ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ -SHIPBUILDING THE FUTURE

Page 1

EΠIXEIΡΕΙΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕ Λ ΛΟΝ SHIPBU ILDINGTHEFUTURE ΝΑΥΤΙΛΙΑ 2024
SHIPPING 2024

Συνταγή επιτυχίας

Το απρόσμενο, ο αστάθμητος παράγοντας, καθορίζει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, εδώ και 15 χρόνια περίπου τις εξελίξεις στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Φυσικά αποτελούσε μια βασική συνισταμένη της εξίσωσης της ναυτιλίας και τις προηγούμενες δεκαετίες. Αλλά, αυτά τα χρόνια, έχουν προστεθεί πολλά. Ξεκινώντας από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2010, την οποία δεν περίμενε κανείς. Πολλές δεκάδες ναυτιλιακές εταιρείες, ευρωπαϊκές και ασιατικές, κατέρρευσαν τότε. Ορισμένες, δε, ήταν τεράστια μεγέθη. Τελικά όμως η ελληνική ναυτιλία άντεξε την πίεση, βγήκε κερδισμένη, και διατηρήθηκε στην κορυφή. Στην πορεία ακολούθησαν και άλλα. Πειρατεία, ένοπλες συγκρούσεις, και φυσικά οι σχεδιασμοί για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας, που σταδιακά και χρόνο με τον χρόνο έπαιρναν σάρκα και οστά (ως κανονισμοί) βάζοντας δύσκολα, όσον αφορά την προσαρμογή στα νέα δεδομένα, στη ναυτιλιακή κοινότητα. Η πανδημία, ίσως, ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση. Οι ναυτικοί και οι ναυτιλιακές εταιρείες πέτυχαν να φτάνουν τα φορτία στον προορισμό τους. Πέτυχαν να συνεχίσει ο πλανήτης να κινείται, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, που κατά γενική ομολογία δεν είχαν προηγούμενο. Ναυτικοί έμειναν εγκλωβισμένοι σε πλοία για περισσότερους από 18 μήνες. Τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια είχαμε επίσης νέους κανονισμούς για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, ένοπλες συγκρούσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή -με την τελευταία να δημιουργεί θέματα στη Διώρυγα του Σουέζ-, αλλά και ξηρασία σε ένα από τα πιο πολυσύχναστα περάσματα, τη Διώρυγα του Παναμά. Την ίδια περίοδο και μέχρι τα μέσα του 2023, ο ελληνικός εφοπλισμός κρατούσε στάση αναμονής. Πρωτοστατούσε μεν στην αγορά και πώληση πλοίων, αλλά στις νέες ναυπηγήσεις είχε κατεβάσει ταχύτητα, λόγω του θολού τοπίου για τα πράσινα καύσιμα. Όλα αυτά μέχρι περίπου τα μέσα του 2023. Αλλά επειδή για τους Έλληνες η ναυτιλία είναι «μαραθώνιος», κάπου εκεί κλήθηκαν να πάρουν αποφάσεις για το μέλλον των εταιρειών τους. Και οι νέες ναυπηγήσεις αυξήθηκαν κατακόρυφα. Εδώ και 14 μήνες περίπου οι Έλληνες εφοπλιστές είναι πρώτοι σε νέες παραγγελίες πλοίων όλων των ειδών. Μετρούν πάνω από 500 πλοία στις ναυπηγικές κλίνες των ναυπηγείων της Ασίας. Και συνεχίζουν… ο καθένας με τη «δική του συνταγή», που μάλλον αποτελεί και συστατικό της επιτυχίας του ελληνικού εφοπλισμού. EDITORIAL IOYNIOΣ 2024 Αντώνης Τσιμπλάκης ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΚΔΟΤΗΣ-ΜΕΤΟΧΟΣ Γιώργος Μελισανίδης ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Σπύρος Κτενάς ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Χριστίνα Χαφουσίδου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ & ΣΥΝΤΑΞΗΣ Πλάτων Τσούλος ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Δημήτρης Νίκας ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Γιάννης Σαραντόπουλος ΣΥΝΤΑΞΗ ΥΛΗΣ Νίκος Γιαννάκης, Γιάννης Χιώτης ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Αντώνης Τσιμπλάκης, Γιώργος Γεωργίου, Πάρης Τσιριγώτης ΔΙΟΡΘΩΣΗ Διονύσης Μάρρας, Σωτηρία Τσολάκου ΜΕΤ Α ΦΡΑΣΗ Μάνος Χατζαντωνάκης ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Μαρία Μπαλικούρα ΕΜΠΟΡΙΚO ΤΜΗΜΑ Γκρατσιέλλα Κλάδη, Λίζα Γκεζέπογλου, Γιώργος Σακελλόπουλος, Ματίνα Γράψα, Τάνια Τραγέα, Ειρήνη Πολίτου, Αντονέλλα Τσιούλα CAREERNET Σοφία Κασαπάκη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΑΤΕΛΙΕ Μπέτυ Σπανού ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Ελευθερία Κηρύκου, Κάτια Ρώτα ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ Ελένη Κοντού, Χρήστος Μπουβής ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ Κωνσταντίνα Παναγοπούλου ΕΞΥΠΗΡ Ε ΤΗΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤ Ω Ν 801 11 11300 από σταθερό www.naftemporiki.gr, info@naftemporiki.gr ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Ακτή Κονδύλη 10, Πειραιάς 185 45 τηλ.: 210 5198000 fax.: 210 5139905 ΔΙΑΝΈΜΈΤΑΙ ΔΩΡΈΑΝ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΈΣ ΤΗΣ «N» EKTYΠΩΣΗ Αίσακος Α.Ε EΠIXEIΡΕΙΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ SHIPBU
ΝΑΥΤΙΛΙΑ 2024 SHIPPING 2024
ILDINGTHEFUTURE

MIΛΟΥΝ

Containers, Hellaschart

ENGLISH VERSION

177-290

SHIPPING 2024

SHIPBUILDING THE FUTURE

100

Alex Froley

LNG, ICIS

102

Director

LPG Desk

Arrow Shipbroking Group

104 Μαρία

Signal Ocean

112

Πάνος

MARine TEChnical Managers Association - MARTECMA, Technical Director Sea Traders SA

114 Πάνος

Technical Director, Atlantic Bulk Carriers Management Ltd

116

Δρ

Finance Director

118

120

Carras (Hellas) S.A.

124

ICT Manager of Unisea/ Secretary of AMMITEC BoD

126

Global Maritime Commercial Director, Lloyd's Register

128

130

Digital Transformation, Navios Group, Member of the BoD, AMMITEC

132

Chief Operating Officer Latsco Marine Management INC

134

136

Decarbonization Director, DNV

Decarbonization Expert, DNV Maritime

138

145

148

172

122

Technical Director SEEBA Zone Bureau Veritas

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 8 Μελίνα Τραυλού Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών 30 Γιάννης Προκοπίου CEO της Centrofin Management 74 Γιάννης Δράγνης CEO του Goldenport Group 108 Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης CEO της Ionic 142
Ξενοκώστας Πρόεδρος και CEO του Ομίλου ONEX 149 Αθανάσιος Λιάγκος Πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος ΓΡΆΦΟΥΝ
Χρήστος Στυλιανίδης Υπ. Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Grimaldi Πρόεδρος, ICS
Δρ Γεώργιος Δ. Πατέρας Πρόεδρος του ΝΕΕ 16 Χαράλαμπος Φαφαλιός Πρόεδρος, GSCC 18 Δημήτρης Φαφαλιός Πρόεδρος, Intercargo 20 Χαράλαμπος Σημαντώνης Πρόεδρος της ΕΕΝΜΑ 22 Έλπη Πετράκη Πρόεδρος, WISTA International Αντιπρόεδρος Β', ΕΕΝΜΑ 34 Λεωνίδας Δημητριάδης Ευγενίδης Πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Πρεσβευτής Καλής Θελήσεως του IMO 60 Γιάννης Θεοτοκάς Καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών στο ΠA.ΠΕΙ. Πέτρος Λιάκουρας Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς
Μιχάλης Καρράς
Target Group 64 Δρ Ελένη Α. Θανοπούλου Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Γιάννης Παργανάς Επικεφαλής του Τμήματος Ερευνών του ναυλομεσιτικού οίκου Intermodal
Επικεφαλής Ανάλυσης Αγοράς, Optima Shipping Services 70 Roar Adland Global Head of Research, SSY 72 Adam Kent Διευθύνων Σύμβουλος, Maritime Strategies 90 Γιώργος Ξηραδάκης Πρόεδρος Ένωσης Τραπεζικών και Χρημ/μικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας 94 Δημήτρης Ρουμελιώτης Στέλεχος του Τμήματος Έρευνας και Αποτιμήσεων του Xclusiv Shipbrokers 96 Ειρήνη Διαμαντάρα Στέλεχος του Τμήματος Έρευνας και Αποτιμήσεων του Xclusiv Shipbrokers 98 Γεώργιος Π. Μπασάκος Τμήμα Αγορών και Πωλήσεων,
Πάνος
6
12 Emanuele
14
62
Director,
66
68 Angelica Kemene
αναλυτής
Ανώτερος
Χρίστος Τριανταφυλλίδης
του ελληνικού
του
Μπερτζελέτου Ναυτιλιακή αναλύτρια
Κουρκουντής Πρόεδρος
Ζαχαριάδης
Ιωάννης Πατινιώτης
της
Μάνθος Μαχαίρας Αντιπρόεδρος, AMMITEC
Άγγελος Μηνάκης Διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης,
of
(ABS)
American Bureau
Shipping
Δρ Ιωάννης Κοκκαράκης
Άννα Βαζιντάρη
Ανθή Μήλιου
Χαρίλαος Πετρακάκος Ιδρυτής και ανώτερος σύμβουλος της εταιρείας P&P Marine Consultants, Πρόεδρος της επιτροπής Panel M48
Κατερίνα Ραπτάκη
Αντώνης Γεωργαντζής
Σπυρίδων Ζολώτας Ανώτερος Διευθυντής Νότιου Τομέα ΕΜΕΑ, RINA
Ιάσονας Στεφανάτος Global
Λευτέρης Κουκουλόπουλος
Regional
Κωνσταντίνος Καπετανάκης Πρόεδρος IBIA, Διευθυντής Ναυτιλιακών Καυσίμων, Starbulk
Βασίλης Κορκίδης Πρόεδρος του ΕΒΕΠ
Διονύσης Θεοδωράτος Πρόεδρος του ΣΕΕΝ
Καπ. Γιώργος Κουμπενάς Πρόεδρος της ΕΕΚΦΝ
Μαρία Δεληγιάννη Διευθύντρια Αν. Μεσογείου, CLIA
174
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 84 6,7 δισ. δολ. τοποθέτησαν σε νεότευκτα οι «Greeks» 38 ESG: Βελτίωση επιδόσεων από τις ελληνικές εισηγμένες 150 Λιμάνια. Νέες προκλήσεις και προοπτικές 146 Αλλαγή σελίδας για τις γιάρδες σε Νεώριο και Ελευσίνα 46 Η ραχοκοκαλιά της διεθνούς οικονομίας υπό πίεση 78 Υπεραπόδοση της αγοράς 140 Σε τροχιά ολικής επαναφοράς ο Σκαραμαγκάς 80 Τάσεις και προοπτικές στη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας 26 Ζήτημα αναβάθμισης σημαίας - εκπαίδευσης έθεσε ο εφοπλισμός
www.navios-mlp.com An International Owner and Operator of Dry Cargo and Tanker Vessels
6 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Χρήστος Στυλιανίδης Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Ηπαγκόσμια ναυτιλία διανύει μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες. Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον και οι γεωπολιτικές εξελίξεις δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστες τις θαλάσσιες μεταφορές. Εν μέσω αυτών των προκλήσεων, η ναυτιλία των Ελλήνων προσαρμόστηκε για μία ακόμη φορά και συνεχίζει να διατηρεί τον ηγετικό της ρόλο, παρέχοντας υψηλού επιπέδου ποιοτικές υπηρεσίες με έναν ανανεωμένο στόλο που λειτουργεί με τις πιο σύγχρονες μεθόδους διαχείρισης. Η υψηλή ποιότητα του ελληνικού στόλου σε συνδυασμό με την υψηλή τεχνογνωσία και εξειδίκευση δημιουργούν ευοίωνες προοπτικές για την ελληνική ναυτιλία, οι οποίες ενισχύονται από τη ναυτιλιακή πολιτική που ασκείται από την ελληνική κυβέρνηση. Είναι κοινά αποδεκτό ότι τόσο το μέγεθος όσο και ο δυναμισμός της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας οφείλονται στη διεθνή ανταγωνιστικότητά της, η οποία θεμελιώθηκε στη ναυτική μας παράδοση και την υγιή επιχειρηματικότητα, υποστηριζόμενη από ένα σύστημα ναυτικής εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης που ανταποκρίνεται πλήρως στα διεθνή πρότυπα και εξελίξεις. Παράλληλα, η σταθερότητα του ναυτιλιακού θεσμικού πλαισίου σε συνδυασμό με τις προωθούμενες απλοποιημένες διοικητικές διαδικασίες και το φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον καθιστούν τη χώρα μας και ειδικότερα τον Πειραιά πόλο έλξης και ανάπτυξης ναυτιλιακών επιχειρήσεων για το σύνολο του ναυτιλιακού πλέγματος στην Ελλάδα. Με γνώμονα την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κλάδος και τη μετατροπή τους σε
χώρα
όπως
εργασίες που λαμβάνουν χώρα σε διεθνή και ευρωπαϊκά όργανα. Αναφερόμενος ειδικά στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, θα ήθελα να σημειώσω ότι η αειφόρος ανάπτυξη του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν προτεραιότητα για την ελληνική κυβέρνηση. Είναι χρέος μας να κληροδοτήσουμε όχι απλά ένα βιώσιμο, αλλά ένα καλύτερο μέλλον στις επόμενες γενιές. Η χώρα μας με στοχευμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις, στον ΙΜΟ και την Ε.Ε., επιδιώκει τη διατήρηση της απρόσκοπτης συνεισφοράς της ναυτιλίας στην παγκόσμια και εθνική οικονομία, διασφαλίζοντας ότι η πορεία απανθρακοποίησης του τομέα θα πραγματοποιηθεί με φιλόδοξο, ταυτόχρονα όμως και με ρεαλιστικό τρόπο. Δεν είναι κρυφό, άλλωστε, ότι ένας από τους σημαντικότερους στόχους μας για τα αμέσως επόμενα έτη είναι η προώθηση της πράσινης ναυτιλίας και έχουμε αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που αφορούν: 1. την ανάπτυξη μίας ευρύτερης στρατηγικής και ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού για την ανανέωση του στόλου των επιβατηγών πλοίων και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους, 2. το πρασίνισμα και τον ενεργειακό μετασχηματισμό των λιμανιών μας, με έμφαση στην ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων (cold-ironing). Όπως έχουμε δεσμευθεί, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δώδεκα ελληνικά λιμάνια θα παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια στα πλοία το 2030, 3. την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου που εξυπηρετεί άγονες γραμμές, με νέα πράσινα πλοία, αξιοποιώντας χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. και εργαλεία όπως οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα. Παράλληλα, σε διεθνές επίπεδο, η Ελλάδα ανακοίνωσε τη συμμετοχή της στην πρωτοβουλία «Clean Energy Marine Hubs», στην ανάπτυξη, δηλαδή, ενός συνεργατικού σχήματος που θα φέρει κοντά όλη την αλυσίδα των ναυτιλιακών καυσίμων, παραγωγούς και πλοιοκτήτες. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να ξεκλειδώσουμε την παγκόσμια παραγωγή, μεταφορά και χρήση από τη ναυτιλία καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, στην αναγκαία παγκόσμια κλίμακα. Σε γεωστρατηγικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο για την αντιμετώπιση των επιθέσεων που δέχονται πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, με στόχο τη διατήρηση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Ελλάδας στη ναυτιλία δημιουργεί ευθύνες και αυτές αναλάβαμε, με τη συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή επιχείρηση «Ασπίδες» (EUNAVFOR ASPIDES). Είναι επίσης σημαντικό ότι ο Επιχειρησιακός Διοικητής είναι Έλληνας, Η διοργάνωση της Διεθνούς Ναυτιλιακής Έκθεσης «ΠΟΣΈΙΔΩΝΙΑ 2024» αποτελεί επιπρόσθετη επιβεβαίωση του άρρηκτου δεσμού της χώρας μας με τη θάλασσα και τη ναυτιλία. Ο ρόλος της Ελλάδας στη διεθνή ναυτιλία Με γνώμονα την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων απέναντι στις οποίες βρίσκεται ο κλάδος και τη μετατροπή τους σε ευκαιρίες, η χώρα μας πρωτοστατεί, όπως οφείλει, στις εργασίες που λαμβάνουν χώρα σε διεθνή και ευρωπαϊκά όργανα
ευκαιρίες, η
μας πρωτοστατεί,
οφείλει, στις

του άρρηκτου δεσμού της χώρας μας με τη θάλασσα και τη ναυτιλία. Η φετινή διοργάνωση,

όπως και το ότι το Επιχειρησιακό Στρατηγείο βρίσκεται στην Ελλάδα (Λάρισα). Αυτά επιβεβαιώνουν, με τον πιο χειροπιαστό τρόπο, τον αναβαθμισμένο γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας ως πόλου σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Στον τομέα των νέων τεχνολογιών και της ψηφιοποίησης που μετασχηματίζει τον τρόπο εργασίας και διάδρασης, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αναλαμβάνει το μερίδιο που του αναλογεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, υλοποιούνται πλήθος δράσεων ψηφιοποίησης και απλούστευσης διαδικασιών σε ευρύ πλέγμα τομέων αρμοδιότητάς μας, όπως η αστυνόμευση και θαλάσσια επιτήρηση, η ναυτική εκπαίδευση και εργασία, το νηολόγιό μας. Παράλληλα, η Ελλάδα, ως η χώρα με το μεγαλύτερο ναυτικό εργατικό δυναμικό στην Ε.Ε. αναλογικά με τον πληθυσμό της, θεωρεί τους ναυτικούς μας, ως ανθρώπινο δυναμικό, το πολυτιμότερο κεφάλαιο της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Η διά βίου εκπαίδευση όσο και η διαρκής αναβάθμιση των δεξιοτήτων (το re-skilling και up-skilling) θεωρούνται απαραίτητες για την ανταπόκριση στις συνεχείς τεχνολογικές αλλαγές και τις σύγχρονες απαιτήσεις της βιομηχανίας. Οι ικανοί ναυτικοί, με υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων, είναι απαραίτητοι για την ασφαλή και τη φιλική στο περιβάλλον λειτουργία των πλοίων. Για τον σκοπό αυτό ανακηρύξαμε την τρέχουσα διετία ως «Έτη Ναυτικής Εκπαίδευσης 2024-2025». Εντός αυτού του πλαισίου, η διοργάνωση της Διεθνούς
ΣΕΙΔΩΝΙΑ
επιβεβαίωση
η οποία τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του συνόλου της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας, θα αναδείξει τις τεχνολογικές και πρακτικές δυνατότητες που θα οδηγήσουν τη ναυτιλία στην επόμενη μέρα. Την ίδια στιγμή, η μαζική συμμετοχή σημαντικών εκθετών και υψηλών επισκεπτών από όλο τον κόσμο θα αναδείξει και αυτή με τη σειρά της τη σημασία και τον διαχρονικά πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελλάδα στην παγκόσμια ναυτιλία. Ελλάδα, Ναυτιλία και Ποσειδώνια θα συνεχίζουν να πορεύονται μαζί και στη νέα εποχή της ναυτιλίας, όπως συμβαίνει για πάνω από 40 χρόνια! Η Ελλάδα, ως η χώρα με το μεγαλύτερο ναυτικό εργατικό δυναμικό στην Ε.Ε. αναλογικά με τον πληθυσμό της θεωρεί τους ναυτικούς μας, ως ανθρώπινο δυναμικό, το πολυτιμότερο κεφάλαιο της ναυτιλιακής βιομηχανίας. 7 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Ναυτιλιακής Έκθεσης «ΠΟ-
2024» αποτελεί επιπρόσθετη
8 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα της ελληνικής ναυτιλίας, τόσο στην πατρίδα όσο και στην παγκόσμια κοινότητα, περιγράφει σε συνέντευξή της στη «Ν» η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες πρωτοστατούν με τις επενδύσεις τους στην πράσινη μετάβαση του κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο, στην ελληνική οικονομία, ενώ και η κοινωνική τους προσφορά έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Όπως αναφέρει στη «Ν» η κ. Τραυλού, «οι Ελληνίδες και Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε διαρκώς σε νέα, πιο ενεργειακά αποδοτικά πλοία, που ενσωματώνουν πλειάδα λύσεων σε επίπεδο περιβαλλοντικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόλος μας είναι, ήδη, ο μεγαλύτερος με ικανότητα χρήσης των υφιστάμενων εναλλακτικών καυσίμων στον κόσμο». Όσον αφορά το μεγάλο ζήτημα της ναυτικής εκπαίδευσης, η πρόεδρος της ΕΕΕ στέλνει το μήνυμά της: «Ο ελληνικός εφοπλισμός είναι διαχρονικά αρωγός της πολιτείας σε κάθε ουσιαστική προσπάθεια αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης, αλλά και αυστηρός κριτής όταν παρατηρούνται αποσπασματικές, μη εποικοδομητικές ενέργειες στο πεδίο αυτό». Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο τα «θαλασσινά κεφάλαια» πιάνουν στεριά στη χώρα. «Είμαστε ένας ισχυρός οικονομικός και κοινωνικός εταίρος για την πατρίδα. Πολλά μέλη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας επενδύουν κεφάλαια και σε άλλους, ζωτικούς επιχειρηματικούς κλάδους, από τις νέες τεχνολογίες έως το real estate και τον τουρισμό, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μας. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η οικονομική και επενδυτική συμβολή του κλάδου μας δεν είναι μονοσήμαντη». Στα προηγούμενα Ποσειδώνια, αυτά του 2022, η παγκόσμια κοινότητα, η ναυτιλία, και ιδιαίτερα οι ναυτικοί της, ξεπερνούσαν τις τεράστιες δυσκολίες που είχε φέρει τότε η πανδημία. Σήμερα η ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει νέες μεγάλες προκλήσεις, με επίκεντρο τις συγκρούσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Πόσο επηρεάζουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία οι εξελίξεις αυτές; «Στη ναυτιλία ενώνουμε τους λαούς, τη γη ολόκληρη, κατά συνέπεια κρίσεις -και μάλιστα γεωπολιτικές- τέτοιας έντασης επηρεάζουν δραστικά τον κλάδο. Ιδιαίτερα όταν συνδέονται τόσο με τον περιορισμό της ελευθερίας στη ναυσιπλοΐα, όσο και με περιστατικά επιθέσεων εναντίον εμπορικών πλοίων, όπως βιώνουμε την περίοδο αυτή. Η ασφάλεια των ανθρώπων μας στη θάλασσα αποτελεί αξιακό κώδικα, νόμο απαράβατο, οδηγό για όλους μας. Η εξασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας είναι, επίσης, απαραίτητη συνθήκη για την ομαλή λειτουργία μας, την ομαλή λειτουργία του θαλάσσιου εμπορίου, τη θωράκιση της ευημερίας των πολιτών του κόσμου. Ταυτόχρονα, έχουμε διαχρονικά αποδείξει ότι η ναυτιλία και ιδιαίτερα ως ναυτιλία των Ελλήνων προσαρμοζόμαστε γρήγορα και αποτελεσματικά στα δεδομένα της κάθε περιόδου και συνεχίζουμε να προσφέρουμε με αξιοπιστία τις υπηρεσίες μας, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Έτσι, στο πέρασμα των χρόνων η ναυτιλία είναι αυτή που δίνει τη λύση ακόμα και στις πιο δυσμενείς συγκυρίες και απαιτητικές προκλήσεις. Όπως πολύ σωστά αναφέρατε, στην παγκόσμια και πρωτόγνωρη κρίση της πανδημίας του Covid-19, όταν όλος ο κόσμος είχε σταματήσει να κινείται, τα πλοία συνέχιζαν να μεταφέρουν τα βασικά αγαθά, τα φάρμακα και τον υγειονομικό εξοπλισμό σε όλο τον κόσμο, συμβάλλοντας ουσιαστικά όχι απλά στη διαβίωση αλλά στην επιβίωση της ανθρωπότητας». Αντιμετωπίζει όμως, όπως και τα προηγούμενα χρόνια τη μεγάλη πρόκληση της πράσινης μετάβασης. Έχετε δηλώσει ότι το μήνυμα της ναυτιλίας είναι ότι χρειάζονται λύσεις οικουμενικές και εφικτές, οι οποίες δεν θα θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Το μήνυμα ελήφθη; «Οι οικουμενικές, εφικτές λύσεις, δεν είναι απλά το μήνυμα της ναυτιλίας, είναι η ίδια η ναυτιλία, η ύπαρξή της. Πιστεύω και φαίνεται στην πράξη ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου και σε σχέση με την πράσινη μετάβασή του, γίνονται ολοένα και πιο κατανοητά, άρα και αντιληπτά. Το δεδομένο αυτό συμβάλλει αποφασιστικά και στη διαμόρφωση του σχεδίου πλεύσης που χρειάζεται να ακολουθήσουμε τα επόμενα χρόνια στο πεδίο αυτό. Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι, καταρχάς, έχουμε πλέον έναν σαφή και κοινό στόχο για την ενεργειακή μας μετάβαση, για το πού πρέπει να βρισκόμαστε σε περίπου 25 με 30 χρόνια από σήμερα. Είναι εξαιρετικά ωφέλιμο ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κράτη που συμμετέχουμε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό συμφωνήσαμε για καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη ναυτιλία κοντά στα μέσα του αιώνα. Το ζήτημα τώρα είναι να καθορίσει η διεθνής κοινότητα τα μέτρα που μπορούν να κάνουν πράξη αυτό τον φιλόδοξο, αλλά Πρωτοστατούν στην πράσινη μετάβαση οι Έλληνες πλοιοκτήτες Η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού, μιλά στη «Ν» για τις γεωπολιτικές προκλήσεις, το αποτύπωμα της ναυτιλίας σε εσωτερικό - εξωτερικό, τα μέτρα για την απανθρακοποίηση του κλάδου και το ζήτημα της προσέλκυσης νέων στο ναυτικό επάγγελμα Στον Αντώνη Τσιμπλάκη atsimplakis@naftemporiki.gr Στη ναυτιλία ενώνουμε τους λαούς, τη γη ολόκληρη, κατά συνέπεια κρίσεις -και μάλιστα γεωπολιτικές- επηρεάζουν δραστικά τον κλάδο. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ●
9 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ υπό προϋποθέσεις εφικτό στόχο. Συνεπώς, όχι μόνο έχει ληφθεί το μήνυμα, αλλά εργαζόμαστε ως ελληνική ναυτιλία και συνεργαζόμαστε ως διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα ενεργά στην εύρεση ρεαλιστικών προτάσεων, ώστε να επιτευχθεί ο κοινός μας στόχος και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της ναυτιλίας σε έναν βιώσιμο πλανήτη». Την ίδια στιγμή, ο ελληνικός εφοπλισμός πραγματοποιεί ισχυρές επενδύσεις σε πλοία είτε με πράσινα χαρακτηριστικά είτε με εναλλακτικά καύσιμα. Πολλές εταιρείες, επίσης, έχουν σε εξέλιξη προγράμματα για πράσινα καύσιμα και εναλλακτικές τεχνολογίες. Με δυο λόγια, η δέσμευση της ελληνικής ναυ`τιλίας γίνεται πράξη. Οι υπόλοιποι κρίκοι της αλυσίδας έχουν ακολουθήσει με τις ίδιες ταχύτητες; «Είναι γεγονός ότι η ναυτιλία των Ελλήνων πρωτοστατεί στην πράσινη μετάβαση του κλάδου. Οι Ελληνίδες και Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε διαρκώς σε νέα, πιο ενεργειακά αποδοτικά πλοία, που ενσωματώνουν πλειάδα λύσεων σε επίπεδο περιβαλλοντικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόλος μας είναι, ήδη, ο μεγαλύτερος με ικανότητα χρήσης των υφιστάμενων εναλλακτικών καυσίμων στον κόσμο. Άλλα σε κάθε περίπτωση, τονίζουμε ότι παραμένουμε τεχνολογικά ουδέτεροι σε σχέση με το ποια θα είναι τα νέα εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων, που θα χρησιμοποιηθούν από τα πλοία μας που θα ναυπηγηθούν στο μέλλον. Όσον αφορά τον υφιστάμενο στόλο, χρειάζεται να αναπτυχθούν εναλλακτικά καύσιμα συμβατά, drop-in fuels, με τις υπάρχουσες μηχανές των πλοίων. Παράλληλα όμως η ενεργειακή αποδοτικότητα του στόλου μας θα βελτιωθεί και με τη χρήση νέων εφαρμόσιμων τεχνολογικών λύσεων, όπως τα carbon captures πάνω στα πλοία μας. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένα τρίπτυχο που πρέπει να πληρούν οι νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα τα εναλλακτικά καύσιμα για να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ενεργειακή μετάβαση του κλάδου μας. Πρώτον, να είναι διαθέσιμα σε επαρκείς ποσότητες παγκοσμίως, δεύτερον, να είναι οικονομικά προσιτά - να μειώνεται, δηλαδή, σταδιακά και όσο το δυνατόν περισσότερο η διαφορά της τιμής τους με τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα. Τρίτον και κυριότερο, θα πρέπει να είναι ασφαλή για τα πλοία μας και πολύ δε περισσότερο για τους ανθρώπους μας στη θάλασσα και βέβαια για την προστασία του περιβάλλοντος. Όλα αυτά, φυσικά, απαιτούν την άμεση κινητοποίηση και δράση άλλων κλάδων που συνδέονται με τη ναυτιλία, ιδίως των παραγωγών και προμηθευτών καυσίμων, των ναυπηγείων, των κατασκευαστών μηχανών και γενικά ναυτιλιακού εξοπλισμού. Από την πλευρά μας, είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε έμπρακτα τις νέες τεχνολογίες που θα πληρούν τα τρία αυτά κριτήρια, όπως αποδεικνύουμε με τις συστηματικές, μέχρι σήμερα, επενδύσεις μας». Θέλω να σας ρωτήσω για το θεσμικό πλαίσιο της ναυτιλίας, σε περιφερειακό αλλά και διεθνές επίπεδο. Η ναυτιλία τάσσεται -ορθώς, κατά την άποψή μου- υπέρ ενός παγκόσμιου θεσμικού πλαισίου, προκειμένου να διέπει μια διεθνή δραστηριότητα με ίσους όρους ανταγωνισμού. Πολλοί, μεταξύ αυτών και η Ε.Ε., επιρρίπτουν στον ΙΜΟ μεγάλες καθυστερήσεις στην υιοθέτηση νέων κανονισμών. Απόρροια ίσως του κλίματος αυτού είναι και η ένταξη της ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται, με τελευταίο παράδειγμα τον κανονισμό για τον δείκτη έντασης άνθρακα (CII), ότι όταν προωθούνται κανονισμοί απλά για να ικανοποιηθούν πολιτικές σκοπιμότητες γίνονται λάθη. Υπάρχουν τρόποι για να επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία και ποιοι είναι αυτοί; «Η ερώτησή σας θίγει πολλά και διαφορετικά θέματα, με κοινό, όμως, παρονομαστή τον υπαρκτό κίνδυνο που απορρέει από την πολυνομία των περιφερειακών μέτρων. Ορθά αναδεικνύετε την επιτακτική ανάγκη για λήψη ρεαλιστικών μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες της ναυτιλίας, προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών. Όπως έχω τονίσει προς πάσα κατεύθυνση, η λύση είναι τα θέματα που αφορούν συνολικά τη ναυτιλία σε παγκόσμιο επίπεδο να ρυθμίζονται στον ΙΜΟ. Ειδικότερα, σε σχέση με την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου μας, αναγνωρίζουμε τη σημασία να δράσουμε άμεσα μεν, αλλά υιοθετώντας μέτρα κατάλληλα και αποδοτικά. Και σε αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε ως ΕΕΕ και συνεργαζόμαστε με άλλες εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις μέσω του Διεθνούς Ναυτικού Επιμελητηρίου (ICS). Για να επιτευχθεί ωστόσο η αναγκαία ισορροπία ανάμεσα στις διάφορες και διαφορετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να αναγνωρίζεται ο ζωτικός ρόλος της ναυτιλίας. Ιδιαίτερα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού στόλου σε παγκόσμιο επίπεδο». Μελίνα Τραυλού: Oι Ελληνίδες και Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε διαρκώς σε νέα, πιο ενεργειακά αποδοτικά πλοία, που ενσωματώνουν πλειάδα λύσεων σε επίπεδο περιβαλλοντικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας. Παραμένουμε τεχνολογικά ουδέτεροι σε σχέση με το ποια θα είναι τα νέα εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων. ►

Emanuele

12 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η νέα πρόταση του ICS για το Ναυτιλιακό Ταμείο Μηδενικών Εκπομπών (ZESF) απαντά στην ανάγκη της ναυτιλιακής βιομηχανίας για μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα και τεχνολογίες Στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου, η ναυτιλιακή βιομηχανία αποτελεί ζωτικό αγωγό, διευκολύνοντας τη διακίνηση αγαθών και εμπορευμάτων στους ωκεανούς του κόσμου. Τα τελευταία χρόνια στη ναυτιλία ήταν ταραχώδη. Ο κλάδος μας εργάστηκε αποφασιστικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, παρέχοντας ουσιαστική εμπορική και ιατρική βοήθεια σε όλο τον κόσμο, ενώ πάλευε με ζητήματα αλλαγής πληρωμάτων και νέους, πολύπλοκους κανονισμούς. Πιο πρόσφατα, έχουν προκύψει προβλήματα σε βασικούς τομείς του εμπορίου, τόσο με την ιστορική ξηρασία στη Διώρυγα του Παναμά που μείωσε σημαντικά τη διέλευση πλοίων, όσο και τις επιθέσεις κατά της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα, που είχαν αποτέλεσμα τη μείωση της κυκλοφορίας στη Διώρυγα του Σουέζ κατά 66%. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε ένα επικίνδυνα αυξημένο επίπεδο κινδύνου για τα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Περσικό Κόλπο, με αθώους ναυτικούς να χάνουν τη ζωή τους και να κρατούνται όμηροι απλώς επειδή έκαναν τη δουλειά τους. Ωστόσο, παρά τα πάμπολλα θέματα, ο κλάδος παρέμεινε έντονα επικεντρωμένος στο μεγαλύτερο ζήτημα που υπάρχει στον ορίζοντά μας - την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, την απανθρακοποίηση. Το ζήτημα αυτό φαίνεται μεγάλο στην αντίληψη όλων των πλοιοκτητών, των ναυτικών και των ρυθμιστικών αρχών, καθώς γνωρίζουμε ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται σε μια κομβική καμπή της ιστορίας της. Ως Πρόεδρος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου και πλοιοκτήτης, αναγνωρίζω το μέγεθος του έργου που έχω αναλάβει και άρχισα να αντιμετωπίζω αυτό το επείγον ζήτημα. Έχω επενδύσει προσωπικά κοντά στο 1,6 δισ. δολάρια ΗΠΑ για 17 πλοία μεταφοράς οχημάτων που είναι «έτοιμα» για πρόωση με χρήση αμμωνίας,
αναβαθμίζω
μου
στόχους του ΙΜΟ για την
Το 2023, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) αναθεώρησε τη στρατηγική του για τα αέρια θερμοκηπίου και παρουσίασε ένα τολμηρό όραμα για τη βιομηχανία. Με στόχο την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως ή περίπου το 2050, και με ενδεικτικά σημεία ελέγχου το 2030 και το 2040, η στρατηγική του ΙΜΟ αντιπροσωπεύει ένα κρίσιμο πλαίσιο δράσης. Κεντρικό στοιχείο αυτής της στρατηγικής είναι η ανάγκη μετάβασης σε καθαρότερα καύσιμα και τεχνολογίες. Ωστόσο, η επίτευξη αυτής της μετάβασης απαιτεί κάτι περισσότερο από υψηλούς στόχους. Απαιτεί συγκεκριμένη δράση και ισχυρούς μηχανισμούς εφαρμογής. Εδώ μπαίνει στην εικόνα η νέα πρόταση του Ναυτιλιακού Ταμείου Μηδενικών Εκπομπών (ZESF). Το Ταμείο Ναυτιλίας Μηδενικών Έκπομπών Έχοντας προταθεί από το ICS, σε συνεργασία Το νέο Ταμείο ZESF παρέχει κίνητρα για καινοτομία και επενδύσεις σε βιώσιμα συστήματα, ωθώντας την πρόοδο προς τους στόχους του ΙΜΟ για απανθρακοποίηση. Καταλυτική πρόοδος: Πρόσκληση δράσης για την παγκόσμια ναυτιλιακή αειφορία
και
τον στόλο
για να επιτύχω τους
απανθρακοποίηση. Φιλόδοξοι στόχοι
Grimaldi Πρόεδρος, Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) με την Κοινοπολιτεία των Μπαχαμών και τη Δημοκρατία της Λιβερίας (δύο από τις μεγαλύτερες χώρες Ξένης Σημαίας στον κόσμο, κατά ολική χωρητικότητα), το Ταμείο ZESF προσφέρει μια ολοκληρωμένη λύση για να επιταχύνει τη μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα και τεχνολογίες. Στον πυρήνα του, το Ταμείο λειτουργεί σε βάση αμοιβών και ανταμοιβών, παρέχοντας σαφή κίνητρα για την υποστήριξη της ανάπτυξης βιώσιμων πρακτικών. Ένα πρακτικό στοιχείο του μηχανισμού ZESF είναι το χαμηλό διοικητικό κόστος - τα δεδομένα που απαιτούνται για την επαλήθευση της ποσότητας καυσίμων που καταναλώνουν τα πλοία συλλέγονται ήδη για το Σύστημα Συλλογής Δεδομένων Ορυκτών Καυσίμων του IMO. Η αντιμετώπιση του χάσματος κόστους Το ZESF στοχεύει να παρέχει βεβαιότητα και καθοδήγηση στη βιομηχανία, στηρίζοντας μια σαφή πορεία προς την απανθρακοποίηση. Μειώνοντας το χάσμα κόστους μεταξύ συμβατικών και καθαρότερων καυσίμων για τους πλοιοκτήτες, το Ταμείο επιταχύνει τη μετάβαση σε ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι κανένα έθνος δεν θα φέρει δυσανάλογα το οικονομικό βάρος. Επιπλέον, το ZESF παρέχει κίνητρα για καινοτομία και επενδύσεις σε βιώσιμα συστήματα, ωθώντας την πρόοδο προς τους στόχους του ΙΜΟ για απανθρακοποίηση. Αναγνωρίζει ότι η μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα και τεχνολογίες θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα, την ανάπτυξη και, κυρίως, τις υποδομές. Υποδομές Εκτός από τη γεφύρωση του κόστους των ορυκτών καυσίμων και των νέων καυσίμων μηδενικών εκπομπών, το Ταμείο θα επανεπενδύει επίσης τους πόρους του στη στήριξη της δημιουργίας υποδομών στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Αυτό περιλαμβάνει χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υποδομών, ιδιαίτερα στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ) και στα Μικρά Νησιωτικά Αναπτυσσόμενα Κράτη (Small Island Developing States - SIDS), για τη διευκόλυνση της παροχής καθαρότερων καυσίμων και τεχνολογιών στη ναυτιλία. Μέσω του Ταμείου, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν την ευκαιρία να επενδύσουν σε έξυπνα και βιώσιμα λιμάνια που θα μπορούσαν ενδεχομένως να γίνουν κεντρικά σημεία (hotspots) για τον περιφερειακό ανεφοδιασμό καυσίμων. Το ZESF αναγνωρίζει ότι η απανθρακοποίηση δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντική επιταγή αλλά επίσης και οικονομική και κοινωνική. Αναγνωρίζει τη διασύνδεση των ενεργειακών και ναυτιλιακών βιομηχανιών και την ανάγκη

ολοκληρωθεί

που

επικρατούν σήμερα είναι ιδιάζουσες. Η άμεση

προσαρμογή σε απρόβλεπτες καταστάσεις

αποτελεί απαραίτητο

χαρακτηριστικό εύρυθμης ναυτιλιακής επιχείρησης. Οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, ο COVID, η διατάραξη

του θαλάσσιου εμπορίου της Ουκρανίας, η μείωση του βυθίσματος της Διώρυγας του

14 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Δρ Γεώργιος Δ. Πατέρας Πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος ΑΡΘΡΟ ● Ηκάθε δύο χρόνια μεγάλη ναυτιλιακή εκδήλωση των ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΩΝ αποτελεί ορόσημο για τη ναυτιλιακή κοινότητα και γενικότερα για όλους τους ναυτιλιακούς κλάδους και αφορμή για την ανασκόπηση του διαστήματος που πέρασε, την εκτίμηση των σημερινών συνθηκών και τον σχεδιασμό για το μέλλον. Η συμβολή της εμπορικής ναυτιλίας στην κοινωνική πρόοδο και την εξέλιξη των συνθηκών διαβίωσης των λαών του πλανήτη μας είναι καθοριστική. Η ασφαλής, έγκαιρη και οικονομική διακίνηση των αγαθών ήταν καθοριστική στην εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης. Η κοινωνική ευθύνη της ναυτιλίας έχει επίσης περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Παρά την αύξηση του παγκόσμιου στόλου, τα ναυτικά ατυχήματα και τα περιστατικά θαλάσσιας ρύπανσης από πλοία έχουν μειωθεί δραστικά. Παράλληλα μειώθηκαν οι εκπομπές ρύπων με την εγκατάσταση αποθειωτών, βελτιωμένων καυσίμων, την εφαρμογή διαδικασιών βέλτιστης λειτουργίας των μηχανημάτων και τη διαχείριση έρματος. Η πορεία προς την απανθρακοποίηση θα είναι μεγαλύτερη της προσδοκώμενης και απαιτεί τη συνέργεια επιστήμης, κατασκευαστών μηχανημάτων και εξοπλισμού, παραγωγών καυσίμων, δικτύου διάθεσης, αλλά και χρηματοδότηση. Η ναυτιλία και δη η ελληνική, πρωτοπορεί στην υιοθέτηση λύσεων στο πλαίσιο εφαρμογής των αποφάσεων του ΙΜΟ και των κανόνων ESG. Ειδικότερα για τους κανόνες, το ΝΕΕ ανέθεσε στη MOORE HELLAS τη σύνταξη του ESG Guidelines, το οποίο προωθήθηκε σε όλες τις εταιρείες διαχείρισης πλοίων που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα και έχει αναρτηθεί στον ιστότοπό μας (nee.gr). Η πρωτοβουλία του ΝΕΕ για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου ακολουθεί παράλληλη πορεία με την πρόοδο στον τεχνολογικό και τους άλλους κλάδους που αφορά η απανθρακοποίηση. Η συμπόρευση αυτή ευελπιστούμε ότι θα είναι ωφέλιμη ώστε να ωριμάσουν ταυτόχρονα, δηλαδή όταν θα έχουν οριστικοποιηθεί ρεαλιστικές
έχει
το κανονιστικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο. Οι συνθήκες
λύσεις, να
Παναμά, οι κυρώσεις που
στη Ρωσία, το συμβάν στη Βαλτιμόρη, η εφαρμογή του EU ETS προέκυψαν τα τελευταία χρόνια και θα ήταν δύσκολο να προβλεφθούν. Η έλλειψη ναυτικών, λόγω απροθυμίας της νέας γενιάς να ακολουθήσει αυτή τη σταδιοδρομία, αποτελεί εντεινόμενο πρόβλημα που απασχολεί το Ναυτικό Επιμελητήριο. Ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός καμπάνιας προσέλκυσης στα ναυτικά επαγγέλματα, που ελπίζουμε με τη χρήση σύγχρονων μέσων επικοινωνίας να αποδώσει θετικά αποτελέσματα. Η παρουσία μας στα φετινά ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ έχει αυτό ως κεντρικό θέμα και όπως σε όλες τις προηγούμενες εκθέσεις, θα στελεχώνεται από σπουδαστές και σπουδάστριες της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού της Ύδρας, της αρχαιότερης ναυτικής σχολής της Ευρώπης. Σημαντικό χαρακτηριστικό των φετινών ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΩΝ είναι η εντυπωσιακή αύξηση ελληνικών επιχειρήσεων κατασκευής εξοπλισμού πλοίων και ειδικότερα προηγμένης τεχνολογίας. Η εξέλιξη αυτή λειτουργεί συμπληρωματικά στη ναυτιλία μας, προβάλλει την Ελλάδα και ενισχύει την εθνική οικονομία. Η παράλληλη αναβίωση της ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας συμπληρώνει το ναυτιλιακό μας maritime cluster, που μέχρι πρόσφατα μονοπωλούσε η ποντοπόρος ναυτιλία. Διαπιστώνουμε επίσης την ανάπτυξη μεγαλύτερης δραστηριότητας στους κλάδους των υπηρεσιών, όπως ναυλομεσιτείες, ασφαλίσεις, τεχνική συμβουλευτική υποστήριξη, εφοδιασμοί κ.ά. Διαβάζουμε συχνά για τις μεταβολές των στόλων στην κατάταξη βάσει χώρας νηολόγησης και διαχείρισης. Η παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει αλλαγές και σε αυτό τον τομέα, με αποτέλεσμα τα στοιχεία των αναλυτών να διαφέρουν σημαντικά. Εκτός από το μέγεθος του στόλου, χαρακτηριστικά όπως η μέση χωρητικότητα, η αναλογία διαφόρων τύπων πλοίων, αλλά και ποιοτικά (μ.ό. ηλικίας, κατάταξη στα port state control κ.λπ.) έχουν μεγαλύτερη σημασία από τον αριθμό πλοίων και τη συνολική χωρητικότητα. Άλλη παράμετρος είναι οι περιοχές στις οποίες απασχολούνται τα πλοία, δηλαδή σε ταξίδια εσωτερικού (cabotage ) ή σε διεθνείς πλόες. Το ΝΕΕ διερευνά το θέμα αυτό και πιστεύω ότι σύντομα θα έχουμε κάποια στοιχεία. Τα ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ προσφέρουν την ευκαιρία αμφίδρομης προβολής, των εκθετών και της ελληνικής ναυτιλίας. Λειτουργούν ως τονωτικό που μας ενθαρρύνει να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας για επιχειρηματική ανάπτυξη και βελτίωση των πλοίων και της διαχειριστικής μας λειτουργίας. Επίσης, ενισχύουν τους δεσμούς με τους διεθνείς συνεργάτες και ανοίγουν δρόμους για συνεργασίες. Η πληθώρα των εκδηλώσεων μπορεί να δημιουργεί σε ορισμένους κάποια κόπωση, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα πας και στα επόμενα ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ, το 2026. Καλή επιτυχία! Η παρουσία μας στα φετινά ΠΟΣΈΙΔΩΝΙΑ θα στελεχώνεται από σπουδαστές και σπουδάστριες της Ακαδημίας Έμπορικού Ναυτικού της Ύδρας, της αρχαιότερης ναυτικής σχολής της Έυρώπης. Το μεγάλο ραντεβού της ναυτιλιακής κοινότητας Τα ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ προσφέρουν την ευκαιρία αμφίδρομης προβολής. Των εκθετών και της ελληνικής ναυτιλίας. Λειτουργούν ως τονωτικό που μας ενθαρρύνει να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας για επιχειρηματική ανάπτυξη και βελτίωση των πλοίων και της διαχειριστικής μας λειτουργίας
επιβλήθηκαν

Ο μόνος τομέας στον

οποίο κυριαρχεί αβεβαιότητα είναι τα

μελλοντικά καύσιμα, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκονται η

αμμωνία, η μεθανόλη, το υδρογόνο.

Ωστόσο, κανένα από αυτά

16 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Χαράλαμπος Φαφαλιός Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου (GSCC) Με τη φετινή διοργάνωση της έκθεσης Ποσειδώνια 2024 μπορούμε και πάλι να εκτιμήσουμε τη θέση που κατέχει η Ελλάδα στην παγκόσμια ναυτιλία. Εταιρείες και στελέχη από όλο τον κόσμο συρρέουν στην Ελλάδα για να αποτελέσουν μέρος μιας από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εκθέσεις στον κόσμο. Σε κάθε νέα έκθεση, όλο και περισσότεροι εκθέτες επιθυμούν να συμμετέχουν, ελπίζοντας να προσελκύσουν τα βλέμματα της πιο ζωντανής ναυτιλιακής βιομηχανίας παγκοσμίως. Επίσης, τα κοκτέιλ, τα δείπνα και τα σεμινάρια γίνονται όλο και μεγαλύτερα, προκειμένου να φιλοξενήσουν τον αριθμό των ανθρώπων από όλον τον κόσμο που επιθυμούν να παρακολουθήσουν την έκθεση, να γιορτάσουν στα πάρτι και να ακούσουν τι έχουν να πουν οι διάφοροι ηγέτες του κλάδου για τα τρέχοντα φλέγοντα ζητήματα, αλλά και τις εκτιμήσεις τους για το μέλλον. Η ελληνική ναυτιλία δεν επαναπαύεται στις δάφνες της, καθώς επεκτείνεται σε ολοένα και περισσότερους τομείς του κλάδου και σιγά σιγά καταλαμβάνει κυρίαρχη θέση σε κάθε τομέα. Η εμπιστοσύνη των ελληνικών εταιρειών για την εισαγωγή ολοένα και πιο εξελιγμένων τύπων πλοίων είναι αποτέλεσμα του υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και κατάρτισης που διαθέτουν τα γραφεία και τα πληρώματα προκειμένου να κατακτήσουν αυτά τα νέα πλοία. Αν λέγατε πριν από 25 χρόνια ότι οι ελληνικές εταιρείες θα ήταν μεγάλοι μεταφορείς LNG, LPG, εμπορευματοκιβωτίων και αυτοκινήτων, κάποιοι θα αμφέβαλλαν για αυτό. Είναι επίσης προφανές ότι οι ελληνικές εταιρείες δεν είναι πλέον ικανοποιημένες με την κατοχή δεξαμενόπλοιων και πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου μέσης ηλικίας, και για τον λόγο αυτόν απευθύνονται μόνο στις κορυφαίες ναυπηγικές εταιρείες του κόσμου για
πλοία
ποιοτικές, οικονομικές και πράσινες προδιαγραφές,
να αποκτήσουν
με τις καλύτερες,
για να εξυπηρετήσουν τις μελλοντικές ανάγκες του κόσμου.
τα
θα
τις πράσινες απαιτήσεις μας, λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια, την παγκόσμια διαθεσιμότητα και την ενεργειακή πυκνότητα. Υπάρχουν λοιπόν πολλά αναπάντητα ερωτήματα και κανείς δεν είναι αρκετά γενναίος για να μιλήσει για τις εκπομπές που δημιουργούν αυτά τα νέα καύσιμα. Το μόνο που συζητάμε είναι η μείωση του άνθρακα. Όλα τα υπόλοιπα είναι τακτοποιημένα κάτω από το χαλί. Κανείς δεν λέει ποιους κινδύνους θα αναλάβουν τα πληρώματά μας σε αυτά τα πλοία με τις διαφορετικές εκπομπές τους. Οι κίνδυνοι που θα μπορούσαν να προκύψουν από την καύση τέτοιων καυσίμων ξεχνιούνται εύκολα στην προσπάθεια να γυαλίσουμε τα πράσινα διαπιστευτήριά μας. Ωστόσο, μόνο οι ελληνικές εταιρείες είναι που περήφανα παραγγέλνουν πλοία με την καλύτερη σημερινή τεχνολογία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, σε αντίθεση με εκείνα που υπόσχονται θαύματα από τα αυριανά καύσιμα. Η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει προοδεύσει κατά τη διάρκεια των πρόσφατων δεκαετιών υποστηρίζοντας τον ρεαλισμό σε αντίθεση με την απόκτηση πόντων από την εγκατάσταση ημιτελών νέων τεχνολογιών που δεν αντέχουν στη δοκιμασία του χρόνου, σε έναν φουρτουνιασμένο ωκεανό ή σε ένα μακρύ θαλάσσιο ταξίδι. Πραγματικά, τα Ποσειδώνια είναι μια έκθεση που αναδεικνύει το θαύμα της ελληνικής ναυτιλίας, και όταν τελειώσει η εβδομάδα της, ο κλάδος επιστρέφει στη δουλειά του, δηλαδή τη διακίνηση του παγκόσμιου εμπορίου σε ποσοστό άνω του 90%, με τον αποτελεσματικότερο και δυνητικά ασφαλέστερο τρόπο μεταφοράς. Αν λέγατε πριν από 25 χρόνια ότι οι ελληνικές εταιρείες θα ήταν μεγάλοι μεταφορείς LNG, LPG, εμπορευματοκιβωτίων και αυτοκινήτων, κάποιοι θα αμφέβαλλαν για αυτό. Η ελληνική ναυτιλία δεν επαναπαύεται στις δάφνες της Η εμπιστοσύνη των ελληνικών εταιρειών για την εισαγωγή ολοένα και πιο εξελιγμένων τύπων πλοίων είναι αποτέλεσμα του υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και κατάρτισης που διαθέτουν τα γραφεία και τα πληρώματά τους
καύσιμα δεν
ικανοποιήσει

Intercargo

μεθανόλη και 8 θα είναι αμμωνίας διπλού καυσίμου (DF). Όσον αφορά την απορρόφηση εναλλακτικών καυσίμων, κατά τη διάρκεια του 2023

καταγράφηκαν περίπου 539 παραγγελίες

νέων

καυσίμων, που

αντιπροσωπεύουν το 45% όλων των παραγγελιών από άποψης χωρητικότητας, με το 83% της χωρητικότητας των νέων κατασκευών πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων να έχει παραγγελθεί φέτος (αυξάνεται στο 94% εάν συμπεριληφθούν οι παραγγελίες για «έτοιμα»), ενώ το 79% των πλοίων

18
Φαφαλιός Πρόεδρος
ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ετά τα ταραχώδη χρόνια της πανδημίας, η βιομηχανία μας αντιμετωπίζει την κατάσταση στην Ουκρανία, τις πρόσφατες επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, τα προβλήματα που άφησε πίσω της η Covid-19 και φυσικά την ενσωμάτωση στις καθημερινές λειτουργίες των στόχων του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG). Η περιβαλλοντική αριστεία απαιτεί συνεργασία και μια δραστική και επειγόντως αναγκαία επιτάχυνση στην εμπορική ανάπτυξη των απαιτούμενων τεχνολογιών, των καυσίμων, των συστημάτων πρόωσης και των συναφών υποδομών. Είναι θεμελιώδες οι κυβερνήσεις, οι νομοθετικοί φορείς και όλοι οι εμπλεκόμενοι να κατανοήσουν ότι η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του ναυτιλιακού τομέα είναι μια πρόκληση για ολόκληρο το σύστημα, και δεν επηρεάζει μόνο τα πλοία, ενώ η πλειονότητα των απαιτούμενων επενδύσεων αφορά χερσαίες υποδομές και παραγωγή καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Ο στόλος ξηρού φορτίου έχει ξεπεράσει το 1 δισ. DWT Ο παγκόσμιος στόλος των φορτηγών πλοίων έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ ο ελληνικός στόλος τους αυξήθηκε κατά 1,9 φορά. Ο τομέας των πλοίων χύδην ξηρού φορτίου αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του συνολικού παγκόσμιου ναυτιλιακού στόλου, έχοντας ξεπεράσει το 1 δισ. DWT, με περισσότερα από 14.000 πλοία, συμπεριλαμβανομένων των μικρών πλοίων ξηρού φορτίου και με τρέχουσες παραγγελίες ακόμη 1.344 πλοίων αυτού του τύπου [1] Ωστόσο, η πλειονότητα των συμβάσεων για νέες ναυπηγήσεις πλοίων μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου αφορά πλοία με συμβατικά καύσιμα, ορισμένα με δυνατότητα μετασκευής τους σε πλοία «έτοιμα για εναλλακτικά καύσιμα». Πιο συγκεκριμένα, μόνο 4% περίπου των νέων ναυπηγήσεων πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου καταγράφονται ως ικανά να καταναλώνουν εναλλακτικά
θα
ως
σιμοποιούν
Δημήτρης
Μ
καύσιμα, 31 πλοία
χρησιμοποιούν LNG
καύσιμο, 17 θα χρη-
ναυπηγήσεων που αφορούσαν
με δυνατότητα εναλλακτικών
πλοία
μεταφοράς αυτοκινήτων (αυξάνεται στο 98% εάν συμπεριληφθούν οι παραγγελίες για «έτοιμα») παραγγέλθηκε με δυνατότητα εναλλακτικού καυσίμου [2] Οι προκλήσεις της ναυτιλίας ελεύθερων φορτηγών πλοίων Μια σημαντική πτυχή που πρέπει να γίνει κατανοητή όσον αφορά το κομμάτι μεταφοράς χύδην φορτίου είναι το εμπορικό ή λειτουργικό μοντέλο που ακολουθείται. Τα πλοία που εμπίπτουν στο μοντέλο των πλοίων γραμμής, τα οποία συνήθως είναι μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, συχνά μεταφέρουν φορτία ευαίσθητα στον χρόνο και χρειάζονται και δυνατότητα ψύξης. Αυτά τα πλοία πρέπει να πλεύσουν ταχύτερα λόγω της πίεσης χρόνου στις σταθερές διαδρομές καθώς έχουν σταθερά δρομολόγια, ενώ τα ελεύθερα (ή αδρομολόγητα [tramp]) φορτηγά δεν είναι τόσο περιορισμένα χρονικά, καθώς o σημαντικότερος παράγοντας για αυτού του είδους τα πλοία είναι το κόστος ανά τόνο. Οι πλοιοκτήτες ελεύθερων (αδρομολόγητων) πλοίων τείνουν να είναι διαχειριστές πλοίων για τα οποία ο ναυλωτής είναι υπεύθυνος τόσο για το μεταφερόμενο φορτίο όσο και για την ταχύτητα του πλοίου και τα λιμάνια κατάπλου, ενώ για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων οι ιδιοκτήτες έχουν τον έλεγχο λειτουργίας τους. Επιπλέον, το μοντέλο μεταφοράς με ελεύθερα πλοία δεν επιτρέπει εύκολα τη λειτουργική βελτιστοποίηση, που θα οδηγούσε σε περαιτέρω μειώσεις της έντασης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG). Μια συγκεκριμένη λύση «πράσινου» καυσίμου για ένα πλοίο χύδην ξηρού φορτίου μπορεί να προτιμάται από έναν ναυλωτή, αλλά ενδέχεται να μη γίνεται αποδεκτή από έναν άλλον ναυλωτή που μπορεί να προτιμά μια διαφορετική λύση διπλού καυσίμου ως πιο ανταγωνιστική. Το εμπόριο με πλοία ελεύθερης δρομολόγησης προσθέτει επιπλέον πολυπλοκότητα στη μετάβαση του κλάδου πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου σε «πράσινα» καύσιμα, και οι πλοιοκτήτες των πλοίων ελεύθερης δρομολόγησης πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά το βέλτιστο είδος καυσίμων που θα διασφαλίζει επίσης ότι το πλοίο θα παραμείνει ανταγωνιστικό. «Πράσινα» λιμάνια και διαθεσιμότητα καυσίμων Ενώ η πλειονότητα των ιδιοκτητών πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου περιμένει με ανυπομονησία τα νέα καύσιμα, εφόσον αυτά θα είναι ασφαλή, άμεσα διαθέσιμα και θα επιτρέπουν ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο, η ναυτιλία θα ανταγωνίζεται άλλες βιομηχανίες που προσπαθούν επίσης να απανθρακοποιηθούν, όπως η αεροπλοΐα, που έχει δηλώσει ότι φιλοδοξεί να επιτύχει καθαρές εκπομπές μηδενικού άνθρακα έως το 2050. Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις σχετικά με την ιδέα των «Πράσινων Διαδρόμων», και παρόλο που αυτοί μπορεί Η πλειονότητα των απαιτούμενων επενδύσεων αφορά χερσαίες υποδομές και παραγωγή καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Συνεταιρισμός
συνεργασία οδηγούν το ξηρό φορτίο στο αύριο Είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις, οι νομοθετικοί φορείς και όλοι οι εμπλεκόμενοι να κατανοήσουν ότι η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στη ναυτιλία αποτελεί μια πρόκληση για ολόκληρο το σύστημα, και όχι μόνο για τα πλοία
και

MARPOL (Διεθνής Σύμβαση για την

της Ρύπανσης από Πλοία), καθώς

προσπάθειες για

επίτευξη αυτής της φιλοδοξίας. Η INTERCARGO συνεχίζει να αντιμετωπίζει

Η προσπάθεια για ναυτιλία με μηδενικές εκπομπές

Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι περισσότε-

από ποτέ έτοιμη να εναγκαλιστεί τις νέες τεχνολογίες και τα νέα «πράσινα» καύσιμα, υπό

προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι ασφαλή και ευρέως διαθέσιμα. Σημαντική πρόοδος έχει

σημειωθεί

με το καθένα από αυτά να παίζει σημαντικό ρόλο για την ευθυγράμ-

19 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ να είναι επωφελείς για ορισμένους τύπους πλοίων, ενδεχομένως να μην είναι κατάλληλοι για την πλειονότητα των εμπορικών συναλλαγών με ελεύθερα φορτηγά πλοία που δεν βρίσκονται σε σταθερά δρομολόγια. Η ναυτιλία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου χρειάζεται «πράσινα λιμάνια και πράσινους κόμβους». Επιπλέον, η πιο σίγουρη οδός για τα καύσιμα μηδενικού άνθρακα είναι μέσω κινητήρων και συστημάτων διπλού καυσίμου για τη διασφάλιση της ευελιξίας στην επιλογή καυσίμου, αλλά η λύση των πολλαπλών καυσίμων για τα ελεύθερα φορτηγά πλοία είναι πολύ δυσκολότερη από άλλα τμήματα της ναυτιλίας. Τα εναλλακτικά καύσιμα θα έχουν υψηλή ζήτηση και πιθανότατα δεν είναι διαθέσιμα σε επαρκείς ποσότητες και τοποθεσίες παγκοσμίως, ενώ η ναυτιλία θα ανταγωνίζεται άλλους τομείς. Επιπλέον, τα φορτηγά πλοία δεν λαμβάνουν εθνικές επιδοτήσεις και έχουν πολύ μικρή πολιτική επιρροή, καθώς και περιορισμένη επιρροή στους προμηθευτές καυσίμων. Το υψηλό κόστος των συσκευών εξοικονόμησης ενέργειας Εκτός από τις προαναφερθείσες προκλήσεις, πρέπει επίσης να προσθέσουμε και τις υψηλές κεφαλαιουχικές δαπάνες (CapEx) που απαιτούνται για τις συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας (ESD) και να τονίσουμε ότι το κόστος αυτών των τεχνολογιών (δηλ. η υποβοηθούμενη από τον αέρα πρόωση) είναι αναλογικά πολύ υψηλότερο για τον στόλο των πλοίων ξηρού φορτίου σε σύγκριση με άλλους τομείς, με αποτέλεσμα η απόδοση των επενδύσεων (ROI) και των επιχειρηματικών σχεδίων ενδεχομένως να μην είναι πολύ ελκυστική. Ναυπηγική ικανότητα και σχεδιασμός πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου Τα ήδη μεγάλα βιβλία παραγγελιών κατασκευής πλοίων τακτικών γραμμών αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο των παραγγελιών για νέες ναυπηγήσεις. Οποιαδήποτε αύξηση της ζήτησης για μεγάλα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου εναλλακτικών καυσίμων θα μπορούσε να περιοριστεί λόγω της έλλειψης ναυπηγικής ικανότητας και της προτίμησης των ναυπηγείων να κατασκευάζουν πλοία υψηλότερης αξίας αντί για πλοία χύδην φορτίου. Τα ναυπηγεία πρέπει επίσης να αναπτύξουν σχέδια πλοίων και να ενσωματώσουν την τεχνολογία που μπορεί να εφαρμοστεί πρακτικά και με ασφάλεια στα πλοία, αλλά και πάλι ο πλοιοκτήτης έχει πολύ μικρή επιρροή στα ναυπηγεία. Ο σχεδιασμός των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου, ειδικά των πλοίων με μικρότερο εξοπλισμό γερανών, περιλαμβάνει ένα τμήμα φορτίου έμπροσθεν του τμήματος του μηχανοστασίου, όπου δεν μπορούν να βρίσκονται δεξαμενές καταστρώματος για εναλλακτικά καύσιμα. Επιπλέον, οι γερανοί καταστρώματος αφήνουν ελάχιστο χώρο για τους αυξημένους όγκους αποθήκευσης που απαιτούνται για τα εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Έλλειψη ειδικευμένων ναυτικών Ένα πιο σημαντικό σημείο είναι ότι το ανθρώπινο δυναμικό και η έλλειψη ειδικευμένων ναυτικών θα συνεχίσουν να αποτελούν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους περισσότερους ιδιοκτήτες και διαχειριστές πλοίων. Η ικανότητα των πληρωμάτων για τις περισσότερες εταιρείες εκμετάλλευσης πλοίων χύδην φορτίου (δηλαδή εταιρειών που δεν διαθέτουν ιδιόκτητα πλοία LNG, δεξαμενόπλοια, κ.λπ.), τα οποία δεν έχουν ακόμη επαρκή εμπειρία στα εναλλακτικά καύσιμα, μπορεί να αποδειχθεί ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην πορεία απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, ιδιαίτερα επειδή η διαχείριση των εναλλακτικών καυσίμων επί του πλοίου καθίσταται πιο περίπλοκη. Όργανα του ΙΜΟ που επηρεάζουν τις λειτουργίες των πλοίων Τα μέλη μας, όπως και άλλοι τομείς του κλάδου, αντιμετωπίζουν μια περίπλοκη σειρά από αινίγματα τροπολογιών, εγκυκλίων, ψηφισμάτων και κατευθυντήριων γραμμών της
τα βασικά ζητήματα που ανέκαθεν αντιμετώπιζε η βιομηχανία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου. Μέσω της παρουσίας μας στον ΙΜΟ, είμαστε σε θέση να επηρεάζουμε τις αποφάσεις σε ολόκληρο τον κλάδο και να αντιδρούμε στις επιπτώσεις στον κλάδο μας. Με περίπου 3.300 πλοία χωρητικότητας 325 εκατ. DWT, τα περισσότερα από 155 πλήρη μέλη της INTERCARGO αντιπροσωπεύουν πλέον περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας χωρητικότητας
έτσι την παγκόσμια επιρροή της Ένωσης. Μια τόσο δυνατή φωνή μάς δίνει τη δυνατότητα να οικοδομήσουμε σε γερά θεμέλια, καθώς αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις ενωμένοι.
Πρόληψη
καταβάλλουν
την
του στόλου πλοίων ξηρού φορτίου, ενισχύοντας
ρο
την
από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη τα τελευταία τρία χρόνια,
μιση
ανθρακούχες εκπομπές. Οι ιδιοκτήτες πλοίων ξηρού φορτίου επιθυμούν να διαδραματίσουν τον ρόλο που τους αναλογεί στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές στη ναυτιλία, παρά τις σημαντικές προκλήσεις και το γεγονός ότι ο κλάδος των πλοίων ξηρού φορτίου είναι ένας από τους δυσκολότερους για απαλλαγή από τον άνθρακα. Σε περιόδους αστάθειας, αβεβαιότητας και ασάφειας, ο συνεταιρισμός και η συνεργασία είναι θεμελιώδεις. [1] Πηγή: Veson Nautical- Ανάλυση στόλου Drybulk για Intercargo, Μάρτιος 2024 [2] Πηγή: Clarksons Research - Fueling Transition: παρακολούθηση του οικονομικού αντίκτυπου των μειώσεων εκπομπών και των αλλαγών καυσίμων, 4 Ιανουαρίου 2024 Οι ιδιοκτήτες πλοίων ξηρού φορτίου επιθυμούν να διαδραματίσουν τον ρόλο που τους αναλογεί στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές στη ναυτιλία. Με περίπου 3.300 πλοία χωρητικότητας 325 εκατ. DWT, τα περισσότερα από 155 πλήρη μέλη της INTERCARGO αντιπροσωπεύουν πλέον περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας χωρητικότητας του στόλου πλοίων ξηρού φορτίου.
ενός κοινού πλαισίου απαλλαγής από τις
20 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Χαράλαμπος Σημαντώνης Πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων ΕΕΝΜΑ Τα τελευταία χρόνια οι προκλήσεις για τη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι πολλαπλές. Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κλιματική ουδετερότητα της ηπείρου έχει οδηγήσει στην τροποποίηση και υιοθέτηση κανονισμών, διατρέχοντας όλο το φάσμα των οικονομικών δραστηριοτήτων της Ευρώπης, συμπεριλαμβάνοντας σαφώς και τον κλάδο της ναυτιλίας, ο οποίος καλείται να διανύσει μία περίοδο μαζικής αλλαγής με ταχύτατους ρυθμούς, χωρίς όμως την ύπαρξη διαθεσιμότητας των απαραίτητων εργαλείων. Η παραπάνω συνθήκη δημιουργεί ένα περιβάλλον αστάθειας και ανασφάλειας, παράγοντες που αποτρέπουν τις μακροχρόνιες επενδύσεις στις οποίες στηρίζεται παραδοσιακά η ναυτιλία. Είναι γεγονός πως η τεχνολογία αναπτύσσεται γρήγορα, σε καμία όμως περίπτωση οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν έχουν ωριμάσει στο επίπεδο ύπαρξης εφαρμόσιμης εναλλακτικής για τον κλάδο. Τα τελευταία χρόνια, με την έξαρση της πανδημίας και το ξέσπασμα των δύο πολέμων στη γειτονιά της Ευρώπης, έγινε ξεκάθαρη η στρατηγική σημασία της ναυτιλίας, διασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια της ηπείρου και συνεισφέροντας στην αποφυγή μιας ενδεχόμενης επισιτιστικής κρίσης. Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό, στη χάραξη πολιτικής προς την πράσινη μετάβαση, η Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει υπόψη της τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ναυτιλιακής βιομηχανίας και να προωθήσει κανονισμούς που θα επιτρέψουν στον κλάδο να είναι ανταγωνιστικός και δεν θα λειτουργούν τιμωρητικά. Η ναυτιλία είναι ένας κλάδος εξαιρετικά ανταγωνιστικός, που από τη φύση του λειτουργεί σε παγκόσμιο πλαίσιο. Αυτό συνεπάγεται ότι οι κανονισμοί που διέπουν τον τρόπο λειτουργίας της δεν μπορούν να καθορίζονται σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά οφείλουν να είναι διεθνείς, ώστε να μπορούμε να συζητάμε για υγιή ανταγωνισμό. Στην τελευταία συνεδρίαση του ΙΜΟ, η πλειοψηφία των χωρών τάχθηκε υπέρ της υιοθέτησης παγκόσμιου φόρου στις εκπομπές άνθρακα, μια πρόταση που στηρίζει και η χώρα μας, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαι αισιόδοξος ότι το 2025 η πρόταση αυτή θα υιοθετηθεί επίσημα από τον ΙΜΟ, έτσι ώστε οι κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία της ναυτιλίας να ισχύουν για όλους και να αποφευχθούν οι πιθανές στρεβλώσεις στην αγορά. Πέρα όμως από τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που καλείται να διαχειριστεί το σύνολο της ναυτιλίας, το ελληνικό shortsea είναι αναγκασμένο να λειτουργεί στα πλαίσια ενός απαρχαιωμένου νομοθετικού καθεστώτος, το οποίο καμία πολιτική ηγεσία έως σήμερα δεν φρόντισε να εκσυγχρονίσει, παρ’ όλες τις συνεχείς προτάσεις της ΕΕΝΜΑ. Τη στιγμή που το πρόταγμα είναι ο εκσυγχρονισμός του στόλου και η πράσινη μετάβαση του κλάδου, την εποχή της τεχνολογικής «επανάστασης», εμείς καλούμαστε να λειτουργήσουμε στα όρια που θέτουν νόμοι της δεκαετίας του ’50. Πιστεύει κανείς ότι τα σύγχρονα πλοία έχουν οποιαδήποτε τεχνολογική σχέση με τα πλοία εκείνων των δεκαετιών; Ο εκσυγχρονισμός του shortsea στόλου, για να είναι επιτυχής, πρέπει να συνοδεύεται και από τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, διότι η αναντιστοιχία αυτή προκαλεί συνεχώς προβλήματα. Δεν είναι δυνατόν να συζητάμε για το παρόν και το μέλλον, αλλά ταυτόχρονα να είμαστε αγκιστρωμένοι στο παρελθόν. Ειδικότερα, για να γίνει κατανοητή η σημασία του ευρωπαϊκού shortsea στόλου και ο νευραλγικής σημασίας ρόλος του, αρκεί να αναφερθώ στα τελευταία στοιχεία της Eurostat, βάσει των οποίων το εξωτερικό εμπόριο της Ένωσης στηρίζεται στη ναυτιλία σε ποσοστό πάνω από 72%, ενώ ταυτόχρονα το 60% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος. Και για να γίνει ακόμα πιο σαφές, στην περίπτωση της Ελλάδας, αρκεί κανείς να αναλογιστεί τον εφοδιασμό των νησιών μας και την ανάγκη συνδεσιμότητάς τους με την ηπειρωτική χώρα, η οποία γίνεται εξ ολοκλήρου με πλοία της shortsea ναυτιλίας. Ένα επιπλέον όμως πρόβλημα που έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και όλοι πια ανοιχτά συζητάμε, είναι η έλλειψη πληρωμάτων. Όποιος ασχολείται με τη ναυτιλία γνωρίζει ότι μεγάλο μέρος της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας της ελληνικής ναυτιλίας οφείλεται στους ανθρώπους της. Θαλασσινοί, που με την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους έκαναν την ελληνική ναυτιλία κυρίαρχη στην παγκόσμια σκακιέρα. Σήμερα, ο αριθμός των νέων που ακολουθεί το ναυτικό επάγγελμα μειώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Σκεφτείτε πως οι οργανικές συνθέσεις πληρωμάτων που θέτει ως προϋπόθεση το ελληνικό νηολόγιο καθιστούν αδύνατη την εξεύρεση ανώτερων αξιωματικών, αφού, εάν έρθουν σήμερα να εγγραφούν στο ελληνικό νηολόγιο 100 πλοία, δεν θα βρεθούν 600 Έλληνες αξιωματικοί, όπως προβλέπεται από την οργανική σύνθεση πληρώματος. Ήδη υπάρχουν ελλείψεις πληρωμάτων στα πλοία της shortsea ναυτιλίας. Οφείλουμε όλοι να λάβουμε μέτρα, ώστε να αναστραφεί η μείωση των ναυτικών μας και ευτυχώς όλοι οι φορείς του κλάδου, με συντονιστή το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και τη συνεργασία του υπουργείου Ναυτιλίας, αναζητούν λύση και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο εκσυγχρονισμός των ΑΕΝ είναι απαραίτητος, για να είναι η εκπαίδευση που παρέχουμε στους ναυτικούς μας σύγχρονη και εναρμονισμένη με τις επαγγελματικές επιταγές τού σήμερα. Είναι όμως εξίσου σημαντική και η συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, ώστε το επάγγελμα του ναυτικού να επανατοποθετηθεί στο κάδρο του επαγγελματικού προσανατολισμού και να αποτελέσει ξανά συνειδητή επιλογή για τους νέους μας. Ο εκσυγχρονισμός του shortsea στόλου, για να είναι επιτυχής, πρέπει να συνοδεύεται και από τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας. Αντιμετώπιση των προκλήσεων με εφαρμόσιμες εναλλακτικές Η ναυτιλία μικρών αποστάσεων πρέπει να βρει άμεσα απαντήσεις - λύσεις στις προκλήσεις που δημιουργούν τα νέα περιβαλλοντικά και τεχνολογικά δεδομένα, το απαρχαιωμένο νομοθετικό καθεστώς, καθώς και η έλλειψη πληρωμάτων

Έλπη

Πρόεδρος, WISTA International Αντιπρόεδρος Β',

Ένωσης

Ναυτιλίας

Αποστάσεων

Chartering, Operations & Business Development Manager, ENEA Management

πραγματικότητα είναι

αυτές οι

και

πολλαπλές δημοσιεύσεις, αναρτήσεις και συζητήσεις φαίνεται να έχουν μάλλον αντίθετα

22 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Πετράκη
Εφοπλιστών
Μικρών
ΑΡΘΡΟ ● Τα τελευταία χρόνια, ιδιαιτέρως μετά την πανδημία, οι προσπάθειες ισότητας των γυναικών στον χώρο εργασίας βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα του δημόσιου διαλόγου, έχουν πρωτεύουσα θέση στις στρατηγικές και αναφορές ESG, είναι αντικείμενο μελέτης ερευνών, ενώ εμφανίζεονται μαζί με τους προβληματισμούς για την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη και γενικότερα πάντα υπάρχει μια αναφορά στο θέμα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, καθώς και στα κοινωνικά δίκτυα. Η αγορά εργασίας της ναυτιλίας δεν εξαιρείται του κανόνα βέβαια, ίσως ενίοτε εδώ οι αναφορές να είναι περισσότερο έντονες, καθώς η πρόοδος που συντελέστηκε σ’ αυτό το θέμα στη ναυτιλία έχει συμπυκνωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όταν σε άλλους κλάδους οι γυναίκες είχαν αναγνωρίσιμο ποσοστό συμβολής στα εταιρικά αποτελέσματα ή στην ευημερία μιας επιχείρησης. Έχοντας την τιμή να είμαι Πρόεδρος της WISTA International από το 2022, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω σε ποιο επίπεδο αυτός ο διάλογος μπορεί να έχει ουσιώδη αποτελέσματα και κατά πόσον οι προσπάθειες για ισότιμες ευκαιρίες σε έναν συμπεριληπτικό χώρο εργασίας πρέπει να αφορούν τις γυναίκες μόνον ή το σύνολο των εργαζομένων με φυλετικές, εθνοτικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές διαφορετικότητες. Θα ήθελα να αρχίσω εξηγώντας τι αποτελεί μύθο και τι πραγματικότητα στην καθημερινή εργασιακή πραγματικότητα: 1Μύθος πρώτος: Οι γυναίκες είναι λιγότερο φιλόδοξες από τους άνδρες συναδέλφους τους. Η πραγματικότητα είναι ότι οι γυναίκες είναι και αποδεικνύουν ότι είναι τόσο φιλόδοξες όσο οι άνδρες, ιδιαιτέρως οι νεότερες γενιές (9 στις 10 γυναίκες κάτω των 30 ετών θέλουν να προαχθούν στο αμέσως ανώτερο επίπεδο και 4 στις 5 φιλοδοξούν να αγγίξουν το ανώτατο επίπεδο). Τι χαλάει αυτή τη συνταγή στην πορεία; Θα το δούμε στη συνέχεια.
Μύθος δεύτερος: Η ευρεία συζήτηση για διαφορετικότητα και συμπερίληψη προσελκύει την προσοχή του
Η
αποτελέσματα.
την πληθώρα πληροφοριών που
στον μέσο αναγνώστη σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, αυτό το θέμα εμφανίζεται πολλές φορές κι έτσι ο αναγνώστης καταλήγει να θεωρεί ότι αποτελεί κάτι τετριμμένο ή ότι δεν χρειάζεται πλέον να γίνει κάτι άλλο γι’ αυτό. Σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ για τις ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών του 2023, ο κόσμος «εγκαταλείπει τις γυναίκες και τα κορίτσια» σε πολλά επίπεδα: από την καταπολέμηση της φτώχειας και την πρόσβαση στην εκπαίδευση έως την εκπροσώπηση στην πολιτική και την ισότητα στην παροχή οικονομικών ευκαιριών. Συνεχίζοντας με τον σημερινό ρυθμό, το 2030 -έτος-στόχο για την εξάλειψη της φτώχειας- 575 εκατ. άνθρωποι θα συνεχίσουν να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, εκ των οποίων 342 εκατ. γυναίκες, ενώ ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προσπαθεί να αφυπνίσει την κοινή γνώμη καταγγέλλοντας ότι η ισότητα ανδρών και γυναικών καθίσταται ολοένα και πιο μακρινός στόχος, ο οποίος θα επιτευχθεί στην καλύτερη των περιπτώσεων σε 300 χρόνια! Αυτή η διαπίστωση αφήνει την πικρή γεύση της αποτυχίας στους θεσμούς και στην κοινωνία. 3Μύθος τρίτος: Οι γυναίκες δεν έχουν πλέον προβλήματα επιβίωσης στον χώρο εργασίας, είναι θέμα εξέλιξης περισσότερο. Η πραγματικότητα είναι ότι στην πορεία από την προσπάθεια επιβίωσης προς την προσπάθεια εξέλιξης σε θέσεις ευθύνης ή καλύτερης αμοιβής πολλές γυναίκες «χάνουν» τις ευκαιρίες και είτε εξωθούνται εκτός αγοράς εργασίας είτε παραμένουν για πάντα σε υποστηρικτικούς ρόλους. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα «Women in the Workplace 2023», που διεξάγει ετησίως η McKinsey σε συνεργασία με τον LeanIn.Org, τελικώς εστιάζουμε σε λανθασμένο πρόβλημα: αντί λοιπόν να «σπάσουμε τη γυάλινη οροφή» (ceiling glass), πρέπει να προσέξουμε το «σπασμένο σκαλοπάτι» (broken rung), καθώς αυτό αποδεικνύεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην ανοδική πορεία των γυναικών. Το 2023, για κάθε 100 άνδρες που προήχθησαν σε θέση ευθύνης/ διευθυντική θέση, προήχθησαν αντιστοίχως μόνον 87 γυναίκες, ποσοστό που είναι ακόμη μικρότερο για τις έγχρωμες γυναίκες. Έτσι, λόγω της ανισότητας των φύλων στα πρώτα σκαλοπάτια προαγωγής, οι άνδρες καταλήγουν να κατέχουν το 60% των διευθυντικών θέσεων σε μια τυπική εταιρεία, ενώ οι γυναίκες μόνο το 40%. Δεδομένου ότι οι άνδρες υπερτερούν σημαντικά αριθμητικά των γυναικών, υπάρχουν λιγότερες γυναίκες για προαγωγή σε ανώτερα διευθυντικά στελέχη και ο αριθμός τους μειώνεται σε κάθε επόμενο επίπεδο. 4Μύθος τέταρτος: Όλες οι γυναίκες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα στους εργασιακούς χώρους ανά τον κόσμο. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχουν απλώς διαφορές, αλλά ακόμη και χάσματα μεταξύ των ηπείρων, των γεωγραφικών περιοχών ή και των χωρών ακόμη. Θα μπορούσα να αναφέρω κι άλλους τέτοιους μύθους, αλλά επέλεξα τους σημαντικότερους και κυρίως αυτούς που περιγράφουν καλύτερα την υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά εργασίας για τις γυναίκες, κατά τη γνώμη μου. Το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι: Ποιοι και με ποιον τρόπο μπορούν να Αν. Γκουτέρες (Γ.Γ. ΟΗΈ): Η ισότητα ανδρών και γυναικών καθίσταται ολοένα και πιο μακρινός στόχος, ο οποίος θα επιτευχθεί στην καλύτερη των περιπτώσεων σε 300 χρόνια! Αλλαγή νοοτροπίας με αλληλεγγύη και συλλογική προσπάθεια Πώς διαμορφώνεται η υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά εργασίας για τις γυναίκες  Τι και πώς πρέπει να αλλάξει στο πεδίο της απασχόλησης στη ναυτιλιακή βιομηχανία  Ο ρόλος της WISTA International
2
κοινού.
ότι
ευρείες
άναρχες
Με
καταφθάνουν
26 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΘΕΣΕ Ο ΕΦΟΠΛΙΣΜΟΣ Ο Ανδρέας Α. Μαρτίνος (αριστερά), ιδρυτής του Athina Maritime Learning and Development Center, Minerva Group of Companies, καθώς βραβεύεται από τον Υπουργό Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη. Από αριστερά, ο εκδότης της «Ναυτεμπορικής» Γιώργος Μελισανίδης, ο επιχειρηματίας Δημήτρης Μελισσανίδης και ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος. Ο Γιώργος Προκοπίου με την κόρη του Ιωάννα Προκοπίου η οποία πρόσφατα εξελέγη στη θέση της Αντιπροέδρου της BIMCO. Στο «τραπέζι» του 8ου Ναυτιλιακού Συνεδρίου της «Ναυτεμπορικής» τέθηκαν το «θαύμα» της ελληνικής ναυτιλίας, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η χρηματοδότηση και η προσέλκυση νέων στο επάγγελμα
27 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Από αριστερά οι Νίκος Δασκαλάκης (Γενικός Διευθυντής της Alpha Shipping Advisors Ltd), Θεοφάνης Μουστακάτος (επικεφαλής Διεύθυνσης Ναυτιλιακών Εργασιών Εθνικής Τραπέζης), Σταμάτης Τσαντάνης (Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Seanergy Maritime Holdings Corp και United Maritime Corp), Κωνσταντίνος Πετρόπουλος (Γενικός Διευθυντής, Head of Shipping and Structured Finance της Τράπεζας Πειραιώς), Μιχάλης Μποδούρολου (Chairman Allseas Marine S.A.) και Σάκης Βούδρης (Director Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της Neptune Maritime Leasing), στην 1η ενότητα του συνεδρίου της «Ν» με τίτλο «Η σχέση ναυτιλιακών επιχειρήσεων και τραπεζών». Από αριστερά οι Φαίδων Τομάζος (Co-founder και Managing Director Cass Technava), Γιώργος Προκοπίου (πλοιοκτήτης, ιδρυτής των εταιρειών Dynacom Tankers, Sea Traders και Dynagas) και Χάρης Βαφειάς (ιδρυτής των
Imperial Petroleum, C3iS), στη 2η ενότητα του συνεδρίου της «Ν» με τίτλο «Προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια ναυτιλία». Από αριστερά οι Χρήστος Σιγάλας (Associate
of
The American College of Greece), Κωνσταντίνος Καραμάνος (Πλοίαρχος ε.α. Π.Ν., HSQE Superintendent SeaMar Management), Πάνος Κουρκουντής (Πρόεδρος της MARTECMA και Τεχνικός Διευθυντής της Sea Traders S.A.), Ελένη Πολυχρονοπούλου (Πρόεδρος της HEMEXPO, Αντιπρόεδρος της Sea Europe και Πρόεδρος του Erma First Group), Πάνος Ζαχαριάδης (Τεχνικός Διευθυντής της Atlantic Bulk Carriers) και Σταύρος Χατζηγρηγόρης (Advanced Engineering Services και Τεχνικός Διευθυντής της Zodiac Maritime) στην τρίτη ενότητα του συνεδρίου της «Ν» με τίτλο «Γεωπολιτική, διεθνής ανταγωνισμός & ναυτιλία». Από αριστερά οι Μάνθος Μαχαίρας (Διευθυντής Πληροφορικής της Metrostar Management), Δημήτρης Θεοδοσίου (Co-founder και Γενικός Διευθυντής της Danaos Management Consultants S.A.), Πάνος Θεοδοσόπουλος (Διευθύνων Σύμβουλος της METIS Cyberspace Technology), Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος (Co-founder και Διευθύνων Σύμβουλος της DeepSea Technologies) και Αλέξανδρος Μπεχράκης (Διευθύνων Σύμβουλος της Digital Realty στην Ελλάδα) στην τέταρτη ενότητα του συνεδρίου της «Ν» με τίτλο «Ψηφιακός μετασχηματισμός & τεχνητή νοημοσύνη».
StealthGas,
Professor, Department of Maritime Transport & Logistics, School
Business and Economics Deree-
28 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ηδυναμική και το «θαύμα» της ελληνικής ναυτιλίας τονίστηκαν με ιδιαίτερη έμφαση στο φετινό 8ο Ναυτιλιακό Συνέδριο της «Ν», το οποίο έλαβε χώρα στις 15 Μαΐου στην Πέτρινη Αποθήκη του ΟΛΠ, με τίτλο: «Οι κρίσιμες αποφάσεις». Κεντρικοί ομιλητές που συμμετείχαν στις συζητήσεις απηύθυναν κάλεσμα για ευρύτερη συνεργασία μεταξύ ναυτιλίας και πολιτείας, ενδυνάμωση της ναυτικής εκπαίδευσης και προσέλκυση της νέας γενιάς στη θάλασσα, αλλά και άρση των εμποδίων για την έλευση περισσότερων πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο. Για μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις έκανε λόγο ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Χρήστος Στυλιανίδης, αναφερόμενος στις σημαντικές εξελίξεις στη γεωπολιτική σκηνή με επίκεντρο την Ερυθρά Θάλασσα, αναδεικνύοντας τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας για την ενίσχυση της ασφάλειας της θάλασσας και τη διατήρηση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας. Ο εκπρόσωπος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Γιάννης Ξυλάς έδωσε, από την πλευρά του, ιδιαίτερη έμφαση στον πρωταγωνιστικό ρόλο της ελληνόκτητης ναυτιλίας εν μέσω καταιγιστικών εξελίξεων σε όλα τα επίπεδα, δεδομένων των μεγάλων και συνεχόμενων επενδύσεων των πλοιοκτητών σε νέα, αποδοτικότερα και προηγμένα πλοία. Ο ίδιος χαρακτήρισε τη ναυτιλία «εθνικό κεφάλαιο», υπογραμμίζοντας πως έχει όλα τα εχέγγυα να συνεχίσει και θα συνεχίσει να πρωτοστατεί στο παγκόσμιο ναυτιλιακό γίγνεσθαι. Βραβεύσεις σε δύο μεγάλους Έλληνες Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή ήταν η παρέμβαση του καπτα-Παναγιώτη Τσάκου, κατά τη βράβευσή του από τον κ. Στυλιανίδη, σε ένδειξη αναγνώρισης της πολύτιμης προσφοράς του στον τομέα της ναυτικής εκπαίδευσης. Ο μεγάλος Έλληνας πλοιοκτήτης απηύθυνε κάλεσμα στην πολιτεία και τους ιδιωτικούς φορείς να προχωρήσουν σε πρωτοβουλίες και κινήσεις για ενδυνάμωση της ναυτικής εκπαίδευσης και προσέλκυσης των νέων στο ναυτικό επάγγελμα. «Η ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει έλλειψη στελεχών και αν θέλουμε να έχουμε την πρωτοκαθεδρία στη ναυτιλία θα πρέπει να εμπνεύσουμε τους νέους για σταδιοδρομία στο ναυτικό επάγγελμα», τόνισε, συμπληρώνοντας εξάλλου ότι η «ναυτιλία είναι οι άνθρωποί της, περισσότερο από κάθε άλλη επιχείρηση». Στον κομβικό ρόλο των ναυτικών στάθηκε ο Ανδρέας Α. Μαρτίνος, πλοιοκτήτης και ιδρυτής του Athina Maritime Learning and Development Center, παραλαμβάνοντας βραβείο για την προσφορά του στη ναυτική εκπαίδευση και κατάρτιση. «Η ναυτιλία μας θα συνεχίσει να πρωτεύει, αν και εφόσον οι Έλληνες ναυτικοί είναι στην πρώτη γραμμή», τόνισε. Αφιερώνοντας το βραβείο στους Έλληνες επαγγελματίες της θάλασσας, ο κ. Μαρτίνος τόνισε πως το «μότο» του κέντρου Athina είναι: «Εκεί που οι ναυτικοί έρχονται πάντα πρώτοι». «Θαύμα» η κυριαρχία των Έλλήνων Για «θαύμα» της ελληνικής ναυτιλίας παρά τις έντονες προκλήσεις και τον αυξημένο ανταγωνισμό έκανε λόγο ο πλοιοκτήτης και ιδρυτής των Dynacom Tankers, Sea Traders και Dynagas, Γιώργος Προκοπίου. Ο ίδιος εξήγησε το χαρακτηρισμό αυτό, τονίζοντας ότι οι Έλληνες είναι πρώτοι παγκοσμίως σήμερα παρότι η Ελλάδα αντιστοιχεί μόλις στο 0,006% του παγκόσμιου πληθυσμού και εν μέσω ανταγωνισμού από την Κίνα, μια χώρα με τεράστια δυναμική σε επίπεδο ναυπηγείων, τραπεζών και άλλων. Ο κ. Προκοπίου αναφέρθηκε, επίσης, στη μεγάλη ιστορία, άνω των 4.000 ετών, της ελληνικής ναυτιλίας. «Η ελληνική ναυτιλία πάντοτε θα υπάρχει, επέζησε και επιζεί κάθε κρίσης», σημείωσε χαρακτηριστικά. Βέβαια, ο ίδιος τόνισε ότι είναι απαραίτητη η περαιτέρω σύσφιγξη της συνεργασίας ανάμεσα στους πλοιοκτήτες και το κράτος και δη με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, προκειμένου να καταστεί ισχυρότερη η φωνή της ναυτιλίας στα διεθνή και ευρωπαϊκά ρυθμιστικά όργανα. Στην ανάγκη να διευρυνθεί ο αριθμός των πλοίων υπό την ελληνική σημαία στάθηκε ο πλοιοκτήτης και ιδρυτής των StealthGas, Imperial Petroleum και C3is Inc., Χάρης Βαφειάς. «Γιατί να μην έχουμε 2.500 πλοία με ελληνική σημαία; Γιατί ο νόμος είναι τόσο αυστηρός, που δεν μας το επιτρέπει. Είναι κρίμα χώρες με πολύ μικρότερη ναυτιλιακή δύναμη να έχουν υπό τη σημαία τους πολύ περισσότερα πλοία», είπε. Ο ίδιος εξήγησε ότι ο βασικός αποτρεπτικός παράγοντας για να ταξιδεύουν σήμερα στις θάλασσες περισσότερα πλοία με ελληνική σημαία είναι η έλλειψη Ελλήνων ναυτικών. «Είναι κρίμα γιατί έπρεπε να κυματίζει σε περισσότερα πλοία», κατέληξε ο κ. Βαφειάς. Ο καθηγητής Maritime Economics and Logistics στο Πανεπιστήμιο Erasmus της Ολλανδίας Ηρακλής Χαραλαμπίδης στο συνέδριο της «Ν», κατά την ομιλία του για τη σημασία του «Κόμβου», δηλαδή των δικτύων του παγκόσμιου ελληνισμού με τη διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία, τις λιμενικές υποδομές και την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. “ Τον ηγετικό ρόλο της Έλλάδας για την ενίσχυση της ασφάλειας της θάλασσας και τη διατήρηση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας ανέδειξε ο Υπουργός Ναυτιλίας. ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΙΓΙΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ο

Τεριακίδης, Area Manager East Mediterranean and Black Sea στον DNV.

επόμενα

από την εξέλιξη της τεχνολογίας και την υιοθέτηση των ψηφιακών «εργαλείων» στα πλοία.

Αυτό τόνισε μιλώντας στο συνέδριο ο Δημήτρης Θεοδοσίου, συνιδρυτής και Γενικός Διευθυντής της Danaos Management Consultants

S.A.

Όπως είπε, η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη (generative AI) θα φέρει σημαντικές αλλαγές στο λειτουργικό

29 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Κανονισμοί και χρηματοδότηση Καθοριστικός είναι ο ρόλος των χρηματοδοτών της ναυτιλίας εν μέσω ενός «τσουνάμι» περιβαλλοντικών κανονισμών που απαιτούν επενδύσεις από τον κόσμο της πλοιοκτησίας. «Δεν έχουν υπάρξει ξανά τόσοι νέοι κανονισμοί που επιβάλλονται ταυτόχρονα σε ένα ιδιαίτερα στενό χρονικό περιθώριο, όσο αυτοί που αποφασίστηκαν από το 2020 έως το 2030», τόνισε ο Σταμάτης Τσαντάνης, Πρόεδρος και CEO των Seanergy Maritime Holdings Corp και United Maritime Corp. Αυτό από μόνο του, όπως είπε, είναι μια τεράστια πρόκληση για τις ναυτιλιακές εταιρείες. «Ο κλάδος χρειάζεται τη χρηματοδότηση ως αρωγό για νέες επενδύσεις, τόσο στον υφιστάμενο στόλο όσο και για νεότευκτα», συμπλήρωσε ο κ. Τσαντάνης. Στις σημαντικές δυσκολίες που επιφέρουν οι νέοι κανονισμοί στάθηκε ο Μιχάλης Μποδούρογλου, Πρόεδρος της Allseas Marine S.A. Ο ίδιος πάντως διατύπωσε την αισιοδοξία του ότι οι πηγές χρηματοδότησης θα είναι πάντα εκεί για την ελληνική ναυτιλία, λόγω των σημαντικών επενδύσεων που υλοποιεί για την ανανέωση του στόλου. Έλληνική διεύρυνση Μιλώντας από την πλευρά των χρηματοδοτών, ο Θεοφάνης Μουστακάτος, επικεφαλής Διεύθυνσης Ναυτιλιακών Εργασιών της Εθνικής Τράπεζας, επεσήμανε πως παρότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες οπισθοχωρούν στον τομέα της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα διευρύνουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Την ίδια ώρα, πρόσθεσε, έχουν αυξηθεί τα μερίδια της ασιατικής χρηματοδότησης, όπως το leasing, ενώ ενδέχεται να ενισχυθεί και η παρουσία των τραπεζών από τη Μέση Ανατολή. Γεωπολιτική και ναυτιλία Βαρύνουσες ήταν οι παρεμβάσεις των ομιλητών για τον αντίκτυπο των γεωπολιτικών συγκρούσεων στον ναυτιλιακό «χάρτη». Μιλώντας για το επίκεντρο της πρόσφατης κρίσης, τη Μέση Ανατολή, ο Σταύρος Χατζηγρηγόρης, Advanced Engineering Services και Τεχνικός Διευθυντής της Zodiac Maritime, αναφέρθηκε στις σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά του πετρελαίου. «Αναφορικά με τα αποθέματα πετρελαίου, όσο υπάρχει πρόβλημα πολιτικό, τόσο αυξάνεται η τιμή του αργού, τα αποθέματα κατεβαίνουν και πρέπει να αντικατασταθούν» σημείωσε. «Για μένα είναι τελείως ξεκάθαρο ότι το εμπόριο της ενέργειας έχει πολιτικό χαρακτήρα. Δηλαδή, εξαρτάται πάρα πολύ από το τι γίνεται στον πλανήτη μας» τόνισε. Στον εύθραυστο χαρακτήρα της ναυσιπλοΐας εστίασε από την πλευρά του ο Πάνος Κουρκουντής, Πρόεδρος MARTECMA και Τεχνικός Διευθυντής Sea Traders S.A. «Κλείνει λίγο το Σουέζ, πηγαίνουν 200% πάνω τα ναύλα, αυτός είναι ο τεράστιος κίνδυνος» ανέφερε ενδεικτικά. Αργούν τα «πράσινα» καύσιμα Ένα ακόμη βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν πως τα «πράσινα» καύσιμα μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα είναι αρκετά μακριά ακόμη. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν "πράσινα" καύσιμα», τόνισε ο Γιάννης Κοκκαράκης, Τεχνικός Διευθυντής SEEBA ZONE στον Bureau Veritas. «Οποιεσδήποτε συζητήσεις γύρω από τα εναλλακτικά καύσιμα μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα είναι πρόωρες, άτοπες και υποκινούνται από ορισμένα συμφέροντα», συμπλήρωσε σε αυστηρό τόνο ο Αντώνης Τρακάκης, Τεχνικός Διευθυντής Marine του RINA. «Μέχρι τώρα δεν έχουν γίνει πολλά για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας. Στον υπάρχοντα στόλο, το 93% αξιοποιεί συμβατικά καύσιμα. Έχουμε ένα πρόβλημα μπροστά μας και πρέπει να δούμε πώς θα το διορθώσουμε», σχολίασε
Γιώργος
ναυτιλιακή βιομηχανία
Στελέχη ψηφιακής γενιάς Νέα «σούπερ αποδοτικά» στελέχη θα δημιουργηθούν στη
τα
χρόνια
μοντέλο των ναυτιλιακών εταιρειών. «Αλλάζει όλη η δομή των πληροφοριακών συστημάτων. Το ΑΙ φέρνει ολόκληρη τη γνώση του πλανήτη στο γραφείο σας. Μπορείτε σαν εταιρεία να ρωτήσετε αυτό το σύστημα για όλες τις εξελίξεις σχετικά με τα νέα καύσιμα και όλες τις διαθέσιμες επιλογές για πλοία που θέλετε να ναυπηγήσετε», εξήγησε ο κ. Θεοδοσίου. «Με την εξειδίκευση που έχουμε στο κομμάτι της πλοιοδιαχείρισης και της πλοιοκτησίας, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και με τη σωστή εκπαίδευση των νέων γενιών, θα δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας και θα φτιάξουμε σούπερ αποδοτικά στελέχη στη ναυτιλία, τα οποία θα έχουν ορατότητα για τις πραγματικές ανάγκες του κλάδου», συμπλήρωσε “ Κεντρικοί ομιλητές που συμμετείχαν στο 8ο Ναυτιλιακό Συνέδριο της «Ν» απηύθυναν κάλεσμα για ευρύτερη συνεργασία μεταξύ ναυτιλίας και πολιτείας. Από αριστερά οι Γιώργος Πλευράκης (Διευθύνων Σύμβουλος της HEC), Γιάννης Κοκκαράκης (Τεχνικός Διευθυντής της SEEBA ZONE Bureau Veritas), Μιχάλης Πανταζόπουλος (Senior Vice-President LISCR Hellas S.A.), Αντώνης Τρακάκης (Τεχνικός Διευθυντής Marine-RINA) και Γιώργος Τεριακίδης (Τεχνικός Διευθυντής Marine-RINA) στην πέμπτη ενότητα του συνεδρίου της «Ν». Επάνω στιγμιότυπο από τον εξωτερικό χώρο του συνεδρίου.
ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 30 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Πρόκληση αλλά και ευκαιρία αποτελεί η ρότα που έχει βάλει ο κλάδος για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας. Ο CEO της Centrofin Management Γιάννης Προκοπίου επισημαίνει, σε συνέντευξή του στη «Ν», ότι επικροτεί τις αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), που είναι το μόνο πραγματικά αρμόδιο παγκόσμιο όργανο, όπως χαρακτηριστικά λέει. Παράλληλα όμως υπογραμμίζει ότι σήμερα υπάρχουν διάφορες -πράσινες- λύσεις που δοκιμάζονται, αλλά η τελική έκβαση της προσπάθειας αυτής είναι ακόμα άγνωστη. Όσον αφορά την ευκαιρία, την αποδίδει στην επιλογή κατάλληλης «συνταγής» στη σωστή χρονική συγκυρία (timing). «Οι εταιρείες που θα έχουν το κατάλληλο timing (όχι απαραίτητα οι πρώτες) στην εφαρμογή της σωστής "συνταγής" στα πλοία τους θα έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, τουλάχιστον για ένα διάστημα», επισημαίνει χαρακτηριστικά. Υπενθυμίζει δε τον βασικό κανόνα της ναυτιλίας, αυτόν δηλαδή που καθορίζει και τις ναυλαγορές. «Οι αγορές στον κλάδο μας διαχρονικά διέπονται από έναν βασικό κανόνα: προσφορά και ζήτηση - εξ ου και η περίφημη κυκλικότητα της ναυλαγοράς. Στις καλές ημέρες (όπως σήμερα) παραγγέλνονται πλοία και δεν αποσύρονται παρά ελάχιστα, σιγά σιγά ο παγκόσμιος στόλος διογκώνεται, μέχρι που δημιουργείται μια ανισορροπία (imbalance) προσφοράς - ζήτησης. Από εκεί και πέρα, σταδιακά μειώνονται οι παραγγελίες και αρχίζει η απόσυρση πλοίων. Επειδή και η ναυπήγηση αλλά και η απόσυρση είναι χρονοβόρες διαδικασίες και δεν μπορούν να γίνουν εν μια νυκτί, απαιτείται χρόνος (δυστυχώς συνήθως χρόνια) για να επανέλθει η ισορροπία, και μετά ο κύκλος επαναλαμβάνεται». Ο κ. Προκοπίου δεν παραλείπει να θίξει ακόμα ένα πολύ σοβαρό θέμα που αντιμετωπίζει η ναυτιλιακή βιομηχανία και αφορά τους ναυτικούς. «Η παγκόσμια έλλειψη ναυτικών είναι μια πραγματικότητα που επιδεινώθηκε από διάφορους παράγοντες, όπως η πανδημία, η πειρατεία και οι διάφοροι νέοι κίνδυνοι, η διαφορετική αντίληψη της νέας γενιάς για το επάγγελμα και οι ευκαιρίες που σταδιακά δίνονται για βιώσιμες καριέρες στη στεριά. Ευελπιστούμε ότι με τα προγράμματα που ήδη τρέχουμε θα επηρεαστούμε λιγότερο από άλλες εταιρείες». Κύριε Προκοπίου, προέρχεστε από ναυτιλιακή οικογένεια και είστε η δεύτερη γενιά. Είναι κατανοητό να επιλέγετε ναυτιλία. Ωστόσο τι ήταν αυτό που σας έκανε να πάρετε την τελική απόφαση να ασχοληθείτε με τον κλάδο της ναυτιλίας; «Οι περισσότεροι νομίζουν ότι σε τέτοιες περιπτώσεις το να ακολουθήσεις την οικογενειακή παράδοση είναι μονόδρομος. Δεν είναι όμως πάντα έτσι και υπάρχουν πολλά σχετικά παραδείγματα. Στην περίπτωσή μου η αγάπη για τη θάλασσα και τα πλοία ρίζωσε μέσα μου από πολύ νωρίς, λίγο με τις αφηγήσεις του πατέρα μου, λίγο με την τριβή στο γραφείο από καιρό σε καιρό, λίγο με τα καλοκαίρια που είχαμε την τύχη να γινόμαστε ένα με το υγρό στοιχείο. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να ασχολείται με κάτι άλλο». Ποιο είναι το γνωστικό σας πεδίο με βάση τις σπουδές σας; «Το πρώτο μου πτυχίο είναι μηχανολόγου μηχανικού, και το μεταπτυχιακό μου είναι σε Ναυτιλία, Εμπόριο και Οικονομικά από το City University του Λονδίνου». Ποιος είναι ο ρόλος σας στον όμιλο; Τι προηγήθηκε; «Ξεκίνησα πριν από 11 χρόνια ασχολούμενος κυρίως με τις ναυλώσεις, αλλά σταδιακά ενεπλάκην και με τις λοιπές δραστηριότητες, εμπορικές και τεχνικές. Η διαχείριση των πλοίων είναι μια διαδικασία αρκετά πολύπλοκη, που αποτελείται από πολλά γρανάζια, τα οποία είναι εξίσου σημαντικά, γιατί ακόμα και ένα να υπολειτουργεί επηρεάζει το σύνολο. Εδώ και δύο χρόνια κατέχω τη θέση του CEO, οπότε εποπτεύω το σύνολο της λειτουργίας του ομίλου, αλλά ευτυχώς έχουμε στο δυναμικό μας ικανότατα στελέχη σε όλες τις ειδικότητες και βαθμίδες, κάτι που κάνει τη δουλειά μου πιο εύκολη». Σε ποιους κλάδους της ναυτιλίας δραστηριοποιείται ο όμιλος; «Δεξαμενόπλοια όλων των τύπων και μεγεθών και πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου, από supramaxes μέχρι capes». Αν και η ναυτιλία έχει πολύ μικρό μερίδιο σε παγκόσμιο επίπεδο στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος, η πράσινη μετάβαση της βιομηχανίας είναι σήμερα σε πρώτο πλάνο. Ποια είναι η άποψή σας; «Όντως το μερίδιο της ναυτιλίας σε ρύπους είναι Ανάγκη κατάλληλης «συνταγής» στο σωστό timing για την πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία Ο CEO της Centrofin Management Γιάννης Προκοπίου μιλά στη «Ν» για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του κλάδου, καθώς και για τις μακροπρόθεσμες αλλαγές που αναμένονται σε επίπεδο ναυτιλιακής βιομηχανίας και γεωπολιτικής σκακιέρας Στον Αντώνη Τσιμπλάκη atsimplakis@naftemporiki.gr Δεν είμαι πεπεισμένος ότι θα δούμε μη επανδρωμένα πλοία πολύ σύντομα σε μαζική εφαρμογή - τουλάχιστον όσον αφορά τα long haul ταξίδια.
ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 31 συγκριτικά πολύ μικρό σε σχέση με το μεταφορικό έργο που παράγουμε για το παγκόσμιο εμπόριο. Εν τούτοις, η προσπάθεια για την καταπολέμηση των περιβαλλοντικών προκλήσεων είναι παγκόσμια και ο δικός μας ο κλάδος πρέπει να συμμετέχει όπως όλοι οι άλλοι. Επικροτούμε τις αποφάσεις του ΙΜΟ, που είναι το μόνο πραγματικά αρμόδιο παγκόσμιο όργανο, και θα τις ακολουθήσουμε πιστά». Ποιες είναι οι προκλήσεις και ποιες οι ευκαιρίες σε αυτή την πορεία; «Η άμεση πρόκληση για την πράσινη μετάβαση είναι η ανάπτυξη μιας τεχνολογίας πρόωσης πραγματικά πράσινης και συγχρόνως βιώσιμης και οικονομικής. Υπάρχουν διάφορες λύσεις που δοκιμάζονται, όπως γνωρίζετε, αλλά η τελική έκβαση είναι άγνωστη. Η ίδια αυτή η πρόκληση καθιστά και μια ευκαιρία, καθώς οι εταιρείες που θα έχουν το κατάλληλο timing (όχι απαραίτητα οι πρώτες) στην εφαρμογή της σωστής "συνταγής" στα πλοία τους θα έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, τουλάχιστον για ένα διάστημα». Εκτός από την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, απαραίτητη είναι και η οικονομική βιωσιμότητα των ναυτιλιακών εταιρειών, προκειμένου να συνεχίσουν να μεταφέρουν πάνω από το 90% του παγκόσμιου εμπορίου. Τι θεωρείτε ότι διαμορφώνει σήμερα τις προοπτικές των αγορών; «Οι αγορές στον κλάδο μας διαχρονικά διέπονται από έναν βασικό κανόνα: προσφορά και ζήτηση - εξ ου και η περίφημη κυκλικότητα της ναυλαγοράς. Στις καλές ημέρες (όπως σήμερα) παραγγέλνονται πλοία και δεν αποσύρονται παρά ελάχιστα, σιγά σιγά ο παγκόσμιος στόλος διογκώνεται, μέχρι που δημιουργείται μια ανισορροπία (imbalance) προσφοράς - ζήτησης. Από εκεί και πέρα σταδιακά μειώνονται οι παραγγελίες και αρχίζει η απόσυρση πλοίων. Επειδή και η ναυπήγηση αλλά και η απόσυρση είναι χρονοβόρες διαδικασίες και δεν μπορούν να γίνουν εν μια νυκτί, απαιτείται χρόνος (δυστυχώς συνήθως χρόνια) για να επανέλθει η ισορροπία, και μετά ο κύκλος επαναλαμβάνεται. Όσο απλή ακούγεται η αρχή αυτή, τόσο πολύπλοκο είναι να προβλέψει κανείς το timing, ακριβώς επειδή το παιχνίδι παίζεται σε μια παγκόσμια σκακιέρα, με πολλούς παίκτες, και με πάρα πολλούς αστάθμητους παράγοντες, γεωπολιτικούς, διακρατικούς, οικονομικούς, τεχνικούς, ακόμα και κλιματολογικούς. Εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενημερωνόμαστε διαρκώς και σφαιρικά, να βλέπουμε μακριά και να διαχειριζόμαστε το εμπορικό ρίσκο όσο καλύτερα μπορούμε, κρατώντας μια ισορροπία μεταξύ κινήσεων άλλοτε τολμηρών και άλλοτε συντηρητικών». Ως νέος άνθρωπος, πώς θεωρείτε ότι θα έχει διαμορφωθεί η ναυτιλιακή βιομηχανία σε 20 χρόνια από τώρα; Ποιες είναι, κατά την άποψή σας, οι σημαντικότερες αλλαγές που θα έχουμε; «Οι αλλαγές ήταν πάντα μέρος της δουλειάς μας, αλλά πλέον ο ρυθμός τους είναι καταιγιστικός. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα δούμε στο μέλλον, γιατί οτιδήποτε μπορεί να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους είναι εφικτό. Προσωπικά πιστεύω ότι θα δούμε πλοία πολύ οικονομικά, πολύ πιο ασφαλή, και ότι η τεχνολογία θα φέρει τη στεριά πολύ πιο κοντά στα πλοία. Θα υπάρχει άμεση παρακολούθηση και επικοινωνία, θα έχουμε λιγότερα τεχνικά προβλήματα και θα τα αντιμετωπίζουμε πολύ πιο αποτελεσματικά. Σχετικά με τα μη επανδρωμένα πλοία (autonomous ships) δεν είμαι πεπεισμένος ότι θα τα δούμε πολύ σύντομα σε μαζική εφαρμογή - τουλάχιστον όσον αφορά τα long haul ταξίδια. Από εμπορικής πλευράς, το παρήγορο για μας είναι ότι ο κόσμος θα εξακολουθεί να χρειάζεται πλοία. Δεν διαφαίνεται κανένας ανταγωνιστικός τρόπος για να κινηθεί το 90% του παγκόσμιου εμπορίου, οπότε στο μέλλον θα υπάρχει σίγουρα ανάγκη για ναυτιλία, οποιαδήποτε μορφή και αν έχει». Αλλά και σε επίπεδο αλλαγών που μπορούμε να δούμε στη γεωπολιτική σκακιέρα; «Η παγκοσμιοποίηση είναι εδώ και χρόνια γεγονός. Η οικονομική ισχύς μετατοπίζεται ανατολικά και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες στα προσεχή χρόνια θα κρατούν τα εμπορικά ηνία. Η Ευρώπη είναι, κατά τη γνώμη μου, σε μια παρατεταμένη ύφεση και οικονομικά και κοινωνικά, και η Αμερική ακολουθεί, παρότι διατηρεί την ηγετική της θέση στον πλανήτη λόγω της τεράστιας στρατιωτικής της υπεροχής. Η Κίνα και η Ινδία θα συνεχίσουν να είναι οι βασικές μηχανές της παγκόσμιας οικονομίας, και άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως η Βραζιλία, το Μεξικό, η Ινδονησία, η Σαουδική Αραβία, η Νότια Αφρική, και η Τουρκία θα αποκτήσουν ισχυρότερη θέση. Επιπλέον δραστηριότητα αναμένεται με το πέρας του πολέμου στην Ουκρανία (όταν αυτό έρθει), που θα σημάνει μια τεράστια ανοικοδόμηση και πιθανώς να συνδυαστεί και με την επανεκκίνηση των εμπορικών μεταφορών με τη Ρωσία χωρίς περιοριστικά μέτρα». Γιάννης Προκοπίου, CEO Centrofin Management: Η άμεση πρόκληση για την πράσινη μετάβαση είναι η ανάπτυξη μιας τεχνολογίας πρόωσης πραγματικά πράσινης και συγχρόνως βιώσιμης και οικονομικής. Η οικονομική ισχύς μετατοπίζεται ανατολικά και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες στα προσεχή χρόνια θα κρατούν τα εμπορικά ηνία. ►
32 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Πέραν της βιωσιμότητας, κ. Προκοπίου, ένα θέμα που βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα της ναυτιλίας είναι η εξεύρεση και η κατάρτιση των ναυτικών, τόσο στα κατώτερα πληρώματα όσο και στους αξιωματικούς. Πώς το αντιμετωπίζετε; «Το ανθρώπινο δυναμικό είναι πάντα στην κορυφή της ατζέντας μας. Ό,τι και να νομίζουμε εμείς στη στεριά, η αλήθεια είναι ότι οι ναυτικοί μας είναι εκείνοι που κάνουν την προπέλα να γυρίζει νύχτα-μέρα. Οι ναυτικοί μας είναι από τις Φιλιππίνες, την Ινδία, την Ουκρανία και τη Ρουμανία, και έχουμε εγκαταστήσει δικά μας γραφεία σε αυτές τις χώρες εδώ και 25 χρόνια. Επενδύουμε πολύ στην εκπαίδευση και προωθούμε τους δικούς μας ανθρώπους. Αυτή τη στιγμή έχουμε αρχιπλοιάρχους όλων των εθνικοτήτων που είχαν ξεκινήσει στην εταιρεία μας από δόκιμοι, και έχουμε ακόμα και πλοίαρχο Ουκρανό που είναι μαζί μας από δόκιμος, του οποίου και ο πατέρας ταξιδεύει μαζί μας. Μάλιστα έτυχε πρόσφατα σε ένα πλοίο να παραδώσει πλοιαρχία ο πατέρας στον γιο - μια πολύ συγκινητική στιγμή. Κρατάμε πολύ στενή επαφή με τους ναυτικούς μας και τις οικογένειές τους σε όλα τα επίπεδα, και το ποσοστό παρακράτησης πληρωμάτων (retention rate) είναι της τάξης του 95%. Η παγκόσμια έλλειψη ναυτικών είναι μια πραγματικότητα, που επιδεινώθηκε από διαφόρους παράγοντες, όπως η πανδημία, η πειρατεία και οι διάφοροι νέοι κίνδυνοι, η διαφορετική αντίληψη της νέας γενιάς για το επάγγελμα, και οι ευκαιρίες που σταδιακά δίνονται για βιώσιμες καριέρες στη στεριά. Ευελπιστούμε ότι με τα προγράμματα που ήδη τρέχουμε θα επηρεαστούμε λιγότερο από άλλες εταιρείες». Σας έχει επηρεάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία σε επίπεδο πληρωμάτων, με δεδομένο ότι οι Ουκρανοί διαθέτουν πολύ καλούς αξιωματικούς; «Ο δεσμός μας με την Ουκρανία πάει πολύ πίσω, και ως οικογένεια και ως εταιρεία. Από το 2002 έχουμε δικό μας γραφείο στην Οδησσό για αξιωματικούς, και ο πόλεμος μας βρήκε να απασχολούμε περίπου 220 αξιωματικούς. Από την πρώτη μέρα αποφασίσαμε ότι θα τους στηρίξουμε και έτσι αρχίσαμε ένα πρόγραμμα αρωγής, βοηθώντας τους ναυτικούς μας που το επιθυμούσαν να φυγαδεύσουν τις οικογένειές τους. Ακόμα και τώρα, δύο χρόνια μετά, εξακολουθούμε, παρά τις αντιξοότητες, να τους προσφέρουμε εργασία, καθώς και να φροντίζουμε για στέγη και τροφή για συνολικά 500 άτομα (συζύγους και τέκνα των ναυτικών μας). Οι άνθρωποι αυτοί είναι μαζί μας χρόνια, είναι ικανότατοι, και τους θεωρούμε μέρος της οικογένειάς μας, οπότε η απόφαση αυτή ήταν δεδομένη. Δυστυχώς, πριν από μερικούς μήνες είχαμε και την πρώτη επιβεβαιωμένη απώλεια ναυτικού μας, που έπεσε θύμα επίθεσης στο Μικολάγεφ». Ποια είναι η εταιρική κουλτούρα του ομίλου σε ό,τι αφορά το Diversity - ισότητες ευκαιριών - μισθών και συμπερίληψη; «Παραδοσιακά οι ναυτιλιακές θεωρείτο ότι δεν έχουν καλές επιδόσεις σε αυτόν τον τομέα. Λίγο το ανδροκρατούμενο περιβάλλον, λίγο η αυστηρού τύπου ιεραρχία στο πλοίο και στη ναυτική εκπαίδευση, λίγο κάποια στερεότυπα σχετικά με τις εθνικότητες, όλα μαζί έδιναν μια κακή εντύπωση. Εμείς θεωρώ πως είμαστε αρκετά ανοικτοί σε θέματα DEI (Diversity-Equity-Inclusion), αν και είναι κάτι που το δουλεύουμε συνέχεια. Όπως σας είπα πριν, δουλεύουμε αποκλειστικά με αλλοδαπά πληρώματα εδώ και δεκαετίες, οπότε η εταιρική κουλτούρα μας δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Επίσης το γραφείο μας στην Ελλάδα στελεχώνεται άνω του 50% από γυναίκες, περίπου 45% από άτομα κάτω των 35 ετών, και συνολικά εκπροσωπούνται 8 διαφορετικές εθνικότητες. Εκτός της αδελφής μου που συμμετέχει ενεργά στη διαχείριση της εταιρείας, έχουμε γυναίκες επικεφαλής τμημάτων, όπως των Νομικού, HR, SQE, Ασφαλειών, Freight Collection, αλλά και σε άλλες σημαντικές θέσεις, όπως αρχιμηχανικού, αρχιπλοιάρχου, operator και ναυλομεσίτη (chartering broker). Τέλος, κατά την πρόσφατη ναυπήγηση 5 δεξαμενόπλοιων suezmax για την εταιρεία μας στα ναυπηγεία Samsung στη Νότια Κορέα, είχαμε τη χαρά να είμαστε η πρώτη εταιρεία (απ’ όσο γνωρίζουμε) που διόρισε γυναίκα ως διευθύνουσα ναυπηγό της ομάδας παρακολούθησης (Site Manager), αλλά και γυναίκα επιθεωρητή (Site Supervisor). Η εταιρική κουλτούρα διαμορφώνεται σε βάθος χρόνου, αλλά όπως προείπα είναι και κάτι που θέλει διαρκή ενασχόληση. Έτσι τρέχουμε συστηματικά ενημερωτικά προγράμματα και μετέχουμε σε διεθνή συνέδρια καλύπτοντας τα θέματα ισότητας και συμπερίληψης ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, ηλικίας, θρησκείας ή σεξουαλικής προτίμησης». «Επενδύουμε πολύ στην εκπαίδευση και προωθούμε τους δικούς μας ανθρώπους». Κρατάμε πολύ στενή επαφή με τους ναυτικούς μας και τις οικογένειές τους σε όλα τα επίπεδα, και το retention rate είναι της τάξης του 95%. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Η παγκόσμια έλλειψη ναυτικών είναι μια πραγματικότητα ► ΓΙ Α ΝΝΗΣ ΠΡΟΚΟΠ Ι ΟΥ

Generation Z: Η

34 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Δημητριάδης Έυγενίδης
του Ιδρύματος Ευγενίδου, Πρεσβευτής Καλής Θελήσεως του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) στην Ελλάδα ΑΡΘΡΟ ● Μέχρι το 2025 θα αποτελεί το 27% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Και μέχρι σήμερα ακόμα δυσκολευόμαστε να χαρτογραφήσουμε τις διαφορές, τις προτεραιότητες και τις επιθυμίες της γενιάς Ζ. Γεννημένη μετά το 1996, η μεγαλύτερη γενιά στον κόσμο, διαμορφώνει νέα εργασιακή κουλτούρα και ισορροπία στην παγκόσμια οικονομία. Το μέλλον της γενιάς Ζ, η οποία έχει ήδη ωριμάσει από τις δυσκολίες που έχει κληθεί από πολύ νωρίς να αντιμετωπίσει, είναι φωτεινό και αυτό γιατί δεν σταματάει μπροστά σε κανένα εμπόδιο προκειμένου να διεκδικήσει αυτό που θέλει και να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Οι ζωές της νέας γενιάς έχουν επηρεαστεί σημαντικά από μεγάλα κοινωνικά, πολιτικά και περιβαλλοντικά γεγονότα, όπως οι αυξανόμενες οικονομικές ανισότητες, οι πολεμικές συρράξεις, τα μεγάλα μεταναστευτικά κύματα, οι διαμαρτυρίες για τη φυλετική αδικία, η κλιματική κρίση, η παγκόσμια πανδημία κ.ά. Για αυτούς τους λόγους η γενιά Ζ τείνει να έχει μία πιο ρεαλιστική προσέγγιση ως προς την εργασία. Αποτελεί, ίσως, την πρώτη ψηφιακή γενιά, που δίνει προτεραιότητα στην ψυχική υγεία και απαιτεί σεβασμό στη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη στον εργασιακό χώρο. Η νέα γενιά είναι το μέλλον του θαλάσσιου κόσμου και θα επαναπροσδιορίσει όλα τα μέχρι στιγμής γνωστά θαλάσσια μονοπάτια. Γιατί στα χέρια της γενιάς Ζ κάθε οικονομική προοπτική θα πρέπει να συνδυάζεται με δράσεις για βιώσιμη περιβαλλοντική διαχείριση, έχοντας ως όπλο τις νέες τεχνολογίες. Έτσι, κάθε πρόκληση που έχει να διαχειριστεί η ναυτιλία στον βηματισμό της προς την πράσινη μετάβαση του κλάδου είναι μέρος του βηματισμού της γενιάς Ζ στην πορεία της προς την εργασιακή ενηλικίωση. Καθώς τα παραδοσιακά μοντέλα απασχόλησης εξαφανίζονται λόγω της ψηφιοποίησης και της αυτοματοποίησης,
Πριν έρθει όμως αυτό, το πρώτο στάδιο είναι η εκπαιδευτική διαδικασία. Kλειδί η εκπαίδευση Οι θεμελιώδεις αλλαγές στην τεχνολογία και οι προσδοκίες της αγοράς απαιτούν συνεχή αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης. Στο Ίδρυμα Ευγενίδου, ενσωματώνουμε την αναδυόμενη τεχνολογία για να προετοιμάσουμε αυτούς που θα διαμορφώσουν το αύριο του πλανήτη. Για να μπορέσει η γενιά Ζ να είναι παρούσα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της ναυτιλίας, θα πρέπει η ναυτική εκπαίδευση και τα προγράμματα σπουδών να είναι ένα βήμα μπροστά από τις ανάγκες του σήμερα. Το παραδοσιακό πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να αλλάζει έγκαιρα για να αντικατοπτρίζει και να εμπνέεται από τη διαρκώς εξελισσόμενη καινοτομία στον κλάδο. Η ναυτική εκπαίδευση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και τεχνικές εξελίξεις και να προετοιμάζει τους αποφοίτους με τις απαιτούμενες δεξιότητες για το μέλλον. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αφορά τόσο την εξ αποστάσεως εκπαίδευση αλλά την υβριδική εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία επικεντρώνεται κυρίως στη διδασκαλία εντός της τάξης. Μέσω των ψηφιακών εργαλείων που μπορεί να προσφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μπορούμε να έχουμε μία καλύτερη σχέση μεταξύ των μαθητών, των καθηγητών και του θέματος που διδάσκεται στην πραγματικότητα. Δωρεές Γι’ αυτό και στο Ίδρυμα Ευγενίδου προχωρήσαμε σε σημαντικές δράσεις ενίσχυσης της ναυτικής εκπαίδευσης με νέες μορφές εκπαιδευτικού ψηφιακού υλικού και δωρεές τεχνολογικού εξοπλισμού στις ΑΕΝ, καθώς και στη δωρεά προσομοιωτών για τον ναυτικό τομέα Πλοιάρχων και Μηχανικών σε δύο εργαστηριακά κέντρα και συγκεκριμένα στο 2ο Εργαστηριακό Κέντρο Πειραιά και στο 1ο Εργαστηριακό Κέντρο Αλεξανδρούπολης, συνολικού κόστους 300.000 ευρώ. Τέλος, ως αποκλειστικός πάροχος του εκπαιδευτικού υλικού των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) μέσω των έντυπων βιβλίων που συγγράφει και εκδίδει τα τελευταία 60 χρόνια, το Ίδρυμα Ευγενίδου προχωρά δυναμικά και στην παραγωγή νέου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού, αρχής γενομένης με ένα νέο online ψηφιακό διαδραστικό σύστημα, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υβριδική διδασκαλία του μαθήματος των Ναυτικών Αγγλικών σε όλα τα διδακτικά εξάμηνα των ΑΕΝ. Πιλοτική εφαρμογή του συστήματος γίνεται ήδη σε δύο ΑΕΝ, μετά από δωρεά του απαιτούμενου τεχνολογικού εξοπλισμού προς αυτές από το Ίδρυμα Ευγενίδου. Η ναυτική εκπαίδευση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και τεχνικές εξελίξεις και να προετοιμάζει τους αποφοίτους με τις απαιτούμενες δεξιότητες για το μέλλον.
Λεωνίδας
Πρόεδρος
η γενιά Ζ θα ακολουθήσει λιγότερο συμβατικά μονοπάτια σταδιοδρομίας.
που αλλάζει τα δεδομένα στη ναυτιλία Κάθε πρόκληση που έχει να διαχειριστεί η ναυτιλία στον βηματισμό της προς την πράσινη μετάβαση του κλάδου είναι μέρος του βηματισμού της γενιάς Ζ στην πορεία της προς την εργασιακή ενηλικίωση
γενιά
36 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ADVERTORIAL Για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ναυτιλίας, οι πληροφοριακές υποδομές αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες της καθημερινής λειτουργίας τους. Η βέλτιστη αξιοποίηση του εξαιρετικά μεγάλου όγκου δεδομένων που παράγουν μπορεί να συνεισφέρει δραστικά στη μείωση του κόστους και στη λήψη καλύτερων αποφάσεων, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, για τη διαχείριση του στόλου τους, των ναυλώσεων κτλ. Το σημαντικότερο ζήτημα είναι πώς οι ναυτιλιακές εταιρείες αξιοποιούν και διασφαλίζουν τον όγκο των δεδομένων που παράγουν από διάφορες πηγές, όπως αισθητήρες σε πλοία, συστήματα παρακολούθησης φορτίου, προβλέψεις καιρού, λειτουργίες λιμανιών και αλληλεπιδράσεις με πελάτες. Σε αυτόν τον τομέα σημαντικό ρόλο παίζουν πλέον τα data centers, όπου τα δεδομένα μπορούν να αποθηκευτούν με ασφάλεια, αλλά το κυριότερο: να εξασφαλιστούν οι υποδομές με την καλύτερη δυνατή διαθεσιμότητα για την κατάλληλη επεξεργασία των τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων που δημιουργούνται από τις σύγχρονες ναυτιλιακές εργασίες. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα data centers που εξυπηρετούν τις ανάγκες των ναυτιλιακών εταιρειών να τηρούν μία σειρά από κριτήρια σε επίπεδο ασφάλειας, βέλτιστης και συνεχούς λειτουργίας, διασυνδεσιμότητας και απόδοσης. Στην κορυφή της λίστας αυτού του τύπου carrier και cloud-neutral data centers στην Ελλάδα βρίσκονται οι υποδομές που έχει υλοποιήσει και λειτουργεί η Digital Realty, κορυφαία εταιρεία παγκοσμίως στον τομέα παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας εξοπλισμού τρίτων και διασύνδεσης. Πώς μπορούν, όμως, να αξιοποιήσουν οι εταιρείες από τον κλάδο της ναυτιλίας τις δυνατότητες που προσφέρουν τα υψηλού επιπέδου data centers, όπως αυτά της Digital Realty; Αρχικά, για τις προβλέψεις των ναυτιλιακών εταιρειών σχετικά με τα επιχειρηματικά τους πλάνα. Σε έναν κλάδο όπου οι έγκαιρες και σωστές εκτιμήσεις οδηγούν σε μείωση κόστους και αύξηση εσόδων, η σωστή διαχείριση του τεράστιου όγκου δεδομένων που παράγει και διαθέτει μία εταιρεία οδηγεί στη λήψη βέλτιστων επιχειρηματικών αποφάσεων. Αυτή ακριβώς την αποθήκευση και την υποδομή για τη βέλτιστη επεξεργασία των δεδομένων εξυπηρετούν τα data centers. Επίσης, κρίσιμης σημασίας υποδομή στη ναυτιλία είναι αυτή που περιλαμβάνει πολλαπλά και διασυνδεδεμένα δίκτυα και εφαρμογές. Τα data centers, πέραν της ασφαλούς φιλοξενίας, οικοδομούν την ψηφιακή συνεργασία και συνδεσιμότητα στο ναυτιλιακό οικοσύστημα (στόλος, πελάτες, συνεργαζόμενες εταιρείες κ.λπ.) σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, παρέχουν την ευελιξία στις ναυτιλιακές εταιρείες να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της επεκτασιμότητας και της φιλοξενίας υβριδικών λύσεων και διασύνδεσης με το cloud για την πλήρη υποστήριξη και ενίσχυση των επιχειρηματικών λειτουργιών τους. Μέσα από ένα δίκτυο με περισσότερα από 300 data centers, η Digital Realty προσφέρει υπηρεσίες σε κορυφαίες εταιρείες του ναυτιλιακού τομέα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έχοντας αποκτήσει σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία από τους πελάτες της, είναι σε θέση να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις του κλάδου, καθιστώντας την ιδανικό συνεργάτη. Μέσα από ένα δίκτυο με περισσότερα από 300 data centers, η Digital Realty προσφέρει υπηρεσίες σε κορυφαίες εταιρείες του ναυτιλιακού τομέα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Τα data centers της Digital Realty αναδεικνύουν την αξία των δεδομένων για τις ναυτιλιακές Πέραν της ασφαλούς φιλοξενίας, οικοδομούν την ψηφιακή συνεργασία και συνδεσιμότητα στο ναυτιλιακό οικοσύστημα (στόλος, πελάτες, συνεργαζόμενες εταιρείες κ.λπ.) σε παγκόσμιο επίπεδο
38 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΡΕΠΟΡTΑΖ ●
Βελτιωμένες επιδόσεις σε επίπεδο Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG) κατέγραψαν το 2022 οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εισηγμένες στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Όπως φανερώνει μεγάλη έρευνα της «Ναυτεμπορικής» πάνω στις εκθέσεις ESG των εισηγμένων Ελλήνων πλοιοκτητών, η μεγάλη πλειονότητα κατόρθωσε να βελτιστοποιήσει το περιβαλλοντικό προφίλ των στόλων της, χαμηλώνοντας τον Ετήσιο Λόγο Αποδοτικότητας (AER), αλλά και τον Λειτουργικό Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης (EEOI). Ο AER (gr CO2 / DWT-mil) υπολογίζεται από τις εκπομπές άνθρακα ενός πλοίου ανά ακριβή χωρητικότητα-απόσταση, λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους, όπως η κατανάλωση καυσίμου, η απόσταση που διανύει το πλοίο και το σχέδιο αυτού. Είναι ένα μέτρο που υιοθετήθηκε από την πρωτοβουλία Poseidon Principles. Ο EEOI (gr CO2 / Tonne-mile) είναι ο λόγος των ετήσιων συνολικών εκπομπών CO2 ανά μεταφορικό έργο, όπως ορίζεται από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ). Σε απόλυτες Scope 1 εκπομπές, καταγράφηκε σχεδόν απόλυτη ισορροπία ανάμεσα σε αυτές που κατάφεραν να τις μειώσουν και σε αυτές που τις αύξησαν. Εδώ, όμως, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το μεταφορικό έργο που εκτελεί η κάθε εταιρεία, αλλά και οι ταχύτητες των πλοίων που επιτάσσουν οι αγορές. Σημαντικά βήματα, όμως, έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια και στο πεδίο της συμπερίληψης και της διαφοροποίησης του εργατικού δυναμικού. Ο ρόλος των γυναικών ενδυναμώνεται σταθερά στα γραφεία των ναυτιλιακών, αναλαμβάνοντας αυξητικά και θέσεις ευθύνης είτε στα διοικητικά συμβούλια είτε ως επικεφαλής συγκεκριμένων τμημάτων. Φυσικά, τα μερίδια των γυναικών στην πλειονότητα των εταιρειών παραμένουν ακόμη σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με αυτά των ανδρών, ενώ αρκετά περιορισμένος είναι και ο αριθμός των γυναικών που απασχολούνται στα πλοία. Το τελευταίο, όμως, στοιχείο ίσως συνδέεται και με τη μειωμένη ελκυστικότητα που παρουσιάζει το ναυτικό επάγγελμα στη νέα γενιά. Σημειώνεται, τέλος, ότι σχεδόν όλες οι εισηγμένες διόγκωσαν σε μεγάλο βαθμό το δυναμικό τους σε πληρώματα, απόρροια της σημαντικής επέκτασης των στόλων τους. Στη λίστα που συνέταξε η «Ναυτεμπορική» περιλαμβάνονται οι 15 εταιρείες που δημοσίευσαν εκθέσεις για το 2022, από τις συνολικά 26 που διαπραγματεύονται στο αμερικανικό χρηματιστήριο έως και το τέλος του 2023. Έρευνα της «Ν» καταγράφει ορισμένα από τα σημαντικότερα στοιχεία των πιο πρόσφατων εκθέσεων ESG των ελληνικών ναυτιλιακών του αμερικανικού χρηματιστηρίου Του Γιώργου Γεωργίου ggeorgiou@naftemporiki.gr ► Βελτίωση επιδόσεων από τις εισηγμένες ΡΟ ΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG 39 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
COSTAMARE Ανταγωνιστικοί σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο «Είμαστε προσηλωμένοι στην απόδοση αξίας στους μετόχους, τους πελάτες, τους εργαζομένους και την κοινωνία, μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμά μας και μεγιστοποιώντας, παράλληλα, τον θετικό αντίκτυπο στο κοινωνικό σύνολο. Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εξασφαλίσουμε μακροχρόνια επιτυχία και να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο». Αυτό ήταν το μήνυμα του CEO της Costamare, Κωνσταντίνου Κωνσταντακόπουλου, στην τελευταία έκθεση ESG που δημοσίευσε η ναυτιλιακή. Η εταιρεία κατόρθωσε το 2022 να βελτιώσει τον ετήσιο λόγο αποδοτικότητας (AER), μετά από τρία συναπτά χρόνια ανοδικών μετατοπίσεων, λόγω υψηλών ταχυτήτων. Ειδικότερα, ο AER μειώθηκε στις 7,58 μονάδες από 8,02 μονάδες το 2021, ενώ ο EEOI υποχώρησε στις 14,26 μονάδες από 14,36 μονάδες. Την ίδια ώρα, οι συνολικές άμεσες εκπομπές αυξήθηκαν ελαφρά στους 5 εκατ. τόνους CO2 το 2022 από 4,99 εκατ. τόνους CO2 έναν χρόνο πριν, παρότι οι συνολικές αποστάσεις που διήνυσαν τα πλοία ενισχύθηκαν στα 8,3 εκατ. ναυτικά μίλια από 7,4 εκατ. ναυτικά μίλια το 2021. Η Costamare εφαρμόζει μια ολιστική στρατηγική μετασκευών για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας του στόλου, ενώ την ίδια ώρα ενισχύει τη χρήση βιοκαυσίμων και εστιάζει στην αξιοποίηση των υποδομών παροχής ισχύος από τη στεριά. Η ελληνική ναυτιλιακή αύξησε, παράλληλα, σημαντικά το προσωπικό στις θάλασσες, φτάνοντας το 2022 τους 4.879 ναυτικούς από 2.842 το 2021. Σε επίπεδο συμπερίληψης και ποικιλομορφίας, από τους 5.030 υπαλλήλους που απασχολεί συνολικά η Costamare, οι 4.984 είναι άντρες και οι 46 γυναίκες, η μεγάλη πλειονότητα των οποίων εργάζεται στα γραφεία.  O στόλος της εταιρείας αποτελείται από 68 containerships, συνολικής χωρητικότητας CAPITAL PRODUCT PARTNERS Μετασχηματισμός με πίστη στο LNG «Υιοθετούμε το LNG ως καύσιμο, αναγνωρίζοντας τη σημασία του στο παζλ της ενεργειακής μετάβασης. To LNG ξεχωρίζει για την ευελιξία του, την ευθυγράμμιση με τη ζήτηση της αγοράς, τη στήριξη των στόχων της απανθρακοποίησης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, και τη συνεισφορά στην ανάπτυξη των υποδομών» σχολιάζει ο CEO της Capital Product Partners, Τζέρι Καλογηράτος Αυτή η «πίστη» στο LNG μεταφράστηκε τους προηγούμενους μήνες στον μετασχηματισμό της εταιρείας ως σχεδόν «αποκλειστικού» παίκτη μεταφοράς του αερίου, αποεπενδύοντας σταδιακά από τα containerships. Τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου ήταν και ο κύριος λόγος της αύξησης του AER της εταιρείας στις 7,19 μονάδες, συγκριτικά με τις 6,54 μονάδες του 2021, και του EEOI στις 14,91 μονάδες από 10,64 μονάδες. «Η φύση του εμπορίου LNG μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης χαρακτηρίζεται από διελεύσεις υψηλής ταχύτητας, επηρεάζοντας σημαντικά το αποτέλεσμα» εξηγεί η ναυτιλιακή. Παρ’ όλα αυτά, οι συνολικές εκπομπές CO2 υποχώρησαν σε 1,08 εκατ. τόνους το 2022 από 1,11 εκατ. τόνους έναν χρόνο πριν. Αυτή η βελτίωση οφείλεται, σύμφωνα με την Capital Product Partners, στη μειωμένη κατανάλωση καυσίμου, που προσφέρει το LNG. O αριθμός των ναυτικών της εταιρείας έμεινε σχεδόν αμετάβλητος. Συγκεκριμένα, στα πλοία της ναυτιλιακής εργάστηκαν 1.010 επαγγελματίες το 2022 από 1.051 το 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η Capital, το 35% του προσωπικού στη στεριά ήταν γυναίκες και το 65% άντρες, έναντι 33% και 67% το 2021.  H ναυτιλιακή ελέγχει 22 πλοία, εκ των οποίων 9 LNG carriers και 13 containerships, χωρητικότητας άνω των 2,1 εκατ. DWT, αναλογία που θα αλλάξει μετά την παράδοση νεότευκτων πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και DANAOS CORPORATION Λύση των προβλημάτων κερδοφόρα «Πιστεύουμε ότι ο σκοπός της δραστηριότητάς μας είναι να λύνουμε τα προβλήματα των ανθρώπων και του πλανήτη κερδοφόρα, αντί να κερδίζουμε από το να δημιουργούμε προβλήματα. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις πρέπει να επιδιώξουν άμεση πρόοδο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Οι καταναλωτές ήδη ζητούν περισσότερες περιβαλλοντικές εναλλακτικές». Αυτό επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος και CEO της Danaos Corporation, Γιάννης Κούστας, στην τελευταία έκθεση ESG της εταιρείας. Ο ετήσιος λόγος αποδοτικότητας (AER) της εισηγμένης διαμορφώθηκε το 2022 σε 8,46 μονάδες, έναντι 8,7 το 2021, ενώ ο ΕΕΟΙ μειώθηκε στις 15,68 μονάδες από 16,01 μονάδες. Παράλληλα, οι εκπομπές του στόλου υποχώρησαν το 2022 στους 3,67 εκατ. τόνους από 3,72 εκατ. τόνους έναν χρόνο πριν. Ανάμεσα στα εναλλακτικά ναυτιλιακά καύσιμα η εταιρεία ξεχωρίζει την πράσινη μεθανόλη, έχοντας, άλλωστε, παραγγείλει πλοία που θα μπορούν να αξιοποιούν τη μεθανόλη ως βασικό μέσο πρόωσης. Από την άλλη, η Danaos χαρακτηρίζει τα βιοκαύσιμα ως μεσοπρόθεσμη λύση, έχοντας προμηθεύσει πέντε βαπόρια με μίγματα βιοκαυσίμων, ενώ εξετάζει και την τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Σε εργασιακό επίπεδο, ο αριθμός των ναυτικών της ναυτιλιακής παρέμεινε σχετικά σταθερός, καθώς το 2022 απασχόλησε 1.435 επαγγελματίες της θάλασσας από 1.459 το 2021. Παράλληλα, η Danaos διατήρησε στα ίδια επίπεδα την αναλογία των γυναικών τόσο στο σύνολο του προσωπικού (44%) όσο και σε διευθυντικές θέσεις (22,7%).  Στον στόλο της Danaos εντοπίζονται 68 containerships, συνολικής χωρητικότητας 421.293 TEUs, ενώ, παράλληλα, «τρέχει» ναυπηγικό πρόγραμμα για 12 βαπόρια, χωρητικότητας 91.430 TEUs. Η ναυτιλιακή έχει επεκταθεί και ► ΡΕΠΟΡTΑΖ ● ΡΟΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG 40 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

DIANA SHIPPING

EURODRY

Ένεργή συμμετοχή στο ταξίδι προς ένα βιωσιμότερο μέλλον «Ως ένας σημαντικός παίκτης στον ναυτιλιακό κλάδο, αναγνωρίζουμε την ευθύνη μας να κατευθύνουμε τη βιομηχανία προς ένα βιωσιμότερο μέλλον. Συμμετέχουμε ενεργά στο ταξίδι ESG της βιομηχανίας μας, αγκαλιάζοντας την καινοτομία, δημιουργώντας ουσιαστικές συνεργασίες και διασφαλίζοντας την οικονομική ανθεκτικότητά μας» αναφέρει η Director και CEO της Diana Shipping, Σεμίραμις Παληού Βελτιωμένο ήταν το 2022 το περιβαλλοντικό προφίλ του στόλου της εταιρείας. Ειδικότερα, ο AER υποχώρησε από τις 3,16 μονάδες το 2021 σε 3,03 μονάδες, o EEOI από τις 7,02 μονάδες στις 6,67 μονάδες, ενώ την ίδια ώρα οι Scope 1 εκπομπές μειώθηκαν στους 807.102 μετρικούς τόνους CO2 το 2022 από 903.217 τόνους έναν χρόνο πριν. H Diana Shipping έχει θέσει σε ισχύ ένα διευρυμένο πλάνο απανθρακοποίησης του στόλου, μέσα από τη χρήση ψηφιακών μέσων παρακολούθησης της αποδοτικότητας και με δοκιμές σε νέα καύσιμα, ενώ σκοπεύει να καταλήξει στο «καύσιμο επόμενης γενιάς» που θα αξιοποιηθεί από τα πλοία της. Η ναυτιλιακή πάντως έχει παραγγείλει bulkers, τα οποία θα είναι εξοπλισμένα με μηχανές διπλού καυσίμου μεθανόλης. Όσο για τις επιδόσεις της εταιρείας σε επίπεδο συμπερίληψης και διαφοροποίησης, κατάφερε να βελτιώσει την αναλογία των γυναικών στο προσωπικό στις θάλασσες σε 1,6% (25 γυναίκες ναυτικοί το 2022) από 1% το 2021 (10 γυναίκες) και στο 36% στη στεριά (45 γυναίκες) από 35% το 2021 (42 γυναίκες). Τέλος, σε επίπεδο θέσεων ευθύνης, το 18% ανήκε το 2022 σε γυναίκες από 11% ένα έτος πριν. Σημειώνεται ότι η ναυτιλιακή αύξησε θεαματικά τον αριθμό των ναυτικών που απασχολεί σε ετήσια βάση (1.547 το 2022, έναντι 708 το 2021).  Η Diana Shipping έχει υπό την κατοχή της 38 εν ενεργεία bulk carriers, συνολικής χωρητικότητας 4,5 εκατ. DWT, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται το υπό ναυπήγηση τονάζ. DORIAN LPG Με ισχυρή αίσθηση ευθύνης «Αρνούμαστε τα κλισέ στις στρατηγικές ESG και εστιάζουμε στην ουσία και στην επιδίωξη της προόδου. Οι στόχοι μας συνάδουν με τις αξίες που κληρονομήσαμε από μια μακρά παράδοση ναυτιλιακών υπηρεσιών, η οποία είναι μια ισχυρή αίσθηση ευθύνης απέναντι στους πελάτες, τους εργαζομένους, την κοινότητα και το περιβάλλον» υπογραμμίζει ο Πρόεδρος και CEO της Dorian LPG, Γιάννης Χατζηπατέρας Η ναυτιλιακή σημείωσε σημαντικές βελτιώσεις σε AER, EEOI και εκπεμπόμενους ρύπους. Συγκεκριμένα, ο ΑΕR υποχώρησε στις 6,83 μονάδες το 2022 από 7,25 μονάδες το 2021, ο EEOI στις 16,90 μονάδες από 17,56 μονάδες, ενώ οι συνολικές εκπομπές CO2 μειώθηκαν στους 701.852 τόνους το 2022 από 748.051 τόνους έναν χρόνο πριν. Η Dorian LPG έχει θέσει σε ισχύ ένα διευρυμένο πρόγραμμα αξιοποίησης συσκευών εξοικονόμησης ενέργειας (ESDs) σε όλο τον στόλο, ενώ έχει «στήσει» εσωτερικά ένα group «Νέων Τεχνολογιών», διερευνώντας καινοτόμες τεχνικές λύσεις και πιθανές επιλογές εναλλακτικών καυσίμων. Σημειώνεται ότι τους προηγούμενους μήνες η εισηγμένη «μπήκε στον χορό» των παραγγελιών πλοίων μεταφοράς αμμωνίας, έχοντας εκφράσει το ενδιαφέρον της και για την τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα. Η ναυτιλιακή απασχόλησε 476 ναυτικούς στα πλοία του στόλου της από 500 το 2021, ενώ η αναλογία ανδρών - γυναικών στο προσωπικό στη στεριά διαμορφώθηκε στο 65% - 35%, όταν το 2021 ήταν 65,4% - 34,6%. Σημειώνεται ότι το 2022 συνολικά 10 νέες γυναίκες δόκιμοι εντάχθηκαν στο pool της εταιρείας, όσες και το 2021.  Ο στόλος της Dorian LPG αποτελείται από 25 μοντέρνα VLGCs (Very Large Gas Carriers), συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων διπλού καυσίμου
Πρωτοβουλίες ευθυγραμμιζόμενες με το όραμα των ESG «Με το βλέμμα στο μέλλον, είμαστε ενθουσιασμένοι που θέτουμε ακόμη πιο φιλόδοξους νέους στόχους ESG και πρωτοβουλίες που ευθυγραμμίζονται με το μακροχρόνιο όραμα και τη στήριξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Είμαστε πεπεισμένοι ότι σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο βιώσιμο και ισότιμο μέλλον για όλους». Αυτό ήταν το μήνυμα του CEO της EuroDry, Αριστείδη Πίττα, κατά την τελευταία έκθεση ESG της εταιρείας. Το ενισχυμένο μεταφορικό έργο που εκτέλεσαν τα πλοία της EuroDry κατά 13,9% σε ετήσια βάση οδήγησε και σε αύξηση των εκπομπών. Συγκεκριμένα, οι Scope 1 εκπομπές διαμορφώθηκαν στους 203.844 μετρικούς τόνους CO2 το 2022, από 166.818 τόνους έναν χρόνο πριν. Η ναυτιλιακή δεν γνωστοποίησε στοιχεία για τον ΑΕR, αλλά επεσήμανε ότι ο EEOI σημείωσε οριακή άνοδο στις 8,94 μονάδες το 2022 από 8,74 μονάδες το 2021. Η EuroDry αναβάθμισε το μίγμα καυσίμων που χρησιμοποιεί στον στόλο της σε υψηλής ποιότητας και χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο καύσιμα που συμμορφώνονται με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, ενώ εφαρμόζει διάφορα ψηφιακά λογισμικά που καταγράφουν την απόδοση του στόλου. Παράλληλα, κατά το εξεταζόμενο διάστημα αύξησε το προσωπικό που απασχολεί στις θάλασσες, έχοντας 407 ναυτικούς στα πλοία της από 397 το 2021. Όσο για την αναλογία ανδρών - γυναικών στο προσωπικό της στεριάς σημειώθηκε οριακή βελτίωση: 57,4% άνδρες - 42,6% γυναίκες το 2022, έναντι 57,81% άνδρες - 42,19% γυναίκες το 2021.  Στον στόλο της EuroDry εντοπίζονται σήμερα 13 bulk carriers, συνολικής χωρητικότητας 918.502 41 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
EUROSEAS Ένα καλύτερο μέρος για τις επόμενες γενιές Αντίστοιχο είναι το μήνυμα του Αριστείδη Πίττα και για τη Euroseas, την ετέρα εισηγμένη στο αμερικανικό χρηματιστήριο εταιρεία, στην οποία είναι επικεφαλής. «Πιστεύουμε ότι οι υπεύθυνες και βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία μας και την ευημερία των μελών μας. Εάν όλοι δουλέψουμε συνεργατικά με στόχο να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις μας βιωσιμότερες, καθαρότερες και περιεκτικότερες, θα συνεισφέρουμε στο να κάνουμε αυτόν τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για τις επόμενες γενιές». Η επέκταση του στόλου οδήγησε σε αυξημένο μεταφορικό έργο και κατ’ επέκταση άνοδο των εκπομπών από τα πλοία της εισηγμένης. Η μέτρηση κατέδειξε ότι οι Scope 1 εκπομπές ανήλθαν στους 557.057 μετρικούς τόνους CO2 το 2022 από 474.436 τόνους έναν χρόνο πριν, ενώ ο EEOI ενισχύθηκε στις 25,65 μονάδες από 19,65 μονάδες το 2021. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν έγινε γνωστή η αξιολόγηση της εταιρείας σε επίπεδο AER. Πέρα από την ψηφιακή παρακολούθηση των επιδόσεων του στόλου, η Εuroseas έχει εξοπλίσει ορισμένα βαπόρια με συστήματα που τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν υποδομές παροχής ισχύος από τη στεριά κατά τον ελλιμενισμό. Την ίδια ώρα, έχει ξεκινήσει και ένα διευρυμένο πρόγραμμα εγκατάστασης συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας σε πολλά πλοία. Η ναυτιλιακή βελτίωσε ελαφρώς την αναλογία ανδρών - γυναικών στο προσωπικό της στεριάς (57,4% - 42,6% το 2022 από 58% - 42% το 2021), ενώ αναφορικά με τους επαγγελματίες της θάλασσας, απασχόλησε 704 ναυτικούς το 2022, έναντι 806 έναν χρόνο πριν.  Στον στόλο της Euroseas εντοπίζονται σήμερα 20 GLOBAL SHIP LEASE Έπενδύσεις σε 4 πυλώνες απανθρακοποίησης «Βραχυπρόθεσμα, πιστεύουμε ότι η μείωση των εκπομπών μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των εν ενεργεία πλοίων -τόσο τεχνικά όσο και λειτουργικά- θα προσφέρει τα πιο άμεσα και απτά κοινωνικά οφέλη και οικονομικές αποδόσεις. Έχοντας αυτό κατά νου, οι τέσσερις πυλώνες της στρατηγικής απανθρακοποίησης και ενίσχυσης του στόλου βραχυπρόθεσμα είναι οι συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας, τα δεδομένα, τα καύσιμα και η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS)» σημειώνει ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της Global Ship Lease, Γιώργος Γιουρούκος. Η ναυτιλιακή εφαρμόζει διάφορες πρωτοβουλίες γύρω από αυτούς τους πυλώνες, όπως η εμβάθυνση της συνεργασίας με τους ναυλωτές για τρόπους αναβάθμισης των υφιστάμενων πλοίων, τα αυτοματοποιημένα δεδομένα παρακολούθησης της απόδοσης των πλοίων, οι εργασίες στον στόλο για να είναι συμβατός με τη χρήση βιοκαυσίμων, και, τέλος, η επένδυση σε κοινοπραξία που ασχολείται με το CCS και η καθιέρωση προϋπολογισμού Έρευνας και Ανάπτυξης προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε μια περίοδο αύξησης των «vessel-owning days», η εταιρεία κατόρθωσε να συγκρατήσει τις εκπομπές, με αποτέλεσμα ο AER να βελτιωθεί στις 10,03 μονάδες το 2022 από 10,6 μονάδες το 2021 και ο EEOI στις 21,4 μονάδες από 23 μονάδες. Οι Scope 1 εκπομπές αναρριχήθηκαν στους 3,26 εκατ. τόνους CO2 από 2,84 εκατ. τόνους το 2021. Σε εργασιακό επίπεδο, ο συνολικός αριθμός των ναυτικών στο pool ενισχύθηκε στους 3.071 το 2022 από 2.798 το 2021. Όσο για τις γυναίκες εν πλω, μειώθηκαν στις 9 το 2022 από 13 έναν χρόνο πριν. Στο προσωπικό στη στεριά η αναλογία των γυναικών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη σε ετήσια βάση (36% το 2022, 38% το 2021). Πάντως, η εταιρεία NAVIOS MARITIME PARTNERS Διάλογος και συνεργασία η απάντηση στις προκλήσεις «Παραμένουμε ταπεινοί μπροστά στις προκλήσεις που έρχονται. Το μονοπάτι για τη βιωσιμότητα απαιτεί συνεργασία και προθυμία να μάθει ο ένας από τον άλλον. Συνεχίζουμε να είμαστε προσηλωμένοι στην ενεργό συνεργασία με τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών κοινοτήτων, ΜΚΟ, ρυθμιστικών οργάνων και ομολόγων εντός της βιομηχανίας για να προωθήσουμε έναν ουσιαστικό διάλογο και μαζί να βρούμε λύσεις που θα ωφελήσουν το σύνολο». Με αυτό το μήνυμα εισάγει τους αναγνώστες στην τελευταία έκθεση ESG της Navios Maritime Partners η Πρόεδρος και CEO, Αγγελική Φράγκου H εισηγμένη δεν έδωσε στοιχεία για τον AER, αλλά η μέτρηση του EEOI (Energy Efficiency Operating Indicator) φανέρωσε βελτίωση του αποτυπώματος άνθρακα. Συγκεκριμένα, ο EEOI, δηλαδή οι συνολικές εκπομπές ανά τονο-μίλι, υποχώρησε κατά 14,88% σε ετήσια βάση. Αυτά τα καλύτερα αποτελέσματα αποδόθηκαν από την εισηγμένη στις «φυσικές βελτιώσεις» σε πλοία και στον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό δρομολογίων, αλλά και στην αξιοποίηση του στόλου. Η Navios παρακολουθεί στενά και τις εξελίξεις στο πεδίο των εναλλακτικών καυσίμων, έχοντας παραγγείλει πλοία που θα μπορούν να καίνε, μετά από μετασκευές, LNG ή μεθανόλη. Όσο για τις επιδόσεις της εισηγμένης στο πεδίο της συμπερίληψης και της διαφοροποίησης, εξακολουθεί να διατηρεί υψηλά ποσοστά στα μερίδια των γυναικών τόσο στο σύνολο του προσωπικού (46%, αμετάβλητο σε σχέση με το 2021) όσο και σε θέσεις ευθύνης (39% γυναίκες στο management το 2022 - 40% το 2021). Σύμφωνα με όσα αναφέρει στην τελευταία έκθεση η Navios, ο αριθμός των ναυτικών που απασχολεί αυξήθηκε σε ετήσια βάση. ► ΡΕΠΟΡTΑΖ ● ΡΟΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG 42 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Okeanis Eco Tankers,

ECO TANKERS Περαιτέρω μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος «Η βιωσιμότητα παραμένει στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων και των αξιών μας. Επιδιώκουμε να εφαρμόζουμε πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν τις παγκόσμιες προκλήσεις γύρω από τη βιωσιμότητα και να ενισχύουμε την ικανότητά μας να αποκρούουμε πιθανές κρίσεις. Κοιτάζουμε το μέλλον με την αυτοπεποίθηση ότι οι προσπάθειές μας προωθούν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης» τονίζει ο CEO της
Αριστείδης Αλαφούζος Η ναυτιλιακή ήταν η τελευταία προσθήκη στο «κλαμπ» των ελληνικών εισηγμένων στο αμερικανικό χρηματιστήριο, ξεκινώντας να διαπραγματεύεται σε αυτό στο τέλος του 2023. Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, η ναυτιλιακή πέτυχε τη βελτίωση του ετήσιου λόγου αποδοτικότητας (AER) και των εκπομπών από τα πλοία της. Συγκεκριμένα, ο ΑΕR υποχώρησε το 2022 στις 2,09 μονάδες από 2,39 έναν χρόνο πριν, o EEOI στις 4,90 μονάδες από 5,36 μονάδες, ενώ οι Scope 1 εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν στους 493.566 τόνους CO2 από 536.633 τόνους το 2021. Το σχέδιο περαιτέρω μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του στόλου περιλαμβάνει τη χρήση συσκευών εξοικονόμησης ενέργειας και τεχνολογιών παρακολούθησης της αποδοτικότητας, ενώ σε επίπεδο εναλλακτικών καυσίμων έχει παραλάβει LNG προδιαγραφές (notations) για ετοιμότητα χρήσης του καυσίμου σε δύο πλοία. Η Okeanis Eco Tankers αύξησε το προσωπικό στα πλοία της, απασχολώντας 337 ναυτικούς το 2022 από 297 το 2021. Σε επίπεδο συμπερίληψης και διαφοροποίησης, ενσωμάτωσε και επτά γυναίκες στο pool των ναυτικών της, ενώ η αναλογία των γυναικών στο σύνολο του προσωπικού μειώθηκε ελαφρά στο 42% το 2022 από 45% έναν χρόνο πριν. PERFORMANCE SHIPPING Αποφάσεις με γνώμονα τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος «Στην Performance Shipping βλέπουμε τη βιωσιμότητα τόσο σαν ευθύνη όσο και σαν ευκαιρία για να αφήσουμε ένα θετικό αποτύπωμα διεθνώς. Αποτελεί καίριας σημασίας κομμάτι των εταιρικών μας αξιών, επηρεάζοντας τις αποφάσεις, τις λειτουργίες και τις σχέσεις μας. Το διαρκές ταξίδι μας στη βιωσιμότητα είναι μια απόδειξη της ακλόνητης αφοσίωσής μας για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους» υπογραμμίζει ο CEO της Performance Shipping (με επικεφαλής την Πρόεδρο του Δ.Σ., Αλίκη Παληού), Ανδρέας Μιχαλόπουλος H αύξηση του στόλου κατά τρία πλοία από το 2021 στο 2022 και τα υψηλότερα ποσοστά αξιοποίησης ανέβασαν τον EEOI της εισηγμένης εταιρείας. Τα δεξαμενόπλοια ανέβασαν ταχύτητες το 2022, απόρροια της θεαματικής αύξησης των ναύλων. Συγκεκριμένα, ο στόλος της κατέγραψε 14,192 γραμμάρια CO2 ανά τονο-μίλι από 12,95 γραμμάρια το 2021. Η ναυτιλιακή εφαρμόζει πάντως ένα εκτεταμένο πρόγραμμα «πράσινης» και ψηφιακής αναβάθμισης του στόλου, υιοθετώντας φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες για το σύνολό του. Μάλιστα, η εταιρεία έχει παραγγείλει και τρία aframax tankers, τα οποία θα μπορούν να καίνε LNG, μετά από μετατροπές. Σε εργασιακό επίπεδο, η εισηγμένη απασχόλησε 294 ναυτικούς το 2022 από 236 το 2021, αυξάνοντας από δύο σε τέσσερις τις γυναίκες στο μίγμα των επαγγελματιών της θάλασσας. Σημειώνεται ότι στο προσωπικό στη στεριά επικρατεί απόλυτη ισορροπία στην αναλογία ανδρών - γυναικών (50%-50%, από 60%-40% το 2021), ενώ στη διάρκεια της χρονιάς εξελέγη και δεύτερη γυναίκα στο Διοικητικό Συμβούλιο της εισηγμένης.  Η Performance Shipping ελέγχει έναν στόλο επτά SAFE BULKERS Έκτεταμένο πρόγραμμα «πράσινων» αναβαθμίσεων «Η θεμελιώδης δύναμη και η λειτουργική ανθεκτικότητα της εταιρείας μας, σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα και την αφοσίωση των ανθρώπων μας, μας επέτρεψε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις προκλήσεις των δύσκολων καιρών και να επιτύχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα, παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις και τον κίνδυνο της ύφεσης μέσα σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον, μετά από μία πανδημία». Με αυτό το μήνυμα καλωσορίζει τους αναγνώστες στην τελευταία ESG έκθεση της Safe Bulkers o CEO Πόλυς Β. Χατζηιωάννου H εισηγμένη κατόρθωσε να σημειώσει ικανοποιητικές περιβαλλοντικές επιδόσεις, παρά την αύξηση του στόλου κατά πέντε πλοία σε ετήσια βάση. Ειδικότερα, ο AER έπεσε στις 3,32 μονάδες το 2022 από 3,53 μονάδες το 2021, ενώ ο EEOI υποχώρησε στις 6,46 μονάδες από 6,97 μονάδες. Πάντως, το διογκωμένο μεταφορικό έργο που επιτέλεσε η ναυτιλιακή οδήγησε σε αύξηση των ετήσιων εκπομπών CO2 στους 862.984 τόνους το 2022 από 825.087 τόνους το 2021. H Safe Bulkers ήταν από τους πρώτους που επέστρεψαν στα ναυπηγεία, όταν ακόμη η παραγγελία νεότευκτων ήταν σε δεύτερη μοίρα, λόγω των πολλών ασαφειών γύρω από τα πλοία του μέλλοντος, και συμφώνησε για δεκάδες νέα πλοία που πληρούν όλες τις τελευταίες «πράσινες» προδιαγραφές του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), ενώ δύο εξ αυτών θα καίνε και μεθανόλη. Την ίδια ώρα, εφαρμόζει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα «πράσινων» αναβαθμίσεων στον υφιστάμενο στόλο, στρεφόμενη και στη χρήση των βιοκαυσίμων. Παράλληλα, οι ναυτικοί στα πλοία της εισηγμένης αυξήθηκαν σε 914 το 2022 από 790 το 2021. Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, το 26% του προσωπικού στη στεριά ήταν γυναίκες, έναντι 23% το 2021. Σημειώνεται ότι μέσα στο 2023 η εταιρεία διόρισε δύο ► 43 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
OKEANIS
SEANERGY MARITIME HOLDINGS Ισχυρές πρακτικές διακυβέρνησης «Παραμένουμε προσηλωμένοι στην υλοποίηση των στόχων μας για τη βιωσιμότητα με συνέπεια και διαφάνεια. Φιλοδοξία μας είναι να ηγηθούμε σε αυτόν τον τομέα, προωθώντας την εξέλιξη, μεγιστοποιώντας τον θετικό μας αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κοινωνία και προωθώντας ισχυρές πρακτικές διακυβέρνησης» αναφέρει ο Πρόεδρος και CEO της Seanergy Maritime Holdings, Σταμάτης Τσαντάνης Παρότι οι συνολικές εκπομπές του στόλου σημείωσαν μια μικρή άνοδο σε ετήσια βάση, η Seanergy κατόρθωσε να παρουσιάσει βελτιωμένη επίδοση σε επίπεδο AER. Ειδικότερα, οι εκπομπές CO2 αναρριχήθηκαν στους 487.648 τόνους το 2022 από 433.818 τόνους το 2021, ενώ ο ΑΕR υποχώρησε στις 2,59 μονάδες από 2,73 μονάδες. H ναυτιλιακή έχει δημιουργήσει ένα εσωτερικό τμήμα ενεργειακής απόδοσης, το οποίο αξιολογεί τον στόλο, ενώ διενεργεί δοκιμές σε βιοκαύσιμα σε συνεργασία με τους ναυλωτές, έχοντας, επίσης, προχωρήσει σε μείζονα βαθμό στην εγκατάσταση ψηφιακών συστημάτων που χαμηλώνουν την κατανάλωση καυσίμου. H Seanergy γνωστοποίησε πρόσφατα ότι συμμετέχει σε πρωτοποριακό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προώθηση των εναλλακτικών καυσίμων. Παράλληλα, σε επίπεδο συμπερίληψης και διαφοροποίησης, το ποσοστό των γυναικών στο σύνολο του προσωπικού στη στεριά υποχώρησε ελαφρά στο 40% από 48% το 2021, ενώ αυτό των γυναικών στο Διοικητικό Συμβούλιο παρέμεινε αναλλοίωτο στο 20%. Την ίδια ώρα, η εταιρεία απασχόλησε 417 μέλη πληρωμάτων το 2022 από 371 έναν χρόνο πριν.  Στον στόλο της Seanergy Maritime Holdings εντοπίζονται 17 bulk carriers, συνολικής χωρητιSTAR BULK CARRIERS Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας «Σε αυτούς τους καιρούς των συγκρούσεων, της αβεβαιότητας και της κλιματικής αλλαγής, αντλώ έμπνευση από τη λέξη "crisis", η οποία προέρχεται από την ελληνική λέξη "κρίσις", που σημαίνει να έχεις καλή κρίση. Θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις, να σκεφτόμαστε με καινοτόμο τρόπο και να δουλεύουμε για ένα πιο βιώσιμο μέλλον», επισημαίνει ο CEO της Star Bulk Carriers, Πέτρος Παππάς H εισηγμένη βελτίωσε σημαντικά το περιβαλλοντικό προφίλ του πολυπληθούς στόλου της. Αναλυτικότερα, οι Scope 1 εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου υποχώρησαν στους 2,74 εκατ. τόνους CO2 το 2022 από 2,87 εκατ. τόνους CO2 το 2021, ο AER έπεσε στις 3,29 μονάδες από 3,43 μονάδες, ενώ ο EEOI μειώθηκε στις 6,45 μονάδες από 6,64 μονάδες. Η στρατηγική απανθρακοποίησης της ναυτιλιακής θέτει μια σειρά από σημαντικούς στόχους έως το 2050. Για την υλοποίηση αυτού του πλάνου, ανανεώνει σταθερά τον στόλο με πωλήσεις παλαιότερων πλοίων και παραγγελίες νέου και αποδοτικότερου τονάζ, βελτιώνει την ενεργειακή αποδοτικότητα των υφιστάμενων πλοίων με τεχνολογίες μείωσης της κατανάλωσης καυσίμου και συμμετέχει σε projects Έρευνας και Καινοτομίας για νέα καύσιμα (συμπεριλαμβανομένων αμμωνίας και υδρογόνου). Οι ναυτικοί στα πλοία της Star Bulk ξεπέρασαν τους 4.000 το 2022 (ελαφρά άνοδος σε σχέση με το 2021), ενώ η αναλογία ανδρών - γυναικών στο προσωπικό στη στεριά παρέμεινε αμετάβλητη σε ετήσια βάση (42% γυναίκες). Παράλληλα, αυξήθηκε το μερίδιο των γυναικών σε διοικητικές θέσεις (24% το 2022 από 22% το 2021).  Η Star Bulk Carriers διαχειρίζεται επί του παρόντος 163 bulk carriers, χωρητικότητας 15,6 εκατ. DWT, «τρέχοντας» ναυπηγικό πρόγραμμα για TSAKOS ENERGY NAVIGATION Έπιδόσεις ποιότητας 24/7 κάθε χρόνο «Το λειτουργικό μας μοντέλο και η στρατηγική έχουν βοηθήσει την ΤΕΝ να πλοηγηθεί με ασφάλεια και επιτυχία στις διάφορες κρίσεις που αντιμετωπίσαμε από το 1993, βγαίνοντας κάθε φορά από αυτές ως μια ισχυρότερη και μεγαλύτερη εταιρεία. Φυσικά, δεν θα ήμασταν εδώ που είμαστε σήμερα αν το προσωπικό στη στεριά και οι ναυτικοί μας δεν είχαν εξαιρετικές επιδόσεις ποιότητας 24/7 κάθε χρόνο». Με αυτό το μήνυμα υποδέχεται τους αναγνώστες της έκθεσης ESG της Tsakos Energy Navigation ο CEO και ιδρυτής της εταιρείας, Νικόλας Τσάκος H εισηγμένη μείωσε αισθητά τις συνολικές εκπομπές CO2 από τον στόλο, οι οποίες έφτασαν τον 1,24 εκατ. μετρικούς τόνους το 2022 από 1,35 εκατ. μετρικούς τόνους το 2021. Σημειώνεται ότι δεν καταγράφονται περαιτέρω αποτελέσματα για τις επιδόσεις της ναυτιλιακής σε επίπεδο AER και EEOI. Ακολουθώντας την πορεία που χάραξε από το 2021 προς τα εναλλακτικά καύσιμα, η ΤΕΝ λάνσαρε το 2022 ένα Κέντρο Απόδοσης και Βελτιστοποίησης. H ναυτιλιακή ανανεώνει τον στόλο, εφαρμόζοντας μια στρατηγική παραγγελιών νεότευκτων με εξασφαλισμένες μακροχρόνιες ναυλώσεις, ενώ έχει ήδη παραλάβει δεξαμενόπλοια, τα οποία μπορούν να καίνε LNG. Την ίδια ώρα, εξετάζει προσεκτικά τεχνολογίες με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, βελτιωμένες μηχανές και νέα καύσιμα. Σε κοινωνικό και εργασιακό επίπεδο, το pool ναυτικών της εταιρείας περιελάμβανε το 2022 2.917 ναυτικούς από 2.935 το 2021. Στο προσωπικό στη στεριά απασχολήθηκαν κατά το εξεταζόμενο διάστημα της έκθεσης 107 γυναίκες, έναντι 112 το 2021.  Στον στόλο της ΤΕΝ εντοπίζονται 74 πλοία -συμπεριλαμβανομένων οκτώ νεότευκτων tankerscrude tankers, product tankers και LNG carriers, ► ΡΕΠΟΡTΑΖ ● 44 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝΣ ΡΟΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG
ΑΝΑΛΥΣΗ ● 46 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ

47 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ Οι διαταραχές στο παγκόσμιο διά θαλάσσης εμπόριο και οι εναλλακτικές διαδρομές αντιμετώπισής τους Πριν από είκοσι πέντε περίπου χρόνια, σε ένα Editorial της έκδοσης
[Maritime Economics and Logistics (τριμηνιαία). Εκδίδεται από την
Springer], εισήγαγα τον όρο «maritime logistics». Ήταν τότε η εποχή που η ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία θεωρούνταν ως ένα σύνολο χαλαρά συνδεδεμένων τομέων, όπως οι θαλάσσιες μεταφορές, τα λιμάνια, η διανομή στην ενδοχώρα και όλα τα άλλα (τράπεζες, ασφάλειες, τελωνεία κ.λπ.) στο ενδιάμεσο. Αλλά και στον ακαδημαϊκό χώρο, υπήρχαν περιοδικά για τη ναυτιλία, ή για τις σιδηροδρομικές μεταφορές, για τον σχεδιασμό των μεταφορών και ούτω καθεξής. Έλειπε, έτσι, μια ολιστική προσέγγιση της εφοδιαστικής αλυσίδας, σε όλη τη διαδρομή της, από την παραγωγή ενός πουκαμίσου στο Βιετνάμ μέχρι τη σωστή θέση του στο ράφι μιας μπουτίκ στο Παρίσι. Η ανάγκη για μια τέτοια προσέγγιση δεν είχε γίνει αισθητή. Θα έπρεπε; Στην πραγματικότητα, εκτός από την αμυντική βιομηχανία, η λέξη «logistics» δεν ήταν καν πλήρως κατανοητή, και πολλές φορές συγχεόταν με κάτι άλλο (στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η λέξη logistics συγχεόταν με τη λογιστική). Για καλή μας τύχη, όμως, αυτή ήταν και η εποχή που οι τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) έρχονταν στο προσκήνιο, αλλάζοντας τη ζωή μας για πάντα. Με νοσταλγία θυμάμαι τις dial-up συνδέσεις στο διαδίκτυο, την αναζήτηση με 20 διαφορετικές μηχανές αναζήτησης, και την προσπάθεια να καταλάβω τι στην ευχή ήταν αυτό το πράγμα που έλεγαν Google. Και στο σημείο αυτό της αφήγησής μου θα αναφέρω αυτό που δεν κατάφερα να πω πριν από 30 χρόνια, όταν το διαδίκτυο έμπαινε στην καθημερινότητά μας: Και σήμερα είμαστε τυχεροί που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε πού θα μας έχει οδηγήσει η γενεσιουργός τεχνητή νοημοσύνη σε τριάντα χρόνια από τώρα. Ένα από τα αποτελέσματα των ΤΠΕ ήταν να βοηθήσει τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν τα οφέλη της ενοποίησης. Με άλλα λόγια, τα οφέλη που απολαμβάνουμε από τα logistics και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας χάρη στην εξάλειψη του κόστους συναλλαγών (transaction costs). Μεταξύ των πρώτων που εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ευκαιρία ήταν οι Ναυτιλιακές Εταιρείες Τακτικών Γραμμών (liners) (Διάγραμμα 1): παγκόσμιες επιχειρήσεις με στόλους δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως η Mediterranean Shipping Company, η Maersk Line, η Cosco, η CMA CGM και η Hapag Lloyd. Το σκεπτικό τους ήταν απλό: οι μεταφορές από λιμάνι σε λιμάνι (port-to-port) είχαν ομογενοποιηθεί. Οι liners διέθεταν λίγο-πολύ τα ίδια πλοία και την ίδια τεχνολογία και, για τον πελάτη τους, τον ιδιοκτήτη του φορτίου, δεν είχε πραγματικά μεγάλη διαφορά αν το εμπορευματοκιβώτιό του θα έφτανε στην Ευρώπη με πλοίο της Cosco ή της Hapag Lloyd. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους μεταφορείς ήταν συνεπώς εντονότατος, Ηρακλής Χαραλαμπίδης, Καθηγητής Οικονομικών* * Ο Ηρακλής Χαραλαμπίδης είναι Καθηγητής Οικονομικών από το 1992. Έχει διδάξει σε 9 πανεπιστήμια (και 7 διαφορετικές χώρες) με κύρια εκείνα των Erasmus University Rotterdam, Σορβόνης (τρέχον), National University of Singapore (NUS), και Singapore Management University (SMU). Κατέχει επίσης την έδρα «Διακεκριμένου καθηγητή» Ναυτιλιακής Οικονομίας και Λιμένων στο πανεπιστήμιο Dalian Maritime University της Κίνας. Είναι ιδρυτής του Εrasmus Center for Maritime Economics and Logistics (MEL) και της επιστημονικής επιθεώρησης Maritime Economics & Logistics (MEL), που εκδίδεται τα τελευταία 25 χρόνια από τους Palgrave-Macmillan (www.palgrave.com/41278). Έχει συγγράψει περισσότερα από 400 επιστημονικά άρθρα, βιβλία, αναφορές, κ.λπ., στα ευρύτερα αντικείμενα της γεωπολιτικής, στρατηγικών υποδομών, ναυτιλίας, λιμένων και εφοδιαστικής αλυσίδας. Έχει συμβουλεύσει κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, ενώ για μια σειρά ετών συνεργάστηκε στενά με τον τότε Επίτροπο Μεταφορών της Ε.Ε., Neil Kinnock. Τέλος, την περίοδο 2011-2015, και παράλληλα με τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα, είχε αναλάβει τη διοίκηση του ιταλικού λιμένα του Μπρίντιζι. Το 2008 παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. ►
MEL
Palgrave Macmillan

(collusion) σημαίνει δύο πράγματα: α) «συνδιασκέψεις» (conferences) τακτικών δρομολογιακών γραμμών

(global shipping alliances-GSA) που

3PL (Third Party Logistics),

NVOCC (Non Vessel Owning Common Carriers).

DHL,

Kuehne + Nagel

48 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● συμπιέζοντας τα περιθώρια κέρδους, αυξάνοντας την ίδια ώρα τον επιχειρηματικό κίνδυνο από την κατοχή περιουσιακών στοιχείων σταθερού κόστους, όπως τα πλοία, σε μια κυκλική αγορά. Οι μεταφορείς συνειδητοποιούσαν έτσι ότι επιβίωση σήμαινε δύο πράγματα: είτε σύμπραξη (collusion), αντί ανταγωνισμού, είτε διαφοροποίηση υπηρεσίας, στοχεύοντας τον επιμέρους πελάτη, ή και τα δύο. Στη θαλάσσια μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, σύμπραξη
τιμές
β) ναυτιλιακές συμμαχίες
συνεργατικά ελαχιστοποιούν το κόστος. Αυτές οι δύο μορφές συνεργασίας των μεταφορέων, όπως αναλύω παρακάτω, εξηγούν εν μέρει την «πίεση» στις θαλάσσιες εφοδιαστικές αλυσίδες που αποτελεί το κεντρικό θέμα αυτού του άρθρου. Η στόχευση του μεμονωμένου φορτωτή, προσφέροντάς του εξατομικευμένες λύσεις πόρτα-πόρτα (door-to-door) (Το παράδειγμα με το «πουκάμισο» που χρησιμοποίησα παραπάνω δεν ήταν απλώς υποθετικό. Στα χρόνια μου, της NOL/APL στη Σιγκαπούρη, συμβουλεύαμε τους ενδιαφερόμενους, από τη γραμμή παραγωγής στο Βιετνάμ μέχρι το ύψος του ραφιού στο οποίο θα έπρεπε να τοποθετηθεί το πουκάμισο σε μια μπουτίκ της Νέας Υόρκης, ώστε να το δει αμέσως ο πελάτης και να το αγοράσει), απαιτούσε ένα πολύ διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο. Τώρα ο liner, αντί να βασίζεται στον διαμεταφορέα (freight forwarder) για να γεμίσει το πλοίο του (κάτι που είχα ονομάσει παλιότερα αστειευόμενος «χονδρική ναυτιλία»), ο μεταφορέας έπρεπε να αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο πωλήσεων με χιλιάδες υπαλλήλους σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι θα μιλούσαν τακτικά με τον φορτωτή, προσπαθώντας να «πάρουν» τη δουλειά (το είχα ονομάσει «λιανική ναυτιλία»). Ορισμένοι φορτωτές ανταποκρίνονταν - κυρίως οι μεγαλύτεροι, με απαιτήσεις για περίπλοκες λύσεις. Άλλοι απαιτούσαν απλώς τιμές port-to-port, πιστεύοντας ότι θα ήταν καλύτερο να οργανώσουν οι ίδιοι τα επιμέρους τμήματα της εφοδιαστικής (π.χ. μεταφορές στην ενδοχώρα). Τα δύο επιχειρηματικά μοντέλα έχουν διαφορετική δομή κόστους (Διάγραμμα 2): Στο μοντέλο χονδρέμπορου, το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού κόστους αφορά τη θαλάσσια μεταφορά (55%). Στο λιανικό μοντέλο, αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος του κόστους (εκτός από το ανθρώπινο δυναμικό φυσικά) αφορά τη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων, τις χερσαίες μεταφορές, την αποθήκευση και τη διανομή. Ο ανταγωνισμός Με την είσοδό τους στις μεταφορές door-todoor, οι liners ήρθαν σε άμεσο ανταγωνισμό με τους παρόχους υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας, γνωστούς και ως
και τους
Oι εταιρείες αυτές είναι τόσο ανταγωνιστές όσο και πελάτες του liner. Οι πρώτοι, 3PL, είναι εταιρείες όπως οι
και πολλές άλλες. Πολλές από αυτές ξεκίνησαν ως συμβατικά ταχυδρομεία, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία τους, από την τοπική διανομή επιστολών, στην παγκόσμια διανομή μεγάλων δεμάτων και τέλος εμπορευματοκιβωτίων. Οι μεταφορικές ανάγκες των 3PL απαιτούν εκατοντάδες χιλιάδες TEUs επί των πλοίων, που αγοράζουν από τους liners. Γίνονται έτσι πελάτες του μεταφορέα, ενώ ταυτόχρονα είναι και ανταγωνιστές του. Ένας NVOCC, όπως υποδηλώνει το όνομα, είναι ένας εικονικός μεταφορέας, δηλαδή κάποιος που λειτουργεί ως liner, χωρίς όμως πλοία, ναυλώνοντας τη χωρητικότητα που κάθε φορά χρειάζεται. Οι 3PL μπορούν να είναι NVOCC, όπως επίσης και οι μεγάλοι διαμεταφορείς. Το μοντέλο εδώ είναι απλό: Αντί να κατέχουν οι ίδιοι χωρητικότητα, με τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, οι NVOCCs απλώς νοικιάζουν από τον liner όση χωρητικότητα χρειάζονται κάθε χρόνο. Γνωρίζοντας με αρκετή ακρίβεια τη βραχυπρόθεσμη ζήτησή τους για χωρητικότητα πλοίων, οι NVOCCs «ακολουθούν τον κύκλο» (ride the cycle), αντί να «βυθίζονται» μαζί του, όπως κάνει ο μεταφορέας όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Έτσι, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο αγοράς, οι NVOCCs βελτιώνουν τα οικονομικά τους αποτελέσματα. Στο Διάγραμμα 3 βλέπουμε ότι οι εταιρείες logistics τείνουν να αποτιμώνται υψηλότερα από τις αμιγώς ναυτιλιακές εταιρείες τακτικών γραμμών. Καθώς είναι asset “ NVOCC είναι κάποιος που λειτουργεί ως liner, χωρίς πλοία, ναυλώνοντας τη χωρητικότητα που κάθε φορά χρειάζεται. ► ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η
που συνεργατικά καθορίζουν
και
FedEx, UPS,
49 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ light σε σταθερά περιουσιακά στοιχεία (δηλ. πλοία), και συνεπώς πιο προσαρμοστικές στον οικονομικό κύκλο, οι εταιρείες αυτές έχουν πάντα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα τις περιόδους των οικονομικών υφέσεων. Επιπλέον, λόγω της ευρύτερης διαφοροποίησής τους (diversification), τα έσοδά τους είναι, διαχρονικά, πιο σταθερά σε σχέση με τους liners. Το μοντέλο δεν διαφέρει πολύ από το μοντέλο Make-to-Order των κατασκευαστών αυτοκινήτων πολυτελείας, σύμφωνα με το οποίο η παραγωγή ξεκινά μόλις συγκεντρωθεί ένας αριθμός (batch), ας πούμε, 1.000 παραγγελιών από τους αντιπροσώπους τους. Στο σημείο αυτό τίθεται ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Γιατί ένας liner να πουλήσει χωρητικότητα στον ανταγωνιστή του; Γιατί να εκχωρήσει το συγκριτικό του πλεονέκτημα, δηλαδή την ιδιοκτησία του πλοίου, όταν ο ίδιος προσπαθεί να εισέλθει στην αγορά των logistics; Δεν μοιάζει κάπως αυτό με το να δίνεις στον εχθρό σου το μαχαίρι για να σε μαχαιρώσει πισώπλατα; Συζητώ αυτό το επιχείρημα με liners εδώ και χρόνια. Οι απαντήσεις τους δεν διαφέρουν πολύ, αλλά επιτρέψτε μου να περιγράψω αυτή τη συζήτηση με τη μορφή ενός μάλλον διασκεδαστικού διαλόγου:  Γιατί πουλάτε χωρητικότητα σε 3PL/ NVOCC;  Είναι μεγάλοι πελάτες που μας βοηθούν να γεμίσουμε το πλοίο.  Ναι, αλλά αν δεν μπορείτε να το γεμίσετε μόνοι σας, μαζί με τα άλλα μέλη της συμμαχίας σας, γιατί χτίζετε μεγάλα πλοία;  Για να έχουμε οικονομίες κλίμακας.  Μα για να έχετε οικονομίες κλίμακας, και συνεπώς για να βελτιώσετε την ανταγωνιστικότητά σας, πρέπει να γεμίσετε το πλοίο! Και κάπου εδώ σταματούσε πάντα η συζήτηση. Στο τέλος, οι liners είδαν το φως στο τούνελ: Ο καλύτερος συντονισμός με τους εταίρους της συμμαχίας θα ήταν ο έξυπνος δρόμος προς τα εμπρός, τόσο στη ναυπήγηση μεγαλύτερων πλοίων όσο και για την καλύτερη εκμετάλλευσή τους. Οι συμμαχίες έγιναν έτσι ο βασικός πυλώνας του κλάδου, ιδίως μετά την κατάργηση των διασκέψεων στις ευρωπαϊκές μεταφορές το 2008 (Ju et al, 2023 - Ju et al, 2024). Συνεργασία και πίεση Όπως ανέφερα παραπάνω, οι δύο μορφές συνεργασίας στη ναυτιλία γραμμών, συνδιασκέψεις και συμμαχίες, θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να εξηγήσουμε την «πίεση» στις αλυσίδες εφοδιασμού ή, καλύτερα, την έλλειψη του απαραίτητου «χώρου» (slack), ή «περισσεύματος» (redundancy), ή «πλεονάζουσας χωρητικότητας» (Σε ό,τι ακολουθεί, οι έννοιες ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 1. Ά ΠΌ ΤΗ ΣΥΜΒ Ά ΤΙΚ Η ΣΤΗΝ ΕΝ Ό Π Ό ΙΗΜ Ε ΝΗ ΠΡ Ό Σ Ε ΓΓΙΣΗ ΣΤΗ Ν Ά ΥΤΙΛ ΙΆ ΓΡ Ά ΜΜΏΝ ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΕΑΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑΣ (Οδικώς, σιδηροδρομικώς) ΠΑΡΑΛΉΠΤΉΣ ΑΠΟΘΉΚΉ Πηγή: Haralambides (2019) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΕΑΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑΣ (Θάλασσα, οδός, σιδηρόδρομος) ΠΑΡΑΛΉΠΤΉΣ ΑΠΟΘΉΚΉ ΤΕΛΙΚΌΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ ΤΕΛΙΚΌΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΉ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΉ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΉ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΠΕ∆Ο ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Χονδρικήλιανική ναυτιλία Πηγή: World Maritime University ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2. Η ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ Κατανοµή κόστους για αποστολή εµπορευµατοκιβωτίων 0 20 40 60 80 100 ΑΠΟ ΠΟΡΤΑ ΣΕ ΠΟΡΤΑ ΑΠΟ ΛΙΜΑΝΙ ΣΕ ΛΙΜΑΝΙ 10% 20% 20% 40% 20% 10% 25% 55% Οργάνωση & Μάρκετινγκ Εµπορευµατοκιβώτια & χερσαία µεταφορά Λιµενικά κόστη και κόστη τερµατικού σταθµού Θαλάσσιες µεταφορές Από τυποποιηµένη (port-to-port)... ...σε εξατοµικευµένη υπηρεσία (door-to-door) “ Δεν υπάρχει τέλος στην άσκηση της ελαχιστοποίησης του κόστους - που συχνά ξεπερνά τα όρια της ελαφρότητας. ►
50 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● αυτές, ειδικά η λέξη «slack», αποδίδονται με τη λέξη «χώρος» ελλείψει καλύτερου όρου). Η πίεση μπορεί να προκληθεί είτε από το μοντέλο λειτουργίας μας (π.χ. συμφωνίες συμμαχιών), είτε από απρόβλεπτα εξωτερικά γεγονότα (π.χ. Covid-19). Σε ορισμένες από τις προηγούμενες δουλειές μου (βλ. π.χ. Kent and Haralambides, 2022), προσπάθησα να δω τον χώρο ως ένα σημαντικό λειτουργικό κόστος -και όχι ως ένδειξη αναποτελεσματικότητας, που είναι ο συνήθης τρόπος θεώρησης από τον κοινό άνθρωπο- που έχει στόχο την «απορρόφηση» των επιπτώσεων της πίεσης. Τα λιμάνια και οι τερματικοί σταθμοί εμπορευματοκιβωτίων μάς προσφέρουν ένα καλό παράδειγμα: Μέσα από πολλές μελέτες πάνω στο θέμα της συμφόρησης έχει διαπιστωθεί ότι όταν ένα λιμάνι (ή τερματικός σταθμός) υπερβαίνει το 75% της χρήσης χωρητικότητας, αρχίζει να δημιουργείται συμφόρηση, και αυτό δεν θα ήταν αποδεκτό από τον σημερινό liner, ο οποίος δεν θα δίσταζε ούτε λεπτό να αλλάξει λιμάνι και να μεταφέρει τη δραστηριότητά του στον ανταγωνιστή της «διπλανής πόρτας». Ας μην ξεχνάμε ότι το εμπορευματοκιβώτιο είναι «αδέσμευτο» (footloose), χωρίς μεγάλο μη ανακτήσιμο κόστος (sunk cost), ή αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο λιμάνι. Έτσι, η δημιουργία χώρου (πλεονάζουσας χωρητικότητας) κατά την ανάπτυξη λιμένων είναι μια αναγκαιότητα και ένα κόστος. Συχνά, αυτό είναι κάτι που είναι δύσκολο να εξηγηθεί σε δημόσιους και ιδιωτικούς χρηματοδότες λιμενικών υποδομών. Τιμολόγηση Παρόμοια ήταν (και είναι) η κατάσταση με τις συνδιασκέψεις γραμμών: ως «καρτέλ» καθορισμού τιμών, οι συνδιασκέψεις ήταν σε θέση να επιβάλλουν τιμολόγια που κάλυπταν το κόστος όλων των μελών τους, ακόμη και των πιο αναποτελεσματικών. Έτσι, η πλεονάζουσα χωρητικότητα (χώρος) ήταν γεγονός στα δρομολόγιά τους, η πλήρωση του πλοίου δεν ήταν τόσο σημαντική, και οι ναύλοι ήταν σταθεροί σε βαθμό που δημοσιεύονταν ακόμη και στα βιβλία τιμολογίων των συνδιασκέψεων. Η μεγέθυνση της επιχείρησης ήταν σχετικά ευκολότερη και οι προσδοκίες τους ήταν προσαρμοστικές (adaptive expectations) (Fusilo and
2020). Με άλλα λόγια, το παρελθόν διέγραφε λίγο-πολύ το μέλλον. Στις αερομεταφορές Η κατάσταση στις αερομεταφορές πριν από τις πολιτικές των «ανοικτών ουρανών» δεν ήταν πολύ διαφορετική και αυτό είναι ένα άλλο καλό παράδειγμα ατελούς ανταγωνισμού, όπου ένα «καρτέλ» αερομεταφορέων (ΙΑΤΑ) διατηρούσε πλεονάζουσα χωρητικότητα. Οι παραδοσιακές (legacy) αεροπορικές εταιρείες, «εθνικοί πρωταθλητές» όπως η Pan American, η TWA, η Sabena, η Varig κ.λπ., πολλές από τις οποίες έχουν εκλείψει σήμερα, προσέφεραν επαρκή χωρητικότητα σε σταθερές τιμές, γνωστές μήνες πριν. Αντίθετα, σήμερα αν προσπαθήσει κάποιος να κλείσει μια πτήση στο διαδίκτυο, η τιμή μπορεί να αλλάξει δύο και τρεις φορές πριν ολοκληρώσει τη συναλλαγή και αυτό είναι εξοργιστικό. Αυτό ονομάζεται «διαχείριση απόδοσης» (yield management): μια δύσκολη μαθηματική βελτιστοποίηση, και αμέτρητα τα διδακτορικά που έχουμε επιβλέψει πάνω στο θέμα, αλλά παρ’ όλα αυτά και ένας παραλογισμός, που αναδεικνύει τα μειονεκτήματα του υπερβολικού ανταγωνισμού με βάση το οριακό κόστος και τα πιθανά οφέλη που μπορεί να έχει κανείς από τη συγκέντρωση της λήψης αποφάσεων, κοιτάζοντας, μάλλον, το μακροπρόθεσμο μέσο κόστος. Έλαχιστοποίηση κόστους Με τις παγκόσμιες ναυτιλιακές συμμαχίες (GSA), ωστόσο, οι «επιδιώξεις» και τα αποτελέσματά τους είναι πολύ διαφορετικά. Εδώ, η έμφαση δεν δίνεται στη μεγιστοποίηση των εσόδων (διαμόρφωση των ναύλων από τη συνδιάσκεψη), αλλά στην ελαχιστοποίηση του κόστους. Και από εδώ ξεκινάει το πρόβλημα, διότι η εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι δεν υπάρχει τέλος στην άσκηση της ελαχιστοποίησης του κόστους - μια άσκηση που συχνά ξεπερνά τα όρια της ελαφρότητας. Στις συμμαχίες, ελαχιστοποίηση του κόστους σημαίνει κοινή χρήση χωρητικότητας, από κοινού σχεδιασμό δρομολογίων, λήψη αποφάσεων σχετικά με τους τύπους των πλοίων που θα χρησιμοποιηθούν σε κάθε γραμμή, ή ακόμη και επιμερισμό της χωρητικότητας πάνω σε κάθε πλοίο. Γίνεται έτσι φανερό ότι η ελαχιστοποίηση του κόστους “ Όσο πιο καλά ρυθμισμένο είναι ένα σύστημα τόσο πιο μεγάλες είναι οι επιπτώσεις και οι προεκτάσεις μιας διαταραχής. ► ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η General Maritime Corp Odjfell Wihelmsen Teekay Shipping Norden Evergreen Marine Brostrom Van Ommerer Torm UPS Exel CSAV Kuehne & Nagel UTI Worldwide CH Robinson Expeditors ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ LOGISTICS 20 15 10 5 0 Πηγή: Bloomberg
Haralambides,

Σουέζ [Διαδρομή

(περίπλους της

Ακρωτη-

- Διαδρομή Βό-

Θάλασσας (Αρκτική) - IMEC (Διάδρομος Ινδία-Μέση Ανατολή-Ευρώπη) - χερσαία γέφυρα Ευρασίας].

 Διώρυγα του Παναμά (Διώρυγα του Σουέζχερσαία γέφυρα της Βόρειας Αμερικής- Διώρυγα της Νικαράγουας (παραμένει στις καλένδες) - PILA (Puerto Internacional Las Americas, Κολομβία).

 Στενό της Μάλακα (Διώρυγα Kra, Ταϊλάνδη).

Η Διώρυγα

Walt Disney, Marry Poppins: ...A British bank is run with precision. A British home requires nothing less. Tradition, discipline, and rules must be the tools; without them: disorder, catastrophe, anarchy, in short, you have a ghastly mess...).

στους BRICS τον Αύγουστο του 2023 (με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2024), ο κόσμος ήλπιζε ότι ένα είδος προσέγγισης μεταξύ των

δύο αντιπάλων ήταν στον ορίζοντα, μετά τη μεσολάβηση της Κίνας, που είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Δυστυχώς, στη συνάντηση του Ντα-

51 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
επιτρέπει πλεονάζοντα «χώρο» (slack). Τα αποτελέσματα τα είδαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, με κενά δρομολόγια
sailings), μεγάλα μεγέθη εκφορτώσεων (call sizes), ασυνέπεια, αναξιοπιστία, ελλείψεις και παραμελημένα και εγκαταλελειμμένα εμπορευματοκιβώτια, διαμαρτυρόμενους φορτωτές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις: με άλλα λόγια, είχαμε ένα απερίγραπτο χάος (Έκφραση δανεισμένη από το κινηματογραφικό αριστούργημα του
Διαταραχές και αποθεματικό κόστος Ωστόσο, όσο πιο καλά ρυθμισμένο είναι ένα σύστημα ή ένα δίκτυο και όσο πιο εξελιγμένη είναι η βελτιστοποίησή του, τόσο πιο μεγάλες είναι οι επιπτώσεις και οι προεκτάσεις μιας διαταραχής. Η πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού είναι σε τέτοιες περιπτώσεις σημαντική. Η Ολλανδία, για παράδειγμα, διαθέτει ένα οδικό δίκτυο που συγκαταλέγεται μεταξύ των καλύτερων στον κόσμο από άποψη ποιότητας και πολυπλοκότητας. Όσο τα πράγματα πάνε καλά, η ροή της κυκλοφορίας είναι ομαλή, ακόμη και κατά τις πρωινές περιόδους αιχμής. Τη στιγμή, όμως, που κάπου θα συμβεί ένα σοβαρό ατύχημα, ολόκληρη η χώρα μπορεί να ακινητοποιηθεί, με ουρές δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων. Τέτοιες διαταραχές (disruptions), αν είναι συχνές, μπορεί να έχουν και κάποιες άλλες, σοβαρότερες, επιπτώσεις. Όπως ανέφερα και παραπάνω, η βελτιστοποίηση των logistics (μαζί με την εμπορευματοκιβωτιοποίηση-containerization) δεν άλλαξε μόνο τις μεταφορές και το εμπόριο, αλλά άλλαξε την ίδια τη ζωή μας και τον τρόπο με τον οποίο ασκούμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Η προϋπόθεση για κάτι τέτοιο έχει όνομα: «αξιοπιστία». Όταν, για παράδειγμα, πηγαίνω στο αεροδρόμιο, γνωρίζω, με ακρίβεια λεπτού, τι ώρα πρέπει να φύγω από το σπίτι. Αν, όμως, τα ταξί απεργούν, τα τρένα δεν λειτουργούν κ.λπ., πρέπει να φύγω από το σπίτι μου μία ώρα νωρίτερα, και αυτό είναι το δικό μου αποθεματικό κόστος (inventory cost). Και είναι κόστος! Τα απρόβλεπτα σοκ Η πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού δεν προκαλείται μόνο από την αναξιοπιστία και το συνεπαγόμενο υψηλότερο κόστος αποθεμάτων, αλλά και από εξωτερικά, απρόβλεπτα σοκ, όπως η πανδημία Covid-19, που αναφέρθηκε παραπάνω. Γενικεύοντας, κάθε εμπόδιο ή τροχοπέδη στην ομαλή ροή του εμπορίου ασκεί πιέσεις σε καλά ρυθμισμένες αλυσίδες εφοδιασμού. Τέτοια εμπόδια μπορεί να είναι αυτό που ονομάζω παρακάτω -ίσως με χιουμοριστική διάθεση- ναυτιλιακά «εμφράγματα» (maritime chokepoints). Σε ό,τι ακολουθεί, αναλύω ορισμένα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, μαζί με τις «βαλβίδες ασφαλείας» που μπορεί να έχουμε (ή να μην έχουμε) στη διάθεσή μας για να τα παρακάμψουμε. Στο Διάγραμμα 4 βλέπουμε τα τρία εμφράγματα που θα αναλύσω, μαζί με τις (πιθανές) παρακάμψεις τους, οι τελευταίες με κίνητρο τις ανησυχίες μας για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την ανάπτυξη ναυτικών δυνάμεων (Haralambides and Merk, 2020). Από τα πολλά τέτοια σημεία εμφράγματος στο διεθνές εμπόριο, θεωρώ αυτά τα τρία ως τα πιο σημαντικά. Συγκεκριμένα (οι παρακάμψεις σε παρένθεση):  Διώρυγα του
δεν
(blank
του
ρίου
Αφρικής)
ρειας
του
Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, το στενό Bab al-Mandab, το κρίσιμο αυτό σημείο εμφράγματος του διεθνούς εμπορίου, βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, λόγω των επιθέσεων των Χούθι στην εμπορική ναυτιλία, ως αντίποινα για τις ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα. Οι ρίζες του εμφυλίου πολέμου στην Υεμένη είναι περίπλοκες για να αναλυθούν εδώ˙ κάτι τέτοιο θα ξεπερνούσε ούτως ή άλλως τον σκοπό μου. Ωστόσο, δεν θα ήταν λάθος να δούμε τη σύγκρουση αυτή, η οποία μέσα σε δέκα χρόνια έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από ένα τέταρτο του εκατομμυρίου ανθρώπους εξαιτίας των εχθροπραξιών και των συνεπειών τους, ως το πεδίο των ανταγωνισμών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Με την ένταξη των δύο χωρών
Σουέζ
βός, στην Ελβετία, τον Ιανουάριο του 2024, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι «η Σαουδική Αραβία δεν έχει ακόμη ενταχθεί στους BRICS» (Reuters, 2024). Προφανώς, η αναποφασιστικότητα της χώρας δεν είναι εντελώς ανεξάρτητη ούτε από την εξέλιξη της κατάστασης στη Γάζα/ Ερυθρά Θάλασσα, ούτε από τις, εκ νέου, αυξημένες τριβές μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, παρά τη θερμή συνάντηση των δύο ηγετών, Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ, στη συνάντηση APEC του Σαν Φρανσίσκο τον Νοέμβριο του 2023. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που η διώρυγα στραγγαλίζει το εμπόριο, από τα εγκαίνιά της, τον Νοέμβριο του 1869, σε μια μεγαλειώδη “ Χωρίς «οικονομική βιωσιμότητα», η έννοια της «περιβαλλοντικής βιωσιμότητας» είναι απλώς ένας ωκεανός χωρίς ψάρια. ►
52 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● διεθνή εκδήλωση, στην οποία συμμετείχαν βασιλείς και αξιωματούχοι από όλο τον κόσμο, βυθισμένοι στους θεϊκούς ήχους της Αΐντα του Βέρντι. Η διώρυγα έκτοτε έκλεισε τρεις φορές, το 1956 (κρίση του Σουέζ), το 1967 (πόλεμος των έξι ημερών) και το 1973 (πόλεμος του Γιομ Κιπούρ), και όποτε άλλοτε υπήρχαν φόβοι για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Το στενό Bab al-Mandab, η νότια είσοδος της Ερυθράς Θάλασσας στον Κόλπο του Άντεν (Διάγραμμα 4), είναι ο Κέρβερος που «φυλάει» την είσοδο στην Ευρώπη του πετρελαίου του Περσικού Κόλπου και των ασιατικών εισαγωγών. Το στενό, το οποίο μοιράζονται η Υεμένη, η Ερυθραία και το Τζιμπουτί, έχει πλάτος περίπου 30 χιλιομέτρων και χωρίζεται σε δύο κανάλια από το νησί Perim (Al-Yadomi, 1991). Το στενό καθιστά ακόμη πιο σημαντική τη στρατηγική σημασία του Κόλπου του Άντεν. Ο Κόλπος μαστίζεται παραδοσιακά από υψηλά επίπεδα πειρατικής δραστηριότητας, λαθρεμπορίου και παράνομης διακίνησης όπλων. Οι διεθνείς πρωτοβουλίες συνεργασίας και οι περιφερειακοί νόμοι (π.χ. του Τζιμπουτί) ήταν μάλλον ανεπιτυχείς στη βελτίωση της κατάστασης ασφαλείας στον Κόλπο, όπου πολλές μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας (στο Τζιμπουτί) και των ΗΠΑ, διατηρούν στρατιωτική παρουσία. Πρόσφατα (Μάρτιος 2021), ένα άλλο -εμπορικό αυτή τη φορά- γεγονός μπλόκαρε τη διώρυγα για έξι ημέρες, προκαλώντας χάος στο διεθνές εμπόριο: εκατοντάδες πλοία ακινητοποιήθηκαν στα δύο άκρα της διώρυγας, διαταράσσοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού και αυξάνοντας το κόστος των αποθεμάτων κατά δισεκατομμύρια ευρώ κάθε μέρα. Επρόκειτο για την προσάραξη του «Ever Given» της Evergreen, τότε ένα από τα μεγαλύτερα containerships στον κόσμο (20.124 TEUs). Ο 400 μέτρων γίγαντας σφηνώθηκε πλαγίως σε ένα κανάλι πλάτους 265 μέτρων και η αποστολή για την απελευθέρωση και την επαναφορά του στην επιφάνεια απαίτησε πρωτοφανείς διεθνείς προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένων της εκβάθυνσης, της ρυμούλκησης και της (μερικής) εκφόρτωσης (Διάγραμμα 5) Η Διώρυγα του Σουέζ εξυπηρετεί το 12%15% του διεθνούς εμπορίου, καθώς αποτελεί την κύρια αρτηρία των εμπορευματικών ροών Ευρώπης-Ασίας. Υπολογίζεται ότι, κατά μέσο όρο, 50 πλοία διέρχονται από την περιβόητη θαλάσσια οδό κάθε μέρα. Εναλλακτικές διαδρομές (παρακάμψεις) υπάρχουν βέβαια (Διάγραμμα 4), αλλά με υψηλότερο κόστος, μεγαλύτερες αποστάσεις και μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ας τις δούμε στη συνέχεια. Περίπλους της Αφρικής: (Cape Route) Η πρώτη, αλλά όχι νέα, εναλλακτική λύση στο Σουέζ είναι ο περίπλους της Αφρικής, γνωστός ως «Διαδρομή του Ακρωτηρίου» (πλεύση γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας). Η διαδρομή αυτή προσθέτει περίπου 4.500 ναυτικά μίλια (ή 8.000 χιλιόμετρα) στην απόσταση μεταξύ Σαγκάης και Ρότερνταμ και, ανάλογα με την ταχύτητα, 12 ημέρες σε πρόσθετο χρόνο πλεύσης, υποθέτοντας μια μέση ταχύτητα 16 κόμβων (Notteboom et al, 2024). Για να συνεχιστούν οι εβδομαδιαίες αφίξεις, αυτό απαιτεί δύο επιπλέον πλοία ανά κυκλική υπηρεσία (loop), ή περίπου 200 πλοία συνολικά. Τα λιμάνια της Νότιας Ευρώπης επηρεάζονται ακόμη περισσότερο από τη διαδρομή του Ακρωτηρίου, καθώς τα πλοία πρέπει πλέον να προσεγγίζουν τα λιμάνια αυτά μέσω της πολύ μεγαλύτερης απόστασης του στενού του Γιβραλτάρ (Διάγραμμα 4). Ο αντίκτυπος της κρίσης στους μεσογειακούς κόμβους του Πειραιά, της Γένοβας, της Μάλτας, της Βαλένθια κ.λπ. είναι όμως σοβαρότερος. Η λεκάνη της Μεσογείου, η Mare Nostrum των Ρωμαίων, είναι αυτό που έχω συχνά αποκαλέσει «κόμβος των κόμβων» και ίσως η σημαντικότερη θαλάσσια περιοχή στον κόσμο, που συνδέει τέσσερις ηπείρους: Ευρώπη, Μέση Ανατολή (Ασία), Αφρική και (Βόρεια) Αμερική. Ειδικά ECSA ∆ιαδροµή Βόρειας Θάλασσας (Αρκτική) Χερσαία γέφυρα της Βόρειας Αµερικής ∆ιαδροµή ∆ιώρυγας του Παναµά ∆ιαδροµή ∆ιώρυγας του Παναµά Υπερωκεάνειος διάδροµος WCNA (∆υτική Ακτή Βόρεια Αµερική) ECSA (Ανατολική Ακτή Νότια Αµερική) ∆ιώρυγα της Νικαράγουας (στις καλένδες) Στενό του Γιβραλτάρ ∆ιώρυγα του Παναµά Βόρεια Ευρώπη Xερσαία γέφυρα Ευρασίας ∆ιώρυγα του Σουέζ ΘάλασσαΕρυθρά (∆ιάδροµος Ινδία- Μέση Ανατολή-Ευρώπη) IMEC ∆ιαδροµή ∆ιώρυγας του Σουέζ Περίπλους της Αφρικής Στενό της Μπαµ αλ Μαντάµπ Ινδία Κανάλι του Κρα (προτεινόµενη) Κίνα Στενό της Μάλακα Υπερωκεάνειος διάδροµος WCNA (∆υτική Ακτή Βόρεια Αµερική) Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας Πηγή: Notteboom et al (2024)
Η Διώρυγα του Σουέζ εξυπηρετεί το 12%-15% του εμπορίoυ. Κατά μ.ό. 50 πλοία διέρχονται από αυτήν καθημερινά. ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 4. Ν Ά ΥΤΙΛΙ Ά Κ Ά ΕΜΦΡ Ά ΓΜ Ά Τ Ά Κ Ά Ι ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΜΠ Ό ΡΙΚΕΣ Ρ Ό ΕΣ ► ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η
53 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ όσον αφορά την τελευταία, το Σουέζ λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τη Διώρυγα του Παναμά για τον εφοδιασμό της Ανατολικής Ακτής της Βόρειας Αμερικής (ECNA): του πλουσιότερου κέντρου κατανάλωσης στον κόσμο. Απλά, τα πλοία από την Ασία που έρχονται από το Σουέζ μπορούν να μεταφορτώσουν σε έναν κόμβο της Μεσογείου και να συνεχίσουν, διασχίζοντας τον Ατλαντικό, προς τα λιμάνια της Νέας Υόρκης - Νιου Τζέρσεϊ (NYNJ), του Νόρφολκ, της Σαβάνα, του Τσάρλεστον
οι μεταφορές αυτές έχουν στην ουσία χαθεί, με ωφελημένα τα λιμάνια της Δυτικής Αφρικής και της Πορτογαλίας στον Ατλαντικό. Στην παρούσα κρίση (2023-4) στην Ερυθρά Θάλασσα, δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί ο αντίκτυπος της αναδρομολόγησης του Ακρωτηρίου στο κόστος λειτουργίας και ταξιδιού των πλοίων, και κατά συνέπεια στα επίπεδα των ναύλων: Το ITF/ΟΟΣΑ (2024) υπολόγισε μια μέση αύξηση του κόστους κατά 272 δολάρια ανά FEU για ένα μεσαίου μεγέθους containership, ενώ στην αρχή της κρίσης οι ναύλοι αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 200%, τόσο προς τη βόρεια Ευρώπη όσο και προς τη Μεσόγειο. Ενδεικτικά, ο δείκτης Shanghai Containerized Freight Index (SCFI) για τη Βόρεια Ευρώπη αυξήθηκε από 707 $/ TEU στα μέσα Νοεμβρίου 2023 σε 3.103 $/ TEU στα μέσα Ιανουαρίου 2024. Παρόμοιες ήταν οι αυξήσεις των τιμών στις γραμμές της Μεσογείου. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω ad passim εδώ ότι τέτοιες αυξήσεις ναύλων (και σχετικές προσαυξήσεις) δεν μπορούν εύκολα να δικαιολογηθούν από τις παραπάνω αυξήσεις κόστους,
επαρκούς ανταγωνισμού στη ναυτιλία γραμμών. Όσον αφορά την αύξηση στο περιβαλλοντικό κόστος των αέριων εκπομπών, ως αποτέλεσμα της επαναδρομολόγησης του Ακρωτηρίου, αυτό έχει εκτιμηθεί σε 42% για ένα μεμονωμένο πλοίο και σε 67% για τον στόλο που απαιτείται για την εκτέλεση μιας τυπικής εβδομαδιαίας υπηρεσίας Ασία - Βόρεια Ευρώπη (Notteboom et al, 2024). Αυτά είναι άσχημα νέα για τις προσπάθειες της ναυτιλίας να συμμορφωθεί με τους στόχους του ΙΜΟ για την επίτευξη «καθαρών μηδενικών»
το 2050. Ο Βόρειος Θαλάσσιος Δρόμος (NSR) Ο (Αρκτικός) Βόρειος Θαλάσσιος Δρόμος (NSR), (Διάγραμμα 4), είναι μια εξειδικευμένη (και περιορισμένη) εναλλακτική λύση για την παράκαμψη του Σουέζ, που μελετήθηκε και δοκιμάστηκε για πολλά χρόνια, με μεγάλες εταιρείες όπως η Cosco και η Maersk να έχουν πειραματιστεί με τη χρήση της. Η διαδρομή αυτή, που συνδέει την Ανατολική Ασία (Ιαπωνία, Κίνα, Κορέα) με τη Βόρεια Ευρώπη, ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5. ΑΠΟΚΟΛΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΛΕΥΣΗ ΤΟΥ «EVER GIVEN» 1.Ρυµουλκά 2.Βυθοκόρηση 3.Μερική εκφόρτωση του πλοίου ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5. ΑΠΟΚΟΛΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΛΕΥΣΗ ΤΟΥ «EVER GIVEN» Πλοίο µήκους 400 µέτρων και υπό γωνία κατά µήκος του καναλιού Εκσκαφέας απελευθερώνει την πλώρη Ρυµουλκά απελευθερώνουν το πλοίο Αποµακρύνεται η άµµος κάτω από την πλώρη µε απορρόφηση για την απελευθέρωση του πλοίου Φορτίο και καύσιµο εκφορτώνονται για να µειωθεί το βάρος και να σηκωθεί το πλοίο “ Η λεκάνη της Μεσογείου, η Mare Nostrum των Ρωμαίων, είναι αυτό που έχω συχνά αποκαλέσει «κόμβος των κόμβων». ►
και του Χάλιφαξ (στον Καναδά). Με την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας,
οδηγώντας και πάλι σε σχόλια γύρω από την έλλειψη
(net zero) εκπομπών μέχρι
54 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● είναι κατά 40% συντομότερη σε σύγκριση με το Σουέζ και, ως αποτέλεσμα του επιταχυνόμενου λιωσίματος των πάγων της Αρκτικής, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, θα μπορούσε δυνητικά να διεκδικήσει ένα αυξανόμενο μερίδιο της αγοράς του Σουέζ, στο διμερές εμπόριο μεταξύ Κίνας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο πλησιάζει σύντομα το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ. Όπως μας δείχνει το Διάγραμμα 4, ο NSR συνεχίζει κατά μήκος των ρωσικών χωρικών υδάτων, με διάφορους, δαπανηρούς, σταθμούς ελέγχου ναυσιπλοΐας, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, θα μπορούσαν να εγείρουν εύλογα ζητήματα ναυτικού δικαίου σχετικά με την αρχή της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας. Όσον αφορά τα εμπορικά οφέλη, οι κύριοι ωφελημένοι είναι η Κίνα και η Ρωσία, με την πρώτη να διψά για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Αρκτικής, που περιλαμβάνουν κυρίως τις τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου. Η μείωση των αποστάσεων ναυσιπλοΐας έχει διάφορα πλεονεκτήματα όσον αφορά την κατανάλωση καυσίμων και τις ατμοσφαιρικές εκπομπές. Σε μεγάλο βαθμό, ωστόσο, τα οφέλη του NSR εξανεμίζονται από το υψηλό κόστος των ενισχυμένων για πλοήγηση σε πάγο πλοίων, τις χαμηλότερες ταχύτητες στην πλοήγηση σε πάγο, τη χρήση ρωσικών (πυρηνικών) παγοθραυστικών, τα τέλη διέλευσης των σταθμών ελέγχου κ.λπ. Επιπλέον, τα λιμάνια κατά μήκος της διαδρομής δεν είναι ακόμη προετοιμασμένα για αυτό το εμπόριο και θα περάσουν χρόνια, αν ποτέ αυτή η εναλλακτική του Σουέζ παρουσιαστεί ως σοβαρός ανταγωνιστής στο εμπόριο Ασίας-Ευρώπης. Ο διάδρομος Ινδίας-Μ. Ανατολής-Έυρώπης Η ιδέα ενός νέου διαδρόμου, ο οποίος θα μπορούσε να παρακάμψει το Σουέζ -και ίσως ένας πιθανός «ανταγωνιστής» της κινεζικής πρωτοβουλίας Belt and Road Initiative (BRI)παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο Μπάιντεν στη σύνοδο κορυφής της G20 στην Ινδία (Σεπτέμβριος 2023). Οι υποκείμενοι στόχοι του IMEC δεν διαφέρουν πολύ από εκείνους του BRI και των πολυεθνικών εμπορικών διαδρόμων εν γένει: να βελτιώσουν την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ολοκλήρωση των εμπλεκόμενων χωρών μέσω της περιφερειακής ανάπτυξης και της καλύτερης συνδεσιμότητας των λιμένων τους. Το έργο IMEC, ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα συντόμευε τις αποστάσεις κατά 40% έναντι του Σουέζ, συνδέοντας την Ινδία με την Ευρώπη μέσω ενός πολύπλοκου θαλάσσιου-σιδηροδρομικού συστήματος συνδυασμένων μεταφορών. Συγκεκριμένα (Διάγραμμα 6), η δυτική ακτή της Ινδίας, ξεκινώντας από το πρόσφατα αδειοδοτημένο μεγαλολιμένα Vandhavan θα συνδεόταν διά θαλάσσης με το Ντουμπάι. Εκεί, τα εμπορευματοκιβώτια φορτώνονται σε τρένα που διασχίζουν τη Σαουδική Αραβία για να φθάσουν στο ισραηλινό λιμάνι της Χάιφα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το τελευταίο σκέλος του διαδρόμου είναι και πάλι «θαλάσσιο», μεταφέροντας εμπορευματοκιβώτια από τη Χάιφα στα λιμάνια της Νότιας Ευρώπης, τον Πειραιά, τη Γένοβα και τη Μασσαλία, και από εκεί, οδικώς και σιδηροδρομικώς, στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη. Εκτός από το εμπόριο, το έργο προβλέπει υποθαλάσσια καλωδίωση για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, επικοινωνιών και ίντερνετ. Λεπτομερείς μελέτες δεν έχουν ακόμη παρουσιαστεί, κάτι που ενισχύει τις επικρίσεις ότι το όλο θέμα δεν είναι παρά απόπειρα εντυπωσιασμού. Πράγματι, κάποιες προκαταρκτικές κοστολογήσεις και χρονοδιαγράμματα που επιχείρησα να κάνω δείχνουν ότι ο αριθμός των αναγκαίων μεταφορτώσεων και η περιορισμένη χωρητικότητα του (σιδηροδρομικού) σκέλους δεν συνιστούν σοβαρή απειλή ούτε για το Σουέζ ούτε για το BRI. Παρά το προφανές ενδιαφέρον της Ινδίας για το έργο αυτό, η χώρα δεν παραιτήθηκε ποτέ από το ενδιαφέρον της για τον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου της Ρωσίας (INSTC), ο οποίος, ξεκινώντας από το λιμάνι Chabahar του Περσικού Κόλπου, συνεχίζει βόρεια, διανύοντας απόσταση 7.000 χιλιομέτρων, φθάνοντας τελικά στη Μόσχα, περνώντας στην πορεία του από την Τεχεράνη και το Μπακού (Αζερμπαϊτζάν) και, από τη Μόσχα, συνεχίζοντας δυτικά προς την Τουρκία [Για λύσεις που προσφέρουν οι αεροπορικές μεταφορές καθώς και το Ευρασιατικό σιδηροδρομικό δίκτυο, το οποίο προωθείται δυναμικά από την Κίνα ως η ζώνη του BRI, βλέπε Haralambides and Merk (2020) και Notteboom et al (2024)]. Η Διώρυγα του Παναμά Μετά το Σουέζ, η Διώρυγα του Παναμά είναι η δεύτερη σημαντικότερη αρτηρία (και το δεύτερο πιο σημαντικό σημείο εμφράγματος) του διεθνούς εμπορίου, καθώς συνδέει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό, τροφοδοτώντας έτσι κυρίως την Ανατολική Ακτή της Αμερικής με ασιατικές εξαγωγές και, προσφάτως, τροφοδοτώντας τις ασιατικές αγορές με αμερικανικό φυσικό αέριο και γεωργικά προϊόντα της Λατινικής Αμερικής. Η κατασκευή της διώρυγας διήρκεσε δέκα ολόκληρα χρόνια και χιλιάδες εργάτες πέθαναν (Για να προστατευτούν από τον καυτό ήλιο, οι εργάτες φορούσαν λευκά λεπτοφυή ψάθινα καπέλα, υφαντά στο Εκουαδόρ: μια τέχνη αιώνων, που προμηθεύει σήμερα με υπερηφάνεια τον κόσμο με το σήμα κατατεθέν της κομψότητας: το καπέλο Παναμά. Το καπέλο έγινε διάσημο όταν ο πρόεδρος Ρούσβελτ το φόρεσε κατά την επίσκεψή του στον Παναμά, για να παρακολουθήσει από πρώτο χέρι την πρόοδο των εκσκαφών) από τροπικές ασθένειες στις εκσκαφές, τόσο κατά τη διάρκεια των αποτυχημένων γαλλικών προσπαθειών του Φερδινάνδου ντε Λεσέπς (1881-1894), όσο και των μετέπειτα αμερικανικών προσπαθειών του 1904-1914. Η διώρυγα εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου 1914. Σημαντικός ανταγωνιστής της Διώρυγας
Η κατασκευή της Διώρυγας του Παναμά διήρκεσε δέκα χρόνια και χιλιάδες εργάτες πέθαναν από τροπικές ασθένειες. ► ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η

(multimodal)

(βλ. παρακάτω). Απλά εδώ, το ασιατικό

φορτίο εκφορτώνεται

Λος

Άντζελες, Λονγκ Μπιτς, Όκλαντ, Σιάτλ, Ταχόμα

και Βανκούβερ (στον

συνδυασμένων μεταφορών στους φορτωτές της ECNA, έναντι των τιμών της θαλάσσιας (all-sea) διαδρομής (δηλαδή μέσω Παναμά). Επιπλέον, και σε ό,τι μας αφορά, σκέφτηκε η διοίκηση της APL, η χρήση ομοιόμορφου μεγέθους πλοίων (δεν

υπήρχαν περιορισμοί μεγέθους εκείνη την εποχή για τις διελεύσεις από το Σουέζ) είναι ένα πολύτιμο επιχειρησιακό

Το

55 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Παναμά, όσον αφορά τον εφοδιασμό με ασιατικά προϊόντα της Ανατολικής Ακτής της Βόρειας Αμερικής (ECNA), είναι η χερσαία γέφυρα (landbridge) των ΗΠΑ (Διάγραμμα
και σε μικρότερο βαθμό ο περίπλους των επικίνδυνων νερών του Ακρωτηρίου Χορν, του νοτιότερου άκρου της Λατινικής Αμερικής. Ως εναλλακτικός
του
4)
πολυτροπικός
αναπτύχθηκε παράλληλα με την εμφάνιση των post panamax πλοίων
διάδρομος, η χερσαία γέφυρα
στα
της Δυτικής
λιμάνια
Ακτής της Βόρειας Αμερικής (WCNA),
Καναδά), και από εκεί τα εμπορευματοκιβώτια
δρομο
μια μέση απόσταση 4.000 χιλιομέτρων προς τις μεσοδυτικές (Midwest) πολιτείες των ΗΠΑ (Σικάγο, Ντιτρόιτ) και την ανατολική ακτή. Πρόσφατα (2023-2024), η (του γλυκού νερού) Διώρυγα του Παναμά υποφέρει από λειψυδρία και χαμηλή στάθμη νερού, λόγω ξηρασίας και περιορισμένων βροχοπτώσεων. Το γεγονός αυτό έχει στερήσει από τη διώρυγα περίπου το ένα τρίτο της κίνησής της και, σε συνδυασμό με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, έχει δημιουργήσει την «τέλεια καταιγίδα» (Kent and Haralambides, 2022), όσον αφορά την τροφοδοσία της ECNA. Από τη θετική πλευρά, η νέα κατάσταση ενισχύει τη θέση των λιμένων της Δυτικής Ακτής (WCNA) -και, προφανώς, της χερσαίας γέφυρας (landbridge) των ΗΠΑ- που έχαναν σταθερά από τα λιμάνια της ECNA τα τελευταία χρόνια. Για σχεδόν 10 χρόνια, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, το μέγιστο μέγεθος των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παρέμενε στάσιμο στα περίπου 4.500 TEUs. Τα πλοία αυτά έγιναν γνωστά ως πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Panamax και αποτελούν για πολλούς τα «σκυλιά» του κλάδου. Ο περιοριστικός παράγοντας για την αύξηση των μεγεθών των πλοίων ήταν η ίδια η διώρυγα, της οποίας οι δεξαμενές ανύψωσης (locks) είχαν πλάτος 33,5 μέτρα. Αυτό σήμαινε ότι ένα πλοίο δεν μπορούσε να έχει μεγαλύτερο πλάτος από αυτό, δηλαδή μεγαλύτερο από 13 εμπορευματοκιβώτια κατά πλάτος (13-across) (Το πλάτος ενός εμπορευματοκιβωτίου είναι 2,5 μέτρα. Έτσι, 13x2,5=32,5 μέτρα, αφήνοντας μισό μέτρο ελεύθερο χώρο σε κάθε πλευρά της δεξαμενής, μέχρι το δικό της πλάτος των 33,5 μέτρων).
φορτώνονται σε σιδηρό-
και φορτηγά οχήματα, διανύοντας
1988, η American President Lines (APL) του Όκλαντ των ΗΠΑ πήρε την τολμηρή απόφαση να λανσάρει την κατηγορία πλοίων C10 με πλάτος 39,4 μέτρα (14 ή 15 across). Αυτά ήταν τα πρώτα πλοία τα οποία ονομάστηκαν «post-panamax», διότι δεν χωρούσαν πλέον να περάσουν τη διώρυγα. Μετά από αυτό, η αύξηση των μεγεθών ήταν ασταμάτητη (Διάγραμμα 7) Η σκέψη της APL (και όλων των άλλων μεταφορέων που την ακολούθησαν τη δεκαετία του 1990) ήταν απλή, όπως πρέπει να είναι όλες οι λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα (Όπως λέει ο Bill Gates, «αν θέλω λύσεις σε ένα πολύπλοκο πρόβλημα, το δίνω σε έναν τεμπέλη - μπορώ έτσι να είμαι σίγουρος ότι θα βρει την απλούστερη και ταχύτερη λύση».): Οι οικονομίες κλίμακας των μεγαλύτερων πλοίων (μετά τα panamax)˙ τα ποσά που εξοικονομούμε από τη μη καταβολή τελών διώρυγας και καυσίμων˙ και η εξοικονόμηση χρόνου που επιτυγχάνουμε χάρη στη χερσαία γέφυρα, θα πρέπει να μας επιτρέψουν να προσφέρουμε αρκετά ελκυστικές
τιμές
πλεονέκτημα -σε σχέση με τις ανταλλαγές (swaps) πλοίων και τον προγραμματισμό του στόλου- που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η θεαματική αύξηση των μεγεθών των πλοίων -τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές πλησιάζει το ορόσημο των 25.000 TEUs- ανάγκασε τη διώρυγα να επεκτείνει τη χωρητικότητά της με μια νέα σειρά δεξαμενών, παράλληλες προς τις παλιές, και στις δύο εισόδους (ωκεανούς) της, επιτρέποντας τη διέλευση πλοίων «22-across» (ή περίπου 14.000 TEUs). Αυτά είναι πλέον γνωστά ως Neo-Panamax. Η επέκταση κόστισε στον Παναμά 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Αίγυπτος ακολούθησε το παράδειγμα του Παναμά, προσφέροντας τώρα αμφίδρομη Λιµάνι Θαλάσσια διαδροµή Χώρες που συνδέονται ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.Ο ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΙΝΔΙΑΣ-ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ-ΕΥΡΩΠΗΣ (IMEC) Μασσαλία Γένοβα Πειραιάς Χάιφα Τζαµπέλ Αλί Βαντάβαν Πηγή: Khan et al (2024) ΓΑΛΛΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΕΛΛΑ∆Α ΙΣΡΑΗΛ ΗAE ΙΝ∆ΙΑ Χερσαία διαδροµή “ Η Διώρυγα του Παναμά υποφέρει από λειψυδρία και χαμηλή στάθμη νερού, λόγω ξηρασίας και περιορισμένων βροχών. ►

(coopetition)

(Munim and Haralambides,

Wan et al, 2020- Wang et al, 2021- Ma et al, 2021- Li et al, 2022). Εν ολίγοις,

56 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● κυκλοφορία στο Σουέζ με τεράστιο κόστος, σχεδόν 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για άλλη μια φορά, εγείρονται ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το αν οι δύο διώρυγες ανταγωνίζονται ή συμπράττουν. Παρά τα εκατομμύρια που δαπανήθηκαν για έρευνα, για προβλέψεις του παγκόσμιου εμπορίου, και για μελέτες σκοπιμότητας σχετικά με την επέκταση της διώρυγας, η χωρητικότητα των νέων υδατοφρακτών (locks) σύντομα θα ξεπερνιόταν, θέτοντας εκ νέου περιορισμούς στις νέες γενιές πλοίων, τα οποία κατασκευάζονται πολύ μεγαλύτερα από 14.000 TEUs. Δεν το περίμενε αυτό η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά; Πιστεύω ότι το έβλεπαν, αλλά υπήρχαν δύο σημαντικές παράμετροι που έπρεπε να λάβουν υπόψη τους (εκτός από το κόστος, φυσικά): i) ο βραχώδης βυθός της ECNA, που καθιστά απαγορευτικό το κόστος εκβάθυνσης και ii) το (παλιρροιακό) διάκενο κάτω από ορισμένες γέφυρες του λιμενικού συστήματος Νέας Υόρκης - Νιου Τζέρσεϊ, το οποίο δεν επιτρέπει τη διέλευση των τελευταίας γενιάς πλοίων κάτω από αυτές. Μια παρέκκλιση Ίσως θα είχε ενδιαφέρον να κάνω μια παρέκκλιση στο σημείο αυτό, την οποία κάποιοι από τους αναγνώστες μου μπορεί να βρουν ενδιαφέρουσα ή χρήσιμη. Παρά τις συνεχείς αυξήσεις της χωρητικότητας των σημερινών «γιγάντων» (Haralambides, 2019), φαίνεται ότι οι διαστάσεις των πλοίων έχουν παραμείνει αμετάβλητες σε αυτό που νωρίτερα έχω αποκαλέσει παγκόσμια σταθερά 400-60-16. Δηλαδή, 400 μέτρα LOA (μήκος), 60 μέτρα πλάτος και 16 μέτρα βύθισμα. Οι ναυπηγοί έχουν βελτιστοποιήσει τους σχεδιασμούς τους, μετατρέποντας τα πλοία σε πλωτές πλατφόρμες, που δεν περιορίζονται από το συνηθισμένο σχήμα «v» της γάστρας του πλοίου. Θα δούμε άραγε σύντομα μια νέα «παγκόσμια σταθερά»; Πιθανόν. Ξεκινώντας από το RWG του Ρότερνταμ (Rotterdam World Gateway), τα μεγάλα λιμάνια-κόμβοι παραγγέλνουν ήδη τη νεότερη γενιά γερανών Ship-to-Shore (StS), με βραχίονα 65 μέτρων, που προορίζονται για πλοία 26-across, δηλαδή 30.000 TEUs. Αυτό, αν διαδοθεί ευρέως -και σίγουρα θα διαδοθεί-, θα πρέπει λογικά να δελεάσει τους μεταφορείς να κατασκευάσουν πλοία αυτού του μεγέθους. Το ερώτημα «κότα ή αυγό» τίθεται και πάλι: Είναι η λιμενική τεχνολογία που προσαρμόζεται στα μεγέθη των πλοίων ή το αντίστροφο; Όλα αυτά τα χρόνια, η απάντησή μου είναι σταθερή: Οι κρίσιμες «μεταβλητές» που οδηγούν στον γιγαντισμό των πλοίων (Haralambides, 2019) είναι η λιμενική τεχνολογία, η αποτελεσματικότητα και η παραγωγικότητα των λιμανιών. Απλούστατα, είναι εκείνες οι εξελίξεις που ελαχιστοποιούν τον χρόνο εξυπηρέτησης των πλοίων (turnaround time) και την παραμονή τους στο λιμάνι. Και καθώς το ένα φέρνει το άλλο, δεν θα μπορούσα να μην παρατηρήσω εδώ ότι η «νευρικότητα» των λιμένων να επιτύχουν τεχνολογική υπεροχή οφείλεται στον περιφερειακό ανταγωνισμό των λιμένων - και συχνά, όπως συμβαίνει στα λιμάνια, ο ανταγωνισμός γεννά σπατάλη. Πρόσφατα, η νέα τάση στη λιμενική πολιτική, με πρωτοπόρο την Κίνα, είναι ο συν-ανταγωνισμός
των λιμένων: ένας τομέας στον οποίο εργάζομαι εδώ και χρόνια με τους Κινέζους (και άλλους) συναδέλφους μου
οι περιφερειακές λιμενικές υποδομές θα πρέπει να σχεδιάζονται κεντρικά, ώστε να αποφεύγεται o άσκοπος διπλασιασμός πόρων, και καταστάσεις όπου οι μεταφορείς παίζουν το ένα λιμάνι εναντίον του άλλου. Στη συνέχεια, ο ιδιωτικός τομέας καλείται, ανταγωνιστικά, να αναπτύξει και να διαχειριστεί τις υποδομές αυτές (Διάγραμμα 8). Η λόγος LOA/BEAM είναι αρκετά σταθερός και, στα σημερινά σχέδια, τα πλοία γίνονται μεγαλύτερα με το να γίνονται πλατύτερα και όχι μακρύτερα. Τα πλοία τύπου «λουκάνικου» δεν είναι εφικτά για μια σειρά από λόγους, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειάς τους στη θάλασσα: Σε μια κυματώδη θάλασσα, ένα πλήρως φορτωμένο «λουκάνικο» μπορεί να σπάσει στα δύο σαν αγγούρι. Αν δεν ήταν έτσι, και αν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε μεγαλύτερα πλοία κάνοντάς τα μακρύτερα, διατηρώντας το πλάτος τους σταθερό, το πρόβλημα χειρισμού φορτίου (cargohandling) στο τέρμιναλ θα μπορούσε εύκολα να λυθεί, απλά με την προσθήκη ενός επιπλέον StS κατά τη φορτοεκφόρτωση, έτσι ώστε το πλοίο να μπορεί να «γυρίσει» στον ίδιο χρόνο (σήμερα δυο-τρεις ημέρες). Αλλά, τη στιγμή που το πλοίο θα γίνει πλατύτερο, π.χ. 25 ή 26-across, όλα τα StS μας, με μπούμα 60 μέτρων ή λιγότερο, θα καταστούν άχρηστα και θα πρέπει να αντικατασταθούν με τη νέα γενιά, 1960 1970 1980 1990 2000 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΓΕΘΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΓΕΡΑΝΩΝ ΑΠΟΒΑΘΡΑΣ (S t S) “ Η αύξηση των μεγεθών των πλοίων ανάγκασε τη Διώρυγα Παναμά να κατασκευάσει μια νέα σειρά δεξαμενών. Έίναι η λιμενική τεχνολογία που προσαρμόζεται στα μεγέθη των πλοίων ή το αντίστροφο; ► 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 2000 1995 1990 1985 1980 3.055 4.258 4.409 4.950 9.000 TEUs ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ Panamax Ships
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η
2018-
Post–PanamaxShips

την ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

Στενό της Μάλακα Το Στενό της Μάλακα είναι ένας από τους σημαντικότερους και συνεπώς πιο πολυσύχναστους υδάτινους δρόμους στον κόσμο, από αρχαιοτάτων χρόνων, εξυπηρετώντας το εμπόριο Ανατολής - Δύσης (Διάγραμμα 9). Περίπου 80 χιλιάδες εμπορικά πλοία

συχνότητα ευθύνεται για ατυχήματα, ρύπανση και

57 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ με κόστος που θα ξεπερνά κατά πολύ τα 10 εκατομμύρια δολάρια το καθένα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ένα κρηπιδότοιχο δύο κλινών, μήκους 1.200 μέτρων θα χρειάζονταν κανονικά 10 StS, το κόστος αντικατάστασης είναι σημαντικό, ιδίως αν αυτό γίνεται κάθε επτά με οκτώ χρόνια, όπως είχα υπολογίσει παλιότερα. Με την κινεζική πρωτοβουλία Belt & Road Initiative (BRI) να κάνει πλέον τον γύρο του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής και της Ωκεανίας, η Διώρυγα του Παναμά, βρισκόμενη κάτω από δυτικό έλεγχο, δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί παράγοντα κινδύνου και αβεβαιότητας για την Κίνα, παρόμοιο με εκείνον του στενού της Μάλακα (βλ. παρακάτω). Οι Αμερικανοί δεν θα είχαν και αυτοί αντίρρηση αν υπήρχε μια εναλλακτική λύση για τον Παναμά. Όπως πάντα, όταν ενέχονται μεγάλα ποσά, οι ιδέες αναδύονται: μία από αυτές, που έχει πλέον εκλείψει, ήταν η διώρυγα της Νικαράγουας. Μια άλλη, σήμερα, είναι μια μάλλον φουτουριστική ιδέα στη Βόρεια Κολομβία, η οποία προς το παρόν αναζητά επενδυτές για τη χρηματοδότησή της. Η «πρόταση», με την ονομασία PILA (Puerto Internacional Las Americas), αναπτύχθηκε από την εταιρεία Zergratran, με έδρα το Μαϊάμι, και συνδέει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό μέσω μιας υπόγειας σήραγγας 130 χιλιομέτρων. Τα πλοία Post-Panamax ξεφορτώνουν εμπορευματοκιβώτια σε ένα πλήρως αυτοματοποιημένο λιμάνι του Ειρηνικού (και αντίστροφα στον Ατλαντικό). Στη συνέχεια, τα εμπορευματοκιβώτια τοποθετούνται σε ειδικές πλατφόρμες Maglev, οι οποίες τα μεταφέρουν, σε 30 λεπτά, στο αδελφό λιμάνι στον Ατλαντικό, για να φορτωθούν εκ νέου σε πλοίο. Η διώρυγα της Νικαράγουας Αν και η ιδέα έχει εγκαταλειφθεί από το 2018, η διώρυγα της Νικαράγουας είναι κάτι που δεν θα μπορούσε να περάσει χωρίς συζήτηση σε ένα άρθρο σαν αυτό. Η Νικαράγουα είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου και είναι η χώρα του Σαντινίστα Ντανιέλ Ορτέγκα: του επαναστάτη μαρξιστή προέδρου της δεκαετίας του 1980 που έκανε στροφή υπέρ των αγορών στη δεύτερη θητεία του το 2007. Η πολιτική ιστορία της χώρας, η επανάσταση του Ορτέγκα το 1979 που ανέτρεψε τον δικτάτορα Αναστάζιο Σομόζα, ο πόλεμος εναντίον των φιλοαμερικανών ανταρτών «Κόντρας» και οι ανελέητες πολιτικές των ΗΠΑ (εμπάργκο, ναρκοθετήσεις λιμανιών, και η πιο πρόσφατη απαγόρευση του προέδρου Μπάιντεν στον Ορτέγκα και τους αξιωματούχους του να εισέλθουν στις ΗΠΑ) αποτελούν συναρπαστικό αφήγημα για τον πολιτικό επιστήμονα. Η ιδέα της διάνοιξης μιας διώρυγας που θα διέσχιζε τη Νικαράγουα, συνδέοντας τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό (Καραϊβική Θάλασσα) (Διάγραμμα 4), ως εναλλακτική του Παναμά, δεν ήταν νέα, και εξεταζόταν για αιώνες. Τα τελευταία χρόνια, η δυνατότητα διέλευσης πλοίων μεγαλύτερων από τους νέους περιορισμούς του Παναμά είχε δώσει αυξημένη ώθηση στην ιδέα, η οποία υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό από τη διοίκηση Ορτέγκα. Η κινεζική χρηματοδότηση (έως και 50 δισ. δολάρια) εμφανίστηκε με τη σειρά της, μέσω της εταιρείας HKND με έδρα το Χονγκ Κονγκ. Η προτεινόμενη διώρυγα στο επίπεδο της θάλασσας (σε αντίθεση με τον Παναμά δεν απαιτούσε φρακτές), θα είχε μήκος 280 χιλιομέτρων, πολύ μεγαλύτερο από τον Παναμά, και θα διέσχιζε τη Λίμνη Νικαράγουα, τη μεγαλύτερη λίμνη γλυκού νερού της Κεντρικής Αμερικής. Εκείνη την εποχή είχα πιστέψει ότι οι ΗΠΑ θα υποστήριζαν αυτή την ιδέα, η οποία τους προσέφερε πολύ μικρότερες αποστάσεις δυτικά προς την Ασία (η Νικαράγουα βρίσκεται βορειότερα του Παναμά), δηλαδή πολύ πιο κοντά στις ΗΠΑ και στις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ασία: ένα εμπόριο που σήμερα αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της κυκλοφορίας του Παναμά προς τα δυτικά. Όπως αποδείχθηκε ωστόσο, η γεωπολιτική είναι συχνά ισχυρότερη από την οικονομία και οι ΗΠΑ δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι ένα έργο που θα ελεγχόταν από την Κίνα, ανταγωνιστικά με τα δικά τους συμφέροντα στον Παναμά. Τελικά, το 2018, το κινεζικό ενδιαφέρον εξέλειψε. Οι πραγματικοί λόγοι αυτής της έκβασης δεν είναι γνωστοί, αλλά θα μπορούσε κανείς να τους φανταστεί. Δημόσια, πάντως, είχαν αναφερθεί οικονομικά και τεχνικά προβλήματα, μαζί με την έντονη αντίδραση διεθνών περιβαλλοντικών οργανώσεων όπως οι Φίλοι της Γης και πολλών άλλων. Πράγματι,
της
θα ήταν σημαντικές
αφορά τις μετακινήσεις πληθυσμών, ευημερία τοπικών κοινοτήτων, πανίδας και οικοσυστημάτων. Για άλλη μια φορά, μια φτωχή αναπτυσσόμενη χώρα βρέθηκε απρόθυμη να αναζητήσει
οι επιπτώσεις
διώρυγας
όσον
διέρχονται από το στενό κάθε χρόνο και η μεγάλη αυτή
οικολογική υποβάθμιση. Αυτά, μαζί με εδαφικές διεκδικήσεις και το μακροχρόνιο πρόβλημα της πειρατείας του στενού, εξακολουθούν να αποτελούν προβλήματα που αναζητούν λύσεις, παρά τις ευσυνείδητες προσπάθειες των τριών παράπλευρων κρατών του στενού (Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Ινδονησία) και της διεθνούς κοινότητας (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κορέα). Η παράκαμψη του στενού είναι δυνατή μόνο προς τα νότια από το Στενό της Sunda (Διάγραμμα 9), μεταξύ των ινδονησιακών νησιών της Σουμάτρας και της Ιάβας, το οποίο, ωστόσο, προσθέτει 1.000 έως 1.500 χιλιόμετρα στη διαδρομή, ή δύο ημέρες χρόνου πλοήγησης. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 9. ΣΤΕΝΑ ΤΗΣ ΜΑΛΑΚΑ, ΙΣΘΜΟΣ ΤΟΥ ΚRA (ΚΑΙ ΧΕΡΣΑΙΑ ΓΕΦΥΡΑ) ΚΑΙ ΣΤΕΝΟ ΣΟΥΝΤΑ Ινδονησία Σιγκαπούρη Μαλαισία Μπρουνέι Βιετνάµ Νέα εµπορική διαδροµή Ταϊλάνδη Ταϊλάνδη Λιµάνι Ρανόνγκ Χερσαίαγέφυρα Λιµάνι Τσαµπόν Σρι Λάνκα Ινδία Mιανµάρ Λάος Καµπότζη Φιλιππίνες “ Η ιδέα της διάνοιξης μιας διώρυγας που θα διέσχιζε τη Νικαράγουα ως εναλλακτική του Παναμά, εξεταζόταν για αιώνες. ►

Αναφορές

Al-Yadomi, H. (1991). The strategic importance of the Bab al-Mandab Strait. US Army War College, Pennsylvania, April 9th. <https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/ADA236804.pdf>.

Coase, R.H. (1937). The nature of the firm. Economica, Vol. 4, issue 16, Nov. 1937, pp. 386-405.

Fusillo, M. and H.E. Haralambides (2020). Do carrier expectations indicate industry structure in container shipping? An econometric analysis. Journal of Shipping and Trade doi:10.1186/s41072-019-0057-2.

Haralambides, H.E. (2019). Gigantism in container shipping, ports and global logistics: a time-lapse into the future. Maritime Economics & Logistics, 21(1), pp. 1-60. 61.

Haralambides, Η.Ε. and Οlaf Merk (2020). The Belt and Road Initiative: Impacts on Global Maritime trade flows. International Transport Forum Discussion Papers, No. 2020/02, OECD Publishing, Paris. ITF (2024). The Red Sea Crisis: Impacts on global shipping and the case for international cooperation. Background Paper, International Transport Forum, Paris. Ju, H., Qingcheng Zeng, Hercules Haralambides and Yimeng Li (2023). An investigation into the forces shaping the evolution of global shipping alliances. Maritime Policy & Management, DOI: 10.1080/03088839.2023.2180549. Ju, H., Qingcheng Zeng and Hercules Haralambides (2024). Consequences of freight rate volatility in liner shipping and the role of strategic alliances. Ocean & Coastal Management, Volume 252, <https://doi. org/10.1016/j.ocecoaman.2024.107129>.

Kent, P. and Hercules Haralambides (2022). A perfect storm or an imperfect supply chain? The U.S. supply chain crisis. Maritime Economics & Logistics (2022). <https:// doi.org/10.1057/s41278-022-00221-1>.

Khan, K.H., Iman Bastanifar, Ali Omidi, Zainab Khan (2024). Integrating gravity models and network analysis in logistical strategic planning: A case of the India MiddleEast Europe Economic Corridor (IMEEC). Maritime Economics & Logistics (forthcoming).

Li, S., Hercules Haralambides and Qingcheng Zeng (2022). Economic forces shaping the evolution of integrated port systems - The case of the container port system of China's Pearl River Delta. Research in Transportation Economics, 2022, <https://doi. org/10.1016/j.retrec.2022.101183>.

Ma, Q., P. Jia, X. She, Hercules Haralambides, Haibo Kuang. (2021). Port Integration and Regional Economic Development: Lessons from China, Transport Policy, 110 (2021) 430-439, https://doi.org/10.1016/j. tranpol.2021.06.019.

Martin, S. (1993). Advanced Industrial Economics, Blackwell.

Munim Z.H. and Hercules Haralambides (2018). Competition and cooperation in intermodal container transshipment: A network optimization approach. Research in Transportation Business & Management, Vol 26, pp. 87-99, doi.org/10.1016/j.rtbm.2018.03.004.

Notteboom, T., Hercules Haralambides and Kevin Cullinane (2024). The Red Sea Crisis: ramifications for vessel operations, shipping networks, and maritime supply chains. Maritime Economics & Logistics, <https://doi. org/10.1057/s41278-024-00287-z>.

Reuters (2024). Saudi Arabia has not yet joined BRICs - Saudi Minister, Davos meeting, January 16th, 2024. <https://www.reuters.com/world/saudi-arabia-has-not-yetjoined-brics-minister-2024-01-16/>.

Wan, S., Weixin Luan, Yu Ma and Hercules Haralambides (2020). On determining the hinterlands of China's foreign trade container ports. Journal of Transport Geography, Volume 85: May 2020. doi: <https://doi. org/10.1016/j.jtrangeo.2020.102725> .

Wang, C., Hercules Haralambides and Le Zhang (2021). Sustainable port development: the role of Chinese seaports in the 21st century Maritime Silk Road. Int. J. Shipping and Transport Logistics, Vol. 13, Nos. 1/2, 2021. Abdul Rahman, N.S.F., N.H. Mohd Salleh, A.F Ahmad Najib (2016). A descriptive method for analysing the Kra Canal decision on maritime business patterns in Malaysia. J. shipp. trd. 1, 13 (2016). <https://doi.org/10.1186/ s41072-016-0016-0>.

58 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ● Το κανάλι Kra Παρόμοια με τη διώρυγα της Νικαράγουας και την κολομβιανή PILA, η διάνοιξη μιας διώρυγας στο επίπεδο της θάλασσας κατά μήκος του Ισθμού Kra της Ταϊλάνδης, θα συνέδεε αυτή τη φορά τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας με τον Ινδικό Ωκεανό (Διάγραμμα 9). Η ιδέα χρονολογείται εδώ και τέσσερις αιώνες. Οι πιο πρόσφατες συζητήσεις, ωστόσο, έχουν τελματώσει, κυρίως για λόγους εθνικής κυριαρχίας. Δηλαδή ανησυχίες για την παραχώρηση ελέγχου σε ξένους επενδυτές, κυρίως της Κίνας, η οποία ήταν πάντα πρόθυμη να χρηματοδοτήσει το έργο, ενδιαφερόμενη να παρακάμψει το επικίνδυνο, και ελεγχόμενο από τη Δύση, Στενό της Μάλακα. Μια πρόχειρη ματιά στο Διάγραμμα 9 μας δείχνει αμέσως ότι ο κύριος ωφελημένος από τη διώρυγα θα ήταν η Κίνα και τα λιμάνια της (π.χ. Shenzhen και Guangzhou), προς δυσαρέσκεια, ωστόσο, της Σιγκαπούρης και των μαλαισιανών λιμανιών
και Port Klang. Από την άποψη αυτή, η διατάραξη «ισορροπιών» μεταξύ των χωρών της
ήταν μια επιπλέον σκέψη των κυβερνήσεων της Ταϊλάνδης, λαμβάνοντας επίσης υπόψη μια μάλλον λανθασμένη απροθυμία των ΗΠΑ να παραχωρήσουν μεγαλύτερο εμπορικό λόγο στην Κίνα. Η διώρυγα θα συντόμευε τις αποστάσεις Ανατολής - Δύσης, π.χ. από το Σενζέν στο Ρότερνταμ, κατά 1.200 χιλιόμετρα ή, ανάλογα με τις ταχύτητες πλεύσης, κατά δύο έως τρεις ημέρες. Επί του παρόντος, η διώρυγα Kra θα μπορούσε να έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία εν όψει του σημείου εμφράγματος του Στενού της Μάλακα και των παραπάνω προβλημάτων. Οι προβλέψεις, τα σχέδια και οι προϋπολογισμοί δεν έλειψαν στην πάροδο των χρόνων, και κατ’ αρχήν προέβλεπαν μια διώρυγα 100 χιλιομέτρων, πλάτους 400 μέτρων και βάθους 25 μέτρων, δηλαδή μια τεχνητή υδάτινη οδό που θα επέτρεπε τη διέλευση των σύγχρονων μεγα-πλοίων. Πρόσφατα (2023), η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης πρότεινε με ενθουσιασμό μια «χερσαία γέφυρα» αξίας 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντί για διώρυγα, και, για άλλη μια φορά, η Κίνα βρέθηκε έτοιμη να τη χρηματοδοτήσει. Το έργο περιλαμβάνει σιδηρόδρομο και αυτοκινητόδρομο 90 χιλιομέτρων, που θα συνδέει τα δύο λιμάνια Ranong και Chumphon, όπου θα πρέπει να κατασκευαστούν δύο νέοι τερματικοί σταθμοί (που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο κομμάτι του παραπάνω προϋπολογισμού). Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της Ταϊλάνδης, η χερσαία γέφυρα θα εξοικονομεί πλέον 7 έως 8 ημέρες χρόνου ναυσιπλοΐας. Μια τελευταία πινελιά Τα παραπάνω, γραμμένα με το συνηθισμένο αφηγηματικό ύφος μου, που συχνά περιφρονεί την ακαδημαϊκή ορθοδοξία στους κανόνες γραφής, θίγει έμμεσα ένα τελικό σημείο. Πολλές συζητήσεις και πολιτικές παρεμβάσεις γίνονται τελευταία, δικαίως, για την υγεία των ωκεανών μας και τις ανησυχητικές συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Στις ευγενείς επιδιώξεις μας για έναν βιώσιμο πλανήτη, στην προθυμία, την αγωνία και συχνά την απελπισία μας να κάνουμε επιτέλους κάτι για τη σοβαρή περιβαλλοντική μας δυσπραγία, τείνουμε να ξεχνάμε ότι οι ωκεανοί είναι η αρτηρία του εμπορίου μας - και το εμπόριο, το βασικό αυτό συστατικό της ευημερίας μας, πραγματοποιείται κυρίως διά θαλάσσης. Υπό αυτή την έννοια, οι ωκεανοί μας δεν «θερμαίνονται» μόνο από το διοξείδιο του άνθρακα, δεν υψώνονται μόνο από το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής, αλλά και από οτιδήποτε άλλο -όπως τα σημεία εμφράγματος που περιέγραψα παραπάνω- που εμποδίζει την ελεύθερη ροή του εμπορίου. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου, γιατί χωρίς «οικονομική βιωσιμότητα» η έννοια της «περιβαλλοντικής βιωσιμότητας» είναι απλώς ένα άδειο κέλυφος, ένας ωκεανός χωρίς ψάρια.
Tanjung Pelepas
ASEAN
“ Η διώρυγα στον ισθμό Κρα της Ταϊλάνδης θα συντόμευε τις αποστάσεις ΑνατολήςΔύσης, κατά
► ΝΑΥΤΙΛΙΑΚ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚ Η
1.200 χλμ.

στην κορυφή της παγκόσμιας ναυτιλίας τις πέντε τελευταίες δεκαετίες, με χωρητικότητα που σταθερά αυξάνεται. Μια

σειρά από παράγοντες, που μπορούν να αναζητηθούν τόσο στο εσωτερικό περιβάλλον (ναυτιλιακή επιχειρηματικότητα, επενδυτικές στρατηγικές, εξειδίκευση στόλου, τεχνογνωσία διαχείρισης πλοίων, ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό, οργάνωση, οικογενειακός χαρακτήρας επιχειρήσεων) όσο και στο εξωτερικό

60 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Θεοτοκάς Καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και Διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος MSc «Διοίκηση στη Ναυτική Επιστήμη και Τεχνολογία» Πέτρος Λιάκουρας Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος MSc «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές» ΑΡΘΡΟ ● Ηποντοπόρος ναυτιλία είναι ένας παγκοσμιοποιημένος κλάδος, τον οποίο αποτελούν επιχειρήσεις που αντλούν τους παραγωγικούς συντελεστές τους από την παγκόσμια αγορά, στην οποία προσφέρουν τις μεταφορικές υπηρεσίες τους. Οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις της ποντοπόρου ναυτιλίας, κατά κανόνα, δεν αντιμετωπίζουν γεωγραφικούς περιορισμούς τόσο στην απόκτηση των αναγκαίων πόρων τους, όσο και στη διάθεση των υπηρεσιών τους μέσω της ναύλωσης των πλοίων τους. Λειτουργούν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που είναι πολύπλοκο και δυναμικό, το οποίο, επιπλέον, εξαιτίας του παράγωγου χαρακτήρα της ζήτησης για θαλάσσιες μεταφορές, καθίσταται ευμετάβλητο και απρόβλεπτο. Παράγοντες όπως είναι η παγκόσμια οικονομική και πολιτική κατάσταση, οι πολιτικές των κρατών και οι μεταξύ τους σχέσεις ή το επίπεδο τεχνολογίας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της ναυτιλίας. Στην εξέλιξη της ναυτιλίας έχει κατ’ επανάληψη επιβεβαιωθεί ότι μια περιφερειακή πολεμική σύγκρουση, μία τεχνολογική καινοτομία, κάποιο απρόβλεπτο φυσικό φαινόμενο ή μια μη αναμενόμενη κυβερνητική απόφαση, ή συνδυασμός τους, καθόρισαν σε σημαντικό βαθμό το επίπεδο της ζήτησης αλλά και της προσφοράς θαλάσσιων μεταφορικών υπηρεσιών, άρα και το επίπεδο των ναύλων - εσόδων για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Η πρόβλεψη των μελλοντικών μεταβολών, συχνά, δεν είναι ακριβής, εξαιτίας των απρόβλεπτων παραγόντων που τις καθορίζουν, αλλά και της συνθέτης διαδικασίας λήψης αποφάσεων στη ναυτιλία. Για τον λόγο αυτό, οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις επιδιώκουν διαρκώς να είναι προετοιμασμένες ώστε να δεχτούν τη μικρότερη δυνατή επιρροή από ενδεχόμενες μεταβολές. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανθεκτικότητα (resilience) αποτελεί προϋπόθεση της βιωσιμότητας για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Η ανθεκτικότητα Οι
διαχειρίζονται
που
Γιάννης
ελληνόκτητες ναυτιλιακές επιχειρήσεις
στόλο
βρίσκεται
ρισης στόλου, θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας), έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη διατηρήσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και στην ενίσχυση της ηγετικής τους θέσης. Ως επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις παγκόσμιες ναυλαγορές διενεργώντας διαμετακομιστικό εμπόριο, είναι πλήρως εκτεθειμένες στον ανταγωνισμό, δεδομένου ότι τα πλοία τους δεν μεταφέρουν εθνικά φορτία, αλλά φορτία τρίτων. Κατά συνέπεια, οι ελληνόκτητες ναυτιλιακές επιχειρήσεις δεν στηρίζονται σε κάποια κυρίαρχη οικονομική και στρατηγική δύναμη, η οποία τους εξασφαλίζει προστασία στο ευμετάβλητο γεωστρατηγικό πλαίσιο. Είναι, λοιπόν, πρόδηλο πως η επιχειρηματική ευελιξία, αλλά και η ανθεκτικότητα συνιστούν προϋποθέσεις για τη διατήρηση της ηγετικής τους θέσης στις παγκόσμιες ναυλαγορές. Ασταθές γεωστρατηγικό πλαίσιο Ιστορικά, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, αυτό το χαρακτηριστικό έχει αναδειχθεί σε πλεονέκτημα για τις ελληνόκτητες ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αφού δίνει τη δυνατότητα να δραστηριοποιούνται ως ουδέτεροι εταίροι και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες που οι γεωπολιτικές εντάσεις δημιουργούν. Δεν έχει στοιχείο υπερβολής η διαπίστωση ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία επιβιώνει και αναπτύσσεται περαιτέρω σε κάθε νέα εξέλιξη, κρίση ή μεταβολή στο διεθνές σκηνικό. Η οικονομική κρίση μετά το 2008, η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κρίση στη Μέση Ανατολή είναι μερικά παραδείγματα που ανέδειξαν όχι μόνο την ανθεκτικότητα αλλά και τη διατήρηση ισχύος της ελληνικής ναυτιλίας. Παραμένει πρωτοπόρα και προσαρμόζεται στη βασική λογική: οι θάλασσες είναι πηγή ισχύος και πλούτου αφενός για τα εθνικά συμφέροντα των κρατών, που επιδιώκουν στις οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες τους, αφετέρου για τα διεθνή συμφέροντα που διασφαλίζονται με την ανοικτή θάλασσα, προσβάσιμη σε κάθε χρήστη της. Η βασική συνθήκη για τη δραστηριοποίηση της ελληνόκτητης ναυτιλίας είναι η διατήρηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων περιοχών ανοικτής θάλασσας για την αξιοποίηση της αρχής της ελευθερίας των θαλασσών και τη διαφύλαξη της ακώλυτης ναυσιπλοΐας και ναυτικής παρουσίας με τους λιγότερους δυνατούς περιορισμούς. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη των θαλασσών έχει επισκιαστεί από νέες απειλές πέρα από τις παραδοσιακές. Τον πρώτο λόγο στον ορισμό των απειλών τον έχουν τα κράτη. Είτε πρόκειται για την εθνική ασφάλεια, είτε για το θαλάσσιο περιβάλλον, είτε για την οικονομική ανάπτυξη, είτε για την ανθρώπινη ασφάλεια, οι απειλές προέρχονται από επιζήμιες ενέργειες στη θάλασσα. Οι διακρατικές διενέξεις εξαιτίας διιστάμενων διεκδικήσεων σε θαλάσσια επικράτηση αρΟικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία και κρίση στη Μέση Ανατολή αποτελούν παραδείγματα που ανέδειξαν την ανθεκτικότητα της ελληνικής ναυτιλίας. Ελληνόκτητη ναυτιλία και θαλάσσια ασφάλεια Οι προκλήσεις εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και οι νέες απειλές εν πλω καθιστούν αναγκαία τη θέσπιση επιπλέον μηχανισμών προκειμένου να κατοχυρωθεί η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και να παραμείνει η χώρα μας κυρίαρχη στις παγκόσμιες ναυλαγορές
περιβάλλον των ναυτιλιακών επιχειρήσεων (πλεονεκτήματα Πειραιά ως κέντρου διαχεί-

κενό της ανοικτής θάλασσας μπορεί επ’ άπειρον να συμβάλλει

σε μια αρμοδιότητα που απαιτεί την ενέρ-

γεια, σύμπραξη ή συναίνεση του κράτους

της σημαίας, ενώ υπό συνθήκες επείγουσας κατάστασης θα μπορούσε να λαμβάνεται προληπτική πολιτική.

Έλευθερία των θαλασσών

Υπάρχει ευχέρεια στα κράτη να επινοήσουν

πρακτικής νέους μηχανισμούς απο-

61 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ μοδιοτήτων ή ζητήματα εθνικής ή διεθνούς ασφάλειας έχουν πολλαπλασιαστεί και με την εμφάνιση νέων (ασύμμετρων) απειλών από μη κρατικούς δρώντες, κάνοντας αναγκαίο το νέο στρατηγικό θεώρημα περί θαλάσσιας ασφάλειας. Η πειρατεία είναι μια παραδοσιακή απειλή, εκδοχή της οποίας αντιμετώπισε η διεθνής κοινότητα πρώτα με τη δράση των Σομαλών πειρατών το 2010. Η καταπολέμηση της θαλάσσιας τρομοκρατίας, της μεταφοράς διά θαλάσσης όπλων μαζικής καταστροφής, της χρήσης των πλήρως αυτόνομων UAVs, είναι στο επίκεντρο στρατηγικών που χαράσσουν τα κράτη αναζητώντας τον τρόπο προστασίας των θαλάσσιων ζωνών τους και των διεθνών υδάτων ελεύθερης ναυσιπλοΐας. Περιβαλλοντικά ζητήματα ή κύματα προσφύγων ή η γαλάζια οικονομία, συμπληρώνουν το φάσμα των απειλών χωρίς ιδιαίτερες επιπτώσεις στην εμπορική ναυτιλία. Οι απειλές στρεφόμενες κατά του κράτους και κατά της ναυτιλίας συνθέτουν το ερώτημα ποια είναι η στρατηγική για τη θαλάσσια ασφάλεια. Θαλάσσια ασφάλεια Η θαλάσσια ασφάλεια γίνεται κατανοητή ως διαχείριση έναντι μίγματος απειλών και δραστηριοτήτων από κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες. Στη λογική δέσμης κανόνων διεθνούς δημόσιας τάξης στις θάλασσες, με τη Σύμβαση Δικαίου Θάλασσας (1982ΣΔΘ ’82) τα κράτη διανέμουν εξουσίες στις θαλάσσιες ζώνες με τη διασφάλιση της ειρηνικής χρήσης τους και την ελεύθερη ναυσιπλοΐα. Η ασφάλεια στην αιγιαλίτιδα ζώνη κατοχυρώνεται, ενώ στην ανοικτή θάλασσα διακυβεύεται. Η ΣΔΘ ’82 δεν ασχολείται ρητά με την ασφάλεια στην ανοικτή θάλασσα -πέρα από τη γενική διάταξη που ορίζει περί ασφάλειας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας έναντι των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των κρατών-, δεν είναι πλήρης, ούτε ενδεδειγμένη για την αντιμετώπιση όλων των απειλών. Αντιμετωπίζει την ασφάλεια από την πειρατεία με οικουμενική δικαιοδοσία, όμως απειλές όπως η θαλάσσια τρομοκρατία ή η διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής υπερβαίνουν τη ΣΔΘ ’82. Οι απειλές αυτές, δηλαδή, που στην πράξη εμποδίζουν ή αναιρούν την αρχή της ελευθερίας των θαλασσών, δεν αντιμετωπίζονται στο υπάρχον πλαίσιο. Η εφαρμογή των κανόνων για την εμπέδωση της θαλάσσιας ασφάλειας προσδιορίζει εάν η υφιστάμενη κατάσταση δικαίου είναι αποτελεσματική για την πρόληψη και καταστολή των παράνομων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, άρα και την ανεμπόδιστη εξυπηρέτηση του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου από τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Σε κάθε θαλάσσια ζώνη το κράτος έχει συγκεκριμένες εξουσίες για περιορισμένες απειλές κατά εθνικής ασφάλειας που το αφορούν στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Πέραν αυτής, η ελευθερία της θάλασσας διασφαλίζεται επ’ ωφελεία της ναυτιλίας, χωρίς να θίγεται σε οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Όσο, δε, δεν υπάρχουν διενέξεις μεταξύ κρατών περί θαλάσσιων ζωνών ούτε ένοπλες συγκρούσεις -ακόμη και εσωτερικές- σε κρίσιμες περιοχές, τόσο η γεωπολιτική αξία της ανοικτής θάλασσας αυξάνει και αποδίδει σε ασφάλεια. Παρ’ όλα αυτά, το καθεστώς της ανοικτής θάλασσας παρουσιάζει κενά. Η αποκλειστική δικαιοδοσία του κράτους σημαίας θέτει περαιτέρω εμπόδια στις προσπάθειες των κρατών να καταπολεμήσουν τη θαλάσσια τρομοκρατία, τη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής, την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών διά θαλάσσης, που δεν εξετάζονται στη ΣΔΘ ’82. Για παράδειγμα, στην απουσία ανάληψης οικουμενικής δράσης, δεν μπορεί να ελεγχθεί με επίσκεψη και έρευνα ένα πλοίο με ξένη σημαία εάν είναι ύποπτο ή έχει διαπιστωθεί ότι καταγίνεται σε πειρατεία, δουλεμπόριο, μεταφορά τρομοκρατικών ομάδων, χωρίς την άδεια του κράτους σημαίας του. Συνήθως, μάλιστα, κράτη που δίνουν σημαίες ευκαιρίας δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον ή κίνητρο να συμμορφωθούν με τους διεθνείς κανόνες. Ομοίως το καθεστώς της πειρατείας δεν απέδωσε το 2010 στην περίπτωση της Σομαλίας, παρά τη θέσπιση οικουμενικής δικαιοδοσίας από κάθε κράτος να ασκήσει δίωξη. Η ασφάλεια, όμως, δεν είναι δυνατόν να διακυβεύεται. Ούτε το
τελεσματικής
με στόχο τη θαλάσσια ασφάλεια. Μπορούν να συμφωνούνται λειτουργικές ρυθμίσεις, σε πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας, περιφερειακής εμβέλειας που δεν θα αντιτίθενται στο διεθνές δίκαιο, αντίθετα θα αποτελούν πηγής άντλησης ιδεών για ευρύτερη εφαρμογή. Η ελληνόκτητη ναυτιλία, ως ναυτιλία που στηρίζει την ισχύ της στην ελευθερία των θαλασσών, έχει ισχυρό ενδιαφέρον και κίνητρο να ευνοεί πρωτοβουλίες που θα συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή, κατοχυρώνοντας και τη δική της δυνατότητα για ανεμπόδιστη δραστηριοποίηση και κυριαρχία στις παγκόσμιες ναυλαγορές. Η αποκλειστική δικαιοδοσία του κράτους σημαίας θέτει περαιτέρω εμπόδια στις προσπάθειες των κρατών να καταπολεμήσουν τη θαλάσσια τρομοκρατία. Οι διακρατικές διενέξεις έχουν πολλαπλασιαστεί και με την εμφάνιση νέων ασύμμετρων απειλών από μη κρατικούς δρώντες, κάνοντας αναγκαίο το νέο στρατηγικό θεώρημα περί θαλάσσιας ασφάλειας. SHUTTERSTOCK
μέσω
αντιμετώπισης των απειλών αυτών

Director

Οι επιθέσεις αυτές έθεσαν

κίνδυνο τις ζωές των ναυτικών, την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, αλλά και την ευρύτε-

σταθερότητα της Ερυθράς Θάλασσας, η οποία αποτελεί τη συντομότερη διαδρομή για τη μεταφορά προϊόντων από την Άπω Ανατολή προς την Ευρώπη και το αντίστροφο,

62 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Καρράς
Μιχάλης
Target Group
κ. Καρράς σπούδασε Ναυτιλιακά στο Λονδίνο και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Ναυτικό Δίκαιο και στη Ναυτιλιακή Διοίκηση. Τα γεωπολιτικά γεγονότα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη διεθνή ναυτιλία λόγω του θεμελιώδους ρόλου που αυτή διαδραματίζει στη μεταφορά εμπορευμάτων παγκοσμίως, αφού σήμερα περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται διά θαλάσσης. Οι πολιτικές αλλαγές, οι κρίσεις και οι συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές του κόσμου επηρεάζουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία σε πολλά επίπεδα, επενεργώντας αναπόφευκτα στην παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με μελέτες, περιοχές που βρίσκονται αντιμέτωπες με πολιτικές αναταραχές, όπως η Ουκρανία και η Ερυθρά Θάλασσα, ή τελούν υπό οικονομικό αποκλεισμό, όπως η Ρωσία και το Ιράν, ασκούν μεγάλη επιρροή στη διαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας, συντελώντας στην αύξηση του μεταφορικού κόστους και «βυθίζοντας» την αλυσίδα εφοδιασμού σε χιλιάδες προϊόντα, με αποτέλεσμα πληθωριστικές πιέσεις και ανατιμήσεις που στο τέλος βαρύνουν τα απλά νοικοκυριά. H ενεργειακή κρίση, τον περασμένο χειμώνα, ήταν η πρώτη συνέπεια που επέφερε σε παγκόσμιο επίπεδο ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία, αφού δεν αναστατώθηκαν μόνο οι τοπικές γραμμές εφοδιασμού, αλλά προκλήθηκαν μεγάλα προβλήματα και στην παγκόσμια τροφοδοτική αλυσίδα. Όταν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας άρχισαν να αυξάνονται και τα περιθώρια να στενεύουν, όταν η πώληση πετρελαίου και παραγώγων του, έστω και με «πλαφόν», προς αγοραστές που δραστηριοποιούνταν στην Ευρώπη και την Αμερική κατέστη δυσχερής, η Ρωσία άρχισε να δημιουργεί τον «δικό της» στόλο. Ταυτόχρονα, αύξησε τις εξαγωγικές ροές, κυρίως προς την Ινδία και την Κίνα, με αποτέλεσμα αφενός την αύξηση του tonnemile demand και αφετέρου τη μείωση των διαθέσιμων πλοίων για άμεση ναύλωση, καθώς τα πλοία που ναυλώνονταν για τα συγκεκριμένα ταξίδια (Aframax, Suezmax) διένυαν πια μεγαλύτερες αποστάσεις. Λίγο πριν παρέλθει το 2023, διαπιστώθηκε
συνέβαλαν
οι επιθέσεις των Χούθι που είχαν στόχο εμπορικά πλοία.
καθιστώντας αναγκαία την αποφυγή των επικίνδυνων θαλάσσιων διαδρομών και την αναζήτηση νέων, επιφέροντας σοβαρές επιπτώσεις τόσο σε χρόνο όσο και σε κόστος. Η μείωση του διαθέσιμου τονάζ, και στις δύο αυτές περιπτώσεις, οδήγησε με τη σειρά της σε ραγδαία αύξηση των ναύλων, με τις εταιρείες να καταγράφουν υψηλή κερδοφορία. Η πολιτική αστάθεια Επιπλέον, οι συχνές εκλογικές αναμετρήσεις και η εναλλαγή των κυβερνώντων επηρεάζουν πρωτίστως τις χώρες που εμπλέκονται άμεσα στις εμπορικές συναλλαγές. Για παράδειγμα, όσο ο Τραμπ ήταν στην εξουσία, πολλές διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και δασμοί επανεξετάστηκαν και μερικές φορές τροποποιήθηκαν, γεγονός που είχε σημαντικό αντίκτυπο στη ναυλαγορά. Στην περίπτωση του «2η φορά Τραμπ», αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα επηρεαστεί η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν στο τέλος του πολέμου με την επανεκλογή του στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, παρότι τα κέρδη των ΗΠΑ από τον ρόλο τους, κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου ως κυρίου εξαγωγέα πετρελαίου υπήρξαν αξιοσημείωτα. Σε αυτή την περίπτωση, αναμένεται να επέλθει, έως έναν βαθμό, εξομάλυνση του παγκόσμιου ενεργειακού κόστους, αλλά και σταδιακή υποχώρηση των ναύλων, κυρίως στην αγορά των δεξαμενόπλοιων. Ένα ακόμη παράδειγμα, η περίπτωση της Ταϊβάν, που αποτελεί σημαντικό ναυτιλιακό κόμβο, πρωτίστως χάρη στον κυρίαρχο ρόλο που διαδραματίζει στη βιομηχανία ημιαγωγών, αλλά και στη στρατηγική της θέση στη θάλασσα της Νότιας Κίνας. Οι γεωπολιτικές εντάσεις στο νησί, κυρίως με την Κίνα, καθιστούν τη διέλευση ξένων πλοίων επικίνδυνη. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια των θαλάσσιων οδών που είναι σημαντικές για τη διακίνηση αγαθών μεταξύ της Ασίας και των παγκόσμιων αγορών έχουν αυξηθεί λόγω των συγκρούσεων. Οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε αυτές τις ναυτιλιακές οδούς, γεγονός που σαφέστατα θα επηρέαζε τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ιδίως στις τεχνολογικές βιομηχανίες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές της Ταϊβάν. Επιπλέον, ένας ενδεχόμενος πόλεμος στην Ταϊβάν πιθανότατα θα έστρεφε τις ναυτιλιακές εταιρείες στην αναζήτηση νέων θαλάσσιων διαδρομών ή στη θέσπιση αυστηρότερων μέτρων ασφαλείας, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους και ενδεχομένως την επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου. Εν κατακλείδι, οι γεωπολιτικές αλλαγές τείνουν να δημιουργούν μεγάλη αβεβαιότητα, όμως σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ασταθής, η ναυτιλία έχει αποδείξει πολλάκις πως είναι σε θέση να αντιμετωπίζει μεθοδικά όλους τους κινδύνους, να προσαρμόζεται στρατηγικά και στο τέλος να επωφελείται. Η μείωση του διαθέσιμου τονάζ, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των επιθέσεων των Χούθι, οδήγησε σε ραγδαία αύξηση των ναύλων, με τις εταιρείες να καταγράφουν υψηλά κέρδη. Ο αντίκτυπος των κρίσεων και η στρατηγική αντιμετώπισή τους Σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ασταθής, η ναυτιλία έχει αποδείξει πολλάκις πως είναι σε θέση να αντιμετωπίζει μεθοδικά όλους τους κινδύνους, να προσαρμόζεται στρατηγικά και στο τέλος να επωφελείται
Ο
αύξηση του tonne-mile demand στην οποία
αναντίρρητα και
σε
ρη

μεταβάλλοντας την ισορροπία

δυνάμεων στην κρίσιμη σε παγκόσμιο επίπεδο

σκακιέρα, οι μετακινήσεις αυτές διαμορφώνουν τον Διεθνή

Καταμερισμό Εργασίας στη Ναυτιλία. Ο τελευταίος σπάνια

παραμένει σταθερός

για μεγάλο διάστημα, καθώς ορίζεται από τη χωρητικότητα -και για μεγαλύτερη ακρίβεια από τη συνολική μεταφορική ικανότητα σε

64 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Δρ Έλένη Α. Θανοπούλου Καθηγήτρια στο Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου Οι γεωπολιτικές αναταράξεις, είτε ως ανοιχτές συγκρούσεις είτε ως εντάσεις με εμπορικές συνέπειες είτε με τη διαχρονική μορφή κατευθείαν επιθέσεων στα πλοία που διαπλέουν τους μύριους κινδύνους της θάλασσας, είναι ένα κατεξοχήν διαταρακτικό, δραματικό -και δυστυχώς διαχρονικά αναπόσπαστο- μέρος της μεταφοράς του συντριπτικού μεριδίου του διεθνούς εμπορίου. Κι αυτό τουλάχιστον μέχρι να αλλάξει ο τρόπος αντιπαράθεσης ατόμων, ομάδων και κρατών μέσα από το ολέθριο σύστημα της βίας και της κλιμάκωσης της εχθρότητας με πιο συγκαλυμμένη μορφή που κατά κανόνα προηγείται. Συμπεραίνεται έτσι εύκολα πως -πλην θαύματος και ταχείας αλλαγής της ανθρώπινης φύσης και του παγκόσμιου συστήματος- η ναυτιλιακή δραστηριότητα θα διεξάγεται για πολύ ακόμα υφιστάμενη τα ισχυρά ή ισχυρότερα -έως καταστροφικάαποτελέσματα της τελευταίας. Αυτή είναι μία -και σχετικά επιφανειακήανάγνωση τόσο της επικαιρότητας όσο και χιλιετιών ναυτιλιακής ιστορίας και ναυτικών συγκρούσεων, με τις τελευταίες να εμπλέκουν συχνά τα εμπορικά πλοία θέτοντας σε κίνδυνο και εκείνους στους οποίους οφείλουμε την καθημερινή λειτουργία του συστήματος των θαλάσσιων μεταφορών. Πέραν όμως από τα άμεσα αποτελέσματα συγκρούσεων και εντάσεων, κάπως όπως το «σουέλ(ι)» που αναγνωρίζουν ως ύπουλο εχθρό οι ναυτικοί, μετακινούνται όγκοι, όχι νερού σε αυτή την περίπτωση, αλλά τονάζ, και εντυπωσιακοί αριθμοί πλοίων. Άλλοτε απλώς
ιδιοκτητών κι άλλοτε, με την ένταση των νέων κατασκευών,
αλλάζοντας τα τελευταία «χέρια»
θαλάσσια
των εμπορικών στόλων στις διάφορες κατηγορίες σκαφών. Εκεί όπου οφείλουμε να συμπεριλάβουμε πλέον την επέκταση, με έμφαση προοδευτικά τις τελευταίες δεκαετίες, των επενδύσεων σε κρίσιμα βοηθητικά πλοία κάθε μορφής δραστηριότητας στη θάλασσα, από εξορύξεις έως πλωτές ανεμογεννήτριες. Στη θαλάσσια όμως σκακιέρα που καθορίζουν οι συνολικές δυνάμεις και διατάξεις/ εξειδικεύσεις των σημαντικών στόλων, ακόμα και τα φαινομενικά αδύναμα στρατιωτάκια μπορούν κάλλιστα, όπως και στο επιτραπέζιο άθλημα, να τινάξουν τα πάντα στον αέρα. Αν αφεθούν απαρατήρητα να συνεχίσουν τη διαταρακτική δράση τους, φτάνοντας στις γραμμές των αντιπάλων, η προβλεπόμενη από τους κανόνες του σκακιού δυνατότητά τους να μεταβληθούν σε π.χ. αξιωματικούς -ή, ακόμα χειρότερα, στο πολυεργαλείο νίκης που η «βασίλισσα» είναι σαν πιόνι-, μπορεί να αλλάξει η ισορροπία άρδην. Η πρόσφατη διαπραγμάτευση Χούθι και δύο μεγάλων δυνάμεων -μιας που δεν κατάφερε ποτέ να είναι μια ναυτιλιακή οντότητα ανάλογη του πολιτικοστρατιωτικού της βάρους στην παγκόσμια αρένα, καθώς και μιας που σε λίγο μπορεί και να μην αφήσει περιθώρια για άλλες ναυτιλιακές δυνάμεις να αναδειχθούν ή και να υπάρξουν- αναδεικνύει τον ρόλο της τρομοκρατίας όπως ποτέ δεν έπρεπε να είχε επιτραπεί: Ως βραχίονα δηλαδή εμπορικής και στρατιωτικής πίεσης στο πεδίο της καθημερινής επιβίωσης 8 δισεκατομμυρίων ψυχών στον πλανήτη. Καλό θα ήταν να αφήσουμε τις παγκόσμιες μεταφορικές αλυσίδες έξω από τα γεωπολιτικά παιχνίδια των φιλόδοξων που θέλουν να κινούν τα παγκόσμια νήματα, αν και μέχρι την -πιθανόν ανέφικτη- ριζική μεταβολή του τρόπου σκέψης μας κάτι τέτοιο δεν φαίνεται επικείμενο. Ας κρατήσουμε όμως έστω το παιχνίδι πάνω στην παγκόσμια θαλάσσια σκακιέρα εντός κανόνων που δεν κινδυνεύουν μια μέρα να το καταστρέψουν εντελώς, ενδεχομένως και σε βάρος όσων πρόσφατα θεώρησαν θεμιτό, στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας στρατηγικής ανοικτών ή υβριδικών αντιπαραθέσεων, το ολίσθημα προς την de facto νομιμοποίηση τρομοκρατών και πειρατών ως «αντισυμβαλλόμενων» μερών. Παρά την επιφανειακή άποψη πως η ναυτιλία ωφελείται από τις διεθνείς κρίσεις, ας υπενθυμίσουμε πως η μεγαλύτερή της ανάπτυξη σε βάθος χρόνου οφειλόταν πάντα στις λίγες ειρηνικές περιόδους, στις οποίες όχι μόνον εκείνη αλλά και η ανθρωπότητα γνώρισαν την ευημερία, χτίζοντας την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Η πρόσφατη διαπραγμάτευση των Χούθι και δύο μεγάλων δυνάμεων αναδεικνύει την τρομοκρατία ως βραχίονα εμπορικής και στρατιωτικής πίεσης στο πεδίο της καθημερινής επιβίωσης 8 δισ. ψυχών στον πλανήτη. Ο ρόλος της τρομοκρατίας στη θαλάσσια σκακιέρα Ακόμα και τα φαινομενικά αδύναμα στρατιωτάκια μπορούν κάλλιστα, όπως και στο επιτραπέζιο άθλημα, αν αφεθούν απαρατήρητα, να συνεχίσουν τη διαταρακτική δράση τους και φτάνοντας στις γραμμές των αντιπάλων να τινάξουν τα πάντα στον αέρα
τόνους νεκρού βάρους (dwt)- και την εξειδίκευση
66 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Γιάννης Παργανάς Επικεφαλής του Τμήματος Ερευνών του ναυλομεσιτικού οίκου Intermodal Ησύγχρονη γεωπολιτική σκηνή υφίσταται σημαντικές εξελίξεις που επηρεάζουν αποφασιστικά τον τομέα της ναυτιλίας, δημιουργώντας αβεβαιότητα στη ναυλαγορά, με το ισοζύγιο μεταξύ ζήτησης και προσφοράς να επισκιάζεται από τις διαταραχές στους θαλάσσιους διαδρόμους. Ξεκινώντας, η προσβασιμότητα της Ερυθράς Θάλασσας επηρεάζει ουσιαστικά τη ναυτιλία, με τη διάρκεια της κρίσης να συνεχίζει να παραμένει αβέβαιη. Οι επιθέσεις από τους Χούθι της Υεμένης έχουν πλήξει τη ναυσιπλοΐα στην περιοχή, καθιστώντας τη μεταφορά αγαθών μέσω του Σουέζ ιδιαίτερα επισφαλή. Η παρούσα κρίση έχει πολυδιάστατες συνέπειες, από την αύξηση του κόστους μέχρι την ενίσχυση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου λόγω των μακρύτερων διαδρομών και της αυξημένης κατανάλωσης καυσίμων. Την ίδια στιγμή, η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση συνεχίζει να επιδρά σημαντικά στην παγκόσμια ναυτιλία. Φυσικά, και οι δύο γεωπολιτικές διαμάχες τείνουν να ενισχύουν τη ναυλαγορά. Παράλληλα, θα πρέπει να τονιστεί πως οι επερχόμενες αμερικανικές εκλογές θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη γεωπολιτική σκηνή μέχρι τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις αναφορές του υποψήφιου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ πως ο πόλεμος μεταξύ Δύσης και Ρωσίας πρέπει να τερματιστεί, κάτι το οποίο θα άλλαζε άρδην τις μέχρι τώρα εξελίξεις, επηρεάζοντας φυσικά και τη ναυτιλία. Στην απέναντι όχθη, η Κίνα συνεχίζει με τη σειρά της να καθορίζει σημαντικά τη ζήτηση του παγκόσμιου εμπορίου. Η ίδια είναι ο βασικός εταίρος της Ρωσίας μετά τις δυτικές κυρώσεις εις βάρος της δεύτερης, και οι ενεργειακές της ανάγκες καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις εξαγωγές πετρελαίου και άνθρακα της Ρωσίας. Ωστόσο, η ίδια η Κίνα συνεχίζει τις προσπάθειές της για απεξάρτηση των ενεργειακών αναγκών της, κάτι το οποίο απεικονίζεται τόσο στην αυξημένη παραγωγή άνθρακα καταγράφοντας ρεκόρ παραγωγής στους 4,6 δισ. τόνους το 2023, μια αύξηση της τάξεως του 2,9% σε σύγκριση με το 2022, όσο και στη συνεχή αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο έδαφός της, κατέχοντας ηγετική θέση στο πεδίο αυτό. Στο ίδιο μοτίβο, η εξάρτηση του παγκόσμιου εμπορίου και φυσικά της Κίνας ως της ηγέτιδας δύναμης από τη μεριά της ζήτησης οδηγεί σε πρωτοβουλίες για παράκαμψη των σημείων εκείνων όπου οι διαταραχές δημιουργούν εμπόδια. Τα σημεία στενώσεων στο παγκόσμιο δίκτυο ναυτιλίας όπως το Bab al-Mandab, ή η Ερυθρά Θάλασσα ευρύτερα, είναι πολλά και έτσι έχουν υπάρξει διάφορα σχέδια για την παράκαμψή τους, κινούμενα από ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια της πλοήγησης και των ναυτικών αναπτύξεων. Το τελευταίο είναι ο διάδρομος Ινδία-Μέση Ανατολή-Ευρώπη (IMEC). Το έργο IMEC των 20 δισ. δολ., το οποίο επίσης μειώνει τις αποστάσεις κατά 40%, παρουσιάστηκε από τους ηγέτες της συνόδου κορυφής της G20 στην Ινδία (Σεπτέμβριος 2023), ως μια εναλλακτική που παρακάμπτει την Ερυθρά Θάλασσα και ως αντιστάθμισμα στην Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμου (BRI) της Κίνας. Η IMEC περιλαμβάνει θαλάσσιο τμήμα που συνδέει τη Δυτική Ινδία με τα ΗΑΕ, μια σιδηροδρομική γραμμή που διασχίζει τη Σαουδική Αραβία, τελειώνοντας μέσω της Ιορδανίας στα ισραηλινά λιμάνια, για να καταλήξει σε ένα τελικό δεύτερο θαλάσσιο σύνδεσμο προς τα νότια ευρωπαϊκά λιμάνια του Πειραιά, της Γένοβας και της Μασσαλίας. Επίσης, η διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας του Αρκτικού (NSR) αποτελεί μια ειδική εναλλακτική στο Σουέζ που έχει εξεταστεί και δοκιμαστεί επί πολλά έτη. Ανεξάρτητα από την τρέχουσα κρίση, η NSR έχει μελετηθεί επί χρόνια και μεγάλες εταιρείες όπως η Cosco και η Maersk έχουν πειραματιστεί με τη χρήση της. Η διαδρομή είναι κατά 40% συντομότερη σε σύγκριση με αυτή του Σουέζ και, ως αποτέλεσμα του επιταχυνόμενου λιώσιμου των παγετώνων του Αρκτικού, η NSR θα μπορούσε να διεκδικήσει ένα αυξανόμενο μερίδιο στην κυκλοφορία της Σουέζ. Ωστόσο, υπάρχουσες μελέτες για την NSR δείχνουν ότι η οικονομική βιωσιμότητα της ανάπτυξης της εμπορευματικής ναυτιλίας κατά μήκος αυτής της διαδρομής είναι πολύ χαμηλή και ένας αριθμός κύριων μεταφορέων εμπορευματοκιβωτίων έχουν ακόμη δεσμευτεί να μην αναπτύξουν την επιλογή NSR για περιβαλλοντικούς λόγους. Τέλος, θα ήταν λάθος να παραλείψουμε την Ινδία ως μια ανερχόμενη δύναμη και τη δυναμική της στο παγκόσμιο εμπόριο. Μαζί με την Κίνα, έχει και η ίδια αποτελέσει έναν σημαντικό εμπορικό σύμμαχο της Ρωσίας, κυρίως στην εισαγωγή πετρελαίου, ενώ η αύξηση των ενεργειακών της αναγκών έχει οδηγήσει και αυτή με τη σειρά της σε σημαντική εισροή άνθρακα. Η Ινδία ενισχύει τη θέση της ως κεντρικού παίκτη στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά, συμβάλλοντας όχι μόνο στη διαμόρφωση των ενεργειακών διαδρομών σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και συμμετέχοντας ενεργά στην επαναστατική αναδιάρθρωση των παγκόσμιων εμπορικών σχέσεων. Η ναυτιλιακή βιομηχανία διακρίνεται από μια αισθητή αστάθεια, η οποία είναι απόρροια των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων. Συχνά, αυτή η αστάθεια αποβαίνει προς όφελος των φορέων της ναυτιλιακής αγοράς, κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από τα κέρδη που έχουν σημειωθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η εξάρτηση του παγκόσμιου εμπορίου και φυσικά της Κίνας οδηγεί σε πρωτοβουλίες για παράκαμψη των σημείων εκείνων όπου οι διαταραχές δημιουργούν εμπόδια. Ένα πολυσύνθετο σκηνικό και η επίδρασή του στη ναυτιλία Η ναυτιλιακή βιομηχανία διακρίνεται από μια αισθητή αστάθεια, η οποία είναι απόρροια των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων. Συχνά, αυτή η αστάθεια αποβαίνει προς όφελος των φορέων της ναυτιλιακής αγοράς
68 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η γεωπολιτική αστάθεια, οι στρατηγικές οικονομικές αλλαγές, οι περιβαλλοντικές επιταγές και οι τεχνολογικές καινοτομίες οδηγούν προς έναν ορίζοντα γεμάτο προκλήσεις, αλλά και με ευκαιρίες Παρατηρώντας τις μεταβαλλόμενες αναταράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα αποκαλύπτεται μια ενίοτε πολύπλοκη δομή που επηρεάζει την παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι εντάσεις των πολιτικών γεγονότων και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί δεν είναι απλώς ένας παρασκηνιακός «σαματάς». Οι εντάσεις αυτές είναι ζωτικής σημασίας για την αναμόρφωση των διαδρομών, του κόστους και των στρατηγικών εντός του ναυτιλιακού κλάδου. Από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα έως την εξελισσόμενη δυναμική της Κίνας, την άνοδο της Ινδίας ως οικονομικής δύναμης, τις επερχόμενες εκλογές σε διάφορα μέρη του κόσμου και τις αυστηρές περιφερειακές και παγκόσμιες περιβαλλοντικές πολιτικές, όλα τους είναι στοιχεία που επηρεάζουν με περίπλοκο τρόπο τη ναυτιλιακή βιομηχανία, απαιτώντας από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη μια προσέγγιση στραμμένη προς το μέλλον. Η διέλευση μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 10% του παγκόσμιου εμπορίου, έχει μειωθεί κατά 70%. Τα πλοία αλλάζουν δρομολόγιο μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, και ως αποτέλεσμα προσαρμόζουν αναλόγως τις εμπορικές ροές τους. Αυτές οι αλλαγές έχουν οδηγήσει σε αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης για πλοία κατά 3%, ποσοστό που ισοδυναμεί με ένα πλήρες έτος τυπικής ανάπτυξης του εμπορίου. Οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να κλιμακωθούν περαιτέρω, με εκτιμώμενη αύξηση κατά περίπου 10% της ζήτησης για πλοία μόνο στον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων. Η γεωπολιτική αστάθεια σε αυτή την περιοχή, που χαρακτηρίζεται από επιθέσεις σε εμπορικά πλοία και πειρατεία, όχι μόνο αυξάνει τα ασφάλιστρα και το κόστος αποστολής, αλλά αναγκάζει τους μεταφορείς να προβαίνουν και σε επαναδρομολογήσεις, κάτι που αυξάνει πολύ τους χρόνους διέλευσης και το κόστος καυσίμων. Η Κίνα συνεχίζει να επιβεβαιώνει την κυριαρχία της στο παγκόσμιο εμπόριο, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό τη δυναμική της ναυτιλίας. Η κυβέρνηση του Πεκίνου ανακοίνωσε στόχο αύξησης του ΑΕΠ για το 2024 κατά «περίπου 5%», μέγεθος που ευθυγραμμίζεται με την ανάπτυξη 5,2% του προηγούμενου έτους. Οι προβλέψεις για τις κινεζικές θαλάσσιες εισαγωγές το 2024 υποδηλώνουν σταθερότητα, μετά την ισχυρή ανάπτυξη που παρουσίασαν το 2023. Οι εισαγωγές πετρελαίου και ξηρών φορτίων με μικρού μεγέθους πλοία αναμένεται να αυξηθούν, ενώ η ζήτηση για σιδηρομετάλλευμα και άνθρακα είναι πιθανό να μειωθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ωστόσο, η διττή φύση της προσέγγισης της Κίνας, τόσο ως παγκόσμιας ηγετικής δύναμης στον κατασκευαστικό κλάδο όσο και ως δεινού γεωπολιτικού παράγοντα, παρουσιάζει μια περίπλοκη πρόκληση για τον κλάδο διοικητικής μέριμνας (logistics) της ναυτιλίας. Εν μέσω αυτών των προκλήσεων, η οικονομική επέκταση στην Ινδία συνεχίζεται δυναμικά, επιτυγχάνοντας ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 6% το 2023, ενώ αναμένεται ότι το Οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να να επενδύουν στρατηγικά στη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα.
των νέων τάσεων και καθοδήγηση της βιομηχανίας Angelica Kemene Επικεφαλής Ανάλυσης Αγοράς & Στρατηγικών Απανθρακοποίησης, Optima Shipping Services σφρίγος αυτό θα διατηρηθεί τόσο το 2024 όσο και το 2025. Οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ προσθέτουν άλλο ένα στοιχείο αβεβαιότητας. Τα ιστορικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι η εξωτερική και η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ μπορεί να αλλάξουν δραματικά λόγω των ενδεχόμενων αλλαγών στη διοίκηση, επηρεάζοντας έτσι τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και τα ρυθμιστικά πλαίσια. Ενδεχομένως η βαθύτερη επιρροή στο μέλλον της ναυτιλιακής βιομηχανίας να προέρχεται από την αυξανόμενη αυστηρότητα των περιβαλλοντικών κανονισμών και τις αναμφισβήτητες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS) φέτος και στη ναυτιλία θα θέσει για πρώτη φορά τιμή στις εκπομπές άνθρακα από τις θαλάσσιες δραστηριότητες, που προβλέπεται να έχει ετησίως κόστος δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2026. Ενώ το ένα τρίτο του παγκόσμιου στόλου έχει αξιολόγηση D-E, αναμένεται ότι θα υπάρξουν αλλαγές στις τάσεις ταχύτητας των πλοίων, τις μετασκευές για την εισαγωγή τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας και τη «βαθμίδωση» της αγοράς. Οι προσεχείς συνεδριάσεις της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) θα καθορίσουν την επόμενη κρίσιμη φάση των κανονισμών. Επιπλέον, η ίδια η κλιματική αλλαγή προκαλεί μεταβολές στην επιχειρησιακή πραγματικότητα. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι ακραίες καιρικές συνθήκες επηρεάζουν τις λιμενικές λειτουργίες και τις παγκόσμιες ναυτιλιακές διαδρομές, αναγκάζοντας τη βιομηχανία να επενδύσει σε ανθεκτικές υποδομές και να υιοθετήσει πιο ευέλικτες στρατηγικές δρομολόγησης. Συμπερασματικά, η γεωπολιτική αστάθεια, οι στρατηγικές οικονομικές αλλαγές, οι περιβαλλοντικές επιταγές και οι τεχνολογικές καινοτομίες οδηγούν την παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία προς έναν ορίζοντα γεμάτο προκλήσεις, αλλά και με ευκαιρίες. Οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει όχι μόνο να πλοηγούνται σε αυτά τα ύδατα έχοντας απόλυτη επίγνωση των άμεσων επιπτώσεων, αλλά και να επενδύουν στρατηγικά στη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα. Η πλεύση σε αυτό το περίπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον απαιτεί μια ισορροπημένη προσέγγιση, αξιοποιώντας τόσο τις εξελιγμένες στρατηγικές διαχείρισης κινδύνου όσο και τις καινοτόμες λύσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της κερδοφορίας σε έναν διαρκώς εξελισσόμενο ναυτιλιακό τομέα. Ως αναλυτές, διαδραματίζουμε κρίσιμο ρόλο στη χαρτογράφηση αυτών των τάσεων και την καθοδήγηση της βιομηχανίας σε αχαρτογράφητα νερά.
Χαρτογράφηση

Roar

Adland

Global Head of Research, SSY

70 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΑΡΘΡΟ ● Σε ένα σχετικά σύντομο διάστημα κατά τους τελευταίους μήνες του 2023, η ναυτιλία έχασε ουσιαστικά το μεγαλύτερο μέρος της μεταφορικής ικανότητάς της, λόγω των κρίσεων στις Διώρυγες του Παναμά και του Σουέζ. Ξεκινώντας από τις αρχές Ιουλίου του περασμένου έτους, η συνεχιζόμενη ξηρασία και τα χαμηλά επίπεδα των υδάτων της τεχνητής λίμνης Γκατούν ανάγκασαν τον Οργανισμό της Διώρυγας Παναμά να θέσει περιορισμούς στις διελεύσεις πλοίων, ένα μέτρο που κορυφώθηκε στις αρχές του 2024. Στα τέλη Νοεμβρίου του 2023 έγιναν οι πρώτες αναφορές για επιθέσεις των ανταρτών Χούθι με στρατιωτικά drones εναντίον πλοίων της εμπορικής ναυτιλίας, με το πρώτο άμεσο χτύπημα να γίνεται σε διεθνή ύδατα στις 3 Δεκεμβρίου. Αν και οι βασικοί λόγοι ήταν πολύ διαφορετικοί, τα αποτελέσματα των δύο αυτών εξελίξεων ήταν προφανώς στενά συνδεδεμένα, καθώς τα έμφορτα πλοία που υπό κανονικές συνθήκες διέρχονταν από τα κανάλια δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν να διέλθουν από αυτά, είτε λόγω του απαγορευτικού κόστους διέλευσης είτε λόγω των αυξημένων κινδύνων για την ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος. Αντ’ αυτού, το μεγαλύτερο μέρος του στόλου έχει πάρει τον μακρύ δρόμο γύρω από Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, στην αφρικανική ήπειρο. Το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων αναλύσεων έχει επικεντρωθεί στην απότομη πτώση των διελεύσεων και από τις δύο διώρυγες και, πράγματι, επιφανειακά, αυτές οι αναλύσεις φαίνονται εντυπωσιακές. Οι μελέτες της SSY, βάσει στοιχείων της SignalOcean, εκτιμούν ότι οι διελεύσεις πλοίων χύδην φορτίου μέσω της Διώρυγας του Σουέζ μειώθηκαν από περίπου 1,8 Mdwt την ημέρα τον Νοέμβριο (και από τις δύο κατευθύνσεις) -επίπεδο που εκείνη την εποχή αυξήθηκε από την επαναδρομολόγηση των πλοίων μέσω της Διώρυγας του Παναμάσε περίπου 1,05 Mdwt στις αρχές Μαρτίου, ενώ κατόπιν τα επίπεδα σταθεροποιήθηκαν. Από αυτή τη συνολική πτώση τους κατά 41% σε όρους DWT, η κατηγορία των πλοίων τύπου capesize σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση, κατά περίπου 59%, ενώ τα πλοία panamax επηρεάστηκαν λιγότερο (-26%). Ωστόσο, οι παρατηρούμενες απότομες πτώσεις στις διελεύσεις δεν δείχνουν πολλά για τις πραγματικές επιπτώσεις στη ζήτηση των πλοίων από αυτές τις παρακωλύσεις. Εάν κάνουμε κάποιες ισχυρές υποθέσεις, ίσως τουλάχιστον να καταλάβουμε κάπως το εύρος της κατάστασης. Συγκεκριμένα, εάν λάβουμε υπόψη μόνο τα φορτία του Ατλαντικού που συνήθως χρησιμοποιούν μία από τις δύο διώρυγες, και εξετάσουμε μόνο τις επιπτώσεις από την έμφορτη επιμήκυνση της απόστασης, αγνοώντας έτσι την εξοικονόμηση χρόνου αναμονής στα κανάλια και άλλες αλλαγές στην απόδοση του στόλου, διαπιστώνουμε ότι όλες οι υποκατηγορίες πλοίων αντιμετώπισαν μια σταδιακή αύξηση της ζήτησης σε ποσοστό λιγότερο από 1% συγκριτικά με τους αρχικούς ρυθμούς του εμπορίου πριν από έναν χρόνο (υπολογίζοντας την αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου στο μεσοδιάστημα). Ειδικότερα, τα πλοία τύπου panamax και supramax είχαν τις υψηλότερες εκτιμώμενες συνδυασμένες επιπτώσεις από τους περιορισμούς και των δύο διωρύγων, κατά 0,8% και 0,9%, αντίστοιχα, ενώ ακολουθούν τα capesizes (0,5%) και handysizes (+0,2%). Αν και αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση ακριβής εκτίμηση, οι μεγαλύτερες επιπτώσεις στα μεσαίου μεγέθους σκάφη έχουν λογικήτόσο επειδή θα είχαν επηρεαστεί περισσότερο από την αλλαγή δρομολόγησης λόγω των περιορισμών στη Διώρυγα του Παναμά, όσο και επειδή υπήρξε μια μικρή στροφή προς τα μεγαλύτερα μεγέθη πλοίων με την αύξηση των αποστάσεων. Οι περιορισμένες επιπτώσεις στην κατηγορία πλοίων handysize είναι επίσης αναμενόμενες, δεδομένου του περιφερειακού εμπορίου τους αρχικά, αλλά και της έλλειψης ανταγωνιστικότητας σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Τέλος, στα πλοία capesize η αυξητική απόσταση πλεύσης από τη διαδρομή γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας από τον Βόρειο Ατλαντικό στην Άπω Ανατολή είναι μικρή, ενώ οι συναλλαγές εμπορίου, συνεχίζονται σχετικά ανεπηρέαστες. Στη Διώρυγα του Παναμά, μερικές θέσεις επανήλθαν σε λειτουργία τον Μάρτιο, και οι παρατηρητές αναμένουν με ανυπομονησία την έναρξη της περιόδου των βροχών τον Μάιο. Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) προβλέπει τώρα την πιθανή επιστροφή του καιρικού φαινομένου «Λα Νίνια» (La Niña) στο δεύτερο εξάμηνο του 2024, το οποίο τείνει να συμπίπτει με τα επαρκή επίπεδα υδάτων στη λίμνη Γκατούν που τροφοδοτεί τη Διώρυγα του Παναμά. Επομένως, η άποψη της SSY Research είναι ότι ο Οργανισμός της διώρυγας θα επιστρέψει στον κανονικό αριθμό διελεύσεων πλοίων στα τέλη του έτους. Όσον αφορά τις προοπτικές για την Ερυθρά Θάλασσα, αυτές παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες. Μπορούμε ωστόσο να πούμε με τουλάχιστον λίγη σιγουριά ότι τα πλοία χύδην ξηρού φορτίου που εξακολουθούν να διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ, απασχολούνται ήδη είτε με εμπορικές συναλλαγές υψηλού κινδύνου (κυρίως στην Ουκρανία) είτε δεν αποτελούν στόχο (π.χ. χωρητικότητα ή φορτίο που συνδέεται με τη Ρωσία). Συνολικά, λοιπόν, η κορύφωση των παρακωλύσεων στη Διώρυγα του Παναμά και τη Διώρυγα του Σουέζ, καθώς και η στήριξη που παρείχαν στη ναυλαγορά ξηρού φορτίου είναι πιθανό να έχουν ήδη παρέλθει. Αγορά ξηρού φορτίου: Τα πλοία τύπου panamax και supramax υπέστησαν τις υψηλότερες εκτιμώμενες συνδυασμένες επιπτώσεις από τους περιορισμούς και των δύο διωρύγων, Παναμά και Σουέζ Πλεύση σε θολά νερά 2021 2022 2023 2024 I. Φ. Μ. Α. Μ. Ι. Ι. Α. Σ. Ο. Ν. ∆. I. Φ. Μ. Α. Μ. Ι. Ι. Α. Σ. Ο. Ν. ∆. I. Φ. Μ. Α. Μ. Ι. Ι. Α. Σ. Ο. Ν. ∆. I. Φ. Μ. ∆εκ. '99 Απρ. 00 Ιούλ. '00 Οκτ. '00 Ζήτηση τονοµιλίων ανά διαδροµή στα δροµολόγια Ατλαντικού - Μέσης Ανατολής - Ασίας Πηγή: SSY Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας ∆ιώρυγα του Παναµά ∆ιώρυγα του Σουέζ

Adam Kent

2024: Μια χρονιά αναταραχών και ευκαιριών

72 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Διευθύνων Σύμβουλος, Maritime Strategies International ' Ο ποιοι ήλπιζαν για ένα ήσυχο ξεκίνημα του 2024 στη ναυτιλία θα απογοητευτούν πολύ πριν από τα μέσα του έτους. Μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου ο κλάδος εξακολουθούσε να δέχεται αναταράξεις από τις επιθέσεις που γίνονται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς και από τη συνεχιζόμενη καθοδική πορεία εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και της πρόσφατης τραγωδίας στη Βαλτιμόρη με την κατάρρευση της γέφυρας Francis Scott Key, μετά την πρόσκρουση πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ενώ οι επιπτώσεις του τελευταίου περιστατικού προκάλεσαν ένα σύντομο μόνο σοκ στον κλάδο και στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, οι δύο πρώτοι παράγοντες συνεχίζουν να αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο εμπόριο. Οι επιπτώσεις μέχρι στιγμής είναι αρκετά σοβαρές, έχοντας προκαλέσει αυξήσεις σε ορισμένους τομείς, όπως οι ναύλοι και οι αξίες των πλοίων, ενώ οι μεγαλύτεροι χρόνοι ταξιδιού αυξάνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, σε μια εποχή που ο κλάδος αγωνίζεται να τις μειώσει. Αν και η κατάρρευση της γέφυρας στη Βαλτιμόρη επανέφερε για λίγο τις αναμνήσεις του Ever Given που είχε κλείσει τη Διώρυγα του Σουέζ, οι προσπάθειες αποκατάστασης για να ανοίξει το κανάλι ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως, καθώς κατάφεραν να ανοίξουν τη διώρυγα για τα φορτηγά πλοία, τα πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων και τα πλοία εμπορευματοκιβωτίων, που είχαν ακινητοποιηθεί. Ενώ οι νομικές διαδικασίες για τις ευθύνες και τις αποζημιώσεις θα συνεχιστούν για πολύ καιρό ακόμη, η προσοχή συνέχισε να είναι στραμμένη στα γεγονότα στη Μέση Ανατολή. Κατά το α' τρίμηνο, στη διάρκεια του οποίου συνεχίστηκε η κλιμάκωση του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, οι άνευ διακρίσεων επιθέσεις στη ναυτιλία αυξήθηκαν. Ως παρενέργεια αυτής της διαδικασίας, η πειρατεία μιας μορφής που δεν είχε παρατηρηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έχει επίσης επανεμφανιστεί ως απειλή στην περιοχή, αυξάνοντας τις επιπλοκές και τους κινδύνους. Ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία ήταν πιο «λεπτός», υπό την έννοια ότι οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου συνέχισαν να πραγματοποιούνται παρά τις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. Επίσης, συνεχίστηκαν και οι εξαγωγές ξηρού χύδην φορτίου από την Ουκρανία, παρά τους υψηλούς κινδύνους για τα πλοία και τους ναυτικούς. Εν τω μεταξύ, οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα -για να μην αναφέρουμε τους επίμονους περιορισμούς σε σημείο ασφυξίας της Διώρυγας του Παναμά- συνέχισαν στρεβλώς να ωφελούν τα κέρδη των πλοίων μέχρι στιγμής φέτος, για εκείνους τους τομείς που είναι πολύ εκτεθειμένοι στις διόδους των καναλιών. Η επίπτωση των καθυστερήσεων και των εκτροπών έχει χρησιμεύσει για την επιμήκυνση των αποστάσεων πλεύσης, πιέζοντας έτσι τις ισορροπίες της αγοράς. Η προοπτική οι περιορισμοί να διαρκέσουν τουλάχιστον έως το δεύτερο εξάμηνο του έτους υποδηλώνει περιθώρια για περαιτέρω κέρδη, ειδικά καθώς εισερχόμαστε σε ένα εποχικά ισχυρότερο περιβάλλον για τους όγκους του εμπορίου. Από βραχυπρόθεσμη σκοπιά, οι προοπτικές του κλάδου των δεξαμενόπλοιων για το 2024 παραμένουν ισχυρές, με σημαντικές ανοδικές δυνατότητες. Τα κόστη των πλοίων συνεχίζουν επίσης να ανατιμώνται, αν και ο ρυθμός φυσικά θα παρουσιάσει διακυμάνσεις. Οι τιμές του β’ τριμήνου για τα πλοία aframax/suezmax αγγίζουν τα ιστορικά υψηλότερα επίπεδά τους, ενώ τα πλοία άλλων μεγεθών και ηλικιών απέχουν από τα υψηλά τους επίπεδα τιμών, αρχίζοντας όμως να κλείνουν το χάσμα. Στον κλάδο των πλοίων ξηρού φορτίου, οι προοπτικές επηρεάζονται τόσο από τις αναδρομολογήσεις (εκτροπές) των πλοίων όσο και από μια αισιόδοξη οικονομική εικόνα. Σύμφωνα με πρόσφατα οικονομικά στοιχεία, υπάρχουν ενδείξεις για μια ευρύτερη και διαρκή αύξηση της ζήτησης και του εμπορίου χύδην ξηρών εμπορευμάτων. Ειδικότερα, η πιο θετική πορεία του δείκτη PMI του κλάδου μεταποίησης ακολουθήθηκε από μια αξιοσημείωτη βελτίωση της βιομηχανικής παραγωγής παγκοσμίως. Αυτό αυξάνει την εμπιστοσύνη μας στην άποψη ότι το 2024 θα είναι άλλο ένα έτος αύξησης του όγκου των εμπορικών συναλλαγών σε υψηλότερα επίπεδα από τις τάσεις. Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και στον κλάδο των εμπορευματοκιβωτίων, όπου η εταιρεία MSI έχει προβλέψει συνολική ανάπτυξη του εμπορίου κατά 4,0% σε ετήσια βάση για το 2024, μια εξέλιξη που βάζει τέλος σε ένα σερί απωλειών στα τρία από τα τέσσερα τελευταία έτη. Ιδιαίτερα η αμερικανική οικονομία εκτιμάται ότι θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο καθόσον η εμπιστοσύνη των καταναλωτών συνεχίζει να είναι ισχυρή. Ωστόσο, η εικόνα από την πλευρά της προσφοράς είναι πολύ διαφορετική μεταξύ των παραδοσιακών εμπορευματικών τομέων των πετρελαιοφόρων και των πλοίων ξηρού φορτίου έναντι του τομέα των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Καθώς οι προγραμματισμένες παραδόσεις για τα φορτηγά πλοία και τα δεξαμενόπλοια βρίσκονται σε πολυετή χαμηλά επίπεδα, η προσφορά για αυτούς τους τομείς ευνοεί τις ισορροπίες της αγοράς για το 2024, ενώ ο τομέας των εμπορευματοκιβωτίων θα πρέπει φέτος να απορροφήσει παραδόσεις ρεκόρ. Από βραχυπρόθεσμη σκοπιά, οι προοπτικές της αγοράς των δεξαμενόπλοιων για το 2024 παραμένουν ισχυρές, με σημαντικές ανοδικές δυνατότητες.
Η ναυτιλία επηρεάζεται έντονα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά ένας συνδυασμός επιχειρησιακών ανεπαρκειών και ισχυρότερης ζήτησης δημιουργεί θετικό κλίμα

atsimplakis@naftemporiki.gr

74 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Οι απρόβλεπτες καταστάσεις και ο αστάθμητος παράγοντας καθορίζουν σήμερα σε μεγάλο βαθμό τις αγορές της ναυτιλίας. Από την ξηρασία στη Διώρυγα του Παναμά, τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, οι ανατροπές μεταβάλλουν τα μοτίβα της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Την επισήμανση αυτή κάνει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο CEO του Goldenport Group, Γιάννης Δράγνης. Ένας όμιλος που δραστηριοποιείται στο υγρό και ξηρό φορτίο στην ποντοπόρο ναυτιλία, αλλά και στον θαλάσσιο τουρισμό μέσω της Golden Yachts. Όσον αφορά τις επενδύσεις σε νέα eco πλοία, με στόχο της απανθρακοποίηση της ναυτιλίας μέχρι το 2050, ο κ. Δράγνης δηλώνει ότι «σήμερα η παραγγελία νέων πλοίων είναι ένα πάρα πολύ “ακριβό άθλημα”. Και μάλιστα με παραδόσεις σε βάθος χρόνου. Δεν μπορούμε σήμερα να ξέρουμε τι θα συμβαίνει όταν παραδοθούν τα πλοία, το 2027-2028». Ο ίδιος το 2019 και το 2022 προχώρησε σε παραγγελίες eco πλοίων με συμβατικά καύσιμα, ενώ έχει κάνει ένα άνοιγμα στη μεθανόλη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, LNG, μεθανόλη και carbon capture θα είναι οι τεχνολογίες που θα έχουν το προβάδισμα. Χαρακτηρίζει επίσης το ανθρώπινο δυναμικό ως τον πιο σημαντικό παράγοντα της ναυτιλίας, τόσο στα γραφεία όσο και στα πλοία. Για τον θαλάσσιο τουρισμό και τα yachts, ο κ. Δράγνης επισημαίνει ότι ο όμιλος θέλει να δίνει στις δραστηριότητές του το μεγαλύτερο δυνατό ελληνικό αποτύπωμα (ναυπήγηση στην Ελλάδα και ελληνικά πληρώματα σε 12μηνη βάση). Ωστόσο τονίζει ότι στο «yachting χρειάζονται μόνο ίδια μέτρα και ίδια σταθμά για όλους». Κύριε Δράγνη, η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών. Κατά την άποψή σας, ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος σας σήμερα; «Καλησπέρα και ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση αυτή. Και θέλω να σας ευχαριστήσω για την ενημέρωση που μας προσφέρετε. Όσον αφορά την ερώτησή σας για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, νομίζω ότι παρόλο που σίγουρα οι συζητήσεις επικεντρώνονται σε όλα τα fora κυρίως σε ζητήματα απανθρακοποίησης της ναυτιλίας καθώς και στις νέες τεχνολογίες, θα ήθελα αρχικά να αναφερθώ στον πιο σημαντικό παράγοντα της ναυτιλίας, που θεωρώ ότι είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Το ανθρώπινο δυναμικό τόσο στα γραφεία όσο και φυσικά στους ναυτικούς. Οι άνθρωποι στα γραφεία, καπετάνιοι και μηχανικοί, οι περισσότεροι έρχονται από τη θάλασσα, αλλά και ηλεκτρονικοί, ηλεκτρολόγοι και ναυπηγοί. Ως όμιλος εστιάζουμε τις προσπάθειές μας στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους, τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση. Προσπαθούμε να δίνουμε ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους να κάνουν επαγγελματικά βήματα ανόδου μέσα στην εταιρεία, προσφέροντας διαρκή εκπαίδευση. Το ίδιο ισχύει και για τα βαπόρια, με το πολύ γνωστό θέμα που αντιμετωπίζει η ναυτιλιακή βιομηχανία, το θέμα δηλαδή της έλλειψης ναυτικών». Η εξεύρεση πληρωμάτων; «Ναι, σωστά. Σίγουρα μετά τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας τα πράγματα έχουν δυσκολέψει ακόμα περισσότερο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει επιστράτευση στην Ουκρανία, οπότε έχουν μειωθεί περαιτέρω οι ναυτικοί από την Ουκρανία, η οποία αποτελεί δεξαμενή πολύ καλών αξιωματικών για τα πλοία. Από την πλευρά μας βοηθήσαμε όσο περισσότερο μπορούσαμε τους ναυτικούς μας. Φέραμε πολλούς στην Ελλάδα, αξιωματικούς, ενώ παράλληλα έχουμε γραφεία στη Γεωργία, αλλά και στις Φιλιππίνες. Με τον τρόπο αυτό έχουμε αντιμετωπίσει, θα έλεγα αρκετά καλά, το θέμα της στελέχωσης των πλοίων. Ωστόσο στο μέλλον θα έχουμε και πάλι θέματα κατάρτισης του προσωπικού σε νέες τεχνολογίες και Know how. Αυτό με απασχολεί περισσότερο σήμερα». Και όσον αφορά τα νέα πλοία, σε σχέση με τους νέους κανονισμούς σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού; «Εμείς παραγγείλαμε νέα πλοία σχετικά νωρίς, το 2019 καθώς και το 2022. Από τότε δεν έχω κάνει κάποια νέα παραγγελία. Και παρόλο που και τότε τα θέματα της απανθρακοποίησης τα συζητήσαμε διεξοδικά, τι μηχανή θα βάλουμε, τι τύπο καυσίμου, αποφάσισα να προχωρήσουμε με eco πλοία που θα χρησιμοποιούν συμβατικά καύσιμα. Γιατί οι απαντήσεις δεν έχουν δοθεί μέχρι σήμερα, ενώ παράλληλα η ανάγκη για νέα πλοία εξακολουθεί και υφίσταται. Ωστόσο θα πρέπει να σας πω ότι έχουμε κάνει ένα άνοιγμα στη μεθανόλη, για ορισμένα από τα δεξαμενόπλοια του στόλου μας. Αν και κυρίαρχη τάση σήμερα Ως Goldenport Group εστιάζουμε τις προσπάθειές μας στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Πολύ «ακριβό άθλημα» και με παραδόσεις σε βάθος τετραετίας οι ναυπηγήσεις Ο CEO του Goldenport Group, Γιάννης Δράγνης, μιλάει στη «Ν» για τους αστάθμητους παράγοντες που αντιμετωπίζει η ναυτιλιακή βιομηχανία, την πράσινη μετάβαση του κλάδου και τη βαρύνουσα σημασία του ανθρώπινου δυναμικού σε θάλασσα και στεριά
Αντώνη Τσιμπλάκη
Στον
75 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ είναι το dual fuel με LNG, πιστεύω και στις δυνατότητες της μεθανόλης. Αν και το θέμα παραγωγής του συγκεκριμένου καυσίμου σε επαρκείς ποσότητες παραμένει το μεγάλο ζητούμενο. Και βέβαια είναι πολύ πιο ασφαλές από την αμμωνία. Πιστεύω λοιπόν ότι η μεθανόλη με το LNG και τεχνολογίες όπως είναι το carbon capture αργότερα θα είναι οι τεχνολογίες που θα έχουν το προβάδισμα. Αλλά και το carbon capture δεν είναι ώριμο, καθώς δεν υπάρχουν υποδομές παραλαβής του φορτίου. Υφίστανται ορισμένα σημεία, όπως στο Άμστερνταμ, αλλά δεν υπάρχει παγκόσμιο δίκτυο παραλαβής». Με αφορμή τα όσα μου αναφέρετε, θα ήθελα να σας ρωτήσω για το πόσο έχει αλλάξει η ναυτιλία σε σχέση με τις παλιότερες γενιές. «Δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουμε. Είμαστε ένας ιδιόκτητος όμιλος, παρά το γεγονός ότι είχαμε εισέλθει στις χρηματιστηριακές αγορές πριν από 15 χρόνια. Διαχειριζόμαστε δηλαδή τα πλοία της εταιρείας. Και δίνω πάρα πολλή βάση στην ποιότητα του προϊόντος, δηλαδή στην ποιότητα της υπηρεσίας αυτής που προσφέρει η εταιρεία. Ασφάλεια - ποιότητα και εντός χρονοδιαγραμμάτων. Κοιτάζουμε επίσης να υπάρχει καλή συνεργασία με τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη να μεταφέρουν το προϊόν τους. Το μοντέλο που ακολουθούμε είναι να επενδύουμε πάνω σε αυτή την υπηρεσία, δηλαδή να βελτιώνουμε τον τρόπο που προσφέρουμε το μεταφορικό έργο. Η διαφορά σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές είναι η βιωσιμότητα. Να είμαστε πιο βιώσιμοι σε όλα τα επίπεδα. Από το προσωπικό μας μέχρι τους πελάτες μας. Για παράδειγμα, το δωρεάν ίντερνετ στα πλοία (starlink), τα στρώματα, τα τρόφιμα και γενικότερα οι καλές συνθήκες διαβίωσης. Τα σημερινά πλοία δεν έχουν καμία σχέση με αυτά προηγούμενων γενιών της ναυτιλίας. Να σας μεταφέρω μια ιστορία που μου λέει ο πατέρας μου, ο καπετάν Πάρης Δράγνης. Τότε που ήταν καπετάνιος τα ταξίδια είχαν διάρκεια από ένα έτος και περισσότερο. Του έστελνε η μητέρα του γράμμα, για παράδειγμα να ντύνεται καλά γιατί κάνει κρύο, και το παραλάμβανε μήνες μετά, όταν το βαπόρι είχε φτάσει την Ινδία και είχε 40 βαθμούς θερμοκρασία. Αυτά ίσχυαν σε περασμένες δεκαετίες. Σήμερα στο επάγγελμα του ναυτικού η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Δηλαδή, θέλω να εξηγήσω ότι σε μία γενιά μέσα οι συνθήκες πάνω στο πλοίο έχουν αλλάξει άρδην. Και είναι φυσικά ένας κλάδος που προσφέρει πολύ μεγάλες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης και πολύ καλές οικονομικές αποδοχές. Αλλά είναι ταυτόχρονα και μια πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά για να την επιλέξει ένας νέος άνθρωπος. Στη ναυτιλία ποτέ μία μέρα δεν είναι ίδια με την άλλη. Όμως, από την άλλη πλευρά, έχει και μεγάλες απαιτήσεις. Πρέπει να το θέλεις πραγματικά. Να σου αρέσει αυτή η δουλειά». Και οι Έλληνες ναυτικοί; «Έλληνες ναυτικούς έχουμε στα σκάφη αναψυχής, και μάλιστα σχεδόν αποκλειστικά. Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα ανθρώπων με τους οποίους συνεργαζόμαστε σε μόνιμη βάση, και όχι μόνο για την περίοδο που γίνονται οι κρουαζιέρες με τα yacht. Δηλαδή όλοι οι ναυτικοί μας είναι μόνιμοι, σε 12μηνη βάση. Όσον αφορά την ποντοπόρο ναυτιλία, η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να φτιάξει αξιωματικούς του εμπορικού ναυτικού. Αλλά θα πρέπει και η ελληνική σημαία να είναι ανταγωνιστική σε πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Στον συγκεκριμένο κλάδο η προσφορά εργασίας είναι σχεδόν ατελείωτη. Μόνο τα ελληνόκτητα πλοια είναι πάνω από 5.000. Αλλά δεν γνωρίζω αν ενδιαφέρει τους νέους. Παρά το γεγονός ότι είναι προσοδοφόρο, θεωρώ ότι το να στελεχωθούν όλα τα πλοία με Έλληνες ναυτικούς είναι αδύνατο. Αλλά οι ευκαιρίες για εργασία υπάρχουν. Είναι εδώ. Και οι διαφορές σε σχέση με το παρελθόν μεγάλες. Όπως είπα, παλιά ο χρόνος ναυτολόγησης ήταν περίπου 12 μήνες. Τώρα τα συμβόλαια είναι τετράμηνα. Και μετά υπάρχουν και εξαιρετικές επαγγελματικές ευκαιρίες στα γραφεία». Ο αστάθμητος παράγοντας, περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, ανεβάζει ή ρίχνει την αγορά, τονίζει ο κ. Γιάννης Δράγνης. Οι ελληνικές τράπεζες ήταν η θετική έκπληξη της τελευταίας πενταετίας, και έχουν κάνει ένα εξαιρετικό, κερδοφόρο χαρτοφυλάκιο. ►
76 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Κύριε Δράγνη, μιλήσαμε για αγορές και ναυπηγήσεις. Η χρηματοδότηση στον κλάδο πώς είναι σήμερα; «Υπάρχει πληθώρα χρηματοδότησης, τουλάχιστον για εταιρείες οι οποίες έχουν νομίζω ένα καλό μοντέλο. Που έχουν μια καλή βάση. Δεν έχουν δηλαδή υπερβολικό δανεισμό. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσω ότι και οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά όσον αφορά τη χρηματοδότηση και στήριξη της ελληνικής ναυτιλίας. Έχουν γίνει πάρα πολύ ανταγωνιστικές. Και έχουν ανταμειφθεί γι’ αυτό, γιατί μπήκαν σχετικά νωρίς, πριν η αγορά ανέβει. Έχουν κερδίσει μια σημαντική θέση πλέον στην αγορά. Διαθέτουν πλέον ένα πάρα πολύ ανταγωνιστικό και σοβαρό προϊόν. Μπορώ να πω ότι οι ελληνικές τράπεζες ήταν η θετική έκπληξη της τελευταίας πενταετίας και έχουν κάνει ένα εξαιρετικό, κερδοφόρο χαρτοφυλάκιο. Και αυτή τη στιγμή που η ναυτιλία πάει πολύ καλά, σίγουρα αυτό το χαρτοφυλάκιο γίνεται ακόμα καλύτερο. Αλλά σε επίπεδο χρηματοδότησης υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και από την Κίνα αλλά και την Ιαπωνία». Οι Έλληνες πλοιοκτήτες διατηρούν την πρωτοκαθεδρία σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά το γεγονός ότι η μια κρίση διαδέχεται την άλλη τα τελευταία 15 χρόνια. Την ίδια στιγμή όμως ο ανταγωνισμός από την Ασία εντείνεται. Ποιο είναι το «μυστικό»; «Κοιτάξτε, είναι πολύ μεγάλη η ερώτηση αυτή. Γιατί η ναυτιλία στην Ελλάδα είναι ένας τεράστιος κλάδος. Πολλές εταιρείες με μεγάλη τεχνογνωσία, που η κάθε μια βλέπει με τον δικό της τρόπο τον κλάδο. Και αυτό ίσως είναι και το μυστικό της ελληνικής ναυτιλίας. Ότι δεν κοιτάνε όλοι την αγορά με τον ίδιο τρόπο. Κατά την άποψή μου είναι πολύ θετικό, γιατί υπάρχει πολυμορφία εδώ στην Ελλάδα. Σίγουρα πολλοί κλάδοι της αγοράς έχουν ευνοηθεί από τις συγκυρίες τα τελευταία χρόνια. Κάτι που έδωσε την ευκαιρία σε πολλές εταιρείες να μεγαλώσουν μέσω συνεχόμενων παραγγελιών πλοίων. Πρέπει βέβαια να σας πω ότι σήμερα η παραγγελία νέων πλοίων είναι ένα πάρα πολύ “ακριβό άθλημα”. Και μάλιστα με παραδόσεις σε βάθος χρόνου. Δεν μπορούμε σήμερα να ξέρουμε τι θα συμβαίνει όταν παραδοθούν τα πλοία, το 2027-2028. Οι καλύτεροι αναλυτές δεν μπορούν να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα. Για το τι θα συμβεί σε κάποια χρόνια από τώρα. Γιατί σήμερα η γεωπολιτική καθορίζει πλέον και τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Η γεωπολιτική και τα φυσικά φαινόμενα. Όπως παράδειγμα το φαινόμενο της ξηρασίας στη Διώρυγα του Παναμά, το οποίο τώρα βελτιώνεται. Πάντα λαμβάνουμε υπόψη τα παραδοσιακά θεμελιώδη που επηρεάζουν τη ναυτιλία, όπως το orderbook ή τα στοιχεία της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά πλέον ο αστάθμητος παράγοντας, περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, ανεβάζει ή ρίχνει την αγορά, τον οποίο δεν γίνεται να τον προβλέψεις. Όπως είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, τον οποίο δεν μπορούσε να προβλέψει κανείς. Καταλήγοντας, οι Έλληνες πιστεύω ότι με τις επενδύσεις που κάνουν θα συνεχίσουν να διαχειρίζονται έναν από τους μεγαλύτερους, αλλά και συγχρόνως νεότερους στόλους στον κόσμο». Διαβάζοντας τα ESG reports των εταιρειών του ομίλου, επισημαίνετε με την ιδιότητα του Διευθύνοντος Συμβούλου ότι ενθαρρύνετε τον ανοιχτό διάλογο μεταξύ των εργαζομένων - ναυλωτών και χρηματοδοτών για την ασφαλή πλοήγηση των εταιρειών καθ’ όλη τη διάρκεια του ESG ταξιδιού τους. Κατά πόσο σήμερα οι ναυλωτές αλλά και οι χρηματοδότες στηρίζουν τις προσπάθειες των ναυτιλιακών εταιρειών; «Αυτό που θέλω να πω είναι ότι κάθε επιχείρηση πρέπει να είναι ανταγωνιστική. Αλλά δεν μπορεί για μια εταιρεία στόχος να είναι μόνο ένας, το κέρδος. Πρέπει να σκέφτεσαι... πώς η εταιρεία θα είναι στημένη και θα επιβιώσει και για την επόμενη γενιά. Δεν είναι σωστό να σκέφτεσαι μόνο το σήμερα. Η διαδρομή για την ενδυνάμωση μιας εταιρείας δεν είναι διαφορετική από το να φτιάξεις μια εταιρεία πιο βιώσιμη, με μεγαλύτερο σεβασμό στο περιβάλλον και τους ανθρώπους της. Όλα αυτά πάνε μαζί. Όσον αφορά την πράσινη μετάβαση και τα εναλλακτικά καύσιμα, υπάρχουν κάποιες προτεραιότητες και προτάσεις. Τα σχέδια αυτά μπορεί να μην είναι οικονομικά βιώσιμα από την πρώτη μέρα, αλλά είναι θέματα που αξιολογούμε διαρκώς. Και υιοθετούμε κάθε φορά, στον ανώτατο δυνατό βαθμό, τις καλύτερες πρακτικές. Γιατί στο τέλος, όταν κάνεις κάτι βιώσιμο, by definition, είναι κάτι το οποίο έχει διάρκεια στον χρόνο». Ο όμιλός σας διαθέτει και ένα πολύ ισχυρό brand στον τομέα του yachting. Κατασκευή πολυτελών θαλαμηγών, πωλήσεις και ναυλώσεις. Ωστόσο, γενικότερα ως Ελλάδα, πέραν του κορυφαίου Αν και κυρίαρχη τάση σήμερα είναι το dual fuel με LNG, πιστεύω και στις δυνατότητες της μεθανόλης, επισημαίνει ο κ. Δράγνης. Η διαφορά σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές είναι η βιωσιμότητα. Να είμαστε πιο βιώσιμοι σε όλα τα επίπεδα. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Πληθώρα χρηματοδότησης για ελληνικές ναυτιλιακές ► ΓΙ Α ΝΝΗΣ ΔΡ Α ΓΝΗΣ
77 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ προορισμού, δεν έχουμε καταφέρει να αναπτύξουμε μια βιομηχανία ανάλογη, για παράδειγμα, της Ιταλίας. Υπάρχουν δυνατότητες στη χώρα μας να αναπτύξουμε μια ανάλογη βιομηχανία; «Το γεγονός ότι δεν είμαστε μια τόσο βιομηχανικά ανεπτυγμένη χώρα όπως η Ιταλία είναι γνωστό. Και δεν αφορά μόνο τον συγκεκριμένο κλάδο, αλλά το σύνολο της οικονομίας. Ακόμα και εμείς για πολλά μέρη της παραγωγής συνεργαζόμαστε με ιταλικές εταιρείες. Να σας φέρω ένα παράδειγμα, δεν έχουμε βρει στη χώρα μας αντίστοιχα ποιοτικά προϊόντα για το εσωτερικό των σκαφών. Εμείς ως εταιρεία, η Golden Yachts δηλαδή, που κτίζει τα σκάφη, θέλουμε να έχουμε το μεγαλύτερο δυνατό ελληνικό αποτύπωμα. Αλλά αντίστοιχα θα πρέπει, επειδή πηγαίνουμε στην κορυφαία έκθεση του Μονακό κάθε χρόνο με ένα σκάφος μας, να είμαστε ανταγωνιστικοί με τα άλλα ναυπηγεία της Ευρώπης, που η Ευρώπη είναι η παγκόσμια ηγέτιδα στον τομέα αυτό. Σχεδόν όλα τα mega yachts κατασκευάζονται στην Ευρώπη. Προσπαθούμε να πετύχουμε και τα δύο λοιπόν. Ως εταιρεία έχουμε βοηθήσει στην αναβάθμιση πολλών εταιρειών του κλάδου. Το επίπεδο δεν είναι ακόμα εκεί που πρέπει, τουλάχιστον όσον αφορά τις κορυφαίες κατασκευές. Και σε αυτόν τον κλάδο πάντως έχουμε θέμα με το ανθρώπινο δυναμικό. Και σήμερα υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες για καριέρες στα ναυπηγεία αυτού του είδους. Με υψηλές απολαβές και προοπτικές. Αρκεί να θέλεις να αποκτήσεις συγκεκριμένες ικανότητες. Υπάρχουν ανάγκες σε όλα τα επίπεδα. Η ζήτηση είναι πολύ υψηλή για ποιοτικούς τεχνίτες. Όσον αφορά το management, που όπως σας είπα έχουμε Έλληνες στη στεριά και τη θάλασσα, πιστεύω ότι είναι εξαιρετικοί σε όλα τα επίπεδα. Και στη ναυτοσύνη και στη μηχανή και σε όλα τα επίπεδα». Όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο, ποια είναι η άποψή σας; «Υπάρχουν θέματα αλλά δυστυχώς ο κλάδος μας δεν έχει σωστή εκπροσώπηση. Γίνεται μια προσπάθεια από την Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού και το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Αλλά, δυστυχώς, ο κλάδος δεν έχει μια ενωμένη φωνή, όπως για παράδειγμα γίνεται στα θέματα της ποντοπόρου ναυτιλίας με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών. Η εκπροσώπηση στα σκάφη αναψυχής χρειάζεται βελτίωση. Και πολλά υπουργεία δεν αντιλαμβάνονται τις ανάγκες του κλάδου και σε εργασιακά θέματα και σε θέματα ναυλώσεων. Ενώ είναι ένας πολύ μεγάλος κλάδος και έχουν γίνει επενδύσεις και από άλλους Έλληνες εφοπλιστές. Και πρόκειται για έναν κλάδο ο οποίος προσφέρει στην Ελλάδα και πληρώνει φόρους στη χώρα, συζητώντας πάντα για τις εταιρείες με ελληνική επαγγελματική άδεια. Όσον αφορά τη νέα νομοθεσία που δίνει τη δυνατότητα σε σκάφη με τρίτες σημαίες να κάνουν κρουαζιέρες στη χώρα μας για διάστημα 21 ημερών, είναι σημαντικό να γίνεται σωστή εφαρμογή του νόμου. Και δεν ξέρω κατά πόσο γίνεται. Νομίζω όμως ότι η έκδοση επαγγελματικής άδειας στην Ελλάδα για σκάφος με οποιαδήποτε ευρωπαϊκή σημαία είναι ένας σωστός τρόπος ώστε και τους φόρους να εισπράττει το ελληνικό Δημόσιο και Έλληνες ναυτικούς να έχουμε στα σκάφη μας. Θα χρησιμοποιήσω μια έκφραση του κ. Γιώργου Βερνίκου. Γιατί να δημιουργείς στις εξωχώριες σημαίες ένα παραθυράκι; Γιατί να το κάνεις αυτό; Να το ενσωματώσεις. Να είναι για όλους το ίδιο. Ίδια μέτρα και ίδια σταθμά για όλους. Με τις 21 ημέρες πληρώνουν μεν ένα ποσό στο ελληνικό κράτος, αλλά δεν πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές στο ΝΑΤ και άλλους φόρους όπως οι ελληνικές εταιρείες. Η ναυτιλία είναι ίσως ο πιο ανταγωνιστικός κλάδος παγκοσμίως. Δεν χρειάζεται τη βοήθεια του κράτους. Και αντίστοιχα στο yachting χρειάζονται μόνο ίδια μέτρα και ίδια σταθμά για όλους». Στην Golden Yachts θέλουμε να έχουμε το μεγαλύτερο δυνατό ελληνικό αποτύπωμα, τονίζει ο CEO του Goldenport Group, Γιάννης Δράγνης. Η ναυτιλία δεν χρειάζεται τη βοήθεια του κράτους και αντίστοιχα στο yachting χρειάζονται μόνο ίδια μέτρα και ίδια σταθμά για όλους.

CONTAINERSHIPS ΔΕΞΑΜΕΝΟΠΛΟΙΑ

LNG CARRIERS BULK CARRIERS

LPG CARRIERS

78 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●
ΙΣΧΥΡ Ε Σ ΑΠΟΔ Ο ΣΕΙΣ ΠΡ Ο ΣΩ ΟΛΟΤΑΧ Ω Σ ΠΥΡΟΔ Ο ΤΗΣΗ Ζ Η ΤΗΣΗΣ Ξ Ε ΦΡΕΝΟ Ρ Α ΛΙ Κ Ο ΝΤΡΑ ΣΤΙΣ ΠΡΟΒΛ Ε ΨΕΙΣ
79 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το πρώτο μισό του δεύτερου τριμήνου του 2024 βρήκε την ποντοπόρο ναυτιλία απέναντι σε μια ασυνήθιστη συνθήκη: Και οι πέντε βασικοί κλάδοι πλοίων παρουσιάζουν δυναμική σε επίπεδο ναύλων, την ώρα που στη μεγάλη πλειονότητα τα μηνύματα από το ισοζύγιο ζήτησης/προσφοράς μοιάζουν ενθαρρυντικά. Εξετάζοντας μία μία τις μεγάλες αγορές, τα bulk carriers διήνυσαν ένα από τα καλύτερα πρώτα τρίμηνα ιστορικά, σε μια περίοδο που εποχιακά προκαλεί «πονοκεφάλους» στους πλοιοκτήτες, με ώθηση από τις ισχυρές εισαγωγές της Κίνας και τις αναδιατάξεις στα εμπορικά πρότυπα λόγω της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα. Στο προσκήνιο αυτής της ανοδικής πορείας βρέθηκαν τα μεγάλα φορτηγά, τύπου capesize, τα οποία ακολούθησαν ένα ξέφρενο ράλι, πριν τελικά διορθώσουν σε έναν βαθμό, ενώ μία «ταχύτητα» πίσω βρέθηκαν τα μεσαία και μικρά μεγέθη της αγοράς. Την ίδια ώρα, η απροθυμία των πλοιοκτητών να επενδύσουν σε νέο τονάζ έχει διατηρήσει σε αρκετά χαμηλά επίπεδα το βιβλίο παραγγελιών, με την ανάπτυξη του στόλου να αναμένεται ιδιαίτερα χαμηλή τουλάχιστον έως το 2026. Και μπορεί η δραστηριότητα ανακύκλωσης να είναι υποτονική, το αυξημένο, όμως, ηλικιακό προφίλ του στόλου προμηνύει περισσότερες ροές τονάζ προς τα διαλυτήρια τα επόμενα χρόνια. Περνώντας στα δεξαμενόπλοια, το ανοδικό momentum που ξεκίνησε από το δεύτερο μισό του 2022 παραμένει ανθεκτικό, παρά την έντονη μεταβλητότητα που έχουν δημιουργήσει μια σειρά από παράγοντες. Η γεωπολιτική σκηνή εξακολουθεί να παραμένει η νούμερο 1 συνθήκη που παρακολουθούν προσεκτικά οι πλοιοκτήτες. Οι αποφάσεις για τη Μέση Ανατολή, τη Βενεζουέλα και τη Ρωσία διαμορφώνουν ένα απρόβλεπτο σκηνικό, που μέχρι τώρα πάντως έχει ωφελήσει τα ναύλα, ενώ, παράλληλα, η ζήτηση για το πετρέλαιο μοιάζει να ανακάμπτει με ταχύτερο ρυθμό από το αναμενόμενο. Σε επίπεδο προσφοράς, παρά την εκτόξευση των νέων συμβολαίων ναυπήγησης, το orderbook είναι ακόμη μικρότερο συγκριτικά με τους μέσους όρους των προηγούμενων ετών. Βέβαια, η καλή αγορά αποτρέπει τις ναυτιλιακές από την πώληση πλοίων για ανακύκλωση, συνθήκη που έχει διογκώσει το μερίδιο των vintage βαποριών στον εν ενεργεία στόλο στο 50%. Εάν πριν από έναν χρόνο ναυτιλιακοί αναλυτές έκαναν λόγο για άνοδο των ναύλων των containerships στο πρώτο τρίμηνο του 2024, πιθανότατα θα θεωρούνταν αναξιόπιστοι, δεδομένης της χαμηλής ζήτησης, αλλά και της εκκίνησης των μαζικών παραδόσεων των νεότευκτων που τέθηκαν υπό παραγγελία στο «τρελό» ράλι της προηγούμενης τετραετίας. Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, όμως, άλλαξε άρδην την κατάσταση και η ζήτηση για πρόσθετο τονάζ λόγω των αναδρομολογήσεων στη μακρινότερη ρότα από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας αύξησε τα ναύλα και συμπαρέσυρε ανοδικά και τις αξίες των assets, με κερδισμένα περισσότερο τα μεγάλα containerships. Βέβαια, τα δύσκολα δεν έχουν περάσει για την αγορά. Το orderbook ως αναλογία του υφιστάμενου στόλου εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα και πολλά νέα βαπόρια θα λανσαριστούν στη διάρκεια του τρέχοντος έτους και του επόμενου. Την ίδια ώρα, παρά τις αντίθετες προβλέψεις, τα πλοία που κάνουν το τελευταίο τους ταξίδι προς ένα διαλυτήριο είναι αρκετά περιορισμένα μέχρι σήμερα, καθώς ακόμη και «γηραιότερα» βαπόρια είναι σε ζήτηση για να καλύψουν περιφερειακά ταξίδια. Σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης είναι τα τελευταία χρόνια η αγορά του LNG, πυροδοτώντας τη ζήτηση για νέα πλοία που θα μπορούν να μεταφέρουν το αέριο. Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2024 βλέπουμε τα επίπεδα αποθήκευσης αερίου στην Ευρώπη σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που έχει ωθήσει τις τιμές πιο κάτω, ενώ ένα αυξημένο μερίδιο των παγκόσμιων ροών LNG επιστρέφει στις αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας, οι οποίες είχαν στραφεί στον άνθρακα λόγω των διογκωμένων τιμών του προηγούμενου διαστήματος. Κίνα, Ταϊλάνδη και Μπαγκλαντές σημειώνουν ρεκόρ στις εισαγωγές, ενώ είναι πρόσφορο το έδαφος για την εμφάνιση νέων «παικτών», όπως το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες. Αυτή η θετική συνθήκη στις εισαγωγές συμπίπτει με μια περίοδο ανάπτυξης στις εξαγωγές, με μπροστάρηδες τις ΗΠΑ, την ώρα που το Κατάρ έχει θέσει σε εφαρμογή ένα τιτάνιο αναπτυξιακό πρόγραμμα, γεμίζοντας τις γιάρδες με νεότευκτα βαπόρια. Όλα αυτά κι ενώ ο ρόλος του LNG είναι ιδιαίτερα αναβαθμισμένος τόσο ως μέσο ενεργειακής διαφοροποίησης από το ρωσικό αέριο, με τις μονάδες FSRU στο προσκήνιο, όσο και ως εναλλακτικό καύσιμο για τα πλοία. Και κλείνουμε με μια αγορά που έχει πραγματικά υπεραποδώσει, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις: αυτή των πλοίων μεταφοράς LPG. Τα ναύλα ιδιαίτερα των μεγάλων βαποριών τύπου VLGC έκαναν μεγάλα άλματα τους προηγούμενους μήνες, λαμβάνοντας στήριξη κυρίως από τις συνθήκες συμφόρησης στη Διώρυγα του Παναμά, λόγω των περιορισμών που έφεραν στις διελεύσεις τα προβλήματα ξηρασίας. Η ζήτηση για νέα projects παραμένει ισχυρή και παρότι το βιβλίο παραγγελιών εμφανίζει διψήφια νούμερα, ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό του στόλου έχει υπερβεί τα 20 χρόνια ζωής. Μαζί με το LPG φαίνεται πως θα ανθήσει και το εμπόριο αμμωνίας διά θαλάσσης. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν οι μαζικές παραγγελίες για VLACs από το τέλος της περασμένης χρονιάς έως και σήμερα, αρκετές εκ των οποίων τοποθετήθηκαν από Έλληνες πλοιοκτήτες, που αν μη τι άλλο ξέρουν να «διαβάζουν» τις προοπτικές των ναυτιλιακών αγορών Τα bulk carriers διήνυσαν ένα από τα καλύτερα πρώτα τρίμηνα ιστορικά, στα δεξαμενόπλοια το ανοδικό momentum (του 2022) παραμένει ανθεκτικό, τα μεγάλα containerships «μεγαλώνουν» περισσότερο, οι γιάρδες γεμίζουν με νεότευκτα LNG, ενώ κόντρα σε όλες τις προβλέψεις κινήθηκε η αγορά πλοίων μεταφοράς LPG. Του Γιώργου Γεωργίου ggeorgiou@naftemporiki.gr ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
80 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ● Οι συνθήκες της ναυτιλιακής αγοράς το 2023 ήταν μικτές, προσφέροντας τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις στους Έλληνες πλοιοκτήτες. Το 2023, οι ναυτιλιακές αγορές παρουσίασαν ανόμοια εικόνα, με τις συνθήκες να είναι βελτιωμένες για τα δεξαμενόπλοια, τα υπεράκτια σκάφη και τα πλοία μεταφοράς φυσικού αερίου και χημικών, ενώ για τα πλοία χύδην ξηρού φορτίου και εμπορευματοκιβωτίων οι συνθήκες της αγοράς ήταν αδύναμες. Συνολικά, ο δείκτης του οίκου Clarkson’s για τις τιμές των μεταχειρισμένων πλοίων παρέμεινε σταθερός σε σύγκριση με το 2022, αν και τα τάνκερ παρουσίασαν μέση αύξηση τιμών κατά 39% για ολόκληρο τον κλάδο, ενώ τα πλοία ξηρού φορτίου παρουσίασαν πτώση κατά 8% και τα containerships κατά 13% (Clarksons Shipping Intelligence). Παρά το γεγονός ότι επικράτησαν γεωπολιτικές ανησυχίες και υψηλές τιμές ενέργειας που επιδεινώθηκαν από τις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι στη διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που δημιούργησε η ξηρασία προκαλώντας συμφόρηση στη Διώρυγα του Παναμά, οι πλοιοκτήτες προσπάθησαν να συμβιβάσουν τις σχετικά υψηλές τιμές των πλοίων με τα αντίστοιχα χαμηλότερα κέρδη των κλάδων ξηρού φορτίου και εμπορευματοκιβωτίων, αλλά και τις αμφιβολίες αναφορικά με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αγοράς δεξαμενόπλοιων. Ένα ζήτημα που αντιμετώπισαν οι πλοιοκτήτες ήταν τα υψηλά επιτόκια, πράγμα που δυσχέρανε τις ταμειακές ροές, καθιστώντας τες ανεπαρκείς για να δικαιολογήσουν τις αγορές πλοίων, εκτός εάν οι ιδιοκτήτες συμπεριλάμβαναν και έναν κερδοσκοπικό παράγοντα «ελπίδας» για πιθανώς υψηλότερα επιτόκια στο μέλλον. Οι παραπάνω συνθήκες στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση δεν ήταν καθόλου ιδανικές το 2023, καθώς οι τράπεζες έπρεπε να περιορίσουν αναλόγως τα δάνεια τύπου LTV (Ύψος Δανείου έναντι Αξίας Περιουσιακών Στοιχείων). Η ροή των τραπεζικών συναλλαγών βελτιώθηκε καθώς προχωρούσε το έτος, και καθώς οι ιδιοκτήτες απέκτησαν μεγαλύτερη σιγουριά για τη βελτίωση των μελλοντικών συνθηκών της αγοράς το 2024 - 2025. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες πραγματοποίησαν 226 αγοραπωλησίες το 2023, σε αντίθεση με 292 το 2022, αλλά το συνολικό DWT παρέμεινε ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα, των 2,4 εκατ. DWT (Clarkson's Shipping Intelligence). Το ενδιαφέρον των Ελλήνων αγοραστών πλοίων εστιάστηκε όλο και περισσότερο στα νεότευκτα, με αποτέλεσμα οι εναπομείνασες θέσεις ναυπήγησης νεότευκτων στην Άπω Ανατολή να καλυφθούν σύντομα. Ωστόσο, αυτό δεν επηρέασε τα τραπεζικά δάνεια, καθώς οι παραδόσεις θα γίνουν εντός των επόμενων 2-3 ετών, και οι οικονομικές προοπτικές καθώς και η αναμενόμενη υψηλότερη απόσυρση πλοίων προσέφεραν ένα πολλά υποσχόμενο ισοζύγιο κινδύνου/ απόδοσης. ΤΑ ΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕ Σ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Τι δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας που εκπόνησε η Petrofin για την ειδική έκδοση της «Ν» '23 '22 '21 '20 '19 '18 '17 '16 '15 '14 '13 '12 '11 '10 '09 '08 '07 '06 '05 '04 '03 '02 2001 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2001 17 21 26 32 36 46 67 67 66 66 64 62 63 57 54 53 53 53 52 51 50 68 73 28,6 20,2 26,6 28,8 44,3 11,3 9,3 -8,5 -1,2 -1,5 -1,3 -2,0 0,1 -6,2 2,2 -2,9 -6,5 4,1 5,6 -2,1 -8,8 -5,6 0 50 100 150 200 250 300 350 400 '23 '22 '21 '20 '19 '18 '17 '16 '15 '14 '13 '12 '11 '10 '09 '08 '07 '06 '05 '04 '03 '02 2001 ∆είκτης χρηµατοδότησης ελληνικών πλοίων, Petrofin Χαρτοφυλάκια ελληνικής ναυτιλίας 100 17 21 26 32 36 46 67 73 67 57 54 53 53 50 53 52 50 66 66 62 64 63 68 129 155 196 218 281 405 443 405 401 409 398 372 387 379 346 327 322 321 301 318 314 308 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1. ΔΕΙΚΤΗΣ PETROFIN Συνδυασµένος δείκτης χρηµατοδότησης ελληνικών πλοίων και χαρτοφυλακίων ελληνικής ναυτιλίας, σε δισ. δολάρια ΗΠΑ Συνολική ετήσια τραπεζική έκθεση (σε δισ. δολάρια) % Ανάπτυξης '23 '22 '21 '20 '19 '18 '17 '16 '15 '14 '13 '12 '11 '10 '09 '08 '07 '06 '05 '04 '03 '02 2001 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2001 17 21 26 32 36 46 67 67 66 66 64 62 63 57 54 53 53 53 52 51 50 68 73 28,6 20,2 26,6 28,8 44,3 11,3 9,3 -8,5 -1,2 -1,5 -1,3 -2,0 0,1 -6,2 2,2 -2,9 -6,5 4,1 5,6 -2,1 -8,8 -5,6 0 50 100 150 200 250 300 350 400 '23 '22 '21 '20 '19 '18 '17 '16 '15 '14 '13 '12 '11 '10 '09 '08 '07 '06 '05 '04 '03 '02 2001 ∆είκτης χρηµατοδότησης ελληνικών πλοίων, Petrofin Χαρτοφυλάκια ελληνικής ναυτιλίας 100 17 21 26 32 36 46 67 73 67 57 54 53 53 50 53 52 50 66 66 62 64 63 68 129 155 196 218 281 405 443 405 401 409 398 372 387 379 346 327 322 321 301 318 314 308 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1. ΔΕΙΚΤΗΣ PETROFIN Συνδυασµένος δείκτης χρηµατοδότησης ελληνικών πλοίων και χαρτοφυλακίων ελληνικής ναυτιλίας, σε δισ. δολάρια ΗΠΑ Συνολική ετήσια τραπεζική έκθεση (σε δισ. δολάρια) % Ανάπτυξης Τεντ Πετρόπουλος, Επικεφαλής της Petrofin Research©
81 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
το τέλος του 2023, οι Έλληνες πλοιοκτήτες είχαν συγκεντρώσει σημαντική ρευστότητα. Κάποιοι από αυτούς τη χρησιμοποίησαν για να προβούν σε νέες παραγγελίες, ενώ πολλοί άλλοι τη χρησιμοποίησαν για να μειώσουν τα «ακριβά» τραπεζικά τους δάνεια. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες διαπίστωσαν ότι, παρότι ο όγκος των δανείων είχε αυξηθεί το 2023, δεν μπορούσαν να διατηρήσουν τα χαρτοφυλάκια των δανείων τους λόγω των προπληρωμών και των αποσβέσεων. Συνολικά, η τελευταία έρευνα της Petrofin Bank έδειξε ότι τα δάνεια των Ελλήνων πλοιοκτητών μειώθηκαν κατά 2% στα 50.891 εκατ. δολάρια, με τον δείκτη Petrofin για τη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας να μειώνεται στις 308 μονάδες το 2023, από 314 μονάδες το 2022 και τις 443 μονάδες που βρισκόταν στο αποκορύφωμά του το 2008 (βλ. Διαγράμματα 1 και 2) Η μακροπρόθεσμη μείωση οφείλεται κυρίως στην έξοδο των μεγάλων τραπεζών από τη δανειοδότηση πλοίων τα τελευταία χρόνια, κυρίως στην Ευρώπη, αφού επικεντρώνονται ολοένα και περισσότερο σε δανειοδοτήσεις που δεν βασίζονται σε περιουσιακά στοιχεία, καθώς και σε δανεισμό πιο κοντά στην έδρα τους. Φαίνεται όμως ότι αυτή η τάση έχει πιθανώς ολοκληρώσει τη δυναμική της, καθώς πάνω από το 80% των υφιστάμενων τραπεζών, σύμφωνα με την Petrofin Research, εμφανίζονται να έχουν τόσο την προθυμία όσο και την ικανότητα να αναπτύξουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του 2023 ήταν η αυξημένη κίνηση των συμφωνιών πώλησης και επαναμίσθωσης (SLB), καθώς και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για δανεισμό της ναυτιλίας από επενδυτικά ταμεία. Τέτοιου είδους πάροχοι προσφέρουν συνήθως ανταγωνιστικές τιμές, και τις περισσότερες φορές υψηλότερο LTV, καθώς και μεγαλύτερους χρόνους αποπληρωμής που οι Έλληνες πλοιοκτήτες θεώρησαν ελκυστικό παράγοντα. Ομολογουμένως, οι πωλήσεις και επαναμισθώσεις (SLB) ήταν πιο διαδεδομένες μεταξύ των εισηγμένων εταιρειών ή και των μεγάλων πλοιοκτητών, οι οποίοι αναζητούσαν την ευκαιρία να αποδεσμεύσουν κεφάλαια όπου χρειαζόταν ή να χρηματοδοτήσουν νέες εξαγορές ή νέες ναυπηγήσεις χρησιμοποιώντας μικρότερα δικά τους κεφάλαια. Αυτός ο ανταγωνισμός έγινε έντονος και στέρησε στις ναυτιλιακές τράπεζες την ευκαιρία να συνάψουν περισσότερες δανειακές συμβάσεις. Οι ελληνικές τράπεζες Εξαίρεση στον κανόνα αποτέλεσαν οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες κατάφεραν να αναπτυχθούν παρά τον ανταγωνισμό από τη δραστηριότητα πωλήσεων και επαναμισθώσων (SLB), φτάνοντας το 2023 τα 15,8 δισ. δολάρια, έναντι των 14,08 δισ. δολαρίων του 2022 (Διάγραμμα 3) Το πλεονέκτημα των ελληνικών τραπεζών έγκειται στις μακροχρόνιες στενές σχέσεις τους με Έλληνες πελάτες-πλοιοκτήτες, καθώς και στα οφέλη που αποκομίζουν από βοηθητικές υπηρεσίες. Επιπλέον, καθώς βελτιώθηκε η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας και των τραπεζών της, τα περιθώρια δανειοδοτήσεων έγιναν πιο ανταγωνιστικά και οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν σημαντική αύξηση στις καταθέσεις τους από πελάτες του χώρου της ναυτιλίας. Χωρίς να αυξήσουν συνολικά τα δάνεια τύπου LTV, οι ελληνικές τράπεζες μπόρεσαν να αναπτυχθούν κατά 12,25% το 2023, και να παρουσιάσουν το υψηλότερο επίπεδο μη αναληφθεισών δεσμεύσεων στο τέλος του έτους κατά 60,83%, σε ετήσια βάση. Το Διάγραμμα 4 παρουσιάζει τη σχετική απόδοση των ελληνικών τραπεζών έναντι των μη ελληνικών τραπεζών, με την πάροδο του χρόνου. Από το 2016, τα δάνεια των ελληνικών τραπεζών σχεδόν διπλασιάστηκαν. Δεν υπήρξε καμία αλλαγή στις πρώτες θέσεις, με την UBS (Credit Suisse) να εξακολουθεί να είναι η πρώτη μεταξύ όλων των τραπεζών, και την Eurobank στην κορυφή των ελληνικών τραπεζών. Με την αποχώρηση της HSBC από την Ελλάδα, είναι αξιοσημείωτο ότι ο αριθμός των διεθνών τραπεζών με ελληνική ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4. ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2001 ( δισ. δολ. ) Petrofin Research ©Μάιος 2024www.petrofin.gr 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 ∆ιεθνείς τράπεζες ΧΩΡΙΣ ελληνική παρουσία ∆ιεθνείς τράπεζες ΜΕ ελληνική παρουσία Ελληνικές τράπεζες 7,05 6,00 8,09 3,31 8,19 4,47 9,79 10,12 5,64 12,07 13,94 19,54 24,25 34,04 38,98 36,78 35,88 35,29 33,91 30,54 29,44 27,10 23,99 21,47 18,43 17,48 14,16 14,59 12,03 11,76 6,34 6,52 7,35 15,84 16,94 16,14 15,88 14,52 12,70 10,49 10,82 9,17 8,72 9,09 9,82 9,92 11,89 13,57 14,08 15,80 10,05 14,79 14,06 17,30 14,10 14,47 17,89 19,16 20,23 23,76 26,43 24,50 23,44 24,99 25,71 23,75 24,42 25,80 23,33 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ( εκατ. δολ. ) Eurobank Τράπεζα Πειραιώς Alpha Bank Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας Aegean Baltic Bank Τράπεζα Κύπρου Hellenic Bank Παγκρήτια Τράπεζα Astrobank 0 1.000 2.000 3.000 4.000 3.220 783 2.850 850 3.400 295 3.032 297 383 31 300 20 205 15 41 44 33 / Τέλη 2023: $15.799,28 εκατ. - Αρ. Τραπεζών: 9 Τέλη 2022: $14.075,01 εκατ. - Αρ. Τραπεζών: 8 Τέλη 2021: $13.572,96 εκατ. - Αρ. Τραπεζών: 9 Αναληφθέντα δάνεια ∆εσµευµένα αλλά µη αναληφθέντα δάνεια ►
Μέχρι
83 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ μήνες του 2024. Συνολικά, ο δείκτης τιμών του οίκου Clarksons για μεταχειρισμένα πλοία παρουσιάζει αύξηση κατά 10% τους πρώτους 3 μήνες του έτους. Για να αυξηθεί η δανειοδότηση πλοίων, ο όγκος των πωλήσεων μεταχειρισμένων πλοίων πρέπει επίσης να αυξηθεί, ωστόσο, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας υποψήφιων σκαφών προς πώληση, η δραστηριότητα αγοραπωλησιών από τους Έλληνες παραμένει παρόμοια με το 2023. Επομένως -εκτός εάν οι πωλήσεις πλοίων σύντομα αυξηθούν-, είναι δυνατόν ο όγκος της χρηματοδότησης των πλοίων να μην αυξηθεί, παρά την αυξημένη δανειοδοτική διάθεση πολλών τραπεζών. Επίσης, οι παραδόσεις νέων ναυπηγήσεων το 2024 δεν είναι αισθητά υψηλότερες από το 2023 και αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση μόνο από το 2025 και μετά. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί από πού μπορεί να προκύψει η αύξηση των δανειοδοτήσεων. Ο ανταγωνισμός από μη τραπεζικές πηγές δανεισμού παραμένει υψηλός, ειδικά καθώς και οι δύο άλλες μορφές δανειοδότησης εξακολουθούν να βρίσκονται σταθερά περίπου στο 60% μέσω LTV, ενώ μέσω SLB στο 70% ή περισσότερο. Αναμένεται ότι μόλις μειωθούν τα επιτόκια, η ελκυστικότητα της δανειοδότησης μέσω SLB ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, εκτός εάν οι τράπεζες αποφασίσουν να προσφέρουν πιο ανταγωνιστικούς όρους. Ένας τομέας στον οποίο οι τράπεζες έχουν προσφέρει πιο ανταγωνιστικούς όρους ήταν τα περιθώρια δανείων και οι προμήθειες ρύθμισης, όπου για μεσαίου μεγέθους πελάτες τα περιθώρια έχουν μειωθεί στο 2,5% του επιτοκίου SOFR ή χαμηλότερα. Οι ελληνικές τράπεζες, ειδικότερα, επιθυμούν να προσφέρουν ακόμη χαμηλότερα περιθώρια, όπου τα δάνεια μέσω LTV είναι χαμηλότερα. Αυτό που θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόσθετους όγκους τραπεζικών δανείων είναι η χρηματοδότηση εξαγορών και συγχωνεύσεων μεταξύ εισηγμένων εταιρειών. Η έκπτωση της τιμής της μετοχής έναντι της λογιστικής αξίας των ναυτιλιακών μετοχών έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών αγοραστών, π.χ. των Star Bulk, Economou, και άλλων. Εδώ, οι τράπεζες μπορεί να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο, ειδικά όταν η προσφορά γίνεται ολικώς ή μερικώς μέσω μετρητών. Εκεί που οι τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο είναι τα πλοία νέας τεχνολογίας και μειωμένων εκπομπών. Τα περισσότερα από αυτά τα πλοία είναι διπλού καυσίμου και συνήθως αγοράζονται ή παραγγέλλονται από εισηγμένες εταιρείες ή μεγάλους πλοιοκτήτες. Καθώς οι τράπεζες ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν πλοία χαμηλών εκπομπών, σύμφωνα με την πολιτική ESG και τις αρχές της πρωτοβουλίας Poseidon, αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν αποτελεσματικά. Οι τράπεζες ήταν προσεκτικές στον δανεισμό τους και δεν αναμένεται ότι η περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικών και της ρευστότητας των πελατών τους θα τις οδηγήσει να γίνουν επιθετικές. Αναμένεται όμως ότι θα είναι σε θέση να ανταγωνίζονται πιο αποτελεσματικά στο μέλλον και να προσφέρουν πιο ελκυστικούς όρους. Οι τράπεζες έχουν το πλεονέκτημα να απολαμβάνουν πρόσθετα έσοδα που δεν σχετίζονται με δάνεια, από ακυρωτικές υπηρεσίες, και τα οποία αναμένεται να αυξηθούν. Επιπλέον, η επενδυτική τραπεζική αναμένεται να αναπτυχθεί περαιτέρω το 2024. Το εποπτικό πλαίσιο Βασιλεία IV Ένα σημείο ανησυχίας έγκειται στις νέες κατευθυντήριες γραμμές του εποπτικού πλαισίου Βασιλεία IV, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ το 2025, σύμφωνα με τις οποίες η χρηματοδότηση περιουσιακών στοιχείων, όπως η ναυτιλία, ενδέχεται να απαιτεί υψηλότερα κεφάλαια για κάθε δάνειο. Ο κανονισμός αυτός και άλλοι που τίθενται σε ισχύ μπορούν μάλιστα να υπονομεύσουν την ικανότητα μιας τράπεζας να προσφέρει χαμηλά περιθώρια δανείου, και να δώσει ένα περαιτέρω πλεονέκτημα στις δομές χρηματοδοτικής μίσθωσης/SLB, οι οποίες δεν υπόκεινται σε αυτούς τους κανονισμούς. Οι χρηματιστηριακές αγορές ανακάμπτουν και αναμένεται να είναι πιο ενεργές το 2024 και το ίδιο ισχύει και για τη σκανδιναβική αγορά. Οι συμφωνίες εκ μέρους συνδικάτων και συλλόγων αναμένεται επίσης να σημειώσουν πρόοδο το 2024 για αναχρηματοδοτήσεις μεγάλης κλίμακας και χρηματοδότηση νέων ναυπηγήσεων. Ο κλάδος της χρηματοδότησης από τις ελληνικές τράπεζες εισέρχεται σε μια νέα φάση, όπου η τραπεζική ζήτηση για δάνεια και ο ανταγωνισμός θα καταστούν εντονότερα, ειδικά για πελάτες κορυφαίας κατηγορίας, αλλά οι συνολικοί όγκοι μπορεί να μην επιτρέπουν σημαντική ανάπτυξη. Παρά τα ανωτέρω όμως, οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν πλήρως δεσμευμένες στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση και αναμένεται να ξεπεράσουν τις χρηματοδοτήσεις από μη ελληνικές τράπεζες το 2024 Στον τομέα στον οποίο οι τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο είναι η χρηματοδότηση για κατασκευή πλοίων νέας τεχνολογίας και μειωμένων εκπομπών.
84 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●
ΣΕ ΝΕΟΤΕΥΚΤΑ OI
Συμβόλαια, για 76 πλοία στον αριθμό, υπέγραψαν οι Έλληνες εφοπλιστές το πρώτο τετράμηνο του 2024
Γιώργου Γεωργίου ggeorgiou@naftemporiki.gr
6,7 ΔΙΣ. ΔΟΛ. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑΝ
«GREEKS»
Του
85 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ► Το 58% των συμβολαίων που υπέγραψαν οι Έλληνες στο τετράμηνο αφορά τα κινεζικά ναυπηγεία, βάσει αριθμού πλοίων. Όι Νοτιοκορεάτες ενίσχυσαν τα μερίδιά τους, εξασφαλίζοντας περίπου το 34% των παραγγελιών.

CAR CARRIERS - 2024

GAS CARRIERS

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 86 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ετοιμοι να σπάσουν το ρεκόρ δεκαετίας που κατέγραψαν το 2023 σε παραγγελίες νεότευκτων πλοίων είναι οι Έλληνες εφοπλιστές, υπογράφοντας πολυάριθμα συμβόλαια, κυρίως για tankers και gas carriers, το πρώτο διάστημα του τρέχοντος έτους. Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που μοιράστηκε με τη «Ν» ο ναυλομεσιτικός οίκος George Moundreas & Company S.A., από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως και τις 15 Απριλίου του έτους οι «Greeks» τοποθέτησαν παραγγελίες για 76 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 7,54 εκατ. DWT, καταβάλλοντας περισσότερα από 6,7 δισ. δολάρια. Κατά το πρώτο τετράμηνο του 2023, έτος που όπως αναφέραμε και στην αρχή οι ελληνικές παραγγελίες σκαρφάλωσαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2013 σε όρους DWT, οι εγχώριοι πλοιοκτήτες είχαν παραγγείλει 69 πλοία, χωρητικότητας 7,3 εκατ. DWT και εκτιμώμενης αξίας 5,2 δισ. δολαρίων. Το ελληνικό orderbook αναβαθμίστηκε σε χωρητικότητα και αξία, λόγω της σημαντικής αύξησης σε συμβόλαια για πλοία μεταφοράς αμμωνίας και LPG, καθώς στην αγορά των δεξαμενόπλοιων υπήρξε μια μικρή διόρθωση σε σχέση με πέρυσι. Η «ακτινογραφία» του ελληνικού orderbook Μελετώντας λεπτομερέστερα τις παραγγελίες που τοποθέτησαν οι Έλληνες κατά το εξεταζόμενο διάστημα συμπεραίνεται ότι τη μερίδα του λέοντος κατέλαβαν τα tankers, με 34 συμβόλαια, 13 εκ των οποίων αφορούσαν πλοία μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου και χημικών. Στις συμφωνίες για τα tankers αργού πετρελαίου πρωτοστατούν τα suezmaxes, χωρητικότητας 158.000 DWT, ενώ υπεγράφησαν και τέσσερα deals για υπερ-δεξαμενόπλοια (VLCCs). Σημειώνεται ότι την αντίστοιχη περσινή περίοδο οι Έλληνες είχαν υπογράψει συμφωνίες για 47 δεξαμενόπλοια. Στη δεύτερη θέση το τρέχον έτος αναρριχήθηκαν τα gas carriers, με συμβόλαια για 24 πλοία. Η μεγάλη Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ ΆΛΛ Ό ΥΣ Τ Υ Π Ό ΥΣ ΠΛ ΌΙΏ Ν - 2024 ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός DWT 2025 2026 2027 2028 GENERAL CARGO <10.000 dwt 19 101.746 7 9 3 GENERAL CARGO >10.000 dwt 2 26.800 2 DECK CARRIERS 3 63.000 1 2 MPP/HEAVY LIFT 10 132.000 3 7 ΣΥΝΟΛΟ 34 323.546 13 18 3 0 Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ
ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός CEU 2025 2026 2027 2028 PCTC 14 106.350 4 8 2 RO-RO 5 - 5 ΣΥΝΟΛΟ 19 106.350 0 9 8 2 Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ
ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός CBM 2025 2026 2027 2028 LNG 33 5.742.000 8 18 7 LPG 20 1.031.400 7 13 AMMONIA/LPG (VLAC) 24 2.182.000 2 16 6 ETHANE/LPG (VLEC) 1 98.000 1 LCO2/LPG 2 44.000 2 FSRU 1 174.000 1 LNG/FPSO 1 - 1 ΣΥΝΟΛΟ 82 9.271.400 0 19 49 14 ► Ν Ά ΥΠΗΓΕ ΙΆ -GAS CARRIERS-2024 ΟΝΟΜΆ ΝΆΥΠΗΓΕΊΟΥ ΆΡΊΘΜΟΣ ΠΛΟΊΩΝ SAMSUNG HI 18 HYUNDAI HI (ULSAN) 18 HYUNDAI SAMHO HI 14 HANWHA OCEAN 14 HYUNDAI MIPO 10 KAWASAKI HI SAKAIDE 2 NANTONG CIMC SOE 2 KYOKUYO SHIPYARD 2 HUANGPU WENCHONG 1 JMU ARIAKE SHIPYARD 1 Ν Ά ΥΠΗΓΕ ΙΆ -CAR CARRIERS-2024 ΟΝΟΜΆ ΝΆΥΠΗΓΕΊΟΥ ΆΡΊΘΜΟΣ ΠΛΟΊΩΝ CMJL (NANJING) 6 YANTAI CIMC RAFFLES 3 WUCHANG SB GROUP 3 GSI NANSHA 2 HYUNDAI MIPO 2 FUJIAN MAWEI SB 2 CMHI (JIANGSU) 1 Ν Ά ΥΠΗΓΕ ΙΆ -TANKERS-2024 ΟΝΟΜΆ ΝΆΥΠΗΓΕΊΟΥ ΆΡΊΘΜΟΣ ΠΛΟΊΩΝ HYUNDAI MIPO 19 NANTONG XIANGYU SOE 16 NEW TIMES SB 14 FUJIAN SOUTHEAST SB 11 HYUNDAI VIETNAM SB 9 HYUNDAI SAMHO HI 8 WUHU SHIPYARD 7 CSSC (TIANJIN) 7 DALIAN SHIPBUILDING 6 HUBEI HECHUANG HI 6 SHANGHAI WAIGAOQIAO 6 CHENGXI SHIPYARD 6 CMJL (YANGZHOU) 5 JIANGSU NEW YZJ 4 GSI NANSHA 4 SHANHAIGUAN SB 3 DH SHIPBUILDING 3 COSCO HI (ZHOUSHAN) 3 CMJL (NANJING) 3 ΠΗΓΗ ΠΙΝΑΚΩΝ George Moundreas & Company SA ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΝΕΟΤΕΥΚΤΩΝ
- 2024

TANKERS - 2024

CONTAINERSHIPS - 2024

87 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ πλειονότητα, 11 στον αριθμό, θα είναι ammonia/LPG carriers, επτά αμιγώς μεταφορείς LPG και τέσσερα θα μεταφέρουν LNG. Το πρώτο τετράμηνο του 2023 είχαν τεθεί υπό παραγγελία μόλις εννέα gas carriers (5 LNGCs+4 LPGCs). Φυσικά ξεχωρίζουν τα συμβόλαια για τα μεγάλα πλοία μεταφοράς αμμωνίας (VLACs), χωρητικότητας 88.000 - 93.000 κυβικών μέτρων έκαστο. Οι Έλληνες είναι πρωτοπόροι στον εν λόγω κλάδο, ο οποίος σημειώνει έντονη ανάπτυξη από το δεύτερο μισό του 2023 έως και σήμερα, με ένα διαρκώς αυξανόμενο orderbook. Στις φετινές παραγγελίες για gas carriers, τέλος, συμπεριλαμβάνονται και δύο για πλοία μεταφοράς υγροποιημένου CO2, χωρητικότητας 22.000 κυβικών μέτρων το καθένα. Προχωρώντας στους υπόλοιπους τύπους πλοίων, στον κλάδο των bulk carriers, οι Έλληνες κινήθηκαν σε «ρηχά νερά», παραγγέλνοντας 13 πλοία, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων ήταν kamsarmaxes. Οι εγχώριες ναυτιλιακές εταιρείες είχαν συμφωνήσει να ναυπηγήσουν ακριβώς τον ίδιο αριθμό πλοίων και το 2023. Παράλληλα, φέτος επανεμφανίστηκαν, έστω και με μικρή ένταση, τα συμβόλαια για πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς καταγράφηκαν παραγγελίες για δύο βαπόρια, χωρητικότητας 8.258 TEUs το καθένα, κι ενώ πέρυσι δεν καταγράφηκε δραστηριότητα στην αγορά το πρώτο τετράμηνο. Τέλος, το 2024 σημειώθηκε αύξηση σε ετήσια βάση και στις παραγγελίες για πλοία μεταφοράς οχημάτων (pure car and truck carriers, PCTCs). Συγκεκριμένα, οι «Greeks» υπέγραψαν φέτος συμφωνίες ναυπήγηση τριών PCTCs, έναντι καμίας πέρυσι. Μάλιστα, τα ελληνικά συμβόλαια διαφοροποιήθηκαν σε πλοία χωρητικότητας 4.200 και 7.000 CEUs (μονάδες ισοδύναμων αυτοκινήτων). Πρώτη επιλογή η Κίνα - Ανεβαίνει η Κορέα Φέτος φαίνεται πως επιβεβαιώνεται ξανά η κυριαρχία της Κίνας στις προτιμήσεις των Ελλήνων πλοιοκτητών, αν και τα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας εμφανίζουν νέα δυναμική, με ώθηση από ένα ισχυρό επενδυτικό πλάνο της κυβέρνησης της χώρας, με στόχο να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος. Αυτή η στρατηγική φαίνεται πως αποδίδει, καθώς τα νούμερα δείχνουν ότι η διαφορά με τους Κινέζους στο ελληνικό orderbook μειώθηκε αισθητά σε σχέση με το 2023. Ένα ακόμη συμπέρασμα είναι η διαρκής υποχώρηση της Ιαπωνίας στη λίστα επιλογών των «Greeks». Αναλυτικότερα, τα στοιχεία της George Moundreas & Company S.A. φανερώνουν πως περίπου το 58% των συμβολαίων που υπέγραψαν οι Έλληνες το εξεταζόμενο διάστημα του τρέχοντος έτους αφορά τα κινεζικά ναυπηγεία, βάσει αριθμού πλοίων. Οι Νοτιοκορεάτες ενίσχυσαν τα μερίδιά τους, εξασφαλίζοντας περίπου το 34% των παραγγελιών. Μεταξύ των υπόλοιπων ναυπηγικών χωρών, στο Βιετνάμ -μέσω βέβαια της Hyundai Vietnamαντιστοιχεί περίπου το 5,3% των φετινών συμφωνιών και στην Ιαπωνία το 3%. Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ
ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός TEU 2025 2026 2027 2028 17.000+ teu -12-16.999 teu 12 156.000 2 8 2 8-11.999 teu 2 16.516 1 1 6-7.999 teu -3-5.999 teu 9 37.737 1 4 4 100-2.999 teu 3 3.900 3 ΣΥΝΟΛΟ 26 214.153 1 6 13 6 Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ
ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός DWT 2025 2026 2027 2028 VLCC 24 7.466.000 8 16 SUEZMAX 17 2.687.350 1 6 7 3 SHUTTLE (150.000 DWT) 6 924.000 2 4 AFRAMAXES 4 460.000 4 LR2 16 2.687.350 5 11 PANAMAXES -LR1 4 298.000 4 MR2 36 1.795.000 24 12 MR1 6 228.000 1 2 3 CHEM & OIL 21 355.098 8 10 3 SMALL <10.000 DWT 26 138.478 6 12 6 2 BUNKERING 2 7.450 2 METHANOL BUNKERING 3 19.500 3 ASPHALT/BITUMEN 2 34.000 2 ΣΥΝΟΛΟ 167 17.100.226 20 70 69 8 ► Ν Ά ΥΠΗΓΕ ΙΆ -BULK CARRIERS-2024 ΟΝΟΜΆ ΝΆΥΠΗΓΕΊΟΥ ΆΡΊΘΜΟΣ ΠΛΟΊΩΝ NEW DAYANG SB 18 QINGDAO BEIHAI SB 12 HANTONG WING HI 9 NANTONG XIANGYU SOE 8 QINGDAO YANGFAN 7 CHENGXI SHIPYARD 6 HENGLI SB (DALIAN) 4 JIANGMEN NANYANG 4 OSHIMA SHIPBUILDING 3 IMABARI SB MARUGAME 3 HAITONG OFFSHORE ENG 2 SAINTY SB (YANGZHOU) 2 WANLONG SHIP HI 2 TSUNEISHI ZHOUSHAN 2 PENGLAI JINGLU SY 2 HUANGPU WENCHONG 2 SK ONISHI 1 NANTONG COSCO KHI 1 Ν Ά ΥΠΗΓΕ ΙΆ -CONTAINERSHIPS-2024 ΟΝΟΜΆ ΝΆΥΠΗΓΕΊΟΥ ΆΡΊΘΜΟΣ ΠΛΟΊΩΝ HUANGPU WENCHONG 10 JIANGNAN SY GROUP 6 YANGZI XINFU SB 6 JIANGSU NEW YZJ 2 QINGDAO YANGFAN 1 ZHEJIANG DONGHONG 1
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 88 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Να επισημάνουμε ότι το πρώτο τετράμηνο του 2023 οι Έλληνες είχαν τοποθετήσει περίπου το 71% των παραγγελιών για νέα πλοία στην Κίνα και το 21% στη Νότια Κορέα. Επίσης, η Ιαπωνία είχε αναλάβει το 6% των συμφωνιών και το Βιετνάμ μόλις το 1,5%. «Πράσινα» πλοία Ενισχυμένη είναι φέτος η στροφή των Ελλήνων πλοιοκτητών σε πλοία με δυνατότητες καύσης εναλλακτικών καυσίμων, πραγματοποιώντας σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, περίπου το 58% των συμφωνιών για νεότευκτα που υπεγράφησαν στη διάρκεια του τρέχοντος έτους (βάσει αριθμού πλοίων) αφορά βαπόρια που θα μπορούν να καίνε είτε άμεσα είτε μετά από μετατροπές (capable και ready) νέα καύσιμα. Το LPG και η αμμωνία, αλλά και το LNG πρωταγωνίστησαν ως μέσα πρόωσης στις φετινές παραγγελίες των «Greeks», συνθήκη φυσικά που συνδέεται και με τη διόγκωση των συμβολαίων για gas carriers, όπως αποτυπώθηκε παραπάνω. Στον αντίποδα οι Έλληνες αποφεύγουν προσώρας τη μεθανόλη, κόντρα σε όσα βλέπουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο συνδυασμός καυσίμων, κάτι που υποδεικνύει αφενός ότι δεν διαφαίνεται ακόμη η επικράτηση ενός καυσίμου στο άμεσο μέλλον και αφετέρου πως οι Έλληνες θέλουν να εξοπλίσουν τα πλοία τους με όλες τις τεχνολογικές δυνατότητες για να είναι προετοιμασμένοι και να καρπωθούν τα αντίστοιχα οφέλη, όταν έρθει η ώρα. Στο διά ταύτα, συνολικά τοποθετήθηκαν παραγγελίες για 44 πλοία με εναλλακτικά καύσιμα. Από αυτά τα 17 θα είναι LPG/ammonia capable και ready, 17 LNG capable και ready, τρία LNG/methanol ready, δύο ammonia/ LNG ready, δύο methanol ready, δύο με υβδριδική πρόωση μπαταρίας και LNG και ένα LNG capable/ ammonia ready. Το πρώτο τετράμηνο του 2023 οι παραγγελίες των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών αφορούσαν νεότευκτα που κατά συντριπτική πλειονότητα θα έκαιγαν αμιγώς συμβατικά καύσιμα, καθώς μόλις το 29% των νέων πλοίων είχαν δυνατότητα εναλλακτικής πρόωσης (capable και ready). Να πούμε βέβαια ότι και τα συμβατικά νεότευκτα θα κατασκευαστούν με βάση τις τελευταίες περιβαλλοντικές προδιαγραφές του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) σε επίπεδο εκπομπών, όπερ σημαίνει ότι θα είναι συμβατά με τους κανονισμούς που είναι σε ισχύ, αλλά και τους επερχόμενους. Σημειώνεται, τέλος, ότι η μεγάλη πλειονότητα των νεότευκτων θα είναι εξοπλισμένα με συστήματα scrubbers. 0 2 0 3 13 13 9 24 47 34 Η ΔΙΆΡΘΡ Ώ ΣΗ Τ Ώ Ν ΣΥΜΒ Ό Λ ΆΙΏ Ν (το α' τετράμηνο) Containerships PCTCs Bulk carriers Gas carriers Tankers 2023 2024 Π Ά Ρ Ά ΓΓΕΛ Ι ΕΣ ΣΕ
2024 ΠΆΡΆΓΓΕΛΊΕΣ ΕΤΟΣ ΠΆΡΆΔΟΣΗΣ Τύπος πλοίου Άριθμός DWT 2025 2026 2027 2028 NEWCASTLEMAX 16 3.360.000 8 8 CAPESIZE -POST-PANAMAX 5 476.000 2 3 KAMSARMAX 22 1.807.800 3 13 6 PANAMAX -ULTRAMAX 41 2.611.300 2 18 19 2 SUPRAMAX -HANDYMAX 4 162.000 1 3 HANDYSIZE -ΣΥΝΟΛΟ 88 8.417.100 6 36 36 10 ► ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΝΕΟΤΕΥΚΤΩΝ
BULK CARRIERS -

Πρωτιά για τα tankers και στο παγκόσμιο orderbook

89 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
με τους Έλληνες ανεβάζει ρυθμό και η παγκόσμια πλοιοκτησία, ολοκληρώνοντας το εξεταζόμενο διάστημα του 2024 παραγγελίες για 416 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 33,41 εκατ. DWT. Την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2023 καταγράφηκαν συμβόλαια για 368 νεότευκτα πλοία, χωρητικότητας 21,8 εκατ. DWT. Η διεθνής τάση φαίνεται πως ευθυγραμμίζεται με τις προτιμήσεις των εγχώριων ναυτιλιακών εταιρειών, καθώς πρώτη επιλογή είναι τα δεξαμενόπλοια. Με μεγάλη διαφορά έπονται τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου και τα βαπόρια μεταφοράς LNG/LPG/ αμμωνίας. Συγκεκριμένα, φέτος καταγράφηκαν παραγγελίες για 167 tankers, συνολικής χωρητικότητας 17,1 εκατ. DWT. Από αυτά, τα περισσότερα, ήτοι 36 στον αριθμό, θα είναι MR2 tankers και ακολουθούν τα small tankers με καταγεγραμμένες συμφωνίες για 26 βαπόρια. Το highlight φυσικά του 2024 έως τώρα είναι το «come back» των εφοπλιστών στα ναυπηγεία για κατασκευές VLCCs. Συνολικά 24 τέτοιου τύπου πλοία τέθηκαν υπό παραγγελία το πρώτο διάστημα του τρέχοντος έτους, όταν στο σύνολο του 2023 είχαν ολοκληρωθεί deals ναυπήγησης 18 βαποριών. Στη δεύτερη θέση, όπως αναφέρθηκε, κατατάσσονται τα bulk carriers. Η George Moundreas & Company S.A. εντόπισε φέτος παραγγελίες για συνολικά 88 πλοία, χωρητικότητας 8,41 εκατ. DWT. Σχεδόν ένα στα δύο bulkers που τέθηκαν υπό παραγγελία και συγκεκριμένα το 46,6% θα είναι μεσαίου μεγέθους ultramaxes. Τα συμβόλαια για τα 41 ultramaxes έρχονται σε αντιπαραβολή με τα περίπου 100 νεότευκτα που συμφωνήθηκε να ναυπηγηθούν στο σύνολο του 2023. Τα αμέσως επόμενα σε προτίμηση βαπόρια είναι τα μεγαλύτερα kamsarmaxes (παραγγελίες 22 πλοίων), ενώ αυξημένο ήταν το ενδιαφέρον και για τα υπερμεγέθη newcastlemaxes (παραγγελίες 16 πλοίων). Στον αντίποδα, δεν καταγράφηκε καμία συμφωνία για capesize bulkers. Σταθερά ψηλά στις προτιμήσεις του κόσμου της πλοιοκτησίας παραμένουν τα τελευταία χρόνια τα gas carriers, με νέο «entry» τα πλοία μεταφοράς αμμωνίας, για τα οποία έγινε ιδιαίτερη αναφορά παραπάνω. Ειδικότερα, μέχρι τώρα στο έτος έχουν τοποθετηθεί παραγγελίες για 82 υγραεριοφόρα, χωρητικότητας 9,27 εκατ. κυβικών μέτρων. Προβάδισμα εξακολουθούν να έχουν τα LNG carriers, καθώς 33 νέα τέτοια πλοία συμφωνήθηκε να ναυπηγηθούν φέτος και ακολουθούν τα VLACs με παραγγελίες 24 βαποριών. Την τριάδα συμπληρώνουν τα βαπόρια μεταφοράς LPG, με τους πλοιοκτήτες να υπογράφουν συμβόλαια ναυπήγησης 20 πλοίων. Το μεγάλο ναυπηγικό πρόγραμμα του Κατάρ και η ενισχυμένη τάση προς το εμπόριο μεταφοράς αμμωνίας διά θαλάσσης εκτιμάται πως θα κρατήσουν πολυάσχολα τα ναυπηγεία σε ναυπηγήσεις gas carriers και ιδιαίτερα αυτά της Νότιας Κορέας, τα οποία έχουν εξασφαλίσει τη μεγάλη πλειονότητα των συμβολαίων. Στις υπόλοιπες κατηγορίες πλοίων, μετά το ράλι της περιόδου 2020-2022, τα συμβόλαια για τα containerships λιγοστεύουν σταθερά σε ετήσια βάση. Φέτος, στο διάστημα που μελετά η έρευνα της «Ν», καταγράφηκαν συνολικά παραγγελίες για 26 βαπόρια μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, χωρητικότητας 214.153 TEUs. Σχεδόν τα μισά από αυτά, 12 στον αριθμό, θα έχουν χωρητικότητα 12.000 - 16.999 TEUs, ενώ εννέα εντάσσονται στην ομάδα 3.000 - 5.999 TEUs. Μια ναυτιλιακή αγορά με σημαντική ανάπτυξη και υγιή ναύλα τα τελευταία έτη είναι αυτή των πλοίων μεταφοράς οχημάτων, με αποτέλεσμα να «ζεσταίνεται» το ενδιαφέρον των πλοιοκτητών για παραγγελίες πλοίων που θα υποστηρίξουν το εμπόριο μακροπρόθεσμα. Σε αυτό το πλαίσιο, φέτος υπεγράφησαν συμφωνίες για 19 τέτοιου τύπου πλοία, χωρητικότητας 106.350 CEUs. Στην κατηγορία «υπόλοιποι τύποι πλοίων» περιλαμβάνονται παραγγελίες για 34 πλοία, χωρητικότητας 323.546 DWT. Εδώ εντάσσονται general cargo vessels, deck carriers και MPP/Heavy Lift vessels. Εξετάζοντας, τέλος, το «πλασάρισμα» των ναυπηγικών χωρών στο παγκόσμιο orderbook, αν εξαιρεθούν τα gas carriers, όπου το 90% περίπου των παραγγελιών τοποθετήθηκε στη Νότια Κορέα, στους υπόλοιπους τύπους πλοίων πρώτη επιλογή είναι η Κίνα. Στα bulkers, οι Κινέζοι έχουν εξασφαλίσει σχεδόν το 90% των παραγγελιών, στα tankers το 76%, ενώ στα containerships καταγράφουν το απόλυτο 100% των συμβολαίων
Μαζί
Οι Κινέζοι έχουν εξασφαλίσει σχεδόν το 90% των παραγγελιών στα bulk carriers, το 76% στα tankers, ενώ στα containerships καταγράφουν το απόλυτο 100% των συμβολαίων.

αυτού,

να πλη-

EU Allowances - EUAs) για τις ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου

Παράλληλα, με την ένταξη της ναυτιλίας στο EU ETS, ο ναυτιλιακός κλάδος εντάσσεται και

90 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Ξηραδάκης Πρόεδρος Ένωσης Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας και Διευθύνων Σύμβουλος της XRTC Business Consultants ΑΡΘΡΟ ● Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές στο τοπίο της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, με τη στροφή προς την παροχή δανείων για «πράσινα» πλοία να κυριαρχεί. Δηλαδή, αφορούν όλο και λιγότερες κατηγορίες πλοίων και συγκεκριμένα τα νεότευκτα, ή τα πολύ σύγχρονα πλοία, αποκλείοντας έτσι τους μικρότερους πλοιοκτήτες που επιθυμούν να χρηματοδοτηθούν για την απόκτηση παλιότερων πλοίων, ακόμα κι αν αυτά έχουν σύγχρονες τεχνολογίες εξοικονόμησης καυσίμων (π.χ. πλοία ηλικίας 10-15 ετών). Η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και η μετάβαση στην «πράσινη» ναυτιλία είναι εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση, καθώς αυτό που προηγείται είναι η ασφάλεια των μεταφορών. Όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η ναυτιλία είναι υπεύθυνη για το 3% των εκπομπών του πλανήτη, με τις εκτιμήσεις να προβλέπουν αύξηση του ποσοστού τα επόμενα χρόνια. Εστιάζοντας στον τομέα των μεταφορών στην Ευρώπη, 13,5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από τις θαλάσσιες μεταφορές. Με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών CO2 προερχόμενες από τη ναυτιλία μέχρι το 2050. Αντίστοιχα για το ίδιο έτος, ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του EU Green Deal είναι η μείωση κατά 90% των εκπομπών σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Καθίσταται συνεπώς πρώτη προτεραιότητα η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η οποία αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει η ναυτιλία τα επόμενα χρόνια. Στοχεύοντας στην απανθρακοποίηση των θαλάσσιων μεταφορών, η Ε.Ε. ενέταξε τη ναυτιλία από τον Ιανουάριο του 2024 στο EU ETS (Emissions Trading System, το σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου). Μέσω του συστήματος
οι
υποχρεούνται
ρώνουν ένα είδος φόρου (μέσω της εμπορίας των λεγόμενων
Γιώργος
ναυτιλιακές εταιρείες
που εκπέμπει ο στόλος τους.
σε ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε., το Innovation Fund. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται απευθείας από τα έσοδα του EU ETS, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στις ναυτιλιακές εταιρείες να πάρουν πίσω ένα μέρος των χρημάτων που δαπάνησαν για την αγορά EUAs. Το Innovation Fund χρηματοδοτεί με τη μορφή επιχορήγησης και όχι δανείων, καινοτόμες τεχνολογίες που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις θαλάσσιες μεταφορές. Αυτό που αποτελεί βεβαιότητα είναι ότι η ναυτιλία δεν μπορεί να μειώσει τις εκπομπές της στο μηδέν εν μια νυκτί. Απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις και περαιτέρω χρηματοδότηση. Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός, ενώ αγωνίζεται για μεγαλύτερη βιωσιμότητα, είναι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που συνδυάζει ρυθμιστικά και χρηματοπιστωτικά μέσα, τεχνικά πρότυπα και μέσα χρηματαγοράς, έρευνα και βιομηχανική πολιτική. Εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν σωρευτικές επενδύσεις μεταξύ 1-1,4 τρισ. δολαρίων στη ναυτιλιακή βιομηχανία και την εφοδιαστική αλυσίδα της για να επιτευχθεί ο στόχος του ΙΜΟ. Μια μελέτη των Συμβούλων UMAS και της Επιτροπής Energy Transitions για το Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Φόρουμ για τον Συνασπισμό «Getting to Zero» δείχνει ότι το 87% της ως άνω επένδυσης σχετίζεται με χερσαίες υποδομές και το υπόλοιπο 13% σε τεχνολογίες επί των πλοίων. Το κεφάλαιο θα κατανεμηθεί σε 20 χρόνια -μεταξύ 2030 και 2050- και θα είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας μεταξύ διαφορετικών ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων κυρίως των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των τραπεζών. Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αυξανόμενες εκκλήσεις να παίξουν τον ρόλο τους στην αντιμετώπιση των σημερινών περιβαλλοντικών και κοινωνικών ανησυχιών, ακολουθώντας τη νέα σειρά υποχρεωτικών οδηγιών, πλαισίων και πινάκων που εκδόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) και τα οποία πρέπει να ακολουθήσουν. Το σχέδιο πράσινης μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνδέει τη χρηματοδότηση με τις επιδόσεις των δανειοληπτών σε επίπεδο περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) και η εφαρμογή του πλαισίου της Βασιλείας IV από τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δείχνουν τον δρόμο και τις πρακτικές που πρέπει να υιοθετήσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση. Έτσι οι τράπεζες πιέζουν τις ναυτιλιακές εταιρείες στην εναρμόνιση με τις πρακτικές που ορίζονται από το ESG. Αν και η συμμόρφωση με τις επιδόσεις στο ESG δεν είναι ακόμα υποχρεωτική, η πιθανότητα να καταστεί ρυθμιστική απαίτηση θα επηρεάσει τόσο την ανταγωνιστικότητα του κλάδου όσο και την πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση. Η είσοδος όμως μιας ναυτιλιακής εταιρείας σε χρηματαγορές του εξωτερικού προϋποθέτει την ενσωμάτωση του ESG στη λειτουργία της. Το νομοθετικό πλαίσιο της Ε.Ε. που αποσκοπεί στη διευκόλυνση των βιώσιμων Η μετάβαση στην «πράσινη» ναυτιλία είναι εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση, καθώς αυτό που προηγείται είναι η ασφάλεια των μεταφορών. Οι τάσεις και οι
στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας Επί τάπητος η στροφή στην παροχή δανείων για «πράσινα» πλοία, τα κεφάλαια που θα απαιτήσει η επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης του ΙΜΟ και τα «αγκάθια» στο νομοθετικό πλαίσιο της Ε.Ε. για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων
προοπτικές

κυρίως από τα υποθηκευμένα πλοία. Οι απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις

στη Μέση Ανατολή καθώς και στην Ουκρα-

νία συνήθως ευνοούν τη ναυτιλιακή βιομη-

χανία. Οι τράπεζες όμως αντιμετωπίζουν μία

νέα κρίσιμη συνθήκη, αυτήν της ασφάλειας

των χρηματοδοτούμενων πλοίων.

Στις αρχές Μαΐου 2020, το υπουργείο

Εξωτερικών των ΗΠΑ, το Γραφείο Ελέγχου

Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC)

του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και η Ακτοφυλακή των ΗΠΑ εξέδωσαν από

91 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ επενδύσεων
Regulation), αναγνωρίζει ότι η ναυτιλία μπορεί να συμβάλει στη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Ωστόσο, οι ειδικοί όροι και τα κριτήρια που προβλέπονται δεν είναι κατάλληλα για τον συγκεκριμένο τομέα και πρέπει να αναθεωρηθούν, με την άρση κυρίως των περιορισμών που σχετίζονται με το είδος των φορτίων που μεταφέρονται. Στον τραπεζικό τομέα, οι κανόνες προληπτικής εποπτείας της Ε.Ε. για τις τράπεζες είναι επί του παρόντος πολύ περιοριστικοί, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το προφίλ χρηματοοικονομικού κινδύνου της ναυτιλιακής χρηματοδότησης. Είναι επομένως αναγκαίο να ληφθούν τα κατάλληλα θεσμικά μέτρα σε επίπεδο Ε.Ε., ώστε να αντιστραφεί η πτωτική τάση της ναυτιλιακής χρηματοδότησης από τις ευρωπαϊκές τράπεζες, αφού μεγάλες και παραδοσιακές ευρωπαϊκές ναυτιλιακές τράπεζες έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε μείωση ή πώληση των χαρτοφυλακίων τους. Πολλές εταιρείες Leasing από χώρες της Ασίας, κυρίως κινεζικές, έχουν αυξήσει τα χαρτοφυλάκιά τους, εκμεταλλευόμενες τη μείωση των ευρωπαϊκών χαρτοφυλακίων, την απουσία ρυθμιστικών πλαισίων στην Ασία και την προθυμία τους να στηρίξουν τα ναυπηγεία τους. Ένας από τους μοχλούς για τις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επεκτείνουν πράσινα/βιώσιμα δάνεια είναι η πιθανή δυνατότητα πρόσβασης σε έναν νέο τύπο επενδυτικής βάσης μέσω των κεφαλαιαγορών. Μπορούν να εκδοθούν πράσινα ή βιώσιμα ομόλογα, τα οποία διαφέρουν από τα συμβατικά ομόλογα και στα οποία ο εκδότης παρέχει ένα σύνολο πράσινων ή βιώσιμων κριτηρίων και αναλαμβάνει να χρησιμοποιήσει το συγκεντρωμένο κεφάλαιο για έργα που πληρούν αυτά τα κριτήρια. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενδέχεται να διαθέτουν κεφάλαια που προορίζονται αποκλειστικά για πράσινα ή βιώσιμα έργα. Είναι όμως πασιφανές ότι αυτά τα προϊόντα προορίζονται για τους μεγάλους ναυτιλιακούς κολοσσούς κι όχι για την πλειοψηφία των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών, οι οποίες στηρίζονται στην τραπεζική χρηματοδότηση μέσω δανείων τα οποία εξασφαλίζονται
(EU Taxonomy
κοινού
για την αντιμετώπιση της παράνομης ναυσιπλοΐας και πρακτικών αποφυγής κυρώσεων, με έμφαση σε Ιράν, Βόρεια Κορέα και Συρία. Ειδικότερα, η οδηγία τόνιζε την ανάγκη άσκησης αυξημένης δέουσας επιμέλειας όσον αφορά τις αποστολές για τις οποίες οι περιοχές διέλευσης παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο. Η οδηγία κατέστησε σαφές ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς σε μια ναυτιλιακή συναλλαγή (ασφαλιστής, τράπεζα, όμιλος εμπορικών συναλλαγών, πάροχος καυσίμων ή οποιοδήποτε άλλο μέρος μιας θαλάσσιας αλυσίδας εφοδιασμού) είναι στο επίκεντρο της ρυθμιστικής αρχής. Η είσοδος μιας ναυτιλιακής εταιρείας σε χρηματαγορές του εξωτερικού προϋποθέτει την ενσωμάτωση του ESG στη λειτουργία της. Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός για τη ναυτιλία, ενώ αγωνίζεται για μεγαλύτερη βιωσιμότητα, είναι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που συνδυάζει ρυθμιστικά και χρηματοπιστωτικά μέσα, τεχνικά πρότυπα και μέσα χρηματαγοράς, έρευνα και βιομηχανική πολιτική. ►
μια οδηγία παρέχοντας καθοδήγηση
92 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Τα νέα μέτρα συμμόρφωσης περιλαμβάνουν ιστορική και συνεχή ανάλυση των δεδομένων μετάδοσης του Automatic Identification System (AIS) των πλοίων, ρήτρες συμβάσεων που σχετίζονται με το AIS, προσεκτικό έλεγχο των εγγράφων αποστολής και ελέγχους που αφορούν το πλοίο. Οι τράπεζες θα πρέπει επίσης να ελέγχουν τη ναυτιλιακή εταιρεία, τυχόν πράκτορες ή τρίτα μέρη που είναι παρόντα στη συναλλαγή και να γνωρίζουν τα λιμάνια προσέλευσης του πλοίου για τη συγκεκριμένη ροή συναλλαγών όπου είναι δυνατόν. Χρησιμοποιώντας ναυτιλιακά δεδομένα για να προσδιορίσουν τι καταγράφεται στο δίκτυο OFAC, οι τράπεζες μπορούν να αποκαλύψουν το εύρος της πιθανής δραστηριότητας εξαιτίας των οποίων μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις στα υποθηκευμένα πλοία τους. Αυτά τα μέτρα έχουν γίνει ολοένα και πιο περίπλοκα στην εφαρμογή για τις τράπεζες. Οι χρηματοδότες της ναυτιλίας πρέπει να ελέγχουν όχι μόνο τους δανειολήπτες μέσω των εφαρμογών Know Your Client (KYC), αλλά και τα πλοία, προκειμένου να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τις κινήσεις και τις διαδρομές τους. Απαιτείται θα λέγαμε ένα είδος εφαρμογής «Know Your Ship» (KYS). Υπάρχουν τρόποι για να γίνει αυτό, αλλά απαιτείται το σωστό επίπεδο τεχνολογίας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλγόριθμοι αποστολής με ιδιότητες τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης. Οι μεθοδολογίες τεχνητής νοημοσύνης που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της έρευνας θαλασσίων κυρώσεων μπορούν τουλάχιστον να κατανοήσουν ποια είναι τα πλοία υψηλού κινδύνου και να προειδοποιούν εγκαίρως τις τράπεζες. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία κατέχει περισσότερο από το 50% του στόλου της Ε.Ε., έχει αντιληφθεί τις νέες προκλήσεις της χρηματοδότησης του κλάδου και αξιοποιώντας καινοτόμες και ψηφιακές τεχνολογίες προσπαθεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών των ρύπων, διατηρώντας παράλληλα την ικανότητά της στην τραπεζική χρηματοδότηση. Σημαντικές προσπάθειες γίνονται κυρίως από τις μεγάλες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, με τις μεσαίες και μικρότερες εταιρείες να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν με τον ίδιο τρόπο σε αυτές τις προκλήσεις. Πρόσφατα ο Lloyd's Register και οι Capital Group, Navios Maritime Partners, Neda Maritime, Star Bulk και Thenamaris ανακοίνωσαν την ίδρυση Ναυτιλιακού Κέντρου Μείωση Εκπομπών Αέριων Ρύπων (Maritime Emissions Reduction Center) στην Αθήνα. Χρησιμοποιώντας εφαρμοσμένη έρευνα και καινοτόμα εργαλεία, το Κέντρο θα επικεντρωθεί στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας του υφιστάμενου στόλου. Η ναυτιλία ως κλάδος χρειάζεται επαρκή κεφάλαια προκειμένου να ανανεώσει τον στόλο της και να επιτευχθούν οι στόχοι της απανθρακοποίησης. Η ελληνική ναυτιλία, με τη μακροχρόνια τεχνογνωσία και τον συλλογικό της δυναμισμό ήταν πάντα απόδειξη ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας συνεχίζοντας την προσπάθεια ισορροπίας μεταξύ περιβαλλοντικής διαχείρισης και επιχειρηματικής κερδοφορίας που θα αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας. Ο δυναμισμός και το μελλοντικό στοίχημα της ελληνικής ναυτιλίας έγκεινται στη σημαντική επένδυση στην καινοτομία, καθώς και στην υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και κατάρτιση των στελεχών και του προσωπικού της. Τέλος, εξαρτάται από τη συνεχή ισχύ και την ικανότητά της στην υιοθέτηση ριψοκίνδυνων επενδύσεων που οδηγούν την εθνική ναυτιλιακή βιομηχανία να διατηρήσει την ηγετική της θέση. Πολλές εταιρείες Leasing από χώρες της Ασίας έχουν αυξήσει τα χαρτοφυλάκιά τους εκμεταλλευόμενες τη μείωση των ευρωπαϊκών χαρτοφυλακίων. Οι απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή καθώς και στην Ουκρανία συνήθως ευνοούν τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι τράπεζες όμως αντιμετωπίζουν μία νέα κρίσιμη συνθήκη, αυτήν της ασφάλειας των χρηματοδοτούμενων πλοίων. ΑΡΘΡΟ ● ►
94 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ανθεκτικά στη μεταβλητότητα τα δεξαμενόπλοια Υπάρχουν ενδείξεις ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου ενδέχεται να ανακάμψει ταχύτερα από το αναμενόμενο, υποβοηθούμενη από τη μείωση του πληθωρισμού και τη βελτίωση της μεταποίησης παγκοσμίως, που είναι ζωτικής σημασίας για το εμπόριο και την κατανάλωση πετρελαίου Δημήτρης Ρουμελιώτης Στέλεχος του Τμήματος Έρευνας και Αποτιμήσεων του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024 σημειώθηκε μια εκπληκτικά ισχυρή άνοδος στον κλάδο των δεξαμενόπλοιων. Οι αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή και οι επιθέσεις των Χούθι διέκοψαν σημαντικά τις εμπορικές οδούς του πετρελαίου, ωθώντας ανοδικά τους ναύλους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Baltic Exchange, οι ισοδύναμες ισοτιμίες χρονοναύλωσης για τα πλοία VLCC κορυφώθηκαν στο ιλιγγιώδες επίπεδο των 65.537 δολ. ΗΠΑ ανά ημέρα στις 16 Φεβρουαρίου, μια αύξηση της τάξης του 117% σε σύγκριση με την αρχή του έτους. Ομοίως, οι τιμές των ναύλων για τα suezmaxes και aframaxes έφθασαν στα υψηλά τους στις 17 και 18 Ιανουαρίου, αντίστοιχα, ανεβαίνοντας κατά 33% και 75% από την 1η Ιανουαρίου στα 67.219 USD/ημέρα και 80.514 USD/ ημέρα, αντιστοίχως. Η αγορά δεξαμενόπλοιων προϊόντων πετρελαίου γνώρισε επίσης άνθηση, με τους ναύλους για τα μεσαίου μεγέθους δεξαμενόπλοια (MR tankers), τόσο στη λεκάνη του Ατλαντικού όσο και του Ειρηνικού, να αυξάνονται κατά περισσότερο από 50% έως τα τέλη Ιανουαρίου στα 42.494 USD/ημέρα και 59.894 USD/ημέρα, αντίστοιχα. Έκτοτε οι ναύλοι έχουν διορθωθεί σε πιο βιώσιμα επίπεδα καθώς προσαρμόζεται η αγορά. Τα ισχυρά βασικά μεγέθη συνεχίζουν να υποστηρίζουν υγιείς ναύλους παρά τη συνεχιζόμενη αστάθεια και τις γεωπολιτικές εντάσεις. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου ενδέχεται να ανακάμψει ταχύτερα από το αναμενόμενο. Παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό είναι η μείωση του πληθωρισμού και η βελτίωση της μεταποίησης παγκοσμίως, που είναι ζωτικής σημασίας για το εμπόριο και την κατανάλωση πετρελαίου. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) αναβάθμισε ήδη την πρόβλεψή του για τη ζήτηση πετρελαίου για το 2024 σε υψηλότερο επίπεδο από το αναμενόμενο, στο 1,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ενώ η παγκόσμια προσφορά για το 2024 προβλέπεται να αυξηθεί κατά 800.000 βαρέλια έως 102,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Ωστόσο, η παγκόσμια αύξηση της προσφοράς φαίνεται περιορισμένη, με τον ΟΠΕΚ+ να εμμένει στην απόφασή του να μειώσει περαιτέρω την παραγωγή του κατά 2,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, και η μείωση αυτή θα αντισταθμιστεί εν μέρει μόνο από πετρελαιοπαραγωγούς χώρες εκτός ΟΠΕΚ+. Τα γεωπολιτικά γεγονότα επηρεάζουν περαιτέρω τις διαδρομές του πετρελαίου. Τα επιπλέον ναυτικά μίλια αυξάνουν σημαντικά τον χρόνο και το κόστος του ταξιδιού, οδηγώντας σε υψηλότερη χρήση του σκάφους και δυνητικά επηρεάζοντας τη διαθεσιμότητα των δεξαμενόπλοιων. Περνώντας από τη ζήτηση στην προσφορά δεξαμενόπλοιων, η μικρή αύξηση του στόλου τους για τα επόμενα χρόνια μεταφράζεται σε ισχυρά θεμελιώδη στοιχεία για τη συγκεκριμένη αγορά, τροφοδοτώντας με αισιοδοξία τους επενδυτές και τους ιδιοκτήτες. Στον τομέα των δεξαμενόπλοιων, η αναλογία των παραγγελιών-προς-στόλο (κατά μέγεθος DWT) βρίσκεται επί του παρόντος στο 8,7%. Αν και πλησιάζει τα επίπεδα του 2020 και του 2021, παραμένει σχεδόν 40% χαμηλότερα από τη μέση αναλογία παραγγελιών-προς-στόλο που παρατηρήθηκε μεταξύ 2014 και 2019. Παρά το ισχυρό ξεκίνημα του 2024, με σχεδόν 67 παραγγελίες δεξαμενόπλοιων από την αρχή του έτους έως σήμερα, η αγορά των tankers χρειάζεται περισσότερες παραγγελίες. Σχεδόν το 50% του ενεργού στόλου δεξαμενόπλοιων αποτελείται από παλαιά πλοία (ηλικίας 16+ ετών). Το 2023 η αύξηση του στόλου των δεξαμενόπλοιων (σε DWT) ήταν περίπου 2%. Οι προβλέψεις μας, με βάση τις παραγγελίες και την υπόθεση ότι πλοία χωρητικότητας περίπου 8,1 εκατ. DWT πωλούνται για διάλυση σε ετήσια βάση (σύμφωνα με τον μέσο όρο των τελευταίων 24 ετών - από το 2000), είναι ότι η ανάπτυξη του στόλου θα ανέλθει σε 0,02% το 2024, σε 1,5% το 2025 και σε 2,1% το 2026. Από την άλλη πλευρά, το συνολικό εμπόριο πετρελαίου -σε εκατ. τόνους- αυξήθηκε κατά 2,8% το 2023, ενώ το 2024 η ανάπτυξη προβλέπεται να είναι περίπου στο 2,1%. Το σημερινό ισχυρό περιβάλλον της ναυλαγοράς, με υγιείς τιμές, οδηγεί σε σημαντική μείωση της δραστηριότητας διάλυσης πλοίων. Εάν αυτές οι ευνοϊκές συνθήκες συνεχιστούν το 2024 και μετά, τα ποσοστά διάλυσης πλοίων θα μπορούσαν να παραμείνουν πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο των 24 ετών, οδηγώντας ενδεχομένως σε ανοδικές αναθεωρήσεις των προβλέψεων για αύξηση του στόλου. Η ισχυρή -αν και ευμετάβλητη- εμπορευματική αγορά δεξαμενόπλοιων που ξεκίνησε το 2022 και συνεχίζεται ακόμη, έχει τονώσει όχι μόνο την αγορά νεότευκτων αλλά και τις αγοραπωλησίες. Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο του 2024 η δραστηριότητα αγοραπωλησιών στην αγορά δεξαμενόπλοιων επιβραδύνθηκε, με 118 πωλήσεις να έχουν καταγραφεί από την αρχή του έτους έως σήμερα, δηλαδή μειωμένες κατά σχεδόν 40% σε σύγκριση με τη δραστηριότητα του πρώτου τριμήνου του 2023. Τα πλοία των τύπων MR2, Aframax/ LR2 και VLCC είναι κορυφαία στη δραστηριότητα αγοραπωλησιών δεξαμενόπλοιων μέχρι το τέλος Μαρτίου, με 36, 19 και 15 πωλήσεις, αντίστοιχα (που αποτελούν σχεδόν το 31%, 16% και 13%, αντίστοιχα, επί των συνολικών πωλήσεων δεξαμενόπλοιων). Είναι ενδιαφέρον ότι παρά τη συνολική επιβράδυνση οι πωλήσεις δεξαμενόπλοιων ηλικίας 6-10 ετών έχουν αυξηθεί. Μάλιστα, παρατηρούμε άλμα κατά 25% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, με 20 πωλήσεις να έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής φέτος. Η μικρή αύξηση του στόλου των δεξαμενόπλοιων για τα επόμενα χρόνια μεταφράζεται σε ισχυρά θεμελιώδη στοιχεία για την αγορά, τροφοδοτώντας με αισιοδοξία επενδυτές και ιδιοκτήτες.

Xclusiv Shipbrokers

96 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Έιρήνη Διαμαντάρα
του Τμήματος Έρευνας και Αποτιμήσεων του ναυλομεσιτικού οίκου
Στέλεχος
Οι κινεζικές εισαγωγές άνθρακα και λιγνίτη κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους ανήλθαν συνολικά σε 115,9 εκατ. τόνους, καταγράφοντας μια αύξηση κατά σχεδόν 14% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, ενώ οι εισαγωγές σιδηρομεταλλεύματος της χώρας αυξήθηκαν κατά 5,5% σε 310 εκατ. τόνους. Εν τω μεταξύ, οι αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή έχουν ωθήσει τους πλοιοκτήτες να επαναδρομολογούν τα πλοία τους για να αποφεύγουν διαδρομές της Ερυθράς Θάλασσας, επιλέγοντας να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τα τονομίλια. Η σταθερή ζήτηση μαζί με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα και τις αναταράξεις που επέφερε στο εμπόριο οδήγησαν σε ένα δυνατό ξεκίνημα στην αγορά χύδην ξηρού φορτίου. Τον Μάρτιο του 2024, οι ναύλοι για τα δρομολόγια Baltic Capesize 5 TC αυξήθηκαν στα 35.780 USD/ημέρα, σχεδόν 24% υψηλότερα σε σύγκριση με την αρχή του έτους, καταγράφοντας έναν από τους ισχυρότερους μέσους όρους πρώτου τριμήνου τουλάχιστον των τελευταίων 10 ετών. Οι ναύλοι για τις διαδρομές Baltic Kamsarmax 5 TC κατέγραψαν το χαμηλότερο επίπεδο για το 2024 στις 12 Ιανουαρίου 2024, στα 12.693 USD/ημέρα πριν αυξηθούν για λίγο στον μέσο όρο των 20.757 USD/ημέρα στα τέλη Μαρτίου. Καταγράφοντας παρόμοια τάση, οι ναύλοι για τα πλοία Supramax μειώθηκαν στα 11.301 USD/ημέρα στις 22 Ιανουαρίου. Ωστόσο, ανέκαμψαν και έφτασαν για λίγο στον μέσο όρο των 15.515 USD/ημέρα στα τέλη Απριλίου. Παρά το γεγονός ότι τα κέρδη των πλοίων των κατηγοριών Supramax και Kamsarmax αυξήθηκαν το τρέχον τρίμηνο κατά 27% και 36%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με πέρυσι, εξακολουθούν να υπολείπονται των μέσων κερδών από το πρώτο τρίμηνο του 2021 και 2022. Τέλος, στις διαδρομές Baltic Handysize 7 TC, οι ναύλοι παρουσίασαν χαμηλότερη αστάθεια κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, με τιμές που κυμάνθηκαν μεταξύ 10.197 USD/ημέρα και 14.537 USD/ημέρα. Περνώντας στο μέτωπο της προσφοράς, η αναλογία παραγγελιών-στόλου για πλοία ξηρού φορτίου βρίσκεται επί του παρόντος στο 8,5% ως προς τον αριθμό των πλοίων, ενώ τον Μάρτιο του 2023 ήταν στο 6,7%. Το πρώτο τρίμηνο του 2024 παραγγέλθηκαν συνολικά 55 πλοία, σημειώνοντας σημαντική μείωση της τάξης του 61% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, κατά την οποία είχαν υπογραφεί 143 συμβάσεις ναυπηγήσεων. Σχεδόν το 25% του συνολικού στόλου πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου είναι ηλικίας άνω των 16 ετών. Στον ίδιο κλάδο, η αύξηση του στόλου σε DWT ήταν περίπου 2,9% το 2023. Με βάση τις παραγγελίες και υποθέτοντας ότι κατά μέσο όρο ετησίως διαλύονται πλοία συνολικής χωρητικότητας 10,1 εκατ. DWT (στα ίδια επίπεδα με τον μέσο όρο από το 2000), οι προβλέψεις μας για την ανάπτυξη του στόλου είναι στο 1,2% για το 2024, στο 1,5% για το 2025 και στο 1,3% για το 2026. Το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο χύδην ξηρού φορτίου παρουσίασε αύξηση κατά περίπου 3,7% το 2023 και εκτιμάται ότι το 2024 θα αυξηθεί κατά 1,2%. Ωστόσο, από τον Ιανουάριο του 2021, η δραστηριότητα ανακύκλωσης στην αγορά πλοίων ξηρού φορτίου καταγράφεται πολύ υποτονική, με μηνιαία δραστηριότητα διάλυσης πλοίων χαμηλότερη από το 1,5 εκατ. DWT. Από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2024 είχαν δοθεί για διάλυση πλοία ξηρού φορτίου συνολικής μεταφορικής ικανότητας 16,22 εκατ. DWT, σχεδόν 163% χαμηλότερα σε σύγκριση με τον αντίστοιχο όγκο διαλύσεων κατά την προηγούμενη τριετία 2017-2020. Η υποτονική δραστηριότητα ανακύκλωσης των τελευταίων ετών είχε ως αποτέλεσμα τη γήρανση του στόλου των πλοίων ξηρού φορτίου. Αυτή τη στιγμή, η μέση ηλικία του στόλου των πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου είναι περίπου τα 12,4 έτη, δηλαδή σχεδόν 2 έτη μεγαλύτερη από τον μέσο όρο 10,5 ετών που ήταν τον Ιανουάριο του 2021. Κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2024 καταγράφηκε ζωηρή δραστηριότητα στις αγοραπωλησίες (S&P) πλοίων ξηρού φορτίου, με περισσότερα από 220 πλοία να αλλάζουν χέρια. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση σχεδόν 35% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, πλησιάζοντας τον όγκο που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 2021. Οι τομείς των πλοίων τύπου Handysize, Supramax και Capesize πρωταγωνίστησαν στις αγοραπωλησίες το πρώτο τρίμηνο του 2024, με πωλήσεις 43, 55 και 31 πλοίων, αντίστοιχα (που αποτελούν περίπου το 19%, 25% και 14%, αντίστοιχα, του συνόλου πωλήσεων πλοίων ξηρού φορτίου). Παραδόξως, ο τομέας Capesize γνώρισε το ισχυρότερο τρίμηνο σε επίπεδο πωλήσεων, τουλάχιστον για την τελευταία δεκαετία, παρά την αύξηση των τιμών των μεταχειρισμένων πλοίων. Κατά το παρελθόν έτος, οι τιμές μεταχειρισμένων Capesize σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με άλλα τμήματα του κλάδου, με τις τιμές 5ετίας, 10ετίας και 15ετίας να αυξάνονται κατά 21%, 35% και 39%, αντίστοιχα. Οι τομείς πλοίων τύπου Panamax/Kamsarmax και Post Panamax κατέγραψαν επίσης μια εξαιρετική έναρξη, με συνολικά 58 πλοία να βρίσκουν νέους ιδιοκτήτες, αριθμός υπερδιπλάσιος σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Εξετάζοντας το προφίλ της ηλικιακής ομάδας, παρατηρείται τεράστια αύξηση στη ζήτηση παλαιών πλοίων ηλικίας 16 και πλέον ετών από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2024, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, καθώς συνολικά πωλήθηκαν 57 πλοία, αριθμός σχεδόν διπλάσιος σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023. Σχεδόν το 25% του συνολικού στόλου πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου είναι ηλικίας άνω των 16 ετών. Οι κρίσιμοι παράγοντες για τα πλοία ξηρού φορτίου Η σταθερή ζήτηση μαζί με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα και τις αναταράξεις που επέφερε στο εμπόριο οδήγησαν σε ένα δυνατό ξεκίνημα την αγορά χύδην ξηρού φορτίου
Inc.

Containers, Hellaschart

98 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Π. Μπασάκος Τμήμα Αγορών και
Ησυνεχιζόμενη κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα λόγω των επιθέσεων των Χούθι ήταν στην πραγματικότητα αρκετά επωφελής για τον κλάδο των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Παρά τις υψηλές παραγγελίες για νέα πλοία και τις παραδόσεις ρεκόρ κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, η απαίτηση για περισσότερα πλοία, ώστε να καλυφθεί η μεγαλύτερη διαδρομή μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, έχει βοηθήσει πολύ στην απορρόφηση της εισροής νέων πλοίων και στη διατήρηση μιας ισχυρής δυναμικής στην εμπορευματική αγορά. Οι τιμές των πλοίων συνεχίζουν επίσης να αυξάνονται. Φαίνεται ότι τα μεγαλύτερα (και μεσαίου μεγέθους) πλοία ωφελούνται περισσότερο αυτήν τη στιγμή (δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλοία για ναύλωση στην αγορά!), σε σύγκριση με τα μικρότερα πλοία (παρόλο που τα πάνε και αυτά καλύτερα), και πιθανότατα αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον, καθώς αυτά τα μεγαλύτερα πλοία είναι πιο κατάλληλα για να καλύψουν τα νέα δεδομένα συναλλαγών που δημιουργήθηκαν από την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα. Θα ήταν εύκολο να αποδοθεί η τρέχουσα ισχύς της αγοράς στις διαταραχές των γεγονότων στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά αυτός δεν ήταν ο μόνος λόγος που οδήγησε στην τρέχουσα ανοδική πορεία της αγοράς. Είναι προφανές ότι η έναρξη της κρίσης έδωσε μια απροσδόκητη ώθηση στα σχέδια των ναυλωτών για το νέο έτος, ωστόσο η διαθεσιμότητα ήταν ήδη δομικά ανεπαρκής, ωθώντας ορισμένους από αυτούς να «αρπάξουν» πλοία όσο ακόμη μπορούσαν. Αυτό που αναμφισβήτητα βοήθησε έκτοτε στη διατήρηση της αξιοσημείωτης ανόδου ήταν η κυκλική ανάκαμψη της ζήτησης μετά την εκτεταμένη μεταπανδημική μείωση των αποθεμάτων, και αυτό φαίνεται από τα αποτελέσματα των πιο πρόσφατων εκθέσεων του Δείκτη Διευθυντών των Τμημάτων Αγορών (PMI). Οι έρευνες για το τέλος του μηνός Μαρτίου δείχνουν ότι η παγκόσμια μεταποιητική παραγωγή αυξάνεται για τρίτο διαδοχικό μήνα, υποστηριζόμενη από την ταχύτερη αύξηση των νέων παραγγελιών από τον Μάιο
Το
είναι
υπάρξει
επίλυση της σύγκρουσης (και αυτό είναι ένα μεγάλο «ΑΝ»), επιτρέποντας στα μεγαλύτερα πλοία να διέλθουν και πάλι από τη Διώρυγα του Σουέζ, η ναυλαγορά τους επόμενους μήνες θα εξακολουθεί να έχει χαμηλό αριθμό διαθέσιμων πλοίων, ειδικότερα των μεγαλύτερων σε μέγεθος. Εν τω μεταξύ, η ικανότητα της Διώρυγας του Παναμά να εξυπηρετήσει περισσότερα πλοία κατά τους επόμενους μήνες είναι ένα ενθαρρυντικό σημείο για τους αρμόδιους των ωκεάνιων πλοίων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι θα απαιτηθεί επιπλέον χωρητικότητα επειδή τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων συνεχίζουν να αποφεύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ. Ωστόσο, η ναυτιλιακή βιομηχανία καλεί τον Παναμά να επενδύσει περισσότερο στο πεδίο της μετρίασης των επιπτώσεων που έχει η κλιματική κρίση στη διώρυγα. Η Αρχή της Διώρυγας Παναμά ανακοίνωσε ότι από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου θα αρχίσει να επιτρέπει σε 31 πλοία να διέρχονται από το κανάλι ανά ημέρα, έναντι των 24 πλοίων καθημερινά που ίσχυε κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου. Έτσι, καταλήγουμε στο μεγάλο ερώτημα: Πόσο καιρό θα διαρκέσει το σημερινό πάρτι για τους εφοπλιστές των containerships; Σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις στο θέμα αυτό, οπότε μόνο ο χρόνος θα δείξει πόσοι παράγοντες θα επηρεάσουν την αγορά. Και φυσικά είναι δύσκολο να πούμε εάν τα θετικά θα υπερβούν τα αρνητικά. Οι καταχωρημένες παραγγελίες παραμένουν σε αρκετά υψηλά επίπεδα, με υψηλό αριθμό παραδόσεων να αναμένεται φέτος και του χρόνου. Κατά το 1ο τρίμηνο του 2024, παραδόθηκαν περισσότερα από 100 πλοία συνολικής χωρητικότητας 700.000 TEUs, ενώ περισσότερα από 150 πλοία συνολικής χωρητικότητας άνω του 1,0 εκατ. TEUs αναμένεται να παραδοθούν κατά τη διάρκεια του 2ου τριμήνου - αριθμοί που ασφαλώς είναι εντυπωσιακοί. Ο αριθμός διαλύσεων πλοίων κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα αυτή τη στιγμή, καθώς ακόμη και παλαιότερα πλοία έχουν ζήτηση για να καλυφθούν οι ανάγκες στις περιφερειακές αγορές. Τα πλοία που έχουν διαλυθεί από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα ανέρχονται σε 20, συνολικής χωρητικότητας περίπου 30.000 TEUs (πραγματικά χαμηλοί αριθμοί). Στο πολιτικό μέτωπο, υπάρχει ακόμα μεγάλη αβεβαιότητα καθώς οι εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κλιμακώνονται εκ νέου. Το πόσο θα διαρκέσει αυτή η σύγκρουση και πόσο θα επηρεάσει τις παγκόσμιες εμπορικές οδούς θα φανεί τους επόμενους μήνες. Έπειτα, έχουμε και τις φετινές εκλογές στις ΗΠΑ, και προφανώς ο πρόεδρος Μπάιντεν θα ήθελε πολύ να του απονεμηθεί το βραβείο «Ειρηνοποιός» της χρονιάς, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι «χρειάζονται δύο για να χορέψεις ταγκό»... Για να δούμε... Η θερινή περίοδος θα είναι ενδιαφέρουσα για την αγορά πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ας απολαύσουμε τις καλές τιμές των ναύλων και των πλοίων, και ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα αποκατασταθεί η ειρήνη παντού στον κόσμο. Η παγκόσμια μεταποιητική παραγωγή έδειξε να αυξάνεται τον Μάρτιο για τρίτο διαδοχικό μήνα, υποστηριζόμενη από την ταχύτερη αύξηση των νέων παραγγελιών από τον Μάιο του 2022.
άνοδος στον
Αλλά για πόσο; Το πόσο καιρό θα διαρκέσει το σημερινό πάρτι για τους εφοπλιστές των containerships είναι κάτι που σίγουρα δεν μπορεί να προβλεφθεί με ασφάλεια, οπότε μόνο ο χρόνος θα δείξει πόσοι παράγοντες θα επηρεάσουν την αγορά
Γεώργιος
Πωλήσεων,
του 2022.
σημαντικό εδώ
ότι ακόμα κι αν
άμεση
Απρόσμενη
κλάδο containership -

Alex

LNG, ICIS

100
αναλυτής
Ανώτερος
ΑΡΘΡΟ ● Ηπαγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει αρχίσει να ανακάμπτει από την αναταραχή των δύο τελευταίων ετών και να εισέρχεται σε μια περίοδο σταθερότερης και πιο προσιτής ανάπτυξης για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας. Η ζήτηση για το συγκεκριμένο καύσιμο εκτινάχθηκε σε υψηλότερα επίπεδα το 2022, όταν η Ρωσία διέκοψε τις περισσότερες προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η Ευρώπη αναζήτησε την κάλυψη των αναγκών της σε φυσικό αέριο από αλλού, καταβάλλοντας τιμές ρεκόρ για να προσελκύσει την αύξηση της παραγωγής από τις ΗΠΑ και να εκτρέψει τα φορτία φυσικού αερίου μακριά από τις ασιατικές χώρες εισαγωγής, όπως η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν. Πάνω από το 10% του παγκόσμιου μεριδίου της αγοράς LNG, δηλαδή άνω των 40 εκατ. τόνων, μεταφέρθηκε από την Ασία στην Ευρώπη από το 2021 έως το 2022, προσελκυόμενο από τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου του δείκτη ICIS TTF, οι οποίες εκτινάχθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, πάνω από 80 δολάρια ΗΠΑ ανά εκατ. Btu ($80/ MMBtu), δέκα φορές πάνω από τις υψηλότερες τιμές που είχαν παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια πριν από την κρίση. Η Ευρώπη έχει πλέον επιβιώσει δύο χειμώνες χωρίς ρωσικό αέριο, με τη βοήθεια εν μέρει των ήπιων καιρικών συνθηκών κατά τις περιόδους θέρμανσης 2022/23 και 2023/24. Οι πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης αποδείχθηκαν ζωτικής σημασίας ιδιαίτερα για τη Γερμανία, μια χώρα που δεν διέθετε εγκαταστάσεις εισαγωγής LNG όταν σταμάτησαν οι ροές του ρωσικού αγωγού, αλλά μέχρι το τέλος του 2023 είχε ξεκινήσει έργα για τρεις Μονάδες Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (FSRU), με δύο ακόμη μονάδες FSRU να προγραμματίζονται στις αρχές του 2024. Νέες μονάδες FSRU δημιουργήθηκαν επίσης τα τελευταία δύο χρόνια στην Ολλανδία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Τουρκία, ενώ επετεύχθη και η ολοκλήρωση της ήδη προγραμματισμένης από παλαιότερα ελληνικής μονάδας στην Αλεξανδρούπολη. Όλα αυτά όμως είχαν κόστος. Οι τιμές του φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία εκτοξεύθηκαν στα ύψη, αναγκάζοντας ορισμένες βιομηχανίες να διακόψουν την παραγωγή τους στην Ευρώπη. Εν τω μεταξύ, οι Ασιάτες αγοραστές που δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τις υψηλές τιμές της Ευρώπης, έχασαν την πρόσβαση σε προμήθειες καθαρής ενέργειας και επέστρεψαν στον άνθρακα. Ωστόσο, για τη θερινή περίοδο του 2024, η παγκόσμια αγορά διαφαίνεται να είναι πιο ασφαλής, με υψηλά επίπεδα αποθεμάτων αερίου στην Ευρώπη στην αρχή της σεζόν, γεγονός που επιτρέπει την πτώση των τιμών και την επιστροφή ενός αυξημένου μεριδίου του παγκόσμιου LNG στις αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας. Τους πρώτους μήνες του 2024, χώρες όπως η Κίνα, η Ταϊλάνδη και το Μπαγκλαντές κατέγραψαν μηνιαίες εισαγωγές ρεκόρ, ενώ και νέοι εισαγωγείς LNG, όπως οι Φιλιππίνες και το Βιετνάμ, που άνοιξαν και οι δύο τις πρώτες τους εγκαταστάσεις το 2023, αναμένεται επίσης να αγοράσουν μεγαλύτερες ποσότητες φυσικού αερίου. Μετά από δυο-τρία χρόνια, όταν οι νέες προσθήκες στον παγκόσμιο εφοδιασμό LNG θα έχουν επιβραδυνθεί, θα υπάρξει επίσης και ένα νέο κύμα εξαγωγών. Από τα τέλη του 2024/αρχές του 2025 και μετά, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς θα αρχίσουν να ανοίγουν μεγάλο αριθμό νέων εργοστασίων, όπως η τρίτη φάση του Corpus Christi, το Plaquemines, το Golden Pass και το LNG Canada. Εν τω μεταξύ, το Κατάρ σχεδιάζει να διπλασιάσει σχεδόν την παραγωγή του σε LNG σε 142 εκατ. τόνους ετησίως έως το 2030, από το τρέχον επίπεδο των 77 εκατ. τόνων ετησίως. Οι προσδοκίες της βιομηχανίας είναι ότι οι επεκτάσεις στις ΗΠΑ, στο Κατάρ και σε άλλες χώρες θα αυξήσουν τη συνολική αγορά LNG κατά 50% μέχρι το τέλος της δεκαετίας, από περίπου 400 εκατ. τόνους ετησίως τα τελευταία χρόνια σε 600 εκατ. τόνους ετησίως. Η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στην επιτυχία του LNG μέχρι σήμερα. Η ανάπτυξη της αγοράς LNG για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας θα προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες στους ναυπηγούς και τους πλοιοκτήτες να επωφεληθούν από αυτήν. Οι νέοι εισαγωγείς ενδέχεται να χρειαστούν επιπλέον μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), έχοντας διαπιστώσει τη σημασία που έχουν αυτές οι μονάδες σε περιόδους ανάγκης. Το LNG μπορεί επίσης να είναι ένα καθαρό καύσιμο για τα ίδια τα πλοία, ενώ η αγορά ανεφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου δείχνει ότι θα αναπτυχθεί, έχοντας ήδη κάνει μια ισχυρή είσοδο σε τομείς όπως τα πορθμεία και η αγορά κρουαζιέρας. Μετά τις αναταραχές των τελευταίων ετών, μια περίοδος σταθερότερης ανάπτυξης και ασφαλέστερων προμηθειών θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευχάριστη εξέλιξη τόσο για τη βιομηχανία όσο και για τους καταναλωτές. LNG: Σε σταθερή ανάπτυξη μετά τα θυελλώδη χρόνια Η βιομηχανία LNG έχει αποδειχθεί εξαιρετικά προσαρμόσιμη στις συνθήκες της αγοράς, τόσο ως προς την ικανότητά της να ανακατευθύνει τις ροές στις περιοχές με τη μεγαλύτερη ανάγκη όσο και στην ταχεία ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων εισαγωγής ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΤΙΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, $/ΕΚΑΤ. BTU Ιαν. 2021 Ιαν. 2022 Ιαν. 2023 Ιαν. 2024 Πηγή: Icis East Asia Index ICIS Europe TTF US Henry Hub 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΤΙΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, $/ΕΚΑΤ. BTU Ιαν. 2021 Ιαν. 2022 Ιαν. 2023 Ιαν. 2024 Πηγή: Icis East Asia Index ICIS Europe TTF US Henry Hub 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

«Βullish» οι προοπτικές

(Very Large Ammonia Carriers).

των LPG carriers και ιδιαίτερα των VLGCs να λειτουργεί με υψηλές

χωρητικότητες. Την

ίδια ώρα, τα σχετικά χαμηλά βιβλία παραγγελιών θα συνεισφέρουν στη σφιχτή προσφορά

πλοίων σε σχέση με

τον αναμενόμενο όγκο του εμπορίου LPG διά θαλάσσης. Παράλληλα, ιδιαίτερη δυναμική παρουσιάζουν τους τελευταίους μήνες τα πλοία μεταφοράς αμμωνίας, καθώς καταγράφονται πολυάριθμα συμβόλαια ναυπήγησης VLACs (Very Large Ammonia Carriers). Σύμφωνα

102 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Χρίστος Τριανταφυλλίδης
του ελληνικού LPG Desk του ναυλομεσιτικού οίκου Arrow
Παραμένουμε «bullish» για τις προοπτικές των κλάδων LPG και αμμωνίας διά θαλάσσης. Ο τίτλος για τα μεγάλα πλοία μεταφοράς LPG, τύπου VLGC (Very Large Gas Carriers), είναι: Αυξημένη κατανάλωση και μεγαλύτερα ταξίδια. Τα LPG carriers, τα οποία είναι κατάλληλα για εμπόριο μεγάλου όγκου σε μεγάλες αποστάσεις θα δουν υγιή αύξηση της ζήτησης. Τρία είναι τα βασικά σημεία που οδηγούν σε αυτό το θετικό συμπέρασμα. Αρχικά, η κινεζική ζήτηση για projects αφυδρογόνωσης προπανίου (PDH) αναμένεται να παραμείνει ισχυρή. Παράλληλα, τα διυλιστήρια εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν τη λειτουργία των μονάδων PDH για τη δημιουργία ταμειακών ροών με στόχο τη διαχείριση του χρέους, συμβάλλοντας στη διατήρηση της ζήτησης. Ο τρίτος παράγοντας συνδέεται με τους περιορισμούς διελεύσεων στη Διώρυγα του Παναμά, οι οποίοι έχουν αυξήσει τις επιστροφές των πλοίων χωρίς φορτίο πίσω στις ΗΠΑ μέσω εναλλακτικών οδών. Σε αυτό το πλαίσιο, όλο και περισσότερα πλοία επιλέγουν τις μακρινότερες ρότες μέσω της Διώρυγας του Σουέζ ή του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας συγκριτικά με έναν χρόνο πριν. Αυτές οι εναλλακτικές αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση 50% στη διάρκεια των ταξιδιών. Εξετάζοντας το ηλικιακό προφίλ του στόλου και κατ’ επέκταση τις μελλοντικές συνθήκες προσφερόμενου τονάζ στην αγορά, τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας υποδεικνύουν ότι το βιβλίο παραγγελιών των LPG carriers αντιστοιχεί στο 13,5% του στόλου στο νερό σήμερα, βάσει αριθμού πλοίων. Την ίδια ώρα, το 41,9% των πλοίων του υφιστάμενου στόλου υπερβαίνει τα 20 χρόνια ζωής. Η μέση ηλικία των VLGCs αγγίζει σήμερα τα 9,8 έτη και αυτή των MGCs (μεσαίου μεγέθους LPG carriers) ανέρχεται στα 10,5 χρόνια. Ο συνδυασμός μακρινότερων ταξιδιών και προβλέψεων για ενισχυμένες ροές στους μεγάλους εισαγωγείς θα συμβάλει ώστε ο στόλος
Director
Shipbroking Group
με τα στοιχεία
της
βιβλίο παραγγελιών των VLACs περιλαμβάνει σήμερα 46 πλοία, με το 83% να ναυπηγείται στη Νότια Κορέα και το υπόλοιπο στην Κίνα. Την ίδια ώρα, στον υφιστάμενο στόλο των LPG carriers, περίπου 430 βαπόρια μπορούν να μεταφέρουν αμμωνία, αλλά μόλις 50 εξ αυτών είναι τύπου LGC και μεγαλύτερα. Λόγω των χημικών ιδιοτήτων της αμμωνίας, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα LPG carriers γι’ αυτόν τον σκοπό, ενώ όσα μπορούν δεν μεταφέρουν την αμμωνία σε πλήρη χωρητικότητα στη δεξαμενή (περίπου 80%-85%). Τα VLACs από την άλλη που τέθηκαν υπό παραγγελία στα ναυπηγεία εσχάτως θα είναι σχεδιασμένα με ενισχυμένες δεξαμενές που θα επιτρέπουν αποθήκευση της αμμωνίας έως και στο 98% της χωρητικότητας. Σημειώνεται ότι τα νεότευκτα VLACs που θα εισέλθουν στο νερό από το 2026 κι έπειτα θα είναι σχεδόν 16 χρόνια μικρότερα από τα υφιστάμενα πλοία που μπορούν να μεταφέρουν αμμωνία. Αυτήν τη στιγμή, τα μεσαίου μεγέθους LPG carriers, τύπου MGC (Medium Gas Garriers) μεταφέρουν περίπου το 61% των συνολικών όγκων αμμωνίας. Διάφορες προβλέψεις υποδεικνύουν μία πιθανή αύξηση του εμπορίου αμμωνίας στους 40 εκατ. τόνους ετησίως έως το 2030, όπερ σημαίνει ότι θα χρειαστούν έως και 50 VLACs, εάν το εμπόριο της αμμωνίας πραγματοποιηθεί εξ ολοκλήρου μέσω πλοίων. Εναλλακτικά, μόνο εάν το 10% αυτής της αύξησης μεταφερθεί με πλοία, πέντε VLACs θα ήταν αρκετά έως το 2030, καθώς σήμερα μόνο το 10% της ετήσιας παραγωγής αμμωνίας διακινείται με πλοία. Εξετάζοντας αναλυτικότερα το πεδίο της ζήτησης, αναφέρουμε ότι αυξάνεται με ταχύ ρυθμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Αρχικά, ο αυξανόμενος πληθυσμός και η μεταβαλλόμενη διατροφή θα εξακολουθήσουν να οδηγούν τη ζήτηση για αμμωνία, καθώς χρησιμοποιείται στην παραγωγή τεχνητού λιπάσματος το οποίο αξιοποιείται για τη διατροφή του 50% του πλανήτη. Επί του παρόντος, το 70% της συνθετικής αμμωνίας παράγεται για τη γεωργία. Την ίδια ώρα, η αμμωνία είναι το ευνοϊκότερο μέσο για τη μεταφορά υδρογόνου λόγω της ενεργειακής πυκνότητας και της οικονομικής της διαχείρισης. Ένας ακόμη παράγοντας συνδέεται με τις υποσχόμενες προοπτικές της αμμωνίας ως καυσίμου απανθρακοποίησης για τις βιομηχανίες χάλυβα και σιδηρομεταλλεύματος, αλλά και ως καυσίμου για τα πλοία λόγω των εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών του, όταν οι ενεργειακές πρώτες ύλες είναι ανανεώσιμες. Ιδιαίτερη δυναμική παρουσιάζουν τους τελευταίους μήνες τα πλοία μεταφοράς αμμωνίας, καθώς καταγράφονται πολυάριθμα συμβόλαια ναυπήγησης VLACs
του LPG Desk
Arrow, το
αμμωνία Ο συνδυασμός μακρινότερων ταξιδιών και προβλέψεων για ενισχυμένες ροές στους μεγάλους εισαγωγείς θα συμβάλει ώστε ο στόλος των LPG carriers και ιδιαίτερα των VLGCs να λειτουργεί με υψηλές χωρητικότητες
για LPG και

ορίου

104 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Μαρία Μπερτζελέτου Ναυτιλιακή αναλύτρια Signal Ocean ΑΡΘΡΟ ● Ηγεωπολιτική ένταση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022 αποτέλεσε ένα σημαντικό στοιχείο που επηρέασε την παγκόσμια ναυτιλιακή αγορά. Όσον αφορά το θαλάσσιο εμπόριο, οι ανησυχίες που προκλήθηκαν από αυτήν την ένταση είχαν ευρύτερες επιπτώσεις στο εμπόριο δημητριακών και πετρελαίου. Οι απαγορεύσεις που επέβαλε η Δύση για τις εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου σε χώρες της Ευρώπης είχαν σημαντικές επιπτώσεις στη ροή του πετρελαίου. Η ανησυχία αυτή προκάλεσε τη Ρωσία να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις για τις ροές του πετρελαίου της προς την Ασία. Η Κίνα και η Ινδία εμφανίστηκαν να αυξάνουν σημαντικά τον όγκο εισαγωγών από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του 2023 και συνέβαλαν στην ανακούφιση της πίεσης που αντιμετώπιζε η ρωσική αγορά πετρελαίου από τις δυτικές κυρώσεις. Αυτή η αλλαγή των ροών πετρελαίου από την Ευρώπη προς την Ασία είχε σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλιακή αγορά. Η ζήτηση για ναυτιλιακές υπηρεσίες αυξήθηκε στην περιοχή της Ασίας, ενώ οι ευρωπαϊκές αγορές αντιμετώπισαν μείωση στις εισαγωγές πετρελαίου. Στo Διάγραμμα 1α απεικονίζεται με στοιχεία της πλατφόρμας Signal Ocean η σημαντική αύξηση των εισαγωγών αργού πετρελαίου από τη Ρωσία προς την Κίνα από την έναρξη των εντάσεων ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία, σημειώνοντας για τον Μάρτιο της φετινής χρονιάς 28% αύξηση από τα επίπεδα του Μαρτίου 2023. Η δυναμική εξαγωγών του ρωσικού αργού πετρελαίου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της διαφοροποίησης που παρατηρήθηκε φέτος από την Ινδία. Όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 1β, ο Μάρτιος εμφάνισε σημαντική επιβράδυνση στις εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία προς την Ινδία, με τάση υποχώρησης που προέκυψε από τον Δεκέμβριο του 2023. Η αισθητή υποχώρηση δίνει αφορμή για ερωτήματα σχετικά με την επίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ινδία και την ενδεχόμενη στασιμότητα των εισαγωγών ρωσικού αργού πετρελαίου. Παρ’ όλα αυτά, στις αρχές του Απριλίου ένας αξιωματούχος του αμερικανικού
κών
δεν
την
Ένωση και η Αυστραλία, είναι να διατηρηθεί η σταθερότητα στην παγκόσμια προμήθεια πετρελαίου, παράλληλα με την επίπτωση στα έσοδα της Μόσχας. Υπενθυμίζεται ότι για δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τιμές από 60 δολάρια το βαρέλι και άνω απαγορεύεται η χρήση δυτικών ναυτιλιακών υπηρεσιών, όπως η ασφάλιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη δυνατότητα μεταφοράς του ρωσικού πετρελαίου, επιδρώντας στις μεταφορές και στην παγκόσμια προμήθεια του πετρελαίου. Η ορισθείσα τιμή είναι αρκετά υψηλή ώστε να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ρωσίας στην πώληση πετρελαίου, αλλά παράλληλα είναι χαμηλότερη από την τρέχουσα τιμή αγοράς, με σκοπό την περιορισμένη αύξηση των εσόδων της Μόσχας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα αύξησε τον ρυθμό με τον οποίο πρόσθεσε αποθέματα αργού πετρελαίου τον Μάρτιο, όπου σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, βασισμένους σε επίσημα στοιχεία, συνολικά προστέθηκαν 790.000 βαρέλια την ημέρα (bpd) στα εμπορικά ή στρατηγικά αποθέματα της Κίνας τον συγκεκριμένο μήνα, σε σύγκριση με τα 570.000 bpd κατά τους πρώτους δύο μήνες του 2024. Κατά το πρώτο τρίμηνο συνολικά, η Κίνα αύξησε τα αποθέματα κατά 670.000 bpd, ένας αριθμός που υπονομεύει σε κάποιο βαθμό την επικρατούσα άποψη της αγοράς ότι η ζήτηση πετρελαίου της Κίνας είναι ισχυρή. Η αύξηση των αποθεμάτων αργού πετρελαίου από την Κίνα σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στο τοπίο της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Αυτή η αύξηση δείχνει ότι η Κίνα είναι πρόθυμη να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που προκύπτουν από την πίεση που ασκεί η Δύση στη Ρωσία, ειδικά μετά την επιβολή κυρώσεων σε αυτήν λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Η αύξηση των εισαγωγών αργού πετρελαίου από τη Ρωσία αποτελεί ένα σημαντικό σημάδι για την Κίνα, η οποία δεν επιθυμεί να εξαρτάται αποκλειστικά από την προμήθεια από άλλες πηγές όπως η Σαουδική Αραβία και άλλα μεσανατολικά κράτη. Επιπλέον, η αύξηση αυτή ενδέχεται να της δώσει μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, καθώς θα μπορεί να επηρεάζει τις τιμές και τις προμήθειες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, η αύξηση των αποθεμάτων από την Κίνα επίσης υποδηλώνει την ανησυχία για μια πιθανή μείωση της ζήτησης πετρελαίου στη χώρα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία λόγω της γεωπολιτικής αστάθειας, η αύξηση της χρήσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας και η μετάβαση σε πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και να επηρεάσουν τις τιμές και τις εμπορικές ροές σε παγκόσμιο επίπεδο. Στρέφοντας την προσοχή μας στην πλευρά της Αμερικής, παρατηρούμε μια σημαντική αύξηση στις εξαγωγές προς ευρωπαϊκούς προορισμούς (Διάγραμμα 2), ειδικά από το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2023 και έπειτα. Τον Η Κίνα είναι πρόθυμη να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που προκύπτουν από την πίεση που ασκεί η Δύση στη Ρωσία, ειδικά μετά την επιβολή κυρώσεων σε αυτήν λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Οι
τάσεις στις ροές θαλάσσιου εμπορίου Η παγκόσμια οικονομία και το θαλάσσιο εμπόριο βρίσκονται σε μια νέα εποχή, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις καθορίζουν σημαντικά τις ροές και την ποσότητα των εμπορευμάτων, με τον κίνδυνο αύξησης των τιμών και του κόστους μεταφοράς
υπουργείου Οικονομι-
διευκρίνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες
έχουν ζητήσει από
Ινδία να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. Το κύριο μέλημα των κυρώσεων και του ανώτατου
τιμής των 60 δολαρίων ανά βαρέλι που επέβαλαν η G7, η Ευρωπαϊκή
μεταβαλλόμενες
105 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Θαλάσσιες ροές εµπορίου πετρελαιοειδών από Ρωσία προς Βραζιλία και Τουρκία 2022 2023 2024 ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. Πηγή: Signal Μαύρη Θάλασσα Βραζιλία Ανατολική Μεσόγειος Θάλασσα του Μαρμαρά Μηνιαίος όγκος (εκατ. τόνοι) 0 0,5 1,0 3,0 2,0 2,5 1,5 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 3. Θ Ά Λ Ά ΣΣΙΕΣ Ρ Ό ΕΣ ΕΜΠ Ό ΡΙ Ό Υ ΠΕΤΡΕΛ Ά Ι Ό ΕΙΔ Ώ Ν Ά Π Ό Ρ Ώ ΣΙ Ά ΠΡ Ό Σ ΒΡ Ά ΖΙΛΙ Ά & Τ Ό ΥΡΚΙ Ά Θαλάσσιες ροές αργού πετρελαίου, από Αµερική προς Ευρώπη 2022 2023 2024 ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. Πηγή: Signal Bαλτική Θάλασσα χαμηλά Βρετανικά νησιά Κεντρική Μεσόγειος Ηπειρωτικά Ιβηρική ακτή Ατλαντικού Δυτική Μεσόγειος Μηνιαίος όγκος (εκατ. τόνοι) 0 2 4 6 8 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 2. Θ Ά Λ Ά ΣΣΙΕΣ Ρ Ό ΕΣ Ά ΡΓ Ό Υ ΠΕΤΡΕΛ Ά Ι Ό Υ Ά Π Ό Ά ΜΕΡΙΚΗ ΠΡ Ό Σ ΕΥΡ Ώ ΠΗ Ροές αργού πετρελαίου 2022-2024 (Ρωσία - Κίνα) Ροές αργού πετρελαίου 2022-2024 (Ρωσία - Ινδία) ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. Πηγή: Signal 2022 2023 2024 2022 2023 2024 Όγκος (εκατ. τόνοι) Όγκος (εκατ. τόνοι) 6 5 4 3 2 1 0 6 8 4 2 0 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 1 α Ρ Ό ΕΣ Ά ΡΓ Ό Υ ΠΕΤΡΕΛ Ά Ι Ό Υ 2022-2024 (Ρωσία - Κίνα) ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 1 β Ρ Ό ΕΣ Ά ΡΓ Ό Υ ΠΕΤΡΕΛ Ά Ι Ό Υ 2022-2024 (Ρωσία - Ινδία) ►
107 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Θαλάσσιες ροές άνθρακα ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. Πηγή: Signal Όγκος (εκατ. τόνοι) Μηνιαίος όγκος (εκατ. τόνοι) 0,0 1 2 3 4 ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. 0,0 0,5 1,5 1,0 2,0 2,5 Όγκος (εκατ. τόνοι) ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. 0 10 5 15 20 Από Ρωσία προς Κίνα Από Αυστραλία προς Κίνα Από Ινδονησία προς Κίνα 2022 2023 2024 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 6. Θ Ά Λ Ά ΣΣΙΕΣ Ρ Ό ΕΣ Ά ΝΘΡ Ά Κ Ά Θαλάσσιες ροές εµπορίου δηµητριακών από Ουκρανία προς Ισπανία 2022 2023 2024 ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. Πηγή: Signal Μηνιαίος όγκος (εκατ. τόνοι) 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 5. Θ Ά Λ Ά ΣΣΙΕΣ Ρ Ό ΕΣ ΕΜΠ Ό ΡΙ Ό Υ ΔΗΜΗΤΡΙ Ά Κ Ώ Ν Ά Π Ό Ό ΥΚΡ Ά ΝΙ Ά ΠΡ Ό Σ ΙΣΠ Ά ΝΙ Ά Θαλάσσιες ροές δηµητριακών από Ρωσία προς Αίγυπτο 2022 2023 2024 ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡ. ΑΠΡ. ΜΑΪ. ΙΟΥΝ. ΙΟΥΛ. ΑΥΓ. ΣΕΠ. ΟΚΤ. ΝΟΕ. ∆ΕΚ. Πηγή: Signal Ανατολική Μεσόγειος Ερυθρά Θάλασσα Μηνιαίος όγκος (εκατ. τόνοι) 0 0,2 0,4 0,6 0,8 ΔΙΆΓΡ Ά ΜΜ Ά 4. Θ Ά Λ Ά ΣΣΙΕΣ Ρ Ό ΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙ Ά Κ Ώ Ν Ά Π Ό Ρ Ώ ΣΙ Ά ΠΡ Ό Σ Ά ΙΓΥΠΤ Ό

Στον

108 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Τις μεγάλες προκλήσεις που έχει για την tramp ναυτιλία η πορεία προς την απανθρακοποίηση περιγράφει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο CEO της Ionic Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης. Η tramp ναυτιλία, όπως είναι η ελληνική, δεν ακολουθεί τυποποιημένα, προγραμματισμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα δρομολόγια, όπως οι τακτικές γραμμές. Υπολογίζεται ότι αποτελεί περίπου το 80% του παγκόσμιου στόλου. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρακάκης, οι τεχνολογίες για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας υπάρχουν, αλλά αυτό που λείπει είναι οι υποδομές, δηλαδή η παραγωγή των καυσίμων αυτών με τον λεγόμενο «πράσινο» τρόπο σε επαρκείς ποσότητες και η διανομή τους σε λιμάνια ανά τον κόσμο. «Για κάποιες ενδιάμεσες λύσεις, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υπάρχει μια υποδομή, περιορισμένη όμως σε κάποια λίγα μεγάλα λιμάνια. Επομένως είναι κατάλληλα μόνο για τακτικές γραμμές (ακτοπλοΐα), μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (container) αυτοκινητοφόρα (PCC) που μπορούν να σχεδιάσουν τον ανεφοδιασμό τους στα συγκεκριμένα λιμάνια μήνες ή χρόνια μπροστά». Όπως όμως χαρακτηριστικά τονίζει, «ο στόλος της Ionic, όπως και η πλειονότητα του ελληνικού στόλου, δεν αποτελείται από πλοία τακτικών γραμμών, επομένως οι υποδομές στο παρόν αλλά και μεσοπρόθεσμα δεν (θα) υπάρχουν ούτε στο 95% των λιμανιών που προσεγγίζουν». Όσον αφορά τη στάση των ναυλωτών, σημειώνει ότι «στις μη τακτικές γραμμές, ανεξάρτητα από τις βαρύγδουπες διατυπώσεις, παρατηρούμε ότι οι ναυλωτές, όντας πιο μακριά από τους καταναλωτές, δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Πειραματίζονται επιλεκτικά, μόνο όταν μπορούν να μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος και τον υπολειπόμενο κίνδυνο στις ναυτιλιακές. Επομένως τα παραδείγματα είναι ελάχιστα». Αντίθετα ο κ. Σαρακάκης σημειώνει: «Οι τράπεζες πάντως είναι θετικές σε τέτοιες χρηματοδοτήσεις, που βοηθούν τους δικούς τους στόχους μείωσης του αποτυπώματός τους». Προερχόμενος από μια οικογένεια με μεγάλη παράδοση στις επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα των οδικών επιβατηγών μεταφορών και της αυτοκίνησης, το 2009 πραγματοποιήσατε άνοιγμα στις θαλάσσιες μεταφορές και ιδρύσατε μια ναυτιλιακή εταιρεία. Την Ionic. Από την εμπειρία σας ποια είναι τα κοινά σημεία και ποιες οι διαφορές σε αυτούς τους δύο επιχειρηματικούς τομείς; «Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω συγχαίροντας τη “Ν” για τη συμπλήρωση 100 ετών συνεχούς και έγκριτης ενημέρωσης, διατηρώντας σταθερές αξίες και υψηλό επίπεδο στη διάρκεια του χρόνου. Η οικογενειακή επιχείρηση στην οποία αναφέρεστε, επίσης συμπλήρωσε 100 χρόνια λειτουργίας το 2022. Θα έλεγα ότι η αυτοκίνηση και η ναυτιλία συνδυάζουν το διεθνές εμπόριο με τη μηχανολογία, αλλά και τη στενή συνεργασία με πολυεθνικούς οργανισμούς. Η ναυτιλία είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, αφού καμία άλλη χώρα δεν έχει την αστείρευτη γνώση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού γύρω από το αντικείμενο. Η ναυτική μας παράδοση στο βάθος των αιώνων είναι εμφανής. Δεν μπορώ να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη χώρα πιο κατάλληλη για να φιλοξενεί ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι η ναυτιλία (και οι συναφείς τομείς) έχει απεριόριστες προοπτικές ανάπτυξης στη χώρα μας, σε αντίθεση με τον άλλο τομέα για τον οποίο είμαστε γνωστοί ως χώρα, τον τουρισμό, ο οποίος ενδεχομένως να αρχίζει να ξεπερνά το βιώσιμο μέγεθος, κρίνοντας από την επιταχυνόμενη αλλοίωση περιοχών της χώρας μας που δυστυχώς παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια και η οποία, εκτός των άλλων προβλημάτων, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο ίδιο το τουριστικό μας προϊόν. Το σημαντικότερο θεωρώ ότι Λείπουν οι υποδομές παραγωγής και διανομής των πράσινων καυσίμων Ο CEO της Ionic Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης μιλάει στη «Ν» για τις προκλήσεις της απανθρακοποίησης, τον ρόλο της τραπεζικής χρηματοδότησης, τη στάση των ναυλωτών, την κατάρτιση των ναυτικών στις νέες τεχνολογίες και τις γεωπολιτικές εξελίξεις ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Θετικές είναι οι τράπεζες στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, αναφέρει ο CEO της Ionic Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης.
Αντώνη Τσιμπλάκη
atsimplakis@naftemporiki.gr
είναι να επιλέξει κανείς τον τομέα που αγαπάει. Τότε οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μεγαλύτερες». Δίνετε μεγάλη έμφαση στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πελάτες σας. Μάλιστα, πολλά πλοία του στόλου σας έχουν λάβει το πιστοποιητικό ποιότητας QUALSHIP 21 από την Αμερικανική Ακτοφυλακή, που θεωρείται το πιο απαιτητικό στον κόσμο. Ποιες πολιτικές αναπτύξατε ώστε μέσα σε λίγα χρόνια να φτάσετε σε αυτό το σημείο; «Το επιχειρηματικό σχέδιο από την αρχή ήταν πάντα επικεντρωμένο στην πλήρη διαχείριση ενός υψηλής ποιότητας στόλου πλοίων που ξεπερνούν τις απαιτήσεις του κλάδου, όχι μόνο όσον αφορά τις προδιαγραφές κάθε μεμονωμένου πλοίου, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης αυτών. Ομολογουμένως, η αποστολή μας ήταν πάντα να αναγνωριστούμε για την ποιότητά μας και όχι για το μέγεθος του στόλου. Λόγω της έκθεσής μας, με τον στόλο των δεξαμενόπλοιων, στον έλεγχο και τις επιθεωρήσεις από μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών παγκοσμίως, η ανάγκη να έχουμε υψηλά πρότυπα λειτουργίας μάς έδωσε ένα πλεονέκτημα και στον τομέα ξηρού φορτίου χύδην. Σε συνδυασμό με τη μεγάλη τεχνογνωσία που διαθέτουμε στα γραφεία μας στην Αθήνα, το Λονδίνο και τη Μανίλα, αυτοί οι παράγοντες αποδείχθηκαν σημαντικοί για την όποια επιτυχία μέχρι σήμερα, για την οποία είμαστε πραγματικά υπερήφανοι. Η Ionic πιστεύει θερμά στο πρόγραμμα QUALSHIP 21 που διαχειρίζεται η Αμερικανική Ακτοφυλακή, από την αρχή της ίδρυσής της, και είμαι εξαιρετικά περήφανος που μαζί με τους συναδέλφους μου τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα έχουμε πάρει την έγκριση για σχεδόν το 100% και των δύο στόλων QUALSHIP21. Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, καθώς λιγότερο από το 20% των παγκόσμιων εμπορικών πλοίων που εισέρχονται στις ΗΠΑ βρίσκονται σε αυτό το επίπεδο. Η αποστολή της Ionic είναι να συνεχίσει να διατηρεί αυτά τα υψηλά πρότυπα αριστείας και επιπλέον να διασφαλίζει ότι η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία παραμένει στην κορυφή της λίστας των ναυτιλιακών χωρών παγκοσμίως». Σε βράβευσή σας, στο πλαίσιο των Βραβείων Ευκράντη, είχατε αναφέρει ότι το συστατικό της επιτυχίας της εταιρείας είναι το ανθρώπινο δυναμικό σας, το οποίο συνδυάζει εμπειρία και μικρό μέσο όρο ηλικίας. Πώς πετυχαίνετε τον συνδυασμό αυτό; Ποιες δράσεις αναλαμβάνετε για τη συνεχή εξέλιξη των στελεχών σας; «Ο συνδυασμός εμπειρίας και νεανικής ενέργειας στο ανθρώπινο δυναμικό είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την εταιρεία μας. Για να προωθήσουμε αυτόν τον συνδυασμό αναλαμβάνουμε διάφορες δράσεις που συμβάλλουν στην εξέλιξη και την ανάπτυξη των στελεχών μας: 1. Επενδύουμε στην εκπαίδευση και κατάρτιση: Παρέχουμε συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση στους εργαζομένους μας, προκειμένου να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και γνώσεις και να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της αγοράς. 2. Υποστηρίζουμε την ανοιχτή επικοινωνία και συνεργασία: Συντηρούμε ένα κλίμα όπου η ανταλλαγή ιδεών και η συνεργασία είναι ευπρόσδεκτες, ανεξάρτητα από τον βαθμό εμπειρίας. 3. Δίνουμε ευκαιρίες ανέλιξης: Προωθούμε την εσωτερική προαγωγή και ανάπτυξη των εργαζομένων, αναγνωρίζοντας το ταλέντο και την αφοσίωσή τους. 4. Ενθαρρύνουμε την καινοτομία και τη δημιουργικότητα: Προωθούμε την προσέγγιση "όλοι μαθαίνουν, όλοι διδάσκουν", καλώντας τα νεότερα μέλη να φέρουν νέες ιδέες και προτάσεις». Ένα από τα πιο καίρια θέματα στην παγκόσμια ναυτιλία σήμερα είναι οι στόχοι που έχουν τεθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό για τη σταδιακή απανθρακοποίηση της ναυτιλίας μέχρι το 2050. Θεωρείτε ότι ο στόχος είναι επιτεύξιμος και υπό ποιες προϋποθέσεις; «Ομολογουμένως, αυτό το θέμα θα εξακολουθήσει να είναι μια συνεχής συζήτηση για τα επόμενα χρόνια και δικαίως. Η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα απαιτεί μετασχηματιστικές αλλαγές σε ολόκληρο τον τομέα, στην ηγεσία και τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων. Αν και η αλλαγή συμβαίνει και η εστίαση στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα έχει αυξηθεί μεταξύ των κυβερνήσεων, των εταιρειών και της κοινωνίας γενικότερα, υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών για να φτάσει στο μηδέν έως το 2050. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πληθώρα τεχνολογιών, δυνητικά μηδαμινών εκπομπών συστημάτων πρόωσης των πλοίων, όπως της πράσινης αμμωνίας, της πράσι109 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το επιχειρηματικό σχέδιο της Ionic ήταν πάντα επικεντρωμένο στην πλήρη διαχείριση ενός υψηλής ποιότητας στόλου πλοίων, τονίζει ο CEO της ναυτιλιακής Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης. Η Ionic υιοθέτησε μια καινοτόμο και επαναστατική λύση επίστρωσης κύτους νανοτεχνολογίας για τα δεξαμενόπλοιά της. ►
νης μεθανόλης, ακόμα και της πυρηνικής ενέργειας. Αυτό που λείπει είναι η παραγωγή σε κλίμακα και η διανομή τέτοιων καυσίμων, η οποία όμως εξαρτάται σε λιγότερο βαθμό από την ίδια τη ναυτιλία (η ζήτηση ναυτιλιακών καυσίμων είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό στην αγορά ενέργειας) αλλά περισσότερο από τον κλάδο της ενέργειας γενικότερα και του ρυθμιστικού πλαισίου της από κυβερνήσεις και διακρατικούς οργανισμούς. Το αποτύπωμα πάντως βαίνει καθημερινά μειούμενο, μέσω της συνεχούς βελτίωσης της αποδοτικότητας των κινητήρων εσωτερικής καύσης, έως ότου ωριμάσουν οι παραπάνω συνθήκες. Ο ναυτιλιακός τομέας, έχοντας τον μοναδικό ρόλο ως η ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου, δεν είναι μόνο ένας τομέας που θα πρέπει να απελευθερωθεί από τον άνθρακα, αλλά είναι ένας παράγοντας διευκόλυνσης της παγκόσμιας απανθρακοποίησης μέσω της μεταφοράς καυσίμων χαμηλών και μηδαμινών εκπομπών άνθρακα». Ποιες στρατηγικές έχετε σχεδιάσει και υλοποιείτε για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας σε θάλασσα και στεριά; «Ο υπό διαχείριση στόλος της Ιοnic αποτελείται από 100% πλοία ναυπηγημένα στην Ιαπωνία, που φημίζεται για την κατασκευή των πιο αποδοτικών και με χαμηλή κατανάλωση πλοίων παγκοσμίως. Επιπλέον, δοκιμάζουμε διάφορες λύσεις και μεθόδους για να βελτιώνουμε συνεχώς το αποτύπωμά μας. Για παράδειγμα, τελευταία η Ionic υιοθέτησε μια καινοτόμο και επαναστατική λύση επίστρωσης κύτους νανοτεχνολογίας για τα δεξαμενόπλοιά της, ως μέρος των στόχων βιωσιμότητας για την προστασία των ωκεανών, με μηδενική χημική απελευθέρωση στο νερό, υποστηρίζοντας τον 14ο SDG του ΟΗΕ “Ζωή κάτω από το νερό”. Είμαστε υπερήφανοι που η Ionic είναι μια από τις πρώτες ναυτιλιακές εταιρείες που προασπίζεται την προστασία των θαλασσών, υιοθετώντας νέες λύσεις πράσινης επίστρωσης μηδενικού αντίκτυπου, τεχνολογίες που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση των πλοίων, με έμφαση στη βελτίωση του ετήσιου δείκτη απόδοσης (AER) και των δεικτών CII». Υπάρχουν, πιστεύετε, σήμερα οι απαραίτητες τεχνολογίες αλλά και υποδομές προκειμένου μια ναυτιλιακή εταιρεία ποντοπόρου ναυτιλίας να προχωρήσει σε επενδύσεις σε πλοία με εναλλακτικά καύσιμα; «Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι τεχνολογίες υπάρχουν αλλά αυτό που λείπει είναι οι υποδομές, δηλαδή η παραγωγή των καυσίμων αυτών με τον λεγόμενο “πράσινο” τρόπο σε επαρκείς ποσότητες και η διανομή τους σε λιμάνια ανά τον κόσμο. Για κάποιες ενδιάμεσες λύσεις, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υπάρχει μια υποδομή, περιορισμένη όμως σε κάποια λίγα μεγάλα λιμάνια. Επομένως είναι κατάλληλα μόνο για τακτικές γραμμές (ακτοπλοΐα), μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (container) αυτοκινητοφόρα (PCC) που μπορούν να σχεδιάσουν τον ανεφοδιασμό τους στα συγκεκριμένα λιμάνια μήνες ή χρόνια μπροστά. Ο στόλος της Ionic, όπως και η πλειοψηφία του ελληνικού στόλου, δεν αποτελείται από πλοία τακτικών γραμμών, επομένως οι υποδομές στο παρόν αλλά και μεσοπρόθεσμα δεν (θα) υπάρχουν ούτε στο 95% των λιμανιών που προσεγγίζουν». Ποιος ο ρόλος της χρηματοδότησης τέτοιων κινήσεων; Κατά πόσο ανταποκρίνονται οι ναυλωτές; «Οι νέες τεχνολογίες, κυρίως λόγω έλλειψης των καυσίμων σε ποσότητες και υποδομών, βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Επομένως η δοκιμή και υιοθέτησή τους μπορεί να γίνει μόνο με τη σύμπραξη ναυτιλιακών με τους ναυλωτές και των προμηθευτών των διαφόρων καυσίμων. Οι πελάτες των τακτικών γραμμών, όπως μεγάλες εταιρείες λιανικής και αυτοκινητοβιομηχανίες, όντας πιο κοντά στους καταναλωτές, είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος για να μειώσουν το αποτύπωμα της εφοδιαστικής τους αλυσίδας. Το επιπλέον πλεονέκτημα των τακτικών γραμμών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ότι έχουν πολύ λιγότερους περιορισμούς από την έλλειψη υποδομών. Στις μη τακτικές γραμμές, ανεξάρτητα από τις βαρύγδουπες διατυπώσεις, παρατηρούμε ότι οι ναυλωτές, όντας πιο μακριά από τους καταναλωτές, δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Πειραματίζονται επιλεκτικά, μόνο όταν μπορούν να μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος και τον υπολειπόμενο κίνδυνο στις ναυτιλιακές. Επομένως τα παραδείγματα είναι ελάχιστα. Οι τράπεζες πάντως είναι θετικές σε τέτοιες χρηματοδοτήσεις, που βοηθούν τους δικούς τους στόχους μείωσης του αποτυπώματός τους». Ακόμα ένα μεγάλο ζήτημα είναι η έλλειψη, αλλά και η ανεπαρκής κατάρτιση των ναυτικών στις νέες τεχνολογίες. Τι μέσα και πολιτικές χρησιμοποιείτε για να αντιμετωπίσετε τις συγκεκριμένες προκλήσεις; Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να γίνει σε διεθνές επίπεδο; «Δυστυχώς η κοινή γνώμη στην Ελλάδα, ή ένα μεγάλο μέρος της, έχει μια λανθασμένη εικόνα για το επάγγελμα του ναυτικού, καθώς και άγνοια για το σημερινό επίπεδό του και τις ευκαιρίες που προσφέρει. Δημήτρης Φρανκ Σαρακάκης: Η Ionic πιστεύει θερμά στο πρόγραμμα QUALSHIP 21 και είμαι εξαιρετικά περήφανος που μαζί 110 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η κοινή γνώμη στην Έλλάδα, ή ένα μεγάλο μέρος της, έχει μια λανθασμένη εικόνα για το επάγγελμα του ναυτικού. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● ► ΔΗΜ Η ΤΡΗΣ ΦΡΑΝΚ ΣΑΡΑΚ Α ΚΗΣ
Οι συνθήκες ζωής στο πλοίο έχουν βελτιωθεί θεαματικά. Τα νέα πλοία θυμίζουν ξενοδοχεία, με ποιοτική εστίαση, ασφάλεια, άμεση και συνεχή πρόσβαση στις διαδικτυακές επικοινωνίες και ο μέσος χρόνος συνεχούς παραμονής στο πλοίο είναι μόνο λίγοι μήνες. Οι μισθοί είναι εξαιρετικά υψηλοί και η ταχύτητα ανέλιξης εντυπωσιακή. Στα 30 του ένας νέος μπορεί άνετα να αμείβεται με πλέον των 10.000 ευρώ μηνιαίως και να είναι περιζήτητος για εργασία στη στεριά, όποτε το θελήσει, με άκρως ανταγωνιστικές απολαβές. Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που σχετίζονται με την έλλειψη κατάρτισης των ναυτικών στις νέες τεχνολογίες χρειάζεται να αναπτυχθούν ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, που εστιάζουν τόσο στην πρακτική όσο και στη θεωρητική κατάρτιση. Και επιτέλους να απελευθερώσουμε το μονοπώλιο των κρατικών σχολών, όπως ήταν και παλαιότερα, για να ανεβεί και το δικό τους επίπεδο. Η προσπάθειά μας στην επίλυση αυτών των ζητημάτων επικεντρώνεται κυρίως στην επένδυση σε μακροχρόνια προγράμματα δοκίμων αξιωματικών. Παρέχουμε ευελιξία στις συμβάσεις εργασίας, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής στους ναυτικούς στον χρόνο απασχόλησης και, τέλος, εστιάζουμε και επενδύουμε στην εκπαίδευση με χρήση συστημάτων προσομοίωσης και σεμινάρια κατασκευαστών. Επιπλέον επενδύουμε πολύ και στην ποιότητα διαβίωσης στα πλοία, πολύ πέρα από τα απαραίτητα». Ποιες πολιτικές αναπτύσσετε σε ό,τι αφορά τη διαφορετικότητα, ισότητα και τη συμπερίληψη (Diversity, Equity & Inclusion - DE&I); «Οι πολιτικές μας για τη διαφορετικότητα, ισότητα και συμπερίληψη είναι ενσωματωμένες σε όλα τα επίπεδα της οργανωτικής δομής της εταιρείας. Σεβόμαστε τη διαφορετικότητα των ανθρώπων και της σκέψης και εκτιμούμε κάθε εργαζόμενο ως σημαντικό μέλος μιας ομάδας. Σαφέστατα και έμπρακτα η κρίση μας όταν πρόκειται για την πρόσληψη, επιλογή, ανάπτυξη και προαγωγή εργαζομένων δεν επηρεάζεται από το φύλο, την ηλικία, την εθνική καταγωγή, την ταυτότητα φύλου, την οικογενειακή κατάσταση, αναπηρία ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό». Κατά πόσο θεωρείτε ότι ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός επηρεάζει και θα επηρεάσει στο μέλλον τη ναυτιλιακή βιομηχανία; «Η ικανότητα προσαρμογής της ναυτιλίας στις οποιεσδήποτε αλλαγές είναι εντυπωσιακή και θα συνεχίσει να είναι. Η δύναμη και η σημασία της ναυτιλίας συνήθως περνά απαρατήρητη, αλλά η ταχύτατη ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης από τη Ρωσία ενεργειακά δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την ευρωπαϊκή ναυτιλία, της οποίας το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό αποτελείται από την ελληνική. Βραχυπρόθεσμα, τα γεωπολιτικά γεγονότα απορρόφησαν την προσφορά, με αποτέλεσμα να δώσουν ώθηση στα ναύλα. Μακροπρόθεσμα όμως, ένας δυνητικός διαχωρισμός του εμπορίου σε διάφορες σφαίρες επιρροής δεν θα ήταν επωφελής για τη ναυτιλία, αλλά ούτε και για το παγκόσμιο επίπεδο διαβίωσης. Η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, παρά τα όποια αρνητικά, είναι ο κύριος παράγοντας που το παγκόσμιο επίπεδο διαβίωσης βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και είμαι αισιόδοξος ότι, παρά τα περιοδικά πισωγυρίσματα, η ανθρωπότητα θα συναλλάσσεται, συναναστρέφεται και συνεργάζεται όλο και πιο στενά, προς όφελος όλων». 111 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ με τους συναδέλφους μου έχουμε πάρει την έγκριση για σχεδόν το 100% και των δύο στόλων QUALSHIP21. Η ταχύτατη ανεξαρτητοποίηση της Έυρώπης από τη Ρωσία ενεργειακά δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την ευρωπαϊκή ναυτιλία.

Πρόεδρος MARine

TEChnical Managers

Association - MARTECMA

Technical Director Sea Traders SA

πλοία μεταφέρουν το 90% του

παγκόσμιου εμπορίου και ευθύνονται για το 2,5% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδί-

ου του άνθρακα. Σε

αντίθεση με άλλες

βιομηχανίες,

112 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Πάνος Κουρκουντής
ΑΡΘΡΟ ● Ηεξέλιξη της ναυπηγικής τεχνολογίας και η ανάπτυξη της ναυτιλίας τον τελευταίο αιώνα έφεραν νέα δεδομένα στον διεθνή εμπορικό ανταγωνισμό και στην παγκόσμια οικονομία. Καύσιμα και άλλες πηγές ενέργειας, βασικές πρώτες ύλες, σιτηρά, μεταλλεύματα και βιομηχανικά προϊόντα δεν είναι πλέον αγαθά μόνο για τον τόπο παραγωγής τους. Είναι διαθέσιμα σε όλα τα μέρη του κόσμου με ασήμαντη επιβάρυνση. Κράτη που είτε έχουν ανεπτυγμένη βιομηχανία και χαμηλό κόστος παραγωγής είτε πλεόνασμα πρώτων υλών επωφελούνται στο έπακρο από το χαμηλό μεταφορικό κόστος και κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά και οικονομία. Για τους περισσότερους πολίτες η σημασία της ναυτιλίας δεν γίνεται αντιληπτή μέχρι που κάποιο παγκόσμιο γεγονός επηρεάσει τους θαλάσσιους δρόμους και βρεθούν απέναντι σε τρομακτικές συνέπειες. Όμως στη γεωπολιτική σκακιέρα η ναυτιλία ήταν πάντα πολύ σημαντική. Ειδικά τα τελευταία χρόνια ο αναβαθμισμένος παγκόσμιος ρόλος της αναγνωρίζεται από όλα τα κράτη που προσπαθούν να την ελέγξουν προς όφελός τους. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα έχει επενδύσει τεράστια ποσά στη ναυπηγική βιομηχανία και στη ναυτιλία. Σήμερα, το 40% των νέων πλοίων ναυπηγείται στην Κίνα και ο εμπορικός της στόλος έγινε ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης αποφασίσει να αποκτήσουν τον δικό τους εμπορικό στόλο και μάλιστα με αμερικανικά πληρώματα. Σε κάθε παγκόσμια γεωπολιτική κρίση η ναυτιλία γίνεται πρωταγωνιστής. Τα πλοία χρησιμοποιούνται ως «ανθρωπιστικές γέφυρες», από τα πλοία εξαρτάται ο αποκλεισμός κρατών και η επιτυχία οικονομικών κυρώσεων. Οι εύθραυστες διεθνείς σχέσεις προβληματίζουν ως προς τις μελλοντικές επιπτώσεις στη ναυτιλία. Η αντιδικία μεταξύ κρατών επεκτείνεται και μέσα στον ΙΜΟ, με θέμα αντιπαράθεσης τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Αν
και όλα τα κράτη συμφωνούν για την ανάγκη αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, δεν υπάρχει σύμπνοια ως προς τα μέτρα. Τα
από κατοικημένες περιοχές.
πολύ χαμηλό ποσοστό εκπομπών, τα πλοία συνεχώς εξελίσσονται, εφαρμόζουν πρωτοποριακές τεχνολογίες και συνεχώς μειώνουν τις εκπομπές τους. Τα μέτρα Τα τελευταία χρόνια ο ΙΜΟ έχει υιοθετήσει μια σειρά από μέτρα και μεταξύ άλλων τους τεχνικούς και λειτουργικούς δείκτες ΕΕΧΙ & CII. Και οι δύο δείκτες έχουν σοβαρά ελαττώματα. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε με τη φορολογία των εκπομπών (ETS) και τη σταδιακή υποχρεωτική χρήση εναλλακτικών καυσίμων (FuelEU). Εκτιμάται ότι ο ΙΜΟ θα αναγκαστεί να υιοθετήσει για την παγκόσμια ναυτιλία παρόμοια μέτρα με αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να προλάβει κράτη που προτίθενται να μιμηθούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εφαρμόσουν εθνικά συστήματα εμπορίας εκπομπών. Οι βασικές προτάσεις που εκτιμάται ότι θα υιοθετήσει ο ΙΜΟ είναι το Levy or Feebate και το GFS (Global Fuel Standards). Το Levy/Feebate είναι ένας φόρος που επιβάλλεται στα ορυκτά καύσιμα ή στις εκπομπές τους. Το GFS κατατάσσει τα καύσιμα με βάση το ανθρακικό τους αποτύπωμα ανά ενεργειακή απόδοση (CO2e/KJ), θέτει όρια για αυτά που θεωρούνται αποδεκτά και προβλέπει πρόστιμα για τα υπάρχοντα πλοία που δεν μπορούν να λειτουργήσουν με αυτά. Ο τελικός στόχος είναι η ναυτιλία να έχει μηδενικές εκπομπές το 2050. Η Ευρώπη, η Αμερική και διάφορες οικολογικές οργανώσεις υποστηρίζουν αυστηρότερη εφαρμογή των μέτρων, τονίζοντας ότι η κλιματική αλλαγή απειλεί τον πλανήτη, ότι έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο και δεν μπορούμε να αγνοήσουμε καμία πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από την άλλη μεριά, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και άλλα κράτη θεωρούν ότι θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα να μειωθεί το 9,5% των ρύπων και ότι η σπουδή για το 2,5% της ναυτιλίας δεν έχει πραγματικό κίνητρο το περιβάλλον αλλά την επιβράδυνση της οικονομικής τους ανάπτυξης. Επισημαίνουν τη γεωπολιτική διάσταση της ναυτιλίας ως καταλύτη του παγκόσμιου εμπορίου και εκτιμούν ότι η φορολογία των εκπομπών και η επιβολή ακριβότερων καυσίμων θα έχουν αντίκτυπο στις τιμές των προϊόντων και στην οικονομία τους. Προβλέπουν ότι τα υψηλότερα μεταφορικά κόστη θα επιφέρουν σημαντική επιβάρυνση στις πρώτες ύλες και τα καύσιμα που εισάγουν όπως και στα τελικά προϊόντα που εξάγουν και δεν θα είναι πλέον ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Η ακριβής αύξηση του κόστους των θαλάσσιων μεταφορών θα μπορεί να υπολογιστεί μόνο όταν τα μέτρα λάβουν τελική μορφή. Στις διάφορες προτάσεις προς τον ΙΜΟ προτείνεται φόρος (Levy/Feebate) που κυμαίνεται από 20 έως και εκατοντάδες δολάρια ανά τόνο καυσίμου. Παρόμοιες διακυμάνσεις έχουν και οι προτάσεις για τα πρόστιμα του GFS. Οι στόχοι και τα περιβαλλοντικά οφέλη των μέτρων είναι αμφιλεγόμενα, αλλά είναι αναμφισβήτητο ότι τα ποσά που θα συλλέγονται είναι τεράστια. Η διαχείρισή τους είναι υπό συζήτηση. Προβληματισμοί για το οικολογικό αποτύπωμα της πράσινης μετάβασης Ο στόχος των μηδενικών εκπομπών το 2050 δεν είναι πραγματοποιήσιμος. Τα πλοία είναι ο πιο οικολογικός και αποδοτικότερος τρόπος μεταφοράς εμπορευμάτων. Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί πρέπει να έχουν αποκλειστικά οικολογικά κίνητρα και αναμφισβήτητα περιβαλλοντικά οφέλη
οι περισσότερες εκπομπές των πλοίων είναι πολύ μακριά
Παρά το

ραδιενεργά

προτιμότερα από το

διοξείδιο του άνθρακα; Ακόμα και οι αντιδραστήρες υγροποιημένων αλάτων Molten

Salt Reactors (MSR), που θεωρούνται πολύ ασφαλείς, δημιουργούν ραδιενεργά από-

βλητα με χρόνο ζωής πολλούς αιώνες και

ολέθριες συνέπειες αν καταλήξουν στο πε-

ριβάλλον. Θα ήταν καταστροφικό να προχωρήσουμε με γενικευμένη χρήση πυρηνικών

αντιδραστήρων υποτιμώντας τις περιβαλλο-

ντικές επιπτώσεις των αποβλήτων

113 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Αν ο ΙΜΟ επιβάλει σε παγκόσμια κλίμακα φορολογία και πρόστιμα όπως αυτά της Ευρώπης για το ETS και το FuelEU, το κόστος των θαλάσσιων μεταφορών θα επιβαρυνθεί σημαντικά. Για παράδειγμα, αν το levy είναι 100 USD/CO2e και το πρόστιμο του GFS ίδιο με το FuelEU, ένα μοντέρνο cape bulk carrier με μέση ετήσια κατανάλωση συμβατικών καυσίμων 8.460 τόνους θα πληρώνει κάθε χρόνο: Levy 2.664.900 δολ./έτος και GFS πρόστιμο που θα αυξάνεται κλιμακωτά ως ακολούθως. Από το 2030: 1.376.080 δολ./έτος, από το 2035: 3.076.200 δολ./έτος, από το 2040: 6.376.430 δολ./έτος, από το 2045: 12.576.870 δολ./έτος και από το 2050: 16.177.120 δολ./έτος. Οι στόχοι και τα περιβαλλοντικά οφέλη των μέτρων είναι αμφιλεγόμενα, αλλά είναι αναμφισβήτητο ότι τα ποσά που θα συλλέγονται είναι τεράστια. Η διαχείρισή τους είναι υπό συζήτηση. Μέρος από αυτά τα ποσά θα χρηματοδοτεί την έρευνα και προώθηση τεχνολογιών για ενέργεια χωρίς ανθρακικό αποτύπωμα. Κάποια ποσά θα δίνονται και ως κίνητρο στα πλοία που θα μπορούν να χρησιμοποιούν καύσιμα συμμορφούμενα με την απαίτηση. Το ζήτημα είναι ότι ενώ οι φόροι και τα πρόστιμα είναι πολύ υψηλά, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση ώστε τα πλοία να μπορέσουν να συμμορφωθούν και να φέρουν το προσδοκώμενο περιβαλλοντικό όφελος. Έναλλακτικά καύσιμα Τα βιοκαύσιμα, που μπορούν να καούν στις μηχανές των πλοίων και που είναι μια προσωρινή λύση για τους περιβαλλοντικούς στόχους, είναι πολύ ακριβά και δεν επαρκούν ούτε για ένα μικρό ποσοστό του παγκόσμιου στόλου. Η ναυτική τεχνολογία για εναλλακτικά καύσιμα, όπως μεθανόλη, αμμωνία και υδρογόνο, είναι ακόμα σε νηπιακή ηλικία. Οι διαθέσιμες ποσότητες ελάχιστες. Οι τιμές τους υπερδιπλάσιες από αυτές των ορυκτών καυσίμων. Το παγκόσμιο δίκτυο εφοδιασμού είναι ανύπαρκτο. Για την παραγωγή τους απαιτείται τεράστια ηλεκτρική ενέργεια η οποία θα πρέπει να προέρχεται από εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως ηλιακά ή αιολικά πάρκα. Υπολογίζεται ότι για να τροφοδοτηθεί η ναυτιλία αποκλειστικά με εναλλακτικά καύσιμα απαιτείται το 160% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας και μάλιστα να παραχθεί εξ ολοκλήρου από εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Ακόμα και αν μπορούσαμε να δημιουργήσουμε τα επόμενα χρόνια επαρκή παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων και παγκόσμιο δίκτυο διάθεσης, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να αντικατασταθούν τα 56.000 πλοία του παγκόσμιου στόλου με νέα που θα μπορούν να καίνε εναλλακτικά καύσιμα. Η ναυπηγική βιομηχανία μπορεί να παραδίδει περίπου 2.000 νέα πλοία τον χρόνο. Επιπλέον υπάρχουν προβληματισμοί για το συνολικό οικολογικό αποτύπωμα της πράσινης μετάβασης, κατά πόσο τα εναλλακτικά καύσιμα δεν έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα και η καθολική χρήση λύσεών τους δεν θα φέρει σημαντικότερα περιβαλλοντικά
πυρηνική
όμως
θέματα στο μέλλον. Ως μελλοντική λύση εξετάζεται ακόμα και η
ενέργεια. Είναι
τα
απόβλητα
τους και θεωρώντας ότι είναι εγγυημένη η ασφαλής φύλαξη και διαχείρισή τους για πολλούς αιώνες. Ο στόχος των μηδενικών εκπομπών το 2050 δεν είναι πραγματοποιήσιμος. Τα πλοία είναι ο πιο οικολογικός και αποδοτικότερος τρόπος μεταφοράς εμπορευμάτων και θα εξακολουθούν να είναι, παρόλο που τα περιβαλλοντικά μέτρα θα έχουν αποτέλεσμα οι θαλάσσιες μεταφορές να γίνουν πολύ ακριβότερες. Η ναυτιλία είναι καίριας σημασίας και θα βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο γεωπολιτικών και οικονομικών αντιπαραθέσεων, όμως οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί πρέπει να έχουν αποκλειστικά οικολογικά κίνητρα και αναμφισβήτητα περιβαλλοντικά οφέλη. Θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να αντικατασταθούν τα 56.000 πλοία του παγκόσμιου στόλου με νέα. Η ναυπηγική βιομηχανία μπορεί να παραδίδει περίπου 2.000 νέα πλοία τον χρόνο. Η ακριβής αύξηση του κόστους των θαλάσσιων μεταφορών θα μπορεί να υπολογιστεί μόνο όταν τα μέτρα λάβουν τελική μορφή. Στις διάφορες προτάσεις προς τον ΙΜΟ προτείνεται φόρος που κυμαίνεται από 20 έως και εκατοντάδες δολάρια ανά τόνο καυσίμου.

Ζαχαριάδης Technical Director, Atlantic Bulk Carriers Management Ltd

Δυστυχώς, ούτε

τίποτα» (switching to LNG is worse than doing nothing).

Φυσικά και αισθάνομαι δικαιωμένος όταν πριν

από οκτώ χρόνια μόνος

ανέφερα αυτά που

έβλεπα στις επιστημονικές μελέτες.

Οι νομοθέτες όμως, IMO και Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θέλουν να «σκοτώσουν» το LNG ως καύσιμο για τα πλοία, διότι απλά δεν υπάρχουν

114 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΑΡΘΡΟ ● Πριν από περίπου οκτώ χρόνια διάβαζα ότι η χρήση του φυσικού αερίου (LNG) στα πλοία εκπέμπει 25% λιγότερο CO2 στην ατμόσφαιρα και γι’ αυτό η χρήση του προωθείτο περίπου ως πανάκεια. Όταν έψαξα τότε να βρω επιστημονικές μελέτες σχετικά με την πραγματική επίδραση του φυσικού αερίου στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ανακάλυψα ότι οι μελέτες δεν συμφωνούσαν καθόλου με τις εντυπώσεις του κοινού, οι οποίες προωθούντο από σχεδόν όλους τους εμπλεκόμενους στη ναυτιλία, ακόμα και από τους νηογνώμονες. Έτσι έμαθα ότι το «25% λιγότερο» δεν ισχύει και ότι στις συνήθεις μηχανές οι εκπομπές είναι πολύ χειρότερες του diesel λόγω του methane slip και, στην καλύτερη περίπτωση στις νέες μηχανές, ίδιες με του ντίζελ ή βαρέος πετρελαίου. Σε κάθε περίπτωση όμως, όταν ληφθούν υπόψη οι διαρροές άκαυστου φυσικού αερίου στην ατμόσφαιρα, ιδίως κατά την εξόρυξή του, που είναι 5% έως 6%, τότε η χρήση φυσικού αερίου είναι καταστροφική για την υπερθέρμανση του πλανήτη, καθότι κάθε κιλό φυσικού αερίου που διαφεύγει θερμαίνει την ατμόσφαιρα σαν να διέφυγαν 86 kg CO2 για τα πρώτα 20 χρόνια και περίπου 30 kg CO2 στην εκατονταετία. Οι μελέτες καταλήγουν στο ότι αν οι συνολικές διαρροές είναι πάνω από το 3%, τότε η χρήση φυσικού αερίου είναι χειρότερη από τη χρήση άνθρακα (κάρβουνου). Όπως είπαμε, η μέση παγκόσμια διαρροή είναι 5% έως 6% (οι εταιρείες παραγωγής παραδέχονται μόνο 1% έως 2%), ενώ για το σχιστολιθικό αέριο φτάνουν και το 17%! Οκτώ χρόνια αργότερα, στο σήμερα, οι παραγωγοί και προμηθευτές φυσικού αερίου «κομπιάζουν» όταν μιλούν για τις επιδόσεις του LNG και συμβιβάστηκαν στο να το προωθούν μόνο ως μεταβατικό καύσιμο, ενώ το ευρύ κοινό είναι πολύ πιο ενημερωμένο. Η Παγκόσμια Τράπεζα προτρέπει να μη γίνονται επενδύσεις LNG γιατί θα χαθούν και οι πράσινες οργανώσεις αναφέρουν ότι «η αλλαγή σε LNG στα πλοία είναι χειρότερη από
Πάνος
το να μην κάνεις
προς το παρόν εναλλακτικές. Έτσι προτιμούν να το θεωρούν ως μόνο 28 φορές χειρότερο από το CO2, μετρώντας την επίδρασή του στην ατμόσφαιρα για 100 χρόνια, αντί για το σωστό 86 φορές χειρότερο στα πρώτα 20 χρόνια. Η δικαιολογία που αναφέρουν για να χρησιμοποιούν την εκατονταετία στους κανονισμούς είναι ότι αυτό κάνει το IPCC. Αυτό, όμως, δεν ισχύει. Όποιος ανατρέξει στη σχετική σελίδα (μία χαμένη σε χιλιάδες άλλες σελίδες της αναφοράς του IPCC) θα δει ότι υπάρχει αστερίσκος που ξεκάθαρα αναφέρει: «Η επιλογή του χρονικού ορίζοντα εξαρτάται από τον τύπο της εφαρμογής και το πλαίσιο/στόχους της πολιτικής». Υδρογόνο και πράσινα καύσιμα Η λύση που προωθείται τώρα για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, αλλά και συνολικά του πλανήτη, είναι τα πράσινα καύσιμα, δηλαδή πράσινο υδρογόνο, πράσινη αμμωνία και πράσινη μεθανόλη. Τα δύο τελευταία παράγονται από το πράσινο υδρογόνο, το οποίο προέρχεται από ηλεκτρόλυση νερού χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας. Οι νέοι στόχοι του IMO για net-zero εκπομπές το 2050 και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για 55% μείωση εκπομπών έως το 2030, βασίζονται στη διαθεσιμότητα αυτών των πράσινων καυσίμων. Και όχι μόνο για τα πλοία. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων και αεροπλάνων σχεδιάζουν την πρόωσή τους με υδρογόνο χρησιμοποιώντας κυψέλες καυσίμου ή άλλες μεθόδους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πάμε προς μια παγκόσμια στροφή στα πράσινα καύσιμα που σχεδόν όλα θα παράγονται από το πράσινο υδρογόνο και τώρα θεωρούνται carbon-free. Τι πιο φυσικό λοιπόν για μένα να ψάξω τι λένε οι επιστημονικές μελέτες για την τυχόν επίδραση του υδρογόνου στην ατμόσφαιρα. Αυτά που ανακάλυψα ήταν Deja Vu επί 2! Το υδρογόνο είναι ισχυρότατο αέριο του θερμοκηπίου (greenhouse gas). Οι περισσότεροι, ακόμα και ακαδημαϊκοί και επιστήμονες, δεν το γνωρίζουν αυτό. Ίσως ο λόγος είναι ότι δεν είναι άμεσο greenhouse gas αλλά έμμεσο. Ίσως διότι μελέτες της προηγούμενης δεκαετίας (2011) το θεωρούσαν σχετικά ανίσχυρο, π.χ. μόνο 10 φορές χειρότερο του CO2. Πρόσφατες μελέτες όμως (2021-22) λένε «κάναμε λάθος - είναι πολύ χειρότερο». Όταν το υδρογόνο διαρρέει άκαυστο στην ατμόσφαιρα ενεργεί με τρεις τρόπους και την υπερθερμαίνει: α) Ενώνεται αμέσως με τις ελεύθερες ρίζες υδροξυλίου (OH). Το αποτέλεσμα είναι ότι λιγότερες ρίζες υδροξυλίου μπορούν να ενωθούν με το μεθάνιο στην ατμόσφαιρα και να μειώσουν τη δραστικότητά του. Άρα το μεθάνιο (φυσικό αέριο) στην ατμόσφαιρα παραμένει ισχυρό και τη θερμαίνει έως 110 φορές περισσότερο από το CO2 για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (δεκαετιών). β) Παράγει όζον στην τροπόσφαιρα που Πρόσφατες μελέτες καταλήγουν ότι βραχυπρόθεσμα το υδρογόνο θερμαίνει την ατμόσφαιρα 200 φορές περισσότερο από το CO² και μακροπρόθεσμα 60 φορές περισσότερο.
τα πράσινα καύσιμα θα μας σώσουν Νέες επιστημονικές μελέτες ανατρέπουν τα δεδομένα για τον ορθό δρόμο της ενεργειακής μετάβασης, καθώς υποστηρίζουν ότι η χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου ή υδρογόνου στις μηχανές των πλοίων επιβαρύνει περισσότερο την ατμόσφαιρα απ’ ό,τι η χρήση ντίζελ

(1) «Climate consequences of hydrogen emissions», Ilissa B. Ocko and Steven P. Hamburg, Environmental Defense Fund, New York, NY, USA, Atmospheric Chemistry and Physics, 22, 93499368, 20 July 2022, https://doi.org/10.5194/ acp-22-9349-2022

(2) P. Forster, T. Storelvmo, K. Armour, W. Collins, J. L. Dufresne, D. Frame, D. J. Lunt, T. Mauritsen, M. D. Palmer, M. Watanabe, M. Wild, H. Zhang: The Earth's energy budget, climate feedbacks, and climate sensitivity, in: Climate Change 2021: The Physical Science Basis, Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, 923-1054, 2021. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/ (last access: 11 July 2022)

(3) Atmospheric implications of increased Hydrogen use, Nicola Warwick, Paul Griffiths, James Keeble, Alexander Archibald, John Pyle, University of Cambridge and NCAS and Keith Shine, University of Reading, April 2022.

115 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
την υπερθέρμανση του πλανήτη. γ) Παράγει υδρατμούς στην στρατόσφαιρα που επίσης καταλήγουν σε υπερθέρμανση του κλίματος. Οι μελέτες (1, 2 και άλλες) καταλήγουν ότι βραχυπρόθεσμα το υδρογόνο θερμαίνει την ατμόσφαιρα 200 φορές περισσότερο από το CO2 και μακροπρόθεσμα 60 φορές περισσότερο. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το υδρογόνο είναι το μικρότερο μόριο που υπάρχει στο σύμπαν. Είναι οκτώ φορές μικρότερο από το μεθάνιο. Άρα είναι πάρα πολύ δύσκολο να περιοριστούν οι διαρροές του. Διαρρέει κατά την ηλεκτρόλυση, συμπίεση, υγροποίηση, αποθήκευση, από σωληνώσεις, πρατήρια καυσίμων και τέλος από τα πλοία, αεροπλάνα, φορτηγά και τρένα που θα το χρησιμοποιούν. Διαπερνά ακόμα και τα μεταλλικά τοιχώματα των σωλήνων και δοχείων αποθήκευσης. Αυτή τη στιγμή η παραγωγή υδρογόνου είναι μόλις 87 εκατομμύρια τόνοι τον χρόνο, σχεδόν όλο από φυσικό αέριο. Πηγαίνοντας προς την παγκόσμια οικονομία υδρογόνου θα χρειάζονται δύο δισεκατομμύρια τόνοι τον χρόνο έως το 2050. Οι ειδικοί εκτιμούν διαρροές της τάξεως του 5% έως 10%, κάτι το οποίο εγώ το βλέπω συντηρητικό. Αλλά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την ποσότητα των διαρροών. Μπορεί να είναι και 20%. Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό: 0,4 βαθμοί Κελσίου αύξηση της θερμοκρασίας με υποτιθέμενες διαρροές 10%, οπότε, αντί για μείωση έως το 2100 και διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, θα έχουμε περαιτέρω αύξηση και μάλιστα καταστροφική. Αναμένω να δω πότε οι νομοθέτες, ο κόσμος και οι πράσινες οργανώσεις θα ανακαλύψουν αυτά που οι ειδικοί επιστήμονες μας λένε τώρα. Ότι βαδίζουμε στραβά. Και με τεράστιο κόστος. Πάντα έλεγα ότι αυτό που χρειαζόμαστε για πραγματική απανθρακοποίηση είναι νέες τεχνολογίες. Παραδείγματος χάριν νέου τύπου ελαφριές μπαταρίες με τεράστια αποθηκευτική ικανότητα ή νέου τύπου πυρηνική ενέργεια όπως αυτή της τέταρτης γενιάς. Μέχρι τότε, φαίνεται να επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι το μικρότερο από όλα τα κακά μπορεί να είναι απλώς το ντίζελ! Ενημέρωση 28/4/2024: Η μη κυβερνητική οργάνωση Environmental Defense Fund που χρηματοδότησε τη μελέτη 1, κατέθεσε τα συμπεράσματά της στον ΙΜΟ (κατάθεση MEPC 81/7/6), τα οποία προφανώς πέρασαν απαρατήρητα. Ίσως χρειαστεί χρόνος να γίνουν αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα που ανατρέπουν το αφήγημα των πράσινων καυσίμων. Αλλά, αφενός χρόνος δεν υπάρχει, αφετέρου το τρένο δεν φαίνεται να σταματά, καθότι οι αποφάσεις έχουν ληφθεί κι ας είναι λανθασμένες. Εμείς θα προσποιούμεθα ότι είναι σωστές!
αυξάνει
Αυτό που χρειαζόμαστε για πραγματική απανθρακοποίηση είναι νέες τεχνολογίες, π.χ. νέου τύπου μπαταρίες με τεράστια αποθηκευτική ικανότητα ή νέου τύπου πυρηνική ενέργεια. Μελέτες αναφέρουν ότι στις συνήθεις μηχανές πλοίων οι εκπομπές από τη χρήση φυσικού αερίου είναι πολύ χειρότερες του diesel λόγω του methane slip και στις νέες μηχανές ίδιες με του ντίζελ ή βαρέος πετρελαίου. SHUTTERSTOCK

Finance Director της Carras (Hellas) S.A.

116 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Δρ Ιωάννης Πατινιώτης
Ηποντοπόρος ναυτιλία αποτελεί έναν κρίσιμο τομέα της παγκόσμιας οικονομίας, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην εμπορική μεταφορά αγαθών. Ως κλάδος, ωστόσο, αντιμετωπίζει συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις λόγω γεωπολιτικών ανακατατάξεων και έκτακτων συνθηκών, όπως πολεμικές ενέργειες και πειρατεία, οι οποίες επηρεάζουν την ασφάλεια και την οικονομική βιωσιμότητα της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Σε αυτό το άρθρο θα αναλυθούν οι επιπτώσεις των γεωπολιτικών και άλλων έκτακτων αλλαγών, καθώς επίσης ο τρόπος με τον οποίο νέες τεχνολογίες, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση παρόμοιων προκλήσεων. Μέσα από τη βελτιστοποίηση των διαδρομών, την πρόβλεψη κινδύνων, τη δυνατότητα ενσωμάτωσης εφαρμογών αυτόνομης ναυσιπλοΐας και την ενίσχυση της ασφάλειας, η ΑΙ αποτελεί μια ισχυρή εργαλειοθήκη που δύναται να εξοπλίσει και να μεταμορφώσει τη λειτουργία της ποντοπόρου ναυτιλίας, καθιστώντας την αποδοτική, ασφαλή και ανθεκτική στις γεωπολιτικές «αναταράξεις» του σύγχρονου κόσμου. Γεωπολιτικές και έκτακτες καταστάσεις Οι προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη σήμερα η παγκόσμια ναυτιλία εν μέσω γεωπολιτικών ανακατατάξεων και έκτακτων συνθηκών, συνοψίζονται ως εξής: Αύξηση του κινδύνου και του κόστους ασφάλειας: Στις περιοχές όπου η έξαρση της πειρατείας και η μάστιγα των ένοπλων επιθέσεων αποτελούν απαγορευτικό διέλευσης, η παροχή ασφάλειας στην ποντοπόρο ναυτιλία αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις. Η ένταση των γεωπολιτικών ανασχηματισμών και οι έκρυθμες ισορροπίες μετατρέπουν ορισμένες θαλάσσιες ζώνες σε περιοχές υψηλού κινδύνου, αναγκάζοντας τα πλοία να υιοθετήσουν ενισχυμένα μέτρα φύλαξης. Το ασφαλιστικό κόστος διογκώνεται ένεκα δικαιολογημένων απαιτήσεων για ιδιωτικές εταιρείες ένοπλης προστασίας, πρόσθετες ασφαλιστικές καλύψεις και περαιτέρω εσωτερικά μέτρα
παγκόσμιο επίπεδο απαιτεί από τις ναυτιλιακές εταιρείες να βρίσκονται εν εγρηγόρσει, διατηρώντας προσαρμοστικό προφίλ, ιδίως στα περάσματα όπου οι τακτικές εγκληματικές πράξεις προκαλούν αβεβαιότητα. Τα σύγχρονα συστήματα ασφαλείας, τα πρόσθετα ειδικά εφόδια επί του πλοίου και η
ψη ένοπλης φρουράς αποτελούν
βλημένα ενισχυτικά μέτρα, ενώ η απόφαση αλλαγής δρομολογίου στο πλοίο ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξημένη δαπάνη καυσίμων και ανάλογο κόστος χρόνου μεταφοράς. Σε αυτό το δυναμικό περιβάλλον, η ΑΙ ενσαρκώνει μία κρίσιμη λύση, προσφέροντας προηγμένες δυνατότητες πρόβλεψης και ανάλυσης. Εφαρμογές ΑΙ, όπως η αναγνώριση προτύπων και τα συστήματα ανίχνευσης απειλών, επιτρέπουν την έγκαιρη προειδοποίηση και την αποτελεσματική αντίδραση σε κρίσεις, μειώνοντας έτσι τα οικονομικά βάρη που σχετίζονται με την ασφάλεια. Η ΑΙ υποστηρίζει την ανάπτυξη ενισχυμένων συστημάτων προειδοποίησης και αντίδρασης, βελτιώνοντας τη γενικότερη ασφάλεια και διαχείριση των πλοίων. Εμπλοκή στις θαλάσσιες μεταφορές: Τα θερμά επεισόδια κατά τις θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ποντοπόρος ναυτιλία, επηρεάζοντας δραματικά την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και την οικονομία. Συρράξεις, πειρατεία και γεωπολιτικές εντάσεις οδηγούν συχνά στην ακύρωση θαλάσσιων δρόμων και αναγκάζουν τα πλοία σε μακρύτερες και πιο ακριβές διαδρομές, προκαλώντας αυξημένο κόστος, καθυστερήσεις στην παράδοση αγαθών και ζημιογόνες επιπτώσεις σε μεγάλα λιμάνια. Οι συνέπειες των εμπλοκών απαιτούν από τις ναυτιλιακές εταιρείες ευελιξία και ταχύτατη προσαρμοστικότητα στις στρατηγικές τους. Η ΑΙ παρέχει τη δυνατότητα βελτιστοποίησης των υδάτινων διαδρομών, προσφέροντας ασφαλέστερες, πιο αποδοτικές εναλλακτικές. Με τη χρήση προηγμένων αναλυτικών εργαλείων και με δυνατότητα ανάλυσης προβλέψεων, η ΑΙ μπορεί να ενημερώνει εγκαίρως για πιθανές εμπλοκές και να σχεδιάζει αποτελεσματικά τα βέλτιστα εναλλακτικά δρομολόγια, μειώνοντας τον κίνδυνο και το συνεπακόλουθο κόστος. Η αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων και η ενίσχυση της ασφάλειας στα πλοία αποτελούν επίσης κρίσιμες λειτουργίες της ΑΙ, καθιστώντας δυνατή την έγκαιρη αντίδραση σε απειλές, διασφαλίζοντας την αποδοτικότητα των θαλάσσιων μεταφορών. Οι ναυτιλιακές εταιρείες που υιοθετούν τεχνολογικές καινοτομίες ενισχύουν με αυτόν τον τρόπο την ανθεκτικότητά τους στις εκάστοτε απειλές, βελτιώνοντας την κερδοφορία της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού. Επιρροή στο παγκόσμιο εμπόριο και στις τιμές: Οι γεωπολιτικοί ανασχηματισμοί και οι απρόσμενες συγκρούσεις προκαλούν σημαντικές διακυμάνσεις στο παγκόσμιο εμπόριο και στις τιμές των αγαθών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος μεταφοράς και να επέρχονται καθυστερήσεις στην παράδοση των εμπορευμάτων, επηρεάζοντας δυσμενώς την αλυσίδα εφοδιασμού. Οι εταιρείες είθισται να ανταποκρίνονται με την ανάπτυξη πιο ευέλικτων και ανθεκτικών επιχειρηματικών μοντέλων, προσαρμόζοντας τις εφοδιαστικές τους στρατηγικές και Έφαρμογές ΑΙ επιτρέπουν την αυτοματοποίηση της ναυσιπλοΐας και την προηγμένη ανάλυση αναγνώρισης και αποφυγής κινδύνων. Η τεχνητή νοημοσύνη αρωγός της ποντοπόρου ναυτιλίας Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν στον ναυτιλιακό κλάδο ευέλικτες και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων λόγω γεωπολιτικών ανακατατάξεων και έκτακτων διεθνών συνθηκών, όπως πολεμικές ενέργειες και πειρατεία
προάσπισης των συμφερόντων του πλοίου. Η αστάθεια σε
πρόσλη-
επιβε-

Μάνθος

Μαχαίρας

Αντιπρόεδρος AMMITEC, the Association of Maritime Managers in Information Technology and Communications Chief Information Officer Metrostar Management

ή καθόλου ανάγκη για

ανθρώπινη παρέμβαση.

τις λειτουργίες του

όλες

πλοίου.

Αυτονομία βαθμού 4:

118
ΑΡΘΡΟ ● Είναι γεγονός ότι οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) έχουν ήδη επιφέρει μεγάλες αλλαγές σε πολλούς τομείς της ναυτιλίας. Οι αλματώδεις εξελίξεις στις τεχνολογίες όπως οι Ψηφιακοί Αισθητήρες (Digital Sensors), η Όραση Υπολογιστών (Computer Vision) με κάμερες υψηλής ανάλυσης, και η Μηχανική Μάθηση (Machine Learning -ML) επιτρέπουν τον καλύτερο εντοπισμό εμποδίων, τον βέλτιστο σχεδιασμό της διαδρομής του πλοίου βάσει δεδομένων καιρού, και τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο, οδηγώντας έτσι την κούρσα για όλο και μεγαλύτερο βαθμό αυτόνομης λειτουργίας των πλοίων. Τα προγράμματα πραγματικών δοκιμών και πιλοτικών εμπορικών εφαρμογών των Αυτόνομων Πλοίων (Α.Π.) έχουν αυξηθεί ραγδαία τα δύο τελευταία χρόνια, με δοκιμές που περιλαμβάνουν όλους τους βαθμούς αυτονομίας που έχουν καθοριστεί από τον ΙΜΟ, και ένα μεγάλο φάσμα εφαρμογών από την απλή αυτόνομη πλοήγηση σε ελεγχόμενο περιβάλλον έως και πλήρως αυτόνομα, μη επανδρωμένα εμπορικά πλοία σε μικρά ταξίδια. Τα πέντε επίπεδα αυτονομίας Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) έχει καθορίσει πέντε βαθμούς αυτονομίας πλοίων, με βάση το επίπεδο αυτοματοποίησης των λειτουργιών τους. Αυτονομία βαθμού 1:  Το πλοίο διαχειρίζεται μερικές λειτουργίες αυτόνομα, με περιορισμένη ανθρώπινη επίβλεψη.  Συνήθως περιλαμβάνει αυτοματοποιημένα συστήματα πλοήγησης, πρόωσης και ελέγχου. Αυτονομία βαθμού 2:  Το πλοίο διαχειρίζεται περισσότερες λειτουργίες αυτόνομα, με περιορισμένη ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση.  Μπορεί να περιλαμβάνει αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων και
έκτακτες
 Το
λειτουργεί σχεδόν πλήρως αυτόνομα,
ανταπόκριση σε
καταστάσεις. Αυτονομία βαθμού 3:
πλοίο
με ελάχιστη
αποστολές
και
Μπορεί να αναλάβει
πλοήγησης
να διαχειριστεί
 Το πλοίο λειτουργεί πλήρως αυτόνομα, χωρίς καμία ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση.  Μπορεί να σχεδιάσει τη δική του πορεία, να αποφύγει εμπόδια και να αντιμετωπίσει έκτακτες καταστάσεις. Αυτονομία βαθμού 5:  Αυτή η κατηγορία δεν έχει ακόμη οριστεί πλήρως από τον ΙΜΟ, αλλά αναφέρεται σε πλοία που μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα σε οποιοδήποτε περιβάλλον, χωρίς κανέναν περιορισμό.  Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η υιοθέτηση πλοίων υψηλής αυτονομίας (βαθμών 3-5) φέρνει μαζί της διάφορες νομικές, ηθικές και τεχνολογικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αντιμετώπιση των απειλών κυβερνοασφάλειας Πολύ πρόσφατα, από τις 8 έως τις 12 Απριλίου 2024, πραγματοποιήθηκε στην έδρα του IMO στο Λονδίνο η 48η σύνοδος της Facilitation Committee του ΙΜΟ (FAL 48), όπου συζητήθηκε η περαιτέρω προώθηση της ψηφιοποίησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας, θέτοντας ως προτεραιότητες την αντιμετώπιση των απειλών κυβερνοασφάλειας και τη ρύθμιση των αναδυόμενων τεχνολογιών όπως τα αυτόνομα πλοία. Έχοντας ως στόχο την αντιμετώπιση των ζητημάτων που άπτονται των αυτόνομων πλοίων (MASS - Marine Autonomous Surface Ships), η Επιτροπή υιοθέτησε ένα αναθεωρημένο σχέδιο δράσης. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, προβλέπεται αρχικά η υιοθέτηση ενός μη υποχρεωτικού κώδικα MASS που θα τεθεί σε ισχύ το 2025 και θα αποτελέσει τη βάση για έναν υποχρεωτικό κώδικα MASS βασισμένο σε στόχους, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2027. Η υιοθέτηση ενός υποχρεωτικού κώδικα MASS θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην κατηγοριοποίηση και τυποποίηση της λειτουργίας των αυτόνομων πλοίων, ενώ παράλληλα θα δρομολογηθούν οι απαραίτητες τροποποιήσεις στη Σύμβαση FAL. Νομική ορολογία για τα αυτόνομα πλοία Η ανάπτυξη ενός σαφούς και ολοκληρωμένου πλαισίου ορισμών και νομικής ορολογίας για τα αυτόνομα πλοία (Α.Π.) αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα υψηλής προτεραιότητας σε πολιτικό επίπεδο για τον ΙΜΟ. Η έλλειψη σαφήνειας σε βασικές έννοιες θα μπορούσε να οδηγήσει σε νομική αβεβαιότητα, Στην 48η σύνοδο της Facilitation Committee του ΙΜΟ (FAL 48) που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο συζητήθηκε η περαιτέρω προώθηση της ψηφιοποίησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας. ΑΙ - Αυτόνομα πλοία: Κανονισμοί και αποσαφήνιση του πλαισίου Η σαφώς θεσμοθετημένη υιοθέτηση των αυτόνομων πλοίων, παρά τις προκλήσεις που υπάρχουν, έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία προς όφελος όλων, θέτοντας τις βάσεις για πιο ασφαλείς, αποδοτικές και βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

την υιοθέτηση

ενός μη υποχρεωτικού κώδικα MASS μέχρι

το 2025 και ενός υποχρεωτικού κώδικα MASS βασισμένου σε στόχους το 2028, θέτοντας παράλληλα σαφείς ορισμούς και

νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των Α.Π. Η

σαφώς θεσμοθετημένη υιοθέτηση των Α.Π.,

παρά τις προκλήσεις που υπάρχουν, έχει τη

δυνατότητα να μεταμορφώσει τη ναυτιλιακή

βιομηχανία προς όφελος όλων και να φέρει

πλήθος ορατών και

119 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ δυσλειτουργίες και πιθανές ανησυχίες για την ασφάλεια. Σύμφωνα με τις αρμόδιες επιτροπές του IMO, τα βασικά σημεία που απαιτούνται για την αναγκαία αποσαφήνιση των όρων που χρησιμοποιούνται είναι:  Διεθνής συμφωνία για τον ορισμό του Α.Π. (MASS): Είναι απαραίτητη η υιοθέτηση ενός διεθνώς αποδεκτού ορισμού για το αυτόνομο πλοίο (MASS -Maritime Autonomous Systems and Ships). Ο ορισμός αυτός οφείλει να λαμβάνει υπόψη τα διάφορα επίπεδα αυτονομίας (βαθμοί 1-5) και να καλύπτει όλο το φάσμα των τεχνολογιών που εμπλέκονται.  Σαφείς ορισμοί των βασικών ρόλων: Η σαφής διατύπωση όρων όπως «καπετάνιος», «πλήρωμα» και «υπεύθυνο πρόσωπο» σε σχέση με τα Α.Π. είναι απαραίτητη για την κατανομή ευθυνών και αρμοδιοτήτων. Ο ρόλος του καπετάνιου, για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστεί επαναπροσδιορισμό σε περιβάλλοντα με υψηλό βαθμό αυτονομίας.  Νομική θεσμοθέτηση: Η θέσπιση νομικών πλαισίων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, που θα βασίζονται στους συμφωνημένους ορισμούς, είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των Α.Π. Τα πλαίσια αυτά οφείλουν να καλύπτουν θέματα ασφάλειας, ευθύνης, αδειοδότησης, κυριότητας δεδομένων και ηθικής. Για την υλοποίηση των παραπάνω πρωτοβουλιών και τη θεσμοθέτηση της λειτουργίας των αυτόνομων πλοίων θα πρέπει παράλληλα να αντιμετωπιστούν επιτυχώς μια σειρά από προκλήσεις:  Συνεργασία και συντονισμός: Η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου ορισμών και νομικής ορολογίας για τα Α.Π. απαιτεί στενή συνεργασία και συντονισμό μεταξύ κυβερνήσεων, διεθνών οργανισμών, ναυτιλιακής βιομηχανίας, ακαδημαϊκών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών.  Τεχνολογική εξέλιξη: Ο ορισμός του Α.Π. και η νομική ορολογία οφείλουν να παραμένουν ευέλικτα και προσαρμόσιμα στις ραγδαία αναπτυσσόμενες τεχνολογίες αυτού του τομέα.  Ηθικά ζητήματα: Η αυξημένη αυτονομία των πλοίων εγείρει ηθικά ερωτήματα σχετικά με την ευθύνη σε περίπτωση ατυχημάτων, την ηθική λήψη αποφάσεων και την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει ένα σημαντικό «ξεπάγωμα» των διαδικασιών και δρομολόγηση όλων των απαραίτητων θεσμικών αλλαγών έτσι ώστε τα αυτόνομα πλοία να περάσουν πλέον στο στάδιο της πρακτικής, εμπορικής τους εφαρμογής. Όπως είδαμε, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) εργάζεται για
ωμένη
μείωση περιβαλλοντικού αντίκτυπου, νέες θέσεις εργασίας), θέτοντας τις βάσεις για πιο ασφαλείς, αποδοτικές και βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές. Η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και η εφαρμογή της σε καθημερινές δραστηριότητες της ναυτιλιακής βιομηχανίας οδηγούν σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό προς την αυτόνομη λειτουργία των πλοίων.
αόρατων οφελών (βελτι-
ασφάλεια, αυξημένη αποδοτικότητα,

American Bureau of Shipping (ABS)

120 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Μηνάκης
Επιχειρηματικής Ανάπτυξης,
ΑΡΘΡΟ ● Οελληνικός ναυτιλιακός τομέας παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία και αντανακλά τις τάσεις που υπάρχουν στην παγκόσμια ναυτιλία. Από την πανδημία του COVID και μετά, εξαιτίας της ισχυρής ζήτησης και των επιπτώσεων που είχαν οι γεωπολιτικές εξελίξεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, η ελληνική ναυτιλία έχει παράσχει τη στήριξή της σε πολλούς τομείς. Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής ναυτιλιακής βιομηχανίας περιλαμβάνουν την ικανότητα δημιουργίας καινοτομίας σε επιχειρηματικές ευκαιρίες και τη διάθεσή της για ανάληψη εμπορικού ρίσκου σε συνδυασμό με δραστηριότητες υψηλής ποιότητας. Η μακρόχρονη εμπειρία των Ελλήνων στη διαχείριση πλοίων, οι δεξιότητές τους που περνούν από γενιά σε γενιά, και το πάθος που έχουν για τη δουλειά τους (αμφότεροι πλοιοκτήτες και εργαζόμενοι), αποτελούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία. Όσον αφορά τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει ο κλάδος, τα εξελισσόμενα ρυθμιστικά ζητήματα που καθορίζονται από την ενεργειακή μετάβαση και τις επιδράσεις της στις δραστηριότητες των πλοίων και του στόλου, συγκαταλέγονται στους κινδύνους που αφορούν περισσότερο τον συγκεκριμένο κλάδο. Για να προγραμματίσουν τις επενδύσεις τους, οι πλοιοκτήτες πρέπει πρώτα να κατανοήσουν τις ευκαιρίες που μπορούν να δημιουργηθούν από τα νέα καύσιμα και τις νέες τεχνολογίες ενεργειακής απόδοσης. Γενικότερα, οι επιπτώσεις στο εμπόριο και στις ασφαλείς λειτουργίες από τους γεωπολιτικούς κινδύνους και την κλιματική αλλαγή αυξάνονται και εντείνουν την αστάθεια του εμπορίου και των επενδυτικών προοπτικών. Αυστηρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS) αποτελεί πλέον τη «νέα κανονικότητα» για τη ναυτιλία, και ως εκ τούτου, ο Αμερικανικός Νηογνώμονας (American Bureau of Shipping - ABS) παρακολουθεί στενά τον τρόπο με τον οποίο το συγκεκριμένο σύστημα αρχίζει να λειτουργεί στην πράξη και τις επιπτώσεις που έχει στους πελάτες μας. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών θα εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου, αλλά ακόμη δεν είναι γνωστές οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις που θα έχει. Τούτου λεχθέντος, η πρόθεση είναι ξεκάθαρα να ενθαρρυνθεί η ναυτιλιακή βιομηχανία να γίνει πιο αποτελεσματική κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και στις λειτουργίες του στόλου, και ως εκ τούτου να βοηθήσει ώστε να λειτουργήσει ως οδηγός για πιο βιώσιμες λειτουργίες των πλοίων. Επειδή δεν είναι πρακτικά εφικτό να αντικατασταθεί ο υφιστάμενος στόλος μέχρι το 2030, που είναι ο πρώτος από τους στόχους του ΙΜΟ για την απανθρακοποίηση (απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές), θα είναι σημαντικό να υπάρξει βελτίωση της απόδοσης μέσω της χρήσης εργαλείων διαχείρισης ταξιδιών και ιδιαίτερα μέσω της αναβάθμισης των τεχνολογιών ενεργειακής απόδοσης. Ο Αμερικανικός Νηογνώμονας παρέχει συμβουλές και υποστήριξη για την πρακτική υιοθέτηση αυτών των καινοτόμων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της διενέργειας τεχνοοικονομικής ανάλυσης περιουσιακών στοιχείων και στόλων για την κατανόηση των επιλογών που ταιριάζουν καλύτερα στον κάθε πελάτη ξεχωριστά. Χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα Η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε καθώς οδεύουμε προς το 2030 είναι διπλή: η παραγωγή, διανομή και υιοθέτηση ανανεώσιμων καυσίμων, και η ικανότητα δέσμευσης των εκπομπών άνθρακα έως ότου γίνουν διαθέσιμα νέα καύσιμα στις απαιτούμενες ποσότητες. Το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε για καθαρή ενέργεια είναι τεράστιο, αλλά το σημαντικότερο σημείο έγκειται στην ικανότητά μας να μειώσουμε το κόστος και να αυξήσουμε την απόδοση μέσω δύο κρίσιμων τεχνολογιών: την ηλεκτρόλυση και τη δέσμευση άνθρακα. Ουσιαστικά, οι καθοριστικές προκλήσεις θα είναι η ικανότητά μας να αξιοποιήσουμε την καθαρή ενέργεια για να διαχωρίσουμε το νερό σε οξυγόνο και πράσινο υδρογόνο, στις απαιτούμενες ποσότητες, μέσω ηλεκτρόλυσης, καθώς και η αποτελεσματική παγίδευση του άνθρακα από τις εκπομπές των ορυκτών καυσίμων, και έτσι να παράγουμε μπλε υδρογόνο μέσω της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα. Οι έρευνες του Αμερικανικού Νηογνώμονα δείχνουν ότι μπορούμε να φτάσουμε σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050, αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες των τεχνολογιών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να μειωθεί η συνολική κατανάλωση καυσίμου κατά 15% στον υπάρχοντα στόλο και στα νέα πλοία. Ταυτόχρονα, θα χρειαστεί να εφαρμοστεί η τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα σε μεγάλο μέρος του στόλου που καίει πετρέλαιο, καθώς η τεχνολογία αυτή μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά 70%. Όσοι δεν υιοθετήσουν ή δεν μπορούν να υιοθετήσουν την τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα θα πρέπει να στραφούν στο συνθετικό ντίζελ (e-diesel) ή στα βιοκαύσιμα μηδενικού άνθρακα. Ατενίζοντας το μέλλον μπορούμε να δούμε ότι οι αλλαγές θα συνεχιστούν, οι ρυθμίσεις θα γίνουν αυστηρότερες και οι πλοιοκτήτες θα πρέπει να προετοιμαστούν για να εφαρμόσουν εξαιρετικά λεπτομερείς και ευέλικτες στρατηγικές, που θα ανταποκρίνονται τόσο στις σχεδιαστικές όσο και στις επιχειρησιακές απαιτήσεις για μεγαλύτερη απόδοση και χαμηλότερες εκπομπές. Έπειδή δεν είναι πρακτικά εφικτό να αντικατασταθεί ο υφιστάμενος στόλος μέχρι το 2030, θα είναι σημαντικό να υπάρξει βελτίωση της απόδοσης μέσω των εργαλείων διαχείρισης ταξιδιών. Ανθεκτικότητα, καινοτομία και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας Με τη μεγάλη εμπειρία τους και την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών, οι Έλληνες πλοιοκτήτες είναι έτοιμοι να υποδεχθούν το μέλλον και να αντιμετωπίσουν τις όποιες προκλήσεις παρουσιάζονται
Άγγελος
Διευθυντής

Veritas

του

ή υγροποίηση, με

απορρόφηση ενέργειας. Μύθος: Η τεχνολογία υδρογόνου είναι

122 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Δρ Ιωάννης Κοκκαράκης Technical Director
Zone Bureau
SEEBA
Ηστροφή προς την πράσινη ναυτιλία φέρνει μαζί της πλήθος ερωτημάτων και ανησυχιών. Μύθοι και παρανοήσεις σκιάζουν την πραγματικότητα, δημιουργώντας σύγχυση και δυσπιστία. Είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε την πραγματικότητα από τους μύθους για τη ναυτιλία. Ο κλάδος αυτός, με την τεράστια σημασία για την παγκόσμια οικονομία και την καθημερινή μας ζωή, οφείλει να αναγνωρίζεται για την πρόοδό του και τις προσπάθειές του προς ένα βιώσιμο μέλλον. Μύθος: Η απανθρακοποίηση είναι ανέφικτη. Η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία, προσφέροντας βιώσιμες λύσεις για τη ναυτιλία. Εναλλακτικά καύσιμα, ηλεκτροκίνηση και καινοτόμες πρακτικές ανοίγουν τον δρόμο προς ένα «καθαρό» μέλλον. Μύθος: Η πράσινη ναυτιλία θα εκτοξεύσει το κόστος μεταφοράς. Η αρχική επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες μπορεί να φαντάζει υψηλή, όμως μακροπρόθεσμα, οι εξοικονομήσεις καυσίμων και η μείωση των εκπομπών ρύπων ωφελούν οικονομικά και περιβαλλοντικά. Μύθος: Η πράσινη ναυτιλία θα θέσει σε κίνδυνο θέσεις εργασίας. Η στροφή προς την πράσινη ναυτιλία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας σε τομείς όπως η ανάπτυξη και η συντήρηση πράσινων τεχνολογιών. Παράλληλα, οι ναυτιλιακές εταιρείες που υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Μύθος: Το υδρογόνο δεν είναι αέριο θερμοκηπίου. Το υδρογόνο, ένα ελαφρύ και άφθονο στοιχείο, έχει προταθεί ως μια ελπιδοφόρα εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Συχνά, παρουσιάζεται ως «καθαρό» καύσιμο, αγνοώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που σχετίζονται με την παραγωγή και χρήση του. Μύθος: Το υδρογόνο είναι μια πράσινη λύση για όλα τα προβλήματα της απανθρακοποίησης. Το υδρογόνο μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την απανθρακοποίηση, αλλά δεν είναι η πανάκεια. Η παραγωγή, η αποθήκευση
μεταφορά
ακόμα σε εμβρυακή φάση. Μύθος: Τα πράσινα καύσιμα είναι έτοιμα για ευρεία υιοθέτηση. Η τεχνολογία πράσινων καυσίμων βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Πολλές εναλλακτικές λύσεις,
νόλη και τα βιοκαύσιμα, παρουσιάζουν μεν δυνατότητες, αλλά φέρουν και σημαντικές προκλήσεις. Η παραγωγή, η αποθήκευση και η χρήση τους σε μεγάλη κλίμακα χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά. Μύθος: Τα πράσινα καύσιμα είναι οικονομικά αποδεκτά. Το κόστος παραγωγής και χρήσης πράσινων καυσίμων είναι αυτή τη στιγμή υψηλότερο σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα. Η υιοθέτησή τους θα φέρει αυξημένο κόστος στη ναυτιλία. Μύθος: Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι έτοιμη για την ομαλή μετάβαση σε πράσινα καύσιμα. Η υιοθέτηση πράσινων καυσίμων απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές, τεχνολογία και εκπαίδευση των ναυτικών. Η έλλειψη σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου και η ύπαρξη κενών γνώσης δημιουργούν εμπόδια στην ομαλή μετάβαση. Μύθος: Ο φόρος άνθρακα θα οδηγήσει αυτόματα στην απανθρακοποίηση. Η αποτελεσματικότητα του φόρου άνθρακα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το ύψος του, η κάλυψη των εκπομπών και η ύπαρξη εναλλακτικών λύσεων. Χωρίς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και συμπληρωματικές πολιτικές, ο φόρος άνθρακας από μόνος του μπορεί να μην αρκεί για να επιφέρει την επιθυμητή στροφή προς καθαρές τεχνολογίες. Μύθος: Ο φόρος άνθρακα είναι η μόνη λύση για την απανθρακοποίηση. Ο φόρος άνθρακα αποτελεί ένα εργαλείο, όχι πανάκεια. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση πολιτικών που προωθούν την ανάπτυξη και υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών, την ενεργειακή αποδοτικότητα και την αλλαγή συμπεριφοράς. Μύθος: Τα ορυκτά καύσιμα θα εξαφανιστούν έως το 2050. Η ιδέα ότι τα ορυκτά καύσιμα θα εξαφανιστούν εντελώς μέχρι το 2050 είναι λανθασμένη. Τα ορυκτά καύσιμα είναι η κυρίαρχη πηγή παγκόσμιας ενέργειας. Μια πλήρης απομάκρυνση από αυτά μέσα σε 26 χρόνια είναι ένα τεράστιο εγχείρημα. Πολλές οικονομίες σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ενέργειας και τη δημιουργία εσόδων. Η κοπή του ομφάλιου λώρου των ορυκτών καυσίμων θα προκαλούσε σημαντική οικονομική αναστάτωση. Η δημιουργία υποδομής με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απαιτεί τεράστιες επενδύσεις και χρόνο. Η απανθρακοποίηση και η πράσινη ναυτιλία δεν είναι άπιαστα όνειρα. Απαιτούν δέσμευση, συνεργασία και επενδύσεις, αλλά τα οφέλη για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία είναι πολλαπλά και μακροπρόθεσμα. Ας αφήσουμε τους μύθους στην άκρη και ας αγκαλιάσουμε την αλλαγή προς ένα «καθαρό» μέλλον στη ναυτιλία. Η ιδέα ότι τα ορυκτά καύσιμα θα εξαφανιστούν εντελώς μέχρι το 2050 είναι λανθασμένη. Τα ορυκτά καύσιμα είναι η κυρίαρχη πηγή παγκόσμιας ενέργειας. Μύθοι και πραγματικότητες της σύγχρονης ναυτιλίας Η απανθρακοποίηση και η πράσινη ναυτιλία δεν είναι άπιαστα όνειρα. Απαιτούν δέσμευση, συνεργασία και επενδύσεις, αλλά τα οφέλη για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία είναι πολλαπλά και μακροπρόθεσμα
και η
υδρογόνου φέρουν σημαντικές προκλήσεις, όπως η ανάγκη για υψηλή πίεση
σημαντική
έτοιμη για ευρεία υιοθέτηση. Η τεχνολογία υδρογόνου βρίσκεται
όπως η αμμωνία, το υδρογόνο, η μεθα-

ICT Manager of Unisea/ Secretary of AMMITEC BoD

συμπεριλαμβανομένου και ειδικευμένου, πλήρους απασχόλησης προσωπικού κυβερνοασφάλειας (Full-Time Equivalent-FTE)

ανάλογα με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα του οργανισμού.  Ανάπτυξη και Διαχείριση Προγράμματος Ασφάλειας Πληροφοριών: Ο ISM είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη και την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος κυβερνοασφάλειας, ευθυγραμμισμένου με τους κανονισμούς και

124 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Χτίζοντας μια επιτυχημένη στρατηγική κυβερνοασφάλειας Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι ναυτιλιακές εταιρείες για την υλοποίηση της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας και τα στοιχεία εκείνα που θα οδηγήσουν στην επιτυχία της Άννα Βαζιντάρη
Σε μια εποχή ραγδαίας ψηφιακής μεταμόρφωσης, η κυβερνοασφάλεια αποτελεί ύψιστης σημασίας ζήτημα για τις ναυτιλιακές εταιρείες. Η ύπαρξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής κυβερνοασφάλειας, που συμβαδίζει με το κανονιστικό πλαίσιο αλλά και τους επιχειρησιακούς στόχους της εταιρείας, είναι απαραίτητη για την προστασία κρίσιμων δεδομένων, υποδομών και συστημάτων, διασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης. Ποια είναι, όμως, τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για την υλοποίησή της και ποια τα στοιχεία εκείνα που θα οδηγήσουν στην επιτυχία της και, άρα, στην επίτευξη του σκοπού που εξαρχής αυτή υπηρετεί;  Ευθυγράμμιση της Κυβερνοασφάλειας με τους Επιχειρησιακούς Στόχους: Για να διασφαλιστεί η επιτυχία της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας απαιτείται η αμέριστη υποστήριξη αυτής από τη διοίκηση, καθώς και η αποδοτική συνεργασία της διοίκησης με τον διευθυντή ασφάλειας πληροφοριών (Information Security Manager -ISM) της επιχείρησης. Η διοίκηση ευθυγραμμίζει τη στρατηγική κυβερνοασφάλειας με τους επιχειρησιακούς στόχους και «επικοινωνεί» τις προτεραιότητες ασφάλειας στον ISM της εταιρείας. Ο ISM, από την πλευρά του, ενημερώνει διαρκώς τη διοίκηση για τους κανονισμούς και το νομικό πλαίσιο που διέπει την κυβερνοασφάλεια στη ναυτιλία, καθιστά σαφείς τις κρίσιμες ναυτιλιακές λειτουργίες που βασίζονται στην τεχνολογία, όπως και τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις των κυβερνοεπιθέσεων.  Ίδρυση Διακυβέρνησης και Κατανομή Πόρων: Η δημιουργία μιας σαφούς δομής διακυβέρνησης κυβερνοασφάλειας με καθορισμένους ρόλους και ευθύνες είναι απαραίτητη. Η διοίκηση οφείλει να δεσμευτεί για την κατανομή πόρων,
ενδεχομένως
την αξιολόγηση
κινδύνων σε συνεργασία με τις υπόλοιπες δομές της εταιρείας, καθώς και για την παρουσίαση οικονομικά σύμφωνων αντίμετρων μείωσης της επικινδυνότητας με την ανοχή που έχει ορίσει η διοίκηση. Η διοίκηση, ο ISM και όλα τα εμπλεκόμενα τμήματα οφείλουν να συνεργαστούν για τον καθορισμό του επιπέδου κινδύνου που η ναυτιλιακή εταιρεία είναι πρόθυμη να αποδεχτεί για την επίτευξη των στρατηγικών της στόχων (risk appetite), καθώς και του μέγιστου επιπέδου αποδεκτού κινδύνου σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση (risk tolerance) της εταιρείας. Μέτρα ασφάλειας υλοποιούνται ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη το άνω και κάτω όριο ανοχής κινδύνου της εταιρείας.  Διαχείριση Περιστατικών Ασφαλείας Πληροφοριών: Ο ISM είναι, επίσης, υπεύθυνος για τη δημιουργία ενός ισχυρού σχεδίου απόκρισης σε περιστατικά ναυτιλιακών κυβερνοεπιθέσων, με τον κατάλληλο ορισμό διαδικασιών για τον εντοπισμό, τον περιορισμό, την εξάλειψη και την ανάκαμψη από κυβερνο-περιστατικά στα πλοία και τις χερσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, ο ISM είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση τόσο του πληρώματος όσο και του προσωπικού της στεριάς σε θέματα κυβερνο-γνωσίας και διαδικασιών απόκρισης σε κυβερνο-περιστατικά.  Διαχείριση Κινδύνων: Ο ISM οφείλει να εντοπίζει, να αξιολογεί και να ιεραρχεί συνεχώς τους κινδύνους κυβερνοασφάλειας της εταιρείας, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελισσόμενες απειλές και τις ευπάθειες που είναι ειδικές για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Παράλληλα, ο ISM είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή οικονομικά αποδοτικών αντίμετρων, εστιάζοντας στην προστασία κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων. Όπως αναφέρθηκε ήδη, εκτός από τη διοίκηση και τον ISM, η επιτυχής υλοποίηση μιας στρατηγικής κυβερνοασφάλειας σε μια ναυτιλιακή εταιρεία απαιτεί την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία όλων των τμημάτων της εταιρείας. Η υιοθέτηση μιας στρατηγικής κυβερνοασφάλειας που λαμβάνει υπόψη το άνω και κάτω όριο ανοχής του επιπέδου κινδύνου αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την επιτυχημένη προστασία μιας ναυτιλιακής εταιρείας από τις συνεχώς αυξανόμενες κυβερνοαπειλές. Η διαρκής επικοινωνία και ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων μερών διασφαλίζουν την ευθυγράμμιση των αποφάσεων και την ομαλή υλοποίηση της στρατηγικής, ενώ η σωστή αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων εγγυάται την ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και ασφάλειας, διασφαλίζοντας τη βιώσιμη λειτουργία και την προστασία των συμφερόντων της εταιρείας. Έκτός από τη διοίκηση και τον ISM, η επιτυχής υλοποίηση μιας στρατηγικής κυβερνοασφάλειας σε μια εταιρεία απαιτεί την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία όλων των τμημάτων της.
τη νομοθεσία,
και διαχείριση

Hκαι τη συνεχή ανατροφοδότηση, ώστε να εξαλειφθούν τυχόν δυσκολίες και να διαμορφωθεί μια σειρά λύσεων που θα βελτιώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του

υπάρχοντος στόλου. Μεταξύ των λύσεων

που βρίσκονται στο τραπέζι είναι οι τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας (ESDs/ESTs), με το 31% των πλοίων σε λειτουργία να τις χρησιμοποιούν.

Ταυτόχρονα, καινοτόμες εφαρμογές περιορισμού των αέριων ρύπων, όπως τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS),

126 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ρότα προς το «πράσινο» μέλλον με συνεργασία και εμπιστοσύνη Η ναυτιλία σε τροχιά ενεργειακής μετάβασης - Πόσο έχουν «τρέξει» οι εξελίξεις τα τελευταία χρόνια, τι περιμένουμε μέχρι το 2030, ποιες οι προκλήσεις και ποιες οι προοπτικές (δυνατά και αδύναμα σημεία) Ανθή Μήλιου Global Maritime Commercial Director, Lloyd's Register
ενεργειακή μετάβαση έχει αναδειχθεί ως καθοριστική επιταγή του 21ου αιώνα. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται καινοτόμες τεχνολογίες, τάσεις και δυναμικές της αγοράς, υπό διαμόρφωση στρατηγικές που σκιαγραφούν την τροχιά του ενεργειακού μας μέλλοντος. Μια από τις κύριες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι η ανάγκη αντικατάστασης των παλαιών, λιγότερο φιλικών στο περιβάλλον, πλοίων με πιο πράσινες βιώσιμες τεχνολογίες. Η πραγματικότητα όμως ορίζει ότι κανένα πλοίο δεν μπορεί να είναι πλήρως προσαρμοσμένο στο μέλλον, καθώς το νομοθετικό πλαίσιο είναι υπό διαμόρφωση, σχέδια, τεχνολογίες, κανονισμοί, ναυπηγεία σε διαδικασία προετοιμασίας, καθιστώντας την ανάγκη για αναβάθμιση των υφιστάμενων πλοίων επιτακτική, την ώρα που οι κυρώσεις λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης αυξάνονται συνεχώς. Με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS) σε ισχύ, το FuelEU Maritime προ των πυλών, και την πιθανή εισαγωγή νέων κανονισμών μείωσης έντασης αερίων θερμοκηπίου στα καύσιμα (GFI) από τον IMO στο προσεχές μέλλον, οι πλοιοκτήτες γίνονται ολοένα και πιο ευάλωτοι και «οικονομικά εκτεθειμένοι» ως προς τον τρόπο που διαχειρίζονται τους ρύπους που προκύπτουν από τον στόλο τους, αναζητώντας βιώσιμες λύσεις. Αυτή την πρόκληση καλείται να αντιμετωπίσει το νεοσυσταθέν Κέντρο Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων, που προέκυψε έπειτα από πρωτοβουλία του Lloyd's Register Maritime Decarbonisation Hub, το οποίο μαζί με πέντε κορυφαίες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες -Capital Group,
Star Βulk και Thenamaris- έχουν εδραιώσει ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας και εμπιστοσύνης, που ενθαρρύνει την ανταλλαγή τεχνογνωσίας,
από τυχόν
εφαρμογές
Navios Maritime Partners, Neda Maritime Agency,
την εμπειρία
καινοτόμες
φαίνονται επίσης
Σύμφωνα με τη μελέτη του LR για τις μετασκευές πλοίων (Engine Retrofit Report 2023), ο περιορισμένος αριθμός ναυπηγείων με εμπειρία στις μετασκευές και η σημασία του ανθρώπινου παράγοντα, που μπορεί να θέσει ζητήματα ασφάλειας αν αγνοηθεί κατά τη διαδικασία μετασκευής του πλοίου, είναι μερικά από τα κομμάτια που πρέπει να συμπληρώσουν το παζλ της ενεργειακής μετάβασης. Προς την κατεύθυνση της καλλιέργειας «πράσινων» δεξιοτήτων κινείται ο Lloyd's Register, με την πρόσφατη συνεργασία του με την Green Marine που αφορά την παροχή εξειδικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη χρήση της μεθανόλης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια. Ταυτόχρονα, με την υποστήριξη του Lloyd's Register Foundation, η νέα πρωτοβουλία της Helmepa METAVASEA αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην εκπαίδευση και κατάρτιση 1.500 ναυτικών, λιμενεργατών και επαγγελματιών της θάλασσας σε θέματα που αφορούν τα νέα καύσιμα και την ενίσχυση της κουλτούρας ασφάλειας σε πλοία και λιμάνια. Παράλληλα, με βλέμμα στην πλήρη απανθρακοποίηση, έχουν γίνει σημαντικά βήματα ως προς τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, με τη μεθανόλη να βρίσκεται σε ανοδική πορεία, αφού εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 θα περιλαμβάνεται στο 20% των ναυπηγικών προγραμμάτων. Σύμφωνα με τη μελέτη του LR «Fuel for thought: Methanol», η μεθανόλη ως ναυτιλιακό καύσιμο είναι εφικτή, λαμβάνοντας υπόψη πρόσφατα έργα, όπως ο σχεδιασμός φορτηγού πλοίου Kamsarmax διπλού καυσίμου μεθανόλης υψηλής ενεργειακής απόδοσης, μετά από σύμπραξη του Lloyd's Register, της Cargill, της Minerva Dry και της NACKS. Ταυτόχρονα, και η αμμωνία αρχίζει να κερδίζει έδαφος, με ολοένα και περισσότερες πρωτοβουλίες, όπως η πρόσφατη συνεργασία της Eastern Pacific Shipping (EPS) με το λιμάνι της Σιγκαπούρης για τη νηολόγηση των 6 πλοίων διπλού καυσίμου με αμμωνία. Ο LR είναι o νηογνώμονας επιλογής σε νέες παραγγελίες φορτηγών πλοίων με χρήση αμμωνίας ως καύσιμο ναυτιλίας. Κλείνοντας, η πορεία προς το 2030 και πέρα σηματοδοτείται από υποσχόμενες ευκαιρίες, αλλά και αβεβαιότητες. Μέσα από συλλογική προσπάθεια, στρατηγική προοπτική και καινοτόμο σκέψη, η ναυτιλιακή βιομηχανία θα μπορέσει να αντιμετωπίσει με επιτυχία την πολυπλοκότητα της ενεργειακής μετάβασης και να διαμορφώσει ένα καθαρότερο, πιο πράσινο και πιο βιώσιμο αύριο. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα ως προς τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, με τη μεθανόλη να βρίσκεται σε ανοδική πορεία, αφού εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 θα περιλαμβάνεται στο 20% των ναυπηγικών προγραμμάτων.
υποσχόμενες.

P&P Marine Consultants,

Panel M48 «Nuclear Power in Commercial Shipping»

πολύ σοβαρή συ-

για το αν οι πυ-

αντιδραστήρες

σε

κατασκευές

από αυτές που χρησιμοποιούνται για τις υπεράκτιες

128 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Ιδρυτής και ανώτερος σύμβουλος της εταιρείας
Χαρίλαος Πετρακάκος
Πρόεδρος της επιτροπής
(Πυρηνική Ενέργεια στην Εμπορική Ναυτιλία) Πριν από μερικά χρόνια, όπως το 1973, στο αποκορύφωμα της τότε ενεργειακής κρίσης, αρχίσαμε να διερευνούμε την έλευση της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία, ώστε να μην υπάρχει κανένας παραγωγός ορυκτών καυσίμων που να εκβιάζει τις ΗΠΑ και τον κόσμο. Ήταν η συνέχεια της δοκιμής του MV SAVANNA που ήταν εφοδιασμένο με υδρόψυκτο αντιδραστήρα, αλλά αυτή τη φορά εξετάσαμε τη δυνατότητα τοποθέτησης αντιδραστήρα τηγμένου άλατος. Ήταν μόλις έναν χρόνο πριν, το 1972, που, δήθεν ή συνωμοτικά, διακόπηκε από την περαιτέρω χρηματοδότηση με προεδρική απόφαση του Νίξον η ασφαλέστερη μέθοδος παραγωγής πυρηνικής ενέργειας εκείνη την εποχή, στο εργαστήριο Oak Ridge των ΗΠΑ, επειδή δεν μπορούσε να παράγει υλικό που θα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή πυρηνικών βομβών. Αυτή ήταν η τεχνολογία αντιδραστήρων τηγμένου άλατος. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια αυτή εγκαταλείφθηκε πριν καν ξεκινήσει. Εξαιτίας των ατυχημάτων στο Τσέρνομπιλ και στη Φουκουσίμα ο κόσμος στράφηκε και πάλι στην επαναφορά των αντιδραστήρων γενιάς IV. Μου αρέσει να αποκαλώ τους νέους αντιδραστήρες τηγμένου άλατος επειδή αποτελούν συνέχεια της τότε εγκαταλελειμμένης έρευνας του εργαστηρίου Oak Ridge. Ο τρόπος λειτουργίας τους είναι άμεσα διαθέσιμος σε όποιον ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει την ιστορία. Ήταν το 2012, όταν το εργαστήριο Oak Ridge παρέδωσε στους Κινέζους τα τεχνολογικά έγγραφα για τους αντιδραστήρες τηγμένου άλατος. Ταυτόχρονα έχουμε τα καλά νέα της Τεχνολογίας Σύντηξης, που ανοίγει νέους δρόμους για νέα επιτεύγματα, φέρνοντας την ελπίδα της ενέργειας και της πρόωσης όπως ακριβώς δημιουργεί ο Ήλιος και τα Αστέρια. Καθώς η ναυτιλιακή βιομηχανία προσπαθεί να επιτύχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα μέχρι το 2050, υπάρχει
που
ανεμογεννήτριες, θα απανθρακοποιήσουν τον
τομέα από τη μια πλευρά και θα
μικρότερους αντιδραστήρες για την πρόωση των πλοίων από την άλλη πλευρά. Η πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία έχει τα υπέρ και τα κατά της. Από τη μια, προσφέρει μια αξιόπιστη και αποτελεσματική πηγή ενέργειας, μειώνοντας τις εκπομπές και αυξάνοντας την εμβέλεια των πλοίων. Από την άλλη, οι ανησυχίες για την ασφάλεια, τα πιθανά ατυχήματα και οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι πρέπει να τύχουν προσεκτικής διαχείρισης. Συνολικά, πρόκειται για ένα πολύπλοκο ζήτημα, που απαιτεί ενδελεχή αξιολόγηση και ρύθμιση. Η πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία έχει συγκεντρώσει την προσοχή για τις δυνατότητές της να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ενεργειακής απόδοσης και της μείωσης των εκπομπών στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Ακολουθούν ορισμένα λεπτομερή σημεία: Πλεονεκτήματα 1. Αποδοτικότητα: Η πυρηνική πρόωση μπορεί να παρέχει σταθερή και υψηλή ισχύ, επιτρέποντας στα πλοία να διατηρούν ταχύτητα και αποδοτικότητα σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς την ανάγκη για συχνό ανεφοδιασμό. 2. Μείωση εκπομπών: Σε σύγκριση με τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα, η πυρηνική ενέργεια παράγει ελάχιστες έως ενδεχομένως σχεδόν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την κατασκευή και τη λειτουργία, συμβάλλοντας σε καθαρότερες θαλάσσιες μεταφορές και σίγουρα μετριάζοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ιδίως όταν χρησιμοποιείται για την εξάλειψη των ανθρακικών μονάδων κοντά στην ακτή ή των μονάδων παραγωγής ντίζελ σε νησιά και άλλες περιοχές. 3. Επέκταση της εμβέλειας: Τα πυρηνικά πλοία έχουν το πλεονέκτημα της επέκτασης της εμβέλειας και της επιχειρησιακής αντοχής, καθιστώντας τα κατάλληλα για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων χωρίς τους υλικοτεχνικούς περιορισμούς των συμβατικών πλοίων που κινούνται με καύσιμα. Θα υπάρξει επίσης κέρδος στη μεταφορική ικανότητα φορτίου σε πλοία ιδίου μεγέθους με την εξάλειψη των δεξαμενών καυσίμων. 4. Εξοικονόμηση κόστους: Αν και το αρχικό κόστος κατασκευής των πλοίων με πυρηνική ενέργεια είναι υψηλό, το μακροπρόθεσμο λειτουργικό κόστος μπορεί να είναι χαμηλότερο λόγω της μειωμένης κατανάλωσης καυσίμων και των απαιτήσεων Αν και προσφέρει δυνητικά οφέλη, πρέπει να αντιμετωπιστούν προσεκτικά αρκετά θέματα, ώστε να διασφαλιστεί η υπεύθυνη και βιώσιμη εφαρμογή της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία. Πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία: Φίλος ή εχθρός; Η πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις. Ενώ η σχάση είναι μια υπάρχουσα τεχνολογία που έχει αποδειχθεί, η τεχνολογία που απαιτεί την προσοχή μας είναι αυτή της σύντηξης, το «καυτό δισκοπότηρο της ενέργειας και της πρόωσης»
μια
ζήτηση
ρηνικοί
εγκαθίστανται
θαλάσσιες
απλούστερες
ενεργειακό
χρησιμοποιήσουν
συντήρησης. Οι «αντιδραστήρες θα μισθωθούν» για τρία σύνολα πλοίων ή 75 χρόνια, όσο και η διάρκεια ζωής των αντιδραστήρων -είτε πρόκειται για σχάση είτε για σύντηξηκαι στο τέλος της ζωής του πλοίου απλώς θα μεταφερθούν στο νεόκτιστο πλοίο. Μειονεκτήματα 1. Ανησυχίες για την ασφάλεια: Τα πυρηνικά ατυχήματα στη θάλασσα ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή, το περιβάλλον και τις θαλάσσιες επιχειρήσεις. Η εξασφάλιση αυστηρών πρωτοκόλλων ασφαλείας, δυνατοτήτων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και επαρκούς εκπαίδευσης των μελών του πληρώματος είναι υψίστης σημασίας. Η ανάλυση κινδύνων έχει ήδη κανονιστεί από την ομάδα Μ48 της Society of Naval Architects and marine Engineers, όπου θα αναλυθούν οι κίνδυνοι και θα διατυπωθούν συστάσεις χωριστά για τα πλοία που είναι εξοπλισμένα με αντιδραστήρες σχάσης από τα πλοία που είναι εξοπλισμένα με αντιδραστήρες σύντηξης. 2. Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι: Ενώ η ίδια η πυρηνική ενέργεια παράγει σχεδόν μηδενική ατμοσφαιρική ρύπανση, η διάθεση των πυρηνικών αποβλήτων στην περίπτωση των αντιδραστήρων σχάσης και το ενδεχόμενο ατυχημάτων που οδηγούν στην απομακρυσμένη πιθανότητα ραδιενεργού μόλυνσης παρουσιάζουν περιβαλλοντικούς κινδύνους που πρέπει να διαχειριστούμε προσεκτικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η ομάδα Μ48 θα ασχοληθεί με τους τρόπους και τα μέσα -πέραν των εγγυήσεων της βιομηχανίας- ώστε να μην υπάρξει ρύπανση στη θάλασσα, ραδιενεργή ή άλλη. 3. Ρυθμιστικές προκλήσεις: Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας στις θαλάσσιες μεταφορές απαιτεί την τήρηση αυστηρών ρυθμιστικών πλαισίων τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η συμμόρφωση με τα πρότυπα ασφαλείας, τις διαδικασίες αδειοδότησης και τις διεθνείς συνθήκες, όπως η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι απαραίτητη. Οι κανονισμοί θα αποτελέσουν το μεγαλύτερο εμπόδιο, διότι το όργανο του ΟΗΕ που ονομάζεται ΙΜΟ θα πρέπει να δεχτεί τους κανονισμούς που θα επιτρέπουν στα πλοία να κινούνται ελεύθερα με τους αντιδραστήρες επί του πλοίου. Κάποια στιγμή θα γίνει και αυτό. 4. Κοινή αντίληψη: Η δημόσια αντίληψη για την πυρηνική ενέργεια, ιδίως μετά τα ατυχήματα του παρελθόντος, όπως στο Τσερνομπίλ και στη Φουκουσίμα, μπορεί να επηρεάσει την αποδοχή και την υιοθέτηση των πλοίων με πυρηνική ενέργεια. Η αντιμετώπιση των ανησυχιών του κοινού μέσω της διαφανούς επικοινωνίας, της εμπλοκής της κοινότητας και της εκπαίδευσης είναι ζωτικής σημασίας. Εκπαίδευση, ενημέρωση και πάλι εκπαίδευση. Εν κατακλείδι, η πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις. Αν και προσφέρει δυνητικά οφέλη όσον αφορά την αποδοτικότητα, την οικονομία, τη μείωση έως και τη μηδένιση των εκπομπών και την επιχειρησιακή αντοχή, πρέπει να σταθμιστούν και να αντιμετωπιστούν προσεκτικά οι πτυχές της ασφάλειας, του περιβάλλοντος, των κανονιστικών ρυθμίσεων και της αποδοχής από το κοινό, ώστε να διασφαλιστεί η υπεύθυνη και βιώσιμη εφαρμογή της. Ως εκ τούτου, από την παραπάνω περιγραφή μας, είμαστε της γνώμης ότι ενώ η σχάση είναι μια υπάρχουσα τεχνολογία που έχει αποδειχθεί, η τεχνολογία που απαιτεί την προσοχή μας είναι η τεχνολογία σύντηξης, το «καυτό δισκοπότηρο της ενέργειας και της πρόωσης». Χρειαζόμαστε λίγα χρόνια, τα οποία εγώ θα δηλώσω όπως περιγράφεται από τους αισιόδοξους
θα υλοποιηθεί ποτέ. Στέκομαι να ομολογήσω ότι πιστεύω ότι ο θαλάσσιος τομέας θα χρησιμοποιηθεί πρώτα σε εθνικά
όπως έχει αποδείξει η Κίνα ότι μπορεί να το κάνει, μέχρι τη στιγμή που όλες οι χώρες θα δημιουργήσουν ένα πρότυπο για τη σχάση με αντιδραστήρες λιωμένου άλατος και ξεχωριστό πρότυπο για τη σύντηξη. Κλείνοντας, να τονίσουμε ότι η σύντηξη δεν θεωρείται ραδιενεργή και ως εκ τούτου η ανάλυση κινδύνου και τα ρυθμιστικά καθεστώτα θα είναι πολύ πιο εύκολα από τους αντιδραστήρες γενιάς IV. Όλα αυτά μένει να τα δούμε. Αν και το αρχικό κόστος κατασκευής των πλοίων με πυρηνική ενέργεια είναι υψηλό, το μακροπρόθεσμο λειτουργικό κόστος μπορεί να είναι χαμηλότερο, λόγω της μειωμένης κατανάλωσης καυσίμων και των απαιτήσεων συντήρησης. Διατομή αντιδραστήρα σύντηξης ο οποίος έχει δύο μέτρα διάμετρο και παράγει από 12 έως 20 MW ηλεκτρικής ενέργειας. Απεικόνιση της διάταξης των αντιδραστήρων τηγμένου άλατος, που σχεδιάστηκαν από την εταιρεία Flibe Energy. Στο κάτω μέρος της φωτογραφίας φαίνονται οι αποχετεύσεις για την περίπτωση ατυχήματος. 129 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ότι είναι 4, και από τους απαισιόδοξους ότι δεν
έργα,

Κατερίνα Ραπτάκη

Digital Transformation, Cyber Security and e-Governance specialist, Navios Group of Companies, Member of the BoD, AMMITEC

130
ΑΡΘΡΟ ● Ηασφάλεια στα λιμάνια και τα πλοία αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα θέματα που απασχολούν τη ναυτιλιακή κοινότητα. Με την αύξηση των απειλών και των προκλήσεων στον τομέα της ναυτιλίας, οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι λιμενικές αρχές αναζητούν συνεχώς νέους τρόπους για την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας. Μια από τις πιο καινοτόμες τεχνολογίες που έχει εισαχθεί πρόσφατα στον τομέα της ασφάλειας είναι η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου. Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και προσφέρει πολλαπλά οφέλη όσον αφορά την ασφάλεια των λιμένων και των πλοίων. Μέσω της ανίχνευσης και της αναγνώρισης των ανθρώπων με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου, η τεχνολογία αυτή μπορεί να διευκολύνει τον έλεγχο της πρόσβασης, να εντοπίζει επικίνδυνα ή καταζητούμενα άτομα και να παρέχει ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας στους λιμένες και τα πλοία. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου είναι η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία λειτουργεί. Αντί για την παραδοσιακή διαδικασία του ελέγχου ταυτότητας μέσω διαβατηρίου ή κάρτας πρόσβασης, η αναγνώριση προσώπου επιτρέπει την αυτόματη ταυτοποίηση του ατόμου με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, εξοικονομώντας έτσι χρόνο και διευκολύνοντας τη διαδικασία ελέγχου. Αυτό κάνει την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου ιδανική για την ενίσχυση της ασφάλειας σε πολυσύχναστα λιμάνια ή σε περιβάλλοντα / περιοχές με υψηλό κίνδυνο. Μέσω αυτών των συστημάτων, οι αρχές μπορούν να εντοπίζουν άτομα που αποτελούν απειλή και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα προληπτικής δράσης. Μπορεί κανείς να καταλάβει εύκολα πόσο σημαντική είναι αυτή η διαδικασία σε πολυσύχναστα λιμάνια, επιβατηγά πλοία ή κρουαζιερόπλοια, με συχνές επιβιβάσεις και αποβιβάσεις χιλιάδων επιβατών αλλά και μελών πληρώματος σε κάθε λιμάνι, όπου εκτός από την ασφάλεια, είναι εξαιρετικά κρίσιμη και η ταχύτητα ολοκλήρωσης των ελέγχων, ώστε να
η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου, παρά τα προφανή οφέλη,
Η ακρίβεια της αναγνώρισης μπορεί να μειωθεί σημαντικά όταν τα άτομα που ενδιαφέρουν τις αρχές είναι μεταμφιεσμένα ή φοράνε γυαλιά ηλίου ή καλύμματα προσώπου. Αυτά τα εμπόδια μπορούν να οδηγήσουν σε λανθασμένες ταυτοποιήσεις ή ακόμα και στην αδυναμία αναγνώρισης. Αλγόριθμοι και νέες μέθοδοι Η αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης τεχνολογίας έχει επίσης αμφισβητηθεί, λόγω πιθανών «προκαταλήψεων» στους αλγορίθμους που τη διαχειρίζονται. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα συστήματα αυτά μπορεί να είναι λιγότερο ακριβή στην αναγνώριση προσώπων με σκούρο δέρμα, ασιατικής καταγωγής ή ατόμων που δεν είναι ντυμένα με τον «αναμενόμενο» τρόπο. Αυτές οι προκαταλήψεις μπορούν να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, όπως βασικά τα δεδομένα με τα οποία εκπαιδεύτηκε ο αλγόριθμος (αν δεν περιλαμβάνει επαρκή δείγματα διαφορετικών εθνικοτήτων). Οι προκαταλήψεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε λάθος αναγνώριση ή σε λανθασμένη στοχοποίηση ατόμων, κάτι που καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την ανάγκη για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση κατευθυντήριων γραμμών και κανονισμών για τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Ακόμα ένα βασικό ζήτημα που χρήζει προσοχής είναι η προστασία της ιδιωτικότητας των ατόμων. Η συλλογή και η αποθήκευση δεδομένων προσώπου απαιτεί την εφαρμογή αυστηρών πολιτικών προστασίας δεδομένων, προκειμένου να αποφευχθεί η κατάχρηση των προσωπικών πληροφοριών. Παρ’ όλα αυτά, όμως, οι εταιρείες τεχνολογίας αναπτύσσουν συνεχώς νέες μεθόδους για τη βελτίωση της ακρίβειας της αναγνώρισης προσώπου. Μερικές από αυτές τις τεχνικές περιλαμβάνουν:  Αναγνώριση με βάση πολλαπλά χαρακτηριστικά: Εκτός από τα χαρακτηριστικά του προσώπου, η τεχνολογία μπορεί να λάβει υπόψη και άλλα στοιχεία, όπως ο τρόπος που περπατάει ένα άτομο, ο σωματότυπος, το ύψος ή η θερμοκρασία του σώματός του.  Τεχνολογία τρισδιάστατης σάρωσης προσώπου: Η χρήση τρισδιάστατων σαρώσεων αντί για δισδιάστατων φωτογραφιών μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη αναγνώριση προσώπων που είναι μερικώς καλυμμένα.  Βελτιωμένοι αλγόριθμοι: Οι αλγόριθμοι εξελίσσονται συνεχώς, με στόχο να βελτιώσουν την ακρίβεια και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία τεχνική δεν είναι τέλεια και η αναγνώριση προσώπου θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως ένα εργαλείο μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ασφαλείας. Στον αιώνα της τεχνολογίας, η ασφάλεια στη ναυτιλία εξακολουθεί να παραμένει προτεραιότητα. Συνολικά, η εφαρμογή της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου στην ασφάλεια των λιμένων και των πλοίων ανοίγει νέους ορίζοντες στον τομέα της ναυτιλίας και αποτελεί ένα από τα πιο προηγμένα μέσα και αξιόπιστα εργαλεία για την αντιμετώπιση των απειλών και την προστασία των θαλάσσιων εγκαταστάσεων. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου είναι η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία λειτουργεί. Ψηφιακοί φύλακες σε πλοία και λιμάνια Η καινοτόμος τεχνολογία της αναγνώρισης προσώπου αναδύεται ως μια πολλά υποσχόμενη λύση για την ενίσχυση της ασφάλειας τόσο των επιβατών όσο και των πληρωμάτων, την ώρα που οι απειλές και οι προκλήσεις στον χώρο της ναυτιλίας αυξάνονται ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
συνεχιστεί απρόσκοπτα το πρόγραμμα του πλοίου. Βέβαια,
αντιμετωπίζει και αρκετές προκλήσεις.

προσώπου.

 Διαρκής βελτίωση: Οι εταιρείες τεχνολογίας πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται για τη βελτίωση της ακρίβειας της τεχνολογί-

ας αναγνώρισης προσώπου.

 Διαφανής χρήση: Οι αρχές και οι λιμενικές εταιρείες

131 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η ασφάλεια των λιμένων και των πλοίων αποτελεί ύψιστης σημασίας ζήτημα στον σύγχρονο κόσμο. Με την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και την άνοδο των τρομοκρατικών απειλών, η ανάγκη για αποτελεσματικά μέτρα ασφαλείας γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου (facial recognition technology) αναδύεται ως μια πολλά υποσχόμενη λύση για την ενίσχυση της ασφάλειας σε λιμάνια και πλοία. Πώς χρησιμοποιείται Πώς λειτουργεί, όμως, η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου; Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου βασίζεται στην ανάλυση των χαρακτηριστικών του προσώπου ενός ατόμου για την ταυτοποίησή του. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σύγκρισης της εικόνας του προσώπου με μια βάση δεδομένων γνωστών προσώπων. Η βάση δεδομένων μπορεί να περιλαμβάνει φωτογραφίες από αστυνομικές ταυτότητες, διαβατήρια, ή άλλα επίσημα έγγραφα. Πώς μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου για την ασφάλεια των λιμένων και των πλοίων; Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους για την ενίσχυση της ασφάλειας σε λιμάνια και πλοία:  Έλεγχος πρόσβασης: Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της πρόσβασης σε λιμάνια, περιορισμένες περιοχές εντός του πλοίου και άλλα ασφαλή σημεία.  Ταυτοποίηση ατόμων: Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ταυτοποίηση ατόμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από ένα λιμάνι ή ένα πλοίο.  Παρακολούθηση: Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση κινήσεων ατόμων σε λιμάνια και πλοία.  Πρόληψη εγκληματικότητας: Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί
την πρόληψη εγκληματικών πράξεων, όπως η κλοπή, η παράνομη είσοδος και η τρομοκρατία. Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα από τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, αυτά συνοψίζονται στα εξής:  Αυξημένη ασφάλεια: Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ασφάλειας σε λιμάνια και πλοία.  Βελτιωμένη αποτελεσματικότητα: Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην αυτοματοποίηση διαδικασιών ελέγχου πρόσβασης και ταυτοποίησης, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα.  Μείωση κόστους: Η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κόστους ασφαλείας, μειώνοντας την ανάγκη για ανθρώπινο προσωπικό. Από την άλλη πλευρά, οι ανησυχίες σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου αφορούν τα εξής:  Προστασία προσωπικών δεδομένων: Η χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου εγείρει ανησυχίες σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων.  Ακρίβεια: Η ακρίβεια της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, όπως ο φωτισμός, η γωνία λήψης και η ποιότητα της εικόνας.  Προκαταλήψεις: Από την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να εμφανιστούν προκαταλήψεις, οδηγώντας σε λανθασμένες ταυτοποιήσεις ατόμων από συγκεκριμένες φυλές ή εθνότητες. Ο δρόμος προς τα εμπρός Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει σημαντικά την ασφάλεια των λιμένων και των πλοίων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες σχετικά με την προστασία των δεδομένων και την ακρίβεια του συστήματος. Για την αποτελεσματική εφαρμογή της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου χρειάζονται τα εξής:  Σαφείς κανονισμοί: Χρειάζονται σαφείς κανονισμοί για τη συλλογή, αποθήκευση και χρήση δεδομένων
για
πρέπει να είναι διαφανείς σχετικά με τον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου και τα δικαιώματα των πολιτών. Συμπερασματικά, η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την ενίσχυση της ασφάλειας των λιμένων και των πλοίων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εφαρμοστεί με τρόπο που σέβεται τα δικαιώματα των πολιτών και την προστασία των δεδομένων. Με σαφείς κανονισμούς, συνεχή βελτίωση της τεχνολογίας και διαφανή χρήση, η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να συμβάλει σε ένα πιο ασφαλές περιβάλλον για όλους στον θαλάσσιο κλάδο. Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την ενίσχυση της ασφάλειας των λιμένων και των πλοίων, αλλά είναι σημαντικό να εφαρμοστεί με τρόπο που σέβεται τα δικαιώματα των πολιτών και την προστασία των δεδομένων.

Αντώνης

Γεωργαντζής

Chief Operating Officer

Latsco Marine Management INC

ματα απευθύνονται

αποκλειστικά

τις ναυτιλιακές

για πράγματα τα οποία

εκτός του άμεσου

132
ΑΡΘΡΟ ● Τα τελευταία χρόνια, το παγκόσμιο ενδιαφέρον της ναυτιλίας έχει στραφεί στην απανθρακοποίηση και τα εναλλακτικά καύσιμα. Δεν υφίσταται ναυτιλιακό συνέδριο που να μην περιλαμβάνει κάποιο σχετικό θέμα, ενώ αρκετά οργανώνονται αποκλειστικά για αυτόν τον σκοπό. Ο βομβαρδισμός που δέχεται ο ναυτιλιακός κόσμος για τους εξωτικούς τρόπους οριστικής επίλυσης του προβλήματος παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα από τα πλοία είναι ανελέητος, άσχετα αν οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν υλοποιηθεί και θα χρειαστούν πολλά χρόνια μελέτης και ανάπτυξης για να φτάσουν σε επίπεδο ευρείας εφαρμογής. Σε στατιστική κλίμακα, η παγκόσμια ναυτιλία, ενώ μεταφέρει πάνω από το 90% του παγκόσμιου εμπορίου, γεγονός που την καθιστά ως τον πιο ενεργειακά αποδοτικό κλάδο, ευθύνεται σε ποσοστό μικρότερου του 3% για την παγκόσμια παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα. Ακόμα και εάν μπορούσαμε άμεσα να μειώσουμε τις παραγωγές CO2 στο μισό -πράγμα ανέφικτο για τα επόμενα αρκετά χρόνια-, το συνολικό όφελος θα συνεπαγόταν ένα ποσοστό της τάξης του 1%. Την ίδια στιγμή, άλλοι τομείς της βιομηχανίας είναι υπεύθυνοι για πολύ μεγαλύτερα ποσοστά παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα: παράδειγμα, η τσιμεντοβιομηχανία με 12%, ποσοστό τετραπλάσιο έναντι αυτού της ναυτιλίας. Στην περίπτωση που αυτοί οι τομείς περιόριζαν τις παραγωγές τους κατά 10%-20%, το συνολικό θετικό πρόσημο στο περιβάλλον θα ήταν πολλαπλάσιο από αυτό που προσπαθεί να πετύχει η ναυτιλία. Η ναυτιλιακή νομοθεσία έχει ρίξει το βάρος της στην ανάπτυξη σύνθετων συστημάτων μέτρησης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αμφίβολης αποτελεσματικότητας και ορθότητας, όπως το CII (δείκτης έντασης άνθρακα) από τον Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και το EU ETS (σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών) από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέτοιου είδους συστή-
σχεδόν
εταιρείες,
συχνά
προς
οι οποίες
καλούνται να συμμορφωθούν
Στην καθημερινότητά μας, όταν αγοράζουμε ένα αυτοκίνητο, ο κατασκευαστής του έχει την υποχρέωση αυτό να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια για τους εκπεμπόμενους ρύπους, ενώ το καύσιμο που πρέπει να καταναλώνει είναι ευρέως διαθέσιμο. Αυτή η πρακτική δεν συνάδει με τον τρόπο που χειρίζεται η ναυτιλία τους δικούς της ρύπους. Η συμμόρφωση με τη νεοεισαχθείσα νομοθεσία για τις ναυτιλιακές εταιρείες απαιτεί την ανάπτυξη και δημιουργία σύνθετων εσωτερικών συστημάτων παρακολούθησης, σημαντικές επενδύσεις σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και προγράμματα που επιτρέπουν την καταγραφή, ανάλυση και αναφορά των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. Πιθανώς η τόσο επίμονη και συνεχής επικέντρωση του παγκοσμίου ενδιαφέροντος της ναυτιλιακής κοινότητας προς την απανθρακοποίηση και τα εναλλακτικά καύσιμα να μας αποπροσανατολίζει, με αποτέλεσμα να απομακρυνόμαστε από τον βασικό πυλώνα, που αφορά την ασφαλή και σωστή διαχείριση των πλοίων. Είναι αμφίβολο εάν έχουμε συνειδητοποιήσει την ανησυχητική πορεία και τη συχνότητα των ναυτικών ατυχημάτων, αλλά και την ορθή απόδοση των πλοίων και των πληρωμάτων τους έναντι ελέγχων από τρίτους. Αξιολογώντας τον αριθμό των ναυτικών ατυχημάτων, παρατηρείται ότι ενώ μέχρι το 2019 είχε επιτευχθεί μια μείωση, έκτοτε παρατηρείται μια αυξάνουσα τάση. Παράλληλα, σε αρνητική τροχιά έχουν μπει επίσης και τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων από λιμενικές αρχές (PSC). Εστιάζοντας μάλιστα στα ναυτικά ατυχήματα σε διάφορες κατηγορίες πλοίων, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι τα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα σε πλοία ξηρού φορτίου και κοντέινερ. Επομένως η σπουδαιότητα αποφυγής ή πρόληψης τέτοιων ατυχημάτων είναι μεγάλης βαρύτητας, τόσο σε επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης ζωής όσο και σε περιβαλλοντικό και οικονομικό επίπεδο. Το πρόσφατο παράδειγμα με την πρόσκρουση του πλοίου στη γέφυρα στη Βαλτιμόρη ή το κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ το 2021 επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο τρόπο τη δυσμενή κατάσταση. Τα αποτελέσματα των PSC επιθεωρήσεων για την περίοδο 2019-2023 δείχνουν ένα ποσοστό detentions 2,9% για τα φορτηγά πλοία, 3,5% για τα feeder containers και 1,5% για όλους τους τύπους δεξαμενόπλοιων, συμπεριλαμβάνοντας και τα LNG/LPG. Αντίστοιχες αναλογίες ισχύουν και για τον μέσο αριθμό παρατηρήσεων που καταγράφονται ανά τύπο πλοίου. Βάσει όλων αυτών των δεδομένων, η ναυτιλιακή κοινότητα θα ήταν ωφέλιμο να εστιάσει στους τομείς εκείνους που εμφανίζουν υστέρηση και να υιοθετήσει μέτρα επίτευξης αντιστροφής των τάσεων, αποσκοπώντας στην προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος, με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι επιτακτική ανάγκη την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε με Άλλοι τομείς της βιομηχανίας είναι υπεύθυνοι για πολύ μεγάλα ποσοστά παραγωγής CO2: παράδειγμα, η τσιμεντοβιομηχανία με 12%, ποσοστό τετραπλάσιο έναντι αυτού της ναυτιλίας.
για το απώτερο μέλλον Η ναυτιλιακή κοινότητα θα ήταν ωφέλιμο να εστιάσει στους τομείς εκείνους που εμφανίζουν υστέρηση και να υιοθετήσει μέτρα επίτευξης αντιστροφής των τάσεων, αποσκοπώντας στην προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος, με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
είναι
ελέγχου τους, αποκλείοντας τους κατασκευαστές και τα ναυπηγεία.
Θέτοντας τις προτεραιότητες

και κυρίως ισχυρή δέσμευ-

ση από την ηγεσία του κάθε οργανισμού. Συνεπώς, θα πρέπει συνολικά να αλλά-

ξει ο τρόπος σκέψης και λειτουργίας του

ανθρώπινου παράγοντα, από το να αντιδρά (reactive) σε ό,τι συμβεί, προς υψηλότερα

επίπεδα πρόληψης (proactive), προς το σύνολο των λειτουργιών του πλοίου αλλά και

του οργανισμού, προς όλους δηλαδή τους τομείς όπου τα αποτελέσματα δείχνουν ότι

είναι αναγκαίο.

133 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
και πραγματισμό, την ίδια στιγμή όμως, καθώς οι τρέχουσες συνθήκες το επιβάλλουν, οφείλουμε να κατατάξουμε την ασφάλεια στη θέση που της αρμόζει. Η βελτίωση της ασφάλειας απαιτεί την εστίαση στους ακόλουθους τρεις τομείς:  Σχεδίαση του πλοίου και του εξοπλισμού του Οι τωρινοί υπάρχοντες κανονισμοί θα έπρεπε να απαγορεύουν την κατασκευή πλοίων με δεξαμενές καυσίμου μονού τοιχώματος ή ελλιπή και ανεπαρκή συστήματα ανίχνευσης πυρκαγιάς. Επίσης, θα έπρεπε να συμβαίνει το ίδιο και στην κατασκευή πηδαλίων χωρίς τις απαιτούμενες εφεδρείες, όπου η παραμικρή αστοχία μπορεί να οδηγήσει το πλοίο σε ακυβερνησία. Το ρίσκο τέτοιων αστοχιών είναι πολύ μεγάλο και ανεξάρτητα από τον τύπο του πλοίου -φορτηγό, δεξαμενόπλοιο ή κοντέινερ- σχετίζεται άμεσα με την ασφαλή λειτουργία του αλλά και την ικανότητά του, των συστημάτων του, να ανταποκριθεί σε περίπτωση ατυχήματος, περιορίζοντας τις ενδεχόμενες συνέπειες. Δεν είναι λογικό από τη μια μεριά να μιλάμε για την εισαγωγή της αμμωνίας ως νέου ναυτιλιακού καυσίμου -ένα προϊόν υπερβολικά τοξικό, όπου η παραμικρή διαρροή μπορεί να προκαλέσει απώλεια ανθρώπινης ζωής- και από την άλλη να επιτρέπονται συστήματα χωρίς εφεδρείες ή ικανότητα πρόληψης ατυχημάτων. Η νομοθεσία θα ήταν εύλογο να αυξήσει το βασικό επίπεδο ασφάλειας, εξαλείφοντας τα υπάρχοντα παράθυρα των κανονισμών που επιτρέπουν την υιοθέτηση σχεδιασμών που ενέχουν ρίσκο για την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Η γνώση που έχει αποκτηθεί από τον σχεδιασμό και τη λειτουργία δεξαμενόπλοιων θα βοηθούσε να μεταφερθεί και στους υπόλοιπους τομείς της ναυτιλίας. Η συνεισφορά των νηογνωμόνων σε αυτή τη διαδικασία είναι καθοριστικής σημασίας, με την επίβλεψη της σωστής εφαρμογής του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου και με την ανάληψη της εξάλειψης των υπαρχόντων κενών στη νομοθεσία που επιτρέπουν μη ασφαλείς σχεδιασμούς. Παράλληλα, είναι υπαρκτή και η ανάγκη βελτίωσης της αξιοπιστίας διαφόρων συστημάτων από τους κατασκευαστές εξοπλισμού, καθώς και σε αυτόν τον τομέα παρατηρούμε επιδείνωση της απόδοσης και αύξηση των ζημιών και των προβλημάτων τα τελευταία χρόνια. Με λίγα λόγια, είναι σημαντικό να εστιάσουμε και να αναζητήσουμε τη βέλτιστη αξιοπιστία του πλοίου και των συστημάτων του, που θα βασίζεται στον ασφαλή σχεδιασμό και όχι στην υιοθέτηση επιχειρησιακών μέτρων και ελέγχων που κάποιοι επιδιώκουν.  Συστήματα ασφαλούς διαχείρισης (Safety Management Systems) Είναι αναμφισβήτητο ότι περαιτέρω βελτίωση των υπαρχόντων συστημάτων των εταιρειών διαχείρισης δεξαμενόπλοιων θα επέλθει στα επόμενα χρόνια, λόγω των απαιτήσεων των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών. Αναμφίβολα, όμως, τη γνώση που έχει αποκτήσει αυτό το τμήμα της ναυτιλίας θα πρέπει να τη μεταφέρουμε και στους άλλους τομείς που φαίνεται εκ του αποτελέσματος πως υπάρχει ανάγκη. Τέτοιες διαδικασίες απαιτούν χρόνο, υψηλό βαθμό δέσμευσης σε όλα τα επίπεδα μέσα σε κάθε οργανισμό και βέβαια αντίστοιχες επενδύσεις προκειμένου να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα.  Άνθρωπος Ανεξάρτητα από το εάν κατασκευάσουμε τα καλύτερα πλοία έχοντας επιλέξει τα καλύτερα ναυπηγεία και τους καλύτερους κατασκευαστές εξοπλισμού και έχοντας αναπτύξει τα πιο βελτιστοποιημένα συστήματα ασφαλούς διαχείρισης, τίποτα από αυτά δεν θα αποδώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα εάν οι άνθρωποι που τα λειτουργούν τόσο πάνω στα πλοία όσο και στα γραφεία δεν έχουν αναπτύξει τις κατάλληλες δεξιότητες και ικανότητες. Η ανάπτυξη των ανθρώπινων δεξιοτήτων και ικανοτήτων είναι και ο πιο δύσκολος από τους τρεις πυλώνες. Είναι αυτός στον οποίο πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο για να βελτιώσουμε την ασφάλεια στη ναυτιλία. Απαιτεί συνεχή προσπάθεια, αέναη εκπαίδευση, ενίσχυση της συνεργασίας και συνεργατικότητας μεταξύ των εργαζομένων αλλά και των διαφόρων ομάδων,
της παρουσίας των ανθρώπων του γραφείου πάνω στα πλοία
ρεαλισμό
υιοθέτηση ξεκάθαρων αρχών λειτουργίας, ενίσχυση
Το βάρος της
παράγοντα
τον κάθε οργανισμό, που απαιτείται να επενδύσει σε ένα πολυμέτωπο και πολυδιάστατο πλαίσιο, αλλά και να δώσει χρόνο ώστε να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σίγουρα ο δρόμος προς την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας θα είναι δύσκολος, μακρύς, ακριβός και με υψηλό βαθμό αβεβαιότητας για το εγγύς και λιγότερο εγγύς μέλλον. Είναι όμως υποχρέωση όλων των μελών της ναυτιλιακής κοινότητας να τον πετύχουμε, αποτελώντας μια πολύτιμη δέσμευση και παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, χωρίς όμως συμβιβασμούς στην ασφάλεια. Αξιολογώντας τον αριθμό των ναυτικών ατυχημάτων, παρατηρείται ότι ενώ μέχρι το 2019 είχε επιτευχθεί μια μείωση, έκτοτε παρατηρείται μια αυξάνουσα τάση. Το πρόσφατο παράδειγμα με την πρόσκρουση του πλοίου στη γέφυρα της Βαλτιμόρης ή το κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ το 2021 επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο τρόπο τη δυσμενή κατάσταση.
ανάπτυξης του ανθρώπινου
επιβαρύνει

πειραμάτων

επικεντρώνονται

δέσμευση άνθρακα

του σκάφους και

χρήση υδρογονωμένου φυτικού ελαίου ως εναλλακτική λύση

για τα παραδοσιακά

καύσιμα.

Η νορβηγική ναυτιλιακή εταιρεία Aasen

Shipping είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα

όπου τα προληπτικά

μέτρα που λαμβάνονται

σήμερα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές. Η

συγκεκριμένη εταιρεία

έχει βελτιστοποιήσει τη

σχεδίαση

134
Διευθυντής Νότιου Τομέα ΕΜΕΑ, RINA ΑΡΘΡΟ ● Καθώς η ναυτιλιακή βιομηχανία προσπαθεί να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να προωθήσει τη βιωσιμότητα, έχει εμφανιστεί ένα κύμα καινοτομιών. Εάν θέλουμε να επιτύχουμε τους στόχους μείωσης του άνθρακα και να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, είναι επιτακτική ανάγκη να διερευνήσουμε όλες τις διαθέσιμες επιλογές και να λάβουμε μέτρα σήμερα για τη μείωση των εκπομπών, όχι μόνο στη ναυτιλία αλλά σε ολόκληρη τη βιομηχανία και την κοινωνία. Για τον ναυτιλιακό τομέα, η τεχνολογία, τα νέα καύσιμα και η πρόοδος στις διαδικασίες λειτουργίας προσφέρουν όλα τις οδούς επίτευξης προόδου στην πορεία προς ένα καθαρότερο μέλλον. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα προγραμμάτων και έργων στα οποία ο Ιταλικός Νηογνώμονας (RINA) υποστηρίζει πελάτες και τον ευρύτερο τομέα για την επίτευξη των στόχων τους. Ερευνούμε εναλλακτικά καύσιμα, όπως η αμμωνία, η πράσινη μεθανόλη και το υδρογόνο, για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Για παράδειγμα, συνεργαζόμαστε με μια παγκόσμια πρωτοποριακή εταιρεία στον τομέα της μηχανικής και των κατασκευών στους κλάδους ενέργειας και υποδομών σχετικά με τη χρήση αμμωνίας, μελετώντας όλες τις πτυχές που αφορούν την εγκατάσταση συστημάτων περιορισμού αμμωνίας, ανεφοδιασμού και διανομής, καθώς και την τεχνολογία κυψελών καυσίμου αμμωνίας, των κινητήρων αμμωνίας και των τουρμπινών αερίου. Ένα άλλο πρόγραμμα συνεργασίας, αυτή τη φορά με την ιταλική εταιρεία ενέργειας Eni, είναι η διερεύνηση της χρήσης Υδρογονωμένου Φυτικού Ελαίου (HVO), υδρογόνου και αμμωνίας, τόσο «μπλε» όσο και «πράσινων», που προέρχονται από βιογενείς, ανανεώσιμες ή απόβλητες πρώτες ύλες. Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν την υλοποίηση
που
στη
Σπυρίδων Ζολώτας Ανώτερος
επί
τη
και έχει εφαρμόσει στα πλοία της υβριδική πρόωση με μπαταρίες, καθιστώντας τα τα πλέον φιλικά προς το περιβάλλον στο είδος τους. Η πρωτοβουλία αυτή μειώνει σημαντικά την κατανάλωση καυσίμου (κατά περίπου 400 τόνους κάθε χρόνο), μειώνοντας τόσο το κόστος όσο και τις εκπομπές ρύπων. Διακρίνουμε επίσης μια αυξανόμενη έμφαση στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων. Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση του σχεδιασμού του κύτους και των συστημάτων πρόωσης. Η υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων, όπως το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης πλοίων SERTICA, βοηθά περαιτέρω τα πλοία να διαχειρίζονται τη χρήση καυσίμων και ενέργειας πιο αποτελεσματικά, οδηγώντας σε λιγότερα απόβλητα και καλύτερη συμμόρφωση με τα παγκόσμια ενεργειακά πρότυπα. Για παράδειγμα, η ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία Attica έχει μεταμορφώσει ψηφιακά τη διαχείριση του στόλου της χρησιμοποιώντας ενότητες SERTICA που περιλαμβάνουν το Σύστημα Προγραμματισμένης Συντήρησης (PMS), το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας (SMS), την Απογραφή Επικίνδυνων Υλικών (IHM), την παρακολούθηση πιστοποιητικών, ηλεκτρονικές φόρμες, και δυνατότητες ανάλυσης. Τα εργαλεία αυτά βοηθούν στη βελτιστοποίηση των λειτουργιών της, με μεγαλύτερη συνολική λειτουργική απόδοση, μειωμένο κόστος και, τελικά, χαμηλότερες εκπομπές ρύπων. 2030: Τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον; Λόγω των φιλόδοξων στόχων που έχει θέσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50% έως το 2050, οι ναυτιλιακές εταιρείες θα επιταχύνουν σχεδόν σίγουρα την υιοθέτηση καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ουδέτερων εκπομπών άνθρακα. Τα βιοκαύσιμα, τα συνθετικά καύσιμα και το LNG θα γίνουν πιο διαδεδομένα, με σημαντικές επενδύσεις στην ανάπτυξη πράσινου υδρογόνου και αμμωνίας ως βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων για τα παραδοσιακά καύσιμα. Το έργο που επιτελούμε σήμερα σε τομείς όπως το υδρογόνο, το υδρογονωμένο φυτικό έλαιο (HVO), η αμμωνία και η ανάπτυξη των τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα επί του σκάφους αποτελούν βήματα προς αυτό το μέλλον . Καμία λύση δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ο Ιταλικός Νηογνώμονας (RINA) στην πραγματικότητα συνεργάζεται με τη βιομηχανία για τις επιλογές που υπάρχουν στη χρήση μεθανόλης. Η μεθανόλη προσφέρει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση καθώς μπορεί να μειώσει το διοξείδιο του άνθρακα στις εκπομπές που παράγονται από το πετρέλαιο ντίζελ ή το πετρέλαιο ναυτιλίας, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιείται βιομεθανόλη. Η μεθανόλη έχει το πλεονέκτημα ότι είναι υγρή σε θερμοκρασία δωματίου και ατμοσφαιρική πίεση, είναι Προσδοκούμε ότι η τεχνολογία των μπαταριών θα συνεχίσει να προοδεύει, επιτρέποντας την ευρύτερη υιοθέτηση πλήρως ηλεκτρικών και υβριδικών συστημάτων πρόωσης στις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων.
και
και πρακτικές Το υδρογόνο, το υδρογονωμένο φυτικό έλαιο (HVO), η αμμωνία, η ανάπτυξη των τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα επί του σκάφους, η χρήση μπαταριών για την πρόωση αποτελούν βήματα προς την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
«Μπλε»
«πράσινες» καινοτομίες

Global

Regional Decarbonization Expert, DNV

λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τη χρήση του καυσίμου πάνω στο πλοίο, αλλά

και τις άλλες φάσεις ζωής του (εξόρυξη, παραγωγή, μεταφορά), δηλαδή την παραγωγή του.

Σε παγκόσμιο

136 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ιάσονας Στεφανάτος
Λευτέρης Κουκουλόπουλος
Decarbonization Director, DNV Maritime
ΑΡΘΡΟ ● Ηναυτιλία βρίσκεται στην αρχή ενός μεγάλου ταξιδιού, καθώς διαδραματίζει τον ρόλο της στις παγκόσμιες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο φιλόδοξος στόχος που έθεσε ο IMO για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών περί το 2050 αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία για τη ναυτιλία, με κάποιους από τους εμπλεκόμενους να δεσμεύονται να επιτύχουν τον στόχο ακόμη και νωρίτερα. Σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε τις τελευταίες εξελίξεις στη μείωση των εκπομπών, τι αναμένεται πριν από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2030, και διερευνούμε τη σκοπιμότητα αυτού του στόχου, αντλώντας από την εκτεταμένη εμπειρία και έρευνα του DNV. Το πλαίσιο των κανονισμών Η πρακτική εφαρμογή της απαλλαγής από τον άνθρακα από την πλευρά του ΙΜΟ ξεκίνησε με την εφαρμογή του σχεδιαστικού δείκτη EEDI για τα νεότευκτα πλοία και συνεχίστηκε με την εφαρμογή του δείκτη EEXI για τα υπάρχοντα πλοία. Κατόπιν, υιοθετήθηκε ο δείκτης CII, ο οποίος είναι ένας δείκτης απόδοσης που επικεντρώνεται στη λειτουργία του πλοίου, αλλά χωρίς σαφείς/χειροπιαστές για την ώρα επιπτώσεις/συνέπειες για τα πλοία που δεν πετυχαίνουν τους στόχους. Προς αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται να προσανατολίζονται οι ρυθμιστικοί φορείς και τα μέτρα που εισηγούνται: η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η πρώτη που εισήγαγε κόστος για τις θαλάσσιες εκπομπές CO2 όταν η ναυτιλία συμπεριλήφθηκε στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (EU ETS) της Ε.Ε., κατά το οποίο γίνεται εφαρμογή φόρου για κάθε τόνο CO2 που εκπέμπεται από πλοία που καταπλέουν σε λιμένες της Ε.Ε., αρχής γενομένης το 2024. Από τον επόμενο χρόνο, το Fuel EU Maritime έρχεται να προστεθεί με βάση τον τύπο καυσίμου που θα χρησιμοποιείται για τις εντός Ευρώπης διαδρομές. Ειδικότερα, αυτός είναι ο πρώτος κανονισμός που εξετάζει τα
τη
σημαίνει
πος
Maritime
καύσιμα από
σκοπιά well to wake (WtW), πράγμα που
ότι ο αντίκτυ-
των εκπομπών
επίπεδο, από την πλευρά του IMO, πρόκειται να υιοθετηθούν
ενδιάμεσα
θα περιλαμβάνουν ένα στοιχείο
για τα
τη σταδιακή μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου), όσο και ένα οικονομικό στοιχείο (βάσει μηχανισμού τιμολόγησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις θαλάσσιες μεταφορές), ακολουθώντας μια ολοκληρωμένη διαδικασία αξιολόγησης επιπτώσεων το 2025 και με εφαρμογή το 2027, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης των εκπομπών. Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα θα πρέπει να προωθούν αποτελεσματικά την ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας και να παρέχουν στον παγκόσμιο στόλο κατάλληλο κίνητρο, συμβάλλοντας παράλληλα σε ισότιμους όρους ανταγωνισμού και δίκαιη και ισότιμη μετάβαση. Αν και ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών των μέτρων μπορεί να μην είναι σημαντικός σήμερα, η σταδιακή αύξηση των απαιτήσεων μπορεί να δώσει κίνητρα στους πλοιοκτήτες για να επενδύσουν σε μεθόδους εξοικονόμησης καυσίμου, καθώς και σε άλλα μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Σήμερα παρατηρούμε μια αύξηση παραγγελιών νεότευκτων πλοίων με χρήση νέων καυσίμων (με σχεδόν το ήμισυ του παραγγελθέντος στόλου να είναι σε θέση να καίει κάποιο είδος εναλλακτικού), που εντοπίζεται κυρίως σε συγκεκριμένους τύπους πλοίων και με ταυτόχρονη έμφαση από τους ιδιοκτήτες φορτίων στα πράσινα καύσιμα. Ταυτόχρονα, παρατηρούμε μια ταχεία αύξηση στις υποδομές χερσαίας παραγωγής και ανεφοδιασμού πράσινων καυσίμων. Μια πρόσφατη μελέτη του DNV έδειξε ότι ακόμη και με την πιο αισιόδοξη άποψη, με βάση τα υπάρχοντα σχέδια παραγωγής και την ταυτόχρονη ανάπτυξη του παγκόσμιου στόλου, η ναυτιλιακή βιομηχανία θα χρειαστεί το 30%40% της παγκόσμιας προσφοράς πράσινων καυσίμων έως το 2030 για να παραμείνει συμμορφούμενη με το ρυθμιστικό πλαίσιο. Αρκετά δύσκολο έργο! Ως εκ τούτου, τα καύσιμα drop-in (π.χ. βιοκαύσιμα) και η ενεργειακή απόδοση θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη βραχυπρόθεσμη μείωση, αλλά και στη μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης καυσίμων, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να καταστούν ευρύτερα διαθέσιμες οι προμήθειες πράσινων καυσίμων, μειώνοντας παράλληλα το αντίστοιχο κόστος. Έμφαση στην ενεργειακή απόδοση Η έμφαση στην ενεργειακή απόδοση είναι επίσης εμφανής στον κατάλογο παραγγελιών, καθώς παρατηρούμε ότι στην πλειονότητά τους οι νέες παραγγελίες κατευθύνονται προς πολύ αποδοτικά σχέδια. Η έννοια της ενεργειακής απόδοσης δεν είναι κάτι εντελώς νέο, καθώς εδώ και αρκετές δεκαετίες η βιομηχανία εργάζεται γύρω από αυτήν. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια σημαντική αύξηση στις νέες τεχνολογίες και στην υιοθέτηση αυτών. Μεγάλης κλίμακας τεχνολογίες, όπως τα Συστήματα Λίπανσης Αέρα (ALS) και τα Συστήματα Παρατηρούμε μια αύξηση παραγγελιών νεότευκτων πλοίων με χρήση νέων καυσίμων (με σχεδόν το ήμισυ του παραγγελθέντος στόλου να είναι σε θέση να καίει κάποιο είδος εναλλακτικού). Το πλαίσιο, η έρευνα και η πορεία της ενεργειακής μετάβασης Οι τελευταίες εξελίξεις στη μείωση των εκπομπών αερίων, οι νέες τεχνολογίες και η εφαρμογή τους, τα εναλλακτικά καύσιμα και οι προκλήσεις, αλλά και οι αβεβαιότητες προς την επίτευξη του στόχου της απανθρακοποίησης
κάποια
μέτρα που
(ένα μέγεθος
ναυτιλιακά καύσιμα με στόχο

με άλλους, όπως οι κινητήρες αμμωνίας, να βρίσκονται υπό δοκιμή και

διάθεση στην αγορά τα επόμενα χρόνια.

Υπάρχουν τεχνικές προκλήσεις, αλλά αυτές θα αντιμετωπιστούν μέσω δοκιμών εν πλω

που τροφοδοτούνται με μη συμβατικά

καύσιμα (εξαιρουμένων των LNG carriers),

με το LNG ως καύσιμο (24%) να οδηγεί την

κούρσα και τη μεθανόλη (14%) να έπεται.

Τους πρώτους τρεις μήνες του 2024 παραδόθηκαν 68 νεότευκτα πλοία με εναλλακτικά

καύσιμα, αυξημένα κατά 54% σε σχέση με

τα 44 που παραγγέλθηκαν πέρυσι την ίδια

περίοδο. Ο εν λειτουργία στόλος LNG έχει

υπερδιπλασιαστεί από το 2021, ενώ η ταχέως

αναπτυσσόμενη μεθανόλη δείχνει ότι θα

μπορούσε να ακολουθήσει αντίστοιχη πορεία

τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο στόλος αμμωνίας

αρχίζει επίσης να αναπτύσσεται με δύο νέες

παραγγελίες τον Μάρτιο, επιπλέον των τριών

παραγγελιών που έγιναν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Κλείνοντας, να πούμε ότι η πορεία προς

137 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Υποβοηθούμενης Πρόωσης με Ανεμοκίνηση (WAPS), μπορεί να παρέχουν σημαντικές εξοικονομήσεις υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Η χρήση της αιολικής ενέργειας για να υποβοηθήσει τα συστήματα πρόωσης του πλοίου μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αποδοτικότητα της ναυτιλίας και να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Επί του παρόντος, ορισμένα είδη Συστημάτων Πρόωσης με Ανεμοκίνηση (WAPS) έχουν ενσωματωθεί σε 28 μεγάλα φορτηγά πλοία, με προοπτική για διπλασιασμό αυτού του αριθμού τα επόμενα χρόνια. Η επέκταση αυτής της τεχνολογίας μπορεί να οδηγήσει σε ετήσιες εξοικονομήσεις καυσίμου μεταξύ 5% και 25% σε συγκεκριμένες θαλάσσιες διαδρομές. Πρόσφατα, έχουν ξεκινήσει να συλλέγονται μετρήσεις από δύο πλοία κλάσης DNV, το ένα με εγκατεστημένα rotor sails και το άλλο με hard sails, με τους πρώτους υπολογισμούς εξοικονόμησης να είναι ελπιδοφόροι. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποια εμπόδια, όπως η διασφάλιση της αξιοπιστίας, η αντιμετώπιση των λιμενικών περιορισμών και η παροχή επαρκούς εκπαίδευσης στα πληρώματα - θέματα που πρέπει να επιλυθούν πριν από την ευρεία υιοθέτηση WAPS επιλογών. Λόγω του αρχικού κόστους επένδυσης σε τέτοια συστήματα, η βιομηχανία αναζητά επιχειρηματικά μοντέλα που μπορούν να καλύψουν το κόστος και να είναι προσοδοφόρα για τους πλοιοκτήτες και όλους τους εμπλεκόμενους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πράσινα καύσιμα στη ναυτιλία Οι κινητήριοι παράγοντες πίσω από την απόφαση να επιλέξουν μια παραγγελία πλοίου με εναλλακτικά καύσιμα είναι σε πολλές περιπτώσεις όχι μόνο κανονιστικοί, αλλά και εμπορικοί. Βλέπουμε τους ιδιοκτήτες φορτίων να ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τη μείωση εκπομπών CO2 του στόλου που έχουν μισθώσει και αυτό αντανακλάται και στους πλοιοκτήτες και στις διαχειρίστριες εταιρείες. Τα βιοκαύσιμα αναδεικνύονται επίσης ως μια βιώσιμη εναλλακτική για πλοία πρόσφατα κατασκευασμένα με κινητήρες συμβατικού καυσίμου, για να επεκτείνουν τη λειτουργική διάρκεια ζωής ενός πλοίου για άλλα 15-20 χρόνια. Η κατάλληλη εισαγωγή βιοκαυσίμων -λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως ο χρόνος, η ποικιλία των μιγμάτων και το ποσοστό της ποσότητας που προμηθεύεταιμπορεί να διατηρήσει ένα πλοίο εντός του κανονισμού ακόμα και κατά τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του. Ωστόσο, από την πλευρά της παραγωγής, τα βιοκαύσιμα απαιτούν βιώσιμες πηγές που μπορεί να είναι περιορισμένες και η συνολική προσφορά είναι απίθανο να καλύψει την παγκόσμια ζήτηση, ειδικά όταν και άλλοι τομείς ανταγωνίζονται τη χρήση τους. Προχωρώντας στα εναλλακτικά καύσιμα, υπάρχουν ήδη κινητήρες διαθέσιμοι στην αγορά κατάλληλοι για την καύση LNG ή και μεθανόλης,
Η κύρια αβεβαιότητα περιστρέφεται γύρω από τη διαθεσιμότητα αυτών των καυσίμων όταν οι κινητήρες αποδειχθούν έτοιμοι. Παρά την αυξανόμενη δημοφιλία των εναλλακτικών καυσίμων, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια ως προς τη διαθεσιμότητά τους, την κλιμακωσιμότητά τους και τον ανταγωνισμό από τομείς όπως η αεροπορία. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το LNG και η μεθανόλη αποτελούν σήμερα τα προτιμητέα καύσιμα στις παραγγελίες νέων πλοίων. Στη συνολική
42%
τρεχουσών
πλοία
και αρχικών λειτουργικών φάσεων.
χωρητικότητα, το
των
παραγγελιών είναι με
την απανθρακοποίηση είναι γεμάτη προκλήσεις και αβεβαιότητα. Θεωρούμε ότι τα καύσιμα θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο μακροπρόθεσμα, με την ενεργειακή απόδοση και τις νέες τεχνολογίες να αποτελούν τον κύριο τρόπο επίτευξης των στόχων και βελτίωσης του υφιστάμενου στόλου. Ο δρόμος είναι μακρύς και στρωμένος με αρκετές δυσκολίες που θα πρέπει να ξεπεράσουμε συνολικά σαν ναυτιλιακή βιομηχανία, και επομένως όλες οι πιθανές τεχνολογίες θα πρέπει να διερευνηθούν αμερόληπτα. Αναμένουμε ότι η τεχνολογία πρόωσης θα διαφέρει ανάλογα με τον τύπο και το μέγεθος των πλοίων, καθώς και με τη διαδρομή που αυτά θα ακολουθούν. Παρά την αυξανόμενη δημοφιλία των εναλλακτικών καυσίμων, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια ως προς τη διαθεσιμότητά τους, την κλιμακωσιμότητά τους και τον ανταγωνισμό από τομείς όπως η αεροπορία. Τα Συστήματα Λίπανσης Αέρα (ALS) και τα Συστήματα Υποβοηθούμενης Πρόωσης με Ανεμοκίνηση (WAPS) μπορεί να παρέχουν σημαντικές εξοικονομήσεις υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Κωνσταντίνος

(International Bunker Industry Association - IBIA)

(Global Center for Maritime Decarbonisation). Από

138 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Ναυτιλιακών Καυσίμων,
ΗΔιεθνής Ένωση του Κλάδου Ναυτιλιακών Καυσίμων
εκπροσωπεί τα συμφέροντα ολόκληρου του φάσματος του κλάδου θαλάσσιας ενέργειας για όλα τα κρίσιμα διεθνή ρυθμιστικά ζητήματα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ - International Maritime Organization) και πέραν αυτού, καθώς επίσης και μέσω συνεργασιών με αναγνωρισμένες ενώσεις, όπως η BIMCO (Βαλτικό και Διεθνές Ναυτιλιακό Συμβούλιο), η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος
ή το Παγκόσμιο Κέντρο Ναυτιλιακής Απαν-
που
το
ΜΚΟ στον ΙΜΟ, το 2005, η IBIA συμμετέχει σε συναντήσεις, υποβολές και άμεσες συζητήσεις με μέλη μέσω
καύσιμα, ψηφιοποίηση μετρητών μαζικής ροής-, Περιφερειακών Συμβουλίων της IBIA και εκπαίδευσης. Η απανθρακοποίηση είναι ο ξεκάθαρος στόχος, αλλά τα εμπόδια είναι τεράστια. Ως εκ τούτου, αποτελεί ευφημισμό να δηλώνουμε ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία και η βιομηχανία καυσίμων αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες προκλήσεις. Η εμπορική βεβαιότητα είναι ακόμη ανέφικτη, η τεχνολογική πρόοδος βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά δεν έχει φτάσει ακόμη στο τελικό της επίπεδο, οι τεράστιες ποσότητες νέων καυσίμων που απαιτούνται απέχουν πολύ από το να παραχθούν, η δυνατότητα τήρησης των κανονισμών δεν έχει δοκιμαστεί, και οι ίδιοι οι κανονισμοί δεν έχουν οριστικοποιηθεί πλήρως. Η ενεργειακή μετάβαση είναι ριζικά διαφορετική από τις προηγούμενες εξελίξεις, καθώς αποτελεί περιβαλλοντική και κοινωνική επιταγή, που τονίζεται από τις ρυθμιστικές απαιτήσεις για μείωση των εκπομπών, και τις γεωπολιτικές παραμέτρους, που είναι επίσης κρίσιμες και υπενθυμίζουν πόσο υψίστης σημασίας είναι οι πηγές ενέργειας για την παγκόσμια οικονομία. Η ελληνική ναυτιλία, εστιάζοντας πάντα στην καινοτομία και τη δημιουργική
παραμένει στην
γραμμή
για την απανθρακοποίηση, αλλά δεν πρέπει να κάνει μόνη της την παραπάνω προσπάθεια. Η ναυτιλία είναι ένας διασυνδεδεμένος κλάδος και πρέπει να επικεντρωθούμε στην ύπαρξη διεθνών, σαφών και εφαρμόσιμων κανόνων και οδών. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν έναν ουσιαστικό ρόλο να επιτελέσουν και όλοι μας θα πρέπει να επικεντρωθούμε στα στοιχεία και στους παράγοντες εκείνους που αλλάζουν το παιχνίδι αυτής της μετάβασης. Είναι η πρόοδος όλων αυτών που μπορεί να λειτουργήσει ως η πραγματική δύναμη της ναυτιλίας, ενώ κάθε έλλειμμα θα αποδειχθεί δραματική οπισθοδρόμηση. Ενδεικτικά, οι παράγοντες αυτοί είναι οι ακόλουθοι: Κανονισμοί. Υπάρχει ένας διαρκώς αυξανόμενος κατάλογος υποχρεώσεων συμμόρφωσης και γνωστοποίησης από πολλές αρχές. Η πρόοδος στον ΙΜΟ είναι αισθητή, και η Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ κατά την 80ή συνεδρίασή της (MEPC 80), τον περασμένο Ιούλιο, προέβη στην αναθεώρηση της στρατηγικής του Οργανισμού για τα Αέρια Θερμοκηπίου (ΑΘ - GHG). Οι στόχοι, παρόλο που χαρακτηρίζονται ως «ενδεικτικά σημεία ελέγχου», είναι πλέον σαφείς: μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% (προσπάθεια για 30%) έως το 2030, και κατά τουλάχιστον 70% (επιδίωξη για 80%) έως το 2040, σε σύγκριση με το 2008, έτσι ώστε να φτάσουμε στις καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου «κοντά» στο 2050. Επιπλέον, απορρόφηση τεχνολογιών μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών εκπομπών Α.Θ., καυσίμων ή και πηγών ενέργειας κατά τουλάχιστον 5% (προσπαθώντας για 10%) της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη διεθνή ναυτιλία έως το 2030. Επειδή πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά, η πρόσφατη συνεδρίαση της επιτροπής MEPC 81 αποφάσισε ότι θα συνεχιστούν οι συζητήσεις για τη θέσπιση τεχνικών (παγκόσμιου προτύπου καυσίμου που βασίζεται σε σαφείς κανονισμούς για την Αξιολόγηση του Κύκλου Ζωής) και οικονομικών μέτρων (φόρος ή εισφορά άνθρακα). Παράλληλα, η Ε.Ε. έχει προσθέσει τη ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ - EU ETS) και μαζί με τον ναυτιλιακό κανονισμό Fuel EU θα έχουν τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις για τους ιδιοκτήτες/διαχειριστές/ναυλωτές, με στόχο τη δημιουργία υποχρεώσεων και κινήτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Επιπλέον, ενδέχεται να ισχύσουν και εθνικοί κανονισμοί, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο τη συμμόρφωση. Αντίστοιχα, βλέπουμε τους ίδιους στόχους, αλλά διαφορετικούς ρυθμούς, κατακερματισμένους κανονισμούς, μη δοκιμασμένους τρόπους επιβολής. Αυτό οδηγεί σε απελπισμένες εκκλήσεις για εναρμόνιση των προτύπων σε ένα παγκόσμιο σύνολο κανόνων, καθώς η ομοιομορφία και η σαφήνεια είναι απαραίτητες. Παραγωγή & διαθεσιμότητα. Ένα μέλλον πολλαπλών καυσίμων είναι αναπόφευκτο, επομένως η προσπάθεια ακύρωσης ενός καυσίμου προς όφελος ενός άλλου, ή η ανάδειξη ενός καυσίμου ως «νικητή» προσθέτει ελάχιστα στις περίπλοκες επενδυΗ ελληνική ναυτιλία, εστιάζοντας πάντα στην καινοτομία και τη δημιουργική σκέψη, παραμένει στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων για την απανθρακοποίηση. Το εξόχως περίπλοκο παζλ της απανθρακοποίησης Η απανθρακοποίηση είναι ο ξεκάθαρος στόχος, αλλά τα εμπόδια είναι τεράστια. Ως εκ τούτου, αποτελεί ευφημισμό να δηλώνουμε ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία και η βιομηχανία καυσίμων αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες προκλήσεις
Καπετανάκης Πρόεδρος IBIA, Διευθυντής
Starbulk
(HELMEPA)
θρακοποίησης
τότε
έλαβε
καθεστώς συμβουλευτικής
παγκόσμιων εκδηλώσεων, Ομάδων Εργασίας -ειδικά για μελλοντικά
σκέψη,
πρώτη
των εξελίξεων

αλλά πρέπει

να συνεργαστεί και να αφήσει πίσω της απαρχαιωμένες πρακτικές που εμποδίζουν την πρόοδο. Χρειαζόμαστε εμπιστοσύνη, νέες τεχνολογίες, ανταλλαγή γνώσεων με δομημένο τρόπο, επίγνωση του τι σημαίνει να μη συμμορφώνεσαι. Η συνεργασία είναι

ο βασικός επιταχυντής. Κανείς δεν σκέφτηκε

θα

ήταν κάτι λιγότερο από μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τον πολιτισμό μας. Ωστόσο, όλοι μας χρειάζεται να δράσουμε

συντονισμένα και να χρησιμοποιήσουμε όλα

τα διαθέσιμα μέσα εφευρετικότητας για να το

κάνουμε πραγματικότητα. Συμπερασματικά, η βιομηχανία της ναυτιλίας και τροφοδοσίας καυσίμων/θαλάσσιας

ενέργειας διερευνά όλες τις επιλογές, συμμετέχει σε συζητήσεις ρυθμιστικών αρχών και

προγράμματα Ε&Α, βελτιστοποιεί την απόδοση του στόλου, εστιάζει στην εκπαίδευση του πληρώματος,

τικές αποφάσεις που απαιτούνται. Ωστόσο, η τρέχουσα παγκόσμια ικανότητα παραγωγής πράσινων καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν μπορεί ακόμη να καλύψει ικανοποιητικό ποσοστό της παγκόσμιας ναυτιλιακής ζήτησης και αυτή η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει άμεσα. Όλα τα άλλα «χρώματα» καυσίμου αποτελούν συμβιβασμό, έναν προθάλαμο, στην καλύτερη περίπτωση, για την πλήρη μετάβαση. Για να παραχθούν πράσινα καύσιμα, τα σχετικά έργα πρέπει να πολλαπλασιαστούν σε μεγάλο βαθμό και να είναι επιτυχή, ιδιαιτέρως επειδή η ναυτιλία δεν λειτουργεί σε κενό, και υπάρχουν και άλλοι, κρίσιμοι για τον πολιτισμό μας, κλάδοι που θα αναζητήσουν τις ίδιες πηγές ενέργειας. Έρευνα & Ανάπτυξη. Για να γίνουν τα νέα καύσιμα σταδιακά πραγματικότητα πρέπει να μπορούν να παράγονται, να μεταφέρονται και να αποθηκεύονται, να είναι τεχνολογικώς εφικτά, να παράγουν αρκετή ενέργεια, και να είναι ασφαλή και φθηνά. Η πρόοδος στην Ε&Α είναι πραγματικά αξιοσημείωτη, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να επιτευχθεί τέτοια επεκτασιμότητα και επιταχυνόμενος ρυθμός που θα μας επέτρεπαν να θεωρούμε τα ορυκτά καύσιμα ως πηγή ενέργειας την οποία θα αποχαιρετήσουμε σύντομα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο, δικαίως, όλοι οι ενδιαφερόμενοι εστιάζουν εξίσου στη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των υπαρχόντων σκαφών. Υποδομή. Ο παράγοντας αυτός μερικές φορές υποτιμάται. Η μεταφορά, η αποθήκευση, οι σταθμοί ανεφοδιασμού καυσίμων, η ετοιμότητα των λιμανιών, η υιοθέτηση εκ μέρους των ανεφοδιαστών καυσίμων, μπορούν είτε να προωθήσουν (όταν τα έργα ωριμάσουν) είτε να εμποδίσουν (όταν καθυστερούν) την έγκαιρη υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών. Καμία συμφωνία απορρόφησης ή επένδυση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς να γνωρίζουμε -εκ των προτέρων- ποιο θα είναι το αποτέλεσμα και πώς θα εκτελεστεί με ασφάλεια η θαλάσσια περιπέτεια ενός σκάφους. Η βιομηχανία καυσίμων, ειδικά, πρέπει να είναι πλήρως ενήμερη, να ζητείται η γνώμη της και να της δίνονται κίνητρα για την επίτευξη επαρκών επίπεδων ετοιμότητας υποδομής. Κόστος. Επί του παρόντος, οι νέες τεχνολογίες και τα εναλλακτικά καύσιμα είναι απαγορευτικά ακριβά. Τα καύσιμα μηδενικού άνθρακα έχουν πολλαπλάσια τιμή εκείνης των συμβατικών ορυκτών καυσίμων, εξ ου και η ευρέως διαδεδομένη πρόβλεψη ότι ένα σύστημα φορολογίας και επιδοτήσεων είναι απαραίτητο για αυτά τα καύσιμα, ώστε να επιτύχουν μια εφικτή εμπορική κλίμακα. Διαφορετικά, το υφιστάμενο χάσμα τιμών θα οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις και σε άνισους όρους ανταγωνισμού, καθώς αυτοί που θα κληθούν τελικά να πληρώσουν το τίμημα είναι οι καταναλωτές. Κίνητρα. Τα ποσά που απαιτείται να επενδυθούν για την παραγωγή, έρευνα, υποδομή, απόκτηση νέων πλοίων, φορτηγίδων και αποθηκευτικών χώρων βρίσκονται στη σφαίρα των τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως. Αντίστοιχα, η οικονομική στήριξη, οι επιδοτήσεις, τα κρατικά κίνητρα αποτελούν όλα επιτακτική ανάγκη για την ενθάρρυνση των ενδιαφερόμενων μερών ώστε να επενδύσουν, να εξετάσουν τις συμφωνίες εξαγοράς και να προβλέψουν το μέλλον μέσω ενός βιώσιμου επιχειρηματικού μοντέλου. Και αυτό οδηγεί στον επόμενο παράγοντα. Συνεργασία. Δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε χώρος για απομόνωση. Ολόκληρη η ναυτιλιακή
αλυσίδα αξίας μπορεί να είναι μια ανταγωνιστική βιομηχανία,
ποτέ
ότι αυτή η ενεργειακή μετάβαση
διαβουλεύεται με Ενώσεις, Νηογνώμονες, κατασκευαστές κινητήρων, παραγωγούς καυσίμων, πράσινες πρωτοβουλίες. Θα είναι αυτό αρκετό για την επίτευξη των καθορισμένων ορόσημων; Μπορεί να γίνει, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται πλήρως όλες οι βασικές παράμετροι, χωρίς καθυστερήσεις ή δισταγμούς από τις παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές, και πάντα με την εκ των προτέρων και συνεχή αξιολόγηση των διαφόρων κοινωνικών, περιβαλλοντικών και γεωγραφικών παραμέτρων. Το παζλ είναι εξόχως περίπλοκο, αλλά τα πονταρίσματα δεν ήταν ποτέ υψηλότερα. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν έναν ουσιαστικό ρόλο να επιτελέσουν και όλοι μας θα πρέπει να επικεντρωθούμε στα στοιχεία και στους παράγοντες εκείνους που αλλάζουν το παιχνίδι αυτής της μετάβασης. Ολόκληρη η ναυτιλιακή αλυσίδα αξίας μπορεί να είναι μια ανταγωνιστική βιομηχανία, αλλά πρέπει να συνεργαστεί και να αφήσει πίσω της απαρχαιωμένες πρακτικές που εμποδίζουν την πρόοδο. 139 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
140 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● Πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μεσόγειο θέλουν να αποκτήσουν εκ νέου τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που υπό τη νέα ιδιοκτησία του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου προχωρούν βήμα βήμα, προκειμένου να καταστούν κέντρο βιώσιμης, πράσινης ανάπτυξης και τεχνολογικής καινοτομίας. Η εξαγορά τους έγινε ύστερα από διεθνή διαγωνισμό, ο οποίος ανέδειξε ως ανάδοχο εταιρεία τη Milina Enterprises Company Limited του κ. Προκοπίου, με προσφορά ύψους 37.316.041,88 ευρώ, αυξημένη κατά 22% από την τιμή εκκίνησης. Ακολούθησε επιτυχής προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και το ναυπηγείο παραδόθηκε ελεύθερο στον νέο επενδυτή με τη μεταβίβαση του ακινήτου από την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Παράλληλα, μέσω πλειοδοτικού διαγωνισμού, ο κ. Προκοπίου απέκτησε τον έλεγχο των οικοπέδων, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού που ανήκαν στην Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε., η οποία βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης, έναντι 25.200.000 ευρώ. Η είσοδος του εφοπλιστή στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά σηματοδοτήθηκε αμέσως με την πλήρη αποζημίωση του προσωπικού, αλλά και την ψήφιση τροπολογίας στη Βουλή που διευθετούσε ζητήματα συντήρησης των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού. Τα σχέδια ανάπτυξης Ο κ. Προκοπίου έχει χαρακτηρίσει την ανάπτυξη των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά ως προσωπικό του στοίχημα, επισημαίνοντας ότι «το γήπεδο των Ελλήνων είναι η θάλασσα». Ο Έλληνας πλοιοκτήτης, που διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στόλο στη χώρα σε όρους χωρητικότητας -συνολικά 16,1 εκατ. DWT- και έχει υπό ναυπήγηση 63 εμπορικά πλοία (tankers, bulk carriers και LNG carriers), δεν βιάζεται να υλοποιήσει τον σχεδιασμό του, αφού πρώτα θέλει να «βάλει σε τάξη» ένα ναυπηγείο που ήταν ουσιαστικά παρατημένο για μία δεκαετία. Ο νέος Διευθύνων Σύμβουλος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, μιλώντας στο φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ναυπηγικής βιομηχανίας, επισημαίνοντας ότι περίπου το 95% των Ευρωπαίων πλοιοκτητών τοποθετούν παραγγελίες εκτός Ευρώπης, την ώρα που στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 1% και στη Νότια Κορέα 9%. Όπως είπε, «στην Ευρώπη έχουμε πάνω από 150 μεγάλα ναυπηγεία και 150.000 εργαζόμενους, απόδειξη ότι υπάρχουν επαρκείς δυνατότητες για ανάπτυξη». Σύμφωνα με τον κ. Βαρβιτσιώτη, «με τις στενές συμμαχίες που έχουμε με τις ΗΠΑ και την υποστήριξη της ναυτιλιακής κοινότητας, που είναι πρόθυμη να αναπτύξει τον ναυπηγικό και τον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο, η Ελλάδα μπορεί να γίνει και πάλι σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά». Αναβάθμιση εξοπλισμού Εν όψει της ολικής επαναφοράς των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ο νέος Διευθύνων Σύμβουλος έχει δηλώσει τη φιλοδοξία του να μετατρέψει την εγκατάσταση σε μια επιχείρηση που θα κατακτήσει σημαντικό μερίδιο του κλάδου. Σημειώνεται ότι το ναυπηγείο ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ Ο ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ Υπό την ιδιοκτησία του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου πλέον, το μεγαλύτερο ναυπηγείο της χώρας φιλοδοξεί να ανακτήσει τη χαμένη αίγλη του και να πρωταγωνιστήσει εκ νέου στη Μεσόγειο Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr
141 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ επενδύει σε τομείς που αποσκοπούν στο να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά του και να το καταστήσουν ως την πιο ελκυστική επιλογή, κυρίως για τους Έλληνες πλοιοκτήτες, που σήμερα συνεισφέρουν το 80% της ελληνικής δραστηριότητας επισκευής και ναυπήγησης νέων πλοίων. «Μετά την ανάληψη της ιδιοκτησίας από τον εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, για περίπου έναν χρόνο, μέχρι τα τέλη του 2023, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά εξυπηρετούσαν αποκλειστικά το Πολεμικό Ναυτικό, ενώ από τις πρώτες ημέρες του 2024, όπου πλέον ξεκίνησε η διαδικασία της νέας εποχής, έχουμε δώσει έμφαση σε δύο πράγματα: στην αναβάθμιση του εξοπλισμού, καθώς δεν είχαν γίνει βαριές συντηρήσεις τα 15 τελευταία χρόνια, αλλά και στο άνοιγμα της εμπορικής τους δραστηριότητας», τονίζει στη «Ν» ο κ. Βαρβιτσιώτης. Επισημαίνει, δε, ότι η ομάδα σχεδιασμού και αναβάθμισης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά έχει επικεντρωθεί στο να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της νέας εποχής, όπως η εξυπηρέτηση πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου αερίου, τα γνωστά LNG carriers, όπου η ελληνική εφοπλιστική κοινότητα κατέχει ένα μεγάλο ποσοστό. Τονίζει, εξάλλου, ότι επιπλέον τομείς στους οποίους επικεντρώνονται τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά αυτή τη στιγμή είναι οι επισκευές πλοίων και ιδιαίτερα των μεγάλων suezmaxes, αλλά και οι συντηρήσεις, οι μετασκευές -και στο μέλλον και οι κατασκευές- mega yachts. Ο κ. Βαρβιτσιώτης αναφέρει ότι ακόμα ένας τομέας είναι αυτός που αφορά υπηρεσίες προς το Πολεμικό Ναυτικό, καθώς είναι το μοναδικό ναυπηγείο που είναι ικανό να συντηρήσει, να αναβαθμίσει και να εκσυγχρονίσει τα υποβρύχια, που αυτή τη στιγμή αποτελούν την αιχμή του δόρατος της άμυνας στη θάλασσα. Επισημαίνει ακόμη ότι οι εργαζόμενοι αυτή τη στιγμή, μαζί με αυτούς που απασχολούνται σε διαφορετικούς υπεργολάβους, ξεπερνούν κατά πολύ τα 200 άτομα. Τονίζει, μάλιστα, ότι ήδη ο κ. Προκοπίου έχει αρχίσει να επενδύει στο κομμάτι της αναβάθμισης των υποδομών του ναυπηγείου, η οποία, όπως αναφέρει, δεν θα μπορέσει να έχει ολοκληρωθεί νωρίτερα από μία διετία. Πρόκειται για τη σταδιακή αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, που περιλαμβάνει επισκευές στις αντλίες και στους υποσταθμούς, ενίσχυση των συστημάτων πυρασφάλειας και πυρόσβεσης, αλλά και την επαναλειτουργία της μεγάλης δεξαμενής, η οποία μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και αεροπλανοφόρα και είναι ανενεργή εδώ και 20 χρόνια. Υποδομές παγκόσμιας κλάσης Ο Διευθύνων Σύμβουλος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά αναφέρει ότι από το 2010 το ναυπηγείο ασχολήθηκε αποκλειστικά με την επισκευή, τη συντήρηση και την αναβάθμιση του στόλου του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ τώρα, με τη νέα ιδιοκτησία και διαχείριση, θα είναι έτοιμο σε λίγο χρονικό διάστημα να παρουσιάσει την παγκόσμιας κλάσης υποδομή με υπερσύγχρονο εξοπλισμό για βαριές και εξειδικευμένες επισκευές. «Θα προωθήσουμε τα σχέδιά μας και θα διερευνήσουμε τις δυνατότητες ανάληψης σημαντικών και εξελιγμένων ναυπηγικών έργων. Η εταιρεία σκοπεύει προς το παρόν να αξιοποιεί πλήρως την υπάρχουσα υποδομή της, που περιλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες δεξαμενές επισκευής στη Μεσόγειο, ικανές για τον δεξαμενισμό πλοίων τύπου VLCC, καθώς και LNG carriers», επισημαίνει ο κ. Βαρβιτσιώτης. Οι πρώτες επισκευές Μέχρι τώρα στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά έχουν γίνει επισκευές σε τουλάχιστον δέκα πλοία. Η αρχή έγινε φέτος με το ελληνόκτητο δεξαμενόπλοιο μεταφοράς χημικών «Alfa Sea» της εταιρείας ΕΝΕΑ Management, συμφερόντων των οικογενειών Πετράκη, Πλούσιου και Κεγγίτση. Επίσης, η Thanamaris πραγματοποίησε εργασίες σε δύο σύγχρονα δεξαμενόπλοια, τα «Seagrace» και «Seasprite». Βάσει διαθέσιμων πληροφοριών στην ιστοσελίδα της Thenamaris, το «Seagrace» είναι suezmax δεξαμενόπλοιο, χωρητικότητας 157.700 DWT, μήκους 274 μέτρων και ναυπηγημένο το 2022. Tο «Seasprite» είναι aframax δεξαμενόπλοιο, χωρητικότητας 113.998 DWT, μήκους 250 μέτρων και ναυπηγημένο το 2015. Σημειώνεται, επίσης, ότι ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου είναι λάτρης της ιστιοπλοΐας, ενώ έχει και τη μαρίνα του Λαυρίου (Olympic Marine). Στη μαρίνα, μάλιστα, με ιδιόκτητο μικρό ναυπηγείο, κατασκευάζονται ήδη σκάφη αναψυχής μήκους έως 60 ποδών. Τη δουλειά, λοιπόν, που γίνεται σε μικρή παραγωγή στο Λαύριο σχεδιάζει να τη μεταφέρει σε μεγάλη κλίμακα στον Σκαραμαγκά. Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ιδρύθηκαν το 1958 από τον εφοπλιστή Σταύρο Νιάρχο, ενώ το 1985 πέρασαν στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου. Τη δεκαετία ’60 με ’70, μάλιστα, είχαν τη δυνατότητα επισκευής 18 πλοίων ταυτόχρονα, ενώ μπορούσαν να απασχολούν 6.000 άτομα “ Στην αρχή μιας νέας εποχής, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά προχωρούν βήμα βήμα, προκειμένου να καταστούν κέντρο βιώσιμης και πράσινης ανάπτυξης, αλλά και κέντρο τεχνολογικής καινοτομίας. Ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου έχει χαρακτηρίσει την ανάπτυξη των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά υπό την ιδιοκτησία του ως προσωπικό στοίχημα, επισημαίνοντας ότι «το γήπεδο των Ελλήνων είναι η θάλασσα». Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά θα αναβαθμιστούν σταδιακά με παγκόσμιας κλάσης υποδομές και υπερσύγχρονο εξοπλισμό για βαριές και εξειδικευμένες επισκευές, δηλώνει στη «Ν» ο Διευθύνων Σύμβουλος Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 142 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ● Προσωπικό στοίχημα για τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου ΟΝΕΧ, Πάνο Ξενοκώστα, αποτελεί η μετάβαση των ναυπηγείων της Σύρου και της Ελευσίνας στη νέα εποχή. Μιλώντας στη «Ν» για τις ελληνικές ναυπηγικές γιάρδες, τονίζει ότι αισθάνεται πολύ υπερήφανος για την ποιότητα των εργασιών που παρέχουν οι εργαζόμενοι, εκτιμώντας ότι η εμπειρία και η τεχνογνωσία τους αποτελεί κάτι ξεχωριστό, γι’ αυτό επιλέγονται και από το σύνολο των πλοιοκτητών. Η ισχυρότερη ναυτιλία του κόσμου, η ελληνική, αποκτά τη δική της ναυπηγική βάση στη Μεσόγειο και μάλιστα σε γεωστρατηγικό σημείο για τα ποντοπόρα πλοία, αναφέρει ο κ. Ξενοκώστας, ενώ απευθύνει κάλεσμα στην Ευρώπη να προχωρήσει σε θεσμικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών ναυπηγείων εν όψει και της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας. Το σχέδιο εξυγίανσης για την Έλευσίνα Μιλώντας για το σχέδιο εξυγίανσης που αφορά τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, ο Πρόεδρος του Ομίλου ONEX αναφέρει πως η διαδικασία έχει ήδη περατωθεί, ενώ ολοκληρώνεται πλέον και τυπικά η έκδοση του σχετικού πρωτοκόλλου μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων του ναυπηγείου. «Υπάρχει μια γραφειοκρατία στο συγκεκριμένο θέμα και μια σειρά ζητημάτων που θα πρέπει να επιλυθούν, όπως η άρση υποθηκών από πιστωτές για προηγούμενα χρέη, ενώ θα πρέπει να ελεγχθούν πολεοδομικά όλοι οι χώροι του ναυπηγείου, προκειμένου να γίνουν συμβόλαια και να ακολουθηθεί η σχετική διαδικασία στο Υποθηκοφυλακείο, ώστε να είναι τα πάντα νόμιμα και τακτοποιημένα». Επισημαίνει, επίσης, ότι ανάλογη διαδικασία είχε ακολουθηθεί και στη Σύρο, καθώς πολλές μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων έχρηζαν διορθώσεων: «Ο Όμιλος ΟΝΕΧ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε πολεοδομικές τακτοποιήσεις στη Σύρο, κάτι που δεν είχε κάνει ο προηγούμενος ιδιοκτήτης, με το κόστος να ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ». Ο κ. Ξενοκώστας τονίζει ότι σε όλα τα θέματα μπορεί μεν να υπάρχει μια χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία και ρίσκο, αλλά αν δεν γινόταν η ενδιάμεση λειτουργία του ναυπηγείου, η διαδικασία θα καθυστερούσε τουλάχιστον δύο χρόνια, με τους εργαζόμενους να παραμένουν σε «αιχμαλωσία». Χαρακτηριστικά υπογραμμίζει: «Επενδύσαμε παίρνοντας σοβαρό ρίσκο, χωρίς καν το ναυπηγείο να ανήκει ακόμα σε εμάς. Ωστόσο, υπάρχει μια ελεγχόμενη κατάσταση και άριστη συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση. Κερδίσαμε σημαντικό χρόνο, τα ναυπηγεία άρχισαν να δουλεύουν, να υπάρχουν σημαντικές απολαβές και να δίνονται στους εργαζόμενους και την εταιρεία, προκειμένου να πάμε στην επόμενη μέρα, βάσει των όσων προβλέπονται στο σχέδιο εξυγίανσης. Μέχρι πριν από δύο χρόνια οι εργαζόμενοι ήταν απλήρωτοι για μεγάλο διάστημα, με τις οφειλές να αγγίζουν τα 44 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή δύο από τις δεξαμενές ήταν βουλιαγμένες και το σύνολο των εγκαταστάσεων υπό διάλυση. Εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, που άρχισε η ενδιάμεση λειτουργία, οι εργαζόμενοι έχουν λάβει περίπου 21 εκατ. ευρώ για οφειλές παλαιάς ιδιοκτησίας, πληρωμές και αποζημιώσεις, ενώ βάσει του σχεδίου εξυγίανσης θα εξοφληθούν χρέη ύψους 43 εκατ. ευρώ της προηγούμενης ιδιοκτησίας. Παράλληλα, οι επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί είναι άνω των 50 εκατ. ευρώ μέχρι στιγμής, ενώ συνολικά θα ξεπεράσουν τα 250 εκατ. ευρώ». Προσθέτει εξάλλου ότι τα επισκευαζόμενα πλοία στην Ελευσίνα μέσα σε μόλις 13 μήνες έχουν ξεπεράσει τα 85, ενώ σε ετήσια βάση θα είναι κοντά στα 110 με 120, «χωρίς καν να υπολογίσουμε τις επενδύσεις σε νέες πλωτές δεξαμενές και στις δύο ναυπηγικές μονάδες, που θα αυξήσουν περαιτέρω τη δυναμική». Αναφορικά με την κουλτούρα δικαστικών προσφυγών, που ταλανίζει συχνά τη χώρα μας όταν υπάρχουν ιδιωτικοποιήσεις, ο Πρόεδρος του Ομίλου ONEX τονίζει ότι αυτό θα μπορούσε να αλλάξει μόνο με έναν τρόπο: «Θα πρέπει η τιμή του χαρτοσήμου να αυξηθεί σημαντικά. Όσο και να ξενίζει αυτό σε πρώτη ανάγνωση, όποιος γνωρίζει πώς λειτουργούν αυτά τα πράγματα, αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο δεν θα σταματούσε ποτέ όποιον έχει έννομο συμφέρον, αλλά ταυτόχρονα θα απέτρεπε όσους το κάνουν μόνο γιατί είναι αντίθετοι με την εκάστοτε επένδυση. Δεν μπορείς, άλλωστε, να στερείς το δικαίωμα από κάποιον να διεκδικήσει το δίκιο του και δεν θα το θέλαμε. Απλά και οι εκάστοτε επενδύσεις χρειάζεται να προστατεύονται». Σημειώνεται ότι η ONEX Elefsis Shipyards LLC συμφώνησε να αποκτήσει το δεύτερο μεγαλύτερο ναυπηγείο στην Ελλάδα, μέσω του Ελληνικού Πτωχευτικού Δικαίου και ειδικότερα διά υποβολής σχεδίου εξυγίανσης προς έγκριση από τα ελληνικά δικαστήρια σε ορίζοντα τριών με έξι μηνών. Επ’ αυτού, ο κ. Ξενοκώστας επισημαίνει: «Υψηλή επενδυτική βαθμίδα σημαίνει, μεταξύ άλλων, πως οι χρόνοι πρέπει να τηρούνται και στα δικαιώματα στην Ελλάδα, όχι μόνο στις υποχρεώσεις…». Οι πρώτες συμφωνίες για νεότευκτα Στον τομέα των κατασκευών νέων πλοίων, όπως αναφέρει ο κ. Ξενοκώστας, μέσα στο επόμενο διάστημα θα Πρόσω ολοταχώς για τη μετάβαση στη νέα εποχή τα ναυπηγεία της ONEX Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ONEX, Πάνος Ξενοκώστας, μιλάει στη «Ν» για τις επενδύσεις και τις πρώτες ναυπηγήσεις που προγραμματίζονται στις γιάρδες Νεωρίου Σύρου και Ελευσίνας μετά την εξυγίανσή τους, καθώς και για τις νέες ευκαιρίες στη ναυπηγική βιομηχανία Στον Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr Η ισχυρότερη ναυτιλία του κόσμου, η ελληνική, αποκτά τη δική της ναυπηγική βάση στη Μεσόγειο και μάλιστα σε γεωστρατηγικό σημείο για τα ποντοπόρα πλοία.
ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 143 υπογραφεί το πρώτο συμβόλαιο με την Attica Group, το οποίο προβλέπει την κατασκευή ενός πλοίου 100 μέτρων (ferryboat) με δικαίωμα προαίρεσης για άλλο ένα. Όπως διευκρινίζει ο ίδιος, η προαίρεση γίνεται προκειμένου να μπει μια σειρά παραγωγής στο ναυπηγείο, ενώ τονίζει ότι οι κοπές της λαμαρίνας του νεότευκτου πλοίου θα γίνουν μέσα στη χρονιά. Παράλληλα, όπως πρόσθεσε, αρχίζουν σταδιακά να χτίζονται και οι μηχανές του πλοίου, ενώ η επιλογή ως προς το εναλλακτικό καύσιμο που θα χρησιμοποιηθεί είναι ακόμα υπό εξέταση. Στα σκαριά βρίσκεται και η υπογραφή ακόμα μίας συμφωνίας -και αυτή με Έλληνα ιδιοκτήτη- για την κατασκευή δύο tugboats με νέες προδιαγραφές, σε συνεργασία με ένα από τα μεγαλύτερα γραφεία του Καναδά. Τέλος, στα σχέδια υπάρχει και ένα τρίτο συμβόλαιο κατασκευής πλοίου 45 μέτρων υπεράκτιας δραστηριότητας. «Στόχος μας είναι να αρχίσει να δημιουργείται γραμμή παραγωγής και στα δύο ναυπηγεία», τονίζει ο κ. Ξενοκώστας. Έκπαίδευση προσωπικού Αναφορικά με το θέμα της κατάρτισης νέων εργαζόμενων, ο Πρόεδρος του Ομίλου ΟΝΕΧ σημειώνει ότι υπάρχει δυσκολία στο να βρεθούν κατάλληλα καταρτισμένοι εργαζόμενοι, συνδυαστικά και με τις αυξανόμενες ανάγκες. Έτσι, σε συνεργασία με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και το υπουργείο Παιδείας, λειτουργούν αυτή τη στιγμή Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης στη Σύρο και στην Ελευσίνα, με ειδικότητες στις οποίες υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις και οι οποίες παρέχουν στους φοιτητές συνδυασμό θεωρητικής κατάρτισης και αμειβόμενης πρακτικής εργασίας εντός των εγκαταστάσεων των ναυπηγείων του ομίλου. Σχετικά με την εξειδίκευση των υπαρχόντων εργαζόμενων του ναυπηγείου, ο κ. Ξενοκώστας αναφέρει ότι, στο πλαίσιο της συνεργασίας του ομίλου με την ιταλική Fincantieri, όταν και αν τελικά δοθούν προς την ΟΝΕΧ οι τέσσερις κορβέτες για την ενίσχυση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, το πρώτο πλοίο θα φτιαχτεί στην Ελλάδα με σκοπό την ανάλογη εκπαίδευση των Ελλήνων εργαζόμενων στις νέες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα πολεμικά πλοία. «Τα ήδη ενεργά στελέχη εργαζομένων είναι εύκολο να εκπαιδευτούν, καθώς διαθέτουν μεγάλη εμπειρία. Για ό,τι καινούργιο υπάρχει, οι εκπαιδεύσεις που γίνονται είναι συγκεκριμένες. Ας μην παραγνωρίζουμε ότι οι εργαζόμενοι των ελληνικών ναυπηγείων διαθέτουν μεγάλη τεχνογνωσία και προτιμώνται από το σύνολο του εφοπλιστικού κόσμου. Στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια τα ναυπηγεία του ομίλου να αποκτήσουν μια ολιστική κουλτούρα συνεργασίας, λειτουργώντας εναρμονισμένα ως μια ενιαία επιχείρηση. Το μέγεθος μετράει σε μια διεθνοποιημένη αγορά, όπως είναι αυτή της ναυτιλίας, και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να γίνει σαφές ότι εμείς, ως όμιλος, ανταγωνιζόμαστε καθημερινά χώρες όπως η Μάλτα, η Τουρκία, η Ιταλία και η Γαλλία». Ασφάλεια εργαζομένων Για την ασφάλεια στην εργασία, ο Πρόεδρος της ΟΝΕΧ επισημαίνει ότι στα ναυπηγεία του ομίλου εφαρμόζονται αυστηρά μέτρα ασφαλείας για τους εργαζομένους, ενώ τεχνικοί ασφαλείας επιβλέπουν τις εργασίες, αφού όλα γίνονται βάσει συγκεκριμένων πρωτοκόλλων και πιστοποιήσεων ασφαλείας. Εξηγεί ότι σε όλες τις εργασίες υπάρχουν ομάδες που έχουν συσταθεί για πυρόσβεση αλλά και επίβλεψη, ενώ παράλληλα οι ναυπηγικές εγκαταστάσεις διαθέτουν όλα τα αναγκαία είδη προστασίας (π.χ. μάσκες, ζώνες ασφαλείας για εργασία σε ύψη και οτιδήποτε άλλο προβλέπεται βάσει των κανονισμών ασφαλείας). Παράλληλα, η εκπαίδευση των εργαζομένων στην τήρηση των μέτρων ασφαλείας είναι συνεχής. «Μην ξεχνάτε ότι κάθε χρόνο υπάρχουν πιστοποιήσεις ασφαλείας που θα πρέπει να έχουν και τα δύο ναυπηγεία για την εκτέλεση εργασιών βάσει του ISO», υπογραμμίζει ο κ. Ξενοκώστας, αναφέροντας ότι πολλές φορές και οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των εργαζομένων παρακινούν τους συναδέλφους τους για τη σωστή τήρησή τους, συμπληρώνοντας: «Ελάχιστοι είναι οι εργαζόμενοι που δεν συμμορφώνονται με την πιστή τήρηση των μέτρων ασφαλείας. Αυτοί έχουν απομακρυνθεί κατά καιρούς με τη σύμφωνη γνώμη και των σωματείων, παρά το γεγονός ότι συχνότατα ζητήματα ασφαλείας γίνονται θέμα πολιτικής και επικοινωνιακής εκμετάλλευσης από ομάδες συγκεκριμένων συμφερόντων, οι οποίες στην πραγματικότητα καλύπτουν παραβάτες της σχετικής νομοθεσίας για ίδια συμφέροντα». Πάνος Ξενοκώστας: Oι επενδύσεις μέχρι στιγμής στα Ναυπηγεία Ελευσίνας από τον Όμιλο ΟΝΕΧ υπερβαίνουν τα 50 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά θα ξεπεράσουν τα 250 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις σε νέες πλωτές δεξαμενές και στις δύο ναυπηγικές μονάδες θα αυξήσουν περαιτέρω τη δυναμική των ναυπηγείων του Ομίλου ΟΝΈΧ στην Έλευσίνα. ►

ώστε να μπο-

εταιρείες

145 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ● Βασίλης Κορκίδης Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, ΕΒΕΠ Ηναυπηγική βιομηχανία της χώρας μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην «κοσμογονική οικολογική αλλαγή» του ναυτιλιακού τομέα, διεκδικώντας επί ίσοις όροις μερίδιο από την πράσινη μετάβαση του παγκόσμιου στόλου. Θέλω να πιστεύω ότι στην Ελλάδα ετοιμαζόμαστε να βιώσουμε μία ευχάριστη περίοδο, η οποία βρίσκεται ενώπιόν μας με την αναζωογόνηση του ναυπηγικού τομέα. Και δεν κρύβω τη χαρά μου για το γεγονός ότι αυτός ο τομέας, μετά από έναν κύκλο 25 ετών συνεχούς απώλειας της ανταγωνιστικότητάς του, μέχρι την ολική παρακμή που τον έριξε σε «κωματώδη» κατάσταση, επανατοποθετεί δυναμικά την Ελλάδα στην παγκόσμια ναυπηγική σκηνή. Και μάλιστα σε μία συγκυρία που η ευρωπαϊκή ναυπηγική βιομηχανία αναθεωρεί τη στρατηγική της, έχοντας ως στόχο να επιστρέψει στην κατασκευή μεγάλων «eco» εμπορικών πλοίων έως το 2050. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών, τις περασμένες δεκαετίες απώλεσαν σχεδόν ολόκληρο τον εμπορικό ναυπηγικό κλάδο, συμπεριλαμβανομένων tankers, bulkers και containerships, έναντι της Ασίας. Είναι προφανές ότι στην παρούσα φάση είναι αναγκαία μια νέα ευρωπαϊκή θαλάσσια βιομηχανική στρατηγική, μιας και το υφιστάμενο πλαίσιο της Ε.Ε. δεν έχει καταφέρει να γεφυρώσει τα κενά ανταγωνιστικότητας. Μια νέα στρατηγική, από την οποία σαφώς θα πρέπει να αποκομίσει οφέλη και η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, η οποία, ως γνωστόν, κατά τη φάση της «ύπνωσής της» απώλεσε πολλά από τα κονδύλια που δόθηκαν ανά περιόδους για τη στήριξη της ευρωπαϊκής ναυπηγικής βιομηχανίας. Παράλληλα, εκτός από τις επενδύσεις της Οnex του Π. Ξενοκώστα στα Ναυπηγεία Σύρου και Ελευσίνας, καθώς και του εφοπλιστή Γ. Προκοπίου στα μεγαλύτερα ελληνικά ναυπηγεία, του Σκαραμαγκά, έγιναν κινήσεις αναβάθμισης των υποδομών των μικρότερων ναυπηγείων σε Πέραμα και Σαλαμίνα, ενώ το παράδειγμα των άλλων ακολούθησε και η ΟΛΠ Α.Ε. με βελτιώσεις στη ΝΕΖ σε Δραπετσώνα και Πέραμα,
της ναυπηγοεπισκευής να δραστηριοποιούνται σε καλύτερες συνθήκες. Ωστόσο, για να είμαστε ανταγωνιστικοί και να έχουμε καλύτερες διαδικασίες εξυπηρέτησης των πλοίων και των ναυπηγείων, θα πρέπει να γίνουν όλες εκείνες οι ενέργειες που είναι απαραίτητες ώστε η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία να αποκτήσει ένα υγιές πλαίσιο λειτουργίας, που θα διασφαλίζεται με ένα «manual» εφοδιασμού των ναυπηγείων σύμφωνα με όλες τις ευρωπαϊκές οδηγίες προς όφελος των εγχώριων επιχειρήσεων εμπορίου και τεχνολογίας. Έχοντας στη σκέψη μας τα χρονοδιαγράμματα του ΙΜΟ για τη μείωση των αέριων ρύπων των πλοίων, ο χρόνος μετράει αντίστροφα έως το 2030 με βάση τους ευρωπαϊκούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων, αλλά και του EU ETS, από το οποίο η ελληνική ακτοπλοΐα έχει εξαιρεθεί έως το 2030. Είναι, λοιπόν, μία «χρυσή ευκαιρία» για τις ελληνικές ναυπηγικές μονάδες να δραστηριοποιηθούν τόσο στις μετασκευές εμπορικών πλοίων για μηχανές, scrubbers, προπέλες, βολβούς κ.λπ., που θα απαιτηθούν για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα, όσο και στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου της χώρας. Το 2030, που λήγει η εξαίρεση της ακτοπλοΐας μας από το EU ETS, είναι πολύ κοντά. Το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπεγράφη στα τέλη του περασμένου έτους, συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, και αφορά το πλαίσιο συνεργασίας 10 ετών για την εκτέλεση του ναυπηγικού προγράμματος εκσυγχρονισμού του στόλου της Attica Group καθώς και των θυγατρικών της, που ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Όμιλος ONEX στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου, είναι ένα θετικό πρώτο βήμα. Όπως και η εκπόνηση μελέτης για την κατασκευή πλοίων προσαρμοσμένων στις ανάγκες των άγονων γραμμών. Ως γνωστόν, η πρώτη ναυπήγηση αναμένεται να είναι ένα πλοίο 100 μέτρων για την Attica Group, το οποίο θα έχει και τη δυνατότητα εναλλακτικού καυσίμου. Όσον αφορά τη χρηματοδοτική βάση για το «πρασίνισμα» του ακτοπλοϊκού μας στόλου με στόχο την αξιοποίηση περισσότερων χρηματοδοτικών εργαλείων από την Ε.Ε., το υπουργείο Ναυτιλίας έχει προχωρήσει σε μελέτες, μέσω των οποίων θα εξασφαλιστούν τα απαραίτητα κονδύλια για τις πράσινες επενδύσεις. Η δυναμική, λοιπόν, ανάκαμψη της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας είναι μία χρυσή ευκαιρία για την ελληνική οικονομία, προκειμένου να πρωταγωνιστήσει σε αυτή την «κοσμογονική αλλαγή» του ναυτιλιακού τομέα, διεκδικώντας επί ίσοις όροις μερίδιο από την πράσινη μετάβαση του ελληνόκτητου και παγκόσμιου στόλου. Είναι παράλληλα μια ευκαιρία για όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις που κατασκευάζουν αναλώσιμα υλικά για τα πλοία, να «κάνουν εξαγωγές στην αυλή μας», όπως έχω πει. Η επανέναρξη της ναυπηγικής βιομηχανίας στη χώρα αποτελεί μεγάλο εθνικό στοίχημα. Δεν ήταν εύκολο να φτάσουμε εδώ σήμερα. Δεν ήταν αυτονόητο και δεν ήταν απλό. Το στοίχημα πρέπει να κερδηθεί. Ήδη πολλοί Έλληνες εφοπλιστές δείχνουν ολοένα και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, φέρνοντας περισσότερα από 500 πλοία τους για επισκευές στις εγχώριες γιάρδες. Η επανέναρξη της ναυπηγικής βιομηχανίας στην Έλλάδα αποτελεί μεγάλο εθνικό στοίχημα. Και το στοίχημα πρέπει να κερδηθεί. Χρυσή ευκαιρία η ανάκαμψη της ναυπηγικής βιομηχανίας Η αναζωογόνηση του κλάδου μπορεί να δώσει στη χώρα μας τη δυνατότητα να πρωταγωνιστήσει στην κοσμογονική αλλαγή του ναυτιλιακού τομέα, διεκδικώντας επί ίσοις όροις μερίδιο από την πράσινη μετάβαση του ελληνόκτητου και παγκόσμιου στόλου
ρούν οι εξειδικευμένες ιδιωτικές
146 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΑΡΔΕΣ ΣΕ ΝΕΩΡΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΥΣΙΝΑ Πρωτεύοντα ρόλο στην περιοχή της Μεσογείου διαδραματίζουν τα ελληνικά ναυπηγεία του Ομίλου ΟΝΕΧ, τα οποία «γεννήθηκαν» από την εξαγορά και συγχώνευση των δύο ναυπηγικών μονάδων στο Νεώριο της Σύρου και στην Ελευσίνα. Έχοντας μακρά ιστορία, φημίζονται παραδοσιακά για το εξειδικευμένο προσωπικό τους, πιστοποιημένο και ικανό να χειριστεί οποιοδήποτε έργο ναυπήγησης και συντήρησης πλοίων. Η ΟΝΕΧ διαθέτει από τις πιο μεγάλες και σημαντικές υποδομές για επισκευές των περισσότερων μεγεθών πλοίων, λειτουργώντας ανταγωνιστικά απέναντι σε ναυπηγεία άλλων χωρών, όπως της Μάλτας, της Τουρκίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας. Με μακρά ιστορία Η μονάδα της Σύρου ιδρύθηκε το 1861 και σε αυτήν κατασκευάστηκε το πρώτο ατμόπλοιο στην περιοχή. Επιπλέον, οι ίδιες εγκαταστάσεις παρήγαγαν στρατιωτικό εξοπλισμό και το 1973 υπήρξαν πρωτοπόροι στην κατασκευή μιας από τις αρχικές ιδέες του ηλεκτρικού αυτοκινήτου με μπαταρία! Αλλά και η μονάδα της Ελευσίνας έχει μακρά ιστορία, που ξεκινά το 1962, όταν άρχισε η κατασκευή της, ενώ σε λειτουργία τέθηκε τον Οκτώβριο του 1969. Από τότε επεκτάθηκε σημαντικά, ενώ έγινε μια από τις σημαντικότερες ναυπηγικές υποδομές στην περιοχή της Μεσογείου. Βρίσκεται στον κόλπο της Ελευσίνας, περίπου 10 ναυτικά μίλια από το αγκυροβόλιο του Πειραιά και μπορεί να παρέχει όλου του είδους της υπηρεσίες. Σε μια έκταση 640 χιλιάδων τ.μ. -εκ των οποίων στις 56 χιλιάδες τ.μ. εκτείνονται στεγασμένες εγκαταστάσεις- παρέχει υπηρεσίες κατασκευών, επισκευών και μετασκευών πλοίων. Του Πάρη Τσιριγώτη
Στη νέα εποχή, υπό την ιδιοκτησία του Ομίλου ΟΝΕΧ, τουλάχιστον 580 πλοία διαφόρων τύπων έχουν πραγματοποιήσει από το 2019 έως σήμερα εργασίες στα εν λόγω ναυπηγεία ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● Τα ναυπηγεία ΟΝΕΧ διαθέτουν αυτή τη στιγμή τις τρεις μεγαλύτερες πλωτές δεξαμενές στην Ελλάδα. Μία εξ αυτών είναι η «Βιολάντω» στο Νεώριο της Σύρου.
ptsirigotis@naftemporiki.gr
147 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Εξοπλισμένα με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, τα ναυπηγεία ΟΝΕΧ είναι διαθέσιμα 24 ώρες το 24ωρο για τη συντήρηση όλων των τύπων πλοίων. Οι υποδομές Οι εγκαταστάσεις των ελληνικών ναυπηγείων της ΟΝΕΧ αποτελούνται αυτή τη στιγμή από περίπου 700 χιλιάδες τ.μ. μέτρα βιομηχανικών χώρων. Σε αυτές βρίσκονται πέντε πλωτές δεξαμενές και οι τρεις μεγαλύτερες πλωτές στην Ελλάδα, κατηγορίας panamax και aframax, αποτελώντας τον μεγαλύτερο ναυπηγικό όμιλο της χώρας και έναν από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης. Δύο εξ αυτών είναι η «Βιολάντω» στο Νεώριο της Σύρου και η «Στρατής Ανδρεάδης» στην Ελευσίνα, με χωρητικότητα 75.000 τόνων, μήκος 230 μέτρα και πλάτος 35 μέτρα, που μπορούν να εξυπηρετήσουν πλοία κατηγορίας panamax. Η μεγαλύτερη πλωτή δεξαμενή της χώρας, η «Σταύρος Νιάρχος», βρίσκεται στην Ελευσίνα και μπορεί να εξυπηρετεί πλοία μεγέθους aframax. Τα ναυπηγεία διαθέτουν και άλλες δύο δεξαμενές, την «Ερμούπολη» και τη «Γιάννης Γουλανδρής». Στα ναυπηγεία ΟΝΕΧ στεγάζονται υποδομές μηχανουργείων, ελασματουργείων, σωληνουργείων, ηλεκτρολογείων και πολλών άλλων ειδικοτήτων. Διαθέτουν τη μεγαλύτερη ναυπηγική κλίνη της χώρας, αλλά και πληθώρα εξοπλισμού βαρέων ναυπηγικών και βιομηχανικών κατασκευών. Η αλλαγή σελίδας Η ναυπηγική υποδομή της Σύρου πέρασε στην ιδιοκτησία των ναυπηγείων της ΟΝΕΧ το 2019. Με βάση τη συμφωνία εξυγίανσης, όρο απόκτησής τους αποτελεί η ανάληψη χρεών προηγούμενης ιδιοκτησίας (περίπου 50 εκατ. ευρώ) και η παράλληλη υποχρέωση εφαρμογής ιδιωτικού προγράμματος επενδύσεων από πλευράς της εταιρείας - άνω των 120 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας. Τον Οκτώβριο του 2023 πέρασαν στην ιδιοκτησία των ναυπηγείων ΟΝΕΧ και οι ναυπηγικές υποδομές της Ελευσίνας. Με βάση τη συμφωνία εξυγίανσης, όρο απόκτησής τους αποτελεί και εδώ η ανάληψη χρεών προηγούμενης ιδιοκτησίας (περίπου 250 εκατ. ευρώ) και η εφαρμογή ιδιωτικού προγράμματος επενδύσεων από την πλευρά της εταιρείας, άνω των 250 εκατ. ευρώ. Μέχρι στιγμής ο όμιλος έχει επενδύσει στα ναυπηγεία Ελευσίνας περίπου 50 εκατ. ευρώ, ενώ περίπου τα 10 εκατ. εξ αυτών έχουν ήδη αποδοθεί στους εργαζομένους των ναυπηγείων για οφειλές προηγούμενης ιδιοκτησίας, με οφέλη άνω των 21 εκατ. για τους εργαζομένους, που για μία δεκαετία είχαν ζήσει τον εφιάλτη της ανεργίας. Στα ναυπηγεία του ομίλου απασχολούνται άμεσα πάνω από 1.200 εργαζόμενοι, ενώ έμμεσα ξεπερνούν τους 2.000. Παράλληλα, το τριετές επιχειρηματικό πλάνο της εταιρείας προβλέπει τη δημιουργία 3.000 νέων θέσεων εργασίας εμπορικού, αμυντικού και ενεργειακού ενδιαφέροντος. Ναυπηγικές εργασίες Στα ναυπηγεία της ΟΝΕΧ έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα ναυπηγικές εργασίες τουλάχιστον 580 πλοίων διαφόρων τύπων. Για πρώτη φορά ύστερα από 13 χρόνια ετοιμάζεται να «χτιστεί» και το πρώτο πλοίο της ακτοπλοΐας, μήκους 100 μέτρων, ιδιοκτησίας της Αttica Group. Ήδη έχει υπογραφεί μεταξύ των ONEX Group και Attica Group μνημόνιο συνεργασίας ύψους 1 δισ. ευρώ, το οποίο αφορά ναυπηγικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του στόλου της Attica Group και των θυγατρικών της στα ναυπηγεία της ONEX. Το μνημόνιο, συνολικής διάρκειας δέκα ετών, προβλέπει την κατ’ αποκλειστικότητα πραγματοποίηση στα ανωτέρω ναυπηγεία των εργασιών συντήρησης, μετασκευής, επισκευής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης των υφιστάμενων πλοίων της Attica Group, καθώς και τη δυνατότητα ναυπήγησης νέων σύγχρονων πλοίων. Στα ναυπηγεία της ONEX αναμένεται να ναυπηγηθούν ακόμα δύο ρυμουλκά, αλλά και ένα σύγχρονο σκάφος υπεράκτιας δραστηριότητας. Επιπλέον, τα ναυπηγεία του Ομίλου ΟΝΕΧ ανέλαβαν πρόσφατα τις εργασίες συντήρησης και πλήρους ανακαίνισης τριών πλοίων από την Αλγερία. Σε συνεργασία, επίσης, με τη ΔΥΠΑ και το υπουργείο Παιδείας, o όμιλος διατηρεί Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης στη Σύρο και στην Ελευσίνα, με ειδικότητες στις οποίες υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις και στις οποίες παρέχεται στους φοιτητές συνδυασμός θεωρητικής κατάρτισης και αμειβόμενης πρακτικής εργασίας εντός των εγκαταστάσεων των ναυπηγείων. Κουλτούρα ολιστικής συνεργασίας Φιλόδοξος στόχος του Ομίλου ΟΝΕΧ είναι τα ναυπηγεία του να αποκτήσουν μια κουλτούρα ολιστικής συνεργασίας, λειτουργώντας εναρμονισμένα ως μια ενιαία επιχείρηση. Παράλληλα, με συνεργασία της CISCO, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Ομίλου ΟΝΕΧ δημιουργήθηκε το Διεθνές Κέντρο Θαλάσσιας Τεχνολογίας και Καινοτομίας στη Σύρο, εντός των εγκαταστάσεων του Νεωρίου. Αποτελεί, μάλιστα, το πρώτο κέντρο τέτοιου είδους της CISCO εκτός Αμερικής Η μεγαλύτερη πλωτή δεξαμενή της χώρας, η «Σταύρος Νιάρχος», βρίσκεται στην Ελευσίνα, όπου πρόσφατα η ΟΝΕΧ ανέλαβε τις εργασίες ανακαίνισης τριών πλοίων από την Αλγερία.
148 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Διονύσης Θεοδωράτος Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας ΑΡΘΡΟ ● ΟΣύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας αποτελεί θεσμικό φορέα της επιβατηγού ναυτιλίας, με ουσιαστική συμβολή στη συνοχή, στη γεωγραφική συνέχεια της χώρας και της Ε.Ε., στη ναυτιλιακή απασχόληση, αλλά και στην απασχόληση και ανάπτυξη ευρύτερων παραγωγικών τομέων, στην εθνική οικονομία, στον τουρισμό, στην ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών και στην εν γένει στήριξη της νησιωτικότητας. Ο ΣΕΕΝ έχει ως αποστολή την ανάπτυξη ενός ευέλικτου, ανταγωνιστικού και σύγχρονου περιβάλλοντος στην επιβατηγό ναυτιλία, καθώς και την προσέλκυση επενδύσεων για την προαγωγή των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας για την επίτευξη ενός ισχυρού, αποτελεσματικού, ανταγωνιστικού εθνικού κεφαλαίου στο ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Η επιβατηγός ναυτιλία αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ της χώρας και της Ε.Ε, με τις γραμμές Ελλάδα - Ιταλία, και μεταξύ της νησιωτικής Ελλάδας και της ηπειρωτικής χώρας. Διαχειριζόμαστε ως ποσοστό περίπου το 18% της ευρωπαϊκής ακτοπλοϊκής κίνησης σε σχέση με το 2% του πληθυσμού της χώρας μας έναντι της Ε.Ε. Συνδέει τα 115 κατοικημένα νησιά με την ηπειρωτική χώρα σε καθημερινή βάση, εκ των οποίων τα 89 εξυπηρετούνται αποκλειστικά και μόνο από τα ακτοπλοϊκά πλοία, καθώς δεν υπάρχει αεροπορική σύνδεση. Οι ενδονησιωτικές συνδέσεις και αυτές εξυπηρετούνται αποκλειστικά και μόνο από την ακτοπλοΐα. Στις τέσσερις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας μόνο 26 νησιά διαθέτουν αεροδρόμιο, ενώ ο αριθμός των λιμένων που συνδέονται με την ηπειρωτική Ελλάδα ξεπερνά τους 70. Το κυριότερο στοιχείο που αναδεικνύει τη συμβολή του κλάδου και της επιχειρηματικότητας στη νησιωτικότητα, στην ανάπτυξη, στον τουρισμό, στη συνοχή και γεωγραφική συνέχεια είναι το γεγονός ότι το 95% της κίνησης εξυπηρετείται με δρομολογήσεις χωρίς κρατικές ενισχύσεις ή επιδοτήσεις, έναντι του υπόλοιπου 5% της κίνησης σε 44 άγονα νησιά μέσω συμβάσεων ανάθεσης εξυπηρέτησης του θαλάσσιου μεταφορικού έργου κατόπιν ευρωπαϊκών διαγωνιστικών διαδικασιών. Διευκρινίζεται ότι οι δημόσιες αυτές συμβάσεις είναι οι αποζημιώσεις για τη μίσθωση των πλοίων, οι οποίες μετά βίας καλύπτουν το λειτουργικό κόστος της ακτοπλοϊκής σύνδεσης των «άγονων» νησιών και δεν αποτελούν οποιασδήποτε μορφής ενίσχυση ή κρατική επιχορήγηση προς τις ακτοπλοϊκές εταιρείες όπως «εσφαλμένα» έχει δημοσιοποιηθεί. Η δέσμη των μέτρων Fit for 55 που ξεκίνησε να εφαρμόζεται σταδιακά από τις αρχές του 2023 για τη μείωση των εκπομπών των ρύπων κατά τουλάχιστον 55% (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) και του ενεργειακού αποτυπώματος των πλοίων έως το 2030, χωρίς εθνική στρατηγική και μέτρα στήριξης θα προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στη νησιωτικότητα, τη συνοχή και τη γεωγραφική μας συνέχεια, στην οικονομία μας, στην ανάπτυξη και γενικότερα στον τουρισμό. Η ένταξη στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ - EU Emissions Trading System - ETS) για την αγορά δικαιωμάτων ETS χωρίς μέτρα στήριξης ανανέωσης του στόλου ή μετασκευής των υπαρχόντων πλοίων σε φιλικότερα προς το περιβάλλον, θα επιβαρύνει το λειτουργικό κόστος των πλοίων. Να αναφέρουμε ότι η μέση ηλικία των ακτοπλοϊκών πλοίων το 2030 θα είναι στα 36 χρόνια, ενώ θα υπάρχουν και 15 πλοία άνω των 50 ετών. Η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, όπως και η μετασκευή υπαρχόντων πλοίων σε φιλικότερα προς το περιβάλλον είναι μια πρόκληση. Να επισημανθεί ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει ανοίξει κανένας επενδυτικός - δημοσιονομικός κύκλος για τη χρηματοδότηση και την κατασκευή νέων «πράσινων» πλοίων ή για την αγορά φιλικότερων προς το περιβάλλον πλοίων ηλικίας κάτω των 20 ετών. Τα ακτοπλοϊκά πλοία που μπορούν να δραστηριοποιηθούν αυτή τη στιγμή στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου πρέπει να είναι συγκεκριμένων προδιαγραφών σε μέγεθος και χωρητικότητα, αλλά και σε ελκτικές δυνατότητες. Ναυπηγεία έχουν σταματήσει να χτίζουν μικρομεσαίου μεγέθους πλοία, καθώς χτίζονται μόνο μεγάλα πλοία 200 μέτρων. Συνεπώς, η ανανέωση του στόλου των πλοίων της ακτοπλοΐας που προσεγγίζουν τα νησιά του Αιγαίου θα πρέπει να γίνει κυρίως με νεότευκτα πλοία. Η ανανέωση του στόλου της ελληνικής ακτοπλοΐας εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις άνω των 3 δισ. ευρώ στην περίπτωση ανανέωσης των υπαρχόντων πλοίων ηλικίας άνω των 25 ετών. Οι επενδύσεις για την τεχνολογική αναβάθμιση των ηλικίας κάτω 20 ετών πλοίων που εξυπηρετούν ακτοπλοϊκές γραμμές εκτιμάται καταρχήν ότι ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ. Εκτιμώντας και αξιολογώντας τα δεδομένα στο ακτοπλοϊκό δίκτυο μεταφορών, θεωρούμε ότι απαιτείται ο συντονισμός του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής με άλλα συναρμόδια υπουργεία για τη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης Εθνικής Στρατηγικής για την ανανέωση του στόλου και την πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας. Ο κλάδος μας αναμένει την ανάλογη στήριξη του μεγέθους, της δυναμικότητας και της θέσης που κατέχει στον παγκόσμιο και κοινοτικό χώρο και της συνεισφοράς του στη νησιωτικότητα, στον τουρισμό και στην οικονομία και προς την κατεύθυνση αυτή ΥΝΑΝΠ και ΣΕΕΝ ήδη επιταχύνουν για να προλάβουν τις εξελίξεις. Η ανανέωση του στόλου της ελληνικής ακτοπλοΐας εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις άνω των 3 δισ. ευρώ. Χάραξη στρατηγικής για ανανέωση του στόλου της ακτοπλοΐας Μέχρι και σήμερα δεν έχει ανοίξει κανένας επενδυτικός - δημοσιονομικός κύκλος για τη χρηματοδότηση και την κατασκευή νέων «πράσινων» πλοίων ή για την αγορά φιλικότερων προς το περιβάλλον πλοίων ηλικίας κάτω των 20 ετών
150 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΝΕΕΣ

151 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ή ΛΙΜΕΝΙΚΉ βιομηχανία της χώρας μας θα πρέπει να προσαρμοστεί σύντομα στις παγκόσμιες τεχνολογικές αλλαγές και τα γεωπολιτικά δεδομένα, καθώς η εξέλιξη του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου υπήρξε διαχρονικά ανοδική και συνεχής. Είναι σίγουρο ότι ο εκσυγχρονισμός των λιμενικών υποδομών θα οδηγήσει σίγουρα και στην προσέλκυση μεγαλύτερων ιδιωτικών κεφαλαίων. Εξάλλου, η παράλληλη χρήση των συνδυασμένων μεταφορών (οδικό, σιδηροδρομικό, ακτοπλοϊκό και αεροπορικό δίκτυο) από τους λιμένες θα τους δώσει τη δυνατότητα να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σε όλα τα επίπεδα και σε ανταγωνιστικές τιμές, με ευέλικτη και αποτελεσματική διοικητική λειτουργία υιοθετώντας σύγχρονες μεθόδους διοίκησης. Τα λιμάνια αποτελούν επίσης βασική πηγή οικονομικής ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού με τη δραστηριότητα του yachting και της κρουαζιέρας, αλλά με τη δημιουργία πάντα των κατάλληλων υποδομών για την ανάπτυξή τους. Και οι δύο τομείς μπορούν να προσφέρουν ταξιδιωτικές εμπειρίες συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομία της χώρας μέσω της προστιθέμενης αξίας του τουριστικού προϊόντος. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της ενσωμάτωσης νέων κρατών-μελών επηρεάζει και τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, ενώ η Ελλάδα συγκαταλέγεται πλέον στους πιο σημαντικούς, στρατηγικής σημασίας διαμετακομιστικούς κόμβους και είναι απαραίτητη σε παγκόσμιο επίπεδο για τη διακίνηση προϊόντων και εμπορευμάτων, μέσω των συνδυασμένων μεταφορών. Η επιτυχία του ελληνικού λιμενικού συστήματος εξαρτάται σίγουρα από την απλούστευση των διαδικασιών στη μεταφορική αλυσίδα, αλλά και στην ενίσχυση της ασφάλειας των μεταφορών. Ή νέα ρύθμιση Αναφορικά με τον σχεδιασμό των λιμένων, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, με σχετική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επιλύονται χρόνια πολεοδομικά προβλήματα σε όλα τα λιμάνια της χώρας, κυρίως για αυτά που είναι διεθνούς ενδιαφέροντος και αφορούν τις χερσαίες ζώνες λιμένων και ενδεχόμενες διαφορές τους με τους δήμους. Στο πλαίσιο αυτό, τα λιμάνια θα μπορούν να εφαρμόζουν τον νέο οικοδομικό κανονισμό ανταποκρινόμενα στις εξελίξεις της τεχνολογίας των κατασκευών, αλλά και να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα που τίθενται από την κλιματική αλλαγή και την αυξημένη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, εάν
Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr κάποια διοίκηση λιμένος ζητούσε από την πολεοδομία του δήμου την κατασκευή μιας αποθήκης ειδικού τύπου ή ενός σιλό ή την επέκταση μιας σιδηροδρομικής γραμμής μέσα στο λιμάνι, δεν μπορούσε να καλυφθεί κάτι τέτοιο από την υπάρχουσα πολεοδομική νομοθεσία. Επίσης, η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι τα Προεδρικά Διατάγματα θα εκδίδονται με πρόταση των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Εφόσον, επίσης, στη χερσαία ή θαλάσσια ζώνη του λιμένα υπάρχουν μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι ή άλλα πολιτιστικά στοιχεία και σύνολα, τα Προεδρικά Διατάγματα θα εκδίδονται από τον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Εάν στα Αναπτυξιακά Προγράμματα και στις Μελέτες Διαχείρισης Λιμένα (Master Plan) συμπεριλαμβάνονται σιδηροδρομικές και εθνικές οδικές υποδομές, τα Προεδρικά Διατάγματα θα συντάσσονται από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών. Τα Προεδρικά Διατάγματα για τους λιμένες χωρίζονται σε τρία μέρη. Στο πρώτο περιλαμβάνονται η χωρική οργάνωση και το αναπτυξιακό πρόγραμμα του λιμένα, στο δεύτερο οι κατευθύνσεις και τα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ στο τρίτο θα υπάρχει υπόμνημα με το τοπογραφικό διάγραμμα, τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης των ζωνών του λιμένα. Η νέα ρύθμιση μέσα από το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος θα διευκολύνει τις νέες διοικήσεις των πρόσφατα παραχωρηθέντων λιμένων, προκειμένου να προχωρήσουν σε νέους σχεδιασμούς αξιοποίησης, με αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών. Το ίδιο θα ισχύσει και για τα υπόλοιπα λιμάνια και κυρίως γι’ αυτά που βρίσκονται στη διαδικασία έγκρισης των master plans ή σε αυτά για τα οποία ξεκινά τώρα η διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες για το σχέδιο ανάπτυξης των λιμένων ΠΡΟΟΠΤΙΚΕ Σ ΠΡΟΚΛ Η ΣΕΙΣ & Οι παγκόσμιες τεχνολογικές αλλαγές καθιστούν αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό των υποδομών στα ελληνικά λιμάνια για την περαιτέρω ανάπτυξή τους
Οι προοπτικές φέτος στους περισσότερους τομείς θα είναι θετικές, ενώ εκτιμάται ότι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα στα πλαίσια εκτιμώμενης ανάπτυξης το 2024 κατά 2,5% θα συνεχίσει να ωθεί τις εισαγωγές και τις εξαγωγές, συμβάλλοντας στην περαιτέρω αύξηση εγχώριου φορτίου και απορροφώντας σε μεγάλο βαθμό την οικονομική απώλεια από πιθανή μείωση φορτίου μεταφόρτωσης. Για τη χρήση του έτους 2023, τα συνολικά έσοδα της ΟΛΠ ανήλθαν σε 219,8 εκατ. ευρώ έναντι 194,6 εκατ. ευρώ στη χρήση του 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 25,2 εκατ. ευρώ ή σε ποσοστό 12,9%. Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 96,2 εκατ. ευρώ έναντι 74,7 εκατ. της χρήσης 2022, σημειώνοντας αύξηση 28,8%. Τα κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε 66,8 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 26,3% σε σχέση με τα 52,9 εκατ. της χρήσης του 2022. Σημειώνεται ότι η γεωγραφική θέση του λιμανιού καθιστά τον Πειραιά ζωτικό μεταφορικό, εφοδιαστικό και τουριστικό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, των χωρών της Μαύρης Θάλασσας και των Βαλκανίων, παρά την πίεση που δέχεται το τελευταίο διάστημα ο κλάδος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς πολλά πλοία για το δρομολόγιο Ασία - Ευρώπη ανακατευθύνονται μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, λόγω των συνεχιζόμενων επιθέσεων των Χούθι σε εμπορικά στην Ερυθρά Θάλασσα. Έπενδυτικό πλάνο Βάσει του άρθρου 7 της Σύμβασης Παραχώρησης μεταξύ ΟΛΠ Α.Ε. και Ελληνικού Δημοσίου, η εταιρεία υποχρεούται εντός της Πρώτης Επενδυτικής Περιόδου να πραγματοποιήσει Υποχρεωτικές Επενδύσεις, με συνολικό κόστος αναφοράς 293,8 εκατ. ευρώ. Πρόσφατα ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) ολοκλήρωσε την επέκταση του car terminal στο λιμάνι της Δραπετσώνας προς τη βόρεια πλευρά, αυξάνοντας τη συνολική έκταση σε 110.000 τ.μ. και δημιουργώντας συνολικά έναν επιπλέον χώρο αποθήκευσης αυτοκινήτων, χωρητικότητας 5.100 οχημάτων. Η συνολική χωρητικότητα διαμετακόμισης θα είναι πάνω από 700.000 κινήσεις ετησίως. Με τη νέα επένδυση το λιμάνι του Πειραιά φιλοδοξεί να καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διαμετακόμισης οχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Στόχος του Οργανισμού είναι να αυξηθεί ο αριθμός της ετήσιας διακίνησης οχημάτων σε επίπεδα τόσο μεταφόρτωσης όσο και εγχώριας κατανάλωσης, ενώ η νέα επένδυση θα έχει δυνατότητα να φιλοξενεί ταυτόχρονα τρία πλοία pure car carriers. Στο εννεάμηνο του 2023 τα έσοδα του car terminal ανήλθαν σε 16,3 εκατ. ευρώ, έναντι 13,3 εκατ. το 2022. Η νέα επένδυση της θυγατρικής εταιρείας της Cosco ανήλθε στα 20 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνεται στις υποχρεωτικές επενδύσεις του Οργανισμού. Διακίνηση containers Για το 2023 οι τρεις σταθμοί εμπορευματοκιβωτίων κατέγραψαν συνολική διακίνηση 5.100.920 TEUs, σημειώνοντας αύξηση 2%, που οδήγησε και πάλι τον Πειραιά στην τέταρτη θέση ανάμεσα στα κορυφαία λιμάνια της Ευρώπης. Για το 2024 θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διάρκεια των ένοπλων επιθέσεων των Χούθι σε πλοία που διαπλέουν την Ερυθρά Θάλασσα θα υπαγορεύσει σε μεγάλο βαθμό την επίπτωση στους όγκους φορτίου μεταφόρτωσης στον Πειραιά. Η τροποποίηση του δικτύου μεταφόρτωσης και διανομής εμπορευματοκιβωτίων δεν μπορεί να γίνει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και έχει και οικονομικό κόστος, ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 152 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΕ ΡΟΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ Ο ΟΛΠ ΚΑΙ ΤΟ 2024 1 Ισχυρή θα παραμείνει και φέτος η δυναμική σε όλους τους τομείς και τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Πειραιά, του πρώτου λιμανιού της χώρας Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr “ Στόχος του ΟΛΠ είναι να αυξηθεί ο αριθμός της ετήσιας διακίνησης οχημάτων σε επίπεδα μεταφόρτωσης αλλά και εγχώριας κατανάλωσης.
153 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ καθώς οι περισσότερες εταιρείες κατόπιν συμφωνιών με τα τερματικά απολαμβάνουν καλύτερη τιμολογιακή πολιτική λόγω όγκου στα λιμάνια μεταφόρτωσης που ήδη χρησιμοποιούν. Πλησίστια η κρουαζιέρα Στον τομέα της κρουαζιέρας για το 2024, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, αναμένονται πάνω από 1.000 κρουαζιερόπλοια να καταπλεύσουν στο λιμάνι του Πειραιά, από τα οποία το 79% θα πραγματοποιεί homeporting. Το 2023 σημειώθηκε αύξηση 68,6% στο σύνολο των επιβατών κρουαζιέρας σε σχέση με το 2022 και συνολικά εξυπηρετήθηκαν περίπου 1,5 εκατ. επιβάτες και 760 κρουαζιερόπλοια. Από τα 760 κρουαζιερόπλοια που εξυπηρετήθηκαν στον Πειραιά το 2023, το 75% έκαναν homeporting, δηλαδή εκκίνησαν την κρουαζιέρα από το λιμάνι του Πειραιά. Οι επιβάτες homeporting ήταν 800.000, αυξημένοι κατά 110% σε σχέση με το 2022. Ακτοπλοϊκή ανάπτυξη Αύξηση επιβατών και οχημάτων καταγράφηκε στον τομέα της ακτοπλοΐας το 2023, λόγω της αυξημένων τουριστικών ροών. Η συνολική διακίνηση επιβατών το 2023 στις εσωτερικές γραμμές κατέγραψε αύξηση της τάξης 7,9%, με 16.158.776 επιβάτες έναντι 14.976.394 το 2022. Επίσης, αύξηση κατά 3,8% καταγράφεται και στον τομέα διακίνησης οχημάτων: 2.878.422 το 2023 έναντι 2.772.525 το 2022. Στον τομέα μεταφόρτωσης οχημάτων στο car terminal της ΟΛΠ καταγράφηκε σημαντικά μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης αυτοκινήτων εγχωρίως. Ειδικότερα, τα οχήματα εισαγωγής κατέγραψαν αύξηση 31,4% (από 116.732 σε 153.381). Αντίθετα τα φορτία μεταφόρτωσης κατέγραψαν μείωση 30,0% από 234.238 σε 163.920 μονάδες. Άνοδος ναυπηγοεπισκευής Στον τομέα της επισκευής πλοίων σημειώθηκε αύξηση 15,8% στις δεξαμενές (από 133 το 2022 σε 154 το 2023) αλλά μείωση του αριθμού των πλοίων στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη κατά 3,6% (από 280 το 2022 σε 270 το 2023). Παρά τη μείωση των επισκευασθέντων πλοίων, καταγράφηκε αύξηση εσόδων, που οφείλεται στη μεγαλύτερη σε διάρκεια παραμονή των πλοίων στη Ζώνη. Η ΟΛΠ Α.Ε. διαχειρίζεται πέντε δεξαμενές, συμπεριλαμβανομένων τριών πλωτών και δύο μόνιμων ανέλκυσης, όλες πλήρως εξοπλισμένες με γερανούς. Οι πλωτές δεξαμενές που βρίσκονται στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος περιλαμβάνουν:  Την Πλωτή Δεξαμενή Πειραιάς ΙΙΙ, με ανυψωτική ικανότητα 22.000 τόνων, συνολικό μήκος 240 μέτρων και εσωτερικό πλάτος 35 μέτρων.  Την Πλωτή Δεξαμενή Πειραιάς ΙΙ, με ανυψωτική ικανότητα 4.000 τόνων, συνολικό μήκος 113 μέτρων και εσωτερικό πλάτος 18 μέτρων.  Την Πλωτή Δεξαμενή Πειραιάς Ι, με ανυψωτική ικανότητα 15.000 τόνων, συνολικό μήκος 202 μέτρων και εσωτερικό πλάτος 31 μέτρων. Οι δυνατότητες της εταιρείας υποστηρίζονται επίσης από τις μόνιμες δεξαμενές που βρίσκονται στην Ακτή Βασιλειάδη στη Δραπετσώνα και περιλαμβάνουν τη Μεγάλη δεξαμενή με συνολικό μήκος 140 μέτρα και εσωτερικό πλάτος 18,5 μέτρα και τη Μικρή δεξαμενή με συνολικό μήκος 85 μέτρα και εσωτερικό πλάτος 12,5 μέτρα Ζωτικός μεταφορικός, εφοδιαστικός και τουριστικός κόμβος παραμένει και το 2024 το λιμάνι του Πειραιά, παρά τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. “ Τα συνολικά έσοδα της ΟΛΠ Α.Ε. για τη χρήση του έτους 2023 ανήλθαν σε 219,8 εκατ. ευρώ, έναντι 194,6 εκατ. ευρώ στη χρήση του 2022.

Straddle Carriers.

Διαδραματίζοντας κομβικό ρόλο στις διεθνείς μεταφορές εμπορευμάτων, ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης κατέχει στρατηγική θέση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στόχος της διοίκησης παραμένει εξάλλου η ενίσχυση των θαλάσσιων μεταφορών αλλά και της κρουαζιέρας. Τα συνολικά ενοποιημένα έσοδα της ΟΛΘ A.E. για το 2023 αυξήθηκαν σε 85,9 εκατ. ευρώ, από 85,3 εκατ. το 2022. Στον τερματικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων το 2023 σημειώθηκε σημαντική αύξηση εσόδων, άνω του 12%, στα 59,8 εκατ. ευρώ έναντι 53,3 εκατ. το 2022. Αναφορικά με τις επιδόσεις του ομίλου, σημειώθηκε καθαρή αύξηση κερδοφορίας σε όλα τα επίπεδα: τα Μικτά Κέρδη αυξήθηκαν κατά 1,9%, στα 37,6 εκατ. ευρώ, τα Λειτουργικά Κέρδη (EBITDA) αυξήθηκαν κατά 3,4%, στα 34,1 εκατ. ευρώ, και τα Καθαρά Κέρδη μετά φόρων του ομίλου αυξήθηκαν κατά 8,9%, στα 20,3 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα κεφαλαιουχικών δαπανών για το σύνολο του 2023 ξεπέρασε τα 9,2 εκατ. ευρώ, και αφορούσε κατά βάση τον νέο Σταθμό Κρουαζιέρας «Μέγας Αλέξανδρος», αποκατάσταση βαθών, επισκευή και αναβάθμιση κρηπιδωμάτων, αναβαθμίσεις υποσταθμών ηλεκτρικού ρεύματος, αγορά εξοπλισμού φορτοεκφορτώσεων και συστημάτων ασφάλειας ISPS. Από το 2018 έως το 2023 η ΟΛΘ Α.Ε. έχει επενδύσει περισσότερα από 67 εκατ. ευρώ σε υποχρεωτικές και μη υποχρεωτικές επενδύσεις, για τη συνολική αναβάθμιση του λιμένα, που περιλαμβάνει μηχανολογικό εξοπλισμό με δύο νέες γερανογέφυρες New Panamax που μπορούν να εξυπηρετούν πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έως 14.000 TEUs, και 12
Στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης έχουν υλοποιηθεί έργα αναβάθμισης κρηπιδωμάτων, κτιρίων και υποσταθμών ενέργειας, ενώ εφαρμόστηκε σειρά ψηφιακών λύσεων, με στόχο την παροχή ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών, τον αποτελεσματικό συντονισμό πόρων, έργων και συνεργατών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βέλτιστη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων. Σημειώνεται ότι το λιμάνι της συμπρωτεύουσας παρέχει απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση με Σόφια, Νις και Σκόπια, ικανοποιώντας τις ανάγκες των αγορών στα Βαλκάνια, αλλά και το αντίστροφο. Η διοίκηση της ΟΛΘ το 2023 προχώρησε σε δύο νέες συνέργειες, με το λιμάνι του Gdansk της Πολωνίας και το λιμάνι Ashdod του Ισραήλ, που διευρύνουν τον ρόλο του λιμένα στη Μεσόγειο. Δυναμική η αγορά κρουαζιέρας Τα έντονα ιστορικά στοιχεία και οι αρχαιολογικοί χώροι στη Θεσσαλονίκη ενθαρρύνουν την τουριστική ανάπτυξη, με την προσέλκυση περισσότερων εταιρειών κρουαζιέρας όσο και επιβατών στη Βόρεια Ελλάδα. Το 2023 η ΟΛΘ Α.Ε. επένδυσε στη δημιουργία του νέου Σταθμού Κρουαζιέρας «Μέγας Αλέξανδρος», ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη Θεσσαλονίκη ως προορισμό κρουαζιέρας. Ο πλήρως εξοπλισμένος σταθμός έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετεί homeporting και transit αφίξεις δύο κρουαζιερόπλοιων ταυτόχρονα και περισσότερους από 6.000 επιβάτες (εντός ή εκτός Σένγκεν) και πληρώματα δύο πλοίων καθημερινά. Η Θεσσαλονίκη είναι το πρώτο λιμάνι της Ελλάδας που έχει υιοθετήσει το αυτοματοποιημένο Σύστημα ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 154 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΕ ΙΣΧΥΡΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ Ο ΟΛΘ 2 Πρωταγωνιστής στον τομέα της λιμενικής βιομηχανίας και των logistics παραμένει στη Βόρεια Ελλάδα ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr “ Η Θεσσαλονίκη είναι το πρώτο λιμάνι της Ελλάδας που έχει υιοθετήσει το αυτοματοποιημένο Σύστημα Πυλών Σένγκεν Εισόδου - Εξόδου (EES) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS).
155 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Πυλών Σένγκεν Εισόδου - Εξόδου (EES) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS), σύμφωνα με την Οδηγία 2017/2226/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2024 η σεζόν κρουαζιέρας στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε νωρίτερα από κάθε άλλη φορά, στις 3 Φεβρουαρίου, με την άφιξη του «Celebrity Infinity» της Celebrity Cruises, που διανυκτέρευσε για πρώτη φορά και παρέμεινε 27,5 ώρες στο λιμάνι της πόλης. Η περίοδος δραστηριοποίησης της κρουαζιέρας φέτος για το λιμάνι θα επεκταθεί έως τις αρχές Δεκεμβρίου. Οι 78 ήδη προγραμματισμένες αφίξεις κρουαζιερόπλοιων για το 2024 και η σύνδεση του λιμένος Θεσσαλονίκης με 17 διαφορετικά λιμάνια διαδραματίζουν ισχυρό ρόλο στην ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Προγραμματισμένα έργα Το έργο επέκτασης του Προβλήτα 6 ενισχύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του λιμένος Θεσσαλονίκης στην παγκόσμια λιμενική βιομηχανία και στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς η χωρητικότητα και η εμπορική δραστηριότητα θα αυξηθούν, με εξυπηρέτηση πλοίων εμπορευματοκιβωτίων κύριων γραμμών, χωρητικότητας έως 24.000 TEUs. Το έργο θα έχει ισχυρό κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα, καθώς, βάσει μελέτης κατά τη δεκαετή περίοδο λειτουργίας του, ο Προβλήτας 6 αναμένεται να δημιουργήσει 272 εκατ. ευρώ ετήσια έσοδα στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας του λιμένα και άνω των 177 εκατ. ευρώ προστιθέμενη αξία ετησίως. Το αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο (Ν.4938/2022/Αρθ. 156-157) της διαδικασίας υλοποίησης Λιμενικών Έργων, σε συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τον λιμένα Πειραιά, υποχρεώνει την ΟΛΘ Α.Ε. -όπως και όλα τα λιμάνια- να εκπονήσει και να υποβάλει προς έγκριση επικαιροποιημένο Master Plan και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) πριν από την έναρξη υλοποίησης του Έργου «Προβλήτας 6, Επέκταση Λιμενικής Υποδομής». Η ΟΛΘ Α.Ε. κατέθεσε το επικαιροποιημένο Master Plan στις 06.12.2022 και τη ΣΜΠΕ στις 17.03.2023. Η έγκριση του Master Plan και της ΣΜΠΕ της ΟΛΘ Α.Ε. θα ολοκληρωθεί με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ). Η μέριμνα από την πλευρά του κρατικού μηχανισμού για την επίσπευση της έκδοσης του ΠΔ και την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών σε χρόνο που διευκολύνει την έναρξη υλοποίησης του στρατηγικού έργου επέκτασης του Προβλήτα 6 είναι μείζονος σημασίας. Η ΟΛΘ Α.Ε. είναι σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα για να προχωρήσει στην άμεση υλοποίηση του έργου με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος. Υποδομές και συνδέσεις Με την καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης των υποχρεωτικών επενδύσεων της ΟΛΘ Α.Ε., απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των προβλεπόμενων φορτίων μετά την επέκταση, τα ακόλουθα έργα:  «Κάθετος Άξονας 56 - Ολοκλήρωση Σύνδεσης Αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ και Εγνατίας Οδού με τον 6ο Προβλήτα Λιμένα Θεσσαλονίκης και το οδικό δίκτυο της περιοχής Καλοχωρίου», έργο που είναι σε εξέλιξη.  «Νέα Σιδηροδρομική Σύνδεση του 6ου Προβλήτα Λιμένα Θεσσαλονίκης», έργο για το οποίο είναι σε εξέλιξη ο διαγωνισμός. Στόχος της διοίκησης του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης παραμένει η ενίσχυση των θαλάσσιων μεταφορών αλλά και της κρουαζιέρας. “ Οι 78 ήδη προγραμματισμένες αφίξεις κρουαζιερόπλοιων για το 2024 και η σύνδεση του λιμένος Θεσσαλονίκης με 17 διαφορετικά λιμάνια διαδραματίζουν ισχυρό ρόλο στην ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας της περιοχής.

ΣΗΜΑΙΝΩΝ ΚΟΜΒΟΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 156 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΤΟ
3 Οι κινήσεις που αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της γεωγραφικής θέσης του ΟΛΒ ώστε να πρωταγωνιστήσει στη μεταφορά πολλών τύπων φορτίου Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr Σημαντικός κόμβος μεταφόρτωσης στη Μεσόγειο, με πολλαπλές εμπορικές δραστηριότητες και με προσεγγίσεις πλοίων, παραμένει το λιμάνι του Βόλου. Η αξιοποίηση του λιμένα με την παραχώρηση ποσοστού 67% των μετοχών σε ιδιώτη επενδυτή έχει προχωρήσει από το ΤΑΙΠΕΔ μετά την ανακήρυξη της ΟΛΘ ως Προτιμητέου Επενδυτή. Ωστόσο, ο επιλαχών επενδυτής που είχε επιλεγεί από το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ και πρόκειται για την Κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. - Goldair Handling Α.Ε. προσέφυγε στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) ζητώντας την απόρριψη της διαγωνιστικής διαδικασίας, επικαλούμενη συμφέροντα του νέου επενδυτή. Το ζήτημα έχει παραπεμφθεί για επίλυση στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που αναμένεται να αποφανθεί επί του θέματος στο επόμενο διάστημα. Πάντως, το λιμάνι του Βόλου, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της γεωγραφικής του θέσης, φιλοδοξεί να γίνει πύλη εισόδου μεταφοράς σε διάφορους τύπους φορτίου, στη μεταφόρτωση εμπορευματοκιβωτίων και οχημάτων. Παράλληλα, σημαντική ανάπτυξη παρουσιάζει ο τομέας της κρουαζιέρας αλλά και των θαλάσσιων μεταφορών. Σε ετήσια βάση ο αριθμός φορτίων από το λιμάνι του Βόλου ανήλθε σε 1.102.173 τόνους το 2023 έναντι 1.255.147 τόνων το 2022. Επίσης το 2023 διακινήθηκαν συνολικά 16.973 εμπορευματοκιβώτια έναντι 18.984 το 2022. Στις θαλάσσιες μεταφορές από το λιμάνι του Βόλου το 2023 διακινήθηκαν συνολικά 351.172 επιβάτες έναντι 319.610 το 2022. Επίσης, την περσινή χρονιά αφίχθησαν 35 κρουαζιερόπλοια με 26.123 επιβάτες σε σύνολο, έναντι 45 κρουαζιερόπλοιων με 36.464 επιβάτες το 2022. Το λιμάνι του Βόλου έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα CEF της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την πρόταση «Centavros» για την «Αναβάθμιση Υποδομής, Διασυνδεσιμότητας και Περιβαλλοντικής Βιωσιμότητας του Λιμένα», με στόχο τη χρηματοδότηση μελετών που αφορά, μεταξύ άλλων, έργα του συστήματος ηλεκτρικής διασύνδεσης πλοίου-ξηράς κατά την παραμονή των πλοίων στο λιμάνι (cold-ironing), αλλά και μελέτης για την εκμετάλλευση της κυματικής ενέργειας. Παράλληλα, ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου έχει προχωρήσει κι εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά συστήματα, καλύπτοντας τις ανάγκες ηλεκτροδότησης των κτιρίων της νέας ιχθυαγοράς, ενώ έχει ολοκληρώσει τη μελέτη για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου διοίκησης της ΟΛΒ Α.Ε. Επίσης, προχωρούν οι μελέτες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αυτοπαραγωγής ενέργειας για ενεργειακό συμψηφισμό (net metering), από την υλοποίηση των οποίων ο ΟΛΒ εκτιμά ότι θα καλύπτει τουλάχιστον το 99% των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια. «Το λιμάνι του Βόλου επενδύει σε συστήματα βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για τη διοίκησή του», δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού, Σωκράτης Αναγνώστου. Ακτοπλοϊκή σύνδεση Η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Βόλου προωθεί την πρωτοβουλία ακτοπλοϊκής σύνδεσης ΕλλάδαςΑιγύπτου. Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση αποτελεί πρωτοβουλία των εμπλεκόμενων φορέων [Οργανισμός Λιμένος Βόλου Α.Ε., Επιμελητηριακός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος Μεταφορών (Ε.Ε.ΣΥ.Μ), Ομοσπονδία “ Την πρωτοβουλία ακτοπλοϊκής σύνδεσης μεταξύ Ελλάδας - Αιγύπτου προωθεί η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Βόλου.
ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ
ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ
157 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
1.102.173 τόνους το 2023, έναντι 1.255.147 τόνων το 2022, ανήλθε ο αριθμός φορτίων από το λιμάνι του Βόλου. Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδας Οδικών Εμπορευματικών και Επιβατικών Μεταφορών - ΟΦΑΕ & Επιμελητήριο Μαγνησίας] που ξεκίνησε το 2021 και στηρίζεται ένθερμα από τα υπουργεία Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και Εξωτερικών της Ελλάδας, καθώς και από τα αντίστοιχα υπουργεία της Αιγύπτου. Οι δύο πλευρές βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία, ενώ το επόμενο διάστημα θα υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας. Τα στρατηγικά οφέλη που θα προκύψουν από μια τέτοια ακτοπλοϊκή σύνδεση ενισχύουν τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας - Αιγύπτου, που αναγνωρίζουν παράλληλα ότι τόσο οι μεταφορές όσο και τα logistics συμβάλλουν σημαντικά και εποικοδομητικά στους εμπορικούς δεσμούς των δύο χωρών. Αποκατάσταση βυθισμάτων Έως τα μέσα Ιουνίου, αναμένεται να γίνει η εκκίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας από το ΤΑΙΠΕΔ για την αποκατάσταση των βυθισμάτων στο λιμάνι του Βόλου, καθώς περίπου 700.000 κυβικά μέτρα προσχώσεων μεταφέρθηκαν στη θαλάσσια περιοχή από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκάλεσαν οι κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias» το 2023. Για το θέμα έχουν πραγματοποιηθεί βυθομετρικές αποτυπώσεις της θαλάσσιας περιοχής. Η Ένωση Ναυτικών Πρακτόρων του Νομού Μαγνησίας σε επιστολή προς το υπουργείο Ναυτιλίας έχει αναφέρει τα σημεία που έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά από τη μείωση των λειτουργικών βαθών τουλάχιστον έως δύο μέτρα, που είναι η δυτική πλευρά του προβλήτα 2 όπου ελλιμενίζονται μεγάλα κρουαζιερόπλοια άνω των 300 μέτρων, αλλά και ο προβλήτας Πευκακίων που χρησιμοποιείται για τη φορτοεκφόρτωση αδρανών υλικών σε πλοία της ελληνικής φορτηγού ακτοπλοΐας. Στις 27 Απριλίου κυβερνητικό κλιμάκιο αποτελούμενο από τον Υπουργό Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, και τον Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης, Χρήστο Τριαντόπουλο, επισκέφθηκε τον Οργανισμό Λιμένος Βόλου (ΟΛΒ) και ενημέρωσε τη διοίκηση του Οργανισμού ότι έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ύψους περίπου 5 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τη δημοπράτηση και υλοποίηση των έργων αποκατάστασης. Ο προϋπολογισμός του έργου θα οριστικοποιηθεί όταν ολοκληρωθούν σχετικές προμελέτες και αφού αποφασιστούν οι τεχνικές λύσεις που θα εφαρμοστούν. Στην κάλυψη του κόστους των έργων αναμένεται να συνδράμει με δικούς του πόρους και ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου. Με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας στις 4 Μαρτίου 2024, η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ (Project Preparation Facility - PPF) ορίστηκε ως φορέας ωρίμανσης, διενέργειας της διαγωνιστικής διαδικασίας και παρακολούθησης της εκτέλεσης του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση Λειτουργικών Βαθών Λιμένα Βόλου μετά τις κακοκαιρίες Daniel & Elias» με Δικαιούχο το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής “ Με την πρόταση «Centavros» έχει ενταχθεί το λιμάνι του Βόλου στο πρόγραμμα CEF της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σε
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 158 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Σε μία νέα πορεία έχουν εισέλθει πλέον τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου, μετά την απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού μετοχών από τον μεγάλο ιταλικό όμιλο Grimaldi. Στόχος η αξιοποίηση της στρατηγικής τους θέσης στην Ανατολική Μεσόγειο για την ανάπτυξη νέων εμπορικών ροών. Τα επενδυτικά σχέδια ανάπτυξης των δύο λιμένων, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ομίλου Emanuele Grimaldi, αφορούν την πράσινη μετάβαση μέσω ηλεκτροδότησης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με εγκατάσταση συστήματος ηλεκτροδότησης των ελλιμενισμένων πλοίων (cold ironing), τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και του μηχανολογικού εξοπλισμού τους, αλλά και -το κυριότερο- τις διεθνείς συνεργασίες για επιπλέον αύξηση του τομέα της κρουαζιέρας, αναβάθμιση των θαλάσσιων υπηρεσιών αλλά και του κλάδου μεταφοράς οχημάτων από την Ασία στην Ευρώπη. Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας Η Ηγουμενίτσα αποτελεί πύλη σύνδεσης της Δυτικής Ευρώπης, της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Τουρκίας. Η σχετική σύμβαση για την απόκτηση ποσοστού του λιμανιού 67% έναντι 84,17 εκατ. ευρώ έχει ήδη υπογραφεί και επικυρωθεί από τη Βουλή και ο ναπολιτάνικος όμιλος -θυγατρική του οποίου είναι και οι Μινωικές Γραμμές- έχει ήδη αναπτύξει σχέδιο δράσης για την προσέλκυση τουριστικών ροών και αύξηση των εμπορικών δραστηριοτήτων. Το 2023, από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας διακινήθηκαν 78.753 περισσότεροι επιβάτες και 24.067 περισσότερα οχήματα σε σχέση με το 2022. Το α’ τρίμηνο του 2024 καταγράφηκε αύξηση της τάξεως του 5% στους επιβάτες και για τα οχήματα αύξηση της τάξεως του 7%, σε σχέση με το 2023. O Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας Α.Ε. έχει υλοποιήσει το σύνολο των οριστικών τεχνικών, περιβαλλοντικών και χρηματοοικονομικών μελετών και τευχών δημοπράτησης που αφορούν τρεις θέσεις ηλεκτροδότησης επιβατηγών/οχηματαγωγών πλοίων. Οι μελέτες υλοποιήθηκαν κατά το διάστημα 1/8/2020 - 30/11/2022, στο πλαίσιο του έργου ALFION, συγχρηματοδοτούμενου από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό CEF, με συνολικό προϋπολογισμό 1.080.000 ευρώ. Στο πλαίσιο, επίσης, του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη - CEF», ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας Α.Ε. υλοποιεί το έργο «ALFION - INFRA Implementation of energy upgrading infrastructure in Igoumenitsa port», συνολικού προϋπολογισμού 8,9 εκατ. ευρώ. Στο εταιρικό σχήμα του έργου, εκτός από την ΟΛΗΓ Α.Ε., που είναι και ο συντονιστής του έργου, συμμετέχουν ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) και η ομάδα Proteus, που αποτελείται από τις εταιρείες Protasis, Hydrus, Gates και το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ). Το «ALFION - INFRA» αποτελεί το πρώτο έργο υλοποίησης στην Ελλάδα που περιλαμβάνει την κατασκευή ενεργειακά και περιβαλλοντικά σύγχρονων υποδομών ηλεκτρικής διασύνδεσης λιμένα - πλοίου και εντάσσεται στον γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας για τη μετατροπή του σε λιμένα μηδενικών εκπομπών ρύπων, μειώνοντας παράλληλα και το ενεργειακό του αποτύπωμα. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο υλοποίησης της συγκεκριμένης δράσης θα λάβουν χώρα, βάσει των οριστικών μελετών της, έργα υποδομής (τεχνικά και ηλεκτρικά) τριών θέσεων ηλεκτρικής διασύνδεσης λιμένα - πλοίου κατά την παραμονή του στο λιμάνι, όπου και θα εξυπηρετούνται επιβατηγά/οχηματαγωγά πλοία. Ο προϋπολογισμός για τη συγκεκριμένη δράση ανέρχεται στα 7,14 εκατ. ευρώ. “ Στον στρατηγικό σχεδιασμό του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας εντάσσεται η μετατροπή του σε λιμένα μηδενικών εκπομπών ρύπων.
ΤΙΣ
ΜΕ ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΥΞΙΔΑ 4 Ο Όμιλος Grimaldi επενδύει στα λιμάνια Ηρακλείου και Ηγουμενίτσας με ορίζοντα την πράσινη μετάβαση, τον εκσυγχρονισμό τους και την ανάπτυξη νέων διεθνών συνεργασιών Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr
«ΒΙΡΑ
ΑΓΚΥΡΕΣ»

Ο

159 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Επιπλέον, στο έργο «ALFION - INFRA» συμπεριλαμβάνεται η εκπόνηση οριστικών τεχνικών, περιβαλλοντικών και χρηματοοικονομικών μελετών και τευχών δημοπράτησης που αφορούν μία θέση ηλεκτροδότησης για την εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων. Το έργο κατασκευής υλοποιείται κατά το διάστημα 1/10/2023 - 31/12/2026 και τη δεδομένη χρονική περίοδο γίνεται η προετοιμασία των τευχών δημοπράτησης, προκειμένου να εκκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία. Το λιμάνι του Ηρακλείου Η υπογραφή της σύμβασης για την απόκτηση του 67% των μετοχών του λιμανιού του Ηρακλείου από τον Όμιλο Grimaldi έναντι τιμήματος 80 εκατ. ευρώ έχει ήδη πραγματοποιηθεί, ωστόσο εκκρεμεί η επικύρωσή της από την ελληνική Βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», η σχετική διαδικασία αναμένεται να προχωρήσει μετά τις ευρωεκλογές. Η σύμβαση αγοραπωλησίας των μετοχών έχει επίσης λάβει έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σημειώνεται ότι η μεταβίβαση του λιμένα στον ιδιώτη επενδυτή σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας νέας πορείας ανάπτυξης. Το ΤΑΙΠΕΔ διατηρεί το 33% του μετοχικού κεφαλαίου του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου (ΟΛΗ), ενώ, ως μέτοχος αλλά και Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων, δεν αποκλείει τη συνεργασία με τον Όμιλο Grimaldi προς όφελος της ανάπτυξης της Κρήτης και συνολικά της εθνικής οικονομίας. Ο Όμιλος Grimaldi έχει ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα, με στόχο την αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης του λιμανιού. «Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυνατοτήτων του λιμανιού, καθώς είμαστε εδώ και καιρό ο κύριος πελάτης του, μέσω της θυγατρικής μας εταιρείας Minoan Lines, με έδρα το Ηράκλειο. Θα ενισχύσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη του λιμένα, τόσο από οικονομικής όσο και από περιβαλλοντικής άποψης. Ειδικότερα, μέσω επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σχεδιάζουμε να καταστήσουμε το λιμάνι του Ηρακλείου ένα πραγματικά πράσινο λιμάνι, αλλά και ένα σημείο αναφοράς για ολόκληρη τη λιμενική βιομηχανία της Μεσογείου», έχει αναφέρει κατά την υπογραφή της σύμβασης ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Grimaldi Euromed SpA, Emanuele Grimaldi. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά έχει επιλεχθεί μία διαφορετική διαδικασία για την αξιοποίηση του λιμανιού. Στον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου. Το κεντρικό λιμάνι του Ηρακλείου, στο οποίo βρίσκεται ο σταθμός κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας, αλλά και η διαχείριση των φορτίων, θα παραχωρηθεί προς αξιοποίηση στον ιδιώτη επενδυτή που έχει επιλεγεί, ενώ η χερσαία ζώνη του ΟΛΗ, που περιλαμβάνει το Ενετικό Κάστρο, τα Λινοπεράματα, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών και το εργοστάσιο της ΔΕΗ, αλλά και τα τρία αλιευτικά καταφύγια στον Νότο θα περιέλθουν σε έναν νέο Οργανισμό Λιμένων που περιέχεται στη σύμβαση παραχώρησης. Αυτό είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά σε λιμάνι. Σημειώνεται ότι το λιμάνι του Ηρακλείου έχει ήδη ολοκληρώσει δύο μελέτες, χρηματοδοτούμενες από το «Connecting Europe Facility - CEF». Η μία έχει να κάνει με το electric port και η δεύτερη με τη θωράκιση του προσήνεμου μόλου για τη χρήση κυματικής ενέργειας. Τα δύο αυτά προγράμματα είναι προϋπολογισμού περίπου 70 εκατ. ευρώ και θα πρέπει να υποβληθεί νέα αίτηση για χρηματοδότηση, κάτι που αναμένεται να επανεξετάσει στην πορεία ο Όμιλος Grimaldi. Διακίνηση επιβατών Στον τομέα της ακτοπλοΐας, το 2023 διακινήθηκαν από το λιμάνι του Ηρακλείου περίπου 1,5 εκατ. επιβάτες, ενώ στην κρουαζιέρα 382.000 επιβάτες σε 252 προσεγγίσεις. Για το 2024 ο ΟΛΗ έχει προγραμματισμένες 366 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων, ενώ ο αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας αναμένεται να ανέλθει σε 450.000. Τα καθαρά αποτελέσματα μετά από φόρους του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου το 2022 ανήλθαν σε 3.769.114 ευρώ έναντι κερδών 1.755.105 ευρώ κατά την αμέσως προηγούμενη χρήση. Στις προβλήτες III και IV ο Οργανισμός διαθέτει εγκαταστάσεις, μηχανήματα και προσωπικό, που μπορούν να εξυπηρετήσουν τη διακίνηση οποιουδήποτε γενικού ή χύδην φορτίου (και με αντλίες ή σωληνώσεις) και εμπορευματοκιβωτίων. Ταυτόχρονα, διαθέτει υπαίθριο αποθηκευτικό χώρο για την εναπόθεση - αποθήκευση εμπορευματοκιβωτίων, γενικού φορτίου και στεγασμένη αποθήκη συσκευασμένων (σε παλέτες, χαρτοκιβώτια, ξυλοκιβώτια, δέματα, σάκους κ.λπ.) φορτίων. Λόγω της λειτουργίας Τελωνειακής Υπηρεσίας εντός του λιμένος, υπάρχει η δυνατότητα για διακίνηση και αποθήκευση εισαγόμενων - εξαγόμενων εμπορευμάτων. Ακόμα, διαθέτει ειδική εγκεκριμένη γεφυροπλάστιγγα για ζύγιση του φορτίου ή έλεγχο βάρους οποιουδήποτε οχήματος. Το λιμάνι του Ηρακλείου συνδέεται καθημερινά με τον Πειραιά με δύο ακτοπλοϊκά δρομολόγια που εκτελούνται με σύγχρονα, πολυτελή και γρήγορα επιβατηγά - οχηματαγωγά πλοία. Παράλληλα συνδέεται με τα Δωδεκάνησα, ενώ τους θερινούς μήνες υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια προς πολλά νησιά των Κυκλάδων, με ταχύπλοα επιβατικά ή/και οχηματαγωγά σκάφη “ Ο Όμιλος Grimaldi έχει ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα με στόχο την αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης του λιμανιού του Ηρακλείου. Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας υλοποιεί το «ALFION - INFRA», το πρώτο έργο στην Ελλάδα για την κατασκευή σύγχρονων υποδομών ηλεκτρικής διασύνδεσης λιμένος - πλοίου.
Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου έχει προγραμματισμένες 366 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων για φέτος, ενώ ο αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας αναμένεται να ανέλθει σε 450.000.

ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΡΕΙΑΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 160 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΓΙΑ
ΤΟΥ
5 Σε εξέλιξη ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ για αξιοποίηση των υποδομών, εν μέσω της διαρκώς αυξανόμενης επιβατικής κίνησης σε κρουαζιέρα και ακτοπλοΐα Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr Σε νέα εποχή περνάει πλέον το Λαύριο, το ιστορικό λιμάνι της Αττικής, μετά την εκκίνηση του διαγωνισμού από το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίησή του με την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος από υποψήφιους επενδυτές. Η ιστορία του λιμένα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα μεταλλεία της Αττικής, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 1870 ήταν το μοναδικό λιμάνι της Ελλάδας στο οποίο προσορμίζονταν πλοία χωρητικότητας άνω των 1.600 τόνων για τη μεταφορά καύσιμης ύλης και μεταλλουργικών προϊόντων. Στη σημερινή εποχή ο συγκεκριμένος λιμένας παρουσιάζει αυξητική τάση στους επιβάτες κρουαζιέρας αλλά και της ακτοπλοΐας, ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των σκαφών αναψυχής που τον επιλέγουν για ελλιμενισμό. Το λιμάνι του Λαυρίου, με έσοδα 6,5 εκατ. ευρώ το 2023 έναντι 6,3 εκατ. ευρώ το 2022, παραμένει μαγνήτης για τις περισσότερες ξένες και ελληνικές εταιρείες, αφού βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», αλλά και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, όπως οι Κυκλάδες. Επίσης, η μελλοντική σύνδεση του λιμένα με τον Προαστιακό σιδηρόδρομο δημιουργεί νέα δεδομένα στη μεταφορά επιβατών κρουαζιέρας, αλλά και της ακτοπλοΐας. Στελέχη της λιμενικής βιομηχανίας εκτιμούν ότι ο συγκεκριμένος λιμένας έχει όλες τις προδιαγραφές προκειμένου να καθιερωθεί ως σημαντικό κέντρο τουριστικής ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Το σύνολο των επιβατών κρουαζιέρας για το 2023 ανήλθε σε 139.222, ενώ για το 2024 αναμένεται αύξηση κατά 20%. Αυξητική τάση παρουσιάζει και η επιβατική κίνηση για τα πλοία της ακτοπλοΐας από το 2019 και μετά, με μικρή υποχώρηση το 2020 και το 2021, χρονιές που υπήρχαν τα περιοριστικά μέτρα κατά της πανδημίας του κορονοϊού. Ειδικότερα, από το λιμάνι του Λαυρίου αναχώρησαν για Κυκλάδες και Βόρειο Αιγαίο συνολικά 238.370 επιβάτες και 69.520 οχήματα το 2019, 187.454 επιβάτες και 61.550 οχήματα το 2020, 228.363 επιβάτες και 75.896 οχήματα το 2021, 301.255 επιβάτες και 94.934 οχήματα το 2022 και 318.142 επιβάτες και 100.584 οχήματα το 2023. Η διαγωνιστική διαδικασία Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το ΤΑΙΠΕΔ για την εκκίνηση του διαγωνισμού αφορά την απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού (τουλάχιστον 50% συν μία μετοχή) από το μετοχικό κεφάλαιο του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα αυξηθούν οι υπεραξίες και στη συνέχεια το Ταμείο θα προσφέρει προς πώληση και άλλο ποσοστό. Το ΤΑΙΠΕΔ θα αξιολογήσει τις εκδηλώσεις ενδιαφέροντος που θα υποβληθούν και θα προσκαλέσει όλους τους ενδιαφερόμενους, που θα κριθεί ότι πληρούν τα κριτήρια προεπιλογής της πρόσκλησης, να συμμετάσχουν στη δεύτερη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η πορεία της κρουαζιέρας στο λιμάνι του Λαυρίου αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το επόμενο διάστημα, δεδομένου ότι έχουν ήδη γίνει συμφωνίες για προσεγγίσεις πλοίων το 2024 και το 2025 με εταιρείες που δεν χρησιμοποιούσαν έως τώρα το λιμάνι του Λαυρίου. Πρωτεργάτης ανάπτυξης της κρουαζιέρας στο συγκεκριμένο λιμάνι υπήρξε η Celestyal Cruises, που δραστηριοποιείται και σήμερα. Μόνο από τη Celestyal Cruises το 2023 διακινήθηκαν στο λιμάνι του Λαυρίου 70.000 επιβάτες που είχαν φτάσει στην Αθήνα από μακρινούς προορισμούς. Επίσης, το 2023 ελλιμενίστηκαν στο συγκεκριμένο λιμάνι περισσότερα από 365 διερχόμενα σκάφη αναψυχής, έναντι 179 για το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 104%. Σημειώνεται ότι το 2022 ο Οργανισμός Λιμένος Λαυρίου ολοκλήρωσε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες και μελέτες για την προμήθεια και τοποθέτηση πλωτών προβλητών, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός του δυναμικού των θέσεων ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής κατά 195 θέσεις. Οι κύριες δραστηριότητες της Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου συνίστανται στην παροχή υπηρεσιών ελλιμενισμού σε εμπορικά πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, γενικού φορτίου και εμπορευματοκιβωτίων, σε πλοία ακτοπλοΐας, κρουαζιερόπλοια, καθώς και σε τουριστικά σκάφη, αλιευτικά σκάφη και σκάφη αναψυχής. Ο Οργανισμός, επίσης, έχει το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των λιμενίσκων Λεγρενών και Βρομοπουσίου, που σήμερα χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικό σκοπό Στελέχη της λιμενικής βιομηχανίας εκτιμούν ότι ο λιμένας Λαυρίου έχει όλες τις προδιαγραφές προκειμένου να καθιερωθεί ως σημαντικό κέντρο τουριστικής ανάπτυξης.
ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
ΛΑΥΡΙΟΥ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 162 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Στρατηγικό ρόλο διαδραματίζει το λιμάνι της Ελευσίνας στα εθνικά σχέδια ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές λιμενικές δομές της Αττικής μετά τον Πειραιά, αφού βρίσκεται κοντά στο εθνικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, στο Θριάσιο Πεδίο, αλλά και στο αεροδρόμιο που λειτουργεί στην περιοχή και το οποίο μελλοντικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εμπορικούς σκοπούς. Η διακίνηση του χύδην ξηρού φορτίου διευκολύνεται με τη χρήση ενός λιμένα 50 στρεμμάτων, ενώ διαθέτει δύο μαρίνες με χωρητικότητα έως και 100 σκαφών αναψυχής, λιμάνι με χωρητικότητα περίπου 70 αλιευτικών σκαφών, ενώ στα μελλοντικά σχέδια προβλέπεται η μετεγκατάσταση του λιμένα στο δυτικό άκρο της λιμενικής ζώνης. Το 2023 κατέπλευσαν στο λιμάνι της Ελευσίνας 875 πλοία, κυρίως μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου. Ο Απόστολος Καμαρινάκης, διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας (ΟΛΕ Α.Ε.), αναφέρει ότι στόχος του Οργανισμού είναι το λιμάνι της Ελευσίνας να αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάπτυξη ολόκληρης της Δυτικής Αττικής. «Εν όψει των μεγάλων έργων που δρομολογούνται στην περιοχή, ο ρόλος του εμπορικού λιμένα Ελευσίνας, ως κέντρου διακίνησης εμπορευμάτων, αποκτά μείζονα σημασία. Η λειτουργία του δεν περιορίζεται μόνο στη ζώνη λιμένος, αλλά επηρεάζει ζωτικά την οικονομική ζώνη της ευρύτερης περιοχής, εφόσον η δραστηριότητά του συνδέεται στενά με τη βελτίωση των logistics, την αποδοτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και τον επιχειρηματικό κλάδο γενικότερα, στο πλαίσιο ενός οικονομικού περιβάλλοντος, όπως αυτό διαμορφώνεται, κυρίως, με τη δημιουργία του μεγαλύτερου logistics park της χώρας, στο Θριάσιο Πεδίο», αναφέρει ο ίδιος. Προσθέτει, δε, ότι η κατασκευή ενός τόσο σημαντικού εμπορευματικού κέντρου πλησίον της ζώνης ευθύνης του ΟΛΕ και η σύνδεσή του με το λιμάνι προσελκύει επιχειρήσεις, διευρύνει την ομαλή ροή του εμπορίου, δημιουργεί θέσεις εργασίας και εξασφαλίζει τεράστια οφέλη για την τοπική και εθνική οικονομία, ώστε η Αθήνα να αποτελέσει σημαντικό κέντρο διαμετακόμισης για την αγορά της ΝΑ Ευρώπης. Σχέδιο ανάπτυξης Το νέο, υπό εκπόνηση, master plan του λιμένα Ελευσίνας προσεγγίζει για πρώτη φορά ολιστικά, και όχι αποσπασματικά, όλες τις λιμενικές υποδομές και την ακτογραμμή δικαιοδοσίας του ΟΛΕ, μήκους περίπου 50 χλμ., η οποία εκτείνεται από τον Σκαραμαγκά μέχρι και την Πάχη Μεγάρων, όπου συνυπάρχουν -εκτός του κεντρικού εμπορικού λιμένα- μεγάλα ναυπηγεία, ναυπηγικές μονάδες, διυλιστήρια και σημαντικές βιομηχανίες, λιμενικά και αλιευτικά καταφύγια. Στις σχετικές μελέτες διαπιστώνεται ότι η ανάπτυξη του εμπορικού λιμένα Ελευσίνας επιτυγχάνεται με την προοπτική μεταφοράς των εμπορευματικών δραστηριοτήτων σε άλλη κατάλληλη θέση, εντός των ορίων αρμοδιότητας του ΟΛΕ. Σήμερα, το κεντρικό εμπορικό λιμάνι λειτουργεί εντός του αστικού ιστού της πόλης, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η αναπτυξιακή δυναμική του. Με τη μετεγκατάστασή του αξιοποιείται στο μέγιστο η δυναμική των λιμενικών δραστηριοτήτων και καθίσταται εφικτή η σχεδιαζόμενη σύνδεση με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Σημειώνεται ότι η σύνδεση του λιμένα Ελευσίνας με το τρένο ενισχύει ακόμη περισσότερο την εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς συμβάλλει στη μείωση του κόστους μεταφοράς φορτίων, καθιστώντας τις εμπορευματικές δραστηριότητες πιο ανταγωνιστικές. Σύμφωνα με το νέο master plan, ο σημερινός κεντρικός λιμένας θα αξιοποιηθεί για ήπιες και φιλικές προς την πόλη λιμενικές χρήσεις, όπως η φιλοξενία σκαφών αναψυχής, λόγω και της αυξανόμενης ζήτησης. Επιπλέον, με στόχο την ολιστική αξιοποίηση Απόστολος Καμαρινάκης: Στόχος είναι το λιμάνι της Ελευσίνας να αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάπτυξη ολόκληρης της Δυτικής Αττικής.
ΓΙΑ
6 Το σχέδιο ανάπτυξης για το δεύτερο μεγαλύτερο σε ακτογραμμή λιμάνι της Αττικής μετά τον Πειραιά ταυτίζεται με τη δημιουργία του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο Του Πάρη Τσιριγώτη
ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΙ
ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ
ptsirigotis@naftemporiki.gr
163 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ όλων των λιμενικών χώρων του ΟΛΕ και προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής, εξετάζεται η δημιουργία μαρίνας με πλωτές προβλήτες στην παραλία Ασπροπύργου. Από τα πλέον σημαντικά σημεία του master plan, σύμφωνα πάντα με τη σχετική ενημέρωση του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας, είναι:  Η μετεγκατάσταση του υφιστάμενου κεντρικού εμπορικού λιμένα Ελευσίνας σε νέα θέση (Βλύχα) και η σύνδεσή του με το σιδηροδρομικό και το κεντρικό οδικό δίκτυο, με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη και μετεξέλιξή του σε ένα σύγχρονο εμπορικό λιμάνι (bulk - general cargo terminal) με σύγχρονες υποδομές.  Η αξιοποίηση του σημερινού κεντρικού εμπορικού λιμένα για ήπιες χρήσεις, όπως είναι ο ελλιμενισμός τουριστικών σκαφών, ημερόπλοιων και σκαφών αναψυχής, ενώ προβλέπονται και χώροι εστίασης, εκδηλώσεων και αναψυχής, στα πρότυπα της διεθνούς πρακτικής για την αξιοποίηση παλαιών εμπορικών λιμένων.  Η τουριστική ανάπτυξη της παράκτιας περιοχής, η οποία διατηρεί τον λιμενικό της χαρακτήρα με ένα πολυχρηστικό και καλαίσθητο παραθαλάσσιο μέτωπο, μέσω του οποίου η πόλη αποκτά πρόσβαση στη θάλασσα. Από την πλευρά του, το ΤΑΙΠΕΔ, ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων, θα συμμετάσχει ενεργά σε όλη τη διαδικασία έγκρισης του master plan και στον συντονισμό της διαβούλευσης επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), στον καθορισμό χρήσεων γης και όρων δόμησης, καθώς και στην προετοιμασία του εγκριτικού Προεδρικού Διατάγματος, όπως προβλέπει η νομοθεσία. Απομάκρυνση ναυαγίων Με ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος και προς διασφάλιση της ακώλυτης ναυσιπλοΐας, από το 2020 μέχρι σήμερα απομακρύνθηκαν συνολικά 18 ναυάγια και επικίνδυνα πλοία από την περιοχή αρμοδιότητας του ΟΛΕ, που παρέμεναν επί σειρά ετών στον Κόλπο της Ελευσίνας. Σήμερα παραμένουν 13 επικίνδυνα - επιβλαβή πλοία και 23 ναυάγια. Η διοίκηση του ΟΛΕ συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό τις διαδικασίες ώστε να απομακρυνθούν όλα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Προς το παρόν είναι σε εξέλιξη ανοιχτοί δημόσιοι διαγωνισμοί για την απομάκρυνση 25 επικίνδυνωνεπιβλαβών πλοίων και ναυαγίων. Παράλληλα, για το θέμα των απομάκρυνσης των ναυαγίων και ιδιαίτερα της περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης του ναυαγίου Μ/Τ «SLOPS», ο ΟΛΕ έχει αναπτύξει στενή συνεργασία με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του ΥΝΑΝΠ και το Πράσινο Ταμείο, προκειμένου να αξιοποιηθούν διαθέσιμοι πόροι του προγράμματος «Γαλάζιο Ταμείο», στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΟΛΕ και Πράσινου Ταμείου. Επίσης, ο λιμένας Ελευσίνας είναι το πρώτο δημόσιο ελληνικό λιμάνι που από το 2021 εντάχθηκε στο διεθνές δίκτυο Green Award, το οποίο προάγει υψηλά πρότυπα όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις. Επιπλέον, ως μέλος της HELMEPA, ο Οργανισμός υποστηρίζει δράσεις ευαισθητοποίησης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Σημειώνεται ότι με γνώμονα την ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας και την ενίσχυση της ναυτικής παιδείας, ο Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας συνεργάζεται με την εκπαιδευτική κοινότητα (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Πανεπιστήμιο Πειραιά) και συμμετέχει σε δράσεις έρευνας και καινοτομίας. Μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και επισκέψεων φοιτητών στο λιμάνι της Ελευσίνας, αυτές οι συνεργασίες προσφέρουν στους σπουδαστές μια πολύτιμη ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με επαγγελματίες του ναυτιλιακού χώρου και να αποκτήσουν ολοκληρωμένες γνώσεις για ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών σταδιοδρομίας στον τομέα της γαλάζιας οικονομίας “ Η σύνδεση του λιμένα της Ελευσίνας με το σιδηροδρομικό δίκτυο θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την εφοδιαστική αλυσίδα. Η ακτογραμμή δικαιοδοσίας του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας, μήκους περίπου 50 χλμ., εκτείνεται από τον Σκαραμαγκά μέχρι και την Πάχη Μεγάρων.

ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟ

Τα σχέδια και οι προοπτικές ανάπτυξης προκειμένου ο ΟΛΡ να εξελιχθεί σε κόμβο ακτοπλοϊκών υπηρεσιών με γνώμονα τη γεωγραφική θέση του Σε σημαντικό κόμβο ακτοπλοϊκών υπηρεσιών, λόγω της γεωγραφικής του θέσης, αλλά και σύνδεσής του στο εγγύς μέλλον με τον σιδηρόδρομο και την Αττική Οδό, εξελίσσεται το λιμάνι της Ραφήνας. Η αξιοποίηση του λιμένος Ραφήνας κρίνεται σημαντική, αφού, λόγω της θέσης του, παρουσιάζει προοπτικές ανάπτυξης που θα ενδυναμώσουν τη νησιωτική σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα, καθώς έχει άμεση ακτοπλοϊκή σύνδεση με τις Κυκλάδες και τη νότια Εύβοια. Επίσης, η εγγύτητά του με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και την Αττική Οδό το καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικό από πλευράς επιβατικής - τουριστικής κίνησης. Αύξηση επιβατικής κίνησης Τα τρία τελευταία έτη παρατηρήθηκε αύξηση της επιβατικής κίνησης και των οχημάτων που διακινήθηκαν μέσω του λιμανιού. Το 2021 ο αριθμός των επιβατών ανήλθε σε 1,2 εκατ. και των οχημάτων σε 355.200, ενώ το 2022 σε 1,7 εκατ. επιβάτες και 420.429 οχήματα. Το 2023, από το συγκεκριμένο λιμάνι διακινήθηκαν συνολικά 1.836.531 επιβάτες, 8% περισσότεροι σε σχέση με το 2022, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2024 η κίνηση ήταν αυξημένη κατά 7,4% σε σχέση με το περσινό διάστημα, στους 169.118 επιβάτες. Το Μaster Plan Το ΤΑΙΠΕΔ, με την ιδιότητα της Αρχής Σχεδιασμού Λιμένων, έχει δρομολογήσει την εκπόνηση του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης (Μaster Plan) για το λιμάνι, αλλά και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που το συνοδεύει. Αναφορικά με τη ΣΜΠΕ, η δημόσια διαβούλευσή της άρχισε στις 17 Απριλίου και θα ολοκληρωθεί το επόμενο διάστημα. Οι σημαντικότερες προβλέψεις του Μaster Plan για τον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας είναι οι εξής:  Η κατασκευή επιβατικού σταθμού στο κύριο μέρος του λιμένα.  Η επέκταση του προσήνεμου μόλου για τη δημιουργία μιας ασφαλούς λιμενολεκάνης και η κατασκευή νέων κρηπιδωμάτων και δύο συστοιχιών ναυδέτων οι οποίες θα αυξήσουν τις θέσεις ελλιμενισμού για τα ταχύπλοα της ακτοπλοΐας.  Σε επίπεδο υποδομών μεταφοράς και μέσων σταθερής τροχιάς προβλέπεται η σύνδεση του λιμανιού αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ραφήνας με την υπόλοιπη Αττική, μέσω του προαστιακού σιδηρόδρομου. Στον σχεδιασμό ορίζεται και η δεσμευμένη ζώνη για την κατασκευή κτιρίου σταθμού απόληξης του προαστιακού, επιφάνειας 1.500 τ.μ.  Ο σχεδιασμός υδατοδρομίου και η δημιουργία μίας σύγχρονης εγκατάστασης με δυναμικότητα και δυνατότητα εξυπηρέτησης υδροπλάνων. Περαιτέρω βελτιώσεις «Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας έχει συμβάλει καταλυτικά στην προώθηση της τουριστικής κίνησης μεταξύ της Αττικής και των Κυκλάδων μέσω των ακτοπλοϊκών συνδέσεων που έχουν αφετηρία το λιμάνι της Ραφήνας αλλά και με τα Στύρα Ευβοίας με εκκίνηση από το λιμάνι της Αγίας Μαρίνας», τονίζει στη «Ναυτεμπορική» ο Διευθύνων Σύμβουλος και Εκτελεστικό Μέλος του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας (ΟΛΠ) Φάνης Ματσόπουλος. Προσθέτει, δε, ότι σε επίπεδο έργων κατά την τρέχουσα περίοδο το λιμάνι της Ραφήνας βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής και εργάζεται στην εκ νέου δρομολόγηση του έργου «Αναδιάταξη Προβλητών και Αποκατάσταση Προστασίας Ποδός Προβλητών 3 έως 9 Λιμένος Ραφήνας» με στόχο την έναρξη της υλοποίησής του τον προσεχή χειμώνα. Σκοπός του έργου είναι η βελτίωση των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένος Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 164 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ 7
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΓΙΑ
165 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ραφήνας ώστε:  Να γίνει άμεσα η επισκευή των ύφαλων τμημάτων των κρηπιδότοιχων και λοιπών κατασκευών στο μέτωπο παραβολής των πλοίων.  Να αποκατασταθεί το ωφέλιμο βάθος στον λιμένα (τουλάχιστον 7,50μ.), ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον, κατά το δυνατόν, νέες υποσκαφές στα κρηπιδώματα ή/και στους τεχνητούς ογκολίθους προστασίας ποδός.  Να γίνει αναδιάταξη των προβλητών/θέσεων παραβολής των πλοίων ώστε να δημιουργηθούν προβλήτες με πλάτος της τάξης των 28-30μ., στους οποίους να ελλιμενίζονται - πρυμνοδετούν με ασφάλεια τα συμβατικά και ταχύπλοα πλοία που έχουν ως λιμένα αφετηρίας τη Ραφήνα. Η δημιουργία μαρίνας Ο κ. Ματσόπουλος αναφέρει εξάλλου ότι η επιτυχής υλοποίηση έργων θα δώσει τη δυνατότητα στον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας να αποκτήσει πρόσβαση στα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και σε άλλα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε να υλοποιηθούν τα απολύτως απαραίτητα, όπως ο προσήνεμος μόλος, που θα αναβαθμίσει την ακτοπλοϊκή λειτουργία του λιμένα, αλλά και η δημιουργία μαρίνας που θα επαυξήσει τις πηγές εσόδων του Οργανισμού και θα τον αναδείξει στην πρώτη γραμμή των τουριστικών εξελίξεων κατά τη διεθνή τάση. Η δημιουργία της μαρίνας θα προσελκύσει επίσης άτομα υψηλού εισοδήματος, που καταναλώνουν περισσότερα χρήματα, ενισχύοντας κατά συνέπεια περαιτέρω την τοπική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλει καθοριστικά στη μετατροπή του λιμένα σε έναν προορισμό ψυχαγωγίας και αναψυχής για χρονική περίοδο που υπερβαίνει τη γνωστή και καθορισμένη τουριστική περίοδο, δηλώνει ο ίδιος. Σχετικά με τον αποχαρακτηρισμό των παραλιών και την αφαίρεσή τους από τη χερσαία ζώνη, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΡ αναφέρει ότι ο Οργανισμός είναι σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τα οκτώ υπουργεία στα οποία υπάγεται το έργο, ενώ προστίθεντο στοιχεία και σχέδια, τα οποία εντός του 2024 θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση της διαδικασίας και την απελευθέρωση πόρων για τον Οργανισμό, ώστε να μπορέσει η διοίκηση και τα στελέχη του να επικεντρωθούν στη βελτίωση των υποδομών του. Ταυτόχρονα επισημαίνει ότι θα δοθεί «ζωτικός χώρος» στον Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου μέσω της διεύρυνσης των χώρων αρμοδιότητάς του και θα διευκολύνει τη χάραξη μιας σύνολης στρατηγικής με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας διαχειρίζεται δύο λιμάνια της Αττικής, της Ραφήνας και της Αγίας Μαρίνας Μαραθώνα, με μοναδική λιμενική δραστηριότητα την ακτοπλοΐα. Για τον λόγο αυτό το 80% των εσόδων του προέρχεται από την επιβατική κίνηση “ Το 2023 η επιβατική κίνηση στο λιμάνι της Ραφήνας ανήλθε σε 1.836.531 επιβάτες, δηλαδή 8% περισσότερους σε σχέση με το 2022. Η εγγύτητα του λιμανιού της Ραφήνας με το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και την Αττική Οδό το καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικό από πλευράς επιβατικής - τουριστικής κίνησης.
Ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας, λόγω της κοντινής τους απόστασης με ενεργειακούς πόρους αλλά και σύνδεσής τους με κεντρικούς μεταφορικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, αναδεικνύονται τα λιμάνια της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης. Το λιμάνι της Καβάλας βρίσκεται κοντά στο μοναδικό εν ενεργεία παραγωγικό κοίτασμα υδρογονανθράκων στη χώρα, αυτό του Πρίνου, ενώ στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι εργασίες σύνδεσης της Πλωτής Μονάδας Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Φυσικού Αερίου με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Μία από τις υποδομές του Οργανισμού Λιμένος Καβάλας, ο προβλήτας «Φίλιππος Β’», έχει ήδη υπoπαραχωρηθεί με διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ στην κοινοπραξία International Port Investments Kavala, που απαρτίζεται από τις εταιρείες ΓΕΚ Τέρνα, Black Summit Financial Group και EFA Group. Η υπoπαραχώρηση αυτή θα προχωρήσει κανονικά για τον εν λόγω προβλήτα, καθώς πραγματοποιήθηκε και η επικύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή, προκειμένου να αναλάβει ο νέος επενδυτής. Σημειώνεται ότι ο Οργανισμός Λιμένος Καβάλας είναι αρμόδιος για τη λειτουργία τεσσάρων λιμένων: του επιβατικού - κεντρικού λιμανιού της Καβάλας «Απόστολος Παύλος», του εμπορικού λιμένα Καβάλας «Φίλιππος Β’», του λιμένα της Κεραμωτής και του λιμένα - καταφυγίου των Ελευθερών. Ο λιμένας «Φίλιππος Β’» Η βασική δραστηριότητα του εμπορικού λιμένα Καβάλας «Φίλιππος Β’» είναι η διακίνηση γενικού φορτίου και ξηρού χύδην φορτίου. Επιπροσθέτως, στις λιμενικές του εγκαταστάσεις δύνανται να εξυπηρετηθούν εμπορευματοκιβώτια. Ο εμπορικός λιμένας Καβάλας «Φίλιππος Β’» διαθέτει έτοιμες προς χρήση λιμενικές υποδομές και χώρους διακίνησης και αποθήκευσης φορτίων. Επιπλέον, έχει δυνατότητα επέκτασης, η οποία είναι δυνατή λόγω μιας πρόσφατα ολοκληρωμένης επέκτασης του λιμένα (κρηπιδώματα και τερματική περιοχή). Ο επενδυτής θα έχει δικαίωμα χρήσης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του συγκεκριμένου προβλήτα πολλαπλών χρήσεων για 40 χρόνια. Σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, η υπογραφή της σύμβασης υποπαραχώρησης σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας νέας αναπτυξιακής πορείας για τον λιμένα, δεδομένου ότι η υποπαραχωρησιούχος κοινοπραξία International Port Investments Kavala, που απαρτίζεται από τις εταιρείες ΓΕΚ Τέρνα, Black Summit Financial Group και EFA Group, έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει σειρά επενδύσεων για την αναβάθμισή του. Πέρα από το εφάπαξ τίμημα, συνολικής ονομαστικής αξίας 33,9 εκατ. ευρώ, ο υποπαραχωρησιούχος θα επενδύσει 36 εκατ. ευρώ για την περαιτέρω ανάπτυξη του λιμένα, συμπεριλαμβανομένων και δαπανών βαριάς συντήρησης. Οι υποχρεωτικές επενδύσεις περιλαμβάνουν την υποχρέωση του επενδυτή να κατασκευάσει κτίρια για την εξυπηρέτηση αναγκών της Λιμενικής Αρχής, της Πλοηγικής Υπηρεσίας, καθώς και τελωνειακό σταθμό, σύμφωνα με την πρόταση προμελέτης κτιρίων στέγασης υπηρεσιών του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), αλλά και τις προδιαγραφές της σύμβασης υποπαραχώρησης. Επιπλέον, ο επενδυτής αναλαμβάνει την υποχρέωση της εκπόνησης μελέτης αναδάσωσης της περιοχής των Άσπρων Χωμάτων, της υλοποίησης του έργου της αναδάσωσης και των έργων συντήρησης, καθαρισμού, προστασίας και φύλαξης της ανωτέρω περιοχής καθ’ όλη τη διάρκεια της υποπαραχώρησης. ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 166 “ Το λιμάνι της Καβάλας βρίσκεται κοντά στο μοναδικό εν ενεργεία παραγωγικό κοίτασμα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, αυτό του Πρίνου. ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ
ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ 8 Νέες προοπτικές μετά την υποπαραχώρηση του λιμένα «Φίλιππος Β’» και τη δημιουργία του πρώτου πλωτού τερματικού σταθμού επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στη χώρα Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr
ΚΟΜΒΟΙ ΚΑΒΑΛΑ
167 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Τέλος, οι περαιτέρω επενδύσεις στις οποίες θα προχωρήσει ο υποπαραχωρησιούχος αφορούν προμήθεια νέου εξοπλισμού, αντικατάσταση εξοπλισμού, υποδομές - ανωδομές, λογισμικό, hardware κ.ά. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης Βασική λιμενική πύλη για τις χώρες των Βαλκανίων και της Βόρειας Ευρώπη είναι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Ήδη σε αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη έργα υποδομών, ενώ παρέχει σημαντική υπηρεσία στη μεταφόρτωση στρατιωτικών οχημάτων με πλοία για τις αμερικανικές δυνάμεις προς τη Βόρεια Ευρώπη. Πρόσφατα το ΤΑΙΠΕΔ ολοκλήρωσε τον διεθνή διαγωνισμό για την πρόσληψη συμβούλου Στρατηγικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης, που θα αναλάβει την εκπόνηση business plan και θα μελετήσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του Οργανισμού Λιμένος. Με βάση το business plan θα ληφθούν αποφάσεις για την υλοποίηση επενδύσεων, όπως την προμήθεια εξοπλισμού φορτοεκφόρτωσης και την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών. Οι σύμβουλοι, επίσης, θα εξετάσουν το ενδεχόμενο συνεργασίας της Οργανισμός Λιμένος Αλεξανδρούπολης Α.Ε. με νέους χρήστες, ενώ αναμένεται να συνδράμουν και στην εφαρμογή του νέου επιχειρηματικού σχεδίου, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Ήδη το υπουργείο Ναυτιλίας έχει δώσει το «πράσινο φως» στην υλοποίηση δύο σημαντικών έργων για την αναβάθμιση των υποδομών του. Πρόκειται για το έργο αποκατάστασης βαθών στη λεκάνη του λιμένα και στη δίοδο ναυσιπλοΐας, αλλά και της σύνδεσης του εμπορικού προβλήτα με τη νέα Περιφερειακή Οδό που είναι ήδη υπό κατασκευή. Έως τα τέλη Μαΐου αναμένεται να έχει προχωρήσει η συμβασιοποίηση των συγκεκριμένων έργων με το ΤΑΙΠΕΔ, ενώ θα τεθεί σε εμπορική λειτουργία και ο πρώτος πλωτός τερματικός σταθμός επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της χώρας. Η αποκατάσταση των βαθών στη λεκάνη του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης θα εξασφαλίσει τον απρόσκοπτο και ασφαλή ελλιμενισμό μεγάλων πλοίων, ενώ η οδική σύνδεση του εμπορικού προβλήτα με τη νέα Περιφερειακή Οδό θα συμβάλει αποφασιστικά στην εκτροπή της εμπορικής κίνησης του λιμένα απευθείας προς την Εγνατία Οδό. Με τον τρόπο αυτό θα αποσυμφορηθεί το αστικό οδικό δίκτυο, που επί του παρόντος επιφορτίζεται με το σύνολο της κίνησης του λιμένος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο οχλήσεων της πόλης. Σημειώνεται ότι η νέα Περιφερειακή Οδός είναι ήδη υπό κατασκευή και προβλέπεται η δημιουργία οδικού άξονα μήκους 1.500 μέτρων. Τα δύο έργα εντάχθηκαν στο «Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας» και υλοποιούνται από το ΤΑΙΠΕΔ σύμφωνα με τον νόμο 4799/2021. Ο προϋπολογισμός δημοπράτησής τους ανέρχεται συνολικά σε 19.072.880,72 ευρώ (πλέον ΦΠΑ). Η υλοποίησή τους γίνεται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Next Generation EU και φορέας χρηματοδότησής τους είναι το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Το FSRU Στο αγκυροβόλιο του λιμένα της Αλεξανδρούπολης, όπου πραγματοποιούνται όλες οι τελικές δοκιμές προκειμένου να τεθεί σε εμπορική λειτουργία, βρίσκεται το ειδικά διαμορφωμένο δεξαμενόπλοιο της Gastrade, «Αλεξανδρούπολις», η υπεράκτια μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου -μήκους περίπου 300 μέτρων- που μετασκευάστηκε σε FSRU στο ναυπηγείο Keppel στη Σιγκαπούρη. Το FSRU, που έχει δέσει μέσω ενός συστήματος αγκυροβόλησης 12 σημείων, θα συνδεθεί με τον υποθαλάσσιο και χερσαίο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου υψηλής πίεσης, προκειμένου να παραδίδει φυσικό αέριο μέσω του ελληνικού συστήματος μεταφοράς (ΕΣΜΦΑ) στους τελικούς καταναλωτές στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και περαιτέρω στη Μολδαβία και την Ουκρανία στα ανατολικά και την Ουγγαρία και τη Σλοβακία στα δυτικά. Επίσης, από το 2025 θα συνδεθεί και με τη νέα μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο φυσικό αέριο, αποτελώντας ένα πολύ σημαντικό έργο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. To «Alexandroupolis», που είναι το πρώτο FSRU της χώρας ενταγμένο στο ελληνικό νηολόγιο, θα έχει δυνατότητα επαναεριοποίησης 5,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως “ Ο πλωτός τερματικός σταθμός επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη θα τεθεί σύντομα σε εμπορική λειτουργία. Στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι εργασίες σύνδεσης της Πλωτής Μονάδας Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Φυσικού Αερίου με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Ο λιμένας «Φίλιππος Β’» στην Καβάλα έχει υπoπαραχωρηθεί στην κοινοπραξία International Port Investments Kavala των εταιρειών ΓΕΚ Τέρνα, Black Summit Financial Group και EFA Group. To «Αλεξανδρούπολις», το πρώτο FSRU στο ελληνικό νηολόγιο, θα έχει δυνατότητα επαναεριοποίησης 5,5 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως.
Με σημαντική προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης στον τομέα των σκαφών αναψυχής, αλλά και των εμπορευματικών μεταφορών, το λιμάνι της Πάτρας δεσπόζει στο δυτικό λιμενικό σύστημα της χώρας. Χαρακτηρίζεται, μάλιστα, ως λιμένας διεθνούς ενδιαφέροντος, καθώς έχει ενταχθεί και στο κεντρικό δίκτυο του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), ενώ αποτελεί σημαντικό ακτοπλοϊκό κόμβο στις διεθνείς μεταφορές προς την Ευρώπη, μέσω Ιταλίας. Ο Οργανισμός Λιμένος Πατρών (ΟΛΠΑ Α.Ε.) έχει επικεντρωθεί στην ενίσχυση της διασύνδεσης του λιμένα με άλλα λιμάνια της Δυτικής Ελλάδας και στη δυναμική είσοδό του στη διεθνή τουριστική αγορά. Το 100% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠΑ ανήκει στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), το οποίο έχει οριστεί παράλληλα ως αρχή σχεδιασμού σχετικά με την εκπόνηση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τον Οργανισμό Λιμένος Πατρών. Ο Οργανισμός διαχειρίζεται τρία λιμάνια: το πορθμείο του Ρίου, το λιμάνι στο κέντρο της πόλης και το νέο, που βρίσκεται στο νότιο τμήμα της. Ανάπτυξη υποδομών Το σχέδιο ανάπτυξης (master plan) που αφορά το παλαιό και το νέο λιμάνι έχει ήδη ολοκληρωθεί και μαζί με τη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναμένεται να πάρει το «πράσινο φως» από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων. Ως προς τον σχεδιασμό για το master plan της λιμενικής ζώνης, προβλέπεται το έργο της μαρίνας mega yachts μεταξύ της προβλήτας Αγίου Νικολάου και της προβλήτας Άστιγγος. «Πρόκειται για ένα εμβληματικό project, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Ήδη έχουμε υποβάλει στο υπουργείο Τουρισμού πρόταση χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και περιμένουμε το αποτέλεσμα», αναφέρει στη «Ν» ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Πατρών Παναγιώτης Αναστασόπουλος. Προσθέτει, μάλιστα, ότι στη νέα μαρίνα θα δημιουργηθούν 212 θέσεις για σκάφη από 12 έως 50 μέτρα, ενώ σημειώνει πως πρόκειται για μια «έξυπνη» και περιβαλλοντικά φιλική μαρίνα, ανοιχτή για τους πολίτες της Πάτρας, που θα αξιοποιήσει πλήρως τα υφιστάμενα κτίρια και θα προσφέρει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της περιοχής. Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή εξυπηρετούνται από το συγκεκριμένο σημείο κάποια σκάφη, αλλά είναι μια υποτυπώδης διαχείριση. Στον χώρο δίπλα από το έργο της ανάπτυξης της μαρίνας mega yachts είναι τo υδατοδρόμιο, που θα λειτουργεί υποστηρικτικά και προς τη μαρίνα των σκαφών αναψυχής. Είναι το πρώτο υδατοδρόμιο έτοιμο προς χρήση, ενώ αναμένεται η πλήρης λειτουργία των υδροπλάνων όταν θα έχει ολοκληρωθεί το δίκτυο σε Κεφαλονιά, Ιθάκη και Ζάκυνθο. Σημειώνεται, επίσης, ότι το λιμάνι της Πάτρας έχει όλες τις προβλεπόμενες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων, με σταθμό εξυπηρέτησης επιβατών. Ο λιμένας διαθέτει τα κρηπιδώματα και τα βυθίσματα ώστε να μπορεί να υποστηρίξει και μεγάλου μεγέθους κρουαζιερόπλοια που ταξιδεύουν στη Μεσόγειο. Στο σχέδιο ανάπτυξης του λιμένα προβλέπονται επίσης τρεις δεξαμενές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), οι οποίες θα εξυπηρετούν τις ανάγκες πλοίων της ακτοπλοΐας που θα χρησιμοποιούν το LNG ως εναλλακτικό καύσιμο. Το συγκεκριμένο έργο θα γίνει σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές ασφαλείας και δεν θα υπάρχει οποιοσδήποτε κίνδυνος. Σε ό,τι αφορά την επιβατική κίνηση με πλοία της ακτοπλοΐας για προορισμούς του εξωτερικού, το 2023 διακινήθηκαν 365.346 επιβάτες, ενώ σε εσωτερικούς ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 168 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το έργο για τη δημιουργία μαρίνας mega yachts αποτελεί ένα εμβληματικό project, δηλώνει στη «Ν» ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Πατρών Παναγιώτης Αναστασόπουλος. Πέραν του σημαντικού ρόλου του στην ακτοπλοϊκή σύνδεση προς την Ευρώπη μέσω Ιταλίας, το λιμάνι της αχαϊκής πρωτεύουσας εστιάζει στον τομέα σκαφών αναψυχής και εμπορευματικών μεταφορών Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr
Η ΠΑΤΡΑ ΕΝΙΣΧΥΕΙ
ΩΣ ΛΙΜΕΝΙΚΟΣ ΚΟΜΒΟΣ 9
ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ
169 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ προορισμούς 176.734 επιβάτες. Την ίδια περίοδο, μέσω του λιμένα διακινήθηκαν 89.970 οχήματα και 83.055 φορτηγά για προορισμούς εκτός Ελλάδας, καθώς επίσης 38.725 οχήματα και 2.887 φορτηγά σε εσωτερικούς προορισμούς. Αναφορικά με τον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων, το 2023 διακινήθηκαν από το λιμάνι της Πάτρας 12.622 εμπορευματοκιβώτια για διάφορους προορισμούς, ενώ τα φορτία χύδην ξηρού φορτίου άγγιξαν σε όγκο τους 302.117 τόνους. Γοργά βήματα για περαιτέρω ανάπτυξη Πρόσφατα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης επισκέφθηκε τα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού Λιμένος Πατρών. Σε συνάντηση που είχε με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΟΛΠΑ Α.Ε. Παναγιώτη Αναστασόπουλο, έγινε ανάλυση του πλάνου των έργων του Οργανισμού για το βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο μέλλον, ενώ τονίστηκε η ανάγκη το λιμάνι να αποτελέσει τη βάση στήριξης στο εγχείρημα των προσπαθειών της χώρας για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Ο υπουργός τόνισε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται δίπλα στον Οργανισμό και υλοποιεί με γοργούς ρυθμούς τα απαραίτητα βήματα ώστε το λιμάνι της Πάτρας να αποκτήσει ακόμη πιο κεντρικό ρόλο στον χάρτη της λιμενικής βιομηχανίας. Εξέφρασε, δε, τη δέσμευσή του για την ενίσχυση της οικονομίας της χώρας μας μέσω της ανάπτυξης του ναυτιλιακού τομέα με συγκεκριμένες τομές σε οικονομικό επίπεδο. Ο κ. Αναστασόπουλος, από την πλευρά του, δεν δίστασε να εκφράσει την αγωνία του, τόσο για το λιμάνι όσο και για την πόλη της Πάτρας, σχετικά με τις καθυστερήσεις που υπάρχουν στο θέμα της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμανιού με την υπόλοιπη χώρα. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «το λιμάνι της Πάτρας πρέπει να συνδεθεί σιδηροδρομικά με την υπόλοιπη χώρα… χθες! Με όποιον τρόπο. Αλλιώς θα χάσουμε κάθε ευκαιρία και ως λιμάνι, αλλά πολύ περισσότερο ως πόλη». Η επίσκεψη του κ. Χατζηδάκη στο λιμάνι της Πάτρας αποτελεί ακόμα ένα βήμα προς την ενίσχυση και την ανάπτυξη της λιμενικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, αλλά και την αναβάθμιση του λιμένα της αχαϊκής πρωτεύουσας σε σημαντικό ρυθμιστή της εθνικής ναυτιλίας “ Από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψαν πέρυσι 365.346 επιβάτες για προορισμούς του εξωτερικού και 176.734 για προορισμούς στο εσωτερικό της χώρας. Το λιμάνι της Πάτρας χαρακτηρίζεται ως λιμένας διεθνούς ενδιαφέροντος, καθώς έχει ενταχθεί στο κεντρικό δίκτυο του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών.
Π ύλη του θαλάσσιου τουρισμού, αλλά και της κρουαζιέρας, στην Αδριατική και γενικότερα στη Μεσόγειο φιλοδοξεί να γίνει το λιμάνι της Κέρκυρας. Ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας (ΟΛΚΕ) διαχειρίζεται συνολικά 36 μικρά και μεγάλα λιμάνια σε έξι νησιά και επενδύει με μια σειρά έργων υποδομών για τα σκάφη αναψυχής. Από το κεντρικό λιμάνι του νησιού υπάρχουν καθημερινά αναχωρήσεις πλοίων της ακτοπλοΐας για την Ηγουμενίτσα, την Αλβανία και την Ιταλία, με περίπου 2,5 εκατ. επιβάτες να διακινούνται ετησίως. Ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας, με κύκλο εργασιών 4.829.735 ευρώ το 2023 έναντι 4.082.364 ευρώ το 2022, δίνει σημαντική έμφαση στην ανάπτυξη του κλάδου της κρουαζιέρας, καθώς το νησί είναι τέταρτο στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων στην Ελλάδα. Το 2023 προσέγγισαν στο νησί των Φαιάκων 353 κρουαζιερόπλοια με 667.182 επιβάτες, έναντι 392 το 2022 με 527.609 επιβάτες. Οι εταιρείες κρουαζιέρας Aida και Marella Cruises (η δεύτερη λειτουργεί από την TUI UK) έχουν επιλέξει ήδη για κάποια από τα πλοία τους να πραγματοποιούν από το συγκεκριμένο νησί home porting (αφιξο-αναχώρηση των επιβατών από το ίδιο λιμάνι). Κρουαζιερόπλοια των δύο εταιρειών πραγματοποιούν δρομολόγια από το λιμάνι της Κέρκυρας προς την Αδριατική και τα νησιά του Ιουνίου. Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, Σπύρος Ζερβόπουλος, μιλώντας στη «Ν», επισήμανε ότι προτεραιότητά του είναι η ανάπτυξη των βασικών υποδομών των λιμένων, κυρίως στα Διαπόντια Νησιά και στους Παξούς, αλλά και η δημιουργία και ανάπτυξη μαρινών, προκειμένου να υπάρξει αύξηση στις προσεγγίσεις σκαφών αναψυχής από την Αδριατική και την Κεντρική Μεσόγειο. Προσθέτει, εξάλλου, ότι ο θαλάσσιος τουρισμός είναι αυτή τη στιγμή στο ανώτερο σημείο του, παράγοντας πλούτο σε σχέση με άλλες μορφές τουρισμού, καθώς για κάθε ένα ευρώ που δαπανάται για ελλιμενισμό σε μια μαρίνα, δαπανώνται αντίστοιχα επτά με δέκα ευρώ για προμήθειες σε καύσιμα και υπηρεσίες εξυπηρέτησης. Τονίζει, επίσης, ότι αυτή τη στιγμή το λιμάνι της Κέρκυρας βρίσκεται στη διαδικασία νέου master plan και στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ υπάρχει ήδη μια σειρά σημαντικών έργων σε εξέλιξη για την ανάπτυξη των υποδομών στους εποπτευόμενους λιμένες. Σημειώνεται ότι το Ταμείο Αξιοποίησης Περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) κατέχει το 100% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας. Η μεγάλη επένδυση της Lamda Το σχέδιο ανάπτυξης (master plan) του λιμένος Κέρκυρας περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός τουριστικού λιμένα μεγάλων σκαφών (megayacht marina), δυτικά του τερματικού κρουαζιέρας. Ήδη το ΤΑΙΠΕΔ έχει ανακηρύξει την εταιρεία Lamda Marinas Investments προτιμητέο επενδυτή στον διαγωνισμό για την υποπαραχώρηση του δικαιώματος κατασκευής, λειτουργίας, διαχείρισης, συντήρησης και εκμετάλλευσης της μαρίνας μεγάλων σκαφών (τύπου mega yacht) μετά την αποσφράγιση της ανεξάρτητης αποτίμησης και της οικονομικής προσφοράς που υπέβαλε η εταιρεία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει ολοκληρώσει τον προσυμβατικό έλεγχο της σύμβασης και το επόμενο διάστημα αναμένεται και η σχετική υπογραφή. ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● 170 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Σπύρος Ζερβόπουλος: Προτεραιότητα του ΟΛΚΕ είναι η ανάπτυξη μαρινών, προκειμένου να υπάρξει αύξηση στις προσεγγίσεις σκαφών αναψυχής από την Αδριατική και την Κεντρική Μεσόγειο. Ο επικεφαλής του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, Σπύρος Ζερβόπουλος, μιλάει στη «Ν» για την εξέλιξη των λιμενικών υποδομών και θέτει ως προτεραιότητα τη δημιουργία μαρινών για σκάφη αναψυχής Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr 10ΕΜΦΑΣΗ ΣΕ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
171 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η συνολική αξία του τιμήματος που θα καταβάλει ο προτιμητέος επενδυτής, με βάση τη σύμβαση που θα υπογραφεί, θα ξεπεράσει τα 89 εκατ. ευρώ σε βάθος 40 ετών. Μέρος του τιμήματος θα καταβληθεί εφάπαξ με την έναρξη της υποπαραχώρησης, ενώ το υπόλοιπο θα αποτελεί ποσοστό επί του κύκλου εργασιών του υποπαραχωρησιούχου και θα καταβάλλεται ετησίως. Επιπρόσθετα, πέραν του καταβληθέντος τιμήματος, οι επενδύσεις για την εκ του μηδενός κατασκευή και ανάπτυξη της μαρίνας αναμένεται να υπερβούν τα 50 εκατ. ευρώ. H αδειοδοτημένη μαρίνα μεγάλων σκαφών αναψυχής βρίσκεται εντός του λιμένος Κέρκυρας και χωροθετείται δυτικά του προβλήτα κρουαζιέρας, πλησίον του σταθμού επιβατών. Θα έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετεί 98 σκάφη μήκους έως 140 μέτρων και έχει χερσαία ζώνη 39.400 τ.μ., η οποία μπορεί να επεκταθεί και να καλύψει έκταση περίπου, κατά μέγιστον, 100.000 τ.μ. Υποδομές και έργα Έως το τέλος της φετινής χρονιάς θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα για το καταφύγιο τουριστικών σκαφών αναψυχής στο κέντρο της πόλης της Κέρκυρας, το οποίο είχε μείνει ανενεργό για περίπου 15 χρόνια. Όπως εξηγεί ο κ. Ζερβόπουλος, το τουριστικό καταφύγιο σκαφών θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στην ευρύτερη περιοχή της πόλης, αφού πρόκειται για ένα αναπτυξιακού χαρακτήρα έργο, με συνολικό προϋπολογισμό 9,7 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Επισημαίνει ότι ακόμα ένα έργο που είχε αρχίσει το 2008 και έχει περατωθεί είναι η κατασκευή του υπήνεμου μόλου στο λιμάνι, όπου σύντομα θα μεταφερθούν εκεί τα εκδοτήρια και θα εξυπηρετούνται τα πορθμεία της γραμμής Κέρκυρα - Ηγουμενίτσα, απελευθερώνοντας τον χώρο που θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κρουαζιέρα. Αναφορικά με το έργο ανακατασκευής στο λιμάνι των Οθωνών, ύψους 9,5 εκατ. ευρώ, τονίζει ότι περιμένει την ένταξή του στο ΕΣΠΑ. «Πρόκειται για μια λιμενική υποδομή που θα δώσει τη δυνατότητα διασφάλισης ελλιμενισμού σκαφών και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, ζήτημα ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους του νησιού», σημειώνει. Για τις μελέτες που αφορούν την ανακατασκευή του λιμένα στον Άγιο Στέφανο Αυλιωτών, ένα μικρό λιμάνι που συνδέει τα τρία Διαπόντια Νησιά με την Κέρκυρα, ο κ. Ζερβόπουλος δηλώνει ότι οι μελέτες είναι σε εξέλιξη, ενώ έχουν προβλεφθεί 9,5 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και συγκεκριμένα από την επιτελική δομή του ΕΣΠΑ, προκειμένου να προχωρήσει το έργο. Επίσης, υπογραμμίζει ότι ήδη τοποθετούνται πλωτές προβλήτες στον Γάιο των Παξών, προκειμένου να μπορούν να εξυπηρετηθούν περισσότερα σκάφη αναψυχής την καλοκαιρινή περίοδο, κατά την οποία η κίνηση στο συγκεκριμένο σημείο είναι αυξημένη. Εκεί, εξηγεί, θα ολοκληρωθεί και ο επιβατικός σταθμός που κατασκευάζει ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας, καθώς υπάρχει ήδη ακτοπλοϊκή σύνδεση με Κέρκυρα και Ηγουμενίτσα. Για το λιμάνι της Ημερολιάς, που βρίσκεται δίπλα από το φημισμένο τουριστικό θέρετρο της Κασσιώπης, στα βορειοανατολικά της Κέρκυρας, απέναντι από τους Αγίους Σαράντα της Αλβανίας, ο κ. Ζερβόπουλος συμπληρώνει ότι έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες για τη χωροθέτηση σκαφών αναψυχής, καθώς αυτή τη στιγμή υπάρχει μια υποδομή κρηπιδώματος που δημιουργεί ικανό χερσαίο χώρο. «Πράσινο φως» για υδατοδρόμια Πέραν των παραπάνω έργων, ολοκληρώθηκαν οι εγκρίσεις των τριών υδάτινων πεδίων στα Διαπόντια Νησιά (Ερείκουσα, Μαθράκι, Οθωνοί) από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ). Κατόπιν αιτήσεων και τεχνικών φακέλων που υπέβαλε ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας, βάσει του νόμου 4663/20, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, αφού διενήργησε τους απαιτούμενους ελέγχους, σε συνεργασία με την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας και το υπουργείο Ναυτιλίας, ενέκρινε τα τρία υδάτινα πεδία στα Διαπόντια Νησιά. Η Ερείκουσα, το Μαθράκι και οι Οθωνοί αποτελούν παραμεθόρια νησιά στο δυτικό άκρο της ελληνικής επικράτειας. Ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας, ως φορέας διαχείρισης των λιμένων των νησιών Ερείκουσας, Μαθρακίου και Οθωνών, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες μετακίνησης των μόνιμων κατοίκων τους, αλλά και των τουριστών, ανέλαβε τη σημαντικότατη πρωτοβουλία να εξασφαλίσει τις εγκρίσεις υδάτινων πεδίων για την έναρξη των πτήσεων με υδροπλάνα. Για την υλοποίηση της έγκρισης των υδάτινων πεδίων ο ΟΛΚΕ όρισε ως ανάδοχο την Ελληνικά Υδατοδρόμια, την πρώτη εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο των υδατοδρομίων και υδάτινων πεδίων, έχοντας ολοκληρώσει την αδειοδότηση των υδατοδρομίων Κέρκυρας και Παξών. Ο Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας μαζί με την Ελληνικά Υδατοδρόμια έχουν συστήσει τη μικτή εταιρεία Υδατοδρόμια Βορείου Ιονίου, η οποία θα είναι φορέας λειτουργίας των υδατοδρομίων Κέρκυρας, Παξών, καθώς και των Διαποντίων Νησιών “ Το 2023 προσέγγισαν στο νησί των Φαιάκων 353 κρουαζιερόπλοια με 667.182 επιβάτες, έναντι 392 το 2022 με 527.609 επιβάτες. Η Κέρκυρα κατατάσσεται τέταρτη στη λίστα των ελληνικών νησιών με τις περισσότερες αφίξεις κρουαζιερόπλοιων.

Hεπιβατών ανά πλοίο. Έτσι σε

άφιξη του 2023 αντιστοιχούν 1.339

έναντι των 969 το 2022 και 1.164 επιβατών ανά πλοίο το 2011.

Για το 2024 και

παρά τις δυσμενείς συγκυρίες στην ευρύτερη

περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και

την Ερυθρά Θάλασσα, προβλέπεται περαιτέρω ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα, με αύξηση σε ποσοστό περίπου

172 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΘΡΟ ●
Γιώργος Κουμπενάς Πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ)
Καπ.
κρουαζιέρα σε διεθνές επίπεδο ξεπέρασε την προ Covid κίνηση φθάνοντας τους 31,7 εκατ. επιβάτες πέρυσι, ενώ το 2024 προβλέπεται να ξεπεράσει τους 35,7 εκατ. επιβάτες, με στόχο έως το 2027 να φτάσει τα 40 εκατομμύρια. Σύμφωνα με ανακοίνωση της CLIA, ο αριθμός επιβατών κρουαζιέρας το 2023 ήταν κατά 7% υψηλότερος από εκείνον του 2019, της τελευταίας χρονιάς δηλαδή πριν από την πανδημία του Covid. Η μεγαλύτερη αύξηση του κλάδου παρατηρήθηκε στην Ασία, σε ποσοστό 37,7%,
Αμερική υπήρξε αύξηση
17,5% πέρυσι συγκριτικά
το 2022
τα 18
ταξιδιώτες αυξήθηκαν κατά 6,5%, ξεπερνώντας τα 8 εκατομμύρια.
φτάνοντας τα 2,3 εκατομμύρια επιβάτες. Επίσης, στη Βόρεια
κατά
με
φτάνοντας
εκατομμύρια επιβάτες, ενώ οι Ευρωπαίοι
Παρομοίως στην Ελλάδα το 2023 οι
κρουαζιέρας ξεπέρασαν κάθε ιστορικό προηγούμενο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ), σε 49 ελληνικά λιμάνια οι συνολικές αφίξεις κρουαζιερόπλοιων ανήλθαν σε 5.230 και ο αριθμός επιβατών σε 7.003.150, δηλαδή επιπλέον 450 αφίξεις πλοίων με 2.373.500 επιβάτες έναντι του 2022. Αντίστοιχα σε ποσοστιαία βάση το 2023 έναντι του 2022 είχαμε αύξηση 9,41% στις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων και αύξηση 51,26% στον αριθμό των επιβατών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το προηγούμενο καταγεγραμμένο ιστορικό ρεκόρ αφίξεων σημειώθηκε το 2011 με 5.261 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων και 6.121.360 επιβάτες και πλέον σημειώνεται νέο ρεκόρ ως προς τον αριθμό των επιβατών με αύξηση κατά 14,4% από το 2011. Η διαφορά των ποσοστιαίων μεταβολών μεταξύ πλοίων και επιβατών, τόσο για τα έτη 2023-2022 όσο και για τα ιστορικά ρεκόρ 2023-2011, δείχνει ότι κατά μέσο όρο τα κρουαζιερόπλοια που προσέγγισαν τα ελληνικά λιμάνια το 2023 είχαν μεγαλύτερη πληρότητα
συνολικές αφίξεις επιβατών
κάθε
επιβάτες
10% των επιβατών. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν με τον αμεσότερο τρόπο ότι η κρουαζιέρα όχι μόνο δεν «βούλιαξε», όπως προέβλεπαν αρκετοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά ανέκαμψε γρηγορότερα από άλλες μορφές τουρισμού. Τα επόμενα πέντε χρόνια θα παραδοθούν από τα ναυπηγεία πάνω από 60 νέα κρουαζιερόπλοια διαφόρων μεγεθών, εξασφαλίζοντας την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Η συνεισφορά στην ευρωπαϊκή οικονομία από αυτές τις ναυπηγήσεις αναμένεται να φτάσει στα 47 δισ. ευρώ Όμως, παρ’ όλα τα θετικά μηνύματα, η κρουαζιέρα αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων, όπως είναι η συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντολογικούς κανονισμούς σε διεθνές αλλά και ειδικότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την εφαρμογή από το 2024 του EU ETS αλλά και του FuelEU Maritime από την 1η Ιανουαρίου του 2025. Επίσης οι γεωπολιτικές αναταράξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία απασχολούν τις εταιρείες κρουαζιέρας με διάφορους τρόπους. Το σημαντικότερο όμως -κατά γενική ομολογία- θέμα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία της κρουαζιέρας είναι η αντιμετώπιση από συγκεκριμένους προορισμούς όπου θεωρείται ότι το φαινόμενο του υπερτουρισμού οφείλεται κατά κύριο λόγο στον αριθμό των πλοίων και των επιβατών κρουαζιέρας. Προς αυτήν την κατεύθυνση γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την καλύτερη διαχείριση και την αναβάθμιση των υποδομών, ώστε να βελτιωθεί η εικόνα της κρουαζιέρας στους προορισμούς αλλά και να αναβαθμιστεί η εμπειρία των επιβατών. Συνοψίζοντας, πρέπει να πούμε ότι η παγκόσμια δυναμική της κρουαζιέρας είναι τεράστια, αφού πλέον απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, αποτελώντας έναν ιδιαίτερα δημοφιλή τρόπο διακοπών και ταυτόχρονα προσφέροντας στους προορισμούς σημαντικά οικονομικά οφέλη. Η κρουαζιέρα αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων, όπως είναι η συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντολογικούς κανονισμούς σε διεθνές αλλά και ειδικότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
η αναβάθμιση της εμπειρίας των επιβατών Η κρουαζιέρα όχι μόνο δεν «βούλιαξε», όπως προέβλεπαν αρκετοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά ανέκαμψε γρηγορότερα από άλλες μορφές τουρισμού, ενώ τα επόμενα πέντε χρόνια θα παραδοθούν από τα ναυπηγεία πάνω από 60 νέα κρουαζιερόπλοια διαφόρων μεγεθών
Στόχος

Τα οικονομικά οφέ-

λη είναι ήδη φανερά: Το 2022, η κρουαζιέρα στην Ελλάδα υποστήριξε περισσότερες από

14.300 θέσεις εργασίας και συνεισέφερε

συνολικά €1,4 δισ. στην οικονομία της χώρας. Η

συνεισφορά της κρουαζιέρας στην ελληνική οικονομία προήλθε από

τέσσερις βασικές δραστηριότητες: προμήθειες

174 ΑΡΘΡΟ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Η συνεισφορά της κρουαζιέρας σε οικονομία και κοινωνία Ο αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας για το 2023 έφτασε παγκοσμίως τα 31,7 εκατομμύρια, ξεπερνώντας τα μεγέθη του 2019 κατά 7%, την ώρα που στην Ελλάδα την ίδια χρονιά σημειώθηκε ρεκόρ με 7 εκατομμύρια επιβάτες Μαρία Δεληγιάννη Διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου, CLIA* Ηκρουαζιέρα, έχοντας ξεπεράσει πλέον τα ιστορικά μεγέθη της, με συνεχώς αυξανόμενη συνεισφορά στην οικονομία και ηγετικό ρόλο στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τον υπεύθυνο τουρισμό, αναδεικνύεται ηγέτης στον κλάδο του τουρισμού και στην πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας. Η Έκθεση της CLIA για την Κατάσταση της Κρουαζιέρας το 2024, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, έδειξε ότι ο όγκος των επιβατών για το 2023 έφτασε παγκοσμίως τα 31,7 εκατομμύρια, ξεπερνώντας τα μεγέθη του 2019 κατά 7%. Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη ζήτηση για διακοπές κρουαζιέρας καταγράφει την πρόθεση συμμετοχής σε κρουαζιέρα στο 82% (6% υψηλότερα από το 2019), δικαιώνοντας την πρόβλεψη της CLIA για 35,7 εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας φέτος, ενώ το 2027 αναμένεται να ταξιδέψουν σχεδόν 40 εκατ. επιβάτες. Αυτός είναι και ο λόγος που οδηγεί τις εταιρείες σε αύξηση της χωρητικότητας επιβατών, που αναμένεται να φτάσει από τις 677.000 κλίνες το 2024 σε 745.000 κλίνες το 2028. Είναι χαρακτηριστικό ότι παγκοσμίως οι κρουαζιέρες εξερεύνησης (expedition cruises) είναι οι ταχύτερα αναπτυσσόμενοι τομείς του τουρισμού κρουαζιέρας, με αύξηση 71% στους επιβάτες που ταξίδεψαν σε τέτοια δρομολόγια από το 2019 έως το 2023. Η κρουαζιέρα στην Ελλάδα βρίσκεται σε άνθηση, με το 2023 να αποτελεί χρονιά ρεκόρ στην ιστορία του κλάδου με πάνω από 7 εκατομμύρια επιβάτες κρουαζιέρας στη χώρα και 5.230 προσεγγίσεις. Το 2024 η τάση αυτή θα συνεχιστεί, αναμένοντας νέο ρεκόρ. Συνολικά φέτος θα δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα 131 κρουαζιερόπλοια, το 70% των οποίων θα κάνει homeporting ή μερικό homeporting σε ελληνικά λιμάνια, περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Το homeporting έχει πολλαπλά οικονομικά οφέλη για τη χώρα - λόγω των εσόδων από τη διαμονή επιβατών πριν και μετά την κρουαζιέρα και την αεροπορική τους μεταφορά, αλλά και της ανάγκης ανεφοδιασμού, συντήρησης και προμήθειας των πλοίων, καθώς και των αλλαγών πληρωμάτων και των δαπανών τους στη χώρα.
κές δραστηριότητες,
στην ξηρά και δαπάνες των πληρωμάτων στην Ελλάδα. Η κατανάλωση των επιβατών συνεισέφερε 324 εκατ. ευρώ στο ελληνικό ΑΕΠ. Σε ό,τι αφορά την απασχόληση, στις εταιρείες κρουαζιέρας (πληρώματα κρουαζιερόπλοιων και υπάλληλοι κεντρικών γραφείων εταιρειών) αντιστοιχούσε σε περίπου 2.425 θέσεις εργασίας το 2022. Επιπλέον, οι εταιρείες κρουαζιέρας δημιούργησαν θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία, με συνολικά 11.915 θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν μέσω άμεσης, έμμεσης και επαγόμενης συνεισφοράς. Οι περισσότερες από αυτές τις θέσεις (43%) δημιουργήθηκαν από την κατανάλωση των επιβατών και συναφείς δραστηριότητες. Παράλληλα, η ανάπτυξη της κρουαζιέρας απαιτεί και την κατάλληλη διαχείριση προκειμένου να είναι βιώσιμη, με γνώμονα τις τοπικές κοινωνίες, και στόχο η εμπειρία του επιβάτη να είναι αντάξια των υψηλών προσδοκιών. Η συμβολή της CLIA και των μελών της είναι σημαντική σε αυτόν τον τομέα, καθώς, με μεγάλο σεβασμό προς τις κοινότητες που υποστηρίζουν τον τομέα της κρουαζιέρας, συνεργαζόμαστε σε δρομολόγια, λιμενικές λειτουργίες και βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης προορισμών, ώστε να παρέχουμε βιώσιμες, βέλτιστες εμπειρίες για τις κοινότητες και τους επισκέπτες. Την ίδια ώρα, οι εταιρείες κρουαζιέρας μέλη μας κάνουν τεράστιες επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση του κλάδου, επενδύοντας σε νέα πλοία, σε νέες τεχνολογίες, σε εναλλακτικά καύσιμα και σε καινοτομίες προς όφελος όλων. Το βιβλίο παραγγελιών από το 2024 έως το 2028 περιλαμβάνει 56 νέα πλοία, αξίας 38 δισ. δολαρίων. Παράλληλα, τα μέλη μας εργάζονται σε 32 πιλοτικά προγράμματα που δοκιμάζουν βιώσιμα καύσιμα. Εκτιμάμε ότι 44.000 τόνοι βιώσιμων καυσίμων πλοίων θα χρειαστούν στην Ευρώπη έως το 2025 για να ευθυγραμμιστούμε με τους στόχους της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών μέχρι το 2030. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η CLIA ξεκίνησε μία μελέτη με τους νηογνώμονες RINA και DNV που, με βάση την υποδομή καυσίμων, την τεχνολογία και τα δρομολόγια των πλοίων, θα προσδιορίσει τις επενδύσεις που απαιτούνται σε τοπικό επίπεδο για την απαλλαγή του κλάδου από τον άνθρακα έως το 2050. * Η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA) συνιστά τη μεγαλύτερη παγκοσμίως εμπορική ένωση πλοιοκτητών κρουαζιερόπλοιων, παρέχοντας μια ενιαία φωνή και έναν κορυφαίο θεσμικό φορέα για την παγκόσμια κοινότητα της κρουαζιέρας. Απαριθμεί 55 μέλη - εταιρείες κρουαζιέρας, συμπεριλαμβανομένων 304 υπερωκεάνιων κρουαζιερόπλοιων, που αντιπροσωπεύουν το 95% της παγκόσμιας επιβατικής χωρητικότητας. Η Κοινότητα της CLIA περιλαμβάνει επίσης μια εξαιρετικά εκπαιδευμένη και πιστοποιημένη κοινότητα ταξιδιωτικών πρακτόρων, προμηθευτές και συνεργάτες της κρουαζιέρας από τους τομείς των λιμένων και προορισμών, της κατασκευής πλοίων, των προμηθειών και επιχειρηματικών υπηρεσιών, καθώς και όλη την κοινότητα των ταξιδιωτικών πρακτόρων του κόσμου. Οι εταιρείες κρουαζιέρας μέλη της CLIA κάνουν τεράστιες επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση του κλάδου, επενδύοντας σε νέα πλοία, σε νέες τεχνολογίες, σε εναλλακτικά καύσιμα και σε καινοτομίες προς όφελος όλων.
εταιρειών κρουαζιέρας, ναυπηγοεπισκευαστι-
κατανάλωση επιβατών

•Die Welt, Die Zeit, Frankfurter Allgemeine, Handelsblatt (Γερμανία) • The Guardian, Financial Times (Βρετανία) • The Mayo News (Ιρλανδία)

• De Volkskrant, Trouw, Het Parool (Ολλανδία) • El Periodico de Catalunya (Ισπανία) • Basler Zeitung (Ελβετία)

• Tageblatt (Λουξεμβούργο) • ARA (Ισπανία) • De Tijd, De Morgen (Βέλγιο) • Publico, Expresso (Πορτογαλία) • Politiken (Δανία)

Ή «Ν» ανακηρύχθηκε «Ευρωπαϊκή Εφημερίδα της Χρονιάς» στον διαγωνισμό European Newspaper Award, ανάμεσα σε 136 εφημερίδες που εκδίδονται σε 22 χώρες T Ό ΣΧΌΛΙ Ό Τ Ή Σ ΕΠΙΤΡ Ό ΠΉΣ «Η Ναυτεμπορική θεωρείται η πλέον σημαντική καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα στους τομείς της Οικονομίας και της Ναυτιλίας. Έχει ένα σοβαρό και κομψό σχεδιασμό, ο οποίος ταιριάζει με τα θέματά της». «Η επιλογή των γραμματοσειρών, ο σχεδιασμός των σελίδων και η χρήση φωτογραφιών και γραφημάτων είναι σε άριστο επίπεδο». «Η Ναυτεμπορική είναι μια εξαιρετικά σχεδιασμένη οικονομική εφημερίδα». Στον διαγωνισμό αυτό έχουν συμμετάσχει οι σημαντικότερες και μεγαλύτερες εφημερίδες της Ευρώπης, όπως:
ΕΥΡΩΠΑΪΚ Η ΕΦΗΜΕΡ Ι ΔΑ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙ Α Σ
ENTREPRENEURSHIP JUNE 2024 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣΤΟ ΜΕ Λ ΛΟΝ SHIPBU ILDINGTHEFUTURE ΝΑΥΤΙΛΙΑ 2024
2024
SHIPPING

ILDINGTHEFUTURE

OWNERSHIP - PUBLICATION NAFTEMPORIKI

EDITOR - SHAREHOLDER

George Melisanidis

GENERAL MANAGER

Spyros Ktenas

MANAGEMENT CONSULTANT

Christina Chafousidou

PUBLISHING DIRECTOR, CHIEF EDITOR

Platon Tsoulos

DESIGN DIRECTOR

Dimitris Nikas

SPECIAL EDITIONS MANAGER

Giannis Sarantopoulos

EDITORS

Nikos Giannakis, Giannis Chiotis

REPORTAGE

Antonis Tsimplakis, George Georgiou, Paris Tsirigotis

COPY EDITING

Dionysis Marras, Sotiria Tsolakou

TRANSLATOR, COPY EDITOR

Manos Hatzantonakis

COMMERCIAL DIRECTOR

Maria Mpalikoura

COMMERCIAL DEPARTMENT

Gratsiella Kladis, Liza Gezepoglou, George Sakellopoulos, Matina Grapsa, Tania Tragea, Irini Politou, Antonella Tsioula

CAREERNET

Sofia Kasapaki

ATELIER ΜΑΝΑGER

Betty Spanou

LAYOUT

Eleftheria Kirykou, Katia Rota

IMAGE PROCESSING

Eleni Kontou, Christos Bouvis

PHOTO ARCHIVE

Konstantina Panagopoulou

HEADQUARTERS

10 Akti Kondyli St., Piraeus 185 45, Greece

Tel.: +30 210 5198000

Fax: +30 210 5139905

SUBSCRIBER SERVICE

801 11 11300 (land line) www.naftemporiki.gr info@naftemporiki.gr

DISTRIBUTED FREE OF CHARGE TO "N" SUBSCRIBERS

PRINTING AISAKOS

A recipe for success

For almost 15 years, unanticipated events and elements of chance have primarily driven developments in the global maritime industry. Indeed, similar occurrences have also played a crucial role in the shipping equation in earlier decades. Over the years, numerous other variables have surfaced, beginning with the unexpected global financial crisis of 2010.

Dozens of shipping companies from Europe and Asia went bankrupt, including several of significant size. Against this backdrop, Greek shipping emerged as a clear winner, managing to withstand pressures and maintain its position as the industry leader worldwide.

There have been several other challenges along the way. Piracy, armed conflicts and, of course, the new regulations for the green transition of shipping, all of which put further strain on the maritime community to adjust to new realities.

Among the toughest challenges has undoubtedly been the Covid-19 pandemic. Nonetheless, cargo arrived on schedule because of shipping firms and seafarers' determination. Despite extremely tough circumstances that were admittedly unprecedented, they managed to keep the earth rotating. However, everything comes with a price, and sailors found themselves confined on ships for over 18 months.

In the past three to four years, we've also seen new rules on shipping decarbonisation, as well as violent conflicts in Ukraine and the Middle East that disrupted traffic in the Suez Canal, in addition to the drought in one of the world’s busiest ship crossings, the Panama Canal.

Throughout the same period and until the middle of 2023, Greek shipyards kept a wait-and-see attitude. Sale and purchase activity dominated the market, while the uncertainty surrounding green fuels led to a decline in new shipbuilding.

However, shipping to Greeks is akin to a marathon race, requiring them to make crucial decisions regarding the future of their companies.

Greek shipowners have primarily driven the skyrocketing new shipbuilding activity recorded in the last 14 months by placing large orders for new vessels of all types. Their orderbook comprises more than 500 newbuilds, currently keeping Asian yards bustling.

Greek shippers are expected to keep up their newbuild appetite, each with their own unique recipe, which is part of the reason for Greek shipping's success.

EDITORIAL JUNE 2024
ENTREPRENEURSHIP Singed articles do not nessasarily reflect the views of Naftemporiki
Antonis Tsimplakis
EΠIXEIΡΕΙΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2024 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ SHIPBU
SA
ΝΑΥΤΙΛΙΑ 2024 SHIPPING 2024

Melina Travlos

President, Union of Greek Shipowners 204

Yiannis Prokopiou CEO Centrofin Management 230

Yiannis Dragnis CEO of Goldenport Group 266

Dimitri Frank Sarakakis CEO of Ionic shipping company 284

Panos Xenokostas

President and CEO, ONEX Group

Shipowners stress need for training, Greek flag upgrade

208 Listed companies on sustainable journey

Christos Stylianidis

Minister of Maritime Affairs & Insular Policy 188

Emanuele Grimaldi

Chairman of the International Chamber of Shipping

Dr. George D. Pateras

President, Hellenic Chamber of Shipping; Deputy Chairman, Contships Management Inc. 192

Haralambos Fafalios

Chairman, Greek Shipping Cooperation Committee

194

Dimitrios Fafalios Chairman, Intercargo 196

Charalambos Simantonis President, Hellenic Shortsea Shipowners Association (HSSA) 198

Elpi Petraki President WISTA International; Second Vice President, HSSA

Leonidas DimitriadesEugenides

President, Eugenides Foundation; Goodwill Ambassador, IMO Greece 228

Adam Kent

Managing Director, Maritime Strategies International

George Xiradakis President, Association of Banking & Financial Executives of Hellenic Shipping 250

Dimitris Roumeliotis Research Analyst, Xclusiv Shipbrokers

Eirini Diamantara Research Analyst, Xclusiv Shipbrokers Inc.

Georgios P. Bassakos Sale and Purchase, Containers, Hellaschart

Alex Froley Senior LNG analyst, ICIS

Maria Bertzeletou Market Analyst, Signal Ocean

270

Panos Kourkountis President, MARine TEChnical Managers Association (MARTECMA); Technical Director, Sea Traders SA 272

Angelos Minakis Manager, Business Development, ABS 274

Dr. John Kokarakis

Technical Director, SEEBA Zone Bureau Veritas 276

George Skrimizeas

Managing Director Caliber Maritime SA

278

Harilaos Petrakakos Founder and Senior Consultant to P&P Marine Consultants and Chairman of Panel M48

282

Constantinos Capetanakis

IBIA Chair Bunker Director at Starbulk

280

Spyridon Zolotas

South EMEA Senior Director, RINA

288

Capt. George Koumbenas President, Union of Cruise Ship Owners & Associated Members

290

Christos Triantafyllidis Director, Greek LPG Desk, Arrow Shipbroking Group 260

Maria Deligianni

Regional Director, Eastern Mediterranean, CLIA

CONTENTS JUNE 2024
184
ARTICLES 182
190
215
246
252
254
256
258
INTERVIEWS
200
234
236
Shippers’ $6.7-bn orders set new high in shipbuilding 216
under stress
Overperforming Market
Greek
The backbone of the international economy

Greece's role in international shipping

Our nation leads the way, as it should, in the work being done in international and European institutions with the goal of addressing the current issues encountered by the industry and transforming them into opportunities

The global shipping industry is facing both challenges and opportunities. The international economic environment and geopolitical developments have both had an impact on maritime transport. In the face of these problems, Greek shipping has once again adjusted to these difficulties and maintained its leadership role, delivering high-quality services with a renewed fleet that uses cuttingedge management procedures. The Greek government's shipping policy serves to bolster the favorable prospects for Greek shipping that are created by the country's excellent fleet and high degree of know-how and experience. It is widely acknowledged that the size and dynamism of Greek merchant shipping are due to its international competitiveness, which is based on our maritime tradition and sound entrepreneurship, as well as a system of maritime work, education, and training that fully meets international standards and developments. At the same time, the stability of the maritime institutional framework, combined with the promotion of streamlined administrative procedures and a welcoming business environment, have made our nation -and Piraeus in particular- a hub for the attraction and growth of maritime enterprises throughout Greece's maritime network.

Our nation leads the way, as it should, in the work being done in international and European institutions with the goal of addressing the current issues encountered by the industry and transforming them into opportunities. In terms of environmental challenges, I'd like to point out that the Greek government prioritizes the sustainable development of the maritime transport sector as well as environmental conservation. It is our responsibility to leave a better future for the next generations, not merely a sustainable one. Our country wants to maintain the seamless contribution of shipping to the global

and national economies through targeted and documented initiatives in the IMO and the EU, ensuring that the sector's decarbonisation path is carried out in an ambitious yet practical manner. It goes without saying that one of our top priorities for the upcoming years is to promote green shipping. To that end, we have launched a number of specific initiatives pertaining to: developing a more comprehensive plan and funding mechanism for the renewal of passenger ships and minimising their environmental impact; greening and energy-transforming our ports, with a focus on electrifying docked ships (cold-ironing). As per our agreement with the Ministry of Environment and Energy, twelve (12) Greek ports will supply electricity to vessels by 2030; and, utilizing EU funding and instruments, such as public-private sector partnerships, to replace the outdated coastal shipping fleet with new, environmentallyfriendly vessels. At the same time, Greece declared its involvement in the international Clean Energy Marine Hubs initiative, which aims to build a cooperative framework that would bring together the entire marine fuel chain, producers, and shipowners.

The initiative's objective is to enable the production, transportation, and use of lowcarbon fuels on a worldwide scale.

In terms of geostrategic considerations, Greece has taken the lead in combating attacks on ships in the Red Sea, with the goal of preserving freedom of navigation. Greece's dominant role in shipping imposes responsibilities, which we assumed by our participation in the EU defensive maritime security operation EUNAVFOR ASPIDES. It is also critical that the Operational Commander is Greek, as the Operational Headquarters are based in Larissa, Greece. These confirm Greece's enhanced geopolitical significance as a source of stability and security in the Eastern Mediterranean.

The Ministry of Maritime Affairs and Insular Policy is contributing to the country's digital transformation through the use of new technologies and digitization, which revolutionize the way people work and interact in both the private and public sectors. In cooperation with the Ministry of Digital Governance, a variety of process digitisation and streamlining initiatives are being conducted in a wide range of areas of our expertise, including policing and maritime surveillance, maritime training and work, and our register of shipping. In addition, Greece views its seafarers as human resources and the most valuable asset of the shipping industry, having the largest marine workforce in the EU relative to its population. Lifelong training, as well as continuing reskilling and up-skilling, are deemed vital to respond to ongoing technology advances and modern industry requirements. Competent seafarers with advanced skills are necessary for ship operation that is both safe and environmentally-friendly. For this reason, we have designated the current biennium as "Naval Education Years 2024-2025".

In this regard, the holding of the POSIDONIA 2024 International Shipping Exhibition serves as another affirmation of our country's inextricable link to the sea and shipping. This year's event, organized by the Ministry of Maritime Affairs and Insular Policy together with the entire Greek shipping community, will highlight the technological and practical possibilities that will propel shipping forward into the future. At the same time, the large number of major exhibitors and high-ranking guests from all over the world will demonstrate Greece's importance and long-standing leadership role in global shipping. As has been the case for more than 40 years, Greece, Shipping, and Posidonia will continue travelling hand in hand in the new era of shipping!

182 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Greek shippers lead green transition

The president of the Union of Greek Shipowners, Melina Travlos, speaks to "N" about the geopolitical challenges facing the sector, Greek shipping's domestic and global footprint, measures to decarbonise the sector and the need to entice young people to the maritime profession

Speaking during an interview with Naftemporiki, Melina Travlos, president of the Greek Union of Shipowners, elaborated on Greek shipping's economic and social impact on both the domestic and international landscapes.

Greek shipowners are leading the way in the sector's green transition on a global scale, as well as in the Greek economy, and their social contribution is now larger than ever.

"Greek shipowners are constantly investing in new, higher energy-efficient ships, which incorporate a multitude of solutions on the level of high-tech environmental equipment. Our fleet is already the world's largest in terms of its capacity to use existing alternative fuels", Mrs Travlos said.

Expounding on maritime education and training, the President of the Union of Greek Shipowners stressed the importance of maritime education.

"Greek shipping has always been a helper of the state in any substantial effort to upgrade maritime education, but it is also a strict judge when fragmentary, non-constructive actions are observed in this field".

In recent years, an increasing number of shipping companies have become interested in land-based businesses. "We are a powerful economic and social

In shipping, because we are the connecting link between peoples across the globe, the sector is highly sensitive to crises and, indeed, geopolitical conflicts.

partner for our country. Many members of the Greek shipping community also invest in other business areas, such as new technology, real estate, and tourism, to contribute to Greece's economic development. This proves our sector's unambiguous financial and investment contribution."

In Posidonia 2022, the global community, shipping, and particularly seafarers were just coming through the painful period of the pandemic. Today, the shipping industry faces a number of major fresh problems, particularly with regard to the armed conflicts in Ukraine and the Middle East. In what way do these developments impact the shipping industry?

Shipping brings people from all over the world together; therefore, crises and geopolitics of this magnitude have a significant impact on the industry. Especially when they result in restrictions on freedom of navigation or attacks on commercial ships, as we are currently experiencing. For all of us, the safety of our people at sea is of utmost importance. Ensuring unrestricted navigation is also a fundamental prerequisite for smooth operation, marine trade, and the protection of the world's population.

At the same time, we have demonstrated over time that shipping, particularly Greek shipping,

adapts quickly and efficiently to the reality of each period, as we are determined to keep providing our services dependably, under any circumstances. As a result, over time, shipping has proven to be the solution to even the worst emergencies and crises. As you correctly pointed out, during the global and unprecedented crisis of the Covid-19 pandemic, when the entire world came to a standstill, ships continued to transport essential goods, medicines, and health equipment around the world, contributing significantly not only to living but also to humanity's survival.

Another major issue facing shipping in recent years has been the industry's green transition. As you've said before, the shipping community requires solutions that are both comprehensive and viable, without jeopardising navigation safety. Has there been a response to this?

Universal, practicable solutions are more than just a message sent out by the shipping community; they are the very essence of shipping. I believe that the sector's unique traits, particularly those related to its green transition, are becoming increasingly comprehensible. This fact adds significantly to the development of the strategy that we must follow in the coming years on this matter. First and foremost, we now have a clear and shared target for our energy transition, as well as a vision of where we should be in 25 to 30 years. It is highly advantageous that our member states in the International Maritime Organisation have pledged to achieve net zero greenhouse gas emissions from shipping by the middle of the century (2050). The worldwide

184 SHIPBUILDING THE FUTURE INTERVIEW ●

community must now establish the means that will make this ambitious, but potentially achievable, goal a reality. As a result, not only has the message been received, but we, the Greek shipping community and the international shipping community, are actively working to develop realistic suggestions to achieve our shared goal of ensuring shipping sustainability on a sustainable planet.

At the same time, Greek shippers are heavily investing in ships with environmentally friendly features or using alternative fuels. Many companies are also carrying out programmes focusing on green fuels and alternative technologies. In other words, Greek shipping is putting its commitment into action. Do other links in the chain keep pace with Greek shipping?

It is true that Greek shipping is at the forefront of the industry's green transition. Greek shipowners consistently invest in new, energy-efficient vessels equipped with advanced environmental technology

solutions. It is worth emphasising that our fleet is already the world's largest in terms of its capacity to use existing alternative fuels. However, we need to underline that we will remain technologically neutral in terms of the new, low- or zero-emissions alternative fuels that will be used by our future ships.

With regard to the existing fleet, alternative fuels that are compatible -drop-in fuels- with the ships' existing engines are required. Our fleet's energy efficiency will also improve as new technology solutions, such as carbon capture systems, are implemented. In any event, new technologies, particularly alternative fuels, must meet three requirements in order to effectively contribute to our industry's energy transformation. First, they must be globally available at scale. Secondly, they must be inexpensive, which means gradually and as much as possible reducing the price disparity between alternative fuels and conventional fossil fuels. Thirdly, and most significantly, they should be safe for our ships, but even more so for our

workers at sea, in addition to contributing to environmental preservation. All of this, of course, necessitates the prompt mobilisation and action of other shipping-related sectors, including fuel producers and suppliers, shipyards, and engine and shipping equipment manufacturers. For our part, we are prepared to practically support innovative technologies that fit these three requirements, as demonstrated by our consistent investments to date.

I'd like to enquire about the institutional framework for shipping at regional and international levels. In my opinion, shipping justifies its advocacy for a global institutional framework to control its international activity on an equal competition platform. Many bodies and organisations, including the EU, accuse the IMO of taking too long to enact new rules. This has led to the inclusion of shipping in the European system of trading pollution allowances, known as the EU EST. However, as demonstrated by the new carbon intensity index (CII) regulation, promoting rules solely for political reasons may lead to oversights. Is it possible to attain the required balance, and if so, how?

Technologically, we take a wait-and-see approach to the new alternative fuels that will finally win the race to low- or net-zero.

Your enquiry addresses a variety of topics, with the common denominator being the serious threat posed by the multitude of regional initiatives. You correctly emphasise the urgent need for realistic global policies that take into consideration shipping's operational needs for the benefit of civil society.

The solution, as I have underlined in every direction, is for the IMO to control concerns relating to global shipping in general. In particular, when it comes to our sector's energy transition, we understand the significance of acting quickly while taking appropriate and efficient measures. In this regard, we act as UGS and collaborate with other national shipping associations via the International Chamber of Shipping (ICS).

However, we must recognise the critical role of shipping in order to strike the appropriate balance between the various legislative efforts. The European Union should prioritise the enhancement of the European fleet's global competitiveness.

Melina Travlos: Greek shipowners consistently invest in new, energy-efficient vessels equipped with advanced environmental technology solutions.
► 185 SHIPBUILDING THE FUTURE
«Maritime education must be transformed»

As president of the Union of Greek Shipowners, you have demonstrated a strong interest in attracting and training young people for the maritime profession. At the institutional level, we have yet to see an effect. What actions do you think are necessary in this area?

Our historical strength and leadership intrinsically relate to our seamanship. Our staff, both at sea and on shore, is the driving force behind our operations. As a result, we require a consistent annual influx of fresh students and graduates from naval colleges to staff the ships, as well as our shore-based offices. Greek shipping has always been a strong supporter of government efforts to improve naval education, but it has also been a harsh critic of fragmentary, nonconstructive measures in this area.

It is a highly complex task to attract young people to shipping, and we must adapt maritime education to meet modern demands. Furthermore, it is critical to provide ongoing training to current human resources in accordance with the requirements of the sector's energy and digital transition. As a result, the issues are complex and intertwined, necessitating a comprehensive and modern strategic plan of action, and the UGS is working in that direction.

You've also focused on Greek shippers' social responsibility. In addition to the 100+ scholarships established by the UGS last year, the Union has also made available funds for dealing with natural calamities, as well as health, education, and other needs of the community. Greek shipping's social contribution is now stronger and more obvious than ever. Is this an area of concern that you've decided to focus on as an association?

Social solidarity was and remains a timeless, continuous, and unbroken bond between the Greek shipping and Greek community. For hundreds of years, we have jointly and individually upheld our goal, "Shipping and Society Always Together". It is

We

want all Greek women and men to fully understand the power of Greek shipping's contribution, and be proud of it.

true that in recent years, our diverse contribution to Greek society has grown stronger. Our shared goal and commitment is to contribute directly and effectively to national programmes and actions that benefit as many people as possible over the long term. At the same time, as a corporate sector that has historically been linked to national welfare, we must honour our past by continuing to open and lead the way to the common good, listening to society's needs, and, most importantly, helping our youth, our future.

It goes without saying that Greek shipowners established the world's largest ship management centre in Greece. The expansion of the shipping services sector has a multiplier effect on the Greek economy, both directly and indirectly, due to the expansion of the shipping services sector. Another beneficial economic consequence of shipping is land-based investment, the so-called "sea funds". It is not an exaggeration to claim that today, such shipping funds have been invested almost everywhere. Can you expound on this trend?

Starting with the second issue, I believe that the contribution made by Greek shipowners to the national economy represents the opposite side of our intimate relationship with our country. We are the country's valuable economic and social partner. As with social solidarity efforts, many members of the Greek shipping community invest

capital in other essential commercial areas, such as innovative technology, real estate, and tourism, thus contributing to Greece's economic progress. As a result, you can say that our sector makes a wideranging economic and investment contribution. In terms of shipping-related industries, there has been tremendous improvement in a variety of areas, including shipbuilding recovery. At the same time, we must acknowledge that there is still much scope and opportunity that we must capitalise on, working together with the Greek fleet, the larger shipping cluster, and the state, so that the Port of Piraeus can be upgraded in all fields and emerge as the world's leading shipping centre, worthy of the leading nature of our shipping.

Finally, I left a question as a follow-up to a previous discussion we had a few months ago. Suppose that Greek shipping truly does contribute to so many areas as described herein. Do you believe that the average Greek family is aware of this?

In Greek shipping, we are all about actions, not words. In today's ever-changing world, we are proud of what we have accomplished, as well as what we accomplish on a daily basis, both collectively and individually. We wish that the power of shipping reaches every Greek family so that we may honour, preserve, and develop it as a maritime nation.

We, the Union of Greek Shipowners, strive to raise awareness of our economic and social footprint, both in our home country and around the world. We want all Greek women and men to understand the power of what shipping offers, and to be proud of our one-of-a-kind global success storey with a Greek soul, identity, history, and contribution: the Greeks' seafarer and pioneering shipping industry!

The Greek shipping is a long-standing helper of the State in any substantial attempt to upgrade the maritime education, stresses Melina Travlos, USG president, pictured above with students from Merchant Navy Academies (AEN).
► 186 SHIPBUILDING THE FUTURE INTERVIEW ● MELINA TRAVLOS

Catalysing Progress: A Call to Action for Global Maritime Sustainability

The ZESF proposed by the ICS offers a comprehensive solution to expedite the transition to cleaner fuels and technologies, providing clear incentives to support the development of sustainable practices.

In the ever-changing landscape of global trade, the shipping industry stands as a vital conduit, facilitating the movement of goods and commodities across the world's oceans.

The past few years in shipping have been turbulent. Our industry resolutely worked through the Covid-19 pandemic, delivering essential trade and medical aid across the world all while battling crew change issues and new and complex regulations.

More recently problems have arisen in key bottleneck areas of trade, with historic drought greatly reducing the Panama Canal traffic, and attacks on Red Sea shipping forcing a 66% decline in Suez Canal traffic. We continue to face a dangerously elevated level of risk to ships in the Red Sea and the Gulf, with innocent seafarers being killed and held hostage simply for doing their jobs.

Yet despite this very full plate, the industry has remained keenly focused on the biggest issue on our horizon - decarbonisation.

This issue looms large in all shipowners, seafarers and regulators minds as we know that the maritime industry stands at a pivotal juncture in its history.

As Chairman of the International Chamber of Shipping and a shipowner I acknowledge the magnitude of the task at hand, and have started to address this urgent issue. I have personally invested close to USD $1.6billion for 17 ammonia ready car carriers and I am upgrading my fleet to meet the International Maritime Organizations decarbonisation targets.

Ambitious targets

The new fund ZESF provides incentives for innovation and investment in sustainable systems, driving progress towards the IMO's decarbonisation goals.

In 2023 the International Maritime Organisation (IMO) revised its greenhouse gas strategy and laid out a bold vision for the industry. With the aim of achieving net-zero greenhouse gas emissions by or around 2050, and with indicative checkpoints in 2030 and 2040, the IMO's strategy represents a crucial framework for action. Central to this strategy is the need to transition to cleaner fuels and technologies. However, achieving this transition requires more than just lofty goals; it demands concrete action and robust mechanisms for implementation. This is where the new Zero Emission Shipping Fund (ZESF) proposal enters the picture.

The Zero Emission Shipping Fund

Proposed by the ICS, in collaboration with the Commonwealth of The Bahamas and Republic of Liberia (two of the world's largest Flag State administrations, measured in gross tonnage), the ZESF offers a comprehensive solution to expedite the transition to cleaner fuels and technologies.

At its core, the fund operates on a fundand-reward, 'feebate' basis providing clear incentives to support the development of sustainable practices. A practical element

of the ZESF mechanism is the low administrative cost - the data needed to verify the amount of fuel consumed by ships is already collected for the IMO Fuel Oil Data Collection System.

Addressing the cost-gap

The ZESF aims to provide certainty and guidance to the industry, supporting a clear path towards decarbonisation. By narrowing the cost gap between conventional and cleaner fuels for shipowners, the fund accelerates the transition to a low-carbon future while ensuring that no nation disproportionately bears the financial burden.

Moreover, the ZESF incentivises innovation and investment in sustainable systems, driving progress towards the IMO's decarbonisation goals. It recognises that the transition to cleaner fuels and technologies will require significant investments in research, development, and importantly infrastructure.

Infrastructure

In addition to bridging the cost of fossil fuels and the new zero emission fuels the fund would also be reinvested into supporting the creation of infrastructure in developing economies. This includes funding for infrastructure development, particularly in Least Developed Countries (LDCs) and Small Island Developing States (SIDS), to facilitate the to the supply of cleaner fuels and technologies for shipping.

Through the fund, developing nations have the chance to invest in smart and sustainable ports which could potentially become hotspots for regional bunkering and refuelling. The ZESF recognises that decarbonisation is not solely an environmental imperative but also an economic and social one. It acknowledges the interconnectedness of the energy and maritime industries and the need for collaboration between these sectors. This collaboration is essential to building the infrastructure necessary for transporting low- and zero-emission fuels from producers to users.

Shipping's key role in decarbonisation

The urgency of the climate crisis demands swift action. With a deadline of 2050 fast-approaching on the horizon, there is no time to waste. A GHG pricing mechanism can be adopted by 2025 and enter into force by 2027 to provide the industry with the certainty and guidance needed to achieve its decarbonisation goals. The global transition to new low and zero-GHG fuels from renewable sources will need full cooperation from the shipping industry to be effective. We are

188 OPINION ● SHIPBUILDING THE FUTURE

responsible not only for reducing our emissions, but also for the transportation of the new fuels from producers to consumers.

Currently, the shipping industry is responsible for 36% of liquid fuel trade The International Renewable Energy Agency (IRENA), predicts that the maritime sector is expected to transport at least 50% of new alternative fuels worldwide. Shipowners have an opportunity to ensure that the shipping industry has the same access to these net zero fuels at the earliest possible time.

International decarbonisation plans must include provisions for the maritime industry, ensuring the same access to net zero carbon fuels that the sector will be transporting.

The ICS Fuelling the Fourth Propulsion Revolution report outlined that the world's renewable energy generation would need to double just to meet the shipping industry's fuel requirements alone.

Ensuring green supply chains

To meet the growing demand for low carbon fuels worldwide, it is crucial to produce these fuels where they can be readily available in strategic areas. In particular, hubs should be built close to ports for efficient global distribution, similar to how fossil fuels are currently transported.

The Clean Energy Marine Hubs (CEMHubs) is a cross-sectoral and public-private partnership initiative under the Clean Energy Ministerial that aims to create the infrastructure that forges this link between production and consumption.

CEM-Hubs will enable the shipping industry to work with governments to facilitate that supply chains for clean energy. This presents an economic opportunity to develop infrastructure that will soon become central within the wider shipping ecosystem.

I am particularly pleased that the Greek government has agreed to join the initiative recognising the important role that the countries shipping sector plays in transporting fuels around the world. Emerging economies will also have an opportunity to transition into producers and exporters of net zero carbon fuels to meet the demand from Europe, Asia and North America.

The Fuelling the Fourth Propulsion report highlights that countries with plentiful solar and wind options in Africa and Latin America could benefit from a 20% reduction in the costs of production of net zero carbon fuels. Hubs in the Middle East that currently focus on fossil fuel production could also adapt quickly to new fuels due to their excellent wind conditions and high solar radiation.

Ultimately, a more diversified demand

and supply base supported by a flexible shipping network is more robust, setting the industry up for years to come on the journey towards Net Zero. Developing these hubs in near-coast locations, ideally close to ports, will streamline the bunkering process and further bolster shoreside development.

Putting people first There is also the human element of shipping, across the world there are approximately 2 million seafarers, with some projections suggesting that up to 800,000 will need upskilling training to deal with alternative fuel sources. With the ZESF, the money contributed into the fund via ships' fuel consumption would also be available to support the costs of this increased training for the all important human infrastructure. Seafarers will play a pivotal role in decarbonisation, and it is essential that the we recognise that any solution to the climate emergency begins with people. At COP26 in Glasgow, the ICS, IMO, the International Transport Workers' Federation, the United

Nations Global Compact, and the International Labour Organization launched the Maritime Just Transition Task Force to ensure that the a light was shone on the need to support our people in the green transition highlighting the need for governments to prioritise seafaring when planning their investments in training..

The Just Transition Task Force aims to unite governments, maritime workers' unions, and the shipping industry to pursue a fair and equitable green transition in shipping.

An industry united Collective action is required to truly make a meaningful impact on the health of our planet and the sustainability of our industry. Shipowners, industry leaders, and policy makers alike must embrace the principles of collaboration and innovation and seize this opportunity to chart a course towards an even more sustainable, robust and resilient maritime sector.

Up to 800,000 seafarers, out of a world total of 2.0 mln, will need upskilling training to be able to work with alternative fuel sources.

189 SHIPBUILDING THE FUTURE

The maritime community’s prime event

Posidonia offers a two-way promotion option: exhibitors and Greek shipping. The event serves as a motivator, encouraging us to increase our efforts in business growth and the improvement of ship and management operations

The biennial POSEIDONIA

maritime event is a watershed moment for the shipping community and, more broadly, for all marine subsectors. It provides an opportunity to reflect on the past, appraise present conditions, and plan for the future.

Commercial shipping has had a significant contribution to the advancement of society and the growth of peoples’ living standards worldwide. The safe, timely, and economical flow of products has played a divisive role in contributing to the expansion of globalization.

Shipping's social responsibility also leaves an environmental footprint. The number of marine accidents and incidents involving ship pollution has significantly dropped despite the expansion of the worldwide fleet. At the same time, pollutant emissions have been reduced thanks to the installation of desulfurizers, better fuels, the application of best machine operation practices, and ballast management.

Decarbonization will take longer than anticipated and will involve collaboration between scientists, equipment and technology makers, fuel providers, distribution networks, and funding sources. When it comes to implementing solutions for the application of IMO decisions and ESG regulations, shipping -particularly Greek shipping- is setting the standard.

With regard to regulations, Moore

Our presence at this year's Posidonia will be staffed by students from the Hydra Merchant Marine Academy, Europe's oldest maritime school.

Greece was hired by the Hellenic Chamber of Shipping (NEE) to compile the ESG Guidelines, which are now available on our website (nee.gr) and have been distributed to all ship management businesses based in Greece.

The NEE's program to renew the coastal fleet advances in tandem with other decarbonization-related sectors and technological advancements. We hope that this collaboration will be useful so that they can mature together, i.e., when realistic solutions have been determined and the regulatory and financial frameworks have been completed.

Currently, conditions are unique. A quick response to unanticipated events is essential to a successful shipping company. Recent events that were hard to forecast include the Red Sea attacks, Covid-19, the interruption of Ukraine's maritime trade, the drought in the Panama Canal, the sanctions imposed on Russia, the bridge accident in Baltimore, and the introduction of the EU ETS.

The Hellenic Chamber of Shipping is increasingly concerned about the shortage of seafarers as a result of the younger generation's reluctance to pursue maritime occupations. We are in the process of organizing a campaign to attract marine professionals, and we hope to achieve favorable outcomes by utilizing modern communication tools. Our presence at this year's Posidonia is centered on this topic, and as with past exhibitions, it will be staffed by students from the Hydra Merchant Marine Academy, Europe's oldest

maritime school.

A noteworthy characteristic of this year's Posidonia is the significant increase in the number of participating Greek companies producing ship equipment, particularly innovative technology. This development enhances our shipping capabilities, promotes Greece, and boosts the country’s national economy. The parallel revival of the country’s shipbuilding and ship repair industries complements our maritime cluster, which was previously dominated by ocean liner shipping.

Additionally, we observe increased activity in the service industries, such as freight brokerage, insurance, technical consultation, supply, etc.

Changes in fleet rankings according to country of registration and management are frequently reported in the media. Changes brought about by globalization have also affected this sector, leading to a considerable discrepancy in analysts' estimates. In addition to fleet size, criteria such as average tonnage, proportion of different types of ships, and quality (average age, ranking in port state control, etc.) are more essential than ship count and gross tonnage. The use of the ships for domestic (cabotage) or international voyages is another important factor to consider. The NEE is looking into this, and I believe we will have some data soon.

Posidonia offers a two-way promotion option: exhibitors and Greek shipping. The event serves as a motivator, encouraging us to step up our efforts in business development, and the improvement of ships and management operations. Posidonia builds ties with foreign partners, paves the way for partnerships, and while the large number of activities may be exhausting for some participants, attending the next Posidonia event in 2026 is undoubted.

190 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Greek shipping is not resting on its laurels

The confidence of Greek companies to enter ever more sophisticated ship types is a result of the high level of education and training that offices and crews possess in order to master these new vessels

As Posidonia 2024 dawns upon us we can yet again appreciate the position that Greece holds in world shipping. Organizations and individuals from around the world swarm to Greece to be part of the greatest shipping show on earth.

With every passing exhibition more and more exhibitors set up shop at the centre hoping to attract the eye of the worlds most vibrant shipping industry.

Equally, cocktails, dinners and seminars get bigger and bigger in order to accommodate the number of people globally who wish to attend the exhibition, to celebrate at the parties and to listen to what various industry leaders have to say about the burning issues of the day as well as their forecast for the future.

Greek shipping is not resting on its laurels as it expands into ever more sectors of the industry and slowly assumes a dominant position in every sector.

The confidence of Greek companies to enter ever more sophisticated ship types is a result of the high level of education and training that offices and crews possess in order to master these new vessels.

If you had said 25 years ago that Greek companies would be major LNG, LPG, container/car carrier transporters one would have had some doubts.

It is also apparent that Greek companies are no longer satisfied about owning middle age tankers and bulk carriers and now only go to the worlds top shipbuilders in order to acquire the best quality, most economical and green ships to serve the worlds future needs.

The only area where uncertainty reigns is the future fuels themselves. Whether we are talking about ammonia, methanol, or hydrogen, they are all under the spotlight. None of these fuels will satisfy our green

The only area where uncertainty reigns is the future fuels themselves. whether we are talking about ammonia, methanol, hydrogen are under the spotlight.

requirements in terms of safety, global availability and energy density.

On a well to wake basis, there are many unanswered questions and no one is brave enough to talk about what emissions these new fuels create. all we talk about is carbon reduction. All the rest is neatly brushed under the carpet.

No one is saying what risks our crews are going to take sailing on these ships with their different emissions. The dangers that could result from burning such fuels are conveniently forgotten in the quest to polish our green credentials.

However, it is Greek companies alone who are proudly ordering the ships with the best of today's low carbon technology as opposed to those promising miracles from tomorrow's fuels.

The shipping industry has progressed over the decades by espousing realism as opposed to gaining brownie points from installing incomplete new technologies which do not stand the test of time in a rough ocean or on a long sea voyage.

So, truly, Posidonia highlights the miracle of Greek shipping, and when the week is over the industry goes back to transporting over 90 per cent of the world’s commodities as the most efficient mode of transport and in the safest possible way.

192 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●
Haralambos

Decarbonising the dry bulk sector, the world's largest fleet segment

Environmental excellence requires collaboration and a drastic, urgently needed acceleration in the commercial development of the required technologies fuels, propulsion systems and related infrastructure

Following the turbulent pandemic years, our industry now finds itself dealing with the situation in Ukraine and recent attacks on ships in the Red Sea, the legacy of COVID-19 and of course the incorporation of IMO's greenhouse gas (GHG) reduction targets into everyday operations.

Environmental excellence requires collaboration and a drastic and urgently needed acceleration in the commercial development of the required technologies, fuels, propulsion systems and related infrastructure. It is fundamental that governments, legislative parties and all stakeholders understand that decarbonisation of the shipping sector is a challenge affecting an entire system, not only ships, while the majority of the investments needed are for land-based infrastructure and low carbon fuel production.

The dry bulk fleet has exceeded 1.0 billion DWT

The global bulker fleet has more than doubled over the past 20 years while the Greek bulker fleet grew by 1.9 times. The dry bulk sector is the world's largest fleet segment and has exceeded 1.0 billion DWT, with over 14,000 ships, including the small dry cargo vessels and with 1,344 bulkers currently on order [1]

Still, the majority of newbuilding contracts for dry cargo carriers are for conventionally fueled vessels, some with the potential to retrofit via "alternative-fuel ready" specifications. More specifically, only approximately 4% of bulk carrier new buildings are recorded as capable of using alternative fuels, 31 ships will use LNG, 17 ships methanol and 8 bulkers ammonia DF. With regard to the uptake of alternative fuels across 2023, approximately 539 newbuild orders were recorded involving alter-

The shipping industry is more than ever prepared to embrace new technologies and new green fuels provided they are safe and widely available.

native fuel capable vessels representing 45% of all orders placed by tonnage, with 83% of containership newbuild capacity ordered this year (rising to 94% including orders with "ready" status) and 79% of car carriers (98% including orders of "ready" status) being ordered with alternative fuel capability. [2]

The challenges of tramp dry bulk shipping

An important aspect to understand about the bulk carrier segment is the trading or operational model that is followed. The ships engaged in the liner model, typically containerships, often carry time-sensitive and refrigerated cargoes, and need to sail faster due to time pressure on fixed routes with fixed timetables, whereas tramping vessels are not as time-constrained with the cost per tonne being more important. Tramping shipowners tend to be asset managers with the charterer being responsible for the cargo carried, vessel speed and ports of call, whereas the owners of containerships have operational control. Furthermore, the tramp shipping model does not easily allow for operational optimization, leading to further reductions of GHG intensity.

A specific green fuel solution for a dry bulk vessel may be preferred by a charterer, but may not be accepted by another charterer who may have a preference for a different dual fuel solution as the most competitive. Tramp trade is adding more complexity in the transition of dry bulk shipping to green fuels, and tramping shipowners need to

carefully consider the optimum fuel pathway that will also ensure that ships will remain competitive.

Green ports and fuel availability

While the majority of bulk carrier owners eagerly await new fuels, as long as these fuels are safe, promptly available and permit a sustainable business model, shipping will be competing with other industries that are also trying to decarbonise, such as aviation that has stated it aspires to achieve net zero carbon by 2050.

There has been much discussion regarding the "Green Corridors" concept and, while it may be beneficial for some types of vessels, it may not be suitable for the majority of bulkers tramp trading that are not on fixed routes. Dry bulk shipping needs "green ports and green hubs."

Moreover, the most robust path for zero carbon fuels is through dual-fuel engines and systems to ensure flexibility in fuel selection, but the multifuel pathway for bulkers tramp shipping is much more challenging than other segments. Alternative drop-in fuels would be in high demand and most probably not available in sufficient quantities and locations globally, while shipping will be competing with other sectors.

Furthermore, bulkers don't receive any national subsidies and have very little political influence and limited influence on fuel suppliers.

High CarEXxof ESD technologies

On top of the aforementioned challenges, we also need to consider the high Capital Expenditure (CapEx) of Energy Saving Devices (ESD) and highlight that the cost of these technologies (i.e. wind assisted propulsion) is much higher proportionately,

194 OPINION ● SHIPBUILDING THE FUTURE
Dimitrios Fafalios

versus other sectors for the bulker fleet, resulting to Return on Investment (ROI) and business cases that may not be very attractive.

Shipbuilding

capacity & designing of bulk carriers

Already, large liner orderbooks make up the greatest share of new building orders. Any increase in demand for large alternative-fuel bulk carriers could be limited due to a lack of shipbuilding capacity, and the preference of shipyards, to build higher-value vessels instead of bulkers.

Shipyards also need to develop ship designs and integrate the technology that can be practically and safely implemented onboard, and, again, the shipowner has very little influence on the yards. The design of our bulk carriers, especially the smaller-geared vessels, includes a cargo section in the front side of the engine room bulkhead where deck tanks for alternative fuels cannot be located. In addition, the deck cranes leave little room for the increased storage volumes required for alternative, low-carbon or zero-carbon fuels.

Shortage of skilled

seafarers

Most importantly, the human element and the shortage of skilled seafarers will continue to be one of the biggest challenges

Dry bulk shipowners are keen to play their part in meeting shipping's ambitious decarbonisation targets despite the significant challenges.

for most of the bulker owners and operators. Crew competence for most bulker operators (i.e. not owning LNG/ tankers, etc.) that do not have adequate crew experience with alternative fuels yet, may prove to be one of the most significant obstacles towards the decarbonisation pathway, especially as alternative fuels are becoming more complex to handle on board.

IMO instruments

affecting the operation of vessels

Our members, in common with other sectors of the industry, are facing a confusing array of conundrums of MARPOL (International Convention for the Prevention of Pollution from Ships) amendments, circulars, resolutions and guidelines, as they work to achieve this ambition.

INTERCARGO continues to address the key issues that the dry bulk industry has always faced. Through our presence at the IMO, we are able to influence industry-wide decisions and react to the impact on our sector. With some 3,300 ships of 325 million DWT, our more than 155 INTERCARGO

full members now represent about one-third of the global dry bulk fleet tonnage, thus strengthening the Association's worldwide influence. Such a strong voice enables us to build on solid foundations as we face challenges together.

Working towards zero-emission shipping

The shipping industry is more than ever prepared to embrace new technologies and new green fuels provided they are safe and widely available.

Significant progress has been made by all stakeholders in the last three years, with each playing an important alignment role for one, common decarbonisation framework.

Dry bulk ship owners are keen to play their part in meeting shipping's ambitious decarbonisation targets despite the significant challenges, and the fact that the dry bulk segment is one of the most difficult sectors to decarbonise.

At times of volatility, uncertainty and ambiguity, partnership and collaboration is fundamental.

[1] Source: Veson Nautical- Drybulk fleet analysis for Intercargo, March 2024

[2] Source: Clarksons Research - Fuelling Transition: tracking the economic impact of emission reductions & fuel changes, January 4, 2024

With some 3,300 ships of 325 million DWT, our more than 155 INTERCARGO full members now represent about onethird of the global dry bulk fleet tonnage.

195 SHIPBUILDING THE FUTURE

Shortsea shipping: Addressing challenges with workable alternatives

Solutions must be found right away to shortsea shipping challenges created by the new environmental and technological realities, the outdated legislative regime, as well as crew shortages

In recent years, the shipping industry has been facing multiple challenges.

The European Union's strategy for the continent's climate neutrality has led to the modification and adoption of Regulations, running through the entire range of economic activities in Europe, including the shipping industry, which is called upon to go through a period of massive change at a rapid pace, but without the availability of the required tools.

The above conditions create an environment of instability and insecurity, which are factors that prevent longterm investment on which shipping is traditionally based. Undeniably, technology is developing rapidly, but in no case have the technological developments matured to the level of a viable alternative for the industry.

In recent years, with the outbreak of the Covid-19 pandemic and the outbreak of two wars in Europe's neighbourhood, the strategic importance of shipping has become clearer, ensuring the continent's energy security and contributing to avoiding a potential food crisis. But it is extremely important that in drawing up a policy towards the green transition the European Union takes into account the special characteristics of the shipping industry and promotes regulations that will not be punitive but will allow the sector to be competitive.

Shipping is a highly competitive industry, which by its very nature operates in a global context. This implies that the Regulations

To be successful, shortsea fleet renewal modernization must be accompanied with modernized legislation, as this mismatch constantly causes problems.

governing its operation cannot be determined at a regional level, but must be international so that we can discuss healthy competition. At the last meeting of the IMO, the majority of countries favoured the adoption of a global tax on carbon emissions, a proposal supported by Greece and the European Union. I am optimistic that in 2025, this proposal will be formally adopted by the IMO, so that the rules governing the operation of shipping will apply to everyone, avoiding possible market distortions.

However, apart from the environmental challenges that shipping as a whole is called upon to manage, the Greek shortsea segment is forced to operate within the framework of an antiquated legislative regime, which no political leadership has taken care to modernize to date, despite the continuous proposals by HSSA. At a time when the agenda's top issues are the modernization of the fleet and the industry's green transition --in the era of the technological revolution-- we are called upon to operate within the limits set by 1950s laws. Does anyone think that modern ships have any technological

relation to the ships of those decades? The modernization of the shortsea fleet, to be successful, must also be accompanied by the modernization of legislation, because this mismatch constantly causes problems. It is not possible to discuss the present and the future while being anchored in the past.

In particular, to understand the importance of the European shortsea fleet and its crucial role, we should refer to the latest Eurostat data, according to which the external trade of the Union is based on shipping at a rate of over 72 per cent, while at the same time, 60 per cent of the European fleet is Greek-owned. To make it even clearer, in the case of Greece, we should consider the supply of Greece's islands and the need to connect them with the mainland, which is done entirely by shortsea shipping vessels.

However, an additional problem that has grown in recent years and is now being widely and openly discussed, is crew shortage. Anyone involved in shipping knows that a large part of the global leadership of Greek shipping is based on its people: seafarers, who employed their know-how and experience to make Greek shipping dominant on the world chessboard. Today, the number of young people choosing the maritime profession is decreasing rapidly.

Consider how the organic crew compositions that the Greek registry sets as a precondition makes it impossible to hire senior officers, since, if 100 ships come today to be registered in the Greek registry, it will be impossible to find 600 Greek Officers, as foreseen by the organic crew composition.

There are already crew shortages on shortsea shipping vessels, particularly during the tourist season, since crews also staff coastal shipping.

We all have to take measures to reverse the decline in the number of our seafarers, and, fortunately, all the bodies in the sector, coordinated by the Hellenic Chamber of Shipping and with the cooperation of the Ministry of Shipping, are working on a solution and are moving in the right direction. The modernization of Merchant Marine Academies (AEN) is necessary so that the training we provide to our seafarers is modern and harmonized with today's professional imperatives. However, it is equally important to cooperate with the Ministry of Education, so that the seafarer profession may be repositioned in the framework of vocational guidance and once again be a conscious choice for our young people.

196 OPINION ● SHIPBUILDING THE FUTURE

Changing attitudes takes solidarity and collective effort

The existing conditions in the labour market for women, what needs to change in the shipping industry’s employment arena, and the role of WISTA International

Elpi Petraki

President, WISTA International; Second Vice President, Hellenic Shortsea Shipowners Association; Manager, Chartering/Operations/ Business Development, ENEA Management Inc.

Women's equality efforts in the workplace have been the focus of public discourse in recent years, particularly since the pandemic. They also hold a prominent position in ESG strategies and reports, are the subject of research studies, and are frequently brought up in conversations about sustainable development and climate change in the printed and electronic press as well as on social media. The labour market for shipping is, of course, not an exception to this rule; in fact, reports on this topic may occasionally be more pronounced here because advancements in this area have been concentrated in recent decades, during which time women in other sectors enjoyed a recognisable contribution rate in companies’ results or success.

Having the honour to be President of WISTA International since 2022, I have had the chance to observe the extent to which this discourse can yield significant outcomes and determine whether the focus of efforts towards equal opportunities in an inclusive workplace should be on women exclusively or on all employees with racial, ethnic, cultural, and religious diversity.

I would like to begin by clarifying what is a "myth" and what a reality in the context of day-to-day work:

Myth one: women are less ambitious than their male colleagues. The reality is that women are and demonstrate to be just as ambitious as men, particularly the younger generations (9 out of 10 women under-30 years of age want to advance to the next level, while 4 out of 5 want to be at the top). What ruins this recipe in the process? This will be examined below.

Myth two: Diversity and inclusion discussions are popular among the public. In truth, these broad and disorderly multiple articles, posts, and discussions appear to have a rather opposite result. With so much material availa-

UNSG Antόnio Guterres: Gender equality is becoming an increasingly distant goal that will be achieved in 300 years at best!

ble in print or electronic form to the average reader, this issue appears so frequently that the reader concludes it is trivial or that nothing more needs to be done about it. According to the 2023 UN Report on inequalities between men and women, the world is "leaving women and girls out" on numerous levels, from poverty alleviation and access to education to political representation and equal access to economic opportunities. If current trends continue, in 2030, the year when the goal of eradicating poverty is supposed to be reached, 575 million people will still be living in extreme poverty, with 342 million of them being women. At the same time, UN Secretary-General Antonio Guterres is attempting to rouse public opinion by claiming that gender equality is becoming an increasingly distant goal that will be achieved in 300 years at best! This insight leaves a terrible feeling of failure in institutions and society. Myth three: Women's survival in the workplace is no longer a struggle; rather, it's a question of evolution. The truth is that many women "miss out" on opportunities and are either forced out of the job market or stuck in supporting roles for ever as they try to move up the ladder from trying to survive to trying to advance to positions of responsibility or better pay.

According to the latest survey "Women in the Workplace 2023," conducted annually by McKinsey in collaboration with LeanIn.Org, we end up focusing on the wrong problem: instead of "breaking the glass ceiling", we should watch the "broken rung", as this proves to be the most significant risk in women's upward mobility. In 2023, out of every 100 men who

were promoted to positions of responsibility/ management, only 87 women were promoted in the same positions, with the rate even lower for women of race.

As a result of the gender imbalance in the first stages of promotion, men account for 60% of management positions in a typical organization, while women account for only 40%. Considering that men significantly outweigh women, there are fewer women to be promoted to senior management, with the number of women dropping at each succeeding level.

Myth four: all women face similar challenges in the workplace globally. The reality is that there are not only mere differences, but also disparities between continents, geographic regions, and even countries.

I could mention even more such myths, but I chose the most essential ones, particularly those that, in my opinion, best reflect women's current labour market situation. The question now is who and how can help women change this predicament.

Firstly, I believe that women will continue to put in the most effort not just to eradicate stereotypes, but also to persuade their male colleagues that a potential conflict is pointless, since should gender stereotypes are reinforced, stereotypes will also be perpetuated with regard to ethnic, cultural, and religious distinctions affecting the entire spectrum of human resources, regardless of gender.

Secondly, international organizations and countries must certainly address these concerns.

Thirdly, I passionately support individual and collective responsibility and action. This is exactly what organizations like WISTA International advocate, as their mission is to wipe out stereotypes, empower minority communities, and promote a culture of equal rights and equal opportunities.

In particular, WISTA International, which

198 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●

is this year celebrating its 50th anniversary, numbers approximately 5,100 members from all shipping-related industries across 59 national organizations in its worldwide network. Over its 50-year history, the organization has achieved many important milestones, while it has also faced many challenges, developed an international mission and vision, and assimilated the changes in the shipping sector brought about by the need to save the oceans, climate change, the global vision for sustainable development, innovation, technology, and new skills for the day-to-day operations of ships and onshore shipping offices. The body believes in the importance of synergy at both the organizational and individual levels, and has shed any feminist footprint as an organization because it considers that our world requires both men and women to achieve our goals. In addition, it actively participates in the common effort for working environments boasting diversity, respect for pluralism, and inclusion not only at the gender level, but also at the cultural, religious, and national levels. On the occasion of our 50th anniversary, I am frequently asked what our vision is for the next ten years or, more broadly, what our future ambitions are. These are outlined below: Firstly, empowering women in the shipping sector remains our primary goal, albeit in a different manner and for different reasons. We began by advocating for women's inclusion in maritime offices and shipping organizations; today, we are demanding jobs on ships, in more areas such as technical departments or crew divisions, and in new professions such as those in the blue economy. We are working hard to overcome this "broken rung" in our career, especially during the years of motherhood or emergencies like the recent epidemic, and reach the “glass ceiling” through equitable opportunities.

Our second ambition is cultural change, both within and outside of shipping. It is impossible to alter the culture of shipping alone; we must work together to improve the mentality and education across all branches. Only in this way will we achieve significant outcomes.

Our third ambition involves forging new synergies and bolstering existing ones both at the national and international levels, as well as in decision-making lobbies. Decisions should not be made in the absence of women's now-appreciable rate in the maritime workforce. For example, legislation should be implemented to ensure the working conditions of women seafarers, who currently account for only 2% of the total. In these decision-making centres, we have a say for both voicing demands and co-decision. A public online survey to explore how female seafarers perceive "discrimination" and how this manifests

The mission of bodies like WISTA Intl. is to wipe out stereotypes, empower minority communities, and promote a culture of equal rights and equal opportunities.

on board based on their personal experiences has been conducted by WISTA International, Anglo Eastern, the International Seafarers’ Welfare and Assistance Network (ISWAN), and the International Chamber of Shipping (ICS). The full survey findings and suggestions are published in The Diversity Handbook.

We have been granted consultative status in the IMO since 2019, as well as in ongoing memorandums of cooperation. In 2021, WISTA International and the IMO conducted a joint survey on "Women in Maritime," with the goal of recording the proportion and distribution of women working in the maritime industry, from support functions to positions of responsibility. However, such data must be updated to be relevant for policymaking, therefore the same survey will be conducted again this year, 2024, to provide information on the current condition of diversity and gender equality in shipping. To improve women's representation in international forums and events, we established the platform

Maritime Speakers Bureau in partnership with the IMO, in which women can register by stating their interest and availability to speak at events. Speakers and organizers can register and use the platform for free.

Our fourth ambition involves encouraging empathy and a sense of unity among our members. Although we are pleased with the increase in active members, we ought to carefully consider the challenges that each national WISTA organization faces in order to preserve our unity and absorb the shocks brought on by disparate cultures and the way events are being perceived. This requires hard work on the part of WISTA International Board members, as well as on the part of the boards of WISTA’s national organisations in our 59 member states. However, I must admit that having the opportunity to listen to so many diverse points of view and record so many diverse issues ultimately proves to be essential.

The above will be the cornerstones of action, but they will be modified in accordance with the requirements or circumstances that exist on the current geopolitical and economic fronts. I believe that WISTA International is now well-positioned to handle any environmental structural changes that may arise, whether they are related to shipping or otherwise.

Regulation is needed to ensure working conditions and boost the rate of women seafarers, currently accounting for a mere 2% of the total.

199 SHIPBUILDING THE FUTURE

SHIPOWNERS STRESS NEED FOR TRAINING, GREEK FLAG UPGRADE

The "miracle" of Greek shipping, geopolitical developments, the sector's green and digital transition, financing, and attraction of young people to the profession were the main themes of discussion during Naftemporiki's 8th Maritime Conference

200 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●
From L to R: Andreas A. Martinos, founder of Athina Maritime Learning and Development Center, Minerva Group of Companies, receives an award from Christos Stylianidis, Minister of Maritime Affairs and Insular Policy. (Photo: Photo Papadakis). From L to R: "N" publisher George Melisanidis, entrepreneur Dimitris Melisanidis and Capt. Panagiotis Tsakos. (Photo: Photo Papadakis) George Prokopiou with his daughter Ioanna Prokopiou, recently elected Vice President of BIMCO. (Photo: Photo Papadakis).

Participants in the discussion "Challenges facing global shipping", from L to R: Phaedon Tomazos (co-founder and Managing Director, Cass Technava), George Prokopiou (shipowner, founder, Dynacom Tankers, Sea Traders and Dynagas), and Harry Vafias (founder of StealthGas, Imperial Petroleum, C3iS). (Photo: Photo Papadakis).

"N" 8th Shipping Conference participants in the discussion "The relationship between shipping companies and banks", from L to R: Nikos Daskalakis (General Manager, Alpha Shipping Advisors Ltd.), Theofanis Moustakatos (head of Maritime Operations Department, National Bank of Greece), Stamatis Tsantanis (President & CEO, Seanergy Maritime Holdings Corp and United Maritime Corp), Konstantinos Petropoulos (General Manager, Head of Shipping and Structured Finance, Piraeus Bank), Michalis Bodouroglou (Chairman, Allseas Marine SA), and Sakis Vourdis (Director, Business Development, Neptune Maritime Leasing). (Photo: Photo Papadakis).

Participants in the discussion "Geopolitics, international competition & shipping", from L to R: Christos Sigalas (Associate Professor, Department of Maritime Transport & Logistics, School of Business and Economics Deree - The American College of Greece), Konstantinos Karamanos (Capt. (Ret'd), Greek Navy; HSQE Superintendent, Seamar Management SA), Panos Kourkountis (President of MARTECMA; Technical Director, Sea Traders SA), Eleni Polychronopoulou (President, HEMEXPO; Vice President, Sea Europe; Business Development Director, Erma First), Panos Zachariadis (Technical Director, Atlantic Bulk Carriers), and Stavros Hatzigrigoris (Advanced Engineering Services; Technical Director, Zodiac Maritime). (Photo: Photo Papadakis).

Participants in the discussion "Digital transformation & artificial intelligence", from L to R: Manthos Machairas (IT Director, Metrostar Management), Dimitris Theodosiou, co-founder and General Manager, Danaos Management Consultants SA), Panos Theodosopoulos (CEO, METIS Cyberspace Technology), Konstantinos Kyriakopoulos (co-founder and CEO, DeepSea Technologies), and Alexandros Behrakis (CEO, Digital Realty - Greece). (Photo: Photo Papadakis).

201 SHIPBUILDING THE FUTURE

“Key speakers in the 8th Shipping Congress of "N" called for broader cooperation between the government and the maritime sector.

Hercules Haralambides, Professor of Maritime Economics and Logistics, Erasmus University Rotterdam, Netherlands, addressing attendants on the role of the NPO "Komvos - Networks of Global Hellenism" and the global shipping sector, port infrastructure and the global supply chain. (Photo:

PIONEERS AMID RAPID DEVELOPMENTS

Naftemporiki’s 8th Shipping Conference, 2024, themed "The Critical Decisions," was held on May 15 at the Stone Warehouse of the PPA (Piraeus Port Authority). The conference focused specifically on the dynamism and ‘miracle’ of Greek shipping.

Keynote speakers at the debates advocated for more collaboration between the shipping industry and the government, as well as for improved maritime education to entice the next generation to the sea and reduce barriers to the entry of more ships under the Greek register.

Speaking about a challenging time, Greece's Minister of Maritime Affairs and Insular Policy, Christos Stylianidis, emphasized the country’s leadership in bolstering maritime security and upholding freedom of navigation, while also referring to the significant changes in the geopolitical landscape centered on the Red Sea.

For his part, Yiannis Xylas, representing the Union of Greek Shipowners (UGS), underlined the essential role that Greek-owned shipping plays in the midst of turbulent changes at all levels, considering the significant

and ongoing investments made by shipowners in more efficient, cutting-edge newbuilds. In his description of shipping, he used the term "national asset" to emphasize that it boasts all that is required to remain a leader in the world shipping landscape.

Awarding two

outstanding Greeks

A particularly moving moment was Capt. Panagiotis Tsakos' address during an award he was presented by Mr. Stylianides in acknowledgment of his significant contribution to the field of maritime education. The prominent Greek shipowner urged both the state and private organizations to take action and initiatives to enhance maritime education and encourage the employment of young people in the maritime industry.

"The shipping industry faces a shortage of personnel, and if we want to be at the forefront of shipping, we must inspire young people to pursue a career in the maritime profession," he stated, noting that "the essence of shipping is its people, more so than any other business."

Emphasis on the essential role of seafarers was placed by Andreas A. Martinos, shipowner and founder of Athina Maritime Learning and Development Center, while receiving an award for his contribution to maritime education and training. "Our shipping will continue to lead, provided Greek seafarers remain on the

front line," he stressed. Mr. Martinos dedicated his award to Greek maritime professionals, mentioning that the Athina Center's motto was "Where sailors always come first.”

The ‘miracle’ of Greek shippers’ dominance Speaking of what he called a ‘miracle’ of Greek shipping in the face of major challenges and intense competition, Giorgos Prokopiou, shipowner and founder of Dynacom Tankers, Sea Traders, and Dynagas, underlined that Greek shipping has effectively made it through challenging circumstances and heightened competition. He drew attention to the fact that even though Greece accounts for a mere 0.006% of the global population, it boasts the largest shipping force in the world withstanding fierce competition from China, a country with huge potential in terms of shipyards, banks, and other industries.

Additionally, Mr. Prokopiou expounded on the vast history of Greek seafaring, spanning more than 4,000 years, saying, "Greek shipping will always be there; it has survived and will survive any crisis."

In addition, he highlighted the need to enhance cooperation between shipowners and the government, particularly with the Ministry of Maritime Affairs and Insular Policy, to boost shipping's voice in international and European regulatory bodies.

Shipowner Harry Vafias, founder of StealthGas, Imperial Petroleum, and C3is Inc., underlined the need to expand the number of ships flying the Greek flag, saying, “Why can't we have 2,500 ships under the Greek flag? The law's strictness prevents this from happening! "It's wrong for countries with a much smaller

202 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●
Photo Papadakis).

shipping force to have a greater number of ships under their flag than Greece does." He explained that the major impediment to adding more Greek-flagged ships traveling the seas today is the shortage of Greek seafarers. "It's a pity, because the Greek flag should be flying on so many more ships," Mr. Vafias said.

Regulation ‘tsunami’: The role of financiers Amid a ‘tsunami’ of environmental rules necessitating investment from the shipping industry, the role of shipping financiers is regarded as especially critical.

"There has never been a set of new regulations implemented simultaneously within such a limited timeframe as the ones put in place for the period between 2020 and 2030," stressed Stamatis Tsantanis, CEO and President of United Maritime Corp. and Seanergy Maritime Holdings Corp. He argued that this presents a significant hurdle for shipping companies. "The sector needs finance as an aid for new investment in both existing fleets and newbuilds," Mr. Tsantanis stressed.

Allseas Marine SA President, Michalis Bodouroglou, discussed the challenges posed by the new regulations. He did, however, voice his conviction that Greek shipping will always have access to funding sources because of the enormous investments it makes in fleet renewal.

Speaking on behalf of financiers, Theofanis Moustakatos, head of the National Bank of Greece's Maritime Operations Department, told the audience that while European banks are pulling out of the maritime financing market, Greek banks are growing their portfolios. He also emphasized that Asian financing, such

as leasing, has been gaining traction, while Middle Eastern banks may also improve their financing share.

Shipping and geopolitics

The presenters' insightful comments on how geopolitical conflicts affect the maritime landscape were profound.

Stavros Hatzigrigoris, Advanced Engineering Services and Technical Director of Zodiac Maritime, spoke on the latest crisis in the Middle East, focusing on its substantial impact on the oil market.

“Regarding oil reserves, as long as there is a political problem, the price of crude increases, and the reserves go down and have to be replaced,” he outlined. “It is very evident to me that the energy trade has a political dimension. That is, it is heavily influenced by events on our planet,” he emphasized.

Highlighting the precarious nature of shipping, Panos Kourkountis, President of MARTECMA and Technical Director of Sea Traders S.A., stressed that “a minor Suez Canal traffic disruption causes rates to jump 200%, and that’s a huge risk.”

Green fuels will take time

Another major takeaway from the conference was that zero-carbon green fuels remain a long way off. "At the moment, there are simply no

green fuels," Yannis Kokkarakis, SEEBA Zone Technical Director, Bureau Veritas, pointed out.

In a similar vein, Antonis Trakakis, Marine Technical Director, RINA, added in a steely voice that “any discussion on zero-carbon alternative fuels is premature and out of place, spurred by vested interests.”

“Until today, little has been done to decarbonise shipping. Currently, 93% of the fleet runs on conventional fuels. That’s a major problem, and we need to figure out how to deal with it," said Giorgos Teriakidis, Area Manager East Mediterranean and Black Sea at DNV.

New digital generation executives

In the upcoming years, the shipping industry will see the growth of new ‘super efficient’ executives as technology advances and ships are equipped with digital tools, stressed Dimitris Theodosiou, co-founder and CEO of Danaos Management Consultants S.A.

He added that the introduction of generative AI will drastically change the way shipping companies operate. "AI will transform the entire architecture of information systems." It will bring all of the world's knowledge to your desk. A company will be able to use the system to inquire about all new fuel advances and all available choices for ships it wishes to build,”

Mr. Theodosiou added.

“The expertise we currently have in ship management and ship ownership, along with utilizing new technologies and the right training of the new generations, will allow us to create new jobs and build ‘super efficient’ executives in shipping who will be insightful of the real needs of the industry,” he concluded

“The Minister of Maritime Affairs & Insular Policy highlighted Greece's leading role in bolstering maritime safety and freedom of navigation.

203 SHIPBUILDING THE FUTURE
LEFT - From L to R: George Plevrakis (CEO, HEC), Yiannis Kokkarakis (Technical Director, SEEBA ZONE Bureau Veritas), Michalis Pantazopoulos (Senior Vice-President LISCR Hellas S.A.), Antonis Trakakis (Technical Director, Marine, RINA), and George Teriakidis, Area Manager, East Mediterranean and Black Sea, DNV. Above: Conference venue, outdoor space.

Green transition in shipping needs the proper ‘recipe’ at the right time

Centrofin Management CEO Yiannis Prokopiou talks to "N" about the challenges and industry opportunities, the long-term changes expected in the shipping industry and the geopolitical environment

The shipping industry’s green transition efforts are both a challenge and an opportunity. Centrofin Management CEO Yiannis Prokopiou, in an interview with "N", points out that he approves of the decisions by the International Maritime Organization (IMO), which he says is the only truly competent global body for the specific task.

At the same time, however, he emphasizes that today there are various green solutions being tested, but the outcome of this effort is still not known.

As for the opportunity, he attributes it to choosing the right "recipe" for the green transition at the right time. "Companies that will apply the right ‘recipe’ (not necessarily the first ones) to their ships at the right time will have a comparative advantage, at least for a while," he pointed out.

He also recalled the basic rule of shipping, that is, the one that applies to charter markets: “Markets in our industry have historically been governed by one basic rule: supply and demand - hence the remarkable circularity of the charter market. On good days (like today), new ships are ordered and only a few ships are retired, gradually driving the global fleet to swell up, in turn creating a supply-demand imbalance. From then on, new orders gradually decrease and ships begin to be retired. Because both shipbuilding and retirement are time-consuming operations and cannot be done overnight, it takes time (unfortunately, usually years) to rebalance, and then the cycle begins to repeat.”

Mr. Prokopiou also touched upon another very serious issue facing the shipping industry concerning seafarers. “The global deficit in seafarers is a reality that has been exacerbated by various factors, such as the pandemic, piracy and various new risks, the different perception of the new generation about the

profession, and the opportunities that are gradually being given for sustainable careers on land. We hope that with the programs we are already running, we will be less affected than other companies.

Mr. Prokopiou, you come from a shipping family and are the second generation. It is understandable to choose shipping. However, what made you make the final decision to get involved in the shipping industry?

but gradually got involved in other activities, both commercial and engineering. Ship management is a fairly complex process, consisting of many cogwheels, which are equally important, because even if one of them is not functioning well the whole lot is affected. For two years now I have held the position of CEO, so I supervise the entire operation of the group, but fortunately our workforce comprises highly qualified executives in all specialties and levels, which makes my job easier.

I am not convinced that we will see unmanned ships in mass application any time soon - at least in terms of long haul trips.

Most people think that in such cases following in the family tradition is the only way. However, this is not always the case and there are many relevant examples. In my case, the love for the sea and ships took root in me from a very young age, having being influenced by my father's stories, working in the office from time to time, and our summers, when we were lucky enough to become one with the sea. I can't imagine myself doing anything else.

What is your field of knowledge based on your studies?

My first degree is in Mechanical Engineering, and my Master’s is in Shipping, Commerce and Finance from City University of London.

What is your role in the group? What came before?

I started 11 years ago dealing mainly with charters,

What are the shipping sectors in which the group is active?

All types and sizes of tankers and dry bulk carriers, from supramaxes to capes.

Although shipping contributes to a very small degree to the global environmental burden, the industry’s green transition is currently in the foreground. What is your opinion?

Indeed, shipping's share of pollution is comparatively very small in relation to the transport work we produce for world trade. However, the effort to deal with environmental challenges is global and our industry must participate like everyone else. We welcome the decisions of the IMO, which is the only truly qualified global body, and we will follow them faithfully.

What are the challenges and opportunities along this path?

The direct challenge for the green transition is to develop a propulsion technology that is truly green and at the same time sustainable and economical. There are various solutions being tried, as you know, but the outcome is still not known. This challenge itself opens up an opportunity, as the companies (not

204 SHIPBUILDING THE FUTURE INTERVIEW ●

shipbuilding and retirement are time-consuming processes and cannot be done overnight, it takes time (unfortunately, usually years) to restore the balance, and then the cycle repeats itself.

As simple as this principle may sound, it is so complicated to predict the timing, precisely because the game is played on a global chessboard, with many players and many unstable factors, such as geopolitical, transnational, economic, technical, and even climatic.

All we can do is to be constantly and globally informed, to see far and manage the commercial risk as best as we can, keeping a balance between sometimes bold and sometimes conservative moves.

As a young person, where do you see the shipping industry 20 years from now? What are, in your opinion, the most important changes to come about?

Change has always been a part of our work, but its pace is now stormy. It is difficult to predict what we will see in the future, because anything the human mind can think of is possible. I believe that we will see ships much more economical, much safer, and that technology will bring land much closer to ships. There will be direct monitoring and communication, we will have fewer technical problems and deal with them much more efficiently. About unmanned (autonomous) ships, I'm not convinced we'll see them in mass application any time soon - at least when it comes to long haul trips. On the commercial side, the consolation for us is that the world will still need ships. There is no apparent competitive way to move 90% of the world's trade, so in the future there will definitely be a need for shipping in whatever form it takes.

Economic power is shifting East, and developing economies will hold the trade reins in the coming years.

What kind of changes do you anticipate on the geopolitical environment?

necessarily the first ones) that will apply the right ‘recipe’ at the right time to their ships will enjoy a comparative advantage, at least for a while.

In addition to environmental sustainability, the financial sustainability of shipping companies is also essential in order to continue to transport over 90% of the world's trade. What do you see shaping the market outlook today?

Markets in our industry have historically been governed by one basic rule: supply and demand - hence the remarkable circularity of the charter market. On good days (like now), new ships are being ordered with only a few ships being retired, resulting to a gradually swelling of the global fleet, and creating a supply-demand imbalance.

From there on, the orders gradually decrease and the withdrawal of ships begins. Because both

Globalization has been a reality for years. Economic power is shifting east, and developing economies will hold the trade reins in the coming years. Europe is, in my opinion, in a prolonged recession both economically and socially, and the US is following, although it maintains its leadership on the planet due to its enormous military superiority. China and India will continue to be the main engines of the global economy, and several other developing economies, such as Brazil, Mexico, Indonesia, Saudi Arabia, South Africa and Turkey will gain a stronger position. Additional activity is expected with the end of the war in Ukraine (when this happens), which will mean a huge reconstruction, possibly combined with the resumption of trade with Russia without restrictive measures.

205 SHIPBUILDING THE FUTURE
Yiannis Prokopiou: The direct challenge for the green transition is to develop a propulsion technology that is truly green and at the same time sustainable and economical.

The global deficit in sailors is a reality

Mr. Prokopiou, besides sustainability, one issue that is very high on the shipping agenda is recruiting and training seafarers, both junior crews and officers. How do you deal with this issue?

Human resources are always at the top of our agenda. Whatever we on land may think, the truth is that our sailors are the ones who keep the propeller rotating night and day. Our seafarers are from the Philippines, India, Ukraine and Romania, and we have established our own offices in these countries since 25 years ago.

We invest heavily in training and promoting our own people. At the moment, we have captains of all nationalities who started out in our company as cadets, and we even have a Ukrainian master who has been with us since he was a cadet, and whose father also works on our ships. In fact, the captaincy of one of our ships was recently handed from a father to his son - a very touching moment.

We keep very close contact with our seafarers and their families at all levels, and the retention rate rate is in the order of 95%.

The global deficit in seafarers is a reality, exacerbated by various factors, such as the pandemic, piracy and various new risks, the different perception of the new generation about the profession, and the opportunities gradually given for sustainable careers on land. We hope that with the programs we are already running, we will be less affected than other companies.

Has the war in Ukraine affected you at crew level, given that Ukrainians are very good officers?

Our bond with Ukraine goes back a long way, both as a family and as a company. Since 2002, we run our own office in Odessa for officers, and the war found us employing about 220 officers. From the first day, we decided that we would support them and so we initiated a relief program, helping our sailors who wished to flee the country together with their families. Even now, two years later, we are still, despite the adversity, offering them work, as well as providing shelter and food for a total of 500 people (spouses and children of our sailors).

These people have been with us for years, they are very capable, and we consider them part of our family, so this decision was a foregone conclusion. Unfortunately, a few months ago we also had the first confirmed loss of one of our sailors, who fell victim to an attack in Mikolayev.

What is the group's corporate culture regarding diversity, equal opportunities, wages and inclusion?

We keep very close contact with our seafarers and their families at all levels, and the retention rate is around 95%.

Traditionally, shipping companies were not considered to perform well in this area, owing partly to the male-dominated environment, the strict type of hierarchy on ships and in naval training, and some stereotypes about nationalities, which all together gave a bad impression. I think that we, as a company, are quite open on DEI (Diversity-Equity-Inclusion) issues, although it is something we are constantly working on.

As I said, we have been working exclusively with foreign crews for decades, so our company culture could not be more different. Also, our office in Greece is over 50% staffed by women, approximately 45% by

people under 35 years old, and representing in total eight different nationalities. Apart from my sister, who actively participates in the management of the company, we have female heads of departments, such as Legal, HR, SQE, Insurance, and Freight Collection, in addition to other important positions, such as chief engineer, captain, operator and chartering broker.

Finally, during the recent construction of five (5) suezmax tankers for our company at the Samsung shipyards in South Korea, we had the pleasure of being the first company (as far as we know) to appoint a woman as the managing shipbuilder of the monitoring team (Site Manager), and also a female Site Supervisor.

Corporate culture is formed over time, but as I said before, it is also something that requires continuous engagement. Thus, we systematically run awareness programs and participate in international conferences covering the issues of equality and inclusion regardless of gender, nationality, age, religion or sexual preference.

206 SHIPBUILDING THE FUTURE
Centrofin Group CEO Yannis Prokopiou: We invest heavily in training and promoting our people.
INTERVIEW ●
► YIANNIS PROKOPIOU
208 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●

PERFORMANCE IMPROVEMENT

Listed companies on sustainable journey

A survey by "N" captures some of the most important features in Greek, NYSE-listed shipping companies’ most recent ESG reports

G

reek shipping companies listed on the New York Stock Exchange (NYSE) recorded improved performance in terms of Environment, Society and Governance (ESG) in 2022. As shown by an extensive survey carried out by "Naftemporiki" on the ESG reports released by listed Greek shipowners, the large majority achieved to optimize their fleets’ environmental profile, lowering both the Annual Efficiency Ratio (AER) and the Energy Efficiency Operational Index (EEOI).

The AER (gr CO2/DWT-mile) is calculated on the basis of a ship's carbon emissions per exact tonnage-distance, taking into account parameters such as fuel use, the distance traveled by the ship and its design. It is a measure adopted by the Poseidon Principles initiative.

The EEOI (gr CO2/Tonne-mile) is the ratio of total annual CO2 emissions per transport project, as defined by the International Maritime Organization (IMO).

In absolute Scope 1 emissions, an almost perfect balance was recorded between those companies which achieved to reduce emissions and those which saw their fleet emissions increase. However, what needs to be taken into account here is the transport work carried out by each company, as well as the ship speeds required by the markets. However, significant steps have been made in recent years in the field of workforce inclusion and diversity. The role of women is steadily increasing in onshore shipping offices, assuming a higher number of responsible positions either on the Boards of Directors or as heads of specific departments.

Of course, in the majority of companies, women’s share still remains at lower levels, compared to those of men, while the number of women employed on ships is quite limited. The latter, however, is perhaps connected to the reduced attractiveness of the maritime profession to the young generation.

Notably, almost all listed Greek shippinng companies companies greatly increased their resources in crews as a result of the significant expansion of their fleets. The list compiled by "Naftemporiki" includes the 15 companies that published reports for 2022, out of a total of 26 companies listed on the NYSE by the end of 2023.

209 SHIPBUILDING THE FUTURE

COSTAMARE

Being competitive in a rapidly changing world

"We are committed to delivering value to shareholders, customers, employees and society by reducing our environmental footprint while maximizing our positive impact on the communiiy as a whole. We believe that in doing so, we can ensure long-term success and remain competitive in a rapidly changing world".

This message by Costamare CEO Konstantinos Konstantakopoulos, was included in the latest ESG report published by the shipping company.

The company improved its average fleet Annual Efficiency Ratio (AER) in 2022, following three consecutive years of upward shifts due to high speeds. In particular, the AER dropped to 7.58 points from 8.02 points in 2021, while the EEOI fell to 14.26 points from 14.36 points. At the same time, direct total emissions rose slightly to 5 million tonnes of CO2 in 2022 compared to 4.99 million tonnes of CO2 a year earlier, even as total distances traveled by the ships rose to 8.3 million nautical miles from 7.4 million nautical miles in 2021.

To increase the energy efficiency of its fleet, Costamare implements a holistic retrofit strategy, while also enhancing the use of biofuels and focusing on the utilization of onshore power infrastructure.

In addition, the Greek shipping company significantly increased its personnel at sea, reaching 4,879 seafarers in 2022 compared to 2,842 in 2021. In terms of inclusion and diversity, of the 5,030 employees employed by Costamare in total, 4,984 are men and 46 are women, the large majority of whom work in offices.

 The company's fleet consists of 68 containerships, with a total capacity of 513,000 TEUs, and 37 bulkers with an overall capacity of 2.53 million dwt.

CAPITAL PRODUCT PARTNERS Transformation with faith in LNG

"We are adopting LNG as a fuel, recognizing its importance in the energy transition puzzle. LNG stands out for its flexibility, alignment with market demand, supporting decarbonisation targets, job creation, and contribution to growth of infrastructure," comments Capital Product Partners CEO Jerry Kalogiratos

The firm’s confidence in LNG has translated in the past months into the company's transformation as an almost exclusive gas transporter, gradually deinvesting in containerships.

LNG carriers were also the main reason for the increase in the company's AER to 7.19 points, compared to 6.54 points in 2021, and improving EEOI to 14.91 points from 10.64 points. "The nature of the LNG trade between the US and Europe is characterized by high-speed crossings, significantly influencing the outcome," explains the shipping company.

Nevertheless, total CO2 emissions fell to 1.08 million tonnes in 2022 from 1.11 million tonnes a year ago. According to Capital Product Partners, this improvement is a result of reduced fuel use offered by LNG. Sailor numbers employed by the company remained almost unchanged. Specifically, 1,010 crew members worked on the shipping company's fleet in 2022, compared to 1,051 in 2021. According to data released by Capital, 35% of shore-based staff were women and 65% were men, compared to 33% and 67%, respectively, in 2021.

 The shipping company operates 22 ships, of which nine are LNG carriers and 13 containerships, with a total capacity of more than 2.1 million dwt, a number set to increase after the delivery of newly built LNG carriers

DANAOS CORPORATIONN

Profitable problem solving

"We believe that the purpose of our business is to solve problems for people and the planet in a profitable way, rather than to profit from creating problems. In particular, businesses must seek immediate progress in reducing carbon emissions. Consumers are already demanding more environmental alternatives," Danaos Corporation CEO Yiannis Koustas points out in the company’s latest ESG report.

The listed company's average fleet annual efficiency ratio (AER) stood at 8.46 points in 2022, compared to 8.7 points in 2021, while the EEOC dropped to 15.68 points from 16.01 points in 2021. At the same time, in 2022, fleet emissions fell to 3.67 million tonnes from 3.72 million tonnes a year earlier.

Alternative marine fuels singled out by the company include green methanol, as it has already placed orders for ships that will be able to use methanol as the main means of propulsion. On the other hand, Danaos views biofuels as a mediumterm solution, having supplied five steamers with biofuel blends, while also looking at the carbon capture and storage technology.

With regard to employment offered by the company, the number of seafarers remained relatively stable, as it employed 1,435 maritime professionals in 2022 against 1,459 in 2021. At the same time, Danaos reported an unchanged number of malefemale employees, with the proportion of women both in the total staff (44%) and in managerial positions (22.7%) remaining stable in 2022 versus 2021.

 Danaos’ fleet includes 68 containerships, with a total capacity of 421,293 TEUs, while running a shipbuilding program for 12 ships, with a

► PERFORMANCE IMPROVEMENT 210 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●

DIANA SHIPPING

Active participation in the journey towards a more sustainable future

"As a major player in the shipping industry, we recognize our responsibility to steer the industry towards a more sustainable future. We are actively participating in our industry's ESG journey, embracing innovation, creating meaningful partnerships and ensuring our financial resilience," says Diana Shipping Director and CEO Semiramis Paliou

The environmental profile of the company's fleet was improved in 2022, with the AER dropping from 3.16 points in 2021 to 3.03 points, while the EEOI was lowered from 7.02 points to 6.67 points, and Scope 1 emissions dropped to 807,102 metric tons of CO2 in 2022 from 903,217 tons a year ago.

An expanded fleet decarbonisation plan has been put in place by Diana Shipping, through the use of digital efficiency monitoring means and testing new fuels, as it aims to arrive at the "next generation fuel" to be used by its ships. However, the shipping company has placed orders for bulkers which will be equipped with methanol dual-fuel capable engines.

Regarding the company's performance at the level of inclusion and diversity, it achieved to improve the proportion of women in personnel at sea to 1.6% (25 female seafarers in 2022) from 1% in 2021 (10 female seafarers), and to 36% onshore (45 women) from 35% in 2021 (42 women). Finally, in the area of responsible positions, 18% were taken up by women in 2022 from 11% a year earlier. Notably, the shipping company has spectacularly increased the number of sailors it employs on an annual basis from 708 in 2021 to 1,547 in 2022.

 Diana Shipping owns and operates 38 bulk carriers, with a total capacity of 4.5 million dwt, excluding tonnage currently under construction.

DORIAN LPG

Having a strong sense of responsibility

"We reject clichés in ESG strategies and focus on substance and the pursuit of progress. Our goals are consistent with the values we inherited from a long tradition of shipping services, which is a strong sense of responsibility towards customers, employees, the community and the environment," underlines Dorian LPG president and CEO Yiannis Hatzipateras

The shipping company achieved significant improvements in AER, EEOI and emitted pollutants. Specifically, AER fell to 6.83 points in 2022 from 7.25 points in 2021, while EEOI dropped to 16.90 points from 17.56 points, and total CO2 emissions fell to 701,852 tons in 2022 from 748,051 tons a year earlier.

Dorian LPG has put in place an expanded, fleetwide program of energy saving devices (ESDs), and has set up an in-house "New Technologies" group exploring innovative engineering solutions and possible alternative fuel options. Notably, in recent months the listed company made its first ever order for ammonia transport ships, having also expressed interest in carbon capture technology. The number of people employed in Donian LPG vessels dropped slightly to 476 compared with 500 in 2021, while the male-female ratio of shore-based staff stood at 65% - 35%, up from 65.4% - 34.6% in 2021. In 2022, a total of 10 new female cadets joined the company's pool, as many as in 2021.

with a total capacity of over 1.76 million cubic meters.

EURODRY Initiatives aligned with the ESG vision

"Looking ahead, we are excited to set even more ambitious fresh ESG goals and initiatives that align with the long-term vision and support of the United Nations' Sustainable Development Goals. We are confident that in collaboration with all stakeholders, we can create a more sustainable and equitable future for all, "EuroDry CEO Aristides Pittas said in the company’s latest ESG report.

The transport work carried out by EuroDry vessels rose by 13.9% year-on-year resulting to an increase in emissions. Specifically, Scope 1 emissions rose to 203,844 metric tons of CO2 in 2022, up from 166,818 tons a year earlier. The shipping company did not disclose AER figures, but pointed out that EEOI rose marginally to 8.94 points in 2022 from 8.74 points in 2021.

EuroDry upgraded the fuel mix used by its fleet to high-quality, low-sulphur fuels to comply with environmental regulations, while implementing various digital software recording fleet performance.

At the same time, during the period under review, the number of crew members employed in its fleet rose marginally to 407 from 397 in 2021. The ratio of men - women in onshore staff improved slightly to 57.4% men - 42.6% women in 2022, compared to 57.81% men - 42.19% women in 2021.

 EuroDry's fleet currently numbers 13 bulk carriers, with a total capacity of 918,502 dwt.

 Dorian LPG's fleet consists of 25 modern VLGCs (Very Large Gas Carriers), including four dual-fuel LPGs,
► 211 SHIPBUILDING THE FUTURE

EUROSEAS

A better place for coming generations

Aristides Pitta's message is similar for Euroseas, a NYSElisted company he also heads:

"We believe that responsible and sustainable business practices are vital to our long-term success and the well-being of our members. If we all work collaboratively to make our businesses more sustainable, cleaner and more inclusive, we will contribute to making this world a better place for future generations."

Euroseas fleet expansion led to increased transport work and, in turn, to an increase in emissions. Scope 1 emissions were measured at 557,057 metric tons of CO2 in 2022, up from 474,436 tons a year earlier, while the EEOI also rose to 25.65 points from 19.65 points in 2021. No AER details were disclosed by the company.

In addition to digitally monitoring fleet performance, Euroseas has equipped some of its ships with systems that allow the use shore-based power infrastructure while at berth. At the same time, an expanded program to install energy-saving systems on multiple ships is also under way.

The shipping company slightly improved the ratio of men - women in onshore personnel (57.4% - 42.6% in 2022 from 58% - 42% in 2021), while its fleet comprised a total of 704 crew members in 2022, against 806 a year earlier.

 Euroseas’ fleet currently comprises 20 containerships, with a total capacity of 61,661 TEUs, and with the expected delivery of six newbuilds, total capacity will rise to 75,461 TEUs.

GLOBAL SHIP LEASE

Investing in four decarbonisation pillars

"In the short term, we believe that reducing emissions by improving the energy efficiency of ships in service --both technically and operationally-will provide the most immediate and tangible social benefits and economic returns. With this in mind, the four pillars of the decarbonisation strategy and fleet enhancement in the short term are energy saving devices, data, fuel and carbon capture and storage (CCS) technology," Global Ship Lease Executive Chairman George Giouroukos stated.

The shipping company is implementing several initiatives around these four pillars, such as deepening cooperation with charterers on ways to upgrade existing ships, automated data monitoring of ship performance, work on achieving fleet compatibility with the use of biofuels, and, finally, investing in a consortium dealing with CCS and establishment of a Research and Development budget in this direction.

In a period of increasing vessel-owning days, the company achieved to contain emissions, resulting in the AER improving to 10.03 points in 2022 from 10.6 points in 2021 and EEOI dropping to 21.4 points from 23 points. Scope 1 emissions climbed to 3.26 million tonnes of CO2 from 2.84 million tonnes of CO2 in 2021.

The total number of seafarers employed by the company increased to 3,071 in 2022 compared to 2,798 in 2021. The number of women crew members dropped to 9 in 2022 compared to 13 a year ago. Among onshore staff, the proportion of women remained almost unchanged year-on-year (36% in 2022, 38% in 2021). However, in 2022, the company welcomed its first female member in the Board of Directors.

NAVIOS MARITIME PARTNERS

Responding to challenges through dialogue and cooperation

"We remain humble in the face of the challenges ahead. The road to sustainability requires collaboration and a willingness to learn from each other. We shall remain committed to active collaboration with stakeholders, including local communities, NGOs, regulatory bodies and counterparts within the industry to promote a meaningful dialogue and together find solutions that will be beneficial to all," said Navios Maritime Partners President and CEO Angeliki Fragou, introducing the readers to the company’s latest ESG report.

No data on the AER were disclosed by the listed company, but EEOI measurement revealed an improvement in its carbon footprint. Specifically, EEOI, i.e. total emissions per tonne-mile in 2022 fell by 14,88% year-on-year.

These better results were attributed by the company to ship improvements and more efficient route planning, as well as fleet utilization. Navios is also closely monitoring developments in the field of alternative fuels, having ordered vessels that can be converted to use LNG or methanol.

With regard to the company's performance in inclusion and diversity, high percentages of women both in the total staff (46%, unchanged compared to 2021) and in responsible positions (39% women in management in 2022, against 40% in 2021).

According to Navios’ latest report, the number of seafarers it employs has increased year-on-year.

 Navios Maritime Partners owns 176 ships (77 bulk carriers, 52 tankers and 47 containerships), with a total capacity of 15.8 million dwt and 231,964 TEUs, while the company is implementing a shipbuilding program for another 26 ships (16 tankers and 10

► PERFORMANCE IMPROVEMENT 212 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●

OKEANIS ECO TANKERS

Further reduction of the environmental footprint

"Sustainability remains at the heart of our activities and values. We seek to implement initiatives that address global challenges for sustainability and strengthen our ability to weather potential crises. We look to the future being confident that our efforts advance the principles of sustainable development," Okeanis Eco Tankers CEO Aristidis Alafouzos pointed out. The shipping company was the latest addition to the "club" of Greek NYSE-listed companies, and started to trade at the end of 2023.

On an environmental level, the shipping company has achieved an improvement of both the AER and ship emissions. Specifically, the AER fell in 2022 to 2.09 points from 2.39 points a year ago, while the EEOI dropped to 4.90 points from 5.36 points, and Scope 1 greenhouse gas emissions decreased to 493,566 tons of CO2 from 536,633 tons in 2021.

A plan to further reduce the fleet’s environmental footprint includes the use of energy-saving devices and efficiency monitoring technologies, In alternative fuels, the company has received LNG specifications (notations) for readiness to use the fuel on two ships.

Okeanis Eco Tankers has increased the number of crew members on its vessels, employing 337 seamen in 2022 from 297 in 2021. In terms of inclusion and diversity, it has also integrated seven women into its seafarer pool, while the proportion of female workers in the total staff decreased slightly to 42% in 2022 from 45% a year ago.

 The Greek shipping company focuses its activity on tankers, currently controlling a fleet of 14 vessels, with a total capacity of 3.5 million dwt.

PERFORMANCE SHIPPING

Creation-driven decisions for a better future

"At Performance Shipping, we see sustainability both as a responsibility and an opportunity to make a positive impact globally. It is a key part of our corporate values, influencing our decisions, operations and relationships. Our ongoing sustainability journey is a proof of our unwavering dedication to creating a better future for everyone," underlines Performance Shipping

CEO Andreas Michalopoulos (the company is headed by the chairperson of the BoD Aliki Paliou).

A fleet increase of three vessels from 2021 to 2022 and the higher utilization rates drove the listed company's EEOI higher. Tankers picked up speed in 2022, driven by spectacular freight growth. Specifically, its fleet recorded 14.19 grams of CO2 per tonne-mile from 12.95 grams in 2021.

However, the shipping company implements an extensive program of green and digital upgrading of its vessels, adopting environmentally-friendly technologies for the entire fleet. In addition, the company has also ordered three aframax tankers, which will be able to use LNG, after conversions.

At the labour level, the listed company employed 294 seafarers in 2022 from 236 in 2021, increasing from two to four women in the mix of maritime professionals. Notably, there is an absolute balance between men and women in the onshore staff (50%50%, from 60%-40% in 2021), while during the year a second woman was also elected to the Board of Directors of the listed company.

 Performance Shipping controls a fleet of seven aframax tankers, with a total capacity of approximately 740.00 dwt, while by 2026 it will take delivery of three more newbuilds.

SAFE BULKERS Extensive program for green upgrades

"The fundamental strength and operational resilience of our company, combined with the character and dedication of our people, has enabled us to successfully face the challenges in tough times and achieve satisfactory results, despite geopolitical tensions and the risk of recession in an inflationary environment, after a pandemic," Safe Bulkers CEO Polys V. Chatziioannou said in a welcoming message to the latest ESG report readers.

The listed company achieved satisfactory environmental performance, despite the increase of its fleet by five ships. In particular, the AER fell to 3.32 points in 2022 from 3.53 points in 2021, while the EEOI fell to 6.46 points from 6.97 points in the same period. However, the increased transport work carried out by the shipping firm led to an increase in annual CO2 emissions to 862,984 tonnes in 2022 from 825,087 tonnes in 2021.

Safe Bulkers was one of the first firms to return to the shipyards, when newbuilding orders were still on the back burner due to the many uncertainties surrounding the ships of the future, and agreed on dozens of new ships that meet all of the latest green specifications of the International Maritime Organization (IMO), while two of the newbuilds will also use methanol. At the same time, the company it is implementing an extensive program of green upgrades to the existing fleet, also turning to the use of biofuels.

The number of seafarers working on the ships of the listed company increased to 914 in 2022 from 790 in 2021. During the period under review, 26% of the onshore staff were women, compared to 23% in 2021. Notably, in 2023 the company appointed two women to the Board of Directors.

► 213 SHIPBUILDING THE FUTURE

SEANERGY MARITIME HOLDINGS

Strong practices for governance

"We remain committed to delivering on our sustainability goals consistently and transparently. Our ambition is to lead in this area, driving development, maximizing our positive impact on the environment and society and promoting strong governance practices," Seanergy Maritime Holdings Chairman and CEO Stamatis Tsantanis pointed out.

Although total fleet emissions saw a slight increase year-on-year, Seanergy achieved an improved AER performance. In particular, CO2 emissions climbed to 487,648 tons in 2022 from 433,818 tons in 2021, while the AER fell to 2.59 points from 2.73 points.

The shipping company has created an internal energy efficiency department, to assess the fleet while carrying out tests on biofuels in cooperation with charterers, having also progressed to a greater extent in the installation of digital systems to lower fuel use. Seanergy recently announced that it is participating in a pioneering program funded by the European Union to promote alternative fuels.

With regard to inclusion and diversity, the percentage of women in the total onshore staff fell to 40% from 48% in 2021, while that of women in the Board of Directors remained unchanged at 20%. At the same time, the company employed 417 crew members in 2022 up from 371 a year ago.

 The fleet of Seanergy Maritime Holdings includes 17 bulk carriers with a total capacity of over 3.0 million dwt, while two more ships are on the way for delivery. The company is a pure player in capes and newcastlemaxes.

STAR BULK CARRIERS

Innovative thinking, better energy efficiency

"In the current times of conflict, uncertainty and climate change, I draw inspiration from the word 'crisis', which comes from the Greek word 'krisis', meaning to have good judgement. We will continue to make informed decisions, to think in an innovative way and work for a more sustainable future," Star Bulk Carriers CEO Petros Pappas, pointed out.

The listed company significantly improved the environmental profile of its large fleet. Specifically, Scope 1 greenhouse gas emissions fell to 2.74 million tonnes of CO2 in 2022 from 2.87 million tonnes of CO2 in 2021, while the AER fell to 3.29 points from 3.43 points, and the EEOI dropped to 6.45 points from 6.64 points a year earlier.

The shipping company’s decarbonisation strategy sets a number of major targets until 2050. To achieve these, the company is steadily renewing its fleet with sales of older ships and orders of new and more efficient tonnage, while improving the energy efficiency of existing ships with technologies to reduce fuel use, and participates in Research and Innovation projects for new fuels (including ammonia and hydrogen).

The total number of seafarers on Star Bulk vessels exceeded 4,000 in 2022 (a slight increase on 2021), while the male-female ratio of onshore personnel remained unchanged year-on-year, with 42% being female. At the same time, the share of women in administrative positions increased to 24% in 2022 from 22% in 2021.

 Star Bulk Carriers currently operates 163 bulk carriers with a total capacity of 15.6 million dwt, with an ongoing shipbuilding program for eight more vessels.

TSAKOS ENERGY NAVIGATION

Quality performance 24/7 every year

"Our operating model and strategy have helped TEN navigate safely and successfully through the various crises we have faced since 1993, each time emerging from them as a stronger and bigger company. Of course, we would not be where we are today if our onshore staff and seafarers have not had outstanding quality performance 24/7 every year," Tsakos Energy Navigation founder and CEO Nikolas Tsakos, said while introducing the company’s ESG report. The listed company achieved a reduction of its total CO2 emissions to 1.24 million metric tons in 2022 against 1.35 million metric tons in 2021. The firm published no details with regard to its AER and EEOI performance.

Following in the path it charted from 2021 towards alternative fuels, TEN, in 2022, launched a Performance and Optimization Center. The shipping company is renewing its fleet by implementing a strategy for newbuilding orders with secured long-term charters, while it has already taken delivery of tankers that can use LNG. At the same time, it is looking closely at zerocarbon technologies, improved engines and new fuels.

On a social and employment level, the company's seafarer pool included 2,917 seafarers in 2022 from 2,935 in 2021. In the onshore staff, 107 women were employed during the reporting period, compared to 112 in 2021.

 The TEN fleet comprises 74 ships: eight newly built tankers, crude tankers, product tankers and LNG carriers, with a total capacity of 9.1 million dwt.

► PERFORMANCE IMPROVEMENT 214 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●

Gen Z: Reshaping the shipping landscape

Every challenge shipping faces as it moves towards the sector's green transition is part of Gen Z's journey to working adulthood

By 2025, Generation Z will account for 27% of the worldwide workforce, but even now, we are still struggling to identify Gen Z's differences, priorities, and inclinations. Born after 1996, the world's largest generation is forging a new occupational culture and global equilibrium in the world economy. Gen Z, having already matured from the hardships they faced from a young age, is poised for a bright future because they never give up on achieving their goals and realizing their dreams, even in the face of adversity.

Major social, political, and environmental events have had a substantial impact on the lives of the new generation, such as rising economic inequality, armed conflicts, massive immigration waves, rallies against racial injustice, the climate catastrophe, the worldwide pandemic, and so on. It is for these reasons that Gen Z takes a more practical approach to employment, and it might be the first digital generation to prioritize mental health while also demanding workplace diversity, equality, and inclusion.

The new generation represents the future of the marine landscape and will redefine all previously recognized sea routes. Gen Z believes that every economic perspective should align with activities for long-term environmental management, leveraging new technologies as a tool. So, every challenge that shipping faces as it moves towards the sector’s green transition is part of Gen Z's journey to working adulthood.

Maritime education should respond to environmental, social, and technological advancements while also providing graduates with the necessary skills for the future.

Education is the key With traditional employment patterns fading away as a result of digitization and automation, Gen Z will choose less conventional professional pathways. However, the educational process comes first. Fundamental changes in technology and market requirements necessitate continuous improvement in maritime education.

The Eugenides Foundation uses emerging technology to prepare those who will forge the world's future.

To facilitate Gen Z's participation in the digital transformation of shipping, maritime education and curricula must be one step ahead of current needs.

The traditional curriculum should evolve over time to reflect and draw inspiration from the industry's everchanging innovation. Maritime education should respond to environmental, social, and technological advancements while also providing graduates with the necessary skills for the future.

Digital transformation is less about remote learning and more about the hybrid

educational approach, which focuses primarily on classroom instruction. Students, educators, and the material being taught can all benefit from an improved relationship thanks to the digital tools that come with digital transformation.

Donations

At the Eugenides Foundation, we take substantial action to improve maritime education, including the donation of new forms of digital educational material and technological equipment to the Merchant Marine Academies (MMA). In addition, the foundation has made a donation of simulators for the maritime sector of Captains and Engineers to two laboratory centers, namely the 2nd Laboratory Center of Piraeus and the 1st Laboratory Center of Alexandroupolis, of a a total cost of 300,000 euros.

The Eugenides Foundation, the exclusive provider of educational material for the Merchant Marine Academies (MMA) through the printed books it has authored and published for the past 60 years, is dynamically moving forward to produce new digital educational material, starting with a new online digital interactive system for the hybrid teaching of the Maritime English course in all MMA teaching semesters.

The system is already under pilot application at two MMAs, following a Eugenides Foundation donation of the required technological equipment.

215 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●
Leonidas DimitriadesEugenides President, Eugenides Foundation; Goodwill Ambassador, IMO Greece
ANALYSIS ● 216 SHIPBUILDING THE FUTURE

MARITIME LOGISTICS

Disruptions in global seaborne trade and alternative ways to deal with them

Twenty five years ago, in a MEL Editorial (Maritime Economics and Logistics (quarterly). Published by Palgrave Macmillan Springer. https://www.palgrave.com/gp/ journal/41278.), I coined the term ‘maritime logistics’. That was the time when the maritime industry was viewed as a segmented collection of loosely related sectors like seaborne transport, ports, inland distribution, and everything else (banking, insurance, customs, etc.) in between. In academia too, there were journals about shipping, or about rail transport, or transport planning and more. A holistic approach to processes, all the way from the production of a shirt in Vietnam to its right place on shelf at a Paris boutique was missing. The need for an integrated supply chain approach was not felt; why should it? Actually, outside the military, the word ‘logistics’ was not even fully understood, sometimes confused with something else (In Greece, for instance, the word was confused with ‘accounting’ (λογιστική - sounds like ‘logistiki’)..

By a stroke of good luck, however, this was also the time when information and communications technologies (ICT) were entering the bigger picture, changing our lives for ever. Nostalgically, I cannot help remembering dial-up connections to the internet; searching the net with 20 different search engines, or trying to understand what on earth was that thing they were calling Google (Not to mention submitting research papers in hardcopy and communicating by fax!). And at this juncture of my narrative I crave to say what I failed to say 30 years ago, when the

internet was taking over our lives: we are lucky today to be unable to even imagine where generative artificial intelligence will have taken us thirty years from now.

One of the effects of ICT was to help people realize the benefits of integration; in other words, the gains enjoyed from logistics and supply chain management thanks to the elimination of transaction costs. Among the first to seize this opportunity were ocean container carriers (Figure 1): global multi-billion enterprises like Mediterranean Shipping Company; Maersk Line; Cosco, CMA CGM and Hapag Lloyd. Their thinking was obvious: port-to-port transportation had become homogenized: carriers had more or less the same ships and technology and, for their client, the shipper (cargo owner), it made little difference really if his container would arrive to Europe on a Cosco or a Hapag Lloyd ship. Carrier competition was thus excruciating, squeezing margins and increasing the business risk from owning hard assets like ships, in a cyclical industry. Carriers were thus realizing that survival meant two things: either they collude, rather than compete, or differentiate their services, targeting the individual exporter; or both.

In the seaborne transportation of containers, collusion means two things: price-setting liner con-

* Hercules Haralambides has been a professor of economics since 1992. He has taught at 9 universities (and 7 different countries) mainly at Erasmus University Rotterdam, Sorbonne (currently), National University of Singapore (NUS), and Singapore Management University (SMU). He also holds the chair of 'distinguished professor' of Maritime Economics and Ports at China's Dalian Maritime University. He is the founder of the Erasmus Center for Maritime Economics and Logistics (MEL), and the scientific journal Maritime Economics & Logistics (MEL), published for the past 25 years by Palgrave-Macmillan (www.palgrave.com/41278). He has written more than 400 scientific articles, books, reports, etc., in the broader subjects of geopolitics, strategic infrastructures, shipping, ports and supply chain. Hercules has been an advisor to governments, international organizations and the private sector, while for a number of years he worked closely with the then EU Transport Commissioner, Neil Kinnock. In the period 2011-2015, alongside his academic duties, he served as head of management of the Italian port of Brindisi. In 2008 he was decorated with the Golden Cross of the Order of the Palm by the President of the Hellenic Republic.

Professor of Economics*
► 217 SHIPBUILDING THE FUTURE

“NVOCCs are virtual carriers operating without ships, just chartering as much capacity as they required each year.

ferences (banned from European trades in 2008 but existing in the rest of the world), and cost-minimizing global shipping alliances (also to be banned from Europe in 2025). These two forms of carrier cooperation, as I discuss below, go a long way towards explaining, only partly I should say, the ‘stress’ on maritime supply chains which is the quintessence of this chapter.

Targeting the individual shipper by offering him tailor-made door-to-door solutions required a very different business model. Now, instead of relying on a freight forwarder to fill his ship (something I have called ‘wholesale shipping’), the carrier had to develop an extensive sales network of thousands of employees around the world who would talk regularly to the shipper, trying to book his business (I have termed this ‘retail shipping’). Some shippers have been responsive; mostly the bigger ones with a need for sophisticated solutions. Others required just port-to-port pricing, thinking that it would be better to organize the various supply chain components (e.g., hinterland transport) by themselves.

The two business models have a different cost structure (Figure 2): In the wholesaler model, the greatest chunk of total costs concerns ocean transportation (55%). In ‘retailing’ instead, the bulk of costs (in addition to manpower of course) regards container management; land transport; warehousing and distribution.

Stepping into door-to-door transport, carriers came into direct competition with logistics service providers, known also as third party logistics service providers (3PL), and NVOCCs (non-vessel owning common carriers). The interesting fact is that these companies are both competitors and clients of the carrier. The first, 3PLs include the likes of DHL, FedEx, UPS, Kuehne + Nagel, and many others. Many of them started as conventional post offices, building on their expertise from the local distribution of letters to the global distribution of big parcels and finally containers. Their global logistics operations may require hundreds of thousands of containership slots, which they must buy from carriers. They thus become clients of the carrier while at the same time being their competitor.

An NVOCC, as the name suggests, is a virtual carrier; i.e., one who operates as a (common) carrier albeit without ships. 3PLs can be NVOCCS, as can also be the large freight forwarders. The model here is simple: instead of owning shipping capacity, along with the risks that this entails, NVOCCs just rent from the carrier as much capacity as they require each year. Knowing fairly accurately their short-term demand of ship capacity, NVOCCs thus ‘ride the cycle’, rather than sink

with it, as the carrier does when things don’t go well. Reducing in this way their market risk, NVOCCs improve their results. In Figure 3 we can see that logistics companies tend to be valued higher than pure transportation companies. By being asset-light, thus able to ‘ride’ the business cycle, they have always performed better financially during economic downturns and recessions. Moreover, due to their broader diversification, logistics revenues are more stable over time. The model is not much different from the Make-to-Order model of up scale car manufacturers whereby production starts only as soon as a ‘batch’ of, say, 1000 car orders comes in from their dealers.

An interesting question arises at this point. Why would a carrier sell capacity to his competitor? Why would he give away his comparative advantage, i.e., the ownership of the ship, when he himself tries to enter the

logistics market? Doesn’t this look like giving your enemy the knife to stab you in the back? I have been debating this question with carriers for years. Their answers do not vary much, but let me describe this discourse in the form of a rather entertaining dialogue:

 Why do you sell capacity to the logistics guys?

 They are big customers who help me fill the ship.

 But if you cannot fill it yourself, together with your alliance partners, why do you build big?

 To have economics of scale

 But you can only have economies of scale, and thus improve competitiveness, if you can fill the ship!

And somewhere here the discourse always stops.

Eventually, carriers saw the light: better

ANALYSIS ● 218 SHIPBUILDING THE FUTURE
► MARITIME LOGISTICS

FIGURE 1: FROM TRADITIONAL TO INTEGRATED APPROACHES IN SHIPPING

Source: Haralambides (2019)

FIGURE 2. SHIPPING BECOMING A COMMODITY

FIGURE 2. SHIPPING BECOMING A COMMODITY

coordination with alliance partners would be the way forward, both for building bigger ships and for utilizing them better. Alliances thus became the mainstay of the industry, particularly after the abolition of liner conferences from European trades in 2008 (Ju et al, 2023).

As I said above, the two forms of cooperation in liner shipping, conferences and alliances, could help us explain ‘stress’ in supply chains or, better, the lack of necessary ‘slack’, or ‘redundancy’, or ‘excess capacity’. Stress can be caused either by our operating model (e.g., alliance agreements), or by unforeseen external events (e.g., COVID-19). In a number of my earlier publications (cf., for instance, Kent and Haralambides, 2022), I have thus tried to see slack as an important operating cost --rather than as evidence of inefficiency, which is the usual way of looking at it by the layman-aiming to ‘absorb’ the effects of stress. Ports

and container terminals offer us an excellent example of this: through many studies on the issue of congestion, it has been established that when a port (or terminal) exceeds 75% of capacity utilization, congestion starts to set in, and this would not be acceptable to today’s carrier who wouldn’t hesitate a minute to switch port and move his business to our next door competitor. One should not forget that the container is ‘footloose’, without much sunk costs or loyalties to a specific port. Thus, building and maintaining excess capacity in port is a necessity and a cost; often, this is something difficult to explain to public and private financiers of port infrastructure.

Similar was (and is) the situation with liner conferences: as price-setting cartels, conferences were in a position to enforce tariffs that covered the costs of all their members, even the most inefficient ones. Excess capacity was

thus built into their port rotations, filling the ship was not so important, and prices were stable to the extent they were even published in conference tariff books. Growing the business was easy and their market expectations were adaptive (Fusilo and Haralambides, 2020): in other words, pricing was a ‘steady as she goes’ decision which extrapolated the past into the future.

The situation in aviation, before our ‘open skies’ policies, wasn’t much different and this is another good example of imperfect competition whereby an aviation cartel (IATA) would build-in excess capacity. Legacy carriers, national champions like Pan Am, TWA, Sabena, Varig, etc.), many of which are defunct today, would offer sufficient capacity at stable prices, known months in advance. In contrast, if today you try to book a flight on the internet, the price may change twice before you

There is no end to the exercise of minimizing costs - an exercise often exceeding the limits of ridiculousness.

219 SHIPBUILDING THE FUTURE
EXPORT FORWARDER CARRIERS (road, rail) IMPORT FORWARDER WHOLESALER RETAILER
INTEGRATED APPROACH EXPORT FORWARDER CARRIERS (Sea, road, rail) IMPORT FORWARDER WHOLESALER RETAILER END USERS END USERS INDUSTRIAL FIRM INDUSTRIAL FIRM TRADITIONAL APPROACH SHIPPING FIRM Source: World Maritime University
Cost Distribution in Container Shipping WHOLESALE-RETAIL SHIPPING: 0 20 40 60 80 100 DOOR TO DOOR PORT TO PORT Organization & Marketing Container & Land transport Port & Terminal costs Sea transport Level of Standardisation 10% 20% 20% 40% 20% 10% 25% 55% From a standardized commodity (port-to-port) to a tailormadeservice (door-to-door) Source: World
Maritime University
Cost Distribution in Container Shipping WHOLESALE-RETAIL SHIPPING: 0 20 40 60 80 100 DOOR TO DOOR PORT TO PORT Organization & Marketing Container & Land transport Port & Terminal costs Sea transport Level of Standardisation 10% 20% 20% 40% 20% 10% 25% 55% From a standardized commodity (port-to-port) to a tailormadeservice (door-to-door)

Source: Bloomberg

“The more finetuned a system is, the more profound are the effects and ramifications of a disruption in the absence of slack.

complete the transaction and this is extremely frustrating. This is called ‘yield management’: a difficult mathematical optimization, addressed in countless PhDs we have supervised on the subject, but an absurdity nonetheless, highlighting the downside of too much marginal cost-based competition and the potential benefits to be had from concentrating decision-making, looking, rather, at long-run average costs.

With GSAs, however, the ‘deal’ and its effects are very different. Here, the emphasis is not on revenue maximization (conference price-setting) but on cost minimization. And this is where the problem starts, for daily business has taught us that there is no end to the exercise of minimizing costs; an exercise often exceeding the limits of ridiculousness. In alliances, cost minimization entails sharing capacity, jointly planning itineraries and deciding on the types of ships to be deployed, or even sharing capacity on a single ship. It thus becomes obvious, doesn’t it, that cost minimization does not allow any ‘slack’. We saw the result of this during the COVID-19 pandemic, with blank sailings, big call sizes, irregularity, unreliability, missing and misplaced containers, complaining shippers, and regulatory intervention:( The words of an 'angry' President Biden, responding to complaints of

US exporters, who were unable to find empty containers during the COVID-19 years, or sometimes waiting for weeks at Los Angeles to take delivery of their import container, are quite lucid of the situation: [...nine major shipping companies consolidated into three alliances control the vast majority of ocean shipping in the world and each of these nine are foreign-owned. During the pandemic, these carriers increased their prices by as much as 1000% while families and businesses struggled around the world. These carriers made 190 billion dollars in profit in 2021, 7 times higher than the year before and they raked in the profits, and the costs get passed on as you might guess, directly to the consumers sticking it to American families and businesses. These foreign-owned carriers have also been refusing to carry American-made products back to Asia…].) in short, we’ve had a ghastly mess. However, the more fine-tuned a system (or a network) is, and the more sophisticated its optimization, the more profound are the effects and ramifications of a disruption in the absence of slack. The stress on supply chains is in such cases sizable. The Netherlands, for instance, boasts a road network that ranks among the best in the world in terms of quality and sophistication. As long as things go well, the flow of traffic is smooth, even during

morning peak periods. The minute a serious accident takes place somewhere, however, the whole country can come to a standstill, with tens of thousands of kilometers of queues. Such disruptions, if frequent, have some other, graver, ramifications. As I said above, logistics optimization (together with containerization) did not only change traffic, transport and trade, but it changed our lives and the way we go about our daily activities. The prerequisite for this has a name: “reliability”. When, for example, I go to the airport, I know, to the minute, what time I must leave home. If, however, taxis are on strike, trains do not run, etc., I need to leave home one hour earlier; this is my own ‘inventory cost’, and a cost it is! Stress on supply chains is not caused only by unreliability and the ensuing higher inventory costs, but also by external, unforeseen, and unanticipated shocks, such as COVID-19, discussed above. Generalizing, any obstacle or hindrance to the smooth flow of trade imposes stresses on fine-tuned supply chains. Such hindrances can be what I call ‘chokepoints’. Below, I discuss some representative examples, together with the ‘safety valves’, that may or may not be at our disposal to by-pass them. In Figure 4 one can see the three chokepoints I will discuss, together with their (possible) by-passes, the latter motivated by concerns

ANALYSIS ● 220 SHIPBUILDING THE FUTURE
► MARITIME LOGISTICS General Maritime Corp Odjfell Wihelmsen Teekay Shipping Norden Evergreen Marine Brostrom Van Ommerer Torm UPS Exel CSAV Kuehne & Nagel UTI Worldwide CH Robinson Expeditors FIGURE
FINANCIAL PERFORMANCE OF TRANSPORT VS. LOGISTICS COMPANIES 20 15 10 5 0
3.

about the security of navigation and of naval deployments (Haralambides and Merk, 2020). Out of the many such bottlenecks to trade, I consider these three as the most important. Specifically, these are (by-passes in parentheses): Suez Canal (Cape route; northern sea route; IMEC (India-Middle East-Europe-Economic Corridor); Eurasian rail landbridge); Panama Canal (Suez Canal; North American landbridge; Nicaragua Canal (shelved); PILA (Puerto Internacional Las Americas, Colombia); and the Malacca Strait (Kra Canal, Thailand).

The Suez Canal

At the time of writing, the Bab al-Mandab Strait, this most crucial chokepoint of international trade, is making headlines, due to the Houthi militia attacks on commercial shipping, as a quid pro quo for the Israeli attacks on Gaza. The roots of the civil war in Yemen are far too complex to be analyzed here; this would go beyond this article’s scope anyway. However, one might not be totally wrong in seen this conflict which, in ten years, has claimed the lives of more than a quarter million people due to the hostilities and their consequences, as the terrain of Saudi-Iranian rivalries. With the accession of the two countries to the BRICS (effective January 1, 2024),

the world had hoped that a kind of rapprochement among the two arch-rivals was in the horizon, brokered by China: Saudi Arabia’s biggest oil buyer. Unfortunately, at the January 2024 Davos meeting in Switzerland, Saudi Arabia announced that “Saudi Arabia has not yet joined BRICS” (Reuters, 2024). Apparently, the country’s indecisiveness is not totally independent neither from the evolution of the Gaza/Red Sea situation nor from, again, the heightened frictions between China and the US, in spite of the warm encounter of the two leaders, Joe Biden and Xi Jinping, at the San Francisco APEC meeting in November 2023.

But the present day is not the first time the Canal chokes trade since its inauguration in November 1869, at a grand international event, frequented by royals and dignitaries from around the world, immersed in the divine sounds of Verdi’s Aida. The canal has since closed three times: in 1956 (the Suez Crisis); 1967 (the Six-Day War); and, in 1973 (the Yom Kippur war), and whenever there were concerns about the security of navigation and of naval deployments (Haralambides and Merk, 2020).

The Bab al-Mandab Strait, the southern entrance to the Red Sea in the Gulf of Aden (Figure 4), is the Cerberus (The ferocious three-headed dog that guarded the entrance to

the underworld (Hades), according to Greek mythology.) that ‘guards’ the entrance to Europe of Persian Gulf oil and Asian manufactures. Shared by Yemen, Eritrea and Djibouti, the strait has a width of approximately 30 km, divided into two channels by Perim Island (AlYadomi, 1991). The strait makes the strategic importance of the Gulf of Aden even more important. The Gulf has traditionally been plagued by high levels of piracy activity, smuggling, and illegal arms trafficking. International cooperation initiatives and regional laws (e.g., of Djibouti) have been rather unsuccessful in improving the security situation in the Gulf, where many major powers, including China (in Djibouti) and the US, are maintaining a military presence.

Recently (March 2021), another -commercial this time- event blocked the canal for six days wreaking havoc on international trade: hundreds of ships were stranded at the two ends of the canal, disrupting supply chains and increasing inventory costs by billions of euros each day. This was the running aground of Evergreen’s mega-ship ‘Ever Given’, at the time one of the biggest containerships in the world (20,124 TEU). The 400-meter giant wedged sideways in a 265-meter-wide canal and the mission to dislodge and refloat it demanded unprecedented international efforts including

Without economic ‘survivability’, environmental sustainability is a mere empty shell, an ocean without fish.

221 SHIPBUILDING THE FUTURE

FIGURE 4: CHOKEPOINTS AND INTERNATIONAL TRADE FLOWS

“The Suez Canal serves 12%-15% of international trade - on average, 50 ships transit the waterway every day.

dredging, towing, and lightering (Figure 5)

The Suez Canal serves 12 to 15 per cent of international trade, being the principal artery of the Europe-Asia cargo flows. It is estimated that, on average, 50 ships transit the infamous waterway every day. Alternatives (by-passes) do exist however (Figure 4), albeit at higher costs, longer distances and higher environmental impacts. Let us see them next.

Circumnavigating Africa: The Cape Route

The first, but by no means new, alternative to the Suez is the circumnavigation of Africa, known as the ‘Cape Route’ (sailing around the Cape of Good Hope). The route adds approximately 4,500 nautical miles (or 8,000 kilometers) to the distance between Shanghai and Rotterdam and, depending on sailing speeds, 12 days in additional sailing time, assuming an average speed of 16 knots (Notteboom et al, 2024). To maintain weekly schedules, this would require two extra ships per loop, or about 200 ships in total.

South European ports are affected even more by the Cape route, as ships now have to approach these ports via the much longer distance through the Strait of Gibraltar (Figure 4). The impact of the crisis on the Med hubs of Piraeus, Genoa, Malta, Valencia, etc., is

graver than this though. The Med Basin, the Romans’ Mare Nostrum, is what I have often called the ‘hub of hubs’ and perhaps the most important sea stretch in the world, connecting four continents: The Middle East (Asia); Europe, Africa and North America. Especially as regards the latter, Suez has been functioning in competition to the Panama Canal for the North American East Coast (ECNA) market, housing the richest consumption centers in the world. Simply, ships from Asia transiting the Suez could transship in a Med hub and continue crossing the Atlantic to the ports of New York - New Jersey (NYNJ), Norfolk, Savannah, Charleston, and Halifax (in Canada). These trades are now largely lost to the Atlantic ports of West Africa and Portugal.

In the present (2023-4) Red Sea crisis, the impact of the Cape rerouting on the running and voyage costs of ships, consequently on freight rates too, is not difficult to comprehend: ITF (2024) has calculated an average cost increase of $272 per FEU for a median-sized containership while, in the beginning of the crisis, freight rates increased by more than 200 percent, both to northern Europe and the Mediterranean. As an example, the Shanghai Containerized Freight Index (SCFI) for North Europe increased from $707/TEU in mid-No-

vember 2023 to $3,103/TEU in mid-January 2024. Similar were the price increases in the Mediterranean services. I would be remiss not to mention ad passim here that such rate hikes (and related surcharges) cannot be easily justified by the above cost increases, leading one to again comment on the lack of adequate competition in container shipping. With regard to the higher environmental costs of air emissions as a result of the Cape rerouting, these have been estimated at 42% for an individual vessel, and 67% for the fleet needed to operate a typical weekly service Asia - North Europe (Notteboom et al, 2024). These are bad news in the efforts of shipping to respect IMO targets towards reaching ‘net-zero’ by 2050.

The Northern Sea Route (NSR)

The Arctic Northern Sea Route (NSR), (Figure 4), is a niche alternative to the Suez, studied and tested over many years, by major companies such as Cosco and Maersk. The route, connecting East Asia (Japan, China, Korea) to Northern Europe, is 40% shorter compared to the Suez route and, as a result of the accelerating melting of Arctic ice (due to global warming), it could potentially claim an increasing share of the Suez traffic, in the

ANALYSIS ● 222 SHIPBUILDING THE FUTURE
North American landbridges Panama Canal route Panama Canal ECSA (East CoastSouth America) ECSA Nicaragua Canal (shelved) North Europe Strait of Gibraltar Suez Canal Red Sea Suez route Strait of Bab Al-Mandab Cape route Cape of Good Hope Strait of Malacca India (India-Middle East-Europe Economic Corridor) IMEC Kra Canal (proposed) China Eurasian rall landbridges Northern Sea Route Source: Notteboom et al (2024) Transpacific WCNA (West Coast North America) Transpacific WCNA (West Coast North America) Panama Canal route
► MARITIME LOGISTICS

bilateral trade between China and the European Union which is rapidly approaching one trillion US dollars. As Figure 4 shows us, the NSR runs along Russian territorial waters, with various, and costly, navigational control stations which, among other things, might raise legitimate maritime law questions on the freedom of navigation principle. In terms of trade benefits, the main beneficiaries are China and Russia, the former hungry for the rich resource endowments of the Arctic, comprising first and foremost its vast quantities of natural gas.

Reducing sailing distances has various advantages in terms of fuel consumption and atmospheric emissions. To a great extent, however, NSR benefits are eroded by the high cost of ice-class ships; slower speeds in ice navigation; use of Russian (nuclear) icebreakers; control station passage fees, etc. Moreover, ports along the way are not yet prepared for this trade and it will be years, if ever, until this new alternative to Suez presents itself as a serious contender in the Asia-Europe trade.

The India-Middle East-Europe corridor

The idea of a new corridor, which could offer a routing alternative to Suez --and perhaps a potential ‘competitor’ to China’s Belt and Road Initiative (BRI)-- was introduced by President Biden at the G20 summit in India (September 2023). The underlying objectives of IMEC are not much different to those of BRI and of multinational trade corridors in general: to improve the economic, social and political integration of the involved countries through regional development and better connectivity among their ports. The $20 billion IMEC project would shorten distances by 40% vis à vis Suez, connecting India to Europe via a complex sea-rail multimodal system. Specifically (Figure 6), the west coast of India, starting from the newly licensed mega-port of Vandhavan (Figure 6) would connect by sea to Dubai. There, containers are loaded onto trains transversing Saudi Arabia to reach the Israeli port of Haifa in the Eastern Mediterranean. The final leg of the corridor is again ‘maritime’, bringing containers from Haifa to the south European ports of Piraeus, Genoa and Marseille and from there, by road and rail, to the rest of continental Europe. In addition to trade, the project envisions underwater cabling for the transference of electricity, communications and internet.

Detailed studies have not yet emerged, something that reinforces criticism that the whole thing is a mere sensationalism. Indeed, some preliminary costings and timings I have attempted show that the number of necessary transshipments and the limited capacity of the (rail) leg pose neither a serious threat to Suez nor to BRI.

The Med Basin, the Romans’ Mare Nostrum, is what I have often called the ‘hub of hubs’.

223 SHIPBUILDING THE FUTURE
1.Tugs 1.Tugs 2.Dredging 3.Lighten the load FIGURE 5. DISLODGING AND REFLOATING THE EVER GIVEN CONTAINERSHIP Ship 400m long and angled across canal Digger used to excavate bow Tugs attempt to pull and push the ship free Sand and silt removed from underneath the bows using suction allowing it to float free Cargo and fuel could be removed to reduce weight and make the ship float higher in the water
“The construction of the Panama Canal took a good ten years and thousands of workers died from tropical deceases.

In spite of India’s obvious interest in the project, the country has never relinquished her interest in Russia’s International North South Transport Corridor (INSTC) which, starting from the Iranian Gulf port of Chabahar, continues north, over a distance of 7,000 km, eventually reaching Moscow, calling on its way at Tehran and Baku (Azerbaijan) and, from Moscow, branching out westwards to Turkey (for solutions offered by air transport as well as by the Eurasian rail network, the latter promoted strongly by China as the Belt part of her Belt & Road Initiative (BRI), see Haralambides and Merk (2020) and Notteboom et al (2024).

The Panama Canal

Next to the Suez, the Panama Canal is the second most important artery (and chokepoint) of international trade, connecting the Pacific with Atlantic oceans, thus feeding mainly the east coast of the Americas with Asian exports and, as of recent, supplying Asian markets with US natural gas and Latin American agricultural produce.

The construction of the canal took a good ten years and thousands of workers died from tropical deceases in the excavations, both during the failed French efforts of Ferdinand de Lesseps (1881-1894), and the subsequent US ones of 1904-1914. The canal was inaugurated on August 15, 1914.

A significant competitor of the Panama Canal in supplying with Asian products the East Coast of North America (ECNA), is the US Landbridge (Figure 4) and to a lesser extent the circumnavigation of the treacherous waters of Cape Horn, the southernmost tip of Latin America. As an alternative intermodal corridor, the landbridge was developed in parallel with the construction of the post panamax ship (cf. below). Simply, Asian cargo is unloaded at the North American West Coast (WCNA) ports of Los Angeles, Long Beach, Oakland, Seattle, Tacoma and Vancouver (in Canada) and from there containers are loaded onto railcars and road vehicles, travelling an average distance of 4,000 kilometers to the US Midwest (Chicago, Detroit) and ECNA.

Recently (2023-2024), the fresh-water Panama Canal has been suffering from low water levels, due to drought conditions (limited rainfall). This has deprived the canal of roughly one third of its traffic and, combined with the Red Sea crisis, has created a ‘perfect storm’ (Kent and Haralambides, 2022), when it comes to supplying the ECNA. On the positive side, the new situation has strengthened the position of the WCNA ports --and, apparently, of the US Landbridge-- which have been losing out consistently to the ECNA ports in the past few years.

For nearly 10 years, up to the late 1980s,

the maximum size of containerships had remained stagnant at around 4,500 TEU. These ships have come to be known as the Panamax Containerships, which are to many the workhorses of the industry. The limiting factor to the growth in ship sizes was the Canal itself whose locks were 33.5 meters wide. This meant that a ship could not be wider than that, i.e., wider than 13 (containers)-across the vessel’s beam.

In 1988, American President Lines (APL) of Oakland, U.S.A., made the bold decision to introduce the C10 class of vessels with a beam (width) of 39.4 meters ( 14 or 15-across). These were the first ‘post-panamax’ ships, for they could no longer transit the Canal. After this, the growth in containership sizes has been unstoppable (Figure 7)

The thinking of APL (and all other carriers who followed them in the 1990s) was simple, as must be all solutions to complex problems (To quote Bill Gates, "if I want solutions to a complex problem, I give it to a lazy person; I can thus be sure he will find the simplest and quickest solution". ): the economies of scale of the largest, post-panamax, vessels; the money we save by not paying canal dues and fuel costs; and the time-savings we achieve thanks to the landbridge, should allow us to offer intermodal rates attractive enough to ECNA

consignees (cargo receivers), vis à vis those of the ‘all-sea route’ (i.e., through Panama). Moreover, and as far as we are concerned, thought the management of APL, having a uniform size of vessels (no size limitations existed at the time for Suez transits) is a most valuable operational advantage, in terms of ship swaps and fleet scheduling, that cannot be ignored. The spectacular growth in ship sizes --at the time of writing approaching the 25,000 TEU milestone-- obliged the canal to expand its capacity with a new set of locks, parallel to the old ones, at both entrances (oceans) to the canal, allowing passage to ships of ‘22-across’ (or approx. 14,000 TEU). These are now known as the Neo-Panamaxes. The expansion cost Panama a good $6 billion. As to be expected, Egypt followed suit, now offering a two-way traffic in Suez at a massive cost of nearly $9 billion. Once again, interesting questions are raised as to whether the two canals compete or collude.

In spite of the millions spent on research, on global trade forecasts and feasibility studies concerning the expansion of the canal, projected at a cost of nearly $6 billion, the capacity of the new locks was soon to be obsolete, presenting a new limitation to the newest generations of containerships, built far bigger than 14,000 TEU. Didn’t the Panama Canal

ANALYSIS ● 224 SHIPBUILDING THE FUTURE
► MARITIME LOGISTICS

FIGURE 6.THE INDIA-MIDDLE EAST-EUROPE CORRIDOR (IMEC)

Authority see this coming? I believe they did, but there were two important parameters they had to take into account (other than costs, of course): i) the rocky seabed of the USEC, making dredging costs prohibitive and ii) the (tidal) clearance under some bridges of the New York - New Jersey port system, which do not allow passage of the latest generation of containerships underneath them.

A digression

It might be interesting to make a digression at this point which some of my readers may find interesting or useful. Despite the continuous capacity increases of today’s ‘giants’ (Haralambides, 2019), it seems their dimensions have remained unaltered to what I have earlier called the universal constant of 400-60-16. That is, 400 LOA (length overall); 60 meters beam and 16 meters draft. Naval architects have optimized designs, turning ships into floating platforms, not limited by the usual v-shape of a ship’s hull. Will we see a new universal constant any time soon? Probably. Starting with Rotterdam’s RWG (Rotterdam World Gateway), major hub-ports are ordering the newest generation of Ship-to-Shore (StS) cranes with a boom (The horizontal arm of the crane (Figure 8) along which a trolley runs back and forth, landing containers on the ter-

minal's apron or, directly, on a railcar, chassis, internal terminal truck, or AGV (Automatic Guided Vehicle) of 65 meters, meant for ships of 26 rows or 30,000 TEU. This, if widespread, and widespread it will be, should entice carriers to build ships of that size. A ‘chicken or egg’ question arises again: does port technology adapt to ship sizes, or vice versa? Over the years, my answer has been unswerving: the critical ‘variables’ leading to gigantism in shipping (Haralambides, 2019) are port technology, efficiency and productivity; simply, it is those advancements that minimize ship turnaround time and ship stay in port.

And as one thing brings up another, I couldn’t help but remark here that the nervousness of ports to achieve technological prowess is driven by regional port competition; and often, as it happens in ports, competition breeds waste(not to be confused with slack capacity.). Recently, the new tendency in port policy, pioneered by China, is port coopetition: an area I have been working on for years with my Chinese (and other) colleagues (Munim and Haralambides, 2018; Wan et al, 2020; Wang et al, 2021; Ma et al, 2021; Li et al, 2022). In short, regional port infrastructure ought to be centrally planned, to avoid wasteful duplication of resources and situations whereby carriers play one port against the oth-

er. Subsequently, the private sector is invited, competitively and in competition, to develop and manage this infrastructure.

The ratio of LOA to BEAM is fairly fixed and, in today's designs, ships become bigger by becoming wider rather than longer. Sausage-type ships are not possible for a number of reasons, including ship safety at sea: Found on the crests of two waves, in a rough sea, a fully laden ‘sausage’ can break in two like a cucumber. Had it not been so, would we be able to build larger ships by making them longer, while keeping their width constant, the cargohandling problem could be easily solved by adding an extra StS to the operation, so that the ship could still be able to be turned around in the same time; today, in a couple of days. However, the minute the ship becomes wider, e.g., 25 or 26 rows wide, all our StSs of a boom of 60 meters or less become useless and in need of replacement with the new generation, costing well in excess of $10 million each. Considering that in a two-berth, 1 km quaywall, one would normally need 10 of these cranes, the cost of replacement is substantial particularly if you have to do this every seven to eight years, as I have calculated earlier [end of digression].

With China’s BRI expanding towards an ‘around-the-world’ concept, including Latin

“Recently, the fresh-water Panama Canal has been suffering from low water levels, due to drought conditions (limited rainfall).

225 SHIPBUILDING THE FUTURE
Port Sea Route Countries connected Marselle’s Genoa Piraeus Haifa Jabel Ali Vandhavan Source: Khan et al (2024) FRANCE ITALY GREECE ISRAEL UAE INDIA

“The spectacular growth in ship sizes obliged the canal to expand its capacity with a new set of locks.

FIGURE 8. LONGITUDINAL EVOLUTION OF SHIP SIZES AND WHARF CRANES (S t S)

America and Oceania, the Panama Canal, under its western control, could not but be a risk factor for China, similar to that of the Malacca Strait (cf. below). The Americans too would not mind at all had an alternative to Panama Canal existed. As always, when big money is involved, ideas do crop up: one, defunct now, was the Nicaragua Canal. Another, today, is a rather futuristic concept in Northern Colombia, presently soliciting investors for its finance.

The project, under the name PILA (Puerto Internacional Las Americas), developed by the Miami-based company Zergratran (I guess meaning Zero Gravity Transportation.), connects the Pacific with the Atlantic Ocean via an underground tunnel of 130 km. Post-Panamax ships unload containers at a fully automated pacific port (and vice versa in the Atlantic).

Containers are then placed on special Maglev platforms which take them, in 30 minutes, to a sister port on the Atlantic, to be loaded on ships again.

The Nicaragua Canal

Although defunct since 2018, the Nicaragua Canal is something that could not pass undiscussed for a number of reasons. Nicaragua is one of the poorest countries in the world and is the country of the Sandinista Daniel Ortega: the revolutionary Marxist president of the 1980s turned pro-business in his second term in 2007. The political history of the country, the Ortega revolution in 1979 overthrowing the dictator Anastasio Somoza, the fight against the pro-US ‘contras’ rebels, and the merciless policies of the US trade embargo, mining port entrances, and the most recent Biden prohibition of Ortega and his officials from entering the USA) makes fascinating reading to the political scientist.

The idea of cutting a canal through Nicaragua, connecting the Pacific- with the Atlantic Ocean (Caribbean Sea) (figure 4), as an alternative to Panama was not new, having been considered for centuries. In recent years, the possibility of hosting ships larger than the Panama limitations had given heightened impetus and was adopted with enthusiasm by the Ortega administration. Chinese funding emerged (up to $50 billion) through the Hong Kong-based company HKND.

The proposed sea-level canal, which opposite to Panama required no locks, had a length of 280 km, far longer than the Panama Canal, cutting through Lake Nicaragua, Central America’s biggest fresh water lake. At the time I had believed that the US would support the idea, which was offering them much shorter distances westwards to Asia (Nicaragua being north of Panama), i.e. much closer to the US and its exports of natural gas to Asia: a trade presently accounting for about 40% of the westward traffic of Panama. As it proved, however, politics are stronger than economics and

the US wouldn’t look eye to eye to a project controlled by China and competing to their own interests in Panama.

Eventually, Chinese interest waned and in 2018 HKND announced that they no longer had an interest. The true reasons of that decision are not known but one could imagine them. Publicly, however, economic and technical problems had been quoted, next to strong opposition by international environmental organizations such as Friends of the Earth and many others. Indeed, the impacts of the canal would have been significant in terms of displacements of population, peasant communities, wildlife and ecosystems. For one more time, a poor developing country was found unwilling to strike a balance between environmental sustainability and economic development.

The Malacca Strait

The Malacca Strait has been one of the world’s most important and thus busiest waterways, for time immemorial serving the east-west trade routes (Figure 9). Roughly 80 thousand commercial ships transit the strait each year and the heavy traffic gives rise to accidents, pollution and ecological degradation. These, together with territorial disputes and the longstanding piracy problem of the strait, continue representing problems in search of solutions, despite the conscientious efforts of the strait’s three lateral states (Singapore, Malaysia and Indonesia) and of the international community (US, Japan, Korea).

Deviating from the strait is only possible southwards through the Sunda Strait (Figure 9), between the Indonesian islands of Sumatra and Java which, however, adds 1,000 to 1,500 kilometers to the route, or two days of navigational time.

ANALYSIS ● 226 SHIPBUILDING THE FUTURE
1960s 1970s 1980s 1990s 2000s
Is port technology tailored to the size of ships,
is it the other way around? ► 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 2000 1995 1990 1985 1980 3.055 4.258 4.409 4.950 9.000 TEUs
or
Panamax Ships Post–PanamaxShips MARITIME LOGISTICS
FIGURE 7. DEVELOPMENTS IN MAXIMUM SIZE OF CONTAINERSHIPS

FIGURE 9. MALACCA STRAIT, THE KRA CANAL (AND LANDBRIDGE) AND THE SUNDA STRAIT

India Myanmar

The Kra Canal

Similar to the Nicaragua Canal or the Colombian PILA, cutting out a sea-level canal across Thailand’s Kra Isthmus, would this time connect South China Sea to the Indian Ocean (Figure 9). The idea goes back four centuries. More recent discussions, however, have been invariably frustrated, mostly on grounds of national sovereignty, that is, concerns of surrendering control to foreign investors, notably China, which has always been eager to finance the works, interested in bypassing the risky, west-controlled, Malacca Strait. A cursory look at Figure 9 immediately shows us that the main beneficiary from the canal would be China and its ports (e.g., Shenzhen and Guangzhou), to the disgruntlement, however, of Singapore and the Malaysian ports of Tanjung Pelepas and Port Klang. In this regard, disturbing ‘equilibria’ among ASEAN countries has been another consideration of Thai governments, taking also into account a rather misguided US reluctance to concede trade control to China.

The KRA Canal would shorten east-west distances, say, from Shenzhen to Rotterdam, by 1200 km or, depending on sailing speeds, by two to three navigation days. At present, the Kra Canal might make even more sense in view of the Malacca Strait chokepoint and its above challenges. Projections, plans and budgets have been plenty over the years, in principle envisioning a canal of 100 km, 400 m. wide, and 25 m. deep, i.e., an artificial waterway that would allow passage of the biggest of ships. All

this is now shelved; recently (2023), the Thai Government enthusiastically proposed a $28 billion ‘landbridge’, rather than a canal, and, for one more time, China has been found ready to finance it. The project involves a 90 km rail and motorway system, connecting the two ports of Ranong and Chumphon where two new terminals should be built (accounting for the biggest chunk of the above budget). According to the Thai PM, the landbridge should now save 7 to 8 days of navigational time.

A final brushstroke

The above narrative, written in my unusual style that often scorns academic orthodoxy in writing norms, makes, or at least I hope it does, a final point. A lot of discussions and policy interventions take place lately, rightly so, on the health of our oceans and the worrisome ramifications of global warming.

In our noble pursuits to a sustainable planet, in our eagerness, anxiety and often desperation to finally do something about our grave environmental predicament, we tend to forget that the oceans are the lifeline of trade; and trade, this basic ingredient of our welfare, takes place mostly by sea. In this sense, our oceans are not ‘heated’ only by global warming but also by everything else --like the chokepoints I described above-- which obstructs the free flow of trade. This is something we should always keep in mind, for without economic ‘survivability’, sustainability is a mere empty shell; an ocean without fish.-

References

Al-Yadomi, H. (1991). The Strategic Importance of Bab al-Mandab Strait. US Army War College, Pennsylvania, April 9th. <https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/ADA236804. pdf>.

Coase, R.H. (1937). The nature of the firm. Economica, Vol. 4, issue 16, Nov. 1937, pp. 386-405.

Fusillo, M. and H.E. Haralambides (2020). Do carrier expectations indicate industry structure in container shipping? An econometric analysis. Journal of Shipping and Trade doi:10.1186/s41072-019-0057-2.

Haralambides, H.E. (2019) ‘Gigantism in container shipping, ports and global logistics: a time-lapse into the future’. Maritime Economics & Logistics, 21(1), pp. 1-60. 61.

Haralambides, Η.Ε. and Οlaf Merk (2020) ‘The Belt and Road Initiative: Impacts on Global Maritime trade flows’. International Transport Forum Discussion Papers, No. 2020/02, OECD Publishing, Paris.

Huizhu Ju, Qingcheng Zeng, Hercules Haralambides & Yimeng Li (2023) An investigation into the forces shaping the evolution of global shipping alliances, Maritime Policy & Management, DOI: 10.1080/03088839.2023.2180549.

Huizhu Ju, Qingcheng Zeng, Hercules Haralambides (2024). Consequences of freight rate volatility in liner shipping and the role of strategic alliances, Ocean & Coastal Management, Volume 252, <https://doi. org/10.1016/j.ocecoaman.2024.107129>.

Paul Kent and Hercules Haralambides (2022). A perfect storm or an imperfect supply chain? The U.S. supply chain crisis. Marit Econ Logist (2022). <https:// doi.org/10.1057/s41278-022-00221-1>.

Martin, S. (1993). Advanced Industrial Economics, Blackwell.

Notteboom, T., Haralambides, H. & Cullinane, K. (2024). The Red Sea Crisis: ramifications for vessel operations, shipping networks, and maritime supply chains. Marit Econ Logist (2024). <https://doi.org/10.1057/ s41278-024-00287-z>.

Reuters (2024). Saudi Arabia has not yet joined BRICs - minister. January 16th. <https://www.reuters. com/world/saudi-arabia-has-not-yet-joined-brics-minister-2024-01-16/>.

Ziaul Haque Munim and Haralambides, H.E. (2018) ‘Competition and cooperation for inter-modal container transshipment: A network optimization approach’. Research in Transportation Business & Management Vol 26, pp. 87-99, doi.org/10.1016/j.rtbm.2018.03.004.

Shulin Wan, Weixin Luan, Yu Ma and Hercules Haralambides (2020) ‘On determining the hinterlands of China's foreign trade container ports’. Journal of Transport Geography, Volume 85: May 2020. doi: <https://doi. org/10.1016/j.jtrangeo.2020.102725> .

Chuanxu Wang, Hercules Haralambides and Le Zhang (2021). ‘Sustainable port development: the role of Chinese seaports in the 21st century Maritime Silk Road’. Int. J. Shipping and Transport Logistics, Vol. 13, Nos. 1/2, 2021.

Ma, Q., Jia, P., She, X., Haralambides, H., Kuang, H. (2021). Port Integration and Regional Economic Development: Lessons from China, Transport Policy, 110 (2021) 430-439 <https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2021.06.019>.

Shan Li, Hercules Haralambides and Qingcheng Zeng (2022). Economic forces shaping the evolution of integrated port systems - The case of the container port system of China's Pearl River Delta. Research in Transportation Economics, 2022, <https://doi.org/10.1016/j. retrec.2022.101183>.

Abdul Rahman, N.S.F., Mohd Salleh, N.H., Ahmad Najib, A.F. et al. A descriptive method for analysing the Kra Canal decision on maritime business patterns in Malaysia. J. shipp. trd. 1, 13 (2016). <https://doi.org/10.1186/ s41072-016-0016-0>.

Kashif Hasan Khan, Iman Bastanifar, Ali Omidi, Zainab Khan (2024). Integrating Gravity Models and Network Analysis in Logistical Strategic Planning: A Case of the India Middle-East Europe Economic Corridor (IMEC). Maritime Economics & Logistics (forthcoming). ITF (2024), “The Red Sea Crisis: Impacts on global shipping and the case for international co-operation”, Background Paper, International Transport Forum, Paris.

“The idea of opening a canal through Nicaragua as an alternative to Panama, was considered for centuries.

227 SHIPBUILDING THE FUTURE
Indonesia Singapore Malaysia Brunei Vietnam
Thailand Thailand
New Trade Lane
Ranong Port LandBridge Chumphon Port Sri Lanka
Laos Cambodia Philippines

2024: a year of disruption and opportunity

Shipping is being strongly affected by geopolitics but a combination of operational inefficiencies and stronger demand is driving positive sentiment

Anyone hoping for a quiet start to 2024 in shipping would have been disappointed well before the midpoint of the year. By the end of the first quarter, the industry was still reeling from attacks on ships in the Red Sea, the continued fall-out from the war in Ukraine and the tragedy in Baltimore.

While the effect of the latter briefly sent shockwaves through the industry and the mainstream media, the former two continue to re-shape global trade. The impacts so far have been severe enough that some sectors have seen increases, in freight rates and asset values with longer voyage times pushing up carbon emissions, at a time when the industry is struggling to lower them.

Though the collapse of the Baltimore bridge briefly brought back memories of the Ever Given blocking the Suez Canal, remedial efforts to get the channel open began almost immediately, freeing up the bulk, car and container trades affected. While the legal arguments over responsibility and compensation will continue for a long time to come, attention has continued to be focussed on events in the Middle East.

In a first quarter which saw continued escalation in the war between Israel and Hamas in the Gaza strip, attacks on shipping grew more numerous and indiscriminate. As a side effect of this process, piracy of a type not seen since the early 2000s has also re-emerged as a threat in the region, adding further complication and risk.

The impact of the war in Ukraine has

From a short -term perspective, the 2024 tanker market outlook remains strong, with significant upside potential.

been more nuanced in the sense that Russian oil exports have continued to flow despite twin US/EU sanctions regimes. Dry bulk exports have also continued to emanate from Ukraine despite the high risks to vessels and seafarers.

The energy shortage, initially feared by western countries after the loss of Russian gas supplies, failed to materialise as alternative sources plugged the gap. The recent decision by the United States to pause further investment in new gas supplies may change that dynamic again but for now the supply chain appears resilient. The intensity of a war that is entering its third year suggests that no short term resolution is likely and further disruption cannot be ruled out.

Meanwhile attacks in the Red Sea - not to mention persistent constraints at the key Panama Canal chokepoint - have perversely continued to benefit vessel earnings so far this year for those sectors heavily exposed to canal passages. The effect of delays and diversions have served to lengthen sailing distances thereby tightening market balances. The prospect of those constraints lasting through to at least the second half of the year suggests scope for further gains, especially as we enter a seasonally-stronger environment for trade volumes.

From a short term perspective, the 2024 tanker market outlook remains strong, with significant upside potential. Asset prices also continue to appreciate, although the pace will naturally fluctuate. Q2 prices for Aframax/Suezmaxes put these ships very close to their historical maximums with other vessel sizes and ages a way off their high

water mark but beginning to close the gap. In dry bulk, the forward view is affected both by vessel diversions and a brightening economic picture. Recent economic data have signalled the prospect for a more widely-based and sustained growth in demand for and trade in dry bulk commodities. In particular, more positive manufacturing purchasing manager indices have been followed up by a notable improvement in industrial production globally. This increases our confidence in the view that 2024 will be another year of above-trend growth in trade volumes.

A similar story may play out in the container sector where MSI has forecast overall trade growth of 4.0% year-on-year in 2024, breaking a losing run of three out of the last four consecutive annual declines. The US economy in particular will play a pivotal role. Its so-far ‘bulletproof’ behaviour, benefitting from adjustments to inventory levels, slowing headwinds from 2023’s housing market downturn and growth in personal consumption and disposable incomes means consumer confidence continues to be robust.

However, the supply side picture is very different between the traditional commodity sectors of oil tankers and dry bulk versus the container sector. With scheduled deliveries for bulkers and tankers at multiyear lows the supply side for these sectors is conducive to market balances in 2024, whereas the container sector will have to absorb record deliveries this year.

228 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Newbuilds: A big ticket with prolonged deliveries

The CEO of Goldenport Group, Yiannis Dragnis, speaks with "N" about the unpredictable elements of chance affecting the shipping industry, the industry's green transition, and the value of human resources both on land and at sea

Today's shipping markets are heavily influenced by unpredictable events and volatile factors. Upheavals are affecting the patterns of the maritime sector, from the drought in the Panama Canal to the war in Ukraine and the crises in the Middle East.

The above was emphasised by Goldenport Group CEO Yiannis Dragnis in an interview with Naftemporiki. Goldenport is a group that specializes in wet and dry bulk cargo transport, as well as in marine tourism through Golden Yachts.

Regarding investing in new, eco ships to align with the goal of decarbonising shipping by 2050, Mr. Dragnis believes that "today, ordering new ships is a big ticket, and in fact with longer-term deliveries. There is no way to predict now for sure the prevailing conditions when the ships will be delivered in 20272028.”

Goldenport Group placed orders in 2019 and 2022 for eco ships using conventional fuels, while also considering methanol. According to Mr Dragnis’ projections, LNG, methanol, and carbon capture will be the leading technologies in shipping.

He also believes that human resources are the most crucial aspect in shipping, both onboard and onshore. In terms of marine tourism and yachts, Mr. Dragnis emphasises that the group wishes its activities to carry as large a Greek footprint as possible (shipbuilding in Greece and Greek personnel on a 12-month basis). However, he points out that "in the yachting business, all players must follow the same rules.”

Mr. Dragnis, the shipping sector is currently undergoing significant transformation. What, in your opinion, are the most challenging issues facing the industry today?

Good evening, and thank you so much for the invitation. I'd also like to thank you for your information services.

Regarding your question about the shipping industry, I believe that, while discussion in all forums are primarily focused on issues relating to decarbonisation of shipping and new technologies, I would like to initially to refer to what I believe to be the most important factor in shipping: human resources. Human resources, both in the onshore office and, of course, onboard - the sailors.

At Goldenport Group, we concentrate on improving human resource competencies.

The majority of the individuals working in landbased offices, captains and engineers, are seafarers, but there are also electronic and electrical technicians and shipbuilders. As a group, we concentrate our efforts on improving their skills through continuing education and training. We attempt to give young individuals the opportunity to advance professionally within the organization by providing ongoing training.

The same holds true for onboard crew, an area where we are faced with the known issue affecting the maritime industry: seafarer shortage.

Finding crews?

That's correct. Certainly, the Russia-Ukraine war has made things even worse. Conscription is currently in effect in Ukraine, which has further reduced the number of available Ukrainian sailors - a pool of exceptionally skilled officers for the ships.

For our part, we assisted our Ukrainian sailors

as much as we could. We helped many of them to come to Greece, and we also have offices in Georgia and the Philippines. In this way, I believe we have successfully addressed the issue of ship staffing.

However, in the future, we will still face new challenges relating to training in new technologies and know-how. This is what worries me most today.

And how do the new ships fit in with the new IMO regulations?

We placed orders for new ships as early as 2019 and 2022. I haven't placed any further orders since then. Even though we had a thorough discussion on decarbonisation, what kind of engine to install, and what type of fuel to use, I opted to go with eco ships that will use conventional fuel. This was based on the fact that no solutions have been provided until today, but new ships are in need now.

I should note, though, that we have made some steps for the use of methanol in some of our tankers. Although the current tendency is to go for LNG dualfuel, I am confident of the potential of methanol. But the major problem still stands with producing this fuel in large enough volumes.

Of course, it is much safer than ammonia. So, I believe that methanol and LNG, as well as later technologies such as carbon capture, will be the leading technologies. However, carbon capture is still in its early stages owing to a lack of infrastructure to handle demand.

There are currently some places equipped with the required infrastructure, like Amsterdam, but there is no worldwide supply network.

In light of what you mentioned, I'd like to ask you about the extent to which shipping has evolved from earlier generations?

230 SHIPBUILDING THE FUTURE INTERVIEW ●

We prioritize the quality of our services. Although we have been a listed company since 15 years ago, we are a privately-held company. In other words, we operate the company's ships. And I lay too much emphasis on product quality, i.e. the quality of the company's service: safety, quality, and punctuality are all essential. We also strive for excellent collaboration with those that must transport their products.

We follow the model of investing in this service, i.e. enhancing the manner in which we deliver the transport project. What differs with previous generations is sustainability.

To be more sustainable on all levels, from our employees to our customers. For example, onboard free internet (starlink), bedding, meals, and overall comfortable living arrangements.

Today's vessels are nothing like the ships of earlier shipping generations.

Allow me to share a tale with you that my father, Captain Paris Dragnis, told me. The trips he took as a captain lasted a year or longer. His mother would send him a letter, telling him to dress warmly because it was cold, but he would receive that letter months later, when the ship arrived in India and the temperature was 40 degrees.

Such things were indeed true in past decades. Conditions in the seafarer profession have changed

dramatically in recent years.

Thais story just shows how things aboard the ship have changed greatly in just one generation. The seafarer profession is, of course, a sector that offers excellent prospects for professional development in addition to highly competitive pay. It's also a highly fascinating career choice for a young person. There is never a day that is the same in shipping - every day is unique.

However, it is also very demanding. You must genuinely desire it, you must love this job.

What about Greek sailors?

Our pleasure boats are staffed exclusively by Greek crews. We have assembled a team of people with whom we collaborate on a permanent basis, rather than simply during the season of yacht cruises. That is, all of our sailors are permanent, all months of the year.

Greece has the expertise to train merchant marine officers. However, the Greek flag needs to be competitive both within Europe and internationally. The career offers in this specific industry are nearly limitless. The number of Greek-owned ships exceeds 5,000. But I'm not sure if the seafarer profession appeals to young people. Even though it is quite lucrative, I feel it is impossible to staff all ships

with Greek seamen.

But, for sure, there are work opportunities. Such jobs do exist, and they differ a lot from what they used to be like in the past. The hiring contract term used to be around 12 months, but now it is merely four months. Shore-based offices offer excellent career prospects, too.

We discussed purchases and shipyards. How is the industry's finance doing right now?

There is plenty of investment, at least for startups with what I believe is a viable business strategy, and with a good foundation, i.e they do need to borrow excessively.

I should note here that Greek banks have also done a fantastic job in financing and supporting Greek shipping. They have gotten extremely competitive. And they've been rewarded for it because entered the market reasonably early before it rose. They now hold a significant market share, and offer a highly competitive and earnest product. I can say that Greek banks have been a pleasant surprise during the past five years, with an excellent, profitable portfolio. And with shipping going currently so well, their portfolios will undoubtedly improve. However, both China and Japan are highly interested in the shipping finance department.

Despite the fact that, on the one hand, competition from Asia is increasing and, on the other, there have been successive crises over the last 15 years, Greek shipowners continue to dominate the global market. What do you think is their secret?

Being more sustainable on all fronts is what sets us apart from previous generations.

This is a very big question, because shipping in Greece is a massive industry, and many companies with extensive experience have their own unique perception of the shipping market. This could be the secret of Greek shipping: not everyone views the market in the same way. In my perspective, this is very positive because of the diversity that is evident in Greece.

Many segments of the market have undoubtedly benefited from recent developments. As a result, several businesses were able to expand by placing successive ship orders.

Of course, I must tell you that ordering new ships is a very big ticket today, and in fact with longer-term deliveries. We cannot predict for sure now what the conditions will be like when the ships are delivered in 2027-2028.

Such questions, about what will happen in a few years, cannot be answered even by the best analysts. And that is because geopolitics now affect also the maritime business - geopolitics and natural phenomena, too. Consider, for instance, the impact from the Panama Canal drought, which anyhow has now

231 SHIPBUILDING THE FUTURE ►
According to Mr. Yiannis Dragnis, unpredictable elements of chance now influences the market's rise or fall more than it has in the past.

Newbuilds: A big ticket with prolonged deliveries

stared to improve. We always take into account the traditional fundamentals impacting shipping, including the order book or data on the world economy, but now, more than ever, it is the unpredictable elements of chance that drive the market up or down. Just like the conflict in Ukraine, which nobody could have foreseen. I fell that the Greeks, by their investing choices, will be able to continue managing one of the world's largest and youngest fleets.

Your Group companies’ ESG reports highlight that in your capacity as CEO, you endorse candid communication among staff members, financiers, and charterers to ensure the companies navigate their ESG journeys safely. How much do financiers and charterers assist shipping businesses these days?

My point is that all businesses must be competitive, but without focusing only on making money. You need to consider how the business will be structured and run and how it will survive for the nest generation. It is not appropriate to think just of today. Empowering a firm is the same as making it more sustainable and respectful of the environment and its employees. They all complement one another.

We have set certain priorities and plans for the green transition and alternative fuels. Such plans may not be financially viable from day one, but they are something we continually evaluate and always use the best practices to the fullest degree possible. Ultimately, anything that is sustainable is something that endures over time by definition.

Marine tourism

Your company has a very strong brand in the yachting industry, from the building of opulent vessels to their sales and chartering. However, apart from being the top destination, Greece has yet to build an industry on par with, say, Italy. Is it possible to establish a comparable industry in Greece?

It is a fact that Greece lags Italy in terms of industrial development. And this affects the entire economy, not just a specific sector. Even we work with Italian businesses on a number of production-related projects. As an illustration, we are unable to locate comparable high-quality boat interior products in Greece. As Golden Yachts, the firm that constructs the boats, we aim to have as much of a Greek footprint as we can. Therefore, we ought to be competitive with other European shipyards, as Europe is a global leader in this area, given that we enter the

fuel

For the last five years, Greek banks have proven to be a welcome surprise, building up a highly profitable portfolio.

premier show in Monaco each year with one of our boats. Most Mega yachts are constructed in Europe. We thus aim to accomplish both. As a corporation, we have assisted to the upgrade of numerous businesses in the field. When it comes to top yacht building, the level is still not where it should be.

Growth prospects?

In this industry there is an issue with human resources. Today, there are many opportunities to make a career in shipyards of this type, enjoying impressive earnings and prospects. It's sufficient that you wish to learn the specific skills.

There are needs at every level. There is great demand for quality craftspeople.

Regarding management, I think Greeks are out-

standing at all levels, the engine, seamanship, etc., and as I mentioned earlier, we have Greeks on land and at sea.

What do think of the institutional framework?

There are several issues, but sadly, our industry is not adequately represented. The Hellenic Professional Yacht Owners Association (HPYOA) and the Marine Chamber of Greece are working together on those issues, but unfortunately, the industry lacks a unified voice, as seen in ocean shipping matters by the Union of Greek Shipowners. Representation of the sector of pleasure boats needs to be improved.

Furthermore, several ministries are unaware of the sector's needs in terms of labour and chartering.

While it is a huge sector, other Greek shipowners have been investing in it as well. In fact, it is an industry that operates in Greece and pays taxes to the State, at least when it comes to firms holding a Greek operating license. The new regulation allowing third-countryflagged vessels to cruise in Greece for 21 days must be properly implemented. And I think it is questionable weather this is done.

However, I believe that issuing an operating license in Greece for a vessel flying any European flag is the proper approach to ensure that taxes are collected by the Greek government and that we have Greek seamen on board our vessels. I'll use an expression borrowed from Mr. Giorgos Vernikos. “Why create a loophole for foreign flags?” Why do this? It is better to integrate foreign flags. Let it be the same for everyone. The same rules must apply for all. Foreign flag boat operators pay an amount to the Greek state only for the 21-day period, but they do not pay insurance contributions to the Greek Navy Retirement Fund (NAT) or other taxes or duties as Greek firms do.

Shipping is arguably the most competitive industry in the world. It does not require the assistance of the State. In yachting, the rules should apply equally for all players.

232 SHIPBUILDING THE FUTURE
INTERVIEW ●
► YIANNIS DRAGNIS
Golden Yachts aims to have the biggest Greek footprint possible, emphasizes Yiannis Dragnis, CEO of Goldenport Group. Mr. Yiannis Dragnis highlights the potential of methanol, alongside the dominant trend of dual with LNG.

CONTAINERSHIPS TANKER SHIPS

LNG CARRIERS BULK CARRIERS LPG CARRIERS

234 SHIPBUILDING THE FUTURE
STRONG RETURNS FULL SPEED AHEAD FUELLING DEMAND WILD RALLY AGAINST ALL ODDS REPORTAGE ●

Bulk carriers had one of their finest first quarters ever, while tankers maintained their 2022 upward momentum, large containerships are becoming bigger, yards are filling up with LNG newbuildings, and the LPG carrier market performed admirably against all forecasts

In the first half of the second quarter of 2024, ocean liners found themselves in a rather unusual situation, with all five major shipping subsectors displaying rate hikes and the vast majority of demand/supply balance indicating an optimistic outlook.

Looking at each of the major markets separately, bulk carriers experienced one of their finest first quarters on record, at a period that normally causes seasonal headaches to shipowners, thanks to robust Chinese imports and a reshuffle of trading patterns as a result of the Red Sea conflict. Large capesize bulkers led this increasing trend, following a frenetic rally until eventually correcting to a certain degree, while the medium and small sizes of the market trailed a little behind.

At the same time, shipowners' unwillingness to invest in new tonnage has kept the orderbook relatively low, with fleet growth likely to be especially slow until at least 2026. While recycling activity may be slow, the fleet's enlarged yet aging profile suggests that more tonnage will migrate to demolition yards in the coming years.

Moving on to tankers, the upward momentum that began in the second half of 2022 has remained strong, despite the high volatility prompted by a variety of causes. Geopolitical tensions are still the most pressing concern for shipowners. Decisions in the Middle East, Venezuela, and Russia have created an unsettled backdrop that has so far helped freight rates, while oil demand appears to be recovering faster than anticipated.

At the supply level, despite skyrocketing newbuilding contracts, the orderbook remains at levels that are lower than recent years’ averages. Of course, the favorable market prevents shipping companies from selling ships for demolition, which has boosted the proportion of vintage ships in the operational fleet up to 50%.

MARKET

If shipping analysts had predicted an increase in containership rates in the first quarter of 2024, they would have been dismissed as untrustworthy, given the weak demand and the start of massive deliveries of newbuildings ordered during the massive rally in the past four years.

However, the Red Sea crisis completely changed the game, and the longer route from the Cape of Good Hope raised demand for higher tonnage, in turn driving up freight rates and asset values, mostly benefiting large containerships.

Of course, the market's struggles are far from over. As a proportion of the existing fleet, the orderbook remains extraordinarily strong, with many new ships set to launch this year and next. Despite predictions to the contrary, vessels making their final voyage to a demo yard are currently fairly rare, as even the older ships are in high demand to cover regional itineraries.

The LNG market has been steadily growing in recent years, fuelling demand for new ships capable of transporting the gas.

The significantly higher storage levels in Europe in the spring and summer of 2024 drive prices lower, while an increasing part of global LNG flows returns to developing Asian markets, which had turned to coal due to the recent period’s inflated pricing. China, Thailand, and Bangladesh are hitting import records, while the conditions are ripe for the rise of new players such as Vietnam and the Philippines.

This excellent import picture coincides with a period of export growth led by the United States, while Qatar has embarked on a massive development program, filling its yards with newbuilds.

All the while, the role of LNG is being further expanded, both as a source of energy diversification from Russian gas, with more FSRUs being built, and as an alternative fuel for ships.

Finally, the LPG carrier market’s excellent performance was against all predictions. Rates, particularly for VLGCs, have risen dramatically in recent months, owing mostly to crowded conditions in the Panama Canal as a result of drought-related crossing restrictions.

Demand for new projects remains high, and while the orderbook is in double digits, a large part of the fleet is more than 20 years old.

It appears that the ammonia trade by sea will increase, along with LPG.

This is at least shown by the large orders for VLACs placed between the end of last year and the present, many of which were placed by Greek shipowners who, if nothing else, are adept at "reading" the direction of the maritime markets

235 SHIPBUILDING THE FUTURE

GREEK SHIPPERS’ $6.7-BN ORDERS SET NEW HIGH IN SHIPBUILDING

Greek shippers singed contracts for 76 newbuilds in the first quarter of 2024, with an overall capacity of 7.54 million dwt, budgeted at over $6.7 billion

236 SHIPBUILDING THE FUTURE
REPORTAGE ●

Some 58% of the contracts signed by Greeks so far this year involved Chinese shipyards, based on the number of ships. South Koreans saw their stake rise, securing approximately 34% of orders.

237 SHIPBUILDING THE FUTURE ►

Greek shipowners are preparing to break the decade-long record for newbuild orders set in 2023, signing multiple contracts in the first half of the year, primarily for tankers and gas carriers.

Specifically, based on data shared with "N" by shipbroker firm George Moundreas & Company SA, between January 1, 2024, and April 15 of the same year, the "Greeks" ordered a total of 76 ships with an overall capacity of 7.54 million dwt, budgeted at over $6.7 billion.

In the first quarter of 2023, domestic shipowners placed orders for 69 ships with a total capacity of 7.3 million dwt and an estimated value of $5.2 billion. This was in a year where Greek orders climbed to their highest level since 2013 in terms of dwt.

The Greek orderbook increased in both capacity and value benefiting from a considerable increase in contracts for ammonia and LPG carriers, despite a

CAR CARRIER ORDERS - 2024

GAS CARRIER ORDERS - 2024

marginal drop in the tanker market compared to the previous year.

Scanning the Greek orderbook

A more thorough analysis of the Greek orders placed during the reviewed period shows that tankers accounted for the majority of shipbuilding orders, with 34 contracts, 13 of which involved ships for chemical and oil products transport. Most of the contracts for newbuilds are for Suezmax crude oil tankers, with a capacity of 158,000 dwt, in addition to contracts for four VLCCs. In the same period a year earlier, the Greeks inked agreements for 47 tankers.

Gas carriers jumped to second place this year, with contracts for 24 ships. Eleven of them will transport LNG, seven will carry only LPG, while the remaining four will carry ammonia/LPG. Merely nine gas carriers (five LNGCs and four LPGCs) were ordered in the first quarter of 2023. Of course, the contracts

SHIP TYPE ORDERS - 2024

238 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●
Ό ΤHER
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number DWT 2025 2026 2027 2028 GENERAL CARGO <10,000 dwt 19 101,746 7 9 3 GENERAL CARGO >10,000 dwt 2 26,800 2 DECK CARRIERS 3 63,000 1 2 MPP/HEAVY LIFT 10 132,000 3 7 TOTAL 34 323,546 13 18 3 0
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number CEU 2025 2026 2027 2028 PCTC 14 106,350 4 8 2 RO-RO 5 - 5 TOTAL 19 106,350 0 9 8 2
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number CBM 2025 2026 2027 2028 LNG 33 5,742,000 8 18 7 LPG 20 1,031,400 7 13 AMMONIA/LPG (VLAC) 24 2,182,000 2 16 6 ETHANE/LPG (VLEC) 1 98,000 1 LCO2/LPG 2 44,000 2 FSRU 1 174,000 1 LNG/FPSO 1 - 1 TOTAL 82 9,271,400 0 19 49 14 ►
SHIPYARD NAME NO. OF SHIPS SAMSUNG HI 18 HYUNDAI HI (ULSAN) 18 HYUNDAI SAMHO HI 14 HANWHA OCEAN 14 HYUNDAI MIPO 10 KAWASAKI HI SAKAIDE 2 NANTONG CIMC SOE 2 KYOKUYO SHIPYARD 2 HUANGPU WENCHONG 1 JMU ARIAKE SHIPYARD 1 SHIPYARDS-CAR CARRIERS-2024 SHIPYARD NAME NO. OF SHIPS CMJL (NANJING) 6 YANTAI CIMC RAFFLES 3 WUCHANG SB GROUP 3 GSI NANSHA 2 HYUNDAI MIPO 2 FUJIAN MAWEI SB 2 CMHI (JIANGSU) 1 SHIPYARDS-TANKERS-2024 SHIPYARD NAME NO. OF SHIPS HYUNDAI MIPO 19 NANTONG XIANGYU SOE 16 NEW TIMES SB 14 FUJIAN SOUTHEAST SB 11 HYUNDAI VIETNAM SB 9 HYUNDAI SAMHO HI 8 WUHU SHIPYARD 7 CSSC (TIANJIN) 7 DALIAN SHIPBUILDING 6 HUBEI HECHUANG HI 6 SHANGHAI WAIGAOQIAO 6 CHENGXI SHIPYARD 6 CMJL (YANGZHOU) 5 JIANGSU NEW YZJ 4 GSI NANSHA 4 SHANHAIGUAN SB 3 DH SHIPBUILDING 3 COSCO HI (ZHOUSHAN) 3 CMJL (NANJING) 3 Source: George Moundreas & Company SA NEWBUILD ORDERS
SHIPYARDS-GAS CARRIERS-2024

for the 88,000 - 93,000 cubic meter large ammonia carriers (VLACs) are the most notable. The Greeks are pioneers in this area, which has seen strong growth from the second half of 2023 until the present, with an ever-growing orderbook. Finally, this year's orders for gas carriers include two ships capable of transporting liquefied CO2 with capacities of 22,000 cubic meters apiece.

Moving on to the other ship types, in the bulk carrier sector, the Greeks entered "shallow waters" by ordering 13 ships, the vast majority of which were kamsarmaxes. Domestic shipping companies committed to build the same number of ships in 2023 as well. At the same time, contracts for container ships resurfaced this year, but with a low intensity, with orders for two ships, each with a capacity of 8,258 TEUs, compared to nil market activity in the first four months of 2023.

Finally, on an annual basis, orders for pure car

TANKER ORDERS - 2024

CONTAINERSHIPS ORDERS - 2024

and truck carriers (PCTCs) increased in 2024 as well. Specifically, this year the Greeks singed deals for building three PCTCs, as opposed to none in the previous year. In fact, the Greek contracts specified ships with capacities of 4,200 CEUs and 7,000 CEUs (vehicle equivalent units).

China is the first choice, Korea is rising China's hegemony over Greek shipowners' tastes appears to be solidifying this year, though South Korean shipyards are gaining new impetus, bolstered by a robust investment plan spearheaded by the government in an effort to reclaim ground. Based on the figures, it appears that this plan is working, since the Greek orderbook's deficit with the Chinese has decreased dramatically compared to 2023. Another conclusion is that Japan has steadily declined on the Greeks' list of options.

More specifically, according to George Moundreas

& Company data, approximately 58% of the contracts signed by Greeks in the period under review this year involved Chinese shipyards, based on the number of ships. South Koreans increased their stake, securing approximately 34% of orders. Among the remaining shipbuilding countries, Vietnam (Hyundai Vietnam) accounts for around 5.3% of this year's contracts, while Japan accounts for 3%.

Notably, in the first quarter of 2023, the Greeks placed around 71% of new ship orders in China, with 21% in South Korea. In addition, Japan received 6% of the deals, while Vietnam received a mere 1.5%.

Green vessels

This year, Greek shipowners have intensified their shift to ships capable of using alternative fuels, building on tremendous progress made in previous years. Specifically, around 58% of the newbuilding contracts singed this year (based on the number of ships) con-

SHIPYARDS-BULK CARRIERS-2024

SHIPYARDS-CONTAINERSHIPS-2024

239 SHIPBUILDING THE FUTURE
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number TEU 2025 2026 2027 2028 17,000+ teu -12-16,999 teu 12 156,000 2 8 2 8-11,999 teu 2 16,516 1 1 6-7,999 teu -3-5,999 teu 9 37,737 1 4 4 100-2,999 teu 3 3,900 3 TOTAL 26 214,153 1 6 13 6
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number DWT 2025 2026 2027 2028 VLCC 24 7,466,000 8 16 SUEZMAX 17 2,687,350 1 6 7 3 SHUTTLE (150,000 DWT) 6 924,000 2 4 AFRAMAXES 4 460,000 4 LR2 16 2,687,350 5 11 PANAMAXES -LR1 4 298,000 4 MR2 36 1,795,000 24 12 MR1 6 228,000 1 2 3 CHEM & OIL 21 355,098 8 10 3 SMALL <10,000 DWT 26 138,478 6 12 6 2 BUNKERING 2 7,450 2 METHANOL BUNKERING 3 19,500 3 ASPHALT/BITUMEN 2 34,000 2 TOTAL 167 17,100,226 20 70 69 8 ►
SHIPYARD NAME NO. OF SHIPS NEW DAYANG SB 18 QINGDAO BEIHAI SB 12 HANTONG WING HI 9 NANTONG XIANGYU SOE 8 QINGDAO YANGFAN 7 CHENGXI SHIPYARD 6 HENGLI SB (DALIAN) 4 JIANGMEN NANYANG 4 OSHIMA SHIPBUILDING 3 IMABARI SB MARUGAME 3 HAITONG OFFSHORE ENG 2 SAINTY SB (YANGZHOU) 2 WANLONG SHIP HI 2 TSUNEISHI ZHOUSHAN 2 PENGLAI JINGLU SY 2 HUANGPU WENCHONG 2 SK ONISHI 1 NANTONG COSCO KHI 1
SHIPYARD NAME NO. OF SHIPS HUANGPU WENCHONG 10 JIANGNAN SY GROUP 6 YANGZI XINFU SB 6 JIANGSU NEW YZJ 2 QINGDAO YANGFAN 1 ZHEJIANG DONGHONG 1

cern vessels that will be able to use new fuels either directly or after conversions (capable and ready).

LPG, ammonia, and LNG were prominent as propulsion options in this year's Greek orders, a condition that is, of course, linked to the expansion of contracts for gas carriers, as mentioned above. In contrast to worldwide trends, the Greeks are currently avoiding methanol. Another intriguing aspect is the mix of fuels, which indicates, on the one hand, that the dominance of a single fuel is not yet visible in the near future, and on the other, that the Greeks want to equip their ships with all technological capabilities in order to be prepared and reap the corresponding benefits when the time comes.

Orders were placed for 44 ships using alternative fuels. Of these, 17 will be LPG/ammonia-capable and

-ready, 17 will be LNG-capable and -ready, 3 LNG/ methanol-ready, 2 ammonia/LNG-ready, 2 methanol-ready, 2 with hybrid battery-LNG propulsion, and 1 will be LNG-capable/ammonia-ready.

As of the first quarter of 2023, only 29% of the new ships ordered by Greek shipping companies have alternative propulsion systems (capable and ready), meaning that the majority of the ships will be built to use only conventional fuels.

However, it should be mentioned that the traditional newbuilds will be constructed in accordance with the most recent emissions criteria set by the International Maritime Organization (IMO), meaning that they will comply with both current and future requirements. Lastly, the vast majority of newbuildings will have scrubber systems installed.

BULK CARRIER ORDERS - 2024

240 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ●
0 2 0 3 13 13 9 24 47 34 CONTRACT ANALYSIS (Q1) Containerships PCTCs Bulk carriers Gas carriers Tankers 2023 2024
ORDERS DELIVERY YEAR Ship type Number DWT 2025 2026 2027 2028 NEWCASTLEMAX 16 3,360,000 8 8 CAPESIZE -POST-PANAMAX 5 476,000 2 3 KAMSARMAX 22 1,807,800 3 13 6 PANAMAX -ULTRAMAX 41 2,611,300 2 18 19 2 SUPRAMAX -HANDYMAX 4 162,000 1 3 HANDYSIZE -TOTAL 88 8,417,100 6 36 36 10 ► NEWBUILD ORDERS ►

Tankers dominate the global orderbook

Together with the Greeks, the global shipowner community is ramping up the pace, having placed orders for 416 ships with a combined capacity of 33.41 million dwt, in the period under review. In comparison, between January and April 2023, contracts were signed for 368 newbuildings with a capacity of 21.8 million dwt.

The international trend appears to be consistent with the preferences of domestic shipping businesses, since tankers are the top choice. By a large margin in second place are dry bulk carriers and LNG/LPG/ammonia carriers.

In particular, orders for 167 tankers with a combined capacity of 17.1 million dwt were placed this year. The majority, 36 in total, will be MR2 tankers, followed by small tankers, with contracts for 26 vessels. The comeback staged by shipowners in the shipyards for the construction of VLCCs is, of course, this year’s highlight so far. In the first quarter of this year, a total of 24 ships of this type were ordered, compared to 18 orders in the whole of 2023.

As already stated, bulkers take second place in terms of newbuild orders this year, with contracts signed for 88 vessels totaling 8.41 million dwt in capacity, according to shipbroker firm G. Moundreas. Almost one out of

every two bulkers ordered, or 46.6%, will be mid-sized ultramaxes. This year’s first semester orders for 41 ultramaxes are less than half of about 100 newbuilds of the same type ordered in the 12-month period of 2023.

The next most popular ships are the larger kamsarmaxes (22 orders), with rising interest in the enormous newcastlemaxes (16 orders). In contrast, no contracts were signed for capesize bulkers. The larger kamsarmaxes, with orders for 22 ships, are the next most popular type of ships, while there was also a surge in interest in the huge newcastlemaxes, with orders for 16 ships of this type. On the other hand, no contract for capesize bulkers was signed in the period under review.

In recent years, gas carriers have remained steadily high in the maritime world's choices, with a new entry being ammonia transport ships, as especially mentioned above. Specifically, so far this year, orders have been placed for 82 gas carriers with a total capacity of 9.27 million cubic meters. LNG carriers continue to lead the way, with 33 orders, followed by VLACs, with orders for 24 vessels. In fourth place are LPG carriers, with shipowners having signed contracts to build 20 ships of this type. Qatar's enormous shipbuilding program, combined with the growing trend of seaborne ammonia trade, is projected to keep shipyards busy building gas

carriers, primarily those in South Korea, which have acquired the vast bulk of contracts.

In the remaining ship categories, following the rally of 2020-2022, containership contracts are steadily declining on an annual basis. This year, in the period under review, orders were placed for 26 containerships totalling 214,153 TEUs. Almost half of them, 12 in total, will have a capacity of 12,000 - 16,999 TEUs, with nine falling into the 3,000 - 5,999 TEU range.

Vehicle carriers have enjoyed tremendous growth and excellent freight rates in recent years, resulting in a warming up of shipowners' interest in ordering ships to maintain the trade in the long run. In this context, agreements were singed for 19 vessels of this type, with a total capacity of 106,350 CEUs.

Other types of ships include orders for 34 vessels totalling 323,546 dwt. This includes conventional cargo ships, deck carriers, and MPP/Heavy Lift vessels.

Finally, looking at the placement of shipbuilding countries in the global orderbook, if gas carriers are excluded, as South Korea received about 90% of the orders, China is the top choice for the remaining ship types. The Chinese have obtained over 90% of bulker orders, 76% of tanker orders, and an absolute 100% of containership contracts

242 SHIPBUILDING THE FUTURE REPORTAGE ● NEWBUILD ORDERS
The Chinese have placed almost 90% of orders for bulk carriers, 76% for tankers, and an absolute 100% for containerships they record an absolute 100% of contracts.

Keeping the world moving

The shipping industry operates around the clock, and so does DSV, ranked in the top- 3 globally in terms of intl. transportation, by utilizing online tools, providing customers with comprehensive shipment management capabilities

The journey of DSV began in 1976 when 10 owner-operated hauliers in the quaint town of Skuldelev, Denmark pooled their resources to establish DSV. Since its inception, DSV has evolved into a global leader in transport and logistics, leveraging its expansive presence across +80 countries with a workforce of 75,000 employees delivering scalable solutions, across all transportation modes by air, sea, road and rail from the most cost effective, multimodal to the fastest time in transit being DSV’s XPress service.

Its motto, 'Keeping supply chains flowing in a world of change' perfectly encapsulates the company’s ethos as DSV delivers supply chain solutions for numerous companies every day. From small family-run enterprises to expansive global corporations, it caters to diverse needs. While its reach extends globally, its commitment to local presence ensures proximity to its valued customers. As one of the world’s leading freight forwarders, DSV manages to move millions of shipments across oceans and continents even though it does not own or operate transport equipment; goods are transported via its global network of partners and subcontractors (carriers and hauliers). It has earned the trust of its customers and partners by ensuring the smooth and efficient storage and distribution of their goods. With over 1,600 service locations, terminals, and warehouses worldwide, DSV maintains proximity to local markets while leveraging a global perspective and network to offer the best possible service 24/7. Additionally, DSV offers a range of Green Logistics solutions, from CO2 reporting and strategic supply chain optimization to emission compensation and sustainable fuel options, each designed to reduce the carbon footprint of the supply chain.

Your Marine Parts Logistics Partner

Greece, with its rich maritime heritage and pivotal role in global shipping, demands industry leading maritime logistics services for ship spares. DSV, stands out in this arena, offering unparalleled Marine Parts Logistics services tailored to meet the dynamic needs of the maritime industry. The company leverages its

dedicated Control Tower team which operates 24/7, ensuring that ship spares can be sourced and delivered from and to any part of the world.

In Greece or at any one of our service locations, DSV combines this global reach, providing a seamless service that accounts for local regulations and port-specific requirements. The shipping industry operates around the clock, and so does DSV by utilizing online tools, providing

DSV is bound and committed to…

DSV’s commitment to quality, speed, reliability, and cost competitive solutions makes it an indispensable player in the Marine Logistics sector, supporting the continuous flow of global trade.

We look forward to exploring with you, our capabilities by reaching out via email: info@gr.dsv. com or Phone + 30 210 9902400 referencing Marine Logistics.

customers with comprehensive shipment management capabilities.

The myDSV platform allows for seamless track and trace functionality, enabling customers to manage their shipments across different time zones. Additionally, DSV's dedicated Marine Parts Warehouse Management System facilitates efficient Purchase Order management, ensuring that inventory levels are accurately maintained, and shipments are processed promptly. The DSV Marine Parts Logistics service ensures that critical ship spares are delivered on time, minimizing downtime for vessels. Navigating customs regulations can be challenging, but DSV’s experienced customs brokerage team ensures smooth and efficient clearance of marine parts through the main ports or under Customs Bond. This service is vital for preventing delays and ensuring that parts reach their destination without unnecessary hold-ups. In the complex and demanding world of maritime logistics, DSV stands out as a partner for ship spares services. Its strategic network, combining global reach with local expertise, ensures that the shipping industry can operate smoothly and efficiently.

244 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ADVERTORIAL SHIPBUILDING THE FUTURE
The company leverages its dedicated Control Tower team which operates 24/7, ensuring that ship spares can be sourced and delivered from and to any part of the world.

Trends and perspectives in shipping finance

Discussing banks’ shift to financing primarily green ships, as well as the required funds to achieve the IMO decarbonisation targets, and the obstacles in the way of the EU's legislative framework to support sustainable investment

George Xiradakis

President, Association of Banking & Financial Executives of Hellenic Shipping; FounderManaging Director, XRTC Business Consultants

Over the last decade, the shipping finance market has seen significant changes, shifting focus primarily on loans for green ships. This results to finance being available to fewer and fewer types of ships, as finance is focusing particularly on newbuilds or very modern ships. This excludes smaller shipowners who wish to obtain finance for the acquisition of older ships (e.g. vessels aged 10-15 years), even in the case those ships have advanced fuel-saving systems.

The decarbonisation of shipping and the transition to green shipping are extremely complex processes, as transport safety is paramount. In terms of greenhouse gas emissions, shipping is responsible for 3% of global emissions, and it is estimated that this share will increase in the coming years. Looking at the transport sector in Europe, maritime transport accounts for 13.5% of greenhouse gas emissions.

In order to reduce greenhouse gas emissions, the International Maritime Organization (IMO) has set the target of reducing CO2 emissions from maritime transport by 2050. For the same year, the European Union has set itself the target of reducing emissions by 90% compared to 1990 as part of the EU Green Deal. Reducing greenhouse gas emissions is therefore a top priority and is perhaps the biggest challenge for shipping in the coming years.

The transition to green shipping is extremely complex, as what comes first is transport safety.

With the aim of decarbonising maritime transport, the EU has included shipping in the EU Emissions Trading System (ETS), from January 2024. Under this system, shipping companies must pay a type of tax (through trading so-called EU Allowances - EUAs) for the intensity of greenhouse gas emitted by their fleet.

At the same time, with the inclusion of shipping in the EU ETS, the shipping industry is also included in one of the EU's largest financial instruments, the Innovation Fund. This programme is financed directly from the revenues of the EU ETS and allows shipping companies to recoup some of the money they have spent on the purchase of EUAs. The Innovation Fund finances innovative technologies that contribute to the reduction of greenhouse gas emissions in maritime transport in the form of grants rather than loans.

What is certain is that the shipping industry will not be able to reduce its emissions to zero overnight. Considerable investment and further funding will be required. The only way forward, while aiming for greater sustainability, is an integrated approach combining regulatory and financial instruments, technical standards and money market instruments, research and industrial policy.

To achieve the IMO target, it is projected that cumulative investments in the shipping sector and its supply chain will need to reach up to $1.0-1.4 trillion. According to research conducted by UMAS maritime consultants and the Energy Transitions

Commission on behalf of the World Maritime Forum for the 'Getting to Zero' Coalition, land-based infrastructure accounts for 87% of the aforementioned investment, with onboard technologies accounting for the remaining 13%. The capital, which will be generated by a collaborative effort between many stakeholders, primarily banks and financial institutions, will be distributed over 20 years, between 2030 and 2050.

Banks are increasingly being asked to play their part in tackling today's environmental and social challenges by following the new series of binding guidelines, frameworks and tables issued by the European Banking Authority (EBA).

The European Union's green transition plan, which links financing to borrowers' environmental, social, and corporate governance (ESG) performance, as well as the implementation of the Basel IV framework by European financial institutions, provides guidance and practices for shipping companies seeking bank financing.

Thus, the banks are pressuring the shipping businesses to align their operations with ESG guidelines. The competitiveness of the industry and bank financing availability may be impacted by the possibility of ESG performance becoming a regulatory obligation, even though it is not currently. However, a maritime firm must incorporate ESG into its operations in order to enter

246 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●

foreign financial markets.

The legislative framework of the EU which aims to facilitate sustainable investments (EU Taxonomy Regulation), recognizes that shipping can contribute to the transition to a climate-neutral economy. However, the specific conditions and criteria provided are not suitable for the specific sector and must be revised, mainly by removing the restrictions related to the type of cargo transported.

The European Union's prudential supervisory regulations for banks are now overly stringent in the banking industry because they fail to consider the unique attributes and financial risk profile of maritime finance. Since major, established European shipping banks have been reducing or selling their portfolios in recent years, it is imperative that the EU take the required institutional steps to halt the declining trend of shipping finance from these banks.

Because of the fall in European portfolios, the lack of regulatory frameworks in Asia, and Asian countries’ desire to support national shipyards, several Asian leasing businesses, primarily Chinese, have expanded their portfolios.

Potential access to a new kind of investment base through the capital markets is one of the factors motivating banks and other financial institutions to increase their lending portfolios of green and sustainable loans. In contrast to conventional bonds, green or sustainable bonds have an issuer that provides a set of green or sustainable criteria and agrees to use the funds obtained for projects that fit those requirements. Banks and other financial organizations may therefore have money set aside specifically for environmentally-friendly or sustainable initiatives. The bulk of Greek shipping businesses, on the other hand, are clearly not the target market for these prod-

A maritime business must incorporate ESG into its operations before it may enter overseas financial markets.

247 SHIPBUILDING THE FUTURE
To achieve greater sustainability, shipping can only move forward with an integrated strategy that incorporates regulatory and financial instruments, technical and money market standards, and research and industrial policies. ►

Many leasing companies from Asian countries have expanded their portfolios, taking advantage of the decline in European portfolios.

Unpredictable geopolitical developments in Ukraine and the Middle East typically benefit the maritime sector. However, the safety of the financed ships presents the banks with new and pressing conditions.

ucts as they are meant for the large shipping conglomerates, resulting to Greek shipping companies’ debts being mostly secured by the mortgaged ships.

Unforeseen geopolitical developments in the Middle East as well as Ukraine usually favor the shipping industry. But the banks face a new critical condition, that of the safety of the financed ships.

Early in May 2020, the US Coast Guard, the US Department of State, and the US Department of the Treasury's Office of Foreign Assets Control (OFAC) jointly released a directive offering guidelines on combating sanctions evasion activities and illicit navigation, with a particular emphasis on Iran, North Korea and Syria. The directive specifically stressed the necessity of performing more due diligence on shipments for which transit locations pose a significant risk. The directive makes clear that the regulator's core interests lie with all parties involved in a shipping transaction, including the insurer, bank, trading group, fuel provider, and any other link in the marine supply chain.

The Automatic Identification System (AIS)-related contract terms, ship-specific audits, historical and continuing examination of AIS transmission data, and due diligence of shipping papers are some of the new compliance procedures. In addition, banks ought to investigate the shipping firm, any intermediaries or other parties involved in the transaction, and if feasible, be aware of the ship's ports of call for the specific transaction flow. Banks can gain

insight into the range of possible activities that may lead to sanctions being placed on their mortgaged boats by utilizing shipping data to find out what is documented in the OFAC network.

The implementation of these procedures has grown progressively more intricate for banks. Shipping financiers, in addition to screening borrowers through Know Your Client (KYC) applications, must monitor ships' movements and routes at all times.A sort of Know Your Ship (KYS) application is required.

There are ways to accomplish this, but the necessary technological advancements are needed. It is possible to use mission algorithms with machine learning and artificial intelligence capabilities. When used in the context of a maritime sanctions investigation, artificial intelligence techniques can at least identify high-risk vessels and promptly alert banks to their presence.

The Greek shipping community, which controls over 50% of the EU fleet, has recognized the new financial issues facing the industry and utilises creative and digital

technology in its effort to contribute to reducing pollution emissions while retaining its ability to obtain bank financing.

The larger Greek shipping businesses are making significant efforts, while the medium-sized and smaller companies are not able to meet these issues in the same manner. A Maritime Emissions Reduction Center has been established in Athens jointly by Lloyd's Register and five leading Greek shipping companies, Capital Group, Navios Maritime Partners, Neda Maritime, Star Bulk and Thenamaris. The Center's primary goal will be to increase the current fleet's energy efficiency through the use of cutting-edge technologies and applied research.

The shipping sector requires a significant amount of capital to meet its decarbonisation goals and renew its fleet. Greek shipping, with its collective dynamism and long-term experience, has always demonstrated resilience and adaptation, and carries on with its efforts for a balance between environmental management and corporate profitability which will be crucial to achieve success.

Greek shipping's future success and dynamism will depend on how much it invests in innovation and how effectively its executives and employees are educated and trained. Ultimately, the national shipping industry's capacity to sustain its leadership position hinges on its sustained strength and willingness to take on high-risk investments.

248 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ● ►

Tankers resist volatility

There are signs that global oil demand might be recovering faster than expected, with easing inflation and improving global manufacturing, crucial for trade and oil consumption, being the contributing factors

The first four months of 2024 have seen a surprisingly strong tanker market. Rising tensions in the Middle East and Houthi attacks significantly disrupted oil trade routes, pushing freight rates upwards. According to the Baltic Exchange data, VLCC time charter equivalent rates peaked at a staggering USD 65,537/day on February 16th, a 117% increase compared to the beginning of the year. Similarly, Suezmax and Aframax rates reached their highs on January 17th and 18th, respectively, climbing 33% and 75% from January 1st at USD 67,219 /day and USD 80,514 / day. The product tanker market also experienced a boom, with MR rates in both the Atlantic and Pacific basins rising by over 50% by the end of January at USD 42,494 /day and USD 59,894/day, respectively. While rates have since been corrected to more sustainable levels as the market adjusts, strong underlying fundamentals continue to support healthy freight rates despite ongoing volatility and geopolitical tensions.

There are signs that global oil demand might be recovering faster than expected. Easing inflation and improving global manufacturing, crucial for trade and oil consumption, are contributing factors. The International Energy Agency (IEA) already upgraded its 2024 oil demand forecast to a higher-than-expected 1.7 mb/d, while the global supply for 2024 is forecast to increase by 800 kb/d to 102.9 mb/d. However, global supply growth seems limited, with OPEC+ sticking to its decision to extend its production cuts by 2.2 million barrels per day, offset only partially from non-OPEC+ countries.

Geopolitical events are further impacting oil routes. The US re-imposed sanctions on Venezuelan oil and Canada expanded its

The strong -albeit volatiletanker freight market which started within 2022 and continues has stimulated not only the newbuilding market but also S&P.

export capacity with the Trans Mountain pipeline. This, along with Europe replacing Russian oil with Middle Eastern and America sources, and Asian countries turning to Venezuelan, Iranian and Russian oil has disrupted traditional flows. Additionally, Houthi attacks in the Red Sea and rising risk aversion among operators are causing a shift away from the Suez Canal, forcing ships to take the longer route, around the Cape of Good Hope. These extra nautical miles significantly increase voyage time and costs, leading to higher vessel utilisation and potentially impacting tanker availability.

Moving from the tanker demand to the tanker supply, the tight tanker fleet growth for the coming years, translates to robust fundamentals for the tanker market, fuelling optimism among investors and owners. In the tanker sector, the orderbook-to-fleet ratio (by number of DWT) currently sits at 8.7%. While this is nearing the levels of 2020 and 2021, it remains almost 40% below the average orderbook-to-fleet ratio observed between 2014 and 2019. Despite a strong start to 2024 with nearly 67 tanker orders placed year-to-date, the tanker market needs more orders. Nearly 50% of the active tanker fleet consists of vintage vessels (16+ years old). The tanker fleet growth (in DWT) was about 2% in 2023. Our predictions based on the orderbook and the assumption of about 8.1 million DWT in yearly demo (based on the average of the last 24 years - since 2000) are that

the fleet growth will be 2024: 0.02%, 2025: 1.5%, 2026: 2.1%.

On the other side the total oil trade - in terms of million tonnes - increased by 2.8% in 2023 and in 2024 the growth is forecast to be around 2.1%. The current strong freight market environment, with healthy rates, is leading to a significant decline in vessel demolition activity. If these favorable conditions continue into 2024 and beyond, demolition rates could stay well below the 24-year average, potentially resulting in upward revisions to fleet growth forecasts.

The strong --albeit volatile-- tanker freight market which started within 2022 and continues has stimulated not only the newbuilding market but also S&P. However, in the first quarter of 2024, the tanker market’s S&P activity has decelerated, with 118 sales having been recorded y-t-d, almost 40% down compared to 2023’s Q1 activity. MR2, Aframax/LR2 and VLCCs drive the tanker S&P activity until the end of March, with 36, 19 and 15 sales respectively (constituting almost 31%, 16% and 13% accordingly out of the total tanker sales). Interestingly, despite the overall slowdown, sales of tankers aged 6-10 years old have increased. In fact, we observe a 25% jump compared to the same period of 2023, with 20 sales taking place so far this year.

250 OPINION ● SHIPBUILDING THE FUTURE
Dimitris Roumeliotis Research Analyst, Xclusiv Shipbrokers

Dry cargo ships: The critical factors of demand and supply

Firm demand along with the Red Sea crisis and trade disruptions, have driven a strong start to the dry bulk market

During the first three months of 2024, China has imported a total of 115.9 million tonnes of coal and lignite, up almost 14% compared to the same period of 2023, while its iron ore imports increased by 5.5% to 310 million tonnes. In the meantime, rising tensions in the Middle East have pushed shipowners to reroute their vessels away from Red Sea routes, opting to navigate around Africa’s Cape of Good Hope, significantly increasing tonne-miles. Firm demand along with the Red Sea crisis and trade disruptions, have driven a strong start to the dry bulk market. Within March 2024, the Baltic Capesize 5 TC routes climbed to USD 35,780/day, almost 24% up compared to the beginning of the year, highlighting one of the strongest Q1 averages of at least the last 10 years. The Baltic Kamsarmax 5 TC routes recorded its lowest for 2024 on 12th January 2024 at USD 12,693/ day before rallying and briefly averaging 20,757/day in late March. In a similar trend, Supramax earnings dropped to USD 11,301 per day on January 22nd. However, they rebounded and briefly reached an average of USD 15,515 per day in late April. While Supramax and Kamsarmax earnings this quarter were up 27% and 36% respectively compared to last year, they still fell short of the average earnings from the first quarter of 2021 and 2022. Finally, the Baltic Handysize 7 TC routes have experienced

Currently, the average age of the bulk carrier fleet is around 12.4 years old, which is almost 2 years older than the 10.5-year-old average observed back in January 2021.

less volatility during the first Q1 2024, with rates ranging between USD 10,197/day and USD 14,537/day. Moving to the supply front, the dry bulk orderbook to fleet ratio is standing currently at 8.5% in terms of number of ships, while in March 2023 it was 6.7%. Within the first 3-month period of 2024 a total of 55 vessels were ordered, a significant reduction of 61% compared to the same period of 2023 when 143 contracts were signed. Almost 25% of the total bulk carrier fleet is older than 16-years old. In the Bulker sector the fleet growth (in DWT) was about 2.9% in 2023. Based on the orderbook and assuming an average yearly demolition of 10.1 million DWT (in line with the average since 2000), our predictions for fleet growth are 1.2% for 2024, 1.5% for 2025 and 1.3% for 2026.

The World seaborne dry bulk trade had a growth of about 3.7% in 2023 and it is estimated to grow 1.2% in 2024. However, since January 2021, bulk market recycling activity is very subdued, with monthly demolition activity being below 1.5 million DWT. From January 2021 to March 2024, a total of 16.22 million DWT carrying capacity has gone for demo, almost 163% down compared to the dry bulk vessels demolished during the previous 3-year period of 2017-2020. The subdued recycling activity of the past years has resulted in ageing of the bulk carrier fleet. Currently, the average age of the bulk carrier fleet is

around 12.4 years old, which is almost 2 years older than the 10.5-year-old average observed back in January 2021.

During the first 3-months of 2024, dry bulk S&P activity was brisk, with over 220 vessels changing hands. This represents a nearly 35% increase compared to the same period in 2023, approaching the volume recorded in Q1 2021. Handysize, Supramax, and Capesize sectors have been the stars in Q1 2024, with 43, 55, and 31 sales respectively (constituting around 19%, 25%, and 14% accordingly out of the total of bulk carrier sales). Surprisingly, the Capesize sector has experienced the strongest Q1 in terms of sales, of at least the last 10year period, despite the increase in the second-hand prices. Within the past year, Capesize second-hand prices have realised the greatest increase compared to other segments, with 5-year, 10-year and 15-yearold prices climbing by 21%, 35% and 39% respectively. Panamax/Kamsarmax and Post Panamax sectors have also performed a great beginning, with a total of 58 vessels finding new owners, more than double compared to the same period of 2023. Looking into the age group profile, there is a tremendous increase in the demand of vintage vessels (16+ years old) from January to March 2024 compared to the same period of 2023, as a total of 57 vessels have been sold, almost double compared to 2023’s Q1 period.

252 SHIPBUILDING THE FUTURE
Eirini Diamantara
OPINION ●
Shipbrokers Inc.

Unexpected upward rally for the containerships - but for how long?

Despite the large orderbook and record deliveries during the first quarter of the year, the requirement for more ships to cover the longer route via the Cape οf Good Hope, has helped a lot in absorbing the influx of new ships

The ongoing situation in the Red Sea due to the Houthi attacks has actually been quite beneficial for the container market actually. Despite the large orderbook and record deliveries during the first quarter of the year, the requirement for more ships to cover the longer route via the Cape Of Good Hope (COGH), has helped a lot in absorbing the influx of new ships and maintaining a strong momentum in the freight market. Asset prices keep climbing too. It seems that larger (and medium-sized) ships are benefitting more at the moment (no open ships available in the market!), compared to smaller vessels (even though they are faring better too) and most probably this will be the pattern going forward, as these larger vessels are more suitable to cover the new trading patterns, created by the situation in the Red Sea.

It would be easy to attribute the current market strength to the disruptions in the Red Sea events, but this has not been the only reason behind the current buoyant market. It is obvious that the start of the crisis provided an unexpected boost to Charterers' New Year fixture plans, yet availability was already structurally

The ongoing situation in the Red Sea due to the Houthi attacks has actually been quite beneficial for the container market actually.

deficient, pushing some of them to grab ships while they still could.

What has arguably helped sustain the rally since then has been the cyclical recovery in demand following the extended post pandemic destocking, and this can be seen from the results of the most recent PMI reports. The end March surveys show global manufacturing output rising for a third successive month, supported by the fastest growth in new orders since May 2022. The relevance here is that even if there is a prompt resolution to the conflict (and that is a big ‘IF’), allowing the largest vessels to once more transit the Suez Canal, the charter market will still be short on ships in the coming months, especially the larger ones. In the meantime, Panama Canal’s ability to handle more ships in the coming months is an encouraging sign for ocean carrier executives who say the added capacity will be needed as container shipping continues to avoid the Suez Canal. Yet the liner industry is calling on Panama to invest more to mitigate the effects of climate change on the canal. The Panama Canal Authority announced that starting in the second half of May, it would allow 31 ships to transit the canal daily, up from 24 ships each day during the first half of May. So, we are down to the big question: how long will the current party last for Container Shipowners? We definitely don't have a crystal ball here, so it remains to be seen how many factors will affect the market. Of course it’s difficult to tell if the positive ones will outperform the negative ones.

Orderbook remains at quite high levels, with massive deliveries expected for this year and next. During Q1 more than 100 ships of 700,000 teu capacity were delivered, whilst more than 150 ships of more than 1,000,000 teu capacity are expected to be delivered during Q2.... impressive numbers indeed. Scrapping is hovering at low levels at the moment, as even older ships are in demand to cover regional markets. We currently count about 20 ships scrapped so far year to date with around 30,000 teu capacity (really poor numbers).

On the political front, there is still a lot of uncertainty with the tensions between Israel and Iran re-escalating again. How long this conflict will last and how longer it will affect world trade lanes, needs to be seen in the months to come. Then we have the election year in the US and obviously President Biden would love to be handed the 'Peacemaker' award of the year but we all know that you need two to tango... lets see. It's going to be an interesting summer ahead for the container market. Let's enjoy the good rates and asset prices and hope that peace is restored everywhere in the world soon.

254 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●
Georgios P. Bassakos Sale and Purchase, Containers, Hellaschart

LNG market moves from stormy years to steady growth

The LNG industry has proved remarkably adaptable to market conditions, both in the ability to redirect flows to the areas of greatest need and in the rapid deployment of new import facilities to allow those cargoes to be received

The global market for liquefied natural gas is emerging from the turmoil of the last two years to enter a period of steadier and more affordable growth through the rest of the decade.

Demand for the fuel soared higher in 2022 when Russia halted most pipeline gas supplies to Europe. The region looked for replacement gas elsewhere, paying record high prices to attract new production from the US and to divert cargoes away from Asian buyers such as China, India and Pakistan.

Over 10% of the global LNG market share, more than 40 million tonnes, shifted from Asia to Europe from 2021 to 2022, drawn in by ICIS TTF European gas prices soaring to all-time highs over $80/MMBtu, ten times the highest spot prices seen in recent years before the crisis.

Europe has now survived two winters without Russian gas, partly helped by mild weather in the 2022/23 and 2023/24 heating seasons. The LNG industry has proved remarkably adaptable to market conditions, both in the ability to redirect flows to the areas of greatest need and in the rapid deployment of new import facilities to allow those cargoes to be received.

Floating storage and regasification units proved a vital resource for Germany in particular, a country which had no LNG import facilities when Russian pipeline flows stopped, but by the end of 2023 had three FSRU-based import projects in place, with two more FSRUs being installed

in early 2024. Newly-developed FSRU projects were also added in the last two years in the Netherlands, France, Italy and Turkey, as well as the completion of the previously-planned Alexandroupolis facility in Greece.

This all came at a cost. Gas prices for households and industry soared higher, leading some industries to halt output in Europe. Meanwhile, Asian buyers unable to compete against Europe’s high prices lost access to clean energy supplies, turning back to coal.

In Summer 2024 however, the global market looks more secure, with record high gas storage levels in Europe at the start of the season allowing prices to fall and an increased share of global LNG to return to growing markets in Asia.

Countries including China, Thailand and Bangladesh were recording record monthly import figures in the early months of 2024, with new LNG importers such as the Philippines and Vietnam, which both opened their first facilities in 2023, also expected to buy more.

After a couple of years when new additions to global LNG supply had slowed,

there is also a new wave of exports on the horizon. From late 2024/early 2025 onwards the US and Canada will start to open a large number of new plants such as Corpus Christi stage three, Plaquemines, Golden Pass and LNG Canada.

Meanwhile, Qatar plans to almost double its LNG output to 142 million tonnes per annum by 2030, up from 77mtpa now. Industry expectations are that expansions in the US, Qatar and elsewhere will grow the total LNG market by 50% by the end of the decade, from around 400mtpa in recent years to 600mtpa.

The shipping industry has played a key part in the success of LNG to date and was central to the flexibility that allowed the market to adapt in recent years. The growth of the LNG market across the rest of the decade will provide considerable opportunities for shipbuilders and shipowners to take advantage of.

A much larger market will, of course, need more ships to carry the production, over and above the ongoing need to replace older, less efficient vessels. New importers may require additional FSRUs, having seen the value these can offer in times of need. LNG can also be a clean fuel for ships themselves, and the LNG bunkering market looks set to grow, having already made a strong entry in sectors such as ferries and the cruise market.

After the upheavals of recent years, a period of steadier growth and more secure supplies could be a welcome development for both industry and consumers too.

256
OPINION ●
SHIPBUILDING THE FUTURE Jan. 2021 Jan. 2022 Jan. 2023 Jan. 2024 Source: Icis East Asia Index ICIS Europe TTF US Henry Hub 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 GLOBAL GAS PRICES, $/MILL. BTU

Bullish trends in the trade of LPG and ammonia

The combination of higher demand prospects and longer voyages are likely to drive demand for large LPG carriers (VLGC), designed for high-volume trading over long distances

Expectations for higher demand for large LPG carriers (VLGCVery Large Ammonia Carriers) are primarily driven by three important considerations: firstly, it is anticipated that China will continue to be a major market for projects involving the dehydrogenation of propane (PDH). Secondly, refiners are anticipated to continue operating PDH units to generate cash flows to manage debt and support demand. The third cause is the traffic limits in the Panama Canal, which have increased the number of ships returning without cargo to the United States via other routes. In this setting, an increasing number of ships are opting for lengthier routes through the Suez Canal or the Cape of Good Hope compared to a year earlier. These alternative routes are estimated to result in a 50% increase in journey times.

Looking at the fleet's age profile and, by extension, the future circumstances of tonnage offered in the market, the figures available show that the LPG carrier orderbook accounts for 13.5% of the current fleet in operation, based on the number of vessels. At the same time, 41.9% of the ships in the current fleet are more than 20 years old. The current average age of VLGCs is

Ammonia transport ships have taken on a new dynamic in recent months, with multiple contracts being signed for the building of VLACs.

9.8 years, while that of MGCs (medium-sized LPG carriers) is 10.5 years. The combination of longer trips and expectations of increased flows to key importers will allow LPG carriers, particularly VLGCs, to operate at full capacity. At the same time, relatively low-order books will contribute to a limited supply of ships in comparison to the estimated volume of seaborne LPG traffic.

At the same time, ammonia transport ships have taken on a new dynamic in recent months, with multiple contracts for the building of VLACs (Very Large Ammonia Carriers).

According to Arrow's LPG Desk, the VLAC order book now includes 46 vessels, with 83% built in South Korea and the remainder in China. At the same time, there are approximately 430 vessels in the existing fleet of LPG carriers that can transport ammonia, but only 50 of them are LGC or larger.

Because of ammonia's chemical qualities, not all LPG carriers may be utilized for this purpose, while those that can carry ammonia are actually able to fill their tanks only up to 80%-85% of their maximum capacity. On the other hand, the VLACs that have been recently ordered will be outfitted with reinforced tanks, allowing ammonia to be stored at up to 98% of capacity.

Notably, the newly built VLACs that will enter operation from 2026 onward will be nearly 16 years younger than the age of existing ships capable of carrying ammonia.

Currently, medium-sized LPG carriers (MGCs) carry approximately 61% of all ammonia trade.

According to several forecasts, ammonia traffic might rise to 40 million tonnes annually by 2030, meaning that up to 50 VLACs will be needed for that job, provided that the entire ammonia trade is carried out by sea. Alternatively, if ships deliver only 10% of this growth, five VLACs will suffice by 2030, given that ships currently transport only 10% of yearly ammonia production.

Looking at demand more closely, we see that it is expanding rapidly worldwide. To begin with, growing populations and changing diets will continue to drive demand for ammonia, which is utilized in the production of artificial fertilizer that feeds half of the world's population. Currently, agriculture accounts for 70% of synthetic ammonia uptake.

At the same time, ammonia is the best medium for hydrogen transfer due to its energy density and cost-effectiveness.

Another consideration is ammonia's excellent potential as a decarbonisation fuel for the steel and iron ore industries, as well as a ship fuel, due to its extremely low emissions when using renewable energy feedstocks.

258 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●
Christos Triantafyllidis Director, Greek LPG Desk, Arrow Shipbroking Group

Geopolitical tensions impacting trends in maritime trade flows

It is now undeniable that the global economy and maritime trade are in a new era in which geopolitical tensions are driving commodity flows and volumes, with the risk of rising prices and transport costs

The geopolitical tensions between Russia and Ukraine, which began in February 2022, have been a major factor influencing the global shipping market. In terms of maritime trade, the concerns triggered by these tensions had a wider impact on grain and oil trade.

The bans imposed by the West on the import of Russian crude oil into European countries had a significant impact on the flow of oil. This concern has prompted Russia to look for alternatives for its oil flows to Asia. China and India appeared to be significantly increasing their import volumes from Russia over the course of 2023, thereby reducing the pressure on the Russian oil market from Western sanctions.

This shift in oil flows from Europe to Asia has had a significant impact on the global shipping market. Demand for shipping services increased in the Asian region, while European markets saw a decline in oil imports. In the figure 1a, data from the Signal Ocean platform illustrates the significant increase in crude oil imports from Russia to China since the start of tensions between Russia and Ukraine, which rose by 28 per cent in March 2024 compared to the same month last year.

The dynamics of Russian crude oil exports are of particular interest due to the divergence observed this year on the part

China and India appeared to be significantly increasing their import volumes from Russia over the course of 2023, thereby reducing the pressure on the Russian oil market from Western sanctions.

of India. As can be seen in figure 1b on the right, there was a significant slowdown in crude oil imports from Russia to India in March, with a downward trend emerging from December 2023. The significant decline raises questions about the influence of the US on India and the eventual stagnation of Russian crude oil imports. Nevertheless, a US Treasury Department official clarified in early April that the United States had not asked India to reduce imports of Russian oil. The main objective of the sanctions and the price cap of $60 per barrel imposed by the Group of Seven (G7) is to maintain the stability of global oil supplies and affect Moscow's revenues. At this point, it should be recalled that the price cap imposed by the G7, the European Union and Australia prohibits the use of Western shipping services, such as insurance, for tankers carrying Russian oil at prices of $60 per barrel and above. This restricts the ability to transport Russian oil, which has an impact on transport and global oil supplies. The price set is high enough to serve Russia's interests in selling oil, but at the same time is below the current market price to limit Moscow's revenue increase.

According to Reuters calculations based on official data, China's commercial or strategic reserves rose by a total of 790,000 barrels per day (bpd) in March, compared with 570,000 bpd in the first two months of 2024. In the first quarter of 2024, China added a

total of 670,000 bpd, a figure that to some extent undermines the prevailing market view that China's oil demand is strong.

China's increase in crude oil reserves signals a major shift in the global oil market landscape. This increase shows that China is ready to capitalise on opportunities arising from Western pressure on Russia, especially after sanctions were imposed on the country over the Ukraine conflict.

The increase in Russian crude oil imports is an important sign for China, which does not want to be solely dependent on supplies from other sources such as Saudi Arabia and other Middle Eastern countries. In addition, this increase could give China greater bargaining power in the global oil market as it will be able to influence prices and supplies worldwide.

However, the increase in China's oil reserves also points to concerns about a potential decline in the country’s oil demand. This may be due to many factors, such as uncertainty in the global economy due to geopolitical instability, the increasing use of alternative energy sources and the transition to more sustainable forms of energy. These developments could have an impact on the global oil market and influence prices and trade flows worldwide.

With regard to the US, we see a significant increase in exports to Europe, especially

260 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●

FIGURE 1 a . RUSSIAN SEABORNE OIL TRADE FLOWS TO CHINA

Russian seaborne oil trade flows to China

Seaborne oil trade flows from US to Europe

Seaborne oil trade flows from Russia to Brazil & Turkey

FIGURE 1 b . RUSSIAN SEABORNE OIL TRADE FLOWS TO INDIA

Russian seaborne oil trade flows to India

Source: Signal

Source: Signal

261 SHIPBUILDING THE FUTURE
2022 2023 2024
Black Sea Brazil Eastern Mediterranean Sea of Marmaras Monthly Volume (Tonnes) 0 0,5 1,0 3,0 2,0 2,5 1,5 JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC. JAN. FEB. MAR. APR. JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC.
JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JAN.. FEB. MAR. APR. MAI. JUN.
2022 2023 2024 2022 2023 2024 Volume (Tones) Volume (Tones) 6 5 4 3 2 1 0 6 8 4 2 0
2022 2023 2024 JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC. JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC. JAN. FEB. MAR. APR. Baltic Sea below British Isles Central Mediterranean Continentally Iberian Atlantic coast Western Mediterranean Monthly Volume (Tonnes) 0 2 4 6 8
Source: Signal
FIGURE 3. SEABORNE OIL TRADE FLOWS FROF RUSIA TO BRAZIL & TURKEY FIGURE 2. SEABORNE OIL TRADE FLOWS FROF US TO EUROPE

The bans imposed by the West on the import of Russian crude oil into European countries had a significant impact on the flow of oil.

from the end of the first quarter of 2023 (figure 2) . December 2023 marked a record for US crude oil flows by sea to Europe with more than 8.0 million tonnes. The first quarter of 2024 also remains at a significantly high export level compared to the first quarter of 2022. This trend reflects a shift in crude oil trade flows, with the United States increasing its presence on the European market amid geopolitical changes and restrictions on other Russian oil producers.

In terms of the transport of oil products, 2024 is characterised by a significant shift in maritime flows from Russia to Brazil and Turkey, a trend that was already evident at the end of Q1 2023 (figure 3). In January, the monthly volume of Russian diesel imports from Brazil and Turkey rose by more than 100 per cent, while the increase in February was around 70 per cent. March exceeded the import record registered in the corresponding month of 2023 by 13 per cent. As a result, the trend in seaborne trade flows of petroleum products to other non-European destinations is now clear, with Turkey supporting this trend with 70 per cent and Brazil with 20 per cent.

At this point, it is also important to consider the changes in trade flows in the grain and coal dry bulk carrier sector. As the figure 4 shows, Egypt is becoming a strategic recipient of grain flows from Russia. The months of January and February 2024 in particular saw the highest monthly import volumes since the beginning of 2022. This trend shows Egypt's importance as a major hub for international trade, especially in grain and coal. The high imports in these sectors may reflect Egypt's demand for these types of commodities for domestic use or for re-export to other areas of the region. In addition, this increase may be the result of trade restructuring due to geopolitical changes or economic dynamics in the region.

It is worth noting that the development of Ukraine's grain exports after the termination of the Black Sea Grain Initiative in August 2023 is an impressive phenomenon. Despite the unrest in the region and the

In terms of the transport of oil products, 2024 is characterised by a significant shift in maritime flows from Russia to Brazil and Turkey, a trend that was already evident at the end of Q1 2023.

pressure exerted on Ukraine, the country has managed to continue its exports, with impressively high growth rates to Spain, as the figure 5 shows.

The increase in Ukrainian grain exports to Spain can be attributed to several factors. One possible factor is the reorganisation of Ukraine's trade relations with other countries following the abolition of the Black Sea Grain Initiative. In addition, economic and commercial factors may have influenced this increase, such as Ukraine's ability to offer competitive prices and high quality to the Spanish market.

This development is a strong signal of Ukraine's individual potential and its determination to maintain its position in the global grain market despite the challenges and upheavals it faces. This development emphasises the flexibility and resilience of the country's agricultural sector and its ability to adapt to new conditions and challenges.

In the coal sector, a clear change in the dynamics of Russian exports to China can be observed. This is particularly interesting because it reflects the competition Russia faces from other coal exporting countries such as Australia and Indonesia, which offer competitive prices and quality to the Chinese market, leading to a decline in monthly import volumes, as shown in the figure 6 In addition, environmental challenges and pressure to reduce greenhouse gas emissions may also have contributed to China favouring green energy alternatives over coal. This shift in the balance of coal exports may have a significant impact on the Russian economy and the global coal market, as well as on geopolitical relations between the countries involved. It could also prompt Russia to seek new markets or focus on other energy sectors, such as natural gas and renewables.

The geopolitical tensions between Russia and Ukraine have undoubtedly had an impact on maritime trade flows, especially for ships carrying crude oil, grain and coal. Concerns about a possible disruption of crude oil flows from Russia have been voiced on several occasions, but Russia has managed to overcome these challenges by forging closer ties with countries in Asia, thereby strengthening its trade operations in

this region. However, in 2024, there are new concerns about global oil supply and price changes due to the ongoing resurgence of geopolitical tensions between Iran and Israel.

The likelihood of a new round of tensions in the Middle East is quite worrying for global oil markets as it could impact the production and exports of one of the world's largest oil producers, Iran. This unrest could lead to price rises and concerns over energy supplies worldwide, increasing the importance of energy diversification and the strategic importance of energy security.

The recent resurgence of tensions between Iran and Israel has caused oil prices to skyrocket. In April 2024, the price of Brent crude oil rose by 3.5 per cent and exceeded USD 90 per barrel for the first time since October. Concerns are centred on the uninterrupted flow of global oil through the Strait of Hormuz. The likelihood of an interruption to oil transport through the Strait of Hormuz could increase the risk premium for oil and have further implications in the event of an attack on tankers.

The month of April is expected to play a decisive role in the second quarter of 2024 in terms of potential disruptions to global oil supplies and prices. The International Energy Agency (IEA) forecasts that the price of Brent crude oil will average $88.55 per barrel this year, up from its previous forecast of $87 per barrel. This increase reflects expectations of a sharp decline in global oil reserves this quarter and ongoing geopolitical risks, according to the agency.

It is now undeniable that the global economy and maritime trade are in a new era in which geopolitical tensions are driving commodity flows and volumes, with the risk of rising prices and transport costs. Global shipping players must address these re-emerging challenges and make strategic decisions to manage their fleets and maximise their employment, while minimising operating costs and safety, and avoiding high-risk areas such as the Red Sea and other places where they may suffer significant losses.

262 SHIPBUILDING THE FUTURE
► OPINION ●

FIGURE 4. RUSIAN SEABORNE GRAIN TRADE FLOWS TO EGYPT

FIGURE 5. SEABORNE GRAIN TRADE FLOWS FROM UKRAINE TO SPAIN

263 SHIPBUILDING THE FUTURE Seaborne coal flows
Signal Volume (million tons) Monthly Volume (Tonnes) 0,0 1 2 3 4 0,0 0,5 1,5 1,0 2,0 2,5 Volume (million tons) 0 10 5 15 20 From Russia to China From Australia to China From Indonesia to China JAN. FEB. MAR. APR. JAN. FEB. MAR. APR. JAN. FEB. MAR. APR. 2022 2023 2024
Source:
Seaborne grain trade flows from Ukraine to Spain 2022 2023 2024 Source: Signal Monthly Volume (Tonnes) 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC. JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC.
FIGURE 6. SEABORNE COAL FLOWS
Russian seaborne grain trade flows to Egypt 2022 2023 2024 Source: Signal Eastern Mediterranean Red Sea Monthly Volume (Tonnes) 0 0,2 0,4 0,6 0,8 JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC. JAN. FEB. MAR. APR. JAN. FEB. MAR. APR. MAY. JUN. JUL. AUG. SEP. OCT. NOE. DEC.

Green fuels lack production and distribution bases

In an interview with Naftemporiki, Dimitri Frank Sarakakis, the CEO of Ionic shipping company, outlines the main obstacles on the road to decarbonisation, the role of bank finance, charterers’ attitude, maritime training on new technologies and geopolitical developments

In an interview with Naftemporiki, Dimitri Frank Sarakakis, the CEO of Ionic shipping company, outlines the main obstacles that tramp shipping faces on the road to decarbonisation.

Regular lines and other conventional, long-term scheduled itineraries are not followed by tramp shipping, like the Greek one. Tramp shipping is estimated to account for over 80% of the worldwide fleet.

The technologies required for the green transition of shipping currently exist, Mr. Sarakakis points out, adding that what is missing is the infrastructure for the production of these fuels by "green" methods in large enough quantities, and their distribution at ports throughout the world.

“Infrastructure for certain intermediate solutions, including liquefied natural gas (LNG), is restricted to a few major ports. As a result, they are only good for regular lines (coastal shipping, containers, PCC) that can schedule bunkering at the specific ports several months or even years in advance."

But as he points out, "Ionic’s fleet, like the majority of the Greek fleet, does not consist of liners, therefore there is currently no infrastructure, and in the medium term, there will be no infrastructure in 95% of their ports of call.”

Regarding the charterers' attitude, he comments that: "on the non-scheduled lines, regardless of some high-sounding language, we observe that the charterers, being further from the consumers, are unwilling to pay the extra cost. They experiment selectively, only when they can pass on the additional expense and residual risk to shipping companies. So there aren't many examples.”

However, on the other hand, Mr. Sarakakis stress-

“The banks are positive about financing the green transition as it also helps them with their own goals ESG,” says Mr. Sarakakis.

es that "the banks view this type of funding favorably since it aligns with their own objectives of minimizing their environmental impact.”

Coming from a family with a long history in enterprises, specifically the road passenger transport and motoring sectors, in 2009 you decided to venture into maritime transport and established a shipping firm, The Ionic. From your experience, what are the similarities and differences between

these two business sectors?

Let me begin by extending my congratulations to “Naftemporiki” for its centennial anniversary of providing reliable and continuous information services, all while upholding a high level and constant values. In 2022, the family-run business you mentioned also celebrated its 100th anniversary.

I believe that the automotive and the shipping industries combine worldwide trade, mechanical engineering, as well as close collaboration with multinational enterprises.

Greece's comparative advantage is in shipping, as no other nation can match its extensive knowledge and training of human resources in this area. Obviously, Greece’s centuries-long maritime tradition is unquestionable. I can't conceive of another nation in the world that would be more suitable to accommodate shipping companies.

It is important to note that shipping and its related sectors enjoy unlimited growth potential in our country, in contrast to the other industry for which we are known as a nation, tourism. Tourism has started outgrowing its viable volumes as is evident from the regrettable accelerated deterioration of certain regions observed in recent years, and this may have a detrimental effect on our tourism product.

Selecting a field of interest is, in my opinion, the most crucial step. The likelihood of success increases then.

You place a high value on the caliber of services you offer to your clients. In fact, many ships in your fleet have been awarded the US Coast Guard's QUALSHIP 21 quality certification, which

266 SHIPBUILDING THE FUTURE
INTERVIEW ●

is regarded as the highest worldwide. What were the policies you implemented that got were your are at today in just a few years?

From the start, the business model has been centered on fully managing a high-quality fleet of vessels that exceed industry standards, not just in terms of each vessel's specs, but also in the way of operation and management. Granted, our objective has always been to be recognized for quality rather than fleet size.

Due to our exposure, our tanker fleet's control and inspections by major oil corporations throughout the world and the requirement to maintain high operating standards has given us an advantage also in the dry bulk sector. These factors, combined with the substantial knowledge we have at our offices in Athens, London, and Manila, have played an important role in our success to date, which we are really pleased of.

Ionic, from its very start, has consistently supported the QUALSHIP21 program run by the US Coast Guard, and I am incredibly delighted that together with my colleagues both ashore and at sea, we have gained QUALSHIP21 certification for almost 100% of both fleets. This is an outstanding feat, given that less than 20% of the world's commercial vessels

Ionic recently adopted a novel and breakthrough nanotechnology hull coating solution for its tankers, with zero chemical release to water.

entering the United States are at this level. Ionic's objective is to continue to maintain these high levels of quality while also ensuring that the Greek shipping industry remains at the top of the list of shipping countries globally.

Speaking during a ceremony in which you were awarded, in the context of the Efkranti Awards, you stated that the key to the company's success was human resources, which combine experience with a low average age. How do you achieve this combination?

What activities do you take to ensure the continued development of your executives?

An essential component of our organization's human resources is the blend of youthful enthusiasm and experience. We take a number of steps to support this combination and help our executives grow and develop, including the following:

1. We invest in education and training: To help our

staff acquire new skills and knowledge and adjust to changing market demands, we offer them ongoing education and training;

2. We encourage open communication and teamwork: We uphold an environment where idea sharing and teamwork are encouraged, regardless of experience level;

3. We offer opportunities for advancement: We encourage internal staff development and promotion since we value their talent and commitment; and,

4. We foster originality and inventiveness: We advocate for the "everyone learns, everyone teaches" philosophy and welcome younger members to contribute fresh concepts and recommendations.

One of the most important challenges in world shipping today is the International Maritime Organization's goal of gradually decarbonising shipping by 2050. Do you believe this target is attainable, and under what conditions?

This topic will undoubtedly remain a source of contention for many years to come.

Decarbonisation necessitates sector-wide and leadership transformations, as well as multi-stakeholder collaboration. Although change is already being made and the focus on decarbonisation has

267 SHIPBUILDING THE FUTURE
Ionic’s the business model has always been centered on fully managing a high-quality fleet of vessels that exceed industry standards.

intensified among governments, businesses, and society as a whole, there is a growing consensus among stakeholders that more must be done to achieve “net zero” by 2050.

Right now, there are numerous technologies for potentially minimal emissions ship propulsion systems, including green ammonia, green methanol, and even nuclear energy. What is lacking is the scaled production and distribution of such fuels, which is dependent less on shipping (marine fuel demand is a very small percentage of the energy market) and more on the energy sector as a whole, as well as the regulatory framework established by governments and international organizations.

However, the environmental footprint is being lowered on a daily basis by continuously improving the efficiency of internal combustion engines until the aforementioned parameters are met.

With its unique role as the backbone of global trade, the shipping sector is not just a sector that should be decarbonised, but also a driver of the global decarbonisation project through the transportation of low and zero carbon fuels.

What strategies have you developed and implemented to reduce the company's environmental footprint, both at sea and on land?

The fleet managed by Ionic is entirely made up of Japanese-built ships, which are known for being the most economical and fuel-efficient in the world.

In addition, we examine a variety of solutions and methodologies in order to continuously optimize our footprint.

For instance, as part of our sustainability objectives to safeguard the oceans, Ionic recently adopted a novel and breakthrough nanotechnology hull coating solution for its tankers, with zero chemical release to water, adhering to the goal of UN's SDG14: Life Below Water.

We take pride in the fact that Ionic was among the first shipping firms to support marine environment conservation through the use of innovative zero-impact green coating solutions and ship energy efficiency technologies, with an emphasis on increasing the annual efficiency ratio (AER) and CII indicators.

Do you believe the required technologies and infrastructure are available today for a shipping business to invest in alternative fuel ships?

As I said earlier, the technologies do exist; what is lacking is the infrastructure, or the capacity to produce these fuels in large enough quantities by "green" methods and transport them to ports all over the world.

There is infrastructure for certain intermediate solutions, including liquefied natural gas (LNG), but this is limited to a few major ports. As a result, such infrastructure is only useful to regular lines (coastal shipping, container transport and pure car carries [PCC]) that can schedule bunkering at specified ports months or even years in advance.

Regrettably, the public opinion in Greece, or at least a substantial portion of it, has a negative perception of the seafarer profession.

Since the Ionic fleet, like most of the Greek fleet, is made up of tramp vessels, up to 95% of the ports of call do not have the required infrastructure either now or in the medium term.

What is the purpose of financing such projects? How responsive are the charterers?

The new technologies are still at an experimental stage, mostly because of a lack of infrastructure and fuel at scale. As a result, testing and implementation can only be accomplished through collaboration between shipping firms, charterers, and fuel suppliers.

Regular line customers, such as major retailers and automakers, are ready to pay a premium to lower

their supply chain footprint since they are closer to consumers. Regular lines enjoy the further advantage of being less hampered by a lack of infrastructure.

Regarding the non-scheduled lines, regardless of some high-sounding language, we observe that the charterers, being further away from the consumers, are unwilling to pay the extra cost. They experiment selectively, only when they can pass on the additional expense and residual risk to shippers. So there aren't many examples. However, the banks are positive about such financing as it helps with their own goals of reducing their own footprint.

Another major issue is a seafarer shortage, but also the sufficient training of mariners in new technologies. What tools and procedures are you implementing to address these unique challenges? What actions do you believe should be taken on a global scale?

Regrettably, the public opinion in Greece, or at least a substantial portion of it, has a negative perception of the seafarer profession, as well as an

268 SHIPBUILDING THE FUTURE
► INTERVIEW ●
Dimitri Frank Sarakakis: “Ionic has consistently supported the QUALSHIP21 program, and I am incredibly delighted that together
DIMITRI FRANK SARAKAKIS

ignorance of its current status and the opportunities it offers. Living conditions on board have greatly improved. The new ships are similar to hotels in that they provide great catering, security, and rapid and continuous access to online communications, with an average stay of only a few months on board. Salaries are exceptionally high, and the rate of development is excellent. At the age of 30, a young individual might easily earn more than 10,000 euros per month and be in demand for shore-based work whenever they wish, with highly competitive pay.

Comprehensive training programs that emphasize both theoretical and practical training must be developed in order to address the issues related to seafarers' lack of training in new technologies. And there should be an end, at last, to the state maritime academies’ historical monopoly, which would help them raise their own bar as well.

Our efforts to address these concerns are primarily centered on investing in long-term cadet officer programs. We provide flexibility in employment contracts, allowing sailors to choose their working

Europe's quick energy independence from Russia would not have been possible without European shipping, the vast bulk of which is Greek.

hours, and we focus and invest in training through simulation systems and manufacturer seminars.

Further, we make significant investments in the ships' quality of life, going above and beyond of what is required.

What are your policies to promote diversity, equity, and inclusion (DE&I)?

Our diversity, equity, and inclusion policies are incorporated throughout the company's organizational structure. We encourage the diversity of people and ideas and see each employee as a vital member of a team. Clearly and realistically, our decisions on employee recruitment, selection, growth, and promotion are not influenced by gender, age, national origin, gender identity, mari-

tal status, handicap, or any other factor.

How much do you believe geopolitical competition affects now and will affect the shipping industry in the future?

Shipping has an amazing ability to adjust to any changes, and it always will. Its power and significance are sometimes overlooked, but Europe's quick energy independence from Russia would not have been possible without European shipping, the vast bulk of which is Greek. In the short term, geopolitical events have reduced supply and raised fares. In the long run, however, a potential division of trade into areas of influence would be detrimental to both shipping and the global quality of living.

Notwithstanding any adverse consequences, the so-called globalisation is the primary reason that the world's quality of living is at its highest level in human history. This is why, despite occasional hiccups, I am optimistic that humanity will continue to trade, socialize, and work more closely together to the benefit of everyone.

269 SHIPBUILDING THE FUTURE
with my colleagues, we have gained QUALSHIP21 certification for almost 100% of both fleets.”

Is the green transition environmentally friendly?

The objective to achieve "net-zero" emissions by 2050 is not attainable. Ships are the most environmentally friendly and effective means to carry commodities. Environmental regulations must be motivated only by ecological concerns and provide unquestionable environmental benefits

The growth of shipbuilding technology and shipping in the last century provided fresh considerations for international trade competition and the global economy. Fuels and other energy sources, basic raw materials, cereals, ores, and industrial commodities are no longer limited to the location where they are produced. They are available worldwide at a low transport cost. Low transportation costs benefit countries with advanced industries, low production costs, or a surplus of raw materials, allowing them to dominate the global market and economy.

Most people do not comprehend the importance of shipping until a global crisis disrupts the sea routes and they face grave repercussions. However, shipping has always played an important role on the geopolitical chessboard. Especially in recent years, all states have recognized shipping’s expanded global role and attempted to take advantage of it. In recent decades, China has made massive investments in shipbuilding and shipping. The country currently builds 40% of new ships globally, and its merchant fleet is among the world's largest. The United States has also opted to establish its own commercial fleet with American seafarers. In every global geopolitical crisis, shipping emerges as a protagonist. Ships are utilized as "humanitarian bridges," and the success of economic sanctions is dependent on them.

Fragile international ties raise questions about the future of shipping. The conflict between nations also extends to the IMO's environmental laws. Although all states recognize the importance of addressing air pollution, there is no agreement on the specific methods.

Ships transport 90% of world trade, but the shipping sector accounts for 2.5% of global CO2 emissions. Unlike other indus-

The goals and environmental benefits of the measures are debatable, but the amounts of money to be collected are enormous. Discussions are underway regarding the management of the collected funds.

tries, most of the emissions from ships occur far away from residential areas. Despite the extremely low percentage of emissions on the part of shipping, ships are continuously advancing, implementing innovative technologies, and lowering their emissions.

Measures

In recent years, the IMO has adopted a number of measures, including the Energy Efficiency Existing Ship Index (EEXI) and the annual operational Carbon Intensity Indicator (CII). However, both of the indicators present severe faults. At the same time, the European Union implemented an emissions tax (ETS) and gradually mandated the use of alternative fuels (FuelEU).

It is anticipated that the IMO will be forced to adopt global shipping regulations comparable to those of the European Union in order to prevent countries from imitating the EU and implementing national carbon trading systems.

The IMO is expected to adopt two major proposals: the Levy or Feebate and the GFS (Global Fuel Standards). The Levy/Feebate is a tax imposed on fossil fuels or their emissions. The GFS classifies fuels according to their carbon footprint per unit of energy efficiency (CO2e/KJ), while it establishes acceptable limits, and imposes fines on existing ships that cannot use them.

The ultimate goal is to arrive at "net-zero" for shipping by 2050.

Europe, America, and numerous environ-

mental organizations advocate for stronger implementation of regulations, emphasizing that climate change threatens planet Earth, that we have lost valuable time, and that we can’t afford to overlook any source of greenhouse gas emissions.

On the other hand, China, India, Brazil, and other countries believe that reducing pollutants by 9.5% should be a priority and that the motive for targeting shipping’s global emissions rate of 2.5% is not related to the environment but rather to a slowdown in their economic growth. They see shipping's geopolitical component as an accelerator for global trade, and they believe that taxing pollution and imposing higher fuel costs will have an impact on product pricing and the economy. They estimate that increasing transportation costs will impose a major burden on the raw materials and fuels they purchase, as well as on the final products they export, rendering them uncompetitive in international markets.

The exact rise in the cost of maritime transit could only be assessed after the measures are finalized. A series of recommendations to the IMO include a tax (levy/ feebate) ranging from $20 to hundreds of dollars per tonne of fuel. The fines proposed to be imposed by GFS are at similar levels.

Should the IMO apply global taxation and sanctions similar to those imposed by the EU on the ETS and FuelEU, the cost of maritime transport will skyrocket. For example, if the tax is 100 USD/CO2e and the GFS fine is equal to FuelEU, a modern capesize bulk carrier with an average yearly use of 8,460 tons of conventional fuels will pay each year:

 $2,664,900 per year for the levy, while GFS fines will be increasing incrementally as follows:

 from 2030: $1,376,080/year;  from 2035: $3,076,200/year;

270 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●

 from 2040: $6,376,430/year;

 from 2045: $12,576,870/year; and,

 from 2050: $16,177,120/year.

The goals and environmental benefits of the above measures are debatable, but the amounts of money to be collected are enormous. The management of the money to be collected is being discussed. A portion of these funds will be channeled to research and promotion of low-carbon energy technology. Ships using fuel that meets the requirements will also receive part of the funds as incentives.

The issue here is that, while the taxes and fines are quite steep, there is no other alternative for ships to comply with and bring the expected environmental benefit.

Alternative Fuels

Biofuels that can be used in ship engines as a temporary solution to environmental goals are prohibitively expensive and insufficient for even a small portion of the world's fleet. Marine technology for alternative fuels, including methanol, ammonia, and hydro-

gen, is still in its early stages. The available quantities are limited. Their prices are more than twice those of fossil fuels. There is no worldwide supply network. Their production requires a large amount of electricity, which should be generated from renewable energy sources like solar or wind farms. It is anticipated that to supply shipping solely with alternative fuels, 160% of the world's electric power will be required and should in fact be generated entirely from alternative types of energy.

Even if we could achieve large-scale production of alternative fuel and build a global distribution network in the next few years, it will take several years to replace the world fleet's 56,000 ships with new ones that can use alternative fuels. The global shipbuilding sector can deliver approximately 2,000 new ships each year. Furthermore, there are also concerns regarding the overall ecological footprint of the green transition and whether alternative fuels do not have an environmental footprint or that their widespread use would not result in more serious

environmental challenges in the future.

Nuclear energy is being examined as a potential future solution. But, do we prefer radioactive waste or CO2 emissions? Even Molten Salt Reactors (MSRs), which are thought to be very safe, produce radioactive waste that has a long lifespan and can have severe implications if released into the environment. It would be dangerous to proceed with a widespread deployment of nuclear reactors, while underestimating the environmental impact of their waste and take for granted that it will be safely stored and handled for millennia.

The objective of arriving at net-zero emissions by 2050 is not attainable. Ships are the most environmentally friendly and efficient mode of transportation, and they will remain so even as environmental efforts cause sea transport to become significantly more expensive. Geopolitical and economic debates will always prioritize shipping, but only ecological concerns and demonstrable environmental benefits should drive environmental restrictions.

It will take several years to replace the 56,000 ships in the world fleet with new ones, as the global shipbuilding sector can deliver some 2,000 new ships a year.

271 SHIPBUILDING THE FUTURE
The exact rise in the cost of maritime transit could only be assessed after the measures are finalized. A series of recommendations to the IMO include a tax (levy/feebate) ranging from $20 to hundreds of dollars per tonne of fuel.

Resilience, innovation, and superior services

Greek shipowners, equipped with their vast experience and adoption of new technologies, are prepared to embrace the future and effectively face any challenges presented

The Greek maritime sector is highly diverse and reflects global trends in shipping. Since the COVID pandemic, strong demand and the impact of geopolitics on supply chains has provided support to many sectors.

The hallmarks of the Greek shipping industry include the ability to create innovation in business opportunities, an appetite for commercial risk taking combined with high quality operations.

The Greeks' long experience in operating ships, together with talent that passes from older to new generations and passion for what they do (not only owners but also employees) are all essential ingredients to success.

In terms of the challenges that the industry has to face, the evolving regulatory agenda driven by the energy transition and its impact on vessel and fleet operations are among the most sector-specific risks. In order to plan their investments, owners need first to understand the opportunities that can be created from new fuels and new energy efficiency technologies.

More broadly, the impacts on trade and safe operations from geopolitical risk and climate change are increasing and are adding to the instability around trade and investment outlook.

Increasing regulation

The EU ETS is a 'new normal' for shipping and as such, ABS is closely monitoring how it begins to work in practice and the impact it has on our clients. It is important to understand that the regulation will evolve over time and the longer term impact is yet to be felt.

This said, the intention is clearly to encourage the shipping industry to be more efficient on a voyage and fleet operations basis and as such it will help to serve as a

Because it is not practically possible to replace the existing fleet by 2030, it is essential to improve efficiency using voyage management tools.

driver towards cleaner and more sustainable fleet operations. Because it is not practical or possible to replace the existing fleet by the time that the first of the IMO's decarbonization goals in 2030, improving efficiency using voyage management tools and especially retrofits of energy efficiency technologies will be essential.

ABS provides advice and support on the practical adoption of these innovative technologies, including performing a techno-economic analysis of assets and fleets to understand the options best suited for individual customers.

Lower carbon emissions

The most important challenge we face towards 2030 is twofold: the production, distribution and adoption of renewable fuels and the ability to capture carbon emissions until new fuels are available at scale.

The magnitude of the clean energy challenge before us is daunting but it can be boiled down to our ability to drive down costs and drive up efficiencies in two critical technologies: electrolysis and carbon capture.

Ultimately, our ability to harness clean energy to split water into oxygen and green hydrogen via electrolysis at scale, and to efficiently trap CO2 from fossil fuel emissions and produce blue hydrogen via carbon capture technology are going to be the defining challenges.

ABS research demonstrates that we can

get to net zero by 2050 but to do so we will need to harness the potential of energy efficiency improvement technologies to reduce aggregate fuel consumption by 15% on the existing fleet and new vessels. At the same time, we will need carbon capture rolled out across much of the oil-burning fleet, reducing onboard CO2 emissions by 70%. Those that do not or cannot adopt carbon capture will need to switch to e-diesel or zero-carbon biofuels. As we look ahead we can see that change will continue, regulation will tighten and owners will need to prepare and execute highly detailed and flexible strategies that respond to both design and operational requirements for greater efficiency and lower emissions.

272 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●
Angelos Minakis

Modern shipping: Myths and realities

Decarbonisation and green shipping are not pipe dreams; they require commitment, cooperation and investment, but the benefits for the environment, economy and society are multiple and long-term

The shift to green shipping brings with it a host of questions and concerns. Myths and misconceptions overshadow reality, creating confusion and mistrust. It is important to separate the facts from the myths about shipping. This industry, with its immense importance to the global economy and our daily lives, deserves recognition for its progress and efforts towards a sustainable future.

Myth: Decarbonisation is impossible. Technology is evolving rapidly, offering sustainable solutions for shipping. Alternative fuels, electrification and innovative practices pave the way to a "clean" future.

Myth: Green shipping will send transportation costs skyrocketing. The initial investment in green technologies may seem high, but in the long run, fuel savings and reduced emissions pay off both financially and environmentally.

Myth: Green shipping will put jobs at risk. The shift towards green shipping is creating new jobs in areas such as the development and maintenance of green technologies. At the same time, shipping companies adopting sustainable practices gain a competitive advantage.

Myth: Hydrogen is not a greenhouse gas. Hydrogen, a light and abundant element, has been proposed as a promising alterna-

The notion that fossil fuels will completely go away by 2050 is wrong. Fossil fuels are the dominant source of global energy.

tive to combat climate change. It is often presented as a "clean" fuel, ignoring the environmental impacts associated with its production and use.

Myth: Hydrogen is a green solution to all decarbonisation problems. Hydrogen can be a useful tool for decarbonisation, but it is not a panacea. The production, storage and transportation of hydrogen pose significant challenges, such as the need for high pressure or liquefaction, which are energy-hungry processes.

Myth: Hydrogen technology is ready for widespread adoption. Hydrogen technology is still in its infancy.

Myth: Green fuels are ready for widespread adoption. Green fuel technology is still at an early stage of development. Many alternatives, such as ammonia, hydrogen, methanol and biofuels, present potential but also bring significant challenges. Producing, storing and using them on a large scale still needs a lot of work.

Myth: Green fuels are economically acceptable. The cost of producing and using green fuels is currently higher compared to fossil fuels. Their adoption will bring increased shipping costs.

Myth: The shipping industry is ready for a smooth transition to green fuels. The adoption of green fuels requires significant investment in infrastructure, technology and seafarer training. The lack of a clear regulatory framework and the existing knowledge gaps create obstacles to a smooth transition.

Myth: A carbon tax will automatically lead to decarbonisation. The effectiveness of the carbon tax depends on several

factors, such as its level, the coverage of emissions and the existence of alternatives. Without a comprehensive plan and complementary policies, the carbon tax alone may not be sufficient to bring about the desired shift towards clean technologies.

Myth: A carbon tax is the only solution to decarbonisation. A carbon tax is a tool, not a panacea. At the same time, it is necessary to adopt policies that promote the development and adoption of green technologies, energy efficiency and behavioral change.

Myth: Fossil fuels will disappear by 2050 The idea that fossil fuels will disappear completely by 2050 is wrong. Fossil fuels are the dominant source of global energy. A complete departure from them within 26 years is a huge undertaking. Many economies around the world depend on fossil fuels for energy production and revenue generation. Cutting the fossil fuel umbilical cord would cause significant economic disruption. Building renewable energy infrastructure requires huge investment and time.

Decarbonisation and green shipping are not pipe dreams. They require commitment, cooperation and investment, but the benefits for the environment, economy and society are multiple and long-term. Let's put the myths aside and embrace the change towards a "clean" future in shipping.

274 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Sailing beyond sustainability: Α shipmanager's ESG mentality

In the dynamic world of maritime operations, the integration of ESG principles has become a fundamental aspect of corporate strategy. Αmidst this backdrop, certain ship management companies stand out for their pioneering ESG approaches, setting a standard for the industry to emulate

The journey of such companies showcases how their differentiated Environmental, Social, and Governance (ESG) strategy has propelled them to the next level and created an example to be followed.

Setting the Course: A Differentiating ESG Strategy

At the heart of our company's ESG strategy lies a commitment to innovation, collaboration, and continuous improvement. Unlike conventional approaches that merely aim for compliance with regulations, we adopt a proactive stance towards sustainability, viewing it as a strategic imperative rather than a mere obligation. Our approach encompasses three key pillars:

1. Environmental Leadership: The company recognizes the pressing need to address environmental challenges facing the maritime industry. As such, we have embraced a leadership role in pursuing environmentally sustainable practices. This includes investments in cutting-edge technologies to reduce emissions, enhance fuel efficiency, and minimize environmental impact. From the adoption of biofuels to the installation of Energy Saving Devices, we work with key stakeholders and major industry players who are at the forefront of driving innovation in environmental stewardship.

2. Social Responsibility: Central to the company's ethos is a deep commitment to social responsibility. We place a strong emphasis on the well-being and safety of our crew onboard, implementing rigorous safety protocols, comprehensive training programs, and wellness initiatives for seafarers. Furthermore, the company actively engages with local communities both in Greece and

Recognizing the interconnected nature of sustainability challenges, we actively collaborate with industry peers, governments, NGOs, and other stakeholders to drive collective action.

the Philippines, supporting educational, healthcare, and infrastructure development projects. By fostering a culture of respect, diversity, and inclusion, we strive to create a positive impact on society at large.

3. Governance Excellence: The company upholds the highest standards of governance, transparency, and ethical conduct. We have established robust compliance frameworks to ensure adherence to regulations, mitigate risks, and uphold integrity across our operations. Moreover, the company promotes accountability and stakeholder engagement, actively seeking input from investors, customers, and other stakeholders to inform its decision-making processes. By fostering a culture of trust and integrity, we aim to build long-term relationships based on mutual respect and transparency.

Navigating the Waters: Taking ESG to the Next Level

What we believe sets us apart is our unwavering commitment to continuous improvement and innovation. Rather than resting on its laurels, the company is constantly seeking new ways to raise the bar and push the boundaries of sustainability. We leverage technology, data analytics, and collaborations to drive meaningful change across our operations.

We embrace technological innovation as a catalyst for sustainability. We invest in

state-of-the-art systems and equipment to optimize vessel performance, reduce fuel consumption, and minimize environmental impact. From digital twin simulations to real-time monitoring and control systems, the company harnesses the power of technology to drive efficiency and sustainability across the fleet.

Recognizing the interconnected nature of sustainability challenges, we actively collaborate with industry peers, governments, NGOs, and other stakeholders to drive collective action. We participate in industry consortia, research partnerships, and knowledge-sharing initiatives aimed at advancing sustainable practices and addressing common challenges. By fostering collaboration and partnership, the company amplifies its impact and accelerates progress towards shared sustainability goals.

Most importantly, the company positions itself as a thought leader in sustainable shipping, sharing best practices, insights, and lessons learned with the wider maritime community. Through conferences, seminars, and publications, we raise awareness about the importance of ESG and advocate for greater industry-wide adoption of sustainable practices. By leading by example and sharing our experiences, we aim to inspire others to follow suit and drive positive change in the maritime industry.

The maritime industry plays a pivotal role in global trade, facilitating the movement of goods across continents. In the realm of maritime operations, ship management companies are the key to ensuring the efficient and responsible operation of vessels. Shipmanagement ESG is evolving rapidly, driven by emerging trends and shifting stakeholders expectations. As such, we all have the obligation to continuously improve towards a more sustainable and resilient future.

276 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●
ADVERTORIAL

Nuclear energy in shipping: Friend or Foe?

Nuclear energy in shipping offers opportunities and challenges. While nuclear fission is an existing and proven technology, fusion technology, the "hot holy grail of energy and propulsion", demands our attention

Founder and Senior Consultant to P&P Marine Consultants and Chairman of Panel M48 "Nuclear Power in Commercial Shipping"

Some years ago, as in 1973, at the height of the energy crisis of the time, we began to explore the emergence of nuclear power in shipping so that the US and the world would not be held to ransom by fossil fuel producers. It was a follow-up of the test of the MV SAVANNA, which was equipped with a water-cooled reactor, but this time we considered the possibility of installing a molten salt reactor.

Only a year earlier, in 1972, the safest method of producing nuclear energy at the time at the US Oak Ridge National Laboratory had been barred from further funding by an executive order from President Nixon, ostensibly or conspiratorially because it could not produce material that could be used to build nuclear bombs. This was the molten salt reactor technology. As a result, these efforts were abandoned before they had even begun.

Because of the Chernobyl and Fukushima accidents, the world turned back to rebuilding Generation IV reactors. I like to call them the new molten salt reactors because they are a continuation of the then abandoned Oak Ridge lab research.

Their modus operandi is easily accessible to anyone who is really interested in history.

It was in 2012 that the Oak Ridge lab handed over the technical documentation for the molten salt reactors to the Chinese.

At the same time, we have the good news of fusion technology opening up new avenues and new achievements, bringing the hope of energy and propulsion as the sun and the stars do.

Even though nuclear power in shipping offers potential benefits, several issues must be carefully addressed to ensure its responsible and sustainable implementation.

As the shipping industry strives to achieve a zero carbon footprint by 2050, there is a very serious debate about whether nuclear reactors installed in ship designs that are simpler than those used for offshore wind turbines will decarbonise the energy sector on the one hand, and use smaller reactors to power the ships on the other.

Nuclear energy in shipping has its advantages and disadvantages. On the one hand, it offers a reliable and efficient source of energy that reduces emissions and increases the range of ships. On the other hand, safety concerns, potential accidents and environmental hazards must be carefully managed. Overall, it is a complex issue that requires thorough assessment and regulation.

Nuclear power in shipping has attracted attention due to its potential to address the challenges of energy efficiency and emissions reduction. Here are some detailed points:

Advantages:

1. Efficiency: Nuclear propulsion can provide constant and high power, allowing ships to maintain their speed and efficiency over long distances without the need for frequent refuelling.

2. Lower emissions: Compared to conventional fossil fuels, nuclear energy produces minimal to possibly zero greenhouse gas emissions during

construction and operation. This contributes to cleaner maritime transport and certainly mitigates the effects of climate change, especially if coal-fired power plants near the coast or diesel power plants on islands and other areas are eliminated.

3. Extended range: Nuclear ships have the advantage of having a longer range and operating life, making them suitable for long-distance voyages without the logistical constraints of conventional-fuelled ships. The elimination of fuel tanks also increases the cargo capacity of ships of the same size.

4. Cost savings: Although the initial construction costs of nuclear-powered vessels are high, the long-term operating costs can be lower due to reduced fuel consumption and maintenance requirements. The reactors are "leased" for three ship sets or 75 years, i.e. for the life of the reactors --whether fission or fusion-and at the end of the ship's life they are simply transferred to the newly built ship.

Disadvantages:

1. Safety concerns: Nuclear accidents at sea pose a significant risk to human life, the environment and ship operations. Ensuring strict safety protocols, emergency procedures and adequate training of crew members is of paramount importance. The risk analysis has already been initiated by the Panel M48 of the Society of

278 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Naval Architects and Marine Engineers (SNAME). It analyses the risks and makes separate recommendations for ships with fission reactors and ships with fusion reactors.

2. Environmental hazards: While nuclear energy itself causes almost no air pollution, the disposal of nuclear waste in the case of fission reactors and the possibility of accidents leading to a low probability of radioactive contamination are environmental risks that need to be carefully addressed. In this context, the Panel M48 will look at ways and means --beyond industry guarantees-- to prevent radioactive or other marine pollution.

3. Regulatory challenges: The use of nuclear energy in maritime transport requires compliance with strict regulatory frameworks at both national and international levels. Compliance with safety standards, licensing procedures and international treaties such as the United Nations Convention on the Law of the Sea is essential. Regulations will be the

biggest hurdle, as the UN’s IMO will have to accept the regulations that allow ships to move freely with the reactors on board. And that is something that will certainly happen at some point.

4. Public perception: Public perception of nuclear energy, especially after accidents such as Chernobyl and Fukushima, can influence the acceptance and adoption of nuclear-powered vessels. It is important to allay public concerns through transparent communication, community engagement and education. Education, information and more education.

To summarise, nuclear power in shipping presents both opportunities and challenges. While it offers potential benefits in terms of efficiency, economics, zero emissions reduction and operational resilience, safety, environmental, regulatory and public acceptance issues must be carefully weighed and considered to ensure responsible and sustainable implementation.

Based on our description above, we therefore believe that while fission is an existing and proven technology, the technology that requires our attention is fusion, the "hot holy grail of energy and propulsion".

We need a few years, which I will say --as believed by the optimists-- that it is 4 years, while the pessimists believe that fusion technology will never come about. I admit that I am confident the marine sector will be used first in National projects as China has proven it can do, until all countries create a standard for fission with molten salt reactors and a separate standard for fusion. Finally, it should be underlined that fusion is not considered radioactive and therefore risk analysis and regulatory regimes will be much easier than generation IV reactors. However, all this remains to be seen.

Although the initial construction cost of nuclearpowered ships is high, long-term operating costs can be lower due to reduced fuel consumption and maintenance requirements.

The second photo is the set up of the Molten salt reactors as designed by Flibe, In the lower part of the photo are the drains in case of an accident.

Cross-section of a fusion reactor of a diameter of 2m, generating between 12 MW and 20 MW of electricity.
279 SHIPBUILDING THE FUTURE

The green transition in the shipping industry

Spyridon Zolotas, South EMEA Senior Director at RINA (Registro Italiano Navale), examines some of the recent technological advances in the efforts to decarbonise shipping and discusses innovations we might see by 2030

As the shipping industry looks to reduce environmental impact and promote sustainability, a wave of innovations has emerged. If we are to meet carbon reduction targets and address the challenges of climate change, it is imperative we explore all options available to us and take steps today to reduce emissions, not only in shipping but across all industry and society. For the marine sector, technology, new fuels, and advances in operating processes all offer pathways to progress on the path to cleaner future.

There are many project examples in which RINA is supporting clients and the wider sector in reaching their targets. We have been exploring alternative fuels like ammonia, green methanol and hydrogen to decrease the maritime industry's carbon emissions. For example, we have been working with a global leader in engineering and construction for the energy and infrastructure sectors on the use of ammonia, studying all aspects related to the installation of ammonia containment systems, refuelling, and distribution systems, along with ammonia fuel cell technology, and ammonia-fuelled engines and gas turbines.

Another collaborative project, this time with Eni, is exploring the use of Hydrogenated Vegetable Oil (HVO), hydrogen, and ammonia, both "blue" and "green," derived from biogenic, renewable, or waste raw materials. Initiatives include implementation of experiments focused on the onboard carbon capture, and the use of hydrogenated vegetable oil (HVO) as drop-in alternative to traditional fuels.

Aasen Shipping is a great example where proactive measures being taken today can significantly reduce emissions. It has optimised design and implemented hybrid propulsion with batteries in its ships, making them the most environmentally friendly

We expect that the push to reduce emissions will spur innovation in ship design, resulting in more streamlined vessels with advanced hull coatings, air lubrication systems, and wind-assisted propulsion.

of their kind. The initiative significantly reduces fuel consumption (by approximately 400 tons each year), reducing both costs and emissions.

We are also seeing a heightening emphasis on improving onboard energy efficiency. This includes improving hull designs and propulsion systems. The adoption of digital tools such as SERTICA further helps ships manage their fuel and energy usage more efficiently, leading to less waste and better compliance with global energy standards. For example, the Greece-based ferry company, Attica, has digitally transformed its fleet management using SERTICA modules including Planned Maintenance System (PMS), Safety Management System (SMS), Inventory of Hazardous Materials (IHM), Certificate tracking, electronic forms, and analytics capabilities. These tools assist in optimising its operations with greater overall operating efficiency, reduced costs, and, ultimately, lower emissions.

2030: What could the future hold?

With the International Maritime Organization (IMO) setting ambitious targets to halve greenhouse gas emissions by 2050, shipping companies will almost certainly accelerate their adoption of low-carbon and carbon-neutral fuels. Biofuels, synthetic fuels, and LNG will become more prevalent, with significant investments in the development of green hydrogen and ammonia as

viable alternatives to traditional bunker fuel. The work we are doing today in areas such as hydrogen, HVO, ammonia, and developing onboard CO2 capture technologies are steps toward this future.

No solution can be ruled out. RINA is, in fact working with the industry on methanol options too. It offers a viable alternative as it can reduce the carbon dioxide in emissions generated by marine diesel oil or marine gasoil, especially when bio-methanol is used. Methanol has the benefit of being liquid at room temperature and atmospheric pressure, being sulphur-free, and having low overall emissions. So, while it has its limitations, methanol is easier to handle and has higher energy density than hydrogen. Both methanol and hydrogen have a low flash point, which must be addressed both by applying existing safety rules and by carrying out detailed risk analysis.

Furthermore, we anticipate that battery technology will continue to advance, allowing for the broader adoption of fully electric and hybrid propulsion systems in short-sea shipping. Innovations in battery density and charging infrastructure will enable longer journeys and quicker turnaround times for electric vessels.

We also expect that the push to reduce emissions will spur innovation in ship design, resulting in more streamlined vessels with advanced hull coatings, air lubrication systems, and wind-assisted propulsion such as rotor sails and kites especially if combined with electrical propulsion. These technologies will help to decrease fuel consumption and enhance operational efficiency.

The role of digitalisation for the future Digitalisation will play a significant role in transforming the shipping industry, particularly in the realm of vessel maintenance

280
OPINION ●
SHIPBUILDING THE FUTURE

and safety management. With the advancements in PMS and SMS, ship operations will become more predictive, proactive, and efficient.

PMS technology is poised to become more sophisticated, integrating real-time data analytics to predict maintenance needs, thereby avoiding unnecessary downtime and extend the lifespan of critical ship components. By employing predictive analytics, PMS will provide ship operators with the insights needed to perform maintenance tasks just in time, preventing both premature and overdue servicing, which often results in higher costs and increased risk of equipment failure.

Safety Management Systems will also see a boost from technological developments. Incorporating elements like IHM and comprehensive certificate tracking will ensure that vessels not only adhere to the strictest safety standards but also comply with environmental regulations. Moreover, as electronic forms replace paper-based reporting and record-keeping, this will not only reduce the environmental impact of shipping operations but also enhance the accuracy of records and streamline the flow of information between ship and shore. Ultimately, analytical capabilities will play a central role in operational decision-making, enabling shipowners and operators to draw actionable insights from data collected, ranging from fuel consumption patterns to machinery performance. This will drive more informed decisions

and allow voyages to be optimised for both economic and environmental efficiency.

Beyond ship operations

Our focus for the future needs to not only be on operating ships but also on their entire lifecycle. We see more sustainable practices in shipbuilding, including the use of recycled materials and modular designs that can be easily disassembled for recycling, becoming the norm, along with stronger regulation around the end-of-life phase to ensure environmentally sound dismantling and recycling.

A sustainable future

By 2030, the integration of these technologies and innovations will be critical in supporting the maritime industry's shift towards greener and more sustainable operations, offering enhanced safety, improved environmental compliance, and optimized vessel performance. These advancements will propel the industry forward in the green transition, and provide a competitive edge to those who adopt them early.

Challenges Ahead

Despite the strides we are making in reducing carbon emissions, the industry faces several significant challenges. High costs and technical difficulties related to new technologies, such as large battery storage and hydrogen fuel integration, are major hurdles. There is also a critical need for better fuel infrastructure to support the uptake

of new fuels like ammonia, green methanol and hydrogen.

Additionally, keeping up with stringent global emissions regulations can be complex and expensive for ship owners and operators. Whatever solutions we look to for the future, we need to ensure they are practical and economically viable to ensure we not only meet our decarbonisation targets, but also ensure broader sustainability of the industry.

Ultimately, the key driver for greener shipping will be increased collaboration across the entire supply chain. Partnerships between shipping companies, fuel suppliers, ports, technology providers, and regulatory bodies will be crucial in aligning efforts towards sustainability goals.

Conclusion

Compliance will drive innovation, with new international and local regulations shaping operational practices. We expect increasing investment in technologies and processes that not only meet but exceed compliance requirements to provide competitive advantage.

Overall, the shipping industry is on a promising path towards significantly enhancing its sustainability by 2030, but we cannot afford to take our ‘foot off the pedal’. However, with ongoing innovations and collaborative efforts, current challenges can be overcome and, if we continue to embrace all options open to us, we will succeed in the ‘Green Transition’ of this vital industry.

Τhe key driver for greener shipping will be increased collaboration across the entire supply chain. Partnerships between shipping companies, fuel suppliers, ports, technology providers, and regulatory bodies will be crucial in aligning efforts towards sustainability goals.

281 SHIPBUILDING THE FUTURE

The jigsaw is highly complex, but the stakes have never been higher

The entire maritime value chain may be a competitive industry, but it must collaborate and leave behind outdated practices which hinder progress

The International Bunker Industry Association (IBIA) represents the interests of the full range of the marine energy industry on all critical international regulatory issues at the IMO and beyond, also through partnerships with acclaimed associations, such as BIMCO, HELMEPA, or the Global Center for Maritime Decarbonisation. Since obtaining NGO consultative status at the IMO in 2005, IBIA engages in meetings, submissions, and direct discussions with members through global events, Working Groups -especially on future fuels, mass flow meters digitalization- Regional IBIA Boards, and training.

Decarbonisation is the clear goal, but the roadblocks are immense. It is therefore an understatement to state that the shipping and bunker industry are faced with unprecedented challenges. Commercial certainty is yet unattainable, technological advancement is ongoing but not yet fully existing, new fuels' massive quantities needed are far from being produced, enforceability of regulations is untested, and regulations themselves have not been fully finalized. The energy transition is radically different from earlier evolutions, being an environmental and social imperative, emphasized by regulatory demands to reduce emissions, and geopolitics, which are also critical and serve as a stark reminder of how paramount energy sources are to the global economy.

Greek shipping, always focusing on innovation and thinking outside of the box, remains at the forefront of decarbonisation developments, but it should not go the extra mile alone. Shipping is an interconnected industry, and we need to focus on having

Shipping is an interconnected industry, and we need to focus on having international, clear, and enforceable rules and pathways.

international, clear, and enforceable rules and pathways. All stakeholders have an essential role to perform and all of us should be focusing on the elements and game-changers of this transition. It is their progress which can act as its real strength, whilst any shortfall will prove to be a dramatic setback. These are, indicatively:

Regulations. There is an evergrowing list of compliance and disclosure obligations from multiple authorities. Progress in the IMO is noticeable and last July's MEPC 80 brought the revision of its GHG strategy. The targets are now clear, even though characterized as "indicative checkpoints": reduction of GHG emissions by at least 20% (striving for 30%) by 2030 and by at least 70% (striving for 80%) by 2040, compared to 2008, so to reach net-zero GHG emissions "close to" 2050. Moreover, uptake zero or near-zero GHG emission technologies, fuels and/or energy sources by at least 5% (striving for 10%) of the energy used by international shipping by 2030. Further work is still outstanding and the recent MEPC 81 decided that discussions will continue so to set up technical (a global fuel standard based on clear Life Cycle Assessment regulations) and economic (a carbon tax or levy) measures.

In parallel, the EU has added shipping in its ETS and together with the Fuel EU they will have enormous financial

repercussions for owners/operators/ charterers, aiming at creating obligations and incentives to reduce GHG emissions. Moreover, national regulations may come into play, complicating compliance even further.

Accordingly, we see the same goals, but different paces, fragmented regulations, untested modes of enforcement. This leads to desperate calls to harmonise the standards into a global set of rules, as uniformity and clarity are essential.

Production & availability. A multifuel future is unavoidable, so to attempt to cancel one in favour of another or declare that one fuel is the winner adds little to the complex investment decisions needed. However, the current global production capacity of green fuels from renewable energy sources cannot yet meet a decent percentage of the global shipping demand and this situation is not going to change imminently.

All other fuel "colors" are a compromise, an antechamber, at best, to the full transition. For green fuels to be produced, the relevant projects need to multiply immensely and to succeed, especially as shipping does not operate in a vacuum and there are other, crucial to our civilization, industries which will seek the same energy sources.

Research & development. For new fuels to become a gradual reality they need to be producible, transportable, storable, technologically feasible, produce enough energy, safe, and inexpensive. R&D progress is truly

282 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●
Constantinos Capetanakis IBIA Chair Bunker Director at Starbulk

remarkable, but there is no doubt there is still a long way to go to achieve such scalability and accelerated pace which would allow us to view fossil fuels as a source of energy to which we will bid farewell soon. This is why all stakeholders are, rightly so, equally focusing on optimizing the energy efficiency of existing vessels.

Infrastructure. This factor is sometimes being underplayed. Transportation, storage, fueling stations, ports' readiness, bunker players' adoption, can either advance (when projects mature) or hinder (when they are lagging) the timely adoption of clean technologies. No offtake agreement or investment can materialize without knowing -in advance- where the chips will fall and how a vessel's maritime adventure is to be safely performed. The bunker industry, especially, needs to be kept fully informed, consulted, and incentivized if sufficient levels of infrastructure readiness are to be reached.

All stakeholders have an essential role to perform and all of us should be focusing on the elements and game-changers of this transition.

Costs. Currently, new technologies and alternative fuels are prohibitively expensive. Zerocarbon fuels are multiple times the price of conventional fossil fuels, hence the widespread prediction that a tax and subsidy system is essential for these fuels to achieve a feasible commercial scale. Otherwise, the existing price gap will lead to further delays and to an uneven playing field, as those who will ultimately be called to pay the price are the consumers.

Incentives. The amounts needed to be invested for production, research, infrastructure, acquisition of new vessels, barges, storage facilities, are in the realm of trillions of US dollars per year. Accordingly, financial support, subsidies,

The entire maritime value chain may be a competitive industry, but it must collaborate and leave behind outdated practices which hinder progress. We need trust, new technologies, sharing of knowledge in a structured way, awareness of what it means not to conform.

government incentives, are all imperative to encourage stakeholders to invest, consider offtake agreements, and project the future through a viable business model. And this leads to the next point.

Collaboration. There is neither time nor room for isolation. The entire maritime value chain may be a competitive industry, but it must collaborate and leave behind outdated practices which hinder progress. We need trust, new technologies, sharing of knowledge in a structured way, awareness of what it means not to conform.

Collaboration is the key accelerator. No one ever considered that this energy transition would be anything less than one of the greatest challenges for our civilization. Still, all of us need to act in concert, and to use all available means of ingenuity to make it a reality.

In conclusion, the shipping and bunker / marine energy industry explores all options, participates in regulatory authorities' deliberations and R&D projects, optimizes fleet performance, focuses on crew training, consults with Associations, Classification Societies, engine makers, fuel producers, green initiatives. Will this be enough to achieve the set milestones? It can be done, provided all basic parameters are fully met, without delay or hesitation by global regulators, and always with prior and ongoing assessment of the different social, environmental, geographical considerations. The jigsaw is highly complex, but the stakes have never been higher.

283 SHIPBUILDING THE FUTURE

ONEX yards speed up toward a new era of green shipping

Panos Xenokostas President and CEO of ONEX Group, tells "N" about the investment made in the Neorio Syros and Elefsina yards, the shipbuilding activity following a streamlining strategy, and the new potential opening up in the industry

Amajor streamlining project for the shipyards of Syros and Elefsina, now run by ONEX Shipyards & Technologies Group, is seen as a personal bet by the Group’s President and CEO, Panos Xenokostas.

Speaking with "N" about the two shipyards, Mr. Xenokostas emphasises that he is very proud of the quality of work delivered by employees, which proves their excellent skills and and know-how, and is, in turn, the reason why the specific shipyards enjoy the preference of the majority of shippers.

As Greece is regarded the strongest shipping power in the world, the country now acquires its own shipbuilding base in the Mediterranean and, in fact, in a major geostrategic location for ocean shipping, he points out, calling on the EU to make the needed institutional arrangements to bolster European shipyards in view of the sector’s green transition.

Elefsina shipyards streamlining project

Expounding on the streamlining plan for ONEX’s Elefsina shipyards, he outlined that procedures for the transfer of the shipyard's assets have already been concluded and the required protocol is currently being finalised.

"There is some paperwork involved in this matter and a number of issues that should be resolved, such as the removal of mortgages from creditors for previous management debts, while all areas of the facility must be inspected by town planning authorities to speed up the signing of contracts, which is to be followed by some mortgage procedures, so that everything is legal and orderly."

He points out that a similar procedure has been followed in the case of the Syros shipyards, where numerous asset transfers required adjustments.

"In Syros, the ONEX Group in was forced to make several town planning adjustments that had been

neglected by the previous management, with the cost amounting to hundreds of thousands of euros."

Mr. Xenokostas notes that while there is a timeconsuming bureaucratic process and risks involved in all areas, it was imperative for the shipyard to be in operation, otherwise the process would have been delayed for at least two years, with workers held in "captivity".

"We took a big risk by investing in the shipyard before we even owned it. However, the issue is now under control, and coordination with the Greek government is outstanding. We saved a lot of time, while the sites have begun to operate and there are considerable earnings distributed to employees and the organization, allowing us to move on with the restructuring plan.

Greece, regarded as the strongest shipping force in the world, now gains its own shipbuilding base in the Mediterranean, and, in fact, in a crucial geostrategic location for ocean transport.

“Until two years ago, workers had gone unpaid for an extended period of time, and debts had climbed to 44 million euros, while two of the drydocks were underwater and all facilities were in a bad state.

“In the last year and a half since the (what we call) interim operation began, workers have received around 21 million euros in previous ownership arrears, pay, and compensation, with another 43 million euros expected to be repaid under the restructuring plan. At the same time, over 50 million euros have been invested so far, out of a total investment valued at

more that 250 million euros.”

He adds that more than 85 ships have been repaired or are still under repair at the Elefsina yard in just 13 months. The facility expects to repair an annual total of 110 to 120 ships, with this figure expected to rise even higher with the operation of additional floating drydocks to be installed in both shipyards.

Referring to the ‘bad habit’ of filing judicial appeals against privatisation procedures that frequently plagues the country, the president of the ONEX Group emphasized that this may be remedied in only one way: “The price of the processing fee should be greatly raised. As weird as this may appear at first glance, anyone who understands how these things work realises that such a thing would never prevent someone with a legitimate interest; on the contrary, it would deter those who do it solely to oppose the investment at hand. After all, you cannot deny someone the right to claim their rights, and we would not want that. Simply put, investments need to be secured.”

It should be emphasized that ONEX Elefsis Shipyards LLC committed to acquire Greece's second largest shipyard through the Greek Bankruptcy Law, namely by presenting a Restructuring Plan for approval by the Greek Courts. “A high investment rating means, among other things, that timetables in Greece should be observed both for rights and obligations."

Going into shipbuilding mode

According to Mr. Xenokostas, the first shipbuilding deal for a 100-metre ferryboat would be signed with Attica Group in the coming period, with the option for another one.

He clarified that the option for the second ferry was given to allow time for the shipyards’

284 SHIPBUILDING THE FUTURE INTERVIEW ●

reorganisation, but he said the newbuild’s sheet metal cutting work will be completed within the current year. At the same time, he explained that the ship's engines are gradually being build, while the alternative fuel to be used is still being considered.

Another deal, also with a Greek shipowner, is currently in the works, concerning the building of two tugboats of latest standards, in partnership with one of Canada's largest design offices. Finally, current plans include a third contract for the building of a 45-metre offshore vessel.

"Our goal is to start building up a production line in both shipyards," Mr. Xenokostas exclaimed.

Personnel Training

The President of the ONEX group addresses the challenge of training new hires by pointing out the expanding needs and the difficulties in finding individuals who meet the necessary qualifications. Thus, in cooperation with the Public Employment Service (DYPA) and the Ministry of Education,

Vocational Training Schools are now operating in Syros and Elefsina, with a focus on the majors required to make up for significant shortages. These schools offer students a combination of paid internship and theoretical instruction within the Group's facilities.

In reference to the shipyard's current workforce skills and expertise, Mr. Xenokostas says that, in light of the Group's collaboration with Italy’s Fincantieri, and provided that a contract for the building of four corvettes is ultimately awarded to ONEX, the first of the these ships will be built in Greece with the intention of providing Greek shipyard workers with a comparable education in the new methods applied on warship building.

"Our already active staff members are easy to train because they have a lot of experience." Training on new areas will be tailored accordingly. Not to mention that the Greek shipyard workforce is highly skilled and well-regarded throughout the shipbuilding

industry. “Our goal is for the group's shipyards to develop a comprehensive culture of cooperation in the coming years, allowing them to operate as one cohesive organization.

“Size counts in an internationalized sector like shipping, and it should be noted that we, as a Group, compete on a daily basis with countries like Malta, Turkey, Italy, and France.”

The EU must legislate in favour of European shipyards

In his capacity as President of the Union of Greek Shipyards (EEN), Mr. Xenokostas highlights that the union is involved in talks with the Greek government and EU bodies regarding shipyard-related changes and initiatives that must be implemented at both the national and European levels.

“Europe needs to look at itself and talk with sector entrepreneurs. Whether it's about commercial or state-owned shipyards, the legal framework must protect Europe-based shipyards against unfair competition,” he says, emphasizing that the parties proposing a right must also bear the corresponding obligation.

The installation of additional floating drydocks at both yards will greatly boost shipbuilding activity in Syros and Elefsina.

In terms of the green transition of shipyards, he emphasizes that, while the Greek government has taken several steps to secure the necessary European resources, much remains to be done at the European Union level, which appears to treat shipping and shipyards in a rather guilty manner, undermining its very self. At the same time, while the government has made numerous and important changes to the national legislative framework, this is nevertheless often out of date, causing protracted delays for investors and entrepreneurs.

"The sector-related issues that are currently being intensely discussed are labour-oriented, but also regard taxation issues, as the area of shipyards - even though considered as tax-free - in reality this in not true in any way” he points out, adding that: “Shipyards should disengage from domestic bureaucracy and adapt to the way shipping works, operating in a liberated manner.

"It is impossible for shipyards to work under different rules than the ships they work on, as these ships operate under a tax-free and flexible framework. Shipyards must operate under the same framework as shipping because they are part of the shipping sector, not of the rest of the industry,” argues Mr. Xenokostas, saying that “something like this will assist the domestic economy, the wider shipbuilding business, and above all the country’s shipyard workforce.”

285 SHIPBUILDING THE FUTURE ►
Panos Xenokostas: Over 50 mln euros have already been invested, out of a total investment of more than 250 mln euros.

Europe needs rules to protect its shipyards

ONEX Group has made specific proposals for several issues facing the sector, some of which include VAT and taxation considerations. Natural issues, such as the need to train new employees, as well as the option to hire personnel from third nations, have been also raised. After all, as Mr. Xenokostas particularly stressed, Greeks no longer choose to work in certain shipbuilding jobs, such as ship cleaners. These inadequacies also result in the loss of years of experience.

Employee safety

Regarding workplace safety, the president of ONEX emphasizes that at the Group’s shipyards, strong safety standards are in place for workers, while safety technicians supervise the work being carried out, as all projects are executed in accordance with particular safety procedures and certifications.

He notes that in all operations, teams are set up for firefighting and supervision, while the shipyard facilities are equipped with all of the appropriate protective equipment (e.g., masks, safety belts for working at heights, and everything else required by safety rules). At the same time, employees receive ongoing training on adhering to safety protocols and procedures.

“Don't forget that every year there are safety certifications that both shipyards should have in order to carry out their work based on ISO standards", he noted, adding that it is often the workers’ representatives themselves who motivate their colleagues for proper compliance. Mr. Xenokostas concluded by saying that: “There are only very few workers who do not comply with the due observance of safety measures. They have been eliminated from time to time, with union consent, despite the fact that most often security issues become a subject of political and communicative exploitation by certain interest groups, which actually cover up legislation violators for their own benefit."

Wind farms

Efforts are currently being made to launch the initial projects for the building of floating offshore wind farms. This is where Greece's competitive edge rests, as the locations these wind farms are to be installed will enjoy enormous energy potential, according to the president of ONEX.

The Ministry of Environment and Energy has already undertaken major work in this area, with the institutional framework having been completed.

According to Mr. Xenokostas, the business

ONEX Group is set to participate in the construction of 4,000 - 5,000-tonne floating platforms for Greece's first offshore wind farms.

expects to be involved in the construction of 4,0005,000 tonne offshore floating platforms on which wind turbines would be based, capable of generating up to 15 MWh of power, enough to supply 20,000 households.

"We have set up a special team for the development of the specific project, while we also collaborate with other countries having exceptional know-how in individual fields, with the goal being to offer a comprehensive solution. However, our objective is to produce as many wind turbine components as possible in Greece,” he said, adding that “the big bet is building the platforms, as we hope to establish a production line. Furthermore, the wind turbines that will be constructed in Greece will need to be transported and erected on the platforms, a project

for which the ONEX organisation is already prepared to undertake.” As he explains, “this specific project will initially supply power to some small island areas, but it will eventually contribute to the country's energy balance. Of course, there are safeguards in place to protect underwater life and the overall environment. Special sensors are used to cope with cases of sabotage on wind generators and will be operational at all times, while auxiliary ships will be available for maintenance and assistance.

"The wind farms not only can alleviate the country's energy problem, but can also help Greece end up being a power supplier to other countries," emphasizes Mr. Xenokostas, adding that Greece can claim existing EU subsidies for this specific project, as it is part of the green transition.

"There are definitely substantial economic benefits involved, including a considerable contribution to Greece’s GDP and the creation of thousands of jobs. In this arena, we hope to lead an international race and leave our mark on changing the way of interaction between people, the sea, and sustainable development."

286 SHIPBUILDING THE FUTURE
Panos Xenokostas, president of the Union of Greek Shipyards, told "N" that "EU regulation needs to protect Europe-based shipyards against unfair competition."
INTERVIEW ●
► PANOS XENOKOSTAS

Enhancing the overall passenger experience

Contrary to what many expected during the pandemic, the cruise industry not only did not dip but rebounded faster than other forms of tourism, while more than 60 new cruise ships of varying sizes are scheduled for delivery over the course of the next five years

International passenger travel exceeded pre-Covid levels, hitting 31.7 million passengers in 2023, and is expected to exceed 35.7 million in 2024, with a goal to reach up to 40 million by 2027.

According to a CLIA (Cruise Lines International Association) release, the number of cruise passengers in 2023 was 7% more than in 2019, the last year before the Covid pandemic.

Asia saw the largest growth in the sector, with 2.3 million more passengers at a rate of 37.7%. The number of travelers in North America climbed by 17.5% from 2022 to 2023, reaching 18 million, while the number of travelers in Europe rose by 6.5% to surpass 8 million.

In a similar vein, more cruise passengers arrived in Greece overall in 2023 than ever before.

The Hellenic Ports Association (ELIME) reports that at 49 Greek ports, there were 5,230 cruise ship arrivals overall, with the number of passengers jumping to 7,003,150, which translates into an increase of 450 ship arrivals and 2,373,500 passengers

New environmental rules on a global and, in particular, European scale are among the challenges facing the cruise industry.

compared to 2022. In terms of percentages, there was a 9.41% rise in cruise ship arrivals and a 51.26% increase in passenger numbers in 2023 compared to 2022. Notably, a new record for the number of passengers was reached, with an increase of 14.4% from 2011. The previous all-time high for arrivals was set in 2011 with 5,261 cruise ships and 6,121,360 passengers.

The variance in the percentage changes between ships and passengers for the years 2023-2022 and the historical records 2023-2011 indicates that, on average, there were more passengers aboard cruise ships calling at Greek ports in 2023. Hence, in 2023, a ship's arrival corresponds to 1,339 people, as opposed to 969 in 2022 and 1,164 in 2011. Notwithstanding the adverse conditions in the Red Sea and the Eastern Mediterranean as a whole, a further expansion of cruises in Greece is anticipated for 2024, with a passenger increase of nearly 10%.

The numbers above demonstrate unequivocally that the cruise industry not only did not dip as many expected during the pandemic, but also rebounded faster than other forms of tourism.

More than 60 new cruise ships of varying sizes will be delivered by shipyards over the course of the next five years, guaranteeing the industry's continued growth. Estimates place the shipyards' contribution to the European economy at 47 billion euros.

In spite of the encouraging signals, the cruise industry is faced with a number of challenges, including ensuring compliance

with new environmental rules on a global scale, particularly in Europe where the EU ETS and FuelEU Maritime will be implemented starting in 2024 and January 1, 2025, respectively.

Additionally, the cruise firms are impacted in different ways by the geopolitical upheavals in the Eastern Mediterranean, the Red Sea and the Ukraine crisis.

However, the most pressing issue, by far, for the cruise industry is dealing with certain areas where it is believed that the phenomenon of overtourism is mostly caused by the number of ships and cruise passengers. In order to enhance the passenger experience and the perception of the cruise in the destinations, ongoing efforts are being made to improve management and upgrade the infrastructure.

To summarize, the global dynamics of the cruise business are enormous since it now appeals to people of all ages, making it a particularly popular form of holiday, while also providing major financial benefits to destinations.

288 SHIPBUILDING THE FUTURE OPINION ●

Navigating the tides of change: the evolution of ship management

Ship managers must actively develop value-added services to meet evolving client demands, while also enhancing their expertise and specialization to further solidify their importance in the industry

In the face of an evolving maritime landscape with technological advancements, enhanced connectivity, the rise of “internet of things” and the imperative race towards net-zero, the maritime industry is heading for a paradigm shift. Unquestionably, the path forward needs a harmonious fusion of traditional know-how, expertise as well as active development of value-added services that meet evolving client and industry demands.

A notable shift towards monitoring

Ships are inevitably becoming more automated and complex in their operation; therefore, a demand will surge in certain segments of the industry for ‘multi-talented’ crew aboard, coupled with higher levels of shore-based support and monitoring. In these segments it is likely that routine maintenance functions shift from shipbased to many maintenance activities conducted by shore-based specialists or temporary riding teams on board.

With an increase in ship-to-shore data transfers, there may be a notable shift towards monitoring and control using remote computer and automation systems. Marlow Navigation has been proactive in preparing for this transition by establishing a state-of-the-art Fleet Operations Centre at their facilities, equipped with cutting-edge technology to oversee and bolster operations of ships under management.

“The ability to access shipboard data remotely and without human involvement will undoubtably reduce the administrative burden on crew. This will allow them to focus on their primary tasks of maintenance, safe ship operation, navigation and cargo. Alerts, warnings, deviations, navigation updates, cargo operations and emergency assistance will become automated. However, 24/7 monitoring is necessary” stated Marlow Operations & insurance Manager, Graham Cowling.

Ship managers must provide more measurable resources

As regulatory requirements increase in areas such as emission schemes, MARPOL compliance, environmental control and stricter

safety standards, ship managers must provide more transparent, measurable and specialised resources with a greater focus on ESG. This development will create new jobs as ship managers diversify their traditional role of providing technical support to ships, to include open reporting on areas such as environmental compliance, global regulations compliance, sanction prevention, and the ability to handle unforeseen so-called ‘black swan’ events.

While shipboard attendance will remain compulsory, the amount of travel for technical support outside of drydocking and emergency repair could decrease as the interface between shore and ship-based teams becomes more efficient and faster. For instance, with AI enhanced readings from specialised drones and cameras as well as access to condition monitoring equipment,

physical visits and inspections onboard could significantly decrease.

Skills & mindsets required to navigate future of shipping

A recent ITF report forecasts that approximately 750,000 seafarers will require upskilling to handle alternative fuels and technologies by 2050. The push towards net-zero continues, forecasting that seafarers will play a greater role in environmental stewardship, as they will be required to operate and control complex alternative fuel systems such as ammonia, methanol, as well as emission-reducing technologies like on-board carbon capture and storage. Marlow Navigation has proactively implemented training programmes with practical insights into the operation and maintenance specifically tailored to alternative fuel technologies.

New skills and mindsets will be required to navigate the future of shipping. Not only will seafarers operate, maintain, and troubleshoot these technologies but must also have a deep understanding of environmental regulations, emissions control, and waste management. “Crew managers must anticipate this transition and recognise the rapid pace of change will require continual acquisition of specialised expertise. Consequently, continuous learning will become part of daily workflows” mentioned Marlow Training Director, Joern Clodius.

Despite the rise of novel technologies, welfare and mental health will remain a significant concern. As recent events have shown, future seafarers must navigate more frequent upheavals both at sea and ashore, as well as adapt to short and long-term global disruptions. Specialised crew training centres must persist in promoting and developing soft skills such as Bridge Team and Resource Management Training. Adaptability, communication, teamwork, and emotional intelligence are just a few cornerstone abilities that will remain vital for future seafarers. By leveraging the specialised expertise and innovative solutions offered by Marlow Navigation, ship owners can navigate the complex waters of maritime. Providing value-added services that go beyond traditional ship management, not only enhance operational efficiency but also allow ship owners to focus on what matters.

289 ΝΑΥΠΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ADVERTORIAL
Charting the Course - Marlow Navigation ‘Bridge Team & Resource Management’ Training
SHIPBUILDING THE FUTURE

Cruise benefits on the economy and society

Cruise passenger traffic in 2023 rose to 31.7 mln worldwide, posting a 7% increase compared to 2019, with Greece hitting a record of 7.0 mln of cruise passenger visits in the same year

With an ever-increasing economic contribution, a leading position in environmental sustainability, and an emphasis on responsible tourism, the cruise market has now grown beyond its historical figures. As a result, it emerges as a leader in both the tourism sector and the green transition of shipping.

According to a CLIA’s recently released 2024 State of the Cruise Industry Report, cruise passenger traffic in 2023 rose to 31.7 million people worldwide, recording a 7% increase compared to 2019. At the same time, cruise intention is at 82% (up 6% from 2019), validating CLIA's forecast for 35.7 million cruise passengers this year (2024), with over 40 million passengers forecast for 2027. This has urged cruise companies to raise passenger capacity, estimated to increase from 677,000 beds in 2024 to 745,000 beds in 2028.

Notably, expedition cruises emerges as the fastest expanding segment of cruise tourism, with a 71% rise in passengers who traveled on such itineraries between 2019 and 2023.

Greece is seeing a boom in cruise tourism, with a record of over 7 million cruise passengers and 5,230 cruise ship arrivals in 2023. This trend is anticipated to continue in 2024, reaching a new record. In 2024, a total of 131 cruise ships will be operating in Greece; of them, 70% will be homeporting or partly homeporting at Greek ports, setting an all-time high. The country’s economy enjoys multiple benefits from homeporting in several ways. Not only does it generate income from housing guests before and after their cruise and from their air travel, but also helps with ship maintenance and supply, refueling, crew changes and their in-country spending.

The economic advantages are already

CLIA member cruise lines are heavily investing in the industry's green transition, including investment in new ships, technologies, alternative fuels, and innovations.

evident: Greece's economy benefited from some 14,300 jobs and €1.4 billion in revenue from cruise tourism in 2022. Four primary cruise-related activities contributed to Greece's economy: cruise line supplies, shipbuilding and ship repair activities, shore-based passenger consumption, and crew spending.

Cruise passenger consumption added €324 million to Greek GDP, accounting for 53% of the overall contribution.

In the same year, approximately 2,425 jobs were created by cruise lines in Greece, including cruise ship crews and corporate head office staff. Furthermore, 11,915 job positions were created by cruise lines through direct, indirect, and induced contribution to the country’s overall economy. Passenger consumption and associated activities generated 43% of these jobs.

The cruise sector’s growth requires suitable management in order to be sustainable, giving consideration to local communities and aiming at a passenger experience that meets high passenger expectations. CLIA and its members make an important contribution in this area because, with great respect for the local communities that support the cruise industry, we work together on itineraries, port operations, and improved destination management practices to provide sustainable, optimal experiences to communities and visitors.

In addition, our member cruise lines are heavily investing in the industry's green transition including investment in new ships, technologies, alternative fuels, and innovations that benefit everyone. The order book from 2024 to 2028 numbers 56 newbuilds of a total budget of $38 billion. Our members are also working on 32 pilot programs to evaluate sustainable fuels. We estimate that 44,000 tonnes of sustainable marine fuel will be required in Europe by 2025 to meet the EU's 2030 emissions reduction targets.

To this goal, CLIA has undertaken a study in cooperation with classifiers RINA and DNV which, based on fuel infrastructure, technology, and ship routes, will assess the local investments required to decarbonise the industry by 2050.

290 SHIPBUILDING THE FUTURE
OPINION ●
The Cruise Lines International Association (CLIA) is the world's biggest trade association of cruise ship owners, serving as a unified voice and a leading institutional body for the worldwide cruise industry. It has 55 member cruise lines, including 304 ocean vessels, which account for 95% of global cruise passenger capacity. The CLIA community also includes a highly trained and certified community of travel agents, suppliers, and cruise partners in the ports and destinations, shipbuilding, procurement, and business services industries, as well as the global travel agent community.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.