik naukowy „Almanach Warszawy” i Sprawozdanie Muzeum Warszawy 2017. Wszystkie działania programowe, wynikające ze statutu, oraz działania inwestycyjne realizowane przez pracowników Muzeum Warszawy w 2018 roku wymagały odpowiedniej parametryzacji – ekonomicznej, finansowej, księgowej i przede wszystkim komunikacyjnej. Wspólny język

porozumiewania w skrajnie różnych obszarach tak złożonej organizacji, jaką jest Muzeum, cały czas ulega ewaluacji. Wypracowane w latach poprzednich rozwiązania (wdrożony system kontrolingu, zarządzanie projektowe, budżety zadaniowe, sposób budowania planu finansowego) sprawdziły się. Efekt końcowy w postaci wykonanego planu finansowego za 2018 rok to wynik wspólnej pracy całego zespołu Muzeum. Wypracowano zysk księgowy, będący wynikiem zwiększających się przychodów gospodarczych. Sukcesywnie, co roku, zwiększa się majątek trwały Muzeum. Zrealizowano założone budżety zadaniowe oraz przyjęty na rok 2018 plan finansowy, co bezpośrednio wpływa na osiągnięty sukces oraz wielopoziomową stabilizację samorządowej instytucji kultury. Krystyna Salamonik-Latos GŁÓWNA KSIĘGOWA

249

Finanse

Majątek 2018

Środki trwałe przyjęte na stan i zakupione w 2018 roku

Środki trwałe nie przyjęte na stan (nakłady na inwestycje)

Środki trwałe przyjęte na stan w 2018 roku, zakupione w latach ubiegłych ogółem

Wartości niematerialne i prawne przyjęte na stan w 2018 roku

Zrealizowane wydatki na muzealia przyjęte w 2018 roku

12 507 025,30 zł

1 618 110,49 zł

1 507 277,55 zł

174 624,00 zł

906 130,94 zł

W TYM

z dotacji Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy

6 351 755,63 zł

148 424,00 zł

z dotacji Regionalnego Programu Operacyjnego

z dotacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

1 862 674,06 zł

7 500,00 zł

z dotacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

ze środków własnych 18 700,00 zł

4 108 281,56 zł

z dotacji Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy 560 516,00 zł

ze środków własnych

z dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:

184 314,05 zł zakupione w 2018 roku ogółem:

zakup wazonu z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze 109 100,00 zł

1 366 141,41 zł

zakup kolekcji falerystycznej 38 600,00 zł

zakupione w latach ubiegłych ogółem: 251 969,08 zł

ze środków własnych 197 914,94 zł

250

Finanse

Rachunek zysków i strat Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów (przychody gospodarcze) 1 358 967,71 zł Zmiana stanu produktów 5 998,60 zł

Nakłady na muzealia z lat ubiegłych przyjęte w 2018 roku ogółem

Otrzymany majątek – dary w 2018 roku ogółem

Zrealizowane wydatki na zbiory biblioteczne w 2018 roku ze środków własnych ogółem

2 500,00 zł

57 789,00 zł

18 893,00 zł

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 31 594 155,77 zł

W TYM

Dotacje organizatora Muzeum Warszawy (Urząd m.st. Warszawy) na działalność bieżącą (dotacja podmiotowa) 26 259 880,00 zł Pozostałe dotacje (celowe, inwestycyjne) oraz przychody na działalność statutową 3 969 309,46 zł Amortyzacja 6 813 290,56 zł Zużycie materiałów i energii 2 575 295,06 zł Usługi obce 5 789 162,24 zł Podatki i opłaty 249 369,58 zł

Koszty działalności operacyjnej 37 565 920,63 zł

W TYM

Wynagrodzenia 16 663 457,53 zł Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 3 460 816,26 zł Pozostałe koszty rodzajowe 1 759 243,17 zł Wartość sprzedanych towarów i materiałów 255 286,23 zł Dotacje na środki trwałe (amortyzacja środków trwałych) 6 597 103,38 zł

Pozostałe przychody operacyjne 7 064 363,74 zł

W TYM

Pozostałe koszty operacyjne 606 471,96 zł Przychody finansowe 12 543,86 zł Koszty finansowe 4 077,44 zł Zysk brutto 494 593,34 zł Podatek dochodowy 0,00 zł Zysk netto 494 593,34 zł

251

Inne przychody operacyjne 417 393,70 zł Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 49 866,66 zł

Finanse

Dotacje

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY NETTO

DOTACJA ZREALIZOWANA

WKŁAD WŁASNY

4 881 266,68 zł

0,00 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy, inwestycyjna

2 716 310,80 zł

0,00 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

2 164 955,88 zł

0,00 zł

Modernizacja Muzeum Woli

5 842 920,61 zł

0,00 zł

3 735 475,63

0,00 zł

2 107 444,98 zł

0,00 zł

8 210 245,81 zł

0,00 zł

NAZWA ZADANIA Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy W TYM:

41,85%

bilety wstępu 568 771,64 zł

W TYM:

15,27%

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy, inwestycyjna

wydawnictwa i publikacje 207 466,13 zł

umowa z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego Realizacja II etapu wystawy głównej Muzeum Warszawy

7,96%

W TYM: umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy, inwestycyjna

lekcje muzealne

7 857 223,03 zł

0,00 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

353 022,78 zł

0,00 zł

Festiwal Warszawa w Budowie

237 709,04 zł

0,00 zł

99 162,36 zł

0,00 zł

23 000,00 zł

0,00 zł

67 950,18 zł

0,00 zł

79 480,32 zł

0,00 zł

60 000,00 zł

0,00 zł

30 000,00 zł

0,00 zł

142 800,00 zł

0,00 zł

109 100,00 zł

0,00 zł

33 700,00 zł

0,00 zł

49 776,00 zł

0,00 zł

umowa z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów

38 600,00 zł

0,00 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

11 176,00 zł

0,00 zł

19 724 311,00 zł

0 zł

108 155,30 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

7,76%

materiały muzealne 105 402,20 zł

Piraci z dna Wisły. Spektakle teatralne umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy Co jest zabytkiem?

7,21%

umowa z Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu Patriotyzm Jutra 2018

wynajem powierzchni 97 949,94 zł

Wokół rewitalizacji – warsztaty umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

7,12%

Rewitalizacja – Wspólna sprawa

pozostała sprzedaż 96 802,51 zł

umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy Rewitalizacja – spektakle teatralne umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy

6,30%

towary komisowe 85 607,52 zł

Scena letnia Muzeum Warszawskiej Pragi umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy Zakup wazonu z Królewskiej Fabryki Farfurowej

5,11%

1,42%

SUMA

w Belwederze do kolekcji Muzeum Warszawy

projekcje filmowe 69 449,53 zł

W TYM: umowa z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów umowa z Biurem Kultury Urzędu m.st. Warszawy Zakup kolekcji falerystycznej do zbiorów Muzeum Warszawy W TYM:

zwiedzanie z przewodnikiem 19 362,94 zł

1 358 967,71 zł

SUMA:

252

Finanse

Pozyskiwanie dotacji Rok 2018 był dla Samodzielnego Stanowiska ds. Pozyskiwania Dotacji czasem intensywnych działań, związanych z rozliczaniem dotacji celowych otrzymanych w roku ubiegłym oraz pozyskiwaniem nowych środków na zadania Muzeum. Pomyślnie rozliczono zrealizowane projekty, a większość złożonych wniosków aplikacyjnych otrzymało dofinansowanie. Stanowisko przygotowało dziewięć raportów z realizacji dofinansowanych zadań, z czego trzy raporty z osiągniętych efektów za 2017 rok, zgodnie z zarządzeniem nr 1414/2015 Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie obowiązków sprawozdawczych, koordynacyjnych i monitoringowych związanych z realizacją projektów dofinansowanych ze środków unijnych, oraz sześć raportów służących rozliczeniu zadań dofinansowanych ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Rozliczenie wszystkich projektów zostało zaakceptowane przez jednostki zarządzające funduszami. W drugiej połowie 2018 roku stanowisko rozpoczęło prace nad wnioskami aplikacyjnymi do MKiDN na 2019 rok: rozesłało regulaminy i wnioski wzorcowe do potencjalnych kierowników projektów wraz z określeniem terminu przygotowania informacji niezbędnych do aplikacji; organizowało spotkania robocze; uczestniczyło w Komisjach Zakupów; weryfikowało opinie eksperckie; sprawdzało i uzupełniało informacje przesyłane przez pracowników merytorycznych; opracowywało załączniki do wniosków aplikacyjnych. Stanowisko udzielało również konsultacji i przesyłało informacje pracownikom zainteresowanym pozyskaniem dodatkowych środków na konkretne cele. Zostały przygotowane propozycje zadań do projektu budżetu Muzeum, o dofinansowanie których Muzeum będzie się ubiegać w roku następnym. W 2018 roku w wyniku działań stanowiska złożono pięć wniosków aplikacyjnych, z tego trzy do programów MKiDN oraz wniosek do programu Patriotyzm jutra Muzeum Historii Polski, których zakres przedmiotowy był bardzo szeroki. W celu uzupełnienia wkładu własnego Muzeum stanowisko przygotowało trzy wnioski o dotacje celowe do Miasta Stołecznego Warszawy. W pierwszej połowie roku wnioski aplikacyjne zostały zaktualizowane pod względem budżetu i harmonogramu działań – stanowisko koordynacyjnie wspierało ich realizację. Teresa Krupa

SAMODZIELNE WIELOOSOBOWE STANOWISKO DS. POZYSKIWANIA DOTACJI

253

Teresa Krupa, fot. MW

Finanse

Projekty zrealizowane dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Stołecznego Warszawy

Projekt zrealizowany dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski

Zakup wazonu z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze do kolekcji Muzeum Warszawy

Co jest zabytkiem? Projekt edukacyjny dotyczący historii Starego Miasta w Warszawie

PROGRAM MKIDN: Kolekcje muzealne

PROGRAM MUZEUM HISTORII POLSKI Patriotyzm jutra

CAŁKOWITY KOSZT ZADANIA: 143 480 zł

CAŁKOWITY KOSZT ZADANIA: 29 723 zł

KWOTA PRZYZNANEJ DOTACJI MKIDN: 109 100 zł

KWOTA PRZYZNANEJ DOTACJI: 23 000 zł

DOTACJA CELOWA PRZYZNANA Z BUDŻETU M.ST. WARSZAWY: 33 700 zł

Projekt polegał na opracowaniu i wdrożeniu oferty edukacyjnej, która w angażujący sposób upowszechniałaby wiedzę o Starym Mieście w Warszawie poprzez wytyczenie dwóch tras tematycznych z pomocami edukacyjnymi wyprodukowanymi w ramach projektu (1000 egz. dzienników podróży, 1000 egz. map, 480 szt. pozostałych pomocy edukacyjnych, 60 szt. plecaków, 4000 szt. przypinek), informującymi o zniszczeniach Starówki przez Niemców w czasie II wojny światowej i jej odbudowie oraz – na podstawie dekoracji kamienic – o życiu warszawiaków i postaciach związanych z Warszawą. Realizacji zadania towarzyszyła szeroko zakrojona kampania promocyjna oraz inne przedsięwzięcia, m.in. Urodziny Starówki (ZOB. WIĘCEJ Popularyzacja wiedzy o Warszawie, s. 109).

Zakup do kolekcji ceramiki niezwykle cennego i unikatowego obiektu, który należy do najlepszych osiągnięć artystycznych stołecznego rzemiosła ceramicznego z okresu stanisławowskiego. Włączenie wazonu, znajdującego się do tej pory w prywatnych zbiorach, do muzealnej kolekcji pozwoliło na jego zachowanie, nieodpłatne udostępnienie do celów badawczych, ekspozycyjnych i edukacyjnych, zapewniło upublicznienie, m.in. w formie wystawy czasowej Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej w Belwederze (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 51). Jednocześnie włączenie do zbiorów eksponatu szczególnie istotnego dla dziedzictwa kulturowego regionu i kraju zwiększyło ich wartość historyczną i artystyczną. Zakup kolekcji falerystycznej do zbiorów Muzeum Warszawy PROGRAM MKIDN: Kolekcje muzealne CAŁKOWITY KOSZT ZADANIA: 50 590,10 zł KWOTA PRZYZNANEJ DOTACJI MKIDN: 38 600 zł DOTACJA CELOWA PRZYZNANA Z BUDŻETU M.ST. WARSZAWY: 11 176 zł

Zakup do zbiorów unikatowej kolekcji falerystycznej, składającej się z 56 odznak, żetonów i medali nagrodowych powstałych w warszawskich zakładach od końca XIX wieku po czasy międzywojenne, uczyniło ją bardziej reprezentatywną, efektowną i cenną dla badaczy. Dokonany zakup zapobiegł rozproszeniu obiektów oraz pozwolił zaprezentować je na wystawie czasowej Odznaki, żetony i medale nagrodowe ze zbioru rodziny Popielarskich w kolekcji Muzeum Warszawy (ZOB. WIĘCEJ Wystawy, s. 51), popularyzować w specjalnej ofercie edukacyjnej i udostępnić naukowcom różnych dziedzin: historykom, historykom sztuki, szczególnie badaczom dziejów warszawskiego rzemiosła artystycznego, m.in. grawerstwa, co ma znaczenie w kontekście braku archiwaliów i opracowań związanych z tą tematyką.

254

Inwestycje W 2018 roku zakończyliśmy prace montażowe drugiej części wystawy stałej Rzeczy warszawskie w siedzibie głównej Muzeum przy Rynku Starego Miasta wraz z urządzeniem przestrzeni towarzyszących ekspozycji. Był to ostatni etap realizacji dużego projektu Muzeum OdNowa, polegającego na przeprowadzeniu prac modernizacyjnych w 11 zabytkowych kamienicach, które wyposażono w nowoczesną infrastrukturę techniczną zgodnie z obowiązującymi wymogami dla muzeów. W ciągu ostatnich trzech latach podjęliśmy prace niezbędne do uzyskania prawidłowych parametrów klimatycznych w piwnicach siedziby głównej Muzeum, w których znajduje się Gabinet Archeologiczny wystawy głównej. W tym roku z dotacji inwestycyjnej Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy oraz funduszu przyznanego przez Miasto Stołeczne Warszawa, zapewniającego ciągłość projektu Renowacja i adaptacja na cele kulturalne piwnic staromiejskich Warszawy na obszarze wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, przeprowadziliśmy naprawę i konieczną wymianę urządzeń wentylacji mechanicznej w ostatnich dwóch z sześciu wentylatorni. Ze środków przeznaczonych na modernizację siedziby głównej w piwnicach zamontowano także nowe oświetlenie ewakuacyjne. Dodatkowo zamontowano elektroniczny system zarządzania BMS (building managing system) kontrolujący sterowanie urządzeniami w 19 wentylatorniach. Również w tym roku wykonano instalację i montaż urządzeń tworzących system zasilania awaryjnego dla serwerowni, który ma zapewnić bezpieczne wyłączenie serwerów w przypadku przerwy w zewnętrznym zasilaniu energetycznym siedziby głównej. W 2018 roku zostały opracowane dokumentacje wykonawcze nagrodzonej w konkursie Muzeum i Oddziału Warszawskiego SARP koncepcji zadaszenia Lapidarium – wewnętrznego dziedzińca siedziby głównej. Architekci z pracowni ARE Stiasny/ Wacławek przygotowali projekt budowlany szklanego przekrycia. Dokumentacja projektowa została uzgodniona w Narodowym Instytucie Dziedzictwa i dopuszczona do realizacji przez Komitet ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce. Następnie projekt uzyskał pozytywną decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz pozwolenie na budowę. Przygotowane do realizacji w następnych latach zadaszenie wpłynie na jakość oferty siedziby głównej Muzeum. Pozwoli na wykorzystanie dużej przestrzeni dziedzińca na potrzeby różnorodnych wydarzeń: wystaw, odczytów, konferencji, prelekcji, koncertów i spektakli. Umieszczona w narożniku dziedzińca szklana winda połączy trzy poziomy przestrzeni ekspozycyjnych, co znacznie ułatwi dostęp zwiedzającym, szczególnie osobom z niepełnosprawnością ruchową. Na realizację tego projektu Muzeum aplikowało o zewnętrzne fundusze inwestycyjne. W tym roku zakończono również prace budowlane i instalacyjne w pałacyku przy ulicy Srebrnej 12, mieszczącym Muzeum Woli. Na modernizację zabytku uzyskaliśmy dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego, działanie 5.3 Dziedzictwo kulturowe, oraz otrzymaliśmy dotację inwestycyjną ze środków Miasta Stołecznego Warszawy. Dzięki przeprowadzonej modernizacji Muzeum Woli jest teraz nowoczesną placówką muzealną wyposażoną w niezbędne instalacje wewnętrzne i systemy bezpieczeństwa oraz w sprzęt i meble biurowe. Rozpoczęto też prace przy realizacji systemów wystawienniczych i montażu multimediów na potrzeby edukacyjne placówki.

256

Artur Zbiegieni, fot. MW

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

W celu uzyskania lepszej dostępności Muzeum Warszawskiej Pragi wykonaliśmy w holu wejściowym automatycznie rozsuwane, przeszklone drzwi, które umożliwiają wgląd z ulicy Targowej. Automatycznie otwierane drzwi zostały zintegrowane z funkcjonującym w obiekcie systemem BMS w przypadku ewakuacji podczas alarmu pożarowego. Na elewacji budynku od strony głównego wejścia umieszczono dwie podświetlane szklane gabloty informujące o programie oddziału. Wyrazy wdzięczności należą się wszystkim pracownikom Muzeum, którzy z dużym zaangażowaniem realizowali działania inwestycyjne w 2018 roku. Szczególnie dziękuję kierownikom i pracownikom dwóch komórek organizacyjnych: Samodzielnego Wieloosobowego Stanowiska ds. Inwestycji oraz Działu Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów. Artur Zbiegieni

ARCHITEKT ZASTĘPCA DYREKTORA DS. INWESTYCYJNYCH

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy W 2018 roku kontynuowano prace modernizacyjne siedziby Muzeum Warszawy rozpoczęte w 2013 roku jako projekt inwestycyjny realizowany z dotacji celowych Miasta Stołecznego Warszawy dla zadań: Modernizacja i zakupy inwestycyjne – Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta oraz Modernizacja, konserwacja oraz digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. W roku 2018 z wymienionych dotacji wydano łącznie 5 131 904 zł brutto. Joanna Dudelewicz

Joanna Dudelewicz, fot. MW

KIEROWNICZKA – KOORDYNATORKA PROJEKTU

Zadania zrealizowane w ramach przedmiotowych dotacji: – projekt e-katalogu, które posłuży do prezentacji zdigitalizowanych obiektów ze zbiorów Muzeum na stronie internetowej; – redakcja i korekta tekstów do e-Katalogu Zbiorów Muzeum Warszawy; – ekspertyzy techniczne w zakresie dostosowania wystawy głównej do różnych form niepełnosprawności, m.in. produkcji tyflografik; – badania geotechniczne wraz z opinią specjalistyczną w zakresie podłoża dziedzińca wewnętrznego – Lapidarium;

– graficzny skład i przygotowanie projektu identyfikacji wizualnej drugiego etapu wystawy głównej; – koncepcja i projekt identyfikacji zewnętrznej siedziby głównej Muzeum Warszawy. Projekt opracował zespół projektowy Grupy Centrala w składzie: architekci Małgorzata Kuciewicz i Simone De Iacobis oraz grafik Tomasz Bersz. Aktualnie projekt jest w trakcie uzgodnień konserwatorskich w sprawie wydania pozwolenia na realizację;

257

Inwestycje

Strona Dekerta. Projekt identyfikacji zewnętrznej siedziby głównej Muzeum Warszawy, proj. Grupa Centrala

258

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

259

Inwestycje

Projekt tablic określających funkcjonalność wejść i obiektów, w formie taśmy spinającej kwartał muzealnych kamienic

260

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Projekt tablic określających funkcjonalność wejść i obiektów, w formie taśmy spinającej kwartał muzealnych kamienic Oznaczenia wejść wraz z informacjami szczegółowymi Brama Gate Biura

Wejscie dla osób

Wystawy czasowe Temporary Exhibitions

Entrance for Persons with disabilities Please call the security Opening hours

Godziny otwarcia Main Entrance

Monday – Friday 8am – 4 pm Saturday 10am – 2pm

sobota 10–14

Lapidarium

Brama Gate Biura Wystawy czasowe

Temporary Exhibitions

Main Entrance

Lapidarium

Brama Gate Biura Wystawy czasowe

Temporary Exhibitions

Main Entrance

Lapidarium

Godziny otwarcia kancelarii sobota 10–14 Secretary opening hours Monday – Friday 8am – 4 pm Saturday 10am – 2pm

Tablice adresowe poszczególnych kamienic

Drogowskazy kierujące do wejścia z ulic Wąski Dunaj i Kamienne Schodki

Zbiorcze tablice adresowe na Rynku i ulicy Nowomiejskiej

261

Inwestycje

Projekt tablic określających funkcjonalność wejść i obiektów, w formie taśmy spinającej kwartał muzealnych kamienic

Projekt identyfikacji zewnętrznej Muzeum Warszawy: taśmy (semafory) określające główne wejścia dla zwiedzających; wiatrowskaz; mała architektura – mobilne ławki z plakatami wystawowymi i informacyjnymi, tworzące rożne układy

B. Główny szyld z nazwą instytucji

Fot. Joanna Dudelewicz

D. Ekspozytor na Rynku

262

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

D. Ekspozytor na Rynku

C. Semafor tekstylny dwustronny

A. Wiatrowskaz

263

Inwestycje

– kosztorysy i ekspertyzy, opinie techniczne w zakresie uzupełniających prac budowlanych i instalacyjnych oraz konserwatorskich w obiekcie; – uzupełniające prace konserwatorskie na kondygnacjach −1 i −2 polegające na usunięciu niekorzystnych zmian na powierzchniach ceglanych oraz tynkowanych, dostawa i montaż balustrad na klatce schodowej w kamienicy 36, prace korekcyjne w Gabinecie Zegarów Warszawskich pod kątem drugiego etapu wystawy głównej, dostosowanie drzwi przeciwpożarowych dymoszczelnych w Gabinecie Ubiorów do projektu drugiego etapu wystawy, uzupełniające prace elektryczne oświetlenia w czytelni; – dostawy i montaż UPS w serwerowni i w punktach dystrybucyjnych LPD4 i LPD5 wraz z robotami ogólnobudowlanymi, instalacji elektrycznej, branży sanitarnej – wentylacyjnej, towarzyszącymi montażom UPS, system monitorowania i wizualizacji pracy central wentylacyjnych z pomieszczenia ochrony; – uzupełniające prace instalacyjne w zakresie doposażenia jednej z wentylatorni oraz doposażenia IT – m.in. realizacja części prac związanych z montażem UPS wraz z uzupełnieniem wentylacji mechanicznej, ponadto inne prace instalacyjne, jak doposażenie czujek kurtynowych w Gabinecie Schielów oraz aktualizacja oświetlenia ewakuacyjnego w kondygnacjach podziemnych; – rozpoczęcie prac konserwatorskich na poziomie −2: likwidacji zawilgoceń oraz prac budowlanych – przełożenia dachówki wraz z naprawą ubytków na dachach kamienic nr 36 i 38 od strony dziedzińców wewnętrznych oraz na kamienicy przy ulicy Nowomiejskiej 6; – uzupełniające dostawy, w szczególności wynikłe z audytów, wyposażenia biurowego, m.in. rolety, folie okienne, wzorniki kolorystyczne, interaktywny monitor ze stojakiem do celów edukacyjnych dla czytelni oraz uzupełniające meble biurowe, m.in. do przestrzeni monitoringu i ochrony wraz z zakupem dodatkowego monitora; – zakup i montaż mebli w przestrzeniach uzupełniających – strefach wejścia dla zwiedzających w kamienicach nr 28, 30 i 42 wraz z realizacją części mebli indywidualnych, według projektu pracowni PL Studio Patryk Żurawski i ctrl+n Agnieszka Łańko; – zakup licencji programów IT; – zakup eksponatów uzupełniających istniejące kolekcje, m.in. sreber, platerów, biżuterii, ubiorów, medali, zegarów i fotografii oraz malarstwa, w szczególności przeznaczonych do eksponowania w drugim etapie wystawie głównej; – scenografia świetlna – ustawienie oświetlenia w gabinetach wystawy głównej; – uzupełniające tabliczki identyfikacji wizualnej wystawy głównej; – usługi ramiarskie do Gabinetu Fotografii; – zakup i montaż sprzętu AV w przestrzeni wystawienniczej poziomu –1; – uzupełniający zakup audioprzewodników wraz z oprogramowaniem i wgraniem dodatkowych ścieżek zwiedzania; – nadzór autorski nad realizacją wystawy głównej oraz nadzór inwestorski nad realizacją prac budowlanych i instalacyjnych; – konserwacja eksponatów, m.in. rzeźbiarskich, zegarów, ubiorów, ceramiki oraz mebli;

– zakup materiałów montażowo-konserwatorskich niezbędnych do prac konserwatorskich eksponatów i na wystawę główną oraz czasową; – nadzór kuratorski nad gabinetami Schielów i Gocla wraz z opracowaniem tekstów do identyfikacji wizualnej; – szkolenia pracowników, udział w konferencjach; – działania z zakresu promocji: na nośnikach outdoor, sesje zdjęciowe do kampanii promującej drugi etap wystawy głównej, veturilo, reklamy w prasie i innych mediach, wydarzenia otwarcia, m.in. koncert na Rynku Starego Miasta i warsztaty edukacyjne, gadżety promocyjne, kalendarze, tymczasowe zewnętrzne oznakowanie obiektu (banery), film promocyjny, plakaty, ulotki, konferencje; – wydanie polsko-angielskiej publikacji Muzeum OdNowa. Modernizacja kamienic Muzeum Warszawy 2015-2018 / Museum ReNEWed. Modernisation of the Tenement Houses of the Museum of Warsaw 2015–2018 (ZOB. WIĘCEJ Wydawnictwa, s. 234), przedstawiającej prace i efekt końcowy modernizacji kamienic siedziby głównej Muzeum; – uzupełniające zdjęcia zrealizowanych prac konserwatorskich – detale zewnętrza i wnętrz kamienic.

Fot. Marcin Czechowicz

264

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Fot. Marcin Czechowicz

265

Inwestycje

Fot. Marcin Czechowicz

266

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Fot. Marcin Czechowicz

267

Inwestycje

Fot. Marcin Czechowicz

268

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Projekt zadaszenia Lapidarium Ponadto ze środków własnych Muzeum, w ramach modernizacji siedziby głównej, zrealizowano wielobranżowy projekt budowlany oraz wykonawczy zadaszenia Lapidarium − wewnętrznego dziedzińca siedziby głównej − wraz z dobudową zewnętrznej windy. Projekt opracowali architekci Grzegorz Stiasny i Jakub Wacławek (ARE Stiasny/Wacławek sp. z o.o.). W ubiegłym roku uzyskano również pozwolenia konserwatorskie i budowlane na realizację tej inwestycji. Projekt zakłada wykonanie samodzielnej przeszklonej konstrukcji zadaszenia otwartej przestrzeni Lapidarium wraz z uzbrojeniem instalacji sieciowych i indywidualną aranżacją meblowo-sprzętową, pozwalającą na całoroczne wielofunkcyjne użytkowanie: działania edukacyjne, koncerty, konferencje, spotkania i inne wydarzenia kulturalne. Montaż zewnętrznego szklanego dźwigu windowego wewnątrz dziedzińca, łączącego poziomy od 0 do +4, pozwoli na znaczne usprawnienie komunikacji i udostępnienie większej przestrzeni wystawienniczej dla zwiedzających, szczególnie osób niepełnosprawnych i z ograniczoną sprawnością (aktualnie przestrzenie ekspozycyjne są dostępne dla osób niepełnosprawnych tylko do poziomu +2). Projekt dziedzińca jako „nowego salonu muzealnego” − największej kubaturowo przestrzeni wewnętrznej Muzeum (ok. 207 m2 na poziomie parteru) − podniesie atrakcyjność i dostępność oferty kulturalnej instytucji.

Fot. Marcin Czechowicz

269

Inwestycje

Przekroje pionowe przez Lapidarium z fragmentami projektowanych konstrukcji zadaszenia dziedzińca wraz z dobudową zewnętrznej szklanej windy pozwalającej w przyszłości na pełne udostępnienie wystawy głównej wszystkim zwiedzającym Proj. Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek

270

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

271

Inwestycje

Gabinety są uzupełnieniem pierwszego etapu wystawy głównej − osiem gabinetów zrealizowanych w 2017 roku w ramach projektu pn. Modernizacja, konserwacja oraz digitalizacja obiektów zabytkowych siedziby głównej Muzeum Warszawy przy Rynku Starego Miasta w Warszawie, wykonanego z dofinansowaniem ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W ramach przedmiotowego zadania generalny wykonawca drugiego etapu wystawy dokonał zakupu i montażu wyposażenia wystawienniczo-meblowego (m.in. gablot, ekspozytorów, postumentów ekspozycyjnych, passe-partouts, krzeseł, ław, siedzisk, zasłon, ram do obrazów wraz z zawiesiami, tabliczek z opisami i tekstami wystawowymi, manekinów na zabytkowe ubiory, podstawek pod muzealia). Ponadto w ramach danego projektu zakupiono i zamontowano sprzęt multimedialny do prowadzenia działalności kulturalnej (m.in. ekrany, rzutniki, projektor i nagłośnienie oraz audioprzewodniki wraz z oprogramowaniem i wgraniem ścieżek dla zwiedzających) oraz sprzęt i wyposażenie na potrzeby dostosowania wystawy do potrzeb osób niepełnosprawnych (m.in. z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu), w formie m.in. tyflografik, produkcji specjalistycznego mebla edukacyjnego oraz tabletów ze specjalną aplikacją.

W 2018 roku kontynuowano modernizację siedziby głównej Muzeum również poprzez dalszą realizację projektu inwestycyjnego z dotacji celowej Miasta Stołecznego Warszawy pn. Zakup sprzętu i wyposażenia w celu realizacji II etapu Wystawy Głównej Muzeum Warszawy oraz prowadzenia działalności kulturalnej w siedzibie przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. Przedmiotowe zadanie jest jednocześnie częścią projektu dofinansowanego w ramach działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.

W 2018 ROKU Z WYMIENIONEJ DOTACJI WRAZ Z DOFINANSOWANIEM WYDANO ŁĄCZNIE

7 857 223 zł brutto

Zarządzanie projektem modernizacji staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

W TYM WYSOKOŚĆ DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ

4 425 258 zł

Muzeum, w celu realizacji projektu, powołało zespół zarządzający projektem.

netto

W czerwcu 2018 roku Muzeum otworzyło dla zwiedzających drugi etap wystawy głównej Rzeczy warszawskie. Generalnym Wykonawcą aranżacji była firma PPH MEGA sp. z o.o.

Zespół zarządzający projektem

W ramach drugiego etapu wystawy głównej przygotowano gabinety: Planów i Map Warszawy, Detali Architektonicznych, Rysunków Architektonicznych, Fotografii, Medali, Brązów Warszawskich, Ubiorów, Relikwii, Galanterii Patriotycznej, Opakowań Firm Warszawskich, Ludwika Gocla, Schielów, Zegarów Warszawskich.

Marta Krakowska

Joanna Dudelewicz KIEROWNICZKA – KOORDYNATORKA PROJEKTU

ASYSTENTKA KIEROWNICZKI – KOORDYNATORKI PROJEKTU

Agnieszka Zemlak SPECJALISTKA DS. DOFINANSOWAŃ UNIJNYCH

Zespół ds. wystawy głównej Barbara Domaradzka Zespół ds. prawnych i zamówień publicznych Żaneta Urbaniak Konrad Wojewódzki Zespół ds. rozliczeń finansowych Dorota Wyrębek Monika Lewicka-Kielczyk

272

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Zespół ds. promocji Dagmara Mazurek Koordynacja i rozliczanie projektu ze strony partnera projektu – Biura Funduszy Europejskich i Polityki Rozwoju Urzędu m.st. Warszawy Edyta Mazur Luiza Żelazowska

Gabinet Planów i Map Warszawy

Koordynacja i rozliczanie dotacji Miasta Stołecznego Warszawy Barbara Koryś Agata Kawicka-Teter biuro kultury urzędu m.st. warszawy

Nadzór autorski nad realizacją wystawy głównej Projektanci PL Studio Patryk Żurawski, pod kierunkiem: mgr. inż. arch. Patryka Żurawskiego mgr. inż. arch. Agnieszki Łańko

Widok aranżacji drugiego etapu wystawy głównej w przestrzeni Muzeum Warszawy

Gabinet Detali Architektonicznych

Gabinet Fotografii

273

Inwestycje

Instalacja Nicolasa Grospierre'a

Gabinet Brฤ zรณw Warszawskich

Gabinet Rysunku Architektonicznego

Gabinet Ubiorรณw

Gabinet Medali

Gabinet Ludwika Gocla

274

Modernizacja staromiejskich kamienic – siedziby głównej Muzeum Warszawy

Gabinet Galanterii Patriotycznej

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich

Gabinet Relikwii

Gabinet Schielów

Opracowała Joanna Dudelewicz Gabinet Zegarów Warszawskich

275

KIEROWNICZKA – KOORDYNATORKA PROJEKTU

Inwestycje

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy W roku 2018 Muzeum kontynuowało realizację inwestycji z dotacji celowej Miasta Stołecznego Warszawy dla zadania Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy. Główną część przedmiotowego zadania stanowi projekt pn. Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy przy ul. Srebrnej 12 w Warszawie − działanie 5.3 Dziedzictwo kulturowe w ramach V osi priorytetowej RPO WM 2014–2020 Gospodarka przyjazna środowisku.

W 2018 ROKU Z WYMIENIONEJ DOTACJI WRAZ Z DOFINANSOWANIEM WYDANO ŁĄCZNIE

7 017 581 zł brutto

W TYM WYSOKOŚĆ DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ WYNOSIŁA

1 970 817 zł

Zadania zrealizowane w 2018 roku w ramach modernizacji Muzeum Woli: – w ramach wykonania dokumentacji projektowych: specjalistyczna opinia konstrukcyjna, projekt strukturalny LAN wraz podłączeniem, projekt szaf TT, dobór UPS, specjalistyczna ekspertyza konserwatorska w zakresie oceny stanu elementów zabytkowych obiektu wraz z wytycznymi co do iluminacji oraz zewnętrznego montażu oświetlenia, wielobranżowa dokumentacja projektowa wraz z kosztorysami i OPZ w zakresie aranżacji i wyposażenia przestrzeni dla zwiedzających, mapa geodezyjna i projekt wykonawczy aranżacji przestrzeni dla zwiedzających, opracowany przez firmę architektoniczną Compono sp. z o.o.;

Elementy projektu aranżacji przestrzeni dla zwiedzających, opracowane przez Compono sp. z o.o., zespół architektoniczny, który uzyskał pierwszą nagrodę w konkursie

276

netto

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy

Lobby z przestrzenią edukacyjną

Przestrzeń kawiarni

Sale wystawowe

Strefa wejścia i księgarnia

277

ELEMENTY IDENTYFIKACJI WIZUALNEJ: ELEMENTY IDENTYFIKACJI KIERUNKOWEJ

BIBLIOTEKA

SEKRETARIAT Jan Kowalski Krzysztof Nowak

LOBBY KASA SALA EDUKACYJNA WC

300

140

012

140 70

SALA WYSTAW CZASOWYCH WC

– w zakresie prac budowlanych: prace ogólnobudowlane, m.in. wzmocnienia konstrukcyjne, montaż windy, wymiana klatki schodowej, ocieplenie stropu oraz wymiana i budowa nowych instalacji, jak wprowadzenie systemu wentylacji, 32 PROinstalacji NEWS 95pkt pkt elekwymiana instalacjiGOOD c.o., pkt trycznej wraz z budowąinterlinia sieci 130 niskoprądowej i systemów związanych z ochroną przeciwpożarową oraz bezpieczeństwem zbiorów i ludzi; prace wykończeniowe wnętrz, m.in. konserwacja posadzek kamiennych i drewnianych wraz pktz częGOOD PRO NEWS 95pkt interliniaposadzek, 130 pkt ściową realizacją nowych 32 malowanie ścian, konserwacja kolumny kamiennej na poziomie –1, montaż drzwi, w tym szklanych z kontrolą dostępu oraz poręczy schodowych z metaloplastyki; montaż opraw oświetleniowych w obiekcie, w tym również w przestrzeniach dla zwiedzających,GOOD zgodnie z projektem PRO NEWS 95 pkt interlinia 130 pktdecyaranżacji; uzyskanie pozytywnych 32 zji Komendy Straży Pożarnej oraz Posp. z o.o. wiatowego Inspektora Nadzoru BudowNAZWA INWESTYCJI: lanego pozwalających na użytkowanie Przebudowa budynku Muzeum Woli przy ulicy srebrnej 12 obiektu; w Warszawie ADRES INWESTYCJI: – zabudowa meblowo-sprzętowa Warszawa ul.Srebrna 12 pomieszczeń socjalnych; INWESTOR: Muzeum Historii Warszawy – dostawa sprzętu IT oraz biurowego; Rynek Starego Miasta 28–42 00–272 Warszawa – prace dodatkoweTEMAT w zakresie RYSUNKU: IW WEWNĘTRZNA- ELEMENTY elektrycznym i teletechnicznym – OPRACOWAŁ: urządzenia aktywne LAN, mgr inż. dla arch. Sylwia Kołowiecka szafy upr. bud. nr 4/ZPOIA/2006 w specjalności architektonicznej LAN, UPS oraz zewnętrzne zasilenie FAZA: BRANŻA: ARCHITEKTURA elektryczne dla celów iluminacji; PB DATA: NR RYS. SKALA: 1:11.2017 – urządzenie sieci telefonii IP; – prace konserwatorskie latarni zewnętrznej przy wejściu głównym do obiektu; – dostawy i montaże mebli biurowych; – dostawy wyposażenia technicznego i warsztatowego; – dostawy sprzętu AGD oraz dla osób z niepełnosprawnością ruchu; – dostawy i montaż zasłon, folii i rolet okiennych; – nadzory autorskie i inwestorskie nad realizacją inwestycji.

300

012

I.K

330

TABLICZKI Z PODPISEM POMIESZCZEŃ

LOBBY KASA SZATNIA CAFE WC

342

300

I.W

ul. Bohaterów Warszawy 21, 70-372 Szczecin telefon: 91 462 40 91, fax: 91 462 40 43 mail: biuro@compono.pl, www.compono.pl

140

RMACYJNE

Inwestycje

IW/01A

278

300

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy

Widok na elewację frontową pałacyku Sikorskiego – siedziby Muzeum Woli, po modernizacji

Prace wykończeniowe wnętrz muzealnych

Fot. Joanna Dudelewicz

279

Inwestycje

Końcowe prace instalacyjne – układy okablowania elektrycznego i strukturalnego IT w przestrzeni Muzeum

Fot. Joanna Dudelewicz

Fot. MW

Prace wykończeniowe, fot. MW

Aranżacja przestrzeni wystawienniczych. Montaż mobilnych ścianek – weryfikacja systemu w formie jednego z układów aranżacyjnych, fot. Konrad Schiller

280

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy

Wyposażenie przestrzeni biurowych i pracowni naukowych

Przestrzeń kawiarni na poziomie –1, przygotowana do aranżacji dla przyszłego ajenta

Wykończona architektonicznie przestrzeń komunikacji wewnętrznej pierwszego piętra

Wykończona przestrzeń wystawiennicza

Fot. Joanna Dudelewicz

281

Inwestycje

W 2018 roku rozstrzygnięto również przetarg na wyłonienie generalnego wykonawcy aranżacji przestrzeni dla zwiedzających oraz wyłoniono wykonawcę iluminacji zewnętrznych obiektu. Dwudziestego listopada 2018 roku Muzeum Warszawy podpisało umowę o dofinansowanie projektu pn. Termomodernizacja zabytkowego budynku Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy przy ul. Srebrnej 12 w Warszawie, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014−2020 − działanie 4.2 Efektywność energetyczna w ramach IV osi priorytetowej Przejście na gospodarkę niskoemisyjną. Zakończenie finansowe oraz rzeczowe projektu zostało określone umownie do dnia 30 września 2019 roku. Wartość realizowanej inwestycji wynosi 2 003 930,70 brutto, w tym wysokość dofinansowania 1 165 701,15 netto.

Widok na latarnię doświetlającą klatkę schodową, fot. MW

Przedmiotowy projekt jest rozszerzeniem zakresu realizowanej modernizacji obiektu. Przewidywany i niezbędny zakres prac ma na celu przede wszystkim ograniczenie emisji CO2 i poprawę efektywności energetycznej budynku użyteczności publicznej. Obejmuje m.in. izolację termiczną połaci dachowych, doposażenie wentylacji mechanicznej, modernizację węzła cieplnego z doposażeniem w instalację centralnej ciepłej wody w budynku, doposażenie zewnętrznych skrzydeł okien skrzynkowych oraz modernizację oświetlenia. Przeprowadzenie termomodernizacji Muzeum Woli stanowi niezbędny etap kompleksowego odnowienia budynku i dostosowania go do wymagań środowiskowych spójnych z Programem ochrony środowiska dla m.st. Warszawy na lata 2017–2020 z perspektywą do 2023 r. z 15 grudnia 2016 roku. W ramach realizacji przedsięwzięcia w 2018 roku wyłoniono firmę projektową, która ma opracować aktualizacje wielobranżowych projektów w zakresie termomodernizacji budynku, oraz wykonano audyt energetyczny obiektu na podstawie stanu po przeprowadzeniu wewnętrznych prac budowlano-instalacyjnych.

Przestrzeń parteru z zakonserwowaną posadzką i klatką schodową oraz nową aranżacją barierek i oświetlenia, fot. Joanna Dudelewicz

282

Modernizacja Muzeum Woli – oddziału Muzeum Warszawy

Zarządzanie projektem modernizacji Muzeum Woli − oddziału Muzeum Warszawy

Koordynacja i rozliczenie dotacji Miasta Stołecznego Warszawy Barbara Koryś Agata Kawicka-Teter BIURO KULTURY URZĘDU M.ST. WARSZAWY

Muzeum, w celu realizacji projektu, powołało zespół zarządzający projektem.

Zespół inspektorów nadzoru

Zespół zarządzający projektem

MONUMENT SERVICE sp. z o.o.

Joanna Dudelewicz

Michał Bogusławski KIEROWNIK PROJEKTU

KIEROWNICZKA – KOORDYNATORKA PROJEKTU

Marta Krakowska

Inspektorzy nadzoru: Mariusz Olszewski BRANŻA OGÓLNOBUDOWLANA

ASYSTENTKA KIEROWNICZKI – KOORDYNATORKI PROJEKTU

Agnieszka Zemlak SPECJALISTKA DS. DOFINANSOWAŃ UNIJNYCH

Marcin Nowakowski BRANŻA SANITARNA

Zespół ds. wystawienniczych Barbara Domaradzka Klementyna Świeżewska Michał Tański

Kamil Cydejko Grzegorz Niesyn BRANŻE ELEKTRYCZNE

Zespół merytoryczny dr Magdalena Wróblewska Adam Lisiecki

Generalny wykonawca prac budowlanych i instalacyjnych Furmanek Renewal sp. z o.o. SKA

Zespół logistyczny Janusz Kurczak

Krzysztof Furmanek PREZES

Zespół eksploatacji Andrzej Karolak

Szymon Pabis KIEROWNIK PROJEKTU

Zespół ds. prawnych i zamówień publicznych Żaneta Urbaniak Konrad Wojewódzki

mgr inż. Janusz Gołąb KIEROWNIK BUDOWY mgr inż. Karolina Głowacka KIEROWNIK ROBÓT

Zespół ds. rozliczeń finansowych Dorota Wyrębek Monika Lewicka-Kielczyk

Nadzór autorski nad realizacją prac budowlanych

Zespół ds. promocji Dagmara Mazurek

P&A PROJEKT S.C., w składzie: mgr inż. architekt Wojciech Dvǒřak tech. kierownik biura Mirosław Jagodzki mgr inż. konstruktor Jerzy Dvǒřak mgr inż. instalacji sanitarnych Grzegorz Puchała mgr inż. instalacji elektrycznych i teletechnicznych Piotr Kuchniak KIEROWNIK BUDOWY

Koordynacja i rozliczanie projektu ze strony partnera projektu – Biura Funduszy Europejskich i Polityki Rozwoju Urzędu m.st. Warszawy Edyta Mazur Anna Kowalczyk Małgorzata Soćko Renata Nastula

mgr inż. Karolina Głowacka KIEROWNIK ROBÓT Opracowała Joanna Dudelewicz KIEROWNICZKA – KOORDYNATORKA PROJEKTU

283

Inwestycje

Zadania realizowane przez Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów W 2018 roku Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów nadzorował 23 umowy oraz 54 zlecenia związane z serwisem i obsługą techniczną Muzeum. W ramach tych umów odbyło się 310 interwencji serwisu całodobowego, przeprowadzono 160 przeglądów konserwacyjnych, napraw, modernizacji i remontów gwarantujących sprawne funkcjonowanie Muzeum i jego oddziałów. W zakresie nadzoru technicznego odbyło się 89 komisji usterkowych (siedziba główna – 70 komisji; Muzeum Warszawskiej Pragi – 15 komisji; Muzeum Woli – 4 komisje). Pracownicy działu byli zaangażowani w realizację projektu Modernizacja Muzeum Woli – oddział Muzeum Warszawy przy ul. Srebrnej 12 w Warszawie, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach V osi priorytetowej „Gospodarka przyjazna środowisku”; w wymiarze 600 godzin roboczych uczestniczyli w odbiorze modernizowanego pałacyku Muzeum Woli po generalnym remoncie, a także w konsultacjach przy tworzeniu przestrzeni wystawienniczych i wyposażaniu wnętrz.

Andrzej Karolak, fot. MW

Andrzej Karolak

KIEROWNIK DZIAŁU UTRZYMANIA I SERWISOWANIA TECHNICZNEGO OBIEKTÓW

Najważniejsze działania w 2018 roku Zakup, montaż i uruchomienie nowych drzwi przesuwnych w wejściu głównym budynku A (kamienica Rothblitha) przy ul. Targowej 50/52 w Muzeum Warszawskiej Pragi. Prace wykonywała firma C.T.G z Warszawy.

Zakup i montaż dwóch tablic informacyjnych zewnętrznych w polach międzyokiennych parteru budynku A w Muzeum Warszawskiej Pragi. Prace wykonane przez firmę STATUS QUO sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu.

Prace finansowane z własnych środków działu oraz dodatkowych środków przesuniętych wewnątrz struktur organizacyjnych Muzeum Warszawy.

Prace finansowane z własnych środków działu.

Tablice informacyjne zewnętrzne zamontowane w polach międzyokiennych parteru budynku A w Muzeum Warszawskiej Pragi, fot. Rafał Koński

284

Zadania realizowane przez Dział Utrzymania i Serwisowania Technicznego Obiektów

Rozbudowa sytemu wentylacji i klimatyzacji w siedzibie głównej Muzeum Warszawy w ramach ciągłości projektu adaptacji staromiejskich piwnic oraz naprawa i remont centrali wentylacyjnej nr 5. Prace wykonane przez firmę KDM Instalacje sp. z o.o. w Warszawie.

Prace techniczne niezbędne do zabezpieczenia przeciwpożarowego Muzeum Woli. Wygłuszenie czerpni wraz z kanałami wentylacyjnymi, zamontowanie tłumnika oraz montaż oprogramowania w sterowniku odpowiedzialnym za zmianę czasu pracy systemu osuszania i sterującego pracą centrali wentylacyjnej N9W9 w kamienicy nr 4 od ul. Nowomiejskiej, w siedzibie głównej Muzeum Warszawy.

Prace finansowane ze środków Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy.

Stałe uczestnictwo w koordynacjach zespołu zadaniowego związanego z modernizacją Muzeum Woli. Codzienne monitorowanie potrzeb i stanu faktycznego obiektów oraz podległego wyposażenia technicznego w Muzeum Warszawy i jego oddziałach.

Rozbudowany system wentylacji i klimatyzacji w jednej z wentylatorni w Muzeum Warszawy, fot. Rafał Koński

Dostawa, montaż oraz integracja z systemem wizualizacji monitora multimedialnego na potrzeby systemów bezpieczeństwa w siedzibie głównej Muzeum Warszawy. Prace wykonane przez firmę IN STOM z siedzibą w Łodzi. Prace finansowane ze środków Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy.

Monitor multimedialny w ramach systemu bezpieczeństwa w siedzibie głównej Muzeum Warszawy, fot. Rafał Koński

285

Pion administracyjny Pion administracyjny odpowiedzialny jest za planowanie i wdrażanie procedur pozwalających na skuteczne i bezpieczne realizowanie statutowej działalności Muzeum Warszawy. Odpowiada za efektywne zarządzanie procesami i kosztami administrowania majątkiem instytucji, sprawne funkcjonowanie zaplecza administracyjnego i obszarów merytorycznych.

Jarosław Skarżyński, fot. MW

Obowiązująca w roku 2018 struktura organizacyjna Muzeum nakładała na komórki organizacyjne Pionu Administracyjnego szczególne wymagania dotyczące bezpieczeństwa obiektów i zbiorów, jak również optymalizowania kosztów administrowania instytucją. Prowadzonym w tym drugim zakresie zadaniom towarzyszyło założenie coraz szerszego włączania Muzeum w projekty prowadzone przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy. Po pozytywnych doświadczeniach związanych z uczestnictwem w miejskim postępowaniu na zakup grupowy energii elektrycznej prowadziliśmy rozmowy o udziale Muzeum w innych programach organizowanych przez Urząd. Jedną z istotnych inicjatyw Muzeum było podjęcie działań związanych z zawarciem porozumienia z Biurem Informatyki i Przetwarzania Informacji Miasta Stołecznego Warszawy, w ramach którego w siedzibie głównej Muzeum został wprowadzony nowoczesny system telefonii IP (ang. IP Telephony). Dzięki temu zyskaliśmy nowoczesny sposób komunikacji głosowej w sieciach teleinformatycznych, wykorzystujący mechanizm transmisji głosu w tzw. postaci pakietowej. Przydzielona numeracja określała potrzeby w perspektywie kilkuletniej, z uwzględnieniem sukcesywnego włączania kolejnych lokalizacji Muzeum do infrastruktury miejskiej. Niewątpliwą zaletą takiego rozwiązania, poza wysoką jakością transmisji oraz możliwościami konfiguracyjnymi, są stosunkowo niewielkie koszty opłat telefonicznych. Usługa głosowa jest w pełni realizowana jako „Voice-over-IP”, co oznacza, że wszystkie rozmowy między podmiotami miejskimi posiadającymi telefonie IP są bezpłatne, a połączenia zewnętrzne – rozliczane niskokosztowo.

W 2018 roku zapoczątkowaliśmy działania w kierunku przystąpienia Muzeum do Warszawskiej Grupy Ubezpieczeniowej, które w związku z powstałymi przeszkodami formalno-prawnymi będą kontynuowane w 2019 roku. W zakresie telefonii komórkowej przystąpiliśmy do rozstrzygniętego przez Biuro Informatyki i Przetwarzania Informacji Miasta Stołecznego Warszawy postępowania, w wyniku którego Muzeum w 2019 roku będzie korzystało z usług na warunkach określonych w podpisanej przez Biuro umowie. W celu optymalizacji kosztów eksploatacji nieruchomości Muzeum Warszawy prowadziliśmy działania służące zapewnieniu odpowiedniego doboru usług, uwzględniające specyfikę nieruchomości i charakter instytucji, jak również wykonywaliśmy bieżącą analizę wykorzystania zasobów Muzeum. Zwracaliśmy uwagę na efektywniejsze wykorzystanie użytkowanych powierzchni, w tym magazynowych, do których m.in. sukcesywnie wprowadzane są regały wysokiego składowania. W ramach zawieranych umów najmu przykładaliśmy szczególną uwagę do korzystania z lokali będących w zasobach miejskich, co pozwalało zmniejszyć koszty użytkowania powierzchni. Równie istotne były dla nas kwestie bezpieczeństwa. Przykładaliśmy szczególną wagę do ochrony powierzonych nam zbiorów i bezpieczeństwa zwiedzających. Podnosiliśmy świadomość pracowników, organizowaliśmy szkolenia oraz unowocześnialiśmy infrastrukturę techniczną. Realizacją tak szerokiego zakresu działań zajmował się merytorycznie przygotowany i zaangażowany zespół. Jarosław Skarżyński

P.O. PEŁNOMOCNIKA DYREKTORA DS. ADMINISTRACYJNYCH

288

Pion administracyjny

Komórki organizacyjne Pionu administracyjnego Dział Logistyczny

Dział Obsługi Muzeum Barbara Rosiak

Janusz Kurczak

P.O. KIEROWNICZKI

P.O. KIEROWNIKA

Dział podobnie jak w latach poprzednich realizował zadania regulaminowe, ściśle współpracując z działami Organizacji Wystaw i Wydarzeń, Marketingu, Promocji i Komunikacji, Logistyki oraz Edukacji w zakresie ochrony eksponatów:

Działania w zakresie administracyjnym W 2018 roku Dział Logistyczny skoncentrował się na przygotowaniu projektu budżetu stałego i zadaniowego, przeprowadzeniu procedur przetargowych i zapytań ofertowych oraz procesu zawierania umów na świadczenie usług i dostawy zaopatrzenia, przeprowadzeniu inwentaryzacji majątku w poszczególnych obiektach oraz doposażeniu siedziby głównej i Muzeum Woli. Dodatkowy wysiłek został skierowany na realizację budżetu zadaniowego, zakładanego na 100 500 zł netto, zwiększonego do 287 536 zł netto. Budżet stały w wysokości 2 375 336 zł netto został zwiększony w ciągu roku do 2 675 336 zł netto. Prace nad projektem budżetu na 2019 rok zostały rozpoczęte w czerwcu 2018 roku. Określone zostały koszty realizacji zadań stałych, ponoszone na utrzymanie wszystkich lokalizacji Muzeum. Projekt przewidywał wydatki na poziomie 2 960 465 zł netto. Ze względu na konieczność ograniczenia wydatków z powodów proceduralnych projekt zakładał wydatkowanie kwoty 2 488 336 zł netto z zastrzeżeniem konieczności zwiększenia o 472 129 zł netto. Z inicjatywy Działu Logistycznego do projektu budżetu inwestycyjnego zostały przekazane zadania zawierające dwie pozycje na kwotę 1 300 000 zł netto, w tym 1 100 000 zł na opis, kosztorys i rozpoczęcie realizacji projektu: Wdrożenie systemu zarządzania projektem i elektronicznego obiegu dokumentów oraz 200 000 zł netto na wymianę najstarszych komputerów. W 2018 roku przygotowano dokumentację przetargową lub do zapytań ofertowych na kilkanaście wszczętych postępowań na dostawy materiałów i usług, m.in. na dystrybucję i dostawę energii elektrycznej, świadczenie usług teleinformatycznych, centralne ogrzewanie, zakup oleju grzewczego do Muzeum – Miejsca Pamięci Palmiry, dostawę wody i odprowadzanie ścieków, dostawy materiałów biurowych, zaopatrzenie pracowników w ubrania robocze i środki ochrony osobistej. W roku 2018 w ramach Zespołu ds. Wyposażenia siedziby głównej przygotowano i przeprowadzono – we współpracy z kierownikiem projektu i pracownikami odpowiedzialnymi za procedury prawne i zamówień publicznych – postępowania przetargowe i przedstawiono zapytania ofertowe na dostawę i montaż dodatkowego wyposażenia biurowego oraz do przestrzeni uzupełniających.

– w siedzibie głównej Muzeum Warszawy – w 13 gabinetach wystawy głównej Rzeczy warszawskie oraz na dwóch wystawach czasowych (Mikrokosmos rzeczy. Publiczne i prywatne życie kolekcji; Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918), dodatkowo: podczas otwarcia drugiego etapu wystawy głównej prace porządkowe w gabinetach wystawy, pomoc w organizacji wernisaży, spotkania z kuratorami, zapoznające z historią eksponowanych muzealiów; – w oddziałach: Muzeum Drukarstwa Warszawskiego – na dwóch wystawach czasowych, dodatkowo: uczestnictwo w lekcjach muzealnych, wsparcie pracowników merytorycznych; Muzeum Warszawskiej Pragi – na 11 wystawach czasowych, dodatkowo: wsparcie kuratorów przy realizacji; Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej, Centrum Interpretacji Zabytku, Muzeum – Miejsca Pamięci Palmiry – na wystawach stałych, dodatkowo: m.in. pomoc przy organizacji konferencji. W dziale zatrudniono 17 kwalifikowanych opiekunów ekspozycji. Zostali oni przeszkoleni zarówno z zasad przeciwpożarowych, jak i bezpieczeństwa i opieki nad zbiorami muzealnymi. Brali udział w podwyższających ich kompetencje i kwalifikacje szkoleniach prowadzonych przez kuratorów. Uczestniczyli także w szkoleniach: Przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w miejscu pracy; Obsługa widza o indywidualnych potrzebach edukacyjnych w szczególności z zaburzeniami spektrum autyzmu w ramach projektu Otwarcie dla wszystkich!; Substancje niebezpieczne w środowisku pracy (10 pracowników narażonych na kontakt z substancjami niebezpiecznymi). Zadania powierzone działowi w zakresie obsługi sekretariatu Muzeum oraz obsługi kancelaryjnej zostały wykonane w 2018 roku z wielką starannością. Kancelaria zewidencjonowała 3322 pisma, 4754 faktury, 1567 informacji o zamiarze dokonania wydatku, 1152 umowy oraz 81 kart projektów merytorycznych. Pracownice sekretariatu wspomagały również działania Rady Muzeum: prowadziły jej sekretariat, jak również przygotowały i obsługiwały trzy posiedzenia. Pracownice kancelarii i sekretariatu uczestniczyły w szkoleniach: Kurs kancelaryjno-archiwalny I stopnia; Asystentka personalna/asystent personalny – organizacja sekretariatu prezesa/dyrektora.

289

Pion administracyjny

Samodzielne Wieloosobowe Stanowisko ds. Bezpieczeństwa

Działania w zakresie informatycznym

Edward Nowak

Zespół informatyków jest odpowiedzialny za bieżące funkcjonowanie systemu. Ważną częścią ich działalności w 2018 roku była ponadto praca nad przygotowaniem rozwiązań informatycznych w remontowanym Muzeum Woli (postępowania przetargowe na wyposażenie w sprzęt komputerowy i urządzenia wielofunkcyjne oraz wyposażenie serwerowni) i w siedzibie głównej (opisy przedmiotu zamówienia na wyposażenie w sprzęt i urządzenia informatyczne o wartości 500 000 zł netto).

KOORDYNATOR KOMÓRKI

Celem działalności stanowiska jest zapewnienie bezpieczeństwa obiektów i osób w nich przebywających oraz zabezpieczanie zbiorów przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą. W 2018 roku do kluczowych zadań stanowiska należało uzgadnianie warunków technicznych oraz nadzór nad ich realizacją przy organizacji wystaw i wydarzeń, takich jak: otwarcie drugiego etapu wystawy głównej, X edycja Festiwalu Warszawa w Budowie, wystawy czasowe. W ramach uzgadniania projektów inwestycyjnych, w zakresie merytorycznej działalności komórki uczestniczono w pracach planistycznych związanych z modernizacją systemów zabezpieczeń siedziby Muzeum Woli.

Działania w zakresach transportowym, technicznym i zaopatrzenia Dział Logistyczny dysponuje trzema samochodami, w tym ciężarowym do przewozu zbiorów i dwoma dostawczymi. Realizowane były przede wszystkim kursy na terenie Warszawy, do lokalizacji w Palmirach i Pruszkowie, w tym przewozy wydawnictw, oraz transporty obiektów muzealnych na terenie całej Polski. Ściśle z grafikiem pracy kierowców związana była aktywność pracowników obsługi technicznej, która w roku 2018 dotyczyła pomocy przy realizacji drugiego etapu wystawy głównej, Festiwalu Warszawa w Budowie i wystaw czasowych (montaż i demontaż) w Muzeum Warszawskiej Pragi.

Samodzielne Jednoosobowe Stanowisko ds. Archiwum Zakładowego Mirosław Zwierzchowski

W 2018 roku stanowisko realizowało swoje działania według zaleceń pokontrolnych Archiwum Państwowego w Warszawie (APW) z 4 grudnia 2015 roku. Zgodnie z punktami 2 i 3 zaleceń, wykonywanych od stycznia 2016 roku, komórki organizacyjne Muzeum zdawały uporządkowaną dokumentację do Archiwum do roku 2016 (włącznie). Kontynuowane były prace nad uporządkowaniem i ewidencjonowaniem dokumentacji przekazanej w stanie nieuporządkowanym i bez spisów zdawczo-odbiorczych (pkt. 4 zaleceń). Uporządkowano i przygotowano do zdania do APW materiały archiwalne aktowe z lat 1870–2015 wytworzone przez Muzeum Historyczne m.st. Warszawy i Muzeum Warszawy (294 j.a.) oraz następny dopływ materiałów akt osobowych z lat 1933–2007 (22 j.a.), co stanowi czwarty dopływ materiałów archiwalnych do nr 842. W 2018 roku uporządkowano akta osobowe przejęte z Działu Kadr (711 j.a., rej. 87; 140 j.a., rej. 88), dokumentację techniczną kamienic Muzeum Historycznego m.st. Warszawy i Muzeum Warszawy od maja 2014 roku (203 j.a.; rej. 85; 192 j.a., rej. 11; 32 j.a., rej. 86) oraz dokumentację archiwalną kat. A z wystaw czasowych Muzeum Woli (24 j.a.). W związku z uzyskaną 25 stycznia 2018 roku zgodą nr 51/2018 na zniszczenie dokumentacji niearchiwalnej aktowej oraz duplikatów odbitek fotograficznych, tzw. wglądówek (łącznie 12,25 mb) archiwum dokonało ich zniszczenia za pośrednictwem firmy ESSI.

Działania w zakresie magazynowym Jednym z zasadniczych zadań było wyposażenie i zagospodarowanie magazynu przy ul. Annopol 4. Ponadto prowadzony był magazyn centralny wydawnictw i materiałów oraz magazyn tonerów do drukarek i magazyn artykułów biurowych. Wartość zasobów magazynu centralnego w 2018 roku wyniosła 360 000 zł netto, natomiast roczne obroty magazynu biurowego i materiałów eksploatacyjnych do drukarek – 100 000 zł netto.

290

Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń Wiosną 2018 roku częściowo zmienił się skład działu. Istotnym etapem było długo oczekiwane otwarcie drugiej części wystawy głównej Rzeczy warszawskie. Pracownicy działu byli odpowiedzialni za jej produkcję, a w kolejnych latach zajmą się koordynacją następujących co kilka miesięcy zmian eksponatów w poszczególnych gabinetach wystawy. Jesienią w wyremontowanej siedzibie głównej, przy dużym zaangażowaniu działu, została zorganizowana wystawa Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915−1918, związana z obchodami stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Po maratonie prac nad wystawami i wydarzeniami, zrealizowanymi zarówno w siedzibie Muzeum przy Rynku Starego Miasta, jak i jego oddziałach, przyszedł czas na ewaluację i skupienie się na jakości i zasadach funkcjonowania działu oraz zaplanowanie dalszych projektów. Zbiegło się to z opracowaniem nowej struktury organizacyjnej Muzeum, która będzie obowiązywała od 2019 roku.

Barbara Domaradzka, fot. Daniel Wymoczył

Barbara Domaradzka

KIEROWNICZKA DZIAŁU ORGANIZACJI WYSTAW I WYDARZEŃ

Wystawy zrealizowane przez Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

Dostosowanie dla osób z niepełnosprawnością intelektualną i ruchową:

SIEDZIBA GŁÓWNA

WSPÓŁPRACA: Katarzyna Szafrańska

zaprojektowanie i druk map i broszur. PRODUKCJA: Monika Mazurek

9 CZERWCA 2018 Otwarcie II części wystawy głównej Rzeczy warszawskie (13 gabinetów)

6 GRUDNIA 2017 – 18 MARCA 2018

PRODUKCJA: Barbara Domaradzka, Katarzyna Grinberg, Kamila Hołubowicz,

Mikrokosmos rzeczy – publiczne i prywatne życie kolekcji

Weronika Sołtysiak

PRODUKCJA: Barbara Domaradzka, Katarzyna Grinberg, Kamila Hołubowicz,

WSPÓŁPRACA: Katarzyna Białach, Julia Borowska, Monika Mazurek

Julia Kern-Protassewicz, Urszula Kozikowska, Klementyna Świeżewska,

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski,

Jakub Telec

Michał Tański

26 WRZEŚNIA 2018 – 3 LUTEGO 2019

Audioprzewodniki

Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915−1918

Projekt zakupu i dostawy sprzętu audioprzewodników (140 sztuk) był realizowany

PRODUKCJA: Elżbieta Petruk

w Muzeum Warszawy od 2017 roku i obejmował przygotowanie głównej ścieżki

WSPÓŁPRACA: Katarzyna Białach, Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska,

zwiedzania wystawy. Pierwszy etap opracowania dotyczył ośmiu gabinetów i zo-

Monika Mazurek, Weronika Sołtysiak, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski,

stał zrealizowany w drugiej połowie 2017 roku. Drugi etap z uwzględnieniem no-

Michał Tański

wych trzynastu gabinetów został wykonany w pierwszej połowie 2018 roku. Pełna treść ścieżki w obu wersjach językowych (polskim i angielskim) trwa ponad trzy

Nowe nabytki Muzeum Warszawy

godziny. Wkład merytoryczny audioprzewodników jest uzupełnieniem informacji

PRODUKCJA: Matylda Dobrowolska

zawartych na wystawie głównej i stanowi alternatywę dla zwiedzających, którzy

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik,

mają ochotę poszerzyć wiedzę o historii Warszawy. Teksty zostały opracowane

Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

we współpracy z kuratorami 21 gabinetów. PRODUKCJA: Urszula Kozikowska, Weronika Sołtysiak

12 listopada 2018 – 31 stycznia 2019 | Odznaki, żetony i medale nagrodowe ze zbioru rodziny Popielarskich w kolekcji Muzeum Warszawy

Dostosowanie wystawy głównej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami Dostosowanie dla osób niesłyszących oraz niedosłyszących: zakup tabletów

14 listopada 2018 − 31 stycznia 2019 | Wazon z Królewskiej Fabryki Farfurowej

(25 sztuk), produkcja ścieżki zwiedzania wgrana na tablety,

w Belwederze

przetłumaczenie filmu Warszawa nie zapomni na język migowy. Dostosowanie dla osób niewidzących i niedowidzących: audiodeskrypcja

MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

oraz zakup pętli indukcyjnych (25 sztuk), publikacja Rzeczy warszawskie:

17 PAŹDZIERNIKA 2017 – 28 STYCZNIA 2018

nagranie audiobooka udostępnionego na stronie internetowej oraz przygotowanie

Tarchomin ‘80

wersji w alfabecie Braille’a, plansze tyflograficzne – każdy poziom oraz fasada

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik,

budynku, kufer edukacyjny wraz z wyposażeniem.

Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

293

Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

PRODUKCJA: Elżbieta Petruk, Matylda Dobrowolska, Klementyna Świeżew-

16 LISTOPADA 2017 – 15 KWIETNIA 2018 Co słychać na Pradze?

ska, Marek Lisik (Muzeum Warszawy); Julia Kern-Protassewicz, Aleksandra

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

Nasiorowska (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie), współpraca:

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik,

Gabriela Flisińska

Krzysztof Świerczewski, Michał Tański 1 GRUDNIA 2018 15 GRUDNIA 2017 – 15 MARCA 2018

Jerzy Waldorff-Preyss 1910–1999

Świętuję na Pradze

MIEJSCE: Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

ORGANIZATORZY: Muzeum Warszawy, Dom Pracy Twórczej

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik,

w Radziejowicach

Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

PRODUKCJA: Monika Mazurek REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Michał Tański

10 LUTEGO – 4 MARCA 2018 Akt urodzenia Pragi. Prezentacja oryginalnego aktu lokacji z XVII wieku Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

Wydarzenia zrealizowane przez Dział Organizacji Wystaw i Wydarzeń

18 KWIETNIA – 16 WRZEŚNIA 2018

SIEDZIBA GŁÓWNA

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik,

21–29 WRZEŚNIA 2018

90. urodziny warszawskiego ZOO

Instalacje w ramach 61. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

Warszawska Jesień

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

ORGANIZATOR: Związek Kompozytorów Polskich

25 PAŹDZIERNIKA 2018 – 14 KWIETNIA 2019

PRODUKCJA: Paulina Celińska (Związek Kompozytorów Polskich);

PARTNERZY: Muzeum Warszawy, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS Katarzyna Grinberg, Katarzyna Kuczyńska-Bogdan, Barbara Domaradzka

Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem

(Muzeum Warszawy)

PRODUKCJA: Weronika Sołtysiak REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Krzysztof Hernik, Ewa Lenczewska,

Kucie kos | pierwsza prezentacja: 25 września

Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański, Piotr Wójtowicz

Instalacja akusmatyczna inspirowana obrazem Wojciecha Fangora Kucie kos

7 LISTOPADA 2018 – 10 LUTEGO 2019

Wyspa Syren; Kryjówka dźwięków | pierwsza prezentacja: 25 września

Tramwaj. Dominik Śmiałowski

Instalacje interaktywne Justyny Mazur i Wojciecha Kiwera w ramach programu

PRODUKCJA: Anna Mizikowska

Mała Warszawska Jesień

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

6–7 GRUDNIA 2018 Konferencja międzynarodowa Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018

Zmiany na wystawie stałej

ORGANIZATOR: Muzeum Warszawy

REALIZACJA: Klementyna Świeżewska, Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska,

PARTNER: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

PRODUKCJA: Matylda Dobrowolska

MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO

MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

22 MAJA – 15 LISTOPADA 2018

22 PAŹDZIERNIKA 2018

Inwitacje. Zaproszenia z kolekcji Muzeum Drukarstwa

Gala III edycji konkursu Prezydenta m.st Warszawy Dyplomy dla Warszawy

DEMONTAŻ WYSTAWY: Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski,

PRODUKCJA: Monika Mazurek

Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska

WSPÓŁPRACA: Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski

MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

Zmiany na wystawie stałej (nowe ekspozytory)

17 PAŹDZIERNIKA 2018

REALIZACJA: Ksenia Góreczna, Ewa Lenczewska, Marek Lisik, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański

Gala wręczenia Nagrody Fundacji im. Janiny Paradowskiej

POZA SIEDZIBĄ MUZEUM WARSZAWY

ORGANIZATOR: Instytut Spraw Publicznych

i Jerzego Zimowskiego PRODUKCJA: Monika Mazurek

13 PAŹDZIERNIKA – 11 LISTOPADA 2018 Warszawa w Budowie 10: Sąsiedzi MIEJSCE: Pawilon Cepelii, ul. Marszałkowska 99/101 ORGANIZATORZY: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Warszawy

294

Dział Promocji i Komunikacji Rok 2018 był niezwykle intensywny i wyjątkowy dla Działu Promocji i Komunikacji. Naszym głównym zadaniem było wypracowanie koncepcji i strategii działań komunikacyjnych towarzyszących otwarciu drugiej części wystawy głównej. Dbaliśmy także o widoczność działań oddziałów, wydarzeń i wydawnictw. Nasze projekty zostały nagrodzone w wielu konkursach, również tych organizowanych przez branżę kreatywną i reklamową. Na uwagę zasługuje z pewnością nagroda w konkursie KTR za plakaty kampanii Rzeczy warszawskie, a także nagrody i wyróżnienia w konkursie Polish Graphic Design Awards. Ponadto byliśmy wraz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej współorganizatorem festiwalu Warszawa w Budowie 10, który dostał nominację do nagrody Wdechy 2018. W 2018 roku największym wyzwaniem dla nas było zaprezentowanie publiczności pełnej wystawy głównej składającej się z 7352 rzeczy warszawskich, dla której – wraz z fotografem Jackiem Kołodziejskim – stworzyliśmy kampanię towarzyszącą. Kluczowe było zestawienie rzeczy warszawskich, zarówno cennych, jak i tych codziennych, z wyrazistymi osobowościami. Powstało sześć atrakcyjnych wizualnie kompozycji, przedstawiających sześcioro bohaterów i bohaterek z rzeczami warszawskimi ze zbiorów Muzeum Warszawy. Pojawiły się one w przestrzeni miejskiej – na słupach reklamowych, powierzchniach na przystankach komunikacji miejskiej, ekranach multimedialnych w metrze i tramwajach, na infoscreenach, wielkoformatowym ekranie na stacji Metro Świętokrzyska oraz w magazynach drukowanych. Kampanii outdoorowej towarzyszyły intensywne działania w Internecie i mediach społecznościowych. I tym razem przygotowaliśmy serię gadżetów: były to dwie nowe wersje kolorystyczne bawełnianych toreb Rzeczy warszawskie – zielona i chabrowa. Z kolei w zaprojektowanych pudełkach na rzeczy warszawskie znalazły się czekoladowe słodkości. Finałem działań związanych z otwarciem ukończonej wystawy głównej było dwudniowe wydarzenie na Rynku Starego Miasta – 9 i 10 czerwca. Wielką wagę przywiązywaliśmy też do promowania naszych oddziałów. Były to działania związane z otwarciem wystaw czasowych w Muzeum Warszawskiej Pragi, cyklami wykładów i spacerów w Centrum Interpretacji Zabytku czy spotkaniami w Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej. Należy wspomnieć także o wydawnictwach, w tym o drugiej publikacji z opowiadaniami dla młodych dorosłych, Rzeczach warszawskich z dreszczem. Premierze tej książki towarzyszyła kampania reklamowa: działania outdoorowe, reklama w prasie i mediach społecznościowych. W 2018 roku zorganizowaliśmy sześć spotkań z mediami i pięć spotkań premierowych. Jesteśmy miejskim muzeum, które jest otwarte na potrzeby mieszkańców i naszych sąsiadów, dlatego kontynuowaliśmy działania angażujące lokalną społeczność, którym towarzyszyły spotkania i warsztaty. Zastanawialiśmy się również nad tym, jak Warszawa postrzegana jest przez obcokrajowców podczas dwudniowej konferencji naukowej Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018, organizowanej wspólnie z Instytutem Historycznym UW. Wydaliśmy staraniem działu Dane warszawskie – 12 plansz z części wystawy głównej, złożonych w eleganckiej teczce – oraz kalendarze i notesy warszawskie, których motywem przewodnim jest różnorodność i opowieści o warszawiankach i warszawiakach przybywających do stolicy z różnych stron świata. Pod koniec roku ukazała się także nowa seria gadżetów muzealnych: zeszytów, ołówków, zakładek i pocztówek. Na ekranach w komunikacji miejskiej pojawiały się również tablice z hasztagiem #rzeczdnia, poświęcone wybranym rzeczom warszawskim. Dagmara Mazurek

P.O. KIEROWNICZKI DZIAŁU PROMOCJI I KOMUNIKACJI

297

Dagmara Mazurek, fot. MW

Dział Promocji i Komunikacji

Relacje z mediami Konferencje prasowe i briefingi W 2018 roku zorganizowaliśmy sześć spotkań z przedstawicielami mediów. Najważniejsze wydarzenie dotyczyło otwarcia drugiego etapu wystawy głównej (23 MAJA). W konferencji udział wzięło ponad 70 przedstawicieli mediów z tytułów o zasięgu ogólnopolskim, regionalnym i lokalnym. Dużym wydarzeniem medialnym było również otwarcie wystawy Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem w Muzeum Warszawskiej Pragi (25 PAŹ-

10 PAŹDZIERNIKA

25 PAŹDZIERNIKA

Konferencja prasowa dotycząca przekazania małpki „Peemek” (przyszłego eksponatu w Gabinecie Relikwii) do Muzeum Warszawy

Otwarcie wystawy Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem w Muzeum Warszawskiej Pragi

DZIERNIKA).

Zorganizowaliśmy kilkanaście spotkań oraz indywidualnych oprowadzań przez dyrekcję i kuratorów dla fotoreporterów, ekip filmowych i dziennikarzy. Wielokrotnie gościliśmy w Muzeum Warszawy wizyty studyjne i wycieczki dziennikarzy m.in. z Węgier, Francji czy Bułgarii.

Fot. MW

Obecność w mediach Informacje o Muzeum, otwarciu wystaw i działaniach edukacyjnych publikowane były w mediach ogólnopolskich, wysokonakładowych i prestiżowych, takich jak:

23 MAJA

Konferencja prasowa dotycząca otwarcia drugiej części wystawy głównej

Fot. MW

Prasa:

25 WRZEŚNIA

Gazeta Wyborcza, Twój Styl, Elle, Vogue Polska, Tygodnik Powszechny,

Konferencja prasowa dotycząca otwarcia wystawy czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

Newsweek, Super Express, Nasze Miasto, Co Jest Grane24, Fakt Warszawa, Rzeczpospolita, Polityka, Stolica; Internet:

rp.pl, wp.pl, elle.pl, tvn24,pl, cojestgrane24.pl, onet.pl, magazynszum.pl, culture.pl, gazetaprawna.pl, newsweek.pl, wprost.pl, fakt.pl, warszawa.tvp.pl, wyborcza.pl, warszawawpigulce.pl;

TV:

TVN, TVP Kultura, TVP3 Warszawa, Polsat News, TTV, TVN24, TVP Polonia, TV Republika, TVP Info;

Radio: Radio Eska, Radio Zet, RMF FM, Radio Kolor, RDC, Polskie Radio, Radio WAWA. Fot. Ewelina Lach

Fot. MW

298

Dział Promocji i Komunikacji

Komunikacja w Internecie CAŁKOWITA LICZBA PUBLIKACJI PRASOWYCH o Muzeum Warszawy i jego oddziałach

Strona internetowa 729 673 odsłony

7089

(średnio 18 publikacji dziennie) W TYM

w tym w tytułach ogólnopolskich

Muzeum Warszawy

500 552

Muzeum Warszawskiej Pragi

118 377

Centrum Interpretacji Zabytku

27 399

Dotarcie*, czyli liczba osób,

Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

20 641

do których trafił nasz przekaz

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

19 030

280

119 577 715

Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej

(źródło: Instytut Monitorowania Mediów) * Dotarcie jest to wskaźnik potencjalnej liczby odbiorców danego przekazu. Mierzy się go inaczej w zależności od medium. Dla prasy wysokość poziomu czytelnictwa wskazuje średnią liczbę osób, które zetknęły się z danym tytułem (na podstawie danych PCB – Polskiego Badania Czytelnictwa). W przypadku braku danych prezentowany jest nakład gazety, dla Internetu średnia liczba odsłon, dla radia audytorium przekazów radiowych, dla TV widownia programów telewizyjnych.

Jak Warszawa wybiła się na stołeczność. Wystawa w Muzeum Warszawy / Gazeta Wyborcza (online)

19 317

Muzeum Woli

7 553

Korczakianum

10 436

Muzeum Ordynariatu Polowego

6 368

Media społecznościowe Facebook

Wybrane publikacje

Ogółem

5 935 412 wyświetleń

Z wizytą w Gabinecie Opakowań Firm Warszawskich / „Vogue Polska” (online)

1 STYCZNIA

16 552 polubienia

31 GRUDNIA

26 042 polubienia

ŚREDNI PRZYROST DZIENNY

26 polubień

Najpopularniejsze treści Otoczenie jak z dżungli, zwierzęta na wyciągnięcie ręki. Nowa wystawa o zoo / TVN Warszawa (online)

Jeszcze #więcejrzeczy – zapowiedź otwarcia drugiej części wystawy głównej Rzeczy warszawskie 1 368 145

„Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem” – wystawa w Muzeum Warszawskiej Pragi / „Elle Decoration” (online)

60 848

299

polubień udostępnień zasięg

Dział Promocji i Komunikacji

6 bohaterów i ich rzeczy – zapowiedź wideo 316 37 81 457

polubień udostępnień zasięg

Program otwarcia ukończonej wystawy głównej Rzeczy warszawskie 907

polubień

167

udostępnień

63 379

zasięg

Archiwum społeczne w Muzeum Warszawskiej Pragi 1763 302 75 280

polubienia udostępnienia zasięg

Instagram 31 GRUDNIA

11 246

305

obserwujących

Rozetka z odznaką upamiętniającą pierwszy zjazd przedstawicieli miast Królestwa Polskiego, zaproszenie na wystawę Odzyskana stołeczność, fot. MW

259

Kamienice siedziby głównej Muzeum Warszawy, repost od użytkownika @marcinn.ch

228

Małpka „Peemek” trafiła do Muzeum Warszawy, fot. Jarosław Trybuś

WYBRANE ZDJĘCIA

280

322

Witryna cukierni Jana Fruzińskiego, fot. Walerian Twardzicki, Warszawa, 1901

Wycinanka Syrena, proj. W. Czerwosz, lata 70. XX w., fot. MW

300

Dział Promocji i Komunikacji

Współpraca z influencerami

the_adventureseekers @the_adventureseekers

marcelbrzezinski @marcelbrzezinski

kaha_k @kaha_k

sylwia.chutnik @sylwia.chutnik

W 2018 roku kontynuowaliśmy działania, które angażują influencerów. Dużą uwagę zwracaliśmy na tzw. mikroinfluencerów, którzy uczestniczą w kulturze, są związani z Warszawą i gromadzą wokół siebie podobnych odbiorców. WYBRANE WSPÓŁPRACE

Tomekgolonko @tomekgolonko

301

Dział Promocji i Komunikacji

kulturalniecom @kulturalniecom

twinmamablog @twinmamablog

Działania z lokalną społecznością Kto jest gospodarzem Rynku? 13 LISTOPADA

Spotkanie zostało zorganizowane w ramach projektu Place Warszawy (do odzyskania), prowadzonego przez Fundację Puszka (w partnerstwie z Fundacją Bęc Zmiana i dofinansowanego przez Urząd m.st. Warszawy). Celem była wymiana spostrzeżeń i doświadczeń na temat funkcjonowania Rynku Starego Miasta.

Oprowadzanie dla mieszkańców Starego Miasta 8 GRUDNIA

Moje miasto. Widok z Muzeum Warszawy wawrzynkomar @wawrzynkomar

Kampanie reklamowe Wydarzenia w Muzeum Warszawy Rzeczy w Muzeum Warszawy – kampania zapowiadająca otwarcie drugiej części wystawy głównej Otwarcie wystawy czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918

Wydarzenia w Muzeum Warszawskiej Pragi Wystawa czasowa 90. urodziny warszawskiego ZOO

Spotkanie, którego celem było zaprezentowanie wystawy głównej, prowadzone przez Dyrektor Muzeum Warszawy Ewę NekandęTrepkę oraz kuratorkę Gabinetu Medali Aleksandrę Sołtan-Lipską.

Konferencje i wystąpienia związane ze zmianą wizerunku Muzeum Warszawy New Polish Poster Exhibition 2018 LUTY–MARZEC MIEJSCE: Glasgow, Szkocja

Wystawa czasowa Praga na wzór. Projektowanie z rzemiosłem

Typofest

Kiermasz świąteczny Zrób sobie prezent

Wydawnictwa muzealne Rzeczy warszawskie z dreszczem

26–28 MAJA MIEJSCE: Sofia/Plovdiv, Bułgaria Wykład Museum & Typeface. The Museum of Warsaw Makeover Story o przemianie wizerunkowej Muzeum Warszawy ze szczególnym uwzględnieniem liternictwa PROWADZENIE: dr Anna Światłowska

302

Dział Promocji i Komunikacji

Wybrane projekty graficzne Projekty Joanny Bębenek

Plakat konferencji naukowej Cudzoziemcy o Warszawie

Projekty Ani Światłowskiej

Plakat konferencji naukowej Rzeczy na wystawie

Plansze reklamujące wystawę główną Rzeczy warszawskie w galerii W-Z

Grafika wystawy czasowej 90. urodziny warszawskiego ZOO w Muzeum Warszawskiej Pragi Kalendarz warszawski 2018 i Notes warszawski 2018, fot. MW

Ulotka Kulturalnego Klubu Dyskusyjnego Pretekst praski

Ołówki warszawskie, fot. MW

303

Dział Promocji i Komunikacji

Opakowanie czekoladek promujących wystawę główną Rzeczy warszawskie, proj. i fot. Ania Światłowska

Kartka świąteczna z wykorzystaniem wycinanki Syrena Wojciecha Czerwosza

Plakat czwartej edycji wydarzenia Zrób sobie prezent w Muzeum Warszawskiej Pragi

304

Dział Marketingu Wynajem powierzchni

W KSIĘGARNIACH MUZEUM WARSZAWY W 2018 ROKU SPRZEDANO

ŁĄCZNY DOCHÓD ZA WYNAJEM WSZYSTKICH POWIERZCHNI

27 651

artykułów za łączną kwotę

413 401,23 zł KWOTA SPRZEDAŻY W KSIĘGARNIACH W 2017 ROKU

97 949,94 zł*

324 474 zł Udział Muzeum w targach Muzeum Warszawy zaprezentowało swoją ofertę na Targu Śniadaniowym (12 SIERPNIA), Targu Rzeczy Ładnych (29–30 WRZEŚNIA), targach książki o architekturze i mieście Bazarch (24–25 LISTOPADA) i Targach Książki Historycznej (29 LISTOPADA – 2 GRUDNIA).

Siedziba główna

Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Muzeum Warszawskiej Pragi

Barter

64 667,53 zł

2200 zł

30 675,91 zł

406,50 zł

W TYM dochód z wynajmu 5 pokojów gościnnych

11 780 zł * W KWOTACH UWZGLĘDNIONO CZYNSZ ZA KAWIARNIE W SIEDZIBIE GŁÓWNEJ i MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI.

Opracował Zespół Marketingu

307

Frekwencja 2018

28 033

23 379 21 407 20 358 19 015

18 661 17 367

13 749 11 390

styczeń

14 432

12 017

luty

11 253

marzec

kwiecień

maj

czerwiec

lipiec

sierpień

FREKWENCJA W MUZEUM WARSZAWY

211 061 osób

310

wrzesień

październik

listopad

grudzień

Frekwencja

FREKWENCJA W SIEDZIBIE GŁÓWNEJ PRZY RYNKU STAREGO MIASTA

FREKWENCJA W MUZEUM FARMACJI IM. MGR ANTONINY LEŚNIEWSKIEJ

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 5509

4418

5151

5422

8473

12 837

7810

8065

6875

9751

7749

5297

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 412

471

577

503

2093

413

532

488

277

358

343

353

FREKWENCJA W MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

FREKWENCJA W MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

FREKWENCJA W MUZEUM – MIEJSCU PAMIĘCI PALMIRY

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

FREKWENCJA W MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

FREKWENCJA W MUZEUM WOLI (działalność zawieszona na czas remontu siedziby)

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

FREKWENCJA W KORCZAKIANUM

FREKWENCJA W CENTRUM INTERPRETACJI ZABYTKU

FREKWENCJA W BARBAKANIE

474

983

524

2209

613

796

959

3389

625

1508

1155

2269

504

873

2664

2121

1378

2136

3069

5058

2352

742

2173

2293

1015

584

1611

3678

356

1523

1799

2698

651

893

2813

6299

582

926

4545

2982

933

1323

2737

3922

569

692

675

2828

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 281

338

1034

715

449

804

1114

132

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 998

1033

1430

1630

4096

1886

2819

2229

2101

1459

894

707

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 0

1665

679

584

311

209

87 357 osób 6820 osób 10 052 osoby 12 979 osób 24 724 osoby 39 746 osób 0 osób 4964 osoby 21 282 osoby 3137 osób

Nagrody

Modernizacja Muzeum Warszawy

Kampania Rzeczy warszawskie

Nagroda

PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska

KONKURS: Nagroda Architektoniczna Prezydenta m.st. Warszawy 2018 (IV edycja)

FOTOGRAFIE: Jacek Kołodziejski

KATEGORIA: Najlepsza rewitalizacja 2017 roku

III nagroda

ORGANIZATOR: Prezydent m.st. Warszawy

KONKURS: Nagroda Klubu Twórców Reklamy 2018 KATEGORIA: Design ORGANIZATOR: Klub Twórców Reklamy

Wystawa stała Muzeum Farmacji im. mgr farm. Antoniny Leśniewskiej KURATORZY: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN, Magdalena Ciepłowska, Marcin Więcek, Anna Zabiegałowska-Sitek ARANŻACJA: Wojciech Cichecki

Nominacja KONKURS: European Museum of the Year Award (Europejska Nagroda Muzealna Roku) ORGANIZATOR: European Museum Forum

Plan Warszawy 1825 Korpusu Inżynierów Wojskowych Nagroda Architektoniczna Prezydenta m.st. Warszawy przyznana za modernizację Muzeum Warszawy, fot. MW AUTORZY: dr Henryk Bartoszewicz, dr Paweł E. Weszpiński PROJEKT GRAFICZNY: Anna Piwowar REDAKTORKA PROWADZĄCA: Małgorzata Mycielska

Wyróżnienie KONKURS: Polish Graphic Design Awards 2018 KATEGORIA: Wydawnictwo / Album i katalog ORGANIZATOR: Design-Crit

314

Nagrody

Dane warszawskie

Nominacja

AUTORZY: Paweł Jaworski, Zofia Oslislo-Piekarska,

KATEGORIA: Illustration

Grzegorz Piątek, Karol Piekarski, Klementyna

ORGANIZATOR: Klub Twórców Reklamy

KONKURS: Nagroda Klubu Twórców Reklamy 2018

Nagroda główna

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Anna Wigura

Nominacja

Świeżewska PROJEKT GRAFICZNY: Ania Światłowska

Cykl Mała Akademia Praska

Festiwal Rzemieślników. Krawcy i skórnicy

KONKURS: Nagroda Słoneczniki KATEGORIA: Sztuki wizualne ORGANIZATOR: portal „czasdzieci.pl”

KONKURS: Polish Graphic Design Awards 2018 KATEGORIA: Infografika

KIEROWNICZKA PROJEKTU: Katarzyna Chudyńska-Szuchnik

Nominacja dla dr Anny Światłowskiej

Wystawa 90. urodziny warszawskiego ZOO

KONKURS: Polish Graphic Design Awards 2018

Wyróżnienie

KATEGORIA: Projektantka Roku 2018

KONKURS: XII edycja konkursu Mazowieckie

KURATORKA: Anna Mizikowska

ORGANIZATOR: Design-Crit

Zdarzenia Muzealne – WIERZBA

PROJEKT PLASTYCZNY: Maja Zaleska

KATEGORIA: Najciekawszy projekt otwarty

RZEŹBY ZWIERZĄT: Mieczysław Chmura,

zorganizowany w 2017 roku

Waldemar Sochaj

KONKURS: Nagroda Klubu Twórców Reklamy 2018

ORGANIZATORZY: Samorząd Województwa

KOORDYNATORKA WYDARZEŃ TOWARZY-

KATEGORIA: Design

Mazowieckiego, Stowarzyszenie Muzealników

SZĄCYCH: Magdalena Staroszczyk

ORGANIZATOR: Klub Twórców Reklamy

Polskich, Oddział Mazowiecki w Warszawie

Rzeczy warszawskie z dreszczem

26. edycja Europejskich Dni Dziedzictwa Niepodległa dla wszystkich

Nominacja

AUTORZY: Jarosław Klejnocki, Hubert Klimko-

Nominacja

-Dobrzaniecki, Joanna Olech, Łukasz Orbitowski ILUSTRACJE, PROJEKT GRAFICZNY: Homework (Joanna Górska, Jerzy Skakun)

KOORDYNATOR: Narodowy Instytut Dziedzictwa

REDAKTORKA PROWADZĄCA:

Wyróżnienie dla pani Barbary Rogalskiej

Agnieszka Rasmus-Zgorzelska

za zaangażowanie w organizację wydarzenia

Nagroda KONKURS: Konkurs na książkę edytorsko doskonałą „Edycja” 2017/2018 ORGANIZATORZY: miesięcznik ,,Wydawca”, Targi Książki w Krakowie SA

Wyróżnienie KONKURS: Konkurs PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2018 KATEGORIA: Literatura piękna ORGANIZATOR: Polskie Towarzystwo Wydawców Książek

315

KONKURS: Nagroda Słoneczniki KATEGORIA: Przyroda ORGANIZATOR: portal „czasdzieci.pl”

KONCEPCJA i OPRACOWANIE REDAKCYJNE

Julia Odnous-Pawlińska, Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, współpraca Małgorzata Mycielska na podstawie materiałów przygotowanych przez pracowników Muzeum Warszawy ZDJĘCIA (JEŚLI NIE PODPISANO INACZEJ)

Adrian Czechowski, Mikołaj Kalina, Grażyna Kułakowska, Michał Matyjaszewski, Andrei Niakrasau / Muzeum Warszawy POSTPRODUKCJA ZDJĘĆ OBIEKTÓW MUZEALNYCH

Eliza Kowalska

PROJEKT GRAFICZNY, SKŁAD i PRZYGOTOWANIE DO DRUKU

Anna Piwowar KOREKTA

Urszula Drabińska KOORDYNACJA

Małgorzata Mycielska Copyright © Muzeum Warszawy Copyright © Ewa Behrens, fot. na s. 139–140 Copyright © Krzysztof Kamiński/Office Plus, fot. na s. 292, 342 Copyright © Maciej Kruger/Warexpo, fot. na s. 81 Copyright © Krystyna Lipka-Sztarbałło, fot. na s. 148 Copyright © Anna Piwowar, fot. na s. 323 Copyright © Jacek Wiśniewski, fot. na s. 119, 127, 181 Copyright © Daniel Wymoczył, fot. na s. 347 ISBN: 978-83-65777-79-9 WYDAWCA

Muzeum Warszawy Warszawa 2020 Publikacja złożona krojem Liberation NAKŁAD

800 egz. DRUK

Drukarnia Akapit, ul. Węglowa 3, 20-481 Lublin

ISBN: 978-83-65777-79-9