JAK
ć Y Ż E Z W PR …
STAROŻYTNYM RZYMIE
Tytuł oryginalny Cómo sobrevivir a… la Antigua Roma © Text and illustrations: Juan de Aragón, 2022 Represented by Tormenta www.tormentalibros.com © Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, Warszawa 2024 © Copyright for the Polish translation by Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, Warszawa 2024
JAK
ć Y Ż E W PRZ …
STAROŻYTNYM RZYMIE
Autor Juan de Aragón
El Fisgón Histórico
Tłumaczka
Anna Trznadel-Szczepanek
Nasza Księgarnia
SPIS TREŚCI PRZYBĄDŹ DO RZYMU!
7
Jeśli masz ochotę ryzykować życie, oczywiście.
ROZDZIAŁ I: OD WILCZYCY DO WILKÓW
11
Czy wiesz, jak narodził się Rzym? Znasz jego naj groźniejszych cesarzy? Wiesz, co się przydarzyło Juliuszowi Cezarowi? Lepiej powtórz sobie histo rię… jeżeli nie chcesz stracić głowy!
ROZDZIAŁ II: JAK zaMIENIć SIĘ W RZYMIANINA
39
Jeżeli chcesz przeżyć wśród Rzymian, musisz wy glądać tak samo jak oni! Dogadasz się w ich ję zyku? Jak będziesz zarabiać na życie? No i naj ważniejsze: czy wiesz, jakie kary cię czekają, jeśli złamiesz prawo?
ROZDZIAŁ III: GDZIE CHCESZ ŻYĆ? Miasto, jego zdrajcy i bieganina; wieś, jej drapież niki i cisza… Zdecyduj, gdzie będziesz mieszkać!
61
ROZDZIAŁ IV: NIE PRZEHOLUJ Z ROZRYWKAMI!
77
Rzymianie mieli ochotę na wszystko: krwawe walki gladiatorów, szaleńcze wyścigi rydwanów, relaks w termach i emocjonujące sztuki teatralne. A ty co wybierzesz?
ROZDZIAŁ V: DO BRONI!
103
Pędź, żołnierzu! Kiedy twoją ukochaną ojczyznę atakują straszni barbarzyńcy, najlepiej zrobisz, je śli przyłączysz się do legionu i będziesz walczyć aż do zwycięstwa!
ROZDZIAŁ VI: NIE ZAPOMINAJ ODDAWAĆ CZCI BOGOM
115
Cokolwiek robisz, nie obrażaj bogów. Jeżeli potężny Jowisz, mądra Minerwa lub jakiś inny bóg przesta nie ci sprzyjać, nie chciałbym być w twojej skórze!
ROZDZIAŁ VII: CO PRZETRWAŁO? Tak, tak! Rzym upadł wiele lat temu, ale jego spuś cizna pozostaje żywa. Chodź, przekonasz się!
133
LEGENDA O ROMULUSIE I REMUSIE
DAWNO, DAWNO TEMU, W DOLINIE MIĘDZY SIEDMIOMA WZGÓRZAMI…
…PEWIEN ZDRAJCA ZWANY AMULIUSZEM ZRZUCIŁ Z TRONU SWOJEGO BRATA NUMITORA.
ŻEBY ZAPEWNIĆ SOBIE
…WRZUCAJĄC ICH
WŁADZĘ, POZBYŁ SIĘ TEŻ
DO RZEKI TYBER!
WNUKÓW STAREGO KRÓLA...
PRECZ STĄD, SMARKACZE!
AAAAA!
ALE NA SZCZĘŚCIE DZIECI ODNALAZŁA WILCZYCA!
TROSZCZYŁA SIĘ O NIE JAK O WŁASNE SZCZENIAKI I NAWET KARMIŁA JE SWOIM MLEKIEM.
W TEN SPOSÓB ROMULUS I REMUS PRZEŻYLI.
PÓŹNIEJ TRAFILI DO PASTERZY, KTÓRZY OPIEKOWALI SIĘ NIMI AŻ DO DOROSŁOŚCI.
higiena Pytanie: wziąłeś dziś prysznic? Radzę ci to zrobić, bo Rzymia nie przywiązywali dużą wagę do higieny. Do tego stopnia, że wymyślili ŁAŹNIE PUBLICZNE, gdzie każdy mógł się wykąpać (łazienkę w domu mieli tylko najbogatsi!). WYOBRAŹ SOBIE, JAKI BY PANOWAŁ SMRÓD, GDYBY NIE BYŁO ŁAŹNI PUBLICZNYCH!
fryzura Ogólnie rzecz biorąc, mężczyźni nosili krótkie włosy i golili się, choć mieli przez to zmasakrowaną twarz (rzymskie noże nie były zbyt delikatne!). Może dlatego starcy zapusz czali brodę. W dodatku przez parę wieków naśladowali ich nawet młodzieńcy. Cyrulicy trzęśli się ze złości! 46
Kobiety natomiast korzystały z uroków posiadania długich włosów. Czesały się na wszelkie możliwe sposoby, im bardziej WYMYŚLNE, tym lepiej (ponieważ to też świadczyło o ich po zycji społecznej), choć często potrzebowały pomocy drugiej pary rąk. Farbowały również włosy naturalnymi barwnikami albo pozbawiały je koloru ługiem zrobionym z popiołu.
klejnoty Czym byłby Rzymianin bez swoich ozdób?! W Rzymie ZADAWANO SZYKU pod byle pretekstem, a najbardziej pomagały w tym klejnoty: pierścionki, naszyj niki, kolczyki, klamry, bransolet ki, łańcuszki na kostki, broszki… Niektóre błyszczały tak mocno, jakby przywędrowały z samego Olimpu! 47
05-075 Warszawa-Wesoła, ul. Apteczna 6 e-mail: naszaksiegarnia@nk.com.pl tel. 22 643 93 89 Sprzedaż wysyłkowa: tel. 22 641 56 32 e-mail: sklep.wysylkowy@nk.com.pl www.nk.com.pl
Redaktor prowadząca: Katarzyna Lajborek Redakcja: Zuzanna Hertig Opieka redakcyjna: Magdalena Korobkiewicz Korekta: Agnieszka rychlewicz Redaktor techniczny, DTP: Karia Korobkiewicz ISBN 978-83-10-13890-3 printed in poland
Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, Warszawa 2024 Wydanie pierwsze Druk: Drukarnia LEYKO Sp. z o.o., Kraków