Turystyka kulturowa prezentacja narodowego centrum kultury by Narodowe Centrum Kultury

Turystyka kulturowa

Turystyka

Przez pojęcie turystyki kulturowej

TURYSTYKA

WYPOCZYNKOWA

SPORTOWA

rozumie się każdą formę turystyki

TURYSTYKA KULTUROWA

w której są zawarte oferty kulturalne. TURYSTYKA

TURYSTYKA

RODZINNA

MEDYCZNA

Źródło: Raport końcowy z wyników projektu badawczego „Badanie oddziaływania społeczno-ekonomicznego przedsięwzięcia kulturalnego na region”, R. Kasprzak, T. Skalska, Fundacja Kultury, Warszawa, 2010

Turystyka kulturowa

Istotą spojrzenia turystycznego jest dostrzeżenie i wyodrębnienie miejsc szczególnych, niecodziennych. Dychotomia zwyczajności i nadzwyczajności jest podstawą do zrozumienia turystyki. Turyści pragną odmienności, odmiany od codzienności. Kontakt z czymś „nadzwyczajnym” jest źródłem zadowolenia.

Źródło: K. Mosak, Podróż a melancholijne doświadczenie przestrzeni [w:] Kultura Współczesna, nr 3(65)/2010, Wyobraźnia turystyczna, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, str. 31

Turystyka a PKB i zatrudnienie W ciągu ostatnich 20 lat turystyka stała się najbardziej dynamicznie rozwijającą się gałęzią światowej gospodarki. Szacuje się, że turystyka odpowiedzialna jest za 9% światowego PKB i 3% zatrudnienia. W Europie wkład turystyki w PKB jest na poziomie 5% przy jednoczesnym zatrudnieniu 5,2%.

PKB ZATRUDNIENIE

PKB ŚWIAT ZATRUDNIENIE ŚWIAT PKB EUROPA ZATRUDNIENIE EUROPA

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki, 2009 oraz Komisja Europejska, 2010 [cytowane w:] Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation

and competitiveness, Rada Europy, 2010, s. 19: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/routes/StudyCR_en.pdf

Charakter turystyki kulturowej turystyka jakościowa

gałąź turystyki generująca wysokie przychody (proﬁl turysty)

turyści kulturowi – osoby z wyższym wykształceniem (świadomie wybierają cel podróży, stają się ambasadorami zwiedzonych miejsc)

Źródło: Rada Europy, Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness, 2010, s. 26: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/ culture/routes/StudyCR_en.pdf

Europa – magnes turystyki kulturowej • Europa jest kluczowym kierunkiem dla turystyki kulturowej. • 40% turystów odwiedzających Europę to „turyści kulturowi”. • Połowa (391 z 780) obiektów kulturowych z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO znajduje się w Europie.

Źródła: 1. Rada Europy, Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness, 2010, s. 26: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/ culture/routes/StudyCR_en.pdf | 2. UNESCO, World Heritage List: http://whc.unesco.org/en/list/?&&&type=cultural

10 najczęściej odwiedzanych muzeów na świecie w 2012 roku: LOUVRE

METROPOLITAN MUSEUM OF ART

6,1

BRITISH MUSEUM

5,5

TATE MODERN

5,3

NATIONAL GALLERY

5,1

VATICAN MUSEUMS

NATIONAL PALACE MUSEUM

4,3

NATIONAL GALLERY OF ART

4,2

CENTRE POMPIDOU

3,8

MUSÉE D’ORSAY

3,6

ODWIEDZAJĄCY (MLN)

• Świat - 52,9 mln odwiedzających | • Europa - 38,3 mln (72% całości) odwiedzających

Źródło: Asia-Europe Museum Network, 2013: http://asemus.museum/news/world-top-100-museums-galleries/

Turystyka kulturowa – atrakcyjna gałąź rozwoju regionów: 71% turystów

4 mln osób

Wzrost liczby turystów kulturowych w Barcelonie: 1994 – 4 mln, 2005 – 13,5 mln. Obecnie turyści stanowią 71% wszystkich osób odwiedzających atrakcje kulturalne w mieście.

1994

Festiwal Literatury i Sztuki w Hay-on-Wye (Wielka Brytania) • od 1987 roku • miasto książek • 1961 r. – pierwsza księgarnia z używanymi książkami • 1996 r. – 42 księgarnie

13,5 mln osób

2005 72 tys. sprzedanych książek

120 tys. osób

1996

225 tys. osób

2012

Źródła: 1. Rada Europy, Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness, 2010, s. 26: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/ culture/routes/StudyCR_en.pdf | 2. Hay Festival 2012 Report: http://www.hayfestival.com/portal/documents/HayFestival2012Report.pdf 3. Kreatywne miasto, Ch. Landry, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, 2013, str. 63.

Raport „Travel & tourism competitiveness” KRAJ

ROK

MIEJSCE NA 140

WYNIK PUNKTY OD 1-7

SZWAJCARIA

2013

5,7

POLSKA

2013

4,5

SŁOWACJA

2013

4,3

POLSKA

2013

4,5

POLSKA

2011

4,4

POLSKA

2009

4,2

Źródło: World Economic Forum, The Travel & Tourism Competitiveness Report 2013

Polska w rankingu Światowego Forum Ekonomicznego (2013) THE TRAVEL

& TOURISM COMPETITIVENESS INDEX

T&T REGULATORY FRAMEWORK

RANK

OUT OF

140

SCORE 1-7

49 84 37 48 35 96

4.9 4.3 5.0 5.2 6.0 4.0

58 86 66 46 41 61

3.9 2.7 3.7 4.7 4.0 4.6

NATURAL RESOURCES

32 45 37 74 125 66

4.6 5.1 5.2 5.0 4.1 3.7

CULTURAL RESOURCES

5.4

POLICY RULES AND REGULATIONS ENVIROMENTAL SUSTAINABILITY SAFETY AND SECURITY HEALTH AND HYGIENE PRIORITIZATION OF TRAVEL

& TOURISM

BUSINESS ENVIROMENT AND INFRASTRUCTURE AIR TRANSPORT INFRASTRUCTURE GROUND TRANSPORT INFRASTRCTURE TOURISM INFRASTRUCTURE ITC INFRASTRUCTURE PRICE COMPETETITIVENESS IN THE T&T INDUSTRY T&T HUMAN, CULTURAL, AND RESOURCES HUMAN RESOURCES EDUCATION AND TRAINING AVAILABILITY OF QUALIFIED LABOR AFFINITY FOR TRAVEL

& TOURISM

Źródło: World Economic Forum, The Travel & Tourism Competitiveness Report 2013

Zmiana charakteru turystyki kulturowej

DZIEDZICTWO

SZTUKA

TURYSTYKA

• Rozwija aktywności w obszarze kultury popularnej

KULTUROWA

• Turystyka świadoma i aktywna

RĘKODZIEŁO

KREATYWNOŚĆ

• Nie tylko dziedzictwo kulturowe

Źródło: Association of Tourism and Leisure Education [cytowane w:] Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness, Rada Europy, 2010, s. 24: http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/routes/StudyCR_en.pdf

Turystyka popkulturowa

20 MLN FUNTÓW

600 000 TURYSTÓW

LIVERPOOL

Źródło: Rada Europy, Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness, 2010, http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/ routes/StudyCR_en.pdf

Wydatki na kulturę w Polsce 2012 (4% budżetu)

Dane z 66 miast w Polsce z lat 2007-2012

• Wzrost z 3.1% do 4% średniego budżetu 66 miast

BUDŻET NA KULTURĘ

• Podwojenie budżetu na kulturę

2007 (3,1% budżetu) Źródło: Miejskie polityki kulturalne. Raport z badań, ResPublica Nowa, Warszawa, 2013

Inwestycje w infrastrukturę kulturową

• Po 2010 r. – inwestycje w infrastrukturę

• Zamość – 21% środków w budżecie miasta planowane na kulturę (nr 1 w Polsce)

Źródło: Miejskie polityki kulturalne. Raport z badań, ResPublica Nowa, Warszawa, 2013

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 PRIORYTET XI KULTURA I DZIEDZICTWO KULTUROWE

3,9 mld zł W ramach priorytetu przeprowadzono 79 projektów na łączną kwotę 3,9 mld zł (w tym 2,3 mld zł z UE).

Główny cel: Wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym i europejskim dla zwiększenia atrakcyjności Polski.

Wśród sﬁnansowanych projektów znalazło się m.in.: • budowa Centrum Nauki Kopernik • utworzenie Muzeum Fortyﬁkacji i Broni w obrębie Bastionu III i Arsenału w Zamościu • budowa Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku • konserwacja toruńskiej starówki (światowe dziedzictwo UNESCO)

Cele szczegółowe priorytetu: 1. Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym 2. Poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym oraz zwiększenie dostępu do kultury 3. Rozwój infrastruktury szkolnictwa artystycznego

Źródło: Priorytet XI kultura i dziedzictwo kulturowe, http://poiis.mkidn.gov.pl/front/page/get/53/

Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie im. Koziołka Matołka STUDIUM PRZYPADKU • 8000 mieszkańców gminy Pacanów • Rocznie około 42 tys. turystów „zostawia” 1,9 mln zł • Oddziaływanie ECB na gminę:

ze sprzedaży biletów turystom indywidualnym i grupowym – ok. 11,5%,

organizacji imprez dodatkowych, towarzyszących (zarówno masowych, jak i zamkniętych) – 74%,

wynajmu powierzchni użytkowych, sali kinowej i teatralnej – ok. 2,0%,

z dotacji pochodzących z budżetów regionalnych – ok. 12,5%.

Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau STUDIUM PRZYPADKU

1500000

• 2002 rok - 540 tys. zwiedzających

1200000

• 2012 rok - 1,4 mln zwiedzających 900000

• Wzrost zainteresowania obcokrajowców (1 mln zwiedzających w 2013r.)

600000

• Wpływ integracji Polski z UE • Malejąca ilość zwiedzających z Polski

Źródło: Sprawozdanie z działalności Muzeum, 2013: http://pl.auschwitz.org/m/index.php?option=com_content&task=view&id=951&Itemid=130

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

300000

Kopalnia Soli „Wieliczka” STUDIUM PRZYPADKU

• Rekordowe 1 półrocze 2014 roku - 500 tys. gości • Połowa zwiedzających to obcokrajowcy

Źródło: Rekordowe pół roku w Kopalni Soli „Wieliczka”: http://www.kopalnia.pl/aktualnosci/zwiedzanie/rekordowe-pol-roku-w-kopalni-soli-wieliczka

KRAKÓW STUDIUM PRZYPADKU

• 4,8 mln - turyści krajowi • 2,45 mln - turyści zagraniczni • Zwiedzanie zabytków Krakowa to główny cel przyjazdu turystów: - 32% z Polski - 46% z zagranicy 0

2 500 000

5 000 000

TURYŚCI KRAJOWI

100

ODWIEDZAJĄCY ZAGRANICZNI

TURYŚCI ZAGRANICZNI

LICZBA TURYSTÓW W KRAKOWIE

ODWIEDZAJĄCY KRAJOWI

(2013)

ZWIEDZANIE ZABYTKÓW W KRAKOWIE

Źródło: Ruch turystyczny w Krakowie w 2013 roku. Raport końcowy. Małopolska Organizacja Turystyczna

Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku Alternatywne spacery STUDIUM PRZYPADKU

• 8 tras (m.in. trasa Kolekcji Malarstwa Monumentalnego licząca 49 murali oraz trasa działaczek Solidarności) • Czerwiec – lipiec 2014: 68 spacerów 1500 zwiedzających

1500

SPACERÓW

ZWIEDZAJĄCYCH

Źródło: Instytut Kultury Miejskiej, www.ikm.gda.pl

Centrum Nauki Kopernik STUDIUM PRZYPADKU

• „Budowa Centrum Nauki Kopernik” - największa inwestycja XI priorytetu „Kultura i dziedzictwo kulturowe” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Koszt projektu – 365 mln zł Doﬁnansowanie z PO IiŚ – 207 mln zł • 25 listopada 2010 r. – oﬁcjalne otwarcie CNK • 2011 r. - główna nagroda w konkursie „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich” w kategorii obiekt turystyczny

2011

• 6 sierpnia 2014 r. – czteromilionowy gość

Źródło: Centrum Nauki Kopernik, http://www.kopernik.org.pl

Podsumowanie • Kultura ma kluczowe znaczenie dla turystyki.

• Zagraniczni turyści odwiedzają Polskę przede wszystkim ze względu na kulturę.

• Przewodnik kulturowy po Polsce mógłby cieszyć się dużym zainteresowaniem zarówno Polaków jak i obcokrajowców.

• Duże inwestycje w infrastrukturę kulturową stwarzają potencjał dla rozwoju turystyki kulturowej.

• Statystyczny turysta kulturowy jest osobą z wyższym wykształceniem, która przeznacza więcej środków na poznanie lokalnego dorobku kulturowego. Staje się ambasadorem odwiedzonego miejsca.

• Turysta kulturowy jest „mile widzianym turystą”.