Á Ferð um Ísland - 2020-2021

20 20 -2 02 1

Á FERÐ UM ÍSLAND FRÍTT EINTAK

F E R ÐA H A N D B Ó K U M Í S L A N D S Í ÐA N 19 9 0

Laugarnar í Reykjavík

Fyrir líkama og sál www.itr.is

Glacier Walks

& Outdoor Adventures

MOUNTAINGUIDES.IS •

TEL: +

EFNISYFIRLIT Ávarp ferðamálaráðherra.. .................................6 Skýringar á táknum..........................................9 Áningarstaðir Vegagerðarinnar. . ..................10-11 Kort af almenningssamgöngum. . .................12-13 Kort af Suðvesturlandi....................................14 Suðvesturland.. .........................................14-39 Reykjanesskagi.. .......................................15-26 Höfuðborgarsvæðið...................................27-39 Kort af Vesturlandi.. ........................................40 Vesturland.. ..............................................40-70 Kort af Vestfjörðum........................................70 Vestfirðir..................................................70-87

Kort af Norðurlandi vestra...............................88 Norðurland vestra...................................88-103 Kort af Norðurlandi eystra.............................104 Norðurland eystra.................................104-135 Kort af Austurlandi.......................................136 Austurland...........................................136-165 Kort af Suðurlandi austurhluti........................166 Kort af Suðurlandi vesturhluti........................182 Suðurland............................................166-205 Hálendið..............................................206-217 Vegalengdir milli ýmissa staða.......................218

MD REYKJAVIK EHF. Laugavegur 5, 101 Reykjavík 551 3600 | upplysingar@mdr.is |

Á ferð um Ísland, 29. útgáfa, 2020-2021

Til að panta frí eintök af Á ferð um Ísland, hafið samband við upplysingar@mdr.is.

Ritstjóri: Gréta Sigríður Einarsdóttir, greta@whatson.is.

Hönnun og framleiðsla: sbs & Antonio Otto Rabasca Ljósmyndir: Golli, Páll Stefánsson og fleiri.

Prentað og dreift í 40.000 eintökum.

4

N EC O

DI

S WA

BEL

Prentun: Kroonpress Ltd.

C

LA

Auglýsingar: Reynir Elís Þorvaldsson, reynir@whatson.is

NO R

Óheimilt er að afrita á nokkurn hátt efni blaðsins að hluta eða í heild nema með leyfi ritstjórnar

Útgefandi: Kjartan Þorbjörnsson, golli@whatson.is.

5041 0787 Kroonpress

Ágæti ferðamaður Þetta óvenjulega ár gefur okkur tækifæri til að upplifa ferðalag um fallega landið okkar eins og við gerðum fyrir mörgum árum, áður en fjöldi erlendra ferðamanna tók að margfaldast. Ég tel að sú reynsla gæti opnað augu okkar fyrir ýmsum hliðum uppgangs ferðaþjónustunnar undanfarin ár. Sá uppgangur hefur að mínu mati haft mun fleiri jákvæðar hliðar en neikvæðar. Hann hefur skapað mikla atvinnu, miklar tekjur fyrir ríkissjóð og mikla grósku í þjónustu og afþreyingu víða um landið. Á heildina litið hefur vöxtur ferðaþjónustunnar þannig stuðlað að bættum lífskjörum.

Skiljanlega hefur okkur þó stundum fundist nóg um fjölda gesta á allra vinsælustu stöðum landsins, þó að það hafi að mestu leyti verið bundið við fáeina staði á Suður- og Vesturlandi. Það er óvenjulegt og að vissu leyti eftirsóknarvert að geta upplifað vinsæla

staði á borð við Þingvelli, Geysi, Jökulsárlón og fleiri slíka staði í fámenni.

En þó að við fáum núna tækifæri til þess, sem mörgum finnst kannski kærkomið, þá er ekki ólíklegt að við munum á ferðum okkar um landið í ár einnig sakna þess sem fjölgun ferðamanna gaf okkur og við höfum ekki lengur.

Hversu mörg hótel og gististaðir verða lokuð þegar við knýjum þar dyra? Hversu margir veitingastaðir verða ekki lengur starfandi, sem við hugðumst heimsækja og njóta? Hvaða afþreying verður ekki lengur í boði af því að ferðamönnum hefur fækkað?

Við skulum hugleiða þessa hlið málsins, um leið og við njótum líka þess góða sem fylgir því að vera nær því en í marga áratugi að hafa Ísland út af fyrir okkur. Ég vona að þín upplifun af Íslandi verði bæði ánægjuleg og ógleymanleg.

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra 6

Sólveig Bergsdóttir Afreksíþróttakona í fimleikum

FYRIR FÓLK Á FERÐINNI

Ísey skyr fæst nú í nýjum hentugum umbúðum til að grípa með sér á ferðinni, eftir æfingu eða sem nesti.

Skýringar á merkjum í þéttbýlislandshlutakortum of OG Symbols SKÝRINGARog ÁExplanation MERKJUM Í ÞÉTTBÝLISLANDSHLUTAKORTUM

on Streets and Regional Maps

Bensínstöð Bensínstöð

Banki Banki

Sundlaug Sundlaug

Pósthús Pósthús

Lögreglustöð Lögreglustöð

Matsala Veitingastaður Veitingahús

Sparisjóður Sparisjóður

Kirkja Kirkja

Apótek Apotek

Sjúkrahús Heilsugæsla Spítali/Heilsugæsla

Ferja Ferja

Hótel Hótel/ Gistihús Gistiheimili

Upplýsingar fyrir Upplýsi ngaferðamenn miðstöð

Safn Safn

Flugvöllur Flugvöllur

Bátur Bátsferðir

Íþróttavöllur

Golfvöllur

Bókasafn Bókasafn

Tjaldsvæði Tjaldsvæði

Áhugaverður Áhugaverður staður staður

Verkstæði

Skíðasvæði

ÍB

Íbúðagisting

Í listum um þjónustu utan þéttbýlis er vísað til þessara númera á landshlutakortum:

Hotels and Guesthouses to Symbols 1 Þjóðveganúmer 1 Hótel/Gistihús 1 Sundstaðir 1 Tjaldsvæði - Key Opið allt árið.

Open all year.

Das ganze Jahr geöffnet.

Sundlaug/Fjarlægð km.

Swimming pool/Distance km.

Schwimmbad/Entfernung km.

Aðkoma fyrir fatlaða.

Access for the disabled.

Zugang für Behinderte.

SK ÝRINGAR Á MERKJ UM Only open in summer.

Nur allt im Sommer geöffnet. Vínveitingar Tankstelle Bank Opið árið Uppbúin rúm/Fjöldi.

Restaurant/ Made-up beds/Number.

Imbiß Sparkasse Fertigeopið Betten/Anzahl.

Reykingar Aðeins yfir bannaðar sumarið Svefnpokapláss/Fjöldi. Hotel/ Sleeping bag places/Number.

Fähre Gästehaus Schlafsacksplätze/Anzahl.

Uppbúin rúm Aðkoma fyrir (fjöldi) Herbergi með sturtu/Fjöldi.fatlaða Boot/Schiff Sportplatz Rooms with shower/Number.

Zimmer mit Dusche/Anzahl.

Svefnpokapláss Hundar leyfðir Interessanter (fjöldi) Ort Autowerkstatt Herbergi með síma.

Rooms with telephone.

Þvottavél/Þvottaaðstaða.

Washing machine/Facilities.

Waschmaschine/Waschmöglichkeit.

Postamt Polizei Rennandi Smáhýsi

Ljósabekkir.

Solarium.

Solarium.Kirche Bátsferðir Angling procured.

Information Angelschein enthältilich.

Gönguleiðir

heitt vatn Internet.

Krankenhaus/ Internet.

Apotheke Ambulanz Internet. Úrgangslosun Ferðaþjónusta bændaHundar leyfðir.

Dogs allowed.

Museum Flugplatz Hunde Willkommen.Rafmagn Sumarhús

Golfvöllur/Fjarlægð km.

Golfplatz km.

Golf Course/Distance Golfplatz/Entfernung km.

Fuglaskoðun

Bibliothek Campingplatz Icelandic Farm Holidays.

Ferien auf dem Bauernhof.

Leiksvæði Farfuglaheimili

Tourist

Skilift Tjaldsvæði.

Campsite Zeltplatz. Jeppaferðir

Ferðaþjónusta bænda.

Sumarhús.

Holiday Cottage.

H

Hótel Ferienhäuser.

G

Gistiheimili Jugendherberge.

Heimagisting

Sundlaug (fjarlægð í km)

Herbergi með Veiðileyfi útveguð Fahrradverleih.

Athyglisverður Konferenzraum/Konferenzräume. sjónvarpi (fjöldi) staður

A

Íbúðagisting Hotel.

Heitur pottur

Fundaaðstaða Golfvöllur/ Warme Mahlzeiten/Erfrischungen.

Fjarlægð í km

S

Skóli Gasthaus/Privatunterkunft.

Innisundlaug

C

School.

Félagsheimili

Herbergi meðTelefon.

Zimmer mit sturtu (fjöldi)

Kaffihús

Herbergi meðFernseher.

Zimmer mit síma.(fjöldi)

Þvottavél. Þvottaaðstaða

Herbergi með sjónvarpi.

Rooms with television.

Fundaaðstaða.

Facilities for meetings.

Heitar máltíðir/Veitingar.

Warm meals/Refreshments.

Morgunverður.

Breakfast.

Heitar máltíðir Frühstück.

Veitingar

Eldunaraðstaða.

Cooking facilities.

Aðeins Kochmöglichkeit. morgunverður

Hestaleiga í nágrenni Hjólaleiga

Ausschank.

Smáhús.

Camping Huts.

Chalet/Ferienhaus.

Hestaleiga í nágrenni.

Horse rental near-by. Þyrluferðir Pferdeverleih in der Nähe.

Hjólaleiga.

Bicycles for hire.

Bátaleiga.

Boats for hire.

Bensínstöð Bootsverleih.

Vélsleðaleiga.

Snowmobiles for hire.

Internet Motorschlittenverleih.

Bátsferðir.

Boating trips. Þráðlaus Bootsfahrten.

nettenging

Vínveitingar.

Off-licence.

Eldunaraðastaða

8

Heitur pottur.

Hot tub.

“Heißer Pott” Schwimmbad Vélsleðaleiga

Bátaleiga

Gönguleiðir.

Hiking paths.

Facebook Wanderwege.

Bensín.

Petrol/Gasoline.

Tankstelle.

Farfuglaheimili.

Youth Hostel.

Útigrill

H

Hótel.

Hotel.

G

Gistiheimili/Einkaheimili.

Guest house/Private home.

S

Skóli.

C

Félagsheimili.

Schule.

Vatnsrennibraut

Community centre. Gufubað Tjaldsvæði Gemeindezentrum.

SAF - Samtök ferðaþjónustunnar.

Thekalt Icelandic Travel Industry Tækjasalur Rennandi vatn Association.

Reykingar bannaðar.

No Smoking.

Kein Rauchen.

Frítt

Wi-Fi

á völdum N1 þjónustustöðvum

Við tökum vel á móti þér um land allt

Á 95 stöðum um land allt

KAFFI & Croissant

Kjötsúpa Alltaf góð

Þú átt það skilið!

N1 kortið færir þér bæði afslátt og punkta

Hamborgari & Franskar Sá allra besti

Sæktu um kortið á n1.is og byrjaðu að spara og safna.

Við erum með þétt net Þjónustustöðva um allt land. Þú finnur hver af þessum 95 stöðvum er næst þér á www.n1.is.

ALLA LEIÐ

744

59

Icelandic Road and Coastal administration www.vegagerdin.is www.road.is

@vegagerdin

84

95

2020

Áætlunarbílar Leiðakerfi STRÆTÓ (allt árið) Leiðakerfi Strætó á landsbyggðinni.

S: 540 2700 - www.straeto.is SVAUST Strætisvagnar Austurlands (allt árið) Upplýsingamiðstöð Egilsstöðum: S: 471 2320 - www.svaust.is Upplýsingar á Seyðisfirði: S: 472 1551 - www.visitseydisfjordur.com

Hornstrandir Hornstrandir

Suðureyri Suðureyri A Flateyri Flateyri Þingeyri Þingeyri

B

Áætlunarbílar fyrir ferðamenn

57 57

BaulaBaula

58 58

Borgarnes Borgarnes

Hvanneyri Hvanneyri

Reykjavík Reykjavík

Garður Garður

89 89

Reykjanes- 87 87 Reykjanesbær bær VogarVogar

Sand-Sandgerðigerði

KeflavíkurKeflavíkurflugvöllur flugvöllur

51 51 52 52 55 55

71 71

BL BL BláaBláa lóniðlónið Þegar Þegar siglt ersiglt er frá Þorlákshöfn frá Þorlákshöfn 71 71 88 88 Þorlákshöfn Grindavík Eyrarbakki Þorlákshöfn Grindavík Eyrarbakki 75 75 Ef

uð lok er ð öfn loku er öfn

jah

(Áætlun 2020 er óviss)

Reykjavík - KJÖLUR - Akureyri S: 550 0700 - www.sba.is

jah

ey

ey

nd

nd

La

La

SBA - NORÐURLEIÐ

Selfoss Selfoss

Ef

(Hópferðamiðstöðin) ferðir í Landmannalaugar og Þórsmörk S: 587 6000 - www.trex.is

12 12 9 9 13 13 14 14 11 11 VH VH HveraHveraTXL TXLgerðigerði21 21 TXÞ TXÞ 610 610

ViðeyViðey

55 55

TREX

Þingvellir Þingvellir

Akranes Akranes

Herjólfur

(áður Sterna Travel) Í Landmannalaugar, Þórsmörk og til Skóga S: 551 1166 (?) - www.icelandbybus.is

Reykholt Reykholt

(Vetrar(Vetraráætlun)Kleppjárnsreykir Kleppjárnsreykir

áætlun) 81 81

57 57 Esjuskáli Esjuskáli

ICELAND BY BUS

Staðarskáli Staðarskáli

Búðardalur Búðardalur

Melahverfi 57 57Melahverfi

VOLCANO HUTS

Ferðir í Þórsmörk (í samvinnu við Kynnisferðir) S: 419 4000 - www.volcanohuts.com

www.sba.is

MÝVATN TOURS

Mývatn - Herðubreiðarlindir - Askja S: 464 1920 - www.myvatntours.is

Farþega- og bílferjur (allt árið) Vestmannaeyjar - Landeyjahöfn

Farþegaferjur (sumaráætlun) Ísafjörður - Hornstrandir & Vigur

Bílferjan Herjólfur - S: 481 2800 - www.herjolfur.is

Reykjavík - Viðey (ekki bílar)

S: 519 5000 & 533 5055 - www.elding.is

BOREA: S: 456 3322 - www.borea.is VESTURFERÐIR (líka í Vigur): S: 456 5111 - www.vesturferdir.is

Stykkishólmur - Flatey - Brjánslækur

Norðurfjörður - Reykjarfjörður - Hornvík

Árskógssandur - Hrísey

S: 849 4079 & 780 7787 - www.strandferdir.is

Ferjan Sævar - S: 695 5544 - www.hrisey.is

Drangsnes - Grímsey (Steingrímsfirði)

Dalvík - Grímsey & Dalvík - Hrísey

(Áætlun 2020 er óviss)

Malarhorn - S: 461 4345 & 547 1010 - www.malarhorn.is

Húsavík - Flatey (á Skjálfanda)

Gentle Giants - S: 464 1500 - www.gentlegiants.is

H v

59 59 Bifröst Bifröst

Vegamót Vegamót

Leiðakerfi Kynnisferða (Reykjavik Excursions) í Landmannalaugar, Þórsmörk og til Skóga S: 580 5400 - www.ioyo.is

83 83

Skriðuland Skriðuland

Vatnaleið Vatnaleið

SnæfellsSnæfellsjökulljökull

Grímsey Grímsey

Hvammstangi Hvammstangi Króks-Króksfjarðarnes fjarðarnes

Stykkishólmur Stykkishólmur 82 82 58 58

ArnarArnar82 82 (Sumaráætlun) stapistapi (Sumaráætlun)

HIGHLAND BUS

B

B

FlateyFlatey

82 82

Gjögur Gjögur Drangsnes Drangsnes

Herjólfur

(Áætlun 2020 er óviss)

NorðurNorðurfjörður fjörður

Hólmavík 59 59 Hólmavík

Brjánslækur Brjánslækur

He llis s RHief l and lis ur ÓRla sand if fs u ví r GrÓlaf k un sv da ík Gr rfj un örð da ur rfjö rðu r

Aðalleiðir um Vestfirði

Ísafjörður – Hólmavík: S: 868 4530 (bókun) & 450 8060 - www.westfjords.is Patreksfjörður – Brjánslækur – Ísafjörður: S: 456 5006 - www.wa.is Brjánslækur – Patreksfjörður – Látrabjarg: S: 456 5006 - www.wa.is

Súðavík Súðavík

A

Flókalundur Flókalundur

A

A

B

fjörður fjörður

VigurVigur

Heydalur Heydalur vegamót vegamót Reykjanes Dynjandi Reykjanes Dynjandi

Bíldudalur Bíldudalur Tálknafjörður Tálknafjörður Patreksfjörður Patreksfjörður Látrabjarg Rauðasandur Látrabjarg Rauðasandur

Sumaráætlun, þarf að bóka fyrirfram

DrangaDrangaReykjarjökulljökullReykjar-

Hnífsdalur Hnífsdalur Ísafjörður Ísafjörður

Styttri leiðir á Vesturlandi (allt árið) Bolungarvík - Ísafjörður (Flugrútan): S: 893 8355 - www.bolungarvik.is Ísafjörður – Suðureyri – Flateyri – Þingeyri: S: 893 6356 - www.isafjordur.is Patreksfjörður - Bíldudalur: S: 456 5006 & 848 9614 - www.vesturbyggd.is Patreksfjörður - Bíldudalsflugvöllur: S: 893 0809 & 893 2636 - vesturbyggd.is Hellissandur - Rif - Ólafsvík: S: 433 6900 & 892 4327 - www.snb.is Upplýsingamiðstöð Vestfjarða: S: 450 8060 - www.westfjords.is

Hornvík Hornvík

Bolungarvík Bolungarvík

Bílferjan Baldur - S: 433 2254 - www.seatours.is

Bílferjan Sæfari - S: 458 8970 - www.saefari.is

Seyðisfjörður (IS) - Tórshavn (FO) - Hirtshals (DK) Bílferjan Norröna - S: +298 34 5900 - www.smyrilline.com

blue c100m47y0k0

gray c0m0y0k30

almenningssamgongur.is Grímsey Grímsey

Raufarhöfn Raufarhöfn

Siglufjörður Siglufjörður

Kópasker Kópasker

FlateyFlatey 78 78 79 79 Hrísey Ólafs-Ólafs- Hrísey Húsavík fjörður Húsavík fjörður Skagaströnd Ásbyrgi Skagaströnd Ásbyrgi Hofsós Hofsós Dalvík Dalvík 84 84 Grenivík Grenivík HólarHólar Hljóðaklettar Hljóðaklettar Árskógssandur Árskógssandur Sauðárkrókur Sauðárkrókur Aðaldalsvegur Aðaldalsvegur & Hauganes & Hauganes Skriðuland Skriðuland Dettifoss Dettifoss Blönduós Blönduós Akureyri 84 84 Akureyri

Drangey Drangey

jós NFno kárb jróðs rú a No vekuásrtb rðagu urúr ve ustu gu rr

Þórshöfn Þórshöfn

Vopnafjörður Vopnafjörður

Fn

57 57 78 78 56 56 79 79 Goðafoss Goðafoss 610 610 (Fosshóll) Laugar (Fosshóll) Laugar

Víðigerði Víðigerði Svartá Svartá Hvammstangavegur Hvammstangavegur vegamót vegamót 610 610

Skútu-Skútustaðirstaðir

Hveravellir Hveravellir KerlingarKerlingarfjöll fjöll

Langjökull Langjökull

KraflaKrafla

ASK ASK

3 1

SkjöldólfsSkjöldólfsstaðirstaðir

3 1

Árbúðir Árbúðir

Herðubreiðarlindir Herðubreiðarlindir AskjaAskja S p rSepnrgein- g i s a nsdaunrd u r

610 61073 73 Reykholt Reykholt

Stöðvarfjörður Stöðvarfjörður

2 2 Breiðdalsvík Breiðdalsvík 4 4

/ Secret Lagoon Flúðir / Secret Lagoon Flúðir

ÞóroddsÞóroddsstaðirstaðir

SkeiðaSkeiðaog og Þjórsárdalsvegur Þjórsárdalsvegur

Laugarás Laugarás Borg Borg

Þrastalundur Þrastalundur

72 72

ÓvissaÓvissa um um áætlunáætlun 2020 2020 (Sumaráætlun) (Sumaráætlun)

Hrauneyjar Hrauneyjar

11 11 Rjúpnavellir Rjúpnavellir Leirubakki Leirubakki

75 75 Sandvík Sandvík

Djúpivogur Djúpivogur

Brautarholt Brautarholt

73 73

s

Landmannahellir Landmannahellir

9 VH 9 VH 14 14 TXÞ TXÞ

HellaHella

KirkjubæjarKirkjubæjarklaustur klaustur

Áætlunarflugvellir

Lógó – 11. mars 2019

12 12 21 21 Skógar Skógar

Farþegaferjur Farþega- og bílferjur

Flutningur reiðhjóla:

Vík Vík Þegar Þegar siglt ersiglt frá er frá

Strætóleiðir 83 84 Panta þarf far með a.m.k. 2 klst. fyrirvara í síma 540 2700 (Opið mán.-fös. 7-18, lau.-sun. 9 -14).

Sjá íslenska hjólakortið www.islenskahjolakortid.is og hafið samband við flutningsaðila

51 51

Höfundarréttur og kortagerð: Hugarflug ehf / Ingi Gunnar Jóhannsson - Uppsetning: Prentun.is Almenningssamgöngur 2020 - Útgefandi: Hjólafærni á Íslandi - www.hjolafaerni.is - Allur réttur áskilinn

Vestmannaeyjar Vestmannaeyjar

Áfangastaðir: Reykjavík, Ísafjörður, Akureyri, Egilsstaðir, Grímsey, Þórshöfn, Vopnafjörður. S: 570 3000 - www.airicelandconnect.com

INNANLANDSFLUG Ísafjörður Bíldudalur

Grímsey Gjögur

EAGLE AIR Áfangastaðir: Reykjavík, Vestmannaeyjar, Höfn, Húsavík, Gjögur,

I C E L A N D

FERÐIR Í BLÁA LÓNIÐ

Húsavík Þórshöfn Vopnafjörður Akureyri

Bíldudalur. S: 562 4200 & 562 2640 - www.eagleair.is

BAKKI (Bakkaflugvöllur) - VESTMANNAEYJAR (pöntunarflug) S: 555 1615 - www.flightseeing.is

name c0m0y0k90

Óvissa vegna Covid-19 Leitið frekari upplýsinga hjá viðkomandi rekstraraðila.

Virðið reglur um fjarlægð og sótthreinsun.

Sjá nánar á covid.is

Jökulsárlón Jökulsárlón

Þórsmörk Þórsmörk sjá sér möppu með skrá í svg, pdf, png og jpg formi.

Seljalandsfoss Seljalandsfoss

Landeyjahöfn Landeyjahöfn 52 52 Landeyjahöfn Landeyjahöfn

PapeyPapey

4 4 51 51

Skaftafell Skaftafell

Mýrdalsjökull Mýrdalsjökull

Hvolsvöllur Hvolsvöllur 52 52

4

4

Höfn Höfn

11 11 13 13 TXL TXL LandmannaLandmannalaugar laugar

Freysnes Freysnes

Tjarnabyggð Tjarnabyggð

Stokkseyri Stokkseyri 75 75 BakkiBakki

Neskaupstaður 1 Neskaupstaður 1 Reyðarfjörður Reyðarfjörður Eskifjörður Eskifjörður ALCOA Fjarðaál ALCOA Fjarðaál 2 2

Fáskrúðsfjörður Fáskrúðsfjörður

ASK ASK

Gullfoss LaugarvatnGeysirGeysirGullfoss Laugarvatn

53 Seyðisfjörður 3 Seyðisfjörður

5

Egilsstaðir Egilsstaðir

Hofsjökull Hofsjökull

5

Borgarfjörður Borgarfjörður eystrieystri

Fellabær 56 Fellabær 56

Hvítárnes Hvítárnes vegamót vegamót

j ör l u r K j öKl u

5 JökulsáVopnafjörður Jökulsá Vopnafjörður á Fjöllum á Fjöllum vegamót vegamót

Mývatn Mývatn

Ferjan NORRÆNA til Færeyja og Hirtshals í Danmörku

Varmahlíð Varmahlíð

Egilsstaðir Höfn

Reykjavík Bakki Vestmannaeyjar

ÁÆTLUNARFERÐIR Í LEIFSSTÖÐ

slogan c0m0y0k50

S: 580 5400 - www.re.is

S: 420 8800 www.destinationbluelagoon.is

S: 580 5400 www.flybus.is

S: 497 8000 www.airportdirect.is

S: 540 1313 www.airportexpress.is

Viรฐ Reykjanesvita

14

Reykjanes Suðvesturland nær sunnan frá Herdísarvík yfir allan Reykjanesskaga og inn að Botnsá í Hvalfirði. Í landshlutanum eru stærstu þéttbýlisstaðir á Íslandi og þar býr mikill meirihluti þjóðarinnar.

Reykjanes jarðvangur er einn af alþjóðlegu neti jarðvanga sem starfa undir væng UNESCO. Markmið þeirra er að kveikja áhuga íbúa og gesta á jarðsögu og jarðfræði staða. Reykjanes UNESCO Global Geopark er 829 ferkílómetrar að flatarmáli (0,85% af Íslandi) og nær yfir allan Reykjanesskagann. Eldstöðvar móta skagann auk þeirra fyrirbæra sem henni fylgja, allt frá jarðlögum af jökulskeiði til ungra hrauna. Á Reykjanesi er hægt að finna háhitasvæði með tilheyrandi hverum og gufustrókum, hundruð mismunandi gíga, hella, hraunbreiða, kletta og svartar strendur. Ekki má gleyma að minnast á heimsþekkt fuglabjörg sem dýralífsunnendur mega alls ekki láta fram hjá sér fara.

Suðurströnd Reykjanesskaga er lítt vogskorin og náttúrlegar hafnir því fáar. Átta sjómílur suðvestur af Reykjanesi er Eldey, lítil móbergseyja, þar sem er þriðja mesta súlubyggð í heiminum. Rosmhvalanes, nú oftast nefnt Miðnes, heitir skaginn sem gengur norður frá Ósabotnum og er Garðskagi ysti hluti hans. Rosmhvalanes er elsti hluti Reykjanesskagans og kom undan ísaldarjökli (Reykjanesið hefur verið að mótast frá því að ísaldarjökullinn hopaði). Faxaflóaströndin er lág en á nokkrum stöðum ganga allhá björg í sjó fram, eins og t.d.

Vogastapi. Reykjanesfjallgarður liggur eftir endilöngum skaganum. Hann er þakinn gróðursnauðum hraunum og land til ræktunar er lítið. Þar eru hvorki ár né lækir vegna þess að rigningarvatn hripar jafnóðum niður í hraunin.

Kleifarvatn er stærsta stöðuvatnið, það er afrennslislaust ofanjarðar. Aðalbergtegund í fjöllum er móberg en grágrýtisbreiður eru á Miðnesi og í Vogastapa. Eldstöðvar eru margar á Reykjanesskaga og jarðhiti er þar mjög mikill, þar eru þrjú háhitasvæði sem eru sérstök fyrir það að í þeim hitnar jarðsjór er hann kemst í snertingu við

kólnandi kviku. Þessi háhitasvæði eru Reykjanes, Eldvörp og Svartsengi þar sem jarðsjórinn er notaður til að hita upp kalt vatn fyrir Hitaveitu Suðurnesja sem veitir heita vatninu áfram í öll byggðarlög á Suðurnesjum. Þaðan kemur einnig heita vatnið í Bláa lónið sem er orðið einn fjölsóttasti ferðamannastaður landsins.

Landið breytir um svip þegar Suðurnes eru að baki. Þá eykst gróður, einkum er gróðursælt þegar kemur norður um Kjalarnes og Kjós. Faxaflóaströndin er lág og vogskorin og víða eru hafnir frá náttúrunnar hendi. Álftanes, Seltjarnarnes og Kjalarnes ganga í sjó fram en milli þeirra eru firðir og vogar. Þeirra helstir eru Hafnarfjörður, Skerjafjörður, Kollafjörður og loks Hvalfjörður, dýpsti fjörðurinn, um 30 kílómetra langur.

Undirlendi er víðast töluvert nema inni í Hvalfirði. Sunnan Esju, borgarfjalls Reykjavíkur, er mikið láglendi með lágum fellum en norðan hennar er Kjósin girt háum fjöllum, grösug og búsældarleg sveit. Byggð á Kjalarnesi hefur aukist mikið á síðustu árum og er nesið nú hluti Reykjavíkurborgar. Helstu eyjar eru Akurey, Engey, Viðey og Þerney.

Eldstöðvar eru nokkrar í Kjósarsýslu, berggrunnurinn hlóðst upp á ísöld og nútíma. Elsta eldstöðin var virk á Kjalarnessvæðinu fyrir um 2,5 milljónum ára. Um sunnanverða sýsluna er móberg aðalbergtegundin en blágrýti og líparít eru í Esju og nálægum fjöllum.

Grágrýtisbreiður eru í nágrenni Reykjavíkur og uppi á Mosfellsheiði. Jarðhiti er mikill og eru mestu jarðhitasvæðin á Reykjum í Mosfellsbæ og í landi Reykjavíkur. Heitt vatn hefur lengi verið virkjað til að hita upp hús og til ylræktar. Ár eru fáar og ekki vatnsmiklar. Mestar eru Elliðaár og Laxá í Kjós. Lax gengur í þær og ennfremur í Úlfarsá, Leirvogsá, Bugðu, Brynjudalsá og Botnsá. Á Suður- og Innnesjum hafa fiskveiðar verið helsti atvinnuvegur íbúanna frá fornu fari en landbúnaður í Mosfellssveit, á Kjalarnesi og í Kjós. Með vaxandi 15

þéttbýli hafa fjölmargar nýjar atvinnugreinar fest rætur og á höfuðborgarsvæðinu skipa verslun, þjónusta og margháttaður iðnaður öndvegið.

Sem fyrr segir býr meirihluti þjóðarinnar á Suðvesturlandi.

Bæir eru því hvergi fleiri en þar. Á Suðurnesjum er Reykjanesbær stærsta sveitarfélagið en Reykjavík í nyrðri hlutanum. Yngsti bærinn er Mosfellsbær; árið 1987 breyttist Mosfellshreppur í Mosfellsbæ en í dag búa þar u.þ.b. 12.000 manns (sjöunda stærsta bæjarfélag á Íslandi). Á Gljúfrasteini í Mosfellsdal bjó Halldór Laxness (1902-1998) rithöfundur, eini Íslendingurinn sem hlotið hefur Nóbelsverðlaun. Á Álftanesi eru Bessastaðir, fornt höfuðból og kirkjustaður, sem var í eigu Snorra Sturlusonar (1178-1241) þegar jarðarinnar er fyrst getið í fornritum. Þar er nú aðsetur forseta Íslands.

REYKJANESBÆR Íbúar - 19.421 Reykjanesbær er sveitarfélag á utanverðum Reykjanesskaga, hið fjórða fjölmennasta á Íslandi. Það varð til við sameiningu Keflavíkur, Njarðvíkur og Hafna árið 1994. Hverfin urðu fjögur þegar Ásbrú bættist við með gamla hersvæðinu eftir brotthvarf hersins árið 2006.

Reykjanesbær er innan Reykjanes jarðvangs (Reykjanes Geopark) sem er vottaður af Unesco.

RE YK JANES Ysti hluti Reykjanesskagans er einn besti staður til bjargfuglaskoðunar á Suðvesturlandi (s. Hafnaberg).

Nesið er mjög eldbrunnið enda gengur Reykjaneshryggur þar á land, flekaskil Evrópu og Ameríku. Á Reykjanesi er mikill jarðhiti. Árið 1878 var fyrsti viti á Íslandi hlaðinn á Valahnjúki á Reykjanesi. Árið 1907 var reistur nýr viti á Bæjarfelli og sá gamli aflagður. Við nýja vitann hefst gönguleið sem liggur til Þingvalla, nefnd Reykjavegur.

Skammt undan landi rís móbergsdrangurinn Karl, 51 m. Oft má sjá hvali á sundi við Karlinn. Um 8 sjómílur undan landi rís Eldey úr sæ (77 m). Í Eldey er þriðja mesta súlubyggð í heimi. Þrír bjargmenn frá Vestmannaeyjum klifu Eldey 1894. Eftir þá ferð var farið nær árlega í Eldey til fuglaveiða uns eyjan var friðlýst 1940. Er öll umferð nú bönnuð í eyna. Á svæðinu í grennd við Eldey hafa orðið a.m.k. 10 eldgos, sem sögur fara af. Einna kunnast er gosið 1783 er eyja reis úr sæ en hún hvarf skömmu seinna. Söngkonan Ellý Vilhjálms var nefnd eftir eynni en hún hét fullu nafni Henný Eldey Vilhjálmsdóttir og var fædd í Merkinesi í Höfnum árið 1935.

K EFL AVÍK Keflavík er stærsti byggðakjarninn í sveitarfélaginu og stendur við samnefnda vík. Í Landnámu segir að Steinunn gamla, landnámskona, hafi verið fyrsti eigandi lands á Suðurnesjum. Fyrst er getið um Keflavík í rituðum 16

heimildum á 13. öld og þá í tengslum við hvalreka á Rosmhvalanesi (staðarins er ekki getið í skjölum fyrr en í upphafi 15. aldar). Ávallt hefur verið mikið útræði frá Keflavík, ekki síst á 19. öld og í kjölfar hafnarbóta hefur byggðin þar vaxið. Keflavíkurflugvöllur hefur einnig styrkt byggðarlagið. Í hjarta gamla bæjarins er Duus Safnahús, lista- og menningarmiðstöð Reykjanesbæjar.

Safnahúsið hýsir aðal sýningarsali Lista- og Byggðasafns Reykjanesbæjar. Smábátahöfnin í Gróf er í næsta nágrenni við Duus ásamt Skessunni í hellinum. Margar skemmtilegar gönguleiðir eru í nágrenni Keflavíkur, s.s. um Hólmsberg, en þaðan er fallegt útsýni yfir Faxaflóa.

Tónlistarmaðurinn og fyrrum leikmaður Keflavíkur, Guðmundur Rúnar Júlíusson (Rúni Júl) var fæddur og uppalinn í Keflavík. Hann lék m.a. með hljómsveitunum Hljómum og Trúbrot.

NJAR ÐVÍK Byggðin við Njarðvík skiptist í Ytri- og Innri-Njarðvík og er Ytri-Njarðvík orðin samvaxin Keflavík. Frá fyrstu tíð hefur aðalatvinnuvegur Njarðvíkinga verið tengdur sjósókn og fiskvinnslu en í seinni tíð hafa iðnaður og þjónusta við Keflavíkurflugvöll farið vaxandi. Við Fitjar milli Innri- og Ytri-Njarðvíkur er Stekkjarkot, gömul þurrabúð, sem hefur nú verið endurbyggð. Þar gefur að líta dæmigerða lifnaðarhætti alþýðufólks á Íslandi á fyrri hluta 19. aldar. Í Njarðvík er einnig að finna Rokksafn Íslands sem hefur að geyma sýningar og söguvarðveislu rokksögu Íslands. Í Víkingaheimum er víkingaskipið „Íslendingur“ og sýning um lífshætti og ferðir víkinganna á 9.-11. öld. „Íslendingur“ er eftirgerð Gaukstaðaskipsins sem fannst við fornleifauppgröft árið 1882 við Gauksstaði í Sandefjord í Noregi. Skipið var smíðað á árunum 1994-96 og sumarið 2000 var því siglt til New York með viðkomu á Grænlandi og Nýfundnalandi. Ferðin tók um 3 mánuði.

HAFNIR Hafnir eru minnsti byggðahlutinn í sveitarfélaginu og stendur á vestanverðum Reykjanesskaga, sunnan Miðness. Fyrrum var þar fjölmenn byggð og útræði. Brimið við Hafnir er tilkomumikið, þar var stutt á miðin en gat reynst erfitt að lenda þar sem náttúruleg höfn var ekki til staðar. Nýlegur fornleifauppgröftur í Höfnum gefur vísbendingu um byggð frá landnámsöld. Hafnaberg er suður af Höfnum, há og löng sjávarbjörg úr hraunlögum sunnan við gömlu verstöðina. Mikilvægt er að fara gætilega þar sem brú bergsins er brotakennd. Þar er skemmtileg gönguleið og góð tækifæri til fuglaskoðunar.

Rétt hjá Hafnarbergi, skammt ofan við Sandvík er Brú milli heimsálfa. Samkvæmt jarðfræðikenningum þá þrýstast Evrasíu- og Norður - Ameríkuflekarnir hvor frá öðrum á Reykjanesi. Fleiri gönguleiðir liggja umhverfis Hafnir, meðal annars út á Reykjanestá.

Kirkjuvogur var fyrrum stórbýli í Höfnum. Kirkja í Kirkjuvogi var helguð Maríu guðsmóður í kaþólskum sið.

Básendar voru fyrr á öldum útræðis- og verlsunarstaður

GOTT AÐ BORÐA KEF Restaurant & Bar

GUESTHOUSE KEFLAVÍK Vatnsnesvegi 9, 230 Keflavík | +354 420 7000 Fax +(354) 420 7002 - stay@kef.is - www.kef.is/guesthouse

HÓTEL KEFLAVÍK

DIAMOND SUITES

Vatnsnesvegur 12-14 - 230 Keflavík - +354 354 420-7000 Fax 354 420-7002 - stay@kef.is - www.kef.is

Vatnsnesvegur 12-14, 4.hæð 230 Keflavík +354 354 420-7000 - diamond@kef.is - www.kef.is

ISSI FISH & CHIPS sunnan við Stafnes. Básendar eyðilögðust mikið í ofsalegu sjávarflóði, aðfararnótt 9. janúar 1799. Flóðið hreif flest hús með sér, stór og smá. Fólk varð að flýja og sumt varð svo naumt fyrir að það varð að skríða upp um þekjuna til að komast út. Vitað er að ein kona drukknaði. Þetta var eitt mesta sjávarflóð sem um getur við strendur Íslands. Stafnes og Básendar eru hluti af Ósabotnaleið, skemmtilegri ferðaleið sem er lítt keyrð.

Junkaragerði er bær í Höfnum, skammt norðan Hafnabergs. Sagt er að bærinn heiti eftir 12-18 erlendum mönnum sem þar áttu að hafa búið kallaðir voru junkarar. Þeir voru taldir ölkærir, karlmenni mikil en óeirðarmenn um kvennafar. Fólkinu á svæðinu var í nöp við mennina og vildu losna við þá og gengu svo langt að vinna skemmdarverk á bátnum þeirra. Fyrsta tilraun heppnaðist ekki en Reykjanesbúar hættu ekki, söguðu árar þeirrar nánast í sundur en bjuggu svo þannig um að ekki sæust vegsummerki. Næst þegar junkararnir réðu út og fór að hvessa brotnuðu árarnar hver af annarri og ekkert spurðist til þeirra síðan.

Fitjum Reykjanesbæ | +354 789 7773 www.issi.is

17

ÁSBRÚ Ásbrú er nýjasta viðbót við hverfin í Reykjanesbæ og heimamenn fengu afhent við brottför hersins. Þar er nú öflugt samfélag í uppbyggingu og hefur mikil þróun átt sér stað á síðustu árum. Í dag er þar mikil íbúabyggð og atvinnu- og frumkvöðlastarfsemi ásamt starfsemi í skólasamfélagi Keilis. Enn má sjá votta fyrir sögu og viðveru hersins á þessu svæði sem lengi var lokað fyrir almenningi. ÞJÓNUSTA (230) » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurnesja, heilsugæslan, Reykjanesbæ, Skólavegi 8, 230 Reykjanesbær » Lögregla:, Hringbraut 130, 230 Reykjanesbær » Apótek: • Apótek Suðurnesja, Hringbraut 99, 230 Reykjanesbær • Lyfja Reykjanesbæ, Krossmóum 4, 230 Reykjanesbær • Apótekarinn Keflavík, Suðurgötu 2, 230 Reykjanesbær » Bankar/Hraðbankar: Íslandsbanki, Hafnargötu 91, 230 Reykjanesbær » Bensínstöðvar: • ÓB Aðalgata, Aðalgata 62, 230 Reykjanesbær • N1, Hafnargata 86, 230 Reykjanesbær • Olís Básinn, Vatnsnesvegur 16, 230 Reykjanesbær » FrisbíGolf: Reykjanesbær » Söfn: • Bátasafn Gríms Karlssonar, Duusgata 2-8, 230 Reykjanesbær, 420 3245, duusmuseum.is • Byggðasafn Reykjanesbæjar, Duusgata 2-8, 230 Reykjanesbær, 420-3240, sofn.reykjanesbaer.is/byggdasafn • Duus safnahús, Duusgata 2-8, 230 Reykjanesbær, 4203245, duusmuseum.is • Listasafn Reykjanesbæjar, Duusgata 2-8, 230 Reykjanesbær, 420-3245, listasafn.reykjanesbaer.is • Skessan í hellinum, Svartihellir við smábátahöfnina í Gróf, 230 Reykjanesbær, 420-3245, skessan.is • Reykjanes Bókasafn, Tjarnargata 12, 230 Reykjanesbær, 421-6770, reykjanesbaer.is/bokasafn » Sundlaugar: Vatnaveröld – sundmiðstöðin Keflavík, Sunnubraut 31, 230 Reykjanesbær, 420-1500 » Matvara: • Krambúð, Hringbraut 55, 230 Reykjanesbær • Nettó, Iðavellir 14, 230 Reykjanesbær • Bónus, Túngata 1, 230 Reykjanesbær » Verslun: • Urta Islandica, Básvegur 10, 230 Reykjanesbær, 470-1300, urta.is • Mýr Icelandic design, Grænásbraut 506, Ásbrú, 230 18

Reykjanesbær, 896-5591, myr.design • Jöklaljós - candle making, Grófin 2, 230 Reykjanesbær, 423-7694, joklaljos.is • Gallery 8, Hafnargata 26, 230 Reykjanesbær » Veitingastaðir: • Byriani, Hafnargötu 31, 230 Reykjanesbær, 571-4022, biryanikeflavik.com • Café Duus, Duusgata 10, 230 Reykjanesbær, 421-7080, duus.is • Caffé Petite, Framnesvegur 23, 230 Reykjanesbær, 583-5889 • Domino’s Pizza, Hafnargötu 86, 230 Reykjanesbær, 581-2345, dominos.is • Hlöllabátar, Hafnargata 12, 230 Reykjanesbær, 421-8000, hlollabatar.is • KEF Restaurant, Vatnsnesvegur 12-14, 230 Reykjanesbær, 420-7000, kef.is • Library Bistro, Hafnargata 57, 230 Reykjanesbæ, 421-5220, librarybistro.is • Olís - Quiznos, Básinn - Vatnsnesvegi 16, 230 Reykjanesbær, 421-3755, olis.is • Olsen Olsen, Hafnargata 62, 230 Reykjanesbær, 421-4457, olsenolsendiner.com • Oriento middle eastern grill, Hafnargata 36a, 230 Reykjanesbær, 555-0801, oriento.is • Paddy‘s, Hafnargata 38, 230 Reykjanesbær, 421-5100 • Pólskur matur, Hringbraut 92, 230 Reykjanesbær, 774-0031 • Ráðhúskaffi, Tjarnargata 12, 230 Reykjanesbær, 897-9469 • Ráin Restaurant, Hafnargata 19a, 230 Reykjanesbær, 421-4601, rain.is • Taco Bless, Food truck, Hafnargata 38, 230 Reykjanesbær • Thai Keflavík, Hafnargata 39, 230 Reykjanesbær, 421-8666, thaikeflavik.is » Gisting: • A. Bernhard Bed & Breakfast, Vallargata 6, 230 Reykjanesbær, 421-2399, booking.com/hotel/is/a-bernhardbed-and-breakfast.is • B & B Gistihús, Hringbraut 92, 230 Reykjanesbær, 421-8989, bbgistihus.is • Bergás Gistihús, Grófin 8, 230 Reykjanesbær, 865-4236, bergas.is • Courtyard by Marriott, Aðalgata, 230 Reykjanesbær • Diamond Suites, Vatnsnesvegur 12, 230 Reykjanesbær, 420-7000, diamondsuites.is • Gistihús Keflavík, Vatnsnesvegur 9, 230 Reykjanesbær, 420-7000, kef.is/is/upplysingar/gistiheimili • Gistihús 1X6, Vesturbraut 3, 230 Reykjanesbær, 857-1589, 1x6.is • Hótel Berg, Bakkavegur 17, 230 Reykjanesbær, 422-7922, hotelberg.is • Hótel Keflavík, Vatnsnesvegur 12-14, 230 Reykjanesbær, 420-7000, kef.is

Sælureitur við sæinn Suðurnesjabær tekur vel á móti þér í sumar. Náttúran er einstök, fjörurnar fallegar og sólarlagið er óvíða fegurra. Þekkingarsetur Suðurnesja skartar einstakri náttúrugripasýningu með yfir 70 uppstoppuðum dýrum og ýmsum lifandi sjávardýrum og á Byggðasafninu á Garðskaga má sjá ýmsa muni sem tengjast búskaparháttum til sjós og lands ásamt einstöku vélasafni Guðna Ingimundarsonar. Í Suðurnesjabæ eru tvær sundlaugar, tveir 18 holu golfvellir, veitingahús og gistiaðstaða sem hentar öllum.

Kjörinn og óvenjulegur áfangastaður, bæði fyrir stuttar heimsóknir og lengri dvöl.

Við erum á

Facebook!

sudurnesjabaer.is VELKOMIN Í SUÐURNESJABÆ

• Hótel Keilir, Hafnargata 37, 230 Reykjanesbær, 420-9800, airporthotel.is • Home Gistihús, Þórsvellir 2, 230 Reykjanesbær, 897-1827 • Little White Castle, Aðalgata 17, 230 Reykjanesbær, 861-6811, littlewhitecastle.com • Nordic Guest House Keflavík, Vesturbraut 10a, 230 Reykjanesbær, 421-1933, nordicgistihus.is • Núpan Deluxe, Aðalgata 10, 230 Reykjanesbær, 565-3333, hotelnupan.com • Park Inn by Radisson Reykjavik Keflavik Airport, Hafnargata 57, 230 Reykjanesbær, 421-5222, parkinn.com/airport-hotel-keflavik • Svítan apartment Gistihús, Túngata 10 & 12, 230 Reykjanesbær, 663-1269, svitan.is, homeGistihús.is » Bílaleiga: • Caravan.is, Fuglavík 18, 230 Reykjanesbær, 864-5000, caravan.is • Camper Iceland, Grófin 14c, 230 Reykjanesbær, 567-0807, camper.is • Orange Bílaleiga, Grófin 7, 230 Reykjanesbær, 511-3111, orangecarrental.is • FairCar Iceland, Hólmbergsbraut 1, 230 Reykjanesbær, 571-7222, faircar.is • CheapJeep Bílaleiga, Hólmbergsbraut 1, 230 Reykjanesbær, 666-5444, cheapjeep.is • 11.is Bílaleiga, Holtsgata 54, 230 Reykjanesbær, 777-6611, 11.is • LAVA AUTO, Iðavellir 11, 230 Reykjanesbær, 519-4141, lavaauto.is • Arctic Bílaleiga, Iðjustígur 1, 230 Reykjanesbær, 421-4366, arctic.is • Lagoon Bílaleiga, Smiðjuvellir 3, 230 Reykjanesbær, 5152220, lagooncarrental.is • Hasso Bílaleiga, Vesturbraut 10, 230 Reykjanesbær, 5553330, hasso.is • Auto Bílaleiga, Vesturbraut 10, 230 Reykjanesbær, 5575750, autocarrental.is • Camper Iceland, Vesturbraut 10a, 230 Reykjanesbær, 4211933, campericeland.is » Kirkjur: Keflavíkurkirkja, Kirkjuvegur 28, 230 Reykjanesbær • Kirkjuvogskirkja, Kirkjuvogur 6, 233 Reykjanesbær ÞJÓNUSTA (235) » Bankar/Hraðbankar: Keflavíkur-flugvöllur, Flugstöð Leifs Eiríkssonar, 235 Reykjanesbær » Bensínstöðvar: • N1, Grænásbraut 552, 235 Reykjanesbær • N1, Háaleitishlað 4, 235 Reykjanesbær • ÓB Keflavík airport, Arnarvöllur 3, 235 Reykjanesbær 20

• Orkan, Arnarvöllur 4, 235 Reykjanesbær • N1, Blikavöllur 1, 235 Reykjanesbær » Veitingastaðir: Langbest, Keilisbraut 771, 235 Reykjanesbær, 421-4777, langbest.is » Gisting: • Airport Hótel Aurora Star, Blikavöllur 2, 235 Reykjanesbær, 595-1900, hotelairport.is • Base Hótel, Valhallarbraut 756-757, 235 Reykjanesbær, 519-1300, basehotel.is • Bed and Breakfast Keflavík Airport, Keilisbraut 762, 235 Reykjanesbær, 426-5000, bbkeflavik.com • Hótel Ásbrú, Valhallarbraut 461, 262 Reykjanesbær, 416-5000, hotelasbru.is • START Hostel, Lindarbraut 637, 262 Reykjanesbær, 420-6050, starthostel.is » Bílaleiga: • Geysir Bílaleiga, Arnarvöllur 4, 235 Reykjanesbær, 4550000, geysir.is • Go Iceland Bílaleiga, Blikavellir 3, 235 Reykjanesbær, 5673000, goiceland.com/ • Rent.is, Blikavellir 3, 235 Reykjanesbær, 567-3000, rent.is/ • Campervan Iceland, Blikavellir 3, 235 Reykjanesbær, 7767676, campervaniceland.com • Lotus Bílaleiga, Blikavellir 3 - Keflavík Airport, 235 Reykjanesbær, 787-4444, lotuscarrental.is • Blue Bílaleiga, Blikavellir 3 - Keflavíkurflugvöllur/Keflavík Airport, 235 Reykjanesbær, 773-7070, bluecarrental.is • SADcars, Bogatröð 2, 235 Reykjanesbær, 577-6300, sadcars.com • MK Bílaleiga, Bogatröð 31, 235 Reykjanesbær, 692-1322, mkcarrental.is • Skyr Campers - Iceland Camper Rental, Bogatröð 31, 235 Reykjanesbær, 692-1322, skyrcampers.is • Avis Bílaleiga, Flugstöð Leifs Eiríkssonar / Keflavik International Airport, 235 Reykjanesbær, 591-4000, avis.is • Sixt Rent a car Iceland, Flugstöð Leifs Eiríkssonar / Keflavik International Airport, Blikavellir, 235 Reykjanesbær, 5402221, sixt.is • Thrifty Bílaleiga, Keflavík Airport, Blikavellir 3, 235 Reykjanesbær, 515-7110, thrifty.is • Budget Bílaleiga, Keflavik International Airport, 235 Reykjanesbær, 421-5551, budget.is • Dollar Bílaleiga, Keflavik International Airport, Blikavellir 3, 235 Reykjanesbær, 515-7110, dollar.is • RED Bílaleiga, Keflavíkurflugvöllur, 235 Reykjanesbær, 519-9300, redcar.is • Touring Cars Iceland, Klettatröð 6, 235 Reykjanesbær, 783-0722, touringcars.eu • JS Camper Rentals, Klettatröð 6, 235 Reykjanesbær, 849-2220, js.is

Sala á netinu.

Við bjóðum upp á úrval lausna til að taka á móti greiðslum á netinu.

Við erum með lausnina.

Hafðu samband!

525-2080 sala@valitor.is valitor.is

ÞJÓNUSTA (260) » Lögregla: Brekkustígur 39, 260 Reykjanesbær » Apótek: • Apótekarinn Fitjum, Fitjar 2, 260 Reykjanesbær • Reykjanesapótek, Hólagötu 15, 260 Reykjanesbær » Bankar/Hraðbankar: • Fitj­um Njarð­vík, Fitjum 2, 260 Reykjanesbær • Landsbankinn, Krossmói 4a, 260 Reykjanesbær • Hótel Keflavík, Vatnsvegi 12-14, 260 Reykjanesbær » Bensínstöðvar: • ÓB Reykjanesbær, Fitjabakki 2-4, 260 Reykjanesbær • Orkan, Fitjar 1, 260 Reykjanesbær • Atlantsolía, Hólagata 20, 260 Reykjanesbær » Söfn: • Stekkjarkot, Fitjar, 260 Reykjanesbær, sofn.reykjanesbaer.is • Hljómahöll, Hjallavegur 2, 260 Reykjanesbær, 420-1030, hljomaholl.is • Rokksafn Íslands, Hjallavegur 2, 260 Reykjanesbær, 4201030, rokksafn.is • Víkingaheimar, Víkingabraut 1, 260 Reykjanesbær, 422-2000, vikingaheimar.is » Sundlaugar: Sundlaug Njarðvíkur, Norðurstígur 4, 260 Reykjanesbær, 421-2744 » Matvara: • Hagkaup, Fitjar 1, 260 Reykjanesbær • Krónan, Fitjar 1, 260 Reykjanesbær • Bónus, Fitjar 3, 260 Reykjanesbær • Góður kostur, Holtsgata 24, 260 Reykjanesbær • Nettó, Krossmói 4, 260 Reykjanesbær • Krambúðin, Tjarnabraut 24, 260 Reykjanesbær » Verslun: Raven Hönnun, Grænásbraut 506, 260 Reykjanesbær, 661-6999, ravendesign.is » Veitingastaðir: • Issi – Fish & Chips, Fitjar 3, 260 Reykjanesbær, 789-7773, issi.is • KFC - Kentucky Fried Chicken, Krossmói 2, 260 Reykjanesbær, 423-7200, kfc.is • Kökulist, Hólagata, 260 Reykjanesbær, 555-6655, kokulist.is • Serrano, Krossmóa 4, 260 Reykjanebær, 519-6920, serrano.is • Subway, Fitjum 2, 260 Reykjanesbær • Viking World, Víkingabraut 1, 260 Reykjanesbær, 422-2000, vikingaheimar.is » Gisting: • Hótel Greystone, Bolafótur 11, 260 Reykjanesbær, 421-5200, Hótelgrasteinn.is • Fit Hostel by the Airport, Fitjabraut 6a, 260 Reykjanesbær, 421-8889, fithostel.is 22

• Blue View bed and breakfast, Klettás 21, 260 Reykjanesbær, 868-4495, blueviewiceland.is • Raven-s Bed, Sjávargata 28, 260 Reykjanesbær, 777-4478, ravensbnb.is » Bílaleiga: • Keflavik Bílaleiga KEFCAR, Iðavellir 1, 260 Reykjanesbær, 777-6111, KEFCAR.is • Tjaldsvæði Cars, Njarðarbraut 1, 260 Reykjanesbær, 422-7770, Tjaldsvæðicars.is • Bílaleiga Iceland, Njarðarbraut 1, 260 Reykjanesbær, 7775600, lotuscarrental.is • Nordic Bílaleiga, Njarðarbraut 11, 260 Reykjanesbær, 7714200, nordiccarrental.is • Ice Rental Car, Njarðarbraut 15, 260 Reykjanesbær, 591-7900, icerentalcars.is • Xtra Bílaleiga, Njarðarbraut 19, 260 Reykjanesbær, 420-6615, xtracarrental.is • Happy Campers Bílaleiga, Stapabraut 21, 260 Reykjanesbær, 578-7860, happycampers.is » Kirkjur: • Ytri-Njarðvíkurkirkja, Brekkustígur 13, 260 Reykjanesbær • Innri-Njarðvíkurkirkja, Njarðvíkurbraut 38, 260 Reykjanesbær » Áhugaverðir Staðir: • Reykjanesviti, elsti viti á Íslandi, reistur árið 1878.

• Brú milli heimsálfa, á plötuskilum milli Evrópu og Ameríku.

• Gunnuhver, þekktasti hverinn á jarðhitasvæði Reykjaness • Stampar, gígaraði sem liggja frá sjó inn í land á vestanverðu Reykjanesi.

• Sólbrekkuskógur, skógarumhverfi rétt sunnan við gatnamótin við Reykjanesbraut til Grindavíkur.

SANDGERÐI Íbúar - 1.803 Sandgerði er sjávarþorp á vestanverðu Rosmhvalanesi, einnig kallað Miðnes. Ströndin er víðast lág, sendin og skerjótt, þar er mikið landbrot. Á síðustu áratugum hefur verið unnið að miklum hafnarbótum í Sandgerði. Í Sandgerði er Þekkingarsetur Suðurnesja sem er miðstöð rannsóknastarfs í náttúrufræðum og tengdum greinum á Suðurnesjum. Stoðstofnanir setursins, Náttúrustofa Suðvesturlands og Rannsóknasetur Háskóla Íslands á Suðurnesjum, eru staðsettar í sama húsi. Þekkingarsetrið býður upp á þrjár sýningar sem opnar eru almenningi.

Vegur var opnaður frá Sandgerði til Hafna um Ósabotna, og gefst nú vegfarendum kostur á að keyra skemmtilega hringleið um Reykjanesið. Sandgerðisbær er aðili að Reykjanes jarðvangi (Reykjanes Geopark).

Hvalsneskirkja var vígð 1887 og er byggð úr tilhöggnum steini. Grjótið var sótt í klappir í nágrenninu og var allur stórviður hússins fenginn úr fjörunum í nágrenninu, m.a. súlurnar. Árið 1945 fóru viðamiklar viðgerðir fram undir

umsjón Húsameistara ríkisins. Kirkjan er friðuð. » Lögregla: Miðnestorg 3, 245 Sandgerði » Bankar/Hraðbankar: Samkaup Sandgerði, Miðnestorgi 1, 245 Sandgerði » Bensínstöðvar: • N1, Hafnargata 7, 245 Sandgerði • Orkan, Strandgata 11A, 245 Sandgerði » Golf: Golfklúbbur Sandgerðis, Vallarhús, 245 Sandgerði, 423-7802, golf.is/gsg » Söfn: • Náttúrustofa Suðvesturlands, Garðvegur 1, 245 Sandgerði, 423-7458, natturustofa.is • Þekkingasetur Suðurnesja, Garðvegur 1, 245 Sandgerði, 4237555, thekkingarsetur.is • Bókasafn Sandgerðis, Suðurgata, 245 Sandgerði, 420-7575, sandgerdi.is/bokasafn-sandgerdhis/ » Sundlaugar: Íþróttamiðstöð Sandgerðis, Suðurgata, 245 Sandgerði, 420-7570, sudurnesjabaer.is » Matvara: Kjörbúðin, Miðnestorg 1, 245 Sandgerði » Verslun: • Listatorg, Vitatorg 9-13, 245 Sandgerði, 420-7555, listatorg.is • Ný Vídd listasmiðja, Vitatorg 9-13, 245 Sandgerði, 423-7960, sandgerdi.is/listalif » Veitingastaðir: • Mamma Mía, Tjarnargata 6, 245 Sandgerði, 423-7377 • Vitinn Vitatorg 7, 245 Sandgerði, 423-7755, vitinn.is » Gisting: • I-stay, Byggðavegur, 245 Sandgerði, 854-8424, istay.is • Sandgerdi Cottages, Þóroddsstaðir, 245 Sandgerði, 423-7748, farmholidays.is » Tjaldsvæði: I-stay, Byggðavegur, 245 Sandgerði, 854-8424, istay.is

GARÐUR Íbúar - 1.620 Garður er byggðarlag á nyrsta odda Reykjanesskagans.

Fyrrum var þar mikið útræði enda fengsæl fiskimið fyrir utan og stundaði margt aðkomumanna sjósókn úr Garðinum. Á Garðskaga er byggðasafn og þar er m.a. kort með upplýsingum um skipsströnd sem orðið hafa á Garðskagaflös. Garður er aðili að uppbyggingu Menningaseturs á Útskálum, en Útskálaprestssetrið er eitt elsta prestssetur landsins. Á Garðskaga er mikið um farfugla og hægt er að fræðast um þá á upplýsingaskiltum við bílastæðin. Gamli vitinn á Garðskaga var fyrst reistur á Garðskagatá 1897 en áður hafði verið þar leiðarmerki með ljóskeri. Frá gamla vitanum liggja skemmtilegar gönguleiðir.

Garðurinn dregur nafn sitt af fornum varnargarði sem talið er að bændur hafi hlaðið til þess að verja akra sína fyrir ágangi sauðfjár en kornyrkja var algeng á Reykjanesi á landnámsöld. Síðar nýttu menn garðinn sem vegvísi á milli Garðs og Sandgerðis. Enn má greina hluta af Skagagarðinum til móts við Útskálakirkju. Sveitarfélögin Sandgerði og Garður voru sameinuð 2018 og fékk hið nýja sveitarfélag nafnið Suðurnesjabær. » Bensínstöðvar: N1, Heiðartún 1, 250 Suðurnesjabær » Söfn: Byggðasafnið Garðskaga, Skagabraut 100, 250 Suðurnesjabær, 422-7220 » Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin Garði, Garðabraut 94, 250 Suðurnesjabær, 425-3145 » Golf: Golfklúbbur Suðurnesja, Hólmsvöllur (Leiran), 250 Suðurnesjabæ, 421-4100, gs.is » Gisting • Gistiheimilið Garður, Skagabraut 62a, 250 Suðurnesjabær, 660-7894, guesthousegardur.is • Lighthouse Inn, Norðurljósavegur 2, 250 Suðurnesjabær, 433-000, lighthouseinn.is • Gistiheimilið Seaside, Rafnkelsstaðavegur, 250 Suðurnesjabær, 616-6011, gardurguesthouse.is » Veitingastaðir: Veitingastaðurinn Röstin, Garðskagi, 250 Suðurnesjabær, 422-7220, gardskagi.com » Matvara: Kjörbúðin, Sunnubraut 4, 250 Suðurnesjabær, 422-7122, kjorbudin.is » Áhugaverðir staðir og útivist: • Fuglaskoðun við Garðskagavita.

• Strandgönguleið frá Garðskaga að Gerðabryggju.

VOGAR Íbúar - 1.312 Vogar er byggð vestast á Vatnsleysuströnd. Um aldir gekk sveitarfélagið undir nafninu Vatnsleysustandarhreppur en byggð hófst í hreppnum strax við landnám. Við StóruVogaskóla er stór steinn, sem vegur 450 kg. Hann er minnisvarði um Jón sterka Daníelsson (1771-1855) frá Stóru-Vogum. Jón var sagður rammur að afli og á hann að hafa fært steininn til þar sem hann var fyrir í StóruVogavörinni. Á Vatnsleysuströnd er Kálfatjarnarkirkja, ein stærsta sveitakirkja landsins, reist árið 1893. Meðal þjóna sóknarinnar var Sveinbjörn Hallgrímsson aðstoðaprestur en hann stofnaði hálfsmánaðarblaðið Þjóðólf ásamt Páli Melsteð. Sveinbjörn er talinn fyrsti íslenski atvinnublaðamaðurinn.

Keilir er 379 metra hátt móbergsfjall sem er einkennisfjall Reykjanesskagans. Tiltölulega auðvelt er að ganga á Keili og víðsýnt þegar þangað er komið (vegurinn að Keili er þó mjög torfær og grýttur). Ferðamálasamtök Suðurnesja hafa sett upp útsýnisskífu á Keili.

23

» Lögregla: Hafnargata 17, 190 Vogar » Bankar/Hraðbankar: N1 Vogum, Iðndal 2, 190 Vogar » Bensínstöðvar: N1, Iðndalur 2, 190 Vogar » FrisbíGolf: Í Aragerði » Golf: Golfklúbbur Vatnsleysustrandar, Kálfatjörn, 190 Vogar, 424-6529, gvsgolf.is/ » Söfn: • Lestrarfélagið Baldur - Bókasafn, Stóru-Vogaskóla, Tjarnargata 2, 190 Vogar, 440-6289, vogar.is/thjonusta/ bokasafn • Ljósmyndasafn, Vogar, 190 Vogar, 440-6200, myndir.vogar. is/main.php » Sundlaugar: Sundlaugin Vogum, Hafnargata 17, 190 Vogar, 440-6220, vogar.is/THjonusta/Ithrottamidstod/ » Matvara: Verslunin Vogum, Iðndal 2, 190 Vogar, 424-6631 » Gisting: • Arctic Wind Motel, Iðndal 1, 190 Vogar, 859-5588, arcticwind.eu • Ocean Front Iceland, Minna Knarrarnes, 190 Vogar, 897-6424, oceanfronticeland.is • Hótel Vogar, Stapavegur 7, 190 Vogar, 866-4664, Hótelvogar.is » Kirkjur: Kálfatjarnarkirkja, Kálfatjarnarkirkja, 191 Vogar » Áhugaverðir staðir: • Aragerði • Keilir, útsýnisskífa.

• Hrafnagjá, siggengi um 12 km langt og allt að 30 m hátt.

• Staðarborg, hringlaga steinhleðsluvirki sem á árum áðum var notað sem fjárrétt.

• Kálfatjarnarkirkja, reist árið 1893 og er staðsett á miðri Vatnsleysuströnd.

GRINDAVÍK Íbúar - 3.512 Grindavík er stærsta og jafnframt eina byggðin á sunnanverðum Reykjanesskaga. Landnámsmenn í Grindavíkurhreppi voru tveir: Molda-Gnúpur Hrólfsson, er nam Grindavík, og Þórir haustmyrkir Vígbjóðsson, er nam Selvog og Krýsuvík. Erfitt er að ársetja landnám Grindavíkur nákvæmlega en talið að Gnúpur, eða ættmenn hans, hafi komið til Grindavíkur á fjórða tug 10.aldar og líklega valið sér vetursetu í námunda við Hópið. Á miðöldum sigldu bæði þýskir og enskir kaupmenn til Grindavíkur. Árið 1627 hjuggu Tyrkir strandhögg í Grindavík og hertóku þar allmargt fólk. Í hrauninu allt í kringum bæinn má enn finna leifar af Tyrkjabyrgjum sem reist voru til að verjast frekari árásum. Upphaf kaupstaðarins sem nú stendur má rekja til þess að Einar Einarsson í Garðhúsum hóf verslun í húsi sem 24

hann byggði árið 1897 í Járngerðarstaðarhverfi. 1939 var grafið skipalægi inn í Hópið og upp úr 1950 hófst alvöru hafnargerð. Grindavík fékk kaupstaðarréttindi 1974. Sjósókn hefur ætíð verið undirstaða atvinnulífsins í Grindavík og bærinn er nú einn öflugasti útgerðarbær landsins með kraftmiklum og vel reknum útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækjum.

Kvikan er auðlinda- og menningarhús Grindavíkur. Þar eru tvær sýningar, annars vegar um jarðfræði Íslands þar sem dagt er frá undirstöðuatriðum íslenskrar jarðsögu á einfaldan og skýran hátt. Þar er líka Saltfisksetur Íslands þar sem sögu saltfiskverkunar á Íslandi eru gerð skil. Í Kvikunni er líka upplýsingamiðstöð ferðamanna og Guðbergsstofa, safn og sýning til heiðurs Guðbergi Bergssyni sem fæddur er í Grindavík. Minnisvarði eftir Ragnar Kjartansson um drukknaða sjómenn frá Grindavík er norðanvið sjómannastofuna Vör. Bærinn er líka vinsæll ferðamannastaður en Bláa lónið er í anddyri bæjarins. Í Grindavík eru fjölmargir veitingastaðir og ýmsir gistimöguleikar. Fjölbreytt afþreying er einnig í boði, hestaferðir, sundlaug, eldfjallaferðir og margt fleira. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurnesja, Grindavik, Vikurbraut 62, 240 Grindavik » Lögregla: Víkurbraut 25, 240 Grindavík » Bankar/Hraðbankar: • Bláa lónið, Bláa lóninu, 240 Grindavík • Landsbankinn, Víkurbraut 56, 240 Grindavík » Bensínstöðvar: • ÓB Grindavík, Hafnargata 7, 240 Grindavík • Orkan, Seljabót 1, 240 Grindavík • N1, Víkurbraut 31, 240 Grindavík » Golf: Golfklúbbur Grindavíkur, Húsatóftum, 240 Grindavík, 426-8720, gggolf.is » FrisbíGolf: Grindavík » Söfn: • KVIKAN - Auðlinda- og menningarhús, Hafnargata 12a, 240 Grindavík, 420-1190, grindavik.is/kvikan • Grindavík Bókasafn, Víkurbraut 62, 240 Grindavík, 420-1108, grindavik.is/bokasafn » Sundlaugar: Sundlaug Grindavíkur, Austurvegur 1, 240 Grindavík, 426-7555, visitgrindavik.is » Matvara: Nettó, Víkurbraut 60, 240 Grindavík » Veitingastaðir: • Brúin Restaurant, Hafnargötu 26, 240 Grindavík, 426-7080 • Bryggjan, Miðgarður 2, 240 Grindavík, 426-7100, bryggjan. com • Fish House Bar and Grill, Hafnargata 6, 240 Grindavík, 4269999, fishhouse.is • Hjá Höllu, Víkurbraut 62, 240 Grindavík, 896-5316, hjahollu.is • Lava (Bláa Lónið), Svartsengi, 240 Grindavík, 420-8800, bluelagoon.com

• Max’s Restaurant, Norðurljósavegur 1, 240 Grindavík, 4268650, nli.is • Moss (Bláa Lónið), Svartsengi, 240 Grindavík, 420-8700, bluelagoon.is • Papa´s Pizza, Hafnargata 7a, 240 Grindavík, 426-9955, papas. is • Salthúsið Restaurant, Stamphólsvegur 2, 240 Grindavík, 426-9700, salthusid.is • Sjómannsstofan Vör, Hafnargata 9, 240 Grindavík » Gisting: • Gistihús Borg, Borgarhraun 2, 240 Grindavík, 895-8686, Gistihúsborg.com • Gistihús Fiskanes, Hafnargata 17, 240 Grindavík, 695-8103, fiskanes.com • Harbour view, Austurvegur 26b, 240 Grindavík, 773-3993, harbourview.is • Northern Light Inn, Norðurljósavegur 1, 240 Grindavík, 4268650, nli.is • Silica Hótel, Svartsengi, 240 Grindavík, 420-8800, bluelagoon.com • The Retreat, Svartsengi, 240 Grindavík, 420-8700, bluelagoon.is » Tjaldsvæði: Tjaldsvæði Grindavíkur, Austurvegur 26, 240 Grindavík, 660-7323, visitgrindavik.is

SKELLTU ÞÉR Í SUND

REYKJANES

ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐ GARÐI Garðarbraut 94, 250 Garður +354 422 7300

» Kirkjur: Grindavíkurkirkja, Austurvegur 2, 240 Grindavík » Áhugaverðir staðir: Hópsnes, nesið milli Hraunsvíkur og Járngerðarstaðavíkur við Grindavík.

• Brimketill, sérkennileg laug í sjávarborðinu vestast í Staðarbergi • Kleifarvatn, eitt af stærstu vötnum landsins (um 8 km2).

• Eldborg við Geitahlíð, langstærstur fimm gíga sem liggja í gossprungu í hlíðum Geitafells • Þorbjörn, fjall rétt norður af Grindavík.

GH

HEIMAGISTING BORG / BORG GUESTHOUSE

SUNDLAUG SANDGERÐIS Skólastræti 2, 245 Sandgerði +354 425 3140

Borgarhraun 2, 240 Grindavík - +354 895-8686 ghborg@simnet.is - www.guesthouseborg.com

SUNDLAUG GRINDAVÍKUR 16

0,5

Austurvegur 1, 240 Grindavík +354 426 7555

Eitt

Árb

æja

safn

rsa

Lan

fn

á fi

dná

mm

Ljó

smy

mss

ýni

nda

ngi

saf

n

nR

eyk

jav

frá bæ rum Sjó

min

jas

íku

afn

ið í

stö

r

Rey

ðum

Borgarsögusafn Reykjavíkur, spennandi ferðalag í gegnum sögu og menningu. www.borgarsogusafn.is

kja

vík

Við

ey

Höfuðborgarsvæðið Í borgarsamfélaginu við Faxaflóa býr meira en helmingur þjóðarinnar, samtals 222.776 manns af 364.134 íbúum landsins. Með vaxandi fólksfjölda og auknum fólksflutningum til Suðvesturlands þegar leið á öldina tók byggð að þéttast víðar en í Reykjavík og Hafnarfirði.

Kópavogur byggðist hratt upp og byggð á Seltjarnarnesi tók að þéttast. Garðahreppur þandist út á skömmum tíma og varð að Garðabæ. Yngsti bærinn á höfuðborgarsvæðinu er Mosfellsbær sem varð til úr Mosfellssveit.

Atvinnulíf er ákaflega fjölbreytt á höfuðborgarsvæðinu.

Enn er þar stundaður sjávarútvegur en margháttuð iðnaðarframleiðsla, ferðaþjónusta, verslun, viðskipti og þjónusta skipta nú orðið æ meira máli. Á síðustu árum hafa greinar á sviði vísinda, hátækni og hugbúnaðargerðar vaxið hratt.

Fjölmörg söfn er að finna á Höfuðborgarsvæðinu, þ.a.m. Þjóðminjasafn Íslands, Borgarsögusafn Reykjavíkur, Listasafn Reykjavíkur, Listasafn Íslands og Safnahúsið.

Austurvöllur er vinsæll samkomustaður bæjarbúa

á sumrin og á sólríkum dögum fyllast sundlaugar borgarinnar jafnan af fólki. Harpa er tónlistar- og ráðstefnuhús í Reykjavík, ósamhverft en fagurt. Fyrir framan Hallgrímskirkju stendur Leifur Eiríksson landkönnuður, áfastur við steyptan stafn. Þá stendur annað draumkennt skip – Sólfarið eftir Jón Gunnar Árnason – við Sæbraut í miðborg Reykjavíkur. Fjölmargar gönguleiðir er að finna á Höfuðborgarsvæðinu, t.d. við Gróttu (vestanvert Seltjarnarnesið), Elliðaárdal, Heiðmörk, Úlfarsfell og Ástjörn. Það landsvæði sem í daglegu tali er kallað höfuðborgarsvæði er land Reykjavíkur og þeirra byggðarlaga sem næst borginni liggja: Hafnarfjarðar, Bessastaðahrepps, Garðabæjar, Kópavogs, Seltjarnarness og Mosfellsbæjar. Ná því mörk Höfuðborgarsvæðisins sunnan frá Kapelluhrauni upp á Kjalarnes.

27

REYKJAVÍK Íbúar - 132.080 Reykjavík er höfuðborg og einnig höfuðstaður valdsins; lista og menningar; og lands og þjóðar í sögulegum skilningi. Flest sem einhverju máli skiptir fyrir Ísland í nútímanum byrjar og endar í Reykjavík. Líkt og segir í Landnámabók byggði Ingólfur Arnarson – fyrsti landnámsmaður Íslands – sér bæ undir og nefndi Reykjavík þar sem borgin stendur í dag.

Reykjavík var lengi vel lítið og dauflegt sveitaþorp og meðan Ísland var sveitasamfélag sem átti allt sitt undir landbúnaði og fiskveiðum var ekki margt að gerast í borginni. Skúli Magnússon sem stofnsetti fyrstur einskonar iðnað á Íslandi á miðri 18. öld valdi honum stað í Reykjavík og þá hófst borgarmyndun.

Valdið þjappaðist saman við Tjörnina en þegar vélvæðing fiskiskipa varð almenn í lok 19. aldar og Íslendingar hófu fiskveiðar sem raunverulegan atvinnuveg með togaraútgerð í framhaldinu hófst sá öri flutningur úr sveit í borg. Stóra stökkið varð síðan þegar seinni heimsstyrjöldin kom til Íslands með nútímann í farteskinu.

Stundum er sagt að á þeim árum hafi Íslendingar stokkið í einu vetfangi frá miðaldasamfélagi til nútímans, sprett af hestinum og sest upp í bílinn, hætt að skrifa skinn og tekið upp símann.

Smátt og smátt er borgarsamfélagið við Faxaflóa að þéttast og þótt Reykjavík sjálf sé aðeins hluti af því sem 28

almennt er kallað höfuðborgarsvæðið þá búa á því svæði 233.034 íbúar af þeim 364.134 sem búa á landinu öllu. Um 64% íbúa landsins búa því á tiltölulega litlu svæði þar sem 104 þúsund ferkílómetrar tryggja að nægt rúm er fyrir alla. Í dag býður borgin upp á meiri fjölbreytni í afþreyingu en fullorðnir Reykvíkingar ólust upp við. Þekkt kennileiti – Hallgrímskirkja, Perlan, Árbæjarsafnið, Sólfarið, Höfði, o.s.frv. – standa nú innan um fjölda veitingastaða og hótela sem opnað hafa dyr sínar síðastliðin ár. Tónlistarog ráðstefnuhúsið Harpa var vígt í ágúst 2011. Hvergi eru fleiri söfn að finna en í Reykjavík. Listasafn Einars Jónssonar, elsta listasafn landsins, stendur við Eiríksgötu á Skólavörðuholtinu. Í borginni er einnig að finna Listasafn Íslands, Listasafn Reykjavíkur, Þjóðminjasafnið og Sjóminjasafnið.

Fyrir 30 árum var bjór ólöglegur á Íslandi, allir barir lokuðu á miðvikudögum, hundahald var ólöglegt í borginni og eina sjónvarpsrásin sendi ekki út á fimmtudögum og fór í mánaðarfrí á sumrin. Í dag er Reykjavík vettvangur fjölsóttra tónlistarhátíða, iðandi og fjölbreytts mannlífs þar sem umburðarlyndi og frelsi svífur yfir vötnum. Reykjavík er ein þeirra borga sem aldrei sefur. Margir koma til þess að taka þátt í kraftmiklu næturlífi borgarinnar þegar göturnar fyllast fram til morguns af dansandi fólki meðan miðnætursólin skín. Á sumrin sem og á veturnar iða sundlaugar borgarinnar af lífi. Undir lok árs 2017 var Sundhöllin opnuð á nýjan leik eftir mikla endurnýjun.

VERIÐ VELKOMIN Á BESTA HANDVERKSBJÓRBAR REYKJAVÍKUR* * SAMKVÆMT REYKJAVÍK GRAPEVINE “BEST OF REYKJAVÍK 2020”

FRAKKASTÍGUR 8A | BREWDOG.IS

Reykjavík er nógu stór í smæð sinni til þess að þar þrífst mannlíf í mörgum lögum. Sumt er opinbert og fer ekki fram hjá neinum meðan annað er smágerðara og krefst meiri athygli ferðalangs. » Söfn / Sýningar: • Þjóðminjasafnið, Suðurgata 41, 101 Reykjavík, 530-2200 • Árbæjarsafnið, Kistuhylur 4, 110 Reykjavík, 411-6300 • Landnámssýningin, Aðalstræti 16, 101 Reykjavík, 411-6300 • Ljósmyndasafn Reykjavíkur, Tryggvagata 15, 101 Reykjavík, 411-6300 • Sjóminjasafnið í Reykjavík, Grandagarður 8, 101 Reykjavík, 411-6300 • Listasafnið Reykjavíkur; Hafnarhúsið, Tryggvagata 17, 101 Reykjavík, 411-6400; Kjarvalsstaðir, Flókagata 24, 105 Reykjavík, 411-6420; Ásmundarsafn, Sigtún, 105 Reykjavík, 411-6430 • Listasafn Íslands, Fríkirkjuvegur 7, 101 Reykjavík, 519-9600 • Safnahúsið, Hverfisgata 15, 101 Reykjavík, 530-2210 • Grasagarður Reykjavíkur, 104 Reykjavík, 411-8650 • Listasafn Háskóla Íslands, Sæmundargata 2, 102 Reykjavík, 525-4000 • Elsa hús miðborgarinnar, Aðalstræti 10, 101 Reykjavík, 411-6375 • Aurora Reykjavík, Grandagarður 2, 101 Reykjavík, 780-4500 30

• Nýlistasafnið, Grandagarður 20, 101 Reykjavík, 551-4350, • Tales from Iceland, Snorrabraut 37, 105 Reykjavík, 518-4000 • Safn Ásgríms Jónssonar, Bergstaðastræti 74, 101 Reykjavík, 515-9600 • Listasafn Einars Jónssonar, Eiríksgata, 101 Reykjavík, 551-3797 • Hannesarholt, Grundarstígur 10, 101 Reykjavík, 511-1904 • Norræna Húsið, Sæmundargata 11, 101 Reykjavík, 551-7030 • Myntsafn Seðlabankans, Kalkofsnvegur 1, 101 Reykjavík, 569-9600 • Saga Museum, Grandagarður 2, 101 Reykjavík, 511-1517 • Listasafn Sigurjóns Ólafssonar, Laugarnestangi 70, 105 Reykjavík, 553-2906 • Hið íslenzka reðasafn, Laugavegur 116, 101 Reykjavík, 561-6663 • Pönksafn Íslands, Bankastræti 2, 101 Reykjavík, 568-2003 • Gröndalshús, Fischersund, 101 Reykjavík, 411-6020 » Sundlaugar: • Árbæjarlaug, Fylkisvegur 9, 110 Reykjavík, 411-5200 • Breiðholtslaug, Austurberg 3, 111 Reykjavík, 557-5547 • Grafarvogslaug, Dalhús 2, 112 Reykjavík, 510-4600 • Klébergslaug, Kjalarnes, 116 Reykjavík, 566-6879 • Laugardalslaug, Sundlaugarvegur, 104 Reykjavík, 411-5100

• Loftleiðalaug, Loftleiðir hotel, 101 Reykjavík, 444-4085 • Nauthólsvík, Nauthólsvegur, 101 Reykjavík, 511-6630 • Sundhöll Reykjavíkur, Barónstígur, 101 Reykjavík, 411-5350 • Vesturbæjarlaug, Hofsvallagata, 101 Reykjavík, 411-5150 » Áhugaverðir staðir: • Esjan, fjall á Kjalarnesi, vinsælt útivistarsvæði • Sólfarið, Listaverk eftir Jón Gunnar Árnason við Sæbraut í miðbæ Reykjavíkur • Hallgrímskirkja, 74,5 metra há kirkja á Skólavörðuholti • Perlan, bygging efst í Öskjuhlíðinni (arkitekt Ingimundur Sveinsson) • Gamla höfnin, höfn sem liggur út frá Kvosinni í miðborg Reykjavíkur • Viðey, eyja í Kollafirði rétt fyrir utan borgina • Harpa, tónlistar- og ráðstefnuhús á austurbakka Reykjavíkurhafnar • Tjörnin, stöðuvatn í miðbæ Reykjavíkur (gamalt sjávarlón sem lokaðist af fyrir rúmum 1200 árum) • Höfði, hús í Borgartúni þar sem Íslandsfundur Ronalds Reagan og Mikhaíls Gorbatsjev fór fram árið 1986 • Friðarsúlan, útilistaverk í Viðey eftir Yoko Ono • Nauthólsvík, lítil vík suðvestanmegin við Öskjuhlíð, þar er ylströnd sem tekin var í notkun árið 2000

KÓPAVOGUR Íbúar - 37.959 Kópavogur hefur síðustu árin verið annar stærsti bær landsins. Fram eftir 20. öld var þar engin teljandi byggð en árið 1936 var byrjað að úthluta nýbýlalöndum úr landi tveggja jarða á nesinu milli Kópavogs og Fossvogs. Fyrst í stað voru það aðallega Reykvíkingar sem byggðu sér þar sumarbústaði en smám saman voru þeir gerðir að ársíbúðum. Á stríðsárunum og um miðja öldina settist fjöldi fólks að í Kópavogi, ekki síst fólk af landsbyggðinni.

Var þá farið að skipuleggja bæinn og teikna ný hverfi. Árið 1950 voru íbúarnir orðnir 1650 en aðeins 15 árum seinna voru þeir 9.000 og síðustu árin hefur þeim fjölgað mikið.

Verslun, þjónusta og iðnaður eru helstu atvinnuvegirnir. Í Kópavogi má finna stærstu verslunarmiðstöð landsins og hæstu bygginguna (Smáratorg 3).

Gerðarsafn er listasafn í Kópavogi, staðsett í Hamraborg.

Safnið er kennt við myndhöggvarann Gerði Helgadóttur, sem hannaði meðal annars gluggana í Kópavogskirkju.

Hvatinn að byggingu safnsins var gjöf (u.þ.b. 1400 listaverk) sem erfingjar Gerðar Helgadóttur (1928–1975) færðu Kópavogsbæ árið 1977. Skilyrði fyrir gjöfinni var að Kópavogsbær skyldi byggja listasafn sem héldi minningu Gerðar á lofti. Þann 17. apríl 1994 opnaði Gerðarsafn við hátíðlega athöfn. Ár hvert býður Gerðarsafn upp á

Færð og ástand vega

Er leiðin greið?

Leitið upplýsinga í síma 1777.

Opið 8:00—16:00 á sumrin.

Nýjustu upplýsingar á Twitter @vegagerdin og www.vegagerdin.is

31

SKELLTU ÞÉR Í SU

HÖFUÐBORGASV

SUÐURBÆJARLAUG

SUNDHÖLL HAFNARFJARÐAR

Hringbraut 77, 220 Hafnarfjörður +354 565 3080

Herjólfsgötu 10 , 220 Hafnarfjörður +354 555 00

ÁSVALLALAUG

BREIÐHOLTSLAUG

Ásvöllum 2, 221 Hafnarfjörður +354 512 4050

Austurberg, 111 Reykjavik +354 557 5547

ÁRBÆJARLAUG

GRAFARVOGSLAUG

Fylkisvegur, 110 Reykjavik +354 411 5200

Dalhús, 112 Reykjavík +354 411-5300

UND

VÆÐIÐ

fjölbreyttar sýningar, jafnt innlendar og erlendar. Þrír sýningarsalir eru í safninu ásamt kaffistofu.

Náttúrufræðistofa Kópavogs var opnuð í desember 1983.

Upphaflega var stofan til húsa að Digranesvegi en var hún síðar flutt í Hamraborg (sama hús og Bókasafn Kópavogs).

Hlutverk Náttúrufræðistofunnar er að safna, varðveita og sýna náttúrugripi. Þá stendur stofan einnig að fræðslu og rannsóknum í náttúrufræðum, ásamt því að stuðla að náttúru- og umhverfisvernd.

HAFNARFJÖRÐUR

LAUGARDALSLAUG Sundlaugarvegur, 104 Reykjavík +354 411 5300

Íbúar - 29.971 Hafnarfjörður er meðal elstu bæja á Íslandi, ástæðan var fyrst og fremst góð hafnarskilyrði frá náttúrunnar hendi. Kaupmenn frá Þýskalandi og Englandi byrjuðu að stunda þar verslun á 15. öld en byggð fór þó ekki að vaxa þar að ráði fyrr en með þilskipaútgerð á 19. öld.

Sjávarútvegur, iðnaður, verslun og þjónusta hafa alla tíð verið höfuðatvinnuvegirnir en á síðustu áratugum hefur margháttað menningarlíf einnig blómstrað í bænum. Þar eru merkileg minja- og listasöfn. Eitt af elstu húsum Hafnarfjarðar er Vesturgata 6. Það er hús Bjarna Sivertsen riddara (s. 1763-1833) frá fyrstu árum 19. aldar en hann var helsti frumkvöðull byggðar í bænum.

MOSFELLSBÆR

SUNDHÖLLIN Barónstígur, 101 Reykjavík +354 411 5350

VESTURBÆJARLAUG Hofsvallagata, 107 Reykjavík +354 411 5150

Íbúar - 12.073 Mosfellsbær er vaxandi bæjarfélag í nágrenni Reykjavíkur (sjöunda stærsta bæjarfélag á Íslandi). Byggðin í Mosfellsbæ teygir sig frá Leiruvogi inn í næstu dali og kringum fellin. Landnámsmaðurinn Þórður skeggi Hrapsson nam þar land milli Leirvogsár og Úlfarsár (Korpu). Hann bjó að Skeggjastöðum, austarlega í Mosfellsdal. Bærinn á land að sjó í Leiruvogi og í hann falla þrjár ár: Leirvogsá, Kaldakvísl og Varmá.

Mosfellsbær er aðeins í 15 mínútna akstursfjarlægð frá miðborg Reykjavíkur.

Auknum áhuga á að stunda útivist og hvers kyns íþróttir hefur verið svarað með markvissri uppbyggingu útivistarsvæða fyrir bæjarbúa, gesti þeirra og ferðamenn. Á svæðinu við Íþróttamiðstöðina að Varmá er glæsilegur leikvangur ásamt sundlaug, þar sem eru fjölbreyttir möguleikar til íþróttaiðkana, jafnt fyrir börn sem fullorðna.

Fræðslustígar. Mjög víða í Mosfellsbæ má ganga sér til heilsubótar og skemmtunar. Margar gönguleiðir eru í bænum og merktir fræðslustígar víða, þar sem lesa má af skiltum ýmsan fróðleik um umhverfið. Skemmtileg göngu-/hjólaleið liggur frá bæjarmörkum Reykjavíkur og Mosfellsbæjar meðfram ströndinni að Íþróttamiðstöðinni að Varmá. Þá er falleg gönguleið eftir fræðslustíg frá Álafosskvos að Reykjum.

Af Lágafellsklifi er gott útsýni. Í góðu skyggni má sjá 33

KOMDU HEIM Í HAFNARFJÖRÐ

Frítt í sund fyrir börn og ókeypis aðgangur að söfnum

Komdu út að leika!

Komdu í sund!

Víðistaðatún, Hellisgerði, Helgafell og Seltún

Ásvallalaug, Suðurbæjarlaug og Sundhöll Hafnarfjarðar

Komdu á safn!

Byggðasafn Hafnarfjarðar, Bókasafn og Hafnarborg

Komdu að upplifa!

Vinalegir veitingastaðir, kósí kaffihús, hlýlegar verslanir og listagallerí

585 5500 hafnarfjordur.is

yfir höfuðborgina, sundin og eyjarnar. Snæfellsjökull rís handan Faxaflóa en Esjan norðan Kollafjarðar. Fræðast má um kennileiti og örnefni á útsýnismynd sem komið hefur verið fyrir á klifinu. Við kirkjugarðinn að Lágafelli er fræðsluskilti þar sem má lesa sér til um sögu kirkjunnar. Álafosskvos - Stekkjarflöt. Listaverkið „Hús skáldsins - hús tímans“ eftir Magnús Tómasson stendur á Stekkjarflöt vestan Álafosskvosar. Það byggir á merki Mosfellsbæjar með skírskotun í verk Halldórs Laxness. Á Álafossi stóð á sínum tíma vagga ullariðnaðar á Íslandi. Þar risu verksmiðjuhús og íbúðarhverfi þegar uppgangur verksmiðjunnar var sem mestur, á árunum 1919-1955. Nú hafa gömlu verksmiðjuhúsin fengið nýtt hlutverk. Í nokkrum þeirra hafa listamenn hreiðrað um sig og komið sér upp íbúðum, vinnuaðstöðu og galleríum. Í Verksmiðjusölu Álafoss eru munir úr gömlu verksmiðjunum og myndir frá þessu tímabili, og sýna brot af sögu ullariðnaðar í Mosfellsbæ.

Mosfellingurinn Halldór Laxness. Halldór Laxness rithöfundur fæddist í Reykjavík 23. apríl 1902. Hann fékk bókmenntaverðlaun Nóbels árið 1955 fyrir að endurnýja íslenska frásagnarlist. Halldór var ótrúlega afkastamikill rithöfundur og sendi frá sér 62 rit á 68 árum og hafa verk hans komið út á 43 tungumálum í meira en 500 útgáfum. Verk Halldórs hafa tryggt sér fastan sess meðal íslensku þjóðarinnar og má fullyrða að flestir Íslendingar hafi lesið einhver ritverka hans. Í Mosfellsdal, þar sem Halldór ólst upp á bænum Laxnesi, blasir hin sögufræga Mosfellskirkja við vegfarendum og gróðurhúsin kúra sunnanmegin í dalnum. Halldór byggði síðar hús fyrir sig

HAFNARFJÖRÐUR TJALDSVÆÐI Hjallabraut 51 - 220 Hafnarfjörður - +354 +354 565-0900 / 895-0906 - info@lavahostel.is - www.lavahostel.is

Opið/Open/Geöffnet 15.5.-15.9.

Great for groups!

0,3

og fjölskyldu sína við Köldukvísl og nefndi Gljúfrastein. Þar hefur nú verið opnað safn. Á efri árum ritaði Halldór bókina Í túninu heima og sótti efniviðinn m.a. á bernskustöðvar sínar í Mosfellsdal.

Inn af Bókasafni Mosfellsbæjar er Listasalur Mosfellsbæjar. Árlega eru settar upp u.þ.b. tíu sýningar í salnum, jafnt reyndra listamanna og nýgræðinga á sviðinu.

35

» Heilsugæsla: Heilsugæsla Mosfellsumdæmis, Þverholti 2, 270 Mosfellsbær » Apótek: • Apótek MOS, Háholti 13-15, 270 Mosfellsbær • Apótekarinn Mosfellsbæ, Þverholti 2, 270 Mosfellsbær » Bankar/Hraðbankar: • Krónan, Háholti 13-15, 270 Mosfellsbær • Mos­fells­bær, Þverholti 2, 270 Mosfellsbær » Bensínstöðvar: • N1, Háholt 2, 270 Mosfellsbær • Olís Langitangi, Langitangi 1, 270 Mosfellsbær • Atlantsolía, Sunnukriki 3, 270 Mosfellsbær » Golf: • Hlidarvollur and Bakkakot Gólfklúbbur, Æðarhöfði 36, 270 Mosfellsbær, 566-6999, golfmos.is • Kjölur Gólfklúbbur, Hlíðavöllur, 270 Mosfellsbær, 566-7415, gkj.is » Söfn: • Gljúfrasteinn, Gljúfrasteinn, 270 Mosfellsbær, 586-8066, gljufrasteinn.is • Hulduhólar, Hulduhólar, 270 Mosfellsbær, 566-6194, hulduholar.com • Listasafn og Bókasafn Mosfellsbæjar, Kjarni, Þverholt 2, 270 Mosfellsbær, 566-6822, bokmos.is/listasalur » Sundlaugar: • Lágufellslaug, Lækjarhlíð 1a, 270 Mosfellsbær, 517-6080 • Varmárlaug, 270 Mosfellsbær, 566-6254 » Matvara: • Krónan, Háholt 13-15, 270 Mosfellsbær • Bónus, Þverholt 2, 270 Mosfellsbær » Veitingastaðir: • Domino’s Pizza, Háholt 14, 270 Mosfellsbær, 581-2345, dominos.is • KFC - Kentucky Fried Chicken, Háholt 9, 270 Mosfellsbær, 570-6765, kfc.is • Subway, Háholt N1, 270 Mosfellsbær, 586-8077, subway.is • Olis - Quiznos, Langitangi 1, 270 Mosfellsbær, 566-7201, olis.is • Cafe Kjós, Meðalfellsvegi í Kjós, 276 Mosfellsbær, 566-8099, kaffikjos.is » Gisting: • Bæjarás 5 - Íbúðir, Bæjarás 5, 270 Mosfellsbær, 611-8699, 2cozyÍbúðir.com • Hótel Laxnes, Háholt 7, 270 Mosfellsbær, 566-8822, Hótellaxnes.is • Minna-Mosfell Gistihús, Minna-Mosfell, 271 Mosfellsbær, 669-0366, minnamosfell.net • Laxá in Kjos Gistihús, Ásgarði, Kjós, 276 Mosfellsbær, 8982230, hreggnasi.is • Eyrarkot Cottage, Kiðafell 2, 276 Mosfellsbær, 692-3025, 36

eyrarkot.is • Hjalli Travel Service, Kjós, 276 Mosfellsbær, 566-7019, kaffikjos.is » Kirkjur: Lágafellskirkja, Lágafellskirkja, 270 Mosfellsbær • Reynivallakirkja, Kirkja, 276 Mosfellsbær » Áhugaverðir staðir: • Stekkjarflöt - útilistaverkið „Hús tímans - hús skáldsins“ eftir Magnús Tómasson.

• Fræðslustígur liggur frá bæjarmörkum Reykjavíkur og Mosfellsbæjar við Úlfarsá meðfram ströndinni í Álafosskvos og Reykjahverfi og annar upp í Mosfellsdal. Fróðleikur um umhverfið á fræðsluskiltum.

• Lágafellsklif við Lágafellskirkju - Einstakt útsýni!

• Lágafellskirkja, s. 566-6165. Mosfellskirkja, s. 566-6113.

• Helgufoss í Köldukvísl. Tröllafoss í Leirvogsá.

GARÐABÆR Íbúar - 16.924 » Heilsugæsla: Heilsugæslan Garðabæ, Garðatorgi 7, 210 Garðabær » Apótek: • Lyfja Garðatorgi, Garðatorgi 5, 210 Garðabær • Costco Apótek, Kauptúni 3-7, 210 Garðabær • Apótek Garðabæjar, Litlatúni 3, 210 Garðabær » Bankar/Hraðbankar: • Garða­torg, Garðatorgi 1, 210 Garðabær • Ikea, Kauptúni 4, 210 Garðabær • Arion banki, Litlatún 1, 210 Garðabær » Bensínstöðvar: • Olís Garðabær, Hafnarfjarðarv.Olís b, 210 Garðabær • Costco, Kauptún 2, 210 Garðabær • Orkan X, Litlatún 1, 210 Garðabær » Golf: • Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar, Golfklúbbur Garðab, 210 Garðabær » Golfklúbbur Álftaness, Haukshús, 225 Álftanes, 856-2702, golf.is/gá • Golfklúbburinn Oddur, Urriðavatn, 210 Garðabær, 565-9092, oddur.is • GKG Gólfklúbbur, Vífilsstaðavegur, 210 Garðabær, 565-7373, gkg.is • Golfklúbburinn Setberg, Setberg, 221 Garðabær » FrisbíGolf: Garðabær » Söfn: • Hönnunarsafn Íslands, Garðatorg 1, 210 Garðabær, 512-1525, • Minjagarður að Hofstöðum, Kirkjulundur, 210 Garðabær,

525-8500, • Eimverk, Lyngás 13, 210 Garðabær, 698-9691, » Sundlaugar: • Sundlaug Garðabæjar, Ásgarður, 210 Garðabær, 591 4550 • Álftaneslaug, Breiðumýri, 225 Álftanes, 550 2350, gardabaer.is » Gisting: Gistihús Elsa, Fálkastígur 4, 225 Álftanes, 5650966, internet.is/Gistihúselsa » Matvara: • Krónan, Akrabraut 1, 210 Garðabær • Bónus, Kauptún 3, 210 Garðabær • Hagkaup, Litlatún 3, 210 Garðabær » Veitingastaðir: • Aktu Taktu, Ásgarður, 210 Garðabær, 565-8050, • Mathús Garðabæjar, Garðatorg 4B, 210 Garðabær, 571-3775, • Domino’s Pizza, Garðatorg 7, 210 Garðabær, 581-2345, • The Pizza, Smiðsbúð 9, 210 Garðabær, 578-8888, • Olis - Quiznos, v/ Hafnafjarðarveg, 210 Garðabær, 565-8010, » Kirkjur: • Vídalínskirkja, Kirkjulundur 3, 210 Garðabær • Bessastaðakirkja, Brekkuskógar 1, 225 Álftanes

SELTJARNARNES Íbúar - 4.726 » Apótek: Apótekarinn Eiðistorgi, Eiðistorgi 17, 170 Seltjarnarnes

38

» Bankar/Hraðbankar: • Eiðis­torg, Eiðistorgi 17, 170 Seltjarnarnes » Bensínstöðvar: • Orkan, Austurströnd 7, 170 Seltjarnarnes • Orkan X, Eiðistorg 11, 170 Seltjarnarnes » Golf: Nes Gólfklúbbur, Suðurnesi, 170 Seltjarnarnes, 5611930, nkgolf.is/ » FrisbíGolf: Seltjarnarnes » Söfn:Lyfjafræðisafnið, Safnatröð 3, 170 Seltjarnarnes, 561-7100, lfi.is » Söfn:Nesstofa, Safnatröð 3-5, 170 Seltjarnarnes, 530-2200, thjodminjasafn.is/minjar-og-rannsoknir/husasafn/husinkort/nr/333 » Sundlaugar: Sundlaug Seltjarnarness, Suðurströnd, 170 Seltjarnarnes, 561-1551 » Veitingastaðir: • Veislan, Austurströnd 12, 170 Seltjarnarnes, 561-2031, veislan.is • Arna Café, Eiðistorg 15, 170 Seltjarnarnes, 888-4224, arnakaffi.is • Olis - Quiznos, Sæbraut 2, 170 Seltjarnarnes, 553-5420, olis.is » Gisting: • Nes Residence, Látraströnd 54, 170 Seltjarnarnes, 692-1322, nesres.is » Kirkjur: Seltjarnarneskirkja, Kirkjubraut 2, 170 Seltjarnarnes

VisitAkranes

Welcome to Akraness

only 40 min drive from Reykjavík

Open all year round +354 433 1100 Gudlaug.NaturalPool Gudlaug.NaturalPool

GUÐLAUG HOT POOL

40

Vesturland Vesturland nær frá Botnsá í Hvalfirði að botni Gilsfjarðar.

Inn til landsins eru mörkin eftir vatnaskilum, Þórisjökli og Langjökli. Þessi landshluti er margbreytilegur, þéttbýli og strjálbýli í bland, víða er gróið land, hraun á öðrum stöðum og jöklasýn víða. Á Vesturlandi eru margir þekktir sögustaðir. Suðurhlutinn er láglendur en norðan á Snæfellsnesi er víðast stutt milli fjalls og fjöru nema austast.

Vesturland skiptist í fjögur megin héruð: Akranes og Hvalfjörð, Borgarfjörð, Snæfells og Hnappadalssýslu og Dalasýslu. Borgarfjarðarhérað er annað mesta láglendi landsins. Akrafjall og Skarðsheiði eru há fjöll en ströndin er lág og fyrir landi eru sker og grynningar, einkum undan Mýrum, sem er láglendið norðan Borgarfjarðar. Víða er mýrlent og upp frá flatlendinu ganga margir grösugir dalir. Mestir þeirra eru Skorradalur, Lundarreykjadalur, Reykholtsdalur og Norðurárdalur. Upp af innsveitum eru víðáttumikil heiðalönd: Holtavörðuheiði, Tvídægra og Arnarvatnsheiði. Skógar eru nokkrir en lágvaxnir.

Kunnastir þeirra eru Vatnaskógur í Svínadal og Húsafellsskógur í Hálsasveit. Jarðhiti er mestur í Reykholtsdal og á Sturlureykjum var fyrst byrjað að nýta heitt vatn og gufu til húshitunar hér á landi árið 1908. Í dalnum er Deildartunguhver, vatnsmesti hver landsins og líklegast á jörðinni. Frá honum er heitt vatn leitt til Borgarness og Akraness. Afar fágæt burknategund, Skollakambur, vex við hverinn og er hún friðuð. Í Reykholti bjó Snorri Sturluson á fyrri hluta 13. aldar, einn þekktasti sagnfræðingur, stjórnmálamaður og rithöfundur Íslandssögunnar. Ár eru margar í héraðinu. Þeirra helstar eru Hvítá, forn samgönguæð, Norðlingafljót, Þverá, Grímsá og Norðurá. Í Botnsá er Glymur, hæsti foss landsins. Stöðuvötn eru fjölmörg, Skorradalsvatn og Hreðavatn í byggð, Langavatn og Hítarvatn upp af Mýrum. Á Arnarvatnsheiði er fjöldi vatna, stærst þeirra er Arnarvatn stóra. Í

Hallmundarhrauni eru Surtshellir og Víðgelmir, þekktustu hraunhellar á landinu.

Snæfellsnes- og Hnappadalssýsla nær yfir Snæfellsnes vestan Hítarár og Gljúfurár á Skarðsströnd. Eftir nesinu gengur brattur fjallgarður og er hann hæstur yst. Þar er eldfjallið Snæfellsjökull (1446 m). Snæfellsjökull hefur lengi vakið forvitni og kemur eftirminnilega við sögu í bókmenntaverkum á borð við Ferðina að miðju jarðar eftir Jules Verne (sem kom fyrst út í íslenskri þýðingu undir nafninu Leyndardómar Snæfellsjökuls) og Kristnihaldi undir Jökli eftir Halldór Laxness. Árið 1993 áttu sér stað kostulegir atburðir við jökulinn þegar hópur fólks var sannfært um að það yrði lendingarstaður geimvera.

Innarlega á Snæfellsnesi er fjallgarðurinn næstum skorinn sundur af Hnappadal. Faxaflóaströndin er láglend og lítt vogskorin. Sandar eru áberandi, lón og mikið útfiri.

Vestan á nesinu er nokkurt undirlendi þakið hraunum.

Undir Jökli var áður mikið útræði. Í Dritvík, á Djúpalónssandi og Gufuskálum eru merkar minjar um sjávarútveg og endurspeglast sú menning í söfnum á Snæfellsnesi. Mikið fuglalíf er á Arnarstapa og víða á Snæfellsnesi utanverðu. Inn með Breiðafirði er Snæfellsnes vogskorið og láglendi er aðeins við víkur og

UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Borgarnes - Brúartorg 4 s. 437-2214.

Akranes - Suðurgata 57 s. 433 -1065 Snorrastofa - Reykholtis. 433-8000. Ólafsvík - Kirkjutún 2 s. 433-6929.

Grundarfjörður - Grundargata 35 s. 438-1881.

Stykkishólmur - travelininfo@stykkisholmur.is.

Búðardalur - Leifsbúð t. 434-1441

41

firði, einkum Grundarfjörð og Kolgrafafjörð. Á Snæfellsnesi eru fimm blómleg sveitarfélög; Eyja- og Miklaholtshreppur, Snæfellsbær, Grundafjarðarbær, Helgafellssveit og Stykkishólmsbær. Íbúar eru um 4.000 og landsvæðið sem sveitarfélögin ná yfir er tæplega 1.500 km2 að flatarmáli. Auk útgerðar og búskapar byggist atvinnulífið á Snæfellsnesi í dag uppá margs konar framleiðslu- og þjónustustörf auk vaxandi ferðaþjónustu.

Sveitarfélögin á Snæfellsnesi voru fyrst sveitarfélaga í Evrópu og fjórða samfélagið í heiminum til að öðlast umhverfisvottunina EarthCheck. Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull er yngsti þjóðgarður Íslands og sá eini sem nær að sjó, stofnaður 28. júní 2001.

Flatarmál hans er um 170 km2 en til stendur að stækka þjóðgarðinn lítillega á árinu 2020. Gestastofa þjóðgarðsins er við Malarrif. Að sunnan liggja mörk hans um austurjaðar Háahrauns í landi Dagverðarár og að norðan á austurmörkum Gufuskálalands. Jökullinn er innan þjóðgarðsins. Ströndin milli Arnarstapa og Hellna og Búðir eru utan þjóðgarðsins en þau svæði eru friðlönd í umsjón þjóðgarðsvarðar. Sama er að segja um náttúruvættið Bárðarlaug, friðlýst árið 1980. Á innanverðum Breiðafirði eru fjölmargar eyjar, stórar og smáar, Brokey er þeirra stærst en Flatey þekktust. Hún er nú eina eyjan sem enn er í byggð. Ár eru allar stuttar og stöðuvötn lítil. Láglendið er yfirleitt gróið nema hraunin.

Dalasýsla nær yfir Breiðafjarðardali og skagann milli Hvammsfjarðar og Gilsfjarðar (frá botni Álftafjarðar að botni Gilsfjarðar). Héraðið er lítið og fámennt en fornfrægt, sögusvið Laxdælu og þar eru rætur Sturlunga. Í Dölum skiptast á grösugir og hlýlegir dalir, sléttlendi, heiðar og lág fjöll. Upp frá Hvammsfirði ganga Laxárdalur, Haukadalur, Miðdalir og Hörðudalur. Í Haukadal eru Eiríksstaðir þar sem Eiríkur rauði bjó, sá er nam Grænland. Hans sonur var Leifur heppni sem fann meginland Norður-Ameríku árið 1000.

Aðalbergtegund á Vesturlandi öllu er blágrýti en þar er einnig grágrýti, móberg og líparít. Jarðlög eru allt að átta milljón ára gömul. Surtarbrandur finnst á Skarðsströnd og var hann unninn um tíma. Við Búlandshöfða og víðar á Snæfellsnesi finnast merkileg skeljalög og plöntusteingervingar frá ísöld.

KJÓS Íbúar - 238 Kjósin er blómleg landbúnaðarsveit við sunnanverðan Hvalfjörð og liggur frá Esjunni í suðri til norðurs allt að Hvalfjarðarbotni. Kjós merkir dalur. Laxá í Kjós, gjöful laxveiðiá, fellur úr Stíflisdalsvatni um Laxárdal til sjávar í Hvalfirði. Í miðri sveitinni er Meðalfell og sunnan við fellið Meðalfellsvatn. Úr því rennur áin Bugða og sameinast Laxá. Ferðaþjónusta er rekin á nokkrum bæjum í Kjós. Á Neðra Hálsi hefur verið rekið lífrænt mjólkurbú frá 2002. Margvísleg afþreying fyrir alla fjölskylduna er víða í boði. Þar er líka að finna góða aðstöðu fyrir hestamenn.

42

Félagsheimilið Félagsgarður stendur við Hvalfjarðarveg sunnan Laxár, þar er góð aðstaða fyrir ættarmót og einkasamkvæmi, svo sem brúðkaup, árshátíðir og afmæli. Á fjósloftinu á Kiðafelli má finna Samansafnið, fjölbreytt safn gamalla muna á borð við gamlar búvélar, stríðsminjar, sjávar- og landbúnaðarminjar og margt fleira. Þar má eðal annas sjá, einn elsta ísskáp landsins, áfengisbók fyrir karla frá skömmtunarárunum og hvalskurðarhníf Halldórs Blöndal. Á Hjalla í Kjósarhrepp er þjónustumiðstöð og Kaffi Kjós.

Markverðir staðir í Kjós eru m.a. Hvalfjarðareyri í utanverðum Hvalfirði, kjörinn fuglaskoðunarstaður, Maríuhöfn og Búðarsandur við Laxárvog þar sem talin er hafa verið ein elsta höfn landsins, Laxfoss og Þórufoss í Laxá, Steðji í Hvalfirði er friðlýst náttúruvætti og Glymur í Botnsá, einn hæsti foss landsins. Í sveitinni eru ýmsar gönguleiðir, t.d. kirkjustígur upp frá Reynivöllum niður að Fossá, yfir Svínaskarð og hægt er að ganga eftir Meðalfelli endilöngu. Í Kaffi Kjós er upplýsinga- og þjónustumiðstöð.

Maríuhöfn í Laxárvogi var einn stærsti kaupstaður landsins fram á 15. öld. Þangað gengu skip Skálholtsstóls enda var höfnin vel í sveit sett gagnvart samgönguleiðum til Þingvalla og uppsveita Árnessýslu. Þangað barst svarti dauði til landsins árið 1402 en talið er að um þriðjungur íbúanna hafi látist í farsóttinni.

HVALFJARÐARSVEIT Íbúar - 638 Hvalfjarðarsveit er blómleg sveit sem nær frá Hvalfjarðarbotni í austri, Skorradal í norðri, Borgarfjarðarbrú í vestri og Akraneskaupstað í suðri.

Landslagið er fjölbreytt, bæði allmikið undirlendi en einnig snarbrattar hlíðar formfagurra fjalla og vogskornar og lífauðugar strendur. Náttúrufegurð er víða all mikil og möguleikar óþrjótandi til að njóta frábærrar útiveru í nágrenni við höfuðborgarsvæðið. Saga allt frá landnámi er við hvert fótmál í Hvalfjarðarsveit, auk merkrar jarðsögu allt frá lokum ísaldar. Í Hvalfirði er Hótel og veitingastaður.

Glymur, hæsti foss landsins, er í Botnsdal í Hvalfirði. Upp að honum er spennandi gönguleið þó ekki fyrir lofthrædda eða fótfúna. Glymur er í Botnsá sem rennur úr Hvalvatni en það er hraunstíflað vatn, um 160 metra djúpt. Fyrir botni Hvalfjarðar gnæfa svo Hvalfell, 852 metra hár móbergsstapi, og Botnssúlur (1095m). Í Litlasandsdal í Hvalfirði er að finna elstu steinbrú á Íslandi, Bláskeggsárbrú, sem byggð var árið 1907 og endurgerð árið 2009. Um hana liggur skemmtileg göngu- og reiðleið. Í seinni heimsstyrjöldinni var Hvalfjörður vettvangur mikilla umsvifa bæði Breta og Bandaríkjamanna og í dag er rekið hernaðarminjasafn að Hlöðum. Þar er líka sundlaug. Á Bjarteyjarsandi er boðið upp á fjölbreytt úrval ferðaþjónustu, gönguferðir, fræðslu og leiðsögn. Þar er einnig hægt að versla landbúnaðarvörur beint frá býli.

Leggjabrjótur, þessi forna leið liggur úr Botnsdal yfir grýttan háls, Leggjabrjót (467m), til Þingvalla.

LÁTTU ÞÉR LÍÐA VEL KJARNAÐU ÞIG Í KRAUMA Í Krauma náttúrulaugum kemstu í beina snertingu við kjarna íslenskrar náttúru þegar þú baðar þig upp úr hreinu og tæru vatni úr Deildartunguhveri sem er kælt með vatni undan öxlum Oks. Fimm heitar laugar og ein köld umvefja þig með hreinleika sínum sem er tryggður með miklu vatnsrennsli og engum sótthreinsandi efnum.

Njóttu þín í gufuböðum og útisturtum eða í hvíldarherberginu við snark úr arineldi og fullkomnaðu daginn með notalegri stund á veitingastaðnum okkar sem býður upp á dýrindis rétti úr fersku hráefni úr héraði.

Láttu líða úr þér. Við erum til staðar allan ársins hring.

KJARNAÐU ÞIG Í KRAUMA @krauma_baths kraumageothermal

+354 555 6066 // krauma.is Deildartunguhver, 320 Reykholt

SKELLTU ÞÉR Í SUND

VESTURLAND

JAÐARSBAKKALAUG

SUNDLAUGIN ÓLAFSVÍK

Jaðarsbakkar, 300 Akranes +354 433-1100

Ennisbraut 11, 355 Ólafsvík +354 433-9910

LÝSULAUG

ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐIN BORGANESAR

Lýsuhólum, 356 Snæfellsbær +354 433-9917

Þorsteinsgata 1, 310 Borgarnes +354 433-7140

SUNDLAUGIN Á VARMALANDI Varmaland, 311 Borganesi +354 437-1401

KRAUMA Deildartunguhver, 320 Reykholt +354 555-6066 | www.krauma.is

Leggjabrjótsleiðin er geysivinsæl göngu- og reiðleið og víða má sjá vörðubrot á leiðinni. Þegar komið er yfir hálsinn niður í Öxarárdal er gengið fram hjá Svartagili og niður í Almannagjá á Þingvöllum. Gangan tekur 5-7 tíma.

Síldarmannagötur eru svo vinsæl gönguleið úr Hvalfirði yfir í Skorradal.

Brúin yfir Bláskeggsá var fyrsta steinsteypta brúin utan Reykjavíkur frá 1907. Hún hefur verið endurbyggð í upprunalegri mynd og er friðlýst. Í Geirshólma höfðust við Hólmverjar, ræningjalið undir forystu Harðar Grímkelssonar, sem sagt er frá í Harðar sögu Hólmverja.

Saurbær er kirkjustaður á Hvalfjarðarströnd en kirkjan er tilenkuð minningu Hallgríms Péturssonar. Talið er að hann hafi ort Passíusálmana í Saurbæ. Úr Hvalfirði koma margar skemmtilegar þjóðsögur og sagnir, meðal annars sagan af Katanesdýrinu og hvalnum Rauðhöfða.

AKR ANES

SUNDLAUG KLEPPJÁRNSREYKJUM

Kleppjárnsreykir, 320 Reykholt +354 435-1140

SUNDLAUGIN Á HLÖÐUM Hlöðum, 301 Akranes +354 433-8980

Íbúar - 7.411 Á Akranesi er margt skemmtilegt hægt að bralla og óvíða í bæjarfélögum má finna eins margar útivistarperlur – ýmist innan eða við bæjarmörk. Nægir þar að nefna Akrafjallið en það laðar að sér fjölda fólks á hverjum degi. Gönguferð út með sjó inn að Elínarsæti á sólbjörtu sumarkvöldi er einnig ógleymanleg, ekki síst vegna hins fjölskrúðuga fuglalífs sem þar er og þá er útsýnið á þessum slóðum afar fallegt. Írar námu land á Akranesi og halda Akurnesingar keltneskri arfleið sinni á lofti m.a. með bæjarhátíðinni Írskum dögum sem eru haldnir í byrjun júlí ár hvert.

Akranes er gamalgróið sjávarþorp og hófst útgerð snemma á Akranesi. Á 17. öld myndaðist fyrsti vísir að sjávarþorpi á Skaganum og hefur tengingin við hafið haldist æ síðan. Í gamla bænum er einnig kirkjan á Akranesi sem er frá árinu 1896.

Vitarnir á Breið njóta gríðarlegra vinsælda en þar er hægt er að njóta listviðburða, útsýnis og norðurljósadýrðar þegar veðurfarið býður upp á það á vetrartíma. Gamli vitinn er reistur 1918 en sá nýi 1943-44. Þá er vinsælt að leika sér á Langasandi sem er Bláfánavottuð baðströnd með skeljasandsfjöru. Þaðan er stundað sjósund og á sólardögum er ströndin oft þéttsetin fólki. Þar er einnig Guðlaug, náttúrulaug sem samanstendur af útsýnispalli, heitri setlaug og grunnri vaðlaug í flæðarmálinu.

Aðgangur í laugina er gjaldfrjáls og búningsklefar eru á staðnum. Auðvelt að gera sér glaðan dag í Garðalundi, þar sem m.a. er hægt að grilla, fara í strandblak, frisbígolf, fótbolta og ýmislegt fleira. Við hliðina á Garðalundi er Garðavöllur, sem er 18 holu golfvöllur. Á Akranesi eru tvær sundlaugar til viðbótar við Guðlaugu, Jaðarsbakkalaug og Bjarnalaug. Jaðarsbakkalaug er 25 m útisundlaug með 5 heitum pottum, gufu og vatnsrennibraut en Bjarnalaug er eldri innisundlaug. Á Akranesi er í boði fjölbreytt þjónusta fyrir ferðamenn, verslanir og veitingahús og tíðar og reglulegar ferðir Strætó bs. á milli Akraness og Reykjavíkur gefa möguleika 45

Fjölbreytt og frábær skemmtun

Menningarleg upplifun Byggðasafnið í Görðum Akranesviti

Velkomin á Akranes Skemmtileg útivist fyrir alla

Guðlaug og sjósund Göngu- og hjólaleiðir Fjallgöngur á Akrafjall

Eitthvað fyrir alla fjölskylduna Sund og fjöruferð Klifur og golf

á fjölbreyttum dagsferðum ferðamanna þarna á milli.

Akranes er vaxandi bær og fjölmennasti staður Vesturlands.

» FrisbíGolf: Akranes

» Upplýsingamiðstöð: Til húsa í Akranesvita, 300 Akranes, 894-3010, visitakranes.is

» Söfn: • Bókasafn Akraness, Dalbraut 1, 300 Akranes, 433-1200, bokasafn.akranes.is • Byggðasafnið í Görðum, Garðaholt 3, 300 Akranes, 433-1150, museum.is

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Akranesi, Merkigerði 9, 300 Akranes » Lögregla: Þjóðbraut 13, 300 Akranes » Apótek: • Apótekarinn Akranesi, Dalbraut 1, 300 Akranes • Apótek Vesturlands, Smiðjuvöllum 32, 300 Akranes » Bankar/Hraðbankar: • Íslandsbanki, Dalbraut 1, 300 Akranes • Akra­nes, Dalbraut 1, 300 Akranes • Akranes, Kirkjubraut 28, 300 Akranes • Landsbankinn, Þjóðbraut 1, 300 Akranes » Bensínstöðvar: • ÓB Akranes, Esjubraut, Esjubraut 45, 300 Akranes • Olís Akranes, Esjubraut, Esjubraut 45, 300 Akranes • Orkan, Skagabraut 43, 300 Akranes • Orkan X, Smiðjuvellir 32, 300 Akranes • Olís Akranes Suðurgata, Suðurgata 10, 300 Akranes • N1, Þjóðbraut 9, 300 Akranes

» Golf: Golfklúbburinn Leynir, Grímsholt, 300 Akranes, 4312711, leynir.is

» Sundlaugar: • Sundlaug Akranes, við Innnesveg, Jaðarsbökkum, 300 Akranes, 433-1100 • Guðlaug náttúrulaug, Langisandur, 300 Akranes, 833-7736, facebook.com/gudlaug.naturalpool » Matvara: • Krónan, Dalbraut 1, 300 Akranes • Krambúð, Garðagrund 1, 300 Akranes • Verslun Einars Ólafssonar, Skagabraut 9-11, 300 Akranes • Bónus, Smiðjuvellir 32, 300 Akranes » Verslun: Dyrfinna Torfadóttir, Gullsmiður, Stillholt 16-18, 300 Akranes, 464-3460, diditorfa.com » Veitingastaðir: • Subway, Dalbraut 1, 300 Akranes, 431-5577, subway.is • Olís - Quiznos, Esjubraut 45, 300 Akranes, 431-1650, olis.is • Restaurant Gamla Kaupfelagid, Kirkjubraut 11, 300 Akranes, 431-4343, gamlakaupfelagid.is

AKRANES

47

• Domino’s Pizza, Smiðjuvellir 32, 300 Akranes, 581-2345, dominos.is • Galito, Stillholt 16-18, 300 Akranes, 430-6767, galito.is • N1, Þjóðbraut 9, 300 Akranes, 431-2061, n1.is • Matarbúr Kaju (Café Kaja), Stillholt 23, 300 Akranes, 840-1665, facebook.com/matarburkaju • Kallabakarí (Brauða og Kökugerðin), Innesvegur 1, 300 Akranes, 431-1644, facebook.com/kallabakari » Gisting: • Teigur Gistihús, Háteigur 1, 300 Akranes, 431-2900, teigurakranes.com • Gallery Gistihús, Merkigerði 7, 300 Akranes, 868-3332, staywest.is • Akranes HI Hostel, Suðurgata 32, 300 Akranes, 868-3332, staywest.is • Akranes Gistihús, Vogabraut 5, 300 Akranes, 868-3332, staywest.is » Tjaldsvæði: Tjaldsvæði Akranes, Kalmansvík v/ Akranesveg, 300 Akranes, 895-0021, akranes.is » Bílaleiga: Brautin Bílaleiga, Dalbraut 16, 300 Akranes, 431-2157, braut.is » Kirkjur: Akraneskirkja, Skólabraut 13, 300 Akranes » Annað: Smiðjuloftið, Smiðjuvellir 17, 300 Akranes, 6239293, smidjuloftid.is/ ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Bensínstöðvar: • ÓB Ferstikla, Ferstikluskáli, 301 Akranes • ÓB Grundartangi, Katanesvegur 16, 301 Akranes » Sundlaugar: Sundlaugin að Hlöðum, Hlaðir Hvalfjarðarströnd, 301 Akranes, 433-8980, hvalfjardarsveit. is » Verslun: Gallery Hlésey, Hlésey, 301 Akranes, 566-7326, hlesey.is » Veitingastaðir: • Hótel Laxarbakki, Hvalfjarðarsveit, 301 Akranes, 551-2783, laxarbakki.is/laxarbakki • Hótel Glymur, Hvalfjörður, 301 Akranes, 430-3100, Hótelglymur.is/home/ • Skessubrunnur, Tunga 1, 301 Akranes, 863-1750, skessubrunnur.is » Gisting: • Hótel Laxarbakki, Hvalfjarðarsveit, 301 Akranes, 551-2783, laxarbakki.is/laxarbakki • Hótel Glymur, Hvalfjörður, 301 Akranes, 430-3100, Hótelglymur.is/home/ • Kalastaðir Cottages, Kalastaðir, 301 Akranes, 840-1225, kalastadir.com • Bjarteyjarsandur, 301 Akranes, 433-8831, bjarteyjarsandur.is 48

» Tjaldsvæði: • Hernámssetrið, Hvalfjarðarströnd, 301 Akranes, 433-8877, hernamssetrid.is » Kirkjur: • Innra-Hólmskirkja, Innra Hólmsland, 301 Akranes • Leirárkirkja, 301 Akranes • Hallgrímskirkja - Saurbæ, 301 Akranes » Áhugaverðir staðir/útivist: • Akratorg, Miðbæ Akraness • Strandlengjan og höfnin, Langisandur, Krossvík og Garðalundur (nálægt Safnasvæðinu, grillaðstaða og leiktæki fyrir börn).

• Gönguferðir t. d. út í gamla vitann, yst á Skipaskaga eða upp á Akrafjall.

• Fuglaskoðun á Elínarhöfða • Akranesviti, Breiðin Akranesi, s. 8942500.

• Opin leiksvæði á 17 stöðum í bænum

BORGARNES Íbúar - 2.012 Í Borgarnesi eru söguslóðir Egilssögu sem segir frá skáldinu mikla Agli Skallagrímssyni. Borgarnes var upphaflega hluti af landi Borgar á Mýrum og í Egilssögu er nesið sem bærinn stendur á nefnt Digranes.

Höfuðpersónur Eglu koma víða við sögu í örnefnum bæjarins. Skallagrímsgarður er skrúðgarður bæjarins og sagt er að þar sé Skallagrímur, faðir Egils, heygður með hesti sínum, vopnum og smíðatólum. Þar er einnig gosbrunnur eftir Guðmund frá Miðdal og lágmynd eftir dönsku listakonuna Anne Marie Carl-Nielsen sem sýnir Egil flytja lík Böðvars sonar síns í haug Skallagríms eftir að hann drukknaði í Hvítárósum. Út af Borgarnesi er Brákarey, sem kennd er við Þorgerði brák, fóstru Egils, en Skallagrímur húsbóndi hennar varð henni að bana með steinkasti á sundinu milli lands og eyjar. Brákarey er tengd við land með brú yfir Brákarsund. Í Litlu-Brákarey, rétt fyrir utan Englendingavík, hefur á síðustu árum verið byggt upp æðarvarp. Borgarnes og svæðið í kring býður upp á margar skemmtilegar gönguleiðir. Í Safnahúsi Borgarness eru tvær áhugaverðar sýningar í boði; Börn í 100 ár og Ævintýri fuglanna. Einnig eru þar tímabundnar sýningar, bóka- og skjalasafn.

Landnámssetur Íslands býður upp á Landnámssýningu, Egilssögu sýningu og fleiri viðburði en þar er einnig veitingahús og verslun. Á sögulofti Landnámsseturs eru reglulega settar upp leiksýningar og kunnir sagnamenn segja sögur. Í Borgarnesi er einnig samgöngusafn og leikfangasafn. Í Borgarnesi er góð íþróttaaðstaða, glæsileg sundlaugar-mannvirki og skemmtilegur 18 holu golfvöllur. Bjössaróló er fallegur minjastaður, leikvöllur fyrir börn, nefndur eftir Birni Guðmundssyni sem smíðaði leiktækin úr úr afgangsefni og var afar umhugað um umhverfismál langt á undan sinni samtíð.

Borgarfjarðarbrú er lengsta brú landsins eftir að Skeiðarárbrú var aflögð. Brúin er 520 m á lengd og var vígð árið 1981. Við brúarsporðinn er frábært bakarí og Kaffi Kyrrð hefur verið vinsæll viðkomustaður ferðamanna síðustu ár. Í bænum er gott úrval af kaffiog veitingastöðum og ísbúð ásamt sveitamarkaðnum Ljómalind þar sem eingöngu fást vörur framleiddar á Vesturlandi, bæði handverk og matvara. Þar er einnig upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn.

BORGARNES

» Lögregla: Bjarnarbraut 2, 310 Borgarnes » Apótek: Lyfja Borgarnesi, Borgarbraut 58 (Hyrnutorg), 310 Borgarnes » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki, Digranesgata 2, 310 Borgarnes » Bensínstöðvar: • N1, Brúartorg 1, 310 Borgarnes • Orkan, Brúartorg 6, 310 Borgarnes • Olís Borgarnes, Brúartorg 8, 310 Borgarnes • Atlantsolía, Vallarás 17, 310 Borgarnes » Golf: Golfklúbbur Borgarness, Hamar, 310 Borgarnes, 4371663, golf.is/gb » Söfn: • Safnahús Borgarfjarðar, Bjarnarbraut 4-6, 310 Borgarnes, 433-7200, safnahus.is/ • Landnámssetrið, Brákarbraut 13-15, 310 Borgarnes, 437-1600, landnam.is • Leikfangasafn Soffíu, Skúlagata 17, 310 Borgarnes, 896-8926 • Samgöngusafn- og Latabæjarsafn, Brákarey, Brákarbraut 20, 310 Borgarnes, 898-9298 » Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin Borgarnesi, Íþróttamiðstöðin, Þorsteinsgata 1, 310 Borgarnes, 433-7140 » Matvara: • Nettó, Borgarbraut 56-60, 310 Borgarnes • Bónus, Borgarbraut 57, 310 Borgarnes » Verslun: • Ljómalind - bændamarkaður, Brúartorg 4, 310 Borgarnes, 437-1400, ljomalind.is/?forsida • Upplýsingamiðstöð Borgarfjarðar, Ljómalind, Brúartorgi 4, 310 Borgarnes, 437-1400 • Fok Lífstílsverslun/Design Boutique, Hyrnutorg, Borgarbraut 58-60, 310 Borgarnes, 437-2277, fok.is » Veitingastaðir: • Englendingavik, Skúlagata 17, 310 Borgarnes, 555-1400, englendingavik.is • Food Station, Digranesgata 4, 310 Borgarnes, 430-5600 • Hótel B59, Borgarbraut 59, 310 Borgarnes, 419-5959, b59hotel.is • Geirabakarí Café Konditori, Digranesgötu 6, 310 Borgarnes, 437 1920, geirabakari.is/ • Hótel Borgarnes, Egilsgata 12-16, 310 Borgarnes, 437-1119, Hótelborgarnes.is • Icelandair Hótel Hamar, Golfvöllurinn, 310 Borgarnes, 433-6600, icelandairhotels.com/is/hotelin/hamar • Blómasetrið, Skúlagata 13, 310 Borgarnes, 437-1878, blomasetrid.is/ • N1, v / Brúartorg, 310 Borgarnes, 440-1333, n1.is • Olís - Service Staion - Quiznos, v/Brúartorg, 310 Borgarnes, 437-1259, olis.is 49

• Stöðin - Shell Service Station, v/Brúartorg, 310 Borgarnes, 437-1282, skeljungur.is • Ísbúð Ömmu Gógó, Borgarbraut 59, 310 Borgarnes » Gisting: • Bjarg, Bjarg, 310 Borgarnes, 437-1925, heyiceland.is/is/ gisting/detail/680/bjarg-i-borgarnesi • Borgarnes HI Hostel, Borgarbraut 9-13, 310 Borgarnes, 6953366, staywest.is • Hótel Borgarnes, Egilsgata 12-16, 310 Borgarnes, 437-1119, Hótelborgarnes.is • Egils Gistihús, Egilsgata 6 & Brákarbraut 11, 310 Borgarnes, 860-6655, egilsGistihús.is • Icelandair Hótel Hamar, Golfvöllurinn, 310 Borgarnes, 4336600, icelandairHótels.com/is/Hótelin/hamar • Kria Gistihús, Kveldúlfsgata 27, 310 Borgarnes, 845-4126, kriaGistihús.is/forsida • Blómasetrið, Skúlagata 13, 310 Borgarnes, 437-1878, blomasetrid.is/ • Englendingavik, Skúlagata 17, 310 Borgarnes, 555-1400, englendingavik.is • Hótel B59, Borgarbraut 59, 310 Borgarnes, 419-5959, b59hotel.is » Tjaldsvæði: Tjaldsvæði Borgarnes, Granastaðir, 310 Borgarnes, 775-1012 » Kirkjur: • Borgarkirkja, Borg kirkja, 310 Borgarnes • Borgarnesskirkja, Borgarbraut 4, 310 Borgarnes

BORGARFJÖRÐUR SUNNAN HVÍTÁR Skorradalur er syðstur Borgarfjarðardalanna og liggur að Skarðsheiði. Dalurinn er langur og þröngur og í honum miðjum er Skorradalsvatn, lengsta stöðuvatn á Íslandi, rúmlega 16 km langt. Dalurinn er gróinn og mikið til skógi vaxinn. Þar er mikil sumarhúsabyggð, sundlaug og tjaldstæði.

Hvanneyri er hluti af landnámi Skallagríms Kveldúlfssonar. Hvanneyri hefur öldum saman verið kirkjustaður og hefur myndast lítið samfélag í kringum landbúnaðarstofnanirnar sem þar eru. Má helst þar nefna Landbúnaðarháskóla íslands, gamal­gróna stofnun sem á rætur að rekja aftur til ársins 1889, Hagþjónustu landbúnaðarins, Landbúnaðarsafn Íslands og Ullarselið.

Lundarreykjadalur er næsti dalur norðan við Skorradal.

Uxahryggjarvegur yfir til Þingvalla liggur upp úr Lundarreykjadal. Krosslaug, eða Reykjalaug, er í landi Reykja í Lundarreykjadal. Laugin er um 42°C heit og er hún friðlýst. Sagan segir að þegar kristni var lögtekin árið 1000 hafi vestanmönnum ekki litist á að vera skírðir upp úr köldu vatni á Þingvöllum og því látið skíra sig í Krosslaug 50

í staðinn.

Deildartunguhver er í landi Deildartungu sem er stórbýli í neðanverðum Reykholtsdal. Hann er vatnsmesti hver landsins og gefur um 180 l/sek. af 97°C heitu vatni. Við hverinn vex afbrigði af burknanum Skollakambi. Hann finnst hvergi annars staðar hér á landi og er friðaður.

Hitaveita Akraness og Borgarness fær megnið af sínu heita vatni úr Deildartunguhver. Heita vatnið úr hvernum er veitt í laugar Kraumu sem standa steinsnar frá hvernum. Þar er einnig veitingastaður sem notar mestmegnis hráefni upprunnið í nærliggjandi sveitum eins og kjöt frá Mýranauti, ís frá ísgerðinni Laufeyju, geitakjöt frá Háafelli og bjór frá ölgerðinni Steðja.

Kleppjárnsreykir eru byggðahverfi skammt frá Reykholti. Þar er jarðhiti, sundlaug og tjaldstæði. Fyrir norðan Reykholtsdal ligur Hvítársíðan. Þar má meðal annars finna Geitfjársetrið Háafell þar sem lögð hefur verið mikil vinna í að varðveita íslenska geitastofninn. Hægt er að heimsækja geiturnar og á staðnum má einnig versla vörur úr geitaafurðum.

Hraunfossar heita fossar í nyrðri barmi Hvítárgljúfurs skammt fyrir neðan Barnafoss. Vatn streymir þar fram undan Hallmundarhrauni á um 1 km kafla. Hraunfossar og næsta nágrenni (Barnafoss) voru friðlýst árið 1987. Þaðan eru um 5 km upp að Húsafelli.

Húsafell er innsti bær í Hálsasveit, var fyrrum kirkjustaður og prestssetur. Þar er nú kapella. Séra Snorri Björnsson (1710-1803) var m.a. prestur á Húsafelli um tíma en um hann hafa myndast fjölmargar þjóðsögur. Hann var talinn heljarmenni að burðum og reyndi afl sitt á steini sem enn er við Húsafellstún og nefnist Kvíahella (180 kg). Listamaðurinn Páll Guðmundsson (afkomandi séra Snorra) hefur höggvið myndverk í steina í Bæjargili fyrir ofan Húsafellsbæ en þangað liggur göngustígur frá vinnustofu Páls þar á staðnum. Þá hefur Páll hlaðið svokallaða Draugarétt til minningar um séra Snorra en Snorri á að hafa kveðið niður drauga og sendingar í sérstakri rétt. Í Húsafellslandi er allvíðáttumikill skógur sem var friðaður árið 1974. Jarðhiti er í landi Húsafells.

Fjölmargar skemmtilegar gönguleiðir er að finna í Húsafelli og nágrenni. Má þar t.d. benda á leið sem liggur vestur úr sumarhúsabyggðinni og að Oddum, sem eru miklar uppsprettulindir með skógarhólmum og fjölbreyttu fuglalífi. Þaðan er stutt að ármótum Norðlingafljóts og Hvítár. Skammt fyrir neðan ármótin er Hundavaðsfoss í Hvítá. Um eina og hálfa klst. tekur að ganga þessa leið.

Fyrir ofan Húsafell í landi Hringsgils má finna Giljaböð, jarðhitalaugar byggðar úr náttúrusteini úr gilinu.

Ferðir í böðin með leiðsögumanni er hægt að bóka hjá Húsafelli. Í Húsafelli er hótel og tjaldsvæði, sundlaug og veitingastaðir. Hægt er að bóka ferðir frá Húsafelli upp á Langjökul til að skoða manngerðan íshelli (Into the Glacier).

BORGARFJÖRÐUR NORÐAN HVÍTÁR Hallmundarhraun er mikið hraun sem komið hefur úr eldvörpum við norðvesturjaðar Langjökuls og m.a. runnið niður í Hvítá við Gilsbakka í Hvítársíðu. Í Hallmundarhrauni hafa fundist einhverjir stærstu hraunhellar hér á landi: Surtshellir, Stefánshellir og Víðgelmir, auk annarra minni hella. Víðgelmir er 2 km fyrir innan Fljótstungu í Hvítársíðu.

Að rúmmáli er hann einn stærsti hellir í heimi. Hellirinn hefur verið friðaður síðan 1993 og er innganga í hellinn eingöngu leyfð með leiðsögn. Leiðsögumenn frá “The Cave” bjóða upp á stuttar (1,5 klst.) og langar (4 klst.) ferðir.

Arnarvatnsheiði, mikið heiðaflæmi (400-600 m hæð) norður og vestur af Eiríksjökli og Langjökli. Jökulurðir mynda ása og hæðir, þar skiptast á flóar, mýrar og melahryggir. Þar er mikill fjöldi vatna og er í flestum þeirra mikil fiskisæld.

Fuglalíf er mikið á Arnarvatnsheiði og var þar áður mikil eggja og fjaðratekja. Fyrrum áttu sekir menn oft bólstaði á Arnarvatnsheiði og er þess m.a. getið í Grettis sögu.

Grábrókarhraun er úfið apalhraun í Norðurárdal, víða vaxið mosa, lyngi og trjágróðri. Það hefur runnið frá sérkennilegum gjallgígum, Grábrókargígum, sem rísa vestan vegarins þegar farið er um Norðurárdal. Talið er að hraunið sé 23 þúsund ára gamalt. Gígarnir hafa nú verið friðlýstir sem náttúruvætti en hraunið er á náttúruminjaskrá. Göngustígur liggur upp á Grábrók.

Gangan upp er örstutt en gott útsýni yfir svæðið. Í hrauninu er mikið af fallegum uppsprettum, Paradísarlaut líklega þekktust þeirra.

Hreðavatn heitir bær og vatn í neðanverðum Norðurárdal. Í Hreðavatni er nokkur silungsveiði. Þar er mikil náttúru og litafegurð og margir áhugaverðir staðir í nágrenninu, s.s.

Laxfoss og Glanni í Norðurá.

Háskólaþorpið Bifröst er 500-600 manna byggð tengd Háskólanum á staðnum, þar eru m.a. kaffihús, verslun, veitingastaður, sumarhúsabyggð, golfvöllur og fjölbreyttar gönguleiðir. Háskólinn á rætur að rekja til Samvinnuskólans sem stofnaður var árið 1918 í Reykjavík en flutti að Bifröst 1955.

Borg er kirkjustaður og prestssetur. Bærinn stendur fyrir botni Borgarvogs er gengur inn vestan við Borgarnes. Á Borg bjó Skalla-Grímur Kveldúlfsson sem nam Borgarfjarðarhérað samkvæmt frásögn Landnámu. Sonur hans var Egill Skalla-Grímsson. Minnismerkið Sonatorrek eftir Ásmund Sveinsson (1893-1982) var reist á Borg árið 1985. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Borgarnesi, Borgarbraut 65, 310 Borgarnes, 432-1430 » Bensínstöðvar: • ÓB Baula, Borgaland, 311 Borgarnes • Orkan, Hreðavatnsl. 14, 311 Borgarnes • N1, Breiðablik, 311 Borgarnes

» Golf: • Glanni golfvöllur, Bifröst, 311 Borgarnes, 571-5414, golf.is/ggb • Golfklúbburinn Glanni, Hreðavatnsleið-Golfvöllur, 311 Borgarnes • Golfklúbburinn Skrifla, Nes, Reykholtsdal, 311 Borgarnes, 435-1472, nesreykholt.is » FrisbíGolf: • Háskólinn Bifröst, 311 Borgarnes • Hvanneyri 311 Borgarnes » Söfn: • Landbúnaðarsafnið, Hvanneyri, 311 Borgarnes, 844-7740, landbunadarsafn.is • Steðji Brugghús, Steðji, 311 Borgarnes, 896-5001, stedji.com/ » Sundlaugar: • Kleppjárnsreykir Sundlaug, Kleppjárnsreykir, 311 Borgarnes, 435-1140 • Hreppslaug Sundlaug, Skorradalur, 311 Borgarnes, 437-0027 • Varmaland, Stafholtstungum, 311 Borgarnes, 437-1401 » Verslun: Ullarselið - Wool Centre, Hvanneyri, 311 Borgarnes, 437-0077, ull.is » Veitingastaðir: • Hótel Bifröst, Bifröst, 311 Borgarnes, 433-3030, Hótelbifrost.is • The Grill House, Brúartorg 6, 310 Borgarnes, 437-1282, grillhusid.is • Rock´n´ Troll Café, Fossatún, Borgarbyggð, 311 Borgarnes, 433-5800, fossatun.is • Country Hótel Fossatún, Fossatún, Borgarbyggð, 311 Borgarnes, 433-5800, fossatun.is • Hraunfossar Restaurant, Hraunás 4, 311 Borgarnes, 862-7957, hraunfossar.is • Gistihús Hvítá, Hvítárbakki 7, 311 Borgarnes, 588-9122, Gistihúshvita.is/ • Hraunsnef country Hótel, Norðurárdal, 311 Borgarnes, 4350111, hraunsnef.is • Baulan, Stafholtstungur, 311 Borgarnes, 435-1440, baulan.is • Rjúkandi Hótel, Café & Restaurant, Vegamót, Snæfellsnes, 311 Borgarnes, 788-9100, rjukandi.com • Ensku Húsin Gistihús, Við Langá, 311 Borgarnes, 437-1826, enskuhusin.is/is/ » Gisting: • Hótel Bifröst, Bifröst, 311 Borgarnes, 433-3030, Hótelbifrost.is • Straumfjardara Fishing Lodge, Dal v/Straumfjarðará, Eyja- og Miklaholtshreppur, 311 Borgarnes, 864-7315, straumfjardara. is/?page_id=7 • Country Hótel Fossatún, Fossatún, Borgarbyggð, 311 Borgarnes, 433-5800, fossatun.is

51

BORGARFJÖRÐUR NATURE - CULTURE - ACTIVITIES - SERVICES

NES, REYKHOLTSDALUR Níu holu golfvöllur, veitingahús, gistiheimili og heitur pottur.

Við veg 518.

Sími 435 1472 | 893 3889 info@nesreykholt.is. www.nesreykholt.is

LANDBÚNAÐARSAFN ÍSLANDS HVANNEYRI

SAFNAHÚS BORGARFJARÐAR

Þar sem gamla og nýja sveitin mætast.

Börn í 100 ár og Ævintýri fuglanna. Sýningarnar eru opnar alla daga í maí, júní, júlí og ágúst 13:00-17:00 og alla virka daga á veturna 13:00-16:00. Á öðrum tímum samkvæmt samkomulagi

844 7740. ragnhildurhj@lbhi.is | www landbunadarsafn.is 52

Bjarnarbraut 4-6, Borgarnesi | Sími 433 7200 safnahus@safnahus.is | www.safnahus.is

REYKHOLT Reykholtskirkja og Snorrastofa Gestastofa og upplýsingar fyrir ferðamenn. Sýningar, fyrirlestrar og tónleikar.

Verslun með íslenskt handverk, lismuni, bækur og hljómdiska.

Rannsóknir og kynning á miðaldafræðum. Bókhlaða, gestaíbúð fyrir fræðimenn.

Aðstaða fyrir fundi, ráðstefnur og mannamót.

Opnunartímar: 1. apríl - 30. september daglega 10-18.

433 8000 | gestastofa@snorrastofa.is. www.reykholt.is | www.snorrastofa.is 53

• Fossatún Pod Village, Fossatún, Borgarbyggð, 311 Borgarnes, 433-5800, fossatun.is • Hótel Hafnarfjall, Hafnarfjall 2, 311 Borgarnes, 437-2345, Hótelhafnarfjall.is • Helluskógur 10, Helluskógur 10, 311 Borgarnes, homeaway.com/vacation-rental/p3662812 • Gistihús Milli Vina, Hvítárbakki 3, 311 Borgarnes, 785-1082, millivina.is • Gistihús Hvítá, Hvítárbakki 7, 311 Borgarnes, 588-9122, Gistihúshvita.is/ • Snorrastaðir, Kolbeinsstaðarhreppur, 311 Borgarnes, 435-6628, snorrastadir.is » Tjaldsvæði: • Snorrastaðir, Kolbeinsstaðarhreppur, 311 Borgarnes, 435-6628, snorrastadir.is • Hótel Eldborg, Laugagerðisskóli, 311 Borgarnes, 435-6602, Hóteleldborg.is • Varmaland Tjaldsvæði, Stafholtstungur, 311 Borgarnes, 775-1012 » Kirkjur: • Akrakirkja, Akrar kirkja, 311 Borgarnes • Álftanesskirkja, Álftanes kirkja, 311 Borgarnes • Álftártungukirkja, Álftártunga kirkja, 311 Borgarnes • Bæjarkirkja, Bær kirkja, 311 Borgarnes • Hvanneyrarkirkja, Hvanneyri kirkja, 311 Borgarnes • Kolbeinsstaðakirkja, Kolbeinsstaðir kirkja, 311 Borgarnes 54

• Lundarkirkja, Lundarland kirkja, 311 Borgarnes • Norðtungukirkja, Norðtunga kirkja, 311 Borgarnes • Staðarhraunskirkja, Staðarhraun, 311 Borgarnes • Stafholtskirkja, Stafholt kirkja, 311 Borgarnes • Hvanneyrarkirkja, Túngata 11, 311 Borgarnes • Fáskrúðarbakkakirkja, Eyja- og Miklaholtshreppur, 311 Borgarnes • Fitjakirkja, Fitjar-kirkja, 311 Borgarnes » Áhugaverðir staðir/útivist: • Skallagrímsgarður við Borgarbraut.

• Bjössaróló, leikvöllur við Skúlagötu.

• Einkunnir, útivistarsvæði utan við bæinn.

• Landnámssetur Borgarnesi, 437-1600, leiðsögn á sögustaði Egilssögu o.fl.

• Hvítá Travel, 661-7173, dagsferðir um Borgarfjörð • InHarmony, Gufuá, sögustund með vörðugöngu, geitalabb og heimsókn í fjárhús, 893-1793

REYKHOLT Reykholt er einn merkasti sögustaður landsins; menningarmiðstöð, kirkjustaður og prestssetur. Frægast er Reykholt vegna búsetu Snorra Sturlusonar (1179-1241) þar á árunum 1206-1241. Snorri er einn nafnkunnasti rithöfundur, skáld og fræðimaður sem Ísland hefur alið. Í Reykholti er forn laug sem nefnist Snorralaug. Frá

lauginni liggja leifar hlaðinna jarðganga í átt til bæjar. Í kirkjugarðinum er Sturlungareitur, þar er Snorri talinn vera grafinn. Jarðhiti er mikill í Reykholti. Snorrastofa stundar rannsóknir og kynningu á miðaldafræðum, sögu Reykholts og Borgarfjarðar, með sýningum og fyrirlestrum, veitir ferðamönnum þjónustu og leiðsögn og sér um tónleika í Reykholtskirkju. Í nágrenni Reykholts má finna fjölbreytt úrval ferðaþjónustu, eins og Deildartunguhver og laugarnar í Kraumu, Geitfjársetrið á Háafelli, Hraunfossa og Barnafoss. » Bensínstöðvar: • N1, Breiðvangur, 320 Reykholt • Orkan, Húsafellsland, 320 Reykholt » Golf: Golfklúbbur Húsafells, Húsafell, 320 Reykholt, 4351552, husafell.is » Söfn: Snorrastofa Reykholt, Reykholt, 320 Reykholt, 4338000, snorrastofa.is » Sundlaugar: • Krauma, Deildartunguhver, 320 Reykholt, 555-6066, krauma.is • Sundlaug Húsafells, Húsafell, 320 Reykholt, 435-1552, husafell.is/islenska/sundlaug • Giljaböð, skipulagt frá Húsafelli með leiðsögn, ekki er hægt að fara beint í böðin, 320 Reykholt, 866-5414, husafellcanyonbaths.is » Veitingastaðir: • Krauma, Deildartunguhver, 320 Reykholt, 555-6066, krauma.is • Húsafell Bistró, Húsafell, 320 Reykholt, 435-1550, husafell.is • Hótel Á, Kirkjuból, 320 Reykholt, 435-1430, hotela.is • Hverinn, Kleppjárnsreykir, 320 Reykholt, 571-4433, hverinn.is • FossHótel Reykholt, Reykholt, 320 Reykholt, 435-1260, islandsHótel.is/is/Hótelin/fosshotel-reykholt • Hótel Húsafell, Húsafell, 311 Borgarbyggð, 435-1551, hotelhusafell.is » Gisting: • Hótel Húsafell, Húsafell, 311 Borgarbyggð, 435-1551, hotelhusafell.is • Geirshlíð Gistihús, Flókadalur, 320 Reykholt, 435-1461, geirshlid.is • Brennistaðir, Flókadalur, 320 Reykholt, 696-1544, brennistadir.is • Signýjarstaðir, Hálsasveit, 320 Reykholt, 435-1218, signyjarstadir.is • Gistihús Gamli Bær, Húsafell, 320 Reykholt, 895-1342, husafell.is • Hótel Á, Kirkjuból, 320 Reykholt, 435-1430, Hótela.is • Hverinn, Kleppjárnsreykir, 320 Reykholt, 571-4433, hverinn.is • Kópareykir-Cottages, Kópareykir 1, 320 Reykholt, 435-1137, kopareykir.com • FossHótel Reykholt, Reykholt, 320 Reykholt, 435-1260,

islandsHótel.is/is/Hótelin/fossHótel-reykholt • Steindórsstaðir, Reykholtsdalur, 320 Reykholt, 435-1227, steindorsstadir.is » Tjaldsvæði: Húsafell Tjaldsvæði, Húsafell, 320 Reykholt, 435-1556, husafell.is » Kirkjur: • Gilsbakkakirkja, Gilsbakki kirkja, 320 Reykholt • Húsafell, Húsafell kapella, 320 Reykholt • Reykholtskirkja, Reykholt kirkja, 320 Reykholt • Síðumúlakirkja, Síðumúli kirkja, 320 Reykholt • Stóri Ás, Stóri Ás kirkja, 320 Reykholt » Annað: • Geitfjársetur, Háafell, 320 Reykholt, 845-2331, geitur.is » Áhugaverðir staðir/útivist: • Göngustígur upp með Búðará og meðfram fjallinu.

• Fuglaskoðunarhús við leirurnar skammt frá Andapollinum.

SUNNANVERT SNÆFELLSNES Eldborg er formfagur gígur í Kolbeinsstaðahreppi, 38 km fyrir norðan Borgarnes. Gígurinn rís um 60 m yfir hraunið í kring og er stærstur gíga á stuttri gossprungu, um 200 m í þvermál og 50 metra djúpur. Eldborg myndaðist fyrir um 58 þúsund árum og tilheyrir Ljósufjallaeldstöðinni.

Hraunið er mjög kjarri vaxið. Friðlýst árið 1974. Auðveldast er að ganga á Eldborg frá Snorrastöðum sunnan Eldborgar, leiðin liggur um kjarri vaxið hraun. Þegar komið er að borginni er hægt að fara upp á gígbarminn og ganga eftir honum allan hringinn. Nokkuð er bratt niður í gíginn og sums staðar þverhnípi, t.d. að norðan. Um 2,5 km eru frá Snorrastöðum að Eldborg.

SNÆFELLSBÆR Íbúar - 1.674 Snæfellsbær er á utanverðu Snæfellsnesi. Bæjarmörkin eru annars vegar í Staðarsveit, rétt vestan við Vegamót og hins vegar að norðan í Búlandshöfða. Íbúarnir búa flestir í þéttbýliskjörnunum Ólafsvík, Rifi og Hellissandi, en aðrir eru dreifðir um sveitir þess og minni þéttbýliskjarna á Hellnum og Arnarstapa. Í bæjarfélaginu eru því víðáttumikil óbyggð svæði þar sem auðvelt er að komast í snertingu við óspillta náttúru.

Hringvegur er um Snæfellsbæ og ef komið er akandi frá Reykjavík eftir vegi 54 er við Fróðárheiði hægt að velja að aka yfir heiðina og norður fyrir og þaðan hring um Jökulinn eða að aka um Útnesveg eftir vegi 574 í hring norðurfyrir.

Snæfellsjökull er því nokkurs konar miðja í bæjarfélaginu sem sést víða að. Íbúafjöldi í Snæfellsbæ 1. jan. 2020 var 1.674.

55

Búðahraun er á mörkum Staðarsveitar og Breiðuvíkur, runnið frá Búðakletti og er allt að 88 metrar á þykkt um miðbik þess. Hraunið er nokkuð úfið og þar vaxa í gjótum óvenjumargar burknategundir eða 11 af þeim 16 tegundum sem finnast hérlendis. Alls hafa fundist 130 tegundir plantna í Búðahrauni. Frá fornu fari hafa götur legið gegnum hraunið, þær nefnast Klettsgata, Jaðargata og Sjávargata. Búðir eru við Hraunhafnarós. Hið 140 ára gamla hús þar sem rekið var hótel um áratugaskeið brann til kaldra kola í febrúar 2001 en nú hefur nýtt hótel verið reist. Búðir eru kirkjustaður og þar var fornt skipalægi og verslunarstaður. Fjaran við Búðir er úr ljósum skeljasandi.

Snæfellsjökull yst á Snæfellsnesi er helsta tákn Vesturlands. Snæfellsjökull er megineldstöð (keila) með toppgíg sem hulinn er jökli. Gígskálin er um 200 m djúp, girt íshömrum. Á barmi skálarinnar rísa þrír tindar, Jökulþúfur. Þrjú mikil þeytigos hafa orðið í Snæfellsjökli á síðustu tíu þúsund árum, það síðasta um 600 árum fyrir landnám. Fyrst var gengið á Snæfellsjökul árið 1754 en það gerðu þeir Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson.

Snæfellsjökull hefur í tignarleik sínum og krafti verið umfjöllunarefni heimsfrægra rithöfunda á borð við Jules Verne og Halldór Laxness. Vegur að Snæfellsjökli, skammt sunnan við Gufuskála, liggur upp með Móðulæk um Eysteinsdal upp að jökulrótum. Vel akfær vegur öllum bílum. Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull var stofnaður 28. júní 2001.

Hann er alls um 167 km2 að flatarmáli og sá eini sem nær að sjó. Jökullinn er innan þjóðgarðsins. Gestastofa þjóðgarðsins er á Malarrifi. Þar er skemmtileg og fræðandi sýning fyrir alla aldurshópa. Í þjóðgarðinum eru afar fallegar hraunmyndanir, stórkostleg strandlengja og merkilegar sögulegar minjar um útræði fyrri tíma. Tjaldsvæði eru ekki innan þjóðgarðsins en ágæt tjaldsvæði eru rétt utan hans bæði á sunnan og norðanverðu Snæfellsnesi. Fjölbreytt gistiaðstaða er einnig í nágrenninu. Í þjóðgarðinum eru ótal gönguleiðir og hafa margar þeirra verið stikaðar og upplýsingaskilti sett upp. Landverðir bjóða einnig upp á stuttar gönguferðir með leiðsögn. Hægt er að kaupa gönguleiðakort um þjóðgarðinn á þremur tungumálum. Þúfubjarg og Lóndrangar. Þúfubjarg er miklir sjávarhamrar úr lagskiptu móbergi, hluti eldstöðvar, sem orðið hefur til við neðansjávargos líkt og Surtsey.

Lóndrangar, tveir klettadrangar (75 m og 61 m) nokkru vestar, eru líklega gígtappar þessarar eldstöðvar. Lengi voru Lóndrangar taldir ókleifir en vorið 1753 var hærri drangurinn klifinn. Áður fyrr var útræði frá Lóndröngum.

Sjást enn rústir af sjóbúðum. Fiskgarðar og fiskreitir eru í hrauninu fyrir ofan.

Djúpalónssandur og Dritvík. Á Djúpalónssandi, utarlega á Snæfellsnesi sunnanverðu, eru ýmsar sérkennilegar klettamyndanir og 4 aflraunasteinar frá þeim tíma er gert var út frá Dritvik: Fullsterkur (154 kg), Hálfsterkur (100 kg), Hálfdrættingur (54 kg) og Amlóði (23 kg). Skammt vestan við Djúpalónssand er Dritvík sem var um aldir ein fjölsóttasta vorverstöð landsins með fjölda verbúða. Talið að þar hafi verið allt að 600 vermenn. Fáar minjar eru nú sjáanlegar um þessa verstöð nema leifar af fiskgörðum 56

og fiskreitum uppi um hraunið. Róið var frá Dritvík tvo mánuði á ári. Í miðri víkinni skaga klettabríkur út í sjóinn, Bárðarskip og Dritvíkurklettur, milli þeirra er lendingin. Úr Dritvík er stikuð gönguleið beint norður í gegnum hraunið.

Kemur hún á akveginn skammt austan Hólahóla.

Vatnshellir er í Purkhólahrauni en hraunið er talið vera eitt hellaauðugasta hraun landsins. Hraunið er um 5 – 8 þúsund ára gamalt. Vatnshelli, eða hellakerfi hans, tilheyra fjórir hellar. Sá efsti er hinn eiginlegi Vatnshellir og er hann öllum opinn. Neðar eru þeir hlutar sem nefndir hafa verið einu nafni Undirheimar. Heildarlengd neðri hluta Vatnshellis er um 200 m. Lofthæð er víðast um 10 metrar.

Dýpsti hluti hellisins, Iður, er meira en 30 m undir yfirborði jarðar. Fallegar hraunmyndanir eru í hellinum, m.a. fallegar dropasteinsmyndanir. Hraunfoss hefur fallið niður í Iður og eru fallegir taumar niður eftir veggnum. Nafn sitt dregur hellirinn af því að áður fyrr var sótt vatn í hellinn og kúm frá Malarrifi brynnt við hann í þurrkatíð.

Gufuskálar. Þar eru minjar um sjávarútveg s.s. 200 fiskbyrgi og kjalför eftir báta í Gufuskálavör. Skammt frá eru rústir sem kallaðar eru Írsku búðir. Þær eru taldar vera frá landnámsöld. Fiskbyrgin eru merkar fornleifar, þau eru talin vera 700–500 ára gömul. Öndverðarnes er vestasti tangi Snæfellsness. Þaðan var útræði fyrrum og margar þurrabúðir. Á Öndverðarnesi er hlaðinn brunnur sem heitir Fálki og er gengið niður í hann eftir 17 steinþrepum. Suður frá Öndverðarnesi eru Svörtuloft. Bæði þar og á Öndverðarnesi eru vitar. Upp frá Öndverðarnesi er allmikil hraunbreiða, Neshraun. Þar má finna margir góðar merktar gönguleiðir.

Skarðsvík er hömrum girt vík með hvítum skeljasandi. Þangað liggur vegur með bundnu slitlagi. Á ökuleiðinni út að Öndverðarnesi skammt vestan við Skarðsvík er bílastæði og leiðaskilti sem vísar á Vatnsborg, Neshóla og Grashólahelli. Leiðin að Vatnsborg er stikuð en Vatnsborg er djúpur eldgígur sem ókleift er niður í. Í botni gígsins er gróskumikill burknagróður. Út frá Vatnsborg eru margar áhugaverðar gönguleiðir. Skemmtilegt er t.d. að halda áfram frá Vatnsborginni og skoða Neshólasvæðið og Grashólahelli, hann er vestan í Grashól, sem er vestasti hóllinn í hólaþyrpingunni. Fallegar hrauntraðir liggja vestur af Grashól og á Öldungahól. Þaðan er hægt að ganga á Saxhólsbjarg og Skálasnaga, þar sem vitinn er.

Björgin iða af fuglalífi yfir sumarið. Fjölmargar aðrar gönguleiðir eru um þetta sérstæða svæði. » Bensínstöðvar: ÓB Arnarstapi, Fellaslóð 1, 356 Snæfellsbær » Golf: • Golfklúbburinn Jökull, Fróðá/Golfvöllur, 356 Snæfellsbær • Golfklúbbur Staðarsveitar, Ytri-Garðar Staðarsveit, 356 Snæfellsbær, 435-6789, langaholt.is » Sundlaugar: • Lýsuhólslaug, Lýsuhólsskóli/Lýsuhólslaug, 356 Snæfellsbær, 433-9917

SNÆFELLSJÖKULL ÚR DRITVÍK

Gestastofan á Malarrifi Sumaropnun: 10:00 – 17:00, vetraropnun: 11:00 – 16:00 Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull Sími: 436-6888 nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

www.snaefellsjokull.is

» Veitingastaðir: • Hótel Búðir, Búðir, Staðarsveit, 356 Snæfellsbær, 435-6700, budir.is • FossHótel Hellnar, Hellnum, 356 Snæfellsbær, 435-6820, islandshotel.is/is/hotelin/fosshotel-hellnar • Fjöruhúsið, Hellnum, 356 Snæfellsbær, 435-6844, facebook.com/FjoruhusidHellnum • Traðir Gistihús, Traðir, 356 Snæfellsbær, 431-5353, tradirGistihús.net • Arnarstapi Center, Arnarstapi, 356 Snæfellsbær, 435-6783, arnarstapicenter.is • Stapinn, Arnarstapi, 356 Snæfellsbær, 865-6740 • Samkomuhúsið, Arnarstapi, 356 Snæfellsbær, 615-1962 » Gisting: • Arnarstapi Center, Arnarstapi, 356 Snæfellsbær, 435-6783, arnarstapicenter.is • Böðvarsholt HI Hostel, Böðvarsholt í Staðarsveit, 356 Snæfellsbær, 435-6699, hostel.is/hostels/bodvarsholt-hihostel • Hótel Búðir, Búðir, Staðarsveit, 356 Snæfellsbær, 435-6700, budir.is • Gíslabær Hellnum, Gíslabær, Hellnum, 356 Snæfellsbær, 898-8885, 123.is/gislabaer • FossHótel Hellnar, Hellnum, 356 Snæfellsbær, 435-6820, islandsHótel.is/is/Hótelin/fossHótel-hellnar • Gistihús Hof, Hofgarðar, 356 Snæfellsbær, 846-3897, gistihof.is • Traðir Gistihús, Traðir, 356 Snæfellsbær, 431-5353, tradirGistihús.net • Gistihús Langaholt, Ytri-Garðar Staðarsveit, 356 Snæfellsbær, 435-6789, langaholt.is » Kirkjur: • Brimilsvallakirkja, Brimilsvellir Kirkja, 356 Snæfellsbær • Búðakirkja, Búðir, 356 Snæfellsbær • Hellnakirkja, Hellnar kirkja, 356 Snæfellsbær • Staðastaðarkirkja, Staðarstaður, 356 Snæfellsbær

ARNARSTAPI OG HELLNAR Á Arnarstapa er talsverð útgerð og vaxandi sumarbústaðabyggð. Þar er hótel, tjaldsvæði, gistihús og veitingastaðir. Ströndin er afar fögur. Á þremur stöðum hefur sjávargangur holað bergið og myndað op innan við bjargbrúnina. Gýs sjórinn þar upp í stórbrimum svo að brimsúlurnar þeytast hátt í loft upp. Sérkennilegur klettur, Gatklettur, er vestur með ströndinni. Steinlistaverkið Bárður Snæfellsás eftir Ragnar Kjartansson myndhöggvara setur mikinn svip á svæðið.

Smábátahöfnin við Arnarstapa var endurbætt árið 2002 og 58

er í dag eina höfnin á sunnanverðu Snæfellsnesi. Vitinn við Arnarstapa var byggður árið 1941.

Hellnar eru um þrjá km fyrir vestan Arnarstapa. Þar er hótel og kaffihús. Mikið útræði var þar fyrrum og voru Hellnar um aldir ein af stærstu verstöðvum á Snæfellsnesi. Fagrar klettamyndanir eru við sjóinn.

Mikill hellir er í Valasnös, hann heitir Baðstofa og er frægur fyrir birtu og litbrigði. Ásgrímsbrunnur á Hellnum er kenndur við Ásgrím Hellnaprest (1758-1829). Hann hjó brunn í bergið þar sem aldrei hafði áður verið vatn.

Ströndin við Stapa og Hellna er friðlýst síðan 1979.

Gestastofa Þjóðgarðsins Snæfellsjökuls er 10 km vestur af Hellnum, að Malarrifi. Þar er líka Vatnshellir, hraunhellir í suðurhlíðum Purkhólahrauns. Hellirinn hefur verið gerður aðgengilegur með hringstiga en umferð um hann er aðeins leyfð með leiðsögn.

HELLISSANDUR OG RIF Íbúar Hellissandi - 355 Íbúar Rifi - 138 Sagt er að á Hellissandi hafi myndast fyrsti byggðakjarni sem kalla mætti sjávarþorp á Íslandi fyrr á öldum. Þaðan var mikið útræði enda stutt á miðin. Sjóminjasafnið á Hellissandi varðveitir muni og segir sögu árabátaútgerðar undir Jökli, en miklar minjar um útgerð og byggð fyrri alda eru í kring um Hellissand. Sjómannagarður er við Sjóminjasafnið, þar hefur verið byggð upp gömul þurrabúð sem tilheyrir safninu og í garðinum stendur líka höggmyndin „Jöklarar“ eftir Ragnar Kjartansson, sem er minnismerki tileinkað sjómönnum. Tvö önnur falleg útilistaverk eru einnig á Hellissandi, það er „Beðið í von“ eftir Grím Marinó Steindórsson, það stendur við Brekknavör, sem var helsti lendingarstaður við Hellissand fyrr á tímum. Svo er listaverkið „Sigling“ eftir Jón Gunnar Árnason sem stendur fyrir framan Bæjarskrifstofur Snæfellsbæjar, þetta verk er systurverk og undanfari „Sólfarsins“ sem stendur við Sæbrautina í Reykjavík. Á Hellissandi er líka fallegur og skjólsæll skógarreitur sem gaman er að heimsækja á góðum degi. Einnig er þar nýtt og vel búið tjaldstæði í góðu skjóli í hraunjaðri Sandahrauns. Nokkur þjónusta er á Hellissandi, bæði fata- og gjafavöruverslun, hárgreiðslustofa, hraðbúð, kaffihús, veitingastaðir og gisting. Á Hellissandi má finna talsvert magn veggmynda og götulistaverka sem lífga upp á yfirbragð bæjarins.

Kirkjustaðurinn Ingjaldshóll er svo fyrir ofan Hellissand, en þar segja sögur að Kristófer Kólumbus hafi haft vetursetu á leið sinni um heiminn og frétti þá af landafundum í vestri sem leiddi til könnunarleiðangurs hans til Vesturheims. Að Ingjaldshóli er gaman að koma, kirkjan þar er byggð 1903 og er fyrsta steinsteypta kirkjan. Þaðan er mjög víðsýnt, en mjög falleg jökulsýn er af þessu svæði. Þar eru líka minnismerki um Eggert Ólafsson og Ingibjörgu konu hans, sem „niður í bráðan Breiðafjörð, í brúðar örmum sökk“. Milli Hellissands og Rifs liggur malbikaður göngustígur eftir móum og sjávarbökkunum,

Stundum þarf tvo til - því að sumt virkar betur saman Heilsutvenna uppfyllir daglega vítamín- og steinefnaþörf Íslendinga í tveimur perlum.

VERT

LEYNIVOPN ÞJÓÐARINNAR

HOTEL VARMALAND

er nýtt hótel, í undurfögru umhverfi í Borgarfirði, í aðeins klukkustundarfjarlægð frá Reykjavík.

Hótel Varmaland telur alls 60 herbergi, fundarsal, bar, setusvæði og hinn glæsilega veitingastað Calor, sem tekur allt að 130 manns í sæti og er með stórbrotið útsýni yfir Borgarfjörðinn.

Við gerum tilboð samdægurs í árshátíðir, fundi eða aðra mannfagnaði og sérsníðum að óskum þínum. Í nágrenni hótelssins má komast í fjölbreytta afþreyingu.

Eins og t.d. náttúrulaugar, bjórsmakk í brugghús, reiðtúr, hellaskoðun með leiðsögn eða ferð í Ísgöng með akstri fram og tilbaka. hotelvarmaland.is

●

Tel. +354 419 5000

●

info@hotelvarmaland.is

þetta er falleg og þægileg gönguleið sem á að vera öllum fær, og þar er mikið fuglalíf og margt að sjá. Í Rifi er stór og góð höfn, mikið og fjölskrúðugt fuglalíf og hefur verið komið fyrir ágætri aðstöðu til fuglaskoðunar við Rifsós. Stórt kríuvarp var í Rifi, sem á tímabili var talið vera það stærsta í Evrópu, en má nú muna sinn fífil fegri, þar sem varp kríunnar hefur misfarist vegna fæðuskorts undanfarin ár. Byggðin í Rifi er ung og flest húsin eru byggð eftir miðja og á seinni hluta síðustu aldar. Þar er þó að finna söguminjar frá fyrri tíð eins og Björnsstein, þar sem Björn ríki, hirðstjóri og æðsti trúnaðarmaður konungs á Íslandi var veginn 1467, en þá var veldi Englendinga mikið í Rifi og var þá sagt „róstugt var í Rifi, þá er ríki Björn þar dó“. En sagt er að þetta víg hafi komið af stað stríði milli Englendinga og Dana sem varði í 5 ár. Í Rifi er gott kaffihús og gistihús. Farfuglaheimilið Frystiklefinn er starfrækt í uppgerðu og endurnýjuðu fiskvinnsluhúsí í Rifi. Ásamt því að bjóða gistingu stendur Frystiklefinn fyrir lista-og menningardagskrá. » Bankar/Hraðbankar: Hellissandur, Klettsbúð 4, 360 Hellissandur » Bensínstöðvar: • N1, Útnesvegur 10, 360 Hellissandur » Söfn: • Hvíta húsið (lokað sumarið 2020), Krossavík, 360 Hellissandur, 692-4440, hvitahus.is • Sjóminjasafnið í Sjómannagarðinum, v/Sandahraun, 360 Hellissandur, 844-5969, sjominjar.is » Matvara: Hraðbúðin, Útnesvegur 10, 360 Hellissandur » Veitingastaðir: • N1, við Sandahraun, 360 Hellissandur, 436-6611, n1.is • Viðvík Restaurant,360 Hellissandur, Snafellsnes- Og Hnappadalssysla, Iceland • Gilbakki Kaffihús, v/Höskuldarbraut, 436-1001, facebook.com/gilbakki • Viðvík Restaurant, 360 Hellissandur, Snafellsnes- og Hnappadalssýsla, 436-1026 » Gisting: • West Park Gistihús, Gufuskálar, 360 Hellissandur, 837-7700, westpark.is • The Freezer Hostel, Hafnargata 16, Rifi, 360 Hellissandur, 833-8200, thefreezerhostel.com • Welcome Hótel Hellissandur, Klettsbúð 9, 360 Hellissandur, 487-1212, hellissandur.welcome.is » Tjaldsvæði: Hellissandur Tjaldsvæði, við Sandahraun, 360 Hellissandur, 433-6929, snb.is » Kirkjur: Ingjaldshólskirkja, Ingjaldshóll kirkja, 360 Hellissandur » Áhugaverðir staðir/útivist: • Sæmundur Kristjánsson, s. 4366767/8939797, söguferðir á valda staði og þjóðleiðir.

• Trjágarðurinn Tröð: Grillaðstaða með borðum.

• Gönguleið niður að Keflavíkurbjargi.

ÓL AFSVÍK Íbúar - 1.000 Ólafsvík er annar stærsti þéttbýliskjarninn á Snæfellsnesi. Ólafsvík er í fjallafaðmi en Ólafsvíkurenni dregur nafn sitt af landnámsmanninum Ólafi belg sem nam land milli Ennis og Fróðár. Í Ólafsvík er góð höfn, blómleg útgerð og fiskvinnsla, líkt og í Rifi. Bæjarstæði er óvíða fegurra en í Ólafsvík. Í Ólafsvík vekur fossinn Bæjarfoss mikla athygli en hann vakir yfir bænum og er fallega upplýstur á veturna, einnig vekur fögur og reisuleg kirkja athygli flestra, en hún hefur einstakan byggingarstíl. Hákon Hertervig teiknaði kirkjuna og hún er prýdd steindum gluggum eftir Gerði Helgadóttur. Í miðbæ Ólafsvíkur er fallegur sjómannagarður, sá fyrsti á Íslandi. Tilgangur garðsins er að minnast þeirra og heiðra þá sem týnt hafa lífi við störf á sjó. Í miðjum garðinum er gamalt friðað hús sem nú er kaffihús (kaffihúsið verður lokað sumarið 2020).

Fjölmargar góðar gönguleiðir eru liggja um Ólafsvík og nágrenni. Má þar nefna að gaman er að ganga meðfram Gilinu og upp með Ólafsvíkurenni - en þar má finna sjónskífu á stað er kallast „Bekkurinn“. Þá er Mattíasargata mjög vinsæl gönguleið, en þá er gengið meðfram fjallsbrúnni á Arnarverpinu. Þaðan er mjög fallegt útsýni yfir byggðina og út yfir Breiðarfjörð. Í Ólafsvík hefur verið komið upp skemmtilegu verslunarog verkháttasafni í „Gamla Pakkhúsinu“, gömlu verslunarhúsi sem reist var árið 1844 og stendur í hjarta bæjarins. Þar er líka handverkssala íbúa Snæfellsbæjar.

Bakvið Pakkhúsið í Átthagastofu Snæfellsbæjar má finna Upplýsingamiðstöð Snæfellsbæjar sem veitir allar þær upplýsingar sem nauðsynlegar eru ferðamönnum. Í Gallerí Jökli við höfnina má kaupa handverk og handunnar vörur frá fólki af svæðinu. Sundlaug Snæfellsbæjar er í Ólafsvík, innilaug og útisvæði með vaðlaug, heitum pottum og rennibraut. Tjaldsvæðið í Ólafsvík er við austari enda bæjarins og er því strax þegar komið er að bænum frá Fróðárheiði/Grundarfirði/Reykjavík. » Upplýsingamiðstöð: Átthagastofa/Upplýsingamiðstöð Snæfellsbær, Kirkjutún 2, 355 Ólafsvík, 433-6929 » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Ólafsvík, Engihlið 28, 355 Ólafsvík » Lögregla: Bankastræti 1, 355 Ólafsvík » Apótek: Apótek Ólafsvíkur, Ólafsbraut 24, 355 Ólafsvík » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Ólafsbraut 21, 355 Ólafsvík » Bensínstöðvar: • Orkan, Ólafsbraut 27, 355 Ólafsvík • N1, Ólafsbraut 57, 355 Ólafsvík

» Golf: Golfklúbburinn Jökull, Fróðá, 355 Ólafsvík, 861-9640, golf.is/pages/klubbasidur/golfklubburinnjokull/ » Söfn: Pakkhúsið (Byggðasafn), Ólafsbraut 12, 355 Ólafsvík, 857-5050, facebook.com/utgerdinolafsvik » Sundlaugar: Ólafsvík Sundlaug, Ennisbraut 11, 355 Ólafsvík, 433-9910 » Matvara: Þín verslun, Norðurtangi 1, 355 Ólafsvík » Veitingastaðir: • Hraun Restaurant, Grundarbraut 2, 355 Ólafsvík, 431-1030 • Sker Restaurant, Ólafsbraut 19, 355 Ólafsvík, 436-6625 » Verslun: Útgerðin (í gamla Pakkhúsinu - verslun með handverk og hönnun), Ólafsbraut 12, 355 Ólafsvík, 857-5050, facebook.com/utgerdinolafsvik » Gisting: • Ólafsvík Apartments, Ennisbraut 2, 355 Ólafsvík • Bikers Paradise, Sandholt 45, 355 Ólafsvík • Náttskjól Homestay, Brautarholt 2, 355 Ólafsvík • Welcome Apartments, Ólafsbraut 19, 355 Ólafsvík • Anchor in Ólafsvík, Grundarbraut 8, 355 Ólafsvík • North Star Guesthouse, Ólafsbraut 20, 355 Ólafsvík • Gisting og Gallerí, Brautarholt 7, 355 Ólafsvík, 831-1411, gistihusgalleri.net • Við Hafið Gistihús, Ólafsbraut 55, 355 Ólafsvík, 436-1166 » Tjaldsvæði: • Ólafsvík Tjaldsvæði, Hvalsá, 355 Ólafsvík, 433-6929, snb.is » Kirkjur: • Ólafsvíkurkirkja, Kirkjubraut 8, 355 Ólafsvík

62

siglingu, notið stórfenglegs útsýnis, rennt fyrir fisk, kíkt á lunda og aðra sjófugla. Ef hafið heillar ekki er hægt að fara í hringferð um Snæfellsnesið með rútu þar sem boðið er upp á leiðsögn. Segja má að Grundarfjörður sé miðbær Snæfellsness, liggur mitt á milli Stykkishólms og Ólafsvíkur á norðanverðu Snæfellsnesi. Í bænum er mikið úrval af gististöðum, glæsilegt hótel, tvö hostel, heimagisting, sumarhús og svo auðvitað tjaldsvæði og sundlaug. Grundarfjörður var einn hinna sex verslunarstaða sem fengu verslunarréttindi þegar verslun var gefin frjáls árið 1786.

Sundlaugin er aðeins einn af áhugaverðum afþreyingarmöguleikum. Einnig má nefna golfvöllinn, hestaleigur, kaffihús og veitingastaði. Sögumiðstöðin í Grundarfirði hýsir bókasafn, upplýsingamiðstöð, Bæringsstofu, Ljósmyndasafn Bærings Cecilssonar, leikfangasafnið Þórðarbúð og bátinn Brönu og sýningu í kringum hana. Rekin er matvöruverslun á staðnum ásamt áfengisverslun, apóteki og handverkshúsi. Þrátt fyrir að flestir ferðamenn komi landleiðina þá koma þúsundir á hverju ári með skemmtiferðaskipum sem leggja að Grundarfjarðarhöfn.

Klakkur. Austan megin fjarðarins. Klakkur er 380 m hátt fjall en í því vestanverðu er skál með tjörn. Þjóðsagan segir að í Klakkstjörn fljóti upp óskasteinar á Jónsmessunótt. Skemmtilegt er að ganga fram á Klakkshausinn sem er í vestur lengst mót Grundarfirði og horfa þaðan út á Breiðafjörð. Ganga á Klakk er í meðallagi erfið. Tekur hátt í þrjá klukkutíma með góðri viðdvöl.

Eyrarfjall. Í Framsveit, farið er framhjá golfvellinum.

Létt ganga fyrir flesta, upp 352 metra hátt fjall, eftir fjárgötu. Stórkostlegt útsýni, á góðum degi má jafnvel sjá Snæfellsjökul.

» Áhugaverðir staðir/útivist: • Sæmundur Kristjánsson, 436-6767/893-9797, gönguferðir í nágrenni Ólafsvíkur • Gallerí Jökull, Norðurtangi 3, 355 Ólafsvík, 865-0451.

» Upplýsingamiðstöð: Upplýsingamiðstöð Grundarfjarðar, Grundargata 35, 350 Grundarfjörður, 438-1881

GRUNDARFJARÐARBÆR

» Bankar/Hraðbankar: • Grundarfjörður, Grundargötu 30, 350 Grundarfjörður

Íbúar - 824 Kirkjufell, bæjarfjall Grundarfjarðar, er eitt af þekktustu fjöllum Íslands ef ekki heimsins alls. Ekki er óalgengt að erlendir ljósmyndarar heimsæki Ísland til að mynda þetta einstaka fjall. Kirkjufell hefur meira að segja farið með hlutverk í stórum Hollywood myndum og sjónvarpsþáttum, nú síðast Game of Thrones. Kirkjufell er 463 m hátt. Ráðlagt er að hafa reyndan leiðsögumann í för ef klífa skal fjallið. Hægt er að ganga kringum Kirkjufell og býður sú leið upp á stórkostlegt útsýni og fuglalíf að sumarlagi. Ganga þessi er tilvalin fjölskylduganga og tekur að jafnaði um þrjár klukkustundir en hægt er að fara hana á mun skemmri tíma.

Umlukinn stórkostlegri náttúru með fossum og dýralífi kúrir bærinn sig við fjallsræturnar þar sem Helgrindur tróna við himinn. Á sumardögum geta gestir farið í

» Bensínstöðvar: • N1, Grundargata 38, 350 Grundarfjörður • Orkan, Suðurgarður lóð A, 350 Grundarfjörður

» Heilsugæsla: • Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Grundarfirði, Hrannarstig 7, 350 Grundarfjörður

» Golf: • Golfklúbburinn Vestarr, Grundargata 84, 350 Grundarfjörður, 847-8759, Sudur-Bar.is » Söfn: • Sögumiðstöðin, Grundargata 35, 350 Grundarfjörður, 438-1881 » Sundlaugar: Grundarfjörður Sundlaug, Borgarbraut 19, 350 Grundarfjörður, 430-8564 » Matvara: Kjörbúðin, Grundargata 38, 350 Grundarfjörður

Hítardalur

» Verslun: Krums, Eyrarvegur 20, 350 Grundarfjörður, 8421307, krums.is » Veitingastaðir: • Kaffi 59, Grundargata 59, 350 Grundarfjörður, 438-6959 • Bjargarsteinn House of Food, Sólvellir 15, 350 Grundarfjörður, 438-6770, bjargarsteinn.is • Láki Hafnarkaffi, Nesvegur 5, 350 Grundarfjörður, 546-6808, facebook.com/Hafnarkaffi » Gisting: • Suður-Bár, Eyrarsveit, 350 Grundarfjörður, 438-6815, sudurbar.is • Hálsaból Cottages, Gröf 1, 350 Grundarfjörður, 864-0366, halsabol.is • Grund Gistihús, Grund, 350 Grundarfjörður, 840-6100 • The Old Post Office, Grundargötu 50, 350 Grundarfjörður, 430-8043, gamlaposthusid.is • Grundarfjörður Hostel, Hlíðarvegur 15, 350 Grundarfjörður, 895-6533, grundarfjordurhostel.com • Kirkjufell Guesthouse, Grund, 350 Grundarfjörður, 840-6100 • Kirkjufell Hótel, Nesvegur 6, 350 Grundarfjörður, 438-6930, kirkjufellhotel.is » Kirkjur: • Grundarfjarðarkirkja, Fagurhóll 1, 350 Grundarfjörður • Setbergskirkja, Setbergsland kirkja, 351 Grundarfjörður

ST YKKISHÓLMUR Íbúar - 1.209 Stykkishólmur stendur á Þórsnesi og tilheyrði fyrrum Helgafellssveit. Hann á sér yfir 400 ára sögu sem verslunarstaður. Höfn er góð í Stykkishólmi frá náttúrunnar hendi í skjóli Súgandiseyjar sem nú hefur verið tengd við land. Frá Stykkishólmi siglir Breiðafjarðarferjan Baldur til Brjánslækjar með viðkomu í Flatey. Í Stykkishólmi er elsta veðurathugunarstöð landsins. Árið 1845 hóf Árni Thorlacius þar veðurathuganir og árið 1828 reisti Árni verslunarhús, „Norska húsið“ í Stykkishólmi. Það hefur nú verið endurbyggt í upprunalegri mynd og hýsir byggðasafn héraðsins. Einnig má finna í Stykkishólmi Eldfjallasafn og Vatnasafn.

Eldfjallasafnið setti Haraldur Sigurðsson jarðfræðingur á stofn í samstarfi við bæinn og ríkið en þar eru safnmunir víðsvegar að úr heiminum. Vatnasafnið hýsir verk eftir listakonuna Roni Horn. Þar á hæsta punkti Stykkishólms með útsýni til allra átta hefur gömlu bókasafnsbyggingunni verið breytt í safn vatns, orða og veðurfrásagna. Safnið prýða m.a. 24 glersúlur með vatni úr helstu jöklum landsins. Í Stykkishólmi hafa mörg gömul hús verið gerð upp og eru þau bæjarprýði. Stykkishólmskirkja þykir gott tónleikahús og á sumrin eru reglulega haldnir þar tónleikar. Sundlaug

63

er á staðnum og er í henni vottað vatn sem talið er sérlega heilsusamlegt. Fuglalíf er fjölskrúðugt í og við bæinn og á síðustu árum hefur fjölbreytt ferðaþjónusta verið byggð þar upp. Það sama má segja um aðra þjónustustarfsemi. Íbúar Flateyjar sækja t.a.m. alla sína þjónustu til bæjarins. Í Stykkishólmi er úrval fjölbreyttra veitingahúsa, gallería og handverkshúsa.

Mikið er sótt í eyjar Breiðafjarðar þar sem hlunnindi eru nýtt svo sem dúntekjan. Siglingar að eyjunum eru vinsælar og fulgaskoðun hluti af þeirri afþreyingu sem sótt er í á svæðinu. St. Franciskusreglan setti mikinn svip á bæinn þegar byggt var kaþólskt klaustur ásamt sjúkrahúsi í nafni reglunnar.

Helgafell er kirkjustaður í Helgafellssveit sunnan undir samnefndu felli. Margir frægir Íslendingar hafa byggt jörðina, m.a. Snorri goði og skörungurinn Guðrún Ósvífursdóttir. Í túninu sést móta fyrir leiði hennar. Ari fróði (1067-1148) ólst upp á Helgafelli til sjö ára aldurs. Árið 1184 var klaustur af Ágústínusarreglu flutt úr Flatey að Helgafelli og varð staðurinn þá mikið menntasetur. Þar voru skrifaðar bækur sem enn eru til og varðveittar í Árnastofnun í Reykjavík.

Helgafell er lágt fell úr blágrýti (73 m) á Þórsnesi í Helgafellssveit á Snæfellsnesi. Það er ávalt að vestan en þverhnípt að norðan og austan. Af því er hið fegursta útsýni yfir Breiðafjörð. Lítil tóft er uppi á fellinu, sagt er að hún sé rúst af kapellu munkanna í Helgafellsklaustri.

Undir því stendur samnefndur bær. Þórólfur Mostrarskegg landnámsmaður gaf fellinu nafn að sögn Landnámu en þar segir svo m.a.: „Hann hafði svo mikinn átrúnað á fjall það, er stóð í nesinu, er hann kallaði Helgafell, að þangað skyldi enginn maður óþveginn líta, og þar var svo mikil friðhelgi, að engu skyldi granda í fjallinu, hvorki fé né mönnum.“ Þjóðtrúin ráðleggur þeim sem ganga á fjallið í fyrsta skiptið að hefja gönguna frá leiði Guðrúnar Ósvífursdóttur, norður frá Helgafellskirkju, og líti maður aldrei um öxl og mæli ekki orð frá vörum á leiðinni, fái maður þrjár óskir uppfylltar þegar upp á fellið er komið, en óskirnar mega einungis vera góðs hugar, engum má segja þær og biðjandinn þarf að horfa til austurs. Álftafjörður er austasti fjörðurinn sem skerst inn í norðanvert Snæfellsnes með Úlfarsfelli að vestan en Eyrarfjalli að austan. Austan þess tekur við Skógarströnd, fögur sveit og blómleg. Í Álftafirði er sögusvið Eyrbyggja sögu að hluta. Sagan er héraðs og fjölskyldusaga sem gerist að mestu á Snæfellsnesi. » Áhugaverðir staðir/útivist: • Skógræktin við Grensás, grillaðstaða, bekkir og borð.

• Súgandisey, útsýni m. a. yfir Stykkishólm og Breiðafjörð, gamall viti og ástarhreiður.

• Útsýnisskífur við Hótel Stykkishólm, Vatnasafnið og á Helgafelli. » Lögregla: Borgarbraut 2, 340 Stykkishólmur » Bankar/Hraðbankar: Arion banki, Aðalgata 10, 340 Stykkishólmur 64

» Bensínstöðvar: • ÓB Stykkishólmur, Aðalgata 25, 340 Stykkishólmur • Orkan, Aðalgata 26, 340 Stykkishólmur • Atlantsolía, Aðalgata 35, 340 Stykkishólmur » Golf: Golfklúbburinn Mostri, Aðalgata 29, 340 Stykkishólmur, 438-1075, mitt.golf.is/pages/klubbar/ klubbasida/ » Söfn: • Eldfjallasafnið, Aðalgata 8, 340 Stykkishólmur, 433-8154, eldfjallasafn.is • Vatnasafnið, Bókhlöðustígur 19, 340 Stykkishólmur, 865-4516, libraryofwater.is • Æðarsetur Íslands, Frúarstígur 6, 340 Stykkishólmur, 899-8369, eider.is • Norska húsið - Byggðasafn Snæfellinga og Hnappdæla, Hafnargata 5, 340 Stykkishólmur, 433-8114, norskahusid.is • Bjarnarhöfn, Helgafellssveit, 340 Stykkishólmur, 438-1581, bjarnarhofn.is » Sundlaugar: • Sundlaug Stykkishólms, Borgarbraut 4, 340 Stykkishólmur, 433-8150 » Matvara: • Bónus, Borgarbraut 1, 340 Stykkishólmur » Verslun: • Smiðjur, Aðalgata 20, 340 Stykkishólmur (Leir 7 894-0425, leir7.is; smávinir Arts and Crafts, 896-1909, smavinir.is; Greta María - Fine Jewelry, 696-9628, facebook.com/greta-mariajewelry) • Gallery Braggi, Aðalgötu 28, 340 Stykkishólmur, 893-5588 » Veitingastaðir: • Hótel Egilsen, Aðalgata 2, 340 Stykkishólmur, 554-7700, egilsen.is • Skúrinn, Aðalgata 25, 340 Stykkishólmur, 544-4004, www.facebook.com/skurinnistykkis • Narfeyrarstofa, Aðalgata 3, 340 Stykkishólmur, 533-1119, narfeyrarstofa.is • FossHótel Stykkishólmur, Borgarbraut 8, 340 Stykkishólmur, 430-2100, fosshotel.is/is/fosshotel/fosshotel-a-vesturlandi/ fosshotel-stykkisholmur/ • Sjávarpakkhúsið, Hafnargata 2, 340 Stykkishólmur, 438-1800, sjavarpakkhusid.is • Bjarnarhöfn, Helgafellssveit, 340 Stykkishólmur, 438-1581, bjarnarhofn.is » Gisting: • Hótel Egilsen, Aðalgata 2, 340 Stykkishólmur, 554-7700, egilsen.is • Sýsló Gistihús, Aðalgata 7, 340 Stykkishólmur, 554-7700, syslo.is/ • Hótel Breiðafjörður, Aðalgata 8, 340 Stykkishólmur, 433-2200,

-15

KR.

Í TÍUNDA HVERT SKIPTI

sem þú dælir 25 lítrum eða meira með lyklinum

ób.is

Hótelbreidafjordur.is • Hótel Fransiskus, Austurgata 7, 340 Stykkishólmur, 422-1101, fransiskus.is • FossHótel Stykkishólmur, Borgarbraut 8, 340 Stykkishólmur, 430-2100, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-vesturlandi/ fossHótel-stykkisholmur/ • Harbour Hostel, Hafnargata 4, 340 Stykkishólmur, 517-5353, harbourhostel.is • Skjöldur Community Center, Helgafellssveit, 340 Stykkishólmur, 841-9478, skjoldur.is • Höfðagata Gistihús, Höfðagata 11, 340 Stykkishólmur, 8311806, hofdagata.is • Stundarfridur, Hólar 1, 340 Stykkishólmur, bungalo.is/ bustadur.php?numer=118 • Hraunhals, Hraunháls, 340 Stykkishólmur, bungalo.is/ bustadur.php?numer=201 • Orlofsíbúðir, Laufásvegur 31, 340 Stykkishólmur, 899-1797, ourhomeÍbúðir.com • Hvitahusid, Skjöldur, Helgafellssveit, 340 Stykkishólmur, bungalo.is/bustadur.php?numer=23 • Hólmur Inn, Skúlagata 4, 340 Stykkishólmur, 899-9144, holmur-inn.com • Langey, Víkurgata 5, 340 Stykkishólmur, 898-1457, airbnb. com/rooms/260896 » Tjaldsvæði: • Stykkishólmur Tjaldsvæði, Aðalgata 29, 340 Stykkishólmur, 438-1075, stykkisholmur.is/mannlif/tjaldsvaedi-stykkisholms • Skjöldur Community Center, Helgafellssveit, 340 Stykkishólmur, 841-9478, skjoldur.is

» Heilsugæsla: • Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Búðardal, Gunnarsbraut 2, 370 Búðardalur » Lögregla: Miðbraut 11, 370 Búðardalur » Bankar/Hraðbankar: Arion banki, Miðbraut 13, 370 Búðardalur » Bensínstöðvar: N1, Vesturbraut 10, 370 Búðardalur » Matvara: Kjörbúðin, Vesturbraut 10, 370 Búðardalur » Veitingastaðir: • The Fishing Spot, Vesturbraut 12a, 370 Búðardalur, 434-1110 • Blómalindin Café, Vesturbraut 6, 370 Búðardalur, 434-1606, blomalindin.is • Vínlandssetrið / The Leif Eiriksson Center, Búðarbraut 1, 370 Búðardalur, 434-1441, vinlandssetur.is • Dalakot, Dalbraut 2, 370 Búðardalur, 434-1644, dalakot.is

» Kirkjur: • Stykkishólmskirkja, eldri, Aðalgata 3, 340 Stykkishólmur • Stykkishólmskirkja, Borgarbraut 15, 340 Stykkishólmur • Bjarnarhafnarkirkja, Bjarnarhöfn, 341 Stykkishólmur • Helgafellskirkja, Helgafell kirkja, 341 Stykkishólmur

» Gisting: • Dalakot, Dalbraut 2, 370 Búðardalur, 434-1644, dalakot.is • The Castle Guesthouse, Brekkuhvammur 1, 370 Búðardalur, 767-1400, facebook.com/thecastleguesthouse/

DALIR

» Tjaldsvæði: Búðardalur Tjaldsvæði, v/Vesturbraut, 370 Búðardalur, 767 2100, visitdalir.is

Íbúar - 639 Dalir er sögufrægt hérað. Þar eru margar fallegar gönguleiðir, frá fjöru til fjalls, góðar veiðiár og fjölbreytt fuglalíf. Í Dölum er ágæt þjónusta, tjaldstæði og önnur gisting.

Búðardalur er þjónustumiðstöð í Dölum. Þar eru minnisvarðar um skáldið Jóhannes úr Kötlum (1899-1972) og Sturlu Þórðarson (1214-1284), lögmann og sagnaritara.

Lítil smábátahöfn er í Búðardal og við höfnina stendur Leifsbúð sem er menningar- og þjónustuhús og geymir m.a. Vínlands og landafundasýningu tileinkaða Leifi heppna og Eiríki rauða.

Landkönnuðurinn Leifur Eiríksson fæddist á Eiríksstöðum 66

í Haukadal. Foreldrar hans, Eiríkur rauði og Þjóðhildur, reistu sér bú að Eiríksstöðum áður en þau settust að á Grænlandi. Rústir skála frá 10. öld voru grafnar upp á Eiríksstöðum og tilgátuskáli reistur við hlið þeirra. Skáli Eiríks og Þjóðhildar var opnaður almenningi 24. júní 2000. Starfsmenn klæddir fornbúningum sinna gestum á hverjum degi yfir sumartímann, sýna þeim handverk og segja sögur.

Sauðafell var höfuðból að fornu og nýju, suðvestan undir samnefndu felli í Miðdölum. Þar bjó Sturla Sighvatsson (1198-1238), höfðingi Sturlunga sem veginn var í Örlygsstaðabardaga. Á Sauðafelli handtók Daði Guðmundsson í Snóksdal Jón biskup Arason (1484-1550) og syni hans. Þeir voru fluttir til Skálholts og teknir af lífi þar 7. nóv. 1550.

» Söfn/Sýningar: Vínlandssetrið / The Leif Eiriksson Center, Búðarbraut 1, 370 Búðardalur, 434-1441, vinlandssetur.is

ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » FrisbíGolf: Búðardalur » Söfn: • Ólafsdalur í Gilsfirði, Gilsfjörður, 371 Búðardalur, 896-1930, olafsdalur.is • Eiríksstaðir - Lifandi safn, Haukadalur, 371 Búðardalur, 8626102, eiriksstadir.is • Nýp á Skarðsströnd, Skarðsströnd, 371 Búðardalur, 896-1930, nyp.is » Sundlaugar: • Sælingsdalslaug, Laugar í Sælingsdal, 371 Búðardalur, 4341465, ungmennabudir.is/saeliglingsdalslaug.html

» Veitingastaðir: • Hótel Ljósaland, Saurbær, 371 Búðardalur, 776-4103, ljosaland.com • Vogur Country Lodge, Vogur, Fellsströnd, 371 Búðardalur, 435-0002, vogur.org » Gisting: • Erpsstaðir Travel service, Erpsstaðir, Miðdölum, 371 Búðardalur, 868-0357, erpsstadir.is • Dalahyttur, Hlíð, 371 Búðardalur, 586-1025, dalahyttur.is • Hótel Ljósaland, Saurbær, 371 Búðardalur, 776-4103, ljosaland.com • Þurranes, Saurbær, 371 Búðardalur, 867-7286, thurranes.is/ • Seljaland, Seljaland í Hörðudal, 371 Búðardalur, 434-1116, seljaland.is • Nýp at Skarðsströnd, Skarðsströnd, 371 Búðardalur, 896-1930, nyp.is/ • Vogur Country Lodge, Vogur, Fellsströnd, 371 Búðardalur, 435-0002, vogur.org » Kirkjur: • Breiðabólsstaðarkirkja, Breiðabólsstaður Kirk, 371 Búðardalur • Hjarðarholtskirkja, Hjarðarholtsl. kirkja, 371 Búðardalur • Hvammskirkja, Hvammur, 371 Búðardalur • Dagverðarneskirkja, Kirkja, 371 Búðardalur • Kvennabrekkukirkja, Kvennabrekka/kirkja, 371 Búðardalur • Narfeyrarkirkja, Narfeyri Kirkja, 371 Búðardalur 68

• Skarðskirkja, Skarð 1, 371 Búðardalur • Snóksdalskirkja, Snóksdalsland kirkja, 371 Búðardalur • Staðarfellskirkja, Staðarfell, 371 Búðardalur • Staðarhólskirkja, Staðarhólsl. Kirkja, 371 Búðardalur • Stóra-Vatnshornskirkja, Stóra-Vatnshornsl. Ki, 371 Búðardalur » Áhugaverðir staðir/útivist: • Sögustaðir Laxdælu: Söguskilti eru á Krosshólaborg, við Vínlandssetur, að Laugum, á Svínadal • Útsýnisskífa á Klofningi • Minnisvarðar skáldanna þriggja: Stefáns frá Hvítadal, Steins Steinarrs og Sturlu Þórðarsonar við Tjarnarlund í Saurbæ.

• Bænastaður Auðar djúpúðgu á Krosshólaborg.

• Minnisvarði Snorra Sturlusonar að Hvammi.

• Minnisvarði um Bjarna frá Vogi í Vogi á Fellsströnd • Minnisvarði um Jón frá Ljárskógum í Ljárskógum í Laxárdal • Minnisvarði um Jóhannes úr Kötlum í Búðardal • Skarðstöð er náttúrleg höfn, notuð frá fornu fari, hafnarvörður: 434-1494, Almenningssalerni þar • Hvítidalur Hestaferðir, Hvítidalur, 849-2725.

• Rjómabúið Erpsstöðum, 434-1357 • Guðrúnarlaug í Sælingsdal, Tungustapi Ólafsdalur, Hnúksnes, Ytri-Fagridalur • Dýragarðurinn í Hólum, Hólar, 897-1674, facebook.com/ holarminizoo

UPPÁHALDSKAFFI ÍSLENDINGA Takk fyrir að leyfa okkur að vera með þér á hverjum degi. *Könnun Zenter frá október 2019.

AÐALSTRÆTI · LÆKJARTORG · LAUGAVEGUR · HLEMMUR · BORGARTÚN · SUÐURLANDSBRAUT · KRINGLAN · HAMRABORG · SMÁRALIND

70

Vestfirðir Vestfjarðakjálkinn er stærsti skagi landsins og gengur til norðvesturs milli Breiðafjarðar og Húnaflóa. Strendur eru vogskornar og undirlendi lítið, helst flóinn af fjarðarbotnum þar sem eru grösug dalverpi. Upp af þeim er Vestfjarðahálendið, grýtt og gróðursnautt.

Yfir því trónir Drangajökull. Blágrýtisfjöllin eru að mestu hlaðin reglulegum hraunlagastöflum og hafa plöntusteingervingar fundist milli hraunlaga á mörgum stöðum. Árið 1920 bjuggu u.þ.b. 14% landsmanna á Vestfjörðum (ca. 14.000) en rétt undir 2% árið 2020 (7.126).

Barðastrandarsýslur ná frá botni Gilsfjarðar til Arnarfjarðar. Austast ganga margir stuttir firðir til norðurs úr Breiðafirði en vestan við þá eru Barðaströnd og Rauðasandur. Látrabjarg, sem er 440 metrar á hæð og rís þverhnípt úr sjó, endar í Bjargtöngum. Þeir eru vestasti tangi landsins og jafnframt Evrópu. Norðan Blakkness taka við hinir eiginlegu Vestfirðir og eru Arnarfjörður og Ísafjarðardjúp þeirra mestir. Til Barðastrandarsýslna heyra margar eyjar á Breiðafirði. Stærst þeirra er Flatey. Þar var blómlegt mannlíf fram yfir miðja 20. öld.

Strandlengja Ísafjarðarsýslna er lengri en nokkurrar annarrar sýslu á landinu því hvergi er landið jafnvogskorið.

Undirlendi er hvarvetna lítið. Milli fjarða ganga há, sæbrött fjöll sem frá fornu fari hafa torveldað samgöngur milli byggðarlaga. Á mörgum stöðum er snjóflóðahætta. Firðir eru langir og djúpir og ganga eyrar fram í þá flesta. Hafnir eru víða góðar. Ár eru stuttar og vatnslitlar; stöðuvötn eru flest smá. Ísafjarðardjúp er einn mesti fjarðarklasi landsins. Þar eru eyjarnar Æðey og Vigur, miklar hlunnindajarðir. Á Mýrum og Læk í Dýrafirði er mesta æðavarp á Íslandi. Suður úr Djúpinu eru sjö mislangir firðir en Jökulfirðir ganga til norðurs. Þar er landslag hrikalegt og gróður fátæklegur nema í hvilftum við fjarðarbotna. Útvörður Ísafjarðardjúps að norðan er fjallið Ritur. Austur frá honum að Horni heita Víkur, en frá Hornbjargi að Geirólfsgnúpi eru Hornstrandir.

Fyrr á tímum var mikil byggð og sérstæðir búskaparhættir á Hornströndum og í Jökulfjörðum en nú eru þar allar jarðir í eyði. Á Hesteyri við Hesteyrarfjörð var þéttbýli og

verksmiðjurekstur (hvalstöð og síldarbræðsla) framan af öldinni sem leið. Fjölmargar kunnar gönguleiðir eru á Hornströndum. Hornstrandir eru friðlýstar og nær friðlandið yfir Hornstrandir ásamt Fljótavík, Aðalvík og Jökulfjörðum.

Skipuleggja þarf ferð á Hornstrandir vandlega og virða umgengnisreglur um friðlandið. Hafa ber í huga að veður eru oft válynd á Hornströndum, ekki er hægt að treysta á farsímasamband og nauðsynlegt er að hafa með sér allan mat og góð kort. Frekari upplýsingar er hægt að fá hjá Umhverfisstofnun, Náttúrustofu Vestfjarða og Upplýsingamiðstöð ferðamála á Ísafirði og Hólmavík Strandasýsla liggur að vestanverðum Húnaflóa. Strönd hennar er vogskorin og þar eru gróðurlítil, sæbrött fjöll og undirlendi lítið. Firðir eru flestir stuttir en stærstir þeirra eru Steingrímsfjörður og Reykjarfjörður. Meðfram ströndinni er fjöldi skerja og eyja. Grímsey er þeirra stærst. Á Norðurströndum er nú lítil byggð enda veðrátta óblíð og landið hrjóstrugt. Gjögur er fornfræg veiðistöð og þaðan voru fyrr á tímum stundaðar miklar hákarlaveiðar. Á Innströndum er undirlendi meira og land betur gróið.

Blágrýti er hvarvetna aðalbergtegundin á Vestfjörðum en líka má finna þar líparít, t.d. milli Arnarfjarðar og Dýrafjarðar. Surtarbrandur finnst víða á Vestfjörðum, m.a. í Stálfjalli og við Brjánslæk. Surtarbrandur var áður notaður til eldsneytis. Jarðhiti er á nokkrum stöðum en engin virk eldfjöll.

UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Reykhólar - Maríutröð s. 434-7830.

Hnjótur - Örlygshöfn s. 456-1511.

Tálknafjörður s. 456-2639. Ísafjörður - Aðalstræti 7 s. 450-8060.

Bolungarvík s. 450-7010 in summer 71

REYKHÓL ASVEIT Íbúar - 262 Reykhólasveit er rómuð fyrir náttúrufegurð og fuglalíf. Þar eru Reykhólar, sögufrægt höfuðból, eitt sinn taldir besta bújörð landsins með miklum hlunnindum. Um 300 eyjar lágu undir jörðina; þar var kornyrkja á miðöldum.

Reykhóla er víða getið í fornsögum. Þar hefur nú myndast þéttbýli og er Þörungaverksmiðjan helsta atvinnufyrirtækið. Þegar ekið er af aðalveginum út að Reykhólum er farið um Barmahlíð, sem Jón Thoroddsen (1818-1868) kvað um: „Hlíðin mín fríða“. Á Reykhólum er sundlaug en einnig er boðið upp á þaraböð. Í þorpinu er báta- og hlunnindasýningin þar sem sagt er frá lífsbaráttu fyrri alda. Í Króksfjarðarnesi má svo skoða sýningu um íslenska örninn.

Borgarland er milli Berufjarðar og Króksfjarðar. Þar eru sérkennilegar klettaborgir, gamlir berggangar.

Bjartmarssteinn (Pjattarsteinn) er syðst á nesinu, gígtappi um 55 m hár og 100 m í þvermál. Þar segir þjóðtrúin að sé kaupstaður huldufólks við Breiðafjörð. Hægt er að komast þangað með því að aka frá bænum Borg eftir vegarslóða niður í fjöru. Síðan er fjaran gengin að Bjartmarssteini. Á gönguleiðakorti um Reykhólasveit er gerð grein fyrir níu aðalleiðum auk stuttra gönguleiða. Verður hér getið tveggja leiða. Vaðalfjöll: Gengið er eftir vegarslóða, rétt fyrir austan Bjarkalund. Vaðalfjöll eru tveir formfagrir bergstandar, sem best er að ganga á að vestan. Ganga má sömu leið til baka eða í vesturátt þar til komið er að gamla þjóðveginum og eftir honum í átt að Kinnarstöðum og þaðan að Bjarkalundi. Reykhólar: Gönguleið er um Einreykjastíg frá sundlaug að Einreykjahver. Þar er malarstígur ásamt trébrúm yfir votlendi, þar sem fuglalíf er fjölskrúðugt. Gengið er með skurði og síðan meðfram læk að Jónsbúð. Einnig er göngustígur við Mávavatn og skemmtilegt er að koma að gömlu bátavörinni. » Bensínstöðvar: N1, Hellisbraut 72, 380 Reykhólahreppur » FrisbíGolf: Reykhólahreppur » Söfn: • Grund - Traktorsafn, Grund, 380 Reykhólahreppur, 434-7830, visitreykholahreppur.is • Bátasafn Breiðafjarðar, Maríutröð, 380 Reykhólahreppur, 894-1011, reykholar.is • Staðarkirkja, Reykjanes, 380 Reykhólahreppur, 530-2200, thjodminjasafn.is • Bílasafnið Seljanesi, Seljanes, 380 Reykhólahreppur, 4347720, visitreykholahreppur.is » Sundlaugar: • Sjávarböðin á Reykhólum, Vesturbraut 2, 380 Reykhólahreppur, 577-4800, sjavarsmidjan.is • Grettislaug, Við Grettiströð, 380 Reykhólahreppur, 434-7738, reykholar.is

» Veitingastaðir: • SjavarSmidjan, Vesturbraut 2, 380 Reykhólahreppur, 577-4800, sjavarsmidjan.is • 380 Restaurant / Hólabúð, Hellisbraut 72, 380 Reykhólahreppur, 434-7890 » Gisting: • Reykhólar HI Hostel, Reykhólar Hostel Álftaland, 380 Reykhólahreppur, 892-7558, hostel.is/hostels/reykholar-hi-hostel • Hótel Bjarkalundur, Bjarkalundur, 380 Reykhólahreppur, 434-7762, www.bjarkalundur.is » Tjaldsvæði: • SjavarSmidjan, Vesturbraut 2, 380 Reykhólahreppur, 577-4800, sjavarsmidjan.is • Grettislaug, Við Grettiströð, 380 Reykhólahreppur, 434-7738, reykholar.is » Kirkjur: • Reykhólakirkja, Reykhólakirkja, 380 Reykhólahreppur • Garpsdalskirkja, Garpsdalur lóð 1, 381 Reykhólahreppur » Bensínstöðvar: N1, Bjarkalundur, 381 Reykhólahreppur

FL ATEY Flatey á Breiðafirði er stærst Vestureyja og sú eina sem enn er í byggð. Þorpið er í dag eingöngu nýtt sem sumarhús en búið er á tveimur býlum á eyjunni. Á eyjunni er hótel og veitingasala. Flatey er um 2 km á lengd og um hálfur km þar sem hún er breiðust. Alls heyra undir hana um 40 eyjar og hólmar. Eyjan var verslunarstaður frá miðöldum þar til einokunarverslun var lögleidd en blómstraði aftur þegar eyjan varð löggiltur verslunarstaður árið 1777. Klaustur var stofnað í Flatey árið 1172. Um miðja 19. öld var Flatey ein helsta miðstöð menningar og lista á Íslandi. Kirkjunni í Flatey er þjónað frá Reykhólum en hún var reist árið 1926 og er teiknuð af Guðjóni Samúelssyni. Að innan er hún skreytt myndum eftir Baltasar Samper. Myndirnar voru fyrst málaðar árið 1964 en eyðilögðust vegna raka. Árið 1992 máluðu Baltasar og kona hans Kristjana Samper myndirnar aftur en þær sýna þætti úr atvinnulífi og sögu hins forna Flateyjarhrepps. Hluti eyjarinnar er friðland síðan 1975 og náttúrulíf er fjölbreytt Helmingur allra varpfugla á Íslandi verpir reglulega í Breiðafjarðareyjum eða um 35 tegundir.

Flatey hefur verið vinsæll tökustaður kvikmynda, þar voru t.d. teknir þættirnir um Nonna og Manna, Ungfrúin góða og húsið og Brúðguminn. Breiðafjarðarferjan Baldur hefur viðkomu í Flatey á áætlunarleið sinni milli Stykkishólms og Brjánslækjar. » Veitingastaðir: Hótel Flatey, Flatey á Breiðafirði, 345 Flatey, 555-7788, Hótelflatey.is » Gisting: Hótel Flatey, Flatey á Breiðafirði, 345 Flatey, 5557788, Hótelflatey.is » Kirkjur: Flateyjarkirkja, Flateyjarkirkja, 345 Flatey

72

dregur nafn sitt af rauðgulum skeljasandi í fjörunni.

Gönguleið er út á Látrabjarg. Innst á Rauðasandi er Sjöundá, sem umtöluð var í byrjun 18. aldar fyrir morðmál, sem Gunnari Gunnarssyni (1889-1975) varð að yrkisefni í bókinni Svartfugl. Innar er Skor þaðan sem Eggert Ólafsson hélt í sína hinstu för ásamt fylgdarliði árið 1768.

Látrabjarg er um 14 km langt, milli Keflavíkur og Bjargtanga, sem er vestasti tangi Evrópu. Bjargið skiptist í fjóra hluta. Vestast er hið eiginlega Látrabjarg, þá Bæjarbjarg, sem er hæsti hlutinn (444 m), Breiðavíkurbjarg og austast Keflavíkurbjarg. Viti er á Bjargtöngum, fyrst reistur árið 1913. Þangað er bílfært. Út af Bjargtöngum er Látraröst, ein illræmdasta sjávarröst við Ísland. Nafnið Látrabjarg kemur af orðinu látur, svæði nærri sjó þar sem selir og hvalir ala unga sína.

Hnjótur heitir bær í Örlygshöfn þar sem Egill Ólafsson kom upp merkilegu minjasafni, sem nú er í eigu Barðastrandasýslu, þar er m.a. vísir að flugminjasafni.

Selárdalur er ystur Ketildala við Arnarfjörð vestanverðan. Í Brautarholti má sjá leifar af athyglisverðri listiðkun og húsagerð Samúels Jónssonar en hann lést árið 1969.

Undanfarin ár hefur verið unnið að viðhaldi og endurbótum á verkum Samúels, en þau lágu undir skemmdum. Í Þórishlíðarfjalli fyrir ofan Selárdal finnast steingervingar, m.a. leifar af beyki og vínvið.

Nokkrar skemmtilegar gönguleiðir hafa verið merktar í Vesturbyggð. a) Selárdalsheiði þar sem gengið er frá

VESTURBYGGÐ Íbúar - 1.021 Vesturbyggð er sveitarfélag á syðsta og vestasta hluta Vestfjarðakjálkans. Það nær yfir byggðakjarnana Patreksfjörð og Bíldudal en á milli þeirra liggur Tálknafjörður, sem er sjálfstætt sveitarfélag. Í Vesturbyggð er Látrabjarg sem er vinsæll áfangastaður ferðamanna enda eitt tilkomumesta fuglabjarg landsins.

Vestasti hluti þess eru Bjargtangar, sem eru vestasti oddi Íslands.

Vatnsdalur gengur inn af Vatnsfirði á Barðaströnd. Í dalnum er stöðuvatn en í vatnið og úr því rennur Vatnsdalsá. Í Vatnsfirði hafði Hrafna-Flóki vetursetu og gaf landinu nafnið Ísland. Þar er mikil náttúrufegurð og land allt viði vaxið. Fjölbreytt fuglalíf og gróður er þar en óvenjumikið af reyniviði vex innan um birkikjarrið.

Vatnsfjörður er friðland að hluta frá 1975. Í utanverðum Vatnsfirði að vestan er hið forna höfuðból og kirkjustaður Brjánslækur, viðkomustaður Breiðafjarðarferjunnar Baldurs. Skammt ofan við Brjánslæk er Surtarbrandsgil, friðlýst náttúruvætti. Þar finnast steingerðar plöntuleifar frá hlýskeiðum ísaldar. Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson veittu þeim fyrstir athygli og lýstu staðnum um miðbik 18. aldar.

Rauðasandur, byggðin milli Látrabjargs og Stálfjalls,

Sýning um Surtarbrandsgil Opin daglega 12:00 – 18:00 á tímabilinu 10. júní – 10. ágúst Gamla prestbústaðnum á Brjánslæk Sími: 822-4080/837-7011 nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

Sellátrum, inn Krossadal yfir Selárdalsheiði og niður í Selárdal að Brautarholti þar sem er að finna kirkju og önnur verk listamannsins Samúels Jónssonar (20 km). b) Gönguleið frá Tálknafirði yfir Tunguheiði niður í Bíldudal (10 km). c) Lambeyrarháls, gengið er frá Patreksfirði yfir Lambeyrarháls niður í Tálknafjörð (7 km). d) Gönguleið frá Sauðlauksdal yfir Vatnsdalsfjall til Keflavíkur (13 km). e) Frá Hnjóti yfir Hnjótsheiði til Keflavíkur (11 km). f) Frá Lambavatni meðfram Sandsfjöllum til Keflavíkur (8 km). g) Gönguleið frá Breiðavík til Keflavíkur (10 km). » Bensínstöðvar: N1, Flókalundur, 451 Patreksfjörður » Söfn: Minjasafn Egils Ólafssonar, Hnjótur, Örlygshöfn, 451 Patreksfjörður, 456-1511, hnjotur.is » Sundlaugar: • Birkimelur Sundlaug, Lauganes við Hagavaðal, 451 Patreksfjörður, 456-2080 • Flókalaug, Vatnsfirði, 451 Patreksfjörður, 456-2044 » Veitingastaðir: • Hnjótur Museum, Hnjótur, Örlygshöfn, 451 Patreksfjörður, 456-1511, hnjotur.is • Hótel Breiðavík at Látrabjarg, Látrabjarg, 451 Patreksfjörður, 456-1575, breidavik.is • Hótel Látrabjarg, 451 Patreksfjörður, 456-1500, latrabjarg.com » Gisting: • Bjarkarholt, Barðastrandarvegur, 451 Patreksfjörður, 4562025, bjarkarholt.is • Rauðsdalur, Barðaströnd, 451 Patreksfjörður, 456-2041, raudsdalur.is • Hnjótur Travel, Hnjótur Örlygshöfn, 451 Patreksfjörður, 4561596, hnjoturtravel.is • Hótel Breiðavík at Látrabjarg, Látrabjarg, 451 Patreksfjörður, 456-1575, breidavik.is • Skalholt, Skálholt, Barðaströnd, 451 Patreksfjörður, 456-2080, beintfrabyli.is/skalholt • Hótel Flókalundur, Vatnsfirði, 451 Patreksfjörður, 456-2011, flokalundur.is • Hótel Látrabjarg, 451 Patreksfjörður, 456-1500, latrabjarg.com » Tjaldsvæði: • Hnjótur Travel, Hnjótur Örlygshöfn, 451 Patreksfjörður, 4561596, hnjoturtravel.is • Hótel Breiðavík at Látrabjarg, Látrabjarg, 451 Patreksfjörður, 456-1575, breidavik.is • Melanes camp site, Melanes, Rauðasandi, 451 Patreksfjörður, 783-6600 • Hótel Flókalundur, Vatnsfirði, 451 Patreksfjörður, 456-2011, flokalundur.is » Kirkjur: • Brjánslækjarkirkja, Brjánslækjarkirkja, 451 Patreksfjörður • Hagakirkja, Hagi/kirkja, 451 Patreksfjörður

74

• Saurbæjarkirkja, Landspilda, 451 Patreksfjörður • Sauðlauksdalskirkja, Sauðlauksdalur lóð 1, 451 Patreksfjörður • Breiðuvíkurkirkja, Sóknarkirkja, 451 Patreksfjörður

PATREKSFJÖRÐUR Íbúar - 675 Patreksfjörður er byggðarlag utan til á norðurströnd Patreksfjarðar. Þar hefur verið verslunarstaður frá fornu fari. Fólki fór ekki að fjölga þar fyrr en seint á 19. öld þegar þar risu þurrabúðir, sem síðar urðu vísir að þorpi.

Afkoma Patreksfirðinga byggist einkum á sjávarafla eins og í öðrum þorpum á Vestfjörðum. Í Patreksfirði er menningarmiðstöðin Húsið, sem opnaði dyr sínar árið 2017. Markmið miðstöðvarinnar er að stuðla að aukinni samvinnu milli íbúa og listamanna.

Við sunnanverðan Patreksfjörð er Sauðlauksdalur. Þar er talið að séra Björn Halldórsson hafi ræktað kartöflur fyrstur Íslendinga árið 1760 (sænski baróninn Friedrich Wilhelm Hastfer var fyrri til, en hann stóð fyrir tilraun til kartöfluræktar á Bessastöðum tveimur árum áður).

Garðar er fyrsta og elsta stálskip Íslendinga, smíðað í Noregi árið 1912. Árið 1981 var báturinn tekinn af skrá og siglt á land í Skápadal í Patreksfirði. Þar stendur skipið enn, vegfarendum til sýnis.

Patreksfjörður dregur nafn sitt af Patreki hinum helga, írskum biskupi frá Suðureyjum. Landnámsmaðurinn Örlygur Hrappsson, sem var frá Suðureyjum, nefndi fjörðinn eftir honum. » Lögregla: Aðalstræti 92, 450 Patreksfjörður » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Bjarkargata 1, 450 Patreksfjörður » Bensínstöðvar: N1, Aðalstræti 110, 450 Patreksfjörður » Golf: Golfklúbbur Patreksfjarðar, Vestur-Botn, 450 Patreksfjörður, 846-1362, golf.is/gp » Söfn: Húsið - Menningarhús, Eyrargata, 450 Patreksfjörður, 695-7620, husid-workshop.com » Sundlaugar: Sundlaugin Patreksfirði, Aðalstræti 55, 450 Patreksfjörður, 456-1301 » Afþreying: Westfjords Adventures, Þórsgata 8a, 450 Patreksfjörður, 456-5006, www.wa.is, info@wa.is » Matvara: • Albína, Aðalstræti 89, 450 Patreksfjörður • Verslunin Fjölval, Þórsgata 10, 450 Patreksfjörður » Veitingastaðir: Stúkuhúsið - Café / Restaurant, Aðalstræti 50, 450 Patreksfjörður, 456-1404, stukuhusid.is » Gisting: • FossHótel Westfjords, Aðalstræti 100, 450 Patreksfjörður, 4562004, islandsHótel.is/Hótels-in-iceland/fossHótel-westfjords • Ráðagerði Gistihús, Aðalstræti 31, 450 Patreksfjörður, 4561560, radagerdi.net

LOTTÓ APPIÐ!

Náðu þér í happaapp þjóðarinnar!

Lottó appið er þegar búið að skila mörgum og stórum vinningum til þjóðarinnar.

Appið er auðvelt og þægilegt í notkun og þar er miðinn þinn öruggur hvernig sem viðrar.

Náðu þér í happaappið sem allir eru að tala um! Nánar á lotto.is APPIÐ OKKAR

SKELLTU ÞÉR Í SUND

VESTFIRÐIR

SUNDLAUG PATREKSFJARÐAR Aðalstræti 55, 450 Patreksfjörður +354 450 2350 • Hótel West, Aðalstræti 62, 450 Patreksfjörður, 456-5020, Hótelwest.is • Stekkaból Gistihús, Stekkar 14, 19, 450 Patreksfjörður, 8649675, stekkabol.wordpress.com » Tjaldsvæði: • Patreksfjörður Tjaldsvæði, Aðalstræti 107, 450 Patreksfjörður, 450-2380, tjalda.is/patreksfjordur/ » Kirkjur: Patreksfjarðarkirkja, Aðalstræti 57, 450 Patreksfjörður

TÁLKNAFJÖRÐUR Íbúar - 239 Tálknafjörður er þéttbýlið við samnefndan fjörð. Fjörðurinn er kenndur við Þorbjörn tálkna úr Suðureyjum við Skotland, sem nam þar land fyrstur manna. Tálknafjörður er yngsta þorpið á Vestfjörðum en fyrrum var byggðin nefnd Sveinseyri eða Tunguþorp. Stórbætt höfn hefur átt mestan þátt í uppbyggingu þorpsins síðustu 40 árin.

Rétt utan þorpsins í hlíð Sveinseyrarhlíðar er Pollurinn, vinsæl náttúrulaug sem er í raun þrískipt: tveir setpottar og einn dýpri. Búningshús og sturta er á staðnum og er því viðhaldið af hreppnum. » Bensínstöðvar: N1, Strandgata 36, 460 Tálknafjörður » Matvara: Matvöruverslunin Tálknakjör, Strandgata 36, 460 Tálknafjörður » Veitingastaðir: Dunhagi, Sveinseyri, 460 Tálknafjörður, 662-0463, cafedunhagi.is » Gisting: Gistihús Bjarmaland, Bugatún 8, 460 Tálknafjörður, 891-8038, Gistihúsbjarmaland.is » Kirkjur: Stóra-Laugardalskirkja, Kirkja, 461 Tálknafjörður

76

BÍLDUDALUR Íbúar - 208 Bíldudalur, sem telst til Vesturbyggðar, er byggðarlag utarlega við Bíldudalsvog sem gengur inn úr Arnarfirði.

Hann er gamall verslunarstaður og þar hafa miklir athafnamenn sett sitt mark á staðinn, m.a. Ólafur Thorlacius (1761-1815) og Pétur J. Thorsteinsson (18541929). Á Bíldudal er stundað laxeldi og kalkþörungavinnsla en þar má einnig finna Tónlistarsafnið Melódíur minninganna og Skrímslasetrið sem tileinkað er sæskrímslum úr íslenskri þjóðtrú. Skammt frá Bíldudal er listasafn Samúels Jónssonar í Selárdal. Húsið og stytturnar höfðu verið í niðurníðslu en nú er unnið að uppbyggingu safnsins. Á Bíldudal er sundlaug en ekki er heldur langt að fara í Reykjafjarðarlaug. Í hana er leitt heitt vatn úr uppsprettu í nágrenninu. Aðeins fyrir ofan Reykjafjarðarlaug er minni náttúrulaug með heitu vatni. » Bensínstöðvar: Orkan, Tjarnarbraut 2, 465 Bíldudalur » Golf: Golfklúbbur Bíldudals, Hóll, 465 Bíldudalur, 456-2569, golf.is/gbb » Söfn: • Listasafn Samúels í Selárdal, Brautarholt, Selárdalur, 465 Bíldudalur, 698-7533, samueljonssonmuseum.jimdo.com • Melódíur Minninganna - Jón Kr. Ólafsson, Reynimelur / Tjarnarbraut 5, 465 Bíldudalur, 456-2186, landmannalaugar. info/jo/ • Skrímslasetrið, Strandgata 7, 465 Bíldudalur, 456-6666, skrimsli.is » Veitingastaðir: The Icelandic Sea Monster Museum, Strandgata 7, 465 Bíldudalur, 456-6666, skrimsli.is » Gisting: Harbour Inn Gistihús, Dalbraut 1, 465 Bíldudalur, 456-5005, harbourinn.is • Bildudalur Hostel, Hafnarbraut 2, 465 Bíldudalur, 456-2100, is.hostel.is/Farfuglaheimili/Bildudalur/ • Tjaldsvæði: Bíldudalur Tjaldsvæði, Hafnarbraut 3, 465 Bíldudalur, 867-3768, tjalda.is/bildudalur/ » Kirkjur: • Bíldudalskirkja, Bíldudalskirkja, 465 Bíldudalur • Hrafnseyrarkirkja, Hrafnseyri, 466 Bíldudalur » Áhugaverðir staðir: • Selárdalur, listaverk Samúels Jónssonar. Hringsdalur.

• Hvestusandar, fossinn Dynjandi, Ketildalir, Geirþjófsfjörðu.

• Reykjafjarðarlaug í Arnarfirði, www.watertrail.is.

ÍSAFJARÐARBÆR Íbúar - 3.809 Ísafjarðarbær er sveitarfélag á Vestfjarðakjálkanum,

sem nær yfir fimm byggðakjarna á vesturhluta kjálkans, þ.e. Ísafjörð við Skutulsfjörð, Suðureyri við Súgandafjörð, Flateyri við Önundarfjörð, Þingeyri við Dýrafjörð og Hnífsdal við utanverðan Skutulsfjörð. Há fjöll aðskilja þessar byggðir og hafa verið gerð veggöng undir Breiðadals og Botnsheiði sem tengja byggðirnar saman. Tignarlegir fjallgarðar einkenna þetta svæði og kalla sumir þá „Vestfirsku Alpana“ en þar er hæsta fjall Vestfjarða, Kaldbakur, 998 m.

ÞINGEYRI Íbúar - 246 Þingeyri sem stendur við sunnanverðan Dýrafjörð er einn elsti verslunarstaðurinn á Vestfjörðum. Á Þingeyri er góð höfn og þar tók að myndast kauptún á síðari hluta 18. aldar. Þingeyrarkirkja var vígð árið 1911. Kirkjan er teiknuð af Rögnvaldi Ólafssyni (1874-1917) og altaristafla er eftir Þórarin B. Þorláksson (1867-1924). Á Þingeyri stóð lengi vel pakkhús eða vörugeymsla frá fyrri hluta 18. aldar, byggt 1734 en það var tekið niður en nú er unnið að uppsetningu þess á ný. Það er talið vera eitt af elstu húsum landsins. Rétt sunnan við Þingeyri stendur Sandafell (362m). Á Þingeyri var bækistöð bandarískra lúðuveiðimanna seint á 19. öld og franskir duggarar voru þar tíðir gestir.

Aðalatvinna Þingeyringa tengist sjávarútvegi á einhvern hátt, en þar er líka að finna aðra starfsemi t.d. vaxandi

ferðaþjónustu. Elsta starfandi vélsmiðja landsins er á Þingeyri. Smiðjan, sem er nánast í upprunalegu formi, ber nafn Guðmundar J. Sigurðssonar sem tók til starfa árið 1913. Til hennar leituðu innlend og erlend skip eftir þjónustu sem var annáluð jafnt innan lands sem utan.

Vélsmiðjan er til sýnis fyrir ferðamenn. Áhugaverðir staðir: Sandafell ofan við bæinn, vegur er upp á fjallið, útsýnisskífa mikið útsýni. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Þingeyri, Vallargötu 7, 470 Þingeyri » Bensínstöðvar: N1, Sjávargata 4, 470 Þingeyri » Golf: Golfklúbburinn Gláma, Meðaldalur, 470 Þingeyri, 8962879, golf.is/ggl » Söfn: • Byggðasafn Vestfjarða - Vélsmiðja Guðmundar J. Sigurðssonar á Þingeyri, Hafnarstræti 10, 470 Þingeyri, 4563294, nedsti.is • Gamla Smiðjan, Hafnarstræti 14, 470 Þingeyri, 456-8331, notendur.snerpa.is/vbk • Safn Jóns Sigurðssonar, Hrafnseyri, Arnarfjörður, 471 Þingeyri, 456-8260, hrafnseyri.is • Hljóðfærasafn Jóns, Hafnarstræti 2, 470 Þingeyri, 846-6397, jonsinstruments@gmail.com • Skálinn Víkingasetur, Hafnarstræti 2, 470 Þingeyri, 893-8653

77

» Sundlaugar: Sundlaug og íþróttamiðstöð Þingeyri, Þingeyraroddi, 470 Þingeyri, 450-8470, isafjordur.is

vinsæl til útivistar og auk þess eru í Önundarfirði margar fallegar gönguleiðir. Á Flateyri er rekinn lýðháskóli.

» Veitingastaðir: • Simbahöllin, Fjarðargata 5, 470 Þingeyri, 899-6659, simbahollin.is • Hótel Sandafell, Hafnarstræti 7, 470 Þingeyri, 456-1600, Hótelsandafell.com • Söluskáli N1, Sjávargötu 4, 470 Þingeyri, 456-8380 • Jón Sigurðsson Memorial Museum, Hrafnseyri, Arnarfjörður, 471 Þingeyri, 456-8260, hrafnseyri.is

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Flateyri, Eyrarvegi 8, 425 Flateyri

» Gisting: • Við fjörðinn Gistihús, Aðalstræti 26, 470 Þingeyri, 847-0285, vidfjordinn.is • Hótel Sandafell, Hafnarstræti 7, 470 Þingeyri, 456-1600, Hótelsandafell.com • Höfði Gistihús, Dýrafjörður, 471 Þingeyri, 833-4994, • hofdivestfjords.is • Gemlufall Guesthouse, Gemlufall, 471 Þingeyri, 848-3426, www.gemlufall.is, booking@gemlufall.is » Kirkjur: • Þingeyrarkirkja, Þingeyraroddi, 470 Þingeyri • Mýrakirkja, Mýrar lóð Kirkja, 471 Þingeyri • Núpskirkja, Núpskirkja, 471 Þingeyri

FL ATEYRI Íbúar - 201 Flateyri stendur við Önundarfjörð. Þar hefur verið verslunarstaður í rúmar tvær aldir. Hans Ellefsen rak þar hvalveiðistöð um 12 ára skeið en hún brann árið 1901.

Myndarlegur múrsteinsreykháfur skammt utan við þorpið er eins konar minnisvarði um þessa stöð. Reykháfurinn var reistur skömmu eftir brunann mikla sem fyrsti liður í endurbyggingu stöðvarinnar.Í kjölfar þess gaf hann Hannesi Hafstein ráðherra (1861-1922) hið glæsilega hús sitt að Sólbakka. Hannes lét flytja húsið til Reykjavíkur og er það nú Ráðherrabústaðurinn við Tjarnargötu. Þorpið varð hart úti í miklu snjóflóði er féll í lok ársins 1995. Þar hafa verið reistir miklir snjóflóðavarnargarðar sem setja mikinn svip á bæinn. Þegar ekið er inn í bæinn má sjá skipaflota á litlu lóni við veginn. Þar eru til sýnis líkön af allskyns skipum allt frá sjálfum Titanic til íslenskra aflaskipa. Á Flateyri eru þrjú söfn. Dellusafnið er það nýjasta og sýnir muni sem fólk hefur sankað að sér. Þar hefur m.a. mátt sjá lögregluhúfur úr ýmsum áttum, eldspýtustokka og sígarettupakka frá stríðsárunum, teskeiðar úr öllum heimshornum o.fl. Alþjóðlega brúðusafnið hefur að geyma þjóðbúningadúkkur víða að úr heiminum og í gömlu bókabúðinni, Verzlunin bræðurnir Eyjólfsson, er bæði safn og verslun. Þar er íbúð kaupmannsins varðveitt og gestum til sýnis en einnig er hægt að gera þar kjarakaup í notuðum bókum sem seldar eru eftir vigt. Hvíta ströndin við Holt handan fjarðarins er 78

» Bensínstöðvar: N1, Hafnarstræti Bót, 425 Flateyri » FrisbíGolf: Flateyri » Söfn: • Gamla bókabúðin, Hafnarstræti 3 425 Flateyri, 840-0600, www.gamlabokabudin.is, jovinsson@gmail.com • Sýning helguð harðfiski og harðfiskverkun í Svarta pakkhúsinu við Hafnarstræti. » Sundlaugar: Sundlaug og íþróttamiðstöð Flateyrar, v/ Tjarnargata, 425 Flateyri, 450-8460 » Gisting: • Sölvahús, Hafnarstræti 13, 425 Flateyri, 860-6062 • Holt Inn, Holt, 425 Flateyri, 456-7611, holtinn.is • Korpudalur HI Hostel, Kirkjuból í Korpudal, 425 Flateyri, 456-7808, korpudalur.is • Kirkjubjól in Bjarnardalur, Kirkjuból, Bjarnardalur, 425 Flateyri, 456-7679, kirkjubol.is • Sæból Farm, Sæból 3 - Ingjaldssandur, 425 Flateyri, 848-0920, litlabyli.com • Litlabýli, Ránargata 2, 425 Flateyri, 848-0920, www.litlabyli.com, litlabyli@gmail.com • SIMA Hostel, Ránargata 1, 425 Flateyri, 897-8700, www.icelandwestfjords.com, s.svavarsson@gmail.com • Bergshús, Hafnarstræti 1, 425 Flateyri, 861-6360, rareapartments@gmail.com » Tjaldsvæði: • Korpudalur HI Hostel, Kirkjuból í Korpudal, 425 Flateyri, 4567808, korpudalur.is • Flateyri Tjaldsvæði, Söluskáli N1, 425 Flateyri, 848-0920, isafjordur.is » Kirkjur: • Flateyrarkirkja, Eyrarvegur 6, 425 Flateyri • Holtskirkja, Holtskirkja, 426 Flateyri • Sæbólskirkja, Sæbólskirkja, 426 Flateyri • Kirkjubólskirkja, Sóknarkirkja, 426 Flateyri

SUÐUREYRI Íbúar - 264 Suðureyri er byggðin sem stendur undir fjallinu Spilli við Súgandafjörð. Í bænum er minnisvarði um Magnús Hj. Magnússon (1873-1916), skáldið á Þröm. Hann er fyrirmyndin að Ólafi ljósvíkingi í skáldsögu Halldórs Laxness, Heimsljósi. Sundlaugin á Suðureyri er útilaug með heitum pottum og gufubaði. Laugin stendur á álitlegum stað undir fjallshlíðinni og nýtur mikillar hylli.

Hornstrandastofa Opið daglega 8:00 – 17:0 Silfurgata 1 Sími: 591-2000 nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

Sjóklæðagerðin 66°N á upphaf sitt að rekja til Suðureyrar. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Suðureyri, Aðalgötu 2, 430 Suðureyri » Sundlaugar: Íþróttamiðstöð og sundlaug, Túngata 8, 430 Suðureyri, 450-8490 » Veitingastaðir: Fisherman Café, Aðalgata 14, 430 Suðureyri, 450-9000, fisherman.is » Gisting: • Comfy Gistihús, Túngata 2, 430 Suðureyri, 456-4600, comfy.is • Fisherman Hotel, Aðalgata 14, 450-9000, www.fisherman.is, fisherman@fisherman.is » Kirkjur: • Suðureyrarkirkja, Suðureyrartún, 430 Suðureyri • Staðarkirkja, Staður lóð 1, 431 Suðureyri

Á Ísafirði er ein elsta húsaþyrping á landinu og stendur hún í Neðstakaupstað. Flest húsanna eru frá 1757-1784 og eru nú friðuð. Byggðasafn Vestfjarða er staðsett í svokölluðu Turnhúsi í Neðstakaupstað (gamla smiðjan á Þingeyri einnig rekin sem hluti Byggðasafnsins). Safnið er opið á hverjum degi frá miðjum maí og út september. Önnur hús í þyrpingunni eru Tjöruhúsið þar sem rekinn er veitingastaður, Fakstorshús og Krambúð. Krambúðin er elst þessara húsa og jafnframt eitt elsta hús á Íslandi.

Hversdagssafnið á Ísafirði er tileinkað fegurð hvunndagsins og veitir gestum innsýn í líf, minningar og frásagnir heimamanna. Steinsnar frá Hversdagssafninu er Sundhöllin á Ísafirði, innilaug í hjarta bæjarins. Saga sundlaugarinnar má rekja til ársins 1930 en framkvæmdir hófust haustið 1943. Guðjón Samúelsson húsameistari ríkisins teiknaði Sundhöllina sem var vígð við hátíðlega athöfn í byrjun febrúar 1946. Dokkan brugghús er fyrsta Vestfirska handverks brugghúsið, opið alla daga yfir sumartímann.

ÍSAFJÖRÐUR Íbúar - 2.703 Ísafjörður er stærsti byggðarkjarninn í Ísafjarðarbæ. Hann stendur við Skutulsfjörð í Ísafjarðardjúpi. Byggðarlagið hét að fornu Eyrarhreppur. Kaupmenn settust að á eyrinni árið 1569 og þegar einokun ríkti í verslun á Íslandi var þar mestur verslunarstaður á Vestfjörðum.

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Isafirði, Torfnesi, 400 Ísafjörður » Lögregla: Hafnarstræti 1, 400 Ísafjörður » Apótek: Lyfja Ísafirði, Pollgötu 4, 400 Ísafjörður » Bankar/Hraðbankar: • Íslandsbanki, Hafnarstræti 1, 400 Ísafjörður 79

• Verslunarmiðstöðin Neisti, Hafnarstræti 9-13, 400 Ísafjörður • Landsbankinn, Pólgata 1, 400 Ísafjörður » Bensínstöðvar: • N1, Hafnarstræti 21, 400 Ísafjörður • ÓB Ísafjörður, Sindragata 4a, 400 Ísafjörður • Orkan, Skeiði 1, 400 Ísafjörður » Golf: Golfklúbbur Ísafjarðar, Tungudalsvöllur, 400 Ísafjörður, 456-5081, golf.is/gi » Skíðasvæði: Tungudalur/Seljalandsdalur, 400 Ísafjörður, 450-8400, dalirnir.is » Söfn: • Edinborg - Menningarmiðstöð, Aðalstræti 7, 400 Ísafjörður, 456-5444, edinborg.is • Safnahúsið Eyrartúni, Eyrartún, 400 Ísafjörður, 450-8220, safnis.is • Ljósmyndasafnið Ísafirði, Eyrartún, 400 Ísafjörður, 450-8224, myndasafn.isafjordur.is • Hversdagssafn, Hafnarstræti 5, 400 Ísafjörður, 694-4266, everydaylife.is • Byggðasafn Vestfjarða, Neðstakaupstað, 400 Ísafjörður, 456-3297, nedsti.is • Gallerí Úthverfa, Aðalstræti 22, 400 Ísafjörður, 868-1845, galleryoutvert@gmail.com, facebook.com/Gallerí Úthverfa » Sundlaugar: Sundhöll Ísafjarðar, Austurvegur 9, 400 Ísafjörður, 450-8480 » Matvara: • Hamraborg, Hafnarstræti 7, 400 Ísafjörður • Nettó, Hafnarstræti 9 - 13, 400 Ísafjörður • Bónus, Skeiði 1, 400 Ísafjörður » Veitingastaðir: • Gamla Bakariið, Aðalstræti 24, 400 Ísafjörður, 456-3226, gamla@simnet.is, www.facebook.com/gamlabakariid • Edinborg Bistró Cafe Bar, Aðalstrætii 7, 400 Ísafjörður, 456-8335 • Við Pollinn - Hótel Isafjordur, Silfurtorg 2, 400 Ísafjörður, 456-3360, vidpollinn.is • Heimabyggð, Aðalstræti 22b, 400 Ísafjörður, 697-4833, heimabyggd@gmail.com, https://www.facebook.com/Heimabyggd/ • Bakarinn, Hafnarstræti 14, 400 Ísafjörður, 456-4771, bakarinnehf@simnet.is • Thai-Tawee, Hafnarstræti 9, 400 Ísafjörður, 686-9404, f15@internet.is • Húsið, Hrannargata 2, 400 Ísafjörður, 456-5555, dakis@simnet.is • Hamraborg, Hafnarstræti 7, 400 Ísafjörður. 456-3166, hamraborg@heimsnet.is • Mamma Nína Pizza, Austurvegur 1, 400 Ísafjörður, 456-4454, mammanina@smart.is, www.mammanina.is.

80

• Tjöruhúsið fiskveitingastaður, Neðstikaupstaður, 456-4419, tjoruhusid@gmail.com • Dokkan brugghús, Singragata 11, 400 Ísafjörður, 788-1980, dokkan@dokkanbrugghus.is, www.dokkanbrugghus.is » Gisting: • Hótel Horn, Austurvegur 2, 400 Ísafjörður, 456-4611, Hótelhorn.is • Hótel Ísafjörður, Silfurtorg 2, 400 Ísafjörður, 456-4111, www.hotelisafjordur.is, info@hotelisafjordur.is.

• Húsið, Hrannargata 2, 400 Ísafjörður, 456-5555, dakis@simnet.is • Gentle Space gistiherbergi, Hlíðarvegur 14, 400 Ísafjörður, 892-9282, www.gentlespace.is, info@gentlespace.is.

• Sólheimar Studio Apartments, Engjavegur 9, 400 Ísafjörður, 891-7731, sgudfinna@simnet.is, www.atv-isafjordur.is • Skíðaskálinn í Tungudal, Tungudalur 400 Ísafjörður, 860-5560 • Gistihús Managata 1, Mánagata 1, 400 Ísafjörður, 897-4146, gistihus.is • Gamla Gistihús, Mánagata 5, 400 Ísafjörður, 456-4146, gistihus.is • Comfortable Bungalow, Silfurgata 12, 400 Ísafjörður, 862-5669, fosshestar.is • Budget Apartment with ocean view, Sólgata 8, 400 Ísafjörður, 862-5669, fosshestar.is • Leiguhús, Tangagata 10a, 400 Ísafjörður, 862-5669, fosshestar.is » Tjaldsvæði: • Tungudalur Tjaldsvæði, Tungudalur, 400 Ísafjörður, 864-8592, gih.is » Bílaleiga: • Avis Bílaleiga, Ísafjarðarflugvöllur / Ísafjörður Airport, 400 Ísafjörður, 660-0617, avis.is • Bílaleiga Akureyrar, Ísafjarðarflugvöllur / Ísafjörður Airport, 400 Ísafjörður, 840-6074, www.holdur.is • Hertz, Ísafjarðarflugvöllur / Ísafjörður Airport, 400 Ísafjörður, 522-4490, www.hertz.is » Kirkjur: Ísafjarðarkirkja, Sólgata 1, 400 Ísafjörður

NÁGRENNI ÍSAFJARÐAR Dynjandi, foss í Dynjandisá. Mestur fossa á Vestfjörðum.

Hann fellur í smástöllum fram af fjallsbrúninni niður nær 100 m hátt lagskipt berg. Efst er hann um 30 m breiður en um 60 m neðst. Smærri fossar eru neðar í ánni. Dynjandi er friðlýst náttúruvætti.

Hrafnseyri er kirkjustaður og fyrrum prestssetur við norðanverðan Arnarfjörð. Hrafn Sveinbjarnarson, eitt af stórmennum Íslandssögunnar, bjó á Eyri og var hún síðan við hann kennd. Jón Sigurðsson forseti (1811-1879) fæddist á Hrafnseyri. Kapella og minjasafn um Jón er opið

Frá Vestfjörðum.

yfir sumartímann.

Skrúðgarðurinn Skrúður í Dýrafirði var opnaður þann 7. ágúst árið 1909. Stofnandi Skrúðs var séra Sigtryggur Guðlaugsson prófastur á Núpi. Skilgreint markmið með rekstri Skrúðs er að hann verði minnismerki um sjálfan sig og hugmyndina um skólagarð þar sem náttúrunytjar og umhverfisfræðsla var tengd starfi venjulegs alþýðuskóla.

Garðurinn er einnig dæmi um árangur í garðyrkju á svo norðlægum slóðum og sem slíkur merkilegur hluti af garðyrkjusögu landsins. Árið 2013 hlaut Skrúður virt alþjóðleg verðlaun, sem kennd eru við arkitektinn Carlo Scarpa, en það var Benetton rannsóknarstofnunin á Ítalíu sem veitti verðlaunin.

Fjölmargar gönguleiðir eru í nágrenni Ísafjarðar.

Gönguleiðakort með leiðalýsingum er fáanlegt á Upplýsingamiðstöð ferðamála á Ísafirði.

Stikaðar hafa verið gönguleiðir á skaganum milli Önundarfjarðar og Dýrafjarðar. a) Frá gamla veginum ofarlega í Gerðhamradal upp í Núpsdalsskarð og þaðan niður í Núpsdal vestanverðan að Alviðruseli. b) Frá Sandsheiði vestur á Óþola. Þaðan liggur leiðin meðfram brún Skagafjalls að Sandskörðum. Tengist leiðinni um Sandskarðadal við Sandskörðin. c) Úr Nesdalsskarði upp á Hraunshorn. Þaðan með brúnum út að Búðarhorni og til norðurs að landmælingavörðu á ystu brún Barða ofan við Leikvöll, sem er á milli Purku og Geldingaskálar. Frá vörðunni liggur leiðin að Ingjaldshaugi og síðan að Krika í Skáladal.

Hnífsdalsheiði - Heiðarskarð. Þessi leið liggur milli Syðridals í Bolungarvík og Hnífsdals. Hún var oft farin

fyrrum í stað leiðarinnar um Óshlíð, einkum er fara þurfti með hesta og nautgripi. Gangan hefst við stöðvarhús Reiðhjallavirkjunar í Syðridal (byggð 1953) og er gengið upp lyngvaxna hlíðina eftir vegarslóða þar til komið er að uppistöðulóninu á Reiðhjalla. Áfram er haldið um Heiðarskarð (500 m) en þaðan er mjög gott útsýni. Úr skarðinu er gengið niður í Hnífsdal eftir grösugri hlíð. Fylgt er gömlum og ógreinilegum vegslóða.

Yfir Hnífsdalsá er farið á móts við eyðibýlið Neðri-Hnífsdal.

ÍSAFJARÐARDJ ÚP Ísafjarðardjúp, einn dýpsti fjörður á Íslandi, samanstendur af níu fjörðum. Nafn fjarðarins er gjarnan stytt og hann nefndur Djúpið. Fuglar, refir, hvalir og selir eru algeng sjón í Djúpinu. Lengd Ísafjarðardjúps – frá mynni Djúpsins inn í botn innsta fjarðarins, Ísafjarðar – er u.þ.b. 75 km.

Vigur og Æðey eru tvær stærstu eyjarnar á Ísafjarðardjúpi og þær einu í byggð. Báðar eyjarnar eru þekktar fyrir fjölskrúðugt fuglalíf og báðar höfuðból frá fornu fari og eiga sér merka sögu. Reglulegar siglingar eru frá Ísafirði til Vigur yfir sumartímann. Borgarey er innsta og minnsta eyjan á Ísafjarðardjúpi. Þar er æðarvarp og mikil lundabyggð.

Reykjanes. Mjór skagi milli Reykjarfjarðar og Ísafjarðar.

Jarðhiti er nokkur á Reykjanesi og var að boði konungs komið þar á fót saltvinnslu í lok 18. aldar. Stóð sú starfsemi í 13 ár, en árið 2011 hófst saltvinnsla í Reykjanesi að nýju þegar fyrirtækið Saltverk var stofnað.

81

Ísafjörður

Kaldalón er lítill fjörður sem gengur inn úr norðanverðu Djúpi upp undir Drangajökul. Áin Mórilla kemur úr Drangajökli. Rómuð náttúrufegurð er þar og andstæður miklar. Tónskáldið Sigvaldi Kaldalóns (1881-1946) var um skeið héraðslæknir í Nauteyrarlæknishéraði og bjó í Ármúla sunnan Kaldalóns. Tók upp ættarnafnið Kaldalóns.

» Bensínstöðvar: N1, Reykjanes Ísafjarðardjúpi, 401 Ísafjörður » Söfn: • Snjáfjallasetur, Dalbær, Snæfjallaströnd, 401 Ísafjörður, 6987533, snjafjallasetur.is • Dalbær ferðaþjónusta, Snæfjallaströnd, 401 Ísafjörður, 8217121, snjafjallasetur.is • Steinshús, Nauteyri við Ísafjarðardjúp, 512 Hólmavík, 8989300 www.steinnsteinarr.is/steinshus » Sundlaugar: Hótel Reykjanes, Reykjanes, 401 Ísafjörður, 456-4844, rnes.is » Veitingastaðir: • Hótel Reykjanes, Reykjanes, 401 Ísafjörður, 456-4844, rnes.is • Steinshús, Nauteyri við Ísafjarðardjúp, 512 Hólmavík, 898-9300 www.steinnsteinarr.is/steinshus • Heydalur, Mjóifjörður við Ísafjarðardjúp 401 Ísafjörður, 456-4824, www.heydalur.is • Læknishúsið á Hesteyri, Hesteyri í Jökulfjörðum 401 Ísafjörður, 899-7661, info@hesteyri.net, www.hesteyri.net » Gisting: • Grunnavík Travel Service, Grunnavík í Jökulfjörðum, 82

401 Ísafjörður, 456-4664 • Hornbjargsviti- Ferðafélag Íslands, Látravík á Ströndum, 401 Ísafjörður, 568-2533, fi.is • Hótel Reykjanes, Reykjanes, 401 Ísafjörður, 456-4844, rnes.is • Heydalur, Mjóifjörður við Ísafjarðardjúp 401 Ísafjörður, 456-4824, www.heydalur.is • Læknishúsið á Hesteyri, Hesteyri í Jökulfjörðum 401 Ísafjörður, 899-7661, info@hesteyri.net, www.hesteyri.net • Dalbær Travel Service, Snæfjallaströnd, 401 Ísafjörður, 821-7121, snjafjallasetur.is » Tjaldsvæði: • Grunnavík Travel Service, Grunnavík í Jökulfjörðum, 401 Ísafjörður, 456-4664 • Hótel Reykjanes, Reykjanes, 401 Ísafjörður, 456-4844, rnes.is • Heydalur, Mjóifjörður við Ísafjarðardjúp 401 Ísafjörður, 456-4824, www.heydalur.is • Hornbjargsviti- Ferðafélag Íslands, Látravík á Ströndum, 4 01 Ísafjörður, 568-2533, fi.is • Í Hornstrandafriðlandinu eru að auki rekin mörg tjaldsvæði á vegum Umhverfisstofnunar og er gisting á þeim ókeypis » Kirkjur: • Unaðsdalskirkja, Sóknarkirkja, 401 Ísafjörður • Staðarkirkja, Staður, 401 Ísafjörður • Ögurkirkja, Ögur, 401 Ísafjörður • Vatnsfjarðarkirkja, Vatnsfjörður lóð 1, 401 Ísafjörður » Áhugaverðir staðir: Vigur. Folafótur. Hvítanes.

Drangajökull.

BOLUNGARVÍK Íbúar - 955 Bolungarvík er nyrsti bærinn á Vestfjörðum og stendur við utanvert Ísafjarðardjúp að sunnan. Það var Þuríður sundafyllir sem nam land í víkinni og eignaði sér ekki bara landið heldur einnig miðin þar út af. Miðin voru auðug og marga fýsti í að veiða þar. Það var Þuríður tilbúin til að leyfa en aðeins ef menn borguðu henni kollótta á fyrir. Þess vegna er stundum sagt að hún hafi verið fyrst Íslendinga til að innheimta veiðileyfagjald. Þaðan hefur verið útræði allt frá landnámsöld og þar var öldum saman ein stærsta verstöð landsins. Verslun var sett á stofn um 1890 og hófst þá föst búseta þar. Bolungarvík komst í vegasamband árið 1950 þegar vegurinn um Óshlíð var lagður. Nú hafa verið gerð jarðgöng milli Hnífsdals og Bolungarvíkur en vegurinn um Óshlíð hefur þótt varhugaverður vegna hættu á grjóthruni. Í Bolungarvík er sjóminjasafnið Ósvör, endurgerð sjóbúð, sem minnir á tíma árabátaútgerðar. Náttúrufræðistofa Vestfjarða í Bolungarvík hýsir marga merka gripi, þ.á m. uppstoppaðan ísbjörn. Náttúrufræðistofan hefur einnig staðið fyrir uppbyggingu Grasagarða Vestfjarða síðan 2010 en markmið þeirra er að varðveita íslenskar tegundir af plöntum og þá sérstaklega vestfirskar. Á Náttúrugripasafni Bolungarvíkur er einnig að finna steinasýningu úr safni Steins Emilssonar. Á Bolungarvík er ærslabelgur, golfvöllur, vinsæl sundlaug með huggulegu útisvæði og margar fallegar gönguleiðir. Úr Syðridal er hægt að ganga m.a. yfir í Hnífsdal og til Ísafjarðar en einnig er gönguleið upp að gamalli surtarbrandsnámu þar sem brúnkol voru unnin á árunum 1917-18. Sjóstangveiði hefur verið vaxandi liður í þjónustu við ferðafólk í Bolungarvík en einnig er boðið upp á bátaleigu með eða án skipstjóra. Þá er haldið uppi reglulegum siglingum frá Bolungarvík inn í Hornstrandafriðlandið á sumrin.

Bolafjall er 638 metra hátt fjall fyrir ofan Bolungarvík.

Brattur akvegur liggur upp á Bolafjall en þar er ratsjárstöð Landhelgisgæslu Íslands. Vegurinn hefur verið opinn bílum í júlí og ágúst. Á Bolafjalli er hrjóstrug háslétta og þaðan er mikið víðsýni til allra átta enda er Bolafjall vinsæll viðkomustaður á Vestfjörðum. Fari fólk upp á Bolafjall er tilvalið að halda áfram yfir í Skálavík þar sem ríkir einstök kyrrð og náttúrfegurð. Hraustmenni eiga það til að baða sig í sjónum þar í víkinni, en einnig er vinsælt að hoppa í ískaldan hylinn í Langá, steinsnar frá fjörunni. » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Aðalstræti 13-15, 415 Bolungarvík » Bensínstöðvar: • ÓB Bolungarvík, Hafnargata 56-58, 415 Bolungarvík • Orkan, Þuríðarbraut 13, 415 Bolungarvík

» Golf: Golfklúbbur Bolungarvíkur, Syðridal, 415 Bolungarvík, 456-7072, golf.is/gbo » Söfn: • Grasagarðar Vestfjarðar, Aðalstræti 21, 415 Bolungarvík, 456-7005, bolungarvik.is/grasagardar/ • Ósvör Sjóminjasafn, Óshlíðarvegur, 415 Bolungarvík, 892-5744, osvor.is • Náttúrugripasafn Bolungarvíkur, Vitastígur 3, 415 Bolungarvík, 456-7507, nabo.is » Sundlaugar: Árbær Íþróttamiðstöð, Höfðastígur 1, 415 Bolungarvík, 456-7381, bolungarvik.is/sund/ » Matvara: • Bjarnabúð, Hafnargata 81, 415 Bolungarvík • Kjörbúðin, Vitastígur 3, 415 Bolungarvík » Veitingastaðir: • Læknishúsið Hesteyri, 415 Bolungarvík, 456-7183, hesteyri.net • Víkurskálinn, Þuríðarbraut 13, 415 Bolungarvík, 456-7554, budarnes@gmail.com • Einarshúsið, Hafnargötu 41, 415 Bolungarvík, 690-2303, einarshusid.is » Gisting: • Einarshúsið, Hafnargötu 41, 415 Bolungarvík, 690-2303, einarshusid.is • Doctorshouse in Hesteyri, Læknishúsið Hesteyri, 415 Bolungarvík, 456-7183, hesteyri.net • Gistihús Mánafell, Stigahlíð 4, 415 Bolungarvík, 863-3879, orkudisa.com » Tjaldsvæði: Bolungarvik Camp site, Höfðastígur 1, 415 Bolungarvík, 456-7381, bolungarvik.is/tjaldsvaedi/ » Kirkjur: • Hólskirkja, Hóll, 415 Bolungarvík • Annað: Trampólín fyrir börnin, 415 Bolungarvík, bolungarvik. is/aerslabelgur/ » Áhugaverðir staðir: • Ósvör við enda Óshlíðar, verbúð byggð í upprunalegri mynd, opin alla daga yfir sumartímann, en eftir samkomulagi á veturna.

• Vegur liggur upp á Bolafjall, þaðan er stórfenglegt útsýni, opinn á sumrin í júlí og ágúst.

• Grasagarðar Vestfjarða við Félagsheimili Bolungarvíkur.

• Safn vestfirskra plantna, opið allt árið, ókeypis aðgangur.

• Fallegar gönguleiðir.

• Skálavík, einstök náttúrufegurð, fjölbreyttar gönguleiðir.

• Surtarbrandsnáma í Syðridal, merkt gönguleið, söguminjar.

» FrisbíGolf: Frisbee golf, Bernódusarlundur, 415 Bolungarvík, bolungarvik.is/frisbigolf/ 83

SÚÐAVÍK Íbúar - 168 Súðavík stendur við Álftafjörð í Súðavíkurhreppi. Þéttbýli tók að myndast í Álftafirði um miðja 19. öld og er Súðavík fyrst nefnt þorp í manntalinu 1880. Mörk Súðavíkurhrepps eru í botni Ísafjarðar í Ísafjarðardjúpi og við Brúðarhamar innan við Arnarneshamar í Álftafirði. Súðavík er tvískipt þorp sem skiptist í innri og ytri byggð. Ytri byggðin er eingöngu nýtt á sumrin en ný byggð var reist innar í firðinum í kjölfar snjóflóðanna sem féllu 16. janúar 1995.

Margvísleg starfsemi er stunduð í sveitarfélaginu s.s. harðfiskvinnsla, fiskeldi, bolfiskvinnsla, landbúnaður og ferðaþjónusta. Melrakkasetur Íslands var stofnað í Súðavík árið 2007. Setrið er helgað íslenska melrakkanum, eina upprunalega landspendýrið á Íslandi.

Raggagarður er fjölskyldugarður með leiktækjum og grillaðstöðu. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Súðavík, Grundarstræti 1, 420 Súðavík » Bensínstöðvar: Orkan, Grundarstræti 1, 420 Súðavík » Söfn: • Melrakkasetur, Eyrardalur 4, 420 Súðavík, 456 4922, melrakki.is • Litlibær, Skötufjörður, 420 Súðavík, 456-4809, thjodminjasafn.is » Matvara: Kaupfélagið, Grundarstræti 1, 420 Súðavík » Veitingastaðir: • Amma Habbý Restaurant, Aðalgata 1, 420 Súðavík, 456-5060, ammahabby.com/ • Litlibær (kaffiveitingar), Skötufjörður, 420 Súðavík, 456-4809, thjodminjasafn.is.

• Hótel Heydalur, Mjóifjörður, 420 Súðavík, 456-4824, heydalur.is

SKELLTU ÞÉR Í SUND

VESTFIRÐIR

» Gisting: • Blómsturvellir - Gistihús, Blómsturvelli, 420 Súðavík, 846-8573, blomsturvellir.com • Accomodation Swanfjord, Langeyri, 420 Súðavík, 865-8865, swanfjord.com • Hótel Heydalur, Mjóifjörður, 420 Súðavík, 456-4824, heydalur.is • Fjord Gistihús, Túngata 15, 420 Súðavík, 695-6672, fjordGistihús.eu • Luxury House Westfjords, Holtagata 4, 420 Súðavík, 893-8164, omarjons@simnet.is » Tjaldsvæði: Súðavík Tjaldsvæði, Túngata 20, 420 Súðavík, 450-5900, sudavik.is » Kirkjur: • Súðavíkurkirkja, Súðavíkurkirkja, 420 Súðavík • 9Annað: Raggagarður, Nesvegur 1, 420 Súðavík, 823-4566, raggagardur.is » Áhugaverðir staðir: • Fjöldi gönguleiða, t.d. í Valagili, Langeyrartjörn og Súðavíkurhringurinn.

• Fjölskyldugarðurinn Raggagarður, leiktæki, grill o.fl., raggagardur.is.

HÓLMAVÍK Íbúar - 322 Hólmavík er þorp við miðjan Steingrímsfjörð suðvestanverðan. Þar er stjórnsýslumiðstöð Strandasýslu og þar hefur verið stunduð verslun í rúma öld. Áður versluðu lausakaupmenn í Skeljavík, skammt sunnan við bæinn. Minnismerki um Hermann Jónasson (1896-1976) fyrrum forsætisráðherra er í Skeljavík. Á Hólmavík og í nágrenni eru að finna nokkur söfn, þ.a.m. Galdrasýninguna á ströndum sem samanstendur af þremur sýningum: Galdrasafninu á Hólmavík, Kotbýli Kuklarans að Klúku í Bjarnarfirði og sýningunni í Trékyllisvík. » Lögregla: Skeiði 2, 510 Hólmavík » Apótek: Lyfsalan Hólmavík, Borgarbraut 8, 510 Hólmavík » Bankar/Hraðbankar: Sparisjóður Strandamanna, Hafnarbraut 19, 510 Hólmavík » Bensínstöðvar: • N1, Höfðagata 3, 510 Hólmavík • ÓB Hólmavík, Höfðatún 2, 510 Hólmavík » Golf: Golfklúbbur Hólmavíkur, Hafnarbraut 18, 510 Hólmavík, 892-4687, golf.is/gho

SUNDLAUG HÓLMAVÍKUR Jakobínutún 3, 510 Hólmavík +354 451 3560 84

» Söfn: • Galdrasafnið á Hólmavík, Höfðagata 8-10, 510 Hólmavík, 4513525, galdrasyning.is • Sauðfjársetur á Ströndum, Sævangur við Steingrímsfjörð, by road 68, 510 Hólmavík, 451-3324, strandir.is/saudfjarsetur

• Steinhsús - Steinn Steinarr, Steinshús - Nauteyri, 512 Hólmavík, 898-9300, steinnsteinarr.is » Sundlaugar: • Laugarhóll, Bjarnarfjörður, 510 Hólmavík, 451-3380, laugarholl.is • Sundlaugin, tjaldstæðið og Íþróttamiðstöðin Hólmavík, Jakobínutún, 510 Hólmavík, 451-3560, strandabyggd.is/ thjonusta/ithrottamidstod/ » Matvara: Krambúðin, Höfðatún 4, 510 Hólmavík, 455-3100, holmavik@krambudin.is » Veitingastaðir: • Café Riis, Hafnarbraut 39, 510 Hólmavík, 451-3567, caferiis.is • Sheep Farming Museum, Sævangur við Steingrímsfjörð, by road 68, 510 Hólmavík, 451-3324, strandir.is/saudfjarsetur • Galdrasafnið á Hólmavík / Restaurant Galdur, Höfðagata 8-10, 510 Hólmavík, 451-3525, galdrasyning.is • Krambúðin, Höfðatún 4, 510 Hólmavík, 455-3100, holmavik@krambudin.is » Gisting: • Broddanes HI Hostel, Broddanesskóli, 510 Hólmavík, 6181830, hostel.is/hostels/broddanes-hi-hostel • Finna Hótel, Borgabreut 4, 510 Hólmavík, 451-3136, www. finnahotel.is • Steinhúsið Gistihús, Höfðagata 1, 510 Hólmavík, 856-1911, steinhusid.is • Kirkjuból Travel Service, Kirkjuból við Steingrímsfjörð, við veg nr. 68 / road nr. 68, 510 Hólmavík, 693-3474, strandir. is/kirkjubol » Tjaldsvæði: Hólmavík Tjaldsvæði, Jakobínutúni, 510 Hólmavík, 451-3560, strandabyggd.is/thjonusta/tjaldsvaedi/ » Kirkjur: • Hólmavíkurkirkja, Hólmavíkurkirkja, 510 Hólmavík • Kaldrananeskirkja, Kaldrananes lóð 1, 511 Hólmavík • Kollafjarðarneskirkja, Kollafjarðarnes kirkj, 511 Hólmavík • Melgraseyrarkirkja, Melgraseyri lóð 1, 512 Hólmavík • Nauteyrarkirkja, Nauteyri lóð 1, 512 Hólmavík

tekur siglingin einungis um 10 mínútur.

Frá Drangsnesi er stutt keyrsla að Klúku í Bjarnarfirði þar sem hægt er að skoða Kotbýli kuklarans sem er hluti af Galdrasýningu á Ströndum. Þar er einnig Gvendarlaug hins góða, 25 m útisundlaug með náttúrulegum heitum potti.

Sundlaugin á Drangsnesi er kynt með náttúrulega heitu vatni en vinsælt er einnig að heimsækja heitu pottana í fjörunni. » Bensínstöðvar: N1, Borgargata 2, 520 Drangsnes » FrisbíGolf: Drangsnes » Sundlaugar: Sundlaugin Drangsnesi, Grundargata 15, 520 Drangsnes, 451-3201 » Matvara: Kaupfélag Steingrímsfjarðar útibú, Borgargata 2, 520 Drangsnes » Veitingastaðir: • Gistihús Malarhorn, Grundargata 17, 520 Drangsnes, 547-1010, malarhorn.is • Hótel Laugarholl, Bjarnarfjörður, 520 Drangsnes, 451-3380, laugarholl.is » Gisting: • Hótel Laugarholl, Bjarnarfjörður, 520 Drangsnes, 451-3380, laugarholl.is • Gistihús Malarhorn, Grundargata 17, 520 Drangsnes, 547-1010, malarhorn.is • Gistiþjónusta Sunnu, Holtagata 10, 520 Drangsnes, 451-3230, drangsnes.is/sunna » Tjaldsvæði: Drangsnes Tjaldsvæði, Aðalbraut, 520 Drangsnes, 844-8701, drangsnes.is » Kirkjur: Drangsnesskapella, Aðalbraut 10, 520 Drangsnes

GH

URÐARTINDUR

Norðurfjörður 1 - 524 Árneshreppur - +354 843-8110. urdartindur@urdartindur.is - www.urdartindur.is

DR ANGSNES Íbúar - 72 Drangsnes er þorp á Selströnd yst við norðanverðan Steingrímsfjörð. Þar tók að myndast þéttbýli á þriðja tug síðustu aldar. Drangsnes fær nafn sitt af háum steindrangi sem er niðri við sjó og heitir Kerling. Þjóðsagan segir að Kerling sé eitt þeirra þriggja trölla sem ætluðu að sneiða Vestfirði af meginlandinu en dagaði uppi. Eyjan Grímsey sem er þar skammt undan landi er einnig afrakstur þessa umbótaverkefnis tröllanna. Þar er auðugt fuglalíf með mikilli lundabyggð sem nýtur vinsælda hjá ferðafólki.

Farnar eru áætlunarsiglingar út í eyjuna frá Drangsnesi og 85

HORNSTR ANDIR Þeir göngumenn sem vilja sjá Ísland í sinni tærustu mynd ættu að leita norður á Hornstrandir. Hornstrandir eru griðland á nyrsta hluta Vestfjarða þar sem búsetu manna lauk fyrir meira en 60 árum. Þar hefur náttúran ein ríkt síðan og því má segja að þar sé ásýnd landsins eins og hún var við landnám.

Göngumenn sem halda til Hornstranda verða helst að reiða sig á tjaldgistingu þótt fáein gistihús sé að finna á svæðinu. Helst þeirra eru Hesteyri, Hornbjargsviti og Reykjarfjörður. Í ársbyrjun 2019 tók ný stjórnar- og verndaráætlun gildi fyrir friðlandið en samkvæmt áætluninni er aðeins heimilt að tjalda á merktum tjaldsvæðum (þröngar skorður gilda einnig fyrir landtöku fólks á skemmtiferðaskipum). Þá eru hópastærðir í friðlandinu takmarkaðar, miðað við 30 manns í vestari hluta friðlandsins en 15 manns í austari hlutanum. Stærri hópar geta sótt um undanþágu til Umhverfisstofnunar.

Göngumenn verða að vera vel búnir því náttúran á þessum slóðum er býsna óvægin og allra veðra von á öllum árstímum. Lífríki svæðisins á sér fáar hliðstæður og vandfundin svo stór landsvæði á Íslandi þar sem engin beit hefur verið í meira en 60 ár sem skilar einstæðu gróðurríki. Refurinn á Hornströndum er friðaður og óttast manninn því minna en á öðrum svæðum. Á Hornströndum gefast því fágæt tækifæri til þess að sjá heimskautarefinn í sínu náttúrulega umhverfi.

Eina leiðin til að komast til Hornstranda er með bát og er siglt bæði frá Ísafirði, Bolungarvík og Norðurfirði. Skoðið t.d. Vesturferdir.is. » Sundlaugar: Reykjafjörður Sundlaug, Hornstrandir, 520 Drangsnes, 456-2662, www.reykjarfjordur.is/ » Gisting: • Hornbjargsviti- Ferðafélag Íslands, Látravík á Ströndum, 401 Ísafjörður, 568-2533, fi.is • Reykjafjörður Sundlaug, Hornstrandir, 520 Drangsnes, 4562662, www.reykjarfjordur.is/ » Tjaldsvæði: • Hornbjargsviti- Ferðafélag Íslands, Látravík á Ströndum, 401 Ísafjörður, 568-2533, fi.is • Reykjafjörður Sundlaug, Hornstrandir, 520 Drangsnes, 456-2662, www.reykjarfjordur.is/ • Í Hornstrandafriðlandinu eru að auki starfrækt mörg tjaldsvæði á vegum Umhverfisstofnunar og er gisting á þeim ókeypis

STR ANDIR Strandasýsla var ein af sýslum Íslands. Nafnið Strandir er enn notað til að vísa til svæðisins, sem nær frá Holtavörðuheiði í suðri að Geirólfsgnúpi í norðri.

86

Stærsti þéttbýlisstaður í Strandabyggð er Hólmavík við Steingrímsfjörð.

Trékyllisvík, búsældarlegasta byggðin á NorðurStröndum, er miðstöð Árneshrepps. Fyrrum var Trékyllisvík mikil veiðistöð og sóttu vermenn þangað um langan veg. Úti á Trékyllisvík er Árnesey (hét fyrrum Trékyllisey). Þekkt úr Sturlunga sögu vegna þess að þar safnaði Þórður kakali saman liði sínu til Flóabardaga.

Djúpavík heitir fyrrum útgerðarstöð við innanverðan Reykjarfjörð. Síldarsöltun hófst þar árið 1917 en fyrirtækið varð gjaldþrota. Síldarverksmiðja var reist á árunum 1934-1935. Rekstur hennar gekk vel og dafnaði hann næsta áratuginn en þegar síldin hvarf úr Húnaflóa lognaðist starfsemin út af.

Gjögur er fræg veiðistöð við mynni Reykjarfjarðar, einkum vegna hákarlaveiði á 19. öld. Gengu þá oft frá Gjögri 15-18 skip til hákarlaveiða samtímis. Nú er orðið fámennt á Gjögri. Viti er á Gjögurnesi, reistur árið 1921. Á nesinu norðan við vitann er allmikill jarðhiti. Föst flugáætlun er á milli Gjögurs og Reykjavíkur allt árið. » Bensínstöðvar: N1, Norðurfjörður, 524 Árneshreppur » FrisbíGolf: Árneshreppur » Söfn: Byggða- og minjasafnið Kört, Árnes II, Trékyllisvík, 524 Árneshreppur, 451-4025, trekyllisvik.is » Sundlaugar: Sundlaugin Krossnesi, Norðurfjörður, 524 Árneshreppur, 451-4048 » Veitingastaðir: • Hótel Djúpavík, Árneshreppur, 524 Árneshreppur, 451-4037, djupavik.com • Kaffi Norðurfjörður Café, Norðurfjörður, 524 Árneshreppur, 451-4034, nordurfjordur.is » Gisting: • Hótel Djúpavík, Árneshreppur, 524 Árneshreppur, 451-4037, djupavik.com • Gistihús Bergistangi, Bergistangi, 524 Árneshreppur, 451-4003, bergistangi.is • Finnbogastadaskoli, Finnbogastaðir, 524 Árneshreppur, 451-4012, northwest.is • Urðartindur Travel Service, Norðurfjörður 1, 524 Árneshreppur, 843-8110, urdartindur.is • Norðurfjörður - Ferðafélag Íslands, Valgeirsstaðir, 524 Árneshreppur, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/nordurfjordur » Tjaldsvæði: • Urðartindur Travel Service, Norðurfjörður 1, 524 Árneshreppur, 843-8110, urdartindur.is • Norðurfjörður - Ferðafélag Íslands, Valgeirsstaðir, 524 Árneshreppur, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/nordurfjordur » Kirkjur: Árneskirkja, Árnes 1 lóð 2, 524 Árneshreppur

88

Norðurland vestra Norðurland vestra nær frá Hrútafjarðará austur að Hvanndalabjargi milli Héðinsfjarðar og Ólafsfjarðar.

Suðurmörk liggja um Hofsjökul, Kjöl og vatnaskil á heiðum.

Húnavatnssýslurnar liggja að Húnaflóa sem er mesti flói norðanlands og greinir Vestfirði frá Norðurlandi. Þrír firðir ganga inn úr Húnaflóa: Hrútafjörður, Miðfjörður og Húnafjörður. Milli tveggja fyrstnefndu fjarðanna er Heggstaðanes en Vatnsnes milli Miðfjarðar og Húnafjarðar. Strandlengjan er að mestu láglend en Vatnsnes hálent. Upp af Húnafirði er Þing og Vatnsdalur, um 25 km langur, grösug og búsældarleg sveit. Í mynni dalsins eru Vatnsdalshólar, víðáttumikil og sérkennileg hólaþyrping. Hólarnir áttu lengst af að vera óteljandi en listakonan Finna B. Steinsson vakti athgli árið 1993 þegar hún gerði til þess tilraun með því að reka veifur í alla hólana. Verkið fékk nafnið “1000 veifur í Vatnsdalshólum”.

Landið hækkar þegar austar dregur þar sem djúpir dalir skerast inn í fjalllendið. Vötn eru mörg, bæði í byggð og inni á heiðum. Í byggð eru m.a. Miðfjarðarvatn, Vesturhópsvatn, Hópið, Húnavatn og Svínavatn. Helstu ár eru Hrútafjarðará, Miðfjarðará, Víðidalsá, Vatndalsá, Laxá á Ásum, Blanda, Svartá og Laxá á Refasveit, allt vel þekktar laxveiðiár. Austan Húnaflóa er Skagi sem skilur að Húnaþing og Skagafjörð.

Skagafjörður er blómlegt landbúnaðarhérað. Á Skagafirði eru Drangey og Málmey. Drangey, þverhnípt móbergseyja, er fræg fyrir fugla og eggjatöku og sem bústaður Grettis Ásmundarsonar í útlegðinni. Upp af fjarðabotninum er víðáttumikið undirlendi, klofið af Hegranesi yst en innar greinist héraðið í Austurdal og Vesturdal sem ganga í suður og Norðurárdal til austurs, um hann liggur þjóðvegurinn yfir Öxnadalsheiði til Eyjafjarðar.

Stærsta vatnsfall í Skagafirði heitir Héraðsvötn. Þau myndast að mestu úr Austari og Vestari Jökulsá en þær koma báðar undan Hofsjökli. Helstu stöðuvötn í héraðinu eru Miklavatn í Borgarsveit, Höfðavatn á Höfðaströnd og Miklavatn í Fljótum. Þar er sumarfagurt en vetur oft harðir og snjóþungir. Á vorin kemur gróður gjarnan grænn undan

fönn. Mikið fuglalíf er við ósa Héraðsvatna og á Miklavatni og Áshildarholtsvatni rétt sunnan Sauðárkróks. Fjöldi fuglategunda er síst minni en á Mývatnssvæðinu.

Berggrunnur á Norðurlandi vestra er að mestu blágrýti sem myndaðist fyrir um sex til átta milljónum ára í Húnaþingi en fyrir allt að 12 milljónum ára í Skagafirði.

Bergið er víða mótað af jöklum ísaldar. Á nokkrum stöðum finnst yngra berg og á Skaga eru grágrýtishraun.

Fornar eldstöðvar eru þekktar og í þeim finnst líparít og ummyndað berg, t.d. í Vatnsnesfjalli, Víðidalsfjalli og í Staðarfjöllum sunnan Tindastóls. Jarðhiti er víða og er heitt vatn nýtt til húshitunar.

Gróður er víða mikill, graslendi og mýrar, í Skagafirði eru starengjar. Kvistlendi er lítið og skógar varla teljandi.

Frá fornu fari hefur á Norðurlandi vestra verið stundaður landbúnaður. Eftir 1920 jókst útgerð til muna á nokkrum öðrum stöðum og til urðu kaupstaðir sem lengst af hafa byggt á fiskveiðum og fiskvinnslu samhliða verslun við nálægar sveitir og vaxandi iðnaði. Sauðárkrókur, Hvammstangi, Skagaströnd og Blönduós eru stærstu þéttbýlisstaðirnir.

UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Staðarskáli s. 440-1336.

Varmahlíð s. 455-6161.

Aðalgata 20, s. 659-3313.

Hólar í Hjaltadal s. 455-6333.

A-Hún. Klausturstofa við Þingeyrarkirkju Hvammstangi - Selasetrið s. 451-2345.

89

BORÐEYRI

HÚNAÞING VESTR A

Borðeyri er fyrrum kauptún sem stendur við Hrútafjörð og er eitt fámennasta þorp landsins. Borðeyri var forðum mikil verslunarhöfn og var gerð að löggiltum verslunarstað árið 1845. Meðal þekktra stórkaupmanna á Borðeyri má nefna Richard P. Riis en hann stofnaði útibú frá Borðeyrarversluninni bæði á Hólmavík og Hvammstanga og má segja að með því hafi hann lagt grundvöllinn að byggð á þeim stöðum. Undanfarin ár hefur verið unnið að endurbótum á Riis húsi á Borðeyri en það er eitt elsta hús við Húnaflóa. Á sumrin er þar rekinn nytjamarkaður og handverks- og kaffisala. Á 19. öldinni var Borðeyri ein stærsta útskipunarhöfn við norðanvert landið. Hún var miðstöð stórfellds útflutnings á lifandi sauðfé á seinni hluta aldarinnar en þaðan sigldu líka stórir hópar fólks sem leitaði betra lífs í Vesturheimi.

Hvergi á landinu stigu eins margir Vesturfarar á skipsfjöl eins og á Borðeyri.

Frá Borðeyri eru ættaðir að minnsta kosti þrír þjóðþekktir einstaklingar. Sigurður Eggerz fæddist þar árið 1875 en hann var ráðherra Íslands 1914-15 og forsætisráðherra í Borgarastjórn II á árunum 1922-24. Einnig er fæddur á Borðeyri við Hrútafjörð listmálarinn Þorvaldur Skúlason (1906), frumkvöðull í íslenskri afstraktmálun, en hann var sonur Skúla Jónssonar, faktors í Riis-versluninni og Elínar Theodórsdóttur. Karl Kvaran (1924-1989) listmálari er þriðji þjóðþekkti einstaklingurinn sem fæddist á Borðeyri.

Hann var einn meðlima í svokölluðum Septem-hópi myndlistarmana.

Húnaþing vestra er 2580 ferkílómetrar að stærð. Mörk þess til vestur eru frá miðri Holtavörðuheiði og Arnarvatni norður Strandir að Stiku-hálsi og út á Vatnsnestá.

Til suðurs eru mörk sýslunar nálægt vatnaskilum á Arnarvatnsheiði og síðan skiptir Gljúfurá á milli við Austur Húnavatnssýslu.

Byggðasafn Húnvetninga og Strandamanna er staðsett við Reykjaskóla í Hrútafirði. Í skólanum eru nú reknar skólabúðir á veturna og ferðaþjónusta á sumrin. Safnið varðveitir margt merkilegra muna af Ströndum og úr Húnavatnssýslum. Sérstök sýning er um hákarlaveiðar við Húnaflóa sem þar voru stundaðar af kappi á 19. öld og fram á þá 20. Í safninu er hið merka hákarlaveiðiskip Ófeigur frá Ófeigsfirði, tíróinn áttæringur, smíðaður úr rekaviði. Þar er einnig að finna baðstofuna úr Syðsta Hvammi fyrir ofan Hvammstanga og margt einstakra muna úr gamla bændasamfélaginu. Í flæðarmálinu við farfuglaheimilið Sæberg er hlaðin náttúrulaug sem er vel þess virði að staldra við. Á Hvammstanga er Selasetur Íslands sem hefur það hlutverk að rannsaka seli við strendur Íslands og stuðla að náttúrutengdri ferðaþjónustu á svæðinu. Selasetrið heldur úti vandaðri fræðslusýningu um seli þar sem hægt er að fræðast um seli, selveiðar og nytjar á sel á Íslandi. Í Selasetrinu er jafnframt upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn.

Bjarg í Miðfirði stendur skammt austan Miðfjarðarár. Þar fæddist og ólst upp Grettir Ásmundarson. Á Bjargi er minnismerki um Ásdísi móður Grettis með lágmyndum er sýna atburði úr Grettissögu eftir Halldór Pétursson. Á Illugastöðum er að finna fyrsta flokks aðstöðu til selaskoðunar, þar sem falleg gönguleið liggur frá bílastæði niður í fjöru. Stígurinn er lokaður vegna æðarvarps fram til júníloka. Á Illugastöðum er tjaldstæði og salernisaðstaða. Illugastaðir eru einnig þekktir fyrir að vera bústaður grasalæknisins Natans Ketilssonar (17951828) og þar voru framin „Illugastaðamorðin” sem leiddu til síðustu aftöku á Íslandi 1830 er þau Agnes Magnúsdóttir og Friðrik Sigurðsson voru tekin af lífi fyrir morðin á Natani og Pétri Jónssyni. Á Illugastöðum er m.a. að finna rústir af smiðju Natans. Leiði Agnesar og Friðriks er í kirkjugarðinum á Tjörn. Á Geitafelli er rekinn sjávarréttaveitingastaður yfir sumartímann í stórbrotnu landslagi. Í Turnsýningunni á Geitafelli er að finna gripi sem tengjast Skotlandi og Sr. Róbert Jack sem var prestur á Tjörn á Vatnsnesi í meira en 30 ár. Í turninum eru einnig myndir af býlum og fólki á Vatnsnesi sem bjó þar fyrir 1955. Á Geitafelli hefur einnig verið uppbyggt kvíaból þar sem lömbin voru færð frá mæðrum sínum og rekin á fjall eftir ákveðinn aldur. Síðan voru ærnar handmjólkaðar og mjólkin notuð til manneldis.

Hvítserkur er brimsorfinn berggangur, um 18 m á hæð, sem rís í flæðarmálinu við vestanverðan botn Húnafjarðar.

Ritur og fýlar eiga aðsetur í Hvítserk og ber hann þess menjar í lit. Gömul sögn er til um það að Hvítserkur sé

» Bensínstöðvar: N1, Staður III, 500 Staður » Söfn:Byggðasafn Húnvetninga og Strandamanna, Reykir, Hrútafjörður, 500 Staður, 847-2735, reykjasafn.is » Veitingastaðir: • Staðarskáli, Staðarskáli - Hrútafjörður, 500 Staður, 451-1150, northwest.is • Gistihús Staðarskáli, Staðarskáli, Hrútafjörður, 500 Staður, 451-1190, stadarskali.is » Gisting: • Gistihús Tangahus Bordeyri, Borðeyri, 500 Staður, 849-9852, tangahus.is • Sæberg HI Hostel, Reykjaskóli, Hrútafjörður, 500 Staður, 8945504, hostel.is/hostels/saeberg-hi-hostel • Gistihús Staðarskáli, Staðarskáli, Hrútafjörður, 500 Staður, 451-1190, stadarskali.is » Tjaldsvæði: • Bordeyri Tjaldsvæði, Borðeyri, 500 Staður, 849-7891, tangahus.is • Sæberg HI Hostel, Reykjaskóli, Hrútafjörður, 500 Staður, 8945504, hostel.is/hostels/saeberg-hi-hostel » Kirkjur: • Staðarkirkja, 500 Staður • Óspakseyrarkirkja, Óspakseyri lóð 2, 500 Staður 90

KÁLFSHAMARSVÍK.

steinrunnið tröll sem ætlaði að grýta Þingeyrarklaustur en dagaði upp áður en það tókst. Við Sigríðarstaðaós, rétt sunnan Hvítserks er skemmtilegur selaskoðunarstaður.

Af vegi 717 er örstutt að ganga upp á klettaborgina Borgarvirki, sem rís 177 m upp af ásunum milli Vesturhóps og Víðidals. Borgin er úr stuðlabergi. Ofan í hana er kringlótt dæld sem opnast til austurs. Í skarðið hefur verið hlaðinn grjótveggur með inngangi. Í dældinni eru gamlar tóftir.

Kolugljúfur kallast gljúfur Víðidalsár nokkuð fyrir innan Víðidalstungu. Þau eru á annan km á lengd og um 40-60 m djúp. Áin fellur í gljúfrið í tveimur tilkomumiklum fossum er nefnast Kolufossar.

Vatnsnes. Merkt gönguleið liggur yfir Vatnsnesfjall, milli Káraborgar fyrir ofan Hvammstanga, sem er útsýnisstaður góður, og Grundar. Merktur selaskoðunarstaður er hjá Svalbarði. Víðar er ströndin mjög fjölbreytileg og í björtu veðri er mjög fögur sýn til Stranda. Skammt frá Ósum byrjar merkt leið, sem liggur niður að Hvítserk. Nokkuð öruggt er að finna þar sel.

Fjölskrúðugt fuglalíf.

Gauksmýri. Hótel og veitingastaður. Hestaleiga, hestasýningar og handverk. Stutt leið er að fuglatjörninni sunnan við þjóðveginn. Sérhannaður stígur fyrir hreyfihamlaða liggur þar að góðu fuglaskoðunarhúsi.

HVAMMSTANGI Íbúar - 573 Hvammstangi stendur við austanverðan Miðfjörð sem gengur inn úr Húnaflóa. Hann er stærsta kauptúnið í Húnaþingi vestra. Útgerð og fjölþætt þjónusta við nágrannabyggðarlögin ásamt ferðaþjónusta eru höfuðatvinnuvegir Hvammstangabúa. Þar er að finna verslunarminjasafn og þar er Selasetur Íslands með sýningu. KIDKA er framleiðslufyrirtæki fyrir prjónavörur til húsa að Höfðabraut 34. Fyrirtækið framleiðir sína eigin vörulínu úr íslenkri ull. Í bænum eru veitingastaðurinn Sjávarborg og kaffihúsið Hlaðan. Í fjallinu fyrir ofan Hvammstanga er Káraborg, sérstæð klettaborg með miklu útsýni.

Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Höfðabraut 6, 530 Hvammstangi » Bensínstöðvar: Orkan, Hvammstangabraut 40, 530 Hvammstangi » Söfn: • Verslunarminjasafn Bradúsa, Brekkugata 4, 530 Hvammstangi, 451-2747 • Selasetur Íslands, Strandgötu 2 v/Hvammstangahöfn, 530 Hvammstangi, 451-2345, selasetur.is » Sundlaugar: 91

6460, midfjardara.is • Hótel Laugarbakki, Skeggjagata 1, 531 Hvammstangi, 5198600, Hótellaugarbakki.is • Ósar HI Hostel, Vatnsnes, 531 Hvammstangi, 862-2778, hostel.is/hostels/osar-hi-hostel • North West Hótel, Víðigerði, 531 Hvammstangi, 783-9393 • Hótel Hvitserkur, Þorfinnsstaðir, 531 Hvammstangi, 5835000, hvitserkur.is

Kaupfélag Vestur-Húnvetninga Aðeins 6 km frá þjóðvegi.

Matvöruverslun, byggingavöruverslun, búvöruverslun og vínbúð Strandgata 1, 530 Hvammstangi Sími 455-2300 - www.kvh.is • Laugarbakki Sundlaug, Laugarbakki, 530 Hvammstangi, 451-2987 • Sundlaugin Hvammstanga, v/Hlíðarvegur, 530 Hvammstangi, 451-2532 » Matvara: Kaupfélag Vestur-Húvetninga, Strandgata 1, 530 Hvammstangi » Verslun: KIDKA Wool factory shop, Höfðabraut 34, 530 Hvammstangi, 451-0060, kidka.com » Veitingastaðir: Sjavarborg Restaurant, Strandgata 1, 530 Hvammstangi, 451-3131, sjavarborg-restaurant.is » Gisting: • Sólgarður Íbúðir, Garðavegur 14, 530 Hvammstangi,519-5130, solgardurÍbúðir.is » Kirkjur: Hvammstangakirkja, Kirkjuvegur 2, 530 Hvammstangi ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Bensínstöðvar: ÓB Laugarbakki, Laugarbakki, 531 Hvammstangi » Veitingastaðir: • Geitafell - Seafood restaurant, Geitafell, 531 Hvammstangi, 861-2503, geitafell.is • IllugastaðirEATING OUT, Vatnsnes, 531 Hvammstangi, 8940695, northwest.is • North West Hótel, Víðigerði, 531 Hvammstangi, 783-9393 » Gisting: • Brekkulækur, Brekkulækur, 531 Hvammstangi, 451-2938, abbi-island.is • Gistihús Langafit, Laugarbakki, 531 Hvammstangi, 451-2987 • Neðra-Vatnshorn Gistihús, Línakradalur, 531 Hvammstangi, 451-2928, vatnshorn.is • Laxahvammur Lodge, Miðfjörður, 531 Hvammstangi, 82492

» Tjaldsvæði: Gistihús Langafit, Laugarbakki, 531 Hvammstangi, 451-2987 » Kirkjur: • Breiðabólsstaðarkirkja, 531 Hvammstangi • Melstaðarkirkja, 531 Hvammstangi • Staðarbakkakirkja, 531 Hvammstangi • Tjarnarkirkja, 531 Hvammstangi • Vesturhópskirkja, 531 Hvammstangi • Víðidalstungukirkja, 531 Hvammstangi

AUSTURHÚNAVATNSSÝSL A Vatnsdalshólar eru mikil og sérkennileg hólaþyrping í mynni Vatnsdals. Vestast í Vatnsdalshólum, norðan þjóðvegar, eru m.a. þrír samliggjandi, lágir hólar, Þrístapar. Þar fór fram síðasta aftaka á Íslandi, 12. janúar 1830, þegar hálshöggvin voru þau Friðrik Sigurðsson og Agnes Magnúsdóttir vegna morðs á Natani Ketilssyni og Pétri Jónssyni. Höggstokkurinn og öxin eru varðveitt í Þjóðminjasafninu en minningarsteinn er á aftökustaðnum.

Stikuð gönguleið er að staðnum. Þingeyrar er gamall kirkjustaður og löngum talin ein kostamesta jörð á landinu. Núverandi kirkja er með merkustu guðshúsum landsins, reist á árunum 18641877. Kirkjan er hlaðin úr grjóti úr Nesbjörgum handan Hópsins. Uxar voru látnir draga hleðslusteinana á ísi yfir vatnið. Fyrsta munkaklaustrið hér á landi var stofnað á Þingeyrum árið 1133 og næstu aldir var staðurinn eitt helsta menntasetur landsins. Ýmsar Íslendingasögur eru taldar hafa verið ritaðar í Þingeyraklaustri. Klaustrið stóð allt til siðaskipta árið 1550. Aðstaða og sýningarhald er í þjónustuhúsi við kirkjuna. Leiðsögn er um Þingeyrakirkju.

Stóra-Giljá stendur á nyrðri bakka samnefndrar ár. Frá Stóru-Giljá var ættaður fyrsti kristniboðinn á Íslandi, Þorvaldur víðförli. Skammt frá þjóðvegi norðan við Stóru-Giljá stendur stakur steinn er heitir Gullsteinn. Taldi Koðrán faðir Þorvalds að verndarvættur byggi í steininum sem myndi reiðast ef hann léti skírast. Friðrekur, félagi Þorvalds, á þá að hafa gengið að steininum og sungið yfir honum þar til hann sprakk. Þá lét Koðrán skírast. Sumarið 1981 var þess minnst að 1000 ár voru liðin frá upphafi kristniboðs hér á landi. Var þá afhjúpað minnismerki hjá Gullsteini.

Blönduós.

Hof er bær í austanverðum Vatnsdal. Þar bjó Ingimundur gamli Þorsteinsson sem nam Vatnsdal allan upp frá Helgavatni og Urðarvatni um 900. Ingimundur gekk í lið Haralds hárfagra í Hafursfirði og hafði vináttu konungs. Þá gerðist það við miðsvetrarblót að völva ein spáði Ingimundi því að hann myndi byggja land sem Ísland héti, gerast þar virðingarmaður og ættmenn hans margir.

Ingimundur var goði Vatnsdæla meðan hann lifði. Í túninu á Hofi er hóll, Goðhóll, þar sem sagt er að hof Ingimundar hafi staðið. Þar er einnig fagur trjálundur frá árinu 1927, meðal annars vex þar íslensk ösp.

Hveravellir er jarðhitasvæði norðan undir Kjalhrauni, eitt af stærstu hverasvæðum landsins. Þar eru nær eingöngu vatnshverir. Hveravellir liggja í dæld eða kvos milli hraunsins og Breiðamels í um 650 metra hæð yfir sjávarmáli. Þar er Öskurhólshver sem áður lét svo hátt í „að til hans heyrðist í mílufjórðungs fjarlægð” eins og segir í Ferðabók Eggerts og Bjarna. Hverirnir haga sér misjafnlega en Öskurhólshver gýs gufu.

Bræðrahverir og Eyvindarhver senda frá sér litlar vatnsgusur og Bláhver og Grænihver eru með kyrrt vatn í sinni skál. Hverahrúðursmyndun er mikil og rennur vatn yfir hrúðurbunguna. Eyvindarhver er kenndur við Fjalla-Eyvind sem hér dvaldist um skeið ásamt Höllu og sagnir eru um að fleiri útilegumenn hafi átt þarna skjól.

Rúst sem heitir Eyvindarkofi er í hraunsprungu skammt frá Eyvindarhver. Um 1 km. suður af gistihúsunum eru hleðslur í sprungu í háum hraunhól og heitir þar Eyvindarrétt.

Spákonufell er svipmikið og sérkennilegt fjall á vestanverðum Skaga, 639 m. á hæð. Nafn sitt dregur fellið af Þórdísi spákonu sem bjó á samnefndum bæ við rætur þess á 10. öld. Er hún fyrsta manneskjan sem getið er um

að hafi búið á Skagaströnd. Af fjallinu er mjög víðsýnt í allar áttir.

Kálfshamarsvík er lítil vík vestan megin á norðanverðum Skaga. Um síðustu aldamót var rekin nokkur útgerð frá Kálfshamarsvík og reis þar dálítil byggð en á kreppuárunum tók byggðin að dragast saman og var komin í eyði um 1940. Mjög fallegar stuðlabergsmyndanir eru á Kálfshamarsnesi norðan við víkina.

Gömul þjóðleið liggur frá Geitaskarði í Langadal yfir í Laxárdal auk þess sem hún var farin þegar haldið var yfir í Skagafjörð. Leiðin hefur nú verið merkt og gamlar og greinilegar reiðgötur vísa veginn. Um 3 klst. tekur að ganga yfir í Laxárdal frá Geitaskarði. Erfiðasti hluti leiðarinnar er í upphafi þegar gengið er upp Skarðsbrekkurnar. Vestast í skarðinu eru vatnaskil, þar eru tvær tjarnir og austan þeirra talsverðir stararflóar.

Enn austar eru rústir, kallaðar ,,Á selinu”, þær eru gamalt selstæði frá Geitaskarði. Við selið opnast dalverpi til suðausturs, Brunnárdalur, menn skulu forðast að fara hann þar sem um nokkurt torleiði er að ræða. Þess í stað skal halda til austurs og fylgja reiðgötunum austur að Laxá í Laxárdal. Farin er sama leið til baka en einnig er hægt að lengja nokkuð gönguferðina og halda suður með Laxá að vestan að Strjúgsskarði en um það skarð lá einnig alfaraleið yfir í Laxárdal. » Áhugaverðir staðir: • Þingeyrakirkja, byggð á árunum 1864-1877.

• Blönduvirkjun, s. 4556700, skoðunarferðir með leiðsögn.

93

BLÖNDUÓS Íbúar - 938 Byggðarlagið Blönduós er það stærsta við Húnaflóa og stendur báðum megin við ósa Blöndu. Uppistaðan í atvinnulífi á Blönduósi er ýmiss konar þjónusta við sveitirnar í kring, auk þess sem iðnaður og ferða þjónusta hefur farið vaxandi hin síðari ár. Ofan við brúna yfir Blöndu er í ánni eyja sem heitir Hrútey. Hún var friðlýst sem fólkvangur árið 1975. Fuglaskoðunarhús stendur á Einarsnesi innan við á þar sem hægt er að fylgjast með líflegu fuglalífi, en þar sjást líka selir. Yndisgarðurinn á Blönduósi er við suðurenda íþróttasvæðis bæjarbúa. Þar er hægt að njóta útiveru og kynna sér hvaða plöntur henta vel til notkunar á þessu svæði og öðrum samskonar veðurfarssvæðum. Á Blönduósi er heimilisiðnaðarsafn, innan þess er deild sem nefnist Halldórustofa, nefnd eftir Halldóru Bjarnadóttur (1873-1981), sem náði hæstum aldri Íslendinga á sínum tíma. Um er að ræða safn heimagerðra tóvinnu- og textílmuna. Þar eru einnig til sýnis fallegir þjóðbúningar og hannyrðir svo og áhöld sem notuð voru við gerð munanna. Í Textílsetrinu í gamla Kvennaskólanum er svo hægt að setja spor sitt í 45 m langan refil sem segir sögu Vatnsdælu. Í gamla bænum á Blönduósi, niðri við ströndina má sjá mikið af eldri húsum frá blómaskeiði bæjarins. Þar er meðal annars Hillebrandshús, eitt elsta timburhús landsins, sem flutt var til Blönduáss árið 1877 eftir að það hafði staðið á Skagaströnd í 130 ár. Í bænum er sundlaug með fullbúnu útisvæði, veitingastaðir, kaffihús og fjölbreyttir gistingarmöguleikar. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Blönduosi, Flúðabakka 2, 540 Blönduos » Lögregla: Hnjúkabyggð 33, 540 Blönduós » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki, Húnabraut 5, 540 Blönduós » Bensínstöðvar: • ÓB Blönduós, Hnjúkabyggð 34, 540 Blönduós • N1, Norðurlandsvegur 3, 540 Blönduós » Golf: Golfklúbburinn Ós, Vatnahverfi, 540 Blönduós, 4524980, golf.is » Söfn: • Heimilisiðnaðarsafnið - Textílsafnið, Árbraut 29, 540 Blönduós, 452-4067, textile.is • Textílmiðstöð Íslands - þekkingarsetur á Blönduósi, Árbraut 31, 540 Blönduós, 452-4030, textilmidstod.is • Vatnsdæla á refli, Árbraut 31, 540 Blönduós, 898-4290 sagatrail.is • Austur-Húnavatnssýsla Skjalasafn, Hnjúkabyggð 30, 540 94

Blönduós, 452-4526, simnet.is/skjalasafn » Sundlaugar: Íþróttamiðstöð, Melabraut 2, 540 Blönduós, 452-4178, blonduskoli.is/ib » Matvara: Kjörbúðin, Húnabraut 4, 540 Blönduós » Verslun: Hitt og Thetta Handverk - Gallery, Aðalgata 8, 540 Blönduós, 862-0474 » Veitingastaðir: • Hótel Blanda, Aðalgata 6, 540 Blönduós, 452-4205, Hótelblanda.is • Ljón Norðursins, Blöndubyggð 9, 540 Blönduós, 464-3455 • Gistihús Blönduból, Blöndubyggð 9, 540 Blönduós, 892-3455 • N1, Norðurlandsvegur 3, 540 Blönduós, 467-1010, n1.is • B&S Restaurant, Norðurlandsvegur 4, 540 Blönduós, 4535060, bogs.is » Gisting: • Gistihús Kiljan, Aðalgata 2, 540 Blönduós, 452-4500, kiljanGistihús.com • Hótel Blanda, Aðalgata 6, 540 Blönduós, 452-4205, Hótelblanda.is • Ljón Norðursins, Blöndubyggð 9, 540 Blönduós, 464-3455 • Gistihús Blönduból, Blöndubyggð 9, 540 Blönduós, 892-3455 » Tjaldsvæði: • Glaðheimar Cottages and Tjaldsvæði, Brautarhvammur, 540 Blönduós, 820-1300, gladheimar.is » Kirkjur: • Blönduóskirkja, Hólabraut, 540 Blönduós ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Söfn: • Þingeyrarkirkja, Þingeyrum, 541 Blönduós, 895-4473, thingeyraklausturskirkja.is » Veitingastaðir: • Áfangi - Upprekstrarfélag Auðkúluheiðar, Húnavatnshreppur, Húnavöllum, 541 Blönduós, 869-0334, northwest.is » Gisting: • Stóra-Giljá, Ásar, 541 Blönduós, 452-4294, northwest.is • Gistihús Hof, Austur Húnavatnssýsla, 541 Blönduós, 452-4077, hof-is.com • Húnaver, Bólstaðarhlíðarhreppur, 541 Blönduós, 452-7110, northwest.is • Huni Hótel, Húnavallaskóli, 541 Blönduós, 456-4500, Hótelhunavellir.is • Áfangi - Upprekstrarfélag Auðkúluheiðar, Húnavatnshreppur, Húnavöllum, 541 Blönduós, 869-0334, northwest.is • Geitaskarð, Langidalur, 541 Blönduós, 452-4341, sveit.is • Stekkjardalur Farm Holidays, Stekkjardalur, 541 Blönduós, 452-7171, farmholidays.is • Gistihús Svínavatn, Svínavatn, 541 Blönduós, 452-7123, svinavatn.com

Blönduós

Hlökkum til a sjá þiðg!

Heimilisiðnaðarsafn, náttúruperlan Hrútey, veiði, golf, útreiðar og sundlaug.

Heimilisiðnaðarsafnið.

Opið frá 1.júní til 31. ágúst alla daga kl. 10-17.

Uppl. sími 452 4067 - textile@textile.is - www.textile.is

Upplýsingamiðstöð og tjaldstæði Blönduóss.

Fyrsta flokks tjaldstæði. Sími 820 1300. infoblonduos@northwest.is | www.northwest.is

HOF Í VATNSDAL

Hof, 541 Blönduós - +354 452 4077 / 844 8649. hof@simnet.is - www.hof-is.com

4

4

18

» Tjaldsvæði: • Húnaver, Bólstaðarhlíðarhreppur, 541 Blönduós, 452-7110, northwest.is • Huni Hótel, Húnavallaskóli, 541 Blönduós, 456-4500, Hótelhunavellir.is • Áfangi - Upprekstrarfélag Auðkúluheiðar, Húnavatnshreppur, Húnavöllum, 541 Blönduós, 869-0334, northwest.is

Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Höfði, 545 Skagaströnd » Bensínstöðvar: Olís Skagaströnd, Oddagata 2, 545 Skagaströnd » Golf: Golfklúbbur Skagastrandar, Höfði, 545 Skagaströnd, 892-5089, golf.is/gsk » Söfn:Árnes, safn, Skagaströnd, 545 Skagaströnd, 4552700, skagastrond.is/is/thjonusta/arnes-safn

» Kirkjur: • Holtastaðakirkja, 541 Blönduós • Auðkúlukirkja, Auðkúla lóð, 541 Blönduós • Bergsstaðakirkja, 541 Blönduós • Bólstaðarhlíðarkirkja, 541 Blönduós • Svínavatnskirkja, 541 Blönduós • Undirfellskirkja, 541 Blönduós • Þingeyraklausturskirkja, 541 Blönduós • Höskuldsstaðakirkja, 541 Blönduós

» Sundlaugar: Sundlaugin Skagaströnd, Einbúastígur 6, 545 Skagaströnd, 452-2806

» Áhugaverðir staðir: • Fuglaskoðunnarhús við Blöndu á Blönduósi, s. 455 4700.

• Hrútey, Vatnahverfi, Hnjúkar.

• Uppl. um hestaleigur, gönguleiðir og veiði fást í

» Tjaldsvæði: Skagaströnd Tjaldsvæði, Hólabraut 35, 545 Skagaströnd, 848-7706, skagastrond.is

Upplýsingamiðstöðinni, s. 8201300/4524520.

96

strandlengjunni eftir sjókortum. Þéttbýli á Skagaströnd tók að vaxa í upphafi 20. aldar enda stutt í fengsæl fiskimið. Húnaflói var fullur af síld og um 1945 var byggð stór síldarverksmiðja sem náði þó aldrei fullum afköstum enda dró mikið úr síldargöngum í Flóanum eftir að hún var tilbúin. Skagaströnd hefur alla tíð byggt afkomu sína á sjávarútvegi og þar er fjölbreytt útgerð og öflugur fiskmarkaður.

Töluverðar breytingar hafa orðið á atvinnulífi og bæjarbrag síðustu árin. Þar er m.a. rekið sjávarlíftæknisetur og Vinnumálastofnun starfrækir þar greiðslustofu atvinnuleysistrygginga. Í Spákonuhofi er sagt frá Þórdísi spákonu og boðið upp á margvíslega spádóma. Í Nes listamiðstöð dvelja á annað hundrað listamenn á hverju ári, einn eða fleiri mánuði í senn en stúdíó/vinnustofur þeirra eru í gömlu, uppgerðu frystihúsi. Vestan við byggðina á Skagaströnd stendur Spákonufellshöfði en gönguleiðir hafa verið lagðar um Höfðann. Þangað sækir fólk til að njóta útivistar í fallegri náttúru.

» Matvara: Kjörbúðin, Bogabraut 1, 545 Skagaströnd » Gisting: • Salthús Gistihús, Einbúastígur 3, 545 Skagaströnd, 848-6051, salthus.is • Hafnir, Hafnir, 545 Skagaströnd, 452-4163, hafnir.is • Fjallagisting, Steinnýjarstaðir, 545 Skagaströnd, 452-2945, bungalo.is/bustadur.php?numer=198

» Kirkjur: • Hólaneskirkja, Fellsbraut, 545 Skagaströnd • Hofskirkja, 546 Skagaströnd

SK AGASTRÖND

SK AGAFJÖRÐUR

Íbúar - 473 Skagaströnd er gamalgróinn verslunarstaður við austanverðan Húnaflóa. Englendingar og Þjóðverjar stunduðu þar verslun á miðöldum. Verslunarstaðurinn var í fyrstu nefndur Höfði eða Höfðakaupstaður. Árið 1602 varð Skagaströnd einn af tuttugu kaupstöðum dönsku einokunarverslunarinnar. Danskir kaupmenn nefndu staðinn Skagestrand og tóku nafnið á sjálfri

Íbúar - 4.036 Skagafjörður er eitt sögufrægasta hérað landsins. Þar gerðust margir örlagaríkir atburðir á Sturlungaöld.

Arnarstapi er hóll á austurbrún Vatnsskarðs rétt við þjóðveginn. Mjög gott útsýni yfir meginhluta Skagafjarðar. Á Arnarstapa var árið 1953 reistur minnisvarði um vesturíslenska skáldið Stephan G. Stephansson (18521927) sem fæddur var á býlinu Kirkjuhóli þar skammt frá

en það er nú í eyði. Minnisvarðinn er gerður úr hlöðnu grjóti að fyrirsögn Ríkarðs Jónssonar (1888-1977) og prýða hann þrjár lágmyndir eftir listamanninn.

Víðimýri stendur fyrir neðan Vatnsskarð að austan.

Kirkjustaður og eitt af höfuðbólum Ásbirninga á Sturlungaöld. Núverandi torfkirkja var reist árið 1834.

Miklar endurbætur hafa verið gerðar á kirkjunni. Dr. Kristján Eldjárn taldi að hún væri „einn stílhreinasti og fegursti minjagripur gamallar íslenskrar byggingalistar, sem til er“.

Glaumbær er kirkjustaður og prestssetur. Í Glaumbæ á Snorri, sonur Þorfinns karlsefnis og Guðríðar Þorbjarnardóttur, sem fæddur var í Ameríku, að hafa búið á 11. öld. Þar er torfbær í húsasafni Þjóðminja safns Íslands. Í honum er elsta sýning Byggðasafns Skagfirðinga. Bæjarhúsin, þrettán að tölu, eru frá 18. og 19. öld. Í Glaumbæ eru einnig Áshúsið og Gilsstofa, vel varðveitt timburhús frá 19. öld, en í þeim eru sýningar, safnbúð og kaffihúsið Áskaffi.

Reynistaður, áður Staður í Reynisnesi, er gamalt höfðingjasetur. Þorfinnur karlsefni var frá Reynistað og bjó þar um tíma með konu sinni Guðríði Þorbjarnardóttur eftir að þau sneru aftur frá Vínlandi. Reynistaður var á Sturlungaöld eitt af höfuðbólum Ásbirninga. Þar bjó Kolbeinn kaldaljós, einnig nefndur Staðar-Kolbeinn, og síðan sonur hans Brandur Kolbeinsson. Gissur Þorvaldsson eignaðist Reynistað síðar og má ef til vill segja að þar hafi þá orðið jarlssetur, því að Gissur hafði fengið jarlsnafnbót. Gissur gaf Reynistað til stofnunar nunnuklausturs. Klaustrið varð niður við siðaskipti en nunnurnar fengu að vera þar áfram til æviloka. Þegar gamli bærinn á Reynistað var rifinn 1935 var bæjardyraportið látið standa en það er með stafverksgrind af þeirri gerð sem tíðkaðist hér á 18. öld. Það var seinna flutt til og byggð við það steinsteypt skemma en árið 1999 var portið reist nálægt upphaflegum stað og hlaðnir að því torfveggir og torf sett á þakið. Það er nú friðað og í vörslu Þjóðminjasafnsins. Kirkja hefur verið á Reynistað frá fornu fari og var núverandi kirkja, sem er úr timbri, vígð 1870.

Hún er nú friðuð. Sagt er að Gissur jarl sé grafinn undir gólfi kirkjunnar.

Reykir á Reykjaströnd er ysti bær á ströndinni norður frá Sauðárkróki austan undir hlíðum Tindastóls.

Framundan bænum er lágt nes, Reykjadiskur. Þar tók Grettir Ásmundarson land eftir sund sitt úr Drangey þegar eldurinn drapst í eynni. Á sjávarkambinum sunnan undir nesinu er heit laug, Grettislaug, hún hefur nú verið endurhlaðin.

Hegranesþing er í austanverðu Hegranesi, skammt frá bænum Garði. Glöggt sést móta fyrir búðarústum. Á Hegranesþingi er Grettir Ásmundarson sagður hafa glímt.

Drangey er tæplega 200 m há klettaeyja úr móbergi um 20 hektara að stærð. Fjölskrúðugt fuglalíf og fyrrum mikil veiðistöð, fugla og eggjatekja. Vitað er að í Drangey hafa veiðst um 200 þúsund fuglar á einu vori, enda var sagt að eyjan væri forðabúr Skagfirðinga þegar sultur svarf að. Eyjan er fræg úr Grettissögu en þar á Grettir að hafa dvalið í þrjú ár ásamt bróður sínum Illuga. Þar féllu þeir

bræður báðir fyrir vopnum fjandmanna sinna. Enn sér móta fyrir bæli því er þeir bræður eiga að hafa búið sér.

Eyjan er aðeins kleif á einum stað, úr Uppgönguvík. Til Drangeyjar er boðið upp á daglegar siglingar frá Reykjum á Reykjaströnd á vegum Drangeyjarferða.

Flugumýri er bær og kirkjustaður í Blönduhlíð við rætur Glóðafeykis. Eitt af ættarsetrum Ásbirninga á Sturlungaöld. Á Flugumýri gerðist árið 1253 einn níðingslegasti atburður Sturlungaaldar, Flugumýrarbrenna, er brenndur var inni hálfur þriðji tugur manna í lok brúðkaupsveislu Halls, sonar Gissurar Þorvaldssonar, og Ingibjargar dóttur Sturlu Þórðarsonar sagnaritara. Örlygsstaðir eru rústir og hringlaga gerði nokkru fyrir ofan þjóðveginn gegnt Víðivöllum í Blönduhlíð. Óvíst er talið að þar hafi nokkru sinni verið búið. Á Örlygsstöðum átti sér stað 21. ágúst 1238 fjölmennasta orrusta Íslandssögunnar. Þar áttust við þrjár voldugustu ættir landsins, töluvert á þriðja þúsund manns. Annars vegar voru það Sturlungar og hins vegar Haukdælir og Ásbirningar. Fóru þeir síðarnefndu með sigur af hólmi. Alls voru 56 menn drepnir, þ.á m. héraðshöfðinginn Sighvatur Sturluson á Grund í Eyjafirði og fjórir synir hans.

Miklibær er kirkjustaður og prestssetur í Blönduhlíð. Er hann kunnur af sögunni um hvarf séra Odds Gíslasonar sem Einar Benediktsson (1864-1940) hefur gert ódauðlegt með kvæðinu „Hvarf séra Odds frá Miklabæ.“ Núverandi kirkja var vígð árið 1973. Í kirkjugarðinum er m.a. leiði BóluHjálmars og bautasteinn yfir.

Bóla er bær í Blönduhlíð. Þar bjó Hjálmar Jónsson skáld (1796-1875) á árunum 1833-1843 og hefur hann síðan verið kenndur við þann bæ. Minnismerki um BóluHjálmar var reist hjá Bólu árið 1955. Fyrir ofan bæinn er mikið gil, Bólugil, sem þjóðsögur eru til um.

Reykjafoss, tilkomumikill foss í Svartá, hann nýtur sín best að austanverðu. Aðkoma er um Vindheimamela, en framhjá Reykjafossi liggur stígur yfir göngubrú að Fosslaug fornri sögufrægri náttúrulaug við bakkann ofan fossins.

Hrossabúið Langhús er staðsett í Fljótum, miðsvæðis milli Sauðárkróks, Hofsóss, Siglufjarðar og Ólafsfjarðar. Þar er boðið upp á útreiðartúra ýmist 1-6 klukkutíma langa. Á Sauðárkróki byggir sögusetrið 1238 á sýndarveruleika, þar sem gestum býðst tækifæri að taka þátt í stærsta bardaga Íslandssögunnar, Örlygsstaðabardga.

VARMAHLÍÐ Íbúar - 132 Varmahlíð í Skagafirði er byggðakjarni sunnan og austan í Reykjarhóli. Upphaf þéttbýlis má rekja til ársins 1931 og hefur verslun og veitingarekstur verið stundaður þar síðan. Í Varmahlíð er skóli, leikskóli, verslun, hótel, sumarhús, sundlaug, tjaldsvæði og sívaxandi þjónusta við ferðamenn. Skemmtilegt útivistarsvæði er í skóginum á

Reykjarhlíð, ofan við byggðina. Mjög fjölbreytta afþreyingu er að finna í Varmahlíð og nágrenni, s.s. flúðasiglingar, hestaferðir og sýningar. Steinsnar frá Varmahlíð er Víðimýrarkirkja, ein af örfáum varðveittum torfkirkjum landsins, reist árið 1834.. » Bensínstöðvar: Olís Varmahlíð, Varmahlíð, 560 Varmahlíð » Söfn: • Byggðasafn Skagfirðinga, Glaumbær, 560 Varmahlíð, 4536173, glaumbaer.is • Reynistaður, Reynistaður, 560 Varmahlíð, 453-6173, skagafjordur.is/sturlungaslod/sogustadir/reynistadur • Rúnalist Gallerí - Stórhól, Stórhóll, 560 Varmahlíð, 453-8883, runalist.is • Víðimýrarkirkja, Víðimýri, 560 Varmahlíð, natmus.is » Sundlaugar: Sundlaugin Varmahlíð, Varmahlíðarskóli, 560 Varmahlíð, 453-8824 » Veitingastaðir: • Áskaffi, Glaumbær, 560 Varmahlíð, 453-8855, askaffi.is • Hótel Varmahlíð, Skagafjörður, 560 Varmahlíð, 453-8170, Hótelvarmahlid.is • KS Varmahlíð, Varmahlíð, 560 Varmahlíð, 455-4500, ks.is • Bakkaflöt ferðaþjónusta Skagafirði, Bakkaflöt, 561 Varmahlíð • Sólgarðar, Fljót, 867-3164 » Gisting: • Bakkaflöt ferðaþjónusta Skagafirði, Bakkaflöt, 561 Varmahlíð

• Saurbaer, Saurbær v / Vindheimamela, 560 Varmahlíð, 4538012, saurbaer.is • Lauftún, Seyluhreppur, 560 Varmahlíð, 453-8133, visitskagafjordur.is • Sölvanes, Skagafjörður, 560 Varmahlíð, 453-8068, solvanes. is • Hótel Varmahlíð, Skagafjörður, 560 Varmahlíð, 453-8170, Hótelvarmahlid.is • Syðra-Skörðugil Gistihús, Syðra-Skörðugil, 560 Varmahlíð, 893-8140, sydraskordugil.is • Sydsta-Grund, Syðsta-Grund, 560 Varmahlíð, 453-8262, sydsta-grund.is • Sólgarðar, Fljót, 867-3164 » Tjaldsvæði: • Lauftún, Seyluhreppur, 560 Varmahlíð, 453-8133, visitskagafjordur.is • Varmahlíð Tjaldsvæði, Við Reykjarhól fyrir ofan sundlaugina, 560 Varmahlíð, 899-3231, tjoldumiskagafirdi.is • Bakkaflöt ferðaþjónusta Skagafirði, Bakkaflöt, 561 Varmahlíð • Sólgarðar, Fljót, 867-3164 » Kirkjur: • Glaumbæjarkirkja, 561 Varmahlíð • Goðdalakirkja,, 561 Varmahlíð • Mælifellskirkja,, 561 Varmahlíð • Reykjakirkja, 561 Varmahlíð

Ertu á leiðinni í Skagafjörð?

Sýningar í Glaumbæ og Víðimýrarkirkja eru opnar 10-18 alla daga Á veturna er opið eftir samkomluagi.

Sími 453 6173 - Áskaffi, sími 453 8855. w w w. s k a g a f j o r d u r. i s / b y g g d a s a f n

98

• Víðimýrarkirkja, 561 Varmahlíð • Ábæjarkirkja, 561 Varmahlíð • Flugumýrarkirkja, 561 Varmahlíð • Miklabæjarkirkja,, 561 Varmahlíð • Silfrastaðakirkja, 561 Varmahlíð

SAUÐÁRKRÓKUR Íbúar - 2.612 Sauðárkrókur stendur við botn Skagafjarðar að suðvestan. Föst búseta hófst á Sauðárkróki árið 1871. Á Sauðárkróki er fjölbreytt þjónusta; sýningar, söfn, skemmtistaðir, verslanir, veitingar, gisting, sjúkrahús, verkstæði, íþróttavöllur, strandblakvöllur, sundlaug o.fl. Á Aðalgötunni er verslun Haraldar Júlíussonar – sem í daglegu tali Skagfirðinga er oftast kölluð Verslun Bjarna Har. – en hún hefur starfað óslitið frá árinu 1919. Á Sauðárkróki er einnig Gestastofa sútarans þar sem til sýnis og sölu er einstakt handverk úr sjávarleðri sem sútað er í verksmiðjunni sem þar er. Í sögusetrinu 1238 býðst gestum tækifæri að taka þátt í stærsta bardaga Íslandssögunnar, Örlygsstaðabardga, með aðstoð sýndarveruleika. Brekkurnar fyrir ofan bæinn kallast Nafir og eru fornir sjávarkambar. Á Nöfunum er útsýnisskífa þar sem hægt er að njóta þess að horfa yfir fjörðinn, auk Hannesarskjóls sem reist var til heiðurs skáldinu Hannesi Péturssyni. Einnig er golfvöllur upp á Nöfum. Austan við Sauðárkrók er Borgarsandur tæplega fjögurra kílómetra löng svört sandfjara. Litlu sunnar við Áshildarholtsvatn er fjölskrúðugt fuglalíf en þar má finna upplýsingaskilti um fugla. Einnig er mikið fuglalíf við ósa Héraðsvatna og á Miklavatni. Fjöldi fuglategunda er síst minni en á Mývatnssvæðinu. » Lögregla: Suðurgata 1, 550 Sauðárkrókur » Apótek: Lyfja Sauðárkróki, Ártorgi 1, 550 Sauðárkrókur » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki, Faxatorg, 550 Sauðárkrókur • Varmahlíð, Sauðárkróksbraut, 550 Sauðárkrókur • Landsbankinn, Suðurgata 1, 550 Sauðárkrókur » Bensínstöðvar: • Olís Sauðárkrókur, Aðalgata 22, 550 Sauðárkrókur • N1, Ártorg 4, 550 Sauðárkrókur • Orkan, Skagfirðingabraut 29, 550 Sauðárkrókur » FrisbíGolf: Sauðárkrókur » Golf: • Golfklúbbur Sauðárkróks, Hlíðarendi, 551 Sauðárkrókur, 453-5075, golf.is/gss » Skíðasvæði: Sauðárkrókur-Tindastóll, 550 Sauðárkrókur, 453-6707, skitindastoll.is

» Söfn: • Sögusetrið 1238, Aðalgata 21, 550 Sauðárkrókur, 588-1238, 1238.is • Puffin and Friends 360°, Aðalgata 24, 550 Sauðárkrókur, 8451590, puffinandfriends.com • Gestastofa Sútarans, Borgarmýri 5, 550 Sauðárkrókur, 512-8031 • Skagafjörður Skjalasafn, Safnahúsið við Faxatorg, 550 Sauðárkrókur, 455-6075, heradsskjalasafn.skagafjordur.is » Sundlaugar: Sundlaug Sauðárkróks, Skagfirðingabraut, 550 Sauðárkrókur, 453-5226 » Matvara: • Verslun Haraldar Júlíussonar, Aðalgata 22, 550 Sauðárkrókur • Hlíðarkaup, Akurhlíð 1, 550 Sauðárkrókur • Skagfirðingabúð, Ártorg 1, 550 Sauðárkrókur » Verslun: Blafell, Skagfirðingabraut 29, 550 Sauðárkrókur, 453 6666 » Veitingastaðir: • KK Restaurant, Aðalgata 16, 550 Sauðárkrókur, 453-6454, kkrestaurant.is • N1, Ártorg 4, 550 Sauðárkrókur, 455-7070, n1.is » Gisting: • Puffin Palace Gistihús, Aðalgata 14, 550 Sauðárkrókur, 6907200, puffinpalace.is • Grand-Inn Bar and Bed, Aðalgata 19, 550 Sauðárkrókur, 844-5616 • The Old Post Office Holiday Íbúðir, Kirkjutorg 5, 550 Sauðárkrókur, 892-3375, ausis.is » Tjaldsvæði: • Sauðárkrókur Tjaldsvæði, Skagfirðingabraut v/ sundlaugina, 550 Sauðárkrókur, 899-3231, tjoldumiskagafirdi.is » Bílaleiga: • Avis Bílaleiga, Raftahlíð 49, 550 Sauðárkrókur, 893-3515, avis.is » Kirkjur: Sauðárkrókskirkja, Kirkjutorg, 550 Sauðárkrókur • Hóladómkirkja, 551 Sauðárkrókur

HÓL AR Í HJALTADALUR Íbúar - 93 Hólar eru einn kunnasti sögustaður Íslands. Þar var biskupssetur frá 1106 til 1801 og höfuðstaður Norðurlands.

Dómkirkjan á Hólum var vígð árið 1763 en hún er byggð úr rauðum sandsteini úr Hólabyrðu, fjallinu fyrir ofan staðinn. Hólaskóli tók til starfa árið 1882 sem bændaskóli en skólahald á staðnum má rekja allt aftur til upphafs biskupssetursins. Háskólinn á Hólum sérhæfir sig í ferðamálafræðum, hrossarækt og reiðmennsku, auk fiskeldis og fiskalíffræði. Á Hólum er torfbærinn Nýibær sem reistur var um miðja 99

Glaumbær.

19. öld og stokka- og stafverkhúsið Auðunarstofa og Theodórsstofa. Þar eru einnig Sögusetur íslenska hestsins og Bjórsetur Íslands sem er minnsta brugghús landsins.

Fornleifauppgröftur hefur farið fram á Hólum síðustu ár og hafa yfir 40 þúsund munir fundist og eru nokkrir þeirra til sýnis í gamla skólahúsinu. Merkt söguslóð er um staðinn. Á Hólum í Hjaltadal er merkt gönguleið og hægt er að fá bækling um sögu staðarins sem gestir geta notað til að rekja sig eftir á um klukkustundar auðveldri göngu.

Einnig eru merktir stígar um Hólaskóg og stikaðar gönguleiðir um nágrennið. Gönguferð um stikaða leið í Gvendarskál, beint fyrir ofan staðinn, tekur 2-3 klst.

Gvendarskál er mynduð af framhlaupi úr Hólabyrðu og er kennd við Guðmund Arason góða, biskup. Sunnarlega í skálinni er stór steinn, nefndur Gvendaraltari. Gönguleið að námunni, þar sem steinninn í dómkirkjuna var tekinn, er einnig stikuð og tekur ferðin um 1,5-2 klst. Kort af gönguleiðunum og leiðum frá Hólum á nálæg fjöll, s.s. Þríhyrninga, Hólabyrðu og Elliða er á hlaðinu. Hólar eru einnig kjörinn áfangastaður á ferð um fornar þjóðleiðir á Tröllaskaga en þær lágu flestar heim til Hóla. » Golf: • Hólakirkja, Hólar í Hjaltadal, 551 Sauðárkrókur, 453-6300, kirkjan.is/holadomkirkja • Sögusetur íslenska hestsins, Hólar, Hjaltadalur, 551 Sauðárkrókur, 455-6345, sogusetur.is » Veitingastaðir: • Undir Byrðunni, Hólar, Hjaltadalur, 551 Sauðárkrókur, 455100

6333, visitholar.is • Skagasel Restaurant, Hvalneslæk Skaga, 551 Sauðárkrókur, 453-6740, visitskagafjordur.is • Reykir Reykjastrond Gistihús, Reykir, Reykjaströnd, 551 Sauðárkrókur, 453-6503 » Gisting: • Brennigerði, Brennigerði, 551 Sauðárkrókur, 453-5521, brennigerdi.is • Hegranes Tjaldsvæði, Félagsheimilið Hegranes, 551 Sauðárkrókur, 899-3231, tjoldumiskagafirdi.is • Keldudalur, Hegranesi, 551 Sauðárkrókur, 453-6233, keldudalur.is • Hofsstaðir, Hofsstaðir, 551 Sauðárkrókur, 453-6555, hofsstadir.is • Kolkuos Gistihús, Kolkuós, 551 Sauðárkrókur, 861-3474, kolkuos.is • Reykir Reykjastrond Gistihús, Reykir, Reykjaströnd, 551 Sauðárkrókur, 453-6503 • Hofsstaðir Hótel, Skagafjörður, 551 Sauðárkrókur, 453-7300, hofsstadir.is • Árgarður Comunity Center, Steinstaðahverfi, 551 Sauðárkrókur, 453-8030, skagafjordur.is • Gistihús at Trod, Tröð, 551 Sauðárkrókur, 453-5225, gestahus. com • Gil, 551 Sauðárkrókur, 453-6780, northwest.is

» Tjaldsvæði: • Hegranes Tjaldsvæði, Félagsheimilið Hegranes, 551 Sauðárkrókur, 899-3231, tjoldumiskagafirdi.is • Holar Tjaldsvæði, Hólar Hjaltadal, 551 Sauðárkrókur, 8993231, tjoldumiskagafirdi.is » Kirkjur: • Hofsstaðakirkja • Hvammskirkja • Ketukirkja • Reynistaðarkirkja • Rípurkirkja • Viðvíkurkirkja » Áhugaverðir staðir: • Drangeyjarferðir og ferðir í Glerhallavík, s. 8210090. 8210091, kaffihús og sjóstangveiði, drangey@fjolnet.is, www. drangeyjarferdir.is.

• Málmeyjarferðir, s. 4537380/8922881.

• Merktar gönguleiðir víða. » Áhugaverðir staðir: • Dómkirkjan á Hólum, s. 4556333, http://kirkjan.is/ holadomkirkja.

• Söguslóð og skógarstígar, merktar gönguleiðir.

• Hólarannsóknin – fornleifauppgröftur, Hólastaður geymir í jörðu miklar minjar um sögu kirkju og þjóðar, hægt

er að fylgjast með greftrinum og fræðimenn segja frá rannsókninni.

HOFSÓS Íbúar - 142 Hofsós er lítið þorp við austanverðan Skagafjörð. Hofsós var fyrrum aðalverslunarstaður héraðsins og einn af elstu verslunarstöðum landsins. Talið er að verslun hafi hafist þar á 16. öld.

Pakkhúsið á Hofsósi er gamalt bjálkahús, vörugeymsla frá tímum einokunarverslunar. Í gamla kaupfélagshúsinu er Vesturfarasetrið. Þar er að finna ýmsar sýningar tengdar vesturferðum Íslendinga og búsetu þeirra í Vesturheimi. Á Hofsósi er ein þekktasta sundlaug landsins en laugin hefur hlotið fjölda innlendra sem erlendra verðlauna fyrir einstaka hönnun. Stórfenglegt útsýni yfir Drangey og út fjörðinn. Á Hofsósi á sér stað einstök starfsemi og með uppbyggingu í kringum Vesturfarasetrið er gamli þorpskjarninn á Hofsósi að fá á sig blæ gamals verslunarstaðar sem er vel þess virði að skoða. Einnig er strandlengjan við Hofsós áhugaverð en þar er að finna fagurt stuðlaberg. Frá Hofsósi er hægt að sigla að eyjunum Málmey og Drangey, auk Þórðarhöfða, með fyrirtækinu Haf og land. Í tíu mínútna akstursleið

101

SKELLTU ÞÉR Í SUND

NORÐURLAND SUNDLAUGIN Á SKAGASTRÖND

SUNDLAUGIN Í HEIÐARBÆ

Einbúastíg 6, 545 Skagströnd +354 452 2806

Reykjahverfi, 641 Húsavík +354 464 3903

solgardar.com » Kirkjur: • Barðskirkja, 570 Fljót • Knappstaðakirkja, 570 Fljót

SUNDLAUGIN Á BLÖNDUÓSI

SUNDLAUGIN Á LAUGUM

Melabraut 2, 540 Blönduós +354 452 4178

Laugum Í Reykjadal, 650 Laugar +354 862 3822

SUNDLAUGIN Á ÞELAMÖRK Laugalandi, 605 Hörgársveit +354 460 1780 102

frá Hofsósi er Samgönguminjasafn Skagafjarðar, safn gamalla bíla og tækja sem vert er að skoða (yfir 100 tæki eru til sýnis í salnum).

Gröf er bær á Höfðaströnd skammt fyrir sunnan Hofsós.

Fyrrum talið eitt af höfuðbólum Skagafjarðar. Þar ólst upp Hallgrímur Pétursson sálmaskáld (1614-1674). Að Gröf er lítil torfkirkja sem að stofni til er talin elsta guðshús landsins. Það er í umsjá þjóðminjavarðar.

JARÐBÖÐIN VIÐ MÝVATN Jarðbaðshólum, 660 Mývatn +354 464 4411

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Hofsósi, Suðurbraut 15, 565 Hofsos » Bensínstöðvar: N1, Suðurbraut 9, 565 Hofsós » Söfn: • Vesturfarasetrið, Kvosin, 565 Hofsós, 453-7935, hofsos.is • Samgönguminjasafnið í Stóragerði, Stóra Gerði, 566 Hofsós, 845-7400, storagerdi.is » Sundlaugar: Sundlaugin Hofsósi, Suðurbraut, 565 Hofsós, 455-6070 » Matvara: Kaupfélag Skagfirðinga, Suðurbraut 9, 565 Hofsós

SUNDLAUGIN ÞÓRSHÖFN Langanesvegi 18B, 680 Þórshöfn +354 468 1515

» Veitingastaðir: • Veitingastofan Sólvík, Sólvík, 565 Hofsós, 861-3463 • Lónkot Rural Resort, Sléttuhlíð, 566 Hofsós, 453-7432, lonkot.is » Gisting: Lónkot Rural Resort, Sléttuhlíð, 566 Hofsós, 4537432, lonkot.is » Tjaldsvæði: Hofsós Tjaldsvæði, Við Hofsósbraut, bakvið grunnskólann, 565 Hofsós, 899-3231, tjoldumiskagafirdi.is » Kirkjur: • Hofsóskirkja, Suðurbraut, 565 Hofsós • Fellskirkja, 566 Hofsós • Grafarkirkja, 566 Hofsós • Hofskirkja, 566 Hofsós

SUNDHÖLL SIGLUFJARÐAR Hvanneyrarbraut 53, 580 Siglufjörður +354 464 2170

FLJÓT » Bensínstöðvar: N1, Ketilás, 570 Fljót » Matvara: Kaupfélag Skagfirðinga, Ketilás, 570 Fljót » Veitingastaðir: Gistihús Sólgarðar, Sólgarðar, 570 Fljót, 867-3164, solgardar.com

ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐIN ÓLAFSFIRÐI Aðalgötu, 625 Ólafsfjörður +354 464 9250

» Gisting: • Brunastadir, Brúnastaðir, Fljót, 570 Fljót, 467-1020, brunastadir.is • Lambanes-Reykir, Brúnastaðir, Fljótum, 570 Fljót, 467-1020, brunastadir.is • Deplar Farm Hótel, Deplar, 570 Fljót, elevenexperience.com • Gimbur Gistihús, Reykjarhóll, 570 Fljót, 899-3183, reykjarholl. is » Gisting: Gistihús Sólgarðar, Sólgarðar, 570 Fljót, 867-3164, 103

104

Norðurland Eystra Norðurland eystra skiptist í tvö meginhéruð: Eyjafjarðarsýslu og Suður- og Norður-Þingeyjarsýslu.

Hálendishryggurinn milli Skagafjarðar og Eyjafjarðar hefur alltaf þótt hrikalegur og erfiður yfirferðar. Laust fyrir síðustu aldamót var farið að kalla hann Tröllaskaga en fram að því var hann nafnlaus. Hvanndalabjarg er hæsta standberg úr sjó hér á landi (600 m). Í Ólafsfirði og á Dalvík, vestustu byggðarlögunum, eru sæbrött fjöll og undirlendi takmarkað. Fjöllin eru oft hvít af snjó fram á sumar þó byggðirnar séu orðnar grænar. Innar í Eyjafirði eykst undirlendi og þar er að finna búsældarlegar jarðir.

Einkum er stundaður stórbúskapur innan við Akureyri sem oft er kallaður höfuðstaður Norðurlands. Á Akureyri og í bæjum og þorpum við Eyjafjörð utanverðan er sjávarútvegur aðalatvinnuvegurinn og þar er að finna nokkur öflugustu sjávarútvegsfyrirtæki landsins. Á Eyjafirði eru Hrísey og Hrólfssker. Grímsey er 41 kílómetra undan landi. Norðurheimskautsbaugur liggur um eyjuna þvera. Eyjafjörður er annað þéttbýlasta svæði á Íslandi og þar er mikil veðursæld. Í héraðinu er víða að finna laugar og heitt vatn úr borholum hitar upp alla stærstu þéttbýlisstaðina. Er Hitaveita Ólafsfjarðar t.d. elsta hitaveita landsins ásamt Hitaveitu Reykjavíkur.

Aðalbergtegundin er blágrýti en líparít finnst á nokkrum stöðum svo og surtarbrandur. Gróður er víðast mikill, graslendi og móar, og jafnvel lítils háttar skógarkjarr. Þingeyjarsýslur ná yfir miklu stærra landsvæði en Eyjafjarðarsýsla. Í Suður-Þingeyjarsýslu, austan Eyjafjarðar, er hálendur skagi með litlu undirlendi. Fram undir miðja 20. öld var búið á Látraströnd, í Fjörðum og á Flateyjardal. Um svæðið eru nú vinsælar gönguleiðir útivistarfólks. Austan Vaðlaheiðar er Fnjóskadalur, víða vel gróinn og með áberandi trjágróðri. Stærstur skóganna er Vaglaskógur sem þykir einn fegursti birkiskógur landsins. Þar má m.a. sjá leifar forns rauðablásturs.

Austan Fnjóskadals er Bárðardalur. Um hann fellur Skjálfandafljót. Austan fljótsins er móberg alls ráðandi og landið einkennist af lágum, aflíðandi heiðum með dölum

á milli. Eitt og eitt fjall er þar að finna og eru þau mynduð við gos undir jökli á jökulskeiðum ísaldar. Frá þeim tíma eru líka merkileg lög af steingervingum á Tjörnesi. Virkar eldstöðvar eru margar og jarðhita er víða að finna sem m.a. er notaður í hitaveitu á Húsavík. Mývatn er þekktasta stöðuvatn á Norðurlandi, og er það fjórða stærsta vatn landsins. Þar er mjög fjölbreytt dýralíf. Sérstaklega er vatnið frægt fyrir fuglalíf og þar eru sumarlangt fleiri andategundir en á nokkrum öðrum stað á jörðinni.

Melrakkaslétta er milli Öxarfjarðar og Þistilfjarðar, austan hans er Langanes sem teygir sig til norðausturs og endar í mjóum bjargtanga, Fonti. Mestur hluti NorðurÞingeyjarsýslu er láglendur en land hækkar til suðurs.

Móberg er algengasta bergtegundin, víða eru hraun og jarðhiti er í Öxarfirði. Þar eru ósar Jökulsár á Fjöllum, eins vatnsmesta fljóts landsins. Í Jökulsá er Dettifoss, aflmesti foss í Evrópu. Land er víða vel gróið og á mörgum stöðum er skóglendi.

Langanes býður upp á fjölbreytta útivistarmöguleika og gönguferðir. Þar er eitt af fjórum súluvörpum á Íslandi og meðan búið var í Skoruvík var þar eitt mesta kríuvarp landsins. Austan á Langanesi eru rústir Skála sem um tíma var blómlegt þorp.

UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Siglufjörður, Gránugötu 24, s. 464-9120.

Akureyri - Strandgata 12 s. 450-1050.

Gljúfrastofa - Vatnajökulsþjóðgarður, Jökulsárgljúfur s. 470-7100.

Raufarhöfn - Hótel Norðurljós, t. 465-1233.

Mývatnssveit-Hraunvegur 8, Reykjahlíð, s. 464-4390.

Húsavík - Húsavíkurstofa, Hafnarstétt 1, s. 464-4300 105

VERIÐ VELKOMIN

Opið alla daga frá 11:30 - 22:00

hönnun: Brand-IT 2020

Erum á Hótel KEA Akureyri BORÐAPANTANIR Í SÍMA

5 75 75 75 FABRIKKAN.IS

Helstu eyjar eru Flatey og Lundey á Skjálfanda og Mánáreyjar norðan Tjörness. Í Skjálfandafljóti er lítil eyja, Þingey, en af henni dregur héraðið nafn sitt. Húsavík er fjölmennasta bæjarfélagið. Þar er stunduð öflug útgerð en líka blómleg verslun við sveitir héraðsins. Ferðir til hvalaskoðunar eru vaxandi atvinnugrein. Þrjú þorp eru í Norðursýslunni: Kópasker, Raufarhöfn og Þórshöfn.

FJALL ABYGGÐ Íbúar - 2.006 Fjallabyggð er sveitarfélag sem nær yfir nyrsta hluta Tröllaskaga milli Skagafjarðar og Eyjafjarðar, þar sem eru útgerðarbæirnir Siglufjörður og Ólafsfjörður. Há fjöll aðskilja byggðarkjarnana en þeir eru tengdir saman með Héðinsfjarðargöngum sem opnuðu árið 2010. Aðeins eru 15 km á milli Ólafsfjarðar og Siglufjarðar en á milli þeirra liggur eyðifjörðurinn Héðinsfjörður. Fyrir botni fjarðarins er ágætt veiðivatn, Héðinsfjarðarvatn, og er útrennsli úr því um Héðinsfjarðarós út í fjörðinn. Margar góðar gönguleiðir eru í Fjallabyggð og flestir ættu að geta fundið leiðir við hæfi. Sumar leiðanna eru troðningar eins og forfeður okkar gengu í 1000 ár, en einnig eru nýrri leiðir sem eru þægilegar gönguleiðir og forvitnilegar. Átak hefur verið gert í merkingum gönguleiða á Tröllaskaga. Einnig má benda á gönguleiðakort sem Hólaskóli hefur útbúið og selt er víða á svæðinu.

SIGLUFJÖRÐUR Íbúar - 1.184 Siglufjörður er kaupstaður sem stendur við samnefndan fjörð yst á Tröllaskaga. Siglufjörður var mikill útgerðarstaður fyrr á öldinni enda hafnarskilyrði góð. Þar var um tíma mesti síldarvinnslustaður á landinu og höfðu þar 3.100 íbúar fasta búsetu um miðbik 20. aldarinnar. Íbúum fækkaði svo á sjötta áratugnum, þegar síldin brást mörg ár í röð. Árið 1964 hvarf síldin af norðlenskum miðum og 1968 alveg af Íslandsmiðum. Siglufjörður var mjög einangraður allt til þess tíma er veggöngin voru gerð í gegnum Stráka árið 1967 sem voru meðal fyrstu jarðganga sem grafin voru á Íslandi.

Meðal nafntogaðra Siglfirðinga var séra Bjarni Þorsteinsson sem gegndi embætti sóknarprests Siglufjarðar í hálfa öld, frá árinu 1888. Hann er þekktastur fyrir tónverk sín og söfnun íslenskra þjóðlaga. Árið 2006 var þjóðlagasetur sr. Bjarna Þorsteinssonar vígt. Á Siglufirði er einnig minjasafn um síldarárin. Safnið samanstendur af þremur húsum þar sem gestum gefst kostur á að kynnast síldveiðum og vinnslu á „silfri hafsins“.

» Bankar/Hraðbankar: Arion banki, Túngata 3, 580 Siglufjörður » Bensínstöðvar: Olís Siglufjörður, Tjarnargata 6, 580 Siglufjörður » Golf: Golfklúbbur Siglufjarðar, Íþróttamiðstöðin Hóll, 580 Siglufjörður, 846-2576, golf.is/gks » Skíðasvæði: Skíðasvæði Siglufjarðar, 580 Siglufjörður, 467-1806, skardsdalur.is/ » Söfn: • Bóka- og héraðsskjalasafn Fjallabyggðar, Gránugata 24, Ráðhúsið, 580 Siglufjörður, 464-9120, bokasafn.fjallabyggd. is/is/forsida • Síldarminjasafn Íslands, Snorragata 15, 580 Siglufjörður, 467-1604, sild.is » Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin Fjallabyggð, Hvanneyrarbraut 52, 580 Siglufjörður, 464-9170 » Matvara: Kjörbúðin, Suðurgata 2, 580 Siglufjörður » Verslun: Herhusid - Artist in residence, Norðurgata 7b, 580 Siglufjörður, herhusid.com » Veitingastaðir: • Allinn Sportbar, Aðalgata 30, 580 Siglufjörður, 467-1111 • Kaffi Rauðka, Gránugata 19, 580 Siglufjörður, 461-7730, raudka.is • Hannes Boy, Gránugata 23, 580 Siglufjörður, 461-7730, hannesboy.is • Harbour house Café, Gránugata 5b, 580 Siglufjörður, 6594809 • Siglunes Gistihús, Lækjargata 10, 580 Siglufjörður, 467-1222, Hótelsiglunes.is • Olís, Tjarnargata 6, 580 Siglufjörður, 467-1415, olis.is • Segull 67 Brugghús, Vetrarbraut 8, 580 Siglufjörður, 863-2120, segull67.is » Gisting: • The Residence, Aðalgata 10, 580 Siglufjörður, 467-1506, residence.is • The Herring House, Hávegi 5, 580 Siglufjörður, 868-4200, theherringhouse.com • Siglunes Gistihús, Lækjargata 10, 580 Siglufjörður, 467-1222, Hótelsiglunes.is • Sigló Hótel, Snorragata 3, 580 Siglufjörður, 461-7730, sigloHótel.is » Tjaldsvæði: Siglufjordur Tjaldsvæði, Gránugata 24, 580 Siglufjörður, 464-9100, fjallabyggd.is » Kirkjur: Siglufjarðarkirkja, Kirkjustígur, 580 Siglufjörður

» Lögregla: Gránugata 4-6, 580 Siglufjörður » Apótek: Siglufjarðar Apótek, Aðalgötu 34, 580 Siglufjörður 107

ÓL AFSFJÖRÐUR Íbúar - 787 Ólafsfjörður er byggðarlag við samnefndan fjörð sem gengur inn í Tröllaskaga. Byggð hófst þar um aldamótin 1900. Á Ólafsfirði er góð hafnaraðstaða, útgerð og vinnsla sjávarafla er undirstaða atvinnulífsins. Við Grenivíkurkirkjuna er minnisvarði um drukknaða sjómenn sem var afhjúpaður 2012 (eldri minnisvarðinn, eftir Jón Sigurpálsson frá Ísafirði, stóð í tvo áratugi). Veggöng gegnum Ólafsfjarðarmúla, alls 3,4 km að lengd, tengja Ólafsfjörð og Dalvík. Þá eru margar góðar gönguleiðir á svæðinu.

Pálshús, kennt við útgerðarmanninn Pál Bergsson, er eitt elsta hús Ólafsfjarðar. Í dag er Pálshús menningar- og fræðslusetur sem hýsir Náttúrugripasafn Ólafsfjarðar.

Grunnsýningin ,,Flugþrá” veitir innsýn í íslensku fuglaflóruna ásamt því að fjalla um flugþrá mannsins.

Félagar í íþróttafélaginu Sameiningu byggðu sundlaug Ólafsfjarðar á fimmta áratug síðustu aldar. Sundlaugin var vígð árið 1945 en árið 2010 var svæðinu gjörbreytt. Í dag skartar laugin tveimur pottum, barnalaug, fosslaug og rennibraut (laugin sjálf er 8 x 25 metrar).

» Kirkjur: • Ólafsfjarðarkirkja, Kirkjuvegur 12, 625 Ólafsfjörður • Kvíabekkjarkirkja, 626 Ólafsfjörður

HRÍSEY Hrísey er önnur stærsta eyjan við Ísland og þar búa um 167 manns (2019) í litlu sjávarþorpi sem byggir afkomu sína aðallega á smábátaútgerð. Samfelld byggð hefur verið í Hrísey allt frá landnámstíð (Narfi Þrándarson nam eyna).

Til Hríseyjar gengur ferjan Sævar á tveggja stunda fresti og tekur siglingin um 15 mínútur. Í eynni er m.a. hægt að fara í gönguferðir, taka þátt í vagnferð eða vitaferð með leiðsögn, heimsækja Orkulindina, sem sækir kraft sinn í Kaldbak og sitthvað fleira. Í Hrísey er upplagt að njóta friðsældar, útsýnis og fjölskrúðugs fuglalífs. Á eynni má finna um 40 fuglategundir, helst rjúpu, kríu, og æðarfugl.

Nánari upplýsingar á www.hrisey.is. » Bankar/Hraðbankar: Hríseyjarbúðin, Norðurvegi 7-11, 630 Hrísey

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Ólafsfirði, Hornbrekku, 625 Ólafsfjörður

» Bensínstöðvar: N1, Hrísey, 630 Hrísey

» Bankar/Hraðbankar: Ólafsfjörður, Aðalgötu 14, 625 Ólafsfjörður

» Söfn: Hús Hákarla Jörundar, Norðurvegur 3, 630 Hrísey, 695-0077, hrisey.is

» Bensínstöðvar: Olís Ólafsfjörður, Bylgjubyggð 2, 625 Ólafsfjörður

» Sundlaugar: Sundlaugin Hrísey, Austurvegur 5, 630 Hrísey, 461 2255, akureyri.is

» Golf: Golfklúbbur Fjallabyggðar, Skeggjabrekka, 625 Ólafsfjörður, 466-2611, mitt.golf.is/gfb

» Matvara: Hríseyjarbúðin, Norðurvegur 7-11, 630 Hrísey

» Skíðasvæði: Tindaöxl, 625 Ólafsfjörður, 466-2527, skiol. fjallabyggd.is/is/forsida » Söfn: • Fjallabyggð - Ólafsfjörður Nature Museum, Aðalgata 14, 625 Ólafsfjörður, 466-2651, fjallabyggd.is • Listhus in Fjallabyggd - Artist in resident, Ægisgata 10, 625 Ólafsfjörður, listhus.com » Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin Ólafsfirði, Tjarnarstígur 1, 625 Ólafsfjörður, 464-9250 » Matvara: Kjörbúðin, Aðalgata 2, 625 Ólafsfjörður » Veitingastaðir: • Olís, Bylgjubyggð 2, 625 Ólafsfjörður, 466-2272, olis.is • Brimnes Hótel, Bylgjubyggð 2, 625 Ólafsfjörður, 466-2400, brimnes.is » Gisting: • Brimnes Hótel, Bylgjubyggð 2, 625 Ólafsfjörður, 466-2400, brimnes.is • Tindaöxl Skíðasvæði, 625 Ólafsfjörður, 466-2527, skiol. fjallabyggd.is/is/forsida 108

» Tjaldsvæði: Ólafsfjörður Tjaldsvæði, Strandgötu 2, 625 Ólafsfjörður, 466-4044, fjallabyggd.is

» FrisbíGolf: Hrísey

» Veitingastaðir: Verbudin 66, Sjávargata 2, 630 Hrísey, 467-1166, hrisey.is » Gisting: Wave Gistihús, Austurvegur 9, 630 Hrísey, 6952277, waveGistihús.is » Kirkjur: Hríseyjarkirkja, Hríseyjarkirkja, 630 Hrísey

DALVÍKURBYGGÐ Íbúar - 1.903 (þar af Dalvík 1.381) Dalvíkurbyggð er sveitarfélag á Tröllaskaganum.

Aðalatvinnuvegir í sveitarfélaginu eru útgerð, fiskvinnsla, ferðaþjónusta, iðnaður og verslun. Sumarið 1934 varð mikill jarðskjálfti úti fyrir Eyjafirði og skemmdi eða ónýtti mörg hús í bænum og nágrenni. Gengur hann síðan undir nafninu Dalvíkurskjálftinn. Þrír þéttbýliskjarnar eru í sveitarfélaginu; Hauganes, Árskógssandur og Dalvík sem er stærst. Á Árskógsströnd standa þorpin Hauganes og Árskógssandur. Í hvoru um sig búa innan við 200 manns. Þar snýst lífið öðru fremur um fiskveiðar og fiskvinnslu. Á Árskógssandi er ferjuhöfn fyrir Hríseyjarferjuna Sævar sem flytur varning og fólk til og frá Hrísey. Þar er einnig

Byggðasafnið Hvoll er fjölbreytt og skemmtilegt safn fyrir alla fjölskylduna með munum úr byggðarlaginu ásamt sýningum af ýmsum toga.

Opnunartími 1. júní – 31. ágúst: 10:00-17:00 (alla daga) 1. septeber – 31. maí: Opið eftir samkomulagi við forstöðumann.

Tökum á móti hópapöntunum allt árið.

Hvoli við Karlsrauðatorg | 620 Dalvík | Sími: 460 4928 | netfang: hvoll@dalvikurbyggd.is | Heimsíða: dalvikurbyggd.is/hvoll

Hvar ætlar þú að veiða í sumar?

www.veidikortid.is

00000

í

hönnun: Brand-IT 2020

r

l s ó k s in g o

si gla

Sum a

Alltaf 100% ferskt á tveimur stöðum á Akureyri

Opið

Glerárgata

Ráðhústorg

Virkir dagar 10:00 - 21:00 Helgar 10:00 - 21:00

Virkir dagar 11:00 - 14:00 Helgar Lokað

brugghúsið Kaldi og Bjórböðin, þar sem fólki býðst að njóta bjórs bæði útvortis og innvortis.

Ekki eru nema rúm 100 ár síðan þéttbýli tók að myndast á Böggvisstaðasandi eins og Dalvíkin var jafnan kölluð. Fram að því var hér einungis að finna hlaðnar sjóbúðir, fátækleg kofatildur og önnur fyrirgengileg mannvirki tengd smábátaútgerð sem bændurnir stunduðu jafnhliða búskapnum. Fyrsta timburhúsið var byggt á Dalvík árið 1899. Það nefnist Nýibær og stendur enn. Árið 1909 fékk Dalvík kauptúnsréttindi.

Fyrstu vélbátarnir komu til Dalvíkur árið 1906 en ekki var ráðist í gerð varanlegrar hafnar þar fyrr en 1939. Á blómatíma Norðurlandssíldarinnar var oft líf og fjör í síldarsöltun á Dalvík og á tímabili var Dalvík þriðja stærsta síldarsöltunarhöfn landsins. Á Dalvík er minja -og náttúrugripasafn héraðsins. Tveimur Svarfdælingum eru helgaðar sérstakar stofur á safninu, þeim Jóhanni Péturssyni Jóhanni Svarfdælingi (1913-1984), sem hefur orðið hæstur allra Íslendinga sem vitað er um og dr.

Kristjáni Eldjárn frá Tjörn í Svarfaðardal (1916-1982) fyrrverandi forseta Íslands. Á Dalvík er sundlaug og líkamsrækt og í Sandvíkurfjöru við Hauganes eru heitir pottar. Á svæðinu eru fjölbreyttir afreyingarmöguleikar, allt frá hvalaskoðun og út í þyrluskíðaferðir. Út frá Dalvík er hægt að velja um fjölmargar skemmtilegar gönguleiðir. Vinsæl leið sem hentar flestum er eftir gamla veginum fyrir Ólafsfjarðarmúla en úr Múlanum er mjög gott útsýni. Af lengri gönguleiðum má nefna gömlu þjóðleiðina yfir Heljardalsheiði milli Svarfaðardals og Hóla í Hjaltadal. Þrjár gamlar þjóðleiðir liggja yfir til Ólafsfjarðar; um Reykjaheiði, Grímubrekkur og Drangaleið.

Friðland Svarfdæla Svarfdælanær yfir allt votlendissvæði í neðri hluta Svarfaðardals frá sjó og fram fyrir Húsabakka.

Friðlandið er elsta votlendisfriðland landsins, stofnað 1972 að frumkvæði bænda í Svarfaðardal. Þar verpa yfir 30 tegundir fugla og fleiri tegundir hafa þar viðkomu.

Merktir fræðslustígar liggja frá Húsabakka niður í Friðlandið og einnig frá Dalvík umhverfis svokallaðan Hrísahöfða í mynni Svarfaðardals. Fuglaskoðunarhús eru staðsett við Tjarnartjörn og Hrísatjörn. Ströndin austur af Dalvík nefnist í daglegu tali Sandurinn og er partur af friðlandinu. Þaðan er gott útsýni út fjörðinn og yfir Hrísey og Látraströnd.

Skíðasvæði sveitarfélagsins má finna á Fólkvangnum í Böggvisstaðafjalli. Þar er líka skógrækt Sveins Ólafssonar og fjölmargir göngustígar. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Dalvik, Hólavegi, 620 Dalvik » Lögregla: Gunnarsbraut 6, 620 Dalvík » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Goðabraut, 620 Dalvík » Bensínstöðvar: • N1, Hafnarbraut 24, 620 Dalvík • Olís Dalvík, Skíðabraut 21, 620 Dalvík » FrisbíGolf: Árskógarströnd 620 Dalvík

» Golf: Golfklúbburinn Hamar, Arnarholti Svarfaðardal, 620 Dalvík, 466-1204, ghd.blog.is » Skíðasvæði: Böggvisstaðafjall, 620 Dalvík, 466-1010, skidalvik.is » Söfn: • Bókasafn Dalvíkurbyggðar, Berg Menningarhús, 620 Dalvík, 460-4931, dalvikurbyggd.is/bokasafn • Byggðasafnið Hvoll, Karlsrauðatorg, 620 Dalvík, 460-4928, dalvikurbyggd.is/hvoll » Sundlaugar: Sundlaug Dalvíkur, Svarfaðarbraut 34, 620 Dalvík, 460-4940 » Matvara: • Kjörbúðin, Hafnarbraut, 620 Dalvík » Veitingastaðir: • Cultural house Berg, Goðabraut, 620 Dalvík, 823-8616, dalvikurbyggd.is/berg • Gregors, Goðabraut 3, 620 Dalvík, 466-1213, www,visittrollaskagi.is • Tomman, Hafnarbraut 21, 620 Dalvík, 466-1559 • Við höfnina, Hafnarbraut 5, 620 Dalvík, 464-2040, dallas.is • Olís, Skíðabraut 21, 620 Dalvík, 466-1832, olis.is • Böggvisstaðafjall Skíðasvæði, 620 Dalvík, 466-1010, skidalvik. is » Gisting: • Gistihús Höfði, Hrísahöfði, 620 Dalvík, 789-2132, hoficottages.com • Hótel Dalvík, Skíðabraut 18, 620 Dalvík, 466-3395, Hóteldalvik.com • Böggvisstaðafjall Skíðasvæði, 620 Dalvík, 466-1010, skidalvik.is » Kirkjur: Dalvíkurkirkja, Dalbraut 2, 620 Dalvík ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Bensínstöðvar: Orkan, Öldugata 18, 621 Dalvík » Söfn: • Ektafiskur, Hafnargata 6, 621 Dalvík, 466-1016, ektafiskur.is • Bruggsmiðjan, Öldugata 22, 621 Dalvík, 861-3007, bruggsmidjan.is » Sundlaugar: Bjórböðin, Öldugata 22, Árskógssandur, 621 Dalvík, 414-2828, bjorbodin.is » Gisting: • Karlsá Country Lodge, Karlsá, 621 Dalvík, 858-3000, karlsa. com • Raven Hill Lodge, Klængshól, Skíðadal, 621 Dalvík, 858-3000, ravenhilllodge.com • Gistihús Skeið, Svarfaðardalur, 621 Dalvík, 466-1636, skeid.net • Syðra Holt - farmhouse homestay, Syðra Holt, 621 Dalvík, 662-8446, stiklur.is 111

• Syðri-Hagi, Syðri-Hagi, Árskógsströnd, 621 Dalvík, 466-1981, sydrihagi.is » Tjaldsvæði: Gistihús Skeið, Svarfaðardalur, 621 Dalvík, 466-1636, skeid.net » Kirkjur: • Stærri-Árskógskirkja, 621 Dalvík • Tjarnarkirkja, 621 Dalvík • Urðakirkja, 621 Dalvík • Vallakirkja, Vellir land, 621 Dalvík

HÖRGÁRSVEIT Íbúar - 623 Hörgársveit er næsta sveitarfélag norðan Akureyrar við vestanverðan Eyjafjörð. Sveitarfélagamörkin við Akureyri eru við Lónið, á móti Akrahreppi við Grjótá á Öxnadalsheiði og á móti Dalvíkurbyggð eru mörkin skammt norðan við Fagraskóg. Hörgársveit er að stærstum hluta dreifbýli þar sem hefðbundinn búskapur er stundaður. Lítil þéttbýli eru Lónsbakki, rétt norðan Lónsins, og Hjalteyri, nyrst í sveitarfélaginu. Grunnskóli sveitarfélagsins er Þelamerkurskóli á Laugalandi. Við skólann er íþróttahús og sundlaug, Íþróttamiðstöðin á Þelamörk.

Fagriskógur er fæðingarstaður Davíðs Stefánssonar (1895-1964), eins ástsælasta þjóðskálds Íslendinga. Þar hefur verið reist minnismerki um skáldið.

Hjalteyri heitir þorpið á Galmaströnd við vestanverðan Eyjafjörð og varð Hjalteyri löggiltur verslunarstaður árið 1897. Mikil síldarvinnsla var á Hjalteryi fyrri hluta 20. aldar.

Hraun í Öxnadal, fæðingarstaður Jónasar Hallgrímssonar (1807-1845). Árið 2003 var Menningarfélagið Hraun stofnað um jörðina með það fyrir stafni að koma á fót fræðslusetri til að heiðra minningu Jónasar. Ekkert hefur enn orðið úr þeim áformum. Ferðafólki er þó frjáls för um náttúru jarðarinnar þar sem hún er friðlýstur fólkvangur.

Gásir, forn verslunarstaður við ósa Hörgár. Þar var verslað frá landnámstíð og fram á 16. öld. Mikill fornleifauppgröftur stóð yfir á Gásum á árunum 20012006. Þar eru rústir kaupstaðar frá gamalli tíð. Áformað er að byggja þar upp á næstu árum ferðaþjónustu með áherslu á miðaldir. Um miðjan júlí ár hvert er líf fólks í Gásakaupstað miðalda endurvakið á Miðaldadögum.

Möðruvellir í Hörgárdal standa í mynni Hörgárdals. Einn sögufrægasti staður á Norðurlandi. Kirkjustaður og prestssetur. Þar var stofnað til munkaklausturs árið 1296.

Amtmannssetur 1797-1874 og skólasetur 1880-1902. Þar fæddist m.a. rithöfundurinn Jón Sveinsson (Nonni) (18571944). Í kirkjugarðinum á Möðruvöllum hvíla skáldin Bjarni Thorarensen (1786-1841) og Davíð Stefánsson (1895-1964).

112

GRÍMSEY Íbúar - 61 Grímsey er græn, grösug og einstaklega gjöful eyja. Útvörðurinn í norðri með auðug fiskimið og litríkt fuglalíf.

Frægust er Grímsey trúlega í hugum ferðamanna fyrir heimskautsbauginn og kemur fólk gjarnan langa leið til þess eins að stíga norður fyrir baug. Eyjan er 5,3 ferkílómetrar að stærð og fjarlægðin frá meginlandinu er 41 km. Höfuðatvinnuvegurinn er fiskveiðar og fiskverkun.

Við heimskautsbauginn stendur útilistaverkið Orbis et globus, þriggja metra kúla úr steypu sem færist um eyjuna með heimskautsbaugnum. Allt að 60 tegundir fugal finnast á eyjunni og þar er ein stærsta lundabyggð landsins utan Vestmannaeyja. Á eyjunni eru margar fallegar gönguleiðir en einig er boðið upp á siglingar kringum eyjuna.

Grímseyjarkirkja er byggð árið 1867 og gerð upp 1932. Á Grímsey er einnig vit sem byggður var 1937. Á austurhlið eyjunnar eru miklir hamrar þar sem eyjarskeggjar síga í björg og safna eggjum. Þar er líka stuðlaberg. Hægt er að komast til eyjarinnar með ferju eða flugi. » Bensínstöðvar: N1, Grímsey, 611 Grímsey » FrisbíGolf: Grímsey » Sundlaugar: Sundlaug Grímseyjar, Grímsey, 611 Grímsey, 467-3155, akureyri.is » Matvara: Grímseyjarverslun, 611 Grímsey » Veitingastaðir: • Galleri Sol, Sólberg, 611 Grímsey, 467-3190, grimsey.is • Gistihús Gullsól, Sólberg, 611 Grímsey, 467-3190, gullsol.is » Gisting: Gistihús Gullsól, Sólberg, 611 Grímsey, 467-3190, gullsol.is » Kirkjur: Miðgarðakirkja, Miðgarðakirkja, 611 Grímsey

AKUREYRI Íbúar - 19.025 Akureyri við innanverðan Eyjafjörð að vestan, er stærsti bær landsins utan höfuðborgarsvæðisins. Akureyri er forn verslunarstaður og eru elstu heimildir þar um frá árinu 1602. Bærinn er miðstöð verslunar, þjónustu og samgangna á Norðurlandi. Auk þess stendur iðnaður þar á gömlum merg, meðal annars útgerð og fjölbreytt vinnsla á landbúnaðarafurðum og sjávarfangi.

Fjölmargar menntastofnanir eru í bænum þ.á.m. tveir framhaldsskólar, tónlistarskóli, myndlistarskóli og háskóli. Á Akureyri er stutt á milli staða og því auðvelt að versla og hvergi betra úrval fyrir utan höfuðborgarsvæðið. Bærinn státar af fjölbreyttu úrvali veitinga og kaffihúsa. Barir og skemmtistaðir bæjarins bjóða fjörugt næturlíf og á hinum fjölmörgu líkamsræktarstöðvum og heilsulindum bæjarins er gott að dvelja hvort sem er við dekur eða púl.

% K 80%

% K 25%

Bláa kannan er staðsett í hjarta bæjarins í fallegu húsi sem ber nafnið París og er byggt árið 1913.

Mikið úrval af samlokum,salötum, tertum, konditor-stykkjum o.m.fl.

Sjón er sögu ríkari! Endilega kíkið við.

Happy Hour alla daga frá kl. 17 -20 Opnunartími: 09:00-23:30

www.facebook.com/blaakannan Hafnarstræti 96, Akureyri Sími: +354 461 4600

Yndislegt kaffihús í Lystigarðinum á Akureyri Nýmalað kaffi, heimagerðar tertur og heimabakað brauð alla daga.

Opið alla daga frá kl. 10 - 20.

Við tökum vel á móti ykkur.

Verið hjartanlega velkomin!

www.facebook.com/cafelaut

Café Laut - Lystigarðinum • Eyrarlandsvegur 30, Akureyri • Sími: +354 461 4601 113

AKUREYRI

114

Menning: Í bænum er fjöldi safna og gallería með áhugaverðar sýningar, t.d Listasafnið á Akureyri og Minjasafnið. Á Minjasafninu eru fjölbreyttar og fjölskylduvænar sýningar, örstutt frá má finna Nonnahús, Leikfangahúsið og Iðnaðarsafnið. Menningarfélag Akureyrar heldur uppi öflugu starfi allt árið í Samkomuhúsinu og Menningarhúsinu Hofi. Þá geymir Iðnaðarsafnið muni sem tengjast iðnaði umliðinna tíma. Útivist: Á sumrin er Lystigarðurinn á Akureyri einn af vinsælustu viðkomustöðum ferðamanna í bænum. Útivistarsvæði Akureyrar í Kjarnaskógi og svæði skáta að Hömrum hentar fyrir unga sem aldna með gönguleiðum, leiktækjum og nestissvæðum. Bærinn er helsti vetraríþrótta staður landsins og státar m.a. af bestu skíðaaðstöðu sem völ er á hér á landi. Af annarri afþreyingu má nefna siglingar, gönguleiðir og gönguferðir með leiðsögn, fugla- og hvalaskoðun, golf og folf, hjólreiðar og strandblak.

• Akureyrarapótek, Kaupangi við Mýrarveg, 600 Akureyri » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki Akureyri, Glerártorgi, 600 Akureyri • Sparisjóður Höfðhverfinga, Glerárgata 36, 600 Akureyri • Landsbankinn, Strandgata 1, 600 Akureyri • Íslandsbanki, Skipagata 14, 600 Akureyri • Samkaup Akureyri, Borgarbraut 1, 600 Akureyri • Hagkaup Akureyri, Furuvöllum 17, 600 Akureyri • Hrísalundur, Hrísalundi 5, 600 Akureyri • Verslunarmiðstöðin Kaupangi, Mýrarvegi, 600 Akureyri • Háskólinn á Akureyri, Sólborg v/Norðurslóð, 600 Akureyri

» Lögregla: Þórunnarstræti 138, 600 Akureyri

» Bensínstöðvar: • Atlantsolía, Baldursnes 3, 603 Akureyri • Atlantsolía, Gleráreyrar 1, 600 Akureyri • Olís Akureyri, Tryggvabraut 1, 600 Akureyri • Orkan, Mýrarvegur, 600 Akureyri • Orkan, Furuvellir 17, 600 Akureyri • Orkan, Hlíðarbraut, 603 Akureyri • Orkan X, Kjarnagata 2, 600 Akureyri • ÓB Akureyri, Borgarbraut, 603 Akureyri • ÓB BSO, Strandgata, 600 Akureyri • N1, Drottningarbraut, 600 Akureyri • N1, Hafnarstræti 21, 600 Akureyri • N1, Hörgárbraut, 603 Akureyri

» Apótek: • Apótekið Akureyri, Furuvöllum 17, 600 Akureyri • Lyf og heilsa Glerártorgi, Gleráreyrum 1, 600 Akureyri • Apótekarinn Hafnarstræti, Hafnarstræti 95, 600 Akureyri • Apótekarinn Hrísalundi, Hrísalundi 5, 600 Akureyri

» FrisbíGolf: • Akureyri • Eiðsvöllum 600 Akureyri • Hamrakotstún, 600 Akureyri • Hamrar, 600 Akureyri

» Upplýsingamiðstöð: • Upplýsingamiðstöð ferðamála, Strandgötu 12, Menningarhúsinu Hofi, s. 450-1050, opið 1. júní - 31. október kl. 8 - 16:00, vetraropnun virka daga kl. 8.15 - 16, info@visitakureyri.is, visitakureyri.is • Sjúkrahúsið á Akureyri, Eyrarlandsvegi, 600 Akureyri • Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Akureyri, Glerárgötu 9, 600 Akureyri

TJALDSTÆÐIÐ ÞÓRUNNARSTRÆTI +354 462-3379 - Fax 461-2267 hamrar@hamrar.is - www.hamrar.is

TJALDSTÆÐI HÖMRUM KJARNASKÓGI +354 461-2264 - Fax 461-2267 hamrar@hamrar.is - www.hamrar.is

5 0,3

115

HAMBORGARAFABRIKKAN

MÚLABERG BISTRO & BAR

KEA Hótel, Hafnarstræti 87-89 +354 575 7575 | www.fabrikkan.is

Hafnarstræti 87-89, Akureyri +354 460 2020 | mulaberg.is

GOTT AÐ BORÐA Á AKURE YRI

BAKARÍIÐ VIÐ BRÚNA

LEMON

Glerareyrum 2, Akureyri +354 461 2700 | bvb@bvb.is

Glerárgata 32 & Ráðhústorg lemon.is

BLÁA KANNAN CAFÉ Hafnarstræti 96, Akureyri +354 461 4600

» Golf: Golfklúbbur Akureyrar, Jaðar, 600 Akureyri, 462-2974, gagolf.is » Skíðasvæði: Hlíðarfjall, 600 Akureyri, 462-2280, hlidarfjall.is » Söfn: • Amtsbókasafnið, Brekkugata 17, 600 Akureyri, 460-1250, amtsbok.is • Davíðshús - Skáldið frá Fagraskógi, Bjarkarstígur 6, 600 Akureyri, 462-4162, minjasafnid.is • Flugsafn Íslands, Akureyrarflugvöllur, 600 Akureyri, 461-4400, flugsafn.is • Leikfangahúsið Friðbjarnarhúsi, Aðalstræti 46, 600 Akureyri, 863-4531 • Gilfélagið, Kaupvangsstræti / Grófargil, 600 Akureyri, 461-2609, listagil.is • Héraðsskjalasafnið á Akureyri, Brekkugata 17, 600 Akureyri, 460-1290, herak.is • Hof Menningarhús, Strandgata 12, 600 Akureyri, 450-1000, mak.is • Iðnaðarsafnið, Krókeyri, 600 Akureyri, 462-3600, idnadarsafnid.is • Listasafn Akureyrar, Kaupvangsstræti 12, 600 Akureyri, 461-2610, listasafn.akureyri.is • Lystigarður Akureyrar, Eyrarlandsholt, 600 Akureyri, 62-7487, lystigardur.akureyri.is • Menningarhúsið Hof, Strandgata 12, 600 Akureyri, 450-1000, mak.is

• Minjasafniði á Akureyri, Aðalstræti 58, 600 Akureyri, 62-4162, minjasafnid.is • Mótorhjólasafn Íslands, Krókeyri 2, 600 Akureyri, 866-3500, motorhjolasafn.is • Nonnahús (Jón Sveinsson Memorial Museum), Aðalstræti 54, 600 Akureyri, 462-3555, nonni.is • Norðurslóðarsetur, Strandgata 53, 600 Akureyri, 588-9050, nordurslod.is » Sundlaugar: • Sundlaug Akureyri, Skólastígur 4, 600 Akureyri, 461-4455, akureyri.is • Glerárlaug, v/Höfðahlíð, 600 Akureyri, 462-1539, akureyri.is » Matvara: • Brynja, Aðalstræti 3, 600 Akureyri • Krambúð, Byggðavegur 98, 600 Akureyri • Hagkaup, Furuvellir 1, 600 Akureyri • Nettó, Gleráreyrar 1, 600 Akureyri • Nettó, Hrísalundur 5, 600 Akureyri • Bónus, Kjarnagata 2, 600 Akureyri • Krambúð, Borgarbraut, 603 Akureyri » Veitingastaðir: • Akureyri Backpackers, hostel, Hafnarstræti 98, 600 Akureyri, 571-9050, akureyribackpackers.com • Akureyri fish and chips, Skipagata 12, 600 Akureyri, 414-6050, reykjavikfish.is

117

• Bautinn, Hafnarstræti 92, 600 Akureyri, 462-1818, bautinn.is • Berlin, Skipagata 4, 600 Akureyri, 772-5061 • Bláa Kannan, Hafnarstræti 96, 600 Akureyri, 461-4600 • Bryggjan, Strandgata 49, 600 Akureyri, 440-6600, bryggjan.is • Café Amour, Ráðhústorg 9, 600 Akureyri, 461-3030 • Café Laut, Eyrarlandsvegi 30, 600 Akureyri, 461-4601 • Centrum Kitchen & Bar, Hafnarstræti 102, 600 Akureyri, 666-6078 • DJ Grill, Strandgata 11, 600 Akureyri, 462-1800 • Domino’s Pizza, Undirhlíð 2, 600 Akureyri, 581-2345, dominos. is • Eyrin Restaurant, Hof, Strandgata 12, 600 Akureyri, 460-0660, eyrinrestaurant.is • Greifinn restaurant, Glerárgata 20, 600 Akureyri, 460-1600, greifinn.is • Grillstofan Sport Bar, Kaupvangsstræti 23, 600 Akureyri, 896-3093 • Hamborgarafabrikkan, Hafnarstræti 87-89, 600 Akureyri, 575-7575, fabrikkan.is • Heitur matur, Verslunarmiðstöðin Hrísalundi, 600 Akureyri, 462-2277 • Hotel Edda Akureyri, Lundur v/Menntaskóla Akureyrar, 600 Akureyri, 444-4900, hoteledda.is • Hotel Kea - Keahotels, Hafnarstræti 87-89, 600 Akureyri, 460-2000, keahotels.is/is/hotelin/hotel-kea • Icelandair Hotel Akureyri, Þingvallastræti 23, 600 Akureyri,

444-4000, icelandairhotels.is • Indian Curry House, Ráðhústorg 3, 600 Akureyri, 461-4242 • Ísbúðin Akureyri, Geislagata 10, 600 Akureyri, 461-1112 • Kaffi Torg, Glerártorg Verslunarmiðstöð, 600 Akureyri, 4622279, kaffitorg.is • Kaffi Ilmur, Hafnarstræti 107b, 600 Akureyri, 571-6444, kaffiilmur.is • Kurdo Kebab, Skipagata 2, 600 Akureyri, 461-1151 • Kurdo Pizza, Ráðhústorg 1, 600 Akureyri • Krua Siam, Strandgata 13, 600 Akureyri, 466-3800, kruasiam.is • Leirunesti, Leiruvegur, 600 Akureyri, 461-3008 • Múlaberg Bistro & Bar, Hafnarstræti 87-89, 600 Akureyri, 460-2020, mulaberg.is • N1 við Hörgárbraut, 600 Akureyri, 461-3012, n1.is • N1 við Leiruveg, 600 Akureyri, 461-3414, n1.is • Noa Seafood Restaurant, Hafnarstræti 22, 600 Akureyri, 461-2100, noa.is • Olís - Service Station - Quiznos, Tryggvabraut 12, 600 Akureyri, 460-3939, olis.is • Orðakaffi, Brekkugata 17, 600 Akureyri, 661-4638 • Penninn Cafe, Hafnarstræti 91-93, 600 Akureyri, 540-2180, penninn.is • Rub 23, Kaupvangsstræti 6, 600 Akureyri, 462-2223, rub23.is • Salatsjoppan, Tryggvabraut 22, 600 Akureyri, 462-2245, salatsjoppan.is • Serrano, Ráðhústorg 7, 600 Akureyri, 519-6918, serrano.is 119

• Sjanghæ, Strandgata 7, 600 Akureyri, 562-6888, sjanghae.is • Skeljungur - Service Station Ak-inn, Hörgárbraut, 600 Akureyri, 464-6484, skeljungur.is • Sprettur-Inn, Kaupangi v/Mýrarveg, 600 Akureyri, 464-6464, spretturinn.is • Strikið, Skipagata 14, 600 Akureyri, 462-7100, strikid.is • Subway, Glerártorg, 600 Akureyri, 571-6777, subway.is • Subway, Kaupvangsstræti 1, 600 Akureyri, 461-3400, subway. is • Sykurverk Café, Brekkugata 3, 600 Akureyri, 822-0336 • Turninn, Hafnarstræti 100b, 600 Akureyri, 537-7373, • Verksmiðjan, Glerártorg Verslunarmiðstöð, 600 Akureyri, 555-4055, verksmidjanak.is • Vitinn mathús, Strandgata 53, 600 Akureyri, 865-5878 » Gisting: • 6 Ravens, Hrafnagilsstræti 6, 600 Akureyri, 770-2020, 6hrafnar.is • Acco Accommodation, Skipagata 4, 600 Akureyri, 864-7504 • Akureyri Backpackers, Hafnarstræti 98, 600 Akureyri, 578-3700, akureyribackpackers.is • Akurinn, Brekkugata 27a, 600 Akureyri, 461-2500, akurinn.is • Amma Guesthouse, Skólastígur 5, 600 Akureyri, 777-0200 / 899-8078 • Apartment Íbúðagisting, Kaupvangsstræti 19, 600 Akureyri, 120

663-5791 • Apotek Guesthouse, Hafnarstræti 104, 600 Akureyri, 620-9960, apotekguesthouse.is • ÁS Guesthouse, Eyrarlandsvegur 33, 600 Akureyri, 863-3247, asguesthouse.is • B33 Guesthouse, Brekkugata 33, 600 Akureyri, 896-2219, brekkugata.wordpress.com • Bjarmó Gisting, Bjarmastígur 2, 600 Akureyri, 845-9255 • Centrum Guesthouse, Hafnarstræti 102, 600 Akureyri, 773-6600 centrum-hotel.is • Centrum Hostel, Hafnarstræti 102, 600 Akureyri, 892-9838, centrumhostel.is • Farfuglaheimilið, Stórholt 1, 600 Akureyri, 462-3657 / 894-4299, akureyrihostel.is • Gista íbúðir, Gránufélagsgata 43, 600 Akureyri, 694-4314, gista.is • Gisting Akureyri, Norðurgata 43, 600 Akureyri, 858-7900, gistingakureyri.is • Hálönd v/Hlíðarfjallsveg, 600 Akureyri, 460-6100 • Hafnarstræti Hostel, Hafnarstræti 99-101, 600 Akureyri, 554-8855, hhostel.is • Holiday Íbúðir Akureyri, Hamratún 6 & 4, 600 Akureyri, 92-6515, ibudagisting.is • Hótel Akureyri, Hafnastræti 67, 600 Akureyri, 462-5600,

ÚTGÁFA UM ÍSL AND

MD Reykjavík var stofnað árið 2013. Ásamt því að veita alhliða kynningarþjónustu fyrir ferðaþjónustuaðila um land allt gefur MD Reykjavík einnig út fjölbreytt úrval upplýsinga- og afþreyingarmiðla fyrir ferðamenn, þ.á.m.

Iceland Review, What's On, Reykjavík City Guide og Íslandsbækur.

MD Reykjavík | Laugavegur 3, 101 Reykjavík | www.mdr.is | 537-3900 121

hotelakureyri.is • Hótel Edda Plus, v/Hrafnagilsstræti, 600 Akureyri, 444-4900, hoteledda.is • Hótel Edda Akureyri, Lundur v/Menntaskóla Akureyrar, 600 Akureyri, 444-4900, hoteledda.is • Hótel KEA, Kea Hotels, Hafnarstræti 87-89, 600 Akureyri, 460-2000, keahotels.is • Hótel Kjarnalundur, Kjarnaskógi, 600 Akureyri, 460-0060, kjarnalundur.is • Hótel Norðurland, Geislagötu 7, 600 Akureyri, 462-2600, nordurland.is • Hrafninn Gistiheimili, Brekkugata 4, 600 Akureyri, 661-9050, hrafninn.is • Hrímland - Gisting í Hálöndum, Hlíðarfjall, 600 Akureyri, 866-2696, hrimland.is • Hrímland – Íbúðir, Strandgata 29, 600 Akureyri, 866-2696, hrimland.is • Hvítahúsið gistiheimili, Gilsbakkavegur 13, 600 Akureyri, 869-9890 • Íbúðagisting Akureyri, Hamratún, 600 Akureyri, 892-6515 • Íbúðagisting Helgi magri, Helgamagrastræti 30, 600 Akureyri, 820-1950 / 821-3278 • Íbúðagisting, Kaupvangsstræti 19, 600 Akureyri, 663-5791 • Icelandair Hótel Akureyri, Þingvallastræti 23, 600 Akureyri, 518-1000, icelandairhotels.is • Our Guesthouse, Hafnarstræti 82, 600 Akureyri, 461-1200 / 777-0200 • Lambi - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 462-2720, ffa.is • Lava Apartments, Geislagata 3b, 600 Akureyri, 461-1111, lavaapartments@gmail.com • Torg Gistihús, Brekkugata 1b, 600 Akureyri, 571-7201, torggistihus.is • Sólgarðar, Brekkugata 6, 600 Akureyri, 461-1133, solgardar@ simnet.is • Súlur Gistiheimili, Þórunnarstræti 93, Klettastígur 6, 600 Akureyri, 461-1160 / 863-1400, sulurguesthouse.is • Sæluhús Akureyri – hótelíbúðir, Sunnutröð, 600 Akureyri, 618-2800, saeluhus.is » Tjaldsvæði: • Hamrar, Kjarnaskógur Tjaldsvæði, Hafnarstræti 49, 600 Akureyri, 461-2264 / 461 2265, hamrar.is • Við Þórunnarstræti, Hafnarstræti 49, 600 Akureyri, 462-3379, hamrar.is » Bílaleiga: • Avis Bílaleiga, Akureyrarflugvöllur / Akureyri Airport, 600 Akureyri, 591-4023, avis.is • Avis Bílaleiga, Hvannavellir 14, 600 Akureyri, 591-4023, avis.is • Budget Bílaleiga, Akureyrarflugvöllur, 600 Akureyri, 591-4023, budget.is 122

• Budget Bílaleiga, Hvannavellir 14, 600 Akureyri, 591-4023, budget.is • Geysir Bílaleiga, Akureyrarflugvöllur, 600 Akureyri, 455-0000, geysir.is • Thrifty Bílaleiga, Akureyrarflugvöllur, 600 Akureyri, 515-7110, thrifty.is • Thrifty Bílaleiga, Tryggvabraut 5, 600 Akureyri, 515-7110, thrifty.is » Kirkjur: • Akureyrarkirkja, Eyrarlandsvegur, 600 Akureyri • Glerárkirkja, Bugðusíða 3, 603 Akureyri » Annað: • Skautasvæði, Naustavegur 1, 600 Akureyri, 461-2440, sasport. is

EYJAFJARÐARSVEIT Íbúar - 1.030 Eyjafjarðarsveit er grösug og þéttbýl sveit sunnan Akureyrar. Þar eru fjölmargir sögufrægir staðir.

Landnámsmaðurinn Helgi magri nam Eyjafjörð og reisti bú í Kristnesi. Í Eyjafjarðarsveit er hægt að skoða margt, t.d. sex fallegar kirkjur, Leyningshóla, Smámunasafn Sverris Hermannssonar er forvitnilegt að skoða en hann safnaði öllu milli himins og jarðar, svo sem verkfærum, búsáhöldum, lyklum og fleiru. Í sveitinni eru líka mörg tækifæri til að heimsækja sveitabæi og smakka mat úr héraðinu. Á Kristnesi var á árum áður rekið berklahæli en húsið hefur gengið í endurnýjun lífdaga og er þar nú rekin sýning um sögu berklasjúklinga. Jólagarðinn þekkja margir en þar ríkir anda jólanna allt árið um kring. Við Jólahúsið er líka bakgarður Tante Grethe, verslun með skandinavískar vörur og Eplakofinn sem býður upp á hressingu á sólríkum dögum. Skrifstofur sveitarfélagsins eru á Syðra-Laugalandi.

Hrafnagil hefur verið höfuðból frá fornu fari og var áður kirkjustaður og prestssetur. Á Hrafnagili var Þorgils skarði veginn á jólum árið 1258 í hjaðningavígum Sturlungaaldar. Þótti það hið mesta níðingsverk. Þar er nú rekin ferðaþjónusta og hefðbundinn landbúnaður en í nærliggjandi þéttbýli, Reykárhverfi, er fjölþætt þjónusta í boði fyrir ferðamenn. Sundlaug Eyjafjarðarsveitar er í Hrafnagili og á sumrin er haldin þar handverkshátíð.

Grund er eitt söguríkasta höfuðból Eyjafjarðar, m.a. bústaður Sighvats Sturlusonar og afkomenda hans og síðar GrundarHelgu sem gerði garðinn frægan á 14. öld en hún bruggaði banaráð þeim Smið Andréssyni hirðstjóra og Jóni skráveifu í Grundarbardaga. Kirkja hefur verið þar frá fornu fari en 1905 reisti Magnús Sigurðsson þá kirkju sem nú stendur, eitt fegursta guðshús landsins.

Leyningshólar eru jökulöldur og framhlaup innarlega í vestanverðum Eyjafirði. Skógarleifar frá fornu fari en heimildir benda til að þar hafi verið mikill skógur forðum.

Girt og friðað af Skógræktarfélagi Eyfirðinga í lok fjórða

Flugsafn Íslands á Akureyrarflugvelli

Smámunasafn Sverris Hermannssonar 27 km sunnan Akureyrar

Skemmtileg og fræðandi afþreying fyrir alla fjölskylduna. www.flugsafn.is - S:461 4400

Smámunasafn Sverris Hermannsonar húsasmíðameistara er einkasafn smámuna í þúsundatali.

Opið alla daga frá 31. maí til 15. sept kl 13-17. www.smamunasafnid.is erum á facebook og instagram

áratugar 20. aldar en þá var uppblástur farinn að herja á skóginn. Síðan hefur skógurinn tekið góðum framförum.

Neðan við hólana er lítið vatn, Tjarnargerðisvatn. Hjá því er forn dys, Völvuleiði.

Möðruvellir í Eyjafirði eru kirkjustaður og gamalt höfuðból. Þar bjó Guðmundur Eyjólfsson ríki á söguöld, einn valdamesti maður í landinu í lok 10. aldar. Sagt er að hann hafi haft 120 kýr í fjósi og á annað hundrað vinnuhjúa.

Núverandi kirkja var vígð árið 1848. Margt merkra gripa er í kirkjunni, þ.á m. altarisbrík úr alabastri, einn merkasti kirkjugripur landsins.

Munkaþverá hefur verið kirkjustaður og stórbýli að fornu og nýju. Meðal fjölmargra merkra manna sem Munkaþverá hefur alið má nefna eina af hetjum Íslendingasagna, Víga-Glúm. Munkaklaustur var þar frá árinu 1155 og fram til siðskipta. Núverandi kirkja var byggð árið 1844. Í kirkjugarðinum er Sturlungareitur. Þar er talinn legstaður Sighvats Sturlusonar (1170-1238) og sona hans sem féllu í Örlygsstaðabardaga árið 1238. Þar er einnig stytta af Jóni Arasyni Hólabiskupi (1484-1550) en hann á að hafa verið heimagangur í klaustrinu og numið þar trúarleg fræði.

Saurbær heitir forn kirkjustaður í Eyjafjarðarsveit. Í Saurbæ er ein örfárra torfkirkna í landinu. Kirkjuna lét Einar Thorlacius reisa árið 1858. » Bensínstöðvar: • N1, við Goðafoss, 601 Akureyri » FrisbíGolf: • Hólavatn 605 Akureyri • Hrafnagil 606 Akureyri • Svalbarðseyri 606 Akureyri » Golf: • Golfklúbburinn Lundur, Fnjóskadalur, 601 Akureyri, lundsvollur.is • Guesthouse Leifsstaðir, Eyjafjarðarsveit, 601 Akureyri, 462-

1610, leifsstadir.is » Söfn: • Brúnir Horse - Listagallerý og kaffihús, Brúnir, 601 Akureyri, 863-1470, brunirhorse.is • Dyngjan - listhús, Fíflbrekka, 601 Akureyri, 899-8770 • Gamli bærinn Laufási, Laufás, Grýtubakkahreppi, 601 Akureyri, 463-3196, minjasafnid.is • Hraun í Öxnadal, Þelamerkurskóli, 601 Akureyri, 460-1750, horgarsveit.is • Hælið, Kristnes, 601 Akureyri, 863-6428, haelid.is • Kaffi Kú, Garður, 601 Akureyri, 867-3826, kaffiku.is • Smámunasafnið, Sólgarður, 601 Akureyri, 463-1261, esveit.is/ smamunasafnid • Verksmiðjan á Hjalteyri, Hjalteyri, 601 Akureyri, 461-1450, verksmidjanhjalteyri.com » Verslun: Daladýrð, Brúnagerði, 601 Akureyri, 863-3112, gjoska.is » Sundlaugar: • Hrafnagil, Skólatröð 1, 605 Akureyri, 464-8140 • Hótel Edda Stórutjarnir, Stórutjarnir, 601 Akureyri, 444-4890, hoteledda.is • Sundlaugin Illugastöðum, Illugastaðir, Hálshreppur, 607 Akureyri, 462-6199 • Sundlaug Svalbarðsstrandarhrepps, Svalbarðseyri, 606 Akureyri, 461-2074 • Sundlaug Þelamörk, Þelamörk, Hörgársveit, 605 Akureyri, 460-1780 » Veitingastaðir: • Brúnir - Horse, Home food and Art, Brúnir, 601 Akureyri, 863-1470, brunirhorse.is • Daladýrð, Brúnagerði, 601 Akureyri, 863-3112, gjoska.is • Gamla Prestshúsið, Laufás, 601 Akureyri, 463-3196, akmus.is 123

GH

HLÍÐ - TRAVEL SERVICE

Hraunbrún - 660 Mývatn - +354 464-4103 / 899-6203 info@myvatnaccommodation.is - myvatnaccommodation.is

18

100

9

1

1

• Gamli bærinn Laufási, Laufás, Grýtubakkahreppi, 601 Akureyri, 463-3196, minjasafnid.is • Holtsels-Hnoss, Holtsel, 601 Akureyri, 463-1159, holtsel.is • Hótel Natur, Þórisstaðir Svalbarðsströnd, 601 Akureyri, 467-1070, hotelnatur.com • Hælið, Kristnes, 601 Akureyri, 863-6428, haelid.is • Kaffi Kú, Garður, 601 Akureyri, 867-3826, kaffiku.is • Hótel Edda Storutjarnir, Stórutjarnir/Ljósavatnssk., 601 Akureyri, 444-4890, hoteledda.is • Sveinbjarnargerði country Hótel, Sveinbjarnargerði, 601 Akureyri, 462-4500, Hótelsveinbjarnargerdi.is • Smámunarsafn Sverrir Hermannssonar, Sólgarður, 601 Akureyri, 463-1261, esveit.is/smamunasafnid » Gisting: • A Friendly Cottage, Smáratún 5, 601 Akureyri, 462-5043, booking.com • Arnarnes Paradís, Arnarnes, 601 Akureyri, 894-5358, arnarnesalfasetur.com • Ártún Travel Service, Ártún, Grýtubakkahreppur, 601 Akureyri, 463-3267, artun.is • Auðnir Bed & Brekfast, Auðnir, 601 Akureyri, 847-9309, audnir1.wix.com/audnir • Bjarnargerði, Sveinbjarnargerði, 601 Akureyri, 462-4500, bjarnargerdi.is • Draumagisting - Casa Magna, Þverá, 601 Akureyri, 699-1132, draumagisting.is • Geldingsá, apartment, Geldingsá, Svalbarðsstrandahreppur, 601 Akureyri, 461-2252, gisting.blog.is • Guesthouse Draflastöðum, Fnjóskadalur, 601 Akureyri, 4611726, sveitarsetrid.is • Guesthouse Hóll 2, Hóll II, 601 Akureyri, 463-1336, eyjafjardarsveit.is 124

• Guesthouse Leifsstaðir, Eyjafjarðarsveit, 601 Akureyri, 4621610, leifsstadir.is • Guesthouse Lónsá, Glæsibæjarhreppur, 601 Akureyri, 4625037, heyiceland.is • Gistihús Pétursborg, Akureyri, 601 Akureyri, 461-1811, petursborg.com • Hafdals Hótel, Stekkjarlækur, 601 Akureyri, 898-8347, hafdals.is • Hótel Edda Stórutjarnir, Stórutjarnir/Ljósavatnssk., 601 Akureyri, 444-4890, hoteledda.is • Hótel Natur, Þórisstaðir Svalbarðsströnd, 601 Akureyri, 4671070, hotelnatur.com • Rjúpa Gistihús, Hróarsstaðir, 601 Akureyri, 860-2213, rjupaguesthouse.is • Safnasafnið Museum, Svalbarðsströnd, 601 Akureyri, 4614066, safnasafnid.is • Silva, Syðra-Laugaland, 601 Akureyri, 851-1360, silva.is • Sílastaðir / Fagravík, Glæsibæjarhreppur, 601 Akureyri, 4621924, fagravik.is • Sveinbjarnargerði Hótel, Sveinbjarnargerði, 601 Akureyri, 462-4500, hotelsveinbjarnargerdi.is » Tjaldsvæði: • Ártún Travel Service, Ártún, Grýtubakkahreppur, 601 Akureyri, 463-3267, artun.is • Guesthouse Lónsá, Glæsibæjarhreppur, 601 Akureyri, 4625037, heyiceland.is • Hrafnagil Tjaldsvæði, Hrafnagilsskóli, 601 Akureyri, 464-8140, eyjafjardarsveit.is • Systragil Tjaldsvæði, Hróarsstöðum, Fnjóskadal, 601 Akureyri, 860-2213, systragil.is • • Vaglaskógur Tjaldsvæði, Fnjóskadalur, 601 Akureyri, 4624755, skogur.is » Kirkjur: • Lögmannshlíðarkirkja, 601 Akureyri • Grundarkirkja, 601 Akureyri • Hólakirkja, 601 Akureyri • Kaupangskirkja, 601 Akureyri • Munkaþverárkirkja, 601 Akureyri • Saurbæjarkirkja,, 601 Akureyri • Bægisárkirkja, 601 Akureyri • Möðruvallakirkja, 601 Akureyri • Svalbarðskirkja, 601 Akureyri • Draflastaðakirkja, Draflastaðir lóð, 601 Akureyri • Hálskirkja, 601 Akureyri • Illugastaðakirkja, 601 Akureyri • Steinkirkja, 601 Akureyri • Bakkakirkja, 604 Akureyri • Glæsibæjarkirkja, 604 Akureyri

Vaðlaheiðargöng Þetta þarf ekki að vera flókið Eyjafjörður

- keyrðu í gegn og fáðu rukkun í heimabanka

Akureyri

Akureyri Seyðisfjörður

Reykjavík

ÞINGEYJARSVEIT Íbúar - 862 Sveitarfélagið Þingeyjarsveit nær frá Víkurskarði við Eyjafjörð austur á Hólasand norðan við Mývatnssveit, og frá og með Flatey á Skjálfanda inn á Bárðarbungu í Vatnajökli. Atvinnuvegir eru fjölþættir, t.d. landbúnaður, fiskvinnsla, skógrækt, ferðaþjónusta og matvælaframleiðsla.

Flateyjardalur og Fjörður eru á skaganum milli Eyjafjarðar og Skjálfanda. Þessi byggðalög fóru í eyði um miðja 20. öld. Fjölmargar áhugaverðar gönguleiðir eru um þessar eyðibyggðir.

Vaglaskógur er birkiskógur austanmegin í Fnjóskadal, alls um 300 ha að flatarmáli. Með stórvöxnustu skógum landsins og ná birkitré þar yfir 12 m hæð. Vaglaskógur er miðstöð Skógræktar ríkisins á Norðurlandi eystra.

Skógurinn var afar illa farinn um síðustu aldamót en árið 1905 keypti ríkissjóður bæinn Vaglir í þeim tilgangi að friða þann skóg sem þá var eftir í landi jarðarinnar. Þorgeirskirkja á Ljósavatni var reist í minningu kristnitökunnar á Alþingi árið 1000 og til heiðurs Þorgeirs Ljósvetningagoða, sem þá var lögsögumaður og olli mestu um það að hin nýja trú var lögtekin með friðsamlegum hætti. Þáverandi biskup Íslands, herra Karl Sigurbjörnsson, vígði kirkjuna 6. ágúst árið 2000.

Goðafoss er í Skjálfandafljóti skammt frá þjóðvegi 1 við bæinn Fosshól í Bárðardal. Fyrir neðan fossinn rennur Skjálfandafljót í gljúfrum á alllöngum kafla. Fossinn er kunnur úr Kristnisögu þar sem segir að Þorgeir Ljósvetningagoði hafi steypt goðalíkneskjum sínum 126

í fossinn eftir að hann hafði lagt til á Þingvöllum að Íslendingar skyldu taka kristna trú.

Laugar í Reykjadal hefur verið skólasetur héraðsins frá 1925. Þar er nú framhaldsskóli og er þar miðstöð íþróttastarfsemi sýslunnar. Mikill jarðhiti er í Reykjadal.

Grenjaðarstaður er kirkjustaður og prestssetur í Aðaldal og var þar löngum talið eitt besta brauð landsins.

Núverandi kirkja var reist árið 1865. Í kirkjugarðinum er rúnasteinn frá miðöldum. Gamall bær í umsjá þjóðminjavarðar. Elstu hlutar bæjarins eru frá árinu 1876 en hann hýsir nú Byggðasafn Þingeyinga.

Mjög víðsýnt er af Geitafelli (432 m) og er hringsjá á fjallinu. Auðvelt er að ganga á Geitafell, er þá ýmist farið upp hjá Laxárvirkjun og fylgt gamalli vegslóð norðan Geitafells upp á fjallið. Einnig er hægt að ganga frá Kísilvegi (nr. 87) upp gamla vegslóð skammt fyrir norðan bæinn Geitafell.

GRENIVÍK Íbúar - 301 Grenivík er útgerðarstaður við samnefnda vík við austanverðan Eyjafjörð. Vísir að þéttbýli var kominn þar á öðrum áratug 20. aldar en eftir að ný höfn var gerð á Grenivík árið 1965 tók byggðin mikinn vaxtarkipp. Útgerðarminjasafnið stendur við Sæland á Grenivík í Hlíðarenda, gömlum beitningaskúr frá 1920. Á Grenivík stendur Grenivíkurkirkja, afar falleg kirkja byggð á árunum 1885-1886.

Ekki langt frá Grenivík er gamli bærinn í Laufási en þar

SLÖKUN VELLÍÐAN UPPLIFUN

JARÐBÖÐIN VIÐ MÝVATN jardbodin.is

GH

VOGAR FERÐAÞJÓNUSTA

Vogar 660 - Mývatn - +354 464 4399, 773 6060 info@vogahraun.is - www.vogahraun.is

2,5

SAMGÖNGUMINJASAFNIÐ YSTAFELLI Staðsett á þjóðvegi 85 milli Akureyrar og Húsavíkur.

Opið frá 15. maí til 30. september, frá 10.00 - 20.00 Ystafell 3, 641 Húsavík, Sími: 8611213. sverririfelli@gmail.com - www.ystafell.is

samgonguminjasafnid ystafelli

er nú safn á vegum Minjasafnsins á Akureyri. Síðasti presturinn sem bjó í gamla bænum, séra Þorvaður Þormar, flutti árið 1936 í nýtt prestssetur og þar bjuggu Laufássprestar fram til ársins 2000. Sú kirkja sem nú stendur í Laufási var byggð 1865. Meðal merkra gripa í eigu kirkjunnar er predikunarstóll sem ber ártalið 1698.

Við austurgafl kirkjunnar stendur eitt elsta reynitré landsins frá 1855. Laufás er dæmigerður burstabær en þó stærri en margir bæir frá þessum tíma.

Kauptúnið Grenivík stendur undir fjallinu Kaldbak sem er 1173 m hátt. Skemmtilegar gönguleiðir eru upp á Kaldbak og einnig á Þengilhöfða, 260 m hátt fjall suður af Grenivík.

Fleiri fjöll í byggðarlaginu er ögrandi að klífa svo sem Blámannshatt og Laufáshnjúk.

Látraströnd. Hinn mikli skagi milli Eyjafjarðar og Skjálfanda er nú allur kominn í eyði en þar var fyrrum fjölmenn byggð. Fólksbílum er fært í Svínárnes en jeppum út að Grímsnesi. Svæðið allt er kjörið til lengri gönguferða.

Góð gönguleið er frá Grenivík út að Látrum, þaðan um Uxaskarð og Keflavíkurdal allt út að Gjögurtá, ysta odda skagans. Svæði þetta er afar skemmtilegt útivistarsvæði.

Undirlendi er nokkurt innan til en er utar dregur er ströndin mjög sæbrött og má heita ófær er kemur út fyrir Látur. Hlíðarnar eru sundurskornar af lækjum, sem sumir falla um djúp gljúfur, gróður er gróskumikill og afar fjölbreyttur. Þetta svæði á sér mjög merka sögu og voru hákarlaveiðar stundaðar frá Látrum en þar átti einnig heima þjóðkunn skáldkona, Látra-Björg (1716-1784). Um þetta svæði liggja vinsælar gönguleiðir og fyrir þá sem áhuga hafa á að fræðast og ferðast um þetta svæði skal bent á Árbækur Ferðafélags Íslands. » Bankar/Hraðbankar: Sparisjóður Höfðhverfinga, Túngata 3, 610 Grenivík » Bensínstöðvar: N1, Túngata 3, 610 Grenivík

128

» Golf: Hvammur Gólfklúbbur, Gamli skólinn, 610 Grenivík, 896-9927, golf.is/ghv » Söfn: Útgerðarminjasafnið á Grenivík, Sæland/Hlíðarendi, 610 Grenivík, 698-5610, sjominjasafn.grenivik.is » Sundlaugar: Íþróttamiðstöð/sundlaug, Grýtubakkahreppur, 610 Grenivík, 414-5420 » Matvara: Jónsabúð, Túngata 3, 610 Grenivík » Gisting: Hamraborg Gistihús, Miðgarður 2, 610 Grenivík, 892-3591, artun.is » Tjaldsvæði: Grenivík Tjaldsvæði, Grenivíkurskóli, 610 Grenivík, 414-5420 » Kirkjur: Grenivíkurkirkja, Grenivíkurkirkja, 610 Grenivík

L AUGAR » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Laugum, Laugum, 650 Laugar » Bankar/Hraðbankar: Sparisjóður Suður-Þingeyinga, Hólar lóð/Kjarni, 650 Laugar » Bensínstöðvar: N1, Laugar, 650 Laugar » Veitingastaðir: • Hótel Laugar, Laugar, 650 Laugar, 466-4009, Hótellaugar.is • Narfastaðir Gistihús, Reykjadalur, 650 Laugar, 464-3300, farmHótel.is • Dalakofinn, Laugum, Reykjavadal, 650 Laugum, 464-3344 » Gisting: • North Aurora Lodge, Bollastaðir, 650 Laugar, 860-2206, auroraGistihús.is

• Breiðamýri Farm Íbúðir, Breiðamýri, 650 Laugar, 897-6553, breidamyri.is • CJA Gistihús, Hjalli, 650 Laugar, 464-3757, cja.is • Natura Íbúðir, Hólavegur 1, 650 Laugar, 692-1322, rentahome.is • Hótel Laugar, Laugar, 650 Laugar, 466-4009, Hótellaugar.is • Stóru-Laugar, Reykjadal, 650 Laugar, 464-2990, storulaugar. is • Narfastaðir Gistihús, Reykjadalur, 650 Laugar, 464-3300, farmHótel.is » Tjaldsvæði: Dalakofinn, Laugar, Reykjadalur, 650 Laugar, 464-3344, dalakofinn.is

MÝ VATN Mývatn er fjórða stærsta vatn landsins, samtals 37,3 km2. Það er mjög vogskorið, með mörgum hólmum og eyjum. Vatnið er víðast hvar afar grunnt en mesta dýpt þess er um 4,5 m. Rykmý setur mjög svip sinn á umhverfi Mývatns og af því dregur vatnið nafn sitt. Mývatn er heimsfrægt fyrir fuglalíf en talið er að þar haldi sig á sumrin fleiri andategundir en á nokkrum öðrum stað á jarðríki. Umhverfis vatnið er víða mjög fjölskrúðugur og gróskumikill gróður. Mikil veðursæld er í Mývatnssveit enda liggur hún í hléi við Vatnajökul og sunnanáttir hafa

misst mátt sinn er þær ná þangað. Í Mývatni er lítið yfirborðsrennsli en meginhluti vatnsins kemur úr lindum í vatninu. Úr Mývatni rennur Laxá.

Fjölbreytileiki jarðmyndana er óvíða meiri en í Mývatnssveit enda liggur svæðið í jaðri hins virka eldgosabeltis. Gos hafa því verið tíð, síðast Kröflueldar árið 1984. Jarðhiti er mikill og er nýttur til upphitunar fyrir stóran hluta sveitarinnar. Árið 1974 voru sett lög um verndun Mývatns og Laxár ásamt kvíslum og 200 m breiðs svæðis sitt hvorum megin við ána allt til sjávar. Tilgangur laganna er að vernda hið sérstæða lífríki Mývatns og Laxár og stuðla að rannsóknum á því.

Jarðböðin við Mývatn tóku til starfa í júlí 2004. Um er að ræða heilsulind þar sem boðið er upp á náttúruleg böð og hressingu. Á staðnum er baðlón þar sem hægt er að taka sundtökin og einnig gufuböð ásamt viðeigandi búningsaðstöðu. Við Mývatn er Kaffihúsið Vogafjós sem tilheyrir Vogabúi (sem hefur verið í eigu sömu fjölskyldu í u.þ.b. 120 ár). Kaffihúsið, byggt innan við fjósið, býður upp á heimagerðar veitingar glænýja mjólk beint úr spenanum. Í Mývatnssveit er hægt að velja um ótal skemmtilegar gönguleiðir. Má þar nefna stikaða gönguleið frá Reykjahlíð að Grjótagjá og þaðan áfram upp á Hverfjall (Hverfell).

Af Hverfjalli er hægt að fara sömu leið til baka eða niður í Dimmuborgir en þá þarf að tryggja sér bílferð þaðan.

Mývatnsstofa Opið daglega sumur: 9:00-18:00, vetur: 11:00-15:00 Hraunvegur 8 Sími: 464 4460 nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

129

Einnig er hægt að aka upp að Hverfjalli og fara í stutta gönguferð upp á fjallið. Dimmuborgir eru heill heimur út af fyrir sig og verður að gefa sér nokkuð góðan tíma til að ganga um þær. Gönguferð á Vindbelgjarfjall er mjög skemmtileg og þaðan er víðsýnt. Þá hafa verið stikaðar gönguleiðir frá Reykjahlíð upp á Hlíðarfjall og að Leirhnjúk við Kröflu og að bílastæði þar.

Bent skal á að óheimilt er að fara út fyrir þjóðveginn milli Vagnbrekku og Grímsstaða á tímabilinu 15. maí - 20. júlí.

Bann þetta er sett til að trufla ekki fuglalífið á varptíma. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Þingeyinga, Mývatni, Hlíðavegur 8, 660 Myvatn » Bankar/Hraðbankar: Sparisjóður Suður-Þingeyinga, Helluhraun 3, 660 Mývatn » Bensínstöðvar: Orkan, Skútustaðir 1, 660 Mývatn » Golf: Golfklúbbur Mývatnssveitar, Stekkholt, 660 Mývatn, 856-1159, golf.is/gkm » Sundlaugar: Jarðböðin við Mývatn, Jarðbaðshólar, 660 Mývatn, 464-4411, jardbodin.is » GeoSea Sjóböðin, Vitaslóð 1. www.geosea.is » Matvara: Kjörbúðin, Reykjahlíð-Austurhlíð, 660 Mývatn » Veitingastaðir: • Kaffi Borgir, Dimmuborgir, 660 Mývatn, 464-1144, kaffiborgir.is • Mývatn Nature Baths, Jarðbaðshólar, 660 Mývatn, 464-4411, jardbodin.is • Gamli bærinn, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 464-4170, icelandairHótels.com/en/Hótels/myvatn • Gistihús Stöng, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 464-4252, stong. is • Icelandair Hótel Mývatn, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 5942000, icelandairHótels.com/is/Hótelin/myvatn • Hótel Laxá, Olnbogaás 1, 660 Mývatn, 464-1900, Hótellaxa.is • Hótel Reykjahlíd, Reykjahlíð, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 464-4142, myvatnHótel.is/is/Hótel-reykjahlid/um-Hótelidreykjahlid • Hótel Gígur - KeaHótels, Skútustaðir Mývatn, 660 Mývatn, 464-4455, keaHótels.is/is/Hótelin/Hótel-gigur • Vogafjos Farm Resort, Vogum, 660 Mývatn, 464-3800, vogafjosfarmresort.is • Vogar, Vogum, 660 Mývatn, 464-4399, vogahraun.is • Daddi’s Pizza, Vogum, 660 Mývatn, 773-6060, daddispizza.com » Gisting: • Grímstunga I, Fjallahreppur, 660 Mývatn, 464-4294, grimstunga.is • Dimmuborgir Gistihús, Geiteyjarströnd 1, 660 Mývatn, 4644210, dimmuborgir.is • Guesthosue Grímsstaðir, Grímsstaðir á Fjöllum, 660 Mývatn, 464-4292, grimsstadir.is • FossHótel Myvatn, Grímsstaðir, Skútustaðahreppur, 660 130

Mývatn, 453-0000, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-anordurlandi/fossHótel-myvatn/ • Gistihús Eldá / Helluhraun / Birkihraun, Helluhraun 15, 660 Mývatn, 464-4220, elda.is • Hlíð Travel Service, Hraunbrún, 660 Mývatn, 464-4103, myvatnaccommodation.is • Skútustaðir Farm Holidays, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 4644212, skutustadir.is/is/ • Gistihús Stöng, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 464-4252, stong. is • Icelandair Hótel Mývatn, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 5942000, icelandairHótels.com/is/Hótelin/myvatn • Hótel Laxá, Olnbogaás 1, 660 Mývatn, 464-1900, Hótellaxa.is • Hótel Reykjahlíd, Reykjahlíð, Mývatnssveit, 660 Mývatn, 464-4142, myvatnHótel.is/is/Hótel-reykjahlid/um-Hótelidreykjahlid • Hótel Gígur - KeaHótels, Skútustaðir Mývatn, 660 Mývatn, 464-4455, keaHótels.is/is/Hótelin/Hótel-gigur • Vogafjos Farm Resort, Vogum, 660 Mývatn, 464-3800, vogafjosfarmresort.is • Vogar, Vogum, 660 Mývatn, 464-4399, vogahraun.is » Tjaldsvæði: • Guesthosue Grímsstaðir, Grímsstaðir á Fjöllum, 660 Mývatn, 464-4292, grimsstadir.is • Grímstunga Tjaldsvæði, Grímstunga, 660 Mývatn, 464-4294, gisting.is • Hlíð Travel Service, Hraunbrún, 660 Mývatn, 464-4103, myvatnaccommodation.is • Vogar Tjaldsvæði - Vogar Travel Service, Vogar, 660 Mývatn, 464-4399, vogahraun.is » Kirkjur: • Möðrudalskirkja, 660 Myvatn • Víðihólskirkja, 660 Mývatn • Reykjahlíðarkirkja, 660 Mývatn • Skútustaðakirkja, 660 Mývatn

HÚSAVÍK Íbúar - 2.323 Húsavík er kaupstaður við innanverðan Skjálfanda að austan. Fiskveiðar og fiskverkun, verslun og þjónusta ásamt ferðaþjónstu eru aðalatvinnuvegir bæjarbúa. Á Húsavík eru þrjú einkar áhugaverð söfn; Hvalasafnið á Húsavík, Könnunarsögusafnið og Safnahúsið.

Ferðaþjónusta hefur aukist mikið undanfarin ár einkum vegna þeirrar fjölbreyttu afþreyingar sem í boði er á svæðinu. Þá er kaupstaðurinn vel staðsettur gagnvart náttúruperlum í Þingeyjarsýslum og hvalaskoðunarferðum út á Skjálfandaflóa, en frá Húsavík hófust fyrstu skipulögðu hvalaskoðunarferðir hér á landi 1994. Húsavík var fyrr á öldum útflutningshöfn á

Húsavík brennisteini úr Þingeyjarsýslu. Svíinn Garðar Svavarsson uppgötvaði fyrstur manna að Ísland væri eyja. Hann hafði vetursetu á Húsavík árið 870 eða 4 árum áður en Ingólfur Arnarssonar nam land. Hann nefndi landið Garðarshólma og er mikil tenging við Svíþjóð og Garðarsnafnið á Húsavík. Bæjar- og fjölskylduhátíðin Mærudagar eru haldnir ár hvert helgina fyrir Verslunarmannahelgi. Ein þekktasta laxveiðiá landsins, Laxá í Aðaldal, er í um 30 mínútna akstursleið frá Húsavík (einnig býðst veiði í vötnum og öðrum ám í nágrenninu). Nánar um Húsavík á www.visithusavik.is og www.visithusavik.com

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Húsavík, Auðbrekku 4, 640 Húsavík » Lögregla: Útgarður 1, 640 Húsavík » Apótek: Lyfja Húsavík, Garðarsbraut 5, 640 Húsavík » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn, Garðarsbraut 19, 640 Húsavík • Sparisjóður Suður-Þingeyinga, Garðarsbraut 26, 640 Húsavík • Íslandsbanki, Stórigarður 1, 640 Húsavík » Bensínstöðvar: • ÓB Húsavík, Garðarsbraut 64, 640 Húsavík • Olís Húsavík, Garðarsbraut 64, 640 Húsavík • N1, Héðinsbraut 2, 640 Húsavík • Orkan, Héðinsbraut 6, 640 Húsavík

» FrisbíGolf: Húsavík » Golf: • Golfklúbbur Húsavíkur, Katlavellir, 640 Húsavík, 464-1000, ghgolf.is » Skíðasvæði: Skíðasvæði Húsavíkur, Húsavíkurfjall, 640 Húsavík, 464-6199, volsungur.is/skidi » Söfn:Hvalasafnið á Húsavík, Hafnarstétt 1, 640 Húsavík, 414-2800, whalemuseum.is • The Exploration Museum, Héðinsbraut 3a, 640 Húsavík, 4633399, explorationmuseum.com • Safnahúsið Húsavík, Stórigarður 17, 640 Húsavík, 464-1860, husmus.is » Sundlaugar: • Sundlaug Húsavíkur, Laugarbrekka 2, 640 Húsavík, 464-6190 » Matvara: • Krambúð, Garðarsbraut 5, 640 Húsavík • Nettó, Garðarsbraut 64, 640 Húsavík » Veitingastaðir: • Gentle Café, Garðarsbraut, 640 Húsavík, 864-6641 • Heimabakarí, Garðarsbraut 15, 640 Húsavík, 464-2900, heimabakari.is • EATING OUTið Salka, Garðarsbraut 6, 640 Húsavík, 464-2551, salkarestaurant.is • Olís, Garðarsbraut 64, 640 Húsavík, 464-1040, olis.is • Kaffi Skuld, Hafnarstétt 9, Miðbær, 640 Húsavík, 464-7272, 131

Dalakofinn er fjölskyldurekinn veitingastaður á Laugum í Reykjadal.

Við bjóðum upp á fjölbreyttar og bragðgóðar veitingar á sanngjörnu verði. Endilega stoppið við á leið ykkar um landið. www.dalakofinn.is

skuld.is/home/ • Gamli Baukur, Hafnarsvæðið, 640 Húsavík, 464-2442, gamlibaukur.is • N1, Héðinsbraut 2, 640 Húsavík, 464-2650, n1.is • Skeljungur, Héðinsbraut 6, 640 Húsavík, 464-1260, skeljungur.is • FossHótel Husavík, Ketilsbraut 22, 640 Húsavík, 464-1220, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-nordurlandi/fossHótelHúsavík/ » Gisting: • Gistihús Árból, Ásgarðsvegur 2, 640 Húsavík, 464-2220, arbol.is • Apartment Grundargardur 6, Grundargarður 6, 640 Húsavík, 461-2277, rafbilar.is/ibud/ • Höfði Gistihús, Héðinsbraut 11, 640 Húsavík, 852-0010, hofdiGistihús.is • Kaldbaks-kot Cottages Húsavík, Kaldbakur, 640 Húsavík, 892-1744, Húsavíkcottages.com/ • FossHótel Husavík, Ketilsbraut 22, 640 Húsavík, 464-1220, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-nordurlandi/fossHótelHúsavík/ • Húsavík Gistihús, Laugarbrekka 16, 640 Húsavík, 463-3399, HúsavíkGistihús.is 132

• Húsavík Cape Hótel, Laugarbrekka 16, 640 Húsavík, 4633399, HúsavíkHótel.com • Húsavík Hostel, Laugarbrekka 16, 640 Húsavík, 463-3399, HúsavíkHótels.com • Gistihús Sigtún, Túngata 13, 640 Húsavík, 464-0255, gsigtun. is » Tjaldsvæði: • Húsavík Tjaldsvæði, Héðinsbraut, 640 Húsavík, 464-4300, visitHúsavík.is » Bílaleiga: • Húsavík Bílaleiga, Garðarsbraut 66, 640 Húsavík, 464-1888, bilaleigaHúsavíkur.is » Kirkjur: Húsavíkurkirkja, Garðarsbraut 9, 640 Húsavík ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Söfn: • Grenjaðarstaður - The old Farmhouse, Grenjaðarstaður, 641 Húsavík, 464-3688, husmus.is • Minjasafnið, Mánárbakki, 641 Húsavík, 464-1957, tjorneshreppur.is/athyglisvert/24/minjasafniD-AmAnArbakka • Samgönguminjasafnið Ystafelli, Ystafell III, Kaldakinn, 641 Húsavík, 464-3133, ystafell.is/

» Sundlaugar: • Hótel Edda Stórutjarnir, Stórutjarnir/Ljósavatnssk., 641 Húsavík, 444-4890, Hóteledda.is • Sundlaugin á Laugum, Reykjadal, 641 Húsavík, 862-3822 • Heiðarbær, Reykjahverfi, 641 Húsavík, 464-3903, heidarbaer. is • Sundlaugin Stórutjörnum, Þingeyjarsveit, 641 Húsavík, 444-4890 » Veitingastaðir: • Gistihús Brekka, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3518, Gistihúsbrekka.com • Fossholl by Goðafoss, Fosshóll, 641 Húsavík, 464-3108, Goðafoss.is • Heiðarbær, Reykjahverfi, 641 Húsavík, 464-3903, heidarbaer. is • Gistihús Staðarhóll, Staðarhóll, Aðaldalur, 641 Húsavík, 4643707, visitnortheasticeland.is » Gisting: • Klambrasel / Langavatn, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3514, langavatn.com • Gistihús Brekka, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3518, Gistihúsbrekka.com • Árbót HI Hostel, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3677, hostel.is/ hostels/arbot-hi-hostel • Þinghúsið Hraunbær, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3695, farmholidays.is • Laxárdalur Cabin, Árhólar, 641 Húsavík, 845-8997, laxardalurcabin.com • Björg Gisting / Bed&Breakfast, Björgum, 641 Húsavík, 4643737, bjorgum.is/gisting • Einishús, Einarsstaðir 2, 641 Húsavík, 865-4910, einishus.com • Fljótsbakki Farm Hótel, Fljótsbakki, 641 Húsavík, 865-1934, fljotsbakki.is • Fossholl by Goðafoss, Fosshóll, 641 Húsavík, 464-3108, Goðafoss.is • Hagi I, Hagi 1, Aðaldalur, 641 Húsavík, 464-3526, Gistihúshagi. com • Myvatn Road Gistihús, Hrísateigur 2, Reykjahverfi, 641 Húsavík, 463-3399, myvatnroad.com • Rauðaskriða Gistihús, Rauðaskriða, Aðaldal, 641 Húsavík, 464-3504, Hótelraudaskrida.is • Heiðarbær, Reykjahverfi, 641 Húsavík, 464-3903, heidarbaer.is • Berg HI Hostel, Sandur, Aðaldal, 641 Húsavík, 464-3777, hostel.is/hostels/berg-hi-hostel • Gistihús Staðarhóll, Staðarhóll, Aðaldalur, 641 Húsavík, 4643707, visitnortheasticeland.is • Tungulending Gistihús, Tungulending, 641 Húsavík, 8966948, tungulending.is

» Tjaldsvæði: • Fossholl by Goðafoss, Fosshóll, 641 Húsavík, 464-3108, Goðafoss.is • Tjaldsvæði 66.12° north, Mánárbakki, 641 Húsavík, 464-2424 • Heiðarbær, Reykjahverfi, 641 Húsavík, 464-3903, heidarbaer. is » Kirkjur: • Einarsstaðakirkja, 641 Húsavík • Grenjaðarstaðarkirkja, 641 Húsavík • Þorgeirskirkja, Ljósavatn lóð, 641 Húsavík • Ljósavatnskirkja, 641 Húsavík • Neskirkja, 641 Húsavík • Þóroddsstaðarkirkja, 641 Húsavík • Þverárkirkja, 641 Húsavík

NORÐURÞING OG TJÖRNES „Demantshringurinn“ er áhugaverð hringleið sem tengir saman Húsavík og margar skærustu náttúruperlur svæðisins s.s. þjóðgarðinn í Jökulsárgljúfrum, Ásbyrgi, Hljóðakletta, Hólmatungur og Dettifoss. Leiðin liggur síðan suður í Mývatnssveit og til baka um Hólasand og Reykjahverfi til Húsavíkur. Hringurinn er um 215 km og má reikna með að ferðin taki um 7-10 klukkustundir, allt eftir því hve lengi fólk kýs að staldra á hverjum stað.

Tjörnes heitir skaginn milli Skjálfanda og Öxarfjarðar. Með vesturströnd skagans eru víða háir sandsteinsbakkar þar sem skiptast á hraunlög, ár, vatna og sjávarset og einnig jökulruðningslög. Ennfremur finnst þar surtarbrandur.

Rekja má óslitið úr þessum lögum breytingar á loftslagi, gróðri og sædýralífi frá upphafi ísaldar fyrir u.þ.b. 3 milljónum ára og fram á síðari hluta hennar. Auðveldast er að komast að Tjörneslögunum sunnan Hallbjarnarstaðaár. Ásbyrgi, mikil skeifulaga hamrakvos sem Jökulsá á Fjöllum er talin hafa myndað í svokölluðum hamfarahlaupum. Um 3,5 km á lengd, 1 km á breidd og um 100 m djúp. Þjóðsagan segir að Sleipnir, hinn áttfætti hestur Óðins, hafi stigið niður fæti hér og að Ásbyrgi sé hóffar hans. Gljúfrastofa, gestastofa þjóðgarðsins á norðursvæði er í Ásbyrgi.

Dettifoss, talinn einn mikilfenglegasti foss í Evrópu. Hann er 45 m hár og um 100 m breiður. Nokkru fyrir neðan hann í Jökulsá er Hafragilsfoss (27 m) og fyrir ofan er Selfoss (10 m). Fossar þessir mynda samstæðu sem á fáa sína líka í veröldinni. Merkt gönguleið er frá Dettifossi að Hafragilsfossi.

Jökulsá á Fjöllum er eitt mesta fljót landsins og önnur lengsta áin, um 206 km. Kemur undan Vatnajökli í tveimur meginkvíslum er sameinast skammt fyrir sunnan Herðubreiðarlindir. Hefur aflíðandi halla allt niður undir byggð í Kelduhverfi en steypist þar á nokkurra kílómetra kafla niður á láglendið í Öxarfirði.

133

KOMDU OG UPPLIFÐU!

ASKJA

HERÐUBREIÐ, DREKAGIL o.fl MÝVATN TOURS er fjölskyldurekið ferðaþjónustufyrirtæki sem sérhæfir sig í Öskjuferðum með 40 ára reynslu.

Farið er um stórbrotið landslag Öskju, Vítis, Drekagils, Herðubreiðarlindar og annarra einstakra staða. Í sumar er áætlað að bjóða uppá 2-4 ferðir vikulega. Einnig bjóðum við uppá einkaferðir í Öskju eða lengri um hálendið.

HLÖKKUM TIL AÐ SJÁ ÞIG!

Sími: (+354) 464 - 1920 Email: myvatntours@gmail.com Meiri upplýsingar: www.myvatntours.is

1980 - 2020

Hófaskarðsleið er nýr vegur sem liggur af Norðausturvegi (nr. 85) skammt sunnan við Kópasker, þvert yfir Melrakkasléttu austur í Þistilfjörð. Einnig er nýr vegur af Hófaskarðsleið til Raufarhafnar. Vegurinn er gríðarleg samgöngubót fyrir svæðið og styttir leiðina milli Þórshafnar og Húsavíkur um klukkutíma svo dæmi sé tekið. Í Hófaskarðinu er áningarstaður með góðu útsýni yfir Þistilfjörðinn og upplýsingum um Melrakkasléttuna.

Gamli vegurinn út fyrir Sléttu er nú orðinn ákjósanlegur fyrir ferðamenn sem vilja kyrrð og næði til að skoða fugla og upplifa náttúruna.

Rauðinúpur er 73 metra hár klettanúpur vestast á Melrakkasléttu. Góð gönguleið er upp á núpinn, þaðan er mikið víðsýni og er núpurinn mikið notað kennileiti sjó. Í honum er grjótskál enda er Rauðinúpur talinn forn eldstöð.

Litinn fær hann af rauðu gjalli.

Hraunhafnartangi er nyrsti tangi landsins en heimskautsbaugur er um þrjá km frá ströndinni. Í Hraunhöfn, lítilli vík fremst á Hraunhafnartanga, segir Fóstbræðrasaga að Þorgeir Hávarsson hafi verið veginn og er dys hans sögð þar, grjóthrúga mikil.

Gönguleiðir við Jökulsárgljúfur. Þessi hluti Vatnajökulsþjóðgarðs er tilvalið land til gönguferða, enda verða Jökulsárgljúfrin ekki skoðuð að gagni nema leggja land undir fót. Merkt gönguleið liggur meðfram Jökulsárgljúfrum frá Dettifossi og niður að tjaldsvæðinu í Ásbyrgi. Gangan tekur allt að því tvo daga en um fjölmargar styttri leiðir er hægt að velja til gönguferða í þjóðgarðinum. Sem dæmi má nefna hring í Hljóðaklettum og Hólmatungum og leiðina milli þessara staða. Úr Vesturdal er hægt að fara í Rauðhóla eða í Svínadal og frá Ásbyrgi er hægt að velja um margar leiðir. Þá bjóða staðkunnugir landverðir upp á styttri gönguferðir undir leiðsögn. Í Gljúfrastofu er fróðleg sýning um náttúru og mannlíf við Jökulsárgljúfur Við Jökulsárgljúfur að austan eru Forvöð gegnt Hólmatungum, um átta km frá þjóðvegi 864.

KÓPASKER Íbúar - 121 Kópasker er þorp við austanverðan Öxarfjörð. Tilvist sína byggir Kópasker á þjónustu við landbúnaðinn og útgerð þrátt fyrir léleg hafnarskilyrði. Árni Ingimundarson reisti fyrsta íbúðarhúsið á Kópaskeri, Bakka, árið 1912. Árum saman var mikil rækjuvinnsla á Kópaskeri en hún lagðist af 2003 eftir hrun rækjustofnsins í Öxarfirði. Á Snartarstöðum, skammt frá þorpinu, er Byggðasafn Norður-Þingeyinga. Árið 2008 opnaði Jarðskjálftasetur á Kópaskeri. Sýningin er opin alla daga á sumrin og þar geta gestir m.a. fræðst um Kópaskersskjálftann, sem reið yfir í ársbyrjun 1976.

Skjálftinn olli miklum skemmdum á húsum í þorpinu.

Skjálftinn mældist 6,4 stig og átti upptök undir hafsbotni skammt undan Kópaskeri.

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Kópaskeri, Akurgerði 13, 670 Kopasker » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Bakkagata 10, 670 Kópasker » Bensínstöðvar: N1, Bakkagata 10, 670 Kópasker » Golf: Golfklúbburinn Gljúfri, Ekrugata 6, 670 Kópasker, 465-2145, golf.is/gog » Söfn:Öxarfjörður Bókasafn, Akurgerði 4, 670 Kópasker, 461-2171, bokasafn.nordurthing.is » Matvara: Skerjakollan - Búðin á skerinu, Bakkagata 10, 670 Kópasker » Verslun: Skerjakolla, Bakkagata 10, 670 Kópasker, 465-1150 » Veitingastaðir: Skerjakolla, Bakkagata 10, 670 Kópasker, 465-1150 » Gisting: Kópasker HI Hostel, Akurgerði 7, 670 Kópasker, 465-2314, hostel.is/hostels/kopasker-hi-hostel » Tjaldsvæði: Kópasker Tjaldsvæði, Austurtröð 4, 670 Kópasker, 864-2157, nordurthing.is ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Bensínstöðvar: N1, Ásbyrgi, 671 Kópasker » Söfn:Byggðasafn Norður-Þingeyinga, V/Snartarstaði, 671 Kópasker, 465-2171, husmus.is » Matvara: Ásbyrgi, 671 Kópasker » Veitingastaðir: Skúlagarður, Kelduhverfi, 671 Kópasker, 465-2280, skulagardur.com » Gisting: • Árdalur, Árdalur, 671 Kópasker, 659-2282, ardalur.is • Garður Gistihús, Garður, 671 Kópasker, 616-6011 • Skúlagarður, Kelduhverfi, 671 Kópasker, 465-2280, skulagardur.com • Keldunes, Keldunes II, 671 Kópasker, 465-2275, keldunes.is • River Gistihús, Skúlagarður, 671 Kópasker, 821-1388, skulagardur.com » Tjaldsvæði: • Ásbyrgi Visitor Centre, Ásbyrgi, Gljúfrastofa - Ásbyrgi National Park, 671 Kópasker, 470-7100, vjp.is • Vesturdalur Tjaldsvæði - Vatnajökulsþjóðgarður, Vesturdalur Jökulsárgljúfrum, 671 Kópasker, 470-7100, vatnajokulsthjodgardur.is » Kirkjur: • Garðskirkja, 671 Kópasker • Skinnastaðarkirkja, Skinnastaður lóð, 671 Kópasker • Snartarstaðakirkja, Snartarstaðir lóð, 671 Kópasker

135

R AUFARHÖFN Íbúar - 168 Raufarhöfn stendur á austanverðri Melrakkasléttu og er nyrsta kauptún landsins. Á síldarárunum var Raufarhöfn einn helsti síldarvinnslustaður landsins og mikil útflutningshöfn. Á Melrakkaás ofan við Raufarhöfn hófust framkvæmdir við Heimskautsgerði árið 2004. Um ræðir einstakt útilistaverk með tilvísanir í norræna trú (stefnt er að því að ljúka framkvæmdum á næstu tveimur árum).

Víðsvegar um bæinn eru að finna svokölluð vitaskilti, sem hver um sig bera fjögur skilti. Á skiltunum eru upplýsingar um gróðurfar, sögu og byggingar. Þá eru einnig merktar gönguleiðir í kauptúninu. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Raufarhöfn, Aðalbraut 33, 675 Raufarhöfn » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Aðalbraut 23, 675 Raufarhöfn » Bensínstöðvar: N1, Aðalbraut 26, 675 Raufarhöfn » Sundlaugar: Íþróttamiðstöð, v/Skólabraut, 675 Raufarhöfn, 465-1144 » Matvara: Verslunin Urð, Aðalbraut 35, 675 Raufarhöfn » Veitingastaðir: • Hótel Norðurljós, Aðalbraut 2, 675 Raufarhöfn, 465-1233, Hótelnordurljos.is » Gisting: • Nest Gistihús, Aðalbraut 16, 675 Raufarhöfn, 472-9930, nesthouse.is • Hótel Norðurljós, Aðalbraut 2, 675 Raufarhöfn, 465-1233, Hótelnordurljos.is • Sólsetur Gistihús, Víkurbraut 18, 675 Raufarhöfn, 476-1300, solsetur.com » Tjaldsvæði: • Raufarhöfn Tjaldsvæði, Skólabraut, 675 Raufarhöfn, 468-1515, nordurthing.is » Kirkjur: • Raufarhafnarkirkja, Höfðabraut, 675 Raufarhöfn

SVALBARÐSHREPPUR Íbúar - 93 Svalbarðshreppur er í Þistilfirði. Það er blómlegt landbúnaðarsvæði og gott land til sauðfjárræktar en grösugar heiðar ná langt inn til landsins. Þar er Fræðasetur um forystufé, þar sem upplýsingum um þennan sérstaka fjárstofn er haldið til haga. Auk

upplýsinga er lítil sölubúð á staðnum sem selur vörur unnar úr ull, hornum, beinum og öðrum afurðum forystufjár. Ullin af forystufé er mýkri en ull af öðru íslendsku fé. Svalbarðshreppur er gamalt höfðingjasetur og kirkjustaður er einnig að Svalbarði. Um sveitina renna þekktar stórlaxaár og má helstar nefna Svalbarðsá, Sandá, Hölkná og Hafralónsá.

Rauðanes er afar fallegt nes við vestanverðan Þistilfjörð. Þar gefur að líta sérstæða hella, dranga og gatkletta ásamt fjölbreyttu fuglalífi. Ekin er heimreiðin að Völlum að bílastæði en þar má fá kort og upplýsingar um 7 kílómetra langa merkta gönguleið um nesið sem kjörin er fyrir alla náttúruunnendur.

L ANGANESBYGGÐ Langanes heitir skaginn austan að Þistilfirði, allbreiður í fyrstu en mjókkar mjög fram og endar í bjarginu Fonti. Mikið og fjölbreytt fuglalíf er við strendur og í björgum. Útræði var þar fyrrum, mikill reki, æðarvarp og bjargfuglatekja. Ætíð hefur verið strjálbýlt á Langanesi og er útnesið nú að mestu í eyði.

Skálar á Langanesi er eyðiþorp frá fyrri hluta 20. aldar. Þar var blómleg verstöð þar sem bjuggu á annað hundrað manns. Einstaklega áhugaverður staður fyrir þá sem hafa áhuga á sögu og menningu.

Skeggjastaðir er kirkjustaður og prestssetur við Bakkafjörð. Þar er elsta timburkirkja á landinu, byggð 1845 og endurbyggð 1962. Þar er danskur prédikunarstóll, líklega frá fyrri hluta 18. aldar og altaristafla máluð 1857 af Knippel.

ÞÓRSHÖFN Íbúar - 369 Þórshöfn stendur við austanverðan Lónafjörð sem skerst til suðausturs inn úr Þistilfirði. Þar er allgott skipalægi frá náttúrunnar hendi. Nafnið Þórshöfn á rætur að rekja til norrænnar goðafræði; sagan segir að hamar þrumuguðsins Þórs hafi verið settur á mitt Langanes. Þýskir kaupmmenn sigldu til Þórshafnar seint á 16. öldinni en viðskiptin lögðust af með einokunarversluninni 1602. Á Þórshöfn er auk útgerðar stunduð ýmis þjónusta við nærliggjandi sveitir. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Þórshöfn, Miðholti 2, 680 Þórshöfn » Lögregla: Eyrarvegur 2, 680 Þórshöfn » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Fjarðarvegur 5, 680 Þórshöfn » Bensínstöðvar: N1, Fjarðarvegur 2, 680 Þórshöfn » Söfn: • Sauðaneshús, Sauðanes, 681 Þórshöfn, 468-1430,

136

saudaneshus.is • Fræðasetur um forystufé, Svalbarð, 681 Þórshöfn, 852-8899, forystusetur.is » Sundlaugar: Sundlaug Þórshafnar, Langanesvegi 18b, 680 Þórshöfn, 468-1515 » Matvara: Kjörbúðin, Langanesvegur 2, 680 Þórshöfn » Veitingastaðir: • Báran Bar / Restaurant, Eyrarvegur 3, 680 Þórshöfn, 468-1250, baranrestaurant.is/is/ • N1, Fjarðarvegur 2, 680 Þórshöfn, 468 1174, n1.is • Ytra-Áland, Þistilfjörður, 681 Þórshöfn, 468-1290, ytra-aland.is • Ytra Lón Farm-to-Table, Langanes, 681 Þórshöfn, 846-6448, ytralon.is » Gisting: • Gistihús Lyngholt, Langanesvegur 12, 680 Þórshöfn, 468-1238, lyngholt.is • Grásteinn Gistihús, Holt, 681 Þórshöfn, 895-0834, grasteinnGistihús.is • Ytra Lón Farm Lodge, Langanes, 681 Þórshöfn, 846-6448, ytralon.is • Ytra-Áland, Þistilfjörður, 681 Þórshöfn, 468-1290, ytra-aland.is

» Afþreying: • Ytra Lón, guided Langanes tours, Langanes, 681 Þórshöfn, 846-6448, ytralon.is • Veiðileyfi fyrir Lónsá og Sauðanes, 660-1642, matti@icelandfishingguide.com, icelandfishingguide.com

BAKK AFJÖRÐUR Íbúar - 69 Bakkafjörður, kauptún við samnefndan fjörð, gengur suður úr Bakkaflóa. Þar hófst verslun árið 1888 og útgerð um svipað leyti. Blómatími staðarins var á fyrstu áratugum 20. aldar en eftir 1930 fór íbúum fækkandi. Nú er þar einkum stunduð smábátaútgerð. Skemmtileg gönguleið, um 8 km, er um Viðvíkurdal milli Bakkafjarðar og Viðvíkur en þar var búið snemma á síðustu öld. Sundlaug er í Selárdal í 30 km fjarlægð frá Bakkafirði, laugin er í eigu Vopnfirðinga og er magnað útsýni til fjalla þaðan.

Ekið er fram hjá bænum Bakka þegar komið er ofan af Sandvíkurheiði í átt að Bakkafirði en þar bjó Afi á Knerri, aðalpersónan í Fjallkirkjunni eftir Gunnar Gunnarsson. » Bensínstöðvar: N1, Hafnartanga 4, 685 Bakkafjörður » Gisting: Fell Cottages, Fell, 685 Bakkafjörður, 473-1696, fellcottages.is

» Tjaldsvæði: Þórshöfn Tjaldsvæði, Miðholti, 680 Þórshöfn, 468-1515, langanesbyggd.is

» Tjaldsvæði: Bakkafjörður Tjaldsvæði, Skólagata 5, 685 Bakkafjörður, 468-1515, langanesbyggd.is

» Kirkjur: • Þórshafnarkirkja, Sunnuvegur, 680 Þórshöfn • Svalbarðskirkja, Svalbarðskirkja, 681 Þórshöfn

» Kirkjur: Skeggjastaðakirkja, Skeggjastaðakirkja, 686 Bakkafjörður

137

138

Austurland Austurland náði að fornu frá Fossárósi norðan Gunnólfsvíkurfjalls suður um og vestur á Skeiðarársand.

Syðsti hluti Austurlands, Austur-Skaftafellssýsla, fylgir þó landfræðilega fremur Suðurlandi og er sú skipting notuð hér. Inn til landsins eru skilin um miðja Helkunduheiði suður heiðar og fjöll að Jökulsá á Fjöllum móts við Ferjuás suðvestur af Víðidal. Þaðan eru skilin með Jökulsá suður í Vatnajökul.

Láglendi austurlands skiptist í tvö meginhéruð: Múlaþing og Austur-Skaftafellssýslu en hún tilheyrir nú Suðurlandi.

Inn í norðausturströndina ganga tveir flóar og fjörður, Bakkaflói, Héraðsflói og Vopnafjörður. Upp frá þeim eru grösugir dalir en grónar heiðar lengra inni í landi. Sunnan Vopnafjarðar er mikill fjallgarður, Smjörfjöll, handan hans er Fljótsdalshérað. Fljótsdalshérað er víðáttumikið láglendi sem markast af Héraðsflóa í norðri og Vatnajökli í suðri. Inn af láglendinu skerast Jökuldalur, Skriðdalur og Fljótsdalur. Megindalurinn nefnist Fljótsdalur, austan hans Skriðdalur en sá nyrsti heitir Jökuldalur. Hann er lengsti byggði dalurinn á Austurlandi. Norðan hans er Jökuldalsheiði. Milli Jökuldals og Fljótsdalshéraðs er Fljótsdalsheiði. Þar og allt inn undir Vatnajökul eru heimkynni íslensku hreindýranna. Um Fljótsdalshérað renna tvær lengstu og vatnsmestu ár Austurlands, Jökulsá á Brú og Lagarfljót.

Sunnan Fljótsdalshéraðs gengur mikill fjallgarður í norðaustur frá Vatnajökli, Austfjarðafjallgarður, en hann er elsti hluti landsins. Ströndin er öll mjög vogskorin og svipar þessu landsvæði um margt til Vestfjarða.

Mestur fjarðanna er Reyðarfjörður en undirlendi er mest í Breiðdal. Stærstu eyjar eru Seley, Skrúður, Andey og Papey.

Aðalbergtegund er blágrýti en móberg er inn til heiða og á öræfunum austan Jökulsár á Fjöllum. Líparít er

líka allvíða, mest við Borgarfjörð. Nútímaeldstöðvar eru engar og jarðhiti lítill en finnst víða og nútímatækni hefur aukið möguleika á því að hann sé nýtanlegur. Land í sunnanverðu Múlaþingi er mótað af skriðjöklum og í dölum eru á sumum stöðum setlög úr jökulruðningi.

Austfirsku fjöllin eru lítt gróin hið efra en í byggð er gróður víða mikill og víðlend beitilönd til heiða enda er Múlaþing eitt helsta sauðfjárræktarhérað landsins. Samfelldastur er gróður á Héraði og þar er stærsti skógur á Íslandi, Hallormsstaðaskógur. Nokkru norðar er Egilsstaðaskógur sem einnig þykir vöxtulegur. Í nágrenni Egilsstaða við Eiðaveg er Selskógur mikið nýttur sem útivistarsvæði, en hann er hluti af Egilsstaðaskógi. Á Austfjörðum eru margar góðar hafnir frá náttúrunnar hendi. Þar myndaðist því víða þéttbýli fyrir og um aldamótin 1900 með sjávarútveg sem aðalatvinnuveg.

Stærstir slíkra staða eru Seyðisfjörður, Neskaupstaður, Eskifjörður og Fáskrúðsfjörður. Egilsstaðir og Fellabær eru yngri þéttbýliskjarnar við Lagarfljót þar sem til hefur orðið

UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Vopnafjörður, s. 473-1331.

Egilsstaðir; Miðvangur 1-3, s. 471-2320.

Skriðuklaustur, Fljótsdalur, s. 471-2990.

Seyðisfjörður-bei, Ferjuleira, s. 472-1551.

Seyðisfjörður - Austfar, Fjarðargata 8, s. 472-1111.

Breiðdalsvík, s. 470-5560.

Djúpivogur, Sætún, Bakki 3, s. 478-8204

139

VOPNAFJÖRÐUR Lega Vopnafjarðar er í suðvestur-norðausturstefnu.

Vopnafjörður skerst inn í landið milli tveggja nesja, Kollumúla í suðri og Digraness í norðri. Hreppamörk Vopnafjarðarhrepps liggja líkt og skeifa umhverfis fjörðinn, frá Kollumúla að Digranesi. Fjallabálkar og stök fjöll mynda umgjörð um Vopnafjörð. Íbúafjöldi í Vopnafjarðarhreppi Vopnafjörður hvílir á basísku og ísúru gosbergi og setlögum. Á nokkrum stöðum skjóta upp kollinum yngri berglög frá tertíer og ísöld (eldri en 11.000 ára).

Torfastaðanúpur skagar upp úr flóaflæmi sem breiðir sig yfir hálsinn milli Selárdals og Vesturárdals. Einkenni hans er stuðlaberg sem situr í toppi núpsins. Í Fagradalsfjöllum, sem ganga í sjó fram milli Vopnafjarðar og Héraðsflóa, er elsta megineldstöð Austurlands. Í Fagradalsfjöllum og Hellisheiði eystri er víða súrt gosberg. Einkenni þess er líparít, ljóst berg sem setur litríkan svip á umhverfið. Í Þuríðarárgili í Vopnafirði fundust leifar spendýrs, nánar tiltekið, hjartardýrs, frá því fyrir ísöld, og eru einu spendýraleifarnar sem fundist hafa á Íslandi frá því fyrir ísöld.

Smjörfjöll nefnist fjallgarðurinn á milli Vopnafjarðar og Jökulsárhlíðar, það eru há fjöll og brött, um 1250 m þar sem þau rísa hæst. Norðan við Smjörfjöll er Hellisheiði þar sem vegurinn milli Vopnafjarðar og Héraðs liggur. Heiðin er mjög snjóþung og liggur vegurinn hátt, um 655 m og er með hæstu fjallvegum á landinu og er einungis opin yfir sumartímann. Mjög víðsýnt er af heiðinni. Þrír megindalir ganga inn í landið inn úr firðinum, Hofsárdalur syðstur og Sunnudalur upp úr honum, þá Vesturárdalur og Selárdalur nyrstur. Niður samnefnda dali renna dragárnar, Hofsá, Vesturdalsá og Selá, allar þekktar fyrir stangveiðar á laxi og silung.

Fuglabjarganes á norðurströnd Vopnafjarðar er skemmtileg, stikuð gönguleið. Nesið er við landamerki Ljósalands og Hámundarstaða, merkt gönguleið af Strandhafnarvegi, gengið niður með Fuglabjargará. Slétt nes með fjárborgum, hvítum og svörtum fjörum, básum, dröngum og stórbrotnum björgum.

Ljósastapi er bjarg sem stendur í sjó fram í austanverðum Vopnafirði. Lögun hans minnir óneitanlega mikið á fíl og er tilkomumikil sjón að sjá. Nokkrum kílómetrum innar í firðinum má sjá Gljúfurfoss rétt við veginn. Hár og mikill foss sem rennur um djúpt og þröngt gljúfur sem lætur engan ósnortinn.

Bustarfell er bær í Hofsárdal í Vopnafirði undir samnefndu felli, 67 km löngu. Á fellinu er hringsjá. Minjasafn er að Bustarfelli, í einum af fegurstu torfbæjum á Íslandi.

Sérstaða safnsins felst að miklu leyti í því hversu glöggt hann miðlar breyttum búskapar- og lifnaðarháttum fólks allt frá því fyrir 1770 til þess er hætt var að búa í bænum árið 1966. Sama ættin hefur búið á bænum Bustarfelli í tæplega 500 ár. Gamli torfbærinn hefur verið í eigu og umsjá íslenska ríkisins frá 1943 en allir innanstokksmunir 140

tilheyra Vopnfirðingum. Þar er nú einkasafn gamalla muna. Kaffihúsið Hjáleigan er ofan við gömlu bæjarhúsin.

Kauptúnið í Vopnafirði liggur á austanverðum Kolbeinstanga. Þar hefur verið verslunarstaður frá fornu fari. Þorp tók að myndast á Kolbeinstanga undir lok nítjándu aldar. Gunnar Gunnarson rithöfundur bjó sem barn að aldri á Ljótsstöðum í Vopnafirði. Á fullorðinsárum flutti hann frá Kaupmannahöfn aftur til Vopnafjarðar.

Keypti hann þá heiðarbýlið Arnarvatn og dvaldi þar um hríð. Á aldarafmæli skáldsins 1989 var afhjúpaður minnisvarði um hann á Vopnafirði. Björgvin Guðmundsson tónskáld fæddist og ólst upp á Rjúpnafelli í Vopnafirði allt þar til hann fluttist vestur um haf þar sem hann lagði stund á tónlistarnám. Hann fluttist aftur heim til Íslands á fullorðinsárum og bjó á Akureyri. Erla skáldkona, Guðfinna Þorsteinsdóttir, bjó lengst af á Teigi í Vopnafirði. Hún var meðal fyrstu kvenna á Íslandi til að gefa út ljóðabækur.

Leitt hefur verið að því líkum að verslunarstaður sá sem Bjartur í Sumarhúsum sótti til, í bókinni Sjálfstæðu fólki eftir Nóbelskáldið okkar Halldór Laxness, hafi verið Vopnafjörður. Nafn fjarðarins er dregið af viðurnefni Eyvindar Þorsteinssonar (vopni) sem nam Hofsárdal og hluta Vesturárdals austan megin á landnámsöld. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Vopnafirði, Laxdalstuni, 690 Vopnafjörður » Lögregla: Lónabraut 2, 690 Vopnafjörður » Apótek: Lyfsalan Vopnafirði, Hafnarbyggð 4, 690 Vopnafjörður » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Kolbeinsgata 10, 690 Vopnafjörður » Bensínstöðvar: N1, Kolbeinsgata 35, 690 Vopnafjörður » FrisbíGolf: Vopnafjörður » Golf: Golfklúbbur Vopnafjarðar, Skúlatún, 690 Vopnafjörður, golf.is/gvf » Söfn: • Minjasafnið á Bustarfelli, Bustarfell, 690 Vopnafjörður, 4731466, bustarfell.is • Vesturfaramiðstöð Austurlands, Hafnarbyggð 4, 690 Vopnafjörður, 473-1200, vesturfarinn.is • Múlastofa, Kaupvangur 6, 690 Vopnafjörður, 473-1331, vopnafjardarhreppur.is/ferdamenn/menning_og_saga/ mulastofa » Sundlaugar: Selárlaug, Selárdalur, 690 Vopnafjörður, 473-1499, vopnafjardarhreppur.is/ithrottir_og_menning/ sundlaugin-selardal » Matvara: Verslunin Kauptún, Hafnarbyggð 4, 690 Vopnafjörður » Veitingastaðir: • Hjáleigan Cafe Bustarfelli, Bustarfell, 690 Vopnafjörður, 855-4511 • Hótel Tangi, Hafnarbyggð 17, Vopnafjörður, 690 Vopnafjörður, 473-1203, Hóteltangi.com/is-is/

HEIMAGISTING HAUKSSTÖÐUM Hauksstaðir eru innsti bær í Vesturárdal, 21 km frá Vopnafirði.

Eitt gistihús 70m2 er á staðnum með gistirými fyrir allt að 8 manns. Tvö svefnherbergi, annað með hjónarúmi og hitt með koju og stöku rúmi.

Einnig má sofa í stofunni. Í húsinu er allur grunnbúnaður.

Upplýsingar og pantanir í síma: 473-1469 / 8464851 / 868-4169.

Netfang: hauksst@simnet.is

• Kaupvangskaffi Cafe, Hafnarbyggð 4, 690 Vopnafjörður, 473-1331, kaupvangskaffi.com • Ollasjoppa, Kolbeinsgata 35, 690 Vopnafjörður, 473-1803 • Hja okkur, Síreksstaðir, 690 Vopnafjörður, 473-1458, sireksstadir.is/index.php/is/veitingar » Gisting: • Ásbrandsstaðir, Ásbrandsstaðir, 690 Vopnafjörður, 4731459, visitvopnafjordur.com/is/gisting/ferdathjonustanasbrandsstodum • Hótel Tangi, Hafnarbyggð 17, Vopnafjörður, 690 Vopnafjörður, 473-1203, Hóteltangi.com/is-is/ • Hvammsgerði B&B, Hvammsgerði 1, 690 Vopnafjörður, 5881298, hvammsgerdi.is • Hjá okkur, Síreksstaðir, 690 Vopnafjörður, 473-1458,

sireksstadir.is/index.php/is/veitingar • Syðri-Vík, Vopnafjörður, 690 Vopnafjörður, 473-1199, heyiceland.is/is/gisting/detail/738/sydri-vik-i-vopnafirdi » Tjaldsvæði: • Ásbrandsstaðir, Ásbrandsstaðir, 690 Vopnafjörður, 4731459, visitvopnafjordur.com/is/gisting/ferdathjonustanasbrandsstodum • Vopnafjörður Tjaldsvæði, Hamrahlíð 15, 690 Vopnafjörður, 473-1300, vopnafjardarhreppur.is/ferdamenn/tjaldstaedivopnafjardar » Kirkjur: • Vopnafjarðarkirkja, Kolbeinsgata 9, 690 Vopnafjörður • Hofskirkja, Hof, 691 Vopnafjörður

141

» Áhugaverðir staðir: • Fjölbreyttar, merktar göngu- og reiðleiðir um fjöll og dali.

• Krossavíkurfjall, Gljúfursá-Drangsnes, Búrið-Fagridalur, Skjólfjörur- Ljósastapi (Fíllinn), Fuglabjargarnes, Tangasporður, þéttbýli Vopnafjarðar, Hof o.fl.

• Mikið útsýni af Hellisheiði.

• Upplýsingamiðstöð Vopnafjarðar, s. 473-1331/844-1153.

• info@vopnafjardarhreppur.is, www.vopnafjardarhreppur.is.

FLJÓTSDALSHÉR AÐ Árið 2019 var samþykkt að sameina fjögur sveitarfélög á Austurlandi, Fljótsdalshérað, Borgarfjarðarhrepp, Seyðifjarðarkaupstað og Djúpavogsfrétt. Sameiningin gengur í gegn eftir sveitarstjórnarkosningar sem fyrirhugaðar eru 2020. Þegar þetta er skrifað hefur hið sameinaða sveitarfélag ekki enn hlotið nafn.

Möðrudalur liggur hæst bæja á Íslandi, 469 metra yfir sjávarmáli. Möðrudalur hefur meira og minna verið í byggð frá fyrstu öldum Íslandsbyggðar. Í Möðrudal er kirkja sem Jón Stefánsson (1880-1971) bóndi reisti á eigin kostnað til minningar um konu sína. Kirkjan var vígð árið 1949. Jón sá um alla smíði og málaði altaristöfluna er sýnir Krist halda Fjallræðuna. Taflan þykir mjög sérstæð.

Jökuldalsheiði er heiðaflæmi í um 500 m. hæð suðvestur af byggðum Vopnafjarðar vestan Jökuldals. Á heiðinni skiptast á melöldur og ásar en í daladrögum á milli þeirra 142

eru flóar og mýrar með fjölda vatna. Um og eftir miðja 19. öld voru setnar alls 16 jarðir á Jökuldalsheiði, þó ekki allar samtímis. Byggðin varð fyrir miklu áfalli í Öskjugosinu árið 1875 en hélst þó að hluta í byggð allt fram undir miðja síðustu öld. Þjóðvegurinn milli Norður og Austurlands liggur um norðanverða Jökuldalsheiði. Byggðin á Jökuldalsheiði hefur orðið mörgum að yrkisefni. Margir þeir sem fluttu til Vesturheims komu af heiðinni vegna þessa Öskjugos. Á vefsíðunni www.visitegilsstadir.is má finna upplýsingar um Heiðarbýlin í göngufæri.

Sænautasel á Jökuldalsheiði við samnefnt vatn hefur nú verið endurbyggt sem fulltrúi heiðarbýlanna og þar er tekið á móti ferðamönnum á sumrin, en einnig er þar kaffisala. Sænautasel er af mörgum talið vera meðal fyrirmynda Halldórs Laxness að Sumarhúsum, heimili Bjarts í Sjálfstæðu Fólki þar sem Halldór átti þar næturstað eitt sinn á þriðja áratugnum. Opið er yfir sumarmánuðina júní til ágúst.

Við Aðalból í Hrafnkelsdal, bæ Hrafnkels Freysgoða, má enn sjá haug Hrafnkels. Í grenndinni hafa fundist ýmsir fornir gripir sem þykja styðja sannleiksgildi Hrafnkelssögu. Í dag er rekin ferðamannaþjónusta á Aðalbóli og árlega er Hrafnkelsdagurinn á Aðalbóli haldinn hátíðlegur þar sem fetað er í fótspor Freysgoðans með ferð um söguslóðir Hrafnkelssögu, leikjum, hannyrðum, grillaðri „faxasteik“, fróðleik o.fl.

Kárahnjúkar eru móbergshnjúkar austan við Jökulsá á Brú gegnt Sauðárdal, hærri hnjúkurinn er 835 metrar. Jökulsá fellur að Kára-hnjúkum í miklu gljúfri, Hafrahvammagljúfri

sem er eitthvert dýpsta og hrikalegasta gljúfur landsins.

Megingljúfrið er um 5 km langt en allt er gilið frá Desjará að Tröllagili um 10 km. Við Kárahnjúka hefur verið reist hæsta grjótstífla Evrópu, 190 m há, sem myndar stórt uppistöðulón, Hálslón, ofan hennar, 27 km langt og 57 km2 að flatarmáli. Úr því rennur allt vatn Jökulsár á Brú um 40 km langra aðrennslisganga að Fljótsdalsvirkjun í Valþjófsstaðafjalli, nema í nokkrar vikur síðsumars, þegar lónið er fullt og vatn rennur um yfirfallið niður gamla farveginn. Orkuverið fær einnig vatn úr Jökulsá á Fljótsdal um önnur 13 km löng jarðgöng sem tengjast hinum fyrrnefndu. Skammt þaðan er Laugarvalladalur, afskekktur dalur á öræfum. Þar geta ferðamenn notið þess að baða sig í heitum bæjarlæknum og skola svo af sér í náttúrulegu steypibaði þar sem lækurinn fellur fram af kletti í litlum fossi. Þegar úrkoma er lítil getur vatnið orðið of heitt svo gæta skal sérstakrar varúðar.

Lagarfljót er eitt mesta vatnsfall á Austurlandi. Það er um 140 km frá upptökum Jökulsár á Fljótsdal til ósa. Efri hluti fljótsins myndar Löginn svokallaða, sem er þriðja stærsta vatn á landinu, um 53 ferkílómetra. Vatnið er mjög djúpt, mest um 112 m og nær botn þess um 90 m undir sjávarmál. Samkvæmt gamalli þjóðtrú er talið að skrímslið Lagarfljótsomurinn hafist við í Lagarfljóti. Stóð mönnum mikill stuggur af ormi þessum fyrr á öldum og þótti það boða ill tíðindi ef hann sást skjóta kryppum upp úr vatninu. Hin síðari ár hefur minna borið á honum.

Stórurð er vestan undir Dyrfjöllum og á sér vart hliðstæðu hér á landi. Í Stórurð er einstök náttúra, sléttir grasbalar, hrikalegir grjótruðningar, steinblokkir, sumar tugir metra á hæð, fagrar tjarnir og sérstakur gróður. Ganga í Stórurð er einstök upplifun og best er að hefja hana á Vatnsskarði og ganga inn eftir fjallaröðinni og til baka „neðri leiðina” út í Ósfjall (um 16 km). Einnig er hægt að fara áfram til Borgarfjarðar norðan eða sunnan Dyrfjalla. Í Stórurðargöngu þarf heilan dag til að njóta svæðisins vel.

Gestabók er í Stórurð. Við þjóðveginn upp á Vatnsskarð (vegurinn til Borgarfjarðar eystri) eru merkingar sem sýna hvar gönguleiðirnar, Víknaslóðir, byrja.

Gangan frá Unaósi út með Selfljótinu er tiltölulega létt. Á leiðinni má m.a. sjá fallegar veghleðslur með kerruvegi sem gerður var á fyrri hluta 20. aldar. Eiðaver er rétt innan við ósinn. Þar hafði Margrét ríka á Eiðum í veri á 16. öld. Þar mótar fyrir rústum og rétt hjá eru beitarhústóftir frá Unaósi. Þar nálægt má finna mjög sjaldgæfar plöntur svo sem maríuvött, súrsmæru, gullsteinbrjót og brenninetlu.

Krosshöfði er við ósa Selfljótsins. Þar var verslunarstaður í byrjun 20. aldarinnar og þar og í Stapavík, aðeins utar með ströndinni, var skipað upp vörum til úthéraðsmenna fram á fimmta tug aldarinnar. Ennþá má sjá tóftir og mynjar frá þessum tímum. Á Krosshöfða, skammt frá Stapavík, var árið 1902 löggilt verslunarhöfn og þar versluðu bændur frá Borgarfirði eystri og Héraði fram eftir öldinni. Þegar lendingin við Krosshöfðann varð ófær vegna sandburðar á þriðja áratug aldarinnar var uppskipunin flutt til Stapavíkur og þar reist handknúið spil. Aðstaðan í Stapavík varð aldrei góð og uppskipun á Krosshöfða og í Stapavík var endanlega hætt 1945. Lendingin í Stapavík hefur versnað á síðustu árum vegna sandburðar.

Óbyggðasetur Íslands er staðsett nærri botni Norðurdals. Þar er boðið upp margvíslega þjónustu við ferðamenn, allt frá sýningu um lífið í óbyggðum yfir í ferðaskipulagningu, gistingu og veitingasölu í gamla íbúðarhúsinu. Skriðuklaustur er gamalt höfuðból í Fljótdal þar sem skáldið Gunnar Gunnarsson reisti sér hús árið 1939. Þar er nú safn. Á svæðinu má einnig sjá afrakstur fornleifauppgraftar á svæðinu en búið er að grafa upp klaustrið sem starfað frá 1493 til siðaskipta.

Stutt frá Skriðuklaustri er Snæfellsstofa, gestastofa austursvæðis Vatnajökulsþjóðgarðs. Í Snæfellsstofu er sýningin Veraldarhjólið sem fjallar um hringrás og mótun náttúrunnar. Á Vallanesi hefur verið stundaður lífræn ræktun og skógrækt í áratugi. Asparhúsið og allt innbú þess er smíðað úr timbri sem vaxið hefur á svæðinu. Þar er verslun og grænmetisveitingastaður. Einnig er boðið upp á gistingu á svæðinu. » Áhugaverðir staðir: • Möðrudalur – Kirkja Jóns Stefánssonar, merktar gönguleiðir, gönguleiðakort í Fjallakaffi á Möðrudal.

• Sænautasel á Jökuldalsheiði, s. 854-2666, gamall, endurgerður bær, opið daglega í jún.-ág.

• Hafrahvammagljúfur, einhver stórkostlegustu gljúfur á Íslandi.

• Laugarvalladalur, volgur lækur með náttúrulegu steypibaði.

• Kárahnjúkastífla, stærsta framkvæmd Íslandssögunnar.

• Hjálpleysa, djúpur, sagnaríkur og fagur eyðidalur.

• Merktar gönguleiðir og Trjásafn í Hallormsstaðarskógi, gönguleiðakort. Gönguleiðir um Eiðaskóg.

• Fardagafoss: Góð gönguleið u.þ.b. 5 km frá Egilsstaðabæ.

Fossinn er við rætur Fjarðarheiðar. Frá Seyðisfjarðavegi er bílastæði og þaðan er gengið upp að í u.þ.b. 30 mín.

Stórkostleg fegurð að sjá bæði meðfram gilinu og yfir Fljótsdalshérað. Undir fossinum er skúti þar sem ferðalangurinn getur óskað sér og skrifað í gestabók.

• Geirsstaðir í Hróarstungu, tilgátubygging frá um 2000 úr viði og torfi, eftirlíking bænahúss frá fyrstu öldum Íslandsbyggðar.

• Kirkjubær í Hróarstungu, einn elsti predikunarstóll á Íslandi og fleiri merkir gripir í fallegri, gamalli kirkju.

• Stórurð, afar sérstæðir, risastórir klettar innan um jökultjarnir, merktar gönguleiðir.

• Snæfell 1833 m hátt, hæsta fjall á Íslandi utan jökla.

• Skemmtilegar gönguleiðir. Krosshöfði í Stapavík.

• Létt ganga út með Selfljóti. Stapavík er falleg klettavík en þar var vörum skipað upp fram á fimmta tug síðustu aldar.

• Útsýnisskífa af Fjarðarheiði. Hægt er að fara út á hringsjána á Norðurbrún. Stórkostlegt útsýni yfir Fljótsdalshérað.

• Hvanngil. Skemmtileg gönguleið frá Möðrudal.

143

EGILSSTAÐIR Íbúar - 2.501 Þéttbýlismyndun hófst á Egilsstöðum upp úr 1944. Nú er þar blómleg byggð þar sem íbúarnir lifa mest á þjónustu við nálægar sveitir og ferðamenn. Egilsstaðir voru þingstaður til forna og þar var aftökustaður sakamanna, Gálgaás, rétt hjá kirkjunni á Egilsstöðum. Staðurinn tengist sögunni um Valtý á grænni treyju. Elsta húsið sem byggt var í Egilsstaðaþorpi var Nielsenshúsið sem reist var árið 1944. Nú er þar rekið kaffihús. Á Egilsstöðum er aðalskrifstofa Skógræktar ríkisins. Stærsti skógur landsins, Hallormsstaðarskógur, er 30 km fyrir sunnan Egilsstaði.Selskógur er útivistarsvæði austan Egilsstaða með skemmtilegum stígum og útsýni yfir ána. Minjasafn Austurlands er staðsett á Egilsstöðum og þar má fræðast um hreindýrin á Austurlandi og lífið í sveitasamfélaginu fyrr á tímum. Hinum megin við Löginn er Fellabær en bæirnir eru tengdir með brú. Á Egilsstöðum er flugvöllur.

Fardagafoss er ekki langt frá Egilsstöðum. Góð gönguleið u.þ.b. 5 km frá Egilsstaðabæ. Fossinn er við rætur Fjarðarheiðar. Frá Seyðisfjarðavegi er bílastæði og þaðan er gengið upp að í u.þ.b. 30 mín. Stórkostleg fegurð að sjá bæði meðfram gilinu og yfir. Í nágrenni Egilsstaða eru margar fallegar gönguleiðir og áhugaverðir staðir til að heimsækja en nánar er fjallað um þá í kaflanum um Fljótsdalshérað. Á Egilsstöðum er sundlaug, minigolf, gönguskíða- og reiðhjólaleiga og golfvöllur. Bærinn er þjónustu- og verslunarmiðstöð svæðisins svo þar er hægt að nálgast flest sem heimamenn og gestir þurfa á að halda.

Upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn er í Húsi handanna, en þar er líka sérverslun og gallerí með handverk og vörur frá austurlandi. Vök Baths eru heitar náttúrulaugar við Urriðavatn, í einungis 5 km kílómetra fjarlægð frá Egilsstöðum. Laugarbar eru fljótandi pottar sem staðsettir eru úti í Urriðavatni. Þar að auki eru heitar laugar við strönd vatnsins, laugarbar, ufubað, köld úðagöng og veitingasala. » Upplýsingamiðstöð: • Egilsstaðastofa, Kaupvangur 17, 700 Egilsstaðir, 470-0750, visitegilsstadir.is » Lögregla: Lyngás 15, 700 Egilsstaðir, 444-0640 » Apótek: Lyfja Egilsstöðum, Kaupvangi 6, 700 Egilsstaðir » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn, Kaupvangur 1, 700 Egilsstaðir • Íslandsbanki, Miðvangur 1, 700 Egilsstaðir • Arion banki, Miðvangur 6, 700 Egilsstaðir » Bensínstöðvar: • Orkan, Fagradalsbraut 13, 700 Egilsstaðir • Atlantsolía, Fagradalsbraut 15, 700 Egilsstaðir • N1, Kaupvangur 4, 700 Egilsstaðir • N1, Kaupvangur 4, 700 Egilsstaðir 144

• Olís Fellabær, Lagarfell 2, 700 Egilsstaðir • Orkan X, Miðvangur 13, 700 Egilsstaðir » FrisbíGolf: Egilsstaðir » Söfn: • Bókasafn Héraðsbúa, Laufskógar 1, 700 Egilsstaðir, 470-0745, fljotsdalsherad.is/is/mannlif/menning/sofn/bokasafn • Minjasafn Austurlands, Laufskógar 1, 700 Egilsstaðir, 471-1412, minjasafn.is • Héraðsskjalasafn Austfirðinga, Laufskógar 1, 700 Egilsstaðir, 471-1417, heraust.is • Menningarmiðstöð Fljótsdalshéraðs, Kaupvangur 7, 700 Egilsstaðir, 897 9479 , 471-1479, slaturhusid.is/ » Sundlaugar: • Baðhúsið, Egilsstaðir 1-2, 700 Egilsstaðir, 471-1114, lakeHótel.is • Sundlaugin Egilsstöðum, Tjarnarbraut 26, 700 Egilsstaðir, 470-0777, fljotsdalsherad.is » Matvara: • Nettó, Kaupvangur 6, 700 Egilsstaðir • Bónus, Miðvangur 13, 700 Egilsstaðir » Veitingastaðir: • N1 Restutant-Café, Egilsstaðir, 700 Egilsstaðir, 470 1235, n1.is • Gistihúsið - Lake Hótel Egilsstadir, Egilsstaðir 1-2, 700 Egilsstaðir, 471-1114, lakeHótel.is • Fjoshornid, Egilsstaðir I, 700 Egilsstaðir, 471-1580, beintfrabyli.is/egilsstadir • Hótel Eyvindará, Eyvindará 2, 700 Egilsstaðir, 471-1200, eyvindara.is • Hótel Edda Egilsstadir, Menntaskólanum, Tjarnarbraut 25, 700 Egilsstaðir, 444-4880, Hóteledda.is/is/Hótels/Hóteledda-egilsstadir • Subway, Miðvangur 13, 700 Egilsstaðir, 477-2777, subway.is • Icelandair Hótel Herad, Miðvangur 5-7, 700 Egilsstaðir, 471-1500, icelandairHótels.com/is/Hótelin/herad • Hótel Valaskjálf - 701 Hótels, Skógarlönd 3, 700 Egilsstaðir, 471-2400, valaskjalf.is • Café Nielsen, Tjarnarbraut 1, 700 Egilsstaðir, 471-2626, cafenielsen.is » Gisting: • Birta Gistihús, Tjarnarbraut 7, 700 Egilsstaðir, 860-2999, gistihusbirtu.com • Gistihúsið Egilsstaðir, Egilsstaðir 1-2, 700 Egilsstaðir, 471-1114, lakehotel.is • Gistihús Ormurinn, Fagradalsbraut 9, 700 Egilsstaðir, 4712004, ormurinn.is • Gistihús Olga, Tjarnarbraut 3, 700 Egilsstaðir, 860-2999, gistihusolgu.com • Gistihús Vínland, 700 Egilsstaðir, 893 2989 / 615-1900, vinlandhotel.is • Hótel Eyvindará, Eyvindará 2, 700 Egilsstaðir, 471-1200,

Egilsstaðir

eyvindara.is • Hótel Edda Egilsstadir, Menntaskólanum, Tjarnarbraut 25, 700 Egilsstaðir, 444-4880, hoteledda.is/is/hotels/hoteledda-egilsstadir • Hótel Valaskjálf - 701 Hótels, Skógarlönd 3, 700 Egilsstaðir, 471-2400, valaskjalf.is • Icelandair Hótel Hérað, Miðvangur 5-7, 700 Egilsstaðir, 4711500, icelandairhotels.com/is/hotelin/herad • Lyngás Gistihús - Egilsstaðir, Lyngás 5-7, 700 Egilsstaðir, 471-1310, lyngas.is • Skipalækur, Fellabær, 700 Egilsstair, 471-1324 » Tjaldsvæði: • Tjaldsvæðið á Egilsstöðum, Kaupvangur 17, 700 Egilsstaðir, 470-0750, visitegilsstadir.is • Skipalækur, Fellabær, 700 Egilsstaðir, 471-1324 » Kirkjur: • Egilsstaðakirkja, Hörgsás 1, 700 Egilsstaðir • Áskirkja - Fellum, Sunnufell 8, 700 Egilsstaðir ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Sundlaugar: Skjöldólfsstaðir, Jökuldalur, 701 Egilsstaðir, 471-2006 » Bensínstöðvar: Orkan, Shellstöð Hallormsst, 701 Egilsstaðir

» Golf: Golfklúbbur Fljótsdalshéraðs, Ekkjufell - Fellabær, 701 Egilsstaðir, golf.is/gfh » Söfn: • Sænautasel, Jökuldalsheiði, 701 Egilsstaðir, 892-8956, east.is • Icelandic craft Eik, Miðhús, 701 Egilsstaðir, 471-1320, beintfrabyli.is/midhus • Gunnarsstofa, Skriðuklaustur, 701 Egilsstaðir, 471-2990, skriduklaustur.is » Veitingastaðir: • Á Hreindýraslóðum, Skjöldólfsstaðir, Jökuldalur, 710 Egilsstaðir, 471-2006 • Klausturkaffi, Skriðuklaustur, 701 Egilsstaðir, 471-2992, skriduklaustur.is/klausturkaffi • Hálsakot Fishing Lodge, Hálsakot - Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 567-5204, strengir.is • Hótel Hallormsstaður, 701 Egilsstaðir, 471-2400, 701hotels.is • Hótel Svartiskógur, Hallgeirsstaðir, Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 471-1030 / 899-1035, svartiskogur.is • Fjalladýrð (Fjallakaffi), Reykjahlíð/Mývatn, 701 Egilsstaðir, 471-1858, fjalladyrd.is • Sámur bóndi Gistihús, Aðalból II, 701 Egilsstaðir, 471-2788, samurbondi.com • Sænautasel, Jökuldalsheiði, 701 Egilsstaðir, 892-8956, east.is • Vallanes Farm Gistihús, Vallanes, 701 Egilsstaðir, 471-1747, vallanes.is 145

GH

GISTIHÚS OLGU Tjarnarbraut 3, 700 Egilsstaðir - +354 860 2999. info@gistihusolgu.com - www.olga700.com

0.6

GH

4.5

2.2

ÓSEYRI 755 Stöðvarfjörður - +354 860 2999. gisting77@outlook.com - www.oseyri755.com

» Gisting: • Ekra Travel service, Ekra, 701 Egilsstaðir, 471-3054 / 868-0957 sumarhusekru.blogspot.com • Eyjólfsstaðir Gistihús, Fljótsdalshérað, 701 Egilsstaðir, 4712171, eyjolfsstadir.is/ • Fjalladýrð, Möðrudalur, 701 Egilsstaðir, 471-1858 / 894-8181 • Fljótsdalsgrund, Végarður, Fljótsdal, 701 Egilsstaðir, 865-1683, fljotsdalsgrund.is/ • Flúðir (Við-Bót Cottages), 701 Egilsstaðir, 471-1917 / 869-7269, annabraga@simnet.is • Gistiheimili á hreindýraslóðum, Skjöldólfsstöðum, 701 Egilsstöðum, 471-2006 • Hafursá, Hallormsstaður, 701 Egilsstaðir, 899-9028 / 893146

9428, annagerdur@gmail.com • Hálsakot Fishing Lodge, Hálsakot - Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 567-5204, strengir.is • Hótel Hallormsstadur, Hallormsstað, 701 Egilsstaðir, 471-2400, 701hotels.is • Hótel Svartiskógur, Hallgeirsstaðir, Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 471-1030, svartiskogur.is, 691-9240, eyvindara2@simnet.is • Kaldá, Kaldá 1, 701 Egilsstaðir, 618-9871, kaldalyngholt.com/ • Skipalækur, Fellahreppur, 701 Egilsstaðir, 471-1324, skipalaekur.is • Snæfell, 701 Egilsstaðir (dreifbýli), 701 Egilsstaðir, 842-4367, vjp.is • Sámur bóndi Gistihús, Aðalból II, 701 Egilsstaðir, 471-2788, samurbondi.com • Stóri Bakki, 701 Egilsstaðir, 866-5783 / 843-7634 • Stormur Cottages, Hvammur 2, 701 Egilsstaðir, 895-8713, stormurcottages.com • Stóra-Sandfell, Stóra-Sandfell 3, Skriðdalur, 701 Egilsstaðir, 471-2420, sites.google.com/site/storasandfell/ • Úlfsstaðarskógur 20, Úlfsstaðarskógur, 701 Egilsstaðir, 475-6798, vortex.is/sissi • Útnyrðingsstaðir, 701 Egilsstaðir, 471-1727 / 869-8210 / 691-9240 • Vallanes Gistihús, Vallanes, 701 Egilsstaðir, 471-1747, vallanes.is • Youth Hostel Húsey, Hróarstunga, 701 Egilsstaðir, 471-3010 / 695-8832, huseyfarm.is » Tjaldsvæði: • Fjalladýrð, Möðrudalur, 701 Egilsstaðir, 471-1858 • Fljótsdalsgrund, Végarður, Fljótsdal, 701 Egilsstaðir, 865-1683, fljotsdalsgrund.is • Hótel Svartiskógur, Hallgeirsstaðir, Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 471-1030, svartiskogur.is • Hallormsstaðaskógur Tjaldsvæði, Hallormsstaður, 701 Egilsstaðir, 849-1461 / 470-2070, visitegilsstadir.is / hallormsstadur@skogur.is • Á Hreindýraslóðum tjaldsvæði, Skjöldólfsstaðir, Jökuldalur, 701 Egilsstaðir, 471-1085 • Snæfell, 701 Egilsstaðir (dreifbýli), 842-4367, vjp.is • Sámur bóndi Gistihús, Aðalból II, 701 Egilsstaðir, 471-2788, samurbondi.com • Stóra-Sandfell Travel Service, Stóra-Sandfell 3, Skriðdalur, 701 Egilsstaðir, 471-2420 / 661-4457, sites.google.com/site/ storasandfell/ • Svartiskógur, Jökulsárhlíð, 701 Egilsstaðir, 471-1030 / 8991035 www.svartiskogur.is • Sænautasel, Jökuldalsheiði, 701 Egilsstaðir, 892-8956 » Bílaleiga: • Budget Bílaleiga, Egilsstaðaflugvöllur, 701 Egilsstaðir, 471-

Í S L E N S K T · A U S T F I R S K T · E I N S TA K T

TÆKIFÆRISGJAFIR & KORT

LISTHANDVERK KERAMIK & TRÉVARA

PÓSTERAR & BÆKUR GÆÐABÓKMENNTIR & FLOTT VEGGSPJÖLD

HLÝTT & GOTT Í ÚTILEGUNA FARMERS MARKET, GEYSIR, FELDUR O.FL.

SKARTGRIPIR & ÓHEFÐBUNDIÐ SKART KERAMIKSKART, BEIN & HORN, LEÐUR

· GJAFIR SEM ENDAST & EYÐAST · SÆLKERAKÖRFUR STÓRAR & SMÁAR · VÖR UHÖNNUN · LISTHANDVERK · AUSTFIRSKAR KRÁSIR · KERAMIK

KOMBUCHA – HRESSANDI ÁFYLLING VÖR UHÖNNUN - TEXTÍLHÖNNUN ÍSLENSK & NORRÆN NYTJAVARA

UMHVERFISVÆN NYTJAVARA HH VINNUR MEÐ UMHVERFINU

OPNUNARTÍMI Alla virka daga 14 - 18 Laugardaga 12 - 15 Lokað sunnudaga

SÆLKERAVARA ÍSLENSK & NORRÆN

Sími 471 2433 / Miðvangur 1-3 / 700 Egilsstaðir / facebook.com/hushandanna

2022, budget.is • Avis Bílaleiga, Egilsstaðaflugvöllur / Egilsstaðir Airport, 701 Egilsstaðir, 660-0623, avis.is » Kirkjur: • Áskirkja - Fellum, Áskirkja, 701 Egilsstaðir • Eiðakirkja, Eiðar/Kirkja, 701 Egilsstaðir • Eiríksstaðakirkja, Eiríksstaðakirkja, 701 Egilsstaðir • Hjaltastaðarkirkja, Hjaltastaðarkirkja, 701 Egilsstaðir • Hofteigskirkja, Hofteigskirkja, 701 Egilsstaðir • Kirkjubæjarkirkja, Kirkjubæjarkirkja, 701 Egilsstaðir • Sleðbrjótskirkja, Sleðbrjótskirkja, 701 Egilsstaðir • Vallanesskirkja, Vallaneskirkja, 701 Egilsstaðir • Þingmúlakirkja, Þingmúlakirkja, 701 Egilsstaðir • Valþjófsstaðarkirkja, Valþjófsst.kirkja, 701 Egilsstaðir

FELL ABÆR Íbúar - 398 Egilsstaðir og Fellabær mynda þéttbýliskjarnann í Fljótsdalshéraði. Þorpið vestan brúarinnar yfir Lagarfljót sem verið hefur að byggjast síðustu áratugi í landi Ekkjufells í Fellum nefnist Fellabær. Þar er forn ferjustaður og heita þar Ferjusteinar og Ferjuklettur. Eins og Egilsstaðabúar lifa íbúar Fellabæjar mest á þjónustu við ferðamenn og nágrannabyggðir en Fellabær og Egilsstaðir eru nú hluti af sveitarfélaginu Fljótsdalshéraði. » Áhugaverðir staðir: • Selskógur, fallegur skógur og merktar gönguleiðir í jaðri Egilsstaða.

• Gálgaás, Egilsstöðum, forn aftökustaður.

• Útsýnisskífan við Fénaðarklöpp, Taglarétt, gömul skilarétt og fallegt umhverfi.

FLJÓTSDALUR Hengifoss, annar hæsti foss landsins 128 m hár, er í norðanverðum Fljótsdal á móts við innri enda Lagarfljóts. Í fossbrúninni eru blágrýtislög en undir þeim sandsteinn. Í Hengifossárgili finnast steingerðir trjástofnar sem vitna um mun hlýrra loftslag enda sandsteinninn myndaður á tertíertíma. Miðja vegu frá þjóðvegi og upp að Hengifossi er annar foss í ánni, Litlanesfoss. Hann er í óvenju fallegri stuðlabergsumgjörð og með hæstu stuðlum á landinu.

Göngustígur er að Hengifossi frá bílastæði við þjóðveginn.

Valþjófsstaður í Fljótsdal er kirkjustaður og fornt höfuðból. Þar má sjá eftirgerð Valþjófsstaðarhurðarinnar frægu sem er einhver dýrmætasti gripur í eigu Þjóðminjasafns Íslands. Hurðin er frá 13. öld og er upphaflega talin hafa verið skálahurð á höfðingjasetri en síðar innri hurð í mikilli stafkirkju sem stóð á Valþjófsstað langt fram yfir siðaskipti.

Skammt innan við Valþjófsstað, um 0,8 km inni í fjallinu, 148

er langstærsta raforkuver á Íslandi, Fljótsdalsstöð (690 MW). Undir fjallshlíðinni, við innganginn að stöðinni, er stjórnstöð og spennistöð. Þetta raforkuver sér álverinu á Reyðarfirði fyrir raforku. Vatnsaflsvirkjunin í heild sinni, þ.e. stíflur, jarðgöng, orkuver, stjórnstöð og spennistöð, gengur undir nafninu Kárahnjúkavirkjun og er til sýnis eftir samkomulagi fyrir hópa og einstaklinga. Vatnið úr Hálslóni er leitt um jarðgöng austur um Fljótsdalsheiði þar sem það mætir vatni í öðrum jarðgöngum frá Ufsarlóni. Þaðan rennur vatnið í einum göngum norðaustur að inntaki efst í Valþjófsstaðafjali. Úr Fljótsdal eru um 65 km yfir að Hálslóni og Kárahnjúkastíflu.

Skriðuklaustur er fornt höfuðból í Fljótsdal.

Munkaklaustur var þar 1493-1552. Viðamikill uppgröftur á klausturminjum stóð yfir frá 2002 til 2011 og eru klausturrústirnar aðgengilegar ferðamönnum árið um kring. Gunnar Gunnarsson skáld (1889-1975) settist að á Skriðuklaustri árið 1939 og reisti þar stórhýsi teiknað af þýska arkitektinum Fritz Höger.

Gunnar flutti til Reykjavíkur 1948 og gaf þá íslensku þjóðinni Skriðuklaustur til ævarandi eignar. Þar var um áratugaskeið tilraunastöð í landbúnaði. Frá aldamótum hefur Gunnarsstofnun rekið þar menningar- og fræðasetur með margvíslegum sýningum og viðburðum.

Snæfellsstofa heitir gestastofa fyrir Vatnajökulsþjóðgarð í glæsilegri nýbyggingu á Skriðuklaustri. Þar er sýning um náttúrufar þjóðgarðsins og upplýsingar veittar um hálendið.

Snæfell er hæsta fjall á Íslandi utan jökla, 1833 metrar, og er talin virk eldstöð. Skammt frá eru Eyjabakkar, einstök gróðurvin á hálendinu þar sem gæsir í sárum eiga sér griðastað. Fjallið er fremur auðvelt uppgöngu og er þá farið frá Snæfellsskála, þar sem landverðir Vatnajökulsþjóðgarðs halda til, undir vesturhlíð fjallsins, eða frá Sandfelli sem er norðan við fjallið. Að fjallinu liggur tiltölulega góður sumarvegur af Kárahnjúkavegi og inn í þjóðgarðinn.

Laugarfell er forn áningarstaður með heitum náttúrulaugum á Fljótsdalsheiði, um 30 km akstur á bundnu slitlagi neðan úr Fljótsdal á leið í Kárahnjúka. Þar er nú hálendisgistihús og góð baðaðstaða auk fjölda gönguleiða. Óbyggðasetur Íslands er nærri botni Norðurdals, í jaðri stærstu óbyggða Norður-Evrópu. Þar er boðið upp á fjölbreytta upplifun og afþreyingu, s.s. sýningar um líf í óbyggðum og við jaðar þeirra, hestaferðir, gönguferðir, fjölbreyttar dagsferðir, lengri ferðir og sérsniðnar ferðir fyrir hópa og fyrirtæki, auk einstakrar gistingar á baðstofulofti og í gömlu íbúðarhúsi. » Áhugaverðir staðir: • Bessastaðaárgljúfur, stórbrotið gil milli Bessastaða og Skriðuklausturs.

• Hengifoss er næsthæsti foss landsins 128 m hár. www. hengifoss.is.

• Laugarfell, náttúrulaugar sem sumir telja að hafi lækningamátt.

SKELLTU ÞÉR Í SUND

AUSTURLAND SUNDLAUG EGILSSTAÐA

SUNDLAUG ESKIFJARÐAR

Tjarnarbraut, 700 Egilsstaðir +354 470 0777

Dalbraut 3a, 735 Eskifjörður +354 476 1218

SUNDLAUG FÁSKRÚÐSFJARÐAR

SUNDLAUG STÖÐVARFJARÐAR

Skólavegur 41, 750 Fáskrúðsfjörður +354 475 0570

Skólabraut 20, 755 Stöðvarfjörður +354 475 0546

SUNDLAUG NORÐFJARÐAR Miðstræti 5, 740 Neskaupstaður +354 477 1243

• Melarétt, steinhlaðin aldargömul hringlaga fjárrétt við Bessastaðaá.

• Ranaskógur, einn fegursti birkiskógur landsins á bökkum Gilsár.

• Skriðuklaustur, hús Gunnars Gunnarssonar og rústir miðaldaklausturs.

• Strútsfoss í Suðurdal, tvískiptur um 120 m hár foss í litríku hamragljúfri.

• Í Valþjófsstaðarkirkju er listilega útskorin eftirgerð af kirkjuhurð frá miðöldum.

BORGARFJÖRÐUR EYSTRI Íbúar - 122 Borgarfjörður eystri er stuttur og breiður fjörður sem gengur nyrst inn í Austfjarðafjallgarðinn. Mikið er um ljós og litfögur fjöll á svæðinu enda er þetta annað stærsta líparítsvæði landsins. Við fjörðinn stendur þorpið Bakkagerði. Landbúnaður og smábátaútgerð hafa lengstum verið aðalatvinnuvegirnir. Í útjaðri þorpsins er Álfaborg, sérstæð hamraborg sem mikil álfatrú er á, og sagt er að þar búi Borghildur álfadrottning Íslands en fjöldi álfasagna tengjast Borgarfirði. Álfaborg er friðlýst og uppi á henni er útsýnisskífa. Jóhannes S. Kjarval er alinn upp á Borgarfirði og sótti hann mikinn innblástur í náttúru staðarins og álfatrúarinnar. Smábátahöfnin við Hafnarhólma skartar bláfánanum. Við og á hólmanum eru tveir útsýnispallar til fuglaskoðunar og afar góð aðstaða til að skoða lunda frá 10. apríl til 10. ágúst.

Gistiheimilið Blábjörg er staðsett í gamla frystihúsinu og býður upp á heita potta og gufuböð, bæði inni og úti.

Einnig hægt að komast í kalt bað og sjósund. Á Borgarfirði er hægt að leigja bæði kayaka og reiðhjól. Þegar verslun bæjarins lokaði árið 2018 tóku bæjarbúar sig til og opnuðu þorpsverslun sem er í eigu bæjarbúa. Þar er gott vöruúrval nauðsynjavara og annarra fyrir heimamenn, sem og ferðamenn sem leggja leið sína til Borgarfjarðar.

Verslunina prýðir veggmynd af fuglalífi bæjarins. Í Bakkagerði eru mörg falleg hús en sérstaka athygli vekur húsið Lindarbakki sem er torfbær og næstelsta hús bæjarins, byggt árið 1899.

Ferðamálahópur Borgarfjarðar hefur staðið fyrir stikun gönguleiða í hreppnum og gefið út vandað gönguleiðakort um Víknaslóðir með helstu upplýsingum um leiðirnar en á kortinu eru á þriðja tug merktra gönguleiða. Víknaslóðir eru af mörgum taldar eitt best skipulagða göngusvæði landsins. Auðvelt er að ganga þar merktar leiðir í a.m.k.

10 daga og því upplagt að skipuleggja tvær 5 daga ferðir norðursvæði og suðursvæði. Fjölbreytt þjónusta er við göngufólk svo sem ferðaskipulag, gisting, SPA og heitir pottar, leiðsögn, flutningar (trúss) og matsala og þrír vel búnir gönguskálar í Breiðuvík, Húsavík og í Loðmundarfirði.

150

Hvítserkur er eitt sérkennilegasta og fegursta fjall landsins. Það er við akveginn til Húsavíkur og Loðmundarfjarðar. Fjallið er að miklum hluta úr flikrubergi (ignimbrite) sem er ljóst á lit. Hlið þess sem snýr að Húsavík er öll með dökkum berggöngum, þvers og kruss, sem skera sig vel frá ljósu flikruberginu og gefa því þennan einstaka svip.

Ein af merktu gönguleiðunum er upp á Kúahjalla og Hrafnatinda ofan við þorpið. Gengið upp með Bakkaá og þaðan á Hrafnatind en frá honum er einstakt útsýni yfir þorpið og Borgarfjörð allan. Áfram er gengið út Kúahjalla og niður að minnisvarða Kjarvals við Geitavík. Gangan tekur um 3 klst, og er hækkun um 350 metrar. Skammt ofan við minnisvarðann er stígur að rústum smalakofa Kjarvals neðan undir Kúahjalla.

Brúnavík er næst sunnan Borgarfjarðar. Mjög falleg og þægileg dagleið (12 km) er að ganga þangað og til baka á Borgarfjörð. Þá er farið frá Kolbeinsfjöru rétt hjá smábátahöfninni og um Brúnavíkurskarð (360 m) austan Geitfells. Nokkuð bratt er niður að bæjarstæðinu og vaða eða stikla þarf ánna ef farið er út á sandinn fyrir botni víkurinnar. Það er samt þess virði því fjaran er einstaklega litfögur. Til baka er gengið inn víkina, hvoru megin ár sem menn vilja, inn að Brotagili en þar skammt frá er göngubrú yfir ánna. Frá Brotagili er genginn vegslóði yfir Hofstrandarskarð (320 m). Þessi ganga tekur 5-6 klst eftir stikuðum leiðum og vegslóða.

Urðarhólar. Í Afrétt, innst í Borgarfirði, er fallegt framhlaup og þangað liggur stikuð 3 km létt gönguleið. Gengið er framhjá hinu fallega Urðarhólavatni og gaman er að ganga um framhlaupið og lengja þannig gönguna að vild.

Innra Hvannagil er í Njarðvík og hægt er að aka alveg að gilinu. Frá bílastæði er gengið er um 100 m upp með ánni, upp fyrir berggang sem lokar útsýni inn í gilið. Þar opnast ævintýraheimur. Fallegar bergmyndanir eru í gilbörmunum og botn árinnar er mjög sérstakur á flúðum í gilinu.

Loðmundarfjörður er um 6 km langur og 3 km breiður, opinn fyrir hafi og nær úthafsaldan óhindruð að söndum í fjarðarbotni. Í nágrenni Loðmundarfjarðar er blágrýtis-myndunin að minnsta kosti um 1000 m þykk, frá sjávarmáli til hæstu tinda. Eitt sérkennilegasta jarðfræðifyrirbrigðið í Loðmundarfirði eru án efa Loðmundarfjarðarskriður (einnig nefndar Stakkahlíðarhraun) sem mynduðust við þrjú aðskilin framhlaup eftir síðustu ísöld. Loðmundarfjörður er einnig þekktur fundarstaður merkilegra steingervinga. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Borgarfirði eystri, Heiðargerði, 720 Borgarfjörður » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Hreppsstofa, 720 Borgarfjörður » Bensínstöðvar: N1, Bakkaeyri, 720 Borgarfjörður » Sundlaugar: Blábjörg, Gamla Frystihúsið, 720 Borgarfjörður, 864-0085, blabjorg.com/ » Matvara: Búðin, Póstur og Sími, 720 Borgarfjörður

» Veitingastaðir: Álfacafé, Iðngarðar, 720 Borgarfjörður, 4729900, borgarfjordureystri.is/ferdathjonusta/matsolustadir/ alfacafe » Gisting: • Borg in Njardvik, Borg, 720 Borgarfjörður, 472-9805, borgnjardvik.is/ • Álfheimar Country Hótel, Borgarfirði eystra, 720 Borgarfjörður, 471-2010, alfheimar.com/ • Gistihús Borg, Borgarfjörður-eystri, 720 Borgarfjörður, 4729870, gistiheimilidborg.wordpress.com/ • Blábjörg Gistihús, Gamla Frystihúsið, 720 Borgarfjörður, 8640085, blabjorg.com/ • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - LoðmundarfjörðurKlyppstaður, Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, 720 Borgarfjörður, 863-5813, ferdaf.is • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - Breiðuvíkurskáli, Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, 720 Borgarfjörður, 863-5813, ferdaf.is/ index.php/is/skalar/30-breidhuvik • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - Húsavík, Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, 720 Borgarfjörður, 863-5813, ferdaf.is/index.php/ is/skalar/saga-skalanna/31-Húsavík » Tjaldsvæði: Borgarfjörður, east Iceland, Tjaldsvæði, Álfaborg, 720 Borgarfjörður, 472-9999, borgarfjordureystri.is » Kirkjur: Bakkagerðiskirkja, Bakkagerðiskirkja, 720

Borgarfjörður » Kirkjur: Klyppsstaðakirkja, Klyppsstaðakirkja, 721 Borgarfjörður » Áhugaverðir staðir: • „Víknaslóðir“ - göngusvæðið milli Héraðsflóa og Seyðisfjarðar. Þar eru m.a. Stórurð, Breiðavík, Húsavík og Loðmundarfjörður. Góður 4x4 vegur er til Breiðuvíkur og um Húsavík til Loðmundarfjarðar. Einungis opin yfir sumarmánuðina eftir veðráttu.

• Gott útivistarkort fæst víða. Skipulagðar gönguferðir.

• Plöntuskoðunarsvæði eru víða í sveitarfélaginu og óvenjumikið er um sjaldgæfar plöntur.

• Bakkagerðiskirkja, opin alla daga, altaristafla eftir Kjarval.

• Útsýnisskífa á Álfaborg og á Gagnheiði.

• Útsýnispallur á Hafnarhólma, fuglaskoðun, mikil lundabyggð, smábátahöfn með umhverfisvottun Bláfána. www.puffins.is.

• Urðarhólar innst í Borgarfirði. Falleg stikuð hringleið upp að sérkennilegri urðarskriðu.

SEYÐISFJÖRÐUR Íbúar - 673 Við botn Seyðisfjarðar stendur samnefndur kaupstaður.

Upphaf byggðar má rekja til verslunar sem hófst þar 151

um miðja 19. öld. Á síðari hluta þeirrar aldar fluttu margir Norðmenn hingað til lands til þess að stunda síldveiði og settust sumir þeirra að á Seyðisfirði, þar á meðal athafnamaðurinn Otto Wathne (1844-1898).

Mörg hús frá þessu blómaskeiði Seyðisfjarðar hafa nú verið gerð upp og setja mikinn svip á bæinn. Höfnin er góð frá náttúrunnar hendi og hafa samgöngur á sjó því jafnan verið miklar, m.a. við útlönd. Til Seyðisfjarðar var lagður sæsímastrengur frá Skotlandi árið 1906 og þar var starfrækt fyrsta símstöð á Íslandi. Í Fjarðará er að finna fyrstu riðstraumsvirkjun á Íslandi. Í seinni heimsstyrjöldinni var Seyðisfjörður ein af helstu bækistöðvum landhers og sjóhers Breta og síðan Bandaríkjamanna hér á landi. Á sumrin eru vikulegar ferðir milli Seyðisfjarðar og Danmerkur með viðkomu í Færeyjum. Í Seyðisfirði eru fjölbreyttar gönguleiðir um ögrandi fjöll. Í Seyðisfirði er Skaftfell – Myndlistarmiðstöð Austurlands. Miðstöðin er tileinkuð þróun myndlistar á Austurlandi og framfylgir þeirri viðleitni með sýningarhaldi, rekstri gestavinnustofa og fræðslustarfi. Þá þykir Seyðisfjarðarkirkja einkar glæsileg og ber hún sterk einkenni norskrar timburhúsahefðar, sem er ráðandi í gamla bænum á Seyðisfirði. Steinsnar frá Seyðisfjarðarkaupstaði er Gufufoss, lítill en álitlegur foss. Þangað er stutt að ganga frá nærliggjand bílastæði. Í Seyðisfirði er hægt að velja um fjölmargar stuttar en skemmtilegar gönguleiðir sem taka 1 til 3 klst. Sem dæmi SEYÐISFJÖRÐUR

152

má nefna leið upp í Vestdal neðanverðan. Er þá farið upp frá Háubökkum rétt utan við Vestdalsmöl en einnig má ganga upp með Vestdalsá frá Vestdalseyri. Vestdalur og Vestdalseyri eru á náttúruminjaskrá fyrir sérstæðan gróður og menningarminjar.

Austdalur. Af lengri gönguleiðum er taka hálfan til heilan dag skal bent á leið um Austdal þar sem farið er um Brekkugjá og niður í Mjóafjörð. Innar í firðinum liggur leið til Mjóafjarðar upp úr Sörlastaðaá/Hánefsdal og um Hesteyrarskarð. Austdalur og vatnasvið Austdalsár eru á náttúruminjaskrá. Önnur skemmtileg gönguleið er upp með Sörlastaðaá. Þá er einnig margt að sjá ef gengið er eftir vegaslóðum yst í firðinum, annars vegar frá flugvellinum sunnan fjarðar (í átt að Austdal og hins vegar frá Selstöðum norðan fjarðar) í átt að Brimnesi. Upp úr Sörlastaðadal er einnig hægt að komast á Gullþúfu sem er hátt í fjöllunum sunnan við kaupstaðinn. Þaðan liggur leiðin annað hvort inn að Neðri-Staf eða um Botnana og í bæinn. Þá liggur stikuð gönguleið á milli bæjanna Sunnuholts og Selstaða norðan fjarðar í Kolstaðadal og þaðan um Hjálmárdalsheiði til Loðmundarfjarðar.

Fjallagarpur Seyðisfjarðar. Gönguklúbbur Seyðisfjarðar hefur komið fyrir gestabókahirslum á sjö fjallatoppa við Seyðisfjörð. Einnig eru í hirslunum gatatangir með mismunandi munstri eftir fjalli. Hægt er að kaupa kort með fjallanöfnunum sjö og leiðarlýsingu í Upplýsingamiðstöðinni. Er þetta skemmtilegur leikur fyrir göngugarpa.

Héraðsprent

Fjarðabyggð þú ert á góðum stað

Hvert sem leiðin liggur um Austurland er ferð til Fjarðabyggðar hverrar mínútu virði. Kynntu þér fjölbreytta möguleika svæðisins í ferðaþjónustu og afþreyingu og njóttu Fjarðabyggðar í allri sinni dýrð í sumar.

FJARÐABYGGÐ

Sjáumst í Fjarðabyggð í sumar!

SIGLDU MEÐ NORRÆNU Í SUMAR

SIGLDU TIL FÆREYJA OG DANMERKUR MEÐ NORRÆNU Skoðaðu Færeyjar á leið þinni um Ísland í sumar.

Nýttu tækifærið og sigldu til Færeyja. www.smyrilline.is Smyril Line · Fornubúðir 5 · 220 Hafnarfjörður · S: 470-2803 · booking@smyrilline.is

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Seyðisfirði, Suðurgötu 8, 710 Seyðisfjörður » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn, Bjólfsgata 7, 710 Seyðisfjörður • Samkaup Seyðisfirði, Vesturvegi 1, 710 Seyðisfjörður » Bensínstöðvar: Orkan, Hafnargata 2, 710 Seyðisfjörður » FrisbíGolf: Seyðisfjörður » Golf: Golfklúbbur Seyðisfjarðar, Kúahagi / Vesturvegi, 710 Seyðisfjörður, 893-6243, golf.is/gsf » Skíðasvæði: Stafdalur, 710 Seyðisfjörður, 472-1160, stafdalur.is » Söfn: • Bókasafn Seyðisfjarðar, Austurvegur 4, 710 Seyðisfjörður, 470-2339, sfk.is/is/thjonusta/bokasafn • Skaftfell, Austurvegur 42, 710 Seyðisfjörður, 472-1632, skaftfell.is • Rarik Safnið, Fjarðarsel, 710 Seyðisfjörður, 472-1122, visitseydisfjordur.is • Tækniminjasafn Austurlands, Hafnargata 44, 710 Seyðisfjörður, 472-1696, tekmus.is » Sundlaugar: Sundhöll Seyðisfjarðar, Suðurgata 5, 710 Seyðisfjörður, 470-2340, sfk.is/is/thjonusta/ithrottir/ sundholl » Matvara: Kjörbúðin, Vesturvegur 1, 710 Seyðisfjörður 154

» Veitingastaðir: • Skaftfell, Austurvegur 42, 710 Seyðisfjörður, 472-1632, skaftfell.is • Skaftfell Bistro, Austurvegur 42, 710 Seyðisfjörður, 472-1633, skaftfell.is/bistro • Café Lára - El Grillo Bar, Norðurgata 3, 710 Seyðisfjörður, 7783340, elgrillobrew.com » Gisting: • Gistihus Sillu, Botnahlíð 10, 710 Seyðisfjörður, 865-4605, gistihussillu.com • Gistihús Ola, Botnahlíð 13, 710 Seyðisfjörður, 862-2990, Gistihúsola.com • Post-Hostel, Hafnargata 4, 710 Seyðisfjörður, 898-6242, posthostel.com • Hótel Aldan, Norðurgata 2, 710 Seyðisfjörður, 472-1277, Hótelaldan.com • Hafaldan HI Hostel, Seydisfjordur, Suðurgata 8 (reception) / Ránargata 9, 710 Seyðisfjörður, 611-4410, hafaldan.is/ » Tjaldsvæði: Seyðisfjörður Tjaldsvæði, Ránargata 5, 710 Seyðisfjörður, 472-1521, visitseydisfjordur.com » Kirkjur: Seyðisfjarðarkirkja, Bjólfsgata 10, 710 Seyðisfjörður » Áhugaverðir staðir/útivist: • Fjölbreyttar, merktar gönguleiðir um tinda, dali og fjöll.

• Fagur útsýnisstaður, útsýnispallar og göngustígar við • snjóflóðavarnargarða í Bjólfi, um 640 m hæð yfir sjávarmáli,

TÆKNIMINJASAFNIÐ LIFANDI SAFN Á SEYÐISFIRÐI Leiðin frá þá til núna. Heillandi saga nútíma lífs.

Velkomin á sýningarnar okkar.

Snertu, sjáðu og heyrðu.

1. jún-15. sept, opið 11-17 eða eftir samkomulagi.

Smiðjuhátíð Tækniminjasafnsins 24.-26. júlí Hafnargata 44, Seyðisfjörður S. 472 1696

akvegur opinn frá júní.

• Skálanes, Náttúru og menningarsetur við utanverðan fjörðinn, fjölbreytt dýralíf og stórbrotin náttúra, náttúrulífsog menningarsöguleg leiðsögn, opið yfir sumartímann, s.

6906966.

• Upplýsingamiðstöð ferðamanna, Ferjuleiru 1, s. 472-1551.

• Loðmundarfjörður, friðsæld og náttúrufegurð, s. 4721551.

• Fjallagarpur Seyðisfjarðar. Skemmtilegur leikur fyrir göngugarpa, sjá nánar í meginmáli.

• Tvísöngur, útilistaverk byggt á fimmundar tónum tónskalans, eftir Lukas Kuhne.

• „Hvað er að frétta“ útlistaverk eftir Guðjón Ketilsson, til minningar um tengingu Íslands við umheiminn í gegnum sæstreng sem kom á land á Seyðisfirði árið 1906. Hægt er að hringja í verkið í síma s. 566 1906.

• „Útlínur“ útilistaverk eftir Kristján Guðmundsson í miðbæ Seyðisfjarðar, gjöf kaupstaðarins til sjálf sins í tilefni af 100 ára afmælis kaupstaðarins 1995.

• Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/FÍ - Loðmundarfjörður/ Klyppstaður Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, s. 863-5813 ferdaf@ferdaf.is, www.ferdaf.is/index.php/is/skalar/35lodhmundarfjoerdhur.

FJARÐABYGGÐ Íbúar - 5.072 Fjarðabyggð nær frá Mjóafirði í norðri að Stöðvarfirði í suðri og er fjölmennasta sveitarfélagið á Austurlandi.

Landslagið er stórbrotið, ströndin vogskorin og fjallendi mikið. Sjávarútvegur, fiskvinnsla og álframleiðsla eru aðalatvinnuvegir í Fjarðabyggð og þar eru þrjú af stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum landsins. Bæjarkjarnar eru sex, en nafn sitt dregur sveitarfélagið af þeim sex tilkomumiklu fjörðum sem það spannar. Samfélagið hér byggir á rótgrónum sjávarþorpum með sterka innviði.

Framboð á verslun og þjónustu er fjölbreytt og er rík hefð fyrir handverki og listmunagerð. Kjöraðstæður eru fyrir útivist og náttúruskoðun. Gönguvikan „Á fætur í Fjarðabyggð“ er haldin síðustu heilu vikuna í júní, frá laugardegi til laugardags, með skipulagðar gönguferðir

fyrir alla, kvöldvökur og náttúruskóla fyrir börn.

Upplýsingar fyrir ferðamenn eru á visitfjardabyggd.is og í uppýsingamiðstöðvum Fjarðabyggðar.

MJÓIFJÖRÐUR Mjóifjörður er sunnan Seyðisfjarðar. Undirlendi lítið og há fjöll á báða vegu. Fornar gönguleiðir til grannfjarðanna eru um fjallaskörð. Fjörðurinn er einstaklega veðursæll og er, eins og nafnið gefur til kynna, bæði mjór og langur. Á seinni hluta 19. aldar reis allmikil byggð í Mjóafirði, bæði vegna síldveiða og hvalveiða. Akvegur er yfir Mjóafjarðarheiði og Slenjudal upp á þjóðveginn í Fagradal nr. 92, en hann er oft ófær yfir vetrartímann. Á vegamótum liggur leiðin til suður til Reyðarfjarðar en Egilsstaða til norðurs. Siglingar eru aðeins yfir vetrartímann og á mánudögum og fimmtudögum.

Dalatangi er einhver stórbrotnasti staður Austfjarða, á ystu nöf. Leiðin út á Dalatanga er malarvegur sem liggur út með firðinum en er samt vel fær öllum venjulegum bílum. Ekið er meðfram skriðum og hamrabrúnum, framhjá fossum og dalgilum. Austar en að Dalatanga er ekki hægt að aka. Gamli vitinn er sögufrægur og fjaran og umhverfið stórfenglegt. Tún býlisins liggja á sjávarbrúnum og við bæjarhúsin er skrúðgarður og gróðurhús.

Klifbrekkufossar er stórfengleg fossaröð innst inn í fjarðarbotni, hægra megin við þjóðveginn þegar ekið er niður af Mjóafjarðarheiðinni.

Prestagil er innst í botni fjarðarins, sunnan megin. Gilið dregur nafn sitt af prestum sem tældir voru af tröllskessu sem bjó í gilinu. » Bensínstöðvar: N1, Mjóifjörður - Brekka, 715 Mjóifjörður » Gisting: Sólbrekka, Brekka, 715 Mjóifjörður, 894-9014, mjoifjordur.weebly.com/ » Tjaldsvæði: Sólbrekka, Brekka, 715 Mjóifjörður, 894-9014, mjoifjordur.weebly.com/ » Kirkjur: Mjóafjarðarkirkja, Mjóafjarðarkirkja, 715 Mjóifjörður

155

Seyðisfjörður

REYÐARFJÖRÐUR Íbúar - 1.348 Reyðarfjörður er stærstur Austfjarða en hann er um 30 km. langur og 7 km. breiður. Þar eru góð hafnarskilyrði frá náttúrunnar hendi. Við norðanverðan botn Reyðarfjarðar stendur samnefndur bær, sem upphaflega hét Búðareyri.

Tjaldsvæði bæjarkjarnans er við Andapollinn, skammt frá innkeyrslunni í bæinn. Álver Alcoa Fjarðaáls stendur við Mjóeyrarhöfn, á utanverðum Reyðarfirði. Þar eru árlega framleidd 344.000 tonn af áli og fær álverið orku frá Fljótsdalsstöð. Sunnan Reyðarfjarðar er eyðibýlið Hrúteyri, þar sem Norðmenn höfðu höfuðstöðvar sínar fyrir síldarútveg undir lok 19. aldar (einnig á Holtastaðaeyri). Íbúafjöldi 1. jan. 2019 var 1.348.

Hildarleikar síðari heimsstyrjaldarinnar bárust hingað til lands með hernámi Breta 10. maí árið 1940. Herlið tók þá land í Reykjavík og skömmu síðar eða 1. júlí bárust leikar til Reyðarfjarðar með landtöku bresks herliðs.

Mikil umskipti urðu á bænum og er víða stríðsminjar að finna. Þéttbýlið á Reyðarfirði taldi á þessum tíma liðlega 300 íbúa, en alls dvöldu um 3.000 hermenn í hlíðinni fyrir bæinn, þar sem reistur var viðamikill spítalakampur. Þar 156

er nú Íslenska stríðsárasafnið. Í sýningum þess er áhersla lögð á að draga upp raunsanna mynd af stríðsárunum á Reyðarfirði, ógnum tímabilsins, tíðaranda og tísku. Falleg gönguleið liggur að safninu frá miðbæ Reyðarfjarðar upp með Búðará. Frá safninu liggur leiðin að Búðarárfossi og Búðarárstíflu, sem lokið var við árið 1930 þegar Rafveita Reyðarfjarðar hóf starfsemi.

Skjólsælt og vinalegt svæði er undir kjarrivöxnum hlíðum Grænafells skammt vestan við bæinn. Einnig er auðveld stikuð gönguleið á fellið frá Fagradal. Þá er stórfengleg gönguleið meðfram hinu fallega Geithúsaárgili. Stórir steinar í kjarrinu minna á álfabýli en eru framburður snjóflóða og skriða úr fjallinu. Áratugum saman var hefð að nemendur gróðursettu sitt tré í Grænafellinu og eru stór grenitré dæmi um það. í Grænafelli var löngum samkomustaður Reyðfirðinga og höfðu þeir íþróttamót sín þar. Nú er þetta vinsælt útivistarvæði íbúa og einnig góður staður til þess að viðra hunda. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Reyðarfirði, Búðareyri 8, 730 Reyðarfjörður » Bankar/Hraðbankar: • Íslandsbanki, Búðareyri 7, 730 Reyðarfjörður • Landsbankinn, Hafnargata 2, 730 Reyðarfjörður

» Bensínstöðvar: • Orkan, Búðareyri 28, 730 Reyðarfjörður • ÓB Reyðafjörður, Búðareyri 33, 730 Reyðarfjörður • Olís Reyðafjörður, Búðareyri 33, 730 Reyðarfjörður • N1, Búðargata 5, 730 Reyðarfjörður » Golf: Golfklúbbur Fjarðarbyggðar, Bakkagerði 6, 730 Reyðarfjörður » Söfn: • Tónlistarmiðstöð Austurlands, Dalbraut 2, 730 Reyðarfjörður, 476-1742, tonleikahus.is • Íslenska stríðsárasafnið, Hæðargerði, 730 Reyðarfjörður, 470-9063, stridsarasafn.fjardabyggd.is/safnid/ • Bókasafn Reyðarfjarðar, Heiðarvegur 14a, 730 Reyðarfjörður, 474-1366, fjardabyggd.is/fjardabyggd/menning/bokasofn » Matvara: Krónan, Hafnargata 2, 730 Reyðarfjörður » Veitingastaðir: Olis - Quiznos, Búðareyri 33, 730 Reyðarfjörður, 474-1147, olis.is » Gisting: Reyðarfjörður HI Hostel - Hjá Marlín, Vallargerði 9, 730 Reyðarfjörður, 892-0336, hjamarlin.is/ » Tjaldsvæði: Reyðarfjörður Tjaldsvæði, Búðareyri 7, 730 Reyðarfjörður, 776-0063, visitfjardabyggd.is/gisting/ tjaldsvaedi/tjaldsvaedi/tjaldsvaedid-reydarfirdi » Kirkjur: Reyðarfjarðarkirkja, Búðargata 1, 730 Reyðarfjörður

ESKIFJÖRÐUR Íbúar - 1.040 Eskifjörður stendur við samnefndan fjörð sem skerst inn úr Reyðarfirði. Rauðmáluð sjóhús standa í sjó fram og veita bænum einstaklega fallegt svipmót. Fólki á Eskifirði fór fyrst verulega að fjölga upp úr 1870 er Norðmenn hófu síldveiðar á Austfjörðum. Fyrsta fríkirkja á Íslandi var reist á Eskifirði árið 1884. Minnismerki um drukknaða sjómenn frá Eskifirði er eftir Ragnar Kjartansson. Sjóminjasafn Austurlands er í Gömlu Búð á Eskifirði, verslunarhúsi frá fyrri hluta 19. aldar. Á gafli hraðfrystihússins í bænum er veggmynd eftir Baltasar Samper sem lýsir sögu bæjarins.

Friðlýstur fólkvangur er á Hólmanesi við Eskifjörð sunnanverðan.

Stolt og prýði Eskfirðinga, Hólmatindur, er 985 metra hár og gnæfir yfir firðinum gegnt byggðinni. Það er krefjandi ganga upp á Hólmatind, en á tindinum geta göngugarpar kvittað fyrir komuna í gestabók.

Hólmanes milli Reyðarfjarðar og Eskifjarðar var friðlýst sem fólkvangur og að hluta til friðland árið 1973. Þar er mikið fuglalíf og sérkennilegar bergmyndanir. Hólmanes er afar ánægjulegur staður til útiveru, hvort sem er í klettum eða fjöru, en merkt gönguleið er um friðlandið.

Silfurbergsnáman Helgustöðum er ein kunnasta silfurbergsnáma í heimi. Þar var silfurberg grafið úr jörðu

frá því á 17. öld og fram á fyrri hluta 20. aldar, eða allt þar til iðnframleitt linsugler leysti silfurbergið af hólmi. Frá veginum liggur göngustígur að henni. Helgustaðanáman er friðlýst náttúruvætti og er ólöglegt að hirða silfurberg úr námunni.

Efst í Hólmahálsinum, nokkru ofan við veginn á milli Reyðar-fjarðar og Eskifjarðar er leiði völvunnar sem hefur verndað íbúa fjarðanna frá utanaðkomandi árásum um aldir. Þaðan er frábært útsýni. » Heilsugæsla: Heilsugæslustöð Eskifjarðar, Strandgötu 31, 735 Eskifjörður » Lögregla: Strandgata 52, 735 Eskifjörður » Bankar/Hraðbankar: Eskifjörður, Strandgötu 50, 735 Eskifjörður » Bensínstöðvar: • N1, Dalbraut 3d, 735 Eskifjörður • Orkan, Strandgata 13, 735 Eskifjörður » Golf: Golfklúbbur Byggðarholts, Bogahlíð 2, 735 Eskifjörður » Golf: Byggðarholt Gólfklúbbur, Strandgata 71a, 735 Eskifjörður, 892-4622, golf.is/ge » Skíðasvæði: Oddskarð, 735 Eskifjörður, 476-1465, oddsskard.is » Söfn: • Sjóminjasafn, Strandgata 39b, 735 Eskifjörður, 476-1605, visitfjardabyggd.is/menning-og-afthreying/sofn/safn/ Sjominjasafn_Austurlands • Randulffs-hús, Strandgata 96, 735 Eskifjörður, 477-1247, mjoeyri.is/veitingar.html » Sundlaugar: Sundlaug Eskifjarðar, Dalbraut 3a, 735 Eskifjörður, 476-1218, fjardabyggd.is » Matvara: Kjörbúðin, Strandgata 50, 735 Eskifjörður » Veitingastaðir: • The Eskifjörður Coffee Shop, Strandgata 10, 735 Eskifjörður, 476-1150, kaffihusid.is • Eskifjörður HI Hostel, Strandgata 86b, 735 Eskifjörður, 476-1150, hostel.is/hostels/eskifjordur-hi-hostel • Randulffs-hús, Strandgata 96, 735 Eskifjörður, 477-1247, mjoeyri.is/veitingar.html » Gisting: • The Eskifjörður Coffee Shop, Strandgata 10, 735 Eskifjörður, 476-1150, kaffihusid.is • Hótel Íbúðir Eskifjörður, Strandgata 26, 735 Eskifjörður, 8928657, Hótelibudir.net • Hótel Eskifjordur, Strandgata 47, 735 Eskifjörður, 476-0099, Hóteleskifjordur.is • Eskifjörður HI Hostel, Strandgata 86b, 735 Eskifjörður, 476-1150, hostel.is/hostels/eskifjordur-hi-hostel • Askja Gistihús, Strandgata 86b, 735 Eskifjörður, 476-1150, Hótelaskja.is 157

» Tjaldsvæði: Eskifjörður Tjaldsvæði, Strandgata 2, 735 Eskifjörður, 776-0063, visitfjardabyggd.is/gisting/ tjaldsvaedi/tjaldsvaedi/ekifjord

ESKIFJÖRÐUR

+354 470 9000 — Fax 470 9001 www.fjardabyggd.is

» Kirkjur: Eskifjarðarkirkja, Dalbraut 2, 735 Eskifjörður

NORÐFJÖRÐUR

Opið 1.6.-15.9.

0,5

2

Nánar upplýsingar á visitfjardabyggd.is

NORÐFJÖRÐUR

+354 470 9000 — Fax 470 9001 fjardabyggd@fjardabyggd.is — www.fjardabyggd.is

Opið 1.6.-15.9.

3

5

Nánar upplýsingar á visitfjardabyggd.is

GH

HJÁ MARLÍN Vallargerði 9, 730 Reyðarfjörður - +354 892-0336 / 474-1220.

bakkagerdi@simnet.is - www.bakkagerdi.net

22

158

16

11

18

12

Íbúar Neskaupstað - 1.469 Neskaupstaður er bær við norðanverðan Norðfjörð (sá fjölmennasti í sveitarfélaginu Fjarðabyggð), sem er nyrstur þriggja fjarða sem ganga inn úr Norðfjarðarflóa, hinir eru Hellisfjörður og Viðfjörður sem frægur var fyrir draugagang. Þrír dalir ganga inn af firðinum: Oddsdalur, Seldalur og Fannardalur, allir kjarri vaxnir. Á síðari hluta 19. aldar fór bærinn að vaxa. Það var þó ekki fyrr en árið 1949 að Norðfjörður komst fyrst í vegasamband við nágrannabyggðirnar. Leiðin lá um Oddsskarð, einn hæsta fjallveg á landinu, sem jafnan var erfiður yfirferðar vegna snjóþyngsla. Var því hafist handa við gerð jarðganga undir Oddsskarð á árunum 1974-1977. Göngin eru 626 m löng og eru í 632 m hæð yfir sjávarmáli. Við Oddsskarð er miðstöð vetraríþrótta fyrir Fjarðabyggð og nágrenni.

Hin 7.000 metra löngu Norðfjarðagöng opnuðu þann 11. nóvember 2017 og koma í stað Oddskarðaganga.

Neskaupstaður var áður nefndur Litla-Moskva í ljósi þess að Alþýðubandalagið naut lengi hreins meirihluta í bæjarstjórn.

Vita­poll­ur­inn, vin­s æl­a sti poll­ur Nes­kaupstaðar, stend­ur við vita bæj­ar­ins aust­a st í bæn­um (á samnefndri FB síðu má fylgjast með afdrifum pollsins). Undir lok árs 2019 samþykkti Samvinnufélag útgerðamanna Neskaupstað (SÚN) að hefja framkvæmdir við útsýnispall við Norðfjarðarvita. Safnahúsið í Neskaupstað geymir þrjú ólík söfn undir sama þaki: Náttúrugripasafnið, Myndlistarsafn Tryggva Ólafssonar og Sjóminja- og smiðjusafn Jósafats Hinrikssonar.

Snjóflóðagarðar á Norðfirði ofan Neskaupstaðar eru gríðarmikil mannvirki til varnar ofanflóðum á Norðfirði.

Gönguleiðir í og upp á mannvirkin hafa verið lagðar og útsýnið mikilfenglegt. Einnig liggja göngustígar þaðan og í fólkvanginn austan Neskaupsstaðar og ætti enginn að láta þá leið framhjá sér fara. Náttúrustígurinn í Páskahellinn er frábær.

Gerpissvæðið er sannkölluð paradís fyrir göngufólk.

Gerpissvæðið, austasti og sennilega elsti hluti landsins, á milli Norðfjarðar og Reyðarfjarðar er að verða eitt af vinsælustu göngusvæðum landsins. Hefur Ferðafélag Fjarðamanna verið ötult við að merkja þar gönguleiðir eins og víða um sveitarfélagið. Göngukort þeirra fæst í upplýsingamiðstöðvum og verslunum víða í Fjarðabyggð.

Rauðubjörg eru falleg líparítbjörg á Barðsnesi við Norðfjarðarflóa. Norðfirðingar hafa löngum sagt að glampi sólin á Rauðubjörg að kvöldi viti það á gott veður næsta dag. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Neskaupstað, Mýrargötu 20, 740 Neskaupstaður

» Lögregla: Melagata 2, 740 Neskaupstaður

afthreying/sundlaugar/sundlaug/sundlaug-nordfjarar

» Apótek: Lyfja Neskaupstað, Hafnarbraut 15, 740 Neskaupstaður

» Matvara: Kjörbúðin, Hafnarbraut 13, 740 Neskaupstaður

» Bankar/Hraðbankar: • Sparisjóður Austurlands, Egilsbraut 25, 740 Neskaupstaður • Landsbankinn, Miðstræti 26, 740 Neskaupstaður » Bensínstöðvar: • Olís Neskaupsstaður, Hafnarbraut 19, 740 Neskaupstaður • Orkan, Strandgata 17, 740 Neskaupstaður » FrisbíGolf: Neskaupsstaður » Golf: Golfklúbbur Norðfjarðar, Golfskálinn, Grænanesbökkum, 740 Neskaupstaður, 477-1165, golf.is/gn » Söfn: • Sjóminja og smiðjumunasafn Jósafats Hinrikssonar, Egilsbraut 2, 740 Neskaupstaður, 470-9000, fjardabyggd.is • Myndlistarsafn Tryggva Ólafssonar, Egilsbraut 2, 740 Neskaupstaður, 470-9063, tryggvasafn.fjardabyggd.is • Safnahúsið Norðfirði, Egilsbraut 2, 740 Neskaupstaður, 4771446, visitfjardabyggd.is/menning-og-afthreying/sofn/safn/ Safnahusid_i_Neskaupstad • Náttúrugripasafnið í Neskaupstað, Egilsbraut 2, 740 Neskaupstaður, 477-1774, visitfjardabyggd.is/menning-ogafthreying/sofn/safn/natturu » Sundlaugar: Stefánslaug, Miðstræti 15, 740 Neskaupstaður, 477-1243, visitfjardabyggd.is/menning-og-

» Veitingastaðir: • Egilsbud, Egilsbraut 1, 740 Neskaupstaður, 477-1188 • Nesbær Resaturant, Egilsbraut 7, 740 Neskaupstaður, 477-1115 • Hildibrand Hótel, Hafnarbraut 2, 740 Neskaupstaður, 4771950, hildibrandHótel.com/ • Hótel Capitano, Hafnarbraut 50, 740 Neskaupstaður, 477-1800 • Hótel Edda Neskaupstadur, Nesgata 40, 740 Neskaupstaður, 444-4860, Hóteledda.is » Gisting: • Hildibrand Hótel, Hafnarbraut 2, 740 Neskaupstaður, 4771950, hildibrandHótel.com/ • Hótel Capitano, Hafnarbraut 50, 740 Neskaupstaður, 477-1800 • Hótel Edda Neskaupstadur, Nesgata 40, 740 Neskaupstaður, 444-4860, Hóteledda.is • Karlsstaðir - Ferðafélag Fjarðamanna, Vöðlavík, Fjarðabyggð, 740 Neskaupstaður, 894-5477, ferdafelag.is/karlsstadir_ index.html » Tjaldsvæði: • Neskaupstaður Tjaldsvæði, Egilsbraut 1, 740 Neskaupstaður, 470-9000, visitfjardabyggd.is/gisting/tjaldsvaedi/ tjaldsvaedi/tjaldsvaedi-norfjarar » Kirkjur: • Norðfjarðarkirkja, Egilsbraut 14, 740 Neskaupstaður 159

• Norðfjarðarkirkja, Egilsbraut 17, 740 Neskaupstaður » Áhugaverðir staðir/útivist: • Snjóflóðavarnarvirki fyrir ofan byggðina, mikilfengleg mannvirki og skemmtilegt útsýni yfir fjörðinn.

• Ferðafélag Fjarðamanna, s. 4771790, skipulagðar gönguferðir.

• Fólkvangur Neskaupstaðar.

FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR Íbúar - 702 Byggðin stendur við norðanverðan botn Fáskrúðsfjarðar.

Talið er að staðarheitið sé dregið af Skrúði, klettaeyju við fjarðarmynnið. Á síðustu öld var Fáskrúðsfjörður helsta bækistöð franskrar skútuútgerðar á Austfjörðum. Þar var franskur konsúll, franskt sjúkrahús og frönsk kapella. Minjavernd hefur haft veg og vanda af endurgerð húsanna, sem gegna nú nýju hlutverki fyrir bæjarlífið sem hótel og safn. Í sýningunni Fransmenn á Íslandi er lifandi nærmynd brugðið upp af lífi sjómanna í frösnku slútunum sem sóttu Íslandsmið og innsýn veitt í starfsemi franska spítalans. Á Krossum, út með ströndinni að norðan, er grafreitur þar sem grafnir eru 49 franskir og belgískir sjómenn. Á tjörn í skrúðgarði bæjarins hefur þilfarsbáti Einars Sigurðssonar skipasmiðs verið komið fyrir.

Allmargar gönguleiðir hafa verið merktar í Fáskrúðsfirði.

Götuheiti í bænum eru á tveimur tungumálum, á íslensku og frönsku. Fáskrúðsfjörður hefur reynst vel staðsettur með tilliti til norðurljósaskoðunar. Wathneshúsið stendur við sjávarsíðuna, austanmegin við Franska spítalann. Það var reist árið 1882 af athafnamanninum Otto Wathne

160

og endurbyggt af Loðnuvinnslunni á Fáskrúðsfirði árið 2011 í samstarfi við húsafriðunarnefnd. Þar er nú Norðurljósahús Íslands. Á Fáskrúðsfirði er sundlaug, verslun og öll helsta þjónusta. Úti fyrir mynni Fáskrúðsfjarðar er grasi gróin klettaeyja, Skrúður. Í eynni er Skrúðshellir, hár til lofts og víður til veggja, talinn stærstur hella á Austurlandi. Í hellinum höfðust vermenn við fyrrum þegar róðrar voru stundaðir frá eynni. Mikið fuglalíf er í eyjunni og var eggja og fuglatekja stunduð á árum áður. Eyjan er friðlýst. Við utanverðan Fáskrúðsfjörð stendur lítið eyðiþorp að nafni Hafnarnes en flestir urðu íbúar rétt rúmlega 100 í upphafi 20. Aldar.

Kolfreyjustaður er prestsetur og kirkjustaður. Kirkjan sem nú stendur á Kolfreyjustað er frá árinu 1878 og hefur að geyma merka og forna kirkjumuni. Skáldbræðurnir Jón og Páll Ólafssynir ólust upp á Kolfreyjustað.

Sandfell. líparítfjall (743 m) sunnan við Fáskrúðsfjörð.

Einhver dæmigerðasti bergeitill hér á landi. Í suðurhlíðum fjallsins má sjá hvernig bergeitillinn hefur lyft upp basaltþekjunni yfir sér. Bergeitillinn er talinn vera 600 m þykkur og eitt besta sýnishorn frá tertíertíma á norðurhveli jarðar. Mjög skemmtileg og falleg gönguleið er upp á Sandfellið, tekur 2-3 klst. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Fáskrúðsfirði, Hliðargötu 60, 750 Fáskrúðsfjörður » Lögregla: Skólavegur 53, 750 Fáskrúðsfjörður » Bankar/Hraðbankar: Samkaup Fáskrúðsfirði, Skólavegi 59, 750 Fáskrúðsfjörður » Bensínstöðvar: Orkan, Búðavegur 60, 750 Fáskrúðsfjörður

» FrisbíGolf: Fáskrúðsfjörður » Söfn: • Auroras, Hafnargata 7, 750 Fáskrúðsfjörður, auroras.is • Frakkar á Íslandsmiðum Fáskrúðsfirði - Safn, Hafnargötu 12, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-1170, visitfjardabyggd.is/menningog-afthreying/sofn/safn/fransmenn-a-islandi

FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR

+354 470 9000 — Fax 470 9001 fjardabyggd@fjardabyggd.is — www.fjardabyggd.is

» Sundlaugar: Sundlaug Fáskrúðsfjarðar, Skólavegur 39, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-9045, visitfjardabyggd.is/menningog-afthreying/sundlaugar » Matvara: Kjörbúðin, Skólavegur 59, 750 Fáskrúðsfjörður » Veitingastaðir: • Café Sumarlína, Búðavegur 59, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-1575, sumarlina.is • Restaurant Söluskáli Stefáns Jónssonar, Búðavegur 60, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-1405, soluskali.com • French sailors in Iceland, Hafnargötu 12, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-1170, visitfjardabyggd.is/menning-og-afthreying/sofn/ safn/fransmenn-a-islandi » Gisting: • FossHótel Eastfjords, Hafnargata 11-14, 750 Fáskrúðsfjörður, 470-4070, islandsHótel.is/is/Hótelin/fossHótel-eastfjords • Gistihús Tunguholt, Tungu, 750 Fáskrúðsfjörður, 475-1374, fjardabyggd.is

Opið 1.6.-15.9.

1,5

0,6

Nánar upplýsingar á visitfjardabyggd.is

ANDARPOLLURINN REYÐARFIRÐI +354 470 9000 — Fax 470 9001 fjardabyggd@fjardabyggd.is — www.fjardabyggd.is

» Tjaldsvæði: Fáskrúðsfjörður Tjaldsvæði, Hafnargata 12, 750 Fáskrúðsfjörður, 776-0062, fjardabyggd.is » Kirkjur: • Fáskrúðsfjarðarkirkja, Skólavegur 69, 750 Fáskrúðsfjörður • Kolfreyjustaðarkirkja, Kolfreyjustaðarkirkja, 751 Fáskrúðsfjörður

Opið 1.6.-15.9.

STÖÐVARFJÖRÐUR Íbúar - 181 Byggðin í Stöðvarfirði myndaðist við samnefndan fjörð laust eftir 1900. Í grenndinni hafa fundist sjaldgæfar steintegundir, sem sjá má glæsileg dæmi um í Steinasafni Petru Sveinsdóttur. Stöðvarfjörður er vaxandi listamiðstöð í Fjarðabyggð. Þar er eitt fullkomnasta grafíksetur á landinu (Gallerí Snærós) sem hjónin Ríkharður Valtingojer og Sólrún Valtingojer reka. Sköpunarmiðstöðin er staðsett í gamla frystihúsinu og á sumrin er Salthúsmarkaður, glæsilegur handverks- og listmunamarkaður, í gamla salthúsinu.

Jafnadalur gengur inn úr Stöðvarfirði að norðan. Um dalinn liggur gönguleið yfir Stöðvarskarð. Innst í Jafnadal er að finna náttúrufyrirbærið Einbúa, sem samanstendur af nokkrum sérstæðum stórum steinum sem standa stakir í annars sléttu umhverfi. Í Jafnadal er einnig að finna allstóran steinboga, en hann liggur austan í Álftafelli og er um 6 m í ummál.

Við sjóinn skammt utan við Lönd er „sjávarhverinn“ Saxa.

0,2

Nánar upplýsingar á visitfjardabyggd.is

STÖÐVARFJÖRÐUR

+354 470 9000 — Fax 470 9001 fjardabyggd@fjardabyggd.is — www.fjardabyggd.is

Opið 1.6.-15.9.

0,5

6

Nánar upplýsingar á visitfjardabyggd.is 161

Eggin í Gleðivík

Saxa er sérstakt náttúrufyrirbrigði, þar sem úthafssaldan gengur inn í klettaskoru og spýtist síðan hátt upp í loft í tilkomumiklum brimgosum. Nafnið dregur Saxa af því að inni í henni saxast þönglar og þari í smátt og þeytast upp með í brimgosunum.

Súlur eru 644 m háar klettanípur á skaganum milli Stöðvarfjarðar og Breiðdalsvíkur. Lengst af voru Súlurnar taldar ókleifar þar til vorið 1970 er tveir piltar úr Stöðvarfirði Ævar Sigdórsson og Reynir Reimarsson klifu hæstu súluna, án hjálpartækja. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Stöðvarfirði, Tungötu 2, 755 Stöðvarfjörður » Bankar/Hraðbankar: Brekkan, verslun og veitingastofa, Fjarðarbraut 44, 755 Stöðvarfjörður » Bensínstöðvar: N1, Fjarðarbraut 41, 755 Stöðvarfjörður » Söfn: • Gallery Snærós, Fjarðarbraut 42, 755 Stöðvarfjörður, 4758931, snaeros.tumblr.com/ • Steinasafn Petru, Sunnuhlíð, Fjarðarbraut 21, 755 Stöðvarfjörður, 475-8834, steinapetra.is » Sundlaugar: Sundlaug Stöðvarfjarðar, Skólabraut 20, 755 Stöðvarfjörður, 475-9046, visitfjardabyggd.is/menning-ogafthreying/sundlaugar/sundlaug/sundlaug-stodvarfjarar » Matvara: Brekkan, Fjarðarbraut 44, 755 Stöðvarfjörður » Veitingastaðir: Brekkan, Fjarðarbraut 44, 755 Stöðvarfjörður, 475-8939 » Gisting: • Kirkjubær Gistihús, Fjarðarbraut 37a, 755 Stöðvarfjörður, 892-3319, kirkjubaerGistihús.com 162

• SAXA Gistihús and Café, Fjarðarbraut 41, 755 Stöðvarfjörður, 511-3055, saxa.is » Tjaldsvæði: Stöðvarfjörður Tjaldsvæði, Fjarðarbraut, 755 Stöðvarfjörður, 776 0062, visitfjardabyggd.is/gisting/ tjaldsvaedi/tjaldsvaedi/tjaldsvaedid-stodvarfirdi0 » Kirkjur: Stöðvarfjarðarkirkja, Gildrumelur 2, 755 Stöðvarfjörður

BREIÐDALSVÍK Íbúar - 129 Breiðdalur er víðlend sveit miðað við aðra dali sem ganga inn af Austfjörðum. Breiðdalur skiptist með greinilegum mörkum í þrjá hluta, Norðurdal, Suðurdal og Útsveit.

Breiðdalsvík, sem er þjónustumiðstöð hreppsins, er tiltölulega ungt kauptún og fór ekki að byggjast að marki fyrr en upp úr 1960. Þar er ærslabelgur, sundlaug og tjörn sem hægt er að vaða í á góðum dögum. Stutt frá plássinu er Meleyri, svört strönd sem gaman er fyrir barnafjölskyldur að heimsækja. Frystihúsið á staðnum hefur verið gert upp og er nú hægt að leigja sem veislusal. Þar er einnig sýning um Axel Helgason, listamanninum sem útbjó upphleypta Íslandskortið í Ráðhúsi Reykjavíkur. Á Breiðdalsvík er rekið handverksbrugghúsið Beljandi og bar þar sem hægt er að smakka afurðirnar. Á staðnum er kaupfélag þar sem heimamenn og gestir hafa sótt í meira en 60 ár. Þar er í dag rekið bæði kaffihús og verslun.

Um byggð á Breiðdalsvík er ekki vitað með fullri vissu fyrr en um 1880 er Gránufélagið lætur reisa þar vörugeymsluhús. En föst búseta er þar þó ekki fyrr en 1896 er Brynesverslun á Seyðisfirði reisir hús undir sína

starfsemi efst á Selnesi við austurkrók Selnesbótar. Vorið 1906 brann verslunarhúsið til kaldra kola og var þá sama ár reist nýtt verslunarhús vestan víkurinnar. Stendur það hús enn og mun því vera elsta hús Breiðdalsvíkur.

Gamla Kaupfélagið hefur verið endurreist og þar er nú Breiðdalssetur. Í safninu er jarðfræðisetur enda vel við hæfi þar sem Austfjarðaeldstöðin er í Breiðdalnum eins og litir fjallanna gefa til kynna. Þar er einnig stofa Stefáns Einarssonar fv. prófessors við John Hopkins háskóla í Baltimore og byggðasafn helgað Breiðdalsvík og byggðunum í kring. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Breiðdalsvik, Selnesi 44, 760 Breiðdalsvik » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Selnes 38, 760 Breiðdalsvík » Bensínstöðvar: N1, Ásvegur 18, 760 Breiðdalsvík » Söfn: • Breiðdalssetur, Gamla Kaupfélagið, 760 Breiðdalsvík, 4705565, breiddalssetur.is • Bókasafn Breiðdalshrepps, Grunnskólanum, Selnesi 23, 760 Breiðdalsvík, 470-5574, breiddalur.is/ » Sundlaugar: Íþróttahúsið Breiðdalsvík, Selnesi 25, 760 Breiðdalsvík, 470-5575, breiddalur.is » Matvara: Kaupfjelagid, Sólvellir 25, 760 Breiðdalsvík » Veitingastaðir: • Eyjar Fishing Lodge at Breiðdalsa, Eyjar, Breiðdal, 760 Breiðdalsvík, 567-5204, strengir.is • Hótel Bláfell, Sólvellir 14, 760 Breiðdalsvík, 470-0000, breiddalsvik.is/Hótel-blafell/ • Hótel Staðarborg, Staðarborg, 760 Breiðdalsvík, 475-6760, stadarborg.is » Gisting: • Eyjar Fishing Lodge at Breiðdalsa, Eyjar, Breiðdal, 760 Breiðdalsvík, 567-5204, strengir.is • Háaleiti Cottages, Skarð, 760 Breiðdalsvík, 475-6798, vortex. is/sissi • Hótel Bláfell, Sólvellir 14, 760 Breiðdalsvík, 470-0000, breiddalsvik.is/Hótel-blafell/ • Hótel Staðarborg, Staðarborg, 760 Breiðdalsvík, 475-6760, stadarborg.is • Silfurberg, Þorgrímsstaðir, 760 Breiðdalsvík, 475-1515, silfurberg.com » Tjaldsvæði: Breiðdalsvík Tjaldsvæði, Ástúni, 760 Breiðdalsvík, 470-5560, breiddalur.is/thjonusta/tjaldstaedi » Bensínstöðvar: Orkan, Skjöldólfsstaðir, 761 Breiðdalsvík » Kirkjur: Heydalakirkja, Heydalakirkja, 761 Breiðdalsvík

DJ ÚPAVOGSHREPPUR Íbúar - 364 Djúpivogur er staðsettur á norðanverðu Búlandsnesi sem aðskilur Hamarsfjörð og Berufjörð. Saga Djúpavogs sem verslunarstaðar er merk og nær allt aftur til ársins 1589 þegar Hamborgarkaupmenn fengu þar verslunarleyfi.

Vogurinn, sem þorpið heitir eftir, er góð náttúruleg höfn og þar var ein helsta útgerðarstöð Austurlands fram að aldamótunum 1900. Mörg hús í þorpinu hafa verið gerð upp á síðustu árum og eru til mikillar prýði. Yfir Djúpavogi stendur Bóndavarðan, sem talin er eiga uppruna sinn til Tyrkjaránsins 1627, vörð yfir þéttbýlinu og fjörðunum beggja vegna. Á Djúpavogi er sundlaug, golfvöllur og íþróttasalur.

Cittaslow eru alþjóðleg samtök bæja og sveitarfélaga sem leggja áherslu á að skapa mannvænt samfélag.

Djúpavogshreppur gerðist aðili að samtökunum árið 2013, fyrst íslenskra sveitarfélaga. Líttu eftir merki Cittaslow á ferð þinni um hreppinn, appelsínugulum snigli sem ber þorp á skelinni. Rauði þráðurinn í Djúpavogshreppi og Cittaslow er: „Staldraðu við og njóttu lífsins, hraði þarf ekki að vera lífsstíll.“ Papey er hefur verið á náttúruminjaskrá síðan 1975 og er á lista Alþjóðlegu fuglasamtakanna yfir mikilvæg fuglasvæði í Evrópu. Hún er stærst þeirra fjölmörgu eyja sem liggja undan ströndum Djúpavogshrepps og það rík af sel og sjófugli, þ. á m. lunda, að í gamla daga var talið að eigendur eyjunnar klæddust svokölluðum Papeyjarbuxum, sem áttu að færa hverjum sem þeim klæddist ómælt ríkidæmi. Papey dregur nafn sitt af Pöpum, þ.e. kristnum einsetumönnum frá Írlandi eða Skotlandi, sem talið er að hafi búið í eyjunni áður en norrænir menn byggðu Ísland. Í Papey er einnig elsta og minnsta timburkirkja á Íslandi, byggð árið 1807.

Langabúð er langt rautt hús sem stendur rétt ofan við höfnina á Djúpavogi. Elsti hluti Löngubúðar var byggður um 1790, sem gerir hana að einu elsta verslunarhúsi landsins. Þar er nú Menningarmiðstöð Djúpavogs - byggðasafn Djúpavogshrepps, og söfn Ríkarðs Jónssonar myndhöggvara (1888-1977) og Eysteins Jónssonar ráðherra (1906-1993), en eitt fyrsta starf Eysteins á barnsaldri var einmitt að raða upp keilum við enda keilubrautar í Löngubúð. Í Berufirði er minningarsafn um Nönnu Guðmundsdóttur.

Eggin í Gleðivík eru útilistaverk eftir listamanninn Sigurð Guðmundsson. Um er að ræða þrjátíu og fjórar nákvæmar eftirmyndir eggja jafn margra varpfugla í Djúpavogshreppi.

Eggin eru öll merkt þeirri fuglategund sem þau líkja eftir, á íslensku og latínu. Stærst eggjanna er egg lómsins sem er einkennisfugl svæðisins.

Blábjörg í Berufirði eru friðlýst náttúruvætti. Björgin eru hluti af sambræddu flikrubergi sem hefur verið kallað Berufjarðartúffið (Berufjörður acid tuff) og myndaðist í gjóskuflóði frá súru sprengigosi. Blágrænan lit bergsins má rekja til myndunar klórítsteindar við ummyndun bergsins. Óheimilt að hrófla við eða skemma á annan hátt jarðmyndanir á þessu svæði.

Teigarhorn við Berufjörð var friðlýst sem fólkvangur árið 2013 163

og þar er starfandi landvörður. Jörðin er þekkt annars vegar fyrir jarðmyndanir og hins vegar atvinnu- og menningarsögu.

Innan marka jarðarinnar er einn merkasti fundarstaður geislasteina (zeólíta) í heiminum og tengist myndun þeirra miklu berggangakerfi frá Álftafjarðareldstöðinni.

Geislasteinar frá Teigarhorni voru seldir til safna víða um heim á seinni hluta 18. aldar, en síðan 1976 hafa helstu fundarstaðir verið friðlýstir sem náttúruvætti og ólöglegt að hrófla við steindum eða fjarlægja. Á jörðinni stendur Weywadthús sem byggt var af Níels P.E. Weywadt á árunum 1880-1882. Dóttir Níels, Nicoline Weywadt, var fyrst íslenskra kvenna til að nema ljósmyndun og starfrækti ljósmyndastofu á Teigarhorni. Nicoline átti auk þess fyrstu saumavél á Austurlandi. Teigarhorn á óslegið 30,5°C hitamet Íslands. Þvottá er svo nefnd því þar er talin hafa farið fram fyrsta skírnin á Íslandi. Ólafur Noregskonungur, og þáverandi konungur yfir Íslandi, sendi Þangbrand prest utan til að snúa Íslendingum til kristinnar trúar undir lok 10. aldar og kom hann að landi við Álftafjörð. Hann hafði vetursetu hjá SíðuHalli, bónda í Álftafirði, og skírði hans heimilisfólk. Árið 1000 hafði Þangbrandi svo tekist að kristna allt Ísland. Minnisvarði var settur upp árið 1999 við Þvottá til að minnast kristnitöku Íslendinga.

Búlandstindur er 1069 m á hæð. Hann tilheyrir hópi formfegurstu fjalla á Íslandi og er einkennisfjall Djúpavogshrepps. Í góðu veðri er frábært útsýni frá tindinum, en þaðan sést allt inn að Snæfelli og Þrándarjökli, og vel út til fjarðanna. Í um 700 m hæð austur af Búlandstindi gengur fjallsrani sem nefnist Goðaborg. Sagt er að þangað upp hafi menn burðast með goð sín strax eftir kristnitökuna til þess að steypa þeim fram af fjallsgnípunni, en aðrar heimildir segja að þar hafi verið vatn sem innyfli fórnardýra voru þvegin í.

Búlandsnesið er einstaklega vel fallið til fuglaskoðunar og um það liggja ótal gönguleiðir. Fuglaáhugafélagið birds.is hefur sett upp fuglaskoðunarhús, útbúið kynningarefni um fugla sem hægt er að nálgast á upplýsingamiðstöðinni á Djúpavogi og merkt gönguleiðir sem sérstaklega eru ætlaðir til að leiða menn um ákjósanleg fuglaskoðunarsvæði.

Hálsaskógur er skógræktarsvæði Skógræktarfélags Djúpavogs og tilvalið göngusvæði. Á sumrin prýða skóginn listaverk barna úr Leikskólanum Bjarkartúni á Djúpavogi. Þá er nokkuð um tóftir og hleðslur í skóginum tengdar gamla Búlandsnesbænum, sem og útilistaverk eftir Vilmund Þorgrímsson (Vilmund í Hvarfi) úr efniviði úr skóginum. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Austurlands, Djúpavogi, Eyjalandi 2, 765 Djúpivogur » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Markarland 1, 765 Djúpivogur » Bensínstöðvar: N1, Búland 1, 765 Djúpivogur » Sundlaugar: Sundlaug Djúpavogs, Varða 6, 765 Djúpivogur, 478-8999, djupivogur.is/adalvefur/?pageid=1451 » Matvara: • Kjörbúðin, Búland 1, 765 Djúpivogur

164

• » Veitingastaðir: • Cultural Center - Langabúð, Búð I, 765 Djúpivogur, 478-8220, langabud.is • Havarí Hostel, Karlsstaðir, 765 Djúpivogur, 663-5520, havari.is • Hótel Framtíð, Vogaland 4, 765 Djúpivogur, 478-8887, hotelframtid.com • Við Voginn, Vogaland 2A, 765 Djúpivogur, 478-8860 » Gisting: • Adventura efh, Hamarsfirði, 766 Djúpivogur, 863-8380 • Berunes HI Hostel, Berunes, 765 Djúpivogur, 478-8988, hostel.is/hostels/berunes-hi-hostel • Bragðavellir Cottages, Hamarsfjörður, 766 Djúpivogur, 866-1735 • Fossárdalur, Berufjörður, 765 Djúpivogur, 820-4379, fossardalur.is • Hammersminni gistihús, Hamarsfirði, 766 Djúpivogur, 892-8895 • Havarí Hostel, Karlsstaðir, 765 Djúpivogur, 663-5520, havari.is • Hótel Framtíð, Vogaland 4, 765 Djúpivogur, 478-8887, hotelframtid.com • Klif, 765 Djúpivogur, 899-7600 • Krákhamar Apartments, Blábjörg, Álftafjörður, 766 Djúpivogur, 861-8806 • Lindarbrekka, Berufirði 766 Djúpivogur, 789-1776 • Starmýri, Álftafjörður, 766-Djúpivogur 859-4270 » Tjaldsvæði: • Fossárdalur, Berufjörður, 765 Djúpivogur, 820-4379, fossardalur.is • Berunes HI Hostel, Berunes, 765 Djúpivogur, 478-8988, hostel.is/hostels/berunes-hi-hostel • Djúpivogur Tjaldsvæði, Vogaland 4, 765 Djúpivogur, 478-8887, djupivogur.is » Kirkjur: • Djúpavogskirkja, Búland 11, 765 Djúpivogur • Berufjarðarkirkja, Berufjarðarkirkja, 766 Djúpivogur • Beruneskirkja, Beruneskirkja, 766 Djúpivogur • Hofskirkja, Hofskirkja, 766 Djúpivogur » Áhugaverðir staðir/útivist: • „Eggin í Gleðivík“, útilistaverk í Gleðivík á Djúpavogi eftir Sigurð Guðmundsson • Birds.is, fuglaskoðun og gönguleiðir í nágrenni Djúpavogs, www.birds.is – fuglar@birds.is, birds@djupivogur.is.

• Gönguleiðakort, ótal fjölbreyttar gönguleiðir. Fæst m.a. í Íþróttamiðstöð Djúpavogs.

• Teigarhorn er friðlýstur fólkvangur og náttúruvætti, teigarhorn.is • Gönguleiðakort, ótal fjölbreyttar gönguleiðir. Fæst m.a. á upplýsingamiðstöðinni, Djúpavogi.

ÉG FER Á FJÖLL VELKOMIN Í SKÁLA FERÐAFÉLAGS ÍSLANDS

FERÐAFÉLAG ÍSLANDS www.fi.is

166 MOUNTAINGUIDES.IS •

TEL: +

& Outdoor Adventures

Glacier Walks

Suðurland Suðurland nær austan frá Hvalnesskriðum vestur í Herdísarvík á Reykjanesskaga og er stærsta samfellda láglendi Íslands. Austast eru sandar og hraun og gróður rýr. Vestan Eyjafjalla er láglendið víðlendara með gras- og mýrlendi. Móberg er aðalbergtegundin en grágrýti finnst líka víða og líparít á sumum stöðum. Á Suðurlandi er fjöldi eldstöðva og jarðhitasvæða er. Af eldstöðvunum ber Heklu hæst en mestu jarðhitasvæðin eru í nágrenni Torfajökuls, í Haukadal í Biskupstungum, Hveragerði og á Hengilssvæðinu. Heitt vatn er leitt frá Nesjavöllum til Reykjavíkur. Fleiri raforkuver eru á Suðurlandi en í nokkrum öðrum landshluta.

Austur-Skaftafellssýsla nær yfir strandlengjuna á suðausturhorni landsins með hvítan Vatnajökul, stærsta jökul í Evrópu, að baki og stórskorið fjalllendi hans. Frá jöklinum ganga skriðjöklar niður á láglendið þar sem skiptast á sandar, jökulaurar og hraun. Víða eru vatnsmiklar en stuttar ár, eins og t.d. Jökulsá í Lóni, Hornafjarðarfljót, Jökulsá á Breiðamerkursandi og Skeiðará. Árnar voru öldum saman farartálmi en árið 1974 komst loks á hringvegur um landið þegar Skeiðará var brúuð. Létti þá einangrun Öræfasveitar undir hlíðum Öræfajökuls þar sem rís hæsta fjall landsins, Hvannadalshnjúkur. Í Öræfajökli er enn virk eldstöð. Í Öræfum er Bæjarstaðaskógur, einn fegursti skógur landsins, en í Skaftafelli er allmikill kjarrskógur.

Ströndin er nær öll lág og sendin. Austast er Lónsvík, þá Skarðsfjörður og loks Hornafjörður. Þetta eru lón, lukt sandrifjum. Beggja megin Lónsvíkur ganga fjallgarðar í sjó fram, þeir enda í Eystrahorni og Vestrahorni. Nálægt Vestrahorni er annar tindur sem vakið hefur lukku meðal erlendra ferðamanna síðustu ár. Er þar um að ræða Brunnhorn, en hvassir tindar þess eru taldir minna á dreka, eða jafnvel merki Leðurblökumannsins. Þar fyrir vestan tekur flöt, fjarðalaus sandströndin við allt vestur að Ingólfshöfða. Hann er hömrum girtur og þéttsetinn fugli, m.a. langvíu, álku, lunda og fýl.

Blágrýti er aðalbergtegundin vestur fyrir Breiðamerkursand en þar tekur móberg við. Víða má finna líparít, gabbró og margar tegundir djúpbergs.

Upp frá láglendi Vestur-Skaftafellssýslu austanverðu rísa lágar en brattar hlíðar og hallandi heiðalönd ofan þeirra að Vatnajökli. Í óbyggðum eru vötnin Grænalón og Langisjór.

Af ám í héraðinu má nefna Kúðafljót, þriðju vatnsmestu á landsins, og Skaftá. Ofan byggðar eru þekktar eldstöðvar, Eldgjá, Lakagígar og Katla sem síðast gaus árið 1918. Frá Lakagígum rann Skaftáreldahraun árið 1783. Það er eitt mesta hraun sem runnið hefur á jörðinni í einu gosi og barst aska frá því til meginlands Evrópu. Þéttbýlisstaðir í Vestur-Skaftafellssýslu eru Kirkjubæjarklaustur á Síðu og Vík í Mýrdal. Í nágrenni Víkur er eitt mesta kríuvarp landsins.

Strönd Rangárvallasýslu er lág, sendin og hafnlaus.

Lágsveitirnar eru vel grónar en í uppsveitum hefur land eyðst af sandfoki og uppblæstri. Frá Galtalæk liggja leiðir inn á hálendi Íslands. Margar ár koma ofan af hálendinu, Skógaá austast í sýslunni með tignarlegum Skógafossi, þá Markarfljót, Eystri- og Ytri-Rangá og Þjórsá á sýslumörkum. Í nágrenni Hvolsvallar eru söguslóðir Njálu og stutt til Fljótshlíðar og Þórsmerkur sem rómuð er fyrir fegurð.

Vestan Þjórsár tekur Árnessýsla við. Hún er nær samfellt gróið láglendi og er þar aðeins ein örugg höfn á strandlengjunni, Þorlákshöfn. Inn til landsins rísa einstök fjöll. Milli þeirra er mó- og graslendi og kjarr í UPPLÝSINGAR FYRIR FERÐAMENN Á SUÐURLANDI Höfn, Hafnarbraut 30, s. 478-1500.

Skaftafell - Skaftafellsstofa, s. 470-8300.

Kirkjubæjarklaustur, Kirkjuhvol, s. 487-4620.

Vík, Brydebúð, Víkurbraut 28, s. 487-1395.

Hvolsvöllur, Austurvegur 8, s. 487-8043. Þingvellir, þjónustumiðstöð, s. 482-2660.

Hveragerði - Sunnumörk s. 483-4601. Þorlákshöfn, Bókasafn Ölfus, s. 480-3830.

Selfoss, upplýsingamiðstöð, Eyrarvegur 3. s. 482 4241.

Vestmannaeyjar, Eymundsson, Bárustígur 2, s. 488-2555

167

hlíðum. Útverðir sýslunnar í vestri eru Bláfjöll og Hengill. Í Bláfjöllum er helsta skíðaland höfuðborgarsvæðisins en á Hengilssvæðinu eru vinsælar merktar gönguleiðir innan um rjúkandi gufu sem kemur upp úr jörðinni.

Stöðuvötn eru mörg, Þingvallavatn er þeirra stærst.

Helstu ár eru Þjórsá og Hvítá. Eftir að Sogið, sem kemur úr Þingvallavatni, sameinast Hvítá heitir vatnsfallið Ölfusá, vatnsmesta á landsins. Einn þekktasti foss landsins, Gullfoss, er í Hvítá. Á þessu svæði má finna Ullarhringinn svokallaða, þar sem hægt er að heimsækja fyrirtæki sem nota ull á umhverfisvænan og sjálfbæran hátt. Meðal fyrirtækjanna eru verslanir með ullarvörur, smáspunaverksmiðja og jurtalitunarstúdíó. Á Suðurlandi er fjöldi þekktra náttúrufyrirbæra og margir merkustu sögustaðir landsins. Þeirra fremstir eru Þingvellir, hinn forni þingstaður þjóðarinnar þar sem kristni var lögtekin árið 1000 og Skálholt þar sem biskupar sátu í átta aldir. Með nokkrum sanni má því segja að Skálholt hafi verið höfuðstaður Íslands frá 1056 til loka 18. aldar.

Landbúnaður skiptir dreifbýlisbúa Suðurlands mestu máli en í kaupstöðum og kauptúnum ber hæst sjávarútveg, vinnslu landbúnaðarafurða, verslun og þjónustu. Á jarðhitasvæðum eru öflugustu ylræktarfyrirtæki landsins.

Stærstu þéttbýlisstaðirnir eru Selfoss og Vestmannaeyjar.

HÖFN

Heimaey, þar sem byggð í Vestmannaeyjum er staðsett, er stærsta eyja við Ísland. Þar varð eldgos árið 1973 og allir íbúar eynnar voru fluttir til meginlandsins meðan á því stóð. Sjófuglalíf í Vestmannaeyjum er einstakt en lundinn er einkennisfugl eyjanna. Syðsti hluti Heimaeyjar heitir Stórhöfði, þar er syðsta byggða ból á Íslandi.

SVEITARFÉL AGIÐ HORNAFJÖRÐUR Íbúar - 1.710 Höfn stendur á nesi sem teygir sig í haf út á milli Hornafjarðar og Skarðsfjarðar og myndar bærinn ásamt nágrannabyggð sinni Sveitarfélagið Hornafjörð. Byggð á Höfn hófst á seinni hluta 19. aldar þegar Ottó Tuliníus (1869-1948) flutti verslun sína frá Papósi til Hafnar.

Standa verslunarhús hans enn og hefur sölubúðin verið flutt á sinn upprunalega stað á hafnarsvæðinu þar sem rekin er upplýsingamiðstöð ferðamanna og gestastofa Vatnajökulsþjóðgarðs á Höfn. Mikligarður var, auk verbúðar, undirstaða samfélags- og atvinnuþróunar á Höfn þar sem fram fóru samkomur af ýmsum toga og var hjarta mannlífs á svæðinu. Verið er að gera upp Miklagarð og í gömlu verbúðirnar hefur nú flust skapandi iðnaður, vinnustofur listamanna og gallerí.

Listamaðurinn Svavar Guðnason (1909-1988) fæddíst á Höfn. Hann var einn af þekktari málurum 20. Aldarinnar og meðlimur evrópska avant-garde listahópsins CoBrA. Þegar hann lést ánafnaði ekkja hans verk hans sveitarfélaginu Hornafirði og urðu þau grunnurinn að Listasafni Svavars Guðnasonar, sem safnar verkum listamanna frá suðausturlandi. Listasafnið er hluti af Menningarmiðstöð Hornafjarðar ásamt byggða-, bóka- og skjalasafni staðarins. Hafnarbúar eru stoltir af humarveiðum sínum og vinnslu og ár hvert er haldin Humarhátíð á Hornafirði.

Auk þess að vera blómleg sjávarbyggð hefur Höfn löngum verið miðstöð verslunar í Austur-Skaftafellssýslu. Innan marka bæjarins er Ósland, friðlýstur fólkvangur.

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Höfn, Vikurbraut 31, 780 Höfn » Lögregla: Hafnarbraut 36, 780 Höfn » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn, Hafnarbraut 36, 780 Höfn » Bensínstöðvar: • Olís Hornafjörður, Hafnarbraut 45, 780 Höfn • N1, Sæbraut, 780 Höfn • N1, Vesturbraut 1, 780 Höfn » FrisbíGolf: Höfn » Golf: Golfklúbbur Hornafjarðar, Dalbraut, 780 Höfn, 478-2197, golf.is/ghh 168

» Söfn: Menningarmiðstöð Hornafjarðar, Litlabrú 2, Nýheimar, 780 Höfn, 470-8050, hornafjardarsofn.is

H HÓTEL JÖKULL Nesjum - 781 Hornafjörður - +354 478 1400 - Fax 78 1401. info@hoteljokull.is - www.hoteljokull.is

» Sundlaugar: Sundlaugin Höfn, Víkurbraut 9, 780 Höfn, 470 8477, hornafjordur.is/thjonusta/ithrottir-og-tomstundir/ sundlaug/ » Matvara: • Nettó, Litlabrú 1, 780 Höfn » Verslun: Handraðinn – Hafnarbraut 34b, 780 Höfn, 868-7028 » Veitingastaðir: • Humarhöfnin Restaurant, Hafnarbraut 4, 780 Höfn, 478-1200, humarhofnin.is • Kaffi Hornið, Hafnarbraut 42, 780 Höfn, 478-2600, kaffihorn.is/ • Íshúsið Pizzeria Restaurant, Heppuvegur 2a, 780 Höfn, 4781230, ishusidpizzeria.is • Pakkhús restaurant, Krosseyjarvegur 3, 780 Höfn, 478-2280, pakkhus.is • Ósinn (Hótel Höfn), v/Víkurbraut, 780 Höfn, 478-1240, Hótelhofn.is • Z Bistro, Víkurbraut 2, 780 Höfn, 478-2300 • Otto Matur og drykkur, Hafnarbraut 2, 780 Höfn, 478-1818 • Hafnarbúðin, Ránarslóð 2, 780 Höfn, 478-1095 » Gisting: • Milk Factory Guesthouse, Dalbraut 2, 780 Höfn, 478-8900, milkfactory.is • Aurora Inn, Dalbraut 4, 780 Höfn, 864-1847 • House On The Hill, Fiskhóll 11, 780 Höfn, 478-1234, houseonthehill.is • Gistihús Dyngja, Hafnarbraut 1, 780 Höfn, 866-0702, dyngja. com • Höfn Guesthouse, Hafnarbraut 21, 780 Höfn, 844-6038, hofnguesthouse.is • Gistihús Hafnarnes, Hafnarnes, 780 Höfn, 844-6175, hafnarnes.is

GH LAMBHÚS Lambleiksstadir - 781 Höfn - + 354 662 1029. www.lambhus.is - info@lambhus.is

*

115

7

2

41

41

*OPEN:

May-15th Oct.

7

• Lilja Gistihús, Hólabrekka 2, 781 Höfn, 892-4088, lilja.is • Höfn HI Hostel, Hvannabraut 3, 780 Höfn, 478-1736, hostel.is/ hostels/hofn-hi-hostel • Gistihús Hvammur, Ránarslóð 2, 780 Höfn, 478-1503, hofnaccommodation.is • Hótel Edda Höfn, Ránarslóð 3, 780 Höfn, 444-4850, hoteledda.is • Glacier Inn, Silfurbraut 40, 780 Höfn, booking.com/hotel/is/ glacier-inn.is.html • Hótel Höfn, v/Víkurbraut, 780 Höfn, 478-1240, hotelhofn.is • Höfn Inn, Vesturbraut 3, 780 Höfn, 478-1544, hofnaccommodation.is • Glacier Inn, Silfurbraut 40, 780 Höfn, booking.com/Hótel/is/ glacier-inn.is.html • Hótel Höfn, v/Víkurbraut, 780 Höfn, 478-1240, Hótelhofn.is • Hofn Inn, Vesturbraut 3, 780 Höfn, 478-1544, hofnaccommodation.is » Tjaldsvæði: • Höfn Tjaldsvæði, Hafnarbraut 52, 780 Höfn, 478-1606, Tjaldsvæði.is • Haukafell, 781 Hornafirði, Mýrar » Kirkjur: • Hafnarkirkja, Hafnarbraut 40, 780 Höfn • Hafnarkirkja, Kirkjubraut 39, 780 Höfn » Áhugaverðir staðir/útivist: • Gönguslóðir um Höfn og næsta nágrenni: Friðland í Óslandi, útivistarsvæði, fjölskrúðugt fuglalíf og vinsæl gönguleið.

• Göngustígur með jöklasýn á strandlengjunni á Höfn. ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Bensínstöðvar: N1, Nesjar, 781 Höfn » Söfn: Þórbergssetur, Hali, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1078, thorbergur.is

169

» Veitingastaðir: • Arnanes Restaurant, Árnanes, 781 Höfn, 478-1550, arnanes.is • Þórbergssetur, Hali, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1078, thorbergur.is • Jón Ríki, Hólmur, 781 Höfn, 478-2063, holmurinn.is/iceland. html • FossHótel Vatnajökull, Lindarbakki, 781 Höfn, 478-2555, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudausturlandi/ fossHótel-vatnajokull/ • Brunnhóll, Mýrar, 781 Höfn, 478-1029, brunnholl.is • Smyrlabjörg country Hótel, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1074, smyrlabjorg.is » Gisting: • Lækjarhús, Borgarhöfn 5, 781 Höfn, 867-0493, beiceland.is/ laekjarhus-i-sudursveit • Dilksnes, Dilksnes, 781 Höfn, 478-1920, dilksnes.com/is/ • Hólmur, Hólmur, 781 Höfn, 478-2063, holmurinn.is/iceland • Haukaberg House, Hraunhóll 7, 781 Höfn, haukaberg.is • Kálfafellstaður bed and breakfast, Kálfafellstaður, 781 Höfn, 478-8881, kalfafellsstadur.is • Lambhús Cottages, Lambleiksstaðir, 781 Höfn, 662-1029, lambhus.is • FossHótel Vatnajökull, Lindarbakki, 781 Höfn, 478-2555, fosshotel.is/is/fosshotel/fosshotel-a-sudausturlandi/ fosshotel-vatnajokull/ • Stafafell Travel Service, Lón, 781 Höfn, 478-1717, stafafell.is • Brunnhóll, Mýrar, 781 Höfn, 478-1029, brunnholl.is • Hótel Glacier, Nesjum, 781 Höfn, 478-1400, hoteljokull.is • Nýpugarðar, Nýpugarðar, 781 Höfn, 893-1826, glacierview.is/ • Gistihús Stekkatún, Skálafell 2, 781 Höfn, 474-1255, heyiceland.is/is/gisting/detail/891/guesthouse-stekkatun • Skálafell, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1041, skalafell.net • Vagnsstaðir HI Hostel, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1048, hostel. is/hostels/vagnsstadir-hi-hostel • Vagnsstadir HI Hostel, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1048, hostel. is/hostels/vagnsstadir-hi-hostel • Hali, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1073, hali.is • Smyrlabjörg country Hótel, Suðursveit, 781 Höfn, 478-1074, smyrlabjorg.is • Gerði Gistihús & Hrollaugsstaðir, Suðursveit, 781 Höfn, 8460641, gerdi.is

ÍSHÚSIÐ PIZZERIA Heppuvegur 2a, 780 Höfn í Hornafirði | 478-1230 www.ishusidpizzeria.is

• Kálfafellsstaðarkirkja, Kálfafellsst.kirkja, 781 Höfn • Stafafellskirkja, Stafafellskirkja, 781 Höfn

Í RÍKI VATNAJÖKULS Lón (Lónssveit) heitir austasta sveit AusturSkaftafellssýslu og þar með Suðurlands. Sveitin er rómuð fyrir náttúrufegurð. Fjöll ganga fram í sjó beggja megin sveitarinnar, Eystrahorn og Vestrahorn, Lónsvík er milli þeirra. Austurhluti Lónsfjarðar er kallaður Lón.

Ofan við lónin er allbreitt undirlendi, að mestu aurar og möl sem Jökulsá í Lóni hefur borið fram. Hún skiptir sveitinni í Suður-Lón og Austur-Lón. Úr Lóni var farið um Almannaskarð til Hornafjarðar. Þaðan er eitt hið fegursta útsýni á Íslandi en nú hafa verið gerð göng milli sveitanna. Íbúar í Lóni urðu flestir á síðustu árum 19. aldar næstum 300, en nú eru þeir innan við 50. Blágrýti

Þórbergssetur

- Hali Suðursveit

» Tjaldsvæði: Stafafell Travel Service, Lón, 781 Höfn, 478-1717, stafafell.is » Bílaleiga: Avis Bílaleiga, Flugvöllurinn Höfn / Höfn Airport, 781 Höfn, 660-0607, avis.is • Bílaleiga Akureyrar, Álaugarvegi 1, 780 Höfn » Kirkjur: • Bjarnaneskirkja, Bjarnaneskirkja, 781 Höfn • Brunnhólskirkja, Brunnhólskirkja, 781 Höfn 170

Safn - Sýningar - Veitingastaður Opið allan ársins hring 8:00 - 21:00.

478-1078/867-2900 - hali@hali.is

Hálendismiðstöð Hrauneyjum, upplýsingamiðstöð Umhverfisstofnunar og Vatnajökulsþjóðgarðs

nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

Landvörður á vakt 1. júní - 15. september kl. 9:00-18:00 Sprengisandsleið, 851 Hellu Sími: 842-4376/842-4238

GH

HALI COUNTRY HOTEL Suðursveit, 781 Hornafjörður +354 478-1073 / 867-2900 | hali@hali.is - www.hali.is

35 rooms w/ private bath.

90

Two luxury apartments.

Restaurant at Þórbergssetur.

er aðalbergtegundin en víða setja líparít, gabbró og fleiri fágætar bergtegundir sterkan og fallegan svip á fjöllin og gera sveit og öræfi að mikilli ferðamannaparadís. Stafar litadýrð fjallanna í innanverðu Lóni frá megineldstöð sem þar var virk fyrir um 9 milljónum ára. Vegur er frá Stafafelli meðfram Jökulsá austanverðri inn að tjaldsvæði við Smiðjunes. Frá Smiðjunesi er vinsæl gönguleið inn á Lónsöræfi en göngubrú var smíðuð yfir Jökulsá árið 2002 við Eskifell. Jeppavegur liggur af þjóðvegi upp aurana sunnan Jökulsár áleiðis inn á Lónsöræfi.

Lónsöræfi eru víðáttumiklar óbyggðir austan Vatnajökuls og upp af Lóni. Landið er sundurskorið af giljum og gljúfrum. Mikið líparít og mjög litríkt landsvæði. Einnig finnast víða holufyllingar og fagrir steinar. Gróður er gróskumikill. Hreindýr sjást oft á Lónsöræfum. Svæðið er einkar áhugavert gönguland en ferðafélögin í AusturSkaftafellssýslu og á Fljótsdalshéraði byggðu gistiskála á leiðinni frá Kollumúla að Snæfellsskála. Svæðið var gert að friðlandi árið 1977.

Vestrahorn er eitt af fáum fjöllum hér á landi sem nær eingöngu er gert úr djúpbergstegundinni gabbró. Gengt er fyrir fjallið með sjónum en það er hrikaleg leið og ekki greiðfær. Vestan við Vestrahorn gengur Stokksnes í sjó fram. Þar var eftirlitsstöð varnarliðs NATO. (Gönguleiðin um hornið er ágætlega fær).

Skammt austan við bæjarhverfið Borgarhöfn er Hálsaós, útfall Hestgerðislóns. Frá Hálsum, sem eru lágir klettar við ósinn að vestan, var mikið útræði fyrr á öldum.

Munnmæli herma að Norðlendingar hafi gengið yfir þveran Vatnajökul til róðra í Hálsaósi. Árið 1575 varð mikið sjóslys úti fyrir ströndinni er nær 100 menn drukknuðu af 17 bátum á einum degi. Er talið að eftir það hafi róðrar lagst niður á þessum slóðum. Á Hala í Suðursveit fæddist Þórbergur Þórðarson skáld (1889-1974). Í Þórbergssetri eru sýningar 172

helgaðar sögu Suðursveitar og lífi og verkum Þórbergs Þórðarsonar rithöfundar. Í Þórbergssetri er fjölbreytt menningarstarfsemi, safn, minjagripasala og veitingahús.

Jökulsá á Breiðamerkursandi er 1500 m langt jökulfljót sem kemur úr djúpu lóni (100 m) við rönd Breiðamerkurjökuls. Jökulsá var hinn versti farartálmi og oft farið yfir jökulinn í stað árinnar. Jökulsá var brúuð á árunum 1966-1967 en brúnni stendur nú ógn af landbroti sjávar. Í kjölfar hlýnandi loftslags eftir 1920 urðu miklar breytingar á svæðinu og lón, til dæmis Jökulsárlón, fór að myndast milli Breiðamerkurjökuls og jökulöldu úti við sjóinn. Lónið er hyldjúpt og hefur mestur hluti þess orðið til eftir 1950. Stórir ísjakar sem brotnað hafa úr jöklinum fljóta á lóninu og gera það tilkomumikið. Er Jökulsárlón orðið vinsæll ferðamannastaður og hefur verið notað við kvikmyndatökur.

Ingólfshöfði er klettahöfði (76 m) í sjó fram beint suður af Öræfajökli. Hann er hömrum girtur á alla vegu nema að norðvestan þar sem hann er auðveldur uppgöngu. Við Ingólfshöfða á Ingólfur Arnarson að hafa tekið land og dvalið sinn fyrsta vetur. Ingólfi var reistur þar minnisvarði á þjóðhátíðarárinu 1974. Ingólfshöfði er þéttsetinn fugli, einkum lunda. Fagurt útsýni er frá Ingólfshöfða og útsýni gott. Þangað eru farnar áætlunarferðir frá Fagurhólsmýri, ökutækið er dráttarvél með heyvagni. Öræfajökull er hæsta fjall landsins en Hvannadalshnjúkur (2110 m), er í Öræfajökli sunnan í Vatnajökli. Öræfajökull er megineldstöð með öskju (sigkatli) um 12 km að þvermáli.

Skörð eru á öskjubarminum sem jökullinn skríður út um og myndar skriðjökla sem teygja sig niður á láglendið. Öræfajökull er virk eldstöð og hefur gosið tvisvar eftir landnám, árin 1362 og 1727. Hvannadalshnjúkur er á vesturbrún öskjunnar og rís um 300 m yfir hjarnsléttuna í kring. Hvannadalshnjúkur úr bergtegundinni líparíti. Þeir sem með vissu klifu fyrstir Hvannadalshnjúk voru norskur landmælingamaður, að nafni Hans Frissk, og Jón Árnason hreppstjóri á Fagurhólsmýri árið 1813.

Nokkur ferðaþjónustufyrirtæki skipuleggja gönguferðir á Öræfajökul og víðar um nágrennið. Öræfi eru vestasta sveitin í Austur-Skaftafellssýslu, frá Breiðamerkursandi og að Skeiðará. Fyrrum hét þessi sveit Hérað, Litlahérað eða Sveitin milli sanda en í kjölfar gífurlegs goss í Öræfajökli árið 1362 eyddist byggðin og fékk hún þá nafnið Öræfi. Er talið að a.m.k.

24 bæir hafi farið í eyði í kjölfar gossins og vatnsflóðsins sem því fylgdi. Landslag er víðast hvar stórbrotið í Öræfum og gróður óvenjulega gróskumikill. Lengst af hefur einangrun sveitarinnar verið mjög mikil. Ströndin hafnlaus, Vatnajökull að baki og beljandi jökulár til beggja handa. Kaupstaðarleiðin var löng því fara þurfti alla leið til Eyrarbakka eða austur á Djúpavog. Þessari einangrun var aflétt fyrst með brú yfir Jökulsá á Breiðamerkursandi árið 1967 og síðan komust Öræfi í þjóðbraut við opnun hringvegarins yfir Skeiðarársand árið 1974. Í Vatnajökulsþjóðgarði er mikilfenglega náttúru að finna.

Skaftafell er vinsæll dvalarstaður ferðamanna á sumrin.

Skaftafell er fyrrum þingstaður og stórbýli í Öræfum.

Staðarins er fyrst getið í Njálssögu en þar bjó þá Þorgeir,

bróðir Flosa í Svínafelli. Vegna mikils aurframburðar Skeiðarár í Grímsvatnahlaupum varð að flytja bæjarstæðið upp í Skaftafellsheiðina. Heimaland Skaftafells er tunga milli tveggja dala með skriðjöklum í. Að vestan er Morsárjökull en að austan Skaftafellsjökull. Mjög gott útsýni er frá Skaftafelli. Í vesturhlíðum Morsárdals er Bæjarstaðarskógur, einn af hávöxnustu birkiskógum landsins. Blómskrúð er mikið í Skaftafelli og veðursæld.

Alls hafa verið greindar þar 210 tegundir háplantna.

Skeiðará er mikið jökulfljót sem kemur undan Skeiðarárjökli. Allt vestara útfall Skeiðarár rennur nú í Gígjukvísl. Fljótið var mikill farartálmi fyrr á öldum og það var ekki fyrr en árið 1974 sem það var brúað og hringvegur kringum Ísland opnaðist. Ýmsar stórfenglegar gönguleiðir er að finna í Skaftafelli. Í Skaftafelli eru engir akvegir nema heimreiðin að bæjunum. Bílastæði eru við tjaldsvæðið en frá því liggja gönguleiðir um Skaftafellsheiði og Skaftafellsfjöll. Öllum er frjálst að ganga um þjóðgarðinn en ætlast er til að merktum gönguleiðum sé fylgt þar sem þær eru.

Malbikaður göngustígur liggur að Skaftafellsjökli sem gerir ferð þangað auðvelda fyrir þá sem eiga erfitt með göngu jafnt sem aðra. Landverðir þjóðgarðsins bjóða nú upp á fjölbreytilegar gönguferðir undir leiðsögn, þær eru auglýstar í þjónustumiðstöðinni en þar er líka fróðlega sýningu að finna um náttúru og mannlíf í Skaftafelli. Sem dæmi um gönguleiðir má nefna Giljaleið að Svartafossi, hún tekur um 2 klst., gönguleið á Sjónarsker eða að rótum Skaftafellsjökuls. Af lengri leiðum (5-10 klst.) má nefna gönguleið á Kristínartinda, að upptökum Skeiðarár og í Bæjarstaðarskóg. » Bensínstöðvar: • N1, Fagurhólsmýri Öræfum, 785 Öræfi » Bensínstöðvar: • Orkan, Skaftafell 2 Bensínst, 785 Öræfi » Veitingastaðir: • Fjallsárlón Bistro, Fjallsárlón, 785 Öræfi, 666-8006, fjallsarlon. is • Hótel Skaftafell, Freysnes, Öræfum, 785 Öræfi, 478-1945, Hótelskaftafell.is • FossHótel Glacier Lagoon, Hnappavöllum, 785 Öræfi, 5148300, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudausturlandi/ fossHótel-glacier-lagoon • Glacier Goodies, Skaftafell, 785 Öræfi, 858-1755 • Skaftafell Visitor Centre, Skaftafell, Skaftafellsstofa, 785 Öræfi, 470-8300, vatnajokulsthjodgardur.is » Gisting: • Hótel Skaftafell, Freysnes, Öræfum, 785 Öræfi, 478-1945, Hótelskaftafell.is • FossHótel Glacier Lagoon, Hnappavöllum, 785 Öræfi, 5148300, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudausturlandi/ fossHótel-glacier-lagoon • Vesturhus Hostel, Hof, Öræfum, 785 Öræfi, 854-5585,

vesturhus.is • Litla-Hof, Öræfi, 785 Öræfi, 478-1670, heyiceland.is/is/gisting/ detail/758/litla-hof-in-oraefi • Hótel Hof I, Öræfi, 785 Öræfi, 478-2260, hof1.is • Svínafell Tourist Service, Svínafell, 785 Öræfi, 478-1765, svinafell.com » Tjaldsvæði: • Skaftafell Visitor Centre, Skaftafell, Skaftafellsstofa, 785 Öræfi, 470-8300, vatnajokulsthjodgardur.is » Kirkjur: Hofskirkja, Hofskirkja, 785 Öræfi » Áhugaverðir staðir/útivist: • Stafafellsfjöll, Lónsöræfi, svæðið í kringum Horn, Ketillaugarfjall.

• Hoffellsjökull, Nesjum, Vatnajökulsþjóðgarður, og náttúruperlur í nágrenni hans, merktar gönguleiðir.

• Haukafell á Mýrum, kjarrivaxið fell í nábýli við jökul, merktargönguleiðir.

• Fláajökull, merktar gönguleiðir.

• Heinaberg, Vatnajökulsþjóðgarður, merktar gönguleiðir.

• Hjallanes við Skálafell, Vatnajökulsþjóðgarður, merkt gönguleið.

• Staðarfjall í Suðursveit, slóðir Þórbergs Þórðarsonar, merkt gönguleið frá skógarreit undir fjallinu að Klukkugili.

• Fjallsárlón, svæðið við Kvíármýrarkamba.

• Jöklastígur leggur 1: Breiðármörk 15 km. gönguleið milli Jökulsárlóns, Breiðárlóns og Fjallsárlóns.

• Leggur 2 frá Haukafelli á Mýrum að Skálafelli í Suðursveit. Kort af þessum o.fl. gönguleiðum seld í Upplýsingamiðstöðvum.

SK AFTÁRHREPPUR Íbúar - 627 Skaftárhreppur varð til árið 1990 við sameiningu fimm hreppa og nær yfir 7% af flatarmáli Íslands. Hreppurinn tók þátt í verkefni Byggðastofnunar, Brothættum byggðum, þar til árið 2019 og tekist hefur að snúa þróuninni við svo íbúum er ekki lengur að fækka á svæðinu. Í Skaftárhreppi eru mörg kennileiti og alþekktar náttúruperlur svo sem Fjaðrárgljúfur, Lakagígar, Langisjór, Eldgjá, Orustuhóll, Dverghamrar og Núpsstaðaskógur ásamt Lómagnúp. Systrastapi og Systrafoss eru vinsælt myndefni og áfangastaðir þeirra er ferðast um landið. Úr Skaftárhreppi er stutt í vinsæla ferðamannastaði eins og Landmannalaugar, Skaftafell, Jökulsárlón og Svörtu fjöru í Mýrdalshrepp.

Fjaðrárgljúfur er mikilfengleg náttúrusmíð um 10 km vestan við Kirkjubæjarklaustur sem talið er að hafi myndast á síðjökulstíma fyrir um 9 þúsund árum. Fjaðrá fellur þar fram af heiðarbrúninni í breiðu og fallegu móbergsgljúfri sem er vel þess virði að gefa nánari 173

gaum. Einfaldast er að aka að gljúfrinu eftir Lakavegi/ Holtsvegi og ganga síðan upp með því til að skoða móbergsmyndanir og höggmyndir náttúrunnar betur. Það er einnig hægt að ganga upp eftir gljúfrinu sjálfu, en þá má búast við að talsvert þurfi að vaða. Fjaðrárgljúfur er á náttúruminjaskrá.

Dverghamrar eru sérkennilegir stuðlabergshamrar á Austur-Síðu, skammt austan við bæinn Foss, neðan þjóðvegar. Tvær klettaborgir mynda kví eða skeifu.

Landslag í Dverghömrum hefur orðið til við brimrof þegar sjávarstaða var hærri í ísaldarlok. Dverghamrar eru friðlýstir.

Kirkjugólf, skammt frá Kirkjubæjarklaustri, er sérstætt „gólf“. Kenning jarðfræðinga er sú að þar sjái ofan á stuðlabergsþyrpingu sem sjór hefur rofið og líkist mjög manngerðu hellugólfi. Kirkjugólfið var friðlýst árið 1987.

KIRKJUBÆJARKLAUSTUR Íbúar - 196 Kirkjubæjarklaustur heitir þéttbýli á Síðu. Þar er hótel og verslunarmiðstöð héraðsins. Á Kirkjubæ segir Landnáma að Papar hafi fyrst sest að. Þar var stofnað nunnuklaustur árið 1186 sem stóð til siðaskipta. Ýmsar þjóðsögur eru tengdar klaustrinu, þ.á m. um Systrastapa sem er vestan við túnið á Kirkjubæ. Kirkja var á Kirkjubæjarklaustri til ársins 1859 og í kirkjugarðinum er leiði Jóns Steingrímssonar eldklerks (1728-1791). Jón var prestur í byggðarlaginu þegar gaus í Lakagígum og Skaftáreldar brunnu. Þann 20. júlí 1783 flutti hann hina frægu Eldmessu en það var trú manna að hún hafi stöðvað hraunrennslið í farvegi Skaftár vestan Systrastapa. Árið 1974 var minningarkapella um séra Jón vígð á Kirkjubæjarklaustri.

Kirkjubæjarstofa er menningar- og fræðslusetur á Kirkjubæjarklaustri. Sérkennilegur blettur, sem kallaður er Kirkjugólf, er ekki langt frá bænum en þar sér ofan á stuðlaberg og lítur út eins og hellum sé raðað mjög vandlega og reglulega af mannahöndum. Kirkjugólf var friðlýst 1987 sem náttúruvætti og miðast friðlýsingin við 10 m breiða spildu umhverfis það.

Skaftárstofa er gestastofa Vatnajökulsþjóðgarðs í félagsheimilinu á Kirkjubæjarklaustri. Þar er jafnframt upplýsingamiðstöð fyrir Skaftárhrepp og býðst gestum að skoða sýninguna “Mosar um mosa frá mosum til mosa” og horfa á heimildarmyndina Eldmessa án endurgjalds en það er stutt en áhrifarík heimildarmynd um Skaftárelda og áhrif þeirra.

Kirkjubæjarklaustur er innan Kötlu Jarðvangs. Í nágrenni Kirkjubæjarklausturs eru mörg tilkomumikil jarðvætti, svo sem Landbrotshólar, víðáttumesta gervigígasvæði á Íslandi, Fagrifoss í Geirlandsá, stuðlabergshamrarnir Dverghamrar, Orrustuhóll og Foss á Síðu. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Kirkjubæjarklaustri, Skriðuvöllum 13, 880 Kirkjubæjarklaustur 174

» Lögregla: Iðjuvellir 7, 880 Kirkjubæjarklaustur » Apótek: Lyfsalan Kirkjubæjarklaustri, Skriðuvöllum 13, 880 Kirkjubæjarklaustur » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki Klaustri, Klausturvegi 13, 880 Kirkjubæjarklaustur • Arion banki, Klausturvegur 13, 880 Kirkjubæjarklaustur » Bensínstöðvar: • ÓB Kirkjubæjarklaustur, Iðjuvellir 1, 880 Kirkjubæjarklaustur • N1, Klausturvegur 29, 880 Kirkjubæjarklaustur » Golf: Laki Gólfklúbbur, Efri-Vík, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4694, golf.is/glk » Sundlaugar: Sundlaugin Kirkjubæjarklaustri, Kirkjubær, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4656 » Matvara: Kjarval, Klausturvegur 13, 880 Kirkjubæjarklaustur » Veitingastaðir: • Systrakaffi, Klausturvegi 12, 880 Kirkjubæjarklaustur, 4874848, systrakaffi.is • Hótel Klaustur, Klausturvegur 6, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4900, Hótelklaustur.is • FossHótel Nupar, Núpar, 880 Kirkjubæjarklaustur, 517-3060, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudurlandi/fossHótelnupar/ • Hunkubakkar, Síða, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4681, hunkubakkar.is » Gisting: • Dalshöfði - Gistihús, Dalshöfði, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4781, dalshofdi.is • Hólaskjól, Flaga, 880 Kirkjubæjarklaustur, 855-5812, eldgja.is • Giljagisting, Giljaland, 880 Kirkjubæjarklaustur, 892-5070, giljalandrent.com • Glacier view Gistihús - Hrífunes, Hrífunes, 880 Kirkjubæjarklaustur, 770-0123, glacierviewguesthuse.is • Hrífunes Gistihús, Hrífunes, 880 Kirkjubæjarklaustur, 863-5540, hrifunesguesthuse.is • Klausturhof Gistihús, Klausturvegur 1-5, 880 Kirkjubæjarklaustur, 567-7600, klausturhof.is • Hótel Klaustur, Klausturvegur 6, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4900, Hótelklaustur.is • FossHótel Nupar, Núpar, 880 Kirkjubæjarklaustur, 517-3060, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudurlandi/fossHótelnupar/ • Gistihús at Seglbudir Landbrot, Seglbúðum, 880 Kirkjubæjarklaustur, 697-6106, seglbudir.com • Hunkubakkar, Síða, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4681, hunkubakkar.is • Eldhraun Holiday Home, Syðri-Steinsmýri, 880 Kirkjubæjarklaustur, 694-1259, eldhraunguesthuse.is

Zipline ævintýri í Vík er frábær skemmtun fyrir ævintýraþyrsta fjörkálfa.

20% afsláttur á vefsíðu.

Kóði: SUMAR2020 www.zipline.is

RI Í

ÆVINTÝ

RDAL

VÍK Í MÝ

Tandem svifvængjaflug er agljörlega einstök upplifun.

20% afsláttur á vefsíðu.

Kóði: SUMAR2020 www.trueadventure.is

» Tjaldsvæði: • Hólaskjól, Flaga, 880 Kirkjubæjarklaustur, 855-5812, eldgja.is • Kirkjubær Tjaldsvæði, Kirkjubær 2, 880 Kirkjubæjarklaustur, 894-4495, kirkjubaer.com • Kleifar-Mörk Tjaldsvæði, Við Geirlandsveg, 880 Kirkjubæjarklaustur, 487-4675, kleifar.com » Kirkjur: • Grafarkirkja, Grafarkirkja, 881 Kirkjubæjarklaustur • Kálfafellskirkja, Kálfafellskirkja, 881 Kirkjubæjarklaustur • Langholtskirkja, Langholt lóð, 881 Kirkjubæjarklaustur • Prestbakkakirkja, Prestbakkakirkja, 881 Kirkjubæjarklaustur • Þykkvabæjarklausturskirkja, Þykkvabæjarklaustursk, 881 Kirkjubæjarklaustur

VÍK Í MÝRDAL Íbúar - 776 Vík er verslunarstaður frá 1887 og eina sjávarþorpið á Íslandi sem aldrei hafði höfn. Náttúrufegurð í Vík og nágrenni er mikil og veðurfar milt. Fjölskrúðugt fuglalíf og góðar aðstæður til fuglaskoðunar. Svæðið er kjörið til náttúruskoðunar og skemmtilegar gönguleiðir eru í Vík og nágrenni. Í bænum er boðið upp á fjölbreytt úrval ferðaþjónustu, allt frá Zip-line og svifvængjaflugi til golfs og útreiðartúra. Þar er Icelandic Lava Show, þar sem fylgjast má með 1100°C heitu hrauni. Í Kötlusetri er jarð­ fræðisýning og á Sjóminjasafninu Hafnleysu má skoða hið sögufræga vöruflutningaskip Skaftfelling.

Hjörleifshöfði er „móbergsstapi” (221 m) á suðvestanverðum Mýrdalssandi. Allt fram á 14. öld féll sjór að Hjörleifshöfða en síðan hefur ströndin færst fram af völdum Kötluhlaupa. Hjörleifshöfði er kenndur við 176

Hjörleif fóstbróður Ingólfs Arnarsonar en þrælar drápu hann ári eftir að þeir komu til landsins. Allt fram á síðustu öld var búið í Hjörleifshöfða. Höfðinn var myndaður við gos í sjó á hlýskeiði ísaldar. Gaman er að ganga á höfðann og er þá genginn 4 km hringur um gömlu bæjarrústirnar, að haugi Hjörleifs á toppi höfðans. Þar gefst mikilfenglegt útsýni til allra átta.

Mýrdalsjökull er um 595 ferkílómetrar og 1493 metra hár.

Frá honum teygjast skriðjöklar niður á láglendið og gengur þar Sólheimajökull lengst fram. Undan Mýrdalsjökli falla fjölmörg jökulvötn. Í suðaustanverðum Mýrdalsjökli er megineldstöðin Katla með mikilli öskju (sigkatli), allt að 10 km í þvermál. Katla hefur að jafnaði gosið á 40-80 ára fresti. Gosin bræða jökulísinn en það veldur feiknarlegum vatnsflóðum er flæmast um með jakaburði niður allan Mýrdalssand. Heimildir geta um 16 gos í Kötlu frá því land byggðist en líklegt er að þau muni vera allt að 20. Síðast gaus Katla árið 1918 en olli ekki tjóni svo teljandi væri.

Dyrhólaey heitir þverhníptur höfði (120 m) er gengur í sjó fram vestan Reynishverfis. Landmegin er aflíðandi brekka.

Suður úr Dyrhólaey gengur mjór klettatangi, Tóin, en gegnum hann er gat. Af Dyrhólaey er mikið útsýni. Talið er að Dyrhólaey hafi myndast á hlýskeiði seint á ísöld við gos í sjó og hafi gosið hagað sér svipað og Surtseyjargosið.

Viti var fyrst reistur í Dyrhólaey árið 1910. Eyjan var friðlýst árið 1978.

Reynisfjara er í Reynishverfi vestan við Reynisfjall og án efa ein af allra tignarlegustu fjörum landsins. Í Reynisfjöru er að finna ægifagurt stuðlaberg ásamt stuðlabergshelli.

Mikilvægt er að fara þar ávallt með gát, hvort sem það er í stormi eða logni. Ekki er það stærð aldanna sem veldur hættunni heldur óútreiknanleikinn, þar sem að ölduhæð er mjög á reiki. Aldan kemur óbrotin til landsins og nokkra metra utan við flæðarmálið er þverhnípt niður marga metra. Samspil þessara hluta gerir það að verkum að kraftur öldunnar er mikill og togkrafturinn enn meiri.

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Vik, Hatuni 2, 870 Vík » Lögregla: Ránarbraut 1, 870 Vík » Apótek: Lyfsalan Vík, Hátúni 2, 870 Vík » Bankar/Hraðbankar: Arion banki, Ránarbraut 1, 870 Vík » Bifvélaverkstæði: Framrás, Smiðjuvegur 17, 870 Vík, 487-1330 » Bensínstöðvar: • N1, Austurvegur 18, 870 Vík • Orkan, Smiðjuvegur 11, 870 Vík • ÓB, Austurvegur 16, 870 Vík » Golf: Golfklúbburinn Vík, Klettsvegur, 870 Vík, 694-1700, golf. is/gkv » Söfn og Sýningar: • Skaftfellingur VE33, Víkurbraut 17, 870 Vík, 487-1395, kotlusetur.is • Sjóminjasafnið Hafnleysa, Víkurbraut 17, 870 Vík, 852-1395, kotlusetur.is • Icelandic Lava Show, Víkurbraut 5, 870 Vík, 823-7777, https://www.icelandiclavashow.com/

Víkurbraut 26 - 870 Vík puffinhotelvik@puffinhotelvik.is Sími: 467 1212

Víkurfjara við Víkurþorp er minna þekkt og því friðsælli og hentar fjölskyldufólki vel. Bílastæði fyrir fjöruna eru við verslunarkjarnann, sundlaugina og við enda Mánabrautar.

Hér eru fáar hættur og fallegt útsýni til Reynisdranga. Þó skal alltaf halda nokkurra metra fjarlægð frá öldunum líkt og í Reynisfjöru Katla Jarðvangur liggur meðfram suðurströnd landsins og inniheldur perlur svo sem Seljalands- og Skógarfoss, Dyrhólaey, Reynisfjöru, Eldhraun og Landbrotshóla. Þetta er eitt eldvirkasta svæði landsins sem státar af mikilvægum jarðminjum sem segja sögu landreks og gliðnunar ásamt eldvirkni tengdri heita reitnum undir Íslandi. Ber þá helst að nefna Eldgjá, Lakagíga, Kötlu, Eyjafjallajökul og Grímsvötn. Náttúrufar og búseta hefur þróast með eldsumbrotum og jökulám svæðisins frá upphafi og er enn í mótun.

Katla Jarðvangur byggir á samvinnu heimamanna og fræðastofnana en markmið hans er að vernda jarðminjar, náttúru og menningarminjar um leið og þær eru nýttar á sjálfbæran hátt til fræðandi náttúrutúrisma og eflingu byggðarinnar. Jarðfræðitengd ferðamennska er þegar mikil innan jarðvangsins (Geotourism) en þar er áhersla á fræðslu um jarðminjar, samspil manns og náttúru, og útivist. Einnig er framleiðslu í héraði gert hátt undir höfði ásamt matseld. Katla Jarðvangur er aðili að Evrópsku samstarfsneti UNESCO jarðvanga.

» Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin í Vík, Mánabraut 3, 870 Vík, 487-1174 » Matvara: • Krónan, Austurvegur 20, 870 Vík • Lindarfiskur, Sigtún 6, 870 Vík, hringið til að kaupa bleikju, 663-4528, lindarfiskur.com » Verslun: • Víkurprjón, Austurvegi 20, 870 Vík, 487-1250, vikurprjon.is • Icewear magasín, Austurvegur 20, 870 Vík, 585-8522, icewear.is

GH

GUESTHOUSE REYNIR

Reynir - 871 Vík í Mýrdal +354 894-9788 - gistiheimilidreynir@gmail.com

10

8

8

177

Jรถkulsarlรณn ร ingvellir Langjรถkull

Snjósleðaferðir í íslenska hálendinu í einstakri náttúru á öðrum stærsta jökli landsins.

Upplifun sem allir Íslendingar verða að prófa.

50% afsláttur af ferðum í maí og júní.

www.mountaineers.is ice@mountaineers.is +354 580 9900

» Veitingastaðir: • Ströndin, Austurvegur 18, 870 Vík, 487-1230, strondin.is • Gistihús Ársalir, Austurvegur 7, 870 Vík, 487-1400 • Icelandair Hótel Vik, Klettsvegur 1-5, 870 Vík, 444-4000, icelandairHótels.com • Halldórskaffi Café, Víkurbraut 28, 870 Vík, 487-1202, halldorskaffi.com » Gisting: • Gistihús Ársalir, Austurvegur 7, 870 Vík, 487-1400 • Icelandair Hótel Vik, Klettsvegur 1-5, 870 Vík, 444-4000, icelandairHótels.com • Puffin Íbúðir, Víkurbraut 26, 870 Vík, 467-1212, puffinHótelvik. is • Puffin Hostel Vík, Víkurbraut 26, 870 Vík, 467-1212, puffinHótelvik.is • Puffin Hótel Vik, Víkurbraut 26, 870 Vík, 467-1212, puffinHótelvik.is » Kirkjur: Víkurkirkja, Víkurkirkja, 870 Vík » FrisbíGolf: Vík Hostel, Norður-Vík, 870 Vík, 487-1106 » Veitingastaðir: • Halldórskaffi Café, Víkurbraut 28, 870 Vík, 487-1202, halldorskaffi.com • Ice Cave restaurant, Austurvegur 20, 870 Vík, 868-4211 • Lava Café, Austurvegur 20, 870 Vík, 868-4211 • Smiðjan brugghús, smidjanbrugghus.is, 571-8870, smidjanbrugghus.is • Ströndin, Austurvegur 18, 870 Vík, 487-1230, strondin.is • Suður-Vík Restaurant, Suðurvíkurvegur 1, 870 Vík, 487 1515, facebook.com/sudurvik • Súpufélagið, Víkurbraut 5, 870 Vík, 778-9717, thesoupcompanyiceland.com • Víkurskáli, Austurvegur 18, 870 Vík, 487-1230 • Hótel Katla - KeaHótels, Höfðabrekka, 871 Vík, 487-1208, keaHótels.is/en/Hótels/Hótel-katla • Hótel Dyrhólaey country Hótel, Mýrdalur, 871 Vík, 487-1333, dyrholaey.is • Svarta fjaran veitingahús, Reynisfjara, 871 Vík, 571-2718, blackbeach.is » Gisting (Dreifbýli): • Barn Hostel, Norðurfoss, 871 Vík, 779-1166, barnhostel.is • Eystri Sólheimar, Mýrdalur, 871 Vík, 487-1316, eystri-solheimar. is • Farmhouse Lodge, Skeiðflöt, 871 Vík, 571-5879, farmhouse.is • Grand Gistihús Garðakot, Garðakot, 871 Vík, 894-2877, ggg.is • Gistihús Görðum, Garðar, 871 Vík, 487-1260, reynisfjara-guesthouses.com • Gistihús Reynir, Reyni, 871 Vík, 894-9788, reyni.is • Giljur, Giljum, 871 Vík, 866-0176, www.sveit.is

180

• Hótel Búrfell, Steig, Mýrdalur, 871 Vík, 487-4660, hotelburfell.us • Hótel Dyrhólaey, Mýrdalur, 871 Vík, 487-1333, dyrholaey.is • Hótel Katla - KeaHótels, Höfðabrekka, 871 Vík, 487-1208, hotelkatla.is • Hvammból Gistihús, Hvammból, 871 Vík, hvammbolGistihús.com • Mið-Hvoll, Suðurhvol, 871 Vík, 863-3238, midhvoll.is • Presthús evening sun gistihús, Presthús, 871 Vík, 487-1237, presthus.com • Sólheimahjáleiga, Mýrdal, 871 Vík, 487-1320, solheimahjaleiga.is • Vestri Pétursey II, Mýrdal, 871 Vík, 487-1307, farmholidays.is • Volcano Hotel, Ketilsstaðaskóli, 871 Vík, 486-1200, volcanohotel.is • 871 Vík, 893-4889, thakgil.is » Gisting: • Ársalir Gistihús, Austurvegur 7, 870 Vík, 487-1400 • Carina Gistihús, Mýrarbraut 13, 870 Vík, 699-0961 • Guesthouse Galleri Vík, Bakkabraut 6, 870 Vík, 849-1224 • Hótel Vík í Mýrdal, Klettsvegur 1-5, 870 Vík, 487-1480, stayinvik.is • Hótel Kría, Sléttuvegur 12-16, 870 Vík, 416-2100, hotelkria.is • Kósý-Vík, Hátún 6, 870 Vík, 821-3549, www.kosyvik.is • Like-Vík, Suðurvíkurvegi 8a, 870 Vík, 551-8668 • Puffin Hótel Vik, Víkurbraut 26, 870 Vík, 467-1212, puffinhotelvik.is • Vík Hostel, Norður Vík, 870 Vík, 487-1106 » Tjaldsvæði: • Tjaldsvæðið í Vík, Klettsvegur 7, 870 Vík, 487-1345, vikcamping.is • Þakgil Tjaldsvæði, Höfðabrekkuafrétt, 871 Vík, 893-4889, thakgil.is » Kirkjur: • Reyniskirkja, Reyniskirkja, 871 Vík • Skeiðflatarkirkja, Skeiðflatarkirkja, 871 Vík • Víkurkirkja, Víkurkirkja, 870 Vík » Útivist og áhugaverðir staðir: • Gönguleiðakort fást í Kötlusetri, Víkurbraut 28, 870 Vík, 8521395, kotlusetur.is • Hjólaleið er um Reynisfjall, kort og upplýsingar á kotlusetur.is • Sólheimajökull vegnr. 221 • Flugvélarflakið á Sólheimasandi, við þjóðveg 1 • Dyrhólaey vegnr. 218 • Reynisfjara vegnr. 215 • Víkurfjara, við þjóðveg 1 • Hjörleifshöfði, við þjóðveg 1 • Þakgil vegnr. 214

R ANGÁRÞING EYSTR A Skógar eru austast undir Eyjafjöllum. Þar er ferðaþjónusta og byggðasafn sem þykir eitt hið merkasta sinnar tegundar á landinu. Fyrir vestan Skóga rennur Skógaá, hún á upptök sín sunnan undir Fimmvörðuhálsi og fellur niður Skógaheiði. Um 20 fossar eru í ánni, margir fagrir og allháir. Neðsti fossinn, Skógafoss, er 60 m hár. Þjóðsaga segir að Þrasi landnámsmaður í Skógum hafi falið gullkistu sína í helli undir Skógafossi. Fossinn er friðlýstur.

Eyjafjallajökull er eldkeila (1666 m) sem orðið hefur til í fjölmörgum gosum frá því um miðja ísöld og fram á nútíma. Í toppi keilunnar er gígur um 3-4 km að þvermáli.

Eyjafjallajökull, sem er um 100 km2, gaus síðast vorið 2010. Mikið öskufall fylgdi gosinu og það olli gífurlegum truflunum á flugumferð í Evrópu og yfir NorðurAtlantshafi.

Seljalandsfoss í Seljalandsá steypist fram af hömrum Vestur-Eyjafjalla. Hann er einn af hæstu fossum landsins.

Gengt er á bak við fossinn. Við Hamragarða, skammt fyrir norðan Seljalandsfoss, fellur Gljúfurá (Hamragarðsá) fram af hömrum í háum fossi. Þórsmörk heitir hálendistungan vestur frá Mýrdalsjökli, milli Krossár að sunnan en Þröngár og Markarfljóts að norðan, sundurskorin af smádölum og giljum. Birkiskógur er töluverður þrátt fyrir mikla gróðureyðingu fyrr á öldum. Þrjú þekkt bæjarstæði eru í Þórsmörk. Árið 1919 óskuðu bændur í Fljótshlíð eftir því við Skógrækt ríkisins að hún

tæki að sér vörslu Þórsmerkur og girti landið vegna mikils uppblásturs sem þá herjaði. Var landið girt og friðað árið 1924 og hefur gróður síðan tekið miklum stakkaskiptum.

Fjallasýn er mikil frá Þórsmörk sem er nú eitt af vinsælustu útivistarsvæðum landsins.

Fljótshlíð er norðurhlíð hins mikla dals er Markarfljót rennur um. Mjög grösugt er í Fljótshlíð og veðursæld mikil. Á Hlíðarenda í Fljótshlíð bjó Baugur Rauðsson er nam Fljótshlíð alla. Hann var langafi Gunnars Hámundarsonar sem er ein af aðalpersónum Njáls sögu.

Ofan túns í norðaustur frá bænum er hóll mikill er nefnist Gunnarshaugur. Munnmæli herma að þar sé Gunnar heygður.

Bergþórshvoll er bær og prestssetur í Vestur-Landeyjum, hann stendur á vesturbakka Affalls. Línakrar heita akrar efst í landi Bergþórshvols, þar sér móta fyrir fornum görðum. Hefur þar sennilega verið línrækt. Línakrarnir eru friðlýstir. Bergþórshvoll er kunnur sögustaður úr Njálu og þar sóttu óvinir Njáls og sona hans að þeim árið 1011 og brenndu þá inni en tengdasonur Njáls, Kári Sölmundarson, slapp úr brennunni og hefndi grimmilega þessa illvirkis.

VESTMANNAEYJAR Íbúar - 4.355 Vestmannaeyjar eru eyjaklasi úti fyrir suðurströndinni, ýmist taldar 15 eða 18 auk um 30 skerja og dranga.

Eyjarnar hlóðust upp við eldsumbrot í sjó og undir jökli, 181

SOUTH ICELAND

182

á sprungum sem liggja frá suðvestri til norðausturs, alls rúmlega 30 km að lengd. Stærst er Heimaey, 13.4 km2 og sú eina sem búið er í. Flestar eyjanna eru sæbrattar en grasi grónar hið efra. Mikið sjófuglavarp er í eyjunum og eyjarnar eru þekktar fyrir að vera ein helstu heimkynni lunda hér á landi. Á norðurhluta Stórhöfða er fuglaskoðunarhús þar sem tilvalið er að skoða lundann í návígi. Frá upphafi búsetu í eyjunum hefur afkoma íbúanna byggst á sjósókn og fiskvinnslu. Hægt er að komast til eyjanna með flugvél eða ferjunni Herjólfi.

Bátsferðir um eyjarnar eru vinsæl afþreying ferðamanna en einnig er mikið um fallegar göngu- og hjólaleiðir.

Vestmannaeyjar koma við sögu á fyrstu árum Íslandsbyggðar þegar írskir þrælar Hjörleifs landnámsmanns flúðu þangað eftir að hafa vegið húsbónda sinn. Ingólfur Arnarson fann Hjörleif fóstbróður sinn veginn í Hjörleifshöfða og leitaði banamenn hans uppi og drap þá alla. Írar nefndust Vestmenn og Ingólfur nefndi því eyjarnar Vestmannaeyjar. Sjóræningjar frá Alsír réðust á eyjarnar árið 1627 í Tyrkjaráninu. Rændu þeir, drápu og misþyrmdu fjölda fólks og höfðu 242, karla og konur, brott með sér og seldu í ánauð. Í Vestmannaeyjum má finna örnefni sem minna á atburðinn, þar á meðal Ræningjatangi og Hundraðmannahellir en sagan segir að í lítlum helli við golfvöllinn hafi allt að hundrað manns reynt að fela sig fyrir ræningjunum. Hellirinn er langur en lágt til lofts og erfitt að ímynda sér að hann rúmi hundrað manns.

Kirkja var reist á Hörgaeyri við Heimaklett árið 1000, skömmu fyrir kristnitökuna. Núverandi kirkja, Landakirkja, er þriðja elsta steinkirkja á Íslandi, smíði hennar lauk árið 1778. Árið 2000 fór fram vígsla norskrar stafkirkju í Vestmannaeyjum, gjöf Norðmanna í tilefni af 1000 ára kristni á Íslandi. Þetta er eina stafkirkjan í landinu og stendur hún á svokölluðu Skanssvæði. Þar hefur verið endurhlaðið virkið sem reist var eftir Tyrkjaránið 1627. Í Vestmannaeyjum má finna fjölbreytta flóru kaffihúsa, bara og veitingastaða, þar á meðal handverksbrugghús og veitingastaði sem sérhæfa sig í staðbundnu hráefni. Í Vestmannaeyjum er að finna elsta Náttúrugripa- og fiskasafn landsins en það var opnað árið 1963 og var um langt skeið eina safnið sem hélt lifandi fiska á landinu.

Safnið heitir í dag Sæheimar og er ávallt vinsælt meðal ferðamanna og sérstaklega þegar safnið hefur fengið í umsjón sína ófleygar lundapysjur til að hjúkra, en það gerist iðulega síðsumars þegar pysjurnar halda á haf út eftir varptímann.

Sagnheimar eða Byggðasafn Vestmannaeyja var endurnýjað að fullu og fært í nýtískulegan búning árið 2011. Í Sagnheimum er að finna vandaðar uppsetningar á gömlum munum og skemmtilegar frásagnir frá lífinu í Vestmannaeyjum. Starfið í Sagnheimum hefur einnig einkennst af öflugu samstarfi við hin ýmsu félagasamtök þar sem lögð er áhersla að miðla fræðslu til almennings og ferðamanna.

Aðfaranótt 23. janúar 1973 hófst gos á Heimaey, það olli gífurlegri röskun á lífi Vestmanneyinga. Nær allir íbúarnir voru fluttir til lands þá þegar um nóttina. Er gosinu lauk í

júní fór fólk að flytja aftur heim en ekki sneru allir aftur.

Eftir eldgosið hafa Vestmannaeyjar orðið fjölsóttur og vinsæll ferðamannastaður. Safnið Eldheimar, er glæsilegt gosminjasafn, sem rekur sögu náttúruhamfaranna miklu 1973 og tilurð Surtseyjar 1963 – 67. Eyjan er á heimsminjaskrá UNESCO. Miðpunktur sýningarinnar er húsið, sem stóð við Gerðisbraut 10 þar til það grófst undir ösku í gosinu. Ár hvert í byrjun júlí er haldin Goslokahátíð í Eyjum.

Mánuði síðar er svo Þjóðhátíð í Eyjum haldin hátíðleg en hún er meðal stærstu útihátíða landsins og á sér langa sögu. Fyrsta Þjóðhátíðin var haldin árið 1874 þegar 400 manns komu saman, hlýddu á minni konungs, Íslands og Jóns Sigurðssonar, drukku saman kaffi. Níu fallbyssuskotum var hleypt af og kvöldinu lauk með dansleik undir berum himni. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Vestmannaeyjum, Solhlið 10, 900 Vestmannaeyjar » Lögregla: Faxastígur 42, 900 Vestmannaeyjar » Apótek: Apótekarinn Vestmannaeyjum, Vesturvegi 5, 900 Vestmannaeyjar » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn, Bárustígur 15-17, 900 Vestmannaeyjar • Íslandsbanki, Kirkjuvegur 23, 900 Vestmannaeyjar » Bensínstöðvar: • Orkan, Faxastígur 36, 900 Vestmannaeyjar » Olís Vestmannaeyjar - Græðisbraut, Græðisbraut 2, 900 Vestmannaeyjar • N1, Strandvegur 111, 900 Vestmannaeyjar • ÓB Vestmannaeyjar - Klettur, Strandvegur 55, 900 Vestmannaeyjar » FrisbíGolf: Vestmannaeyjar » Golf: • 24seven, Faxastígur 9, 900 Vestmannaeyjar, 534-4700, golfiniceland.net • Golfklúbbur Vestmannaeyja, Torfmýravegur, 902 Vestmannaeyjar, 481-2363, gvgolf.is » Söfn: • Þekkingarsetur Vestmannaeyja, Ægisgata 2, 900 Vestmannaeyjar, 481-1997, • Safnahús Vestmannaeyjar, Ráðhúsatröð, 900 Vestmannaeyjar, 488-2040, vestmannaeyjar.is/safnahus • Héraðsskjalasafn Vestmannaeyja, Safnahúsið við Ráðhúströð, 900 Vestmannaeyjar, 481-3194, vestmannaeyjar. is/safnahus • Sagnheimar Byggðasafn, Safnahúsið við Ráðhúströð, 900 Vestmannaeyjar, 488-0109, sagnheimar.is • Eldheimar, Suðurvegur / Gerðisbraut 10, 900 Vestmannaeyjar, 488-2702, eldheimar.is » Sundlaugar: Sundlaugin í Vestmannaeyjum, v/ 183

Brimhólabraut, 900 Vestmannaeyjar, 488-2400, vestmannaeyjar.is/is/page/aeskulyds-og-ithrottamal » Matvara: • Bónus, Miðstræti 20, 900 Vestmannaeyjar • Krónan, Strandvegur 48, 900 Vestmannaeyjar » Veitingastaðir: • Subway, Bárustígur 1, 900 Vestmannaeyjar, 571-5277, subway. is • Slippurinn, Strandvegur 76, 900 Vestmannaeyjar, 481-1515, slippurinn.com • 900 Grill house, Vestmannabraut 23, 900 Vestmannaeyjar, 482-1000, 900grillhus.is • Einsi Kaldi, Vestmannabraut 28, 900 Vestmannaeyjar, 4811415, einsikaldi.is

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Hvolsvelli, öldubakka 4, 860 Hvolsvöllur » Lögregla: Hlíðarvegur 16, 860 Hvolsvöllur » Bankar/Hraðbankar: • Landsbankinn Hvolsvelli, Austurvegi 6, 860 Hvolsvöllur • Landsbankinn, Austurvegur 6, 860 Hvolsvöllur

» Gisting: • Hótel Eyjar Apartment Hótel, Bárustígur 2, 900 Vestmannaeyjar, 481-3636, Hóteleyjar.is • Gistihús Hreiðrið, Faxastígur 33, 900 Vestmannaeyjar, 4811045, tourist.eyjar.is • Gistihús Hamar / Hostel puffin nest capsule, Herjólfsgata 4 / Heiðarvegur 2, 900 Vestmannaeyjar, 481-3400, Gistihúshamar.is • Vestmannaeyjar HI Hostel, Vestmannabraut 28, 900 Vestmannaeyjar, 481-2900, hostel.is/hostels/ vestmannaeyjar-hi-hostel • Hótel Vestmannaeyjar, Vestmannabraut 28, 900 Vestmannaeyjar, 481-2900, Hótelvestmannaeyjar.is

» Bensínstöðvar: • Orkan, Austurvegur 10, 860 Hvolsvöllur • N1, Austurvegur 3, 860 Hvolsvöllur

» Tjaldsvæði: • Glamping & Camping, Herjólfsdalur, 900 Vestmannaeyjar, 846-9111, glampingandTjaldsvæði.is/is • Vestmannaeyjar Tjaldsvæði, Herjólfsdalur, 900 Vestmannaeyjar, 846-9111, vestmannaeyjar.is

» Verslun: • Sveitabúðin UNA, Austurvegur 4, 860 Hvolsvöllur, 892-2703 • South Iceland Chocolate, Stóragerði 10, 860 Hvolsvöllur, 8473555, sudursukkuladi.is

» Kirkjur: • Landakirkja, Kirkjuvegur 100, 900 Vestmannaeyjar

HVOLSVÖLLUR Íbúar - 988 Hvolsvöllur er byggðarkjarni í Rangárþingi eystra. Þéttbýli fór að myndast þar skömmu fyrir 1940 en eftir að helstu ár í grenndinni voru brúaðar tók byggðin mikinn vaxtarkipp. Afkoma íbúanna byggist að mestu á iðnaði, verslun og þjónustu við sveitirnar í kring. Á Hvolsvelli er Eldfjalla- og jarðskjálftasýningin Lava, þar sem hægt er að upplifa jarðfræði Íslands með gagnvirkum og lifandi hætti. Á Hvolsvelli hefur einnig verið sett upp sýning um landnámsöldina og efni Njáls sögu í Sögusetrinu. Boðið er upp á ferðir um sögusvið Njálu.

Katla Jarðvangur nær frá Hvolsvelli að Skeiðarársandi. Í Kötlu jarðvangi eru margar merkilegar jarðminjar, sumar á heimsvísu. Yfir 150 eldgos hafa verið skráð 184

þar frá landnámi. Gestastofa Kötlu Jarðvangs er við Þorvaldseyri. Í nágrenni Hvolsvallar má finna sumar af helstu náttúruperlum Íslands, þar á meðal Seljalandsfoss og Skógafoss. Um 20 km austur af Hvolsvelli eru Merkjárfossar í Fljótshlíð en þeirra þekktastur er Gluggafoss sem er friðlýst náttúruvætti. Í nánd við Hvolsvöll eru manngerðir hellar sem hafa verið friðlýstir sem menningarminjar. Nauthúsagil er vinsæl gönguleið.

» FrisbíGolf: Hvolsvöllur » Söfn: • Sögusetrið á Hvolsvelli, Hlíðarvegur 14, 860 Hvolsvöllur, 487-8781, njala.is • Keldur á Rangárvöllum, Rangárvellir, 860 Hvolsvöllur, 5302200, thjodminjasafn.is » Sundlaugar: Sundlaugin Hvolsvelli, Vallarbraut, 860 Hvolsvöllur, 488-4295 » Matvara: Krónan, Austurvegur 4, 860 Hvolsvöllur

» Veitingastaðir: • Eldstó Art Café/ Bistro / Pottery / Gistihús, Austurvegur 2, 860 Hvolsvöllur, 482-1011, eldsto.is • Hótel Hvolsvöllur, Hlíðarvegur 7, 860 Hvolsvöllur, 487-8050, Hótelhvolsvollur.is • Gallerý Pizza, Hvolsvegur 29, 860 Hvolsvöllur, 487-8440, gallerypizza.weebly.com » Gisting: • Ásgarður, Ásgarður, 860 Hvolsvöllur, 487-1440, asgardurinn.is • Eldstó Art Café/ Bistro / Pottery / Gistihús, Austurvegur 2, 860 Hvolsvöllur, 482-1011, eldsto.is • Spoi Gistihús, Hlíðarvegur 15, 860 Hvolsvöllur, 861-8687, spoiGistihús.is/ • Hvolsvöllur Gistihús, Hlíðarvegur 17, 860 Hvolsvöllur, 6960459, hvolsvollurGistihús.com • Hótel Hvolsvöllur, Hlíðarvegur 7, 860 Hvolsvöllur, 487-8050, Hótelhvolsvollur.is • BORG Íbúðir, Nýbýlavegur 44, 860 Hvolsvöllur, 664-5091, borgÍbúðir.is

SKELLTU ÞÉR Í SUND

SUÐURLAND SUNDLAUG HAFNAR

SUNDLAUG HVOLSVALLAR

Víkurbraut 9, 780 Höfn í Hornafirði +354 470-8477 | www.hornafjordur.is

Vallarbraut, 860 Hvollsvöllur +354 488-4295

SUNDLAUGIN LAUGALANDI

SUNDLAUG HELLU

Laugaland, Holtum, 851 Hella +354 487-6545

Útskálum 4, 850 Hella +354 488 7040

ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐIN BORG Borg, Grímsnesi, 805 Selfoss +354 480-5530

» Kirkjur: • Stórólfshvolskirkja, Stórólfshvolskirkja, 860 Hvolsvöllur ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Golf: • Golfklúbburinn Þverá, Hellishólar, 861 Hvolsvöllur, 487-8360, hellisholar.is » Söfn: • Skógasafn, Skógar, 861 Hvolsvöllur, 487-8845, skogasafn.is » Veitingastaðir: • Armot Restaurant, Ármótum, Rangárvellir, 861 Hvolsvöllur, 487-5131, armot.is • Drangshlíð, Austur-Eyjafjöllum, Rang., 861 Hvolsvöllur, 4878868, drangshlid.is • Hellishólar Travel Service, Hellishólar, 861 Hvolsvöllur, 4878360, hellisholar.is • Gamla fjósið, Hvassafell/Steinar, 861 Hvolsvöllur, 487-7788, gamlafjosid.is • Langbrok Café, Kirkjulækur, 861 Hvolsvöllur, 863-4662 • Country Hótel Anna, Moldnúpur, 861 Hvolsvöllur, 487-8950, Hótelanna.is • Seljaveitingar, Seljalandsfoss, 861 Hvolsvöllur, 863-7383, seljalandsfoss.is • Heimamenn, Skarðshlíð, 861 Hvolsvöllur, 651-1010 • Hótel Edda Skogar, Skógar, 861 Hvolsvöllur, 444-4830, Hóteledda.is • Hótel Skógar, Ytri Skógar, 861 Hvolsvöllur, 487-4880, Hótelskogar.is • Fossbúð, Ytri Skógar, 861 Hvolsvöllur, 487-8843, Hótelskogar.is » Gisting: • Drangshlíð, Austur-Eyjafjöllum, Rang., 861 Hvolsvöllur, 4878868, drangshlid.is • Bergþórshvoll, Bergþórshvoll 2, 861 Hvolsvöllur, 487-7715, bergthorshvoll.is/?lang=Is • Staðurinn, Breiðabólsstaður, 861 Hvolsvöllur, 487-8010, stadurinn.com/Gistihús • Brú Gistihús, Brú, 861 Hvolsvöllur, 659-4005 • Fishing lodge at Eystri Ranga, Eystri Rangá, 861 Hvolsvöllur, 531-6100, lax-a.is • Gistihús Húsið, Fljótshlíðarvegur, 861 Hvolsvöllur, 892-3817, Gistihúshusid.is • Hellishólar Travel Service, Hellishólar, 861 Hvolsvöllur, 4878360, hellisholar.is • Welcome Hótel Lambafell, Lambafell, 861 Hvolsvöllur, 4871212, lambafell.is • North Star Cottage, Lambafell, 861 Hvolsvöllur, 487-1212, northstar.is • Gistihús Mid-Mork, Mið-Mörk, 861 Hvolsvöllur, 487-5050

186

• Country Hótel Anna, Moldnúpur, 861 Hvolsvöllur, 487-8950, Hótelanna.is • Nicehostel Seljalandsfoss, Seljalandsskóli, 861 Hvolsvöllur, 787-0100, nicetravel.is • Hótel Edda Skogar, Skógar, 861 Hvolsvöllur, 444-4830, Hóteledda.is • Hótel Fljótshlíð, Smáratún, 861 Hvolsvöllur, 487-1416, smaratun.is • Ásólfsskáli, V-Eyjafjöllum, 861 Hvolsvöllur, 487-8989, asolfsskali.is • Vestri-Gardsauki, Vestri Garðsauki, 861 Hvolsvöllur, 487-8078, gardsauki.is • Hótel Skógar, Ytri Skógar, 861 Hvolsvöllur, 487-4880, Hótelskogar.is » Tjaldsvæði: • Básar Tjaldsvæði, Básar á Goðalandi, 861 Hvolsvöllur, 8932910, utivist.is • Eystra Seljaland Tjaldsvæði, Eystra Seljaland, 861 Hvolsvöllur, 894-1595 • Hamragarðar Tjaldsvæði, Gljúfrabúi base, road 249, 861 Hvolsvöllur, 866-7532, southadventure.is • Grandavor, Hallgeirsey, Austur-Landeyjum, 861 Hvolsvöllur, 898-8888, grandavor.net • Hellishólar Travel Service, Hellishólar, 861 Hvolsvöllur, 4878360, hellisholar.is • Langbrok Café, Kirkjulækur, 861 Hvolsvöllur, 863-4662 • Skógar Tjaldsvæði, Skógum, 861 Hvolsvöllur, 863-8064, hvolsvollur.is • Hótel Fljótshlíð, Smáratún, 861 Hvolsvöllur, 487-1416, smaratun.is » Kirkjur: • Akureyjarkirkja, Akureyjarkirkja, 861 Hvolsvöllur • Ásólfsskálakirkja, Ásólfsskáli lóð, 861 Hvolsvöllur • Breiðabólstaðarkirkja, Breiðabólstaðarkirkja, 861 Hvolsvöllur • Eyvindarhólakirkja, Eyvindarhólakirkja, 861 Hvolsvöllur • Hlíðarendakirkja, Hlíðarendakirkja, 861 Hvolsvöllur • Krosskirkja, Krosskirkja, 861 Hvolsvöllur • Stóra-Dalskirkja, Stóri-Dalur kirkja, 861 Hvolsvöllur » Áhugaverðir staðir:Meyjarhofið Móðir jörð, við Kaffi Langbrók, s. 487-8333, hof að hætti ásatrúarmanna.

R ANGÁRÞING Y TR A Keldur er bær og kirkjustaður á Rangárvöllum. Núverandi kirkja var reist árið 1875. Hún er úr timbri og járnvarin.

Margir merkir gripir eru í kirkjunni. Bærinn á Keldum stendur undir hraunbrún þar sem fram koma uppsprettur, líklegt er að bærinn dragi nafn sitt af þeim. Allt land fyrir innan Keldur er nú blásin auðn en heimildir vitna þar um

byggð 3-4 jarða með fjölda afbýla. Keldur eru kunnur sögustaður úr Njálu. Á Keldum er forn skáli, elsta bygging sinnar gerðar á Íslandi. Í Keldnabænum er minjasafn sem gefur hugmynd um húsbúnað, landbúnaðar- og heimilistæki á fyrri tíð.

Oddi er kirkjustaður og prestssetur á Rangárvöllum, eitt mesta höfðingja- og menntasetur á Íslandi að fornu. Oddi stendur neðst í tungunni milli Rangánna.

Kirkja hefur staðið í Odda frá upphafi kristni í landinu.

Núverandi kirkja er timburkirkja reist árið 1924. Oddi var ættaróðal Oddaverja, einnar mikilhæfustu ættar á þjóðveldistímabilinu. Nafntogaðastur Oddaverja var Sæmundur fróði. Sonarsonur hans var Jón Loftsson (11241197). Hann var valdamestur höfðingja á Íslandi um sína daga. Jón fóstraði Snorra Sturluson (1178-1241) og kom honum til mennta.

Hekla er eitt af kunnustu eldfjöllum heimsins. Hún var um langan tíma talin inngangur að helvíti og trúðu menn því að þar brynnu sálir fordæmdra í eilífum eldi og gengu miklar furðusagnir um fjallið. Hekla er megineldstöð (um 1491 m), hlaðin upp á um 40 km langri gossprungu.

Rannsóknir á öskulögum hafa leitt í ljós að saga Heklu nær að minnsta kosti 6.600 ár aftur í tímann. Á sögulegum tíma eru Heklugos sennilega nálægt 20 en auk þess hefur gosið allt að 8 sinnum í nágrenni fjallsins. Talið er að þeir Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson hafi fyrstir gengið á Heklu árið 1750. Auðveldast er að ganga á Heklu að norðan eða norðvestan. Á Leirubakka á Landi skammt frá

Heklu er Heklusýning í Heklusetrinu, sem hýsir sýningu um eðli fjallsins og „sambúð fjalls og þjóðar í ellefu aldir“. Í Heklusetrinu er einnig hægt að fá upplýsingar um hvernig best er að komast til Heklu, og þar fást einnig viðurkenningarskjöl til þeirra sem ganga á fjallið.

Einna auðveldast er að ganga á Heklu með því að aka af Landmannaleið vestan Nýjahrauns við Rauðuskál að merktu bílastæði. Þaðan er gengið eftir hryggnum upp á tindinn. Um 7 km eru hvora leið þannig að reikna má með að dagurinn fari í gönguna.

Hella er stærsti byggðarkjarni sveitarfélagsins og stendur á eystri bakka Ytri-Rangár. Byggð hófst á Hellu árið 1927 með verslunarrekstri og hefur farið vaxandi alla tíð síðan. Íbúar Hellu stunda þjónustustarfsemi við sveitirnar umhverfis. Á vesturbakka Ytri-Rangár, í landi Ægissíðu, eru hellar sem grafnir eru í sandstein en slíkir hellar hafa víða fundist í grenndinni, s.s. í Árbæ, Áshverfi og Hellum. Í sumum þeirra eru ristur sem hafa verið mönnum ráðgáta. Tilgátur hafa komið fram að um sé að ræða forna bústaði Papa. Í Sagnagarði í Gunnarsholti er sýning á vegum Landgræðslu Íslands þar sem sögu gróður- og jarðvegseyðingar á Íslandi eru gerð skil í máli og myndum.

Sagnagarður er einungis opinn fyrir hópa (10 manns eða fleiri). » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Hellu, Suðurlandsvegi 3, 850 Hella

Eldheimar, sýning um Surtsey Opið daglega frá 11:00-17:00 Gerðisbraut 10 Sími: 488-2700 nature.iceland #NáttúraÍslands

nature.iceland

187

» Bankar/Hraðbankar: • Arion banki, Þrúðvangur 5, 850 Hella » Bensínstöðvar: Olís Hella, Þrúðvangur 2, 850 Hella » Sundlaugar: Sundlaugin Hellu, Útskálar 4, 850 Hella, 488-7040 » Matvara: Kjarval, Suðurlandsvegur 1, 850 Hella » Veitingastaðir: • Kanslarinn, Dynskálum 10c, 850 Hella, 487-5100 • Stracta Hótel Hella, Rangárflatir 4, 850 Hella, 531-8010, stractaHótels.is • Olis - Quiznos, Þrúðvangur 2, 850 Hella, 487-5180, olis.is • Hótel Hella, Þrúðvangur 6, 850 Hella, 487-4800, Hótelhella.is » Gisting: • Gistihús Nonni, Arnarsandur 3, 850 Hella, 894-9953, bbiceland.com • Kanslarinn, Dynskálum 10c, 850 Hella, 487-5100 • Árhús - Árhús Information Center Hella, Rangárbakkar 6, 850 Hella, 487-5577, arhus.is • Hótel Hella, Þrúðvangur 6, 850 Hella, 487-4800, Hótelhella.is » Tjaldsvæði: • Árhús, Rangárbakkar 6, 850 Hella, 487-5577, arhus.is » Bensínstöðvar: • Olís Hrauneyjar, Hrauneyjar, 851 Hella » ÓB Holtahreppur Vegamót, Vegamót-Verslun, 851 Hella » Golf: Hella Gólfklúbbur, Strönd, 851 Hella, 487-8208, ghr.is » Söfn: • Sagnagarður, Gunnarsholt, 851 Hella, 488-3000, land.is/ sagnagardur/ • Keldur á Rangárvöllum, Keldur, Rangárvellir, 851 Hella, natmus.is • Heklusetrið, Leirubakki, 851 Hella, 487-8700, leirubakki.is » Sundlaugar: Íþróttahúsið Laugalandi, Holtum, 851 Hella, 487-6545 » Matvara: • Söluskálinn, Vegamót-Verslun, 851 Hella » Veitingastaðir: • Hestheimar, Hestheimar, 851 Hella, 487-6666, hestheimar.is • Hótel VOS, Norður-Nýibær, 851 Hella, 554-8800, Hótelvos.is » Gisting: • Snotra Hostel, Ásvegur 3, 851 Hella, 853-4600, snotrahostel. com • Fjarkastokkur, Fjarkastokkur, 851 Hella, 893-3837, booking. com/Hótel/is/fjarkastokkur.html • Galtalækur 2, Galtalækur 2, 851 Hella, 861-6528, 1.is/gl2/ gisting/ • Hestheimar, Hestheimar, 851 Hella, 487-6666, hestheimar.is • Rjúpnavellir, Holta- og Landsveit, 851 Hella, 892-0409, 188

rjupnavellir.is • Gistihús Kaldakinn, Kaldakinn, 851 Hella, 861-3738, hestahof. is • Mountain Mall, Landmannalaugur, 851 Hella, 618-7822, landmannalaugar.info • Gistihús Heimaland, Landssveit, 851 Hella, 487-5787, heimaland.is • Hekla Center, Leirubakki, 851 Hella, 487-8700, leirubakki.is • Farmer´s Guest House, Meiri-Tunga 1, 851 Hella, 868-4226, meiritunga.is • Hótel VOS, Norður-Nýibær, 851 Hella, 554-8800, Hótelvos.is • Skeidvellir Villa, Skeiðvellir, 851 Hella, 896-6890, skeidvellir. is/studio.html • Hótel Selið, Stokkalæk, 851 Hella, 867-5574, Hótelselid.is • Fagrabrekka, Syðri-Rauðilækur, 851 Hella, 696-6004, fagrabrekka.is • Unastadir cottage, Unastaðir í landi Reynifells lóð F-2, 851 Hella, 566-8914, bungalo.is/property/659 • Álfasteinn Gistihús, Þjóðólfshagi 25, 851 Hella, 772-8304, icelandmagic.is » Tjaldsvæði: • Laugaland Tjaldsvæði, Laugaland í Holtum, 851 Hella, 8956543, tjalda.is/laugaland » Kirkjur: • Kálfholtskirkja, Kálfholtskirkja, 851 Hella • Árbæjarkirkja í Holtum, Árbæjarkirkja, 851 Hella • Hábæjarkirkja, Hábæjarkirkja, 851 Hella • Hagakirkja, Hagakirkja, 851 Hella • Keldnakirkja, Keldnakirkja, 851 Hella • Marteinstungukirkja, Marteinstungukirkja, 851 Hella • Oddakirkja, Oddakirkja, 851 Hella • Skarðskirkja, Skarðskirkja, 851 Hella

SKEIÐA- & GNÚPVERJAHREPPUR Nyrstu upptök Þjórsár eru í Þjórsárdrögum við norðanverðan Sprengisand. Þjórsá er lengsta vatnsfall landsins, um 230 km, vatnasvið hennar er um 7.530 km2.

Við Urriðafoss er algengt sumarrennsli um 350-700 m3/ sek. Sunnan undir Hofsjökli liggja að henni víðáttumikil mýrarsvæði er nefnast einu nafni Þjórsárver. Þar eru aðalvarpstöðvar heiðagæsa, verin hafa verið friðlýst.

Margir fossar eru í Þjórsá, sem var fyrrum mikill farartálmi. Þó þekktust á henni vöð og á nokkrum stöðum var ferjað yfir hana. Elsta lögferjan var Sandhólaferja. Brú var gerð á Þjórsá árið 1895, önnur í röðinni af stórbrúm landsins. Ný brú var smíðuð árið 1949. Nú er hins vegar ekið yfir brú sem vígð var 11. des. 2003. Þjórsá og þverár hennar eru orkumesta vatnsfall á Íslandi og hefur það

Vertu eins og heima hjá þér í bústaðnum Settu upp þráðlaust net fyrir alla fjölskylduna í bústaðnum með 4G-búnaði. Þá getur þú líka tengt 4K-myndlykil frá Símanum þráðlaust við netið og horft á allt þitt uppáhaldsefni úr Sjónvarpi Símans Premium. Þú getur meira með Símanum

siminn.is

verið virkjað við Búrfell, Sigöldu og Hrauneyjafoss.

Gestastofa með fræðslusýningu um rafmagnsframleiðslu er að finna í Ljósafossstöð. Miklar miðlanir eru í Þórisvatni og við Sultartanga. » Áhugaverðir staðir: • Vorsabær II, s. 486-5522/861-9634, opinn landbúnaður.

ÁRNES OG ÞJÓRSÁRDALUR Íbúar - 58 Árnes er nýlegur þéttbýliskjarni í Gnúpverjahreppi. Í Árnesi er félagsheimili með veitingasölu á sumrin. Þar er ennfremur gistiheimili, sundlaug og íþróttavöllur. Þjórsárdalur er austasti dalur Árnessýslu og liggur hann norðan Gaukshöfða, milli Hagafjalls og Búrfells. Þjórsárdalur var fyrrum að mestu ein sandauðn en með friðun árið 1938 hefur átt sér stað landgræðsla og skógrækt í landi Skriðufells og víðar. Þrjár ár falla um Þjórsárdal, auk Þjórsár eru það árnar Fossá, Rauðá og Þverá. Í dalnum eru fossarnir Háifoss og Hjálparfoss í Fossá og Gjárfoss í Rauðá, mikil náttúruundur. Blómleg byggð var í Þjórsárdal á þjóðveldisöld og var dalurinn þá algróinn en hann lagðist í eyði í kjölfar eldgoss í Heklu árið 1104.

Bærinn Stöng hefur verið grafinn upp og byggt yfir rústirnar. Sést þar hvernig húsaskipan hefur verið á seinni hluta 11. aldar. Minjar þessa bæjar voru hafðar til fyrirmyndar er Þjóðveldisbærinn í Þjórsárdal var reistur á árunum 1974-1977 í tilefni af 1100 ára afmæli Íslandsbyggðar. Tilgátubærinn er byggður á hinum vel varðveittu húsaleifum á Stöng en þar sem fornleifunum sleppti tók ímyndunaraflið við. Við getum því ekki með vissu sagt að þjóðveldisbærinn sé nákvæm eftirmynd húsakynna landnámsmanna, hann er meira í ætt við heimildaskáldsögu. Við Þjóðveldisbæinn er einnig torfklædd stafkirkja, tilgátuhús af dæmigerðu íslensku bænhúsi frá miðöldum. Kirkjan var upphaflega smíðuð og sett upp í Þjóðminjasafni Íslands vorið 1997 en var flutt austur í Þjórsárdal og endurreist við Þjóðveldisbæinn árið 2000. Göngubrú er yfir Rauðá rétt fyrir neðan Stöng. Frá Stöng er vinsælt að ganga að Gjánni.

FLÚÐIR Íbúar - 432 Flúðir er þéttbýliskjarni í Hrunamannahreppi sem myndast hefur vegna nálægðar við jarðhita býlisins Hellisholta.

Mikil ylrækt er á Flúðum og þar er einnig stærsta sveppagróðrarstöð landsins. Flúðasveppir hafa nú opnað veitingastað þar sem hægt er að smakka ýmislegt góðgæti úr sveppum og öðru grænmeti sem ræktað er á staðnum, en einnig er hægt að fá að skoða sveppabúið.

190

Árið 1899 fann dr. Helgi Pjeturs (1872-1949) jökulberg í móbergs-myndunum í Hellisholti, sem varpaði nýju ljósi á lengd ísaldarskeiðsins. Brú yfir Hvítá á móts við stórbýlið Bræðratungu er mikil samgöngubót og tengir saman Flúðir og Biskupstungur. Gamla laugin á Flúðum er elsta manngerða laug landsins, byggð 1891. Hún var í notkun til 1947 þegar nýja laugin var tekin í gagnið. Hún hefur nú verið gerð upp og opnuð aftur fyrir ferðamenn.

Kringum laugina er hverasvæði og hafa göngustígar verið gerðir um svæðið fyrir sundlaugargesti. Á Flúðum hefur byggst upp hjólhýsahverfi, en margir nýta hjólhýsin sem sumarbústaði. » Bankar/Hraðbankar: Samkaup Flúðum, Grund, 845 Flúðir » Bensínstöðvar: N1, Grund, 845 Flúðir » FrisbíGolf: 845 Flúðir » Golf: Golfklúbburinn Flúðir, Efra-Sel - Hrunamannahrepp, 845 Flúðir, 486-6454, kaffisel.is » Sundlaugar: • Sundlaugin Flúðum, Flúðir, Hrunamannahreppur, 845 Flúðir, 486-6790 • Gamla Laugin - Secret Lagoon, Hvammsvegur, 845 Flúðir, 555-3351, secretlagoon.is » Matvara: Samkaup, strax, Sneiðin 1, 845 Flúðir » Verslun: Bragginn, Birtingaholt 3, 845 Flúðir, 897-9923, bragginnstudio.is » Veitingastaðir: • ÚtlaginnEATING OUT, Flúðum, 845 Flúðir, 486-6425, utlaginn. is • Minilik Ethiopean Restaurant, Gilsbakki, 845 Flúðir, 846-9798, minilik.is • Efra-Sel Hostel, Golfvöllurinn Efra-Sel, 845 Flúðir, 486-6454, kaffisel.is • Gistihús Flúðir, Grund, 845 Flúðir, 565-9196, gistingfludir.is • Icelandair Hótel Fludir, Vesturbrún 1, 845 Flúðir, 486-6630, icelandairHótels.is » Gisting: • Dalbær, Dalbær III, 845 Flúðir, 486-4472 • Efra-Sel Hostel, Golfvöllurinn Efra-Sel, 845 Flúðir, 486-6454, kaffisel.is • Gistihús Flúðir, Grund, 845 Flúðir, 565-9196, gistingfludir.is • Gardur Stay Inn, Hvammsvegur, 845 Flúðir, 853-3033, stayinn.is • Hvítárdalur, Hvítárdalur, 845 Flúðir, 781-2599 • Jadar II, Jaðar 2, 845 Flúðir, jadar.is • Icelandair Hótel Fludir, Vesturbrún 1, 845 Flúðir, 486-6630, icelandairHótels.is » Tjaldsvæði: • Flúðir Tjaldsvæði, Hrunamannahreppur, 845 Flúðir, 486-6535, tjaldmidstod.is

» Golf: Golfklúbbur Ásatúns, Ásatúnsvallarland, 846 Flúðir » Kirkjur: • Hrepphólakirkja, Hrepphólakirkja, 846 Flúðir • Hrunakirkja, Hrunakirkja, 846 Flúðir

BL ÁSKÓGABYGGÐ Íbúar - 1163 Bláskógabyggð er sveitarfélag í uppsveitum Árnessýslu, vestan Hvítár. Sveitarfélagið nær að mörkum Mosfellsbæjar til vesturs en til suðurs liggur Grímsnesog Grafningshreppur. Sveitarfélagið varð til árið 2002 við sameiningu Þingvallahrepps, Laugardalshrepps og Biskupstungnahrepps. Þéttbýlismyndanir eru í Laugarási, Reykholti og á Laugarvatni. Nafn sveitafélagsins er dregið af landssvæði í kringum Þingvallavatn sem kallast Bláskógar. Vegur hefur verið lagður yfir Lyngdalsheiði sem tengir saman Þingvelli og Laugarvatn. Með honum opnast leið milli Reykjavíkur og uppsveita Árnessýslu.

BISKUPSTUNGUR Íbúar í Reykholti – 260 Íbúar í Laugarási - 121 Reykholt og Laugarás eru tveir þéttbýliskjarnar í Biskupstungum þar sem mikinn jarðhita er að finna. Á báðum stöðunum er fjöldi garðyrkjubýla. Í Laugarási er heilsugæslustöð og húsdýragarðurinn í Slakka. Þar er einnig veitingasala á sumrin. Í Reykholti er sundlaug, verslun og gisting. Þar eru líka Friðheimar, opið tómatabú og hrossarækt. Þar má finna veitingahús og bar, matarminjagripaverslun og hestasýningar á sumrin.

Gullfoss í Hvítá fellur í tveimur þrepum og er alls 32 m hár.

Hann hefur löngum haft mikið aðdráttarafl fyrir ferðamenn.

Fossinn steypist niður í allt að 70 m djúpt gljúfur, sem er um 2,5 km að lengd, skorið niður í berglögin á síðustu 10.000 árum. Gullfoss er ríkiseign og hefur spilda fyrir vestan ána nú verið friðuð skv. lögum um náttúruvernd. Þar hefur verið reist fræðslustofa sem kennd er við Sigríði Tómasdóttur í Bratt-holti en hún beitti sér á sínum tíma gegn sölu fossins til virkjunar. Minnismerki, gert af Ríkarði Jónssyni, var reist um Sigríði við Gullfoss árið 1978.

Geysir er einhver þekktasti goshver í heimi og hefur nafn hans komist inn í erlend mál sem samheiti yfir goshveri.

Talið er að Geysir hafi myndast í jarðskjálfta í lok 13. aldar.

Gosin í Geysi gátu náð 40-60 m hæð og fylgdu þeim drunur og dynkir. Umhverfis Geysi er víðáttumikið hverasvæði, um 500 m á lengd og 100 m á breidd. Hverirnir skipta nokkrum tugum og gýs einn þeirra, Strokkur, reglulega. Árið 1894 keypti breskur maður hluta hverasvæðisins og rukkaði hann þá fyrir aðgang að því. Síðar gaf hann vini sínum svæðið. Árið 1935 keypti Sigurður Jónasson landið aftur og gaf það íslensku þjóðinni. Eftir að Geysissvæðið var girt af náði gróðurinn sér og eru þar þekktar yfir 125 tegundir

háplantna og yfir 20 mosategundir. Til stendur að friðlýsa svæðið. Geysisstofa, fræðasetur og upplýsingamiðlun, var opnuð sumarið 2000. Þar er hægt að fræðast um eldgos, jarðskjálfta, jökla, hveri, fossa, vatnsbúskap og gróðurfar.

Tæknivædd sýning um jarðfræði Íslands. Þar er einnig veitingasala, hótel og tjaldsvæði.

Skálholt er kirkjustaður, prests- og skólasetur og fyrrum biskupsstóll í Skálholtsbiskupsdæmi og nú aðsetur vígslubiskups. Skálholt stendur sunnarlega í Biskupstungum allhátt yfir sléttlendinu, þaðan er gott útsýni til suðurs, landrými mikið og jarðhiti. Skálholt er einn merkasti sögustaður landsins. Þar var biskupssetur á árunum 1056-1796. Skálholtsbiskupar urðu alls 44, 31 í kaþólskum sið og 13 lúterstrúar. Árið 1796 var biskupssetrið flutt til Reykjavíkur. Margir örlagaríkir atburðir tengjast Skálholti, þar á meðal voru Jón Arason og synir hans hálshöggnir þar árið 1550. Í Skálholti var löngum skólahald og merk fræðistörf unnin. Ýmsar gamlar, sögulegar minjar hafa fundist í Skálholti, m.a. jarðgöng sem lágu milli dómkirkjunnar, bæjarhúsanna og skólans. Kirkja hefur frá fornu fari staðið í Skálholt en núverandi kirkja var vígð árið 1963. Grafminjar Skálholtsbiskupa eru í kjallara, þ.á m. steinþró Páls biskups Jónssonar (lést 1211). Í Skálholti er boðið upp á veitingar og gistingu auk þess sem hægt er að panta leiðsögn um staðinn. » Áhugaverðir staðir: • Hrosshagi, s. 486-8905/861-1915, kúabú, skógrækt.

• Opinn landbúnaður – www.bondi.is.

L AUGARVATN Íbúar - 192 Laugarvatn er gamalgróið þéttbýli í Laugardal í Bláskógarbyggð. Það byggðist upp við skólana sem þar eru. Í Laugarvatni er mikill jarðhiti og eru heitar uppsprettur víða í vatninu og á vatnsbakkanum.

Laugarvatn hefur lengi verið vinsæll áninga staður ferðamanna og rómaður sumardvalarstaður. Munnmæli herma að í volgri laug við vatnið, Vígðulaug, hafi lík Jóns Arasonar og sona hans, sem hálshöggnir voru í Skálholti árið 1550, verið þvegin áður en þau voru flutt norður í land til greftrunar. Hjá lauginni eru nokkrir steinar og eru þeir nefndir Líkasteinar.

Laugarvatn Fontana hefur þjónað sem heilsulind frá landnámi og hafa Íslendingar sótt í að baða sig og njóta heilsubætandi áhrifa gufunnar úr iðrum jarðar. Fyrir nokkrum árum var öll aðstaða bætt og geta gestir nú notið aukinnar þjónustu samhliða náttúrulegrar gufu, lauga og potta í fallegu umhverfi.

Laugarvatnshellar hafa verið endurgerðir í þeirri mynd sem þeir voru þegar búið var í þeim fyrir um 100 árum síðan.Þar er nú boðið upp á leiðsagðar ferðir þar sem gestir upplifa hvernig síðustu hellisbúar Íslands bjuggu og heyra sögu þeirra.

Fjölmargar skemmtilegar leiðir liggja frá Laugarvatni. Ef sóst er eftir útsýni er ganga á Laugarvatnsfjall tilvalin.

191

Auðveldasta gönguleiðin er upp öxlina hjá skíðalyftunni.

Fjallið er víðáttumikið og flatt að ofan og því æskilegast að ganga hring til að fá sem best útsýni til allra átta. Ökuleið liggur frá Miðdal upp að Gullkistu en þaðan er gott útsýni. » Bankar/Hraðbankar: Samkaup Laugarvatni, Dalbraut 8, 840 Laugarvatn » Bensínstöðvar: N1, Dalbraut 8, 840 Laugarvatn » Golf: Golfklúbburinn Dalbúi, Miðdalur, 840 Laugarvatn, 893-0200, dalbui.is » Söfn: • Galleri Laugarvatn / Gistihús, Háholt 1, 840 Laugarvatn, 4861016, gallerilaugarvatn.is • Hellisbúarnir, Háholt 2c, 840 Laugarvatn, 888-1922, thecavepeople.is » Sundlaugar: • Laugarvatn Fontana, Hverabraut 1, 840 Laugarvatn, 4861400, fontana.is • Íþróttahús Bláskógarbyggðar, Hverabraut 2, 840 Laugarvatn, 480-3041 » Matvara: • Samkaup, strax, Dalbraut 8, 840 Laugarvatn » Veitingastaðir: • Galleri Laugarvatn / Gistihús, Háholt 1, 840 Laugarvatn, 4861016, gallerilaugarvatn.is • Laugarvatn Fontana, Hverabraut 1, 840 Laugarvatn, 4861400, fontana.is • Héraðsskólinn Boutique Hostel, Laugarbraut 2, 840 Laugarvatn, 537-8060, heradsskolinn.is • Lindin Restaurant, Lindarbraut 2, 840 Laugarvatn, 486-1262, laugarvatn.is • Hótel Edda ML Laugarvatn, Menntaskólinn, 840 Laugarvatn, 444-4810, Hóteledda.is » Gisting: • Golden Circle Íbúðir, Laugarbraut 1, 3 & 5, 840 Laugarvatn, 537-8060, goldencircleÍbúðir.is • Héraðsskólinn Boutique Hostel, Laugarbraut 2, 840 Laugarvatn, 537-8060, heradsskolinn.is • Hótel Edda ML Laugarvatn, Menntaskólinn, 840 Laugarvatn, 444-4810, Hóteledda.is

192

þessum tíma voru Þingvellir í mörgum tilvikum vettvangur Íslendingasagnanna sem flestar eru ritaðar á 13. öld. Eftir 1264 varð Ísland hluti af veldi Noregskonungs og síðar Danakonungs en Alþingi hélt áfram að koma saman á Þingvöllum sem dómstóll fram að lokum 18. aldar. Merki um almenningshátíð á Þingvöllum gefur einnig að líta frá þessu skeiði. Þannig voru Þingvellir sem fyrr miðstöð þjóðlífs um þingtímann ár hvert. Árið 1800 skipaði Kristján VII svo fyrir að Alþingi skyldi lagt niður. 1843 ákvað svo Kristján VIII að Alþingi skyldi endurreist sem rágjafarþing. Árið 1845 kom Alþingi því saman aftur en þá í Reykjavík. Á 19. öld voru nokkrar samkomur haldnar á Þingvöllum. Áhrifamest var þjóðhátíðin 1874 þegar Íslendingar fengu eigin stjórnarskrá. Á 20. öld hafa Íslendingar haldið afar fjölmennar þjóðhátíðir á Þingvöllum s.s. Alþingishátíðina 1930. Í hugum margra er þó merkust Lýðveldishátíðin 17. júní 1944 þegar lýst var yfir stofnun lýðveldis á Íslandi. Í lögum um friðun Þingvalla frá árinu 1928 er staðurinn kallaður „helgistaður allra Íslendinga“.

Auk þess sem að ofan greinir eru Þingvellir markverðir frá náttúrunnar hendi. Alþingisstaðurinn forni liggur í sigdal.

Dældin er hluti af Atlantshafssprungunni miklu er liggur um Ísland frá suðvestri til norðausturs. Þingvallasigdældin hefur tekið á sig núverandi mynd á síðustu tíu þúsund árum. Þingvallavatn er stæarsta stöðuvatn landsins og afar auðugt af lífi. Þar lifa fjórar tegundir silunga. Þingvellir hafa verið friðaðir frá 1930 og eru elsti þjóðgarður á Íslandi. Þjóðgarðurinn á Þingvöllum lýtur stjórn Þingvallanefndar Alþingis. Sumarið 2004 voru Þingvellir skráðir á Heimslista UNESCO. Það er eini staðurinn á Íslandi sem hlotnast hefur sú viðurkenning en á listann komast aðeins sérstæðustu náttúruperlur heimsins. Í gestastofu Þingvalla má skoða sýningu um sögu og jarðfræði svæðisins. Leyfilegt er að tjalda á tveimur svæðum innan þjóðgarðsins á Þingvöllum. Á Leirum í kringum þjónustumiðstöð þjóðgarðsins og í Vatnskoti við Þingvallavatn. » Þjónusta á Þingvöllum: • Gestastofa Þjóðgarðsins á Þingvöllum, sími 782 3613, www.thingvellir.is • Þjónustumiðstöð Þingvalla á Leirum, thingvellir@thingvellir. is, s. 482 2660.

ÞINGVELLIR

GRÍMSNES & GR AFNINGSHREPPUR SÓLHEIMAR

Á Þingvöllum við Öxará komu Íslendingar saman til þinghalds í fyrsta sinni árið 930. Fram til ársins 1798 voru Þingvellir fundarstaður þjóðarinnar eða í 868 ár samfleytt. Á þjóðveldistímanum 930-1264 var æðsta yfirstjórn landsins í höndum Alþingis á Þingvöllum. Alþingi var löggjafarsamkoma og dómþing. Að fornu starfaði Alþingi um tveggja vikna skeið í júnílok ár hvert en á síðari öldum eina viku í júlíbyrjun. Á

Sólheimar í Grímsnesi eru sjálfbært samfélag í fögru umhverfi. Sólheimar eiga sér merka sögu. Í dag eru Sólheimar vistvænt byggðahverfi þar sem um 100 einstaklingar búa og starfa saman í skapandi, alþjóðlegu umhverfi með áherslu á umhverfismál, listræna vinnu og lífræna ræktun. Sesselja Hreindís Sigmundsdóttir stofnaði hverfið árið 1930 og Sesseljuhús – fræðslusetur

LL of FAME HA •

CERTIFICATE of

2

EXCELLENCE

018 • 2

2015 • 20 1

•

7 01

6

SNORKLAÐU Í SILFRU - Snorkl er fyrir alla - Þarft engin réttindi - Færð hlýjan þurrgalla - Fjölskyldan getur snorklað saman (12 ára+) WWW.DIVE.IS

- Gjafabréf - Hópafslættir - Ógleymanleg skemmtun fyrir hópinn - 45 mínútur frá Reykjavík

+354 663 2858

DIVE@DIVE.IS

um umhverfismál – er tileinkað henni. Markmið byggðahverfisins er að huga að velferð manns og náttúru, áhersla er lögð á vistmenningu og endurvinnslu. Á svæðinu eru vinnustofur, gallerí, verslanir og kaffihús. » Athyglisverðir staðir: • Umhverfismiðstöðin Sesseljuhús, s. 480-4430, sýningarhús um vistvænar og sjálfbærar byggingar. Ráðstefnur og námskeið. Höggmyndagarður.

FLÓAHREPPUR Flói nefnist landsvæðið sem af markast af Ölfusá, Hvítá, Merkurhrauni, Þjórsá og ströndinni. Gróðurfar er mjög fjölbreytilegt og víða er mikið fuglalíf. Í Flóanum austanverðum er sveitarfélagið Flóahreppur. Íbúar lifa einkum af landbúnaði og ýmsum þjónustugreinum. Þjórsá er lengsta á landsins (230 km) og hefur mesta vatnasviðið. Vatnsmagn hennar er svipað og Ölfusár (370 m/sek) og kemur að mestu undan Hofsjökli og Vatnajökli.

Aurframburður er því mikill eða um 4,5 milljónir tonna á ári. Þjórsárhraunið mikla, mesta hraunbreiða jarðar, liggur undir mest öllum Flóanum. Það er mesta hraun sem runnið hefur á jörðinni í einu gosi frá því að ísöld lauk. Það kom upp í miklu eldgosi fyrir um 8.700 árum á svæðinu austan Þórisvatns. Úr 20-30 km gossprungu kom upp hraunmagn, sem samsvarar allt að tvöföldu rúmmáli Skaftáreldahrauns. Hraunið ran yfir Skeið og Flóa og í sjó framundan Stokkseyri og Eyrarbakka, um 140 km frá eldstöðvunum.

Flóahreppur er þéttbýl sveit. Þar er nokkuð flatlent en ásar og klapparholt þar sem útsýni er mikið á milli. Mikið fuglalíf er á svæðinu og falleg fjallasýn einkennir útsýnið.

bæjarfélagið að ráðast í byggingu nýs miðbæjar í anda fyrir hluta 20. aldarinnar. Hús í gamaldags stíl munu hýsa veitingastaði, verslanir og kaffihús. Bygging er þegar hafin. Skammt frá Selfossi eru ullarvinnslan Þingborg og smáspunaverksmiðjan Uppspuni, viðkomustaðir á Ullarhringnum svokallaða, ferðaleið tileinkuð ullarvinnslu og umhverfisvænu handverki.

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Selfossi, Arvegi, 800 Selfoss » Lögregla: Hörðuvellir 1, 800 Selfoss » Apótek: • Apótek Suðurlands, Austurvegi 24-26, 800 Selfoss • Apótekarinn Selfossi, Austurvegi 3-5, 800 Selfoss • Lyfja Selfossi, Austurvegi 44, 800 Selfoss » Bankar/Hraðbankar: • Arion banki Selfossi, Austurvegi 10, 800 Selfoss • Landsbankinn Selfossi, Austurvegi 20, 800 Selfoss • Verslunarmiðstöðin Kjarninn, Austurvegi 3-5, 800 Selfoss • Íslandsbanki, Austurvegur 9, 800 Selfoss • Geysir Haukadal, Haukadal, 800 Selfoss • Samkaup - Úrval, Tryggvagötu 40, 800 Selfoss » Bensínstöðvar: • Olís Selfoss, Arnberg, 800 Selfoss • N1, Austurvegur 1-5, 800 Selfoss • N1, Austurvegur 48, 800 Selfoss • Atlantsolía, Fossnes 9, 800 Selfoss • Orkan, Fossnes A, 800 Selfoss » FrisbíGolf: Miðhúsaskógur » Golf: Golfklúbbur Selfoss, 800 Selfoss, 482-3335, gosgolf.is

SELFOSS Íbúar - 8560.

Selfoss er hluti Sveitarfélagsins Árborgar, kaupstaður við Ölfusárbrú, stærsti þéttbýlisstaður á Suðurlandi. Byggð festi þar rætur árið 1891 þegar Tryggvi Gunnarsson (18351917) hafði forgöngu um smíði hengibrúar yfir Ölfusá. Hún var mesta mannvirki sem Íslendingar höfðu þá ráðist í.

Um 1930 styrktist byggðin mjög er Kaupfélag Árnesinga og Mjólkurbú Flóamanna hófu starfsemi sína á Selfossi.

Selfoss er miðstöð verslunar, þjónustu og iðnaðar á Suðurlandi. Þar eru upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn, hótel og ýmsir gistimöguleikar, tjaldstæði, veitinga- og kaffihús, sundhöll með gufubaði, listasalur, sjúkrahús, tveir grunnskólar, tónlistarskóli og Fjölbrautaskóli Suðurlands. Öflugt íþrótta- og tómstundalíf er á Selfossi, m.a. 9 holu golfvöllur. Stutt er í góðar gönguleiðir og fjallasýnin er einstök. Fyrrum heimsmeistari í skák Bobby Fischer er grafinn á Selfossi og í bænum er lítið safn tileinkað honum. Árið 2018 samþykkti 194

» Söfn: Bobby Fischer setrið, Austurvegur 21, 800 Selfoss, 894-1275, fischersetur.is » Sundlaugar: Sundhöll Selfoss, Tryggvagata 15, 800 Selfoss, 480-1960, arborg.is/stjornsysla/svid-og-deildir/ menningar-og-fristundasvid-nytt/ithrotta-og-tomstu

Gæðahandverk úr Íslenskri, sérvalinni lambsull.

Sími:863 8281 gamlathingborg@gmail.com www.thingborg.net

Einstök verslun i hjarta Suðurlands, Peysur og aðrar handunnar ullarvörur í sérflokki, sérvalinn lopi og band, jurtalitað og sauðalitir. Allt til spuna og þæfingar

» Matvara: • Krónan, Austurvegur 1-5, 800 Selfoss • Nettó, Austurvegur 42, 800 Selfoss • Bónus, Larsenstræti 5, 800 Selfoss • Hagkaup, Larsenstræti 5, 800 Selfoss • Krambúð, Tryggvagata 40, 800 Selfoss » Veitingastaðir: • Olis - Quiznos, Arnberg, 800 Selfoss, 480-1300, olis.is • KFC - Kentucky Fried Chicken, Austurvegur 46, 800 Selfoss, 482-3466, kfc.is • Kaffi Krús Cafe, Austurvegur 7, 800 Selfoss, 482-1266, kaffikrus.is • Subway, Eyrarvegur 2, 800 Selfoss, 482-7877, subway.is • Menam Restaurant / Gistihús, Eyrarvegur 8, 800 Selfoss, 482-4099, menam.is • Hótel Selfoss, Eyravegur 2, 800 Selfoss, 480-2500, Hótelselfoss.is • Domino’s Pizza, Eyravegur 2, 800 Selfoss, 581-2345, dominos.is • Tommi’s burger joint, Eyravegur 32, 800 Selfoss, 571-8228, bullan.is • Hlöllabátar, Gagnheiði 61, 800 Selfoss, 771-7372, hlollabatar.is • Hot Dog Stand, Tryggvagötu, 800 Selfoss, 482-1782 • Tryggvaskáli Restaurant, Tryggvatorg, 800 Selfoss, 482-1390, tryggvaskali.is » Gisting: • Selfoss HI Hostel, Austurvegur 28, 800 Selfoss, 482-1600, hostel.is/hostels/selfoss-hi-hostel • Bella Íbúðir & Rooms, Austurvegur 35, 800 Selfoss, 482-7800, bellaHótel.is • Gistihús Selfoss, Engjavegur 56, 800 Selfoss, 482-3585, gesthus.is • BSG Íbúðir, Engjavegur 75, 800 Selfoss, 486-8642, bedandbreakfast.eu/bed-and-breakfast/selfoss/bsgÍbúðir/1644517/ • Fosstún Apartment Hótel, Eyrarvegur 26, 800 Selfoss, 6154699, fosstun.is • Menam Restaurant / Gistihús, Eyrarvegur 8, 800 Selfoss, 482-4099, menam.is • Hótel Selfoss, Eyravegur 2, 800 Selfoss, 480-2500, Hótelselfoss.is • Arctic Nature Hótel, Eyravegur 26, 800 Selfoss, 615-4699, arcticnatureHótel.com • Thoristun Villa, Þóristún 19, 800 Selfoss, 864-4493, villaiceland.com » Tjaldsvæði: Gistihús Selfoss, Engjavegur 56, 800 Selfoss, 482-3585, gesthus.is » Bílaleiga: Bílaleiga Selfoss, Tryggvagata 2a, 800 Selfoss, 482-4040, carrentalselfoss.is » Kirkjur: Selfosskirkja, Selfosskirkja, 800 Selfoss

ÞJÓNUSTA (DREIFBÝLI) » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Laugarasi, Biskupstungum, 801 Selfoss » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Bjarkarbraut 2, 801 Selfoss » Bensínstöðvar: • N1, Brautarhóll, 801 Selfoss • N1, Geysir, 801 Selfoss • Orkan, Úthlíð 1, 801 Selfoss • ÓB Minni Borg, Minni-Borg verslun, 801 Selfoss • N1, Árnes, 801 Selfoss » FrisbíGolf: Apavatn, 801 Selfoss » Golf: • Kiðjaberg Golfklúbbur, Grímsnes, Árnessýsla, 801 Selfoss, 486-4495, gkb.is • Golfklúbburinn Geysi, Haukadalur, 801 Selfoss, 486-8733, geysirgolf.is • Golfklúbburinn Kiðjaberg, Kiðjaberg, 801 Selfoss • Golfklúbbur Öndverðarness, Öndverðarnes 1, 801 Selfoss • Golfklúbburinn Tuddi, Úthlíðarvöllur, 801 Selfoss » Söfn: • Skálholt, Biskupstungnahreppur, 801 Selfoss, 486-8870, skalholt.is • Sesseljuhús Environmental Center, Sólheimar, 801 Selfoss, 422-6080 • Þjóðveldisbærinn Stöng, Þjórsárdalur, 801 Selfoss, 488-7713, thjodveldisbaer.is » Sundlaugar: • Sundlaugin Reykholti, Aratunga, Biskupstungum, 801 Selfoss, 480-3040 • Neslaug, Árnes, 801 Selfoss, 486-6117 • Sundlaugin Borg, Borg Grímsnesi, 801 Selfoss, 480-5530, gogg.is • Sundlaugin Skeiðalaug, Brautarholti, 801 Selfoss, 486-5500 » Matvara: Verslunin Árborg, Árborg verslun, 801 Selfoss » Verslun: • Þingborg, Gamla Þingborg, 801 Selfoss, 482-1027, thingborg.net • Hespuhúsið, Lindarbæ Selfoss, www.icelandcolours.is • Friðheimar, Reykholt, Bláskógabyggð, 801 Selfoss, 486-8894, fridheimar.is • Vala Shop and Art Gallery, Sólheimar, 801 Selfoss, 480-4450, solheimar.is » Veitingastaðir: • Árborg, Árnes, 801 Selfoss, 486-6006, arnes.is • Þjórsárstofa, Árnes, Skeiða- og Gnúpverjahreppur, 801 Selfoss, 486-6115, thjorsarstofa.is • Skálholt, Biskupstungnahreppur, 801 Selfoss, 486-8870, skalholt.is 195

• Faxi Tjaldsvæði, Biskupstungur, 801 Selfoss, 774-7440 • Hótel Gullfoss, Brattholt, 801 Selfoss, 486-8979, Hótelgullfoss. is • FossHótel Hekla, Brjánsstaðir, 801 Selfoss, 486-5540, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudurlandi/fossHótelhekla/ • Hótel Geysir, Geysir, 801 Selfoss, 480-6800, geysircenter.is • Gullfosskaffi, Gullfoss, 801 Selfoss, 486-6500, gullfoss.is • Geysir Glíma, Haukadal, 801 Selfoss, 481-3003, geysirglima.is • Skjól, Kjóastaðir, 801 Selfoss, 899-4541, skjolTjaldsvæði.com • Krían - Bar & Pub, Kríumýri, 801 Selfoss, 897-7643, krian.is • Slakki Mini Zoo, Laugarás, 801 Selfoss, 486-8783 • Friðheimar, Reykholt, Bláskógabyggð, 801 Selfoss, 486-8894, fridheimar.is • Café Mika, Skólabraut 4, 801 Selfoss, 486-1110, mika.is • Græna kannan Organic Café, Sólheimar, 801 Selfoss, 4226070, solheimar.is • Thingvellir National park, Þingvellir, 801 Selfoss, 482-2660, thingvellir.is • Þrastalundur, Þrastalundur, 801 Selfoss, 661-7000, thrastalundur.is

SELFOSS

196

» Gisting: • Alftavik, Álftavík, 801 Selfoss, icelandluxurylodges.com/ property/alftavik/ • Mýri - Stay for a tree, Ásamýri 2, 801 Selfoss, 857-1976, heyiceland.is/accommodation/detail/1129/myri-Gistihús • Laugarás, Austurbyggð 3, 801 Selfoss, homeaway.com/ vacation-rental/p4159969 • Hamar, Bæjarholt 2, 801 Selfoss, 697-7853, airbnb.com/ rooms/3651383 • Goðatún Cottages, Biskupstungur, 801 Selfoss, 892-0947, godatun.com • Bitra Gistihús, Bitra, 801 Selfoss, 480-0700, Gistihúsbitra.is • The White House, Bjarkarbraut 19, 801 Selfoss, 660-7866, thewhitehouse.is • Hótel Gullfoss, Brattholt, 801 Selfoss, 486-8979, Hótelgullfoss.is • FossHótel Hekla, Brjánsstaðir, 801 Selfoss, 486-5540, fossHótel.is/is/fossHótel/fossHótel-a-sudurlandi/fossHótelhekla/ • Hótel Borealis, Brúarholt II, 801 Selfoss, 561-3661, Hótelborealis.is • Sacred Seed, Eyrarbraut 11, 801 Selfoss, 778-9052, naturespa.is

• Private accommodation Fossnes, Fossnes, 801 Selfoss, 486-6079, fossnes.is • Hostel Gaulverjaskoli, Gaulverjaskóli, 801 Selfoss, 551-0654, gaulverjaskoli.com • Hótel Geysir, Geysir, 801 Selfoss, 480-6800, geysircenter.is • Árnes Hostel, Gnúpverjahreppur, 801 Selfoss, 486-6048, is.hostel.is/Farfuglaheimili/Arnes/ • Cottages@lakethingvellir, Heiðarás, 801 Selfoss, 892-7110, lakethingvellir.is • Vacation house, Höfðatún, 801 Selfoss • Icelandic Cottages, Hraunmörk Flóahreppur, 801 Selfoss, 898-0728, icelandiccottages.is • Hrosshagi, Hrosshagi, 801 Selfoss, 486-8905, hrosshagi.com • Mengi Kjarnholt, Kjarnholt III, 801 Selfoss, 780-1414, kjarnholt. is • Knarrarholt, Knarrarholt, 801 Selfoss, 486-6119 • Gistihús Lambastaðir, Lambastaðir, 801 Selfoss, 777-0705, lambastadir.is • Brekkugerði Gistihús, Laugarás, Bláskógabyggð, 801 Selfoss, 779-7762, brekkugerdi.is • Miðhús, Miðhús, 801 Selfoss, discover.is • Gljásteinn, Skálinn, Myrkholt, 801 Selfoss, 486-8757, gljasteinn.is • Sesseljuhús Environmental Center, Sólheimar, 801 Selfoss, 422-6080 • Gistihús Sólheimar, Sólheimum Grímsnesi, 801 Selfoss, 4226080, solheimar.is • Gislaskali, Svartárbotnum, 801 Selfoss, 486-8757, gljasteinn.

is/gislaskali • Ljósafossskóli, V/ Þingvallaveg, 801 Selfoss, 695-4099, ljosafossskoli.is • Vatnsholt Gistihús, Vatnsholt 1-2, 801 Selfoss, 899-7748, Hótelvatnsholt.is • Gistihús Denami, Vestra-Geldingaholt, 801 Selfoss, 698-7090, tolt.nu/denami • Vesturbrúnir 4, Vesturbrúnir 4, 801 Selfoss • Vorsabær, Vorsabær 2, Skeiðum, 801 Selfoss, 486-5522, vorsabae2.is • Álftröð Gistihús, 801 Selfoss, 566-6246, alftrod.is » Tjaldsvæði: • Reykholt Tjaldsvæði, Aratunga, 801 Selfoss, 847-5057, aratunga.is • Þjórsárstofa, Árnes, Skeiða- og Gnúpverjahreppur, 801 Selfoss, 486-6115, thjorsarstofa.is • Faxi Tjaldsvæði, Biskupstungur, 801 Selfoss, 774-7440 • Borg Tjaldsvæði, Borg, Grímsnesi, 801 Selfoss, 767-3411, gogg.is • Geysir Tjaldsvæði, Geysir, Haukadal, 801 Selfoss, 480-6800, geysircenter.is • Hraunborgir Tjaldsvæði, Grímsnesi, 801 Selfoss, 486-4414, hraunborgir.com/ • Skjól, Kjóastaðir, 801 Selfoss, 899-4541, skjolTjaldsvæði.com • Brautarholt Tjaldsvæði, Skeiða- og Gnúpverjahreppur, 801 Selfoss, 663-4666, sveitir.is/gisting/tjaldsvaedi/tjaldsvaedidbrautarholti/48/ • Þjórsárver Tjaldsvæði, Þjórsárver, 801 Selfoss, 899-7748, thjorsarver.is 197

GUESTHOUSE SELFOSS

v/Engjaveg - 800 Selfoss +354 482-3585 / 663-2449 - gesthus@gesthus.is

44

Two summerhouses, each with their own Jacuzzi.

22

The Bobby Fischer Centre

» Annað: Sveitagarðurinn, Stóri-Háls, 801 Selfoss, 898-1599, sveitagardurinn.is

Austurvegur 21, 800 Selfoss// -894-1275. www.fischersetur.is//fischersetur@gmail.com Bobby Fischer Centre: GPS DD LAT 63.93748 LONG -20.99649 Laugardælakirkja: GPS DD LAT 63.94655 LONG -20.96699 1

2

1 2

Safn um heimsmeistarann í skák Bobby Fischer.

Grafreitur Bobby Fischer er við Laugardælakirkju, sem er í 2 km fjarlægð frá Setrinu.

» Kirkjur: • Bræðratungukirkja, Bræðratungukirkja, 801 Selfoss • Haukadalskirkja, Haukadalskirkja, 801 Selfoss • Miðdalskirkja, Miðdalskirkja, 801 Selfoss • Skálholtskirkja, Skálholt, 801 Selfoss • Torfastaðakirkja, Torfastaðakirkja, 801 Selfoss • Úthlíðarkirkja, Úthlíð kirkjulóð, 801 Selfoss • Þingvallakirkja, Þingvellir, 801 Selfoss • Gaulverjabæjarkirkja, Gaulverjabæjarkirkja, 801 Selfoss • Hraungerðiskirkja, Hraungerðiskirkja, 801 Selfoss • Laugardælakirkja, Laugardælakirkja, 801 Selfoss • Villingaholtskirkja, Villingaholtskirkja, 801 Selfoss • Búrfellskirkja, Búrfellskirkja, 801 Selfoss • Mosfellskirkja, Mosfellskirkja, 801 Selfoss • Stóruborgarkirkja, Stóruborgarkirkja lóð 1, 801 Selfoss • Úlfljótsvatnskirkja, Úlfljótsvatnsbær, 801 Selfoss • Ólafsvallakirkja, Ólafsvallakirkja, 801 Selfoss • Stóra-Núpskirkja, Stóra-Núpskirkja, 801 Selfoss

STOKKSEYRI Íbúar - 515 Stokkseyri stendur við sjóinn skammt austan við Eyrarbakka. Fjaran og tjarnarsvæðið við Stokkseyri eru rómuð fyrir fegurð og fuglalíf. Lista- og menningarlíf er ríkt á Stokkseyri. Þar er að finna vinnustofur listamanna, sterk tengsl við þjóðtrúna drauga, tröll og álfa, söfn og afþreyingu fyrir alla fjölskylduna. Stokkseyri á merkan stað í þjóðsagnaarfi Íslendinga og þekktar eru sögurnar af Stokkseyrar-Dísu. Þórdís Markúsdóttir bjó á Stokkseyri um aldamót 17. og 18. aldar og sögur segja að hún hafi verið göldrótt. Þuríðarbúð er endurgerð sjóbúð, kennd við Þuríði formann Einarsdóttir (1777-1863). Knarrarósviti er austan við Stokkseyri, byggður í fúnkis- og jugendstíl eftir hugmyndum Guðjóns Samúelssonar og hæsta bygging á Suðurlandi. » Bensínstöðvar: Orkan, Strandgata 1, 825 Stokkseyri » FrisbíGolf: 825 Stokkseyri » Söfn: • Rjómabúið á Baugsstöðum safn, Baugsstaðir, 825 Stokkseyri, 483-1082, husid.com • Veiðisafnið, Eyrarbraut 49, 825 Stokkseyri, 483-1558, veidisafnid.is • Draugasetrið, Hafnargata 9, 825 Stokkseyri, 895-0020, draugasetrid.is • Icelandic Wonders, Hafnargata 9, 825 Stokkseyri, 895-0020, icelandicwonders.com • Þuríðarbúð, Strandgata 13, 825 Stokkseyri, 483-1504, husid.

198

com » Sundlaugar: Sundlaug Stokkseyrar, Stjörnusteinum 1a, 825 Stokkseyri, 480-3260 » Veitingastaðir: Fjöruborðið restaurant, Eyrarbraut 3a, 825 Stokkseyri, 483-1550, fjorubordid.is » Gisting: • Art Hostel, Hafnargata 9, 825 Stokkseyri, 854-4510, arthostel. is • Gistihús Heba, Íragerði 12, 825 Stokkseyri, 565-0354, GistihúsHEBA.COM • Gistihús Kvöldstjarnan, Stjörnusteinar 7, 825 Stokkseyri, 4831800, kvoldstjarnan.is » Kirkjur: Stokkseyrarkirkja, Stokkseyrarkirkja, 825 Stokkseyri » Áhugaverðir staðir: • Knarrarósviti rétt vestan við Baugsstaði.

EYR ARBAKKI Íbúar - 540 Eyrarbakki er forn verslunarstaður niður við ströndina í ÁRBORG STOKKSEYRI

ÁRBORG EYRARBAKKI

200

Flóanum, skammt fyrir austan ósa Ölfusár. Á Eyrarbakka er sagan í hverju spori. Blómatími Eyrarbakka var frá miðri 19. öld og á fyrstu áratugum 20. aldar, þegar bærinn var fjölmennari en Reykjavík. Fjöldi húsa er frá því um aldamótin 1900 og hafa mörg þeirra verið varðveitt og endurgerð í seinni tíð. Húsið á Eyrarbakka er eitt elsta hús landsins, byggt af dönskum kaupmönnum árið 1765. Þar er nú Byggðasafn Árnesinga. Sjóminjasafnið á Eyrarbakka er skammt frá Húsinu, einnig nokkur einkasöfn. Konubókastofa var opnuð á Eyrarbakka 2013 og er hlutverk hennar að safna og kynna ritverk íslenskra kvenna. Fuglafriðlandið í Flóa er norðan við Eyrarbakka.

Fjaran er vinsæl til gönguferða. » Bensínstöðvar: ÓB Eyrabakki, Eyrargata 49, 820 Eyrarbakki » FrisbíGolf: 820 Eyrarbakki » Söfn: • Konubókastofan Túni, Túngata 40, 820 Eyrarbakki, 862-0110, konubokastofa.is • Sjóminjasafnið á Eyrarbakka, Túngata 59, 820 Eyrarbakki, 483-1504, husid.com • Byggðasafn Árnesinga á Eyrarbakka, Húsið, 820 Eyrarbakki, 483-1504, husid.com » Veitingastaðir: Rauða Húsið Restaurant, Búðarstígur 4,

820 Eyrarbakki, 483-3330, raudahusid.is » Gisting: • SeaSide Cottages, Eyrargata 37a, 820 Eyrarbakki, 898-1197, seasidecottages.is • Bakki Hostel & Íbúðir, Eyrargata 51-53, 820 Eyrarbakki, 7888200, bakkihostel.is • Rein Guesthosue B&B, Þykkvaflöt 4, 820 Eyrarbakki, 7775677, rein-Gistihús.is » Tjaldsvæði: • Eyrarbakki Tjaldsvæði, v/Búðarstíg, 820 Eyrarbakki, 660-1169, eyrarbakki.is » Kirkjur: • Eyrarbakkakirkja, Kirkjuhvoll, 820 Eyrarbakki

ÖLFUS Íbúar - 2.276 Ölfus er landssvæði í Árnessýslu sem afmarkast af Ölfusá í austri og mörkum Árnessýslu í vestri. Ölfus er eitt stærsta hrossaræktarsvæði landsins en nokkuð er um að íbúar vinni í Reykjavík eða á Selfossi. Þéttbýlisstaðirnir Hveragerði, Þorlákshöfn og Árbæjarhverfi teljast til Ölfuss þó Hveragerði sé sérstakt sveitarfélag.

Hengilssvæðið er kjörið útivistarsvæði þar sem Orkuveita Reykjavíkur hefur látið merkja fjölda áhugaverðra leiða, samtals um 125 km að lengd. Við upphaf gönguleiða eru bílastæði og upplýsingatöflur með korti sem sýnir gönguleiðir. Leiðirnar eru miserfiðar og því er ráðlegt að kynna sér þær áður en gangan hefst. Eftirtaldir staðir eru upphafsstaðir gönguleiða: • Sleggjubeinsdalur, við borholu Orkuveitu Reykjavíkur.

• Rjúpnabrekkur, inn af Hveragerði.

• Úlfljótsvatn, gegnt Skátaskálanum.

• Ölfusvatn, við brúna á Ölfusvatnsá.

• Nesjavellir, gegnt Nesbúð.

• Kýrdalsbrúnir, ofan við Nesjavelli.

• Botnadalur, í Dyrafjöllum.

• Dyradalur, í Dyrafjöllum.

Til er gönguleiðakort af svæðinu og bók sem fjallar um staðhætti, jarðfræði og gönguleiðir á Hengilssvæðinu.

Selvogur. Vestasta byggðarlag í Árnessýslu. Fyrr á öldum var fjölmenn byggð í Selvogi en sveitin var lengi einangruð og rafmagn komst þar ekki á fyrr en eftir 1970.

Húsarústir, tættur og túngarðar gægjast upp úr jörðinni og gefa innsýn í líf fyrri alda en nú er þar föst búseta á þremur bæjum.Strandarkirkja í Selvogi er þjóðfræg vegna almennra áheita. Prestssetrið var löngum í Vogsósum uns brauðið var lagt niður árið 1907. Fyrir framan kirkjuna er örnefnakort af Selvoginum. Selvogsviti var byggður árið 1919 og endurbyggður árið 1931. Arnarker er áhugaverður hellir í Leitarhrauni við gamla veginn sem liggur frá Þrengslavegi út í Selvoginn. Stigi liggur niður í hellinn sem er þarna í um 16 metra dýpi í hrauninu.

HÚSIÐ Á EYRARBAKKA Þar eru margar og áhuga­ verðar sýningar um sögu og menningu Árnessýslu, fornfrægt píanó, herðasjal úr mannshári og koppur kóngsins eru meðal sýningargripa.

Hlýlegur og heimilislegur andi er aðalsmerki safnsins.

Byggðasafn Árnesinga er staðsett í Húsinu, sögufrægum bústað kaupmanna sem var byggt 1765.

Húsið er eitt elsta hús landsins og glæsilegur minnisvarði þess tíma er Eyrarbakki var einn helsti verslunarstaður landsins.

Sjóminjasafnið á Eyrarbakka er örskammt frá en þar er áhersla á sjósókn og sögu alþýðunnar í þorpinu.

Tólfæringurinn Farsæll er aðalsýningargripur safnsins.

Opnunartímar: 1. maí–30. sept. alla daga kl. 11.00-18.00 eða eftir samkomulagi Sími: 483 1504 & 483 1082 | husid@husid.com | www.husid.com

Herdísarvík var áður stórbýli í Selvogi en er nú í eyði. Kunn verstöð með fjölda sjóbúða og enn sér móta fyrir rústum margra þeirra. Einar Benediktsson skáld (1864-1940) bjó í Herdísarvík síðustu æviárin. Hann gaf Háskóla Íslands jörðina árið 1935. Jörðin hefur nú verið friðlýst. Á skiltum er hægt að lesa um búsetu þeirra Einars Benediktssonar og Hlínar Johnson í Herdísarvík og skoða örnefnakort af svæðinu.

Hafnarnes er sunnan við byggðina í Þorlákshöfn. Þar er fallegt útivistarsvæði þar sem margir brimbrettakappar koma að spreyta sig á öldunum en margir telja þetta besti svæði til brimbrettaiðkunar á Íslandi. Kögunarhóll er hólstrýta úr móbergi suður af Ingólfsfjalli að vestanverðu. Árið 2006 voru reistir 52 krossar við Kögunarhól, í minningu fórnarlamba umferðarslysa á Suðurlandsvegi.

Hugmyndina að athöfn þessari átti Hannes Kristmundsson garðyrkjumaður. Raufarhólshellir er lengsti hraunhellir á Íslandi utan Hallmundarhrauns og er staðsettur í Leitarhrauni við Þrengslaveg. » Bensínstöðvar: Olís Litla-Kaffistofan, Litla-Kaffistofan, 816 Ölfus » Golf: Golfklúbbur Hveragerðis, Gufudalur 4, 816 Ölfus » Söfn:ON - Orka náttúrunnar, Hellisheiðavirkjun, 816 Ölfus, 591-2880, geothermalexhibition.com » Veitingastaðir: • Hjarðarból, Hjarðarból, Ölfusi, 816 Ölfus, 567-0045, hjardarbol. is • Icelandic Horse Park, Ingólfshvoll, 816 Ölfus, 483-5050, fakasel.is • Hafið bláa, Óseyri við ósa Ölfusár, 816 Ölfus, 483-1000, hafidblaa.is • Dalakaffi, Reykjakot 2, 816 Ölfus, 862-8522, dalakaffi.is » Gisting: 201

• Hjarðarból, Hjarðarból, Ölfusi, 816 Ölfus, 567-0045, hjardarbol. is • Núpar Cottages, Ölfus, 816 Ölfus, 857-2040, nupar.is » Kirkjur: • Hjallakirkja, Hjallakirkja, 816 Ölfus • Kotstrandarkirkja, Kotstrandarkirkja, 816 Ölfus • Strandarkirkja, Strandarkirkja, 816 Ölfus » Áhugaverðir staðir/útivist: • Gönguleiðir á Hengilsvæðinu.

• Kort fást í Hellisheiðarvirkjun, Upplýsingamiðstöð.

Suðurlands í Hveragerði og á Bæjarbókasafni Ölfuss í Þorlákshöfn.

• Gönguleiðir um ströndina og að Geitafelli, sjá á Ölfuskorti á upplýsingamiðstöðvum.

• Selvogur – Strandarkirkja – Herdísarvík: spennandi útivistarstaðir með sögulegri tengingu.

• Fræðsluskilti við Strandarkirkju og í Herdísarvík.

• Raufarhólshellir: Um 1360 m. langur hellir með margar fallegar myndanir. Fara verður með gát um hellinn.

• Arnarker: Áhugaverður hellir í Leitarhrauni. Aka þarf gamla Selvogsveginn til að komast að hellinum. Stigi ofan í hellinn.

Fara þarf með gát um hellinn.

ÞORL ÁKSHÖFN Íbúar - 1654. Þorlákshöfn er þéttbýliskjarni í Ölfusi sem dregur nafn sitt af Þorláki helga Skálholtsbiskupi (1133-1193). Þorlákshöfn er þekkt verstöð frá fornri tíð en eftir miklar hafnarbætur í kjölfar Vestmannaeyjagossins árið 1973 hefur Þorlákshöfn eflst mjög sem útgerðarbær. Við Þorlákshöfn er krefjandi sandgolfvöllur, gaman er að ganga strandlengjuna, fara um heilsustíginn í bænum, skoða útiljósmyndasýningu við aðalgötu, sögusýningu á bókasafninu og eiga notalega stund í sundlaug sem hefur notið mikilla vinsælda, meðal annars vegna glæsilegrar og barnvænnar innisundlaugar. Sett hafa verið upp nokkur söguskilti á svonefndu hverfisverndarsvæði þar sem enn er hægt að greina minjar frá fyrri tímum verstöðvarinnar.

Hægt er að ganga á milli skilta frá Þorlákskirkju.Með tilkomu Suðurstrandarvegar hafa samgöngur milli sjávarútvegsbæjanna á suðurströndinni aukist að mun. Í Þorlákshöfn er boðið upp á fjölbreytt úrval afþreyingar fyrir ferðamenn, svo sem hesta- og fjórhjólaferðir eftir fjörunni g hellaferðir og aðrar skoðunarferðir um nágrennið. Skammt frá Þorlákshöfn er jarðhitasýningin í Hellisheiðarvirkjun. Í merki sveitarfélagsins Ölfus er að finna dólos, steinsteypt varnargrjót sem myndar sjóvarnargarðinn í Þorlákshöfn. Dólossarnir eru sérkennilegir í laginu en tengjast saman og verja bæinn fyrir róti hafsins. Hver steinn vegur um 9.3 tonn.

202

» Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Þorlakshöfn, Selvogsbraut 24, 815 Þorlakshöfn » Bankar/Hraðbankar: Landsbankinn, Hafnarberg 1, 815 Þorlakshöfn » Bensínstöðvar: • Orkan, Óseyrarbraut 15, 815 Þorlakshöfn • ÓB Þorlákshöfn, Óseyrarbraut 6, 815 Þorlakshöfn » Matvara: Krónan, Selvogsbraut 12, 815 Þorlakshöfn » Kirkjur: Þorlákskirkja, Skálholtsbraut, 815 Þorlakshöfn » Bankar/Hraðbankar: Skálinn Þorlákshöfn, Óseyrarbraut, 815 Þorlákshöfn » FrisbíGolf: 815 Þorlákshöfn » Golf: Golfklúbbur Þorlákshafnar, 815 Þorlákshöfn, 4833009, golfthor.is » Söfn:Bókasafn and Folk Museum, Ráðhús Ölfuss, Hafnarberg 1, 815 Þorlákshöfn, 480-3830, olfus.is/ bokasafn » Sundlaugar: Íþróttamiðstöðin, Hafnarbergi 41,, 815 Þorlákshöfn, 483-3807 » Verslun: Hendur í höfn, Unubakka 10-12, 815 Þorlákshöfn, 848-3389, hendurihofn.is » Veitingastaðir: Meitillinn, Selvogsbraut 41, 815 Þorlákshöfn, 483-5950, meitillinn.net » Tjaldsvæði: Thorlakshofn Tjaldsvæði, Skálholtsbraut, 815 Þorlákshöfn, 480-3890, olfus.is » Áhugaverðir staðir/útivist: • Hafnarskeið. Kirkjan, opin á sumrin.

• Gönguleiðir og upplýsingaskilti á minjasvæði austan við Þorlákskirkju.

• Skemmtilegt göngu- og útivistarsvæði í nágrenni bæjarins.

• Karlsminni, útilistaverk norðan við bæinn.

• Útiljósmyndasýning við Selvogsbraut.

• Útsýnisskífa við Hafnarnesvita. Vinsæll brimbrettastaður.

HVER AGERÐI Íbúar - 2.699.

Hveragerði varð sveitarfélag árið 1946. Á árum áður var Hveragerði þekktur sem garðyrkju- og listamannabær, t.d. er gatan Frumskógar oft nefnd Skáldagatan enda bjuggu þar um miðja síðustu öld skáld í öðru hverju húsi. Veglegar garðyrkju- og blómasýningar sem haldnar eru í bænum draga að sér fjölda gesta á hverju sumri. Í bænum eru gróðurstöðvar og verslanir sem gaman er að heimsækja.

Ein dýrmætasta náttúruperla Hveragerðis er Hveragarðurinn. Telja má víst að slíkt náttúruundur sé vandfundið í miðri íbúðabyggð annarsstaðar í veröldinni.

Nýtt Hverasvæði myndaðist fyrir ofan bæinn í öflugun jarðskjálfta sem varð á suðurlandi maí

Umhverfi Hveragerðis er paradís útivistarfólks. Gönguog reiðstígar liggja út frá bænum um Ölfusdal inn á Hengilssvæðið og alla leið til Nesjavalla og Þingvalla. Á leiðinni eru volgar laugar þar sem hægt er að baða sig. Frá Hveragerði liggur vinsæl gönguleið inn Reykjadal.

Upplýsingamiðstöð Suðurlands er í Hveragerði en þar er að finna jarðskjálftahermi sem líkir eftir Suðurlandsskjálftanum sumarið 2000 og jarðskjálftasprungu sem er upplýst undir gólfi Upplýsingamiðstöðvarinnar og bókasafnsins. Á Listasafni Árnesinga eru fjórir sýningarsalir og metnaðarfull dagskrá fyrir gesti og gangandi.

Lystigarðurinn Fossflöt er við Varmá. Ræktun garðsins hófst árið 1983 og í garðinum má sjá gamlan húsgrunn ullarverksmiðju frá 1902 sem markar upphaf byggðar í Hveragerði. í Varmárgilinu eru uppistandandi veggir rafstöðvar sem gerð var árið 1929. Í garðinum eru fallegar gönguleiðir og magða hveralandslag. » Heilsugæsla: Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Hveragerði, Breiðumörk 25b, 810 Hveragerði » Apótek: Apótekarinn Hveragerði, Sunnumörk 2, 810 Hveragerði » Bankar/Hraðbankar: Arion banki, Sunnumörk 2, 810 Hveragerði » Bensínstöðvar: • Orkan, Austurmörk 22, 810 Hveragerði

ÖLVERK Breiðamörk 2, 810 Hveragerði | 4833030 | www.olverk.is

• N1, Breiðamörk 1, 810 Hveragerði • Atlantsolía, Mánamörk 7, 810 Hveragerði » Bensínstöðvar: Orkan X, Sunnumörk 2, 810 Hveragerði » FrisbíGolf: 810 Hveragerði » Golf: Hveragerði Gólfklúbbur, Gufudalur, 810 Hveragerði, 483-5090, ghg.is » Söfn: • Listasafn Árnesinga, Austurmörk 21, 810 Hveragerði, 483-1727, listasafnarnesinga.is

ÞORLÁKSHÖFN

203

• Skjálftinn 2008, Sunnumörk 2, 810 Hveragerði, 483 4601, hveragerdi.is » Sundlaugar: Sundlaugin Laugaskarði, Laugaskarði, 810 Hveragerði, 483-4113 » Matvara: Bónus, Sunnumörk 2, 810 Hveragerði » Verslun: Handverk og hugvit undir hamri, Skólamörk 2, 810 Hveragerði, 862-4949, handverkgalleri.is » Veitingastaðir: • Hótel Örk, Breiðamörk 1, 810 Hveragerði, 483-4700, Hótelork.is • HVER Restaurant, Breiðamörk 1c, 810 Hveragerði, 483-4700, hverrestaurant.is • Kjöt og kúnst Restaurant, Breiðamörk 21, 810 Hveragerði, 483-5010, kjotogkunst.is » Gisting: • Iceland´s Gistihús, Axelshús, Reykjamörk, 810 Hveragerði, 618-8000, icelandsGistihús.com • Hótel Örk, Breiðamörk 1, 810 Hveragerði, 483-4700, Hótelork.is • Hot Springs Hostel, Breiðamörk 22, 810 Hveragerði, 7886500, hotspringshostel.is • SKYR Gistihús, Breiðamörk 25, 810 Hveragerði, 481-1010, skyrgerdin.is • Frumskógar Gistihús, Frumskógar 3, 810 Hveragerði, 896HVERAGERÐI

204

2780, frumskogar.is • Reykjadalur Gistihús, Heiðmörk 27, 810 Hveragerði, 782-6500, reykjadalurGistihús.is • Frost & Fire Hótel, Hverhamar, 810 Hveragerði, 483-4959, frostogfuni.is » Tjaldsvæði: • Hveragerði Tjaldsvæði, v/ Reykjamörk, 810 Hveragerði, 888-1717 » Kirkjur: • Hveragerðiskirkja, Hverahlíð 18, 810 Hveragerði » Annað: Listagarðurinn, Breiðamörk, 810 Hveragerði, 4834000, hveragerdi.is » Áhugaverðir staðir/Skoðunarferðir: • Hveragarðurinn Hveramörk 13, s. 483-4601. Vettvangsferðir um hveragarðinn, fræðsla um svæðið, hveralíffræði, eggjasuða, opið á sumrin, panta þarf á veturna.

• Skjálftinn 2008, Sunnumörk 2-4, s. 483-4601/660-3905.

Jarðskjálftasýning, upplýst jarðskjálftasprunga og jarðskjálftahermir.

• Rósagarðurinn - Gróðurhús, Breiðamörk 3, s. 483-3301, Rósastöð, opið gróðurhús, skoðunarferðir undir leiðsögn, verslun og kaffihús.

— K ræsi ngar v i ð gö m l u höfni na í Reykja vík —

Nýlendugata 14 , 101 Rey k j av í k B or ð a p a n t anir: 5 17-18 00 | www.fo r re t t ab a r i n n . i s

Hálendið HÖFUM EF TIRFAR ANDI Í HUGA EF VIÐ HYGGJUM Á ÓBYGG ÐAFER Ð 1. Hálendisvegir eru lokaðir á vorin og eru að opnast smám saman allt fram á mitt sumar. Opnunartími þeirra fer að miklu leyti eftir árferði og tíðarfari.

Vegagerð ríkisins fylgist með ástandinu. Vikulega eru gefin út kort er sýna opnun hálendisins fyrir umferð.

Nákvæmar upplýsingar eru á vef Vegagerðarinnar, www.vegagerd.is. Flest GPS tæki eru fáanleg með Íslandskorti. Varasamt getur verið að fá ferla frá öðrum ferðalöngum og best að treysta á viðurkenndar leiðir. Ekki er víst að leiðir séu færar þótt þær séu sýndar á kortum í GPS tækjum.

2. Nauðsynlegt er að kynna sér vel með lestri bóka og korta það svæði sem ætlunin er að ferðast um. Í því sambandi er sérstaklega bent á Árbækur Ferðafélags Íslands og Hálendisbókina eftir Pál Ásgeir Ásgeirsson.

3. Víða er langt á milli bensínstöðva og nauðsynlegt að birgja sig upp af eldsneyti í samræmi við það.

4. Ætíð skal fara varlega yfir óbrúaðar ár og læki.

Sérstaklega eru jökulvötnin varasöm en vöð á þeim geta breyst á mjög skömmum tíma. Ef menn eru einbíla er góð regla að doka við og hafa annan bíl í augsýn þegar ekið er yfir jökulvötn. Þá er vert að hafa það í huga að yfirleitt er minnst vatn í ánum árla morguns.

5. Umferð um hálendið hefur aukist mjög á umliðnum árum. Varlegt er því að treysta á gistingu í skálum.

Skálar á vinsælustu áfan­gastöðum á hálendinu eru oftast þéttbókaðir með löngum fyrirvara og engin ástæða til að treysta því að geta leitað skjóls þar án fyrir­vara (bókanir fara fram á www.fi.is eða í síma 568-2533).

6. Góð regla er að kynna sér langtímaspá Veðurstofu Íslands. Gefnar eru út sérstakar spár fyrir hálendið á www.vedur.is. Virðum bann við umferð á hálendisvegum á vorin. Ökum aldrei utan vega eða slóða því hægt er að vinna óbætanlegt tjón með slíkum akstri. Sár á viðkvæmri gróðurþekjunni tekur áratugi að gróa.

7. Þegar ferðast er um hálendið er góð regla að láta einhvern vita af ferðaáætlun og ráðgerðum heimkomutíma. Einnig er hægt að skila inn ferðaáætlun á www.safetravel.is.

206

GENGIÐ UM HÁLENDIÐ: ALMENNAR VARÚÐARREGLUR F YRIR GÖNGUMENN Á FER Ð Á ÍSL ANDI: Gönguferðir um hálendi Íslands njóta stöðugt vaxandi vinsælda og smátt og smátt fjölgar þeim leiðum sem eru merktar og þannig gerðar aðgengilegar nánast öllum ferðamönnum sem á annað borð eru göngufærir.

Veðurfar á Íslandi er breytilegt frá einu ári til annars og því margt sem göngumenn verða að hafa í huga þegar þeir leggja af stað í gönguferðir um hálendi Íslands að sumarlagi.

Meginhluti hálendis Íslands er í meira en 600-800 metra hæð yfir sjó. Þrátt fyrir að sumar sé á almanakinu verða ferðamenn að gera ráð fyrir því að þeir geti lent í nánast vetraraðstæðum. Það getur snjóað í öllum mánuðum ársins á hálendi Íslands og það líður varla það sumar að ekki snjói einhvers staðar á hálendinu í júlí þótt það sé hlýjasti mánuður ársins. Þetta leiðir til þess að sum ár opnast hálendisleiðir allt að tveim til þrem vikum síðar en venjulega og því raskast áður gerðar ferðaáætlanir auðveldlega.

Ferðamenn skulu eftir megni fylgjast með veðurspám með því að spyrja skálaverði og landverði og hagi ferðum sínum í samræmi við þær. Þótt hitastigið fari aðeins niður í 2-3 gráður á celsíus þá geta við það skapast lífshættulegar aðstæður ef úrkoma fylgir. Ofkæling getur valdið banaslysum og á sumrin gerist það yfirleitt við 0-4 gráður á Celsíus.

Ferðamenn ættu að halda sig við merktar og skýrar gönguleiðir. Þær vinsælustu eru milli Landmannalauga og Þórsmerkur, yfir Fimmvörðuháls, í Lónsöræfum, leiðin frá Herðubreiðarlindum gegnum Öskju og Dyngjufjöll til byg gða í Bárðardal. Þá má einnig nefna leiðina frá Sveinstindi um Hólaskjól og Eldgjá og síðan áfram í

Hvanngil, en síðast en ekki síst Kjalvegur frá Hveravöllum í Hvítárnes sem nýtur vaxandi aðsóknar. Á öllum þessum leiðum eru gistiskálar og gæsla í flestum þeirra yfir há-annatímann. Mikilvægt er að skilja eftir ferðaáætlun og yfirlit yfir gisti-staði og halda sig við hana. Þetta tryggir öryggi ferðamanna að vissu marki og best er að skilja áætlunina eftir þar sem ganga hefst en að sama skapi er mikilvægt að víkja ekki frá áætluninni til þess að draga úr líkum á því að eftirgrennslan hefjist að óþörfu.

L AUGAVEGURINN Vinsælasta gönguleið Íslands er „Laugavegurinn“ milli Þórsmerkur og Landmannalauga. Leiðin er 55 kílómetrar um gríðarlega fjölbreytt landslag, há fjöll, litskrúðugt líparít, háhitasvæði með gjósandi gufuhverum, íshellum, eyðisandar, stórbrotin gljúfur og grónir birkiskógar á leiðarenda. Ekki má gleyma heitum laugum í Landmannalaugum í þessari upptalningu.

Leiðin skiptist í fjóra göngudaga og er vinsælast að hefja ferð í Landmannalaugum og gista í Hrafntinnuskeri, Álftavatni, Emstrum og Þórsmörk. Á öllum þessum stöðum er gæsla og ágæt aðstaða fyrir ferðamenn. Leiðin er vel merkt og á að vera öllum hættulaus en hæsti hluti hennar liggur um Hrafntinnusker í rúmlega 1000 metra hæð yfir sjó. Þar geta menn átt von á vetrarveðri um hásumar og það er sá hluti leiðarinnar sem hættast er við villum í þokum á leið yfir fannir vetrarins.

Hrafntinnusker er jafnframt litríkasti hluti leiðarinnar og því getur borgað sig að bíða í Landmannalaugum eftir góðu veðri ef því er að skipta og ekki hefja ferð í tvísýnu veðri nema að höfðu samráði við landverði sem eru kunnugir á svæðinu.

Eftir fyrstu tvær dagleiðirnar þegar komið er í Álftavatn lækkar landið verulega og dregur úr hættu á illviðrum. Á leiðinni eru nokkrar ár sem þarf að vaða. Tvær þeirra eru bergvatnsár, Bratthálskvísl við Álftavatn og Bláfjallakvísl rétt við Hvanngil. Þær vaxa í rigningum og geta þá orð-ið varasamar.

Rétt við Þórsmörk þarf síðan að vaða Þröngá sem er jökulvatn og vex í lok hlýrra daga og getur orðið ófær þótt það sé reyndar afar sjaldgæft. Spyrjið landverði ráða og leggið ekki í árnar við tvísýnar aðstæður. Það getur borgað sig að bíða við ána eftir öðrum ferðalöngum og hafa af þeim styrk.

Margir kjósa að skipta leiðinni í færri eða fleiri dagleiðir eftir áhuga og getu. Hægt er að ganga frá suðri til norðurs og hefja leiðangurinn í Þórsmörk og enda í Landmannalaugum því fastar áætlunarferðir eru til beggja staða.

K JALVEGUR HINN FORNI Frá landnámi á Íslandi lá alfaraleið yfir Kjöl milli Skagafjarðar eða Húnaþings og uppsveita Árnessýslu. Þetta er gríðarlöng leið eða 180 kílómetrar milli Blöndudals og Gullfoss. Á miðri leið eru Hveravellir

með sínum stórkostlegu hverum og heitu böðum í skjóli jöklanna sem bjóða upp á margar áhugaverðar og vel merktar gönguleiðir um nágrennið.

Vinsælt er að ganga um hluta þessarar fornu leiðar og fara milli Hvítárvatns og Hveravalla og hefja ferðina við Hvítárvatn og ganga norður en þaðan eru um 40 kílómetrar til Hveravalla. Á leiðinni er hægt að gista í Þverbrekknamúla og Þjófadölum en margir kjósa að fara skipta leiðinni eftir eigin getu í færri áfanga. Leiðin liggur öll í 400-500 metra hæð yfir sjó og er almennt greiðfær og við flestra hæfi. Frá Hvítárnesi þar sem gist er í elsta sæluhúsi Íslands sem enn er í notkun og sagt að þar sé reimt, er haldið meðfram Fúlukvísl eftir grónum, fornum reiðgötum og stuðst við sömu vörður og hafa vísað ferðalöngum veginn í 1000 ár. Það eru göngubrýr á Fúlukvísl á tveimur stöðum við Þverbrekknamúla sem er góður gististaður. Leiðin er afar gróin og fjölbreytt fuglalíf í Hvít-árnesi og sauðfé ásamt mikilli umferð hestamanna og göngumanna gera það að verkum að leiðin verður aldrei nein eyðimerkurganga. Yfir gnæfir Langjökull og Hrútfellið sem skagar út úr jöklinum rétt við skálann í Þverbrekknamúla hefur freistað margra göngumanna en varla er það nema fyrir brattgenga og vana menn.

Leiðin er vel merkt með stikum og vörðum alla leið að Hveravöllum þar sem fjölbreytt þjónusta, heitt bað og aragrúi ferðamanna fagna ferðamanni.

K ERLINGARFJÖLL Kerlingarfjöll eru ein af fjölbreyttustu náttúruperlum landsins. Þar fara saman stórkostlegt landslag, fjölbreytt og fróðleg jarðfræði og síðast en ekki síst samspil jökla og jarðhita, gróðurs og gróðurleysis og ótrúleg litadýrð.

Til fjölda ára var rekinn skíðaskóli í Kerlingarfjöllum en hin síðari ár hefur öll áhersla verið lögð á almenna útivist og fjallgöngur. Fjölmargar merktar og ómerktar gönguleiðir eru á svæðinu og allir ættu að finna þarna gönguleiðir við hæfi. Á árinu 2010 var opnuð ný þriggja daga gönguleið umhverfis Kerlingarfjöll og gefst göngufólki kostur á að gista í skálum á leiðinni. Af hæsta toppi fjallanna, Snækolli, má í góðu skyggni sjá því sem næst um land allt og óvíða er að finna viðlíka útsýni. Eitt stærsta háhitasvæði Íslands er að finna í Kerlingarfjöllum og aðgengi að svæðinu er mjög gott. Í Kerlingarfjöllum er nú rekin þjónustumiðstöð þar sem í boði er gisting og þar er einnig tjaldsvæði, veitingasala og bensínstöð. Allar ár á leið-inni í Kerlingarfjöll hafa verið brúaðar og á sumrin er fært á öllum bílum í fjöllin

L ANDMANNAHELLIR Skammt frá Landmannalaugum er áningarstaðurinn Landmannahellir. Þar er góð gistiaðstaða og svæði fyrir tjöld, fellihýsi og húsbíla. Á svæðinu er smáhýsi með hreinlætisaðstöðu, útigrill og veiðileyfasala. Undanfarin ár hafa umsjónarmenn staðarins unnið gott starf við 207

HÁLENDIÐ

208

209

NJÓTTU SUMARSINS

Fjölbreyttar ferðahandbækur fyrir útileguna, gönguna eða í bílinn – allt til að njóta ferðarinnar betur

Göngusérkortin með grænu röndinni koma þér örugglega á áfangastað

LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | www.forlagid.is | Opið alla virka daga 10–18 | Laugardaga 11–16

merkingu gönguleiða. Hægt er að þræða merktar gönguleiðir frá Rjúpnavöllum á Landi í Áfangagil og þaðan í Landmannahelli. Þaðan liggja leiðir áfram í Landmannalaugar eftir frekar fáförnum slóðum en einnig eru merktar leiðir upp í Hrafntinnusker meðfram hinu stórfenglega Klukkugili og þaðan um fáfarnar slóðir í Hrafntinnusker samhliða hinum fjölfarna Laugavegi.

STRÚTSSTÍGUR Undanfarin ár hefur félagið Útivist unnið að uppbyggingu gönguleiðar sem kölluð er Strútsstígur. Hún liggur frá Hólaskjóli við Eldgjá um Álftavatnskróka, norðan Svartahnúksfjalla í Strútsskála undir samnefndu fjalli. Þaðan er svo gengið í Hvanngil þar sem göngunni lýkur. Strútsstígur er þriggja daga ganga. Áhugasamir göngumenn geta svo bætt við þetta að ganga frá Sveinstindi austan við Eldgjá um Skælinga í Hólaskjól. Þessar leiðir liggja um afar litríkar slóðir, beljandi jökulár, úfin hraun, heitar laugar, afkimar dala þar sem ónefndir fossar þruma og tignarleg fjöll. Allt þetta finnst á Strútsstíg.

FIMMVÖR ÐUHÁL S

kílómetra löng og felur í sér 1100 metra hækkun.

Vinsælast er að ganga frá Skógum og fylgja Skógá upp aflíðandi brekk-ur og dást að hinum fjölmörgu fossum sem þar er að finna. Vilji menn ekki ganga með ánni má fylgja bílslóð langleiðina upp á hálsinn. Leiðin er merkt með stikum en þær geta týnst í snjó og snemma sumars getur orðið villugjarnt á snjóbreiðum í þoku efst á hálsinum. Í ca. 900 metra hæð sunnan á hálsinum er Baldvinsskáli í eigu Ferðafélags Íslands. Efst á Fimmvörðuhálsi er vistlegur skáli í eigu Útivistar og þar er vinsælt að gista og halda svo leiðinni áfram daginn eftir.

Margir fara samt alla leið í einum áfanga, sérstaklega ef þeir eru ekki með þungar byrðar.

Leiðin frá Fimmvörðuskála niður í Þórsmörk er styttri en mjög brött á köflum og í Heljarkambi hafa verið settar upp keðjur til þess að loft-hræddir missi ekki móðinn. Skýr stígur er niður í Þórsmörk og auðvelt að rata þótt dimmt sé í veðri. Sérstaklega verður gangan um Kattar-hryggi og Strákagil síðasta áfangann niður í Þórsmörk mönnum minni-sstæð. Þetta er stórbrotin gönguleið sem er í góðu veðri ein sú fegursta á landinu. En það er lítils virði að fara þetta nema í góðu veðri og því get-ur borgað sig að hinkra 1-2 daga eftir góðu veðri og láta vita af sér og sínum ferðaáætlunum.

Fimmvörðuháls er fjallabálkur sem tengir Mýrdalsjökul og Eyjafjallajökul. Yfir hann liggur vinsæl gönguleið milli Þórsmerkur og Skóga undir Eyjafjöllum. Leiðin er 26

Landmannalaugar.

211

Gosið í Holuhrauni.

KEYRT UM HÁLENDIÐ: U X AHRYGGJAVEGUR (52) / K ALDADAL SVEGUR (550) Uxahryggjavegur liggur til norðurs frá Þingvöllum og niður í Lundarreykjadal í Borgarfirði. Í ársbyrjun 2020 varð sá hluti Kaldadalsvegar (550) sem lá frá Þingvallavegi (36) að vegamótum við Uxahryggjaveg (52) hluti af Uxahryggjavegi.

Við Brunna er afleggjari, Kaldadalsvegur, norður að Húsafelli, efsta bæ í Borgarfirði sunnan Hvítár. Leið þessi er fólksbílafær en seinfarin. Um þessar slóðir lá fyrrum kunn leið til Þingvalla og mörg örnefni minna á það.

Kaldadalsvegur liggur milli Oks (1198 m) og Þórisjökuls (1350 m). Milli Þórisjökuls og Geitlandsjökuls, sem er hluti Langjökuls, er Þórisdalur sem fjallað er um í Grettissögu.

Geitland kallast svæðið vestan Geitlandsjökuls, austan Geitár og norður að Hvítá, þar var búið allt frá landnámsöld og fram að aldamótum 1600. Sést móta fyrir bæjarrústum á tveimur stöðum. Geitland er friðland.

Hæsti hluti Kaldadals kallast Langihryggur (727 m) og litlu norðar er Skúlaskeið, torfær og stórgrýttur kafli leiðarinnar. Í þjóðsögum er sagt frá sakamanninum Skúla sem dæmdur var til lífláts á Alþingi en komst undan á hesti sínum, Sörla. Fjandmenn Skúla eltu hann upp á Kaldadal en náðu honum ekki. Sörli féll dauður niður af mæði þegar skeiðið var á enda og er sagður heygður 212

í túninu á Húsafelli. Um þessa þjóðsögu er kvæðið Skúlaskeið eftir Grím Thomsen.

SPRENGISANDSLEIÐ (F26) Sprengisandsleið liggur milli Sigölduvirkjunar og Bárðardals og er ásamt Kjalvegi fjölfarnasta hálendisleiðin þvert yfir landið milli Suðurlands og Norðurlands. Leiðin yfir Sprengisand var fjölfarin fyrr á öldum, m.a. fóru Austfirðingar um Sprengisand á leið sinni til Alþingis og Skálholtsbiskupar fóru þar oft um er þeir heimsóttu Austurland. Ferðir um Sprengisand lögðust af á 17. öld en voru teknar upp að nýju í lok 18. aldar.

Elsta leiðin mun hafa legið úr Þjórsárdal vestan Þjórsár, yfir hana á Sóleyjarhöfðavaði og síðan norður að Mýri í Bárðardal. Fyrsta bílferð yfir Sprengisand var farin árið 1933. Eftir að Sigölduvirkjun var reist og Tungnaá brúuð færðist leiðin. Á Sprengisandsleið eru óbrúuð vatnsföll og óvarlegt að fara hana nema á vel búnum bílum. Fyrir norðan Jökuldal (Nýjadal) er hægt að velja um nokkrar leiðir til Norður- og Austurlands, þ.e. niður í Skagafjörð, Eyjafjörð, Bárðardal eða Austurleið (F-910).

Ekið er á Sprengisandsleið úr byggð að sunnan úr Landsveit eða Þjórsárdal. Sunnan í Sámsstaðamúla er stöðvarhús Búrfellsvirkjunar en hún var vígð árið 1970.

Vatnið er tekið úr Þjórsá (lengsta vatnsfalli landsins, 230 km) og veitt í Bjarnalón. Tungnaá kemur undan vesturbrún Vatnajökuls og er 129 km löng. Tungnaá var mikill farartálmi þegar Sprengisandsleið var farin fyrrum (þess vegna var farið vestan Þjórsár) og einnig á leið bænda með fé á fjall eða til veiða í Veiðivötnum. Ferjustaður var

við Hald en besta vaðið var Bjallavað. Tungnaá var brúuð við Sigöldu árið 1968. Ánni og umhverfi hennar hefur verið breytt mjög á síðustu árum vegna virkjunarframkvæmda, t.d. hafa þrjú stór lón verið mynduð, Krókslón við Sigölduvirkjun, Hrauneyjalón við Hrauneyjafossvirkjun og Sultartangalón við Sultartanga en svo heitir oddinn þar sem Þjórsá og Tungnaá koma saman.

Við afleggjarann í Landmannalaugar hefur byggst upp hálendismiðstöð fyrir ferðamenn, s.n. Hrauneyjar. Svæðið milli Þjórsár og Tungnaár nefnist Holtamannaafréttur.

Afleggjari er af Sprengisandsleið yfir brú á Vatnsfellsskurði að Veiðivötnum sem eru vatnaklasi norðan Tungnaár, vinsælt silungsveiðisvæði sem býr yfir mikilli fegurð. Vatnaklasi þessi er um 5 km breiður og um 20 km langur. Svæðið er mjög eldbrunnið. Leiðin er alls 37 km og er hringvegur um vatnaklasann. Sprengisands-leið liggur áfram vestan Þórisvatns sem í dag er vatnsmiðlun fyrir orkuverin í Tungnaá og Þjórsá. Upprunalega var vatnið um 70 km², en getur nú orðið um 83 km² eftir að Köldukvísl var veitt í það árið 1971. Þjórsárver nefnist svæðið sunnan Hofsjökuls, báðum megin Þjórsár, alls um 150 km². Þjórsárver eru votlend og sums staðar flár með stórum rústum en rústir myndast í mýrlendi þar sem frost fer aldrei úr jörðu og eru merkilegt fyrirbæri. Þjórsárver eru friðuð og er þar nú stærsta varp heiðagæsa sem vitað er um í heiminum Leiðin liggur áfram um Jökuldal (Nýjadal) en hann er í um 800 m hæð. þar rennur Fjórðungakvísl, stærsta vatnsfall á Sprengisandsleið. Í Jökuldal er sæluhús í eigu Ferðafélags Íslands og tjaldsvæði.

Við Fjórðungsöldu skiptast leiðir: Austurleið (F-910) liggur frá Tómasarhaga til norðausturs í Öskju og Skagafjarðarleið (F-752) liggur frá Fjórðungsvatni að Laugafelli og þaðan bæði niður í Eyjafjörð og Skagafjörð.

Sjálf Sprengisandsleið liggur um Kiðagilsdrög og áfram milli Íshólsvatns og Skjálfandafljóts, skammt frá Aldeyjarfossi, fögrum fossi með sérkennilegu stuðlabergi og skessukötlum, og að Mýri í Bárðardal. Upp af Kiðagilsdrögum liggur svokölluð Dragaleið að Laugafelli.

Hvítárvatns sem er tæplega 30 km² að stærð. Áður gengu skriðjöklar úr Langjökli niður að vatninu sitt hvorum megin Skriðufells og flutu þá á vatninu ísjakar sem höfðu brotnað úr jöklinum. Nú hefur syðri skriðjökullinn hopað töluvert og fátítt að sjá jaka á vatninu.

Skömmu eftir að ekið er yfir brúna á Hvítá liggur vegslóði í Hvítárnes að elsta sæluhúsi Ferðafélags Íslands. Í vestri blasir við Langjökull (1355 m) sem er annar stærsti jökull landsins, um 950 km². Í austri sjást Kerlingarfjöll, fjallaþyrping þar sem hæst ber Snækoll (1.488 m) og Loðmund (1.429 m). Í Kerlingarfjöllum hefur verið starfræktur skíðaskóli frá árinu 1961 og ýmiss konar þjónusta er þar í boði fyrir ferðamenn. Norðar og austar er Hofsjökull (1.765 m), þriðji stærsti jökull landsins, 923 km². Margir skriðjöklar ganga út frá meginbungu jökulsins að vestanverðu. Í ljós hefur komið að undir jöklinum er ein stærsta askja landsins, um 700 m djúp.

Skammt norðaustan undir Kjalfelli er Beinahóll þar sem Reynistaðar bræður úr Skagafirði urðu úti árið 1780 er þeir voru að koma að sunnan með sauðfé í lok október. Í hópnum voru 5 menn með 16 hesta og 180 kindur. Áfram liggur leiðin um Hveravelli (650 m). Á Hveravöllum hefur Ferðafélag Íslands komið upp gistiaðstöðu fyrir ferðamenn og heitri baðlaug. Á Hveravöllum eru rústir af fylgsni Fjalla-Eyvindar. Hveravellir eru friðlýst náttúruvætti. Til norðurs liggur leiðin yfir Seyðisá sem nú hefur verið brúuð og Auðkúluheiði en svo nefnist heiðafákinn milli Blöndu að austan og Grímstunguheiðar að vestan norðan frá byggð og suður á Hveravelli.

Talsverður hluti heiðarinnar fór undir vatn við gerð Blönduvirkjunar sem reist var á árunum 1984-1988.

Blanda á upptök sín í vestanverðum Hofsjökli. Gerð var stífla í farvegi Blöndu við Ref-tjarnarbungu og vatni úr henni veitt þaðan út á Eiðsstaðabungu, en þar er stöðvarhúsið neðanjarðar. Afrennslið fellur síðan aftur í farveg Blöndu. Miðlunarlónið er um 40 km². Miklar breytingar urðu á legu slóðarinnar um heiðina vegna framkvæmdanna, m.a. var lagður vegur yfir Áfangafell en þaðan er mjög víðsýnt yfir virkjunarsvæðið.

K JALVEGUR (F35)

SK AGAFJAR ÐARLEIÐ (F 752) / E YJAFJAR ÐARLEIÐ (F821) / DR AGALEIÐ (F881)

Kjalvegur liggur milli Langjökuls og Hofsjökuls frá Gullfossi og til byggða í Blöndudal og er ásamt Sprengisandsleið önnur helsta hálendisleið landsins.

Vatnsföll á leiðinni hafa nú verið brúuð og vegurinn því fær öllum bílum en leiðin er seinfarin og gróf sérstaklega þegar líður á sumar. Kjalvegur hefur allt frá landnámstíð verið fjölfarinn og lá elsta leiðin nálægt miðjum Kili við austurenda Kjalfells. Hún lagðist af að mestu eftir að Reynistaðarbræður urðu þar úti árið 1780. Eftir það var farið frá Hvítárnesi um Þjófadali og Hveravelli. Í dag er lagt á Kjalveg að sunnanverðu fyrir ofan Gullfoss.

Skammt norðan við Sandá, um 10 km fyrir ofan Gullfoss, liggur vegslóði að litlu sæluhúsi Ferðafélags Íslands skammt frá Hagavatni. Þaðan má ganga að Hagavatni og Farinu og inn með Jarlhettum. Leiðin liggur um Bláfellsháls vestan Bláfells. Nokkru norðar er ekið austan

Skagafjarðarleið liggur af Sprengisandsleið við Fjórðungsvatn og að Laugafelli. Norðvestan við Laugafell eru 40-50 °C heitar laugar. Þar hefur Ferðafélag Akureyrar komið upp gistiaðstöðu og lítilli sundlaug. Ennfremur er hægt að aka að Laugafelli frá Kiðagilsdrögum á Sprengisandsleið. Frá Laugafelli liggur ökuslóð niður að eyðibýlinu Þorljótsstöðum í Vesturdal í Skagafirði.

Yfir tvær óbrúaðar ár þarf að fara, sem geta verið varhugaverðar. Frá Reyðarfelli liggur afleggjari að Ingólfsskála, skála Ferðafélags Skagfirðinga á Lambahrauni við Vestari-Jökulsá. Frá Laugafelli liggur ennfremur slóð um Geldingsárdrög og norður að drögum Eyjafjarðardals framhjá Nýjabæ en þar var um skeið veðurathugunarstöð vegna undirbúnings á lagningu 213

háspennulínu yfir Sprengisand. Leiðin niður í dalbotninn er mjög brött og þarf að sýna þar fyllstu aðgæslu.

AUSTURLEIÐ (F910) Austurleið liggur af Sprengisandsleið við Tómasarhaga, en hann er inn-an Vatnajökulsþjóðgarðs og til byggða á Brú í Jökuldal. þaðan er farið um Hrafnkelsdal og yfir Fljótsdalsheiði til Fljótsdals. Fjölmargir hliðarvegir eru af þessari leið og nauðsynlegt að hafa góð vegakort við höndina þegar farið er um þetta svæði. Ekið er yfir Skjálfandaþjót á brú og þaðan með rótum Trölladyngju, innan Vatnajökulsþjóðgarðs, norðan Þríhyrnings og að Fjallsenda sem er syðsti hluti Dyngjufjalla ytri og að Dreka í Drekagili.

Afleggjari af þessari leið er svokölluð Gæsavatnaleið en hún liggur skammt austan við brúna yfir Skjálfandaþjót, innan Vatnajökulsþjóðgarðs, um Gæsavötn, Dyngjuháls og Urðarháls. Gæsavatnaleið sameinast Austurleið við Kattbeking. Gæsavatnaleið opnast síðar en flestar aðrar óbyggðaleiðir og er aðeins fær farartækjum með fjórhjóladrifi. Alls ekki er ráðlegt að fara hana einbíla.

Gæsavatnaleið fór undir hraun á stórum kafla í eldsumbrotum í Holu-hrauni veturinn 2014-15 og allsendis óvíst hvort hún verður opnuð aftur og þá hvenær. Þegar þetta er ritað er stór hluti umhverfis hraunið bannsvæði vegna mengunar. Leitið upplýsinga.

Frá Dreka í Drekagili liggur Austurleið yfir brú á Jökulsá á Fjöllum skammt sunnan Upptyppinga, niður Kverkfjallarana og á brú yfir Kreppu. Á móts við Arnardal eru vegamót og liggur leiðin áfram meðfram Þríhyrningsvatni og að Brú á Jökuldal. Áframhald hennar er síðan frá Aðalbóli í Hrafnkelsdal upp undir Snæfell og þaðan niður í Þjótsdal. Í Kverkfjallarana liggja tveir hliðarvegir af Austurleið: Kverkfjallaleið (F-902) og Hvannalindavegur (F-903) sem sameinast nálægt Kverkhnjúkaskarði þaðan sem leiðin liggur að Sigurðarskála vestan undir Virkisfelli skammt norðan Kverkfjalla. Kverkfjöll, sem eru innan Vatnajökulsþjóðgarðs, eru mikill fjallabálkur í norðurjaðri Vatnajökuls milli tveggja skriðjökla úr honum, Dyngjujökuls og Brúarjökuls. Þar er að finna eitt mesta háhitasvæði landsins. Hvannalindavegur liggur skammt frá Hvannalindum sem eru gróðursvæði meðfram uppsprettum og lækjum nálægt miðri Krepputungu. Þar er að finna rústir sem líklegt er að rekja megi til FjallaEyvindar. Hvannalindir fundust fyrst árið 1834 en þær urðu ekki landskunnar fyrr en eftir ferð Landaleitarmanna úr Mývatnssveit árið 1880 er rústirnar fundust. Rústirnar eru friðlýstar þjóðminjar og lindasvæðið sjálft friðlýst og í umsjá Vatnajökulsþjóðgarðs, þar dvelur landvörður á sumrin. Á móts við Arnardal liggur hliðarvegur af Austurleið norður í Möðrudal á Efra-Fjalli, Möðrudalsleið (F-905). Af Fiskidalshálsi fyrir ofan Brú á Jökuldal má aka slóð inn að Hafrahvömmum og yfir að Kárahnúkum. Þaðan er vegur með bundnu slitlagi niður í Fljótsdal.

214

SN Æ FELL SLEIÐ (F909) Af Austurleið nálægt Laugafelli liggur Snæfellsleið (F-909) að skála við rætur Snæfells en það er hæsta jökullausa fjall á Íslandi (1833 m). Þar er hægt að leita upplýsinga hjá landverði um færð og ástand vega á svæðinu.

Snæfell og landsvæðið milli Hálslóns og Eyjabakka er nú innan Vatnajökulsþjóðgarðs. Snæfell er gömul eldkeila sem óvíst er hvenær gaus síðast. Austan þess gengur Eyjabakkajökull niður á Eyjabakka sem eru gróskumikið votlendissvæði í um 700 m. Umhverfis Snæfell eru helstu sumarbeitilönd hreindýra á Austurlandi. Frá Snæfelli er síðan hægt að aka áfram vestur heiðarnar og niður í Hrafnkelsdal.

ÖSK JULEIÐ (F88) Öskjuleið liggur af þjóðvegi nr. 1 milli Mývatnssveitar og Grímsstaða skammt vestan Jökulsár á Fjöllum. Þaðan liggur leiðin suður með Jökulsá. Fjölmargar lindir koma þar undan Lindahrauni og sameinast í Lindaá er síðan fellur í Jökulsá. Í Herðubreiðarlindum hefur Ferðafélag Akureyrar komið upp gistiaðstöðu. Þar starfa landverðir yfir sumar-tímann. Um 100 m norðvestur af skálanum er Eyvindarkofi þar sem Fjalla-Eyvindur er talinn hafa dvalist einn vetur. Kofinn er hlaðinn utan í hraunjaðri og rennur lind um botn kofans. Landverðir starfa í Herðubreiðarlindum yfir sumartímann en svæðið ásamt Grafarlöndum er friðað og í umsjá Vatnajökulsþjóðgarðs. Úr Herðubreiðarlindum blasir Herðubreið (1682 m) við, formfegursti móbergsstapi landsins, myndaður við gos undir jökli. Uppganga á fjallið er erfið og hættuleg vegna grjóthruns. Herðubreið var fyrst klifin með vissu árið 1908.

Um fjögurra stunda gangur er úr Herðubreiðalindum að uppgöngustaðnum en einnig er hægt að aka að honum. Áfram ligg-ur Öskjuleið suður með Jökulsá að Drekagili og þaðan upp Öskjuop að Vikraborgum sem mynduðust í gosi árið 1961. Í Drekagili hefur Ferðafélag Akureyrar komið upp gistiaðstöðu, þar starfa landverðir yfir sumartímann.

Askja er sigdæld í Dyngjufjöllum en þau eru megineldstöð og hafa verið að hlaðast upp á síðustu þúsundum ára.

Hluti þessa svæðis, um 50 km² að flatarmáli, hefur sigið og myndað hina þekktu sigdæld sem kallast Askja.

Hún er friðuð og í umsjá Vatnajökulsþjóðgarðs. Botn sigdældarinnar er í u.þ.b. 1150 m. Árið 1875 varð gos í Öskju og seig þá suðausturhluti hennar, um 11 km² spilda, og myndaðist við það Öskjuvatn sem er dýpsta stöðuvatn landsins. Í gosinu 1875 myndaðist einnig gígurinn Víti norðan við Öskjuvatn.

L AK AVEGUR (F206) Skammt vestan við Kirkjubæjarklaustur liggur ökuslóð að Lakagígum en árið 1783 gusu þeir einu mesta gosi sem sögur fara af á jörðinni. Gígaröðin, sem er á Síðumannaafrétti, er um 25 km löng en móbergsfjallið Laki slítur hana sundur nálægt miðju. Alls eru gígopin

talin vera um 100 og eru gígarnir af margvíslegri gerð og lögun, hinir hæstu um 100 m háir. Efni þeirra er einkum svart og rautt gjall.

Nú eru flestir þeirra að meira eða minna leyti þaktir grámosa. því verður að ganga um svæðið með mjög mikilli gætni. Lakagígar voru friðlýstir árið 1971 og eru nú innan Vatnajökulsþjóðgarðs. Hraunflóðið, það stærsta á sögulegum tíma, rann einkum í tveimur farvegum niður á láglendið þar sem það breiddist út, þ.e. niður farvegi Skaftár og Hverfisfljóts. Hægt er að aka áfram austur af Lakaleið, um Blæng og koma niður hjá Miklafelli og aftur á þjóðveg nr. 1 við Orrustuhól.

Landvörður hefur aðsetur í Blágiljum á sumrin.

FJALL ABAKSLEIÐ N YR ÐRI (F208) Leiðin liggur af Sprengisandsleið við Sigöldu, um Landmannalaugar og Eldgjá og að hringvegi í Skaftártungu. þegar ekið er frá Sigöldu inn að Landmannalaugum er farið rétt vestan við Tungnaá. Um það bil sem komið er inn í Friðland að Fjallabaki er ekið á árbakkanum við Bjallavað. Þar fóru Land- og Holtamenn yfir á vaði þegar þeir héldu til silungsveiða í Veiðivötnum.

Um 5 km ofar er Hófsvað þar sem fyrst var farið yfir á bíl árið 1950 og allt til ársins 1968 þegar Tungnaá var brúuð við Sigöldu. Árið 1979 var friðað um 470 km² svæði umhverfis Landmannalaugar undir heitinu Friðland að

Fjallabaki. Landmannalaugar eru umluktar marglitum líparítfjöllum og er litadýrðin einstök.

Margar áhugaverðar gönguleiðir eru í nágrenninu. Í Landmannalaug-um hefur Ferðafélag Íslands rekið aðstöðu til gistingar frá 1951. Frá Laugum liggur vinsæl gönguleið, sem gengur undir nafninu „Laugaveg-urinn“, til Þórsmerkur. Laugavegurinn er vinsælasta gönguleið Íslands og talin ein af 10 fallegustu gönguleiðum í heiminum. Tekur 55 km gönguferðin 1-4 daga og er gist í skálum á leiðinni. Hægt er að aka áfram austur í Eldgjá um Jökuldali og Kýlinga. Eldgjá er um 40 km löng gossprunga á Skaftártunguafrétti, mest um 200 m djúp og 600 m breið.

Niður í gjána að vestanverðu fellur áin Nyrðri-Ófæra í tveimur fossum.

FJALL ABAKSLEIÐ SYÐRI (F210) Fjallabaksleið syðri liggur frá Keldum á Rangárvöllum norður fyrir Mýrdalsjökul og til byggða í Skaftártungu. Þessi leið er aðeins fær jeppum. Ekki er mælt með því að hún sé farin einbíla. Margar hliðar-leiðir liggja út frá þessari leið, misjafnlega greiðfærar. Fjallabaksleið syðri var oft farin á fyrri öldum meðan Skaftfellingar sóttu verslun á Eyrarbakka. Slóðin liggur fyrir norðan Tindfjallajökul, meðfram Skyggn-ishlíðum, yfr Markarfljót óbrúað og að skála Ferðafélags Íslands austan við Álftavatn.

215

Um 8 km sunnan skálans skiptast leiðir eftir að farið hefur verið yfir Kaldaklofskvísl. Hægt er að aka í vestur um Emstrur, sem er afréttur Hvolhreppinga, og yfir brú á Markarfljóti við Mosa til byggða í Fljótshlíð. Innst í Fljótshlíð getur Gilsá verið farartálmi. Ef haldið er áfram til austurs er ekið um Mælifellssand. Hann er nokkuð greiðfær en sandbleytur geta leynst í kvíslunum sem um hann falla og Hólmsá austast á sandinum er oft vatnsmikil. Í suðri er Mýrdalsjökull, fjórði stærsti jökull landsins, 700 km². Undir suðausturhluta jökulsins er eldstöðin Katla, ein virkasta eldstöð landsins. Hún hefur allt frá landnámi gosið að jafnaði á 40-80 ára fresti, síðast árið 1918. Brýst vatnsflóð þá út með ógurlegum hamförum undan jöklinum og flæmist með jakaburði suður allan Mýrdalssand.

Vestan Brytalækja er hægt að aka í suður við Háöldu, svokallaða Öldu-fellsleið. þá er ekið vestan Hólmsár og komið á Hrífunesveg (F-209). Sé hins vegar haldið áfram austur yfir Hólmsá er hægt að velja um tvær leiðir: Annars vegar Álftakróksleið sem liggur á nyrðri Fjallabaksleið sunnan Eldgjár. Leiðin er ekki góð og fara þarf yfir SyðriÓfæru sem er óbrúuð og oft erfið viðureignar. Hins vegar er hægt að aka í suðaustur, svokallaða Snæbýlisleið, og er þá komið niður að bænum Snæbýli í Skaftártungu. Sú leið er oftast farin. » Veitingastaðir: • Kerlingarfjöll Highland Resort, Kjölur 35, 999 Hálendi, 6647000, kerlingarfjoll.is » Gisting: • Esjufjöll - The Iceland Glaciological Society, 121 Reykjavík, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Jökulheimar - The Iceland Glaciological Society, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Grímsfjall - The Iceland Glaciological Society, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Kverkfjöll - The Iceland Glaciological Society, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Goðahnúkar - The Iceland Glaciological Society, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Kirkjuból - The Iceland Glaciological Society, 999 Hálendi, 525-4800, jorfi.is • Hildarsel, 550 Sauðárkrókur, 999 Hálendi, 862-5907, ffs. is/?page_id=40 • Þúfnavellir - Ferðafélag Skagfirðinga, 550 Sauðárkrókur, 999 Hálendi, 862-5907, ffs.is/?page_id=42 • Ingólfsskáli - Skagafjörður Touring Club, 550 Sauðárkrókur, 999 Hálendi, 894-4650, ffs.is/?page_id=36 • Trölli - Ferðafélag Skagfirðinga, 550 Sauðárkrókur, 999 Hálendi, ffs.is/?page_id=38 • Álftavatn - Icelandic Touring Association, Álftavatni, 851 Hella, 999 Hálendi, 499-0721, fi.is/skalar/skalar-fi/alftavatn • Hveravellir, Hveravellir, 999 Hálendi, 452-4200, hveravellir.is • Svartárbotnar, Kjölur - Highland road, 801 Selfoss, 999 216

Hálendi, 895-9500, gljasteinn.is/gislaskali • Kerlingarfjöll Highland Resort, Kjölur 35, 999 Hálendi, 6647000, kerlingarfjoll.is • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - Sigurðarskáli, Kverkfjöll, 999 Hálendi, 863-5813, ferdaf.is • Landmannahellir, Landmannahelli, 851 Hella, 999 Hálendi, 893-8407, landmannahellir.is • Foss - Rangárþing ytra, Laufskálar 2, 850 Hella, 999 Hálendi, 487-5834, ry.is • Hungurfit, Laufskálar 2, 850 Hella, 999 Hálendi, 487-5834, ry.is • Krókur, Laufskálar 2, 850 Hella, 999 Hálendi, 487-5834, ry.is • Básar in Þórsmörk - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is • Álftavötn - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is/skalar/alftavotn • Dalakofinn - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is/skalar/dalakofinn • Fimmvörðuháls - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 823-3399, utivist.is/skalar/ fimmvorduhals • Skælingar - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is/skalar/skaelingar • Strútur - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is/skalar/strutur-amaelifellssandi • Sveinstindur - Útivist Touring Club, Laugavegur 178, 105 Reykjavík, 999 Hálendi, 562-1000, utivist.is/skalar/ sveinstindur • Múlaskáli, Lónsöræfi, 780 Höfn, 999 Hálendi, 497-1037, gonguferdir.is • Álkuskáli - 4x4 Húnvetningadeild, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 452-4880, f4x4.is/hopar/hunvetningadeild/ • Sultarfit - 4x4 Tours, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 482-2196, f4x4.is/hopar/sultarfit • Hvanngil - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 499-0675, fi.is • Emstrur - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 499-0647, fi.is/skalar/skalar-fi/emstrur • Hagavatn - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/hagavatn • Hlöðuvellir - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/hloduvellir • Hrafntinnusker - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 499-0679, fi.is/skalar/skalar-fi/hrafntinnusker • Hvítárnes - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 655-0173, fi.is/skalar/skalar-fi/hvitarnes • Landmannalaugar - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 860-3335, fi.is/skalar/skalar-fi/ landmannalaugar • Nýidalur - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999

Hálendi, 860-3334 / 499-0723, fi.is/skalar/skalar-fi/nyidalur • Þjófadalir - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/thjofadalir • Þórsmörk - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 893-1191, fi.is/skalar/skalar-fi/thorsmork • Þverbrekknamúli - Ferðafélag Íslands, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 568-2533, fi.is/skalar/skalar-fi/ thverbrekknamuli • Réttartorfa, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 568-4444, f4x4.is • Setrið - 4x4 Tours, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 5684444, f4x4.is/skalar/setrid/ • Skiptabakki - 4x4 Tours, Mörkin 6, 108 Reykjavík, 999 Hálendi, 894-6233, f4x4.is/hopar/skiptabakki/ • Árbúðir, Myrkholti, Bláskógabyggð 801 Selfoss, 999 Hálendi, 895-9500, gljasteinn.is/arbudir/ • Fremstaver, Myrkholti, Bláskógabyggð 801 Selfoss, 999 Hálendi, 895-9500, gljasteinn.is/fremstaver/ • Bræðrafell - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/en/huts/braedrafell • Botni - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/is/skalar/botni • Dreki - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/is/skalar/dreki

• Dyngjufell - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/is/skalar/dyngjufell • Þorsteinsskáli - Akureyri Touring Association, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/is/skalar/ herdurbreidarlindir • Laugafell - Ferðafél. Akureyrar/ITA, Strandgata 23, 600 Akureyri, 999 Hálendi, 462-2720, ffa.is/is/skalar/laugarfell • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - Egilssel at Kollumúlavatn, Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, 999 Hálendi, 863-5813, ferdaf.is • Ferðafélag Fljótsdalshéraðs/ITA - Geldingafell, Tjarnarás 8, 700 Egilsstaðir, 999 Hálendi, 863-5813, ferdaf.is » Tjaldsvæði: • Álftavatn, Álftavatni, 851 Hella, 999 Hálendi, 499-0721, fi.is/skalar/skalar-fi/alftavatn • Hvanngil, Hvannagil, 999 Hálendi, 568-2533, fi.is • Kerlingarfjöll, Kjölur 35, 999 Hálendi, 664-7000, kerlingarfjoll.is • Landmannahellir, Landmannahelli, 851 Hella, 999 Hálendi, 893-8407, landmannahellir.is • Hungurfit, Laufskálar 2, 850 Hella, 999 Hálendi, 487-5834, ry.is

217

NOKKRAR VEGALENGDIR Í KÍLÓMETRUM / ROAD DISTANCES IN KM / EINIGE ENTEFERNUNGEN IN KM Vík Selfoss Reykjavík Borgarnes Stykkishólmur Ísafjörður Akureyri Egilsstaðir Seyðisfjörður Höfn Akranes...................... 218...............89...................... 48....................... 37........................ 135....................... 418....................... 351....................... 599.................... 626.................... 490 Akureyri..................... 558..............429.................... 388.................... 314....................... 354....................... 558...................... 1323..................... 248.................... 275.................... 502 Arnarstapi.................. 362..............233.................... 192.................... 119........................ 87........................ 444....................... 410....................... 657.................... 685.................... 634 Ásbyrgi....................... 709..............569.................... 528.................... 454....................... 494....................... 698....................... 140....................... 191.................... 219.................... 445 Bakkafjörður.............. 679..............677.................... 636.................... 562....................... 602....................... 806....................... 248....................... 162.................... 190.................... 416 Bakkagerði................ 586..............715.................... 707.................... 633....................... 673....................... 877....................... 319........................ 71...................... 93..................... 323 Bíldudalur.................. 589..............460.................... 419.................... 346....................... 352....................... 205....................... 539....................... 787.................... 814.................... 861 Bjarkalundur.............. 385..............256.................... 215.................... 141....................... 148....................... 232....................... 334....................... 582.................... 610.................... 657 Blönduós.................... 414..............285.................... 244.................... 170....................... 210....................... 414....................... 144....................... 392.................... 420.................... 646 Bolungarvík............... 638..............509.................... 468.................... 394....................... 401........................ 13........................ 571....................... 819.................... 846.................... 910 Borgarnes.................. 244..............115..................... 74..................... 1323....................... 98........................ 381....................... 314....................... 562.................... 590.................... 516 Breiðdalsvík............... 426..............555.................... 610.................... 654....................... 694....................... 898....................... 340........................ 92..................... 118.................... 162 Búðardalur................. 323..............194.................... 153..................... 80......................... 86........................ 302....................... 272....................... 520.................... 548.................... 595 Dalvík......................... 581..............453.................... 412.................... 338....................... 377....................... 582........................ 44........................ 291.................... 319.................... 545 Djúpivogur................. 367..............496.................... 551.................... 610....................... 708....................... 959....................... 401....................... 154.................... 179.................... 103 Egilsstaðir.................. 517..............646.................... 636.................... 562....................... 602....................... 806....................... 248...................... 1323.................... 27..................... 254 Eiðar........................... 529..............658.................... 650.................... 576....................... 616....................... 820....................... 262........................ 14...................... 36..................... 266 Eskifjörður................. 504..............633.................... 688.................... 611....................... 651....................... 855....................... 297........................ 49...................... 74..................... 241 Eyrarbakki................. 142...............13...................... 59...................... 118....................... 216....................... 499....................... 432....................... 659.................... 685.................... 414 Fagurhólsmýri........... 161..............290.................... 346.................... 404....................... 503....................... 786....................... 604....................... 356.................... 382.................... 111 Fáskrúðsfjörður......... 472..............601.................... 657.................... 612....................... 651....................... 856....................... 298........................ 50...................... 75..................... 209 Flateyri....................... 609..............480.................... 439.................... 365....................... 372........................ 22........................ 558....................... 806.................... 834.................... 881 Flókalundur............... 501..............372.................... 331.................... 257....................... 264....................... 116....................... 450....................... 698.................... 725.................... 773 Geysir......................... 170...............61..................... 106.................... 147....................... 245....................... 528....................... 461....................... 680.................... 706.................... 435 Grenivík...................... 602..............473.................... 432.................... 358....................... 398....................... 602........................ 44........................ 262.................... 290.................... 516 Grindavík.................... 213...............84...................... 51...................... 119....................... 217....................... 500....................... 433....................... 681.................... 708.................... 485 Grundarfjörður.......... 347..............218.................... 177.................... 103........................ 39........................ 407....................... 373....................... 621.................... 649.................... 618 Gullfoss...................... 176...............71..................... 115.................... 156....................... 254....................... 537....................... 470....................... 687.................... 712.................... 441 Hallormsstaður......... 543..............672.................... 662.................... 588....................... 628....................... 832....................... 274........................ 26...................... 54..................... 280 Hella........................... 93.................36...................... 92...................... 150....................... 248....................... 531....................... 465....................... 610.................... 636.................... 365 Hellissandur.............. 373..............245.................... 203.................... 130........................ 74........................ 442....................... 408....................... 656.................... 684.................... 645 Herðubreiðarlindir..... 708..............604.................... 563.................... 489....................... 529....................... 733....................... 175....................... 191.................... 219.................... 445 Hofsós........................ 497..............368.................... 327.................... 253....................... 293....................... 497....................... 132....................... 380.................... 408.................... 634 Hólmavík.................... 403..............274.................... 233.................... 159....................... 166....................... 225....................... 336....................... 584.................... 611.................... 675 Húsafell...................... 301..............172.................... 131..................... 62........................ 156....................... 404....................... 337....................... 585.................... 612.................... 573 Húsavík...................... 633..............504.................... 463.................... 390....................... 429....................... 633........................ 75........................ 219.................... 246.................... 473 Hvammstangi............ 367..............238.................... 197.................... 123....................... 163....................... 367....................... 203....................... 450.................... 478.................... 639 Hveragerði................. 142...............13...................... 44...................... 103....................... 201....................... 484....................... 417....................... 659.................... 685.................... 414 Hveravellir.................. 266..............161.................... 205.................... 246....................... 322....................... 526....................... 204....................... 452.................... 479.................... 531 Hvolsvöllur................ 80.................49..................... 104.................... 163....................... 261....................... 544....................... 477....................... 597.................... 623.................... 352 Höfn í Hornafirði........ 272..............401.................... 456.................... 515....................... 613....................... 896....................... 502....................... 254.................... 280.................. 1332 Ísafjörður................... 625..............496.................... 455.................... 381....................... 388...................... 1948...................... 558....................... 806.................... 833.................... 897 Keflavík...................... 224...............95...................... 47...................... 115....................... 213....................... 496....................... 430....................... 677.................... 705.................... 496 Kirkjubæjarklaustur.. 73................202.................... 257.................... 316....................... 414....................... 697....................... 630....................... 446.................... 472.................... 201 Kópasker................... 730..............601.................... 560.................... 486....................... 526....................... 730....................... 172....................... 218.................... 246.................... 472 Króksfjarðarnes........ 369..............240.................... 199.................... 125....................... 132....................... 257....................... 318....................... 566.................... 594.................... 641 Landeyjahöfn............. 73.................79..................... 135.................... 194....................... 292....................... 575....................... 508....................... 591.................... 616.................... 345 Landmannalaugar..... 121..............138.................... 194.................... 252....................... 351....................... 634....................... 567....................... 543.................... 569.................... 298 Laugarvatn................ 167...............39...................... 77...................... 118....................... 216....................... 499....................... 432....................... 680.................... 706.................... 435 Mýri í Bárðardal......... 629..............500.................... 459.................... 385....................... 425....................... 629........................ 71........................ 252.................... 280.................... 506 Neskaupstaður.......... 523..............652.................... 707.................... 630....................... 669....................... 873....................... 315........................ 67...................... 93..................... 259 Norðurfjörðu.............. 505..............376.................... 335.................... 261....................... 268....................... 307....................... 438....................... 686.................... 713.................... 777 Nýidalur..................... 250..............207.................... 263.................... 322....................... 399....................... 603....................... 132....................... 348.................... 376.................... 427 Ólafsfjörður................ 572..............443.................... 402.................... 329....................... 368....................... 573........................ 61........................ 309.................... 336.................... 563 Ólafsvík...................... 364..............235.................... 194.................... 121........................ 64........................ 433....................... 399....................... 647.................... 675.................... 636 Patreksfjörður........... 562..............433.................... 392.................... 319....................... 325....................... 177....................... 511....................... 759.................... 787.................... 834 Raufarhöfn................. 780..............635.................... 594.................... 520....................... 560....................... 764....................... 206....................... 263.................... 291.................... 517 Reyðarfjörður............ 488..............617.................... 673.................... 596....................... 635....................... 839....................... 281........................ 33...................... 59..................... 225 Reykholt..................... 278..............149.................... 108..................... 39........................ 137....................... 385....................... 318....................... 566.................... 593.................... 549 Reykjahlíð.................. 641..............512.................... 471.................... 398....................... 437....................... 641........................ 83........................ 165.................... 192.................... 418 Reykjavík................... 186...............57.................... 1339.................... 74........................ 172....................... 455....................... 388....................... 636.................... 663.................... 458 Sandgerði................... 233..............104..................... 56...................... 124....................... 222....................... 505....................... 438....................... 686.................... 714.................... 505 Sauðárkrókur............ 460..............331.................... 290.................... 217....................... 256....................... 461....................... 120....................... 368.................... 395.................... 622 Selfoss....................... 129.............1323.................... 56...................... 114....................... 212....................... 495....................... 428....................... 646.................... 672.................... 401 Seyðisfjörður............. 543..............672.................... 663.................... 590....................... 629....................... 833....................... 275........................ 27.................... 1378................... 280 Siglufjörður................ 556..............427.................... 386.................... 312....................... 352....................... 556........................ 77........................ 325.................... 353.................... 579 Sigöldustöð................ 143..............111.................... 166.................... 225....................... 323....................... 606....................... 238....................... 455.................... 482.................... 320 Skaftafell.................... 140..............269.................... 325.................... 383....................... 482....................... 765....................... 629....................... 381.................... 406.................... 135 Skagaströnd.............. 436..............307.................... 266.................... 193....................... 232....................... 436....................... 163....................... 411.................... 439.................... 665 Skógar....................... 33.................98..................... 153.................... 212....................... 310....................... 593....................... 526....................... 550.................... 576.................... 305 Staðarskáli................. 333..............204.................... 163..................... 89........................ 129....................... 334....................... 225....................... 473.................... 501.................... 604 Stykkishólmur........... 342..............213.................... 172..................... 98....................... 1492...................... 388....................... 354....................... 602.................... 629.................... 614 Stöðvarfjörður........... 444..............573.................... 629.................... 635....................... 675....................... 879....................... 321........................ 73...................... 99..................... 181 Suðureyr.................... 624..............495.................... 454.................... 380....................... 387........................ 23........................ 575....................... 822.................... 850.................... 896 Tálknafjörður............. 577..............448.................... 407.................... 333....................... 340....................... 192....................... 526....................... 774.................... 802.................... 849 Unaðsdalskirkja......... 489..............360.................... 319.................... 246....................... 252....................... 216....................... 423....................... 671.................... 698.................... 761 Varmahlíð................... 464..............335.................... 294.................... 220....................... 260....................... 464........................ 94........................ 342.................... 369.................... 596 Vegamót..................... 309..............180.................... 139..................... 65......................... 33........................ 390....................... 356....................... 604.................... 631.................... 580 Vík í Mýrdal................ 1323............129.................... 184.................... 243....................... 341....................... 624....................... 557....................... 517.................... 543.................... 272 Vopnafjörður.............. 648..............646.................... 605.................... 531....................... 571....................... 775....................... 217....................... 131.................... 159.................... 385 Þingeyri...................... 570..............441.................... 400.................... 326....................... 333........................ 49........................ 519....................... 767.................... 795.................... 842 Þingvellir;................... 173...............44...................... 50....................... 91........................ 189....................... 472....................... 405....................... 653.................... 680.................... 445 Þorlákshöfn............... 157...............28...................... 51...................... 110....................... 208....................... 491....................... 424....................... 674.................... 700.................... 429 Þórshöfn.................... 715..............663.................... 622.................... 548....................... 588....................... 792....................... 234....................... 197.................... 225.................... 451 Þórsmörk; Básar....... 91................101.................... 156.................... 215....................... 313....................... 596....................... 529....................... 608.................... 633.................... 362 218

Það þarf enginn að vera svangur á ferðalagi um Ísland!

KOLEFNISJAFNAÐU

FRÍTT

Í SUMAR Keyrðu um landið með góðri samvisku í sumar.

Við sjáum um að kolefnisjafna aksturinn fyrir þig, þér að kostnaðarlausu til 1. september.

Skráð

u þig á

olis.is

Lykil- og korthafar Olís og ÓB sem skrá sig fyrir kolefnisjöfnun á olis.is eru sjálfkrafa þátttakendur í átakinu með okkur. Aðrir viðskiptavinir geta óskað eftir kolefnisjöfnun við kassa. Gildir út ágúst.

Olís – í samstarfi við Landgræðsluna