ฝาวิกฤตเศรษฐกิจกับการลงทุน ภาครัฐ 0
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
เรื่อง ฝ่ าวิ กฤตเศรษฐกิ จกับการลงทุนภาครัฐ
1
วันที่ 31 ตุลาคม 2555
0
บทสรุปผูบริหาร การลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects มีวัตถุประสงคเพื่อสนับสนุนการพัฒนา ประเทศ โดยเปนการลงทุนดานโครงสรางพื้นฐานเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศ และยกระดับคุณภาพชีวิต ทั้งนี้ Mega Projects เปนโครงการแผนงานที่สวนราชการและรัฐวิสาหกิจ ลงทุนโดยมีวงเงินลงทุนตั้งแต 1,000 ลานบาทขึ้นไป ซึ่งปจจุบันครอบคลุมใน 8 สาขา คือ การขนสง มวลชนขนาดใหญ (Mass Transit) คมนาคม ทรัพยากรน้ํา การศึกษา สาธารณะสุข ที่อยูอาศัย พลังงาน และโทรคมนาคม ผลจากการลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐ พบวา สงผลดีตอการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (GDP) ทั้งภาคการลงทุน และการบริโภค รวมถึงทางดานเสถียรภาพทั้งภายในและภายนอกประเทศ การจาง งาน ระดับราคาสินคา และดุลบัญชีเดินสะพัด อีกทั้ง ยังจะชวยทําใหคนทุกกลุมไดรับประโยชน เปน การกระจายรายได สรางโอกาสใหประชาชนมีคุณภาพชีวิตและความเปนอยูทีดีขึ้น ดวยมูลคาและขนาดของโครงการที่มีขนาดใหญจําเปนตองใชงบประมาณที่สูง ทําใหภาครัฐตองเตรียม ความพรอมในการจัดหาแหลงเงินทุนที่เพียงพอสําหรับการดําเนินโครงการ และพิจารณาแนวทางการ ระดมทุน โดยควรมีการผสมผสานระหวางการใชเงินงบประมาณ เงินรายไดของรัฐวิสาหกิจ เงินกู และ การระดมทุนในวิธีอื่นๆ โดยการเพิ่มบทบาทใหหนวยงานเอกชนเขามามีสวนรวมกับภาครัฐ (PublicPrivate Partnership : PPP) นับเปนอีกทางเลือกหนึ่ง ที่จะชวยทําใหภาครัฐลดขอจํากัดดาน งบประมาณการลงทุนในโครงการตางๆ นอกจากนี้ การประเมินผลของนโยบายตางๆ ของรัฐบาลจําเปนตองมีความเขาใจที่ถองแทถึงผลกระทบ
บทนํา
ในชวงกวา 3 ทศวรรษที่ผานมา เศรษฐกิจไทยสามารถมีอัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจในระดับสูงอยาง ตอเนื่อง ทําใหประชาชนมีคุณภาพชีวิตและความเปนอยูทีดีขึ้น โดยมีโครงสรางทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลง เปนอยางมาก อยางไรก็ตาม ปญหาเชิงสังคมที่สําคัญในปจจุบันคือ ปญหาความเลื่อมล้ําทางสังคมและการเขาถึง สวัสดิการสังคมของประชาชนที่ยังคงไมทั่วถึง อีกทั้งความผันผวนทางเศรษฐกิจในแตละครั้ง ไดสงผลกระทบตอ ประชาชน โดยเฉพาะกลุมผูมีรายไดนอยที่ยังไมสามารถเขาถึงสวัสดิการสังคม (Social Safety Net) ทั้งในดานสุขภาพ และดานการศึกษาเปนอยางมาก ดังนั้น การมีระบบสวัสดิการสังคมที่ครอบคลุมกลุมเปาหมายจึงกลายเปนสวนหนึ่ง 1
นางสาวคงขวัญ ศิลา เศรษฐกรปฏิบตั กิ าร ส่วนการวิเคราะห์เศรษฐกิจมหาภาค สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค ขอขอบคุณ ดร.พิสทิ ธิ์ พัวพันธ์ และ
ดร.กุลยา ตันติเตมิท สําหรับข้อแนะนํา
1
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
ของนโยบายที่สําคัญเพื่อรองรับผลกระทบทางสังคม และยังเปนการสรางความเปนธรรมในสังคม ทั้งนี้ รัฐบาลได พยายามวางแผนนโยบายดานสวัสดิการขั้นพื้นฐานที่สําคัญในหลายดาน หนึ่งในนั้นคือนโยบายการเพิ่มการลงทุนใน โครงการขนาดใหญของภาครัฐ (Mega projects) โดยเฉพาะการลงทุนในโครงสรางพื้นฐาน ซึ่งเปนสวนหนึ่งของการ ลงทุนภาครัฐ (Public Investment) เพื่อเปนการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตของประเทศในระยะยาว และยังจะชวยให การกระจายรายไดดีขึ้นและเพิ่มการสรางโอกาสใหกับประชาชน บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค เพื่อวิเคราะหและประเมิน ถึงผลกระทบของการลงทุนในโครงการขนาดใหญของภาครัฐตอการขยายตัวของเศรษฐกิจและการกระจายรายได โดย ใชแบบจําลองคํานวณดุลยภาพทั่วไปแบบ Stochastic (Stochastic Computable General Equilibrium: CGE) เพื่อ เปนเครื่องมือในการวิเคราะหผลกระทบดานเศรษฐกิจและสังคมที่เกี่ยวของ
1. ความสําคัญและความจําเปนของการลงทุนในโครงสรางพื้นฐาน (Infrastructure)
การลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects เปนสวนหนึ่งของการลงทุนภาครัฐ (Public Investment) ที่มีความสําคัญตอการพัฒนาเศรษฐกิจไทย ซึ่งจะกอใหเกิดการสะสมทุนในระบบเศรษฐกิจเพื่อรองรับ การขยายตั ว ทางเศรษฐกิ จ อนาคต การลงทุ น ภาครั ฐ ประกอบด ว ย รั ฐ บาลกลาง องค ก รปกครอง ส ว นท อ งถิ่ น รัฐวิสาหกิจ กองทุนทุกประเภทที่ควบคุมและดําเนินงานโดยรัฐ และหนวยงานอิสระตามรัฐธรรมนูญ ในขณะที่การ ลงทุนภาคเอกชน เปนการลงทุนโดยภาคธุรกิจทั้งสวนที่จดทะเบียนและมิไดจดทะเบียน แบงเปนการลงทุนในสิ่งปลูก สร าง (Construction) และเครื่ องมื อเครื่ องจักร (Equipments) โดยหากพิจ ารณาสัดสว นการลงทุน ภาครัฐ ตอ ผลิตภัณฑมวลรวมรายประเทศ (GDP) ของไทย พบวาลดลงอยางตอเนื่องนับจากป 2540 ที่มีสัดสวนรอยละ 11.6 ของ GDP เปนรอยละ 5.1 ของ GDP ในปจจุบัน ภาพที่ 1 สัดสวนการลงทุนภาครัฐตอผลิตภัณฑมวลรวมรายประเทศ (GDP)
ที่มา : สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ดานขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศ จากขอมูลลาสุดของ World Economic Forum (WEF) ซึ่ง ไดเผยแพรรายงานขีดความสามารถในการแขงขันอันดับโลกป 2555 – 2556 พบวาขีดความสามารถในการแขงขันของ ประเทศไทยขยับขึ้นหนึ่งอันดับจากอันดับ 39 ในป 2554 มาเปนอันดับที่ 38 ในป 2555 จากทั้งหมด 144 ประเทศ คะแนนรวมอยูที่ 4.5 คะแนน ทั้งนี้ ประเทศสวิตเซอรแลนดมีขีดความสามารถในการแขงขันเปนอันดับที่ 1 ตามดวย 2
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
สิงคโปร และฟนแลนด โดยเมื่อจัดเรียงลําดับขั้นตอนในการพัฒนาเศรษฐกิจ ประเทศไทยถูกจัดอยูในกลุมประเทศที่มี การพัฒนาเศรษฐกิจในขั้นที่ 2 คือเปนประเทศที่มีการใชประสิทธิภาพในการขับเคลื่อน ซึ่งมีประเทศถูกจัดอยูในกลุมนี้ ทั้งหมด 39 ประเทศ โดย WEF ไดแบงขั้นในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศออกเปน 3 ระดับคือ ระดับที่ 1 เปนกลุม ประเทศที่ใชปจจัยในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ (Factor driven) มีประเทศที่อยูในกลุมนี้ทั้งหมด 38 ประเทศ รวม กัมพูชาและเวียดนาม ระดับที่ 2 เปนกลุมประเทศที่ใชประสิทธิภาพในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ (Efficiency driven) รวมไทยและอินโดนีเซีย และ ระดับที่ 3 ซึ่งเปนระดับสูงสุดโดยเปนประเทศที่ใชนวัตกรรมในการขับเคลื่อนทาง เศรษฐกิจ (Innovation driven) มีประเทศที่ถูกจัดใหอยูในกลุมนี้ 35 ประเทศ รวมประเทศสิงคโปร ภาพที่ 2 ขีดความสามารถการแขงขัน แบงขั้นในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ ในป 2555 - 2556
ที่มา : World Economic Forum (WEF) ภาพที่ 3 คะแนนขี ด ความสามารถในการแข ง ขั น ของประเทศในกลุ ม ประเทศสมาชิ ก อาเซี ย นป 2555 - 2556
ที่มา : World Economic Forum (WEF) ภาพที่ 4 สัดสวนการลงทุนรวมที่แทจริงตอ GDP ของอาเซียนในชวง 10 ป ที่ผานมา
3
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
ที่มา : สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง นอกจากนี้ หากพิจารณาสัดสวนการลงทุนรวมที่แทจริงตอ GDP ของประเทศไทยเทียบกับกลุมประเทศสมาชิก อาเซียนเฉลี่ย 10 ป พบวาอยูที่รอยละ 21.5 ตอ GDP ซึ่งอยูในอันดับที่ 5 จาก 6 ประเทศ โดยมีประเทศเวียดนามมี สัดสวนสูงสุดเฉลี่ย 10 ป อยูที่รอยละ 35.4 ตอ GDP ดังนั้น ทําใหการพัฒนาศักยภาพเศรษฐกิจในระยะปานกลางอาจ ไดรับผลกระทบ หากภาครัฐยังคงมีการลงทุนในระดับที่ต่ําตอไป ดังนั้น ภาครัฐ จึงไดมีแผนการลงทุนในโครงสราง พื้นฐาน (Infrastructure) อันจะชวยเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศในระยะยาว
2. การลงทุนของภาครัฐภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศ ชวงป 2555 – 2562
ในป 2555 ภาครัฐมีแผนสนับสนุนการเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศระยะยาว โดยกําหนดให มีการลงทุนภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศ สําหรับในระยะ 7 ป (ป 2555 – 2562) ดวย วงเงินลงทุน 2.27 ลานลานบาท โดยในเบื้องตนไดกําหนดใหมีการลงทุนในดานตางๆ ครอบคลุม 7 สาขา ประกอบดวย ระบบราง ระบบขนสงทางบก ระบบขนสงทางน้ํา ระบบขนสงทางอากาศ ระบบสาธารณูปการ ระบบพลังงาน และ ระบบการสื่อสาร ตารางที่ 1 กรอบแผนการลงทุนเบื้องตนดานโครงสรางพื้นฐานภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตในชวงป 2555 - 2562 สาขาการลงทุน สาขาขนสงทางบก - การพัฒนาโครงขายทางหลวงพิเศษระหวางเมือง - การพัฒนาระบบรถไฟ และรถไฟสายใหม - การพัฒนาระบบรถไฟความเร็วสูง - การพัฒนาระบบขนสงมวลชนทางราง - การพัฒนาโครงขายถนนและขนสงตอเนื่องหลาย รูปแบบ
วงเงินลงทุน (ลานบาท) รอยละ 1,469,879.09 187,305.00 298,237.89 481,066.00 321,316.00
64.7 8.3 13.1 21.2 14.2 8.0
181,954.20 4
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
สาขาขนสงทางอากาศและน้ํา สาขาพลังงาน สาขาสื่อสาร สาขาสาธารณูปการ รวม
148,504.20 499,449.20 35,181.00 117,072.25 2,270,086.74
6.5 22.0 1.5 5.2 100.0
ที่มา: คณะกรรมการยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศ สศช. ทั้งนี้ กรอบการลงทุนจะมีวงเงินลงทุนที่จะเบิกจายระหวางป 2555 – 2559 ประมาณ 1.5 ลานลานบาท และ วงเงินลงทุนที่จะเบิกจายภายหลังจากป 2559 จนจบโครงการอีกประมาณ 7.4 แสนลานบาท โดยแหลงเงินที่จะใชใน การลงทุน จะประกอบดวยเงินงบประมาณ เงินกู ซึ่งรัฐบาลจะมุงเนนการกูเงินภายในประเทศเปนหลัก เงินรายไดของ รัฐวิสาหกิจ และการรวมลงทุนกับภาคเอกชนในรูปแบบ PPP 1.3 การศึกษานโยบายการลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects การลงทุ น โครงการขนาดใหญ ข องภาครัฐ หรือ Mega Projects จะมีผ ลกระทบตอ ระบบเศรษฐกิ จ ภายในประเทศ ทั้งในสวนของภาคการลงทุน และการบริโภค รวมถึงการจางงาน และระดับราคาสินคา ทั้งนี้ ในบาง สาขาของโครงการ Mega Projects จําเปนตองนําเขาสินคาตลอดจนวัตถุดิบและเทคโนโลยีจากตางประเทศเปนจํานวน มาก ซึ่งจะสงผลกระทบตอดุลบัญชีเดินสะพัด ภาพที่ 5 (Transmission Mechanism)
ที่มา : สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง 1.3.1 สมมติฐานในการศึกษา 5
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
สมมติฐานการลงทุนภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศ ในชวงป 2555-2662 วงเงิน 2,270,086.74 บาท คาดวาจะเปนโครงการใหมรอยละ 30 หรือคิดเปนจํานวน 681,026.022 บาท และคาดวาจะมีการ เบิ ก จ า ยกระจายเท า กั น ในระยะ 7 ป โดยมี ส มมติฐ านอัต ราการขยายตัว ของรายจ ายภาครั ฐ เพื่ อการลงทุน ใหม (Incremental investment) ในแตละป ดังนี้ ตารางที่ 2 สมมติฐานอัตราการเปลี่ยนแปลงของรายจายภาครัฐเพื่อการลงทุนใหมจากกรณีฐาน สมมติฐาน อัตราการเปลี่ยนแปลงของรายจายภาครัฐเพื่อการลงทุนใหมจากกรณีฐาน* ปที่ 1 3.02 ปที่ 2 ปที่ 3
2.80 2.59
ปที่ 4 ปที่ 5
2.40 2.23
ปที่ 6 ปที่ 7
2.06 1.91
หมายเหตุ * สมมติฐานอัตราการขยายตัว ณ ราคาปจจุบัน ของรายจายภาครัฐในกรณีฐานเทากับ 8.3 ซึ่งคํานวณจากขอมูลเชิงประจักษคาเฉลี่ยอัตราขยายตัวชวงป 2542 – 2554 1.3.2 ผลการศึกษา: ตัวแปรทางมหภาค ผลกระทบจากการลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects ในแบบจํ า ลองดุ ล ยภาพทั่ ว ไปนี้ รายจ ายภาครัฐ เพื่อ การลงทุ น ใหม ได ถูกกํ าหนดใหเ ปน ตั ว แปรภายนอก แบบจําลอง (Exogenous Variable) เพื่อใหผูวิจัยสามารถศึกษาผลกระทบและกลไกตัวแปรที่สําคัญในระดับ มหภาค ซึ่งผลจากการลงทุนของภาครัฐ พบวา เมื่อรัฐบาลมีรายจายสําหรับการลงทุนใหม สงผลทําใหการลงทุนและการบริโภค ในประเทศ (Domestic Demand) เพิ่มขึ้น และทําใหผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ (Nominal GDP) ปรับตัวสูงขึ้น เมื่อผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ (Nominal GDP) ปรับตัวสูงขึ้น สงผลทําใหการนําเขาสินคาเพิ่มขึ้น ในขณะเดียวกัน การลงทุนใหมของภาครัฐนับเปนการอัดฉีดเม็ดเงินเขาไปในระบบโดยตรง สงผลทําใหดัชนีราคาสินคาโดยรวมเพิ่มสูงขึ้น ในชวงปแรกๆ (ตามสมมติฐานที่คาดวาโครงการลงทุนภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศที่มี วงเงินลงทุน 2.27 ลานลานบาท จะเปนการลงทุนขนาดใหญ ในระยะ 7 ป ซึ่งจะมีการเรงรัดการเบิกจายหรือจะมีอัตรา การขยายตัวของรายจายภาครัฐเพื่อการลงทุนใหมสูงในชวงปแรก ๆ) อยางไรก็ตาม ปริมาณการลงทุนที่สูงกวาดัชนี ราคาสินคาโดยรวมที่เพิ่มสูงขึ้น สงผลทําใหผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ ณ ราคาคงที่ (Real GDP) ปรับตัวสูงขึ้น ดัง แสดงในรูปภาพที่ 6
6
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
ภาพที่ 6 ผลกระทบจากการลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects ตอตัวแปรทางมหภาค มูลค่าการบริโภครวมในประเทศในแต่ละปี
มูลค่าการลงทุนรวมในแต่ละปี
5200
5500 C_base
C
I_base
5000
I
5000
4800
4500 4600
4000 4400
3500
4200
3000
4000 1
2
3
4
5
1
6
2
มูลค่าการส่งออกรวมในแต่ละปี
3
4
5
6
5
6
มูลค่าการนําเข้ารวมในแต่ละปี 9000
6500 X_base
X
M_base
8500
6000
M
8000 7500
5500
7000 5000
6500 6000
4500
5500 5000
4000 1
2
3
4
5
1
6
2
3
4
มูลคาของ Nominal GDP ในแตละป
มูลคาของ Real GDP ในแตละป 10000
11500 RGDP_base
9500
RGDP
GDP_base
11000
9000
10500
8500
10000
8000
9500
7500
9000
7000
8500
GDP
8000
6500
7500
6000 1
2
3
4
5
1
6
2
3
4
5
6
ดัชนีราคาสินคาโดยรวมเมื่อมีการลงทุนใหมของภาครัฐ 1.16 Pindex_base
1.14
Pindex
1.12 1.1 1.08 1.06 1.04 1.02 1
2
3
4
5
6
ที่มา : ผลจากการใชแบบจําลอง CGE Model หมายเหตุ : เสนประคือผลจากแบบจําลองเมื่อมีการลงทุนใหมของภาครัฐ ผลกระทบตอตัวแปรมหภาคดังแสดงในตารางที่ 3 พบวา การลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐ (Mega Projects) ภายใตการลงทุนภายใตยุทธศาสตรเพื่อการฟนฟูและสรางอนาคตประเทศ สําหรับในระยะ 7 ป สงผลทําให การลงทุนที่แทจริงโดยรวม (Real investment) เพิ่มขึ้นรอยละ 3.26 จากในกรณีฐาน การบริโภคที่แทจริง (Real consumption) เพิ่มขึ้นรอยละ 0.09 จากในกรณีฐาน ผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ (Nominal GDP) ปรับตัวสูงขึ้น รอยละ 1.2 จากในกรณีฐาน ทั้งนี้ เมื่อผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ (Nominal GDP) ปรับตัวสูงขึ้น สงผลทําใหมี การนําเขาสินคาเพิ่มขึ้นรอยละ 2.18 จากในกรณีฐาน ในขณะเดียวกัน เมื่อการลงทุนและการบริโภคเพิ่มขึ้นมีผลทํา ใหดัชนีราคาสินคาโดยรวมเพิ่มสูงขึ้นรอยละ 0.74 จากในกรณีฐาน และเมื่อราคาสินคาในประเทศเพิ่มขึ้นสงผลใหการ สงออกลดลงรอยละ -0.07 จากในกรณีฐาน อยางไรก็ตาม ปริมาณการลงทุนที่สูงกวาดัชนีราคาสินคาโดยรวมที่เพิ่ม สูงขึ้น สงผลทําใหผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ ณ ราคาคงที่ (Real GDP) ปรับตัวสูงขึ้นรอยละ 0.42 จากในกรณีฐาน ตารางที่ 3 ผลกระทบตอในระดับมหภาคเมื่อมีรายจายภาครัฐเพื่อการลงทุน 2.27 ลานลานบาท ตัวแปรทางมหภาค
กรณีฐานป 2556 (รอยละ)
กรณีลงทุนภาครัฐเพิ่มขึน้ 7
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค ผลิตภัณฑมวลรวม (Nominal GDP) ผลิตภัณฑมวลรวม ณ ราคาคงที่ ดัชนีราคาสินคาโดยรวม (Price index) การบริโภค (Real consumption) การลงทุนรวม (Real investment) การสงออก (Real exports) การนําเขา (Real imports)
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค 7.7 5.2 2.4 3.9 11.4 7.3 5.4
+1.20 +0.42 +0.74 +0.09 +3.26 -0.07 +2.18
ที่มา : ผลจากการใชแบบจําลอง CGE Model ผลกระทบตอการกระจายรายได สํ า หรั บ ผลกระทบต อ การกระจายรายได นั้น พบว าการลงทุน โครงการขนาดใหญ ของภาครัฐ หรื อ Mega Projects ทั้งในระบบขนสงทางถนน ราง น้ํา และอากาศยาน ระบบสาธารณูปโภค และระบบโครงขายโทรคมนาคม ถือเปนโครงสรางพื้นฐานที่จําเปนตอการพัฒนาประเทศ เปนผลทําใหกลุมเกษตรกรที่มีรายไดครัวเรือนในระดับลางเปน ผูที่ไดรับประโยชนโดยตรงจากการลงทุนดังกลาว ตารางที่ 15 พบวา รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 1 ถึง 5 มีการ ปรับตัวสูงจากกรณีฐานที่มีรายได 312.2 510.1 734.3 1,226.1 และ 2,728.3 พันลานบาท ตามลําดับ โดยมีรายได เพิ่มขึ้นรอยละ 1.27 1.22 0.83 0.65 และ 0.43 ตามลําดับ จากการลงทุนของภาครัฐที่เพิ่มขึ้น ตารางที่ 4 ผลกระทบตอรายไดของครัวเรือนเมื่อมีการลงทุนภาครัฐเพิ่มขึ้น รายไดครัวเรือน รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 1 รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 2 รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 3 รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 4 รายไดครัวเรือนระดับรายไดที่ 5
รายไดกรณีฐาน ณ ป 2554 (พันลาน บาท) 312.2 510.1 734.3 1226.1 2728.3
รายไดกรณีเมื่อมีการลงทุน ภาครัฐเพิ่มขึ้น (รอยละการเปลี่ยนแปลง) +1.27 +1.22 +0.83 +0.65 +0.43
ที่มา : ผลจากการใชแบบจําลอง CGE Model ดานผลกระทบตอภาคการผลิตรายสาขา ดานผลกระทบตอภาคการผลิตรายสาขานั้น ผลการใชแบบจําลองวิเคราะหผลกระทบไดแสดงใหเห็นวา สาขา การผลิตที่ไดรับผลกระทบเชิงบวกอันเนื่องมาจากการลงทุนของภาครัฐเพิ่มขึ้น ดังแสดงในตารางที่ 5 มีสาขาการผลิต มากถึง 24 สาขา จากสาขาการผลิตทั้งหมด 43 สาขา โดยสาขาการกอสรางไดรับประโยชนมากที่สุดอยูที่รอยละ 2.54 รองลงมาคือ สาขาบริการ ไดรับประโยชนเพิ่มขึ้นรอยละ 1.81 รองลงมาคือ อุปกรณการขนสงอื่น ๆ ไดรับประโยชน เพิ่มขึ้นรอยละ 1.63 ขณะที่สาขาการผลิตที่ไดรับผลกระทบเชิงลบมี 19 สาขา โดยสาขาการผลิตที่เสียประโยชนมาก 8
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
ที่สุดคือ สาขาที่เกี่ยวของกับการเกษตร เชน โรงกลั่นน้ําตาล ผลิตภัณฑยางและอาหารสัตว เสียประโยชนรอยละ - 0.69 -0.51 และ -0.48 ตามลําดับ ตารางที่ 5 สาขาการผลิตที่ไดรับผลกระทบสูงสุด 43 สาขา เมื่อมีการลงทุนจากภาครัฐเพิ่มขึ้น สาขาการผลิ ต Sugar Refineries Rubber Products
ร้ อยละการ เปลี�ยนแปลง -0.69 -0.51
สาขาการผลิ ต Beverages Unclassified
ร้ อยละการ เปลี�ยนแปลง 0.10 0.11
Animal Food Electrical Machinery and Apparatus
-0.48 -0.43
Metal Ore and Non-Metal Ore Basic Chemical Products
0.13 0.15
Computers and parts Jewelry & Related Articles Spinning Weaving Non-ferrous Metal Tobacco Processing and Products
-0.43 -0.38 -0.32 -0.32 -0.31
Transportation and Communication Crude Oil and Coal Petroleum Refineries Other Manufacturing Products Trade
0.19 0.20 0.22 0.35 0.38
Public Utilities Leather Products Saw Mills and Wood Products Textile Bleaching Made-up Knitting Agriculture Rice and Other Grain Milling Slaughtering Wearing Apparels Carpets and Cordage Plastic Wares Motor Vehicles and Repairing
-0.28 -0.16 -0.10 -0.09 -0.08 -0.07 -0.04 -0.03 -0.02 0.00
Other Chemical Products Cement and Concrete Products Paper and Paper Products Other Non-metallic Products Industrial Machinery Printing and Publishing Iron and Steel Fabricated Metal Products Fertilizer and Pesticides Other Transportation Equipment
0.64 0.71 0.75 0.75 0.78 1.01 1.33 1.40 1.59 1.63
Services Construction
1.81 2.54
Processing and Preserving of Foods Other Foods
0.05 0.07
ที่มา : ผลจากการใชแบบจําลอง CGE Model 1.4 บทสรุปและขอเสนอแนะเชิงนโยบาย การลงทุนโครงการขนาดใหญของภาครัฐหรือ Mega Projects มีสวนชวยในการเพิ่มขีดความสามารถในการ แขงขันในระยะยาว ชวยสนับสนุนการพัฒนาประเทศ และยกระดับคุณภาพชีวิต โดยจากการศึกษาพบวา จะทําใหคน ทุกกลุมไดรับประโยชนจากการลงทุนของภาครัฐ และจะสงผลดีตอการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (GDP) แตดวยมูลคาและ ขนาดของโครงการที่มีขนาดใหญจําเปนตองใชงบประมาณที่สูง ทําใหภาครัฐตองเตรียมความพรอมในการจัดหาแหลง เงินทุนที่เพียงพอสําหรับการดําเนินโครงการ พิจารณาแนวทางการระดมทุน โดยควรมีการผสมผสานระหวางการใชเงิน งบประมาณ เงินรายไดของรัฐวิสาหกิจ เงินกู และการระดมทุนในวิธีอื่นๆ โดยการเพิ่มบทบาทใหหนวยงานเอกชนเขา มามีสวนรวมกับภาครัฐ (Public-Private Partnership : PPP) นับเปนอีกทางเลือกหนึ่ง ที่จะชวยทําใหภาครัฐลด ขอจํากัดดานงบประมาณการลงทุนในโครงการตางๆ ของรัฐบาลในชวงที่เกิดวิกฤติเศรษฐกิจ ทําใหรัฐบาลจัดเก็บรายได ไมเพียงพอกับความตองการการลงทุน ในขณะการกูเงินที่มักถูกจํากัดดวยกรอบกฎหมายตางๆ นอกจากนี้ PPP ยังชวย เพิ่มประสิทธิภาพการทํางาน สรางทางเลือกทางการทํางานใหมากขึ้น และเปนการขยายการเขาถึงบริการของรัฐกับ ภาคประชาชน
นอกจากนี้ การเขาสูประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community: AEC) ภายในป 2558 ทําใหประเทศจําเปนตองเตรียมความพรอม โดยภาครัฐควรกําหนดยุทธศาสตรเพื่อรักษาความสามารถในการแขงขัน 9
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
ของประเทศ ทั้งในดานประสิทธิภาพของแรงงาน ดานเทคโนโลยี และระบบสาธารณูปโภคที่ควรปรับปรุงใหทันสมัยอยู เสมอ รวมถึงความตอเนื่องและความชัดเจนของนโยบายในการลงทุนภาครัฐและการลงทุนในโครงสรางพื้นฐานขนาด ใหญของประเทศ ซึ่งการดําเนินการทั้งหมด จะมีผลกระทบตอระบบเศรษฐกิจภายในประเทศตั้งแตภาคการลงทุน การ บริโภค การจางงาน ระดับราคาสินคาซึ่งเกี่ยวของกับเสถียรภาพภายในประเทศ และมีผลกระทบตอเสถียรภาพ ภายนอกของระบบเศรษฐกิจซึ่งเกี่ยวของกับดุลบัญชีเดินสะพัดและอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราตางประเทศ ดังนั้น การ ตัดสินใจดําเนินการลงทุนในโครงการตางๆ จึงจําเปนตองพิจารณาในรายละเอียดของโครงการอยางรอบคอบ เพื่อใหมีประสิทธิภาพและ เกิดประโยชนสูงสุดตอประชาชนและสังคม --------------------------------------------------------------------------------------------
10
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง
MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING สวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค
สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค
กลยุทธ สํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค “วิเคราะหสถานการณเศรษฐกิจไดอยางมีคุณภาพ แมนยํา และทันตอเหตุการณ เพื่อใหสามารถเสนอแนะนโยบายเศรษฐกิจมหภาคไดอยางมีประสิทธิภาพ รวมทั้งสรางความเขาใจที่ถกู ตองตอสาธารณชน” คณะผูจัดทํา ผูอํานวยการสํานักนโยบายเศรษฐกิจมหภาค (นายบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ : boonchar@mof.go.th) ผูอํานวยการสวนการวิเคราะหเศรษฐกิจมหภาค (นายพิสิทธิ์ พัวพันธ : ppuapan@yahoo.com) ผูอํานวยการสวนแบบจําลองและประมาณการเศรษฐกิจ (นางวิภารัตน ปนเปยมรัษฎ : wiparat@fpo.go.th) ผูอํานวยการสวนการวิเคราะหเสถียรภาพเศรษฐกิจ (ดร.ศรพล ตุลยะเสถียร : soraphol.fpo@gmail.com) ผูอํานวยการสวนวิเทศและสถาบันสัมพันธ (นางสาวสิริกัลยา เรืองอํานาจ : sirigunya@hotmail.com)
ภาคเศรษฐกิจ
ผูวิเคราะห/รับผิดชอบ
นรพัชร อัศววัลลภ วรพล คหัฎฐา นิภัทร ชมบานแพว สุธิรัตน จิรชูสกุล
norabajra@hotmail.com worpol1@yahoo.com
ธรรมฤทธิ์ คุณหิรัญ อรอุมา หนูชว ย
thammaritud@yahoo.com
ภาคเกษตรกรรม
กาญจนา จันทรชิต
kulmbe6@yahoo.com
ภาคการเงิน
อารจนา ปานกาญจโนภาส
archana.fpo@gmail.com
เศรษฐกิจตางประเทศ
พีรพรรณ สุวรรณรัตน ภัทราพร คุมสะอาด
peerapan.ps@gmail.com phattraporn088@gmail.com
ภาคการคาระหวางประเทศ
ธนิต ภัทรแสงไทย อรุณรัตน นานอก
thanitcfa@gmail.com
คงขวัญ ศิลา รชานนท ฉิมเชิด
kongkwan@fpo.go.th
ภาคการบริโภค การลงทุน และ อสังหาริมทรัพย
วรพล คหัฎฐา กาญจนา จันทรชิต
worpol1@yahoo.com
อัตราเงินเฟอและตลาดน้ํามัน
ยุทธภูมิ จารุเศรนี
iam5111@msn.com
อัตราแลกเปลี่ยน
ดร.พิมพนารา หิรัญกสิ
pim.hirankasi@gmail.com
ภาคการจางงาน
พนันดร อรุณีนิรมาน กมลพงศ วิศิษฐวาณิชย
panundorn.a@gmail.com
การคลัง
ภาคอุตสาหกรรม
ภาคบริการดานการทองเที่ยว
nipat44@hotmail.com j_suthi01@yahoo.com onumaneung@hotmail.com
aobcy2000@hotmail.com rachanon.fpo@gmail.com kulmbe6@yahoo.com
sasri_aorn13@hotmail.com
11