greentank by naftemporiki

ΤΕΥΧΟΣ 01 • 03/2010

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

greentank

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

EDITORIAL

Νέα αφετηρία του μέλλοντός μας με ανάπτυξη σε πράσινο φόντο

το δυτικό κόσμο το πράσινο είναι το χρώμα της ελπίδας. Η ανάπτυξη δεν είχε… χρώμα, αλλά είχε κέρδη και υποσχόταν μια καλύτερη ζωή. Ως εκ τούτου, οι επιπτώσεις από τη σπατάλη φυσικών πόρων και την περιβαλλοντική επιβάρυνση δεν ήταν ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες.

Λίγα χρόνια πριν, μαζί οι λέξεις «πράσινη ανάπτυξη» ηχούσαν απόμακρες, ως… εξωτικές, προκαλώντας και θυμηδία κάποιες φορές. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, όσοι υποστήριζαν τέτοιες προοπτικές εισέπρατταν ένα συγκαταβατικό (ή και συμπονετικό) μειδίαμα… Σήμερα, οι ίδιες αυτές λέξεις βρίσκονται στην ατζέντα των ισχυρότερων κυβερνήσεων, στις γεωπολιτικές ισορροπίες, στο χαρτοφυλάκιο επενδυτικών κεφαλαίων, στην καθημερινή ζωή κάθε πολίτη. Μεταφράζονται σε δισεκατομμύρια ευρώ, σε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και σε μία συνεχώς αναπτυσσόμενη τάση, που ακουμπάει όλες τις πτυχές της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, με αιχμή τον τομέα της ενέργειας, της «καθαρής», της φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας. Γεωθερμία, βιομάζα, βιοαέριο, φυσικό αέριο, αιολική ενέργεια, φωτοβολταϊκά είναι λέξεις που έχουν περάσει πλέον στην καθημερινή μας ζωή, μέσα από τις εφαρμογές που ζεσταίνουν, ψυχραίνουν, κινούν εργοστάσια, οχήματα, ηλεκτροδοτούν πόλεις. Ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από… σκουπίδια, από τον αέρα που… φυσάει, από τον ήλιο που… εγκλωβίζεται σε κυψέλες πυριτίου, από τη φυσική θερμότητα της Γης που χρόνια τώρα… κυλούσε ανεκμετάλλευτη κάτω από τα πόδια μας. Τεράστια κεφάλαια χρηματοδοτούν την προσπάθεια αυτής της «νεαρής» και πολλά υποσχόμενης βιομηχανίας. Το greentank είναι η νέα περιοδική ειδική έκδοση της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ, που φιλοδοξεί να γίνει το όχημα προβολής και υποστήριξης κάθε υγιούς προσπάθειας σ’ αυτόν τον τομέα.

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

4 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΑΓΕΤ Ηρακλής: Δέσμευση στην αειφόρο ανάπτυξη

για ένα επιτυχημένο μέλλον Μακροπρόθεσμα, η επιχειρηματική επιτυχία δεν είναι εφικτή χωρίς σεβασμό προς το περιβάλλον και κοινωνική υπευθυνότητα. Κοινωνική πρόοδος, προστασία του περιβάλλοντος και σεβασμός στις τοπικές κοινωνίες είναι βασικές προτεραιότητες για την επιτυχή λειτουργία μίας σύγχρονης επιχείρησης και ένα πιο αειφόρο μέλλον. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ για την ΑΓΕΤ Ηρακλής, μέλος του Ομίλου Lafarge, είναι η Υγεία και Ασφάλεια, η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της και η διασφάλιση αειφόρου λειτουργίας, οργανικά συνδεδεμένης με την τοπική ανάπτυξη.

PUBLI

Απόλυτη προτεραιότητα στην Υγεία & Ασφάλεια Η Υγεία και Ασφάλεια είναι βασική αξία και προτεραιότητα για κάθε εργαζόμενο της ΑΓΕΤ Ηρακλής. Η ασφαλής λειτουργία δε στηρίζεται μόνο στην εφαρμογή μέτρων, διαδικασιών και προτύπων ασφάλειας για τον περιορισμό ατυχημάτων. Χρειάζεται επιπλέον συνεχή προσπάθεια, πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, ώστε να υπάρχει κοινή συνείδηση και συμπεριφορά ασφάλειας μεταξύ των εργαζομένων. Από το 2006, η ΑΓΕΤ Ηρακλής εφαρμόζει την Πολιτική Υγείας και Ασφάλειας του ομίλου Lafarge, η οποία έχει στόχο μηδέν ατυχήματα. Για την εφαρμογή της, λαμβάνονται μέτρα που αφορούν τα απαραίτητα μέσα, εξοπλισμό και έργα υποδομής για ασφαλή χώρο εργασίας και την εκτίμηση και αξιολόγηση των κινδύνων για κάθε εργασία που εκτελείται. Προωθείται ο διάλογος και η ανοιχτή επικοινωνία για θέματα ασφάλειας και υλοποιούνται προγράμματα εκπαίδευσης για την καλλιέργεια μιας κοινής συνείδησης και συμπερι-

φοράς ασφάλειας μεταξύ των εργαζομένων. Τα αποτελέσματα της συλλογικής προσπάθειας, που έχει γίνει από όλους τους εργαζόμενους της ΑΓΕΤ Ηρακλής, για τη βελτίωση της ασφάλειας είναι σημαντικά, καθώς ο αριθμός των ατυχημάτων με απώλεια ημερών εργασίας μειώθηκε την περίοδο 2007-2009 κατά 42%. Διαχείριση περιβαλλοντικού αποτυπώματος Έχοντας αναπτύξει ένα συστηματικό τρόπο διαχείρισης του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, η ΑΓΕΤ Ηρακλής έχει ως μόνιμο στόχο να διεξάγει κάθε 4 χρόνια, περιβαλλοντικούς ελέγχους στο 100% των εγκαταστάσεών της από ειδικούς και εξειδικευμένες ομάδες. Το σχετικό πρόγραμμα των εργοστασίων, συμπεριλαμβανομένων των λατομείων ασβεστόλιθου και των λιμενικών εγκαταστάσεών είναι καίριας σημασίας, καθώς ελέγχονται η απόδοση της εταιρείας και η πρόοδος που σημειώνεται. Οι διεργασίες παραγωγής τσιμέντου μπορούν να οδηγήσουν στην έκλυση σκόνης. Η ΑΓΕΤ Ηρακλής έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών σκόνης των εργοστασίων της κατά 40% μέχρι το 2012. Ήδη, η εταιρεία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των μονάδων παραγωγής και υλοποιώντας από το 2006 επενδύσεις ύψους 11

εκατ. ευρώ σε υβριδικά φίλτρα νέας τεχνολογίας, οι εκπομπές σκόνης στα τρία εργοστάσιά της το 2008 παρουσιάζουν μείωση 75% σε σχέση με το 2007. Στο πλαίσιο της διεθνούς στρατηγικής του

ομίλου Lafarge για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αερίων του θερμοκηπίου. Η διαδικασία παραγωγής τσιμέντου συνεπάγεται αναγκαστικά απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα. Η ΑΓΕΤ Ηρακλής υποκαθιστά συμβατικά ορυκτά καύσιμα με εναλλακτικά καύσιμα με ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα, όπως η βιομάζα, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο μείγμα καυσίμων στο εργοστάσιο του Βόλου. Επίσης χρησιμοποιούνται εναλλακτικές πρώτες ύλες στην παραγωγή του τσιμέντου, επιλογή περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ μοχλός απέναντι στην κρίση

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ

ΕΠI χAΡΤΟΥ ΑΚOΜΗ τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια στη ΝΑ Ευρώπη

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΜΕ ΕΛΑχΙΣΤΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚIΕΣ η πορεία προς τη διάσκεψη στο Μεξικό

ΑΠΕ

ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΟΜΗ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ για διαδικασίες - τιμολόγηση

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ

ΦΡΕΝΟ ΣΤΗ ΔΙΑΡΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ από τα κτήρια - Ο νέος ενεργειακός κανονισμός

ΑΘΩΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ: Πράσινη φιλοσοφία για καθαρή ανάπτυξη

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

ΣΤΟχΟΣ Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ υλικών από οχήματα κατά 90 - 95%

χΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

ΤΡΑΠΕζΙΚΗ «ΟΜΠΡΕΛΑ» για την «πράσινη» ανάπτυξη - Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για επενδύσεις 1,5 δισ. ευρώ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΚΔΟΤΕΣ Ειρήνη Γ. Αθανασιάδου Μαριέττα Γ. Αθανασιάδου Αγγέλα Γ. ΑθανασιάδουΚοντογούρη ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γιάννης Περλεπές ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Διονύσης Kεφαλάκος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Nίκος Φραντζής Δημήτρης Πλακούτσης ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Xρήστος K. Mαραβελίδης

ΚΕΙΜΕΝΑ Μιχάλης Καϊταντζίδης Εστα Σωτηροπούλου Αννα Δόγα Γιώργος Σακκάς Πέτρος Πουλόπουλος EΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γιάννης Λιώτος ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ greentank Νίκος Αποστόλου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Βασίλης Γάτσης Γιάννης Ελευθεριάδης

ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Λένορμαν 205 Αθήνα 104 42 τηλ.: 210 5198000 fax: 210 5139905 ΓΡΑΦΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ I. Δραγούμη 8 & Tσιμισκή τηλ.: 2310 241914 fax: 2310 269269 Διεύθυνση Διαφήμισης Βορείου Ελλάδος: Γεωργία Βλάχου fax: 2310 276796 EΚΤΥΠΩΣΗ ΙΡΙΣ ΑΕ

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

6 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Dreamstime.com Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας Διανέμεται δωρεάν στους συνδρομητές της «N»

www.naftemporiki.gr info@naftemporiki.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

χΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΣΕ ΣΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΝΗΣ η διάθεση για επενδύσεις από ελληνικά venture capital και private equity στην πράσινη οικονομία

ΦΟΡΕΙΣ

ΣΕΒΙΑΝ: Η ισχύς εν τη ενώσει για 21 βιομηχανίες ανακύκλωσης - ενεργειακής αξιοποίησης

ΣΕΦ - ΔΡ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΠΕΛΛΟΣ: Φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα - Αναπτυξιακή και περιβαλλοντική διάσταση

ΑΠΕ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΕΞΟΠΛΙζΕΤΑΙ ταχύτατα με υποδομές για αιολική ενέργεια

DESERTEC: Καθαρή και… ατελείωτη ενέργεια από την έρημο της Σαχάρας

ΔΡ. ΣΤΑΘΗΣ ΤΣΕΛΕΠΗΣ: Τεράστιες οι δυνατότητες ανάπτυξης της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

ΒΙΟΜΑζΑ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΕΝΔΡΙΝΟΣ: Η γεωθερμική ενέργεια στην Ελλάδα

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΑΡΡΑΣ: Γεωθερμία - Εως 55% η οικονομία στη θέρμανση και 35% στην ψύξη

ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΜΙχΑΗΛ: Χαμηλά στην Ελλάδα η αξιοποίηση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

ΠΕΤΡΕΛΑϊΚΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ: Σύγχυση από τις αντικρουόμενες απόψεις - Εχουμε αλλά για πόσο;

ΠΥΡΗΝΙΚΑ

ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Ανεξερεύνητο σε βάθος...

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Πρόβλημα ή εναλλακτική λύση;

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΤΗΞΗ: Αναζητώντας την ενέργεια του μέλλοντος

100

ΕΡΓΑΛΕΙΟ αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

8 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΠΙχΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΠΙΤΑΡΟΚΟΙΛΗΣ: Ο όµιλος Solar Cells Hellas - Καθετοποιηµένη παραγωγή

ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΑΜΙΑΝΙΔΗΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΚΟΣ: LDK - Ενέργεια και Περιβάλλον οδηγούν την εξέλιξη της βιομηχανίας στην Ανατολική Μεσόγειο

YINGlI SOlAR: Πράσινη ενέργεια στη... σέντρα του παγκόσμιου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου

48 53 64

SMA: Αύξηση της μέγιστης ετήσιας παραγωγικής ικανότητας σε εννέα έως δέκα Gigawatt

PhOENIx SOlAR: Βέλτιστες λύσεις και τεχνολογία αιχμής για φ/β εγκαταστάσεις

«ΣΥΜΜΑχΙΑ» ENEl GREEN POwER, Sharp και STMicroelectronics για παραγωγή ηλιακών πάνελ στην Ιταλία και πάρκα 500 MW

ΔΕΛΤΑ ΤΕχΝΙΚΗ Α.Ε.: Ο ειδικός για φωτοβολταϊκά σε κτήρια

GAzPROM: Στόχος ο διπλασιασμός των εξαγωγών φυσικού αερίου

INTERAMERICAN: Στην πρωτοπορία της ασφαλιστικής προσέγγισης των ΑΠΕ

ΕΡΙΚΑ ΞΗΡΟΥχΑΚΗ: ΕΠΑ Αττικής - Περιβαλλοντικές λύσεις και οικονομία από το φυσικό αέριο

ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε: Ηγετικός ρόλος στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων σε Ελλάδα και Κύπρο

ΒΕΑΛ ΑΕ: Σταθμός συμπαραγωγής με ενεργειακό και περιβαλλοντικό όφελος από τα σκουπίδια

102

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ: «Απογείωση» πράσινων επιδόσεων από το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών

106

DATA ENERGY A.T.E: «Turn Key» Solutions στα φωτοβολταϊκά

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

10 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΘΕΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Ο ενεργειακός τομέας μοχλός απέναντι στην κρίση Η αξιοποίηση του ενεργειακού τομέα, στην ευρύτερή του έννοια, ως μοχλού για το ξεπέρασμα της κρίσης, αποτελεί ένα από τα στοιχήματα της σημερινής κυβέρνησης. Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΪΤΑΝΤΖΙ∆Η

όσο προεκλογικά υποχρεώσεων έναντι της όσο και μετά το ΕΕ (σχήμα 20-20-20), έχει σχηματισμό της κυποσοτικοποιηθεί και μεσοβέρνησης, τα στεπρόθεσμα με μείωση κατά λέχη του κυβερνώντος 9% το 2016 της μέσης ετήκόμματος αξιοποίησαν όλη σιας τελικής ενεργειακής την προεργασία που είχε κατανάλωσης, όλοι αναγίνει τα προηγούμενα χρόγνωρίζουν ότι είναι απανια σε επίπεδο κομματικών ραίτητο να εφαρμοσθούν Γ. Μανιάτης: επιτελείων, προκειμένου οι διαθέσιμες τεχνολογίες Μεγάλα τα να αναδείξουν το ρόλο της εξοικονόμησης ενέργειας. περιθώρια ενέργειας, όχι απλώς στην Στο συγκεκριμένο τομέα η εξοικονόμησης ενέργειας ανάπτυξη, αλλά στην «πράΕλλάδα είναι από τις χώρες στην Ελλάδα. σινη ανάπτυξη». Έτσι ώστε που υστερούν μονίμως και να αναδειχθεί ο ρόλος της σημαντικά έναντι των άλαειφορίας στις πολιτικές της κυβέρνη- λων κοινοτικών εταίρων. Ο κυριότερος σης και αυτή να βρεθεί στο ίδιο επίπε- λόγος έχει να κάνει με τη συντήρηση δο αξιολόγησης με την ενεργειακή επί μία 30ετία αντιλήψεων για την υποεπάρκεια. χρέωση του κράτους να παρέχει άφθοΘα μπορούσαμε να πούμε, λοιπόν, ότι νη και φτηνή ενέργεια σε πλούσιους το δόγμα για το ενεργειακό μέλλον της και φτωχούς. Αυτό δε, χωρίς να λαμχώρας στηρίζεται στο τρίπτυχο: βάνεται υπόψη η προέλευσή της και • εξοικονόμηση ενέργειας και διαχεί- το πραγματικό της κόστος για την οιριση της ζήτησης κονομία, το περιβάλλον και την υγεία • βελτίωση της αποδοτικότητας στην των πληθυσμών που κατοικούν κοντά παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας στους τόπους παραγωγής. • αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών Με τις λογικές αυτές οι τιμές διατηρήενέργειας και των τεχνολογιών χαμη- θηκαν ιδιαίτερα χαμηλές, ενώ με τη λών εκπομπών σταδιακή άνοδο του βιοτικού επιπέδου και την αύξηση των διαθέσιμων Εξοικονόμηση - διαχείριση οικογενειακών εισοδημάτων, το κόΟπως τονίζει σε πρόσφατη ομιλία του, στος αγοράς ενέργειας και πρωτίστως σε ημερίδα του ΤΕΕ, ο υφυπουργός ΠΕ- της ηλεκτρικής καλύπτει πλέον ιδιαίΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, τα περιθώρια τερα μικρό ποσοστό του οικογενειακού εξοικονόμησης ενέργειας και διαχεί- προϋπολογισμού. Αρα, περιορίστηκε ρισης της ζήτησης ηλεκτρισμού είναι και η σημασία του σημαντικότερου κιμεγάλα για την Ελλάδα, με δεδομένο νήτρου για εξοικονόμηση, που είναι ο ότι η χώρα μας είναι από τις πλέον σπά- οικονομικός. ταλες ενεργειακά. Για την επίτευξη του Εν πάση περιπτώσει, έστω και αργά, στόχου αυτού, ο οποίος πέραν των τόσο η προηγούμενη κυβέρνηση όσο

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

12 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

και η σημερινή, πιεζόμενες από τις δεσμεύσεις της χώρας έναντι της ΕΕ για τον περιορισμό των ρύπων, έθεσαν τα θεμέλια για την εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτήρια του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, με την εφαρμογή κανονισμού ενεργειακής απόδοσης στις κατοικίες, ενεργειακές επιθεωρήσεις, προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων, κατοικιών κλπ. Ειδικότερα για τις κατοικίες, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανήγγειλε ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο για την έναρξη του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», για το οποίο έχει διασφαλισμένους πόρους. Μέσω του προγράμματος, θα δοθεί η δυνατότητα σε ιδιοκτήτες κατοικιών με άδειες προ του 1980, ιδίως των χαμηλότερων οικονομικά δυνατοτήτων, να τις αναβαθμίσουν ως προς την κατανάλωση ενέργειας, να μειώσουν δηλαδή την κατανάλωση ηλεκτρισμού και πετρελαίου θέρμανσης. Παραγωγή ενέργειας Σε ό,τι αφορά στην παραγωγή ενέργειας, αυτή τη στιγμή η Ελλάδα διαθέτει περίσσεια εγκατεστημένης ισχύος για την παραγωγή ηλεκτρικού. Από τα μέσα δε του 2010 και μετά, θα υπάρχει ακόμη μεγαλύτερη εφεδρεία, καθώς σταδιακά θα τίθενται σε λειτουργία 4 νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από ιδιωτικούς ομίλους. Στη Θίσβη Βοιωτίας από τη μεικτή εταιρεία ELPEDISON (ΕΛ.ΠΕ. και Edison), στη Βοιωτία επίσης, από την Ηρων (ΤΕΡΝΑGaz de France), στα Ασπρα Σπίτια ®

ΘΕΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Σε επίπεδο μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων, εκτός από αυτές που αφορούν τις διεθνείς ενεργειακές διασυνδέσεις, η κυβέρνηση δείχνει ότι δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό. Ηδη ανακοινώθηκε, στις 7 Μαρτίου, η πρόθεση του Κατάρ να δημιουργήσει τερματικό σταθμό υγροποιημένου αερίου (LNG), στη ΝΑΒΙΠΕ Αστακού στην Αιτωλοακαρνανία.

® από τον όμιλο Μυτιληναίου και στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας από το κοινό σχήμα των ομίλων Μυτιληναίου-Βαρδινογιάννη. Φυσικό αέριο Σε ό,τι αφορά στο φυσικό αέριο, η κατανάλωσή του το 2009 μειώθηκε και περιορίστηκε στα περίπου 3,7 δισ. κυβικά, έναντι 4,1 δισ. το 2008. Οπως στον ηλεκτρισμό, και στο καύσιμο αυτό η μείωση σχετίζεται με την οικονομική κρίση, η οποία, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα διαρκέσει και το 2010. Υγρά καύσιμα Οσο για τα υγρά καύσιμα, μείωση κατανάλωσης καταγράφηκε στο βιομηχανικό μαζούτ και στο ντίζελ κίνησης. Στα άλλα καύσιμα καταγράφηκε είτε διατήρηση στα επίπεδα του 2008 είτε αύξηση. Συγκεκριμένα, στο μαζούτ η αγορά απορρόφησε 4.920.000 τόνους, έναντι 5.642.000 τόνων το 2008 (12,7%), στο ντίζελ κίνησης 2.785.000 τόνους έναντι 3.065.000 τόνων (9,1%), ενώ στο ντίζελ θέρμανσης η κατανάλωση από 3.117.000 τόνους το 2008, αυξήθηκε σε 3.483.000 τόνους (+ 11,7%). Μειωμένες κατά 4,3% ήταν οι πωλήσεις ναυτιλιακού πετρελαίου, ενώ οι πωλήσεις της βενζίνης ήταν στα ίδια επίπεδα με το 2008 (4.007.000 τόνοι έναντι 4.054.000 τόνων το 2008). Συγκράτηση στην κατανάλωση Η κατάσταση αναμένεται να αλλάξει το 2010, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο κατανάλωσης. Μετά τις πρόσφατες αυξήσεις του ειδικού φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη, που προκάλεσαν αύξηση της τιμής λιανικής κατά περίπου 30% σε ένα μήνα, ήδη παρατηρείται μεγάλη συγκράτηση στην κατανάλωση. Η μείωση θα συνεχιστεί και στο ντίζελ κίνησης, όπως και στο μαζούτ, καθώς το 2010 αναμένεται ύφεση της οικονομίας πάνω από 1,5%, ενώ από την άλλη, η εκτεταμένη χρήση των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, λόγω της υψηλής υδραυλικότηΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

14 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

τας του έτους, έχει περιθωριοποιήσει εντελώς τη χρήση των πετρελαϊκών μονάδων στο ηπειρωτικό σύστημα τουλάχιστον. Σε ό,τι αφορά την εγχώρια παραγωγή καυσίμων, η αναμενόμενη ολοκλήρωση της επένδυσης για τη νέα μονάδα ατμοσφαιρικής απόσταξης στη Μότορ Οϊλ το δεύτερο εξάμηνο του έτους και για τον εκσυγχρονισμό διυλιστηρίου των ΕΛ.ΠΕ. στην Ελευσίνα, στις αρχές του 2011, θα βελτιώσουν κατά πολύ την επάρκεια σε πετρέλαιο ντίζελ και μαζούτ ως πρώτης ύλης των μονάδων καταλυτικής πυρόλυσης - «κράκινγκ». Προσέλκυση κεφαλαίων Τέλος, σε επίπεδο μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων, εκτός από αυτές που αφορούν τις διεθνείς ενεργειακές διασυνδέσεις, η σημερινή κυβέρνηση δείχνει ότι δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό. Ηδη ανακοινώθηκε, στις 7 Μαρτίου, η πρόθεση του Κατάρ να δημιουργήσει τερματικό σταθμό υγροποιημένου αερίου (LNG), στη ΝΑΒΙΠΕ Αστακού στην Αιτωλοακαρνανία. Η επένδυση αυτή, αρχικού προϋπολογισμού άνω των 3 δισ. ευρώ, έχει ως στόχο την διευκόλυνση των εξαγωγών φυσικού αερίου του Κατάρ προς άλλες χώρες, μέσω του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Αυτές θα διευκολυνθούν ακόμη περισσότερο, εφόσον ολοκληρωθεί ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Ιταλίας. Επίσης, συμπληρωματικά έργα της ίδιας επένδυσης, είναι μονάδα ηλεκτροπαραγωγής και μονάδα παραγωγής βιομάζας (άλγη), με αξιοποίηση του διοξειδίου του άνθρακα που περιέχεται στα καυσαέρια της ηλεκτροπαραγωγής. Εξυπακούεται ότι μία παρόμοια επένδυση, στην οποία ενδιαφέρονται να εμπλακούν και ελληνικά κεφάλαια, απαιτεί κινητοποίηση και συντονισμό των κυβερνητικών υπηρεσιών, τον οποίο η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να εξασφαλίσει. [SID: 4319114]

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ

ΑΠΕ

ΘΕΜΑ

Επί χάρτου ακόμη τα μεγαλύτερα επενδυτικά σχέδια στη Ν.Α. Ευρώπη Η υπογραφή συμφωνίας για ίδρυση των εταιρειών που θα κατασκευάσουν και θα διαχειρίζονται το νέο συνδετικό αγωγό φυσικού αερίου ΕλλάδαςΒουλγαρίας αποτελεί τη μόνη ουσιαστική κίνηση για τους ενεργειακούς δρόμους που έχει γίνει στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΪΤΑΝΤΖΙ∆Η

λα τα υπόλοιπα και κατά πολύ μεγαλύτερα επενδυτικά σχέδια, υποστηριζόμενα από ΕΕ, ΗΠΑ ή Ρωσία, βρίσκονται ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού και των διαβουλεύσεων για λήψη των οριστικών αποφάσεων.

στιγμή εξασφάλισε την υποστήριξη της ΕΕ, η οποία και θα ενισχύσει οικονομικά -με 45 εκατομμύρια ευρώ- την επένδυση προϋπολογισμού 140 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο νέος ελληνο-βουλγαρικός αγωγός Η κατασκευή του νέου ελληνο-βουλγαρικού αγωγού, μήκους 170 χιλιομέτρων, που θα ξεκινά από την Κομοτηνή με κατάληξη το Χάσκοβο της Βουλγαρίας, χαρακτηρίστηκε έργο προτεραιότητας από τη γειτονική χώρα. Μέσω αυτού, θα γίνει δυνατή η τροφοδοσία της Βουλγαρίας με επιπλέον ποσότητες φυσικού αερίου και από άλλες πηγές πέραν της Ρωσίας, που μέχρι στιγμής είναι ο μοναδικός προμηθευτής της Βουλγαρίας. Έτσι, από την πρώτη

Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη Ωστόσο, όσο πρόθυμη είναι η Βουλγαρία για τη γρήγορη προώθηση του σχεδίου αυτού, με την ίδια ένταση εκφράζει την απροθυμία της για το άλλο κοινό ελληνο-βουλγαρικό έργο, που είναι ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Το τελευταίο δεκάμηνο, η κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ ακολούθησε μια επαμφοτερίζουσα τακτική αναφορικά με τις προθέσεις της. Άλλοτε, δηλαδή, εμφανιζόταν πλήρως αρνητική, χαρακτηρίζοντας το έργο μη ωφέλιμο για τη χώρα, άλλοτε υπέρ του ®

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

16 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ

ΑΠΕ

ΘΕΜΑ

«Η Βουλγαρία, με την αρνητική στάση που τηρεί σε συγκεκριμένα σχέδια αγωγών, στα οποία εμπλέκεται και η Ρωσία, όπως του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς -Αλεξανδρούπολη και του ρωσοϊταλικού ενδιαφέροντος αγωγού φυσικού αερίου Σάουθ Στριμ, καθίσταται ο αστάθμητος παράγων για την υλοποίησή τους.»

® έργου και άλλοτε υπέρ υπό προϋποθέσεις όμως. Όλα αυτά μέχρι πριν από περίπου 1 μήνα. Στα μέσα Φεβρουαρίου, ο Βούλγαρος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών, Σιμεόν Τζάνκοφ, σε δηλώσεις του, ξεκαθάρισε ότι η θέση της κυβέρνησής του είναι αρνητική στο έργο, έως ότου ολοκληρωθεί πλήρως η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το σύνολο του έργου, δηλαδή σε περίπου 18 μήνες. «Κατηγορηματικά τους λέμε “νιέτ”, στηρίζοντας τους κατοίκους του Μπουργκάς και δεν πρόκειται να επιτρέψουμε την κατασκευή του έργου» δήλωσε ο υπουργός, προβάλλοντας τις ενστάσεις μερίδας των κατοίκων του Μπουργκάς, οι οποίοι φοβούνται περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής με επιπτώσεις στην τουριστική κίνηση. Με τον τρόπο αυτό, απάντησε τόσο στο Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, που ζητούσε από τη Βουλγαρία να πάρει σαφή θέση για το έργο, όσο και στον Έλληνα πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, που από τη Μόσχα, την οποία επισκέφθηκε επισήμως, είχε μιλήσει για δυνατότητα έναρΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

18 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ξης κατασκευής του πετρελαιαγωγού σε ένα εξάμηνο. Τη στάση αυτή της βουλγαρικής κυβέρνησης, οι εταίροι της στο έργο χαρακτηρίζουν ως προσχηματική, ανεπισήμως τουλάχιστον. Ο λόγος είναι ότι η διεθνής εταιρεία του αγωγού, Τrans Balakn Pipeline, επεξεργάστηκε και παρουσίασε εναλλακτικά σχέδια για την εκφόρτωση των δεξαμενοπλοίων, ώστε να μην υφίσταται όχληση η περιοχή του Μπουργκάς. Πιο συγκεκριμένα, πρότεινε την κατασκευή πλωτών εγκαταστάσεων εκφόρτωσης στα ανοιχτά του λιμανιού και σύνδεσης με τις επίγειες δεξαμενές μέσω υποθαλάσσιων σωληνώσεων, όπως γίνεται σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο. Εναλλακτικά δε, την κατασκευή νέας προβλήτας κοντά στο λιμάνι Ρόσενετς, 15 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη του Μπουργκάς. Μετά από όλα αυτά και ενώ η Βουλγαρία δεν έχει εκπληρώσει ακόμη τις υποχρεώσεις της, ύψους 5,5 εκατομμυρίων ευρώ, απέναντι στην Τrans Balakn Pipeline, οι οποίες απορρέουν από τη συμμετοχή της στο 24% του μετοχικού κεφαλαίου, προκαλεί εντύπωση η «βιασύνη» της ελληνικής κυβέρ-

νησης να προχωρήσει με ταχύτητα το έργο του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού αερίου, για το οποίο ενδιαφέρεται τόσο πολύ η γειτονική χώρα. Όπως σημειώνουν δηλαδή παράγοντες της αγοράς, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να διαπραγματευτεί τη γρήγορη προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας, με μία αλλαγή της στάσης της χώρας στην προοπτική του πετρελαιαγωγού. Ρωσία - Ελλάδα - Ιταλία Σε κάθε περίπτωση η Βουλγαρία, με την αρνητική στάση που τηρεί σε συγκεκριμένα σχέδια αγωγών, στα οποία

εμπλέκεται και η Ρωσία, όπως του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και του ρωσοϊταλικού ενδιαφέροντος αγωγού φυσικού αερίου Σάουθ Στριμ, καθίσταται ο αστάθμητος παράγων για την υλοποίησή τους. Με το πρώτο έργο θα γίνει πιο εύκολη η έξοδος ρωσικών, αλλά και καζάκικων πετρελαίων από τη Μαύρη Θάλασσα στη Μεσόγειο με παράκαμψη των Στενών. Με το δεύτερο, θα γίνει δυνατή η τροφοδοσία της Ευρώπης με επιπλέον ποσότητες ρωσικού αερίου, οι οποίες θα παρακάμπτουν την ασταθή Ουκρανία, που μέχρι στιγμής αποτελεί το μοναδικό διάδρομο για την

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

19 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικό αέριο. Όπως είναι φυσικό, η Ρωσία πρωτίστως, αλλά και άλλες εμπλεκόμενες χώρες, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την προώθησή τους, αφού μέσω αυτών θα εξασφαλίσουν επιπλέον ποσότητες ενέργειας, έσοδα από τα τέλη διέλευσης, ενώ θα αναβαθμίσουν και το ρόλο τους στην περιοχή. Έτσι, η στάση αυτή της Βουλγαρίας, μετά την αρχική αμηχανία που προκάλεσε κυρίως απέναντι στη ρωσική πλευρά, την υποχρέωσε να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις. ®

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ

ΑΠΕ

ΘΕΜΑ

«Σε κάθε περίπτωση, η Ρουμανία ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει την προσφορά της προς τη Ρωσία, ως εναλλακτική λύση, ώστε, ακόμη κι αν παραμείνει η Βουλγαρία στο σχέδιο με τον αρχικό της ρόλο, να αποκομίσει οφέλη συνδεόμενη και η ίδια με τον Σάουθ Στριμ.»

® Ρωσία - Ρουμανία - Τουρκία - Ιταλία Σε πρώτη φάση, η Ρωσία εξασφάλισε τη συνεργασία της Τουρκίας, αλλά και της Ιταλίας για την κατασκευή αγωγού πετρελαίου από τη Σαμσούντα, στις τουρκικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας, στο λιμάνι του Τσεϊχάν, στις νότιες ακτές της Τουρκίας, όπου καταλήγουν οι πετρελαιαγωγοί από το Ιράκ και το Αζερμπαϊτζάν. Μάλιστα το σχέδιο συμπληρώνεται με την κατασκευή και διυλιστηρίου, όπως και με μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου, που θα τροφοδοτείται με νέο αγωγό. Σε ό,τι αφορά τις εναλλακτικές για το Σάουθ Στριμ, μετά την επαμφοτερίζουσα στάση της Βουλγαρίας, βγήκε στο προσκήνιο η Ρουμανία. Συγκεκριμένα, στα μέσα Φεβρουαρίου, ο Ρουμάνος υπουργός Οικονομίας, Αντριάν Βιντάνου, ανακοίνωσε ότι η Γκαζπρόμ, ως έχουσα την πρωτοβουλία για το έργο, κάλεσε τη χώρα του να συνεργαστεί για την υλοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου. Μάλιστα, στις 18 Φεβρουαρίου, ο ΑλεΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

20 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ξάντερ Μεντβέντεφ, εκτελεστικός διευθυντής της Γκαζπρόμ για τις εξαγωγές και νούμερο 2 στην ιεραρχία της εταιρείας, σε δηλώσεις του στο Βουκουρέστι, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «η Ρουμανία κατέχει μία εξαιρετική στρατηγική θέση στη Μαύρη Θάλασσα και θα μπορούσε να είναι το σημείο εκκίνησης για το ευρωπαϊκό τμήμα του Σάουθ Στριμ». Σε κάθε περίπτωση, η Ρουμανία ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει την προσφορά της προς τη Ρωσία, ως εναλλακτική λύση, ώστε, ακόμη κι αν παραμείνει η Βουλγαρία στο σχέδιο με τον αρχικό της ρόλο, να αποκομίσει οφέλη συνδεόμενη και η ίδια με τον Σάουθ Στριμ. Υποθαλάσσιος Σημειώνεται ότι, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, ο αγωγός φυσικού αερίου θα είναι υποθαλάσσιος μέχρι τις ακτές της Βουλγαρίας. Στη συνέχεια, ένα σκέλος του θα κινείται ΒΔ προς Σερβία και από εκεί προς κεντρική Ευρώπη και το δεύτερο θα κινείται προς Ελλάδα, ώστε

«Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις, η τετραμερής διακρατική συμφωνία Ιταλίας, Ελλάδας, Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν έχει «κολλήσει». Η προμηθεύτρια χώρα του αερίου, απαυδισμένη από τη στάση της Τουρκίας, που επιδιώκει να επιβάλει τους όρους της στη διέλευση του αζέρικου αερίου ως τα ελληνικά σύνορα, προχώρησε σε συμφωνία με τη Ρωσία και διοχετεύει στο ρωσικό δίκτυο πάνω από 1 δισ. κυβικά για εξαγωγή.»

υποθαλασσίως να καταλήξει στην Ιταλία. Είναι φυσικό να αξιολογήσει κάποιος ότι, σε περίπτωση που το υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού, αντί για τη Βουλγαρία, καταλήξει στο έδαφος της Ρουμανίας, η υλοποίηση του νότιου κλάδου του προς Ελλάδα και Ιταλία θα είναι μάλλον προβληματική. Οι αγωγοί ITGI - TAP - Nabucco Αναφορικά με τα άλλα σχέδια ενεργειακών διασυνδέσεων στα οποία εμπλέκεται η Ελλάδα, τα σχεδιαζόμενα έργα είναι ο ελληνο-ιταλικός αγωγός ITGI και ο αγωγός TransAdriatic Pipeline - TAP. Στον πρώτο, ως γνωστόν, επενδύθηκε μεγάλο διπλωματικό κεφάλαιο από Ελλάδα, Ιταλία, ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς μαζί με το Nabucco, στον οποίο ωστόσο δεν εμπλέκεται η Ελλάδα, θα αποτελούσε μία από τις οδούς εισόδου μη ρωσικού αερίου στην Ευρώπη. Ωστόσο, αυτός δείχνει ότι μετατρέπεται σε έρμαιο των εξελίξεων στη διευθέτηση των διαφορών Τουρκίας - Αζερμπαϊτζάν για τους όρους διέλευσης του αζέρικου αερίου από το τουρκικό δίκτυο. Σύμφωνα με όλες τις τελευταίες εξελίξεις, η τετραμερής διακρατική συμφωνία Ιταλίας, Ελλάδας, Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν, που κρίθηκε απαραίτητη για την προώθηση του έργου, έχει «κολλήσει». Η προμηθεύτρια χώρα του αερίου, απαυδισμένη από τη στάση της Τουρκίας, που επιδιώκει να επιβάλει τους δικούς της όρους στη διέλευση του αζέρικου αερίου ως τα ελληνικά σύνορα, προχώρησε σε συμφωνία με τη Ρωσία και διοχετεύει στο ρωσικό δίκτυο τις ποσότητες πάνω από 1 δισ. κυβικά για εξαγωγή.

Έτσι, πέραν των δηλώσεων καλών προθέσεων, καμία εμπορική συμφωνία με την κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν, Socar, για το αέριο που θα χρησιμοποιηθεί στον ελληνο-ιταλικό αγωγό, δεν μπορεί να γίνει. Μάλιστα, στις αρχές Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ, Χάρης Σαχίνης, κατά την επίσκεψή του στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν και στις συναντήσεις που είχε με κυβερνητικούς και εκπροσώπους της Socar, εστίασε την προσοχή των Αζέρων στο θέμα της συμφωνίας μεταξύ Μπακού και Άγκυρας, για την επίτευξη συμφωνίας στην τράνζιτ μεταφορά αερίου από το έδαφος της Τουρκίας. Εμφανίστηκε, δε, να συναρτά την υλοποίηση του σχεδίου από τη συμφωνία αυτή, ενώ και στην Αθήνα εξέφραζε δημοσίως αδυναμία να πει τι ακριβώς θα γίνει με την εξασφάλιση ποσοτήτων για τον αγωγό αυτό και τη στάση της Τουρκίας. Θεσσαλονίκη - Αλβανία - Ιταλία Αντίθετα, με προοπτικές υλοποίησης εμφανίζεται ο αγωγός Τrans Adriatic Pipeline, στον οποίο συμμετέχουν η νορβηγική Statoilhydro και η ελβετική EGL. Ο αγωγός σχεδιάζεται να ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη, όπου θα συνδέεται με το ελληνικό εθνικό σύστημα. Με όδευση δυτικά, θα διασχίζει την Αλβανία, για να καταλήξει υποθαλάσσια στην Ιταλία. Οι διαφορές του συγκεκριμένου αγωγού με τον ελληνο-ιταλικό είναι ότι ο πρώτος έχει πολύ μικρότερο μήκος τόσο στο χερσαίο όσο και στο υποθαλάσσιο τμήμα του, άρα είναι οικονομικότερος. Το δεύτερο και κυριότερο είναι ότι η Statoil αποτελεί ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

21 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

εταίρο της κοινοπραξίας του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν, από όπου έχει εξασφαλισμένες ποσότητες φυσικού αερίου. Δεν εμπλέκεται δηλαδή σε διαπραγματεύσεις με την κρατική Socar, ενώ βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Τουρκία για τους όρους διέλευσης, έχοντας υπογράψει και μνημόνιο συνεργασίας. Προετοιμασία Σύμφωνα με στελέχη της ΤΑΡ στην Αθήνα, οι προετοιμασίες του έργου προχωρούν σε Ιταλία και Αλβανία, όπου γίνεται η προκαταρκτική μελέτη για τη χάραξη και τα περιβαλλοντικά. Οι αντίστοιχες εργασίες στο ελληνικό έδαφος αναμένεται να ξεκινήσουν στις αρχές του καλοκαιριού. Όπως αναφέρουν οι ίδιοι, οι περιβαλλοντικές προδιαγραφές που θέτουν σε παρόμοια έργα οι εταίροι της ΤΑΡ είναι ιδιαίτερα απαιτητικές. Ωστόσο, τονίζουν ότι στην Ελλάδα ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς το καθεστώς πρόσβασης τρίτων στο εθνικό σύστημα φυσικού αερίου και λειτουργίας των ανεξάρτητων συστημάτων φυσικού αερίου, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η επικύρωση του κώδικα διαχείρισης των αγωγών. Έτσι, τα στελέχη της εταιρείας βρίσκονται στη φάση διατύπωσης παρατηρήσεων επί του σχεδίου κώδικα που έχει δημοσιοποιηθεί, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο ικανοποιεί τις απαιτήσεις ενός παρόμοιου συστήματος αγωγών. Θα ακολουθήσει η κατάθεση στη ΡΑΕ της αίτησης για την κατασκευή του αγωγού. [SID: 4314791]

AEGEAN POWER: Δυναμικά στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας Η Aegean Power, μέλος του ομίλου Αegean, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αμιγώς ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις προμήθειας και εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Από τις αρχές του 2008 δραστηριοποιείται δυναμικά στον αναπτυσσόμενο χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας, αποδεικνύοντας εμπράκτως πως η ελληνική επιχειρηματικότητα εισχωρεί δυναμικά και με σταθερά βήματα στην αγορά, εκπροσωπώντας το 2,5% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα.

Έως τώρα έχει αναπτύξει πληθώρα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που αφορά στην πώληση ηλεκτρικού ρεύματος, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, χονδρική εμπορία ηλεκτρικού ρεύματος, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, και υπηρεσίες εφαρμοσμένης ενεργειακής αποδοτικότητας κτιρίων. Πώληση ηλεκτρικού ρεύματος Η Aegean Power αγοράζει ηλεκτρικό ρεύμα, βάσει Άδειας Εμπορίας που διαθέτει από τις αρχές του 2008 από το υπουργείο Ανάπτυξης και το προμηθεύει σε Έλληνες καταναλωτές (τόσο για οικιακή όσο και για επιχειρηματική χρήση), μέσω του υπάρχοντος Εθνικού Δικτύου Μεταφοράς και Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Στη μέχρι τώρα πορεία της, η εταιρεία έχει δημιουργήσει ένα πολύ σημαντικό πελατολόγιο το οποίο αποτελείται από Μεγάλους Εμπορικούς Ομίλους, Νοσοκομεία, Ξενοδοχεία, Εμπορικές Αλυσίδες Καταστημάτων, Τηλεοπτικά Κανάλια, Οδικά Δίκτυα, Αλυσίδες Τροφίμων (Super Markets), παρέχοντας ηλεκτρικό ρεύμα σε ακόμα χαμηλότερες τιμές. Σε αυτή τη νέα και συνεχώς εξελισσόμενη εποχή, η Aegean Power διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και συνε-

χώς ανοίγει νέους ορίζοντες στον τομέα της λιανικής εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, προσφέροντας καινοτόμες υπηρεσίες. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας H Aegean Power έλαβε από τη ΡΑΕ τον Απρίλιο του 2009 άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 150 MW, που αφορά αεριοστροβιλική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή της Βιομηχανικής Ζώνης του Δήμου Αγίων Θεοδώρων, στο νομό Κορινθίας, η οποία θα λειτουργεί υπό την ονομασία «ΑΙΓΑΙΟΝ» και καταναλώνει ως καύσιμο Φυσικό Αέριο. Η συγκεκριμένη τεχνολογία αποτελεί ό,τι πιο σύγχρονο και φιλικό προς το περιβάλλον. Χονδρική εμπορία ηλεκτρικού ρεύματος Η χονδρική εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας αποτέλεσε μια από τις πρώτες κύριες δραστηριότητες της εταιρείας, στην οποία συνεχίζει να αναπτύσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Μέχρι σήμερα έχει να επιδείξει σημαντικές συμφωνίες στην περιοχή των Βαλκανίων, αφού διακινεί κατά μέσο όρο μηνιαίως το 13% της εισαγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από τις Βόρειες Διασυνδεδεμένες Χώρες με την ελληνική επικράτεια.Το χρονικό διάστημα Μαΐου 2008 - Ιανουαρίου 2010, η εταιρεία έχει εμπορευτεί

περισσότερες από 1.500.000 ΜWh, ηλεκτρική ενέργεια που θα μπορούσε να φωταγωγήσει σχεδόν ένα εκατομμύριο νοικοκυριά για 1 ολόκληρο έτος. Επιδεικνύοντας την επεκτατική της πολιτική, το Δεκέμβριο του 2008, ιδρύει στη Βουλγαρία την εταιρεία με την ονομασία Balkan Alpha Energy. Ταυτόχρονα επεκτείνει τη δραστηριότητά της στην ιταλική αγορά ενέργειας. Από το Σεπτέμβριο του 2008 εμπορεύεται, σε καθημερινή βάση, 500 MW και εξάγει ηλεκτρικό ρεύμα από και προς την Ελλάδα. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ Η Aegean Power αναπτύσσει ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα όσον αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα, των οποίων η συνολική εγκατεστημένη ισχύς πρόκειται να αγγίξει τα 30 MW. Όσον αφορά σε επενδύσεις στον τομέα των αιολικών πάρκων, η Aegean Power θα επενδύσει σε τεχνολογία παράκτιων θέσεων, κάτι το οποίο θα αποτελέσει μια καινοτομία στον Ελλαδικό χώρο.

Υπηρεσίες εφαρμοσμένης ενεργειακής αποδοτικότητας κτηρίων Ως καινοτόμος εταιρεία η Aegean Power έχει αναπτύξει ένα ειδικευμένο τμήμα παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, στόχος του οποίου είναι η βελτίωση της αποδοτικότητας ενός κτηρίου, μειώνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τα λειτουργικά του έξοδα παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών του, μέσω πρακτικών εφαρμογών, όπως είναι το BMS (Building Monitoring System). Η Aegean Power αναγνωρίζει ότι η επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ανταγωνιστικότητά της. Σε αυτό το πλαίσιο, αξιοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα, όπως τη συνεχή εκπαίδευση και παροχή κινήτρων για βελτίωση και ανάπτυξη. Με τον τρόπο αυτό, κινητοποιεί αλλά και διατηρεί τα στελέχη της σε υψηλό επαγγελματικό επίπεδο. Η εταιρεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση μιας πολιτικής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, που να διασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ικανοποίηση των εργαζομένων, αποτελώντας μια εταιρεία γνώσης και ένα βέλτιστο χώρο εργασίας για τα στελέχη της.

ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ AEGEAN POWER H Aegean Power έχει ως όραμα να αποτελέσει ηγετική δύναμη στο χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων παρέχοντας ηλεκτρικό ρεύμα σε ανταγωνιστικές τιμές με υπηρεσίες ανώτερου ποιοτικού επιπέδου. Αποστολή της είναι η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας που θα καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, με εφόδια την τεχνογνωσία και την εξειδίκευση. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ AEGEAN Μέσα σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, σ’ ένα επιχειρηματικό περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, το όραμα του Ομίλου είναι να καταφέρει να προσφέρει σε κάθε Έλληνα καταναλωτή το σύνολο των ενεργειακών προϊόντων που καταναλώνει σε καθημερινή βάση. Στόχος μας είναι να παρέχουμε με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όλα τα ενεργειακά προϊόντα με τρόπο που θα υπερβαίνει ακόμα και τις προσδοκίες των στελεχών μας, των πελατών μας, αλλά και των κοινωνιών που δραστηριοποιούμαστε.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ

Mε ελάχιστες προσδοκίες η πορεία προς τη διάσκεψη στο Μεξικό

ΑΠΕ

Ελάχιστες είναι οι προσδοκίες ως προς τα αποτελέσματα της διάσκεψης στο Μεξικό στο τέλος του χρόνου για την παγκόσμια ρύπανση, αφού εκτιμάται ότι, με πρόσχημα την οικονομική κρίση, καμία χώρα, κυρίως από αυτές που ρυπαίνουν περισσότερο, δεν προτίθεται να δεσμευτεί για μειώσεις των εκπομπών. Tης ΕΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου κατά τη διάρκεια της Συνόδου στην Κοπεγχάχη.

δη η Κίνα, που είναι και ο υπ’ αριθμ. 1 ρυπαντής, ανακοίνωσε ήδη ότι δεν προτίθεται να δεσμευτεί για μειώσεις και αναμένεται ότι θα ακολουθήσει και ο υπ’ αριθμ. 2, που είναι η Ινδία, ενώ βέβαιη θεωρείται και η άρνηση της Αμερικής, γεγονός που θα οδηγήσει σε κατάρρευση όλο το δεσμευτικό μηχανισμό για κατανομή των υποχρεώσεων, αφού μετά το πρωτόκολλο του Κιότο, που τελειώνει στις 31/12/12, από την 1/1/2013 δεν θα υπάρχει απολύτως καμία δέσμευση. Συνεπώς, η επιδίωξη με την οποία συντάσσεται και η χώρα μας για μια νέα παγκόσμια προσπάθεια, που θα καταλήξει σε νομικά δεσμευτική συμφωνία στο Μεξικό για αυτά που πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, φαίνεται μάλλον απίθανο να επιτευχθεί. Στην Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας, ελάχιστη προετοιμασία έχει αρχίσει να γίνεται για τη Διάσκεψη του Μεξικού, για τα αποτελέσματα της οποίας όλοι είναι επιφυλακτικοί και αυτό είναι αναμενόμενο, μετά την απώλεια της δυναμικής που είχε η Ε.Ε. στην Κοπεγχάγη, όπου είχε ηγετικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο για την προώθηση των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.

Στην Κοπεγχάγη Στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης, που ήταν η μεγαλύτερη σύναξη που έγινε ποτέ, αφού συναντήθηκαν 115 αρχηγοί κρατών και την παρακολούθησαν πάνω Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

24 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

από 40.000 άτομα, εκπροσωπώντας κυβερνήσεις, διακυβερνητικές οργανώσεις, υπηρεσίες του ΟΗΕ, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, συνδικάτα εργαζομένων, οργανώσεις τοπικής αυτοδιοίκησης κ.λπ., τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά, αφού οι δύο μεγάλοι ρυπαντές, ΗΠΑ και Κίνα, που είναι εκτός πρωτοκόλλου του Κιότο αρνούνται και για το μέλλον δεσμεύσεις σε μηχανισμούς ελέγχου. Η συμφωνία της Κοπεγχάγης ήταν ένα κείμενο προϊόν της συνεργασίας της Κίνας και των ΗΠΑ με τη Βραζιλία, τη Ν. Αφρική και την Ινδία, που δεν έγινε καν αποδεκτό από όλους, που απογοήτευσε όχι μόνο τους εκπροσώπους των μη κυβερνητικών οργανώσεων, αλλά και πολλούς αρχηγούς κρατών, ενώ η συντονίστρια Δανία απογοήτευσε τους πάντες, οι οποίοι την κατηγόρησαν ότι δεν άσκησε πίεση στη διαπραγμάτευση, υποκύπτοντας στις πιέσεις των ρυπογόνων χωρών. Στο κείμενο της συμφωνίας της Κοπεγχάγης, εκτός από διαπιστώσεις και παραδοχές και ευχολόγια, ότι πρέπει να γίνουν σημαντικές περικοπές στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δεν υπάρχει καμία νομικά δεσμευτική υποχρέωση καμιάς χώρας για οποιοδήποτε ποσοστό μείωσης. Στην κατεύθυνση αυτή, δεν προβλέπονται κυρώσεις για τις χώρες που δεν θα υποβάλουν μέχρι τις 31 Ιανουαρίου του 2010, όπως ορίζει η συμφωνία, τα σχέδια τους σχετικά με τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2020. Επίσης, δεσμεύει

ΑΠΕ

Από την τελετή έναρξης της Συνόδου στην Κοπεγχάγη. Από αριστερά: Ο Βρετανός πρίγκηπας Κάρολος, η Κόνι Χέντεγκααρντ, πρόεδρος της συνόδου, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, ο πρωθυπουργός της Δανίας Λάρς Λέκε Ράσμουνσεν, ο Ιβο ντε Μπόερ, διευθυντής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για το κλίμα και η βραβευμένη με το Νόμπελ Ειρήνης Maaτάι.

τις ανεπτυγμένες χώρες να συνδράμουν τις αναπτυσσόμενες με το ποσό των 30 δισ. δολαρίων για το διάστημα 2010-2012 με νέες επενδύσεις μέσω οργανισμών για μείωση των εκπομπών, ενώ επιπλέον καλούνται να διαθέσουν σε αυτές και το ποσό των 100 δισ. δολαρίων το χρόνο μέχρι το 2020, από κεφάλαια του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Γ. Μανιάτης: Δέσμη δράσεων Πάντως, σε επίπεδο Ε.Ε., δεν έχουν ακόμα καταλήξει στον εσωτερικό καταμερισμό κάθε χώρας, για το ποσό δηλαδή που θα πρέπει να διαθέσει, ενδεικτικό γεγονός για τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα πρέπει να συνεχιστούν, εν όψει της Συνόδου στο Μεξικό στο τέλος του χρόνου σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού,

«Στην Ευρώπη ελάχιστη προετοιμασία έχει γίνει για τη Διάσκεψη του Μεξικού, για τα αποτελέσματα της οποίας όλοι είναι επιφυλακτικοί μετά την απώλεια της δυναμικής που είχε η Ε.Ε. στην Κοπεγχάγη.»

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

25 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

με βάση τα στοιχεία της επιστημονικής κοινότητας, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι αμείλικτες. Παρότι συντονισμένη προετοιμασία δεν έχει γίνει, εκτός από κάποιες ημερίδες και συνέδρια στη χώρα μας όπου παρουσιάζονται ενδιαφέρουσες προτάσεις μεταξύ των οποίων και αυτή του υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος προτείνει για διαβούλευση ένα νέο τρόπο λειτουργίας του συστήματος λήψης αποφάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο και λειτουργίας του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πρόκειται για δέσμη πέντε δράσεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν αποφασιστικά στο ξεπέρασμα των σημερινών αδιεξόδων που περιλαμβάνουν: 1) Ενεργότερο ρόλο των Εθνικών κοινοβουλίων στην παγκόσμια διακυβέρνηση, με προσδιορισμό μιας σαφούς σχέσης ανάμεσα στα σημερινά όργανα λήψης αποφάσεων των Ηνωμένων ®

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ

ΑΠΕ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Στιγμιότυπο από σύσκεψη στο πλαίσιο της Συνόδου. Η καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ συνομιλεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα παρουσία του προέδρου της Κομισιόν Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί και του Βρετανού πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν.

«Στο κείμενο της συμφωνίας της Κοπεγχάγης, εκτός από διαπιστώσεις και παραδοχές και ευχολόγια, ότι πρέπει να γίνουν σημαντικές περικοπές στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δεν υπάρχει καμία νομικά δεσμευτική υποχρέωση καμιάς χώρας για οποιοδήποτε ποσοστό μείωσης.»

® Εθνών και τη Διακοινοβουλευτική Ένωση (IPU). 2) Υιοθέτηση ομάδας οριζόντιων παγκόσμιων φόρων για χρηματοδότηση δράσεων καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής (με στόχο τη δημιουργία Παγκόσμιου Πράσινου Ταμείου) και για καταπολέμηση της παγκόσμιας φτώχειας. Άμεση εφαρμογή της δράσης στις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές χρηματιστηριακές συναλλαγές, καθώς και στο επίσημο παγκόσμιο εμπόριο όπλων. 3) Παγκόσμια συμφωνία για επαναπροσδιορισμό του τρόπου υπολογισμού των εθνικών ΑΕΠ, με ένταξη στους εθνικούς λογαριασμούς του περιβαλλοντικού κόστους, σύμφωνα με την αρχή της «εσωτερίκευσης του εξωτερικού κόστους». 4) Ειδικό φορολογικό καθεστώς, ισχυρά επενδυτικά κίνητρα και στήριξη από τους Διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (όπως η Παγκόσμια Τράπεζα) σε όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δημιουργούν νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας και επενδύουν σε «πράσινα» προϊόντα και υπηρεσίες. Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

5) Υιοθέτηση κοινών αρχών Διεθνούς Δικαίου για τη διασυνοριακή περιβαλλοντική εγκληματικότητα, κατά το πρότυπο της παγκόσμιας συνεργασίας για καταπολέμηση των ναρκωτικών και του εμπορίου λευκής σαρκός. Γ. Αλαβάνος: Να το συνειδητοποιήσουμε Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιάννης Αλαβάνος, αναφέρει σχετικά με το θέμα ότι «η Κοπεγχάγη έχει ήδη ξεχαστεί, διότι, από το τέλος των εργασιών της διάσκεψης, έχουν μεσολαβήσει εξαιρετικά σύνθετα και έντονα γεγονότα σε εγχώριο, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, στα θέματα της οικονομίας». Ωστόσο -προσθέτει- η Ελλάδα οφείλει να επεξεργαστεί ένα ευρύ φάσμα πολιτικών σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή με μετρήσιμες επιδόσεις ανεξάρτητα από την εξέλιξη της Κοπεγχάγης. Κατά την άποψη του κ. Αλαβάνου, επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουμε στη χώρα μας ότι περιβαλλοντική διάσταση έχουν μέτρα και προτάσεις που αφορούν στις χωροταξικές ρυθμίσεις, το σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας απέναντι στην αυτοκίνηση και τις κοντινές αεροπορικές διαδρομές, έξυπνα δίκτυα ηλεκτρισμού, ενεργειακά συστήματα, τα οποία θα μεγιστοποιούν την ικανότητα χρήσης ενέργειας από τον άνεμο και τα φωτοβολταϊκά και χρήση υπηρεσιών τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας. Αξίζει τέλος να υπενθυμίσουμε ότι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης για τη χώρα μας η δέσμευση 20-20-20 δηλαδή 20% μείωση των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου, 20% Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, 20% εξοικονόμηση ενέργειας έως το 2020 ισχύει, γιατί η ανταπόκριση σε αυτούς θα έχει οικονομικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.

26 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

[SID: 4299753]

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

Με επένδυση 120 εκατ. ευρώ στη ΒΙΠΕ Πατρών ο όμιλος Solar Cells Hellas έχει ήδη σε λειτουργία τρεις γραμμές παραγωγής πιστοποιημένες σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Καθετοποιημένη παραγωγή: Πλεονεκτήματα και κίνδυνοι Πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα για τις οικονομίες κλίμακας και πώς αυτές διαμόρφωσαν ή/και οδήγησαν στην τωρινή οικονομική κρίση, που μαστίζει ολόκληρο τον κόσμο.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

σε πιθανούς καταναλωτές (καταστήματα λιανικής πώλησης, χονδρέμποροι, μεσάζοντες κ.λπ.). Η καθετοποίηση, παρ’ όλα αυτά, ελλοχεύει κινδύνους, όταν το management αδυνατεί να εφαρμόσει αποτελεσματικές μεθόδους διοίκησης, επιτρέποντας τη ραγδαία αύξηση των λειτουργικών εξόδων, την υπεραποθεματοποίηση και τον αλόγιστο δανεισμό. Πιο σημαντικό, οι πρόσθετοι κλάδοι δραστηριοποίησης προϋποθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους, τεχνολογία αιχμής που ακολουθεί τις εξελίξεις και εξοπλισμό με αυξημένες ανάγκες συντήρησης.

Ο όμιλος Solar Cells Hellas Αρθρο του ΣΟΦΟΚΛΗ ΠΙΤΑΡΟΚΟΙΛΗ, γενικού διευθυντή Solar Cells Hellas Ο όμιλος της Solar Cells Hellas αποτελεί το ελληνικό παράδειγμα της αγοράς των φωτοβολταϊκών, με την μεΜια έκφανση του ολοκληρωτισμού που καλύπτοντας ολόκληρο το φάσμα της γαλύτερη καθετοποιημένη μονάδα παδιέπει τις σύγχρονες οικονομίες απο- εφοδιαστικής αλυσίδας. Με τον τρόπο ραγωγής φωτοβολταϊκών στοιχείων στη τελεί και η καθετοποίηση (integration) αυτόν, η εταιρεία επιχειρεί να απαν- ΝΑ Ευρώπη, συνολικής δυναμικότητας της παραγωγής, με ό,τι αυτό συνεπά- τήσει στο ερώτημα «πόσο ανεξάρτη- 80MWp ετησίως. Με επένδυση 120 γεται για το οικονομικό ρίσκο που η τοι αισθανόμαστε (τελικά) από τους εκατ. ευρώ στη ΒΙ.ΠΕ. Πατρών, τρεις επιχείρηση αναλαμβάνει αλλά και για γραμμές παραγωγής (δισκία πυριτίου, το διευρυμένο χαρτοφυλάκιο υπηρεηλιακά κελιά και φωτοβολταϊκά πλαίσιών και προϊόντων που παρέχει στον σια) βρίσκονται ήδη σε λειτουργία, πικαταναλωτή. στοποιημένες σύμφωνα με Διεθνή ΠρόΗ καθετοποίηση συνίσταται κυρίως προμηθευτές μας;» και να καταστεί λι- τυπα Ποιότητας (ISO 19001, 18001 και στην παραγωγή από την πρώτη ύλη γότερο ευμετάβλητη σε περιόδους οι- 14001). Διαβλέποντας τη διείσδυση έως το τελικό προϊόν και τη διάθεσή κονομικής κρίσης και δυσάρεστων δια- των φωτοβολταϊκών σε οικιακές και ευτου στα σημεία πώλησης, διευρύνον- πραγματεύσεων. ρείας κλίμακας εφαρμογές, ο όμιλος τας το χαρακτήρα μιας εταιρείας από Η διεύρυνση της παραγωγικής δρα- της Solar Cells Hellas αποσκοπεί στην μια απλή μεταποιητική σε μια πλήρως στηριότητας επιφέρει, όπως είναι φυ- παραγωγή κοινών εμπορευμάτων (comανεξάρτητη βιομηχανία. Η καθετοποί- σικό, τη μείωση του κόστους παραγω- modities), προσαρμοσμένων στις ανάγηση, συνήθως, περιλαμβάνει επέκταση γής (μέσω της μείωσης του κόστους κες του πελάτη, προσφέροντας υψηλή προς τα πίσω παραγωγικά στάδια, αν των πρώτων υλών και την αύξηση της ποιότητα, ανταγωνιστικές τιμές σε προτο επιθυμητό είναι η αξιόπιστη παρα- δυναμικότητας), ενδυναμώνοντας την ϊόντα και υπηρεσίες «με το κλειδί στο γωγή (αν και δεν αποκλείεται και η αν- ανταγωνιστική θέση της εταιρείας στην χέρι», κάτι που μόνο πλήρως καθετοτίστροφη πορεία, όταν στόχος είναι η αγορά. Ταυτόχρονα, παρέχει ευελιξία ποιημένες επιχειρήσεις μπορούν να διαφοροποίηση των προϊόντων στον στις στρατηγικές επιλογές της εταιρεί- προσφέρουν με ασφάλεια. τελικό πελάτη και το μερίδιο αγοράς), ας και πολλαπλά σημεία πρόσβασης [SID: 4260893] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

27 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΑΠΕ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ανοιχτά ακόμη τα θέματα για διαδικασίες - τιμολόγηση Μία καλή και μία κακή είδηση επιφύλασσε στους ασχολούμενους με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με τις πρωτοβουλίες που έλαβε από τον περασμένο Δεκέμβριο. Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΪΤΑΝΤΖΙ∆Η καλή είδηση ήταν η απλοποίηση των διαδικασιών και η σύντμηση των χρόνων για την έκδοση αδειών. Η κακή ήταν η πρόταση του υπουργείου να μειωθεί σημαντικά η τιμή της κιλοβατώρας με την οποία θα πωλείται στο σύστημα η ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν τα φωτοβολταϊκά. Ετσι, η επιχειρηματική κοινότητα των ανανεώσιμων πηγών υποδέχτηκε μεν το νομοσχέδιο με θετικότατα σχόλια, εξέφρασε όμως την πλήρη αντίθεσή της

Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ, προωθούνται: • Σύντμηση των χρονοβόρων διαδικασιών έκδοσης αδειών περιβαλλοντικού χαρακτήρα, με συγχώνευση της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης, με την Εγκριση Περιβαλλοντικών Όρων. • Ευεργετικές διατάξεις υπέρ των κατοίκων των δήμων, στα όρια των οποίων λειτουργούν οι μονάδες ΑΠΕ. Οι τελευταίοι θα ωφελούνται με το μισό του τέλους που καταβάλλει ο παρα-

γωγικότητας και σε εκτός σχεδίου περιοχές, όπου δεν υπάρχει ρητή απαγόρευση χωροθέτησής τους με βάση το υφιστάμενο καθεστώς, ενώ η άδεια παραγωγής θα εκδίδεται πλέον από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Τέλος, αναφορικά με το σχέδιο υπουργικής απόφασης για την τιμή της φωτοβολταϊκής κιλοβατώρας, προτείνεται ενιαία τιμολόγηση 400 ευρώ ανά μεγαβατώρα (1.000 κιλοβατώρες) για το ηλεκτρικό που παράγουν φωτοβολταϊκά ισχύος μικρότερης ή ίσης των

«Το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν επαφές εκπροσώπων συλλογικών φορέων των φωτοβολταϊκών με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, από τις οποίες διαφάνηκε πρόθεση να περιοριστούν οι επιπτώσεις της απόφασης, τουλάχιστον στα ώριμα επενδυτικά σχέδια.» στην αιφνιδιαστική απόφαση για μείωση της τιμής της κιλοβατώρας των φωτοβολταϊκών, η οποία ανέτρεψε επιχειρηματικούς σχεδιασμούς. Ωστόσο, και τα δύο θέματα παραμένουν ακόμη ανοιχτά. Στο μεν νομοσχέδιο ολοκληρώθηκε η διαβούλευση και αναμένεται η επίσημη κατάθεσή του στη Βουλή, ενώ το σχέδιο υπουργικής απόφασης για την τιμή της κιλοβατώρας των φωτοβολταϊκών δεν έχει λάβει την τελική του μορφή. Επιπλέον, το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν επαφές εκπροσώπων των συλλογικών φορέων των φωτοβολταϊκών με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου ΠΕΚΑ, από τις οποίες διαφάνηκε πρόθεση να περιοριστούν οι επιπτώσεις της απόφασης, τουλάχιστον στα ώριμα επενδυτικά σχέδια.

γωγός στον τοπικό δήμο (2,5% επί των εσόδων της μονάδας), με τη μορφή έκπτωσης στο λογαριασμό ηλεκτρικού. Το άλλο μισό θα το ωφελείται ο δήμος. • Τροποποίηση του χωροταξικού, ώστε οι μονάδες ΑΠΕ να μπορούν να εγκατασταθούν παντού, με εξαίρεση περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης, κηρυγμένα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, οριοθετημένες αρχαιολογικές ζώνες προστασίας Α και υγρότοπους Ραμσάρ. • Σύσταση στο ΥΠΕΚΑ υπηρεσίας εξυπηρέτησης επνδυτών (one-stop shop), με επικεφαλής διευθυντή και υπαγωγή απευθείας στον υπουργό. Επιπλέον, η εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ θα επιτρέπεται σε γαίες υψηλής παραΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

28 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

100 kW και 320 ευρώ για φωτοβολταϊκά ισχύος μεγαλύτερης των 100 kW. Σταθερή στα 550 ευρώ παραμένει η τιμή για τα φωτοβολταϊκά ισχύος ως 10 Kw, τα οποία εγκαθίστανται σε στέγες κατοικιών και μικρών επιχειρήσεων. Με δεδομένο ότι η απόφαση θα έχει ισχύ για όσους επενδυτές δεν έχουν υπογράψει σύμβαση διάθεσης ηλεκτρικής ενέργειας, οι σημαντικότερες αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν στο δημόσιο διάλογο αφορούσαν τις περιπτώσεις των αδειών για τις οποίες δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία αυτή. Επίσης, έντονη κριτική ασκήθηκε και για τις συχνές αλλαγές του πλαισίου, που ανατρέπει επενδυτικούς σχεδιασμούς. [SID: 4319443]

Ελληνική δύναμη με διεθνές κύρος Η RSM Stylianou ΑΕ ιδρύθηκε το 1991, αρχικά με την επωνυμία DRM Στυλιανού, και σήμερα είναι μία από τις πιο δυναμικές και ποιοτικές εταιρείες Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Αλβανία. Μετά από δύο δεκαετίες υπεύθυνης παρουσίας... Εγγύηση για την τεχνογνωσία και την ποιότητα των υπηρεσιών της είναι η πολυετής συνεργασία με την RSM International, ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων παγκοσμίως. Πρόσφατα, η RSM Stylianou αναβαθμίστηκε σε πλήρες μέλος (Full Member) του δικτύου, ενισχύοντας περαιτέρω μία στρατηγική συνεργασία που ήδη μετρά δύο δεκαετίες.

PUBLI

Σε νέα εποχή δραστηριοτήτων... Ως πλήρες μέλος του δικτύου RSM International, η RSM Stylianou εισέρχεται σε νέα εποχή δραστηριοτήτων, με σύγχρονες λύσεις και υπηρεσίες που απαντούν άμεσα στις νέες ανάγκες της αγοράς και των επιχειρήσεων. Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού της, έχει ως πρωταρχικό στόχο να ενισχύσει τα οφέλη εξυπηρέτησης των πελατών της στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται δεκάδες ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, από διάφορους κλάδους, και οργανισμοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Με σύγχρονη οργάνωση κι ευέλικτη φιλοσοφία, η εταιρεία αντλεί γνώση και κύρος από το διεθνές δίκτυο στο οποίο ανήκει, ταυτόχρονα όμως είναι ουσιαστικά κοντά στους πελάτες της, ανεξάρτη-

τα από το μέγεθός τους, παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες σύγχρονης εξειδίκευσης, με υψηλό επίπεδο ποιότητας κι εξατομικευμένης φροντίδας. Με την «υπογραφή» μιας διεθνούς δύναμης! Η RSM International είναι ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα δίκτυο ανεξάρτητων εταιρειών και όλες οι εταιρείες που συμμετέχουν σε αυτό δραστηριοποιούνται με αυτόνομη λειτουργική και νομική μορφή. Με 93 εταιρείες-μέλη σε 76 χώρες, 736 γραφεία, 3.150 συνεταίρους και 32.492 υπαλλήλους διεθνώς, το δίκτυο RSMi σημειώνει συνεχή ανάπτυξη των εσόδων του, που το 2009 διαμορφώθηκαν σε 3,87 δισ. δολάρια, επιτυγχάνοντας αύξηση κατά 8%. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας μεγάλης κλίμακας, που δημοσιεύθηκε στις αρχές του 2010 στο International Accounting Bulletin, η RSMi έχει ισχυροποιήσει περαιτέρω την παρουσία της στην παγκόσμια κατάταξη και πλέον κατέχει την 6η θέση μεταξύ όλων των δικτύων Ορκωτών Ελεγκτών και Συμβούλων Επιχειρήσεων. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για την ποιότητα των υπηρεσιών του δικτύου σε όλες τις χώρες στις οποίες έχει παρουσία, όπως είναι η Ελλάδα, μέσω της RSM Stylianou.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ & ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ • Ελεγκτικές Υπηρεσίες • Υπηρεσίες Διαχείρισης Κινδύνου • Χρηματοοικονομική Επιχειρήσεων • Συναλλακτικές Υπηρεσίες • Συμβουλευτική Επιχειρήσεων • Λογιστικές - Φοροτεχνικές Συμβουλές • Υπηρεσίες Ανθρώπινου Κεφαλαίου

«Η ένταξή μας ως Full Member στην RSM International μας κάνει όλους υπερήφανους και, ταυτόχρονα, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για την ποιότητα των υπηρεσιών μας, αλλά και για την καθολική εμπιστοσύνη μιας διεθνούς δύναμης προς την εταιρεία μας. Σήμερα, με νέα ώθηση και νέα κίνητρα ανάπτυξης συνεχίζουμε ακόμη πιο δυναμικά, ανταποδίδοντας την εμπιστοσύνη των πελατών μας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό».

Άθως Στυλιανού, Διευθύνων Σύμβουλος Αθήνα: Λεωφ. Κηφισίας & Εθν. Αντιστάσεως 84, 152 31 Χαλάνδρι Τ. 210 671 7733, F. 210 672 6099 Θεσσαλονίκη: Φράγκων 6-8 & Δωδεκανήσου, Τ.Κ. 546 26 Τ. 2310 552 039 info@rsmi.gr, www.rsmi.gr

ΘΕΜΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

Φρένο στη «διαρροή» ενέργειας από τα... σπάταλα κτήρια Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

«Η εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα κτήριο εξασφαλίζεται εν μέρει με τον κατάλληλο σχεδιασμό του και τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών δομικών στοιχείων και συστημάτων.»

κτηριακός τομέας «ευθύνεται» για το 40% περίπου της κατανάλωσης ενέργειας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κατανάλωση αυτή, είτε σε μορφή θερμικής (σ.σ. κυρίως πετρέλαιο) είτε σε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ως αποτέλεσμα, πέραν των σημαντικών οικονομικών απωλειών την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ρύπους. Αποτελεί κοινή αντίληψη ότι η πιο φτηνή ενέργεια και η πιο φιλική στο περιβάλλον είναι αυτή που δεν καταναλώθηκε ποτέ! Η σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας, τόσο για την επίτευξη των εθνικών στόχων όσο και για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, είναι μεγάλη και δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Γι’ αυτό το λόγο το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

30 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Αλλαγής από τις αρχές του έτους κίνησε τις διαδικασίες ανανέωσης και θεσμοθέτησης του νομικού πλαισίου προκειμένου να καταστεί εφαρμόσιμη στην πράξη η επιθεώρηση των κτηρίων με σκοπό την περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας και σ’ αυτό τον τομέα. Σ’ αυτή την κατεύθυνση καταργήθηκε ο Κανονισμός Θερμομόνωσης που ίσχυε από το 1980 και στη θέση του δημιουργήθηκε ένας νέος ενεργειακός κανονισμός, που θα είναι εύχρηστος και άμεσα εφαρμόσιμος. Σχεδιασμός - διαχείριση Η εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα κτήριο εξασφαλίζεται εν μέρει με τον κατάλληλο σχεδιασμό του και τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών δομικών στοιχείων και συστημάτων και εν μέρει μέσω της υψηλής αποδοτικότητας των εγ-

EUROKINISSI

«Καταργήθηκε ο Κανονισμός Θερμομόνωσης που ίσχυε από το 1980 και στη θέση του δημιουργήθηκε ένας νέος ενεργειακός κανονισμός, που θα είναι εύχρηστος, άμεσα εφαρμόσιμος και δίνει σαφείς οδηγίες και κατευθύνσεις για τη μελέτη των κτηρίων.»

κατεστημένων ενεργειακών συστημάτων, η οποία προϋποθέτει την άριστη ποιότητα του σχετικού εξοπλισμού και της εγκατάστασής του καθώς και των σχετικών τεχνικών μελετών που τον προδιαγράφουν. Άλλος ένας καθοριστικός παράγοντας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η ενεργειακή διαχείριση του κτηρίου.

Επεμβάσεις Οι επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα κτήριο μπορεί να αφορούν: • Το κτηριακό κέλυφος (π.χ. θερμομόνωση, κατάλληλα συστήματα ανοιγμάτων, παθητικά ηλιακά συστήματα) • Τον περιβάλλοντα χώρο του κτηρίου (π.χ. χρήση βλάστησης) • Τις εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης, φωτισμού, ζεστού νερού και τις ηλεκτρικές συσκευές • Την ορθολογική χρήση του κτηρίου και την αξιοποίηση των δομικών του στοιχείων (π.χ. ενεργειακή διαχείριση, φυσικός αερισμός, αξιοποίηση της θερμικής μάζας)

Ολοκληρώθηκε η διαβούλευση Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) από τις 11 Ιανουαρίου 2010 προχώρησε στην ολοκλήρωση των αναγκαίων κανονιστικών ρυθμίσεων, προκειμένου να αρχίσει και στη χώρα μας, η εφαρμογή της Οδηγίας 2001/91 για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων (σ.σ: έπρεπε να εφαρμόζεται από τις 4 Ιανουαρίου 2006!) και από τις 12/1/10 έως τις 31/1/10 τις έθεσε σε δημόσια διαβούλευση. Οι ρυθμίσεις αυτές ήταν απαραίτητες για την εφαρμογή του ν. 3661/08 «Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτηρίων και άλλες διατάξεις», με τον οποίο εναρμονίστηκε η ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 2002/91/ΕΚ. Στις 11/1 λοιπόν το ΥΠΕΚΑ παρουσίασε ένα σχέδιο κοινής υπουργικής απόφασης, με το οποίο θα εκδοθεί ο ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων), καθώς και ένα σχέδιο Π/Δ για τους Ενεργειακούς Επιθεωρητές. Τα σχέδια αυτά εκπονήθηκαν από ομάδα στελεχών του υπουργείου ΠΕΚΑ, του ΚΑΠΕ, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του ΤΕΕ. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ΚΕΝΑΚ, όπως ανακοινώθηκαν από την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ σε συνέντευξη Τύπου μετά ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

31 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

το πέρας της διαβούλευσης είναι τα εξής: 1. Για την έκδοση οικοδομικών αδειών νέων κτηρίων απαιτείται Εκπόνηση Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων, η οποία πρακτικά αντικαθιστά και αναβαθμίζει την παλιά μελέτη θερμομόνωσης . 2. Εισάγεται η διαδικασία της Ενεργειακής Επιθεώρησης και Ενεργειακής Κατάταξης Κτηρίων (έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης ισχύος δέκα 10 χρόνων). 3. Απαιτούνται περιοδικές Ενεργειακές Επιθεωρήσεις Λεβήτων & εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού ανά τετραετία. 4. Θεσπίζεται η διαδικασία των Ενεργειακών Επιθεωρήσεων, που θα διενεργούνται από ιδιώτες Ενεργειακούς Επιθεωρητές 5. Θεσπίζεται διαδικασία ελέγχου της αξιοπιστίας των επιθεωρήσεων και της εφαρμογής των σχετικών κανονιστικών ρυθμίσεων, καθώς και επιβολής κυρώσεων, που θα γίνεται μέσω της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, που συγκροτείται άμεσα στην Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αναστολή στα ενοικιαζόμενα Πάντως, λίγες ημέρες μετά τη λήξη της διαβούλευσης έγινε γνωστό ότι το ΥΠΕΚΑ αποφάσισε την αναστολή για τα προσεχή δύο χρόνια της εφαρμογής του ενεργειακού πιστοποιητικού για τα ακίνητα που ενοικιάζονται. Παράλληλα κοινοποιήθηκε μία σειρά κινήτρων και ελαφρύνσεων που θεσπίζονται για τη λήψη του πιστοποιητικού για τα ακίνητα που πωλούνται, όπως ®

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

EUROKINISSI

ΘΕΜΑ

Θεσπίζεται σειρά κινήτρων και ελαφρύνσεων για τη λήψη του πιστοποιητικού για τα κτήρια που πωλούνται.

® τόνισε στο πλαίσιο του 27ου ετήσι-

την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. ου συνεδρίου της Πανελλήνιας Ομο- «Οι Έλληνες όχι μόνο έχουμε χαμηλόσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙ- τερους μισθούς σε σχέση με ΕυρωπαίΔΑ) η Μαργαρίτα Καραβαους συμπολίτες μας που σίλη, ειδική γραμματέας ζουν σε πιο βόρεια και ψυΕπιθεωρήσεων Περιβάλχρά κλίματα, αλλά ταυτόλοντος και Ενέργειας του χρονα πληρώνουμε πολύ υπουργείου Περιβάλλονπερισσότερα χρήματα για τος. Αφού τόνισε ότι το κόθέρμανση. Αυτή η ανισότηστος θα είναι «ρεαλιστιτα πρέπει να εξομαλυνθεί. κό», ανακοίνωσε δύο σχεΟ ΚΕΝΑΚ μπορεί να βάλει τικές αποφάσεις, βάσει τάξη σε αυτό το χάος», των οποίων, πέραν την ανέφερε ο Τάκης ΓρηγορίΜαργαρίτα αναστολής του μέτρου για ου, υπεύθυνος για θέματα Καραβασίλη, τα προς ενοικίαση ακίνητα, ενέργειας και κλιματικών ειδική θα υπάρξει επιδότηση έως αλλαγών στο ελληνικό γραγραμματέας του υπουργείου 100% του κόστους έκδοφείο της Greenpeace. Περιβάλλοντος. σης του πιστοποιητικού για H έκδοση του πιστοποιητιπαλιά κτήρια που ανήκουν κού ενεργειακής απόδοσης σε ιδιοκτήτες χαμηλού εισοδήματος κτηρίου συνδέεται με τους στόχους της και αναβαθμίζονται. χώρας για εξοικονόμηση ενέργειας και εύλογα θα αλλάξει τα χαρακτηριστικά Η Greenpeace της αγοράς κατοικίας. Eνα κτήριο υψηΗ οικολογική οργάνωση Greenpeace λής ενεργειακής απόδοσης εγγυάται από την πλευρά της επιδοκίμασε με χαμηλό λειτουργικό κόστος και το στοιανακοίνωσή της, την πρωτοβουλία του χείο αυτό θα συνεκτιμάται από αγοραΥΠΕΚΑ για τη θέσπιση κανόνων ανα- στές και ενοικιαστές. Tο κόστος έκδοφορικά με την εξοικονόμηση ενέργει- σης του πιστοποιητικού αποτέλεσε ένα ας στα κτήρια υποστηρίζοντας ότι η από τα βασικά θέματα της διαβούλευάμεση εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ αναμένε- σης του Kανονισμού Eνεργειακής Aπόται να συμβάλει ουσιαστικά στην αντι- δοσης Kτηρίων (KENAK). Αυτό σύμφωνα μετώπιση των κλιματικών αλλαγών και με τις διατάξεις του ΚΕΝΑΚ ορίστηκε Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

32 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

σε ένα ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Tο κόστος αυτό θα καταβάλλεται μια φορά κάθε δέκα χρόνια που με βάση τον Kανονισμό προβλέπεται η ενεργειακή επιθεώρηση κτηρίων. Tο μεγάλο κόστος, ωστόσο, συνδέεται με τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σε ένα κτήριο για τη βελτίωση της ενεργειακής του απόδοσης. Όσο παλαιότερο είναι ένα κτήριο τόσο μεγαλύτερο γίνεται αυτό το κόστος, ειδικά για κτήρια που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980 που ακόμη δεν ήταν υποχρεωτική η μελέτη θερμομόνωσης για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το 80% σχεδόν του κτηριακού στόλου της χώρας και το υψηλό κόστος παρεμβάσεων δεν επιτρέπει στην ηγεσία του υπουργείου ΠEKA να τις καταστήσει υποχρεωτικές, δεδομένου ότι δεν είναι καν σε θέση να θεσπίσει σημαντικές επιδοτήσεις λόγω της δημοσιονομικής στενότητας αλλά και των περιορισμένων κονδυλίων που έχουν δεσμευθεί από το EΣΠA για τον τομέα της ενέργειας. Χρηματοδότηση Ωστόσο το ΥΠΕΚΑ αναμένεται να ψάξει περαιτέρω διόδους χρηματοδοτήσεων - επιδοτήσεων για την αναβάθμιση των παλαιών κτηρίων, αφού αυτά αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια επίτευξης του εθνικού στόχου για 20% αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και 20% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2020. O έλεγχος ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων και η έκδοση «πράσινων» πιστοποιητικών θα γίνεται από σώμα ενεργειακών ιδιωτών ενεργειακών επιθεωρητών. Προβλέπεται η δημιουργία μητρώου από μηχανικούς που θα έχουν παρακολουθήσει εξάμηνο σεμινάριο εξειδίκευσης και θα έχουν επιτύχει σε συγκεκριμένη εξεταστική διαδικασία που θα ακολουθήσει. H αξιοπιστία των ιδιωτών επιθεωρητών θα ελέγχεται από επιθεωρητές του Δημοσίου, μέσω δειγματοληπτικών ελέγχων ή έπειτα από κάποια καταγγελία. [SID: 4266547]

ΑΡΘΡΟ

Πράσινη φιλοσοφία για καθαρή ανάπτυξη Τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και περισσότερες αναφορές στον όρο πράσινη ανάπτυξη. Επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και πολιτικοί και πολίτες αναγνωρίζουν κάθε μέρα και περισσότερο τη σημασία της για τη βελτίωση του σήμερα και τη διασφάλιση του αύριο της επιχείρησης. Άρθρο του AΘΩ ΣΤΥΛΙΑΝΟY, διευθύνοντος συµβούλου της RSM Stylianou ΑΕ

ι σημαίνει όμως πράσινη ανάπτυξη; Είναι μια αόριστη έννοια ή μια συγκεκριμένη πρόταση για ένα νέο τρόπο ζωής; Η πράσινη ανάπτυξη είναι μια νέα αναπτυξιακή φιλοσοφία, που προάγει την προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλει στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και, παρά την αντίληψη πολλών, υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη και εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής. Η κύρια διαφορά της από τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι ότι δίνει προτεραιότητα στην αειφορία του περιβάλλοντος. Από τη βιομηχανική επανάσταση και μετά, η μόλυνση του περιβάλλοντος αυξήθηκε κατακόρυφα. Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι σημερινές γενιές καταναλώνουν περισσότερους πόρους από όσους προσφέρει η φύση και μάλιστα με ρυθμό εξαντλητικό. Αν θέλουμε οι μελλοντικές γενιές να έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ό,τι έχει να τους προσφέρει ο πλανήτης μας, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και τις αντιλήψεις μας. Στη δύσκολη όμως οικονομική και κοινωνική συγκυρία που βιώνουμε, είναι ρεαλιστικό να συζητούμε για πράσινη ανάπτυξη; Η απάντηση είναι απλή κι έρχεται αβίαστα: ναι! Η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει μοχλό για την πολυπόθητη οικονομική επανεκκί-

νηση και να βοηθήσει να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση. Η δημιουργία σταθμών εκμετάλλευσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, θα προσφέρει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, όχι μόνο κατά την κατασκευή τους αλλά και μετά την ολοκλήρωσή τους. Παράλληλα, θα μειώσει την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, που είναι μία από τις κύριες αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου, αλλά και θα συνδράμει στη μείωση των κρατικών εξόδων, καθώς θα μειωθούν τα χρηματικά ποσά που καταβάλλουμε για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΟΗΕ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

33 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

πολλές θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν και στην παραγωγή πράσινων προϊόντων. Γι’ αυτό το σκοπό, μπορούν να δοθούν φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν άλλωστε τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων στη χώρα μας. Επιπλέον, θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν στην ενεργειακή μόνωση κτηρίων. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας, αλλά και την εφαρμογή της σχετικής οδηγίας της ΕΕ. Η αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών, ειδικά σε μία χώρα όπως η δική μας, μπορεί να εξυπηρετήσει -και μάλιστα βραχυπρόθεσμα- την πράσινη ανάπτυξη. Κατασκευή καλύτερων οδικών δικτύων, με μέριμνα για μείωση της ηχορρύπανσης και ταυτόχρονη πρόβλεψη για ποδηλατόδρομους και ανάπτυξη σιδηροδρομικών δικτύων με παράλληλη αύξηση δρομολογίων, είναι μερικές επιλογές. Επίσης, σε περιπτώσεις περιβαλλοντικής ρύπανσης, το κράτος μπορεί (και πρέπει) να επιβάλλει, πέραν των προστίμων, και την πλήρη αποκατάσταση της ζημιάς, όπως εξάλλου προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία. Επίσης, το κράτος μπορεί -και επιβάλλεται- να διαθέσει πόρους για έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων, φιλικότερων προς το περιβάλλον και οικονομικότερων σε όρους κατανάλωσης ενέργειας και κόστους παραγωγής. Μπροστά μας έχουμε μια μοναδική ευκαιρία: να συνδυάσουμε την οικονομική ανάκαμψη με ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας. Ας μην τη χάσουμε, εξαιτίας παγιωμένων αντιλήψεων και ελλείψεων σχεδίων κι οργάνωσης. Μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε υποδομές «καθαρής» ανάπτυξης. Βιβλιογραφία: * Εκδόσεις και υλικό της RSM International [SID: 4315986]

ELV

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Ανακύκλωση οχημάτων: Καθ’ οδόν προς αξιοποίηση 90% - 95% των υλικών Τα αυτοκίνητα αυξάνονται με εντυπωσιακούς ρυθμούς στον πλανήτη. Το ίδιο και οι ρύποι τους, που επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τους ρυθμούς αλλαγής του κλίματος. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

υτό που μειώνεται είναι η ποιότητα της υγείας μας αλλά και οι πρώτες ύλες που χρειάζονται για την κατασκευή ενός νέου οχήματος. Ποια είναι η ρεαλιστική λύση σε αυτά τα προβλήματα; Τα αυτοκίνητα εκείνα που θα κινούνται με φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια και τα οποία στο τέλος της ζωής τους θα ανακυκλώνονται, προσφέροντας όλα τα υλικά τους για τη «γέννηση» ενός νέου οχήματος. O προβληματισμός, η επιχειρηματολογία οι απόψεις και οι προτάσεις που αναπτύσσονται κατά καιρούς έχουν να κάνουν με το ένα σκέλος αυτής της ιστορίας: Πώς η ανακύκλωση των αυτοκινήτων θα γενικευθεί και πώς η σχετική τεχνολογία θα εξελιχθεί ώστε από κάθε όχημα που έφθασε στο τέλος της ζωής του (ELV είναι ο διεθνής όρος) θα μπορούμε να ξαναχρησιμοποιούμε με κάθε τρόπο το 95%, τουλάχιστον, των υλικών του. Η γκάμα των υλικών τα οποία μπορούν

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

34 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

να εξαχθούν από ένα ELV όχημα, κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητη είναι. Δεκαέξι μέταλλα -περισσότερα από κάθε ηλεκτρική συσκευή ή τηλεόραση- πέρα από τα πολυμερή, το καουτσούκ, το γυαλί, τα χημικά. Εξαιρετικά κερδοφόρα είναι και η εξαγωγή ανταλλακτικών και μεταπώληση τους. Οι σχετικές αναλύσεις δείχνουν πως από ένα ELV μπορεί να προκύψει κέρδος με την πώληση των ανταλλακτικών του, που κυμαίνεται από 183,9% έως και 675%. Η ανακύκλωση οχημάτων είναι γεγονός πλέον και στην Ελλάδα και οι ανάλογες μονάδες παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην οικονομία του κράτους, γιατί πλέον ανακυκλώνονται τα περισσότερα υλικά του αυτοκινήτου και προσπάθειά που καταβάλλεται είναι να φτάσουμε τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δηλαδή σήμερα ανακυκλώνεται το 80% των υλικών ενός οχήματος. Ο στόχος είναι μέσα στα επόμενα 2 χρόνια να φτάσουμε το 90%-95%.

EUROKINISSI

«Η γκάμα των υλικών τα οποία μπορούν να εξαχθούν από ένα ELV όχημα, κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητη είναι. Δεκαέξι μέταλλα -περισσότερα από κάθε ηλεκτρική συσκευή ή τηλεόραση- πέρα από τα πολυμερή, το καουτσούκ, το γυαλί, τα χημικά.»

Τι σημαίνει αυτό; Ότι όλα αυτά τα υλικά που έχει το αυτοκίνητο, θα πάνε στην βιομηχανία και στους αρμόδιους φορείς για επεξεργασία προκειμένου να ξαναδοθούν ως πρώτες ύλες. Η διαδικασία Η διαδικασία επεξεργασίας και ανακύκλωση των παλαιών αυτοκινήτων είναι η ακόλουθη: • Αποσυναρμολόγηση ανταλλακτικών και προώθηση τους στην εγχώρια αγορά και το εξωτερικό. • Αποσυναρμολόγηση τμημάτων και διαχωρισμό τους κατά είδος μετάλλου, που οδηγούνται στη συνέχεια προς ανακύκλωση. • Συμπίεση των οχημάτων για τεμαχισμό και ανακύκλωση. Το όχημα προωθείται στην εγκατάσταση επεξεργασίας όπου, αφού καταχωρηθούν τα στοιχεία του, οδεύει προς ανακύκλωση και εκδίδεται το «πιστοποιητικό καταστροφής» το οποίο και αποτελεί το απαραίτητο έγγραφο για την παράδοση των πινακίδων και την οριστική αποταξινόμηση του οχήματος. Στην πρώτη φάση της εναλλακτικής διαχείρισης στο κέντρο επεξεργασίας το όχημα απορρυπαίνεται. Κατά το στάδιο της απορρύπανσης αφαιρούνται όλα τα υγρά, η μπαταρία και τα ελαστικά. Αυτά τα υλικά αποθηκεύονται σε ειδικούς κάδους και στη συνέχεια προωθούνται

στα παράλληλα συστήματα ανακύκλωσης για περαιτέρω επεξεργασία. Μετά την απορρύπανση αφαιρούνται τα πλέον εμπορεύσιμα ανταλλακτικά προς πώληση και άρα επαναχρησιμοποίηση. Αφαιρούνται τα μέρη τα οποία περιέχουν μέταλλα προς ανακύκλωση αλουμινίου, τζάμια για ανακύκλωση γυαλιού και άλλα. Στη συνέχεια συμπιέζεται σε ειδικά πρεσοψάλιδα. Πρόκειται για μηχανήματα 500 τόνων τα οποία μέσα σε 18 δευτερόλεπτα μπορούν να κάνουν «κομματάκια» ένα αυτοκίνητο. Ακολούθως θα περάσει από ένα άλλο μηχάνημα («μύλος») για να κοπεί σε πολύ μικρά κομματάκια και να διαχωριστούν έτσι τα διαφορετικά υλικά που υπάρχουν. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας καθετοποιημένης διαδικασίας το ποσοστό ανακύκλωσης αγγίζει το 88%-90% των υλικών. Ποια οχήματα πάνε προς ανακύκλωση; Ως οχήματα τέλους ζωής νοούνται εκείνα τα παλιά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά, που οι ιδιοκτήτες τους έχουν αποφασίσει να μη χρησιμοποιήσουν ξανά και επιθυμούν να καταθέσουν μόνιμα τις πινακίδες τους, ώστε να μην επιβαρύνονται άλλο πλέον με τα διάφορα κόστη χρήσης. Με το νόμο 2939/2001 και το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αρίθ. 116 (ΦΕΚ Α`81/5.3.2004), ορίζονται τα εξής: ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

35 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

• Οι εισαγωγείς-παραγωγοί των οχημάτων οργανώνουν συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και φροντίζουν ώστε η παράδοση του οχήματος σε εγκατάσταση επεξεργασίας ή σημείο συλλογής να μην συνεπάγεται κόστος για τον τελευταίο κάτοχο ή / και ιδιοκτήτη. • Λαμβάνονται μέτρα για την εξάλειψη της εγκατάλειψης. • Προωθείται επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση εξαρτημάτων και υλικών. Σειρά προβλημάτων Δυστυχώς στην Ελλάδα μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των αυτοκινήτων δεν προωθούνται για ανακύκλωση αλλά συνήθως εγκαταλείπονται δημιουργώντας πλείστα προβλήματα. Επίσης καταλαμβάνουν θέσεις στάθμευσης, επιβαρύνουν οικονομικά τους Ο.Τ.Α. για τη συλλογή τους, δημιουργούν πλασματικότητα στα στοιχεία κυκλοφορίας αυτοκινήτων. Τα αυτοκίνητα αυτά, όπως και πολλά άλλα προϊόντα που φτάνουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους, με την κατάλληλη εναλλακτική διαχείριση καθίστανται πηγή πρώτων υλών, εξαρτημάτων και ανταλλακτικών. Συνεπώς χρειάζεται ένας διαφορετικός τρόπος διαχείρισής τους, αλλά πρωτίστως, φιλικός προς το περιβάλλον. [SID: 4288447]

ΑΠΕ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Τραπεζική «ομπρέλα» για την «πράσινη» ανάπτυξη Τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες, ευρύτατες δυνατότητες επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και σημαντικά και ενίοτε ανυπέρβλητα εμπόδια συνδέονται με την έννοια της «πράσινης» ανάπτυξης στη χώρα μας. Της ΑΝΝΑΣ ∆ΟΓΑ

α κλιματολογικά πλεονεκτήματα θα έπρεπε να δίνουν στην Ελλάδα προτεραιότητα σε «πράσινες» πρωτοβουλίες. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει παρότι το τραπεζικό σύστημα αλλά και ο επιχειρηματικός κόσμος έχουν κατανοήσει τη σημασία που έχει το συγκεκριμένο πεδίο δραστηριότητας. Οι τράπεζες έχουν μάλιστα προηγηθεί, επιδιώκοντας να λάβουν θέση στην αγορά και να λειτουργήσουν συμβουλευτικά ενώ σε προϊοντικό επίπεδο, εμπλουτίζεται διαρκώς το «οπλοστάσιό» τους. Μάλιστα, ακόμη και σε μια περίοδο όπως η τρέχουσα με τα προβλήματα που υπάρχουν από πλευράς ρευστότητας και κόστους χρήματος και άρα, περιορισμένης ροής χρηματοδότησης, οι «πράσινες» επενδύσεις είναι από αυτές που έχουν προβάδισμα καθώς είναι ασφαλείς για τις τράπεζες ενώ έχουν αποδειχθεί βιώσιμες και αποδοτικές, δημιουργώντας παράλληλα νέες θέσεις εργασίας. Το εύρος των δυνατοτήτων που περιλαμβάνονται υπό την «ομπρέλα» της «πράσινης» ανάπτυξης στην ουσία δεν

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

36 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

μπορεί να απαριθμηθεί. Οι ραγδαίες εξελίξεις σε τεχνολογία και καινοτομία δημιουργούν νέες προοπτικές, πολλώ δε μάλλον στην περίοδο κρίσης που διανύουμε πλέον με μεγαλύτερη έμφαση στην Ελλάδα. Ενα μικρό παράδειγμα επένδυσης σε «πράσινη» ενέργεια είναι ενδεικτικό για τα χαρακτηριστικά της εγχώριας οικονομίας: οι κλωστοϋφαντουργίες που τόσο έχουν πληγεί ακόμη και πριν από την κρίση, είναι ιδανικές για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών λόγω της μεγάλης επιφάνειας που έχουν τα συγκεκριμένα εργοστάσια. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αναπληρωθεί μέρος των απωλειών που υφίστανται ως κλάδος και να μειωθεί το κόστος τους, λέει χαρακτηριστικά τραπεζίτης με πλούσια εμπειρία στο κομμάτι της «πράσινης» ανάπτυξης. Είτε στην παραγωγή «πράσινης» ενέργειας είτε στην εφαρμογή «πράσινων» πρακτικών στη λειτουργία μιας επιχείρησης μέσω της οποίας επιτυγχάνεται μείωση του κόστους και βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης, οι ειδικοί της αγοράς επισημαίνουν ότι σε

«Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανταποκριθεί εδώ και αρκετά χρόνια στις προκλήσεις της πράσινης ανάπτυξης, πριν ακόμη γίνει της μόδας ο όρος αυτός. Ηδη, πολλές από τις επενδύσεις έχουν ωριμάσει με αποτέλεσμα -απολογιστικά πλέον- να έχει καταγραφεί ότι είναι αποδοτικές.» κάθε είδος επιχείρησης μπορεί να υπεισέλθει η «πράσινη» ανάπτυξη. Το ζητούμενο είναι η ενημέρωση του ακόμη και πολύ μικρού επιχειρηματία, κάτι που δεν είναι αυτονόητο στη χώρα μας και κυρίως η ύπαρξη σαφούς θεσμικού πλαισίου που θα λειτουργεί υποστηρικτικά και θα αναδεικνύει τα κίνητρα για την επιχείρηση. Επίσης, αυτή η τελευταία προϋπόθεση δεν είναι αυτονόητη. Τουναντίον, μέχρι σήμερα το πλαίσιο είναι αποσπασματικό και αποθαρρύνει τους επιχειρηματίες, παρότι κίνητρα έχουν θεσπιστεί και μάλιστα, όπως τονίζουν τραπεζίτες, είναι μάλλον υψηλά και ίσως υπερβολικά, εάν συγκριθούν με άλλες χώρες. Η γραφειοκρατία, το χωροταξικό, το θεσμικό πλαίσιο είναι όλα ακανθώδη ζητήματα που προσδοκάται να επιλυθούν σύντομα. Επενδύσεις Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανταποκριθεί εδώ και αρκετά χρόνια στις προκλήσεις της «πράσινης» ανάπτυξης, πριν ακόμη γίνει της μόδας ο όρος αυτός. Ηδη, πολλές από τις επενδύσεις έχουν ωριμάσει με αποτέλεσμα απολογιστικά πλέον να έχει καταγραφεί ότι είναι αποδοτικές. Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι έχει γίνει αντιληπτή από τους Ελληνες επιχειρηματίες η σημασία της «πράσινης» ανάπτυξης και για το λόγο αυτό πληθαίνουν οι επενδύσεις που σχεδιάζονται με βάση τον περιορισμό της εκπομπής ρύπων, την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα. Καταγράφεται κυρίως ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από εγχώριους αλλά και διεθνείς επιχειρηματικούς ομίλους ακριβώς λόγω των πλεονεκτημάτων που έχει η χώρα - σημαντική ηλιοφάνεια,

πλούσιο αιολικό δυναμικό, αλλά και εκμεταλλεύσιμο υδρολογικό δυναμικό. Την ίδια στιγμή όμως υπολείπεται σημαντικά σε εγκατεστημένη ισχύ από ΑΠΕ για μια σειρά από λόγους: γραφειοκρατία, αλλαγές πλαισίου, χωροταξικό, ελλιπής υποδομές για τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Είναι ενδεικτικό ότι η Γερμανία, με το ένα τρίτο της ελληνικής ηλιοφάνειας, είναι πρώτη σε εγκαταστημένα φωτοβολταϊκά συστήματα. Η ανάπτυξη επενδύσεων ΑΠΕ εκτιμάται ότι θα βαίνει αυξανόμενη, με οφέλη οικονομικά και περιβαλλοντικά και κυρίως στην παρούσα περίοδο ύφεσης οι επενδύσεις αυτές ενδείκνυνται καθώς, όπως εκτιμούν οι τραπεζίτες, μπορούν να συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα. Πρόκειται για τομέα με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στην Ελλάδα, η οποία έχει μείνει πολύ πίσω όπως άλλωστε και στο κρίσιμο κομμάτι της ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων. Στην ελληνική αγορά ΑΠΕ δραστηριοποιούνται εγχώριες και ξένες επιχειρήσεις με σημαντικές επενδύσεις, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων καλύπτεται από τραπεζικό δανεισμό. Ενώ σε μια πρώτη φάση, η συμμετοχή με ίδια κεφάλαια ήταν της τάξης του 30% με 40%, πλέον το ποσοστό αυτό περιορίστηκε στο 15% με 20% και αυξήθηκε ο δανεισμός με την ωρίμανση της αγοράς. Ακριβώς η ωρίμανση των επενδύσεων έφερε ήδη κέρδη που χρηματοδοτούν νέα επενδυτικά σχέδια ενώ μεγάλο κομμάτι καλύπτει η κρατική επιχορήγηση που φθάνει σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με τα ισχύοντα σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι ο μακροπρόθεσμος δανεισμός φθάνει το ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

37 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

40% με 50% και κατά τη διάρκεια κατασκευής ως το 75% του κόστους κατασκευής. Προϊόντα για όλους τους τομείς Τα προϊόντα που προσφέρονται από τους περισσότερους τραπεζικούς ομίλους αφορούν όλους τους τομείς «πράσινης» ανάπτυξης. Κατ’ αρχάς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συστήματα, αιολικά πάρκα, ηλιοθερμικά συστήματα, υδροηλεκτρικού σταθμούς μικρού μεγέθους καθώς και άλλες τεχνολογίες βιομάζας και γεωθερμίας. Στον τομέα εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνονται επενδύσεις σε τεχνολογίες και υλικά εξοικονόμησης ενέργειας, σε βιοκλιματικά-ενεργειακά κτήρια, οικολογική δόμηση καθώς και εταιρείες επιθεωρητών ενέργειας. Μεγάλο κομμάτι των επενδύσεων εντάσσεται στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων και αποβλήτων καθώς και νερού, με δραστηριότητες ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, όπως και σε συστήματα πιστοποίησης, σε εξοπλισμό, υλικά και υπηρεσίες. Οι τράπεζες χρηματοδοτούν επίσης, μεταξύ άλλων, επενδύσεις σε «πράσινες» μεταφορές, σε συστήματα βιολογικής γεωργίας και στην πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων, στην παραγωγή και εμπορία προϊόντων «πράσινης» χημείας, σε οικοτουρισμό και αγροτουρισμό. Εύλογα το μεγαλύτερο κομμάτι αυτή τη στιγμή είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με τις επενδύσεις να αφορούν από μεγάλα έργα που εμπίπτουν στο project finance ως επιχειρήσεις όλων των μεγεθών ακόμη και ιδιώτες. Τα χρηματοδοτικά προγράμματα περιλαμβάνουν, ανάλογα με το είδος της επένδυσης, μακροπρόθεσμα ®

ΑΠΕ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

«Η ανάπτυξη επενδύσεων ΑΠΕ εκτιμάται ότι θα βαίνει αυξανόμενη, με οφέλη οικονομικά και περιβαλλοντικά και κυρίως στην παρούσα περίοδο ύφεσης οι επενδύσεις αυτές ενδείκνυνται καθώς, όπως εκτιμούν οι τραπεζίτες, μπορούν να συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα. Πρόκειται για τομέα με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στην Ελλάδα.»

® δάνεια με σταδιακή εκταμίευση, ανάλογα με την πρόοδο του έργου, ενδιάμεσες βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις έναντι εγκρινόμενων επιχορηγήσεων ή για την κάλυψη επενδυτικών δαπανών, leasing εξοπλισμού, εγγυητικές επιστολές, ασφαλιστικές καλύψεις των επενδύσεων. Η «πράσινη» χρηματοδότηση τουλάχιστον στις μεγάλες τράπεζες εντάσσεται σε ειδικά τμήματα που μπορούν να παράσχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε οικονομοτεχνικό επίπεδο ώστε να μπορούν ακόμη και μικροί επενδυτές να προχωρήσουν σε επενδύσεις χαμηλού ρίσκου και να αξιοποιήσουν έτσι τα κεφάλαιά τους, χωρίς να «παρασύρονται» όμως από αυτά που φαίνονται ως ελκυστικά κίνητρα και αγνοούν το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο πρέπει να εντάσσονται αυτές οι επενδύσεις. Χρηματοδότηση παρέχεται επίσης προς ιδιώτες, κυρίως σε συνδυασμό με στεγαστικά δάνεια για την ανέγερση κατοικιών με ενεργειακή απόδοση, αλλά και για εγκαταστάσεις συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σύμπραξη για επενδύσεις 1,5 δισ. ευρώ Την υλοποίηση «πράσινων» επενδύσεων συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ την ερχόμενη τετραετία επιδιώκει η συνεργασία των υπουργείων ΟικονοΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

38 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

μίας, Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικών Αλλαγών με την Τράπεζα Πειραιώς. Η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στο πεδίο της «πράσινης» ανάπτυξης έχει ως στόχο την αναβάθμιση των βιομηχανικών περιοχών, την ίδρυση «πράσινων» επιχειρηματικών πάρκων αλλά και τη δημιουργία παράλληλα 12.000 νέων θέσεων εργασίας. Το σχέδιο θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή της ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ., στην οποία το Δημόσιο μετέχει με 35% και η Τράπεζα Πειραιώς με 65% καθώς και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες θα υποστηριχθούν και από το ΕΣΠΑ. Περιλαμβάνει δε, πέντε άξονες δράσεις: την περιβαλλοντική αναβάθμιση των υφιστάμενων ΒΙΠΕ (με επένδυση 70 εκατ. ευρώ), τις ενεργειακές επενδύσεις σε υπάρχουσες ΒΙΠΕ (350 εκατ. ευρώ), μονάδες κομποστοποίησης και κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών σε υπάρχουσες ΒΙΠΕ (80 εκατ. ευρώ), τη δημιουργία τριών νέων «Πράσινων» ΒΙΠΕ για επιχειρήσεις «πράσινης» οικονομίας αλλά και συμβατικές που έχουν ενσωματώσει περιβαλλοντικές διαδικασίες (440 εκατ. ευρώ) και τέλος, δέκα ολοκληρωμένα περιβαλλοντικά πάρκα σε νησιά (560 εκατ. ευρώ). Σύμφωνα με εκτιμήσεις του προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλη Σάλλα, μέσα στην επόμενη πενταετία, θα απαιτηθούν στη χώρα μας επενδύσεις ιδιωτικές και δημόσιες ύψους 12 -14 δισ. ευρώ σε όλους τους τομείς της «πράσινης» επιχειρηματικότητας, εκ των οποίων τα 8-10 δις .ευρώ θα καλυφθούν με τραπεζικό δανεισμό και μεγάλο μέρος από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Οι επενδύσεις αυτές θα δημιουργήσουν περίπου 60.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης ενώ ως το 2020, οι συνολικές επενδύσεις στην Ελλάδα θα ανέλθουν στα 45-55 δισ. ευρώ. [SID: 4295810]

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ

Σημαντικά κεφάλαια σε στάση αναμονής για το «πράσινο φως» Μεγάλη πρόκληση αποτελεί ο τομέας της ενέργειας για τους διαχειριστές κεφαλαίων τόσο της λιανικής τραπεζικής όσο και της τραπεζικής μεγάλων πελατών (wholesale banking). Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΚΚΑ

Σ «Από τη μια μεριά η ανυπαρξία μέχρι σήμερα νέου αναπτυξιακού νόμου που θα δίνει σαφή διάσταση των επιδοτήσεων για τις ΑΠΕ, από την άλλη η διαβούλευση για την αγορά των ΜW των φωτοβολταϊκών, έχουν ανατρέψει την ορμή για επενδύσεις.»

την Ελλάδα βέβαια το κύριο κομμάτι της «πρόκλησης» αφορά κυρίως επενδύσεις στον ενεργειακό κλάδο, ο οποίος λόγω της σταδιακής ανάπτυξης των ΑΠΕ δείχνει να έχει σημαντικό ενδιαφέρον, και λιγότερο τη διαχείριση θεσμικών κεφαλαίων από χαρτοφυλάκια. Έτσι διαπιστώνεται ότι ενώ υπάρχουν σημαντικά project τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη, την ίδια στιγμή τα περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια, ειδικά από τον κλάδο των ελληνικών venture capital και private equity δεν δείχνουν «διατεθειμένα» να κατευθυνθούν προς τέτοιες επενδύσεις. Από την άλλη μεριά η πλειονότητα των μετοχικών και των μεικτών αμοιβαίων κεφαλαίων εξωτερικού των ελληνικών ΑΕΔΑΚ έχουν τοποθετηθεί σε επιχειρήσεις από τον ευρύτερο κλάδο της ενέργειας σε διεθνές επίπεδο. Όπως σημειώθηκε, η Ελλάδα την προηγούμενη τριετία εισήλθε σε μια φρενήρη διαδικασία για τη δημιουργία επιχειρήσεων οι οποίες ήθελαν να εκμεταλλευτούν τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Όπως σημειώνουν μάλιστα εκπρόσωποι επενδυτικών fund, το γεγονός ότι η χώρα αποτελεί ανεξάντλητη πηγή σε ηλιακή και αιολική ενέργεια, προκάλεσε πολλά επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία κινήθηκαν εδώ και περισσότερο από 15 χρόνια στην εξεύρεση επενδυτικών ευκαιριών. Όμως ειδικά εκείνη την περίοδο η υπερδιογκωμένη γραφειοκρατία ανέκοψε την ορμή αυτή. Έτσι το μεγαλύτερο κομμάτι το επενδύσεων υλοποιήθηκε κυρίως από Ελληνες επιχειρηματίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεγάλος αριθμός ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

39 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

μάλιστα εισηγμένων ελληνικών επιχειρήσεων έχει επεκταθεί στον τομέα της ενέργειας, παρά το γεγονός ότι το βασικό αντικείμενο δραστηριότητας τους ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Το 2010 Παρά την προαναφερόμενη πρόκληση για την άνθηση του κλάδου -όχι μόνο των ΑΠΕ, αλλά της ευρύτερης «Πράσινης Επιχειρηματικότητας»- από τη μια μεριά η γραφειοκρατία από την άλλη η κρίση της οικονομίας και η αβεβαιότητα με το νέο θεσμικό πλαίσιο οδήγησαν πάρα πολλές κινήσεις στον κλάδο σε αδιέξοδο. Όπως σημειώνει στέλεχος νεοσύστατου private equity fund το οποίο ανήκει σε μεγάλο τραπεζικό όμιλο, μέχρι το τέλος του 2009 υπήρξαν έντονες διεργασίες από πλευράς ξένων fund για την εύρεση και εξαγορά πακέτων εταιρειών οι οποίες να έχουν εξασφαλίσει άδειες για την εγκατάσταση κυρίως αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων ή ετοιμάζονταν να υλοποιήσουν επενδυτικά προγράμματα κυρίως στο χώρο της ανακύκλωσης ή των βιοκαυσίμων. Οι ραγδαίες εξελίξεις όμως στην καλύτερη περίπτωση «παγώνουν» τις κινήσεις αυτές και όπως χαρακτηριστικά μεταφέρεται από τα χείλη στελεχών του κλάδου, στην καλύτερη περίπτωση βρισκόμαστε σε στάση αναμονής. Από τη μια μεριά η ανυπαρξία μέχρι σήμερα νέου αναπτυξιακού νόμου που θα δίνει σαφή διάσταση των επιδοτήσεων για τις ΑΠΕ, από την άλλη η διαβούλευση για την αγορά των ΜW των φωτοβολταϊκών, έχουν ανα- ®

EUROKINISSI

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

REUTERS

ΘΕΜΑ

Όπως σημειώνουν εκπρόσωποι επενδυτικών fund, το γεγονός ότι η χώρα αποτελεί ανεξάντλητη πηγή σε ηλιακή και αιολική ενέργεια, προκάλεσε προ ετών επενδυτικά κεφάλαια στην εξεύρεση επενδυτικών ευκαιριών. Όμως ειδικά εκείνη την περίοδο η υπερδιογκωμένη γραφειοκρατία ανέκοψε την ορμή αυτή.

® τρέψει την ορμή για επενδύσεις. Επίσης πολλά fund διαπιστώνοντας και το ελλιπές δίκτυο της ΔΕΣΜΗΕ, απέρριψαν κερδοφόρα project. Όπως μάλιστα αναφέρει εκπρόσωπος της μεγαλύτερης εταιρείας private equity στην Ελλάδα, ο κλάδος αν και υπήρξε ιδιαίτερα ελκυστικός και πολλές φορές επιχειρήθηκε η είσοδος της ίδιας της εταιρείας σε αυτόν, τελικά δεν τελεσφόρησαν οι κινήσεις αυτές, κυρίως λόγω της γραφειοκρατίας. Πλέον με το μεγαλύτερο τμήμα των χρηματοδοτήσεων να γίνεται μέσω δανεισμού και τις τράπεζες από την άλλη μεριά να επιδιώκουν την απομόχλευση και τον περιορισμό των ανοιγμάτων, ακόμα και σε βεβαιωμένα για την επιτυχία τους project, υπάρχει σχετική απροθυμία. Επενδύσεις Παρά το περίπλοκο του θέματος, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι έχουν επενδύσει στον τομέα της ενέργειας αλλά και της «πράσινης» ανάπτυξης. Όπως εξηγούν εκπρόσωποι των επενδυτών, οι επενδύσεις αυτές δεν άγονται μόνο από την κοινωνική τους διάσταση ή την τάση ότι σταδιακά θα πρέπει να γίνονται κινήσεις οι οποίες να συνάδουν με νόρμες για την αειφόρο ανάπτυξη. Είναι επενδυτικές κινήσεις οι οποίες προσφέρουν κέρδη και δεν ξεφεύγουν από την κλασική δραστηριότητα των εξαγορών ή μετοχικών τοΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

40 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ποθετήσεων που επιχειρούν τα hedge funds και τα private equity ή venture capital funds. Ξεκινώντας και από το ίδιο το Χ.Α., δεν είναι τυχαία η εισαγωγή στην Εναλλακτική Αγορά πριν από δύο χρόνια της εταιρείας Envitec η οποία ασχολείται αποκλειστικά στον κλάδο των περιβαλλοντικών έργων και των ΑΠΕ. Αντίστοιχα μια από τις πλέον επιτυχημένες εταιρείες θεωρείται και η Helesi η οποία είναι εισηγμένη στην χρηματιστηριακή αγορά ΑΙΜ στο Λονδίνο αντλώντας ξένα θεσμικά κεφάλαια. Σημαντική θεωρείται επίσης η επένδυση του εισηγμένου στο Χ.Α. ομίλου SCIENS στην εταιρεία Heliospera στην περιοχή της Τρίπολης, η οποία αποτελεί μία από τις τρεις επενδύσεις στο χώρο κατασκευής υλικών για πάνελ φωτοβολταϊκών πάρκων. Όσον αφορά δε στον χώρων των Venture Capital, αξιόλογη δραστηριότητα έχουν αναπτύξει η Attica Ventures στην ΕΝΕΠ Α.Ε., αλλά και η θυγατρικής της Marfin ΙΒG Management ΑΕΔΑΚΕΣ στις Ιωνία Ενεργειακή Α.Ε., Αιγαίας Αναπτυξιακή Ενεργειακή Α.Ε. και Solar Cells Hellas S.A. Οι παραπάνω επενδύσεις γίνονται σε συγχρηματοδότηση με το ΤΑΝΕΟ. Επίσης στον κλάδο δραστηριοποιείται και η LOGO VENTURES που αποτελεί σύμπραξη των ομίλων Ρέστη και Φειδάκη. [SID: 4295829]

ΑΡΘΡΟ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ενέργεια και Περιβάλλον οδηγούν τη βιομηχανία στην Ανατολική Μεσόγειο

των πολιτικών και στρατηγικών κατευθύνσεων. Σε ένα επίπεδο μικρότερης αλλά εξίσου σημαντικής κλίμακας, οι ολοκληρωμένες λύσεις έχουν την ιδιαίτερη εφαρμογή τους στον κτιριαΠαρατηρώντας τις πρόσφατες εξελίξεις στον ευρύτερο κό τομέα. Είναι γεγονός ότι τα κτήρια αποτελούν έναν τομέα της αγοράς του περιβάλλοντος στην περιοχή της μεγάλης κλίμακας κατανανοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου, καταλωτή ενέργειας. Παράλληλα, η συνεχής εξέγράφεται η ανάγκη παροχής ολοκληρωμένων “πακέλιξη των τεχνολογιών και οι των” υπηρεσιών, που καλύπτουν θέματα εξοικονόμηαναδυόμενες ανάγκες επισης ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος. χειρηματικής και οικιστικής στέγης απαιτούν λύσεις λιΤων ΣΤΑΥΡΟΥ ∆ΑΜΙΑΝΙ∆Η ΚΑΙ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΚΟΥ* γότερο ενεργοβόρες και πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Αυτός ο προσανατολισμός Η προσφορά των υπηρεσιών αυτών, αν αφορά σε νέες κατασκευές με κατάλγών ρύπανσης και το σχεδιασμό της ανγίνεται κάτω από μία ομπρέλα από τον ληλο σχεδιασμό από την αρχή, αλλά τιμετώπισής τους, τόσο σε επίπεδο ανάίδιο πάροχο, έχει ένα ενιαίο αποτέλεεφαρμόζεται επίσης και σε υπάρχοντα πτυξης θεσμικού πλαισίου και χρημασμα και τα οφέλη για τον πελάτη είναι κτήρια, με πλήρεις τεχνικούς ελέγτοδοτικών εργαλείων, όσο και στην ωρίπερισσότερα: η υπηρεσία δεν καταχους, αξιολογήσεις των ενεργειακών μανση συγκεκριμένων έργων υποδοκερματίζεται, διασφαλίζεται το αντακαι περιβαλλοντικών επιδόσεων, και γωνιστικό κόστος και το πλήρες αποτέεπεμβατικά μέτρα στις λειτουργίες και λεσμα, τηρούνται τα προκαθορισμένα τις διαδικασίες συντήρησής τους. χρονικά πλαίσια. Η δυνατότητα παροχής ολοκληρωμέΔύο παραδείγματα που ανήκουν σε αννων υπηρεσιών σήμερα δεν αποτελεί τιδιαμετρικές κλίμακες συνηγορούν σε πλέον μία τάση της αγοράς, αλλά μία αυτή την ολοκληρωμένη προσέγγιση, επιταγή της εποχής στο πλαίσιο των ενώ παράλληλα παρουσιάζουν τις σύγσύγχρονων αναπτυξιακών απαιτήσεων. χρονες τάσεις της αγοράς. Οι ανάγκες τέτοιας δομής υπηρεσιών Σε ένα υψηλό επίπεδο πολιτικής και χάκαταγράφονται τόσο στον ιδιωτικό, όσο ραξης ενεργειακής και περιβαλλοντικαι στο δημόσιο τομέα, και προβλέπεκής στρατηγικής, εκπονούνται μεγάλης μής που συμβάλλουν στην απορρύπανται να αποτελέσουν ιδιαίτερο τομέα κλίμακας διαχειριστικά έργα σε ευρω- ση. Τέτοια έργα είναι για παράδειγμα η στην αγορά στο άμεσο μέλλον. παϊκό επίπεδο από εταιρείες τεχνικών κατασκευή μονάδων βιολογικών καθα[SID: 4295127] συμβούλων και συμβούλων διαχείρι- ρισμών ή / και ολοκληρωμένης διαχεί* Ο κ. Σταύρος Δαμιανίδης είναι υπεύσης. Το επίπεδο καλύπτει τις ανάγκες ρισης στερεών αποβλήτων, κτλ. πολλών χωρών και μιας ευρύτερης πε- Προϋπόθεση για την επιτυχή ολοκλή- θυνος του Τμήματος Περιβάλλοντος της ριοχής. Προγράμματα που υλοποιούνται ρωση έργων τόσο μεγάλης κλίμακας LDK Consultants, και ο κ. Γιάννης Τσάκος σήμερα στις αραβικές μεσογειακές χώ- είναι ο συνδυασμός εξειδικευμένης είναι Σύμβουλος Ανάπτυξης Επιχειρήρες και ορισμένες βαλκανικές έχουν εμπειρίας, ικανότητας πολυθεματικού σεων στην LDK Consultants. στόχο τον εντοπισμό σημαντικών πη- συντονισμού, αλλά και η καλή γνώση

«Η συνεχής εξέλιξη των τεχνολογιών και οι αναδυόμενες ανάγκες επιχειρηματικής και οικιστικής στέγης απαιτούν λύσεις λιγότερο ενεργοβόρες και πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Αυτός ο προσανατολισμός αφορά σε νέες κατασκευές με κατάλληλο σχεδιασμό από την αρχή, αλλά εφαρμόζεται επίσης και σε υπάρχοντα κτήρια.» ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

41 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

SMA: Αύξηση της παραγωγικής ικανότητας με ταχείς ρυθμούς Με στόχο να καλύψει την τρέχουσα εξαιρετικά υψηλή ζήτηση μετατροπέων ισχύος και να μπορεί να ανταποκρίνεται με ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία στις μελλοντικές εξελίξεις των αγορών ηλιακών προϊόντων, η εταιρεία SMA Solar Technology AG (SMA) αυξάνει σημαντικά την παραγωγική της ικανότητα με μεταβατικές λύσεις κατά τους επόμενους έξι μήνες. ε αυτό το πλαίσιο προγραμματίζεται να αυξηθεί μεσοπρόθεσμα η παραγωγική ικανότητα και στη νέα βιομηχανική ζώνη Sandershauser Berg του Niestetal της Γερμανίας. Το 2009 με την κατασκευή του μεγαλύτερου στον κόσμο εργοστασίου μετατροπέων, η SMA ήταν ήδη σε θέση να αυξήσει σημαντικά την παραγωγική της ικανότητα στα πέντε Gigawatt. Επιπλέον, κατά τις τελευταίες εβδομάδες κατέστη δυνατή και νέα αύξηση της παραγωγής. Προκειμένου να ανταποκριθεί στην τρέχουσα εξαιρετικά υψηλή ζήτηση ηλιακών μετατροπέων, η εταιρεία SMA προγραμματίζει κατά τους επόμενους έξι μήνες, να προβεί με μεταβατικές λύσεις, σε περαιτέρω βαθμιαία αύξηση της μέγιστης ετήσιας παραγωγικής ικανότητας σε περίπου εννέα έως δέκα Gigawatt, εφόσον υπάρξει ανάλογη ζήτηση. Ωστόσο, σκοπεύει να αντικαταστήσει μεσοπρόθεσμα αυτές τις μεταβατικές λύσεις με επέκταση των εγκαταστάσεών της.

Νέο κέντρο συντήρησης Συγκεκριμένα, η SMA προγραμματίζει τη διεύρυνση της παραγωγικής της ικανότητας στη νέα βιομηχανική ζώνη Sandershauser Berg, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται ακόμα πιο ευέλικτα, στις διακυμάνσεις και αιχμές ζήτησης της αναπτυσσόμενης αγοράς φωτοβολταϊκών συστημάτων. Για αυτό το σκοπό, σε πρώτη φάση προ-

βλέπεται η κατασκευή, στο πλαίσιο πολλών επιμέρους έργων, ενός νέου κέντρου επισκευής και συντήρησης και στη συνέχεια περαιτέρω μονάδων παραγωγής, καθώς και μίας κεντρικής αποθήκης για τα εξαρτήματα των μετατροπέων της SMA. Αποθήκη για τους ετοιμοπαράδοτους ηλιακούς μετατροπείς δεν προβλέπεται ούτε στις νέες εγκαταστάσεις στο Sandershauser Berg, καθώς τα προϊόντα θα εξακολουθήσουν να παράγονται αποκλειστικά βάσει παραγγελιών, χωρίς να διατηρείται απόθεμα. Επενδύσεις 120 εκατ. ευρώ Οι επί του παρόντος προγραμματισμένες επενδύσεις προβλέπεται να ανέλθουν κατά τα έτη 2010 έως 2012 στα 80 έως 120 εκατομμύρια ευρώ περίπου ετησίως και θα χρηματοδοτηθούν από ίδιους πόρους. «Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών συστημάτων διακρίνεται για την υψηλή δυναμική του με έντονες διακυμάνσεις. Για αυτό το λόγο απαιτείται αυξημένη ευελιξία που θα επιτρέπει την άμεση προσαρμογή της παραγωγής στα δεδομένα της αγοράς», δηλώνει ο Gunther Cramer, εκπρόσωπος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας SMA Solar Technology AG. «Με την αύξηση της παραγωγικής μας ικανότητας στις εγκαταστάσεις Sandershauser Berg διευρύνουμε ακόμη περισσότερο τη δοκιμασμένη στρατηγική ευελιξίας προκειμένου να είμαστε σε θέση να ανταποκρινόμαστε σε Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

42 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

όλες τις εξελίξεις των φωτοβολταϊκών αγορών. Επιπλέον, η βιομηχανική ζώνη Sandershauser Berg μάς παρέχει δυνατότητες περαιτέρω επέκτασης της παραγωγής μας στο μέλλον, με αποτέλεσμα να μπορούμε να αποφεύγουμε τις προσωρινές λύσεις». Το ακριβές χρονοδιάγραμμα και ο προγραμματισμός των κατασκευαστικών εργασιών των νέων εγκαταστάσεων της SMA στην περιοχή Sandershauser Berg δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Sunny Portal Το Sunny Portal, με την επιτήρηση περισσότερων από 25.000 φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, αποτελεί μία αξιόπιστη και επιτυχημένη διαδικτυακή υπηρεσία επιτήρησης, καταγραφής και διαχείρισης δεδομένων φωτοβολταϊκών συστημάτων που διατίθεται δωρεάν σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα περίπου 400 φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν επιλέξει το Sunny Portal της SMA ως σύστημα τηλεμετρίας. Περισσότερα από 200 από τα εγγεγραμμένα φωτοβολταϊκά συστήματα στην Ελλάδα προβάλλουν, μέσω του Sunny Portal, σε δημόσια θέα όλα ή επιλεγμένα δεδομένα της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Η συνταγή της επιτυχίας του SMA Sunny Portal και στην Ελλάδα βασίζεται στη συνεχή και σε πραγματικό χρόνο ενημέρωση της απόδοσης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Σήμερα αναβαθμισμένο, πιο δυναμικό και φιλικό προς το χρήστη, το

νέο Sunny Portal παρουσιάζει ταχύτερα την απόδοση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος, εξασφαλίζει με μεγαλύτερη ευκολία τη συγκριτική ανάλυση των δεδομένων απόδοσης και αποτελεί μια σημαντική βάση δεδομένων φωτοβολταϊκών έργων αναφοράς στον ελλαδικό χώρο. Επιπλέον, χάρη στο βελτιωμένο μενού πλοήγησης, ο χρήστης επιλέγει τη μορφή της προβολής των δεδομένων του φωτοβολταϊκού συστήματος για την ανάλυση τιμών μέτρησης ή την απεικόνιση της απόδοσης. Παράλληλα το αποτελεσματικό σύστημα αναφοράς του Sunny Portal ενημερώνει το χρήστη τακτικά μέσω e-mail, διασφαλίζοντας έτσι την άρτια λειτουργία κάθε φωτοβολταϊκού συστήματος. Τώρα, με τη νέα εφαρμογή Sunny Portal mobile, μπορείτε να παρακολουθείτε εύκολα την απόδοση του φωτοβολταϊκού σας συστήματος και από το κινητό σας - επικεντρώνοντας την προβολή της πληροφόρησης στα βασικότερα σημεία. (www.sunnyportal.com) Το προφίλ της SMA Ο όμιλος SMA, με κύκλο εργασιών πάνω από 680 εκατ. ευρώ το 2008, αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη στην τεχνολο-

γία φωτοβολταϊκών μετατροπέων, της καρδιάς κάθε εγκατάστασης παραγωγής ηλιακής ενέργειας. Ο όμιλος εδρεύει στο Niestetal του Kassel της Γερμανίας και δραστηριοποιείται σε τέσσερις ηπείρους με δώδεκα θυγατρικές εταιρείες διανομής και τεχνικής υποστήριξης και επιπλέον με μια θυγατρική εταιρεία παραγωγής. Ο όμιλος επιχειρήσεων απασχολεί περισσότερους από 4.000 εργαζόμενους (συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων έκτακτης απασχόλησης). Η SMA παράγει ένα ευρύ φάσμα τύπων μετατροπέων, προσφέροντας τον κατάλληλο μετατροπέα για κάθε τύπο φωτοβολταϊκού πλαισίου και για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις όλων των μεγεθών ισχύος. Το φάσμα προϊόντων περιλαμβάνει τόσο μετατροπείς για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις συνδεδεμένες στο δημόσιο δίκτυο, όσο και για αυτόνομα δίκτυα. Από το 2008 η μητρική εταιρία SMA Solar Technology AG συμπεριλαμβάνεται στη λίστα Prime Standard του Χρηματιστηρίου Αξιών της Φρανκφούρτης (S92) και η μετοχή της προστέθηκε στο TecDAX Επιµέλεια: Π. ΠΟΥΛOΠΟΥΛΟΣ [SID: 4294999] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

43 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

«Στην Ελλάδα περίπου 400 φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν επιλέξει το Sunny Portal της SMA ως σύστημα τηλεμετρίας. Περισσότερα από 200 από τα εγγεγραμμένα φωτοβολταϊκά συστήματα στην Ελλάδα προβάλλουν, μέσω του Sunny Portal, σε δημόσια θέα όλα ή επιλεγμένα δεδομένα της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης.»

ΑΠΕ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η Ευρώπη αναπτύσσει ταχύτατα το αιολικό «οπλοστάσιό» της Η Αιολική ενέργεια ξεπέρασε κάθε άλλη πηγή ενέργειας σε νέα εγκαταστημένη ισχύ το 2009 στην Ευρώπη. Ο Αίολος, ο θεός των Ανέμων, μας χαρίζει αφειδώς την ισχύ του με συνέπεια η αιολική ενέργεια να γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

44 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA) το 2009 οι νέες εγκαταστάσεις Αιολικής Ενέργειας στην Ευρώπη, ξεπέρασαν κάθε άλλη ενεργειακή τεχνολογία και συγκεκριμένα: • το 39% όλων των νέων εγκαταστάσεων ήταν έργα αιολικής ενέργειας • το 26% σταθμοί φυσικού αερίου • το 16% φωτοβολταϊκοί σταθμοί Συνολικά 61% των νέων εγκαταστάσεων το 2009 ήταν σταθμοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Από την άλλη πλευρά στην Ευρώπη η ισχύς των πυρηνικών και ανθρακικών σταθμών που τέθηκαν εκτός παραγωγής το 2009, ήταν μεγαλύτερη από την ισχύ των νέων σταθμών αυτών των τεχνολογιών για τη χρονιά αυτή.

Επενδύσεις Οι επενδύσεις σε νέα αιολικά πάρκα άγγιξαν τα 13 δισ. ευρώ, από τα οποία 1,5 δισ. ευρώ σε υπεράκτια πάρκα. Συνολικά στην Ευρώπη εγκαταστάθηκαν 10,163 MW αιολικών πάρκων, ισχύς που αντιστοιχεί σε αύξηση 23% σε σχέση με το 2008, εκ των οποίων τα 9.581 MW σε επίγεια αιολικά πάρκα και τα 582 MW σε υπεράκτια (αύξηση κατά 56% σε σχέση με το 2008). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη για το 2009 ήταν κατά σειρά η Ισπανία (24% - 2459 MW), η Γερμανία (19%

- 1917 MW), η Ιταλία (11% - 1114 MW), η Γαλλία (11% - 1088 MW) και το Ην. Βασίλειο (10% - 1077 MW). Αισίως, στην Ευρώπη στο τέλος του 2009, η εγκατεστημένη αιολική ισχύς έφτασε τα 74,767 MW, από 64,719 MW στο τέλος του 2008, με τη Γερμανία να κατέχει τα σκήπτρα και να ακολουθείται από Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και Ην. Βασίλειο. Η εγκατεστημένη αυτή ισχύς σε ένα χρόνο παράγει κατά μέσο όρο 163 TWh ηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί στο 4,8% της συνολικής ζήτησης της Ε.Ε. Παγκόσμια Σε παγκόσμιο επίπεδο σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αιολικής Ενέργειας (GWEC) αυξήθηκαν οι εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας κατά 31% με την προσθήκη το 2009 37,5 GW και έφτασαν συνολικά τα 157,9 GW. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ένα τρίτο των νέων εγκαταστάσεων του 2009 πραγματοποιήθηκε στην Κίνα η οποία για μια ακόμη χρονιά επιτυγχάνει 100% αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η παγκόσμια αγορά το 2009 άγγιξε τα 45 δισ. ευρώ, ενώ το GWEC υπολογίζει ότι περίπου 500.000 άτομα εργάζονται στην αιολική βιομηχανία. Η Κίνα ήταν η μεγαλύτερη αγορά το 2009 με εγκαταστάσεις 13 GW, ενώ οι ΗΠΑ παρά τις αρνητικές προβλέψεις εγκατέστησαν σχεδόν 10 GW.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

45 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

«Η Αιολική Ενέργεια ήδη συνεισφέρει σημαντικά στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα 158GW που ήταν εγκατεστημένα στον πλανήτη το τέλος του 2009, παράγουν ετησίως 340 TWh καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας και συμβάλλουν στην αποφυγή εκπομπής 204 εκατομμυρίων τόνων Διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.» δήλωσε ο γραμματέας του GWEC Steve Sawyer και συμπλήρωσε: «Όπως βλέπουμε στην Ευρώπη και στην Αμερική η αιολική ενέργεια είναι συχνά η πιο ελκυστική επιλογή τεχνολογίας παραγωγής ενέργειας για οικονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά και για λόγους βελτίωσης της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού.» Στην Ελλάδα Στη χώρα μας, όμως, η κατάσταση διαμορφώνεται αρνητικά. Μόλις 100 MW αιολικών έργων προστέθηκαν το 2009. Λιγότερα από το 2008 (114 MW) και ακόμη πιο λίγα από το 2007 (125 MW). Ίσως να είμαστε η μοναδική χώρα στην οποία οι ρυθμοί ανάπτυξης μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ο φιλόδοξος στόχος του 20% συμμετοχή των ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ενέργειας, που έχει τεθεί από τη νέα κυβέρνηση για το 2020, απαιτεί και νέους ρυθμούς εγκατάστασης. [SID: 4285124]

ΑΠΕ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Χερσαίες ανεμογεννήτριες νέας γενιάς Η εξέλιξη των συγχρόνων ανεμογεννητριών βασίζεται σε έναν εντυπωσιακό συνδυασμό τεχνολογικής- επιστημονικής δεξιότητας και επιχειρηματικού πνεύματος. Ο τομέας Ενέργειας της Siemens εγκατάστησε το πρώτο μοντέλο μιας νέας ανεμογεννήτριας άμεσης μετάδοσης. Το νέο SWT-3.0-101 DD είναι μηχάνημα χωρίς κιβώτιο ταχυτήτων με ονομαστική ισχύ 3 MW. Περιλαμβάνει ρότορα διαμέτρου 101 μέτρων. Το πρωτότυπο μοντέλο εγκαταστάθηκε στη δανέζικη πόλη Brande, κοντά στα Κεντρικά Γραφεία Αιολικής Ενέργειας της Siemens. Οι ανεμογεννήτριες άμεσης μετάδοσης είναι σχεδιασμένες απλά και έξυπνα, καθιστώντας το κιβώτιο ταχυτήτων περιττό. Η Siemens θα αξιολογήσει προσεκτικά και θα εγκρίνει την απόδοση της SWT-3.0-101 πριν από την επίσημη διάθεση του προϊόντος το 2010. Σε σχέση με μια παραδοσιακή ανεμογεννήτρια με κιβώτιο ταχυτήτων επιτεύχθηκε

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

46 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

η μείωση του αριθμού των εξαρτημάτων κατά το ήμισυ στη νέα ανεμογεννήτρια. Με λιγότερα κινητά εξαρτήματα, η τεχνολογία άμεσης μετάδοσης έχει την ικανότητα να μειώσει σημαντικά το χρόνο συντήρησης, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα της ανεμογεννήτριας. Η νέα μηχανή θα απευθύνεται κυρίως σε απαιτητικές χερσαίες αγορές. Η νέα ανεμογεννήτρια περιλαμβάνει μια νέα φορητή σύγχρονη γεννήτρια διεγειρόμενη από μόνιμους μαγνήτες. Η γεννήτρια αναπτύχθηκε από το Large Drives Business Unit που ανήκει στον τομέα Βιομηχανίας της Siemens. Το βασικό πλεονέκτημα μιας γεννήτριας μόνιμων μαγνητών είναι ο απλός και στιβαρός σχεδιασμός της που δεν απαιτεί ρεύμα διέγερσης, δαχτυλίδια ολίσθησης ή συστήματα ελέγχου διέγερσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υψηλή απόδοση ακόμα και σε χαμηλά φορτία.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

«Η Yingli Solar, με παρουσία σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία, διακρίνεται για την αφοσίωση της στην εξυπηρέτηση των ολοένα αυξανόμενων αναγκών για περισσότερη και καθαρότερη ενέργεια.»

Yingli Solar: «Πράσινη» ενέργεια στη... σέντρα του πρωταθλήματος Η Yingli Green Energy (NYSE:YGE), με το διακριτικό τίτλο Yingli Solar και ηγετική παρουσία στην παγκόσμια αγορά φωτοβολταϊκών προϊόντων και συστημάτων, πρόσφατα ανακοίνωσε σε συνεργασία με τη FIFA, ότι κατέστη παγκοσμίως η πρώτη εταιρεία δραστηριοποιούμενη στον τομέα των ΑΠΕ, που θα έχει την τιμή να είναι ο επίσημος χορηγός του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Τα παραπάνω τονίζονται σε παρουσίαση της Yingli Solar και αναφέρεται: «Η φετινή διοργάνωση θα λάβει χώρα στη Ν. Αφρική και η παρουσία της Yingli Solar απαντά στο κάλεσμα της FIFA να αποτελέσει το ποδόσφαιρο, το δημοφιλέστερο άθλημα του κόσμου, εφαλτήριο σημαντικών προσπαθειών για την αφύπνιση και δραστηριοποίηση υπέρ της διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος. Η Yingli Solar, με παρουσία σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία, διακρίνεται για την αφοσίωσή της στην εξυπηρέτηση των ολοένα αυξανόμενων αναγκών για περισσότερη και καθαρότερη ενέργεια αλλά και για την έντονη περιβαλλοντική και κοινωνική της ευαισθητοποίηση

και δράση. Όντας ενεργό μέλος του PV Cycle με έδρα τις Βρυξέλλες αλλά και μία από τις 6 παγκοσμίως εταιρείες που η Κίνα έχει τιμήσει για την περιβαλλοντική τους δράση, η Yingli Solar εφαρμόζει υψηλά πρότυπα κατά ISO 9001, 14001, 18000 ενώ ανήκει στις ελάχιστες εταιρείες του κλάδου πιστοποιημένες κατά SA8000. Έχοντας στρατηγική συνεργασία με την TUV Rheinland, εφαρμόζοντας τους πλέον αυστηρούς και σχολαστικούς ελέγχους σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας αλλά και όντας πρωτοπόρος στον τομέα της πιστοποίησης προϊόντων και κάτοχος του Power Controlled Certification, η Yingli Solar έχει θέσει επιτυχώς σε εμπορική παραγωγή τη νέα γενιά cells Panda (patented technology) με αποδόσεις που ξεπερνούν το 18-19%, ενώ στις εγκαταστάσεις της στην Ασία φιλοξενεί και το Κρατικό Κεντρικό Ινστιτούτο Φ/Β Τεχνολογίας της Κίνας. H Yingli Solar, πολλαπλώς διακριθείσα και τιμηθείσα από έγκριτους οίκους όπως η Ernst&Young (Global Renewable Energy Award 2009), η Deloitte (TeΜΑΡΤΙΟΣ 2010

47 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

chnology Fast 50 China 2009) και το Asset (China’s Most Promising Companies 2009), δραστηριοποιείται επιτυχώς στην Ελλάδα μέσω θυγατρικής και έχει ήδη προμηθεύσει μεταξύ πολλών άλλων έργων και το μεγαλύτερο Φ/Β σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας δυναμικότητας 4.4MW στη ΒΙ.ΠΕ. Φλώρινας (Ικτίνος Α.Ε.)». « Έχοντας σε σύντομο χρονικό διάστημα ολοκληρώσει σημαντικές συμφωνίες για την προμήθεια των τελευταίας τεχνολογίας πάνελ της εταιρείας μας σε μεγάλου μεγέθους έργα στην Ελλάδα, αισθανόμαστε περήφανοι για το ότι μπορούμε να συμβάλλουμε στην υλοποίηση του οράματος της “πράσινης” ανάπτυξης. Με την ευκαιρία μάλιστα της συμμετοχής της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 2010 αλλά και της ευγενικής χορηγίας εκ μέρους του ομίλου μας, θα θέλαμε να ευχηθούμε από καρδιάς καλή επιτυχία στην αγαπημένη όλων των Ελλήνων» δήλωσαν οι κ. Δημήτριος Μπαχαδάκης, διευθύνων σύμβουλος, Απόστολος Ν. Παππάς, διευθυντής Πωλήσεων & Ανάπτυξης και Στέφανος Λιναρδάκης, διευθυντής Λειτουργιών για τη Yingli Green Energy Greece. [SID: 4298279]

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Επάνω: Αθανάσιος Κατρής, αντιπρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε., Παναγιώτης Σκιαδάς, διευθυντής Περιβάλλοντος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Μπάμπης Παπαδημητρίου, δημοσιογράφος, Αντώνης Κοκόσης, καθηγητής Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ. Δεξιά: Στιγμιότυπο από τη συνάντηση των εκπροσώπων των βιομηχανιών.

ΣΕΒΙΑΝ: Η ισχύς εν τη ενώσει για 21 βιομηχανίες Σάρκα και οστά πήρε στο τέλος Φεβρουαρίου η δημιουργία ενός συνδέσμου για την προάσπιση των συμφερόντων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στους τομείς της ανακύκλωσης και της ενεργειακής αξιοποίησης.

τσι σε πρώτη φάση 21 εταιρείες ενώνονται υπό τη «στέγη» του ΣΕΒΙΑΝ με σκοπό τη βιώσιμη ανάπτυξη και δη την περαιτέρω εξέλιξη της ανακύκλωσης και της ενεργειακής αξιοποίησης στη χώρα μας. Στη συγκρότηση «Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης» με διακριτικό τίτλο ΣΕΒΙΑΝ προχώρησαν στις 25/2 οι εκπρόσωποι 21 εταιρειών με επιχειρηματική δραστηριότητα στο συγκεκριμένο τομέα. Κύριος στόχος του ΣΕΒΙΑΝ είναι η ανάπτυξη σύγχρονης βιομηχανίας ανακύκλωσης, αξιοποίησης των αποβλήτων και παραγωγής πράσινης ενέργειας από αυτά, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Η αποστολή του ΣΕΒΙΑΝ απαιτεί την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων, την ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας αλλά και τη διάχυση της γνώσης και την Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

48 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

προβολή των ιδεών της βιώσιμης ανάπτυξης, μέσω επενδύσεων στον τομέα της ανακύκλωσης και της ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων. Οι εκπρόσωποι του ΣΕΒΙΑΝ κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν για την αναγγελία της ιδρύσεως του συνδέσμου εξέφρασαν την πεποίθησή τους ότι η αυστηρή εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για το περιβάλλον είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, ενώ θα συμβάλει στην πορεία για τη αειφόρο ανάπτυξη. Με την ευκαιρία της συνέντευξης Τύπου εξαγγέλθηκε και η πρώτη Ημερίδα που θα διοργανώσει άμεσα ο ΣΕΒΙΑΝ με τίτλο: «Ανακύκλωση και Ενεργειακή Αξιοποίηση: Βιώσιμες Προοπτικές για την Ανάπτυξη». Στη συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε το ΔΣ του Συνδέσμου, ο Αθανάσιος Κατρής,

Ο Δημήτρης Κονταξής, διευθύνων σύμβουλος CYCLON και ο Χρήστος Καραγιάννης, γενικός διευθυντής ΣΕΒΙΑΝ.

21 μέλη Αυτή τη στιγμή ο ΣΕΒΙΑΝ αποτελείται από 21 μέλη τα οποία είναι: 1. ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ 2. ΒΕΑΛ ΑΕ 3. ΒΕΚΑ ΑΕ 4. ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΕΩΣ ΧΑΡΤΟΥ ΑΕ 5. ΓΙΟΥΛΑ ΥΑΛΟΥΡΓΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Ε 6. ΕΠ.ΑΝ.Α. ΑΕ 7. ΕΚΑΝ 8. ΕΛΒΑΛ ΑΕ 9. ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ 10. ΜΕΛ 11. ΣΙΔΕΝΟΡ 12. ΤΙΤΑΝ 13. ΧΑΛΚΟΡ 14. ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ 15. ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ 16. ΧΑΡΤΟΠΟΙΪΑ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ 17. CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε. 18. ECOMEL AE 19. GREENSTEEL 20. POLYECO AE 21. SONOCO RECYCLING

Πρόεδρος του ΔΣ, δήλωσε: «Οι επιχειρηματίες που έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην ανακύκλωση βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, καθώς και αυτοί που παράγουν «πράσινη» ενέργεια από προϊόντα απορριμματικής προέλευσης, αποτελούν τους σκαπανείς μιας «πράσινης» οικονομίας. Οι επιχειρήσεις τους επιδεικνύοντας τόλμη, ξεπέρασαν με επιτυχία τα εμπόδια των καθυστερημένων δομών και αντιλήψεων της χώρας μας. Σήμερα, που από όλους διαπιστώνεται η ανάγκη να καλύψουμε το χαμένο χρόνο και να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες ευρωπαϊκές απαιτήσεις, δημιουργώντας τις κατάλληλες υποδομές και εγκαταστάσεις, είναι επιτακτική ανάγκη να εισακουστεί η φωνή των επιχειρήσεων που αποδεδειγμένα γνωρίζουν πώς μπορούμε να κάνουμε πράξη το στόχο αυτό». Ο ΣΕΒΙΑΝ θεωρεί ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ, η πρόκληση για την ελληνική οικονομία είναι να χειρισθεί αποτελεσματικά τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΕΒΙΑΝ προωθεί τις θέσεις του που κινούνται γύρω από τους ακόλουθους σκοπούς: α) H μελέτη, προβολή, υποστήριξη και συμβολή στην ανάπτυξη του θεσμού της ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης ή και άλλων μορφών αξιοποίησης αποβλήτων, υποπροϊόντων και δευτερογενών πρώτων υλών, για να καταστεί συνείδηση μεταξύ του ευρύτερου κοινού η σημασία του θεσμού. β) Η ανάπτυξη και προώθηση έρευνας και τεχνολογίας σε συνεργασία με ημεδαπά ή αλλοδαπά ΑΕΙ, ΤΕΙ, πάσης φύσεως εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και ινστιτούτα με στόχο η βιομηχανική παραγωγή καθώς και οι υπηρεσίες να βασίζονται στην προστασία και τη βιώσιμη αξιοποίηση του περιβάλλοντος. γ) Η συμβολή στην ανάπτυξη βιομηχανίας ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος μέσα σε πλαίσιο αυστηρής εφαρμογής της νομοθεσίας. δ) Η πρόταση νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων που θα ενισχύΜΑΡΤΙΟΣ 2010

49 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

σουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εν γένει προστασία και ανάπτυξη του περιβάλλοντος κατ’ εφαρμογή των εθνικών και ευρωπαϊκών κανόνων και η ανάπτυξη δικτύων μεταξύ των συναφών επιχειρήσεων του κλάδου. ε) Η αναζήτηση, μαζί με τις δημόσιες αρχές και τις πάσης φύσεως οργανώσεις και φορείς, λύσεων που μπορούν να συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και στη βιώσιμη ανάπτυξη των βιομηχανιών ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης. Περισσότερες πληροφορίες στο www.sevian.gr Ταυτότητα Ο ΣΕΒΙΑΝ συστάθηκε από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και ασκούν βιομηχανική δραστηριότητα στον τομέα της ανακύκλωσης και αξιοποίησης αποβλήτων, υποπροϊόντων και δευτερογενών πρώτων υλών σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούν βιομηχανικές εγκαταστάσεις είτε α) ανακύκλωσης- ανάκτησης αποβλήτων, υποπροϊόντων και δευτερογενών πρώτων υλών είτε β) επεξεργασίας αποβλήτων προς παραγωγή αξιοποιήσιμων υλικών είτε γ) ενεργειακής αξιοποίησης. • Αποστολή: Αποστολή του ΣΕΒΙΑΝ είναι η ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσα από ενέργειες που σχετίζονται με την ανακύκλωση και την ενεργειακή αξιοποίηση. • Προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο: • Γιώργος Μαλιώγλου • Παναγιώτης Σκιαδάς • Δημήτρης Λαζόπουλος • Κωνσταντίνος Κάβουρας • Αθανάσιος Κατρής • Παύλος Μανωλόπουλος • Προκόπιος Μπελεζίνης • Παναγιώτης Νικολαΐδης • Θανάσης Λάππας • Οργανωτική Δομή: H άσκηση της διοίκησης του ΣΕΒΙΑΝ είναι κοινωνικό λειτούργημα, άμισθο για τα αιρετά μέλη. Τη διοίκηση του ΣΕΒΙΑΝ ασκεί το Διοικητικό Συμβούλιο που εκλέγεται από τη Συνέλευση. Επιµέλεια: Π. ΠΟΥΛOΠΟΥΛΟΣ [SID: 4295152]

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Η προσφορά των φωτοβολταϊκών στην ανάπτυξη και στο περιβάλλον Από το καλοκαίρι του 2006 που ψηφίστηκε ο Ν. 3468/2006 για τις ΑΠΕ, τα φωτοβολταϊκά και οι σχετικές επενδύσεις αποτέλεσαν πολλές φορές από τα πρώτα θέματα της δημοσιότητας. Μέχρι το τέλος του 2009 εγκαταστάθηκαν τουλάχιστον 55 μεγαβάτ (MW) φωτοβολταϊκών μονάδων σε όλη την Ελλάδα. Αρθρο του δρος ΣΩΤΗΡΗ ΚΑΠΕΛΛΟΥ, αντιπρόεδρου ΣΕΦ

το σημείο αυτό λαμβάνοντας υπόψη την παγκόσμια, αλλά και την ελληνική εμπειρία, καλό είναι να επανεξετάσουμε την περιβαλλοντική διάσταση των φωτοβολταϊκών, τη συνεισφορά τους στη σταθεροποίηση του δικτύου διανομής, την αναπτυξιακή τους διάσταση, το κόστος και την επενδυτική τους απόδοση.

«Στόχος όλων των εταιρειών παραγωγών φωτοβολταϊκών πλαισίων είναι η επίτευξη του gridparity, όπου το κόστος της παραγόμενης από τα φωτοβολταϊκά ενέργειας θα είναι συγκρίσιμο με το κόστος της συμβατικής κιλοβατώρας. Μέχρι να συμβεί αυτό είναι αναγκαία η ύπαρξη κρατικών κινήτρων.»

Περιβαλλοντική διάσταση Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από φωτοβολταϊκά, και άρα όχι από συμβατικά καύσιμα, συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης ενός περίπου κιλού διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα. Ένα τυπικό φωτοβολταϊκό σύστημα του ενός κιλοβάτ αποτρέπει κάθε χρόνο την έκλυση 1,3 τόνων CO2, όσο δηλαδή θα απορροφούσαν δύο στρέμματα δάσους. Επιπλέον, συνεπάγεται λιγότερες εκπομπές άλλων επικίνδυνων ρύπων (όπως τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, οξείδια του αζώτου, οι ενώσεις του θείου, κ.λπ.). Συνεισφορά στο ηλεκτρικό δίκτυο Tα φωτοβολταϊκά μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των αιχμών ζήτησης και στην αποτροπή black-out. Επειδή το μέγιστο της παραγωγής τους λαμβάνει χώρα τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού που μεγιστοποιείται η ζήτηση, η συνεισφορά τους σταθεροποιεί το ηλεκτρικό δίκτυο και μηδενίζει τον κίνδυνο blackout. Εκτιμάται ότι κάθε ώρα black-out Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

50 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

κοστίζει στην εθνική οικονομία 25-40 εκατ. ευρώ. Η διαθεσιμότητα των φωτοβολταϊκών είναι υψηλή καθ’ όλη τη διάρκειά του. Επιπλέον, η διασπορά τους (πολλά συστήματα σχετικά μικρής ισχύος το καθένα) και η εγκατάστασή τους κοντά στην κατανάλωση ελαχιστοποιούν τις ανάγκες για δημιουργία υποδομών μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος από την παραγωγή στην κατανάλωση αντίθετα προς τις άλλες ΑΠΕ που απαιτούν σημαντικές αναβαθμίσεις του δικτύου διανομής. Αναπτυξιακή διάσταση Ήδη, από την ψήφιση του Ν. 3468/2006 και μετά, έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες νέες επιχειρήσεις εμπορίας και εγκατάστασης φωτοβολταϊκών. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τις εκτιμήσεις μας για τις θέσεις εργασίας στον κλάδο των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα, την περίοδο 2010-2020. Τα πρώτα εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι ήδη γεγονός (δύο μονάδες παραγωγής wafers, cells, modules στην Πάτρα, μία μονάδα παραγωγής φωτοβολταϊκών τεχνολογίας thin film στην Τρίπολη, δύο μονάδες συναρμολόγησης φωτοβολταϊκών πλαισίων στο Κιλκίς), καθώς και μικρότερες μονάδες παραγωγής επικουρικού εξοπλισμού (βάσεις στήριξης, ηλιοστάτες). Κόστος και επενδυτική τους απόδοση Τον τελευταίο χρόνο, ως αποτέλε- ®

14.000

12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

51 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

«Επειδή το μέγιστο της παραγωγής των φωτοβολταϊκών λαμβάνει χώρα τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού που μεγιστοποιείται η ζήτηση, η συνεισφορά τους σταθεροποιεί το ηλεκτρικό δίκτυο και μηδενίζει τον κίνδυνο black-out.»

® σμα του ανταγωνισμού και της οικονομικής κρίσης που οδήγησε σε συγχωνεύσεις και οικονομίες κλίμακας στα εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών πλαισίων, το κόστος των φωτοβολταϊκών πλαισίων έπεσε κατά 40-50%. Gridparity Στόχος όλων των εταιρειών παραγωγών φωτοβολταϊκών πλαισίων είναι η επίτευξη του gridparity, όπου το κόστος της παραγόμενης από τα φωτοβολταϊκά ενέργειας θα είναι συγκρίσιμο με το κόστος της συμβατικής κιλοβατώρας. Μέχρι να συμβεί αυτό, που για την Ελλάδα αναμένεται να επιτευχθεί το 2015, είναι αναγκαία η ύπαρξη κρατικών κινήτρων, η ειδική δηλαδή τιμή πώλησης της ηλιακής κιλοβατώρας (Feed in Tariff - FiT), η οποία σταδιακά μειώνεται. Μείωση κόστους Ο ρυθμός μείωσης του FiT πρέπει να ακολουθεί τη μείωση του κόστους των φωτοβολταϊκών, ώστε η επένδυση να παραμένει θετική. Η μείωση του κόστους επένδυσης αναΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

52 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

μένεται να συνεχιστεί με ηπιότερους ρυθμούς τα επόμενα χρόνια. Ο καταναλωτής συνεισφέρει στην εγκατάσταση των ΑΠΕ και στα κίνητρα που δίνονται από το κράτος μέσω του τέλους ΑΠΕ στο τιμολόγιο της ΔΕΗ. Αυτή τη στιγμή το τέλος ΑΠΕ δεν ξεπερνά το 1 ευρώ το έτος. Με την αύξηση της παραγωγής της ενέργειας από ΑΠΕ, το τέλος ΑΠΕ δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 40 ευρώ το έτος (μέχρι το 2020), όταν για ΕΡΤ ήδη πληρώνουμε πάνω από 50 ευρώ το έτος. Ο υπολογισμός για το κόστος των 40 ευρώ ανά έτος έχει λάβει υπόψη τα παρόντα κίνητρα για τα φωτοβολταϊκά και τις ΑΠΕ γενικότερα, τη μείωση του FiT τα επόμενα χρόνια, το γεγονός ότι από το 2015 θα επιτευχθεί το grid parity και το δεδομένο ότι το 12% της ηλεκτροπαραγωγής θα γίνεται από φωτοβολταϊκά. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2020 θα έχουν εγκατασταθεί 6.500 MW φωτοβολταϊκών. Αυτός είναι ο στόχος του Συνδέσμου Ευρωπαίων Παραγωγών Φωτοβολταϊκών (ΕΡΙΑ) για το 2020, τον οποίο έχει ενστερνιστεί και ο ΣΕΦ και αποτελεί στρατηγικό στόχο του. [SID: 4298187]

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Διασυνδεδεμένο Φωτοβολταϊκό σύστημα στέγης σε κεραμοσκεπή στην Αττική με υβριδικά πλαίσια μονοκρυσταλλικού και άμορφου πυρίτιου SANYO HIP215.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Πιλοτικός σταθμός σταθερής βάσης 20kWp στην Αττική με Φ/Β πλαίσια πολυκρυσταλλικoύ πυριτίου Suntech STP280, thin film First Solar FS275 & υβριδικά πλαίσια μονοκρυσταλλικού και άμορφου πυρίτιου SANYO HIP210.

Phoenix Solar: Βέλτιστες λύσεις και τεχνολογία αιχμής για φ/β

μανία με λεπτομερή καταγραφή όλων των επιμέρους παραμέτρων λειτουργίας με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργία του Η Phoenix Solar ΕΠΕ ιδρύθηκε στην Ελλάδα τον Ιούνιο Φ/Β σταθμού. Σε περίπτωση οποιασδήποτε δυσλειτουρ2008, εκπροσωπώντας τη γερμανική Phoenix Solar AG γίας, η επέμβαση από εξειστη χώρα μας. δικευμένο προσωπικό για την επιδιόρθωση του συστήματος γίνεται άμεσα, εξαΗ Phoenix Solar δραστηριοποιείται σε 2 στο σχεδιασμό και εγκατάσταση μεγά- σφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό μεγιβασικούς τομείς: Αφενός στο σχεδια- λων Φ/Β μονάδων τεκμηριώνεται από στοποίηση της ετήσιας διαθεσιμότητας σμό, στην προμήθεια ηλεκτρομηχανο- τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των ενός Φ/Β σταθμού. λογικού εξοπλισμού και στην εγκατά- περίπου 140MW σε παγκόσμιο επίπε- Στις 10 Φεβρουαρίου 2009 η Phoenix σταση μεγάλων Φ/Β συστημάτων δια- δο έως τα μέσα του 2009. Solar ΕΠΕ πιστοποιήθηκε κατά ISO συνδεδεμένων στο ηλεκτρικό δίκτυο Αναπόσπαστο κομμάτι της φιλοσοφίας 9001:2008 από το γερμανικό οργανικαι αφετέρου στην εμπορεία Φ/Β σμό πιστοποίησης TUV Rheinland. Το πλαισίων και αντιστροφέων διαφόρων πεδίο εφαρμογής είναι: «Σχεδιασμός, κατασκευαστών και λοιπού εξοπλιΜελέτη, Προμήθεια, Εγκατάσταση, Λεισμού μιας Φ/Β εγκατάστασης. Τα πατουργία και Συντήρηση Φ/Β Σταθμών, ραπάνω επισημαίνονται σε παρουΔιασυνδεδεμένων στο Δίκτυο και Αυσίαση της εταιρείας και αναφέρεται: τόνομων καθώς και Εφοδιασμός, Εμ«Η εταιρεία εξειδικεύεται αποκλειστι- της Phoenix Solar είναι και η εξασφά- πορία και Προμήθεια Εξαρτημάτων και κά στη Φ/Β τεχνολογία και έχει βασική λιση υψηλού επιπέδου υπηρεσιών προς Συστημάτων Φ/Β Τεχνολογίας». προτεραιότητα να εφαρμόζει βέλτι- τον πελάτη μετά την εγκατάσταση ενός Εκτός από την Ελλάδα, η Phoenix Solar στες λύσεις και τεχνολογία αιχμής στις Φ/Β σταθμού, δηλαδή συστηματική AG διαθέτει ήδη θυγατρικές στην Ισπαεγκαταστάσεις που υλοποιεί, έτσι συντήρηση και λειτουργία και συνεχής νία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στη Σιγκαώστε να ελαχιστοποιηθεί το κόστος σε έλεγχος της απόδοσης του συστήμα- πούρη και στην Αυστραλία. Συνολικά, συνάρτηση με τη μεγιστοποίηση του τος. Το σύστημα διαγνωστικού ελέγχου στον Όμιλο Phoenix Solar Group απαπραγματικού χρόνου ζωής μιας Φ/Β κάθε διασυνδεδεμένου Φ/Β σταθμού σχολούνται περί τα 250 άτομα. μονάδας. Η εμπειρία της Phoenix Solar γίνεται σε κεντρικό επίπεδο στη Γερ[SID: 4302308] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

53 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΘΕΜΑ

ΗΛΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ

DESERTEC: Καθαρή και... ατελείωτη ενέργεια από τις ερήμους Αφρικής και Μέσης Ανατολής Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαίνοντα ρόλο ανοίγοντας προοπτικές για τον επιχειρηματικό κόσμο των ΑΠΕ. Το πρόγραμμα στηρίζεται από το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών.

πό τα τέλη του 2009 και στις αρχές του 2010 άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά το περιβόητο σχέδιο για την ενεργειακή τροφοδότηση της Ευρώπης με ρεύμα που θα παράγεται με βιώσιμο τρόπο (δηλ. χωρίς εκπομπές ρύπων) στις ερήμους της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Βάση του όλου εγχειρήματος αποτελεί το γεγονός ότι: μέσα σε έξι ώρες, οι έρημοι δέχονται περισσότερη ενέργεια από αυτή που καταναλώνει η ανθρωπότητα σε έναν χρόνο! Στηριζόμενοι σε αυτή την παραδοχή και δεδομένου ότι και τα πιο αυστηρά μέτρα ίσως αποδειχτούν ανεπαρκή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ένα ευρύ

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

54 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

δίκτυο επιστημόνων, οργανισμών και πολιτικών συντάσσονται στις επάλξεις μιας πραγματικής επανάστασης: της κατασκευής τεράστιων ηλιακών πάρκων στις ερήμους και μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας σε ολόκληρο τον πλανήτη! Από τις 30 Οκτωβρίου 2009 λοιπόν 12 εταιρείες - κολοσσοί υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας με σκοπό την παραγωγή ενέργειας στις αχανείς εκτάσεις της Σαχάρας και της ερήμου της Μέσης Ανατολής και την εν συνεχεία μεταφορά του ρεύματος στην ευρωπαϊκή αγορά. Η κοινοπραξία υπό την επωνυμία DESERTEC έχει θέσει ως τελικό σκοπό την κάλυψη του 15% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης έως το 2050. Oι δώδεκα ιδρυτικές

Η κοινοπραξία θα κατασκευάσει ένα γιγαντιαίο δίκτυο σταθμών παραγωγής ηλιακής ενέργειας στην Αφρική και την Αραβία, τους οποίους θα συνδέσει με την Ευρώπη. Οι σταθμοί αυτοί θα είναι ηλιοθερμικοί αντί για τους συμβατικούς σταθμούς ηλιακής ενέργειας, οι οποίοι χρησιμοποιούν φωτοβολταϊκά.

εταιρείες του έργου είναι οι εξής: ABB, Abengoa Solar, Cevital, Deutsche Bank, E.ON., HSH Nordbank, MAN Solar Millennium, Munich Re, M+W Zander, RWE, Schott Solar, Siemens. Σχετική πρωτοβουλία ανέλαβε η Munich Re, η μεγαλύτερη εταιρεία επανασφάλισης στον κόσμο, η οποία ανέλαβε να ενώσει τις υπόλοιπες εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων των Siemens, RWE, E.ON, Deutsche Bank) υπό τη στέγη της κοινοπραξίας Desertec. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, η εν λόγω κοινοπραξία θα κατασκευάσει ένα γιγαντιαίο δίκτυο σταθμών παραγωγής ηλιακής ενέργειας στην Αφρική και την Αραβία, τους οποίους θα συνδέσει με την Ευρώπη. Οι σταθμοί αυτοί θα είναι ηλιοθερμικοί αντί για τους συμβατικούς σταθμούς ηλιακής ενέργειας, οι οποίοι χρησιμοποιούν φωτοβολταϊκά. Τουτέστιν, αντί να μετατρέπουν άμεσα την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό, χρησιμοποιώντας την -ακριβή- φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αξιοποιούν πληθώρα φτηνών καθρεπτών, οι οποίοι κα-

τευθύνουν τις ακτίνες φωτός σε βραστήρες με νερό. Ο ατμός που παράγεται τροφοδοτεί τουρμπίνες, οι οποίες στη συνέχεια παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Από επενδυτικής πλευράς, το όλο σχέδιο θα δημιουργούσε πάρα πολλές ευκαιρίες και θα λειτουργούσε ευεργετικά για τον τομέα των εφευρέσεων/ καινοτομιών, κάτι που με τη σειρά του θα οδηγούσε σε μείωση του κόστους της, παραγόμενης ηλιακά, ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή τη στιγμή, ο φτηνότερος τρόπος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι αυτή με την καύση άνθρακα - ωστόσο, η ηλιοθερμική μέθοδος (εν αντιθέσει με αυτήν της χρήσης φωτοβολταϊκών) φαίνεται πλήρως ικανή να “εκθρονίσει” τον άνθρακα, ειδικά μετά από τη λήψη μέτρων από την Ε.Ε. με σκοπό τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων. Το όλο σχέδιο μετατροπής της Σαχάρας σε έναν τεράστιο σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού εκτιμάται ότι θα κοστίσει 400 δισεκατομμύρια ευρώ και θα διαρκέσει 40 χρόνια. Το τελικό

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

αποτέλεσμα θα είναι η κατασκευή αρκετών σταθμών για να ικανοποιήσουν το 15% των ενεργειακών απαιτήσεων της Ευρώπης μέχρι το 2050. Οι αρχικές μελέτες Σύμφωνα με τις μελέτες του ιδρύματος DESERTEC, το οποίο προωθεί την ιδέα της αξιοποίησης των ερήμων ως παραγωγικών μονάδων ενέργειας, η συλλογή μόνον του 0,3 % της ακτινοβολίας που πέφτει στις ερήμους της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής είναι αρκετή για να καλύψει το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης. Ακούγεται εντυπωσιακό, τα δε νούμερα είναι ενδεικτικά: η συνολική ενέργεια που λαμβάνει από τον ήλιο κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο ερήμου το χρόνο είναι κατά μέσο όρο 2,2 TWh, που αναλογεί με τη θερμική ενέργεια που εμπεριέχεται σε 300.000 τόνους σκληρού λιγνίτη ή σε 1,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου. Οι ειδικοί διατείνονται ότι έχουμε την τεχνολογία για να μετα- ®

55 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΘΕΜΑ

ΗΛΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ

Σύμφωνα με τις μελέτες του ιδρύματος DESERTEC, το οποίο προωθεί την ιδέα της αξιοποίησης των ερήμων ως παραγωγικών μονάδων ενέργειας, η συλλογή μόνον του 0,3 % της ακτινοβολίας που πέφτει στις ερήμους της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής είναι αρκετή για να καλύψει το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης.

® τρέψουμε το 15% της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει στις ερήμους σε ηλεκτρισμό και να παράγουμε μέχρι συνολικά 630.000 TWh το χρόνο, ενέργεια ικανή να καλύψει 40 φορές την παγκόσμια ενεργειακή κατανάλωση! Παράλληλα, η εξέλιξη στην τεχνολογία των καλωδίων μεταφοράς υψηλής τάσης εγγυάται χαμηλές απώλειες, της τάξης του 10-15%, κατά τη μεταφορά της ενέργειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το σχέδιο εγκατάστασης αυτών των ηλιακών πάρκων στις ερημικές εκτάσεις μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα 30 χρόνια. Πολλαπλά οφέλη από την έρημο Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η χαλιναγώγηση της ηλιακής ενέργειας στη Σαχάρα θα αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, επειδή το ηλιακό φως στην περιοχή αυτή του κόσμου είναι πιο έντονο. Τα φωτοβολταϊκά στοιχεία στη Βόρεια Αφρική μπορούν να παράγουν τριπλάσιο ηλεκτρισμό συγκριτικά με ανάλογης έκτασης πάρκα της Βόρειας Ευρώπης.

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

56 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του όλου εγχειρήματος θα δαπανηθεί για τη δημιουργία δικτύων ηλεκτρισμού που θα συνενώνουν τα κράτη της Μεσογείου, τα οποία επί του παρόντος δεν έχουν δυνατότητα μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος που θα παράγεται στα αφρικανικά φωτοβολταϊκά πάρκα. Ακόμα και αν είναι δυνατόν να κατασκευαστούν καλώδια υψηλής τάσης ανάμεσα στη Βόρεια Αφρική και την Ιταλία, ή χρησιμοποιηθεί το ήδη υπάρχον μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας, η υποδομή σε Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Τουρκία θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Στα μειονεκτήματα του εγχειρήματος Desertec κατατάσσονται το υψηλό κόστος της επένδυσης, αλλά και η πολιτική αστάθεια των χωρών της Βορείου Αφρικής και ειδικά της Μέσης Ανατολής. Ο ρόλος της Ελλάδας Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας μπορεί να παίξει σημαίνοντα ρόλο για ακόμη μια φορά στην ενεργειακή σκακιέρα, ανοίγοντας προοπτικές για τον επιχειρηματικό

Τα φωτοβολταϊκά στοιχεία στη Βόρεια Αφρική μπορούν να παράγουν τριπλάσιο ηλεκτρισμό συγκριτικά με ανάλογης έκτασης πάρκα της Βόρειας Ευρώπης. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του όλου εγχειρήματος θα δαπανηθεί για τη δημιουργία δικτύων ηλεκτρισμού που θα συνενώνουν τα κράτη της Μεσογείου.

κόσμο των ΑΠΕ. Το πρόγραμμα άλλωστε στηρίζεται από το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών, το οποίο διαβλέπει σε αυτό την αναβάθμιση της μεσογειακής κοινότητας στη νούμερο ένα πλουτοπαραγωγική δύναμη του πλανήτη. Τι απαιτείται; Μα, η πολιτική βούληση αλλά και η πίστη στην επιτυχία αυτού του σκοπού, μιας και για την εκπλήρωσή του χρειάζεται η ευρεία εφαρμογή των τεχνολογιών που ήδη υπάρχουν. Ο Νταγκ Παρ, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος της Greenpeace, δήλωσε πρόσφατα στον βρετανικό Τύπο πως θεωρεί πολύ θετική εξέλιξη τη δημοσιοποίηση των νέων προτάσεων. «Αν υποθέσουμε ότι το πρόγραμμα θα είναι οικονομικά βιώσιμο, ένα δίκτυο ανανεώσιμης ενέργειας μεγάλης κλίμακας είναι ακριβώς ότι χρειαζόμαστε τη δεδομένη στιγμή για να καταπολεμήσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να αντιμετωπίσουμε με τον αποτελεσματικότερο τρόπο τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών του πλανήτη».

Πέντε νέοι εταίροι Πέντε νέες εταιρείες από το Μαρόκο, την Τυνησία, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία θα συμμετάσχουν στην κοινοπραξία ηλιακής ενέργειας Desertec, το οποίο φιλοδοξεί να παράγει το 15% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρώπη μέχρι το 2050, όπως ανακοινώθηκε τον προηγούμενο μήνα (17/2) από τον επικεφαλής του, Πολ βαν Σαν (Paul van Son). Στόχος του Desertec, το οποίο ξεκίνησε πέρυσι από 12 γερμανικές ως επί το πλείστον εταιρείες, είναι η παροχή βιώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Μελέτη - επενδύσεις Οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλιακής ενέργειας στις ερήμους με τη χρήση καθρεφτών, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν μέχρι ένα τέταρτο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2050. Σ’ αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μελέτη που διεξήχθη από την περιβαλλοντική οργάνωση Greenpe-

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ace, τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Ηλιακής Θερμικής Ενέργειας και την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας. Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη αυτές οι τεράστιες επενδύσεις θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας ενώ θα έχουν αναμφίβολα και θετικά αποτελέσματα στη μάχη ενάντια της κλιματικής αλλαγής. Η «συγκεντρωμένη ηλιακή ενέργεια» θα μπορούσε να ικανοποιήσει μέχρι και 7% των αναγκών ενέργειας μέχρι το 2030 παγκοσμίως και ένα τέταρτο μέχρι το 2050. Αυτό είναι το πιο αισιόδοξο σενάριο. Προϋποθέτει, ωστόσο, ένα τεράστιο κύμα επενδύσεων, δηλαδή περίπου 21 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2015 και περαιτέρω ετήσιες επενδύσεις έως το 2050. Αυτό βέβαια συνεπάγεται τη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας. Με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλιακής ενέργειας θα είχαν την ικανότητα να παράγουν 1500 GW μέχρι το 2050.

57 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

[SID: 4288521]

ΑΠΕ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Τεράστιες οι δυνατότητες ανάπτυξης της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας Η φωτοβολταϊκή ηλιακή ενέργεια (Φ/Β) είναι μια πολυ-λειτουργική, βιώσιμη τεχνολογία, με τεράστιες δυνατότητες. Η ισχύς τυπικών φωτοβολταϊκών (Φ/Β) μονάδων κυμαίνεται από mW μέχρι δεκάδες MW και έχει τη δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε εφαρμογές αυτόνομες, όπου η πρόσβαση στο ηλεκτρικό δίκτυο δεν είναι δυνατή, αλλά και σε κατευθείαν σύνδεση και παροχή στο δίκτυο. Αρθρο του δρα ΣΤΑΘΗ ΤΣΕΛΕΠΗ, Τµήµα Φωτοβολταϊκών Συστηµάτων και ∆ιεσπαρµένης Παραγωγής, ∆ιεύθυνση ΑΠΕ, ΚΑΠΕ (e-mail: stselep@cres.gr)

ημαντική εξέλιξη θα παρουσιάσουν, τα επόμενα χρόνια, οι εφαρμογές ενσωμάτωσης των φωτοβολταϊκών σε κτήρια, όπου θα αποτελούν δομικό στοιχείο του κτηρίου, με ανάλογα οικονομικά, περιβαλλοντικά και ενεργειακά πλεονεκτήματα. Τα Φ/Β συστήματα μπορούν να συνδεθούν με το ηλεκτρικό δίκτυο σαν μικρά, μεσαία ή μεγάλα αποκεντρωμένα συστήματα παραγωγής και να συνεισφέρουν στη μείωση της αιχμής ζήτησης, λόγω σύμπτωσης το καλοκαίρι με τη μεσημεριανή αιχμή. Παράλληλα με την επιτόπια κατανάλωση μειώνονται οι απώλειες, λόγω του ότι δεν υπάρχει ανάγκη μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τους κεντρικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία Φ/Β έχει θέσει στόχο για το 2020 τη διείσδυση των Φ/Β συστημάτων στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης κατά 12%. Αυτό για το σύνολο της Ευρώπης αντιστοιχεί σε εγκατεστημένη ισχύ περίπου 390 GWp

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

58 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Φ/Β μέχρι το 2020. Κατ’ αντιστοιχία, αυτός ο στόχος σημαίνει συνολική εγκατεστημένη ισχύ περίπου 6 GWp στην Ελλάδα το 2020. Ελλάδα - εγκατεστημένη ισχύς Αν και τα τελευταία 2 χρόνια είχαμε σημαντική αύξηση των εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, όπως φαίνεται και από τα διαγράμματα της ελληνικής (διάγραμμα 1) και της παγκόσμιας αγοράς (διάγραμμα 2), η ελληνική αγορά Φ/Β βρίσκεται στην αρχική φάση της ανάπτυξής της και ένα μέσο επίπεδο νέων εγκαταστάσεων πάνω από 300 MWp/έτος για τα επόμενα 10 χρόνια θα ήταν επιθυμητό, εφικτό και απαραίτητο για να επιτευχθεί μέρος των εθνικών στόχων για τις ΑΠΕ και η οικονομική ανάταξη της χώρας. Η τιμή των φωτοβολταϊκών συστημάτων είναι αρκετά χαμηλή, ώστε εδώ και χρόνια να αποτελούν την οικονομικότερη λύση για την ηλεκτροδότηση αυτόνομων συστημάτων, μακριά από το ηλεκτρικό δίκτυο, εφαρμογές χαμηλής κατανάλωσης σε καταναλωτικά προϊόντα (αριθμομηχανές κ.λπ.). Η σημαντική πτώση των τιμών, όμως, ήρθε με την προώθηση των εφαρμογών μέσω προγραμμάτων με ειδική τιμή για την πώληση της ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο και την επένδυση της βιομηχανίας σε μονάδες παραγωγής φωτοβολταϊκών σε μεγάλη κλίμακα, λόγω των προγραμμάτων προώθησης. Ανάλογα με το ηλιακό δυναμικό κάθε χώρας, το κόστος πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές και τη μειούμενη τιμή αγοράς των Φ/Β συστημάτων, το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς να υπολογίζονται οι επιδοτήσεις, μειώνεται και, ήδη, συγκεκριμένα για τη Νότια Ιταλία, το κόστος παραγωγής ηλε- ®

6.000

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

59 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΑΠΕ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο δεν θα είναι απαραίτητα, καθώς, δεδομένης της αύξησης της τιμής παραγωγής από συμβατικά καύσιμα και της ενσωμάτωσης του κόστους των περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων, η τιμή παραγωγής από φωτοβολταϊκά θα είναι χαμηλότερη. Το κόστος παραγωγής έχει, τα τελευταία χρόνια, μειωθεί σημαντικά και η απόδοση έχει βελτιωθεί, φθάνοντας σε απόδοση μεγαλύτερη από 24%, σε εργαστηριακό επίπεδο για τα πλέον προηγμένα στοιχεία κρυσταλλικού πυριτίου (c-Si), ενώ τα εμπορικά Φ/Β c-Si έχουν απόδοση που κυμαίνεται από 12 έως 20%. Για πάνω από 30 χρόνια, η βιομηχανία φωτοβολταϊκών έχει αποδείξει την ικανότητά της να επιτύχει μείωση των τιμών, όπως φαίνεται από το διάγραμμα 3, το οποίο δείχνει ότι η τιμή του Φ/Β πλαισίου έχει μειωθεί κατά 22% για κάθε διπλασιασμό της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Αυτή η μείωση του κόστους παραγωγής και των τιμών πώλησης είναι το αποτέλεσμα της εκτεταμένης έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και η συνεχής υποστήριξη για την ανάπτυξη της αγοράς Φ/Β, ώστε να εξασφαλίζεται η απαιτούμενη εμπειρία και οι οικονομίες κλίμακας.

100

® κτρισμού από Φ/Β είναι περίπου ίσο με αυτό που πληρώνουν οι καταναλωτές. Με τη συνεχιζόμενη μείωση των τιμών των Φ/Β, η σχέση αυτή θα γίνεται θετική για τα Φ/Β για ολοένα και περισσότερες χώρες. Υστερα από 5 με 10 χρόνια, τα προγράμματα προώθησης με ειδική τιμή για την πώληση της Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

60 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Κόστος παραγωγής Παρ’ όλο που το κόστος και οι τιμές των Φ/Β πλαισίων και του συνολικού συστήματος αποτελούν σημαντικούς δείκτες της εξέλιξης της τεχνολογίας, η πιο σημαντική παράμετρος και αυτή που χρησιμεύει για να συγκριθεί η Φ/Β ηλεκτρική ενέργεια με άλλες πηγές ενέργειας είναι το κόστος ανά παραγόμενη κιλοβατώρα. Καθώς τα Φ/Β συστήματα έχουν πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής (> 25 έτη) ως εκ τούτου το σταθμισμένο κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (LCoE) είναι το «κλειδί» για την κατανόηση του πραγματικού κόστους παραγωγής. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και μια τυπική τιμή λειτουργικής απόδοσης του Φ/Β συστήματος (Performance Ra-

tio) 80%, το διάγραμμα 4 δείχνει ότι το τρέχον κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς επιδοτήσεις από Φ/Β κυμαίνεται από 0,22 ευρώ/kWh στη Βόρεια Ευρώπη μέχρι 0,12 ευρώ/kWh στη Νότια Ευρώπη. Οι τιμές αυτές θα μειωθούν σημαντικά κατά τα επόμενα έτη, με αναμενόμενο κόστος παραγωγής της τάξης του 0,09 - 0,07 ευρώ/kWh για τη χώρα μας μέχρι το 2020 για τα μεγάλα σταθερά Φ/Β συστήματα εδάφους. Το κόστος παραγωγής των μικρότερων Φ/Β συστημάτων αναμένεται να είναι μερικά λεπτά του ευρώ υψηλότερο, αλλά, αν ληφθούν υπόψη και τα πλεονεκτήματα της διεσπαρμένης παραγωγής, τότε δεν θα υπάρχουν διαφορές. Η επιστημονική και εμπορική ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών ξεκίνησε πριν από δεκαετίες, με πρώτη εφαρμογή την ηλεκτροδότηση γήινων δορυφόρων, τη δεκαετία του 1950. Την τελευταία δεκαετία, ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς ήταν εντυπωσιακός και έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση του κόστους. Σήμερα, πολλά είδη Φ/Β τεχνολογιών είναι διαθέσιμα στο εμπόριο, σε μορφή επίπεδων πλαισίων, εύκαμπτων ή και συστήματα συγκέντρωσης της ηλιακής ακτινοβολίας (μονο-κρυσταλλικο πυρίτιο, πολυ-κρυσταλλικο, συγκεντρωτικά φωτοβολταϊκά (γενεά #1), Αμορφο Πυρίτιο, Τελλουριούχο Κάδιο, CIS/CIGS (γενεά #2). Νέες τεχνολογίες βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης (φωτο-ηλεκτροχημικά ηλιακά στοιχεία [dye sensitized solar cell], οργανικές ενώσεις φωτοβολταϊκών, Φ/Β διατάξεις πολλαπλών διεπαφών κ.λπ. (γενεά #3). (διάγραμμα 5) Τεχνολογίες - παραγωγή Η εξέλιξη της απόδοσης των διαφόρων τεχνολογιών φωτοβολταϊκών στοιχείων, τα τελευταία 20 χρόνια, είναι προοδευτική, χωρίς μεγάλα άλματα. Οι αποδόσεις που έχουν επιτευχθεί σε εργαστηριακό επίπεδο ενισχύουν την εμπιστοσύνη μας, ότι και τα εμπορικά Φ/Β πλαίσια, εξελικτικά, θα συγκλίνουν με τις κορυφαίες αποδόσεις, ενώ

νέες τεχνολογίες Φ/Β εισέρχονται στο στίβο των Φ/Β. Οι τρέχουσες εμπορικές τεχνολογίες ηλιακών φωτοβολταϊκών έχουν εδραιωθεί και προσφέρουν αξιόπιστα προϊόντα, με επαρκή αποτελεσματικότητα και παραγωγή ενέργειας για τουλάχιστον 25 χρόνια.

«Η ευρωπαϊκή βιομηχανία Φ/Β έχει θέσει στόχο για το 2020 τη διείσδυση των Φ/Β συστημάτων στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης κατά 12%. Ατό για

Υψηλοί ρυθμοί Από το 2003, η συνολική παραγωγή φωτοβολταϊκών αυξήθηκε πάνω από 10 φορές, με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ 40% και 80%, ενώ οι τεχνολογίες λεπτών υμενίων (Thin Film), ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα παραγωγής, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 90% ετησίως. Το 2008, οι αποστολές Φ/Β λεπτών υμενίων προς το πρώτο σημείο πώλησης αυξήθηκαν σε 750 MWp ή κατά 14%. Ο υψηλός ρυθμός αύξησης της παραγωγής Φ/Β λεπτών υμενίων και η αύξηση του μεριδίου της συνολικής παραγωγής δείχνουν ότι η τεχνολογία κερδίζει μεγαλύτερη αποδοχή στις αγορές. Οι τρέχουσες ανταγωνιστικές τεχνολογίες λεπτών υμενίων είναι το άμορφο/micromorph Πυρίτιο, το CdTe (Τελλουριούχο Κάδμιο) και το® ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

61 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

το σύνολο της Ευρώπης αντιστοιχεί σε εγκατεστημένη ισχύ περίπου 390 GWp Φ/Β μέχρι το 2020. Κατ’ αντιστοιχία αυτός ο στόχος σημαίνει συνολική εγκατεστημένη ισχύ περίπου 6 GWp στην Ελλάδα το 2020.»

ΑΠΕ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

νου τοποθέτηση με υπολογίσιμη απόδοση των επενδύσεων. Ωστόσο, η τελευταία έλλειψη (2005-2008) σε πρώτη ύλη καθαρού πυριτίου και η είσοδος στην αγορά Φ/Β επιχειρήσεων που προσφέρουν γραμμές παραγωγής λεπτών υμενίων με το κλειδί στο χέρι, οδήγησε σε μια μαζική επέκταση των επενδύσεων σε παραγωγική δυναμικότητα αυτών. Παρά την αποκλιμάκωση των σχεδίων επέκτασης από ορισμένες εταιρείες, ο αριθμός των νεοεισερχομένων και των σχεδιαζόμενων δυνατοτήτων παραγωγής Φ/Β, οδηγεί σε αύξηση του συνολικού παραγωγικού δυναμικού. Εάν όλες οι ανακοινώσεις για παραγωγή Φ/Β λεπτών υμενίων υλοποιηθούν, τότε περισσότερα από 11 GW παραγωγικής ικανότητας θα έχουν εγκατασταθεί μέχρι το τέλος του 2010.

«Το κόστος παραγωγής έχει, τα τελευταία χρόνια, μειωθεί σημαντικά και η απόδοση έχει βελτιωθεί, φθάνοντας σε απόδοση μεγαλύτερη από 24%, σε εργαστηριακό επίπεδο για τα πλέον προηγμένα στοιχεία κρυσταλλικού πυριτίου.»

® Cu(In, Ga)(S, Se)2 (CIS, CIGS). Επιπλέον, σημειώνουμε ότι όλο και περισσότεροι κατασκευαστές φωτοβολταϊκών προσθέτουν στο χαρτοφυλάκιό τους παραγωγή Φ/Β λεπτών υμενίων. Ο αναμφισβήτητος ηγέτης στην αγορά λεπτών υμενίων είναι η εταιρεία «First Solar», η οποία διαθέτει ετήσια παραγωγική δυναμικότητα άνω του 1 GWp. Αν και η επέκταση της παραγωγικής δυναμικότητας ενός αριθμού εταιρειών έχει επιβραδυνθεί, το μερίδιο αγοράς της τεχνολογίας Φ/Β λεπτού υμενίου ίσως ξεπεράσει το 20%, καθώς μια σειρά κατασκευαστών έχει στόχο την αύξηση της ετήσιας παραγωγικής ικανότητας ανταγωνιστικά. Περίπου το 85% της τρέχουσας παραγωγής Φ/Β βασίζεται στην τεχνολογία δισκίων (wafer) κρυσταλλικού πυριτίου. Μέχρι τώρα, το κύριο πλεονέκτημα της τεχνολογίας αυτής ήταν ότι πλήρεις γραμμές παραγωγής μπορούσαν να αγοράζονται και να εγκαθίστανται και να είναι έτοιμες να παράγουν σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό το προβλέψιμο σενάριο έναρξης παραγωγής αποτελεί μια χαμηλού κινδύΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

62 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Εξελίξεις στην τεχνολογία Οι ακόλουθες εξελίξεις παρατηρούνται στην τεχνολογία Φ/Β: • Οι παραγωγοί καθαρού πυριτίου βρίσκονται στη διαδικασία της αύξησης της ικανότητας παραγωγής, η οποία θα μειώσει την πίεση όσον αφορά στην πλευρά της προσφοράς εντός των προσεχών ετών. Ωστόσο, ένας αριθμός των έργων επέκτασης παραγωγικής ικανότητας έχει καθυστερήσει, λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών και της τρέχουσας κατάστασης του ανταγωνισμού της αγοράς. • Εταιρείες Φ/Β κρυσταλλικού πυριτίου επιταχύνουν τη μετάβαση σε λεπτότερα δισκία (wafer) πυριτίου με υψηλότερη απόδοση των ηλιακών στοιχείων, ώστε να κάνουν οικονομία στη χρήση καθαρού πυριτίου ανά Wp των κατασκευαζόμενων Φ/Β στοιχείων. • Σημαντικές επεκτάσεις στην ικανότητα παραγωγής Φ/Β λεπτών υμενίων των υφιστάμενων κατασκευαστών είναι σε εξέλιξη και ένας μεγάλος αριθμός νέων κατασκευαστών προσπαθεί να εισέλθουν στην αγορά για να εξυπηρετήσει την αυξανόμενη ζήτηση για Φ/Β πλαίσια.

Η εκτιμώμενη ικανότητα παραγωγής καθαρού πυριτίου διαθέσιμη για τη βιομηχανία Φ/Β πυριτίου, το 2010, κυμαίνεται μεταξύ 100.000 και 245.000 μετρικών τόνων. Η πιθανή παραγωγή Φ/Β στοιχείων θα εξαρτηθεί επιπλέον από τη χρήση πυριτίου ανά Wp των Φ/Β στοιχείων. Η κατανάλωση καθαρού πυριτίου θα μπορούσε να μειωθεί από το σημερινό 10 gr/Wp σε 8 gr/Wp, αλλά αυτό δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί από όλους τους κατασκευαστές. Παρόμοια με άλλους τεχνολογικούς τομείς, νέα προϊόντα θα εισέλθουν στην αγορά, επιτρέποντας περαιτέρω μείωση του κόστους. Για παράδειγμα, τα συγκεντρωτικά φωτοβολταϊκά συστήματα (Concentrated PV - CPV) είναι ένας αναδυόμενος τομέας της αγοράς Φ/Β, με περίπου 17 MWp συνολική εγκατεστημένη ισχύ ως τα τέλη του 2008. Επιπλέον, τα φωτοηλεκτροχημικά (ΦΗΧ) στοιχεία (Dye Sensitized Solar Cells: DSSC) και τα οργανικά Φ/Β ετοιμάζονται επίσης να εισέλθουν στην αγορά. Η ανάπτυξη αυτών των

«Από το 2003, η συνολική

τεχνολογιών επιταχύνεται από τη θετική πορεία της αγοράς Φ/Β στο σύνολό της. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι δεν εισέρχονται μόνο νέοι παίκτες στην παραγωγή Φ/Β λεπτών υμενίων, αλλά ακόμη και καταξιωμένοι παραγωγοί φωτοβολταϊκών κρυσταλλικού πυριτίου.

παραγωγή φωτοβολταϊκών αυξήθηκε πάνω από 10 φορές, με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ 40% και 80%, ενώ οι

Κόστος και απόδοση Στον πίνακα 6, που συντάχθηκε από την Ευρωπαϊκή τεχνολογική πλατφόρμα φωτοβολταϊκών (www.eupvplatform.org) [1], με ιστορικά στοιχεία αλλά και τις εκτιμήσεις και δυνατότητας μείωσης του κόστους των Φ/Β συστημάτων για τα επόμενα χρόνια, παρατηρούμε τη χρονική εξέλιξη του κόστους των Φ/Β συστημάτων, τη βελτίωση στην απόδοσή τους, το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και το χρόνο ενεργειακής αποπληρωμής των συστημάτων (δηλαδή το χρόνο που πρέπει να λειτουργήσει το σύστημα για να παράξει την ενέργεια που καταναλώθηκε κατά την κατασκευή του).

τεχνολογίες λεπτών υμενίων (Thin Film), ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα παραγωγής, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 90% ετησίως.»

[SID: 4263032]

6. Τρέχουσα κατάσταση και στόχοι για την Φωτοβολταϊκή τεχνολογία* Ετος Τυπική τιμή εγκατεστημένου συστήματος (Ευρώ/Wp) ** Τυπικό κόστος παραγωγής με 1300 kWh/kWp·έτος (Ευρώ/kWh) *** Απόδοση εμπορικού επίπεδου πλαισίου Απόδοση εμπορικού συγκεντρωτικού πλαισίου Χρόνος ενεργειακής αποπληρωμής του συστήματος στις 1300 kWh/kWp·έτος (χρόνια)

1980

1995

2009

2020

2030

Μακροχρόνια δυνατότητα

> 30

3 - 4.5**

1.5 -2.3

0.5

>2 μέχρι 8%

0.7 Μέχρι 12%

0.20 - 0.30 μέχρι 20%

0.10 - 0.15 μέχρι 23%

< 0.07 μέχρι 25%

0.03 μέχρι 40%

(~10%)

Μέχρι 20%

μέχρι 30%

μέχρι 35%

μέχρι 40%

μέχρι 60%

> 10

0.5

0.25

* Τιμές σε ευρώ με αξία 2009 ** Οταν δίνεται περιοχή τιμών, οι χαμηλές τιμές αφορούν μεγάλα συστήματα σε ελεύθερα γήπεδα, ενώ το πάνω όριο αφορά μικρά συστήματα σε κτήρια. *** Υπολογισμός με απόσβεση σε 25 χρόνια, 6% επιτόκιο κεφαλαίου, 1% επί της επένδυσης για το ετήσιο κόστος λειτουργίας, συντήρησης και ασφάλισης [2] Αναφορές [1] “An Implementation Plan for the Strategic Research Agenda of the European Photovoltaic Technology Platform”, European Photovoltaic Technology Platform, August 2009, http://www.eupvplatform.org/. [2] [ΝPVTP], A calculation model for feed-in tariffs developed by EU PV TP, downloadable at http://www.eupvplatform.org/home.html#c1193

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

63 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΘΕΜΑ

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

«Συμμαχία» υπερδυνάμεων για παραγωγή ηλιακών πάνελ Aπό τις αρχές του χρόνου, η Enel Green Power, η Sharp και η STMicroelectronics, υπέγραψαν συμφωνία, με σκοπό την κατασκευή μονάδας παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ λεπτών υμενίων τεχνολογίας τριπλού συνδέσμου στην Ιταλία. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ Enel Green Power και η Sharp υπέγραψαν συμφωνία για την από κοινού κατασκευή ηλιακών πάρκων. Η εν λόγω συμφωνία για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών πάνελ αποτελεί συνέχεια του Μνημονίου Συμφωνίας που υπογράφηκε το Μάιο του 2008 από την Enel Green Power και τη Sharp. Η STMicroelectronics εντάχθηκε παράλληλα σε αυτή τη «συμμαχία». Άλλωστε, η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί την πρώτη φορά που τρεις παγκόσμιες υπερδυνάμεις στον τομέα της τεχνολογίας και της βιομηχανίας έχουν συνενωθεί σε μια ισότιμη εταιρική σχέση για να καταθέσουν την προστιθέμενη αξία τους στη βιομηχανία της ηλιακής ενέργειας. Η

συμφωνία αυτή ενώνει: την Enel Green Power με την ανάπτυξή της στη διεθνή αγορά και την τεχνογνωσία της αναφορικά με τη διαχείριση του έργου, τη Sharp με την αποκλειστική τεχνολογία της στον τομέα των λεπτών υμενίων τριπλού συνδέσμου, που θα τεθεί σε εφαρμογή στη μητρική μονάδα στο Sakai της Ιαπωνίας από την άνοιξη του 2010, και τη STMicroelectronics με τις κατασκευαστικές δυνατότητες, ικανότητες και υποδομές της σε τομείς προηγμένης τεχνολογίας, όπως είναι ο τομέας της μικροηλεκτρονικής. Επένδυση 320 εκατ. ευρώ Η μονάδα παραγωγής φ/β, η οποία βρίσκεται στις υφιστάμενες εργοστασιαΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

64 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

κές εγκαταστάσεις M6 της STMicroelectronics στην Κατάνη, αναμένεται να φτάσει αρχικά στη δυναμικότητα των 160 MW ετησίως. Στόχος είναι η παραγωγική ικανότητα της μονάδας να αυξηθεί βαθμιαία τα επόμενα χρόνια στα 480 ΜW ετησίως, ενώ ήδη από την έναρξή της θα αποτελεί τη σημαντικότερη μεμονωμένη μονάδα παραγωγής ηλιακών πάνελ στην Ιταλία. Η κατασκευή των φωτοβολταϊκών πάνελ στη μονάδα της Κατάνης αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2011. Το έργο των 160 MW θα απαιτήσει συνολική επένδυση της τάξης των 320 εκατ. ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από ένα συνδυασμό μετοχικού κεφαλαίου, κρατικών επιχορηγήσεων και χρηματοδότη-

Sharp: Εργοστάσιο στη Σακάι Αυτή την περίοδο αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία της και μια άλλη μεγάλη επένδυση της Sharp. Το νέο εργοστάσιο της Sharp στην Ιαπωνία στην πόλη Σακάι, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε πέντε μήνες πριν από το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Πρόκειται για μία επένδυση της Sharp -που αγγίζει συνολικά τα 20 δισ. ευρώ- σε ένα εργοστάσιο που θα έχει τη δυνατότητα παραγωγής είτε τηλεοράσεων είτε φωτοβολταϊκών, ανάλογα με τη ζήτηση! Το εργοστάσιο του Σακάι θα ισχυροποιήσει περαιτέρω το μερίδιο της Sharp στην παγκόσμια αγορά φ/β, το οποίο αυτή τη στιγμή ανέρχεται στο 20%. Η συνολική δυνατότητα παραγωγής φωτοβολταϊκών της Sharp σήμερα (1 εργοστάσιο στις ΗΠΑ, 1 στη Μ. Βρετανία και 3 στην Ιαπωνία) φτάνει τα 710 MW ετησίως.

σης έργων χωρίς πόρους από τους μετόχους της κοινοπραξίας πέρα από το αναλογούν μερίδιό τους στην κοινοπραξία. Κάθε εταίρος θα εισφέρει το ένα τρίτο του μετοχικού κεφαλαίου -μια αναμενόμενη συνεισφορά έως 70 εκατ. ευρώ έκαστος, σε μετρητά ή σε είδος- και θα διατηρεί το ένα τρίτο των μετοχών της νέας κοινοπρακτικής εταιρείας. Αθροιστική ισχύς 500 MW Η παραγωγή του εργοστασίου θα χρησιμοποιηθεί για να εξυπηρετήσει τις πλέον ελκυστικές αγορές της ηλιακής ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή των χωρών της Μεσογείου Θάλασσας (Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική). Στη συγκεκριμένη περιοχή, η Enel Green Power και η Sharp διαθέτουν ήδη σημαντικά δίκτυα πωλήσεων, καθώς και πλάνο για την από κοινού ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων. Η Enel.si, η εταιρεία της Enel Green Power που εξειδικεύεται στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στην αγορά της λιανικής, θα συμμετάσχει επίσης στις ενέργειες μάρκετινγκ, διοχετεύοντας τα πάνελ στην αγορά άμεσα, αλλά και μέσω του δικτύου franchise που διαθέτει με πάνω από 500 εξειδικευμένους συνεργάτες

εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στην Ιταλία. Η Enel Green Power και η Sharp υπέγραψαν συμπληρωματική συμφωνία, με στόχο τη δημιουργία μιας κοινοπραξίας επί ίσοις όροις για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων. Ο στόχος είναι η εγκατάσταση αθροιστικής ισχύος της τάξης των 500 MW μέχρι το τέλος του 2016, κάνοντας χρήση των φωτοβολταϊκών πάνελ που κατασκευάζονται στο εργοστάσιο της Κατάνης. Πάντως, η αποτελεσματικότητα των συμφωνιών, που έχουν υπογραφεί από τα μέρη, εξαρτάται από τις αδειοδοτήσεις που θα δοθούν από τις αρμόδιες αρχές. Τα φωτοβολταϊκά πάνελ λεπτών υμενίων τεχνολογίας τριπλού συνδέσμου είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για τα φωτοβολταϊκά παραγωγής ενέργειας μεσαίας και μεγάλης κλίμακας. Σε σύγκριση με τα συνήθη φωτοβολταϊκά πάνελ πυριτίου, τα φωτοβολταϊκά στοιχεία λεπτών υμενίων τεχνολογίας τριπλού συνδέσμου μπορούν να διατηρήσουν πολύ υψηλά επίπεδα απόδοσης της ενεργειακής μετατροπής, ακόμα και σε πολύ ζεστά κλίματα. Χάρη στη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πυρίτιο, αυτά τα στοιχεία είναι επίσης λιγότερο εκτεθειμένα στις ασταθείς τιμές πώλησης ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

65 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

του πυριτίου. Η Κατάνη αποτελεί ιδανική τοποθεσία, δεδομένου ότι εκμεταλλεύεται πλήρως την υπάρχουσα εργοστασιακή μονάδα ημιαγωγών και τις σχετικές εγκαταστάσεις καθώς και το ανθρώπινο δυναμικό που είναι εξειδικευμένο σε κατασκευές που βασίζονται στο πυρίτιο. Επιπλέον, η Κατάνη φιλοξενεί το Conphoebus, το ερευνητικό κέντρο της Enel, που είναι πλήρως προσανατολισμένο στις ανανεώσιμες πηγές και ειδικότερα στην ηλιακή ενέργεια, καθώς και στην εξοικονόμηση της ενέργειας. Η Σικελία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες περιοχές της Μεσογείου για την ανάπτυξη φ/β πάρκων, ενώ παρέχει μια μοναδική θέση για τη διείσδυση στις γειτονικές αγορές. [SID: 4262872]

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Δέλτα Τεχνική: Αξιοπιστία - εμπειρία για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα «Η ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ είναι μία εταιρεία με παρουσία 30 χρόνων και εξαιρετική φήμη στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά. Η διαχρονική αξιοπιστία και ισχύς της συνθέτουν ένα ανεκτίμητο πλεονέκτημα για όσους επενδύουν σε Φ/Β πάρκα, δίνοντάς τους τη σιγουριά ότι η διαχείριση των έργων τους θα γίνει με τη μεγαλύτερη δυνατή υπευθυνότητα». Εγκατάσταση στο Ναύπλιο, 200 KW.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε κείμενο παρουσίασης των δραστηριοτήτων της εταιρείας. Αναλυτικά: «Η εταιρεία αναλαμβάνει την ευθύνη ολόκληρης της υλοποίησης Φ/Β πάρκων, σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας, παραδίνοντάς τα “με το κλειδί στο χέρι” (turn-key basis).

Φωτοβολταϊκά στην Καβάλα, 100 KW.

Μελέτη - σχεδιασμός Εκπονεί όλες τις απαραίτητες μελέτες και τη σχεδίαση, βοηθά στις αδειοδοτικές διαδικασίες, συνεργάζεται με τράπεζες δανειοδότησης, επιβλέπει, συντονίζει την κατασκευή, θέτει το έργο σε λειτουργία, συμβουλεύει για την ασφάλιση του έναντι κινδύνων, δίνει εγγυήσεις για την καλή λειτουργία του, αναλαμβάνει την παρακολούθηση και συντήρησή του. Κόστος - αντοχή Σαν ισχυρή εταιρεία, είναι αποφασισμένη να προσφέρει άψογη κατασκευή για αντοχή στο χρόνο, ανταγωνιστικά κοστολόγια αλλά και γενικά στήριξη στους πελάτες της με όποιο τρόπο τη χρειαστούν. Χάρη στην αξιοπιστία της, συνεργάζεται με τους μεγαλύτερους κατασκευαστές υλικού (Φ/Β πάνελς, inverters, κ.λπ.) στον κόσμο, δίνοντας έμφαση Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

66 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

σε ποιοτικούς γερμανικούς οίκους. Όσα φωτοβολταϊκά πάρκα έχουν ήδη ολοκληρωθεί από τη ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ απέσπασαν εξαιρετικά σχόλια για την ποιότητα κατασκευής τους και την άψογη λειτουργία τους. Ανάμεσά τους, εγκαταστάσεις ισχύος 100kW στην Καβάλα, στο Ναύπλιο, στη Ναύπακτο. Η εταιρεία έχει σημαντική εμπειρία στην εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων και σε κτήρια, σε οροφές βιομηχανικών ή εμπορικών κτηρίων όπως στην Αθήνα και στην Αίγινα, αλλά και σε προσόψεις όπως στην περίπτωση μοντέρνου επαγγελματικού κτηρίου στα Ιωάννινα (ημι-διαφανή φωτοβολταϊκά τζάμια). Πιστοποίηση H εταιρεία είναι πιστοποιημένη για την εμπορία, εγκατάσταση και τεχνική υποστήριξη φωτοβολταϊκών συστημάτων σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο διασφάλισης ποιότητας ISO 9001:2000. Η τεχνογνωσία που κατέχει η εταιρεία, μαζί με τα “μικρά μυστικά” αλλά και την εμπειρία της από τα έργα που έχει ήδη φέρει εις πέρας είναι καθοριστικοί παράγοντες που κάνουν τη ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ να ξεχωρίζει». [SID: 4015199]

Τα ειδικά φωτοβολταϊκά υαλοπετάσματα εγκατεστημένα από τη Δέλτα Τεχνική στο σύγχρονο επαγγελματικό κτήριο στα Ιωάννινα (δεξιά). Επάνω: Τοποθέτηση συμβατικών φωτοβολταϊκών πλαισίων στο δώμα του επαγγελματικού κτηρίου στα Ιωάννινα από τη Δέλτα Τεχνική.

Υαλοπίνακες - κυψέλες - Μία πρωτοποριακή εφαρμογή

ρίου να μη μείνει ενεργειακά αναξιοποίητη, στο δώμα / ταράτσα του ιδίου κτηρίου έχουν τοποθετηθεί επιπλέον συμβατικά πολυκρυσταλλικά φωτοβολταϊκά πάΜία ακόμα εφαρμογή ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών νελ επάνω σε ειδικές βάσεις σε κτηριακή κατασκευή στα Ιωάννινα έθεσε σε πλήρη αλουμινίου τα οποία συμλειτουργία η Δέλτα Τεχνική στις αρχές Φεβρουαρίου. πληρώνουν την ενεργειακή παραγωγή των τζαμιών. Οι καινοτομίες του όμως δεν «Τα τζάμια του κτηρίου Οπως αναφέρεται από την εταιρεία, σταματούν εκεί καθώς η εγκατάσταση πρόκειται για μία πρωτοποριακή για τη περιλαμβάνει ένα εξελιγμένο ηλεκτροαξιοποιούν την ηλιακή χώρα μας εφαρμογή σε ένα σύγχρονο λογικό σύστημα αυτοματισμών που είακτινοβολία και εμπορικό κτήριο, στο οποίο η Δέλτα ναι σε θέση: να τροφοδοτεί με ρεύμα Τεχνική έχει εγκαταστήσει ειδικά ημι- την καθημερινή ιδιοκατανάλωση του τη μετατρέπουν διαφανή τζάμια με ενσωματωμένες κτηρίου, να την υποστηρίζει σε περίπτωση διακοπής ρεύματος (backup) και σε “πράσινο” ηλεκτρικό φωτοβολταϊκές κυψέλες. «Στην εφαρμογή αυτών, τα τζάμια του μόνο εάν δεν επαρκεί ο ήλιος να πραγρεύμα, το οποίο κτηρίου αξιοποιούν την ηλιακή ακτι- ματοποιεί αδιάλειπτη μεταγωγή στην με τη σειρά του νοβολία και τη μετατρέπουν σε “πρά- κανονική κατανάλωση από ΔΕΗ. θα πωλείται με ιδιαίτερα σινο” ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο με τη Η Δέλτα Τεχνική αναλαμβάνει ολόκληρη σειρά του θα πωλείται με ιδιαίτερα την ευθύνη υλοποίησης παρόμοιων εξεισυμφέρουσα τιμή συμφέρουσα τιμή στο τοπικό δίκτυο δικευμένων εφαρμογών των φωτοβολστο τοπικό δίκτυο της ΔΕΗ. Τα ειδικά υαλοπετάσματα “οι- ταϊκών σε κτήρια, από την αρχική μελέκολογικής ηλεκτροπαραγωγής” έχουν τη σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό της ΔΕΗ.» τοποθετηθεί στη νότια όψη του κτηρί- γραφείο ή τον ιδιοκτήτη, έως την πλήρη ου» επισημαίνεται σε σχετική παρου- κατασκευή, τη θέση σε λειτουργία και βέβαια τη συντήρησή τους». σίαση και σημειώνεται: «Με σκοπό καμία επιφάνεια του κτη[SID: 4297523] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

67 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

Gazprom: Στόχος ο διπλασιασμός των εξαγωγών φυσικού αερίου Η ρωσική εταιρεία παραγωγής φυσικού αερίου Gazprom ελέγχει το ένα πέμπτο των παγκόσμιων αποθεμάτων σε φυσικό αέριο, ενώ μάλιστα έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή της. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

ο σχέδιο προμηθειών φυσικού αερίου του ρωσικού ομίλου για την περίοδο 2010 - 2012 λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες της χρηματοοικονομικής ύφεσης και βασίζεται στο μετριοπαθές σενάριο αποκατάστασης της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ο όγκος των προμηθειών φυσικού αερίου, το 2009, ήταν της τάξης των 140,2 δισ. κβ.μ. Οσον αφορά στα «καθαρά» οικονομικά στοιχεία, τα κέρδη του ρωσικού κολοσσού υποχώρησαν περισσότερο από 30% στο πρώτο 9μηνο του 2009, καθώς οι πωλήσεις της υποχώρησαν κατά 7%, ενώ παράλληλα τα λειτουργικά της κόστη αυξήθηκαν κατά 16%. Η αγορά της Ρωσίας Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι τα καθαρά της κέρδη για την εν λόγω περίοδο ανήλθαν στα 479,3 δισ. ρούβλια (15,8 δισ. δολάρια), σε σύγκριση με τα 751,6 Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

68 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

δισ. ρούβλια που ήταν την αντίστοιχη περίοδο του 2008. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, η διοίκηση της Gazprom φέρεται αποφασισμένη να υποχωρήσει βαθμιαία από την εγχώρια αγορά της Ρωσίας, προκειμένου να ρίξει το βάρος στις εξαγωγές (με σκοπό να τις αυξήσει) και να βελτιώσει τα οικονομικά της μεγέθη. Σε αυτό το πλαίσιο, πρόκειται σταδιακά να παραδώσει τον έλεγχο της εγχώριας αγοράς σε ανεξάρτητους παραγωγούς μέχρι το 2030, με απώτερο σκοπό την επίτευξη της στρατηγικής της για διπλασιασμό των εξαγωγών φυσικού αερίου στα 320-345 δισ. κ.μ. Παράλληλα, δεν προβλέπεται αύξηση των εγχώριων πωλήσεων. Με βάση τους υπολογισμούς του ομίλου, οι ανεξάρτητοι παραγωγοί θα επωμιστούν την αύξηση της ζήτησης στη ρωσική αγορά, η οποία θα μεγε-

θύνει το μερίδιό τους κατά 33-40% ως το 2030, από 27% που ήταν το 2008. LNG - μη συμβατική παραγωγή Η διοίκηση της Gazprom, σε πρόσφατη συνεδρίασή της (26/1), εξέτασε τις επιλογές της στην περίπτωση απώλειας της αμερικανικής αγοράς, καθώς η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου φυσικού αερίου στις ΗΠΑ αποτελεί απειλή για τον ρωσικό όμιλο, ιδίως μετά τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των μη συμβατικών κοιτασμάτων. Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να κωλυσιεργήσουν, έως και να σταματήσουν τελείως την ανάπτυξη του κοιτάσματος Στόκμαν στην Αρκτική, τα αποθέματα του οποίου προορίζονταν για τις αγορές της Βόρειας Αμερικής. Ο ρωσικός κολοσσός, άλλωστε, έχει ήδη επηρεαστεί από την παγκόσμια οικονομική ύφεση, ενώ μάλιστα ενδεικτικά σε σχετικό έγγραφο της Gazprom εντοπίζεται ως αιτία για τη μείωση των εσόδων και η ανάπτυξη της παραγωγής LNG (Liquid Natural Gas) στο Κατάρ, η οποία έφτασε τα 167 δισ. κ.μ. τη χρονιά που πέρασε. Το αέριο αυτό προμηθεύει τις ευρωπαϊκές χώρες σε ανταγωνιστικές τιμές και αποτελεί πλέον τον κύριο αντίπαλο του ρωσικού αερίου. Αλλο ένα σημείο - «αγκάθι» για την Gazprom είναι η αναθεώρηση του ρωσικού φορολογικού καθεστώτος για το

αέριο, καθώς μέχρι τώρα ο φόρος στηριζόταν στα πετρελαϊκά προϊόντα και χαρακτηριζόταν από μια εννεάμηνη καθυστέρηση, η οποία κατά καιρούς αποδείχτηκε ζημιογόνος και ενίοτε ωφέλιμη για την εταιρεία. Ο Μιχαήλ Κορτσέμκιν, επικεφαλής της East European Gas Analysis, υπογράμμισε ότι ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια αγορά αναμένεται ιδιαίτερα έντονος στο εξής. «Η βασική αβεβαιότητα έχει σχέση με τα μη συμβατικά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, τα οποία αγγίζουν τα 15 τρισ. κ.μ. Οι δαπάνες για αυτή την παραγωγή θα καθορίσουν τις ευρωπαϊκές τιμές στα επόμενα 10-15 χρόνια. Εφόσον η Gazprom υλοποιήσει το πλήρες πρόγραμμά της για τους αγωγούς, τα μετακομιστικά κόστη δεν θα της επιτρέψουν να είναι ανταγωνιστική στην Ευρώπη», τόνισε. Αγωγός South Stream Με σκοπό τη διαφοροποίηση των οδών εξαγωγής προμηθειών φυσικού αερίου, η Gazprom προωθεί την κατασκευή του αγωγού αερίου που θα διέρχεται την υποθαλάσσια περιοχή της Μαύρης Θάλασσας προς τις χώρες της Νότιας και Κεντρικής Ευρώπης, δηλαδή το έργο South Stream. Το υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού αναμένεται να διέλθει το βυθό της Μαύρης Θάλασσας, από το εργοστάσιο συμπιεστών BeregoΜΑΡΤΙΟΣ 2010

69 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

vaya, στην ακτογραμμή της Ρωσίας, έως την ακτογραμμή της Βουλγαρίας. Το συνολικό του μήκος θα ανέρχεται σε 900 χλμ., σε μέγιστο βάθος άνω των 2 χλμ. Η ετήσια χωρητικότητα του υποθαλάσσιου τμήματος του South Stream θα είναι άνω των 63 δισ. κυβικών μέτρων. Διακρατικές συμφωνίες έχουν υπογραφεί με τη Βουλγαρία, τη Σερβία, την Ουγγαρία, την Ελλάδα και τη Σλοβενία, προκειμένου να συντελέσουν στην ανάπτυξη του χερσαίου τμήματος του έργου. Παρόμοια συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί με την Αυστρία σύντομα, ενώ και η Ιταλία θεωρείται ως αγορά - στόχος για το έργο του South Stream. Ενδεχόμενη συμμετοχή της EDF Παρουσία του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν και του πρωθυπουργού της Γαλλίας, Φρανσουά Φιγιόν, ο Αλεξέι Μίλερ, πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής Gazprom, και ο Χένρι Πρόλιο, διευθύνων σύμβουλος της Electricite de France (EDF), υπέγραψαν πρόσφατα Μνημόνιο Αμοιβαίας Κατανόησης για την ενδεχόμενη συμμετοχή της EDF στην κατασκευή του υπεράκτιου τμήματος του αγωγού South Stream. Το έγγραφο προσδιορίζει ότι οι λεπτομέρειες της συμμετοχής της EDF θα γίνουν αντικείμενο επεξεργασίας ®

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

γνωρίζονται ολοένα και περισσότερο από τις ευρωπαϊκές χώρες, θα διασφαλίσουν την ευημερία των πελατών της Gazprom στον κλάδο της ενέργειας», σχολίασε ο Αλεξέι Μίλερ.

Στιγμιότυπο από τη συνάντηση του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν (αριστερά) με τον πρωθυπουργό της Γαλλίας Φρανσουά Φιγιόν τον περασμένο Νοέμβριο.

«Ο ρωσικός κολοσσός έχει ήδη επηρεαστεί από την παγκόσμια οικονομική ύφεση, ενώ σε σχετικό έγγραφο της Gazprom εντοπίζεται ως αιτία για τη μείωση των εσόδων και η ανάπτυξη της παραγωγής LNG (Liquid Natural Gas) στο Κατάρ.»

® από κοινού με την ENI, η οποία, στην παρούσα φάση, έχει στην ιδιοκτησία της το 50% της South Stream AG, που αποτελεί το φορέα εκμετάλλευσης του υπεράκτιου τμήματος του South Stream. Το μνημόνιο αναφέρει ότι η είσοδος της EDF στο South Stream θα προβλέπει τη σύναψη νέων μακροπρόθεσμων συμβάσεων στις πωλήσεις φυσικού αερίου. Θα εξασφαλίσει στο μάρκετινγκ της Gazprom τους πόρους, καθώς κι έναν αξιόπιστο ευρωπαϊκό πελάτη, ενώ θα επιτρέψει στην EDF, που χειρίστηκε 29 δισ. κυβικά μέτρα το 2008, να εξασφαλίσει εγγυημένες ποσότητες προμήθειας υδρογονανθράκων από τη Ρωσία σε μακροχρόνια βάση. Σύμφωνα με το Μνημόνιο, η Gazprom και η EDF θα επεκτείνουν τη συνεργασία τους στο χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία και αλλού. «Κερδίζουμε ένα νέο αξιόπιστο και μακροχρόνιο εταίρο σήμερα στην EDF. Η συμμετοχή μίας γαλλικής εταιρείας στο South Stream υπογραμμίζει την πανευρωπαϊκή κλίμακα του αγωγού και αποτελεί μια πρόσθετη απόδειξη της κεφαλαιώδους του σημασίας για την εξασφάλιση σταθερών προμηθειών ενέργειας στην ηπειρωτική Ευρώπη. Είμαστε σίγουροι ότι ο South Stream, μαζί με το Nord Stream, που αναΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

70 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Νέο τμήμα διαχείρισης έργους Στη σύσταση νέου Τμήματος Διαχείρισης Εργου, με σκοπό την επίβλεψη των διαδικασιών σχεδιασμού και κατασκευής του αγωγού South Stream, προχώρησε στις 14 Ιανουαρίου η Gazprom. Σκοπός του εν λόγω τμήματος θα είναι, μεταξύ άλλων, να επιβλέπει τις παρακάτω ενέργειες: • βελτίωση των εγκαταστάσεων μεταφοράς ρωσικού αερίου που απαιτούνται για την εγγύηση παραδόσεων αερίου από το United Gas Supply System, μέσω του αγωγού South Stream, • κατασκευή του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού, • αναβάθμιση των υπαρχουσών υποδομών μεταφοράς αερίου και κατασκευή νέων εγκαταστάσεων διαμετακόμισης αερίου σε χώρες που συμμετέχουν στο έργο του South Stream. Παράλληλα, στις 29 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια της συνάντησης της Διακρατικής Επιτροπής μεταξύ Ρωσίας και Ουγγαρίας, στη Βουδαπέστη (Ουγγαρία), παρουσία του α’ αναπληρωτή πρωθυπουργού της Ρωσίας, Viktor Zubkov, και του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Gordon Bajnai, υπεγράφησαν τα έγγραφα που αφορούν στη σύσταση της κοινής εταιρείας (JEC) South Stream Hungary Zrt. Οι εταιρείες Gazprom and MFB - Τράπεζα Ανάπτυξης της Ουγγαρίας - διατηρούν κοινά μερίδια συμμετοχών στη νεοσύστατη εταιρεία, η οποία θα αναπτύξει το έργο South Stream στην Ουγγαρία. Η διαδικασία εγγραφής θα ξεκινήσει άμεσα. Η κοινοπραξία South Stream Hungary Zrt. θα προετοιμάσει τη μελέτη σκοπιμότητας για το τμήμα του South Stream που θα διέρχεται από την Ουγγαρία, ενώ επίσης θα χρηματοδοτήσει, κατασκευάσει και διαχειριστεί τον αγωγό αερίου, στην Ουγγαρία. [SID: 4248144]

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

INTERAMERICAN: Πρωτοπορία στην ασφαλιστική προσέγγιση των ΑΠΕ

TERAMERICAN προσφέρει: • Κάλυψη δαπανών αποκατάστασης του περιβάλλοντος για αιφνίδιο και ατυχηματικό γεγονός, για το οποίο έχει καταλογιστεί ευθύνη αποκατάστασης από την αρΗ ασφάλιση της περιβαλλοντικής ευθύνης αποτελεί μόδια αρχή. • Κάλυψη δαπανών περιοριένα τεχνικά πολύπλοκο και πολυδιάστατο ζήτημα. Είναι σμού επελθούσας περιβαλαντικείμενο εκείνων των ασφαλιστικών εταιρειών οι λοντικής ζημίας. • Κάλυψη δαπανών εκπόνηοποίες έχουν επενδύσει στην κατάλληλη τεχνογνωσία, σης των απαιτουμένων από στη συνέπεια, διαθέτουν το μέγεθος και τη φερεγγυότη νομοθεσία μελετών και τητα να αντιμετωπίσουν το ζήτημα. προτάσεων για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας. Όπως αναφέρεται από τον Όμιλο IN- ταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγ- • Κάλυψη αστικής ευθύνης προς τρίTERAMERICAN: «Με γνώση του μεγέ- κες κάθε συνεπούς επιχείρησης, ανε- τους για αποκατάσταση υλικών ζημιών. θους της νέας πρόκλησης, ο όμιλος ξαρτήτως μεγέθους και δραστηριότη- • Κάλυψη δαπανών νομικής υποστήριπροσφέρει την πολύχρονη εμπειρία τας. Μέσω της αντασφαλιστικής συ- ξης. του και τις ολοκληρωμένες υπηρεσίες νεργασίας της με τη Munich RE -έναν • Energy Line: Με αναπτυγμένη ασφατου κατά τα υψηλά πρότυπα του Royal λιστική τεχνογνωσία στο θέμα και με Institution of Chartered Surveyors δεδομένο το ενδιαφέρον του μητρικού (RICS) στις ελληνικές επιχειρήσεις για Ομίλου EUREKO στον αναδυόμενο επινα διαχειριστούν από κοινού τον περιχειρηματικό τομέα των ΑΠΕ προσφέβαλλοντικό κίνδυνο. ρονται σχέδια και ασφαλιστικές καλύΗ INTERAMERICAN είναι ο μόνος ελληψεις για κάθε ενεργειακή επένδυση, νικός ασφαλιστικός όμιλος ο οποίος ανάλογα με το είδος των εγκαταστάέχει έμπρακτα δεσμευθεί για την σεων. εφαρμογή των επιταγών της αειφορίας Η Ασφάλιση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέρκαι μαζί με τους μεγαλύτερους ασφαγειας «Εnergy Line» παρέχει με αρτιόλιστικούς οίκους του κόσμου έχει προτητα εξειδικευμένες καλύψεις σε συπογράψει τη Διακήρυξη Περιβαλεπενδυτές και επιχειρηματίες που εγλοντικής Δέσμευσης του Ασφαλιστικού από τους μεγαλύτερους αντασφαλι- καθιστούν: Κλάδου του ΟΗΕ στο πλαίσιο του UNEP στικούς ομίλους του κόσμου, προσφέ- • Φωτοβολταϊκές μονάδες, Finance Initiative από το 2006. Επίσης, ρει τις καλύψεις εκείνες οι οποίες θω- • Αιολικά πάρκα, η INTERAMERICAN είναι μέλος της ρακίζουν την ελληνική επιχείρηση από • Γεωθερμικά συστήματα, Πρωτοβουλίας του ΟΗΕ Global Com- την εφαρμογή του νέου καθεστώτος • Θερμικά ηλιακά συστήματα, συστήματα ηλιακού κλιματισμού, pact και του Ελληνικού Δικτύου για την περιβαλλοντικής ευθύνης. Ευθυγραμμισμένη με την ισχύουσα • Βιομηχανικές εγκαταστάσεις ψύξης, Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. • Green Line: Η νέα γραμμή προϊόντων εθνική και κοινοτική περιβαλλοντική • Παθητικά ηλιακά συστήματα, αστικής περιβαλλοντικής ευθύνης νομοθεσία, αλλά και με το καθεστώς • Τεχνολογίες βιομάζας». «Green Line» της INTERAMERICAN αν- αδειοδότησης των επιχειρήσεων η IN[SID: 4302115]

«Με αναπτυγμένη ασφαλιστική τεχνογνωσία στο θέμα και με δεδομένο το ενδιαφέρον του μητρικού Ομίλου EUREKO στον αναδυόμενο επιχειρηματικό τομέα των ΑΠΕ προσφέρονται σχέδια και ασφαλιστικές καλύψεις για κάθε ενεργειακή επένδυση, ανάλογα με το είδος των εγκαταστάσεων.» ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

71 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Περιβαλλοντικές λύσεις και οικονομία από το φυσικό αέριο Σε μία εποχή που η οικονομική κρίση πλήττει κάθε επιχειρηματικό κλάδο και ακόμα περισσότερο τα νοικοκυριά, η καθημερινότητα γίνεται όλο και πιο απαιτητική και ταυτόχρονα το περιβάλλον βάλλεται από την έλλειψη δράσης -ατομικής και κοινωνικής-, το φυσικό αέριο έρχεται να προσφέρει διέξοδο στους καταναλωτές της Αττικής -και όχι μόνο- ως η πλέον σύγχρονη, οικονομική και φιλικά περιβαλλοντική μορφή ενέργειας. Κείµενο: EΡΙΚΑ ΞΗΡΟΥΧAΚΗ, διευθύντρια ∆ηµοσίων Σχέσεων, Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής Α.Ε. Φωτογραφίες: www.aerioattikis.gr

ο φυσικό αέριο είναι πλέον η πιο ελκυστική επιλογή των καταναλωτών, αφού έχει αποδείξει στην πράξη ότι προσφέρει σημαντική οικονομία, ευρύ πεδίο εφαρμογών στον οικιακό και επαγγελματικό χώρο, άνεση και ευκολία στη χρήση, αλλά και σημαντική συνεισφορά στη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Σήμερα, σε δίκτυο περίπου 3.000 χλμ. σε όλο το Λεκανοπέδιο, έχουν ήδη συνδεθεί περισσότερα από 210.000 νοικοκυριά, 5.300 επαγγελματίες και 400 βιομηχανικοί πελάτες σε όλη την Αττική, αλλά και πάνω από 1.000 σχολεία και δημοτικά κτήρια. Οι λόγοι που το καθιστούν ως μία ισχυρή και την πλέον συμφέρουσα ενεργειακή επιλογή για οικιακή ή εμπορική χρήση παρατίθενται αναλυτικά παρακάτω και επιβεβαιώνουν ότι το φυσικό αέριο μπορεί να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής όλων μας.

Ευρύ πεδίο εφαρμογών Ως μια πολυδύναμη μορφή ενέργειας, το φυσικό αέριο μπορεί να καλύψει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών. Σε νέο ή παλαιό σπίτι, με κεντρική ή αυτόνομη θέρμανση, πολυκατοικία ή ένα μόνο διαμέρισμα, μονοκατοικία ή οποιονδήποτε επαγγελματικό χώρο, προσφέρει Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

72 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

αδιάκοπη θέρμανση, γρήγορο μαγείρεμα, άφθονο ζεστό νερό και κλιματισμό, ενώ έχει πολλές εφαρμογές στον εμπορικό και βιομηχανικό τομέα. Με τη χρήση του, υποκαθιστά το πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, το ηλεκτρικό ρεύμα, το μαζούτ και το υγραέριο. Η ευκολία και άνεση από τη χρήση του είναι ασύγκριτη, καθώς είναι κάθε στιγμή διαθέσιμο, μέσω του εγκατεστημένου δικτύου, και δεν χρειάζεται παραγγελία ή ετοιμότητα για την παραλαβή του. Ο καταναλωτής εξασφαλίζει καθαριότητα, αφού απαλλάσσεται από τις δυσάρεστες οσμές και τα υπολείμματα του πετρελαίου και εξοικονομεί χώρο στο λεβητοστάσιο, καθώς η δεξαμενή είναι πλέον περιττή. Η θέρμανση της κατοικίας ή του επαγγελματικού χώρου είναι συνεχώς διαθέσιμη όλη την ημέρα, ενώ το ζεστό νερό ρέει άφθονο με το άνοιγμα της βρύσης για όση ποσότητα χρειάζεται ο καταναλωτής. Οσο για το μαγείρεμα, ο απόλυτος έλεγχος στην ένταση της ενέργειας εξασφαλίζει σημαντική ταχύτητα και απόλυτη νοστιμιά σε κάθε συνταγή. Το φυσικό αέριο αποτελεί αποδεδειγμένα την πιο οικονομική μορφή ενέργειας, αφού στην Αττική είναι 20% πιο οικονομικό από το πετρέλαιο θέρμαν-

Tα έργα κατασκευής του δικτύου φυσικού αερίου πραγματοποιούνται βάσει των πλέον σύγχρονων και αυστηρών προδιαγραφών. Η λειτουργία του δικτύου μέσης πίεσης παρακολουθείται 24 ώρες το 24ωρο αδιάλειπτα, με ειδικό ηλεκτρονικό σύστημα.

σης και έως 60% από το ηλεκτρικό ρεύμα. Η μέτρηση της κατανάλωσής του ελέγχεται απόλυτα μέσω του εγκατεστημένου μετρητή και ο καταναλωτής πληρώνει μόνο όσο καταναλώνει, μία φορά το δίμηνο. Επιπλέον, οι συσκευές με τις οποίες γίνεται η χρήση του φυσικού αερίου έχουν μικρότερες ανάγκες συντήρησης από αυτές του πετρελαίου και έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, χάρη στην καθαρότερη καύση του. Ασφάλεια - προδιαγραφές Όσο για την ασφάλεια, τα έργα κατασκευής του δικτύου φυσικού αερίου πραγματοποιούνται βάσει των πλέον σύγχρονων και αυστηρών προδιαγραφών. Η λειτουργία του δικτύου μέσης πίεσης παρακολουθείται 24 ώρες το 24ωρο αδιάλειπτα, με ειδικό ηλεκτρονικό σύστημα, στο πλήρως εξοπλισμένο κέντρο ελέγχου της Εταιρείας Παροχής Αερίου Αττικής, ενώ γίνονται προληπτικοί και συστηματικοί έλεγχοι καλής λειτουργίας από εξειδικευμένους τεχνικούς της εταιρείας.

Επιπρόσθετα, η κατασκευή και ρύθμιση των εσωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου γίνονται από αδειοδοτημένους υδραυλικούς εγκαταστάτες, σύμφωνα με τον εθνικό κανονισμό εσωτερικών εγκαταστάσεων, ενώ πριν από την έναρξη παροχής αερίου πραγματοποιείται πάντοτε τελικός έλεγχος της εγκατάστασης από τους τεχνικούς επιθεωρητές της Εταιρείας Παροχής Αερίου Αττικής. Κατόπιν της έναρξης χρήσης του φυσικού αερίου, είναι απαραίτητη η συντήρηση της εσωτερικής εγκατάστασης μία φορά το χρόνο από αδειοδοτημένους τεχνικούς, προκειμένου ο καταναλωτής να εξασφαλίσει εξοικονόμηση ενέργειας, σταθερά υψηλή απόδοση, άνεση και ασφάλεια. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, το φυσικό αέριο αποτελεί ένα πραγματικά φιλικό και ασφαλές καύσιμο για όλους. Ιδιαίτερη αξία έχει η φιλική συμπεριφορά του φυσικού αερίου προς το περιβάλλον, καθώς είναι το πιο καθαρό και λιγότερο ρυπογόνο καύσιμο ® ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

73 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

«Το φυσικό αέριο αποτελεί αποδεδειγμένα την πιο οικονομική μορφή ενέργειας, αφού στην Αττική είναι 20% πιο οικονομικό από το πετρέλαιο θέρμανσης και έως 60% από το ηλεκτρικό ρεύμα.»

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

«Η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος αποτυπώνεται και στην εμπορική πολιτική της ΕΠΑ Αττικής, αφού η εταιρεία προσφέρει σημαντικά κίνητρα για σύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου στα μεγάλα ενεργοβόρα κτήρια της Αττικής, με εκπτώσεις στα τέλη σύνδεσης που φτάνουν μέχρι και 100%.» ® από τα υπόλοιπα συμβατικά. Κατ’ αρχάς, το φυσικό αέριο δεν περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, άρα δεν είναι τοξικό, ενώ η καύση του δεν παράγει διοξείδιο του θείου, άρα δεν προκαλεί το φαινόμενο της όξινης βροχής. Από την καύση του φυσικού αερίου εκπέμπονται ουσιαστικά μόνο υδρατμοί και σημαντικά λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα. Επομένως, όταν υποκαθιστά άλλα καύσιμα, συμβάλλει στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Σήμερα, σε δίκτυο περίπου 3.000 χλμ. σε όλο το Λεκανοπέδιο, έχουν ήδη συνδεθεί περισσότερα από 210.000 νοικοκυριά, 5.300 επαγγελματίες και 400 βιομηχανικοί πελάτες σε όλη την Αττική, αλλά και πάνω από 1.000 σχολεία και δημοτικά κτήρια.

Σύνδεση - διαδικασία Κάθε ενδιαφερόμενος καταναλωτής, που θέλει να συνδέσει τον οικιακό ή επαγγελματικό του χώρο με το δίκτυο φυσικού αερίου, αρκεί να ακολουθήσει ορισμένα απλά και εύκολα βήματα. Αρχικά, πρέπει να επικοινωνήσει με το 1133, για να μάθει αν το δίκτυο είναι ενεργοποιημένο στην περιοχή του ή αν προγραμματίζεται να κατασκευαστεί τους επόμενους μήνες. Συμπληρώνει και καταθέτει την αίτηση σύνδεσης στο πλησιέστερο κατάστημα εξουσιοδοτημένου εμπορικού συνεργάτη της Εταιρείας Παροχής Αερίου Αττικής ή στα σημεία εξυπηρέτησης πελατών της ΕΠΑ Αττικής. Στη συνέχεια, ζητεί προσφορά για τη μετατροπή της εσωτερικής εγκατάστασης από εγκαταστάτη της αρεσκείας του, ο οποίος εξετάζει την κατάσταση και τις ιδιομορφίες της υφιστάμενης εγκατάστασης και του ακινήτου. Αφού υπογραφεί η σύμβαση και τοποθετηθεί ο μετρητής από την ΕΠΑ Αττικής, ο αδειοδοτημένος τεχνικός της επιλογής του κατασκευάζει την εσωτερική εγκατάσταση και τοποθετεί τις συσκευές. Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

74 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Τέλος, η ΕΠΑ Αττικής κάνει τον τελευταίο έλεγχο της εγκατάστασης και η παροχή φυσικού αερίου ξεκινά. Η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος αποτυπώνεται και στην εμπορική πολιτική της ΕΠΑ Αττικής, αφού η εταιρεία προσφέρει σημαντικά κίνητρα για σύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου στα μεγάλα ενεργοβόρα κτήρια της Αττικής, με εκπτώσεις στα τέλη σύνδεσης που φτάνουν μέχρι και 100%. Συγκεκριμένα, για κτήρια με κεντρικές θερμάνσεις και συνολική εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη των 210.000 kcal/h, που βρίσκονται πάνω σε ενεργοποιημένο δίκτυο φυσικού αερίου, καθώς και για επαγγελματίες με αντίστοιχη εγκατεστημένη ισχύ, τα τέλη σύνδεσης είναι δωρεάν, ενώ 50% έκπτωση παρέχεται σε κτήρια με μικρότερη εγκατεστημένη ισχύ, μεμονωμένα διαμερίσματα και επαγγελματίες. Έτσι, το κέρδος για τους κατοίκους μίας μεγάλης πολυκατοικίας (με συνολική εγκατεστημένη ισχύ άνω των 210.000 kcal/h), που θα συνδεθεί με το δίκτυο φυσικού αερίου, ανέρχεται στο ποσό των ευρώ 750, ενώ το περιβαλλοντικό όφελος από την υποκατάσταση του πετρελαίου με φυσικό αέριο στην ίδια πολυκατοικία είναι ακόμη μεγαλύτερο, αφού μειώνονται οι εκπεμπόμενοι ρύποι CO2 κατά 33%. Αν σκεφτεί κανείς ότι το μεγαλύτερο ποσό ενέργειας για θέρμανση στην Αττική καταναλώνεται από μεγάλες πολυκατοικίες με κεντρική θέρμανση, το όφελος που προκύπτει είναι διπλό: μέγιστη δυνατή οικονομία για τους καταναλωτές και σημαντική συνεισφορά για ένα καλύτερο περιβάλλον. Επιµέλεια: Π. ΠΟΥΛOΠΟΥΛΟΣ [SID: 4263110]

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Η ΗΛΕΚΤΩΡ έχει υλοποιήσει σειρά σημαντικών έργων στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Δεξιά: H μονάδα στην πόλη Osnabruck της Γερμανίας.

ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ: Ηγετικός ρόλος στη διαχείριση απορριμάτων

των ενισχύεται μέσω της γερμανικής θυγατρικής εταιρείας Herhof GmbH, η οποία έχει αναπτύξει τις καινοτόμες μεθόδους της βιολογι«Η παρουσία της ΗΛΕΚΤΩΡ, ως κορυφαίας εταιρείας κής ξήρανσης και κομποστοποίησης σε κλειστούς βιδιαχείρισης απορριμμάτων, ενισχύεται μέσω της γεροαντιδραστήρες οι οποίες μανικής θυγατρικής εταιρείας Herhof GmbH, η οποία εφαρμόζονται σε περισσότερες από 50 συνολικά εγέχει αναπτύξει τις καινοτόμες μεθόδους της βιολογικής καταστάσεις παγκοσμίως. ξήρανσης και κομποστοποίησης σε κλειστούς βιοαντιΕξάλλου, η ΗΛΕΚΤΩΡ συμμεδραστήρες» τέχει στην εταιρεία διαχείρισης της μονάδας βιολογικής ξήρανσης και μηχανικής «Η ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. αποτελεί το βραχίονα κτρικής και θερμικής ενέργειας από διαλογής των αστικών απορριμμάτων ανάπτυξης περιβαλλοντικών και ενερ- βιοαέριο στα Άνω Λιόσια Αττικής. της πόλης Osnabruck της Γερμανίας, γειακών έργων του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Παράλληλα, η ΗΛΕΚΤΩΡ έχει κατα- εξυπηρετώντας μια περιοχή 350.000 Η εταιρεία κατέχει ηγετικό ρόλο στον σκευάσει και λειτουργεί αντίστοιχη μο- κατοίκων. Η μονάδα έχει δυναμικότητα τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων νάδα στους Ταγαράδες Θεσσαλονίκης, επεξεργασίας 90.000 τόνων ετησίως. σε Ελλάδα και Κύπρο.» Ένα ακόμα σημαντικό έργο που ξεκίεγκατεστημένης ισχύος 5 MWe. Οπως επισημαίνεται σε παρουσίαση Στον κλάδο των υπηρεσιών, αξίζει να νησε να λειτουργεί δοκιμαστικά το της εταιρείας «η ΗΛΕΚΤΩΡ έχει κατα- αναφερθεί η συμμετοχή της εταιρεί- φθινόπωρο του 2009 και του οποίου σκευάσει τους μεγαλύτερους Χώρους ας στην Κοινοπραξία λειτουργίας του τα εγκαίνια θα γίνουν την άνοιξη του Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων Κεντρικού Αποτεφρωτήρα Μολυσμα- 2010 είναι η κατασκευή και δεκαετή (ΧΥΤΑ) σε Αττική και Θεσσαλονίκη, ενώ τικών Νοσοκομειακών Απορριμμάτων λειτουργία εγκαταστάσεων επεξερέχει αναλάβει την αποκατάσταση των στα Άνω Λιόσια, καθώς και η συλλογή γασίας και διάθεσης απορριμμάτων χωματερών στις ίδιες περιοχές, την κα- και επεξεργασία υλικών συσκευασίας των Επαρχιών Λάρνακας και Αμμοχώτασκευή αντίστοιχων έργων ανά την από 16 Δήμους στις Επαρχίες Λευκω- στου Κύπρου δυναμικότητας 200.000 επικράτεια, καθώς και την κατασκευή σίας και Λεμεσού Κύπρου. Επίσης, στα τόνων ετησίως. και λειτουργία του μοναδικού ΧΥΤΑ και μέσα του 2008 ξεκίνησε να λειτουρ- Η ΗΛΕΚΤΩΡ έχει κατασκευάσει και λειΣταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμά- γεί ιδιόκτητη εγκατάσταση επεξεργα- τουργεί τρία αιολικά πάρκα στα νησιά των στην Πάφο της Κύπρου. σίας εμποροβιομηχανικών αποβλήτων Ρόδος, Κως και Πάτμος, ενώ δραστηΈνα από τα σημαντικότερα έργα που και ανακυκλώσιμων υλικών δυναμικό- ριοποιείται και στον τομέα της ηλιαέχει υλοποιήσει η ΗΛΕΚΤΩΡ, μέσω της τητας 100.000 τόνων ετησίως στο Δή- κής ενέργειας, ως προμηθευτής και κατασκευαστής φωτοβολταϊκών συσυμμετοχής της στην ΒΕΑΛ Α.Ε. (50%), μο Φυλής. είναι η κατασκευή και λειτουργία ιδιό- Η παρουσία της ΗΛΕΚΤΩΡ ως κορυφαί- στημάτων.» κτητου σταθμού συμπαραγωγής ηλε- ας εταιρείας διαχείρισης απορριμμά[SID: 4288516] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

75 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

και λειτουργούν -όπως όλος ο σταθμός- αδιάλειπτα 365 μέρες το χρόνο. Η θερμική ενέργεια (9,5MW) μπορεί να ανακτηθεί μέσω του εγκατεστημένου εξοπλισμού εναλλακτών θερμότητας. Η δεύτερη φάση, που αφορά την επέκταση του σταθμού συμπαραγωγής και δικτύου βιοαερίου, αποτελείται από 4 μονάδες γεννήτριας ισχύος 2,433MW η καθεμία (9,7 MW το σύνολο εγκατεστημένης ισχύος της επέκτασης). Η συνολική εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς στο σταθμό συμπαραγωγής μετά την επέκταση είναι Η πρώτη φάση κατασκευής του έργου στο ΧΥΤΑ Ανω Λιοσίων με εγκατεστημένη 23,5 MW, καθιστώντας τη ισχύ 13,8 MW, βρίσκεται περίπου εννέα χρόνια σε λειτουργία και αποτελείται από 11 μονάδες γεννήτριας, ισχύος 1,255 MW η κάθε μία. ΒΕΑΛ ως έναν από τους μεγαλύτερους σταθμούς παραγωγής με καύσιμο βιοαέριο από ΧΥΤΑ παγκοσμίως. • Άντληση βιοαερίου: Στην παρούσα φάση, η άντληση του βιοαερίου γίνεται από μία έκταση περίπου 1.000 στρεμμάτων. Η συλλογή του Στην επιβαρημένη Αττική με το χώρο διάθεσης απορβιοαερίου γίνεται μέσω συριμμάτων στην περιοχή της Δυτικής Αττικής (ΧΥΤΑ Ανω στήματος 520 κατακόρυφων φρεατίων και οριζόντιου διΛιοσίων έως πρότινος και ΧΥΤΑ Φυλής στην παρούσα κτύου σωληνώσεων συνολιφάση) συσσωρεύονται γύρω στις 6.000 τόνους απορκού μήκους 50.000 μέτρων ριμμάτων σε ημερήσια βάση. περίπου. Το βάθος των φρεατίων ποικίλλει ανάλογα με το βάθος του όγκου των Ο σταθμός συμπαραγωγής με την επω- «Η δεύτερη φάση που αφορά την επέ- απορριμμάτων, το οποίο κυμαίνεται νυμία Βιοαέριο - Ενέργεια Άνω Λιοσίων κταση του σταθμού συμπαραγωγής στο από 40 - 50m. (ΒΕΑΛ) Α.Ε., όπως επισημαίνεται σε πα- πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμ- Γενικά, κατά το σχεδιασμό ενός ΧΥΤΑ ρουσίαση για τη δραστηριότητα της ματος ‘’Ανταγωνιστικότητα’’ ολοκλη- είναι απαραίτητο να λαμβάνονται όλα εταιρείας, αποτελεί το μοναδικό περι- ρώθηκε τον Οκτώβριο του 2006. Στην τα μέτρα ώστε να αποφευχθεί η ανεβαλλοντικό έργο συλλογής και ενερ- ΒΕΑΛ Α.Ε. συμμετέχουν κατά 50% η ξέλεγκτη διαφυγή βιοαερίου στην γειακής αξιοποίησης του βιοαερίου εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. και η Energy ατμόσφαιρα, ή η μετακίνησή του προς το υπέδαφος. του ΧΥΤΑ Ανω Λιοσίων. Το έργο αυτό Development (EDL) UK Ltd. υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις, η πρώτη Η πρώτη φάση κατασκευής του έργου • Μονάδα επεξεργασίας στραγγισμάστο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προ- με εγκατεστημένη ισχύ 13,8 MW, βρί- των: Δεκάδες τόνοι επικίνδυνων υγρών γράμματος Ενέργειας του υπουργείου σκεται περίπου εννέα χρόνια σε λει- αποβλήτων διέρρεαν σε καθημερινή Ανάπτυξης με έναρξη εμπορικής λει- τουργία και αποτελείται από 11 μονά- βάση εδώ και δεκαετίες από τη χωματουργίας το Μάρτιο 2001. δες γεννήτριας, ισχύος 1,255 MW η τερή Άνω Λιοσίων, ρυπαίνοντας τον Αναλυτικότερα, στην παρουσίαση κάθε μία. Οι μονάδες είναι πλήρως αυ- υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα του Θριααναφέρεται: τόνομες, τοποθετημένες σε container σίου και τη θαλάσσια περιοχή Ασπρο-

ΒΕΑΛ ΑΕ: Σταθμός συμπαραγωγής με αξιοποίηση απορριμμάτων

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

76 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ο σταθμός συμπαραγωγής συμβάλλει στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος της Δυτ. Αττικής, αφού ελέγχει την ανεξέλεγκτη έκλυση βιοαερίου από τα απορρίμματα. πύργου. Η Μονάδα Επεξεργασίας Στραγγισμάτων, η οποία κατασκευάστηκε από την εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. σε παρακείμενο χώρο από το σταθμό συμπαραγωγής της ΒΕΑΛ, λειτουργεί από το Σεπτέμβριο του 2005 και παράγει νερό κατάλληλο για άρδευση από την επεξεργασία των στραγγισμάτων του ΧΥΤΑ, που αποτελεί ένα ιδιαίτερα βεβαρημένο υγρό απόβλητο. Η δυναμικότητα επεξεργασίας της μονάδας ανέρχεται σε 400 κυβικά μέτρα στραγγισμάτων ημερησίως. Με συνδυασμό των πλέον προηγμένων μεθόδων της «Αντίστροφης Όσμωσης» και της «Εξάτμισης», η μονάδα απορρυπαίνει τα στραγγίσματα και το νερό που παράγεται είναι καθαρό σε βαθμό 99%. Οι εξατμιστές λειτουργούν χρησιμοποιώντας τη θερμική ενέργεια από τις μονάδες συμπαραγωγής της ΒΕΑΛ. Τα στραγγίσματα του ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων κατατάσσονται στα πολύ ισχυρά απόβλητα, καθώς η περιεκτικότητά τους σε οργανικό φορτίο, επικίνδυνους ρύπους και βαρέα μέταλλα είναι πολύ υψηλή. Τα υγρά αυτά απόβλητα προέρχονται από βιομηχανικά, μολυσματικά, αστικά ακόμα και νοσοκομειακά απόβλητα, ενώ περιέχουν μόλυβδο, κάδμιο και υδράργυρο από τις μπαταρίες, αμίαντο από τα φρένα αυτοκινήτων και τις οικιακές συσκευές, επικίνδυνους διαλύτες, μελάνια και ραδιενεργά υλικά από τους καταλύτες, φάρμακα κ.ά. Σήμερα το νερό που ανα-

κτάται από τα στραγγίσματα, μέσω της θερμικής ενέργειας, από την ενεργειακή χρήση του βιοαερίου, χρησιμοποιείται για την άρδευση των δένδρων που φύονται πάνω στον ΧΥΤΑ». Οφέλη «Η καύση του μεθανίου και η μετατροπή του σε διοξείδιο του άνθρακα συντελεί στη μείωση της δραστικότητας του βιοαερίου. Αυτό διότι τα κύρια συστατικά του βιοαερίου είναι το μεθάνιο και το διοξείδιο του άνθρακα (σε αναλογία 50 - 40 αντίστοιχα κατά μέσο όρο). Και τα δύο είναι άχρωμα και άοσμα και δρουν επιβαρυντικά στο περιβάλλον, αφού συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, με το μεθάνιο να είναι 21 φορές δραστικότερο από το διοξείδιο του άνθρακα. Επίσης, στη σύστασή του βιοαερίου εντοπίζονται και ίχνη από επικίνδυνα ή τοξικά αέρια, γεγονός που το καθιστά επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ο σταθμός συμπαραγωγής συμβάλλει σημαντικά στην αναβάθμιση του επιβαρημένου περιβάλλοντος της Δυτ. Αττικής, αφού ελέγχει την ανεξέλεγκτη έκλυση βιοαερίου από τα απορρίμματα, επιτυγχάνοντας έτσι την εξάλειψη των οσμών και την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών, μέσω της συλλογής και της καύσης του. Σύμφωνα δε και με τις αρμόδιες αρχές (ΥΠΕΧΩΔΕ, Περιφέρεια Αττικής, Νομαρχία Δυτ. Αττικής), υπάρχει πλήρης συμμόρφωση του έργου με ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

77 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

τους εγκριθέντες περιβαλλοντικούς όρους και το συνολικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο από το έργο είναι σαφώς θετικό. Επιπρόσθετα, η αξιοποίησή του βιοαερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το έργο αυτό συμβάλλει στην περαιτέρω αποφυγή εκπομπής 110.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως που θα προέρχονταν από την καύση λιγνίτη σε θερμοηλεκτρικούς σταθμούς και παράλληλα εξοικονομεί πρωτογενείς εθνικούς ενεργειακούς πόρους (λιγνίτη) σε ποσότητα που ανέρχεται σε περίπου 200.000 τόνους ετησίως. Παράλληλα, η ενεργός άντληση του βιοαερίου συμβάλλει στην ταχύτερη ολοκλήρωση των διαδικασιών αποσύνθεσης και σταθεροποίησης των απορριμμάτων εντός του Χώρου Διάθεσης. Από την έναρξη λειτουργίας του έργου (2001) έχουν συνολικά διοχετευτεί στο Δίκτυο πάνω από 900.000.000 kWh. Η τροφοδοτούμενη θερμική ενέργεια ανέρχεται σε 31.000.000 kWh ετησίως, ενέργεια η οποία αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση 3.500 τόνων πετρελαίου κίνησης σε ετήσια βάση. Τέλος, από τη θερμική ενέργεια από την καύση του βιοαερίου και τη χρησιμοποίησή του στην εφαρμογή της εξάτμισης επιτυγχάνεται η επεξεργασία 400m3 ακάθαρτου νερού / στραγγισμάτων, που αντιστοιχεί στο υδραυλικό φορτίο κατανάλωσης νερού 1.600 κατοίκων ημερησίως». [SID: 4302112]

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

ΑΡΘΡΟ

Ανάπτυξη με ενέργεια από το εσωτερικό της γης «Η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να συμβάλει στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην εγχώρια παραγωγή ενέργειας εξοικονομώντας εισαγόμενα καύσιμα και μειώνοντας τις εκπομπές αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του κλίματος.» Αρθρο του ∆ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΕΝ∆ΡΙΝΟΥ, Μεταλλειολόγου Μηχανικού ΕΜΠ, Meng (Γεωθερµία), Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ)

γεωθερμική ενέργεια είναι η θερμότητα του εσωτερικού της Γης. Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει την εκμετάλλευσή της στις ακόλουθες περιπτώσεις: • Εδάφη και πετρώματα συνήθους θερμοκρασίας (<\<>25°C) μικρού βάθους. Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην επιφάνεια της Γης, όπου παρατηρείται μεγάλο εύρος θερμοκρασίας μεταξύ του ψύχους του χειμώνα και του καύσωνα του καλοκαιριού, σε μερικά μέτρα βάθος η θερμοκρασία των πετρωμάτων παραμένει σταθερή χειμώνα-καλοκαίρι, και περίπου 15°C κατά μέσο όρο για την Ελλάδα. Το γεγονός αυτό μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε τη θερμοκρασία του εδάφους-υπεδάφους προκειμένου να παρέχουμε θέρμανση, κλιματισμό ή ακόμα και ζεστό νερό χρήσης σε κτήρια με τη βοήθεια γεωθερμικών αντλιών θερμότητας.

Γεωθερμικές αντλίες Οι γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, είναι συστήματα που συνδυάζουν σύστημα χαμηλής θερμοκρασίας για τη θέρμανση και κλιματισμό εσωτερικών χώρων με μια ή περισσότερες υδρόψυκτες αντλίες θερμότητας, οι οποίες τροφοδοτούνται από γεωεναλλάκτες ή υδρογεώτρηση. Επειδή αξιοποιούν τόσο τις εξαιρετικές ιδιότητες μεταφοράς θερμότητας του νερού, όσο και την ήπια και σχεδόν σταθερή θερμοκρασία του εδάφους, επιτυγχάνουν

εξοικονόμηση ενέργειας 30-50% σε σχέση με τα αερόψυκτα κλιματιστικά μηχανήματα / συστήματα, και σε σχέση με συμβατικά συστήματα θέρμανσης από πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Οι γεωθερμικές αντλίες θερμότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θέρμανση-κλιματισμό μεμονωμένων κατοικιών, ή και μεγάλων κτιριακών συγκροτημάτων. Κόστος - απόδοση Έχουν αρχικό κόστος επένδυσης μεγαλύτερο από τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης-κλιματισμού, αλλά σημαντικά μικρότερο κόστος λειτουργίας, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται αποπληρωμή της επένδυσης σε μερικά χρόνια, ανάλογα με τον σχεδιασμό και τη χρήση του συστήματος. Η οικονομική απόδοση της αντίστοιχης επένδυσης μεγιστοποιείται όταν η γεωθερμική αντλία θερμότητας διαστασιολογείται έτσι ώστε να καλύπτει περίπου το 60% της ισχύος, το οποίο αντιστοιχεί στο 90-95% της ενεργειακής κατανάλωσης, ενώ το υπόλοιπο 40% της ισχύος το οποίο αντιστοιχεί στο 5-10% της ενεργειακής κατανάλωσης καλύπτεται από συμβατικά συστήματα θέρμανσης-κλιματισμού. Οι γεωθερμικές αντλίες θερμότητας αποτελούν αξιόπιστη τεχνολογία, η οποία εδώ και μερικές δεκαετίες είναι καθιερωμένη στις χώρες της κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης Σουηδία, Γερμανία, Γαλλία, Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

78 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ελβετία, κ.α., καθώς και στις ΗΠΑ, ενώ με την υποστήριξη του ΚΑΠΕ, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει και η διάδοσή τους στην Ελλάδα. • Θερμό υπόγειο νερό θερμοκρασίας μέχρι 90°C. Σε αντίθεση με την πιο πάνω περίπτωση, όπου η γεωθερμική ενέργεια ανήκει ουσιαστικά στον ιδιοκτήτη της υπεράνω της ιδιοκτησίας, η γεωθερμική ενέργεια θερμοκρασίας μεγαλύτερης από 25°C ανήκει στην Ελληνική Πολιτεία και η χρήση της εκμισθώνεται στον αντίστοιχο επενδυτή με δημόσιο διαγωνισμό που διενεργείται από τη αντίστοιχη Περιφέρεια. Η εξαγωγή της γεωθερμικής ενέργειας γίνεται με γεώτρηση και άντληση του υπόγειου ζεστού νερού. Η ποσότητα της θερμικής ενέργειας που περιέχεται στο ζεστό νερό είναι αρκετά μεγάλη, με αποτέλεσμα να γίνεται η εκμίσθωσή της σε μια εταιρεία, η οποία είτε την αξιοποιεί για ίδια χρήση είτε πουλάει τη θερμότητα σε τρίτους μέσω δικτύου τηλεθέρμανσης. Στην Ελλάδα γίνεται συστηματική έρευνα από το ΙΓΜΕ για τον εντοπισμό περιοχών όπου ζεστό υπόγειο νερό είναι διαθέσιμο με μικρό βάθος, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως γεωθερμικά πεδία από την Ελληνική Πολιτεία. Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στις περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Οι πιο διαδεδομένες εφαρμογές τόσο στη χώρα

«Εγκατάσταση γεωεναλλακτών για θέρμανση κτηρίου. Δεξιά: Εσωτερικό θερμοκηπίου θερμαινόμενου με γεωθερμική ενέργεια (Ουγγαρία).»

μας όσο και παγκοσμίως, είναι για θερμά λουτρά σε ξενοδοχεία, για θέρμανση κτιριακών συγκροτημάτων, καθώς και για θέρμανση θερμοκηπίων ή εδαφών. Άλλες δυνητικές εφαρμογές περιλαμβάνουν ιχθυοκαλλιέργειες, καλλιέργειες υδρόβιων ειδών, ξήρανση αγροτικών προϊόντων, ψύξη με αντλία θερμότητας απορρόφησης, καθώς και θερμική αφαλάτωση θαλασσινού ή υφάλμυρου νερού. Για χαμηλότερες θερμοκρασίες, η χρήση της γεωθερμίας στο αγροτικό τομέα είναι η πλέον ελκυστική επένδυση, επειδή με τη θερμότητα τα φυτά μεγαλώνουν γρηγορότερα και γίνονται μεγαλύτερα, ενώ οι απαιτούμενες ποσότητες ενέργειας καθιστούν ασύμφορη τη χρήση συμβατικών καυσίμων, όπως είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο είναι πολύ πολύτιμο καύσιμο προκειμένου να το σπαταλάμε σε

εφαρμογές όπου αρκούν χαμηλές θερμοκρασίες. Όπως και στις άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μια επένδυση σε γεωθερμική ενέργεια έχει αυξημένο κόστος κεφαλαίου και ελάχιστο κόστος λειτουργίας. Στις περιοχές όπου έχουν χαρακτηριστεί ως γεωθερμικά πεδία από την Ελληνική Πολιτεία, και όπου οι γεωθερμικές γεωτρήσεις έχουν μικρό σχετικά βάθος (συνήθως 100-400 μέτρα), η αποπληρωμή μιας επένδυσης στη γεωθερμία για αγροτική χρήση γίνεται σε λίγα χρόνια, ή ακόμη και σε μερικούς μήνες, συγκρινόμενη πάντα με σύστημα θέρμανσης με φυσικό αέριο. Μερικά από τα εμπόδια για την ανάπτυξη αγροτικών γεωθερμικών εφαρμογών στη χώρα μας, είναι η κατάτμηση της γης σε μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, η έλλειψη κεφαλαίων από τους αγρότες, καθώς και η έλ-

λειψη τεχνικών γνώσεων από τους αγρότες όσον αφορά τις εγκαταστάσεις αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας, οι οποίες ενδεχομένως να έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις συντήρησης που σχετίζονται με την τάση του γεωθερμικού νερού να διαβρώνει τα μέταλλα και να αποθέτει άλατα. Όταν το υπόγειο νερό έχει θερμοκρασία κοντά στους 90°C, η τυπική εφαρμογή είναι η παροχή θερμότητας σε πολλούς καταναλωτές μέσω δικτύου τηλεθέρμανσης. Η οικονομική απόδοση της επένδυσης μεγιστοποιείται όταν γίνεται πλήρης αξιοποίηση του θερμοκρασιακού εύρους με σειρά εφαρμογών σε σειρά, οι οποίες εκτός από την τηλεθέρμανση κάποιου οικισμού, περιλαμβάνουν αγροτικές χρήσεις, καθώς και ηλεκτροπαραγωγή. Η εμπορική λειτουργία δικτύου τηλεθέρμανσης απαιτεί σημαντικό αρχικό κεφά- ®

«Οι γεωθερμικές αντλίες θερμότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θέρμανσηκλιματισμό μεμονωμένων κατοικιών, ή και μεγάλων κτιριακών συγκροτημάτων. Έχουν αρχικό κόστος επένδυσης μεγαλύτερο από τα συμβατικά συστήματα θέρμανσηςκλιματισμού, αλλά σημαντικά μικρότερο κόστος λειτουργίας.» ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

79 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

ΑΡΘΡΟ

Άποψη ενός από τα 4 κτήρια του ξενώνα των Λουτρών Τραϊανουπόλεως τα οποία θερμαίνονται με γεωθερμική ενέργεια και ενδοδαπέδιο σύστημα θέρμανσης. Δεξιά: Δύο γεωθερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, κάθε μία ισχύος 20 MWe, στο Carboli της Ιταλίας.

«Στις περιοχές όπου έχουν χαρακτηριστεί ως γεωθερμικά πεδία από την Ελληνική Πολιτεία, και όπου οι γεωθερμικές γεωτρήσεις έχουν μικρό σχετικά βάθος, η αποπληρωμή μιας επένδυσης στη γεωθερμία για αγροτική χρήση γίνεται σε λίγα χρόνια, ή ακόμη και σε μερικούς μήνες, συγκρινόμενη πάντα με σύστημα θέρμανσης με φυσικό αέριο.»

® λαιο, το οποίο για την απόσβεση του απαιτεί 10 ή περισσότερα έτη. Λόγω του ανταγωνισμού που υπάρχει με τα υπάρχοντα συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, ή ξύλα, απαιτείται έξυπνο επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της αγοράς και διατήρησης των πελατών. Δεδομένων επίσης των απαιτήσεων συντήρησης του τμήματος του δικτύου όπου ρέει το γεωθερμικό νερό, η οικονομική απόδοση συστημάτων γεωθερμικής τηλεθέρμανσης είναι οριακή. Εκεί όπου η χρήση γεωθερμικής ενέργειας είναι οικονομικά ελκυστική, είναι όταν χρησιμοποιείται για εξοικονόμηση φυσικού αερίου σε υπάρχοντα δίκτυα τηλεθέρμανσης, προκειμένου να καλύψει ένα μικρό ποσοστό της ισχύος. • Θερμό υπόγειο νερό ή ατμός θερμοκρασίας 90-350°C Αρμόδιο για τη εκμίσθωση του γεωθερμικού δυναμικού <\>>90°C είναι το υπουργείο Ενέργειας με τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού. Η εξαγωγή της γεωθερμικής ενέργειας από το υπέδαφος γίνεται πάλι μέσω γεωτρήσεων, ενώ το νερό μετά τη χρήση του επαΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

80 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ναδιοχετεύεται στους βαθιούς υδροφόρους ορίζοντες απ’ όπου προήλθε. Επειδή η υφιστάμενη στο ζεστό νερό ή ατμό θερμική ενέργεια είναι αρκετά μεγάλη και η πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας εξασφαλισμένη, η κύρια εφαρμογή είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία πωλείται στο δίκτυο της ΔΕΗ με εγγυημένη τιμή περίπου ίση με 8 σεντ του ευρώ ανά κιλοβατώρα. 24 ώρες το 24ωρο Το πλεονέκτημα της γεωθερμικής ηλεκτροπαραγωγής, είναι ότι είναι διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ ο αντίστοιχος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής μπορεί να καλύψει τόσο φορτία βάσης, όσο και φορτία αιχμής, ενώ μπορεί να είναι πλήρως αυτοματοποιημένος με δυνατότητα τηλεχειρισμού από άλλον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής. Παράλληλα με την ηλεκτροπαραγωγή μπορεί να γίνει και συμπαραγωγή θερμότητας για τηλεθέρμανση. Δεδομένης της φύσης του υπόγειου νερού και ατμού, το οποίο είναι τελείως διαφορετικό από τον υπέρθερμο ατμό που χρησιμοποιείται σε συμβατικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής,

«Το πλεονέκτημα της γεωθερμικής ηλεκτροπαραγωγής, είναι ότι είναι διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ ο αντίστοιχος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής μπορεί να καλύψει τόσο φορτία βάσης, όσο και φορτία αιχμής, ενώ μπορεί να είναι πλήρως αυτοματοποιημένος με δυνατότητα τηλεχειρισμού από άλλον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής.» η απαιτούμενη τεχνολογία είναι διαθέσιμη σε μερικές μόνον εταιρείες σε όλο το κόσμο, οι οποίες διαθέτουν τόσο τη τεχνογνωσία, όσο και την εμπειρία λειτουργίας τέτοιων γεωθερμικών μονάδων. Πρέπει να αναφέρουμε ότι προηγούμενες προσπάθειες της ΔΕΗ να αξιοποιήσει το γεωθερμικό δυναμικό της Ν. Μήλου για ηλεκτροπαραγωγή απέτυχαν, με αποτέλεσμα σήμερα να μην έχουμε γεωθερμική ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα μας. Σήμερα σε όλο το κόσμο είναι εγκατεστημένα περί τα 10 GWe, γεωθερμικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, δηλαδή κάτι λιγότερο από το φορτίο αιχμής της Ελλάδας. Πρόσφατα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για νέους γεωθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, με αποτέλεσμα να αναμένεται διπλασιασμός της εγκατεστημένης ισχύος τα επόμενα 6-7 χρόνια, σύμφωνα με τα έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει. Στη χώρα μας το γεωλογικό περιβάλλον ευνοεί την ύπαρξη ζεστού νερού ή ατμού σε οικονομικά απολήψιμο βάθος σε πολλές περιοχές που χαρακτηρίζονται από γεωλογικά πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Τέτοιες είναι οι Άγιοι Θεόδωροι (Σουσάκι), η Αίγινα, τα Μέθανα, η Μήλος, η Σαντορίνη, η Νίσυρος, η Νότια Κως, η Πάτμος, οι Ν. Λιχάδες, οι Μικροθήβες, η λεκάνη της Αριδαίας και τα γύρω ορεινά, και η περιοχή Βόρεια από το Κιλκίς. Βεβαιωμένο και αξιόλογο γεωθερμικό δυναμικό θερμοκρασίας <\>>300°C έχει ερευνηθεί και εντοπιστεί στα νησιά Μήλος και Νίσυρος, ενώ όλες οι άλλες περιοχές παραμένουν ουσιαστικά ανεξερεύνητες. Επίσης, υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις για ύπαρξη γεωθερμικών ρευστών θερμοκρασίας 100-

200°C σε βάθη 2-4 km κάτω από τις ιζηματογενείς λεκάνες της Κεντρικής Μακεδονίας, της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και του Σπερχειού, καθώς και στο Σουσάκι. Ειδικότερα στο δέλτα Νέστου καθώς και στα νησιά Σαμοθράκη, Χίος, Λέσβος και στη Σαντορίνη αναμένονται ακόμη υψηλότερες θερμοκρασίες, σύμφωνα με εφαρμογή αξιόπιστων γεωθερμόμετρων. Το γεωθερμικό δυναμικό της Νήσου Μήλου έχει εκτιμηθεί σε τουλάχιστον 150 MWe, το οποίο είναι ικανό να καλύψει τις τοπικές ανάγκες ηλεκτροπαραγωγής και θέρμανσης-ψύξης τόσο των κατοίκων του νησιού, όσο και της τοπικής μεταλλευτικής βιομηχανίας. Με τη σύνδεση της Μήλου με υποβρύχιο καλώδιο με το δίκτυο των υπόλοιπων Κυκλάδων μπορεί να ηλεκτροδοτήσει πλήρως τις Κυκλάδες, ενώ μπορεί να τροφοδοτήσει και το ηπειρωτικό δίκτυο της χώρας με επιπλέον ηλεκτρική ενέργεια, εφόσον γίνει η αναγκαία σύνδεση με υποβρύχιο καλώδιο. Το γεωθερμικό δυναμικό της Νισύρου έχει εκτιμηθεί σε 50 MWe, το οποίο επαρκεί για την ηλεκτροδότηση τόσο της Νισύρου όσο και της Κω. Πρέπει να αναφέρουμε ότι σήμερα η ηλεκτροδότηση των νησιών αυτών γίνεται με θερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν πετρέλαιο ντίζελ ως καύσιμο, το οποίο επιβαρύνει τα οικονομικά αποτελέσματα της ΔΕΗ. Το υπόλοιπο γεωθερμικό δυναμικό υψηλής θερμοκρασίας είναι ουσιαστικά ανεξερεύνητο, ενώ με βάση τις ενδείξεις που έχουμε, θα μπορούσαμε να θέσουμε ως αρχικό στόχο την εγκατάσταση 20 μονάδων των 10-20 MWe η κάθε μία και ως μακροπρόθεσμο στόχο τα 2000 MWe για όλη τη χώΜΑΡΤΙΟΣ 2010

81 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ρα. Για την αξιοποίηση του δυναμικού αυτού απαιτείται γεωθερμική έρευνα με κατάλληλη υποδομή και εξοπλισμό που δεν είναι σήμερα διαθέσιμος στη χώρα μας, προκειμένου να ανοιχτούν γεωτρήσεις βάθους 2-4 km με στόχο θερμά πετρώματα θερμοκρασίας <\>>150°C. Όσον αφορά τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης του γεωθερμικού δυναμικού υψηλής θερμοκρασίας, αυτά ανήκουν στη ΔΕΗ για τα νησιά Μήλος, Νίσυρος και Λέσβος, ενώ το υπόλοιπο γεωθερμικό δυναμικό είναι ελεύθερο και μπορεί να ανατεθεί με διεθνείς διαγωνισμούς που θα ξεκινήσει το υπουργείο Ενέργειας. Σήμερα έχει εκδηλωθεί αντίστοιχο ενδιαφέρον από ξένες εταιρείες. Συμπεράσματα Η γεωθερμική ενέργεια, είτε ως συστήματα θέρμανσης-κλιματισμού με γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, είτε ως αγροτικές εφαρμογές, είτε ως θέρμανση οικισμών μέσω τοπικών δικτύων τηλεθέρμανσης, είτε ως μικρές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, μπορεί να συμβάλει στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην εγχώρια παραγωγή ενέργειας εξοικονομώντας εισαγόμενα καύσιμα και μειώνοντας τις εκπομπές αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του κλίματος. Δεδομένου ότι η μέχρι σήμερα ανάπτυξη στη χώρα μας περιορίζεται σε λίγες γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, σε ιαματικά λουτρά και μερικές αγροτικές εφαρμογές, υπάρχει σημαντικό πεδίο για περαιτέρω ανάπτυξη με προσέλκυση αντίστοιχων επενδύσεων, κυρίως στους τομείς της τηλεθέρμανσης και ηλεκτροπαραγωγής. [SID: 4234211]

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Γεωθερμία: 55% η οικονομία στη θέρμανση και 35% στην ψύξη Υψηλός ο ρυθμός ανάπτυξης της αβαθούς γεωθερμίας στην Ελλάδα που εφαρμόζεται από εταιρείες και ιδιώτες και αναμένεται να φτάσει στο ζενίθ μόλις ανοίξουν τα προγράμματα επιδοτήσεων τόσο για τα φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Επισηµάνσεις του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΨΑΡΡΑ*, µελετητή συστηµάτων Eξοικονόµησης Eνέργειας της Aid Engineering

ού αναφέρεται η γεωθερμία ποιος ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ελλάδα; « «Χρησιμοποιώντας τον όρο γεωθερμία μιλάμε για την αξιοποίηση της θερμοκρασίας των γεωλογικών σχηματισμών, επιφανειακών και υπόγειων ρευστών, ενώ στις περιπτώσεις που συναντάμε θερμό νερό μιλάμε για την αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας και της εκμετάλλευσης αυτού που υπόκεινται στη θέρμανση, ιαματικό τουρισμό και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που πραγματοποιείται μόνον από εταιρείες και επενδύτες στο χώρο της ενέργειας. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση αναφερόμαστε στην Αβαθή γεωθερμία, η οποία προορίζεται για ίδια ενεργειακή χρήση και αναφέρεται στο κλιματισμό μίας εγκατάστασης, δηλαδή τη θέρμανση και τη ψύξη του χώρου.

«Αβαθής γεωθερμία» Η αβαθής γεωθερμία, σε αντίθεση με το χαρακτηρισμένο γεωθερμικό δυναμικό, εφαρμόζεται σε όλη την ελληνική επικράτεια τόσο από εταιρείες όσο και ιδιώτες. Ο ρυθμός ανάπτυξής της είναι υψηλός και θα φτάσει στο ζενίθ μόλις ανοίξουν τα προγράμματα επιδοτήσεων τόσο για τα φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα, σε αντίθεση με τη γεωθερμία που στοχεύει στην παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας ή τη χρήση της στον ιαματικό τουρισμό.»

- Υπάρχουν εφαρμογές στη βιομηχανία; «Η αβαθής γεωθερμία στη βιομηχανία εφαρμόζεται βάσει των απαιτήσεων θερμού ή ψυχρού αέρα λ.χ. ξήρανση και ζήτησης θερμού ή ψυχρού νερού ήπιων θερμοκρασιών, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα των υψηλών θερμοκρασιών, καθώς στην παραγωγή του ζεστού νερού για βιομηχανική χρήση δεν μπορεί να υπερβεί τους 55-60 βαθμούς Κελσίου και γι’ αυτό το λόγο περιορίζεται η χρήση της σε ήπιες θερμοκρασίες, με τη βοήθεια της γεωθερμικής αντλίας θερμότητας, στην ενεργειακή ολοκλήρωση της διαχείρισης του θερμικού και ψυκτικού φορτίου μέσω συστημάτων ανάκτησης της θερμότητας. Το τελευταίο αναφέρεται στη δημιουργία συστημάτων ενεργειακής εκμετάλλευσης των ρευστών που βρίσκονται σε χαμηλότερα ενεργειακά επίπεδα και με τη χρήση της αντλίας θερμότητας δύναται η παραγωγή του άμεσου θερμικού ή ψυκτικού φορτίου, δίχως κατανάλωση πρωτογενών υλικών καύσης, καταφέρνοντας την εξοικονόμηση χρημάτων και τη μείωση καύσης πετρελαίου ή φυσικού αερίου.» Εξοικονόμηση - Πόση εξοικονόμηση παρουσιάζει ένα γεωθερμικό σύστημα; «Επιλέγοντας τη γεωθερμία ως εναλλακτική μορφή εξοικονόμησης ενέργειας στον κλιματισμό μίας εγκατάΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

82 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

στασης έχει τόσο περιβαλλοντικούς όσο και οικονομικούς λόγους. Η κατάργηση χρήσης του πετρελαίου και των αέριων λυμάτων της καύσης συμπεριλαμβανομένου της μείωσης ρύπανσης που προέρχεται από τον πρωτογενή τομέα διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αποτελεί ίσως τον ουσιαστικότερο περιβαλλοντικό παράγοντα επιλογής ενός γεωθερμικού συστήματος κλιματισμού, ενώ παράλληλα υπάρχει και το οικονομικό όφελος που προκύπτει τόσο από τη θέρμανση όσο και από την ψύξη της εγκατάστασης. Ακολουθεί βέβαια η σχεδόν ανύπαρκτη συντήρηση του εξοπλισμού, η άνεση, η ευελιξία και ο σεβασμός προς το περιβάλλον. Πρέπει να γνωρίζετε ότι η οικονομία χρημάτων στη θέρμανση αγγίζει το 55% όταν η τιμή πετρελαίου κυμαίνεται μεταξύ 0,45 - 0,60 ευρώ ανά λίτρο και η τιμή αγοράς της KWhr ανέρχεται στα 0,10 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ενώ στην ψύξη η εξοικονόμηση χρημάτων ξεπερνά το 35% τους ήπιους μήνες, καθώς μεγαλώνει η ψαλίδα όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι υψηλότερη των 35 βαθμών Κελσίου.» - Πώς μπορεί να ενημερωθεί ο ενδιαφερόμενος για τις εφαρμογές και τα πλεονεκτήματα της γεωθερμίας, αλλά και για τους πιθανούς τρόπους χρηματοδότησής του: «Ο καλύτερος τρόπος ενημέρωσης και συλλογής πληροφοριών όσον αφορά

ΑΠΕ

την αβαθή γεωθερμία όσο και στη χαρακτηρισμένη ως γεωθερμικό δυναμικό, είναι φυσικά το διαδίκτυο. Από τους διάφορους ιστότοπους, ο χρήστης μπορεί να συλλέξει κάθε πληροφορία σχετικά με τα διάφορα σενάρια και εφαρμογές των γεωθερμικών συστημάτων. Επιπλέον, υπάρχουν χώροι στο διαδίκτυο των επιχειρήσεων που πα-

νομοθεσία που διέπει τα γεωθερμικά συστήματα και τους τρόπους χορήγησης αδειών λειτουργίας και εγκατάστασης υπάρχει διαθέσιμη στο χώρο διαδικτύου του ΥΠΑΝ. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την έρευνα των γεωθερμικών πεδίων η καλύτερη αρχή είναι το ΙΓΜΕ. Τυχόν χορηγίες και επιδοτήσεις μέχρι

«Επιλέγοντας τη γεωθερμία ως εναλλακτική μορφή ενέργειας στον κλιματισμό μίας εγκατάστασης έχουμε τόσο περιβαλλοντικούς όσο και οικονομικούς λόγους.» ρέχουν και αναλυτικά στοιχεία σχεδιασμού, μελέτης και κοστολόγησης. Η κεντρική σελίδα του ΚΑΠΕ επίσης αποτελεί μια καλή αρχή έρευνας και αξιολόγησης. Η νομοθεσία που διέπει τα γεωθερμικά συστήματα υπάρχει διαθέσιμη από το υπουργείο ανάπτυξης. Το ΥΠΕΧΩΔΕ δημοσιεύει διαβουλεύσεις για νομοθεσίες περί οικολογικής δόμησης. Η

πρόσφατα υπήρχαν είτε μέσω του αναπτυξιακού είτε μέσω του μέτρου 6.5 του προγράμματος Ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, και τα δύο προγράμματα αναφέρονταν σε νομικά πρόσωπα και όχι φυσικά. Αναμένεται μία νέα νομοθεσία που θα επιχορηγεί τα ελληνικά νοικοκυριά αλλά ακόμα είναι υπό συζήτηση.» [SID: 4227357] ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

83 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

* Ο κ. Νικόλαος Ψαρράς (npsarras@aidengineering.gr) είναι Χημικός Μηχανικός. Σπούδασε στο Τμήμα Χημικής Μηχανικής του Univercity of Teesside (U.K.) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (MSc) στην Προηγμένη Μηχανική στο Imperial College του Λονδίνου. Τον Μάιο του 2001 ίδρυσε την τεχνική- μελετητική εταιρεία «AiD Engineering» στην οποία εκτελεί χρέη διευθύνοντος συμβούλου. Αρχικά στράφηκε προς τον ενεργειακό κλάδο της βιομηχανίας. Από το 2003 ασχολείται, στην ελληνική πλέον αγορά, με την ενεργειακή διαχείριση κτιριακών εγκαταστάσεων (μελέτες γεωθερμικού κλιματισμού) για λογαριασμό ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, θερμοκηπίων, μονάδων παραγωγής κ.ά. Από το 2006 είναι πιστοποιημένος εκπαιδευτής του Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. και Κάτοχος Διπλώματος Μελετητή (για δημόσια έργα) από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Είναι μέλος της Ένωσης Γεωθερμικών Ελλάδος, του International Ground Source Heat Pump Association (IGSHPA) και του Institution of Chemical Engineers.

ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΑΡΘΡΟ

Βιομάζα: Ενας πολύτιμος και ευέλικτος ενεργειακός πόρος Η βιομάζα, ως αποθήκη ηλιακής ενέργειας, είναι από τους πολυτιμότερους και πιο ευέλικτους ενεργειακούς πόρους στη γη. Κάτω από τον όρο βιομάζα καλύπτονται πολλά διαφορετικά υλικά που με επίσης πολλές διαφορετικές τεχνολογίες μπορούν να παρέχουν ενέργεια σε όλες τις μορφές που τη χρειάζεται ο άνθρωπος (θερμότητα, ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμα μεταφοράς). Κείµενο: ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ, Χηµικός µηχανικός, τµήµα βιοµάζας, ΚΑΠΕ Επιµέλεια: Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Τα pellets συσσωματώματα ή σύμπηκτα ξύλου είναι ένα καύσιμο αποτελούμενο από βιομάζα, συμπιεσμένη σε μικρούς κυλίνδρους 6-8 χιλ. διάμετρο, έως 3 εκ. ύψος.

βιομάζα χρησιμοποιείται σε μικρή και σε μεγάλη κλίμακα, σε αναπτυσσόμενες και σε αναπτυγμένες χώρες, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο ενώ η χρήση της σε ενεργειακά αποδοτικές και σωστά διαστασιολογημένες εφαρμογές μπορεί να βοηθήσει στην αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων και στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στον πίνακα 1 εμφανίζονται τα ποσοστά της ενέργειας από βιομάζα στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας και στην παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια σε χώρες της Ευρώπης τα έτη 2003- 2004 (πηγή: ΙΕΑ,2007). Με βάση την ίδια πηγή η βιομάζα προμηθεύει περίπου το 10% της παγκόσμιας ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας. Από το Eurobserver δίνονται πιο πρόσφατα δεδομένα για την χρήση βιομάζας στην ΕΕ. Στον πίνακα 2 παρουσιάζεται η πρωτογενής παραγωγή ενέργειας κατά κεφαλή από βιομάζα στην ΕΕ (στερεή βιομάζα, βιοαέριο, και οργανικό μέρος των αστικών στερεών απορριμμάτων με αποτέφρωση). Η Ελλάδα βρίσκεται 22η σε 27 χώρες στην ΕΕ στο σύνολο της πρωτογενούς παραγωγής ενέργειας κατά κεφαλή. Ένα θέμα που ειδικά στην Ελλάδα ανακύπτει συχνά όταν μιλάμε για βιομάζα είναι το γεγονός της καύσης της. Ρυπαίνει ή όχι; Δεν υπάρχει καύση που να μην παράγει διοξείδιο του άνθρακα. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ βιομάζας και ορυκτών καυσίμων είναι ότι η βιομάζα έχει ένα κλειστό κύκλο CO2, δηλαδή η βιομάζα κατά την καύση της επιστρέφει απλώς στην ατμόσφαιρα διοξείδιο που έχει απορροφήσει στην διάρκεια ζωής της. Έτσι, η καύση βιομάζας δεν αυξάνει το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας. Στη συνολική διαχείριση της βιο-

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

μάζας βέβαια μπορεί να παράγεται διοξείδιο του άνθρακα σε άλλες διεργασίες (πχ. μεταφορά), κάτι που είναι κοινό για όλα τα καύσιμα, ορυκτά ή μη. Ειδικά για τις υπολειμματικές μορφές βιομάζας (κλαδέματα, απόβλητα κλπ), ο περιεχόμενος άνθρακας κατά την αναπόφευκτη σήψη, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα σε οξυγόνο, θα επιστρέψει στην ατμόσφαιρα είτε ως διοξείδιο του άνθρακα είτε ως μεθάνιο (το μεθάνιο θεωρείται 20 φορές πιο επιβαρυντικό από το CO2 για το φαινόμενο του θερμοκηπίου). Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν δεν παράγουμε CO2, απλώς παρεισφρέουμε στη διαδικασία παραγωγής του και «κλέβουμε» ενέργεια. Η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου (gr CO2 eq. /kWh) διαφόρων συστημάτων βιοενέργειας σε σχέση με συστήματα ενέργειας από ορυκτά καύσιμα κατά το Johanneum Research (Institute of Energy Research) με ανάλυση κύκλου ζωής καταγράφεται από -15% (για ενεργοβόρες ενεργειακές καλλιέργειες) έως -289% (για απόβλητα κτηνοτροφίας). Ένα άλλο θέμα που αναφέρεται συχνά σε σχέση με την βιομάζα, αλλά και τις άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι ότι οι μονάδες παραγωγής ενέργειας δεν είναι μεγάλες. Αυτό παραπέμπει σε μια μεγάλη συζήτηση για το αν η διασπαρμένη παραγωγή ενέργειας είναι πρόβλημα ή λύση. Είναι σίγουρο πάντως ότι το μοντέλο ανάπτυξης των ΑΠΕ δεν είναι ίδιο με το μοντέλο ανάπτυξης των ορυκτών καυσίμων και βασίζεται περισσότερο στην ισορροπία και στη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και λιγότερο στον κεντρικό σχεδιασμό. Συνεπώς η σύγκριση δεν μπορεί και δεν πρέπει να ® γίνεται σε επίπεδο μεγέθους.

84 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Πίνακας 1 Χώρα

Αυστρία Βέλγιο Τσεχία Δανία Φινλανδία Γαλλία Γερμανία Ελλάδα Ουγγαρία

Ποσοστό βιομάζας στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας

Ποσοστό βιομάζας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

2003

2004

2003

2004

11,1 2,2 3,3 11,7 19,5 4,3 3,0 3,3 3,1

11,3 2,6 3,1 11,5 20,3 4,9 3,9 3,2 3,3

3,5 1,9 0,6 6,8 12,1 0,9 2,5 0,4 0,6

3,8 2,3 0,9 8,8 12,5 0,9 2,6 0,4 2,2

Χώρα

Ποσοστό βιομάζας στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας

Ποσοστό βιομάζας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

2003

2004

2003

2004

1,2 1,7 1,2 2,4 11 3,5 16,9 1,2

1,4 3,3 1,2 2,6 10,9 3,4 16,7 1,3

0,3 1,6 2,3 4,1 3,6 1,4 3,6 1,7

0,4 5,9 2,8 4,6 4,0 2,4 5,3 2,0

Ιρλανδία Ιταλία Λουξεμβούργο Ολλανδία Πορτογαλία Ισπανία Σουηδία Ηνωμ. Βασίλειο

Πηγή: ΙΕΑ, 2007

«Η μεγάλη διαφορά μεταξύ βιομάζας και

Πίνακας 2

ορυκτών καυσίμων είναι ότι η βιομάζα έχει

Πρωτογενής παραγωγή ενέργειας κατά κεφαλή από βιομάζα στην ΕΕ (ΤΙΠ/1.000 κατοίκους) Στερεή βιομάζα Βιοαέριο 2008 2007 Αυστρία 473 Βέλγιο 61 Βουλγαρία 98 Γαλλία 140 Γερμανία 125 Δανία 254 Ελλάδα 78 Εσθονία 559 Ην. Βασίλειο 16 Ιρλανδία 37 Ισπανία 96 Ιταλία 32 Κύπρος 14 Λετονία 646 Λιθουανία 227 Λουξεμβούργο 33 Μάλτα 6 Ολλανδία 54 Ουγγαρία 119 Πολωνία 124 Πορτογαλία 262 Ρουμανία 158 Σλοβακία 97 Σβοβενία 233 Σουηδία 904 Τσεχία 189 Φινλανδία 1.348 ΣΥΝΟΛΟ ΕΕ 6.383

ΑΣΑ 2007

16,8 7,4

13,4 17,5

4,9 29 18 4,3 3,1 26,7 7,8 7,4 6,9 0,2

18 13 135,9

0,7 21

6,6 7,3 15

10,6 2 1,6 1,5

39,7 4,7

1,6 5,9 3 7,6 6,9 194,9

3,9

8,9

33,6 5,7 17,3 370,5

ένα κλειστό κύκλο CO2, δηλαδή η βιομάζα

Σύνολο χώρας

κατά την καύση της επιστρέφει απλώς στην ατμόσφαιρα διοξείδιο που έχει

503,2 85,9 98 162,9 167 407,9 82,3 562,1 49,3 44,8 110,7 53,9 14,2 646 227,7 84 6 104,3 125,7 125,6 272,4 158 102,5 238,9 940,6 202,3 1.372,2 6.948,4

απορροφήσει στη διάρκεια ζωής της.»

Πίνακας 3 Στοιχεία για την αγορά Pellets το 2008 Κύρια χρήση Βέλγιο Δανία Εσθονία

Συμπαραγωγή Ολες Οικιακή, Εξαγωγές Φινλανδία Οικιακή, Εξαγωγές Latvia Εξαγωγές Λιθουανία Εξαγωγές Λουξεμβούργο Οικιακή Νορβηγία Οικιακή Πορτογαλία Οικιακή, Εξαγωγές Σλοβενία Ολες Ισπανία Οικιακή, Εξαγωγές Σουηδία Ολες ΣΥΝΟΛΟ

Παραγωγοί 10 12

Παραγωγή

Κατανάλωση

325.000 920.000 135.000 1.000.000

338.000

16.000

19 15 6 8 9

375.000 379.000 120.000 38.000 100.000

149.000 39.000 20.000 5.000 40.000 10.000

5 17

154.000 100.000

112.000 10.000

1.405.000 1.850.000 3.469.000 4.171.000

Πηγή: 6ht Newsletter of the Pellets@las project, Δεκ. 2009

Πηγή: EurObserv’ER 2008

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

85 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΑΡΘΡΟ

Η χρήση βιομάζας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και συμπαραγωγή αυξάνεται σταθερά στην Ευρώπη (Αυστρία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Δανία, Φινλανδία και Σουηδία) με κύριες πρώτες ύλες τα υπολείμματα ξύλου και τα ανανεώσιμα αστικά στερεά. ® Pellets, ένα «νέο» καύσιμο βιομάζας Τα pellets (συσσωματώματα ή σύμπηκτα ξύλου) είναι ένα καύσιμο αποτελούμενο από βιομάζα, συμπιεσμένη σε μικρούς κυλίνδρους (6-8 χιλ. διάμετρο, έως 3 εκ. ύψος) χωρίς συγκολλητική ουσία. Παρασκευάζονται από κατάλοιπα ξυλουργικών και υλοτομικών διαδικασιών. Το ενεργειακό περιεχόμενο των pellet είναι 4.5-5.2 kWh/kg, ενώ έχουν κάτω από 10% υγρασία. Δημιουργήθηκαν ως ένα τυποποιημένο καύσιμο βιομάζας που διευκολύνει την εισαγωγή της βιομάζας για θέρμανση στον αστικό ιστό (εξασφαλίζοντας στον χρήστη άνεση παρόμοια με αυτήν του πετρελαίου) και απλοποιεί την τροφοδοσία μεγαλύτερων μονάδων συμπαραγωγής. Μεταφέροντας στοιχεία από το τελευταίο Ευροβαρόμετρο πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Σουηδία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία) εμπλέκονται στην παραγωγή pellets. Η ΑΕΒΙΟΜ (European Biomass Association) εκτιμά ότι υπάρχουν ήδη 440 μονάδες παραγωγής στην Ευρώπη που κατά το 2008 παρήγαγαν 7,5 εκατ. τόνους. Στο Βέλγιο και στην Ολλανδία τα pellets χρησιμοποιούνται πρωταρχικά σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού, στην Σουηδία και στην Δανία σε μονάδες συμπαραγωγής ενώ στις υπόλοιπες χώρες στον τομέα της θέρμανσης κτιρίων. Αξιοσημείωτη αύξηση παρουσιάζει η χρήση pellets στην Ιταλία, λόγω της μικρής περιόδου θέρμανσης η οποία ευνοεί τα μη κεντρικά συστήματα θέρμανσης.

Κατά το AIEL (the Italian Agri-forestry Energy έχουν εγκατασταθεί 800.000 οικιακές συσκευές καύσης ενώ η κατανάλωση έχει αυξηθεί από 150.000 tonnes το 2001 σε 800.000 tonnes το 2008 (εισαγωγές: 150.000 tonnes). Στη Γερμανία, κατά το BEE (German Renewable Energy Federation), υπάρχουν 40 μονάδες παραγωγής pellets με δυναμικότητα 2,3 εκατ. τόνους το 2008, και παραγωγή 1,5 εκατ. τόνους. Οι συσκευές καύσης pellets εκτιμώνται σε 105.000 το 2008 (20000 παραπάνω από την προηγούμενη χρονιά). Ανάλογα αυξάνεται και η αγορά την Γαλλίας όπου οι πωλήσεις συσκευών καύσης pellets ήταν 15.820 το 2007 (13787 σόμπες και 2.033 λέβητες) και 21.270 το 2008 (17.100 σόμπες και 4.170 λέβητες), φτάνοντας το σύνολο των συσκευών στις 64.570 μονάδες. (Solid biomass barometer, Dec. 2009). Στη Σουηδία η παραγωγή pellets αυξάνεται συνεχώς μαζί και η δυναμικότητα. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μοιράζεται μεταξύ οικιακής θέρμανσης και μεγάλων μονάδων τηλεθέρμανσης. Στη Σουηδία η θέρμανση με pellets είναι μία από τις δύο φτηνότερες λύσεις μαζί με τη σύνδεση σε δίκτυο τηλεθέρμανσης. (The Swedish fuel pellets industry: Production, market and standardization, Jonas Höglund, SLU, 2008). Ο πίνακας 3 δίνει γενικά στοιχεία για την αγορά pellets το

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

86 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

2008 σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες (6th Newsletter of the Pellets Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Η χρήση βιομάζας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και συμπαραγωγή αυξάνεται σταθερά στην Ευρώπη (Αυστρία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Δανία, Φινλανδία και Σουηδία) με κύριες πρώτες ύλες τα υπολείμματα ξύλου και τα ανανεώσιμα αστικά στερεά απορρίμματα (ΑΣΑ). Οι σκανδιναβικές χώρες επίσης εξάγουν εξοπλισμό και υπηρεσίες στον τομέα αυτό. Το 2005 προστέθηκαν 2-3 GW στην εγκατεστημένη ισχύ ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα φτάνοντας την παγκόσμια ισχύ στα 44 GW (REN21 Global Status Report 2006). Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεή βιομάζα στην ΕΕ έφτασε τις 57.8 TWh το 2008, η αύξηση της σε σχέση με το 2007 ήταν 10.8% ενώ έχει τριπλασιαστεί από το 2001. Πάνω από το μισό της παραγωγής (51,2%) συγκεντρώνεται στη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία ενώ το 62,6% της παραγωγής γίνεται από μονάδες συμπαραγωγής. (Solid biomass barometer, Dec. 2009). Παράλληλα η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο στην ΕΕ έφτασε τις 19.9 TWh το 2007, η

αύξηση της σε σχέση με το 2006 ήταν περίπου 17% και προερχόταν κύρια από μονάδες συμπαραγωγής. Η ηλεκτρική ενέργεια από βιοαέριο καλύπτεται πλέον κατά 58,4% από μονάδες συμπαραγωγής. (Biogas Barometer, July 2008) Τέλος, η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμα αστικά απορρίμματα μέσω αποτέφρωσης στην ΕΕ έφτασε τις 13.9 TWh το 2007 ενώ η αύξηση σε σχέση με το 2006 ήταν 8,1%. Στον τομέα αυτό υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ όπου υπάρχουν χώρες που εφαρμόζουν αποτέφρωση σε μεγάλη κλίμακα (π.χ. Δανία, Γερμανία) στη διαχείριση απορριμμάτων αλλά και χώρες όπου δεν την εφαρμόζουν καθόλου, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, και επιλέγουν την ταφή ως διαχείριση. Οι μονάδες συμπαραγωγής προτιμώνται στις σκανδιναβικές χώρες όπου δίκτυα τηλεθέρμανσης ευνοούν τη χρήση της θερμικής ενέργειας σε αντίθεση με τις χώρες της Νότιας Ευρώπης όπου προτιμώνται οι μονάδες παραγωγής μόνο ηλεκτρικής ενέργειας. (Renewable Municipal Solid Waste Barometer, July 2008). Κατά το 2000 (έργο BIOCOGEN, ΚΑΠΕ) είχαν καταγραφεί 153 μονάδες με καύσιμο στερεή βιομάζα ή βιοαέριο σε 12 χώρες της Ευρώπης. Στο ίδιο έργο καταγράφηκαν 157 μονάδες συμπαραγωγής με καύσιμο στερεή βιο-

μάζα από το Johanneum Research (Institute of Energy Research), σε όλη την Ευρώπη. H Βιομάζα στην Ελλάδα Στην Ελλάδα η βιομάζα χρησιμοποιείται συνήθως με τρεις τρόπους: • κούτσουρα σε ανοιχτά τζάκια και λέβητες ξύλου ή πυρηνόξυλο σε πυρηνολέβητες για τη θέρμανση χώρων, • βιοαέριο από ΧΥΤΑ ή βιολογικούς καθαρισμούς αστικών αποβλήτων για παραγωγή θερμότητας ή συμπαραγωγή και τέλος • αγροτικά υπολείμματα για την παραγωγή θερμότητας σε γεωργικές βιομηχανίες και θερμοκήπια. Δεν αξιοποιούνται καθόλου τα απόβλητα της κτηνοτροφίας, δεν υπάρχει συμπαραγωγή ενέργειας από στερεή βιομάζα ενώ η χρήση pellet για θέρμανση βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο. Ειδικά για τη χρήση pellets είναι ενδιαφέρον ότι ενώ υπάρχουν εργοστάσια παραγωγής με δυναμικότητα πάνω από 50.000 τόνους το χρόνο, και υπάρχει στην αγορά ο απαραίτητος εξοπλισμός, τα παραγόμενα pellets εξάγονται καθώς δεν έχει ανοίξει ακόμα η ελληνική αγορά. Η ΚΥΑ 10315/93 (ΦΕΚ 369Β’/93), που στην ουσία απαγορεύει όποιο άλλο καύσιμο

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

87 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

πέραν του ντίζελ και των αερίων στις κεντρικές θερμάνσεις στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, καθώς και η μη αναφορά του εξοπλισμού βιομάζας σε νόμους που αφορούσαν την έκπτωση δαπανών από το εισόδημα άλλων συστημάτων ΑΠΕ (πχ. Ν. 3522/2006) αποτελούν σοβαρά εμπόδια για τη χρήση βιομάζας στον οικιακό τομέα που τελικά, αν και ΑΠΕ, αντιμετωπίζεται χειρότερα από το φυσικό αέριο. Ανάλογα, η χαμηλή προσφερόμενη τιμή για την παραγόμενη από βιομάζα κιλοβατώρα, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία οργανωμένων σχημάτων διαχείρισης αποβλήτων (πχ κτηνοτροφικές μονάδες, γεωργικές βιομηχανίες κλπ) δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μονάδων συμπαραγωγής με καύσιμο βιομάζα. Με δεδομένο ότι η βιομάζα στην Ευρώπη είναι πρώτη και με διαφορά από τις ανανεώσιμες πηγές στην παραγωγή θερμότητας και δεύτερη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, απαιτείται η στήριξη της προκειμένου με ορθολογικότερη και αποδοτικότερη χρήση της, να πάρει στο ενεργειακό μας ισοζύγιο την θέση που της αξίζει στην χώρα μας. [SID: 4276595]

ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

ΑΠΕ

ΚΑΥΣΙΜΑ

Πετρελαϊκά αποθέματα: Σύγχυση από τις αντικρουόμενες απόψεις Αίνιγμα για δυνατούς λύτες παραμένει η χρονολογία εξάντλησης των πετρελαϊκών αποθεμάτων του πλανήτη. Πρόκειται για μία εξέλιξη - κατά τα φαινόμενα- αναπόφευκτη, η οποία θα μας ωθήσει στην αναγκαστική αλλαγή των ενεργειακών συνηθειών. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

ντικρουόμενες απόψεις και ετερογενή στοιχεία προκαλούν σύγχυση ως προς την αναζήτηση ενός συγκεκριμένου αριθμού για τον ακριβή ορισμό των υφιστάμενων πετρελαϊκών αποθεμάτων παγκοσμίως. Άλλωστε κάθε χώρα δίνει προτεραιότητα στα δικά της ξεχωριστά γεωπολιτικά συμφέροντα και ως εκ τούτου δεν δημοσιοποιεί τα στρατηγικά της πετρελαϊκά -και όχι μόνο- αποθέματα. Αυτά σε κάθε περίπτωση διατηρούνται ερμητικά φυλαγμένα για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και τα νούμερά τους ανακοινώνονται με φειδώ και πάντα κατά προ-

σέγγιση. Το βέβαιο είναι από την “έκρηξη” της βιομηχανικής επανάστασης και εντεύθεν (δηλαδή τα τελευταία 200 χρόνια) η κατανάλωση των φυσικών πόρων του πλανήτη και δη του πετρελαίου βαίνει αυξανόμενη, ενώ αντιστρόφως ανάλογη είναι η μείωση των αντίστοιχων κοιτασμάτων του “μαύρου χρυσού”. Οι ορυκτοί πόροι του πλανήτη μας, όμως, δεν είναι ανεξάντλητοι. Κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να βασίζουμε σ’ αυτούς (π.χ. στο πετρέλαιο) το μέλλον μας. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει με σιγουριά για πόσο καιρό ακόμη θα κρατήσουν τα αποθέματα. Ωστόσο οι πετρεΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

88 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

λαϊκές εταιρείες εκτιμούν ότι σύντομα θα φτάσουμε στο κομβικό σημείο από το οποίο θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας Σ’ αυτό το πλαίσιο η επάρκεια των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου βρίσκεται εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον σε μόνιμη βάση στην ...επικαιρότητα, καθώς απ’ αυτήν εξαρτάται καθολικά το επόμενο ενεργειακό μοντέλο της ανθρωπότητας, αλλά παράλληλα και η όξυνση ή άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου που αποτελεί άμεση απειλή, σύμφωνα με πολ-

«Στην έκθεση του 2009

μερα θα επικρατήσει πανικός στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Επιπρόσθετα στην ετήσια έκθεση Statistical Review of World Energy 2008, η BP αναφέρει ότι η παραγωγή μειώθηκε πέρυσι κατά 130.000 βαρέλια την ημέρα και ανήλθε σε 81,53 εκατομμύρια βαρέλια τη ημέρα, ενώ τα διαπιστωμένα αποθέματα αργού πετρελαίου στον πλανήτη ανήλθαν στα τέλη του 2007 σε 1,2379 τρισεκατομμύρια βαρέλια έναντι των αναθεωρημένων 1,2395 τρισεκατομμυρίων βαρελιών στα τέλη του 2006. Αρκούν, ωστόσο, για να στηρίξουν τους σημερινούς ρυθμούς παραγωγής για τα επόμενα 41 χρόνια.

για τα παγκόσμια ενεργειακά αποθέματα, η ΙΕΑ εκτιμά ότι έως το 2030 η παραγωγή πετρελαίου θα φτάσει τα 105 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Το 2005 έκανε λόγο για 120 εκατ. βαρέλια και βαθμιαία αναθεώρησε αυτό το νούμερο σε 116 εκατ. το 2007.

Ο ΟΠΕΚ Από την άλλη πλευρά ο Οργανισμός εξαγωγών πετρελαιοπαραγωγών χωρών, περισσότερο γνωστός ως ΟΠΕΚ από τα αρχικά του τίτλου του στη αγγλική απόδοση (Organization of the Petroleum Exporting Countries), υποστηρίζει ότι τα υφιστάμενα πετρελαϊκά αποθέματα επαρκούν για τουλάχιστον 140 χρόνια ακόμα. Ενδεικτικά ο Αμπντάλα Σ. Τζουμάχ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Saudi Arabian Oil Co, δήλωσε πρόσφατα ότι μόνο το 18% των παγκόσμιων αποθεμά- ®

Ο ΟΠΕΚ υποστηρίζει ότι τα υφιστάμενα πετρελαϊκά αποθέματα επαρκούν για τουλάχιστον 140 χρόνια ακόμα.»

ΑΠΕ

λούς επιστήμονες, για τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Άλλωστε πρόσφατα στελέχη της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (Ιnternational Εnergy Αssociation) με δηλώσεις τους προς τον τύπο υποστήριξαν ότι: “η εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων βρίσκεται πολύ πιο κοντά απ’ ό,τι παραδέχεται επισήμως η ΙΕΑ”. Ωστόσο, προτού φτάσουμε στην εξάντληση των πετρελαϊκών αποθεμάτων, θα έχουμε φτάσει και θα έχουμε ξεπεράσει την κορυφή της παραγωγής (Peak Oil), δηλαδή το σημείο πέρα από το οποίο η παραγωγή αδυνατεί να αυξηθεί άλλο λόγω γήρανσης των κοιτασμάτων και λόγω πτώσης της ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων. Και εκεί ακριβώς αρχίζουν τα προβλήματα. Στην έκθεση του 2009 για τα παγκόσμια ενεργειακά αποθέματα, η ΙΕΑ εκτιμά ότι έως το 2030 η παραγωγή πετρελαίου θα φτάσει τα 105 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Το 2005 έκανε λόγο για 120 εκατ. βαρέλια και βαθμιαία αναθεώρησε αυτό το νούμερο σε 116 εκατ. το 2007 και 105 εκατ. πρόπερσι. Πολλοί μέσα στη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας πιστεύουν ότι θα ήταν αδύνατον να διατηρηθεί η παραγωγή ακόμη και στα 90 - 95 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αλλά υπάρχουν φόβοι ότι αν δημοσιοποιηθούν χαμηλότερα νού-

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

89 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

ΑΠΕ

ΚΑΥΣΙΜΑ

Νέο κοίτασμα εντοπίστηκε στη Ρωσία Η Ρωσία ανακάλυψε νέο πετρελαϊκό κοίτασμα μεγάλου μεγέθους στην Ανατολική Σιβηρία. «Κάναμε μια σημαντική πετρελαϊκή ανακάλυψη. Μπορούμε να ανακοινώσουμε σήμερα ότι διανοίξαμε το κοίτασμα Σεβαστιανόβο, με αποθέματα 150 εκατ. τόνων. Πρόκειται για ένα στρατηγικό κοίτασμα», τόνισε πρόσφατα ο υπουργός Εθνικών Πόρων της Ρωσίας, Γιούρι Τρούντεφ. Στην ανακάλυψη προέβη η κρατική εταιρεία Rosneft.

Συμφωνία στο Ιράκ Την 1η Φεβρουαρίου υπογράφτηκε η τελευταία συμφωνία για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Ιράκ, καθώς η κυβέρνηση της χώρας, η ρωσική Lukoil και η νορβηγική Statoil οριστικοποίησαν το συμβόλαιο για το κοίτασμα West Qurna-2, του οποίου τα αποθέματα εκτιμώνται στα 13 δισ. βαρέλια. Το συμβόλαιο έχει διάρκεια 25 ετών. Το Ιράκ σκοπεύει να αυξήσει την παραγωγή του από τα 2,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως στα 12 εκατ. βαρέλια.

® των αργού πετρελαίου έχουν αντληθεί έως σήμερα, διευκρινίζοντας ότι ο πλανήτης διαθέτει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης 4,5 τρισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου! Πάντως το τελευταίο νούμερο επ’ ουδενί δεν προκύπτει από το σύνολο των υφιστάμενων αποδεδειγμένων αποθεμάτων των χωρών του πλανήτη. Πρόκειται προφανώς για μια υπεραισιόδοξη άποψη που προκύπτει με την προϋπόθεση της ανακάλυψης περαιτέρω αποθεμάτων. Παραγωγοί Η Μέση Ανατολή παραμένει ο μεγαλύτερος «παίκτης» στην οικονομία του πετρελαίου, κάτι που επιτρέπει στις χώρες της περιοχής να διατηρούν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Η Σαουδική Αραβία μόνη της διαθέτει το 21,9% των αποθεμάτων παγκοσμίως. Πίσω από αυτήν, ωστόσο, στην παγκόσμια κατάταξη των χωρών με βάση τα αποδεδειγμένα κοιτάσματα πετρελαίου που διαθέτουν βρίσκεται ο Καναδάς, ενώ ακολουθούν το Ιράν, το Ιράκ, το Κουβέιτ, η Βενεζουέλα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μόλις στην 8η θέση βρίσκεται η Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

90 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Ρωσία, με τις: Λιβύη, Νιγηρία, Καζαχστάν, ΗΠΑ και Κίνα να ακολουθούν. Γενικότερα σημαντικοί παραγωγοί πετρελαίου είναι η Ευρώπη, η Ευρασία (κυρίως η Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο) και η Βόρεια Αμερική. Η διαφορά, όμως, είναι πως σχεδόν όλο το πετρέλαιο που παράγεται στη Μέση Ανατολή οδηγείται προς εξαγωγή στις διεθνείς αγορές, ενώ η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Οι τιμές της βενζίνης Η αυξανόμενη τιμή του πετρελαίου έχει άμεσες επιπτώσεις στην τιμή της βενζίνης. Οι υψηλές τιμές στην ενέργεια έχουν επιπτώσεις και στους καταναλωτές και τους επιχειρηματίες, καθώς η ζωή γίνεται πιο ακριβή, με αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης σε άλλους τομείς. Οι τιμές της βενζίνης κυμαίνονται στα 3 δολάρια το γαλόνι στις ΗΠΑ, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο τα πρατήρια πωλούν τη βενζίνη στη 1 λίρα το λίτρο. Ωστόσο, στη Γηραιά Αλβιώνα οι αυξητικές τάσεις είναι λιγότερο απότομες, καθώς οι τιμές διαμορφώνονται από τους φόρους. [SID: 4228028]

Πετρέλαιο στην Ελλάδα: Ανεξερεύνητο σε βάθος... Η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες που έχουν την τύχη να εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα πετρελαίου που υφίστανται στο υπέδαφός τους. Έτσι από το 1981 μέχρι σήμερα ο Πρίνος της Θάσου παραμένει το μοναδικό υπό εμπορική ανάπτυξη πετρελαϊκό κοίτασμα του ελλαδικού χώρου. Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

91 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ο πετρέλαιο που παράγεται στον Πρίνο καλύπτει, ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό των αναγκών της χώρας μας και ως εκ τούτου γίνονται περαιτέρω εισαγωγές από το Ιράν, τη Ρωσία, τη Λιβύη, το Καζαχστάν και τη Σαουδική Αραβία. Στην Ελλάδα πετρέλαιο παράγεται από το 1981, οπότε άρχισε η εκμετάλλευση του κοιτάσματος στον Πρίνο της Θάσου από την Κοινοπραξία Πετρελαίου Βορείου Αιγαίου (ΝΑΡC). Σύντομα η παραγωγή ανήλθε στα 26.000 βαρέλια ημερησίως, ποσότητα που ισοδυναμούσε περίπου με το 10% των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 η παραγωγή άρχισε να μειώνεται και το 1995 περιορίστηκε στα 10.000 βαρέλια την ημέρα, ενώ -σύμφωνα με στοιχεία του 2007 - η συνολική κατανάλωση πετρελαίου στη χώρα μας ανέρχεται σε 438.000 βαρέλια την ημέρα. Σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου εικάζεται ότι υπάρχουν, ακόμη, στην ευρύτερη περιοχή του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Ωστόσο, για πολιτικούς λόγους, που σχετίζονται με την ελληνοτουρκική διαφορά πάνω στην οριοθέτηση της ®

ΚΑΥΣΙΜΑ

ΥΔΡΟΓΟΝΑΘΡΑΚΕΣ

«Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διενεργηθεί κατά καιρούς στο υπέδαφος της Δυτικής Eλλάδας υπάρχουν κοιτάσματα που περιέχουν περισσότερα από 2 δισ. βαρέλια πετρελαίου. Δεν είναι γνωστές, ωστόσο, οι ακριβείς περιοχές που βρίσκονται τα κοιτάσματα.»

® υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, δεν έχει προχωρήσει η πλήρης εξερεύνησή τους. Άλλωστε ισχύει ακόμη το διαβόητο casus beli (αιτία πολέμου) από την πλευρά της Τουρκίας σε περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει το δικαίωμά της - σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης - για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Ερευνες - γεωτρήσεις Οι ανάγκες της χώρας μας σήμερα σε πετρελαιοειδή καλύπτονται από τη λειτουργία των δύο διυλιστηρίων στον Ασπρόπυργο, της ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη, θυγατρικών εταιρειών της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., καθώς και από τα δύο ιδιωτικά διυλιστήρια της Μοtοr Οil στους Αγίους Θεοδώρους και της Ρetrοla στην Ελευσίνα. Συνολικά τα εγχώρια διυλιστήρια έχουν χωρητικότητα διύλισης 413.000 βαρέλια ημερησίως. Φορέας ανάπτυξης της βιομηχανίας πετρελαίου στη χώρα μας ήταν η Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ), η οποία από το 1998 και μετά μετονομάστηκε σε Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. Σ’ αυτό το πλαίσιο το Δημόσιο έχει πραγματοποιήσει σειρά ερευνών και γεωτρήσεων σε πολλές περιοχές, όπως στο Δέλτα του Νέστου, στην περιοχή Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

92 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

Θεσσαλονίκης - Χαλκιδικής, στο Δέλτα του Έβρου, στην Ήπειρο - Αιτωλοακαρνανία, στη Ζάκυνθο, στο Αιγαίο, στο Ιόνιο πέλαγος κ.α. Σήμερα τα ΕΛΠΕ ΑΕ συμμετέχουν με ποσοστό 25% στις ερευνητικές περιοχές της Παραχώρησης του Θρακικού Πελάγους, στο Β. Αιγαίο, συνολικής έκτασης περίπου 1.600 τετ. χλμ. Εντούτοις μέσα στο 2007, η τότε ελληνική κυβέρνηση ανακάλεσε τις άδειες παραχώρησης που είχαν δοθεί στην Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ για την έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στο ελληνικό υπέδαφος. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διενεργηθεί κατά καιρούς στο υπέδαφος της Δυτικής Eλλάδας υπάρχουν κοιτάσματα που περιέχουν περισσότερα από 2 δισ. βαρέλια πετρελαίου. Δεν είναι γνωστές, ωστόσο, οι ακριβείς περιοχές που βρίσκονται τα κοιτάσματα και αν είναι εκμεταλλεύσιμα. Eπιπλέον, όλες σχεδόν οι ερευνητικές γεωτρήσεις που έχουν γίνει στη χώρα μας, δεν έχουν ξεπεράσει το βάθος των 3.000 μέτρων, που σημαίνει ότι τα χαμηλότερα βάθη είναι ανεξερεύνητα και σηματοδοτούν πιθανές επενδυτικές ευκαιρίες. Εξάλλου το βάθος των 5.000 μέτρων είναι αυτό που αποτελεί παγκοσμίως εκ των ων

ουκ άνευ για την ανεύρεση πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Επιπρόσθετα το 1997 είχαν παραχωρηθεί τέσσερις περιοχές της Δυτ. Eλλάδας για έρευνα πετρελαίου, ενώ μέχρι στιγμής έχουν γίνει σεισμικές έρευνες που καλύπτουν 220.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 161 ερευνητικές γεωτρήσεις. Eκτός από τα κοιτάσματα της Θάσου (όπου υπάρχουν 1,5 δισ. βαρέλια πετρελαίου, έχουν ανακαλυφθεί 250 εκατ. και έχουν παραχθεί 110 εκατ. βαρέλια), πετρελαιοπιθανές περιοχές υπάρχουν και στη Θεσσαλονίκη όπου έχει ανακαλυφθεί κοίτασμα φυσικού αερίου μεγέθους 1 δισ. κυβικών μέτρων. Τα αποτελέσματα στηρίζουν την πεποίθηση ειδικών επιστημόνων ότι στο ελληνικό υπέδαφος ίσως υπάρχουν κοιτάσματα 2-4 δισ. βαρελιών, η αξιοποίηση των οποίων θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αναβαθμίσει σημαντικά την οικονομική και τη γεωπολιτική θέση της χώρας. Κοιτάσματα έχουν εντοπιστεί και σε άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου (Κα-

τάκωλο, Ζάκυνθο, Παξούς, Ηλεία κ.α.). Πρόσφατα αποφασίστηκε η προώθηση της εκμετάλλευσης του υδρογονανθρακικού δυναμικού της χώρας βάσει του... νέου νομοθετικού πλαισίου (Ν. 2289/1995) το οποίο εισήγαγε και στην Ελλάδα τα πρότυπα που εφαρμόστηκαν με επιτυχία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Μ. Βρετανία, Νορβηγία κ.ά.), της εκμετάλλευσης δηλαδή των κοιτασμάτων μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων με τη συμμετοχή ή μη κρατικών φορέων. Συμπερασματικά προκύπτει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη των υφιστάμενων κοιτασμάτων πετρελαίου θα αποβεί προς όφελος των Ελλήνων καταναλωτών, ενώ παράλληλα θα μειώσει την ενεργειακή μας εξάρτηση. Συν τοις άλλοις η περαιτέρω εξερεύνηση με σκοπό την εκμετάλλευση των πετρελαϊκών μας κοιτασμάτων φέρνει προοπτικές σημαντικής αναβάθμισης της χώρας αλλά και ελπίδες για επιπλέον οικονομική ανάπτυξη και δη σε περίοδο ύφεσης.

«Eκτός από τα κοιτάσματα της Θάσου (όπου υπάρχουν 1,5 δισ. βαρέλια πετρελαίου, έχουν ανακαλυφθεί 250 εκατ. και έχουν παραχθεί 110 εκατ. βαρέλια), πετρελαιοπιθανές περιοχές υπάρχουν και στη Θεσσαλονίκη.»

[SID: 4242936]

Ενεργειακή Αιγαίου: Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η γεώτρηση στο κοίτασμα «Έψιλον» Την επιτυχή ολοκλήρωση της γεώτρησης στο κοίτασμα «Έψιλον», ανακοίνωσε πρόσφατα η Ενεργειακή Αιγαίου, η μοναδική εταιρεία στην Ελλάδα που δραστηριοποιείται μέσω της θυγατρικής της ΚΑΒΑΛΑ OIL στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Πρόκειται για το πρώτο νέο κοίτασμα που παράγει πετρέλαιο στη χώρα μας μετά από 14 ολόκληρα χρόνια, όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση. Η γεώτρηση δόθηκε στην παραγωγή και αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την ημερήσια δυναμικότητα της εταιρείας, καθώς οι αρχικές εκτιμήσεις ξεπερνούν τα 3.000 βαρέλια την ημέρα, ποσότητα

που θα ανεβάσει τη συνολική ημερήσια παραγωγή της Ενεργειακής Αιγαίου στα 5.000 βαρέλια. Περαιτέρω, τα συνολικά αποθέματα του κοιτάσματος «Έψιλον» εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια βαρέλια και η εταιρεία θα προβεί σε νέες μελλοντικές γεωτρήσεις, προκειμένου να διασφαλίσει τη βέλτιστη εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Πρόκειται για την πιο σύνθετη και μεγαλύτερη σε μέγεθος γεώτρηση που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, έχει συνολικό μήκος 5.500 μέτρα, διήρκησε συνολικά 3 μήνες και στέφθηκε με απόλυτη ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

93 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

επιτυχία, καθώς πέτυχε το γεωλογικό στόχο μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο και στο πλαίσιο του προϋπολογισμού. Πραγματοποιήθηκε με το γεωτρύπανο τύπου Jack Up Ensco 85, σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως στο χώρο των γεωτρήσεων. Σημειωτέον ότι μέσα στο 2009, η Ενεργειακή Αιγαίου επένδυσε συνολικά 80 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε γεωτρήσεις στην περιοχή του Πρίνου στην Καβάλα, που αύξησαν την ημερήσια παραγωγή της εταιρείας, από 1.000 βαρέλια ανά ημέρα πριν την έναρξη του επενδυτικού προγράμματος, σε 5.000 βαρέλια στην παρούσα φάση.

ΘΕΜΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Πυρηνική ενέργεια: Πρόβλημα ή εναλλακτική λύση; Του Π. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

«Η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει στη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που είναι ζητούμενο, στο πλαίσιο της αποκλιμάκωσης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.»

εκμετάλλευση της πυρηνικής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν διχαστικό και αμφιλεγόμενο ζήτημα. Η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας για ανάπτυξη της πολεμικής ισχύος, πάντως, μολονότι καταδικάζεται απ’ όλους, εντούτοις αποτελεί εκ των πραγμάτων ζήτημα ύψιστης σημασίας για τις ισχυρές χώρες του πλανήτη. Όσον αφορά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η πυρηνική τεχνολογία προσφέρει πολλαπλά οφέλη, όμως παράλληλα συνοδεύεται και από πλειάδα μειονεκτημάτων και κινδύνων. Κορυφαίο πλεονέκτημα της πυρηνικής τεχνολογίας είναι αυτό της απεξάρτησης από τα -ακριβά και υπό εξάντληση- ορυκτά καύσιμα. Επιπλέον, η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που είναι το ζητούμενο, ειδικά τα

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

94 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της αποκλιμάκωσης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Αναφορικά με τα μειονεκτήματα ξεχωρίζει αυτό της διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων. Τα τελευταία παραμένουν ραδιενεργά για εκατοντάδεςχιλιάδες (!) χρόνια μετά την εναπόθεσή τους και αυτό εγείρει σημαντικούς κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή αλλά και το φυσικό περιβάλλον. Στις σκανδιναβικές χώρες γίνονται τα τελευταία χρόνια φιλότιμες προσπάθειες για ασφαλή διάθεση πυρηνικών αποβλήτων σε μεγάλα βάθη κάτω από τη Γη και δη σε εδάφη χαμηλής σεισμικότητας. Ωστόσο, η διαχείριση πυρηνικών αποβλήτων θα πρέπει να οργανωθεί σε ένα παγκόσμιο επίπεδο, έτσι ώστε το σύνολο των πυρηνικών αποβλήτων να διατίθεται όπως πρέπει και να μην υφίσταται το σημερινό φαινόμενο, όπου η κάθε χώρα ανάλογα με την οικονομική της ευρωστία και την... οικολο-

ΑΠΕ

«Σε ολόκληρο τον κόσμο λειτουργούν σήμερα 438 πυρηνικοί σταθμοί, που καλύπτουν το 16% της συνολικής ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια και το 83% των αναγκών των βιομηχανικών χωρών σε ηλεκτρική ενέργεια, σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας»

γική της διάθεση τα διαθέτει κατά το δοκούν. Επιπρόσθετα άλλο ένα διαχρονικό πρόβλημα της εφαρμογή της πυρηνικής τεχνολογίας για ηλεκτροπαραγωγή παραμένει το ενδεχόμενο ατυχήματος. Μέχρι σήμερα έχουν συμβεί αρκετά δυστυχήματα σε διάφορους πυρηνικούς αντιδραστήρες ανά το κόσμο (με αποκορύφωμα αυτό του Τσερνομπίλ στις 26/4/1986). Εντούτοις, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο με αποτέλεσμα οι -υπό κατασκευή σε Ολκιλουότο (Φινλανδία) και Φλαμανβίλ (Γαλλία) αντίστοιχα- αντιδραστήρες τρίτης γενιάς να υπόσχονται μεγιστοποίηση της απόδοσης και της ασφάλειας ταυτόχρονα. Η τρίτη γενιά αντιδραστήρων αντιπροσωπεύει μια σύνθεση του γερμανικού και του γαλλικού μοντέλου σχεδίασης. Ο νέος EPR (αντιδραστήρας πεπιεσμένου ύδατος) χαρακτηρίζεται από το εσωτερικό κέλυφος χάλυβα-σκυροδέματος το οποίο καλύπτεται από εξωτερικό θόλο σκυροδέματος και διαθέτει μια κεραμική βάση, ώστε να περιορίζει την έντονη θερμότητα που αναπτύσσεται στην περίπτωση κατάρρευσης ή άλλου σοβαρού περιστατικού. Πάντως, στο στάδιο της

κατασκευής της μονάδας στη Φινλανδία έχουν παρουσιαστεί πολλαπλά προβλήματα (σ.σ.: έχουν σημειωθεί μέχρι τώρα 3.000 καταγεγραμμένα σφάλματα!), τα οποία εύλογα θα καθυστερήσουν την εμπορική λειτουργία του πρώτου αντιδραστήρα 3ης γενιάς παγκοσμίως. Παγκόσμια Σε ολόκληρο τον κόσμο λειτουργούν σήμερα 438 πυρηνικοί σταθμοί, που καλύπτουν το 16% της συνολικής ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια και το 83% των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια των βιομηχανικών χωρών, σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA). Η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση στον κατάλογο των εξαρτημένων από την πυρηνική ενέργεια χωρών με ποσοστό εξάρτησης 76,3% ακολουθούμενη από τη Λιθουανία (73,7%), το Βέλγιο (56,8%), τη Σλοβακία (53,4%), την Ουκρανία (47,3%), τη Βουλγαρία (45%), την Ουγγαρία (42,2%), τη Νότια Κορέα (40,7%), τη Σουηδία (39%) και την Ελβετία (38,2%). Η Δυτική Ευρώπη διαθέτει συνολικά 150 πυρηνικούς αντιδραστήρες

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

και ο αριθμός τους δεν αναμένεται να μεταβληθεί αισθητά τα προσεχή χρόνια, εκτιμά η IΑΕΑ, προσθέτοντας ότι οι 118 αντιδραστήρες της βόρειας Αμερικής παρέχουν το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες και το 12% στον Καναδά. Η Μέση Ανατολή και η Ασία, που αριθμούν συνολικά 94 αντιδραστήρες, ακολουθούν μια σαφή πολιτική ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας «και ιδιαίτερα η Κίνα, η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία», επισημαίνει η IΑΕΑ, προσθέτοντας ότι στις περιοχές αυτές βρίσκονται 31 συνολικά πυρηνικοί αντιδραστήρες σε στάδιο κατασκευής. Άλλωστε, σύμφωνα με υπολογισμούς, τα αμέσως επόμενα χρόνια τρεις ακόμα χώρες θα αποκτήσουν σταθμούς πυρηνικής ενέργειας (Ιράν, Αίγυπτος, Βόρεια Κορέα). Σύντομη ιστορική αναδρομή Η πρώτη εργαστηριακή πυρηνική σχάση επιτεύχθηκε από τους φυσικούς Ότο Χαν και Λίζα Μάιτνερ το 1938 στο Βερολίνο. Οι δυο τους «βομβάρδισαν» ουράνιο με νετρόνια σε μια προσπάθεια να το μετατρέψουν στο άγνωστο τότε στοιχείο με ατομικό αριθμό 93 (το ®

95 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΘΕΜΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

«Η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση στον κατάλογο των εξαρτημένων από την πυρηνική ενέργεια χωρών με ποσοστό εξάρτησης 76,3% ακολουθούμενη από τη Λιθουανία (73,7%), το Βέλγιο (56,8%), τη Σλοβακία (53,4%), την Ουκρανία (47,3%), τη Βουλγαρία (45%), την Ουγγαρία (42,2%), τη Νότια Κορέα (40,7%), τη Σουηδία (39%) και την Ελβετία (38,2%).»

® ουράνιο έχει Α.Α. 92 και η προσθήκη στον πυρήνα του ενός νετρονίου θα έπρεπε, όπως είχε ήδη διαπιστωθεί ότι συνέβαινε με ελαφρύτερα στοιχεία, να το μετασχηματίσει σε ένα νέο στοιχείο με ένα πρωτόνιο παραπάνω). Το παραγόμενο όμως στοιχείο είχε ιδιότητες πολύ διαφορετικές από τις αναμενόμενες (για ένα βαρύ στοιχείο με Α.Α. 93), γεγονός ανεξήγητο για τους δύο επιστήμονες. Τολμηρό συμπέρασμα Εκείνη την περίοδο η Μάιτνερ λόγω της εβραϊκής καταγωγής της υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το Βερολίνο και ο Χαν συνέχισε τα πειράματά του με τον επίσης Γερμανό φυσικό Φριτζ Στράσμαν. Σύντομα οι τρεις (η Μάιτνερ εξόριστη στη Σκανδιναβία) κατέληξαν σε ένα πολύ τολμηρό συμπέρασμα: το παραγόμενο στοιχείο με τις αναπάντεχες ιδιότητες ήταν βάριο, που έχει Α.Α. μόλις 56. Αυτό σήμαινε ότι με κάποιον τρόπο η προσθήκη νετρονίου στον πυρήνα του ουρανίου προκαλούσε τη «σχάση» του, όπως ονόμασε τη διαδικασία η Μάιτνερ, σε δύο στοιχεία: το βάριο που ήδη ήταν γνωστό και ένα ακόμα στοιχείο (το οποίο αργότερα ονομάστηκε Τεχνήτιο) με Α.Α. 43, απελευθερώνοντας μάλιστα τεράστια ποσά ενέργειας. Εκείνο όμως που έκανε ακόμα πιο ενδιαφέρουσα την ανακάλυψη ήταν η απελευθέρωση (με τη σχάση) δύο νετρονίων, παρέχοντας τη δυνατότητα για μια αλυσιδωτή αντίδραση. Έτσι, τα δύο νετρόνια που απελευθερώνονται κατά τη σχάση του πυρήνα ουρανίου προκαλούν τη σχάση δύο πρόσθετων πυρήνων ουρανίου, απελευθερώνοντας 4 νετρόνια που με τη σειρά τους προκαλούν τη σχάση τεσσάρων πυρήνων κοκ. Με τον τρόπο αυτό μια ελάχιστη ποσότητα ουρανίου μπορεί να απελευθερώσει με την αλυσιδωτή σχά-

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

96 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

ση της ένα γιγαντιαίο ποσό ενέργειας, που -όπως έγινε σύντομα κατανοητό- είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί είτε για ειρηνικούς σκοπούς (την κάλυψη ενεργειακών αναγκών) είτε για την κατασκευή πυρηνικών βομβών. Η πυρηνική εποχή ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1945 όταν οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν την πρώτη πυρηνική δοκιμή κοντά στο Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικό. Μόλις το 1951 χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά πυρηνικός αντιδραστήρας για ειρηνικούς σκοπούς και συγκεκριμένα για τη δοκιμαστική παραγωγή μικρής ποσότητας ηλεκτρικού ρεύματος (ΗΠΑ, Αϊντάχο). Στις 27 Ιουνίου 1954 πρώτη φορά πυρηνικός αντιδραστήρας συνδέθηκε με εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΣΣΔ, Ομπνίσκ) παρέχοντάς του σε μόνιμη βάση ηλεκτρικό ρεύμα. Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1954 ο Lewis Strauss, ο πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, σε ακροατήριο επιστημόνων στη Νέα Υόρκη τους διαβεβαίωσε ότι τα παιδιά τους θα απολάμβαναν την ηλεκτρική ενέργεια, υπερβολικά φτηνή, με μηδαμινό κόστος. Ο Lewis είχε... προβλέψει ότι το 2000 στις ΗΠΑ θα λειτουργούσαν 1.000 πυρηνικοί σταθμοί. Υψηλό κόστος Η πρόβλεψή του δεν επαληθεύτηκε (λειτουργούν 103), καθώς από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70 και μετά η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών ουσιαστικά ανεστάλη στις μεγαλύτερες πυρηνικές χώρες λόγω του υψηλού λειτουργικού τους κόστους. Άλλα ζητήματα που καθιστούν την πυρηνική ενέργεια λιγότερο δημοφιλή είναι ο κίνδυνος σοβαρών ατυχημάτων και το -ουσιαστικά- άλυτο πρόβλημα της ανάγκης για αποθήκευση των πυρηνικών αποβλήτων. [SID: 4236027]

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΑΠΕ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Πυρηνική σύντηξη: Αναζητώντας την ενεργειακή λύση ια την επίτευξη της πυρηνικής σύντηξης και ως εκ τούτου την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας απαιτείται η ύπαρξη εξαιρετικά δύσκολων φυσικών συνθηκών, που είναι παρόμοιες με αυτές που συντελούνται στον ήλιο. Τουτέστιν τεράστιες ποσότητες θερμότητας οι οποίες απαιτούνται, προκειμένου να επιτευχθούν θερμοκρασίες της τάξης των πολλών εκατομμυρίων Κέλβιν, αλλά παράλληλα και συνθήκες πίεσης πολλών ατμοσφαιρών. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο εμπόδιο στην ανάπτυξη της ηλεκτροπαραγωγής μέσω πυρηνικής σύντηξης. Οι θερμοπυρηνικοί αντιδραστήρες (οι διατάξεις εκείνες εντός των οποίων παράγεται θερμική ενέργεια μέσω ελεγχόμενης πυρηνικής σύντηξης) βρίσκονται ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Το γνωστό μοντέλο τέτοιου είδους αντιδρα-

«Ο βασικός στόχος του διεθνούς προγράμματος ΙΤΕR, με τη συμμετοχή χωρών της ΕΕ, των ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Ρωσίας και Ν.Κορέας είναι η έρευνα γύρω από τις επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες της πυρηνικής σύντηξης.»

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

στήρα στο Πρίνστον των ΗΠΑ, χρησιμοποιεί ένα τεράστιο κυκλικό σωλήνα, διαμέτρου 4 μέτρων, με αέριο υδρογόνο. Εκεί ηλεκτρικό ρεύμα μεγάλης ισχύος που διοχετεύεται θερμαίνει το εντός του αντιδραστήρα αέριο υδρογόνου, ενώ ισχυρότατα μαγνητικά πεδία αποτρέπουν τη πρόσκρουσή του στα τοιχώματα της σωληνοειδούς διάταξης. Με αυτό το τρόπο έχουν μεν επιτευχθεί αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που να μπορούν να προσφέρουν εκμεταλλεύσιμο ποσό ενέργειας. Εδώ ακριβώς ευελπιστεί να δώσει τη λύση το ITER - το οποίο στα λατινικά σημαίνει «ο δρόμος». Πρόκειται για ένα διεθνές πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης, στόχος του οποίου είναι να κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα στην ανάπτυξη της ενέργειας σύντηξης. Βασιζόμενο στην καθιερωμένη φυσική και σε αποδεδειγμένη τε- ®

97 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

«Η παραγωγή ενέργειας από σύντηξη ως καύσιμο θα χρησιμοποιήσει τελικά το νερό. Πρόκειται για μια μέθοδο εγγενώς ασφαλή, η οποία προσφέρει ζωτικά πλεονεκτήματα, όπως μηδενικές εκπομπές άνθρακα, μηδενική ατμοσφαιρική ρύπανση και απεριόριστη καύσιμη ύλη. Ακόμη και τα πυρηνικά απόβλητα θα είναι πάρα πολύ περιορισμένου όγκου.» ® χνολογία, το ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor) αντιπροσωπεύει το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο μιας μηχανής σύντηξης στο μέγεθος των συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Κατά τα δέκα τελευταία έτη, το ITER εξελίχθηκε σε ένα λεπτομερές μηχανολογικό σχέδιο έτοιμο προς κατασκευή, για το οποίο παρασκευάστηκαν και δοκιμάστηκαν πλήρως από τη βιομηχανία μοντέλα ή πρωτότυπα των βασικών τεχνολογικών συστατικών. Ο βασικός στόχος του διεθνούς προγράμματος ΙΤΕR, με τη συμμετοχή χωρών της ΕΕ, των ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Ρωσίας και Ν.Κορέας είναι η έρευνα γύρω από τις επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες της πυρηνικής σύντηξης. Η Γαλλία ως χώρα που θα φιλοξενήσει το πείραμα στην περιοχή Κανταράς στη νότια Γαλλία, συμμετέχει κατά 50% στο κόστος του προγράμματος, ενώ κατά 10% συμμετέχουν οι υπόλοιπες χώρες. Με την υλική και επιστημονική σύμπραξη των 6 χωρών το πρόγραμμα στοχεύει στην παραγωγή 500 MW ισχύος. Η κατασκευή του είναι ακόμη σε εξέλιξη. Το αποτελέσματα αυτού του πειράματος θα αλλάξουν καθοριστικά το χάρτη της παραγωγής ενέργειας σε επίπεδο περιβαλλοντικό αλλά και οικονομικό. Το ITER θα περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της τεχνολογίας που απαιτείται για ένα μελλοντικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με σύντηξη. Το tokamak (σ.σ. σπειρο-

ειδής συσκευή περιορισμού του πλάσματος) του ITER με ύψος 24 μέτρων και πλάτος 30 μέτρων θα είναι μικρότερο από ένα συμβατικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής. Θα παράγει έως 500 MW θερμική ενέργεια σε ένα ραβδοειδές πλάσμα σύντηξης όγκου 800m3, το οποίο θα συγκρατείται από ισχυρά μαγνητικά πεδία. Θα επιδείξει παρατεταμένη παραγωγή ενέργειας, με απώτερο στόχο τη σταθερή κατάσταση λειτουργίας. Το ITER θα παράγει πέντε έως δέκα φορές περισσότερη ενέργεια από όση απαιτείται για τη διατήρηση του πλάσματος σε θερμοκρασίες σύντηξης (150 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου), επιδεικνύοντας έτσι την εφικτότητα της ενέργειας σύντηξης και της διατηρήσιμης ‘καύσης’ και επιτρέποντας στους φυσικούς και μηχανικούς να αναπτύξουν και να βελτιστοποιήσουν τις τεχνολογίες, τα μέρη και τις στρατηγικές ελέγχου για τους μετέπειτα σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με σύντηξη. Στο «Δημόκριτο» Συμπεράσματα από το 2ο Επιστημονικό Εργαστήριο στην «Επιστήμη Υλικών για Παραγωγή Ενέργειας από Σύντηξη» ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», στο πλαίσιο του 2ου Επιστημονικού Εργαστηρίου «Επιστήμη Υλικών για Παραγωγή Ενέργειας από Σύντηξη» το οποίο πραγματοποιήθηκε στις αρχές του χρόνου, συγκεν-

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

98 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

τρώθηκαν εξήντα κορυφαίοι Ερευνητές από 17 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να συζητήσουν συντονισμένες δράσεις σχετικά με τα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή ενέργειας χρησιμοποιώντας σύντηξη. Η παραγωγή ενέργειας από σύντηξη ως καύσιμο θα χρησιμοποιήσει τελικά το νερό. Πρόκειται για μια μέθοδο εγγενώς ασφαλή, η οποία προσφέρει ζωτικά πλεονεκτήματα, όπως μηδενικές εκπομπές άνθρακα, μηδενική ατμοσφαιρική ρύπανση και απεριόριστη καύσιμη ύλη. Ακόμη και τα πυρηνικά απόβλητα θα είναι πάρα πολύ περιορισμένου όγκου και ύστερα από λίγες δεκαετίες, καθώς δεν θα έχουν μακρόβια ισότοπα, θα είναι ανακυκλώσιμα. Η ευρωπαϊκή πρωτοπορία στη διεθνή προσπάθεια για παραγωγή ενέργειας από σύντηξη είναι κεντρικός στόχος της ενεργειακής πολιτικής της Ένωσης. Γι’ αυτό τον σκοπό το μεγάλης κλίμακας διεθνές επιστημονικό πείραμα, με την ονομασία IΤΕR (International Thermonuclear Experimental Reactor), κατασκευάζεται ήδη στο Cadarache, στη Νότια Γαλλία. Με το ITER, στο οποίο εκτός από την Ε.Ε. συμμετέχουν η Ρωσία, η Κίνα, η Ιαπωνία, η Ινδία, η Νότια Κορέα και οι Η.Π.Α. θα προσδιοριστούν οι παράμετροι, οι συνθήκες και τα υλικά ώστε στο επόμενο στάδιο να καταστεί δυνατόν να παραχθεί εμπορικά αξιοποιήσιμη ενέργεια μέσω σύντηξης. Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στο

ΑΠΕ

Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Σύντηξης με τη συμμετοχή των Πανεπιστημίων: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Κρήτης και δύο Ερευνητικών Κέντρων: ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και Εθνικό Ίδρυμα Ερευνας και Τεχνολογίας) και η συμμετοχή της είναι τόσο στον τομέα της Φυσικής Πλάσματος όσο και στον τομέα της Τεχνολογίας των Υλικών. Υλικά «νέας γενιάς» Το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» έχοντας αξιόλογη συμμετοχή στη μελέτη των υλικών και της τεχνολογίας σύντηξης προφέροντας μοναδικές ερευνητικές υποδομές ανέλαβε τη διοργάνωση αυτής της συνάντησης που είχε ως κύριο σκοπό την ανάπτυξη συντονισμένων ερευνητικών δράσεων της Ε.Ε. για υλικά σύντηξης «νέας γενιάς». Οι σύνεδροι συμπέραναν ότι έχουν αναπτυχθεί ισχυρές συνεργασίες και κοινοπραξίες μεταξύ Ερευνητικών Κέντρων και Πανεπιστημίων από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για την ανάπτυξη υλικών, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η παραγωγή ενέργειας από σύντηξη. Παρουσιάστηκαν ερευνητικά αποτελέ-

σματα και μελέτες υλικών για τη σύντηξη σχετικές με την παρασκευή αυτών, τη βελτίωση των μηχανικών τους ιδιοτήτων και της μικροδομής τους, καθώς και την επίδοση και αντοχή αυτών σε ακραίες συνθήκες που επικρατούν στη σύντηξη. Επίσης τονίστηκε ότι έχει επιτευχθεί ικανοποιητική σύμπραξη ερευνητών από τη σύντηξη με ειδήμονες της επιστήμης υλικών, ενσωμάτωση μεγάλων ευρωπαϊκών εγκαταστάσεων και ανάπτυξη νέων ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών για τη μελέτη των υλικών σύντηξης. Παρουσιάστηκαν καινοτόμες ιδέες για σύγχρονα υλικά, τα οποία θα έχουν εφαρμογές και σε άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας και βιομηχανικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας. Παρ’ όλη τη μεγάλη πρόοδο, η οποία έχει επιτευχθεί δεν υπάρχουν ακόμη τα υλικά τα οποία μπορούν να αντέξουν τις ακραίες συνθήκες που θα επικρατούν στο μελλοντικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από σύντηξη. Στο χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της παραγωγής ενέργειας από σύντηξη αυτά τα υλικά πρέπει να είναι έτοιμα σε 20 περίπου χρόνια. Π. ΠΟΥΛOΠΟΥΛΟΣ

«Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Σύντηξης με τη συμμετοχή των Πανεπιστημίων: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Κρήτης και δύο Ερευνητικών Κέντρων: ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και Εθνικό Ίδρυμα Ερευνας και Τεχνολογίας.»

[SID: 4227183]

ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

99 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Αντλησιοταμίευση: Εργαλείο αξιοποίησης των ΑΠΕ Το αδύνατο σημείο της ανάπτυξης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και δη των αιολικών και των φωτοβολταϊκών είναι το γεγονός ότι υπάρχει αστάθεια στη διαδικασία παραγωγής (όταν σταματάει να φυσάει στην πρώτη περίπτωση, όταν συννεφιάζει στη δεύτερη) με αποτέλεσμα να υπάρχει είτε έλλειμμα, είτε περίσσευμα ενέργειας... ανάλογα με τον καιρό. ία λύση σε αυτό το πρόβλημα αποτελεί η αποθήκευση ενέργειας η οποία μελλοντικά θα γίνεται -λογικά- μέσω χρήσης υδρογόνου, ωστόσο, μέχρι να εξελιχθεί και τελειοποιηθεί αυτή η τεχνολογία, η αντλησιοταμίευση αποτελεί μια αξιόπιστη λύση. Η τεχνολογία της αντλησιοταμίευσης (Pumped-storage hydroelectricity: η αποθήκευση ενέργειας σε μορφή υδροδυναμικής με τη χρήση αντλίας ανύψωσης) χαρακτηρίζεται από μεγάλη τεχνική και οικονομική αξιοπιστία και είναι απόλυτα συμβατή με το φυσικό περιβάλλον. Η κλασική χρήση των αντλησιοταμιευτήρων είναι σε ενεργειακά συστήματα που παρουσιάζουν περιοδική αδυναμία κάλυψης της ζήτησης σε μονάδες που λειτουργούν σε αποδεκτούς βαθμούς απόδοσης και με φτηνό καύσιμο. Άλλη χρήση των αντλησιοταμιευτήρων είναι η αποθήκευση περίσσειας ενέργειας που παράγεται από αιολικά συστήματα. Συγχρόνως γνωρίζουμε ότι για τεχνικούς λόγους και σε περιόδους χαμηλού φορτίου οι μεγάλοι θερμικοί σταθμοί (βλέπε λιγνίτης) δεν μπορούν να μειώσουν την παραγωγή τους κάτω από ένα τεχνικό ελάχιστο όριο οπότε τις χρονικές αυτές περιόδους φαίνεται να περισσεύει ισχύς στο δίκτυο. Οπότε και πάλι η αντλησιοταμείευση μπορεί να δώσει τη λύση. Η αντλησιοταμίευση προκύπτει από την ανάγκη της αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας, όταν αυτά δια-

τίθενται με κάποιο τρόπο μία δεδομένη χρονική στιγμή, κατά την οποία δεν μπορούν να απορροφηθούν. Τα αποθηκευμένα ποσά ενέργειας μπορούν να χρησιμοποιηθούν μία άλλη χρονική στιγμή, όταν προκύψει σχετική ανάγκη για παροχή ενέργειας. Το σύστημα Ένα σύστημα αντλησιοταμίευσης αποτελείται από τα παρακάτω μέρη: • Μία αντλία ή ένα σύνολο παράλληλα συνδεδεμένων αντλιών • Έναν υδροστρόβιλο ή ένα σύνολο παράλληλα συνδεδεμένων υδροστροβίλων • Δύο δεξαμενές νερού οι οποίες βρίσκονται σε ικανή υψομετρική διαφορά μεταξύ τους • Ένα σύνολο σωληνώσεων για την άντληση του νερού από την κάτω δεξαμενή προς την άνω • Ένα σύνολο σωληνώσεων για την προσαγωγή του νερού από την άνω δεξαμενή προς την κάτω μέσω του υδροστροβίλου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Η φιλοσοφία λειτουργίας του συστήματος αντλησιοταμίευσης είναι απλή. Η περίσσεια ενέργειας τροφοδοτεί τις αντλίες, μέσω των οποίων το εργαζόμενο μέσο (νερό) ανυψώνεται διά των σωληνώσεων ανόδου από την κάτω δεξαμενή στην άνω, δίνοντάς μας έτσι τη δυνατότητα αποθήκευσης της περίσσειας ενέργειας με τη μορφή δυναμικής ενέργειας. Όταν κάποια άλλη χροΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

100 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

νική στιγμή χρειαζόμαστε ενέργεια, το νερό από την πάνω δεξαμενή αφήνεται να οδεύσει μέσω των σωληνώσεων καθόδου προς την κάτω δεξαμενή, διερχόμενο δε μέσω των υδροστροβίλων παράγει την επιθυμητή ενέργεια. Οι διαστασιολογήσεις των δύο δεξαμενών είναι τέτοιες που να εξασφαλίζουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό από τον όγκο του αποθηκευμένου νερού θα χρησιμοποιείται και θα είναι ικανό για τις μετατροπές τις διατιθέμενης ενέργειας σε δυναμική και αντίστροφα, αποκλείοντας το ενδεχόμενο κάποια από τις δύο δεξαμενές να αδειάσει εντελώς. Λόγω των βαθμών απόδοσης αντλιών και υδροστροβίλων αλλά και των τριβών διά μέσου των σωληνώσεων, από την αρχική διατιθέμενη προς αποθήκευση ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας μόνο ένα μέρος αυτής τελικά παίρνουμε πίσω, μέσω της παραγωγής του υδροστροβίλου, το οποίο, στην καλύτερη ανέρχεται στο 70% του αρχικού ποσού. Τούτο καταδεικνύει τον ορθολογισμό χρήσης της αντλησιοταμίευσης μόνο ως αποθηκευτικού μέσου περισσευμάτων ενέργειας. Τα συστήματα αντλησιοταμίευσης μπορούν να λειτουργήσουν εξαιρετικά συνδυαζόμενα με αιολικά πάρκα, ή με θερμικά συστήματα, αποθηκεύοντας πάντα περίσσεια παραγόμενης ενέργειας ή ενέργειας που δεν μπορεί να απορροφηθεί. Αναφορές: http://www.wel.teiher.gr

EUROKINISSI

Στοιχεία εισροών και αποθεμάτων ταμιευτήρων ΥΗΣ (GWh) Μήνας Δεκέμβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος (1-21)

2008 Εισροές Απόθεμα 448 1.357 243 1.382 145 1.372

Εισροές 914 896 583

2009 Απόθεμα 2.235 2.023 2.252

2010 Εισροές Απόθεμα 708 1.050

2.194 2.655

«Δώρο» από το νερό στη ΔΕΗ Η ΔΕΗ Α.Ε. στις 23/2 με ανακοίνωσή της γνωστοποίησε ότι απαιτείται προσαρμογή στη λειτουργία των Μονάδων της, λόγω των αυξημένων εισροών στα φράγματα των Υδροηλεκτρικών Σταθμών, που οφείλονται στις αυξημένες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις. Οι ιδιαίτερα αυξημένες εισροές στους Ταμιευτήρες των Υδροηλεκτρικών Σταθμών της ΔΕΗ, τις τελευταίες ημέρες, σε συνδυασμό με τα ήδη πολύ υψηλά

για την εποχή υδατικά αποθέματα, καθιστούν αναγκαία τη λήψη άμεσων μέτρων για την ασφάλεια των φραγμάτων, την αποφυγή πλημμυρών κ.λπ. Για το σκοπό αυτό απαιτείται να εξασφαλισθεί κατά την προσεχή περίοδο σημαντική αύξηση της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής, στο μέγιστο δυνατό επίπεδο. Για να καταστεί εφικτή η απαιτούμενη αυξημένη συμμετοχή των Υδροηλεκτρικών Μονάδων στο Εθνικό ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

101 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Διασυνδεδεμένο Σύστημα, η ΔΕΗ Α.Ε. θα συνεργαστεί με το ΔΕΣΜΗΕ, σύμφωνα με τους Κώδικες. Η αυξημένη παραγωγή από υδροηλεκτρικά φράγματα φέτος συνέβαλε στην αυξημένη αειφόρο υδροηλεκτρική ενέργεια, με συνέπεια να μειώνεται ταυτόχρονα η παραγωγή σε άλλους ρυπογόνους σταθμούς. Επιµέλεια: Π. ΠΟΥΛOΠΟΥΛΟΣ [SID: 4293466]

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΡΑΣΕΙΣ

Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών: «Απογείωση» πράσινων επιδόσεων Ακόμη και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, μπορούμε να πούμε ότι η χάραξη ευδιάκριτων «πράσινων» πολιτικών δεν αποτελούσε μέρος του στρατηγικού προβληματισμού των αερολιμένων, καθώς το αερομεταφορικό έργο μονοπωλούσε κάθε δραστηριότητα. Αρθρο του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ διευθυντή Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ∆ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών

Η Ν ΑΥΤΕΜ ΠΟ ΡΙΚ Η GREEN TANK

102

ΜΑ Ρ Τ Ι ΟΣ 2 0 1 0

στόσο, με τη γοργή εξέλιξη που γνωρίζει στις μέρες μας ο κλάδος των αερομεταφορών και καθώς τα μεγάλα και σύγχρονα αεροδρόμια αφήνουν σταδιακά το ρόλο του απλού κόμβου μετακίνησης επιβατών και εξελίσσονται σε σημαντικούς φορείς οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης για τις περιοχές δραστηριοποίησής τους, οι δράσεις για το περιβάλλον γίνονται στοιχείο αναπόσπαστο της φιλοσοφίας και στρατηγικής τους. Για το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί στρατηγική επιλογή και βασικό πυλώνα εταιρικής ανάπτυξης, ήδη από το 1996, έτος σύστασης της εταιρείας αεροδρομίου. Η υπεύθυνη και αποτελεσματική διαχείριση όλων των περιβαλλοντικών θεμάτων, που προκύπτουν από τη λειτουργία του αεροδρομίου, με βάση τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και της συνεχούς βελτίωσης της περιβαλλοντικής επίδοσής του, αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους του

Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, του μοναδικού ελληνικού αεροδρομίου με Υπηρεσία Περιβάλλοντος πιστοποιημένη από το Δεκέμβριο του 2000 σύμφωνα με το διεθνές περιβαλλοντικό πρότυπο EN ISO 14001, και επαναπιστοποίηση από το 2005 σύμφωνα με τη νέα έκδοση του προτύπου (EN ISO 14001:2004). Σήμερα, 9 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του αεροδρομίου, η ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση συνεχίζεται, με στόχο την πρόληψη ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από την αεροδρομιακή λειτουργία τόσο στους χώρους του αερολιμένα όσο και στις γειτονικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, ενός συνόλου δηλαδή από διαδικασίες, οδηγίες και προγράμματα επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων του, η εταιρεία αεροδρομίου κάθε χρόνο καταστρώνει και ανανεώνει ένα ευρύ περιβαλλοντικό σχέδιο προστασίας, με κύρια έμφαση στη διαχείριση του θορύβου αεροσκαφών, στη δια-

Μ Α ΡΤΙ ΟΣ 2010

103 GREEN TANK Η ΝΑΥ ΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

χείριση της ποιότητας του αέρα και της κλιματικής αλλαγής, στη διαχείριση των υδάτων και των απορριμμάτων, στην ανακύκλωση, στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και στη γόνιμη συνεργασία με τους πολίτες και τους αρμόδιους φορείς και υποστήριξη έργων υποδομής στους γειτονικούς Δήμους. Οι δράσεις βεβαίως δεν σταματούν -το 2009 αποτύπωσε πολύ ορατά τις νέες περιβαλλοντικές προκλήσεις για τον κλάδο: ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έχει θέσει ως στρατηγικές προτεραιότητες τις δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής, με ειδικό πρόγραμμα ήδη από το 2008, καθώς και την εξοικονόμηση και χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Οι επιστήμονες και το εξειδικευμένο προσωπικό της υπηρεσίας παρακολουθούν και αξιολογούν σε συνεχή βάση τις περιβαλλοντικές συνθήκες, ενημερώνουν τους αρμόδιους φορείς και το κοινό και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, με στόχο την πρόληψη ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από την αεροδρομιακή λειτουργία τόσο στους ®

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΡΑΣΕΙΣ

Εννέα χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του αεροδρομίου, η ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση

® χώρους του αερολιμένα όσο και στις γειτονικές κοινωνίες. Η διαφάνεια και η υπευθυνότητα που χαρακτηρίζουν την περιβαλλοντική διαχείριση του ΔΑΑ αντικατοπτρίζονται στην 5η θέση του αεροδρομίου μεταξύ των 100 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα (Accountability Rating Greece TM)

συνεχίζεται, με στόχο την πρόληψη ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από την αεροδρομιακή λειτουργία τόσο στους χώρους του αερολιμένα όσο και στις γειτονικές κοινωνίες.

Δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής Σύμφωνα με εκτιμήσεις (Intergovernmental Panel on Climate Change (2001) - πηγή Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αεροδρομίων / ACI Europe), μικρή (2%) είναι η επίπτωση συνολικά του κλάδου της αεροπορίας στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που οφείλονται στον άνθρωπο και από, αυτό το ποσοστό, μόλις ένα 5% αντιστοιχεί σε λειτουργίες αεροδρομίων. Ωστόσο, για το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, δεν υπάρχει εφησυχασμός: Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σημαντική στρατηγική προτεραιότητα και δέσμευση αποτελεί η συμμετοχή στο νέο εθελοντικό πρόγραμμα διαχείρισης και μείωσης εκπομπών CO2 του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων Ευρώπης (Airport Carbon Accreditation). Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, βασικός συντελεστής του οποίου ήταν η Εταιρεία Αεροδρομίου από τη φάση του σχεδιασμού, στοχεύει στην καταγραφή και μείωση των εκπομπών CO2 στις εγκαταστάσεις των αεροδρομίων. Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έχει ήδη πιστοποιηθεί για το πρώτο στάδιο του προγράμματος έχοντας ολοκληρώσει με επιτυχία τη φάση της χαρτογράφηΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

104 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

σης, δηλαδή της μέτρησης και επαλήθευσης του αποτυπώματος ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (carbon footprint mapping). Παράλληλα, συνεχείς είναι οι προσπάθειες του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών για τη μείωση της συνεισφοράς των εγκαταστάσεων του στην κλιματική αλλαγή. Το «Εταιρικό Σχέδιο Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή», το οποίο επικαιροποιείται σε ετήσια βάση, στηρίζεται σε προτάσεις που επικεντρώνονται στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας, στην αύξηση της ανακύκλωσης, στην υιοθέτηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς και στην ενημέρωση του προσωπικού του αεροδρομίου για σχετικά θέματα. Μερικά από τα σημαντικά μέτρα, που ήδη εφαρμόζονται, ήταν η συμμετοχή στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα GreenLight (2003) και GreenBuilding (2006). Σε ό,τι αφορά το πρώτο, ιδιωτικοί και δημόσιοι οργανισμοί δεσμεύτηκαν εθελοντικά απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μειώσουν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενεργείας για φωτισμό. Η εφαρμογή μιας σειράς ενεργειακά αποδοτικών μέτρων για το φωτισμό σε διάφορα κτήρια οδήγησαν σε εξοικονόμηση ετησίως 3.300 MWh (περίπου 3.150 τόνους CO2). Το 2004, ο ΔΑΑ ήταν η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που τιμήθηκε με το βραβείο GreenLight της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το πρόγραμμα GreenBuilding στοχεύει στην εξοικονόμηση ενέργειας όχι μόνο από το φωτισμό, αλλά και από όλες τις

ενεργοβόρες δραστηριότητες στα κτήρια (π.χ. κλιματισμός, θέρμανση). Με βάση τα μέτρα που εφαρμόστηκαν (για παράδειγμα, ρύθμιση κεντρικού συστήματος ελέγχου κλιματισμού, εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος διαχείρισης φορτίων) το 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βράβευσε το ΔΑΑ με το «GreenBuilding Partner Αward 2008» για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιριακών εγκαταστάσεών του. Σημαντική αύξηση της ανακύκλωσης Με τη συνεχή προώθηση της ανακύκλωσης και την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης απορριμμάτων στο αεροδρόμιο, το οποίο στηρίζεται στην αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει», στην παροχή οικονομικών κινήτρων για την ανακύκλωση και εκπαίδευσης στο προσωπικό, καθώς και στους τακτικούς ελέγχους, οδηγηθήκαμε σε σημαντική αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης σε πάνω από 40% το 2008 και 2009. Στόχος είναι το 50% μέχρι το 2012.

• Μετατροπή του υπάρχοντος στόλου του αεροδρομίου από βενζινοκίνηση σε υγραεριοκίνηση. Μέχρι και το 2009, είχε ολοκληρωθεί η μετατροπή 40 μικρών και μεσαίων οχημάτων. • Αντικατάσταση παλαιών οχημάτων με νέα οχήματα υβριδικής τεχνολογίας, δηλαδή οχήματα που συνδυάζουν τη βενζινοκίνηση με την ηλεκτροκίνηση. Ηδη ο ΔΑΑ έχει προμηθευτεί 4 νέα υβριδικού τύπου οχήματα. • Αντικατάσταση το 2010-2011 του στόλου των 9 πετρελαιοκίνητων λεωφορείων εσωτερικών μεταφορών με νέα περιβαλλοντικά φιλικά λεωφορεία. Το σχέδιο δράσης αυτό θα έχει αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των εκπομπών CO2. [SID: 4285166]

Φιλικά προς το περιβάλλον οχήματα Μέρος του γενικότερου προγραμματισμού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί και η στρατηγική επιλογής τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον που εφαρμόζεται κατά την προμήθεια νέων οχημάτων. Για την υλοποίηση του στόχου αυτού, εφαρμόζεται ένα πενταετές σχέδιο δράσης (2008 - 2012), που κινείται σε τρεις βασικούς τομείς: ΜΑΡΤΙΟΣ 2010

105 GREEN TANK Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Η διαφάνεια και η υπευθυνότητα, που χαρακτηρίζουν την περιβαλλοντική διαχείριση του ΔΑΑ, αντικατοπτρίζονται στην 5η θέση του αεροδρομίου μεταξύ των 100 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 1,1MW στη Μεγαλόπολη που διασυνδέθηκε πρόσφατα

DATA ENERGY A.T.E: «Turn Key» Solutions για φωτοβολταϊκά πάρκα

Για αυτές τις δραστηριότητες έχει πιστοποιηθεί από την TÜV RHEINLAND σύμφωνα με το πρότυπο DIN EN ISO 9001:2008. Η DATA ENERGY έχει επιλέΗ DATA ENERGY A.T.E. δραστηριοποιείται στην εγκατάξει να συνεργάζεται μόνο με σταση Φ/Β πάρκων. Έχει υλοποιήσει από τα πρώτα διακορυφαίους οίκους κατασκευής εξοπλισμού, όπως οι συνδεδεμένα Φ/Β πάρκα στη χώρα μας σε 14 διαφογερμανικοί οίκοι SMA (της ρετικούς νομούς, τα περισσότερα από τα οποία βρίοποίας είναι και επίσημος σκονται εδώ και 3 χρόνια σε παραγωγική λειτουργία. διανομέας στη χώρα μας μετά από την μακροχρόνια συνεργασία), SCHUECO, HILTI, Τα παραπάνω επισημαίνονται σε πακαθώς και τον κινεζικό οίκο YINGLI, έτσι ώστε να διασφαλίζει την ποιότητα ρουσίαση της δραστηριότητας της εταιστα έργα της. ρείας και αναφέρεται: Πρόσφατα διασύνδεσε Φ/Β πάρκο «Η DATA ENERGY A.T.E στηριζόμενη στη ισχύος 1,1 MW στη Μεγαλόπολη και μεγάλη εμπειρία και τεχνογνωσία που έχει φτάσει μέχρι σήμερα στην υλοέχει αποκτήσει την τελευταία 10ετία ποίηση έργων διασυνδεδεμένων με το μέσα από την αποκλειστική ενασχόληδίκτυο της ΔΕΗ συνολικής ισχύος 5MW. ση της με Φ/Β συστήματα και με γνώΗ υποδομή της DATA ENERGY ATE είναι μονα την υψηλή ποιότητα και το βέλτιτέτοια ώστε να μπορεί να αποτελεί τον στο σχεδιασμό, προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις, «Turn Key» Solutions, διασμό Φ/Β πάρκων, προμήθεια του ιδανικό συνεργάτη που παρέχει λύσεις στους υποψήφιους επενδυτές. απαραίτητου εξοπλισμού, την εγκατά- στους επενδυτές, σύμφωνα με τις Πιο ειδικά, η DATA ENERGY παρέχει σταση και θέση σε λειτουργία τους κα- ανάγκες τόσο της χρηματοδότησης όσο υπηρεσίες και λύσεις που περιλαμβά- θώς και τεχνική υποστήριξη μετά τη και της υλοποίησης του έργου.» νουν όλες τις διαδικασίες αδειών, σχε- διασύνδεσή τους. [SID: 4312864] Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ GREEN TANK

106 ΜΑΡΤΙΟΣ 2010